3/b sınıfı medenî usul hukuku dersi öğrencilerinin dikkatine
Transkript
3/b sınıfı medenî usul hukuku dersi öğrencilerinin dikkatine
3/BSINIFIMEDENÎUSULHUKUKUDERSİ ÖĞRENCİLERİNİNDİKKATİNE KONU: -Derseilişkinbaşarıdeğerlendirmeölçüleri - Bütünlemesınavıbilgisi - Finalsınavıcevapanahtarı 2015-2016 eğitim öğretim dönemi, 3-B sınıfı, medeni usul hukukudersifinalsınavınotlarıdeğerlendirilirken: - Geçmenotu50’yeçekilmiş; - Final sınavından en az 45 puan almış olması kaydıyla, dersten başarılı olabilmek için en fazla 5 puana ihtiyacı olanöğrenciyepuaneklemesiyapılmışve - Harf notu belirleme işleminde mümkün olan en alt sınır uygulanmıştır. Bir öğretim üyesinin vermiş bulunduğu notu hukuka uygun bir şekilde değiştirebilmesinin tek yolu, cevap kağıdında “maddi hata”yapılmışolmasıdır.“Maddihata”ise,cevapkağıdındasehven notlanması atlanmış cevap bulunması, toplama hatası yapılmış olması ve yukarıda açıklanan ölçülere uyuyor olmakla birlikte gerekli not eklemesinin gerçekleştirilmemiş olmasıdır. Bu çerçevede,herhangibirbaşkanedenleyapılacaknotdeğişikliği talepleri yanıtlanmayacak; bu tür istekleri içeren maillere cevap verilmeyecek ve öğrenci görüşme talepleri de kabul edilmeyecektir. Dersin bütünleme sınavı ise, çoktan seçmeli test sınavı şeklinde gerçekleştirilecek ve mevzuat kullanımı yasak olacaktır. Sınav test sınavı olması nedeniyle, öğrenciye geçmesiiçinherhangibirnoteklemesideyapılmayacaktır. Bilgilerinizesunulur.... EmelHANAĞASI 1 ANKARAÜNİVERSİTESİHUKUKFAKÜLTESİ 3/BSINIFIMEDENÎUSULHUKUKUSINAVI(13.6.2016) Öğrencinin Adıvesoyadı : Finalnotu: Numarası : Sınav Talimatı: 1) Sınav süresi 120 dakikadır. 2) Sınavda, Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) ve ilgili mevzuat metni kullanılabilir. 3) Sorular, soru kâğıdında bırakılan boşluklara cevaplanacak; başka kâğıt verilmeyecektir. 4) “SORU I” aşağıda verilmiş bulunan dava dilekçesindeki bilgiler çerçevesinde cevaplanacaktır. Başarılardilerim. EmelHANAĞASI SORULAR SORUI)DavaDilekçesi: ESKİŞEHİRNÖBETÇİTİCARETMAHKEMESİNE DAVACI :İhsanÖz,(T.C.kimlikno.123456789101) SamsunYoluSitelerGirişiNo.133,Altındağ/Ankara VEKİLİ :Av.OsmanKar,(Barosicilno.13245) KaranfilSok.No.42/11,Bakanlıklar/Ankara DAVALI :PınarIşık GüzaltanSok.No.21/3,Maltepe/İstanbul OLAYLAR : 1) MüvekkilimİhsanÖzileİstanbul’damemurolanvetayiniAnkara’yaçıkandavalıPınarIşık,davalının Ankara’nın Çayyolu mahallesinde satın almış bulunduğu evdeki (Alacaatlı Cad. 21/H3, ÇayyoluYenimahalle/Ankara) ahşap doğrama olan pencere ve kapı çerçevelerinin tümünün değiştirilerek yerine alüminyum doğrama çerçeve yapılması ve tüm balkonların cam ile kapatılması konusunda anlaşmışvetaraflarbukonuda20.01.2016tarihindebirsözleşme(Ek1)imzalamışlardır. 2) Taraflar arasında Ankara’da akdedilen bu sözleşmeye göre, davalının yukarıda adresi verilen evde bulunantümdışpencerevekapılarınahşapdoğramalarıeniyikalitebeyazalüminyumdoğramaolarak değiştirilecek ve ayrıca balkonlar cam ile kapatılacaktır. Sözleşme konusu iş, Sözleşme tarihinden itibarenengeç1ayiçindetamamlanacakveiyiişçilikkullanılacaktır.10.000TLmalzemeve8.000TL işçilikolmaküzeretoplam18.000TLolanişbedelinin8.000TL’siişebaşlandığıtarihte,gerikalankısım ise işin tamamlandığı gün ödenecek, zamanında ödeme yapılmaması halinde aylık % 10 faiz yürütülecektir. Ayrıca anılan Sözleşme’de, işbu Sözleşme’den kaynaklanacak her türlü uyuşmazlık bakımındanEskişehirmahkemelerininyetkiliolduğukararlaştırılmıştır. 3) Müvekkilim İhsan Öz, 23.01.2016’da işe başlamış ve işi 7 gün içinde, 30.01.2016 tarihinde, yukarıda belirtilen Sözleşme hükümlerine uygun bir şekilde tamamlamıştır. Davalı Pınar Işık, işe başlandığı tarihte 8.000 TL ödemede bulunmuştur. Ancak ödemesi gereken bakiye 10.000 TL’yi, Sözleşme’de kararlaştırılankalitedemalzemekullanılmadığıveişçiliğindeiyiolmadığıgerekçesiyleödememiştir. 4) DavalıPınarIşık’a,Ankara21.Noterliği’nden10.3.2016tarihve10920yevmiyenumaralıihtar(Ek 2) çekilerek ödemesi gereken bakiye alacak için ayrıca 7 günlük bir süre verilmiş, ancak bugüne kadar herhangibirödemedebulunulmamıştır. 5) Yukarıdaaçıklanangerekçelerleişbudavayıaçmazorunluluğuortayaçıkmıştır. DELİLLER : 20.01.2016 tarihli Sözleşme, Ankara 21. Noterliği’nden çekilen 10.03.2016 tarih ve 10920 yevmiyenumaralıihtarname,ticaridefterler,tanık,bilirkişi,keşif,yemin İSTEM : Yukarıda açıklanan sebeplerle, davalıdan olan 10.000 TL alacağın, 30.01.2016’dan itibaren aylık%10faiziilebirliktetahsiline,karşıtarafınyargılamagiderleriilevekâletücretinemahkumedilmesine kararverilmesinivekâletenarzvetalepederiz.Saygılarımızla.01.04.2016 DavacıVekili Av.OsmanKAR OsmanKar Ekler: 1- 20.01.2016tarihliSözleşme, 2- Ankara21.Noterliği’ndençekilen10.03.2016tarihve10920yevmiyenumaralıihtarname 2 1) Yukarıda verilmiş olan dava dilekçesini sadece medenî usul hukuku kuralları bakımından inceleyerek, hâkim tarafındankendiliğindendikkatealınabilecekyadadavalıtarafındanilerisürülebilecekusulî nitelikli 4 eksikliği ya da hatayıbelirtip,bunlarınnasılilerisürülmesigerektiğinededeğinereksonuçlarınıaçıklayınız.(32puan) GÖREV: Somut olayda Pınar, ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden gerçek kişi; yani tüketicidir.Esersözleşmesininişlerlikkazandığısomutolaydaolduğugibi,tüketiciişlemleriiletüketiciye yönelikuygulamalardandoğanveyasalparasalsınırıaşantüketiciuyuşmazlıklarındagörevlimahkeme tüketici mahkemesidir. Görev dava şartı olduğundan, taraflar yargılamanın her aşamasında ileri sürebileceği gibi mahkemece de resen gözetilir. Olayımızda mahkemenin görevsizlik kararı vermesi gerekir. YETKİ(YETKİSÖZLEŞMESİNİNGEÇERSİZLİĞİ):Tüketicidavaları,tüketicininyerleşimyerininbulunduğu yerdekitüketicimahkemesindedeaçılabilir(TKHKm.73/5).Buradakesinyetkihalisözkonusudeğildir, dolayısıyla yetki sözleşmesi yapılabilir. Bununla birlikte, somut olayda, “ancak tacirler veya kamu tüzel kişilerinin yetki sözleşmesi yapabileceği”ne ilişkin şart (m. 17) sağlanmamaktadır. Bu nedenle, yapılan yetki sözleşmesi geçerli olmadığından dava yetkisiz mahkemede açılmış olur. Ancak mahkeme yetkisizliğini resen gözetemeyeceğinden, davalının süresi içinde yetki ilk itirazında bulunması gerekir; aksihaldedavanınaçıldığımahkeme,yetkilimahkemehalinegelir. DAVA DİLEKÇESİNDE “DAVA KONUSU”NUN BULUNMAMASI: Dava dilekçesinde bulunması gereken hususlardanbiride,davanınkonusuvemalvarlığıhaklarınailişkindavalarda,davakonusunundeğeridir (HMK m. 119/d). Dava konusunun değeri belirtilmemişse, bu konu Harçlar Kanunu çerçevesinde çözümlenir. Dava dilekçesinde davanın değerinin belirtilmediği somut olayda, mahkeme, davacıya eksikliği tamamlaması, eksik kalan harcı yatırması için kesin bir süre verir; eksiklik tamamlanmazsa dosya işlemden kaldırılır; üç ay içinde davacı, harcı yatırarak eksikliği tamamlamazsa, dava açılmamış sayılır. DİLEKÇEYE VEKÂLETNAMENİN EKLENMEMİŞ OLMASI (VEKÂLETNAMESİZ DAVA AÇILMASI): Avukat, açtığıveyatakipettiğidavaveişlerde,notertarafındanonaylananyadadüzenlenenvekâletnameaslını veya avukat tarafından onaylanmış aslına uygun örneğini, dava yahut takip dosyasına konulmak üzere ibraz etmek zorundadır (m. 77). Vekâletnamesinin aslını veya onaylı örneğini vermeyen avukat, dava açamaz ve yargılamayla ilgili hiçbir işlem yapamaz. Şu kadar ki, gecikmesinde zarar doğabilecek hâllerde mahkeme, vereceği kesin süre içinde vekâletnamesini getirmek koşuluyla avukatın dava açmasına veya usul işlemlerini yapmasına izin verebilir. Bu süre içinde vekâletname verilmez veya asıl taraf yapılan işlemleri kabul ettiğini dilekçeyle mahkemeye bildirmez ise dava açılmamış veya gerçekleştirilenişlemleryapılmamışsayılır. NOT: BELLİ HUSUSLARIN TARTIŞILMIŞ OLMASI KOŞULU İLE, İMZA YOKLUĞU YA DA DELİLLERİN SOMUTLAŞTIRILMAMIŞOLMASIGİBİAÇIKLAMALARADAPUANVERİLMİŞTİR! 2)Somutolayda,İhsanÖz’ün,PınarIşık’ınkendisine10.000TLborçluolduğununtespitinekararverilmesiistemiiledava açmasımümkünmüdür?Gerekçeliolarakaçıklayınız.(5puan) Somuttespitdavasıaçılabilmesiiçindavaşartıniteliğindeolantespitdavasıaçmakta“hukukîyararının bulunması” gerekir (m. 106, 2). Olay bakımından ise tespit davası açmakta hukukî yarar yoktur. Çünkü davacı eda davası açabilecek durumda ise, tespit davası açmakta hukukî yararı olmaz. Öte yandan olayda, belirsiz alacak davası açılması da mümkün olmadığından HMK m. 107, II hükmünün de uygulanması söz konusu değildir. Bu durumda, tespit davası açılacak olursa, bu dava, dava şartı yokluğundanusuldenreddedilir. 3)Biraniçin,davadilekçesini11.04.2016, Pazartesi günü tebellüğedendavalıPınar’ın,cevapdilekçesini04.05.2016, Çarşamba günü verdiğini ve bu dilekçede aşağıdaki iddia ve savunmalarda bulunduğunu varsayalım. Davayı görecek hâkiminbusavunmalarıdikkatealmasımümkünmüdür?Değilse,davalıPınar’ınbuiddialarıilerisürebilmesininbaşkabir yoluvarmıdır?Herbirşıkkıayrıayrıdeğerlendirerek,gerekçeliolarakaçıklayınız. a)“Mahkemebudavabakımındanyetkisizolup,işbudavanınAnkara’daaçılmasıgerekir.”(5puan) Bu iddia bir ilk itiraz niteliğinde olup, cevap dilekçesinde ve esasa cevap süresi içinde ileri sürülmesi gerekir(m.19,2;m.126;m.117).Sorudaverilenbilgileregöre,davalıesasacevapsüresiolanikihafta içinde cevap vermemiş ya da aynı süre içinde cevap süresinin uzatılması için başvurmamıştır. Bu çerçevede,hâkimsözkonusuilkitirazıdikkatealmayacaktır.İlkitirazniteliğindeolanbuiddianınkarşı tarafınmuvafakatiileyadaıslahyoluylailerisürülmesidemümkündeğildir 3 b)“Sözkonusualacağıvadesindeödedim.”(8puan) Cevap süresi içinde cevap dilekçesi vermemiş̧ olan davalı, davacının dava dilekçesinde ileri sürdüğü vakıalarıntamamını(davayı)inkâretmiş̧sayılır(m.128).Buhalde,davalıancakinkârçerçevesindeolan savunmalarını ileri sürebilir. Bu çerçevede, ödeme vakıası, kural olarak inkâr kapsamında değerlendirilemeyeceğindensavunmanıngenişletilmesiyasağınagirerveancakkarşıtarafınmuvafakati ya da ıslah yolu ile ileri sürülebilir. Ancak ödeme vakıası bir itiraz olduğundan hâkim dosyaya usulüne uygun olarak girmiş belgelerden borcun ödenmiş olduğunu görürse ödeme vakıasını resen dikkate alabilir. 4)Biraniçintaraflarınyazılıbirsözleşmeyapmadığınıvarsayalım.Budurumda,Av.OsmanKar,davalıPınar’ın,müvekkili İhsan’ayazdığıbire-mailde10.000TLborcunuenyakınzamandaödeyeceğindensözettiğinibelirterekbumailinçıktısını mahkemeyeverse,buçıktı,davakonusualacağınvarlığınıispatıbakımındanyeterliolurmu?Çeşitliolasılıklarıdikkate alarakcevaplayınız.(10puan) Sözkonusumailingüvenlielektronikimzaileimzalanmışolupolmadığınagörecevapdeğişecektir: Güvenlielektronikimzaileimzalanmamışise:Bumailsözkonusuiddianınispatıiçintekbaşınayeterliolmaz. Bu çıktı, 202. maddede tanımlanan delil başlangıcı olarak kabul edilebilir. Çünkü bu yazılı belge, varlığı iddia edilen hukukî işlemi tam olarak ispata yeterli değildir; fakat o işlemin yapıldığına ilişkin belirtiler taşımaktadır. Bu durumda Kanun (m.202, 1), delil başlangıcına dayanan Davacı tarafa dava konusuhukukîişlemhakkındatanıkdinletme(takdiridelillerebaşvurma)hakkıvermektedir.Bunagöre, delil başlangıcı senetle ispat zorunluluğuna ilişkin m. 200’deki 2.500 TL’lik ana kuralın istisnalarından birinioluşturur. Güvenlielektronikimzaileimzalanmışise:HMKm.205gereğince,usulünegöregüvenlielektronikimza ile oluşturulan elektronik veriler, adi senet hükmündedir. Dolayısıyla güvenli elektronik imza ile imzalanmışmailçıktısısenethükmündeolacakvedavakonusualacağınvarlığınınispatıbakımındantek başınayeterliolacaktır. 5)Biraniçin,davalıPınar’ınusulüneuygunbirbiçimdemahkemeyeverdiğicevapdilekçesindeşöyledediğinivarsayalım: “10.000TL’likişbedeliniödemediğimdoğrudur;fakatsözkonusuişSözleşmeyeuygunbirbiçimdegerçekleştirilmediğinden aramızdakiSözleşmeyifeshettim.Bunedenledavacıyaherhangibirborcumyoktur.” Bu durumu usul hukuku bakımından değerlendiriniz.(7puan) Bağlantılı bileşik ikrarda, ikrar edenin ikrarına eklediği vakıa ile ikrar edilen vakıa arasında doğal bir bağlantı(irtibat)vardır;ikraraeklenenvakıa,ikrarolunanvakıanındoğalbirsonucudur.Doktrindeve uygulamada bağlantılı bileşik ikrarın bölünmesi gerektiği görüşünün ağırlıklı olduğu söylenebilir. Bu halde,m.190veTMKm.6uyarıncadavalınınişinSözleşme’yeuygunbirbiçimdegerçekleştirilmediğini ispatetmesigerekir. 6)DavalıPınar,“Sözleşme’dekararlaştırılankalitedemalzemekullanılmadığıveişçiliğindeiyiolmadığı”yönündeki iddiasınıispatıiçinbilirkişiincelemesitalebindebulunmuştur. a)Buiddianınispatıiçinbilirkişiyebaşvurulabilirmi?(3puan) Öncelikle, söz konusu iddia çerçevesinde hukukî fiil ispatı söz konusu olacağından bu iddianın takdiri delillerle ispatı mümkündür. Hâkim tarafından bilinemeyen, hukuk dışında özel ve teknik bilgiyi gerektirenhallerdebilirkişiyebaşvurulabilir(m.266).Somutolaybağlamındada,hâkimdensözkonusu değerlendirmeyikendisininyapmasıbeklenemeyeceğiiçindavalıPınarcevapyada2.cevapdilekçesinde bilirkişi deliline başvuracağını belirtmiş olması halinde bir takdiri delil olan bilirkişinin görüşüne başvurulmasınımahkemedenisteyebilecektir. b)Biraniçin,sözkonusuiddianınispatıiçinbilirkişiyebaşvurulmasınınmümkünolduğunuvehâkiminbilirkişiolarakbir inşaat mühendisini görevlendirdiğini varsayalım. Hâkim bilirkişinin dava konusu hakkındaki görüşleriyle bağlı mıdır? Gerekçeliolarakaçıklayınız.(5puan) Bilirkişinin oy ya da görüşü takdiri delildir.Hâkim, bilirkişinin oy ve görüşünü diğer delillerle birlikte serbestçedeğerlendirir(m.282).Yanihâkimbilirkişiraporuilebağlıdeğildir.Buradabağlıolmamasıile kastedilen, hâkimin bilirkişi raporunda yer alan özel veya teknik bilgi ile varılmış olan sonucun yanlış olduğukanısınavarmasıhalindegerekçeleriniaçıkvekesinbirbiçimdegöstermeksuretiylegerekiyorsa raporun aksine de karar verebilmesidir. Sonuç olarak somut olayda hâkim bir takdiri delil olan bilirkişiningörüşüilebağlıdeğildir. 4 7) Bu dava görülürken, aşağıdaki olasılıkların ortaya çıkması halinde, mahkemece ne gibi işlemler yapılması gerekir? Gerekçeliolarakaçıklayınız.(Herbirşıkkıdiğerindenbağımsızolarakdüşünüpcevaplandırınız.) a. Davacıİhsanda,vekiliAv.OsmanKardaönincelemeduruşmasınagelmemiştir.(5puan) Usulüneuygunşekildedavetedilmişolantaraflardanbiriduruşmayagelir,diğerigelmezse,hâkimgelen tarafa yargılamaya devam etmek isteyip istemediğini sorup ondan alacağı cevaba göre işlem yapmak zorundadır. Buna göre gelen tarafın talebi üzerine, yargılamaya gelmeyen tarafın yokluğunda devam edilirveyadosyaişlemdenkaldırılır.Herhangibirmazeretilerisürülmeksizingelmeyendavacıvevekili yokluklarında yapılan işlemlere itiraz edemezler. Ön inceleme duruşmasına taraflardan biri mazeretsiz olarakgelmezse,gelentarafonunmuvafakatiaranmaksızıniddiaveyasavunmasınıgenişletebiliryahut değiştirebilir. Somut olay bakımından davalı Pınar, yargılamaya devam edilmesini isterse karşı tarafın muvafakati aranmaksızın ön inceleme aşamasında iddia veya savunmasını genişletebilir yahut değiştirebilir. b. DavalıPınarIşıkölmüştür.(5puan) DavalıPınardavadevamederkenölürsetarafehliyetisonbulur(m.55).Bunedenle,davayaölentarafa karşı devam edilmesi söz konusu olmaz. Ölen kişinin mirasçılarının davaya devam edip etmeyeceğinin tayiniiçindavakonusununöleninmirasçılarınıilgilendirenbirdavaolupolmadığınagöreikilibirayrım yapılır. Somut olay bağlamında açılan dava yalnız öleni ilgilendiren bir dava olmadığından, mirasçıları da ilgilendirdiğinden, yani, onların malvarlığı haklarını etkilediğinden, dava konusuz kalmaz; davaya ölenPınar’ınmirasçılarınakarşıdevam edilir.Budurumda,kuralolarakdavamecburî(zorunlu)dava arkadaşı olarak mirasçıların hepsine karşı devam ettirilebilir (m. 59). Ancak bu dava, para alacağına ilişkinolduğuvemirasçılarmurisinparaborçlarındanmüteselsilensorumluolduklarıiçin(TMKm.641, TBK m. 163) davacı, mirasçıların tümüne karşı davaya devam edebileceği gibi içlerinden bir veya birkaçına karşı da davayı devam ettirebilir. Bu durumda davalılar arasında ihtiyarî dava arkadaşlığındansözedilir(m.57).Davanındevamıiçinönceliklemirasçılarınmirasıkabulveyareddinin ortayaçıkmasıgerekir.Eğermirasıaçıkbirretveyakabulyoksabuhusustakanunlabelirlenensüreler (üç ay) geçinceye kadar (TMK m. 605) dava ertelenir. Bununla beraber hâkim, gecikmesinde sakınca bulunanhâllerde,talepüzerinedavayıtakipiçinkayyımatanmasınakararverebilir(m.55). SORUII)AşağıdakiYargıtaykararınıdeğerlendiriniz.(15puan) “Mahkemece,16.07.2014günüönincelemeduruşmasıyapılmış,davacıönincelemeduruşmasındanönce11.04.2014tarihinde verdiği dilekçe ile maddi ve manevi tazminat talebinde bulunmuştur. Talep iddia ve savunmanın diğer tarafın muvafakati aranmaksızın serbestçe değiştirilip genişletilebileceği yargılama kesitinde ileri sürülmüştür (HMK. md 141/1). İddia ve savunmanıngenişletilmesiyahutdeğiştirilmesinincevabacevapveikincicevapdilekçeleriileyapılmasızorunluluğuyoktur. Ön inceleme aşamasının tamamlanmasından önce olması koşuluyla, bu dilekçeler dışında verilen diğer bir dilekçe ile yapılması usulen mümkündür. Yasa ön inceleme duruşmasında bir tarafın mazeretsiz olarak gelmemesi durumunda dahi genişletme veya değiştirmeye diğer tarafın muvafakati aranmaksızın imkân verdiğine göre, bu duruşmadan önce bunun mutlakacevabacevapveikincicevapdilekçesiileyapılabileceğini,bunitelikteolmayanbirdilekçeileyapılamayacağınıkabul etmekyasaldüzenlemeilebağdaşmaz.Bubakımdandavacınınusuleuygunveönincelemeaşamasınıntamamlanmasından önceilerisürülmüşusulengeçerlibirmaddivemanevitazminattalebimevcuttur.Bubakımdanmahkemecedavacıkadının maddi ve manevi tazminat talepleri yönünden olumlu ya da olumsuz bir karar verilmemesi doğru olmayıp bozmayı gerektirmiştir.”(2.HD,15.12.2015,9889/24000) ÖĞRENCİNİNGERÇEKLEŞTİRDİĞİTARTIŞMAYAGÖRETAKDİREDİLMİŞTİR! 5