TR - MESS
Transkript
TR - MESS
EĞİTİM ve KÜLTÜR HAKKINDA AB MÜKTESEBAT REHBERİ MESS için CPS tarafından hazırlanmıştır. Şubat 2013 Brüksel & İstanbul CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup İÇERİK Önsöz Kısaltmalar A. AVRUPA BİRLİĞİ EĞİTİM POLİTİKASI 1. Eğitim ve Öğretim Politikasına ilişkin Genel Çerçeve 2. AB Yaşamboyu Öğrenim Politikası:Eğitim ve Öğretim 2020 2.1. Okul Eğitimi 2.1.1 Yürürlükteki İlgili Mevzuat 2.2. Yüksek Eğitim 2.2.1. Yürürlükteki İlgili Mevzuat 2.3. Mesleki Eğitim ve Öğretim 2.3.1. Yürürlükteki İlgili Mevzuat 2.4. Yetişkinlerin Eğitimi 2.4.1. Yürürlükteki İlgili Mevzuat 3. Yaşamboyu Öğrenme Programları 3.1. Comenius Programı 3.2. Erasmus Programı 3.3. Leonardo Da Vinci Programı 3.4. Grundvig Programı 3.5. Çapraz Programlar 3.6. Jean Monnet Programı 3.7. Yürürlükteki İlgili Mevzuat B. AVRUPA BİRLİĞİ KÜLTÜR POLİTİKASI 1. Kültür Politikası alanında Genel Politika Çerçevesi 1.1. Avrupa Kültür Gündemi 1. 1.1. Avrupa Kültür Gündemi’ne Genel Bakış 1. 1.2. Yürürlükteki mevzuat © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 2 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup 1.2. İlgili tarafların politika geliştirmeye müdahil olması 1.3. AB’nin Diğer Politikalarında “Kültür” boyutu 1.3.1. Genel Bakış 1.3.2. Yürürlükteki Mevzuat 1.4. AB’nin Dış ilişkilerinde “Kültür” boyutu 1.5. Kültür ve Ticaret 2. Spesifik Programlar ve Eylemler 2. 1.Kültür Programı (2007–2013) 2.1.1. Genel Bakış 2.1.2. Yürürlükteki Mevzuat 2.1.3. Örnek Projeler 2.2. Avrupa Kültür Başkentleri 2.3. Avrupa Kültür Ödülleri C. AVRUPA BİRLİĞİ’NİN GENİŞLEME SÜRECİ ÇERÇEVESİNDE EĞİTİM VE KÜLTÜR BAŞLIĞININ DEĞERLENDİRİLMESİ D. MÜZAKERE SÜRECİ 1. Avrupa Birliği tarafından yapılan Değerlendirmeler 2. 2012 İlerleme Raporu çerçevesinde Eğitim ve Kültür Başlığı 3. Gözden Geçirilmiş Katılım Ortaklığı Belgesi 4. 2008 AB Müktesebatının üstlenilmesine dair Ulusal Program 5. Müzakere süreci 5.1. Müzakere süreci hakkında Genel Bilgilendirme 5.2. Türkiye’nin AB’ye katılımında Eğitim ve Kültür Başlığı’na ilişkin Değerlendirme Kaynakça © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 3 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup Önsöz Avrupa Birliği’nin Eğitim Politikası, AB Üye Devletlerinin sorumluluk alanında bulunmakta ve Amsterdam Antlaşması’nın 149. Maddesi’ne dayanmaktadır. Söz konusu politika, ilgili eylem planları ve programlarla güçlendirilmekte; özel ağ yapılanmaları ve görüş alışverişi platformlarıyla desteklenmektedir. 1987 yılının Temmuz ayında, Avrupa Birliği ilk eğitim programını kabul etmiştir. COMETT Programı isimli söz konusu araç, endüstri ve üniversite arasındaki görüş alışverişleri ve temaslarını teşvik etmek üzere tasarlanmıştır. Takiben kabul edilen ERASMUS Programı ise, üniversiteler arasındaki temasları ve işbirliği fırsatlarını desteklemenin yanı sıra, öğrenci hareketliliğini de öngörmüştür. Söz konusu programlar, uygun mali yardımı sağlayan Avrupa Parlamentosu’nun desteğiyle AB Üye Ülkeleri tarafından kabul edilmiştir. Avrupa Birliği’nin Üye Devletlerindeki eğitim ve öğretimin kalitesi ve açıklığını güçlendirmek için kullandığı iki farklı araç bulunmaktadır: Ulusal eğitim sistemlerinin gelişimini destekleyen bir dizi politika aracı ile okullar, üniversiteler, eğitim merkezleri, vb. arasında görüş alışverişleri, ağ yapılanmaları ve karşılıklı öğrenme olanaklarını öngören kapsamlı programlar. Öte yandan, “Kültür” boyutu, hiçbir zaman Avrupa bütünleşmesinin merkezinde olmamıştır; her ne kadar Avrupa Birliği’nin ekonomik, yasal ve siyasi entegrasyonu uzun bir geçmişe dayansa da, işbirliğinin kültürel boyutları, ilk olarak 1970’li yıllarda, büyük bir ekonomik resesyonun, petrol krizinin ve Birleşik Krallık, İrlanda ve Danimarka ile birlikte ilk genişleme dalgasının yaşandığı dönemde hissedilmeye başlanmıştır. 1973 yılında, dokuz AB Üye Ülkesi, “Avrupa Kimliği’ne ilişkin Beyanat”ı imzalayarak, bir toplum yaratma kararlılığına dayanan ortak yaşam kriterleri paylaştığını vurgulamışlardır. 1975 yılında ise, Tindemanns Raporu ile Teknokratların Avrupasının Halklar Avrupasına dönüştürülmesine yönelik bir politika ihtiyacının altı çizilmiştir. Sonuç itibariyle, Avrupa Komisyonu, Avrupa Parlamentosu’nun desteği ve Adonnino Raporu gibi önemli raporlar, Çalışma Programları ve Eurovision şarkı yarışması veya Avrupa Kültür Başkenti gibi girişimler aracılığıyla bir Kültür Politikası geliştirmeye başlamıştır. Bununla birlikte, Üye Devletler arasındaki söz konusu kültürel işbirliği, ancak Maastricht Antlaşması’na 1992 yılında dâhil edildiğinden beri, Topluluk yetki alanına girmeye başlamıştır. Avrupa Birliği tarafından kültürel alana ilişkin olarak alınan tedbirler arasında önemli bütçelere sahip olan ve Avrupa’nın kültürel çeşitliliğini teşvik etmeye yönelik proje ve girişimlere destek veren kurumlar ve kültürel işlemciler arasındaki sınır-ötesi işbirliği yoluyla Avrupa kültürel mirasını güçlendiren Kültür Programları yer almaktadır. Buna ilaveten, Avrupa Birliği, kültür ile ilintili alanlarda (örneğin, kültürel miras, mimarlık, edebiyat) kültürel projelere hibe ve ödül sağlamakta; bu alanda Avrupa düzeyinde üstün başarılı etkinliklere dikkat çekmeyi ve Avrupa’nın zengin kültürel mirasını ortaya çıkarmayı hedeflemektedir. © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 4 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup Avrupa Birliği Kültür Politikası, yerindenlik ilkesi çerçevesinde idare edilmektedir. Bir diğer deyişle, Üye Devletlerin tek başına yeterli ölçüde alamadıkları önlemler, Birlik düzeyinde yerine getirilmektedir. Bu sebepten ötürü, AB düzeyindeki kültürel politika, Üye Devletler arasındaki işbirliğinin teşvik edilmesi ve talep edildiği takdirde, eylemlerinin desteklenerek tamamlanması ile sınırlı tutulmaktadır. Aynı zamanda, diğer Topluluk politikalarının uygulanması esnasında kültürel boyutların da dikkate alınması tavsiye edilmektedir. Bu bağlamda, Eğitim ve Kültür konulu bu Müktesebat Rehberi, Avrupa Birliği’nin söz konusu iki alandaki politikalarını ayrıntılı bir şekilde ele almayı hedeflemektedir. Bu çerçevede, öncelikle ilgili yasal temel belirtilmekte; ikinci aşamada bahse konu iki başlığa ilişkin genel politika çerçevesi ve özel hususlar mercek altına alınmaktadır. Avrupa Birliği’nin Genişleme sürecinde “Eğitim ve Kültür” Müzakere Başlığı ile ise söz konusu alan kapsamında müzakerelerdeki benzer yaklaşımlara dikkat çekilmesi amaçlanmaktadır. Nihayetinde, Avrupa Birliği ile Türkiye arasındaki müzakere süreci de, en son başlıkta incelenmekte, bu bağlamda söz konusu başlığa ilişkin olarak 2012 yılı Türkiye İlerleme Raporu’na, Katılım Ortaklığı Belgesi’ne ve 2008 yılı Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine ilişkin Ulusal Program’daki ilgili taahhütlere atıfta bulunulmaktadır. © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 5 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup Kısaltmalar ACP: Afrika, Karayip ve Pasifik ülkeleri CARDS: Yeniden Yapılanma, Kalkınma ve İstikrara Yönelik Topluluk Yardımı EC: Avrupa Topluluğu ECOC: Avrupa Kültür Başkentleri EPA: Ekonomik İşbirliği Anlaşmaları EU: Avrupa Birliği EUROSTAT: Avrupa Komisyonu’nun İstatistik Ofisi FP7: Araştırmaya yönelik Yedinci Çerçeve Programı FTAs: Serbest Ticaret Anlaşmaları IPA: Katılım öncesi Mali Yardım Aracı NPAA: Müktesebatın Üstlenilmesine ilişkin Ulusal Program PHARE: Orta ve Doğu Avrupa ülkelerine Topluluk Yardımı Programı UNESCO: Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 6 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup A. Avrupa Birliği Eğitim Politikası 1. Eğitim ve Öğretim Politikasına İlişkin Genel Çerçeve Avrupa Birliği (AB) içerisinde eğitim ve öğretim politikaları temel olarak ulusal düzeyde belirlenmektedir. Bu çerçevede, AB, ortak hedeflere ulaşılabilmesi için Üye Devletler arasındaki işbirliğini güçlendirmek ve teşvik etmek amacıyla destekleyici bir rol üstlenmektedir. 1957 yılında imzalanmış olan Roma Antlaşması (AT Antlaşması) çerçevesinde mesleki eğitim konusuna Topluluk düzeyinde hareket edilen alanlardan biri olarak yer verilmiştir. Ancak, 1992 yılında imzalanan Maastricht Antlaşması (Avrupa Birliği Antlaşması) ile eğitim ve öğretim resmi olarak bir AB Politikası alanı olarak kabul edilmiştir. 1 Aralık 2009 tarihinde yürürlüğe giren Lizbon Antlaşması1 ise eğitim ve kültür alanında öngörülmüş mevcut düzenlemelerde bir değişiklik gerçekleştirmemiştir. Lizbon Antlaşması içerisinde yer alan eğitim ve mesleki eğitime ilişkin hükümler aşağıdaki gibidir: BAŞLIK XII EĞİTİM, MESLEKİ EĞİTİM, GENÇLİK VE SPOR Madde 165 (AT antlaşması eski Madde 149) 1.Birlik, öğretimin içeriği ve öğretim sistemlerinin örgütlenmesinin yanı sıra kültür ve dil çeşitliliği dahil olmak üzere, Üye Devletlerin sorumluluklarına tamamen riayet ederek ve gerektiğinde faaliyetlerini tamamlayıp destekleyecek şekilde, Üye Devletler arasında işbirliğini teşvik edip, öğretimin niteliğinin artırılmasına katkıda bulunur. 2. Birlik faaliyetinin amaçları şunlardır: - özellikle Üye Devletlerin dillerinin öğretilmesi ve yaygınlaştırılması yoluyla öğretimde Avrupa boyutunu geliştirmek, - diplomaların ve öğretim sürelerinin akademik olarak tanınmasını teşvik etmek de dahil olmak üzere, öğrencilerin ve öğretim üyelerinin dolaşımına olanak tanımak, - öğretim kurumları arasında işbirliğini iyileştirmek, - Üye Devletlerin öğretim sistemlerinin ortak sorunları hakkında bilgi ve deneyim değişimini desteklemek, - gençlerin değişimi ile sosyo – öğretim eğitmenlerinin değişimini desteklemek ve gençlerin Avrupa demokratik hayatına katılımını teşvik etmek, 1 Bakınız: http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2008:115:0047:0199:EN:PDF © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 7 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup - uzaktan öğretimin gelişmesini teşvik etmek, - spor müsabakalarında adalet ve açıklığın sağlanması ve özellikle en genç bay ve bayan sporcular olmak üzere sporcuların maddi ve manevi bütünlüğünü korunması yoluyla sporun Avrupa boyutunu geliştirmek. 3. Birlik ve Üye Devletler, üçüncü ülkeler ile eğitim ve spor konusunda uzmanlaşmış uluslararası örgütlerle ve özellikle Avrupa Konseyi ile işbirliğini desteklerler. 4. Bu Madde’de yer verilen hedeflerin gerçekleşmesine katkıda bulunmak için: - Avrupa Parlamentosu ve Konsey olağan yasama usulü uyarınca hareket ederek ve Ekonomik ve Sosyal Komite ve Bölgeler Komitesine danıştıktan sonra Üye Devletlerin yasa ve düzenlemelerinin uyumlaştırılması hariç olmak üzere, bu Maddede belirtilen amaçların gerçekleştirilmesine katkıda bulunmak için teşvik edici önlemler alır. - Komisyon’un önerisi üzerine, Konsey nitelikli çoğunlukla tavsiyelerde bulunur. Madde 166 1. Birlik, mesleki eğitimin içeriği ve örgütlenmesi konusunda Üye Devletlerin mesleki eğitimin içeriği ve örgütlenmesine ilişkin sorumluluklarına tamamen riayet ederek, Üye Devletlerin faaliyetlerini destekleyip, tamamlayacak şekilde bir mesleki eğitim politikası uygular. 2. Birlik faaliyetlerinin amaçları şunlardır: - özellikle mesleki eğitim ve mesleki yeniden yönlendirme yolu ile sanayi değişimlerine uyumu kolaylaştırmak; - mesleki bütünleştirme ve istihdam piyasasına yeniden girişi kolaylaştırmak amacı ile temel mesleki eğitimi ve süreli mesleki eğitimi iyileştirmek; - mesleki eğitime erişimi kolaylaştırmak ve eğitmen, eğitim gören kişiler ve özellikle genç kişilerin hareketliliğini cesaretlendirmek; - eğitim ya da mesleki eğitim birimleri ile işletmeler arasında eğitim konusunda işbirliğini canlandırmak; - Üye Devletlerin eğitim sistemlerinin ortak sorunları hakkında bilgi ve deneyim değişimini geliştirmek. 3. Birlik ve Üye Devletler üçüncü ülkeler ve uzman uluslararası örgütler arasında mesleki eğitim konusundaki işbirliğini desteklerler. 4. Avrupa Parlamentosu ve Konsey olağan yasama usulü uyarınca hareket ederek ve Ekonomik ve Sosyal Komite ve Bölgeler Komitesine danıştıktan sonra Üye Devletlerin yasa ve düzenlemelerinin uyumlaştırılması hariç olmak üzere, bu Maddede belirtilen amaçların gerçekleştirilmesine katkıda bulunmak için önlemler alır ve Konsey, Komisyon’un önerisi üzerine tavsiyeleri kabul eder. © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 8 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup Eğitim ve öğretim alanındaki Topluluk faaliyetleri temel olarak iki başlık altında incelenebilir. Bunlar: Eğitim ve Öğretim 2020: Üye Devletlerdeki ve Üye Devletler arasındaki eğitim ve öğretime dair işbirliği, iyi uygulama ve reformların teşvik edilmesi ve desteklenmesi; Yaşamboyu Öğrenim Programı: Bu kapsamda aşağıdaki amaçlara katkıda bulunan çeşitli Topluluk programları yer almaktadır: Öğretim elemanları, öğrenciler ve yetişkinlerin dolaşımının desteklenmesi; Eğitim kurumları arasındaki işbirliğinin teşvik edilmesi. 2. AB Yaşamboyu Öğrenim Politikası:Eğitim ve Öğretim 2020 2000 yılında Lizbon Stratejisi’nin kabul edilmesinden sonra Avrupa Eğitim ve Öğretim politikası yeni bir ivme kazanmıştır. Avrupa Birliği 2001 yılında başlatılan Eğim ve Öğretim 2010 programına müteakip 2009 yılında Eğim ve Öğretimde Avrupa İşbirliği için Stratejik Çerçeve programı ile işbirliğini güçlendirme kararı almıştır. Eğitim ve Öğretim alanında Avrupa’da işbirliğine ilişkin bu strateji 2020 yılına kadar devam edecektir. Söz konusu çerçeve “Eğitim ve Öğretim 2010”un kazanımlarından esinlenmektedir. Eğitim ve Öğretim 2020 stratejisi Üye Devletlerin eğitim ve öğretim sistemlerini geliştirmelerini desteklemek amacını taşımaktadır. Stratejinin dört temel hedefi şu şekildedir: Yaşamboyu öğrenme ve hareketliliğin gerçekleştirilmesi; Eğitim ve öğretimin kalite ve verimliliğinin arttırılması; Eşitlik, sosyal dayanışma ve aktif vatandaşlığın sağlanması; Eğitim ve Öğretimin her aşamasında girişimcilik de dahil olmak üzere yaratıcılık ve yenilikçiliğin geliştirilmesi. 2020 Eğitim ve Öğretim Programı için belirlenen kıstaslar ise şunlardır: 4 ila zorunlu ilköğretim yaşı arasındaki çocukların %95’nin okul öncesi eğitime katılımının sağlanması; Okuma, matematik ve bilim gibi alanlarda yetersiz olan 15 yaşındaki çocukların oranının, %15 oranının altına düşürülmesi; Eğitim ve Öğretimi erken bırakanların oranının, %10’un altına indirilmesi; 30–34 yaş aralığında yükseköğretim oranının en az %40 oranına çıkartılması; Yetişkinlerin %15’inin yaşamboyu öğrenime katılımının sağlanması. Avrupa Birliği’nde 2008 yılında başlayan ekonomik ve mali kriz sebebi ile AB, Lizbon Stratejisi çerçevesinde öngörülen bazı hedeflerin yerine getirilmesinde güçlük çekmiştir. Bu kapsamda, 2010 yılı sonrası için oluşturulacak yeni ekonomik büyüme programının yeni koşullar ile uyumlaştırılması amacı ile yeni bir ekonomik büyüme stratejisi olan 2020 Avrupa Stratejisi, Mart 2010 tarihinde kabul edilmiştir. 2020 Avrupa Stratejisi, değişen ekonomik ve sosyal şartlara uyum sağlamak için istihdam, yenilikçilik, eğitim, sosyal içerme ve iklim/enerji alanlarında AB’nin 2020 yılına kadar yerine getirmeyi taahhüt ettiği stratejik hedefi belirlemektedir. Buna göre; © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 9 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup 20 ila 64 yaş aralığında %75 istihdam oranının sağlanması, okulu bırakma oranın %10 oranının altına düşürülmesi ve 30 ila 34 yaş aralığındaki kişilerin en az %40’ının yüksek öğrenimlerini tamamlaması ve yoksulluk ve sosyal dışlanmaya maruz kalan veya riski ile karşı karşıya bulunan insan sayısının en az 20 milyon azaltılması hedeflenmektedir. Aynı zamanda, Avrupa 2020 Stratejisi kapsamında anahtar öneme sahip aşağıdaki beş girişim başlatılmıştır: Yeni yetenekler ve işler için gündem, Yeni işler için yeni beceriler, Hareket halindeki Gençlik, İşletmenin yeniden yapılandırılmasında öngörü, hazırlık ve yönetim ve Kamu istihdam hizmetlerinin güçlendirilmesi. 2020 Avrupa Stratejisi’nin özellikle “Hareket Halindeki Gençlik” ve “Yeni Yetenekler ve İşler için Gündem” girişimleri Öğretim ve Eğitim alanı ile yakından ilgilidir. Bu kapsamda, “Hareket Halindeki Gençlik” girişimi, genç nüfusun, eğitim ve öğrenimde tüm potansiyele erişerek, istihdam beklentilerinin iyileştirilmesini amaçlarken, “Yeni Yetenekler ve İşler için Gündem” girişimi yeteneklerin ve istihdam edilebilirliğin arttırılmasını hedeflemektedir. AB’nin eğitim ve kültür politikası aynı zamanda “ Dijital Gündem ve Yenilikçilik Birliği” girişimini desteklemektedir. 2020 Avrupa Stratejisi kapsamındaki öğretim ve eğitim alanlarındaki hedeflerin yerine getirilmesi adına Avrupa Konseyi, Şubat 2011’de “Avrupa 2020 Stratejisi’nin Uygulanmasında Öğretim ve Eğitimin Rolü” konulu Konsey Kararlarını2 yayınlamıştır. Avrupa Konseyi, ilgili belgede, Avrupa Komisyonu ve Üye Devletlerini öğretim ve eğitim alanında aşağıdaki tedbirleri almaya davet etmektedir. Ulusal Reform Programlarının uygulanmasında, Üye Devletler arasındaki yatay işbirliği ile deneyim ve iyi uygulama paylaşımının güçlendirilmesi; Özellikle 2020 Avrupa Stratejisi kapsamındaki alanlarda politika öğrenimi fırsatlarının geliştirilmesi ve açık koordinasyon metodunun Üye Devletlerin ihtiyaç ve çıkarlarına daha uygun hale getirilmesi; Eğitim ve öğretim sektörlerinin, ekonomik büyüme ve istihdam alanlarındaki darboğazların belirlenmesine daha fazla dahil edilmesi ve bu yöndeki kanıtların güçlendirilmesi ile 2020 Avrupa Stratejisi’nin hedefleri ve amaçları arasındaki bağların daha güçlü hale getirilmesi; “Yeni Yetenekler ve İşler için Gündem” girişiminde özetlendiği gibi işgücü piyasası ve beceri ihtiyaçlarını öngörecek ve eşleştirecek kapasitenin güçlendirilmesi, dijital ve 2 Ayrıntılı bilgi için bakınız: Council conclusions on the role of education and training in the implementation of the ‘Europe 2020’ strategy(AB Resmi Gazetesi C 70, 4.3.2011, s. 1–3): http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2011:070:0001:0003:EN:PDF © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 10 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup girişimcilik gibi çapraz yetkinlikler dahil doğru yetenek karışımlarının sağlanması, özellikle dezavantajlı gruplar için olmak üzere hayat boyu eğitime erişimin iyileştirilmesi için daha kapsamlı bir strateji geliştirilmesi. 2.1. Okul Eğitimi Okul eğitimi sisteminin düzenlenmesi ve içeriğinin belirlenmesi Üye Devletlerin yetki alanında bulunan bir husustur. Ancak bu alanda, Birlik ülkelerinin tamamını ilgilendiren bazı ortak meseleler mevcuttur. Söz konusu ortak meseleler, eğitimin yarıda bırakılması, orta öğrenimin tamamlanamaması ve temel becerilerin ediniminde başarısızlık gibi hususları içermektedir. Ulusal okul sistemlerine ilişkin AB’nin öncelikleri arasında öğretmenlerin eğitimi, dil öğrenimi, bilgi ve iletişim teknolojileri, matematik, bilim ve teknoloji, aktif vatandaşlık ve sosyal dayanışmaya ilişkin konular bulunmaktadır. Bu kapsamda, Avrupa Komisyonu Üye Devletler arasında okul eğitimi politikalarına ilişkin işbirliğini desteklemektedir. Nitekim, Komisyon, 3 Temmuz 2008 tarihinde 21. Yüzyıla Doğru Becerilerin Geliştirilmesi: Okullara Yönelik Avrupa İşbirliği Gündemi başlıklı bir Bildiri yayımlamış ve bu çerçevede, geleceğin bilgi odaklı Avrupa toplumuna uygun okul sistemlerinin geliştirilmesi amacıyla Üye Devletler arasındaki işbirliği konularına yönelik bir gündem önermiştir. Söz konusu taslak gündem üç temel alanı içermektedir: Okur-yazar oranını ve sayısal beceri düzeyini artırarak öğrencilere hızla değişen bilgi toplumunun ihtiyaçlarını karşılayabilecek nitelikte yetkinlikler kazandırma, öğrenmeyi öğretici beceriler geliştirme; mevcut müfredat, öğrenme sürecini destekleyici materyaller ve öğretmen yetiştirme yöntemleri hususunda reform yoluna gidilmesi, Okul öncesi eğitimi yaygınlaştırarak her öğrenciye3 yüksek kalitede bir eğitim imkânı sunabilme, okul sisteminde eşitlik ortamı yaratabilme, erken okuldan ayrılma oranını aza indirgeme ve ihtiyacı olan öğrencilere destek vermenin hedeflenmesi, Eğitim düzeyini geliştirici ve öğretmenleri takviye edecek okul araç-gereçlerinin kalitesini artırma ve öğrenimi geliştirme yolunda okul yönetimine rehberlik etme gibi konuları içeren öğretmen ve okul kalitesini artırıcı çaba sarf edilmesi. Eğitim ve öğretim politikaları aracılığı ile sosyal uyumu ve sürdürülebilir değişimi içinde barındıran sosyo-ekonomik sonuçlar almak mümkündür. Ancak, mevcut Avrupa eğitim sistemindeki eşitsizlikler, düşük gelir seviyesinden kaynaklı suç oranlarında artış, niteliksiz iş gücü ve düşük vergi gelirleri gibi büyük maliyetlere yol açmaktadır. Bu bağlamda, eğitim sisteminde eşitliği ve verimi artırıcı reformların yapılması büyük önem teşkil eder. Bu doğrultuda, Komisyon, Avrupa Eğitim ve Öğretim Sisteminde Verimlilik ve Eşitlik adı altında bir tebliğ yayınlamıştır. 3 Ayrıntılı bilgi için bakınız: http://ec.europa.eu/education/school-education/doc830_en.htm © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 11 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup 2.1.1. Yürürlükteki ilgili mevzuat Okul eğitiminde kalite değerlendirmesi alanında işbirliğine ilişkin 12 Şubat 2001 tarihli Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi Tavsiye Kararı 1. /* 2001/166/EC */ (Resmi GazeteL 60, 1.3.2001, p. 51–53) Özet: Avrupa’nın okul eğitimi hususundaki vurgusu göz önünde bulundurularak, Tavsiye Kararı, okullardaki “kalite değerlendirmesinin” gelişimini desteklemeyi hedeflemektedir. Bu bağlamda, Tavsiye kararı öğretmenleri, ebeveynleri, okul yönetimlerini, öğrencileri ve diğer paydaşları da kapsayacak biçimde kalite değerlendirme mekanizmalarının geliştirilmesi ve teşvikini öngörmektedir. Ayrıca, verimli bir öz değerlendirme mekanizmasının edinilmesi ve bunun uygulamaya dökülebilmesi amacı doğrultusunda, yönetim kadrosunun eğitimi ve öz değerlendirme yollarının desteklenmesi de önem taşımaktadır. Buna ek olarak, bu Tavsiye kararı, tüm ilgili makamların okullar hakkında bilgi alışverişini sağlayacak işbirliğini teşvik etmektedir. Yaşam boyu öğrenmeye yönelik temel becerilere ilişkin 18 Aralık 2006 tarihli Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi Tavsiye Kararı 2. /* 2006/962/EC */ (Resmi Gazete L 394, 30.12.2006, p. 10–18) Özet: İşbu Tavsiye Kararı, aşağıdaki amaçlara ilişkin bir referans çerçevesi oluşturmaktadır: bilgi toplumunun ihtiyaçları doğrultusunda temel becerilerin tanımlanması, genç nüfusun ilköğretim ve eğitim neticesinde bu becerileri edinmiş olduğunun temin edilmesi, Ortak hedefler doğrultusunda bir Avrupa düzeyi referansının oluşturulması, Topluluk düzeyinde Eğitim ve Öğretim Programları bağlamında, daha fazla eyleme yönelik bir yapının oluşturulması. Bu bağlamda, referans çerçevesinde sekiz ana hedef tanımlanmaktadır: 1) 2) 3) 4) 5) 6) Anadilde iletişim Yabancı dillerde iletişim Matematiksel beceri ile teknolojik ve bilimsel temel beceriler Dijital beceri Öğrenmeyi öğrenme Sosyal ve sivil beceriler © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 12 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup 7) Girişimcilik ruhu ve 8) Kültürel farkındalık ve dışavurum 21. Yüzyıla Doğru Gençlerin Yetiştirilmesi: Okullara Yönelik Avrupa İşbirliği Gündemi’ne ilişkin 21 Kasım 2008 tarihli Konsey ve Üye Devletlerin Hükümet Temsilcileri Toplantısı Kararları 3. (Resmi Gazete C 319, 13.12.2008, p. 20–22) Özet: Kasım 2008 tarihli toplantıda, Konsey, okul uyumunu sürdürebilmek adına okul sistemlerinin geliştirilmesinin gerekliliğine dikkat çekmiştir. Ayrıca, 2010 Avrupa kıstaslarına ulaşılması hususunda okur-yazar oranı, okuldan terk ve yetersiz ikinci öğretim düzeyinin geliştirilmesine ilişkin sürecin önemi vurgulanmıştır. Buna ek olarak, yüksek nitelikte bir eğitim düzeyine ulaşabilmek için, okul öncesi eğitimin gelişiminin yanı sıra eğitim sistemindeki verimlilik ve eşitliğin de önemi üzerinde durulmuştur. Bu bağlamda, aşağıda sıralanan öncelikler Konsey tarafından karara bağlanmaktadır: Okur-yazar oranı ve sayısal becerileri kapsayan temel becerilerin ediniminin sağlanması ve geliştirilmesi, Eşitlik ilkesi doğrultusunda tüm öğrencilere sunulacak yüksek kaliteli eğitim sayesinde, okulların toplumsal uyumu teşvik edici rolünün geliştirilmesi, Okul yöneticileri ve öğretim personeline yönelik hizmet öncesi ve hizmet-içi eğitimlerin geliştirilmesi ve bir meslek olarak öğretimin desteklenmesi. Bu önceliklere ilişkin, aşağıdaki sorunsallar üzerinde, Konsey, Üye Devletler ve Komisyon’un istişaresi sağlanmıştır: Okuma-yazma oranı ve sayısal becerilerin geliştirilmesi; anadil dışında en az iki yabancı dilin öğreniminin teşviki, Erken yaşta bilimsel metot ile öğrenme tekniğinin edinilebilmesi amacıyla matematik, bilim ve teknoloji alanlarına ilginin artırılması, Ulaşılabilir, yüksek kalitede okul öncesi eğitim için gerekli tedariklerin sağlanması, Erken okuldan ayrılma oranının aza indirgenmesi, Öğrencilerin eğitim alma imkansızlıklarını en aza indirgemek ve okulların performans düzeyini artırarak eşitsizlik ile mücadele edilmesi ve katılımın arttırılması, Bir meslek olarak öğretme becerisinin çekici kılınması, Öğretmen alımı, yerleştirilmesi, devamlılığı ve değişimine ilişkin hususlarda okul eğitiminin kalitesini artırmaya yönelik düzenlemeler yapılması, © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 13 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup 4. Öğretmenlerin diğer üye devletlerde bulunma imkanlarını artırarak eğitim veöğrenimlerini destekleyici iş tecrübesi ve yabancı dil becerilerinin gelişiminin sağlanması. Avrupa Eğitim ve Öğretim Sistemlerinde Verimlilik ve Eşitlik esasına ilişkin Avrupa Komisyonu’ndan Avrupa Parlamentosu’na ve Konsey’e yönelik Tebliğ (Resmi Gazete COM 481, 8.9.2006, s. 1–11) Özet Eğitim ve öğretim politikaları aracılığı ile sosyo-ekonomik sonuçlar almak mümkün olduğu halde, mevcut Avrupa eğitim sistemindeki eşitsizlikler, düşük vergi gelirleri, suç oranlarında artış, sağlık sektörüne yönelik talebin ve kamu desteğinin artışı gibi büyük maliyetlere yol açmaktadır. Eğitim ve öğretimdeki eşitlik ve verimi artırmak aynı zamanda bu maliyetleri düşürmeye de ön ayak olacaktır. İşbu tebliğ, Üye Devletlere ulusal eğitimlerindeki verimi ve eşitliği sağlayıcı öneriler sunmaktadır. Tebliğde, eğitime yapılacak yatırımın sonuçlarının uzun vadede alınacağı vurgulanmakta, Üye devletlerin yerel ve ulusal çapta uzun vadeli planlar yapmaları ve bu sayede uzun vadedeki öncelikli harcamalarını açıkça belirlemeleri önerilmektedir. Ayrıca, Komisyon okul öncesi döneme ilişkin yapılacak yatırımların en yüksek geri dönüşümü sağlayacağını belirtmektedir. Bu nedenle, Üye Devletlerin mevcut okul öncesi eğitimlerine ilişkin yatırımı artırarak eğitimin devamına temel oluşturmaları ve bu sayede erken okuldan ayrılmaların önüne geçilmesi tavsiye edilmektedir. Buna ek olarak, Komisyon, eşitlik ve verimi artırmanın bir diğer yolu olarak da mağdur bölgelerdeki öğretmen kalitesi ve alım izlekleri üzerinde yoğunlaşmak olduğuna dikkat çekmektedir. 5. Okuldan erken ayrılma ile mücadele çerçevesinde Avrupa Komisyonu’ndan Avrupa Parlamentosu’na, Konsey’e, Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi’ne ve Bölgeler Komitesi’ne yönelik Tebliğ: Avrupa 2020 Ajandasına anahtar nitelikte katkı (Resmi Gazete COM 18, 31.1.2011, s. 1–10) Özet: Ekonomi ve toplum düzeyinde okulu erken bırakma oranının sosyal gelişmeler ve ekonomik büyüme üzerinde uzun vadeli etkileri bulunmaktadır. Komisyon, Avrupa’da Okulu erken bırakma oranının sadece %1 ortalama ile düşürmenin, her yıl yaklaşık yarım milyon daha fazla nitelikli potansiyel genç çalışanını Avrupa ekonomisine katacağını belirtmektedir. Bu nedenle Avrupa 2020’nin en önemli hedeflerinden birini erken yaşta okulu bırakma oranının azaltılması teşkil etmektedir. © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 14 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup Bu çerçevede, Komisyon Tebliği erken yaşta okulu bırakmanın birey, toplum ve ekonomi üzerindeki etkilerini analiz etmektedir. Tebliğ, Üye Devletlerin erken okul bırakma oranını azaltabilmeleri amacıyla uygulamaya koyabilecekleri politik yaklaşımları içeren bir çerçeve ile beraber Konsey tavsiyesi için bir öneri sunmaktadır. Avrupa 2020 Stratejisinin bir parçası olarakokulu erken bırakma oranını düşürmek amacıyla Avrupa Komisyonu tarafından devreye konulacağına ilişkin taahhüt edilen önlem ve araçlar şu şekildedir: Konsey tavsiye kararıyla okulu erken terk oranını azaltmak için ortak bir Avrupa çerçevesi içerisinde etkin ve verimli politikaların oluşturulması. Öte yandan, Tavsiye kararı, 2012 itibariyle Üye Devletlerin kendi ulusal hedefleri ile uyumlu olmak üzere okulu erken terk ile mücadele amacıyla anlaşılır ulusal stratejileri hayata geçirmelerini önermektedir. Komisyon 2011 yılında Üye Devletlerin entegrasyon politikalarını desteklemek amacıyla “Entegrasyona ilişkin Yeni Avrupa Gündemi” Tebliğini sunacaktır. Komisyon, gençlerin istihdam edilebilirliğini ölçmek için bir karşılaştırma çalışması yayımlayacaktır. Konsey tavsiye kararının uygulanmasına destek sağlamak ve Komisyon ve Konsey’in Üye Devletler ve AB düzeyindeki gelişmeleri gözlemlemesine yardımcı olmak amacıyla Üye Devletler nezdinde temsilciler ile beraber Avrupa düzeyinde bir karar alıcılar grubu kurulacaktır. Komisyon,konuyla ilgilibakanlarveüst düzey resmi görüşmelere devam etmek ve konu ile alakalı üst düzey faaliyetleri sürdürmek niyetindedir. Komisyon, ayrıca okulu erken terk oranını azaltmak için deneye dayalı ve yenilikçi yaklaşımları desteklemek amacıyla Yaşamboyu Öğrenme Programı ve araştırma ve yenilikçilikle ilgili programların daha yoğun kullanımını hedeflemektedir. 6. 2011–2012 dönemi için mesleki eğitim ve öğretimde geliştirilmiş Avrupa işbirliğine ilişkin öncelikler hakkında Konsey ve Üye Devletler hükümet temsilcilerinin Sonuç Kararları (Resmi Gazete C 324, 1.12.2010, s. 5–15) Özet: 2011–202 dönemi için mesleki eğitim ve öğretimde geliştirilmiş Avrupa işbirliğine ilişkin öncelikler hakkında Konsey sonuç kararları çerçevesinde, Avrupa Konseyi Üye Devletleri aşağıdaki hususları benimsemelerini değerlendirmeye davet eder: 1. Mesleki eğitim ve öğretim için küresel bir vizyon, 2. Destekleyici yatay bir seri yatay hedeflerle beraber, 2011–2020 dönemi için stratejik hedefler, 3. Kopenhag Süreci’nin yönetimi ve mülkiyetine ilişkin temel oluşturan ilkeler, 4. İlk dört yıl için kısa vadeli çıktılar (2011-2014) Her bir sonuç maddesi mesleki eğitim ve örgenim alanında çok özel hedefler belirlemektedir. © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 15 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup “Hareket Halindeki Gençlik” girişimine ilişkin 19 Kasım 2010 tarihli Konsey Sonuç Kararları 7. (Resmi Gazete C 326, 3.12.2010, s. 9–11) Özet: “Hareket Halindeki Gençlik” girişimine ilişkin 19 Kasım 2010 tarihli Konsey sonuç kararları, Avrupa 2020 Stratejisi genelinde Avrupa Komisyonu ve Üye Devletler arasındaki işbirliğinin önemini vurgulamaktadır. Avrupa Konseyi günümüzün Avrupa’sında gençlerin karsılaştığı birçok sosyo-ekonomik, demografik, çevresel ve teknolojik zorlukları aşmalarına yardımcı olmak amacıyla daha fazla çabanın sarf edilmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Hareket Halindeki Gençlik” girişimi çerçevesinde, Konsey aşağıdaki eylem ana hatlarında mutabakat sağlamıştır: Eğitim ve öğretim alanında: Entegre yasam boyu öğrenme stratejilerinin tam olarak uygulanmasının teşvik edilmesi, Her bir bireyin, özellikle dezavantajlı bir geçmişe sahip olanların, bilgi-güdümlü bir toplumda başarı için ihtiyaç duyduğu temel beceri kazanımının temin edilmesi, Üçüncü düzey veya eşdeğer eğitime katılımın arttırılması, Özellikle yüksek öğretim, mesleki eğitim ve öğretim olmak üzere, her düzeyde eğitimin kalite ve cazibesizinin güçlendirilmesi, Artan bilgi, beceri ve deneyim açısından öğrenme hareketliliğinin faydalarının tanıtılması. Gençlik alanında: Gençlik politikaları ve diğer ilgili politika alanları arasında sektörler arası bir yaklaşımın teşvik edilmesi, Tüm gençler için, özellikle de imkanları kısıtlı olanlar için hareketliliğin kalitesi ve miktarının yaygın eğitim ve gayri resmi öğrenme ortamları ile güçlendirilmesi, Genç yetişkinlerin örgün eğitim ve öğretim ve işgücü piyasasına daha kolay erişimleri için, yaygın ve gayri resmi öğrenim çıktılarının teşvik edilmesi ve bu sonuçların tanınmasının iyileştirilmesi. İstihdam alanında: Eğitim ve öğretim, gençlik ve istihdam politikaları, iyi koordineli bir şekilde gençlerin eğitimden çalışma hayatına geçişinde ihtiyaç duydukları adımlar sırasını kapsamalıdır, istihdam ve büyüme için 'Avrupa 2020 Stratejisinde’ belirtilen% 75 istihdam hedefine doğru önemli bir katkı olarak, istihdam politikaları gençler arasında işsizliğin © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 16 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup azaltılmasına ve bulunmalıdır. gençlere yönelik iş olanaklarının geliştirilmesine katkıda Gençlerin çalışmasına ilişkin Konsey ve Hükümet temsilcileri Kararı 8. (Resmi Gazete C 327, 4.12.2010, s. 1–5) Özet: Gençlik alanında Avrupa işbirliğine ilişkin yeni çerçeve (2010–2018) kapsamında belirtildiği üzere, bu Konsey Kararı ile gençlik alanındaki hedefler yinelenmektedir: Bunlar: Eğitimde ve işgücü piyasasında daha fazla ve eşit fırsatlar yaratmak ve Aktif vatandaşlık, sosyal içerme ve bütün gençler arasındaki dayanışmanın teşvik edilmesi. Bu bağlamda, Konsey Kararı gerçekleştirmelerini istemektedir: Üye Devletlerden aşağıda sıralanan eylemleri Yeterli finansman, kaynak veya altyapı gibi, gençlerin çalışması için farklı türde sürdürülebilir desteklerin teşvik edilmesi, Özellikle gençlik istihdamının farklı faaliyet alanlarındaki hedeflere sağladığı katkının ve yenilenmiş çerçevenin uygulanmasında gençlik istihdamının rolünün geliştirilmesi ve desteklenmesi, Gençlik istihdamının uygulanması ve desteklenmesi ve geliştirilmesi amacıyla, uygun durumlarda yerel, bölgesel yönetimlerin ve diğer aktörlerin önemli bir rol oynamalarının sağlanması. Diğer taraftan, Konsey Kararı, Komisyon’u gençlik istihdamının AB düzeyinde etkisi, kapsama alanı ve çeşitliliğine ilişkin bir çalışma geliştirmesine ve AB Gençlik Raporu içerisinde ise, gençlik istihdamına ilişkin bir güncellemede bulunmasına davet etmektedir. 9. ‘Gençlik Eylemde’ Programının değerlendirilmesine ilişkin Avrupa Komisyonu’nun, Avrupa Parlamentosu, Konsey’e, Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komite ve Bölgeler Komitesi’ne Ara Raporu /* COM/2011/0220 final */ Özet: Avrupa Komisyonu tarafından 2007–2013 dönemini kapsayan ‘Gençlik Eylemde’ Programının (YiA) sonuçlarına ve programın uygulanmasında nitel ve nicel unsurlara ilişkin bir ara değerlendirme raporu yayımlanmıştır. Gençlik Eylemde Programı kısa bir süre önce © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 17 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup hayata geçirilen, gençlik alanında Avrupa işbirliğine ilişkin yenilenmiş çerçeve (2010–2018) ve ‘Hareket halindeki Gençlik’ gibi diğer stratejilerle bütünleyicilik sağlamaktadır. Gençlik Eylemde Programından faydalanan farklı kategoriler kapsamında 2010 yılında gerçekleştirilen gözlem anketi sonuçları aşağıda özetlenmektedir: Genç katılımcıların% 77'si kendi kişisel veya mesleki gelecek için fırsatlarını tanımlamayı daha iyi öğrendiğini belirtiyor ve katılımcıların % 66’si iş bulma şanslarının proje deneyimi sayesinde yükseldiğine inanıyor. Genç çalışanların %88’i, kazandıkları bilgi ve becerileri ulusal düzeyde düzenlenen projeler yoluyla edinemeyeceklerini düşünüyorlar. Gençlik organizasyonlarının %92’si ‘Gençlik Eylemde’ programı çerçevesinde projelere katılmalarının, kendilerinin proje yönetimi becerilerini arttırdığına ilişkin ‘çok doğru’ veya ‘ kısmen doğru’ yanıtını veriyorlar. Rapor çerçevesinde, Avrupa Komisyonu programın geleceğine ilişkin aşağıdaki sonuçlara varmaktadır: 1. Kolaylaştırma ve basitleştirme amacı ile gelecek programların mantığını geliştirmek 2. Gelecek Programın görünürlüğünü geliştirmek ve sonuçlarını daha kolay ölçülebilir yapmak, 3. Gençlerin istihdam edilebilirliklerine ilişkin daha fazla bir dikkat sağlamak, 4. Gençlik örgütleri ve genç çalışanlar ve gençlere yönelik doğrudan mali yardımlara ilişkin destek çeşitliliğini devam ettirmek, 5. İlk kez 2007 yılında hizmete giren Youthpass’ ı teşvik etmek 6. “İmkanları kısıtlı gençlere” yönelik maliyetleri belirlemek ve bunları desteklemek, 7. Gençlere yönelik ek iletişim stratejilerinin belirlenmesini geliştirmek, 8. İdari yüklerin azaltılmasına ilişkin önlemler oluşturmak, 9. İzleme sistemini geliştirmek. Erken Okuldan Ayrılma Oranını Aza İndirgeme Politikalarına ilişkin 28 Haziran 2011 tarihli Avrupa Konseyi Tavsiye Kararı 10. (Resmi Gazete C 191, 1.07.2011, s. 1-7) Özet Bu Tavsiye Kararı, Üye Devletlere; 1. Erken okuldan ayrılmaya neden olan etkenleri tespit etmelerini ve politikalarını yerel, bölgesel ve ülke bazında değerlendirmelerini; 2. Ulusal önceliklerle ve Avrupa 2020 hedefleriyle uyumlu erken okuldan ayrılmayı önleme amaçlı kapsamlı stratejilerin 2012 sona ermeden başlatılmış olmasını; 3. Sosyo-ekonomik açıdan dezavantajlı, göçmen ya da Roman kökenli ailelerin çocuklarının ya da özel eğitim ihtiyaçları bulunan çocukların bu stratejilere özellikle dâhil edilmelerini; © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 18 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup 4. Erken okuldan ayrılma oranı aza indirgeme ve Avrupa 2020 hedefi zaman alacağı için kapsayıcı ve sektörler arası stratejilerin yürütülmesini tavsiye etmektedir. 11. Avrupa Komisyonu’ndan Avrupa Parlamentosu, Konsey, Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi ve Bölgeler Komitesi’ne Tebliğ: Eğitimin Yeniden Düşünülmesi: Daha İyi Sosyo-ekonomik Sonuçlar için Becerilere Yatırım Yapılması (Resmi Gazete COM 669, 20.12.2012, s. 1-17) Özet Komisyon, “Eğitimin Yeniden Düşünülmesi” Tebliği’nde, büyüme ve istihdam için genç insanların iş piyasasında ihtiyaç duyulan beceri ve yeterlilikleri geliştirmesi ve eğitim ve staj sistemlerinin modernleşmesi için ulusal ve Avrupa düzeylerinde faaliyetler önermektedir. Bu faaliyetler istihdam ve iş yaratılması için doğru becerilerin desteklenmesi, eğitim ve staj kurumlarının etkinliklerinin arttırılması ve ilgili kimselerle işbirliği halinde olunmasıdır. 12. Okuryazarlığa ilişkin 26 Kasım 2012 tarihli Konsey Kararları (Resmi Gazete C 393, 19.12.2012, s. 1-5) Özet Konsey aşağıdaki konularda mutabakat sağlamıştır: 1. Okuryazarlık, eğitimin yanında kişisel, ekonomik, kültürel ve sosyal bir konudur. Bu nedenle toplumda çeşitli aktörlerin başlatılacak olan herhangi bir girişime dâhil edilmesi gerekmektedir. 2. Çocukların, erken çocukluk ve okul dönemlerinde okuryazarlık becerilerinin gelişmesinde, motive edilmelerinde ve okuma alışkanlıklarının oluşmasında aileler büyük rol oynamaktadır. Bu nedenle ailelerde farkındalık yaratılmalıdır. 3. Üye Devletler ve AB düzeylerinde alınan önlemlerin etkinliğinin arttırılması gerekmektedir. Özellikle sosyo-ekonomik açıdan dezavantajlı çocuk ve yetişkinler bu tedbirlerden faydalanmalıdır. 4. Erken çocukluk eğitiminin sosyo-ekonomik farkları azaltmada ve küçük çocuklara gelecek yaşantılarında sağlam bir zemin hazırlamada etkili olduğu bilinmektedir. 5. Yeni gelen göçmen çocuk ve yetişkinlere daha bireyselleştirilmiş dil ve okuryazarlık desteği sağlanması gerekmektedir. © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 19 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup 13. Avrupa 2020 Stratejisi’nde Eğitim ve Staj - Eğitim ve Stajın Ekonomik Düzelme, Büyüme ve İstihdama Katkısı konulu 26 Kasım 2012 tarihli Konsey Kararları (Resmi gazete C 393, 19.12.2012, s. 5-8) Özet Konsey Kararları, Avrupa 2020 Stratejisi’nde eğitim ve stajın rolünü arttırmak istemektedir. Konsey, büyüme dostu bölge olarak üye devletlere eğitim ve staj alanında etkili yatırımlar yapmalarını önermektedir. Konsey, ulusal düzeyde hedefe yönelik ve etkin yatırımlar yapılması, öğretmenlerin nitelik ve statülerinin iyileştirilmesi ve iş piyasası gereksinimlerini karşılayacak becerilerin geliştirilmesi ihtiyaçlarının altını çizmektedir. AB düzeyinde ise Konsey eğitim ve staj sektörünü Avrupa 2020 Stratejisi’ni uygulamada daha belirgin bir rol oynaması için teşvik etmektedir. 10 Temmuz 2012 tarihinde Konsey’in hazırladığı Avrupa 2020 ülkeye özgü tavsiyeler, “kaliteli okul öncesi ve okul eğitimine erişimin desteklenmesi, erken okuldan ayrılanların sayısının düşürülmesi, genç insanların eğitim ve stajdan iş piyasasına geçişlerinin kolaylaştırılması, mesleki eğitim ve stajın güçlendirilmesi, yüksek öğretimin modernleşmesi ve dezavantajlı grupların eğitime erişimlerinin sağlanması” konularına odaklanmaktadır. 2.2. Yüksek Eğitim Yüksek eğitim, bilginin sağlanması ve transferi ile birlikte yaratıcılığı da artırıcı rolü ile büyük öneme sahiptir. Avrupa bünyesindeki mevcut yüksek eğitim kurumlarının sayısı yaklaşık 4000 civarındadır ve bunların bazıları dünya çapında en iyiler arasında gösterilmektedir. Ancak, Avrupa’daki yüksek eğitimin potansiyeli de göz ardı edilmemelidir. Bu bağlamda, hükümetler ve eğitim kurumları üniversitelerin standartlarını geliştirici çözüm yolları aramalıdır. Lizbon Stratejisinin halefi olan “2020 AB Stratejisi”, eğitimin önemli bir politika alanı olması dolayısıyla AB ile Üye Devletler arasında bu alanda gerçekleştirilecek işbirliğinin istihdam ve büyüme üzerinde olumlu etkileri olacağını vurgulamaktadır. Bu çerçevede gündemde olan temel reform alanları şunlardır: - Müfredata ilişkin reform: Üç döngülü sistem (lisans-yüksek lisans- doktora), yetkinlik tabanlı öğrenme, esnek öğrenme yolları, farkındalık, hareketlilik. Yönetime ilişkin reform: Üniversite özerkliği, stratejik işbirliği, girişimci katılımı, kalite güvencesi. Ödenek reformu: Öğrenim harcı, hibe ve kredileri de kapsayıcı, performans odaklı, eşitliği, erişimi ve verimliliği teşvik edici kaynakların farklılaştırılması. Müfredata ilişkin reform aynı zamanda, 2010 yılı Avrupa Yüksek Eğitim Alanı oluşturulmasını hedefleyen 46 Avrupa ülkesinin katılımıyla gerçekleşecek bir işbirliği platformu olan Bolonya Süreci reformları aracılığı ile de desteklenmektedir. Buna ek olarak, Mayıs 2006 tarihli Üniversitelerin modernizasyonuna ilişkin gündem oluşturulması: eğitim, araştırma ve inovasyon başlıklı Tebliğ usulü uyarınca, Avrupa Komisyonu tarafından üniversitelerin modernize edilmesi amacını taşıyan dokuz eylem alanı belirlenmiştir. Bu alanlar arasında, üniversiteler ile girişimcilerin arasındaki işbirliğinin © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 20 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup sağlanması temel sorunlardan biridir. Buna müteakiben, Mayıs 2007 tarihinde Avrupa Komisyonu, yüksek eğitim kurumları ve iş dünyasının aktörlerinin istişaresi ile oluşacak bir forum öngörmüştür. Buna ilişkin olarak 2008 Şubat ayında bir toplantı ve akabinde 400 paydaşın katılımı ile Şubat 2009 da ikinci forum gerçekleşmiştir. Bu bağlamda, katılımcılar üniversiteler ile iş dünyası arasındaki köprünün önemine dikkat çekmiştir. İşbu çağrıya mütekabil, 2 Nisan 2009 tarihinde, Komisyon, üniversiteler, şirketler, iş ortakları, idari makamlar ve aracıları bir araya getirerek bir platform olan Üniversiteler-İş Dünyası Diyaloguna ilişkin AB Forumu’nun oluşturulmasını öngörmüştür. Platform aşağıda sıralanan hususlar üzerinde çalışacaktır: - işe alınabilirliğe yönelik yeni müfredat oluşumu, - girişimciliğin teşviki, bilgi transferi: bilgiyi çalışma alanında kullanabilme, hareketlilik: sınırlar ötesinde ve akademi ile iş dünyası arasında, üniversitelerinyaşamboyu öğrenime açılması ve iyileştirilmiş üniversite yönetimi4. Avrupa Komisyonu Üye Devlet reformlarına ve Avrupa 2020 hedeflerine destek olmak için Eylül 2011’de, yükseköğretim sistemlerinin modernleşmesiüzerine yeni bir gündem yayımlamıştır. Komisyon, yükseköğretim politikalarının geliştirilmesi için Üye Devletlerden politika belirleyicilerle yakın çalışma yürütmektedir. Yeni gündem beş öncelik alanını kapsamaktadır: Yükseköğrenim mezunlarının sayılarının arttırılması; Öğretim ve araştırma eğitimlerinin kalite ve uygunluklarının geliştirilmesi, mezunların yüksek beceri gerektiren mesleklerde başarılı olmalarınısağlayacak bilgi ve yetilerle donatılması; Yurtdışında eğitim ve stajolanaklarının sunulmasıyla öğrencilerin fazladan beceri kazanmalarına destek olunması; sınır ötesi işbirliğinin teşvik edilmesi; Eğitim, araştırma ve iş arasındaki bağlantının (bilgi üçgeni) güçlendirilmesi; Etkili yönetim ve kaynak yaratma mekanizmalarının oluşturulması.5 Bologna Süreci, 47 ülkede yükseköğretim reformlarını destekleyen hükümetler arası bir süreçtir. Bologna Süreci 2010’da Avrupa Yüksek Öğrenim Alanı’nı başlatmıştır. Avrupa Yüksek Öğrenim Alanı öğrencilere yüksek nitelikli çok çeşitli derslerden istediklerini seçme ve kendi ülkelerinde kolay tanımlama işlemlerinden faydalanma olanağı sağlamaktadır. Haziran 1999 Bologna Tebliği, Avrupa Yüksek Öğrenimini Avrupalı ve yabancı öğrenci ve akademisyenlere daha cazip hale getirmek için bir takım reformları harekete geçirmiştir. Bologna Süreci’nin en başından beri üç temel amacı bulunmaktadır: üç aşamalı derece yapısının başlatılması (lisans/yüksek lisans/doktora), eğitim kalitesinin sağlanması ve öğrenim yeterlilik ve sürelerinin tanınması. 4 Belgenin tamamı için bakınız: http://ec.europa.eu/education/higher-education/doc/business/com158_en.pdf Yüksek Öğretimin Modernleşmesi hakkında daha fazla bilgi için: http://eurlex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2011:0567:FIN:EN:PDF 5 © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 21 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup Bologna Süreciaşağıda belirtilen süreçlerin de parçası olduğu daha büyük bir girişim olan Bilgi Avrupa’sının parçasıdır. Büyüme ve İstihdam için Avrupa 2020 Eğitim ve Stajlarda Açık Koordinasyon Metoduna ilişkin Stratejik Çerçeve, 2020 Eğitim ve Staj Stratejisi Mesleki Eğitim ve Stajlarda gelişmiş Avrupa işbirliğine ilişkin Kopenhag Süreci Avrupa Araştırma Alanı altındaki girişimler6 26-27 Nisan 2012 tarihlerinde Bakanlar Konferansı’nda kabul edilen Bükreş Bildirgesi’nde üç temel öncelik tanımlanmıştır. Bunlar; hareketlilik, istihdam edilebilirlik ve niteliktir. Bakanlar yükseköğrenimin ekonomik krizle mücadelede ve büyüme ve istihdama katkısının önemine dikkat çekmiştir. Bakanlar aynı zamanda benzer lisans derecelerinin gelecekte otomatik olarak tanınabileceğinin garantisini vermiştir. Bükreş Bildirgesi, 2010-2020 için önceliklerinin belirlendiği Leuven Bildirgesi(2009) üzerine kurulmuştur. Yükseköğretim sistemi için kalite sağlanması İki ya da üç aşamalı derece yapısının benimsenmesi (lisans/yüksek lisans/doktora) Öğrenci, akademisyen ve idari personel hareketliliğinin teşvik edilmesi Öğrenim performansının değerlendirilmesi için kredi sisteminin getirilmesi (ECTS) Kolay tanımlanabilir ve kıyaslanabilir kademe sisteminin kabul edilmesi Yükseköğretim kurumlarının, öğretmenlerinin ve öğrencilerinin Bologna sürecine katılması 7. Yükseköğretimin Avrupa boyutunun desteklenmesi 8. Avrupa Yüksek Öğretim Alanının çekiciliğini arttırma 9. Hayat Boyu Öğrenme 10. Bilgiye dayalı toplumun iki ayağı: Avrupa Yüksek Öğretim Alanı ve Avrupa Araştırma Alanı 1. 2. 3. 4. 5. 6. 2.2.1. Yürürlükteki ilgili mevzuat 1. Küresel bilgi ekonomisi kapsamında Avrupa’da rekabeti artırıcı üniversite modernizasyonuna ilişkin 23 Kasım 2007 tarihli Avrupa Konseyi Tavsiye kararı Özet İşbu tavsiye kararı, üniversitelerdeki modernizasyon sürecini hızlandırma; öğrenci ve araştırmacıların hareketliliğini sağlama ve Avrupa Yüksek Eğitim Alanı ile Avrupa Araştırma Alanı’nın oluşumunun gerekliliği üzerinde yoğunlaşmaktadır. Buna ek olarak, Konsey, herkesi kapsayacak Yaşamboyu öğrenme ve yüksek eğitime erişim olanağı sunabilme gerekliliği üzerinde durmaktadır. 6 Bologna Süreci hakkında daha fazla bilgi için:http://ec.europa.eu/education/higher-education/bologna_en.htm © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 22 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup Buna ilişkin olarak mevcut tavsiye kararı, Üye devletleri, yüksek eğitim kuruluşlarına yönelik özerklik ve denetim mekanizmalarını oluşturmaya davet etmektedir. Ayrıca, Konsey, Üye Devletleri, üniversiteler ile özel sektör işbirliğini sağlamaya ve alışılmışın dışında ya da yetişkin öğrenciler tarafından da talep edilecek bir yüksek eğitime teşvik etmektedir. Avrupa Komisyonu’ndan Konsey’e, Avrupa Parlamentosu’na, Ekonomi ve Sosyal Komite’ye ve Bölgeler Komitesi’ne yönelik Avrupa Araştırma Alanına ilişkin Tebliğ 2. /* COM/2000/0006 final */ Özet İşbu tebliğ, Avrupa içinde bir araştırma pazarı oluşturarak, araştırmacıların, bilgi ve teknolojinin taşınabilir olduğu ve rekabeti teşvik eden bir Avrupa Araştırma Alanı için altyapı oluşturmayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda, Komisyon, Üye Devletlerdeki araştırma çalışmalarının ve politikaların eşgüdümlü olarak yürütülmesi ve araştırmalar için ödenek temini dışında, çeşitli yönleri de kapsayacak Avrupa genelinde bir araştırma politikası oluşturulmasını öngörmektedir. Buna ek olarak, Avrupa Araştırma Alanı (ERA), özel yatırımın desteklenmesi ve araştırmalara yönelik imkân ve kaynakların tedariğini planlamaktadır. Araştırma Alanı için finansman destek, Altıncı Çerçeve Programının ardından 2007 yılındaki Yedinci Çerçeve Programı kapsamında yer bulmaktadır. 3. Avrupa Komisyonu’ndan Avrupa Parlamentosu, Konsey, Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi ve Bölgeler Komitesi’ne yönelik büyüme ve gelişme ve kalkınmayı destekleme-Avrupa yüksek öğretim sistemlerinin modernizasyonu için gündeme ilişkin Tebliğ /*COM/2011/567 final*/ Özet Avrupa 2020 eğitim hedefleri 2020 yılına kadar gençlerin % 40’nin başarı ile yüksek öğretim veya dengi eğitimleri tamamlamalarının gerektiğine işaret etmektedir. Komisyon tarafından yayınlanan Avrupa yükseköğretim sistemlerinde yeni gündem üye devletlerin reformlarını desteklemek ve Avrupa 2020 hedeflerine katkıda bulunmayı hedeflemektedir. Komisyon tarafından aşağıdaki reform alanları sunulmaktadır: Yüksek öğretim mezunlarının sayısını arttırmak; Araştırmacı eğitim ve öğretimin kalitesini ve uygunluğunu arttırmak, yüksek beceri gerektiren mesleklerde başarılı olmaları için mezunları bilgi ve yeterlilik ile donatmak; © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 23 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup Çalışma ya da yurtdışında eğitim yoluyla ek beceriler kazanmaları için öğrencilere daha fazla imkan sağlamak ve yükseköğretim performansını arttırmak için sınır ötesi işbirliğini teşvik etmek; Eğitim araştırma ve iş bağlamında "bilgi üçgenini" güçlendirmek. Yüksek Öğretim Sistemlerinin Modernleşmesine ilişkin Konsey Kararları 4. (Resmi Gazete C 372, 20.12.2011, s. 1-7) Özet Konsey aşağıdaki konularda mutabakat sağlamıştır: Yükseköğretim sisteminin başarılı bir şekilde modernleşmesi için nitelikli eğitim ve araştırma gereklidir. Büyüme ve istihdamın arttırılması için eğitim, araştırma ve inovasyon arasındaki bilgi üçgeninin güçlendirilmesi gerekmektedir. Avrupa Yüksek Öğrenim Alanı ve Avrupa Araştırma Alanı’nın bütün dünyada cazip hale getirilmesi için AB dışından en iyi öğrencileri, akademisyenleri ve araştırmacıları çekmesi ve yeni sınır ötesi işbirlikleri geliştirmesi gerekmektedir. İşveren ve diğer menfaat sahiplerinin sürecin parçası olması önemlidir. 2.3. Mesleki Eğitim ve Öğretim Mesleki Eğitim ve Öğretim (VET) politikası, gerekli bilgi, beceri ve yetilerin edinimi hususunda, Avrupa iş gücü potansiyelini artırmaya ilişkin büyük öneme sahiptir. İşbu üstlenilen misyon, artan küresel rekabet ortamında mücadele veren, düşük vasıflı işçi ve yaşlı nüfus oranının yüksek olduğu Avrupa’da etkisini artırmaktadır. Bu bağlamda, Üye Devletler ve Avrupa Komisyonu, işbirliği içerisinde çalışarak Avrupa’daki mesleki eğitim ve öğretime destek vermeyi hedeflemektedir. VET alanına ilişkin Avrupa istişare faaliyetleri Kopenhag Süreci’nde, Avrupa Serbest Ticaret Birliği Üye devletleri ve AB aday ülkelerini de içeren 31 Avrupa ülkesinin eğitimden sorumlu bakanları tarafından imzalanan Kasım 2002 tarihli Kopenhag Beyanatıkapsamında başlamıştır. Bun ilişkin olarak taraflar aşağıda sıralanan temel öncelikler hususunda ortak karara varmıştır: Avrupa boyutu: Mesleki eğitim ve öğretimin Avrupa boyutunun geliştirilmesine vurgu yaparak, değişimi ve kurumlar arası işbirliğini destekleyici kapalı bir istişare ortamı yaratılmasının ve Avrupa’nın dünya çapında bir referans ortamı haline getirilmesinin hedeflenmesi. Şeffaflık, bilgi ve rehberlik:VET bünyesinde şeffaflık ortamının oluşturulması, bilgi edinme araçlarının geliştirilmesi, Avrupa kapsamında özgeçmiş, sertifika ve diploma programları, Ortak Avrupa çerçevesinde dillerin ve EUROPASS’in teşvik edilmesi © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 24 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup Öğrenmeyi, temel mesleki eğitimi, değişimi ve yeteneklerin farkındalığını destekleyerek bilgi ve rehberliği öncül alan faaliyetleri iyileştirilmesi. Yetenek ve becerilerin tanınması: Ülkeler arasındaşeffaflığın, kıyaslamanın, dönüşümün oluşmasına ve yeteneklerin tanınmasına olanak tanıması. Nitelik güvencesi: Model, metot ve prensiplerin değişimini esas alarak, kalite garantisi hususunda işbirliğinin desteklenmesi. Kopenhag Süreci, iki senelik periyodlarla gözden geçirilmektedir. İlk inceleme Aralık 20047 tarihinde Maastricht’te yapılan Konsey toplantısında, ikincisi Aralık 20068’da Helsinki Konseyi tarafından, üçüncüsü Kasım 20089 tarihli Bordeaux Konseyi toplantısında gerçekleşmiştir. 2011–2020 yılları Kopenhag Süreci önceliklerine ilişkin son gözden geçirme ise bu 201010 yılının Aralık ayında Bruges’de gerçekleştirilmiştir. Söz konusu toplantıya Avrupa Birliği’nin 27 Üye Devletinin yanı sıra Hırvatistan, Makedonya Cumhuriyeti, İzlanda, Lihtenştayn, Norveç ve Türkiye dahil olmak üzere 33 Avrupa Ülkesinin eğitim bakanları, işveren ve sendika temsilcileri katılmıştır. Eğitim alanında bir hedefler ve eylemler pakedi olan 'Bruges Bildirisi ', Avrupa’daki mesleki eğitimin kalitesini artırmayı ve istihdama ve ekonomik büyümeye katkıda bulunmayı hedeflemektedir. Buna göre Bruges Bildirisi: “Kişilerin hayatın herhangi bir aşamasında öğrenme fırsatına sahip olmaları için eğitim ve öğretime erişimin daha açık ve esnek olmasını sağlayarak herkesin hayat boyu öğrenime olabildiğinden fazla bir şekilde ulaşmasını sağlamayı, Kişilerin adaptasyon kabiliyetlerini, kendine güvenlerini ve dil yeteneklerini geliştirmeleri için yurtdışında daha fazla tecrübe ve eğitim olanakları sağlamayı, Belirli işler için doğru yetkinlikleri sağlayacak yüksek kaliteli kursları sağlamayı, Dezavantajlı durumdaki kişiler için daha fazla erişim ve sosyal içerme sağlamayı, Yaratıcı, yenilikçi ve girişimci düşünceyi teşvik etmeyi hedeflemektedir”. Bütün bunlara ilaveten, Bruges Bildirisi, eğitim ve öğretim alanında ulusal seviyede somut önlemlerin alınmasını desteklemek ve bu konuyu Avrupa seviyesinde desteklemek için orta vadeli bir plan içermektedir. Bahse konu plana göre Avrupalı ülkeler: Daha fazla kişinin eğitim sürdürmesini desteklemek için inisiyatiflerin, hakların ve zorunlulukların kullanımını tekrar gözden geçirmeli, Mesleki eğitimde kalitenin sağlanmasına ilişkin 2009 tarihli Tavsiye Kararı’nın uygulanmasını sağlamalı, 7 Bakınız: http://ec.europa.eu/education/lifelong-learning-policy/doc/vocational/council04_en.pdf Bakınız: http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2006:298:0008:0011:EN:PDF 9 Bakınız: http://ec.europa.eu/education/lifelong-learning-policy/doc/vocational/council08_en.pdf 10 Bakınız: http://ec.europa.eu/education/lifelong-learning-policy/doc/vocational/council10_en.pdf 8 © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 25 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup Meslek okullarının gelişimini yerel ve bölgesel otoritelerin yardımı ile teşvik etmeli, Uluslararası hareketliliği sağlamak için uluslararasılaştırma stratejilerini uygulamalı, Verilen eğitimlerin iş dünyası ile alakalı olmasını sağlamak için iş dünyası ile işbirliğini artırmalı ( örneğin öğretmenlere şirketlerde tatbiki eğitim alma fırsatlarını sunmak ) Mesleki eğitimin yararlarını belirtecek iletişim stratejileri başlatmalıdır. 2010 yılının Haziran ayında Avrupa Komisyonu gelecek on yılın mesleki eğitim ve öğretim planı oluşturan “ 2020 Avrupa Stratejisini desteklemeye yönelik mesleki eğitim ve öğretimde Avrupa işbirliği için yeni bir itici güç” adlı Tebliği yayımlamıştır. Bahsi geçen hedefler doğrultusunda geliştirilen temel hususlar: Avrupa Kalite Çerçevesi (EQF): Avrupa çapında çalışanların ve öğrencilerin hareketliliği ve yaşamboyu öğrenimin teşviki doğrultusunda, EQF ulusal niteliklere ilişkin ortak referans çerçevesi oluşturulmasını öngörür. Çerçeve, bireylerin kabiliyetlerini değerlendirecek (öğrenme neticeleri) ve ulusal nitelikleri saptayacak sekiz referans düzeyi oluşturmuştur. Avrupa kurumları tarafından 2008 yılında kabul edildikten sonra EQF Avrupa çapında uygulamaya konulmuştur. 2012 yılında her nitelik bir EQF düzeyine tekabül edecektir. Europass:Europass, iş arayan bireylerin kendi yetenek ve niteliklerine uygun açık poziyonlara ulaşımını sağlayacak altyapı hizmetini sunar. Ulusal merkezlerin internet ortamında iletişim ağını oluşturmaktadır. Europass hizmeti dahilinde, Europass özgeçmiş, Avrupa Dili Pasaportu, Europass Diploma Programı veya Europass Sertifika Programları geçerli olabilecektir. VET’e yönelik Avrupa Kredi Sistemi (ECVET):Avrupa Birliği Üye Devletleri ve Avrupa Komisyonu’nun da katılımı ile geliştirilen ECVET sistemi, ülke dışında veya diğer öğrenme platformlarında yapılacak mesleki eğitim ve öğretim yolu ile becerilerin, yeteneklerin ve bilginin tanınmasını mümkün kılar. Avrupa Kalite Güvencesi Referans Çerçevesi (EQARF): Avrupa Komisyonu ve AB Üye Devletlerinin eşgüdümlü girişimlerince hazırlanan işbu referans programı, Üye Devletlerin ulusal VET sistemlerine uyum sürecine muavenet edecek. Mevcut çerçeve, ayrıca Avrupa istihdam pazarının ve yaşamboyu öğrenme politikalarının bütünleşmesine ek olarak; hedef ve planların oluşturulması, aşamaların belirlenmesi, aşamaların değerlendirilmesi ve denetim olmak üzere dört kademeden oluşan bir kalite döngüsünün oluşturulmasını da öngörmektedir. Uluslararası ya da kurumlar arası öğrenme faaliyetleri aracılığı ile kabiliyetlerin tanınmasının önünü açmaya çalışan, yüksek eğitimdeki Avrupa Kredi Transferi ve Birikimi Sistemi (ECTS); Europass,Hareketliliğe ilişkin Avrupa Nitelik Sözleşmesi(EQCM), gayri resmi öğrenmenin belirlenmesi ve tasdiklenmesine yönelik Avrupa ilkeleri ve Yaşamboyu öğrenmeye ilişkin Avrupa Kalite Çerçevesi gibi birçok farklı Avrupa girişiminin bir parçasıdır. © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 26 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup 2.3.1. Yürürlükteki ilgili Mevzuat 1. 2020 Stratejisini Desteklemek için Avrupa Mesleki Eğitim ve Öğretim İşbirliğinde Yeni bir güç oluşturulmasına ilişkin Avrupa Komisyonu’ndan Avrupa Parlamentosu, Konsey, Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi ve Bölgeler Komitesi’ne yönelik Tebliğ /* COM/2010/0296 final */ Özet: Bu Tebliğ, Avrupa 2020 Stratejisi’nde dile getirilen mesleki eğitim ve öğretimin etkinliğini arttırmak için oluşturulmuştur. Bu amaç doğrultusunda Tebliğ’de beş temel öncelik belirlenmiştir: 1) Hayatın her aşamasında öğretim esnek olarak ulaşabilmenin sağlanması; 2) Yurtdışı hareketliliğin arttırılarak deneyim elde edilmesini sağlamak; 3) Eğitim ve öğretimde yüksek kalitenin sağlanması; 4) Dezavantajlı gruplara yönelik daha fazla imkan yaratılması; 5) Öğrencilerin yaratıcı, yenilikçi ve girişimci düşünebilmesini sağlamak. 2. Mesleki Eğitim ve öğretiminde Avrupa istişaresinin teşvikine ilişkin 19 Aralık 2002 tarihli Avrupa Konseyi İlke Kararı (Resmi Gazete C 013, 18.01.2003, S. 0002 – 0004) Özet: İşbu ilke kararı, 31 Avrupa ülkesinin imza attığı Kopenhag Beyanatı’nda belirtilen öncelikleri (Avrupa boyutu, şeffaflık, bilgi ve rehberlik, yetenek ve becerilerin tanınması ve nitelik güvencesi unsurlarını kapsayan) onaylamaktadır. Bu bağlamda, Konsey, Üye devletlerin ve Komisyon’un bu öncelikleri geliştirmeye yönelik mevcut düzenlemeleri ve mekanizmaları oluşturmak amacıyla gerekli adımları atmalarını ve bunu gerçekleştirirken sosyal tarafların, Mesleki Öğrenim üzerine Danışma Kurulu, aday ülkeler ve EFTA-EEA ülkelerinin de sürece katılımını sağlamalarını öngörmektedir. 3. Mesleki Eğitim ve Staj (VET) alanında Gelişmiş Avrupa İşbirliği için Gelecekteki Öncelikler konulu Konsey ve Üye Devletler Hükümet Temsilcilerinin Sonuç Kararları (Resmi Gazete C 18, 24.1.2009, s. 6-11) Kopenhag sürecinin başlamış olduğu 2002’den bu yana uygulanan öncelikler ve ana hatlar halen geçerlidir. 2008-2010 dönemi için dört yeni öncelik alanı belirlenmiştir. © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 27 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup 1. Ulusal ve Avrupa düzeylerinde mesleki eğitim ve staj alanında işbirliğinin teşvik edilmesi için araç ve planların uygulanması; 2. Mesleki eğitim ve staj sistemlerinin nitelik ve çekiciliğinin güçlendirilmesi; 3. Mesleki eğitim ve staj ile iş piyasası arasındaki ilişkinin geliştirilmesi; 4. Avrupa genelinde işbirliği düzenlemelerinin birleştirilmesi. 2.4. Yetişkinlerin Eğitimi Yetişkinler tarafından alınacak temel eğitim ve öğretim sonrası tüm öğrenme yolları şeklinde tanımlanmış olan yetişkin eğitimi önemli bir yere sahip olup kişisel gelişimin yanında, sosyal bütünleşme, istihdam, rekabet, ekonomik büyüme unsurlarını da içinde barındırır. Bu hususta, bireysel, sivil, sosyal ve ekonomik gibi farklı amaçları kapsayabilir. Yetişkin eğitiminin temel öncelikleri aşağıda sıralanmıştır: Düşük vasıflı çalışanların geliştirilmesi ve işgücündeki beceri düzeyinin artırılması yolu ile nüfus değişikliklerinden kaynaklı çalışan açığını azaltmak Nitelik kazanamadan yetişkin seviyesine gelmiş kişilere ikinci bir şans sunarak erken okuldan ayrılan yüksek orandaki kişi sayısına hitap edebilmek, Fakirlik ve radikal gruplar arasındaki dışlanmanın önüne geçmek. Yetişkin eğitimi, gerek kişilerin becerilerini geliştirmede gerekse onlara aktif bir yurttaş ve kişisel özerklik yetisi kazandırmada önemli bir rol üstlenebilir. İşgücü piyasalarını ve göç nüfusunu toplumla bütünleştirebilmek. Bu bağlamda yetişkin eğitimi, dil eğitimi gibi bütünleşmeye ön ayak olacak uygun kurs imkânları sunmaktadır. Göç nüfusunun niteliklerinin tanınması ve geçerliliğinin sağlanmasına da yardımcı olabilir. Yaşamboyu öğrenmeye olan katılımı artırmak ve özellikle bu oranın düşüşe geçtiği 34 yaş sınırına vurgu yapmak. Avrupa’da ortalama çalışma yaşı arttıkça, buna paralel olarak yaşça büyük çalışanlar için yetişkin eğitiminin de artması gerekli görülmektedir11. Avrupa Komisyonu Mart 2011 tarihinde “Yetişkin Eğitiminde Eylem Planı: 2008- 2010 arası Sonuçlar ve Başarılar”isimli Çalışma Belgesini yayınlamıştır. Avrupa Komisyonu, bahse konu Çalışma Belgesinde 2007 yılının Eylül ayından itibaren Avrupa Birliği’nde yetişkinlerin eğitimi alanında kaydedilmiş gelişmeleri ortaya koymaktadır. Söz konusu rapor, yetişkin eğitimindeki reformlar, eğitimde kalitenin sağlanması, yaygın ve örgün eğitim ve öğrenme fırsatları gibi öncelikli eylem alanlarında gelişmeler olduğunu açıklamaktadır. Rapor, öte yandan, tamamen geliştirilecek olan yetişkin eğitim sektörü ve politikalarının okulu genç yaşta bırakmış kişiler, okuma-yazma sorunu olan kişiler, modern toplumda gerekli olan işlevsel yetkinliklere sahip olmayan kişiler gibi Avrupa’da bulunan az 11 Bakınız: http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2007:0558:FIN:EN:PDF © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 28 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup yetenekli kişilerin karşılaştığı problemlerin üstesinden gelinmesi için geniş ölçekte geçerli olacak ikinci bir şans girişimlerinin hazırlaması gerektiğinin altını çizmektedir. Ekonomik kriz, yeni becerilere duyulan ihtiyaç ve demografik değişiklikler, rekabetçilik, istihdam edilebilirlik, sosyal içerme ve aktif vatandaşlık politikalarının bir parçası olan, hayat boyu öğrenme stratejilerinde yetişkin eğitiminin önemini vurgulamaktadır. AB, 2020 itibariyle 25-64 yaş arası yetişkinlerin %15’inin hayat boyu öğrenmeye katılmasını hedeflemektedir. Ancak 2011’de AB genelinde yetişkinlerin hayat boyu öğrenmeye katılımı %8,9 olarak belirlenmiştir ve bu ortalama AB hedefinin çok altındadır. Diğer yandan, bu oranlar AB ülkeleri arasında da çok fazla değişiklik göstermektedir. İstatistikler genel eğilimin negatif olduğunu göstermektedir. 2011’de yalnızca altı AB ülkesi AB’nin %15 hedefine ulaşmıştır. 2.4.1. Yürürlükteki ilgili mevzuat 1. “Yetişkin Eğitimi: Öğrenmek için geç değil” adlı Avrupa Komisyonu Tavsiye Kararı /* COM/2006/0614 final */ Özet Mesleki öğrenim, göç nüfusunun, yaşlı ve mağdur grupların Avrupa işgücü piyasalarına kazanımına ilişkin olarak yetişkin eğitimi oldukça büyük önem taşır. Becerilerin geliştirilmesi, ekonomik büyüme, istihdam ve suç oranının azalması, sağlık giderlerinin düşmesi, sivil katılımın artması gibi sosyal yaşama pozitif katkıda bulunacaktır. Tebliğ kararı, AB’nin karşılaştığı temel sorunsallara ilişkin yetişkin eğitiminin muhtemel etkilerini vurgulamaktadır: Rekabet: 2010 yılı itibarıyla yeni iş alanlarının 50% oranında nitelikli işgücüne ihtiyaç duyacağı ve Avrupa işgücü piyasalarının mevcut çalışanlarının üçte birini düşük vasıflı çalışanların oluşturduğu göz önünde bulundurularak, bu husus Lizbon Stratejileri hedefleri (ekonomik büyüme, istihdam, sosyal uyum) kapsamında dikkate alınmıştır. Bu bağlamda, AB’nin işgücündeki genel yeterlilik seviyesini adil bir biçimde artırması gerekmektedir. Nüfus değişimi: Avrupa kapsamındaki yaşlı nüfusu ve göç sayısı giderek artmaktadır. Üye ülkeler, mevcut yaşlı çalışanlarının işgücü içerisindeki sürekliliğini korumak ve genç nüfus takviyesi yapmak mecburiyetindedirler. Buna bağlı olarak, erken okul terklerinin engellenmesi ve yaşlı nüfusun yeterliliğinin artırılması önemlidir. Göç nüfusu, yaşlanmakta olan Avrupa işgücü için bir çözüm olanağı sunabilir, ancak eğitim ve öğretim sistemlerinin buna ayak uydurması gerekmektedir. Sosyal katılım: Yetişkin eğitimi sayesinde sosyal dışlanmışlığın önüne geçilerek fakirlik ile mücadele mümkün olabilir; bu bağlamda düşük seviyeli ilköğretimin, işsizliğin, kırsal yalıtımın ve fırsat eşitsizliğinin çözümüne de olanak tanınabilir. © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 29 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup Avrupa Komisyonu bu sorunsallara ilişkin beş farklı faaliyet planı öngörür: Katılım önündeki engellerin ortadan kaldırılması Yetişkin eğitim kalitesinin artırılması Öğrenme neticelerinin tanınması ve geçerliliği hususunda gerekli önlemlerin alınması Yaşlı nüfusa ve göç nüfusuna yatırım yapılması Yetişkin eğitimine yönelik araştırma ve analiz çalışmalarının desteklenmesi Yetişkin Eğitimi için Yenilenmiş Avrupa Ajandasına ilişkin Konsey Kararları 2. (Resmi Gazete C 372, 20.12.2011, s. 1-7) Özet Yenilenmiş Avrupa Ajandası, 2012-2020 dönemleri için yetişkin eğitiminde Avrupa işbirliğinin ana hatlarını çizmektedir. Ajanda, 2012-2014 arasında Avrupa’daki yetişkin eğitiminin önceliklerini tanımlamaktadır. 1. Hayat boyu öğrenmenin ve hareketliliğin hayata geçirilmesi 2. Eğitim ve stajların niteliğinin ve etkinliğinin arttırılması 3. Eşitlik, sosyal kaynaşma ve aktif yurttaşlığın yetişkin eğitimiyle desteklenmesi 4. Yetişkinlerin yaratıcılık ve inovasyonlarının geliştirilmesi ve öğrenme ortamlarının iyileştirilmesi 5. Yetişkin eğitiminde bilgi tabanının geliştirilmesi ve yetişkin eğitimi sektörünün denetlenmesi 3. Yaşamboyu Öğrenme Programı Avrupa Komisyonu, 2007 yılındaki eğitim, mesleki eğitim ve öğretim üzerine oluşturulmuş önceki programların yerine, Yaşamboyu Öğrenme Programı kapsamındaki eğitim ve öğretim politikalarını desteklemektedir. Oluşturulan yeni şemsiye programı, 2007–13 yıllarını kapsayacak 7 milyar avroluk bir bütçe ayrılmasını planlayarak, okullar için Comenius, yüksek eğitime yönelik Erasmus, mesleki eğitim ve öğretime yönelik Leonardo da Vinci ve yetişkin eğitimine yönelik Grundtvig olmak üzere dört alt programı bünyesinde barındırır. Buna ek olarak, bahsi geçen dört alt yapının işlevselliğini artıracak çapraz program ışığında, Yabancı diller, Bilgi edinme, İletişim teknolojileri ve proje sonuçlarının dağılımı ve kullanımına ilişkin istişare politikasını da içerir. Son olarak, Jean Monnet programı sayesinde, Avrupa bütünleşmesine ilişkin öğretme, araştırma ve sunmaya katkı sağlanmaktadır. © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 30 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup 3.1. Comenius Programı Okul öncesi ve ilköğretim üzerinde yoğunlaşan Comenius, farklı Avrupa kültürleri, değerleri ve dilleri hususunda, öğretmen, öğrenci ve eğitim personelleri arasında bilgi ve farkındalık seviyesini artırmayı amaçlar. İşbu program, okullar arasındaki çok-düzeyli ve ikili işbirlikleri aracılığı ile genç kitlenin bireysel gelişimine katkıda bulunmaktadır. Bu işbirlikleri, dil ve ICT becerilerinin ve aynı zamanda kültürel farkındalığın gelişmesine ön ayak olacak öğrenci değişimlerine de olanak tanımaktadır. Programın hedefleri şunlardır: Gençlerin ve öğretmenlerin Avrupa çapında hareketliliğinin sağlanması, Üye Devlet okullarının arasındaki işbirliğinin geliştirilmesi, bu bağlamda en az üç milyon öğrencinin 2010 yılına kadar ortak eğitim faaliyetlerine katılımının sağlanması, Yabancı dil öğreniminin teşvik edilmesi, yenilikçi ICT tabanlı içerik, hizmet ve iyileştirilmiş öğretme teknikleri ve pratiklerinin sağlanması, Öğretmen yetiştirme kalitesinin geliştirilmesi, Pedagojik yaklaşımların ve okul yönetiminin geliştirilmesi12. Program uyarınca belirlenen yollar aşağıda sıralandığı gibidir: Öğrenci değişimlerini destekleyen okullar arası işbirlikleri, İki farklı bölgedeki yerel eğitim makamlarının, okul personelinin ve diğer paydaşların ortak hedefler doğrultusunda eşgüdümüne imkân verecek bölgesel işbirlikleri. Bahsi geçen faaliyetler seminerler, çalışma alanları, proje toplantıları, personel değişimleri vb. içermektedir. Öğretmenler ve okul personelinin eğitimi için gerekli altyapı zeminini oluşturmaya yönelik hibeler, Öğretmen adaylarının farklı Üye Devletlerde 3 aydan 10 aya kadar kalma imkanı bulup tecrübe kazanması amacına yönelik Asistanlık hibeleri, Çok taraflı projeler, Comenius projelerine destek verecek, iyi pratik ve içeriklerin değişimi yoluyla eğitim düzeyini ilerletmeye yönelik en az on ülkeye ait kurumları kapsayan bir iletişim ağı. Comenius ağları Comenius ağlarınınamacı, en az 10 farklı ülkeden organizasyonları toplayarak onların uzmanlık alanları ile ilgili eğitim programı geliştirmektir. Bunu gerçekleştirirken pratik ve yenilikçi bilgiyi ve içerik desteğini de diğer Comenius Ortaklıklarına da sağlamaktadır. Bu 12 Comenius Programı ile ilgili ayrıntılı bilgi için bakınız: http://ec.europa.eu/education/comenius/doc1004_en.htm © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 31 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup hareket Eğitim, Görsel İşitsel ve Kültür İcra Ajansı (EACEA). Tarafından desteklenmekte olup daha detaylı bilgi EACEA internet adresinden elde edilebilmektedir.EACEA Website. 3.2. Erasmus Programı Yüksek eğitime ilişkin Erasmus programı, öğrencilerin ve üniversite çalışanlarının dönüşümü, üniversitelerarası istişarenin geliştirilmesi ve yüksek eğitim kurumları ile iş dünyası arasındaki işbirliğinin sağlanmasını teşvik etmeyi hedefler. Bu bağlamda, programın destek vermeyi öngördüğü hususlar: Diğer Avrupa şirketlerinde çalışmak ya da staj yapmak isteyen öğrenciler, Farklı Avrupa ülkelerinde (diğer yüksek eğitim kurumları veya girişimleri) eğitim vermek, çalışmak ya da öğrenim görmek isteyen akademisyenler ve bazı yüksek eğitim çalışanları (kütüphaneciler vb.), Deneyimlerini paylaşmak amacıyla yüksek eğitim kurumlarında eğitim vermek ya da öğrenim görmek isteyen şirket çalışanları, Gelişmiş programları, çok taraflı projeleri (müfredat düzenlemesi, eğitimin modernizasyonu vb. ), akademik iletişim ağını kapsayan üniversite dayanışması13. Erasmus Programının genel olarak uygulanmasından Avrupa Komisyonu sorumlu olup, farklı faaliyetler Eğitim ve Kültür Genel Müdürlüğü tarafından koordine edilmektedir. Merkezi olmayan faaliyetler ise, bireysel hareketliliği teşvik etmek amacıyla 33 katılımcı ülkenin ulusal ajansları tarafından yönetilmektedir. "Merkezi" faaliyetler, ağlar, çok taraflı projeler ve ERASMUS Üniversite Beyannamesi ödülü AB Eğitim, Görsel İşitsel ve Kültür İcra Ajansı yönetimi altında bulunmaktadır. Erasmus Programı 2012’de 25. yılını kutlamıştır. 1987’deki başlangıcından bu yana yaklaşık 3 milyon öğrenci, 300 000’in üzerinde yüksek öğrenim görevlisi ve diğer personel Erasmus Programı’ndan faydalanmıştır. Erasmus Programı’na ayrılan yıllık bütçe 450 milyon Euro’dur ve 4000 yükseköğrenim kurumu Programa katılmaktadır. Her yıl Erasmus Programı ile yurtdışında eğitim gören öğrenci sayısı 230 000’dir. Erasmus tecrübesi öğrencinin akademik ve profesyonel yaşantısını zenginleştirmekte, öğrencinin dil ve kültürlerarası iletişim becerilerini, kendine güven ve öz farkındalıklarını güçlendirmektedir. Bütün bunların yanında Erasmus Programı Avrupa vatandaşlığı duygusunu ve ileride istihdam edilebilirliklerini arttırmaktadır. 3.3. Leonardo Da Vinci Programı İşbu program, işgücü piyasası ve mesleki öğrenimdeki stajyer ve uzmanların hareketliliğine olanak tanınması ve mesleki eğitim kurumları arasındaki işbirliğinin sağlanması yolu ile politikalar ve uygulamaları arasında köprü oluşturmayı amaçlar. Buna yönelik olarak, Avrupa 13 Erasmus Programı ile ilgili ayrıntılı bilgi için bakınız: http://ec.europa.eu/education/erasmus/doc1061_en.htm © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 32 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup çapında stajyer ve uzmanların hareketliliği, VET bünyesinde yeniliği destekleyici çok taraflı projeler ve VET paydaşlarını kapsayan içerikli iletişim ağlarının yaygınlaşması için gerekli finansman desteğini sağlar. Program aşağıdaki faaliyetleri kapsamaktadır: İlk Mesleki Öğretimde Stajyerlerin Hareketliliği: Bu bağlamda, program, ilk mesleki eğitim ve öğretim deneyimini, farklı Avrupa ülkesindeki bir girişim ya da eğitim kurumunda yapmayı hedefleyen stajyer, öğrenci veya amatörleri destekler. İşgücü Pazarındaki Kişilerin Hareketliliği: Bu faaliyet planı, işçiler, serbest meslek mensupları ya da farklı bir Avrupa ülkesinde mesleki amaçlı bir eğitim programına katılmayı hedefleyen ve istihdam için uygun yeterlilikte olan kişilere olanak tanır. Mesleki Eğitim ve Öğretimdeki Uzmanların Hareketliliği: İşbu eylem planı, VET alanında Avrupa çapında, kişilerin değişimini esas alır. Buna ilişkin olarak da öğretmenlerin, eğiticilerin ve stajyerlerin bireysel gelişim süreçlerine öncelikli önem verilmiştir. Buna ek olarak, faaliyet planı KOBİ’ler ile de işbirliğine odaklanmış durumdadır. İşbirlikleri: İşbu program, mesleki eğitim ve öğretim kurumları haricinde, girişimciler ve sosyal tarafları da kapsayıcı üç farklı bölgedeki VET kurumları arasında küçük çaplı işbirlikleri oluşturmaya katkıda bulunur. Bu işbirlikleri, hareketlilik projeleri ya da yenilik aktarımı gibi Leonardo Da Vinci faaliyet planlarını küçük bir bütçe desteği ile tamamlayıcı niteliktedir. Çok taraflı projeler – Yaratıcılığı Geliştirme: Esasa yönelik olarak, işbu program, VET bünyesindeki yaratıcı içerik, metot ve yöntemlerin gelişimi için uluslararası bir işbirliğini öngörür. Çok taraflı Projeler – Yaratıcılığı Aktarma: Yaratıcılığın aktarımı projeleri, özel ya da kamusal VET sistemlerinde ya da yerel, ulusal ya da bölgesel şirketlerde yer alan önceki faaliyetler aracılığı ile yenilikleri benimsemeye destek verir. İçerikli İletişim Ağları: İletişim ağları sayesinde mesleki öğretimdeki farklı aktörlerin koordinasyonuna katkı sağlanmaktadır. Buna yönelik olarak, işbu program, VET aktörleri, girişimciler, sosyal taraflar ve eğitim kurumları arasındaki işbirliğini sağlayarak sektör odaklı yeni akımları ve beceri gereksinimlerini belirlemeye yardımcı olur14. 3.4. Grundtvig Programı Program, yetişkinlerin bireysel gelişimlerine olanak tanıyarak, ruh sağlıkları ve görev yapabilme potansiyellerini teminat altına almayı hedefler. Program, öğrenciler dışında, öğretmenler, stajyerler, siyaset organları, danışma kurumları, bilgilendirme servisleri ve ayrıca yaşamboyu öğrenme sürecine ve yetişkin eğitimine dâhil olmuş yerel, bölgesel ya da ulusal düzeyde, sivil toplum kuruluşları, gönüllü kurumlar ve araştırma merkezlerini de bünyesinde barındırır. Programın temel hedefleri: 14 Leonardo Da Vinci Programı ile ilgili ayrıntılı bilgi için bakınız: http://ec.europa.eu/education/leonardo-davinci/doc1033_en.htm © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 33 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup - 2013 yılında kadar 25.000 kişiyi yetişkin eğitimine dâhil etmek ve gerek içerde gerekse ülke dışında daha kaliteli deneyimden geçtiklerine emin olmak, - 2013 yılında kadar her sene en az 7.00 kişinin yetişkin eğitiminden faydalanabilmesi amacı ile hareketliliği teşvik etmek ve buna olanak sunmak, - Yetişkin eğitiminde yaratıcı faaliyetlerin önün açmak ve geniş çaplı başvuruları teşvik etmek, - Yetişkin eğitimine erişimi kolaylaştırmak ve özellikle yaşlı ve okuldan terk kişileri bu erişim ortamına katabilmek, - Modern eğitim içeriği, servisi ve uygulamasını gerçekleştirmek. Faaliyetler dâhilinde bulunanlar: - - Hazırlayıcı ziyaretler: katılımcı diğer ülkedeki işbirlikçi kuruluşlara yapılacak ziyaretleri veya geliştirilen projelere veya oluşturulmakta olan iletişim ağlarına işbirlikçi bulmak amaçlı seminerlere katılımı içermektedir. Yetişkin eğitim personeline yönelik değişimler ve ziyaretler Asistanlıklar Yetişkin eğitimi personeline hizmet veren servis personeli Çalışma alanları Kıdemli gönüllü projeleri Öğrenme İşbirlikleri Çok taraflı projeler Çok taraflı iletişim ağları15 3.5. Çapraz Programlar Bahsi geçen dört alt grubun işlevselliğini artırmaya yönelik olarak Yaşamboyu Öğrenme, aşağıda faaliyetleri sıralanan bir çapraz program da içerir. İşbirliği ve yaratıcılık siyaseti:Yaşamboyu öğrenmede işbirliği ve politaka gelişimini desteklemeye ve yeterli veri ve istatistiğin temin edilmesine, karar alıcı mekanizmalar ve diğer paydaşlar için çalışma ziyaretleri yapılmasına yönelik katkının sağlanması. Ayrıca bu uygulama, Avrupa düzeyindeki eğitim ve öğretimde mevcut çalışmaları ve araştırmaları da destekler. Diller:Yaşamboyu Öğrenme programının dört alt grubunun da dâhilinde olan dil unsuru, aynı zamanda çapraz programın da temel faaliyetlerindendir. Dil öğrenimi becerilerinin önemine ilişkin farkındalığın artması ve dil öğrenimi ve öğretimi materyallerine erişim kolaylığının sağlanmasının yanında, uygulama aynı zamanda, yeni dil öğrenimi araçlarını (internet üzerinden kurslar, dil ölçme ve değerlendirme vasıtaları gibi) ve uygulamaların dönüşümünü sağlayacak iletişim ağlarını da destekler. 15 Grundtvig Programı ile ilgili ayrıntılı bilgi için bakınız: http://ec.europa.eu/education/lifelong-learningprogramme/doc86_en.htm © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 34 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup Bilgi ve Haberleşme Teknolojileri (ICT): ICT ile eğitimin entegrasyonunu sağlayabilmek çapraz eğitimin önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Buna ilişkin olarak her yıl düzenli olarak öncelikler belirlenmektedir. Son dönem gündem maddeleri: özellikle dışlanma riski taşıyan gruplar için ICT araçlarının kullanımına, erken okuldan ayrılmalara, azınlıklara ve yaşlı kesime yönelik desteğin sağlanması. Sonuçların dağıtımı ve kullanımı16 3.6. Jean Monnet Programı Jean Monnet, ilk olarak 1990 yılında, üniversitelerdeki Avrupa Entegresyonuna ilişkin araştırmaları ve öğretimi desteklemek amacıyla başlamıştır. Yaşamboyu Öğrenme Programının nüfusa geçmesinin ardından, Jean Monnet, Erasmus ve Leonardo da Vinci’ye eş olarak bir alt grup sıfatını almıştır. İşbu program üç temel faaliyetten oluşmaktadır: Avrupa Entegrasyonuna ilişkin Üniversite Projelerinin Teşviki: Ders modellemeleri, araştırma faaliyetlerini içeren projeler, akademik değerler göz önünde bulundurularak bağımsız, eş düzeyli bir denetimden geçmektedir. Altı Belirli Akademi Kuruluşu için Finansman Desteğin Sağlanması:Yaşamboyu Öğrenme Programı dâhilinde olan Avrupa Koleji ve Avrupa Üniversitesi Kurumu bu finansmana dâhil olmak durumunda değildir. Avrupa çapında İştiraklerin Teşviki: İşbu iştirakler Avrupa düzeyinde eğitim ve öğretim üzerine yoğunlaşmıştır. Bu kuruluşlar en az 12 Üye Avrupa ülkesinde mevcut olmak zorundadır ve yıllık periodlar ile seçilirler17. 3.7. Yürürlükteki ilgili mevzuat 1. Yaşamboyu Öğrenme alanında bir faaliyet planı oluşturmaya ilişkin Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi’nin 15 Kasım 2006 tarihli 1720/2006/EC sayılı kararı (Resmi Gazete L 327, 24.11.2006, p. 45–68) Özet İşbu usul esasınca, “Yaşamboyu Öğrenme” başlığı altında bir Topluluk Programı oluşturarak, 2007 yılından 2013’e kadar yürürlükte olan, sürdürülebilir ekonomik gelişme ile birlikte 16 Çapraz Programlarla ilgili ayrıntılı bilgi için bakınız: http://ec.europa.eu/education/lifelong-learningprogramme/doc90_en.htm 17 Jean Monnet Programı ile ilgili ayrıntılı bilgi için bakınız: http://ec.europa.eu/education/lifelong-learningprogramme/doc88_en.htm © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 35 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup gelişmiş bilgi düzeyinde bir topluma ulaşmayı, daha fazla ve iyileştirilmiş mesleklerin edinimini, gelecek nesiller için çevrenin korunması ve sosyal uyum çerçevesindeki ortak hedefe ulaşmayı amaçlar. Bahse konu program aşağıda sıralananları hedef almaktadır: Yaşamboyu öğrenme niteliğinin geliştirilmesi ve Avrupa boyutunda yer alacak faaliyetlerde yeniliğin ve performansın desteklenmesi Yaşamboyu öğrenme için bir Avrupa alanı oluşturulması Yaşamboyu öğrenme olanaklarının daha çekici ve erişilebilir hale getirilmesi, kalitelerinin artırılması Sosyal uyumun, aktif vatandaşlığın, kültürlerarası diyalogun, toplumsal cinsiyet eşitliğinin ve bireysel gelişimin teminatının sağlanması Yaratıcılık, rekabet, istihdam ve girişimciliğin sağlanması hususunda destek çalışmalarının yürütülmesi Farklı yaştan, farklı sosyo-ekonomik çevreden, ihtiyacı olan ya da mağdur gruplar dâhil herkesin yaşamboyu öğrenme sürecine katılımının sağlanması Dil öğreniminin teşviki ICT tabanlı içerik, servis, pedagoji ve uygulamaların teşvik edilmesi Farklı kültür ve insanları kapsayıcı insan hakları, demokrasi, tolerans ve saygı kavramlarının korunumu hususunda ortak değerler çerçevesinde Avrupa vatandaşlık içeriğinin kavranması ve bu bağlamda yaşamboyu öğrenmenin etkinliğinden faydalanılması Avrupa’da yüksek nitelikte bir eğitimin ve öğrenimin sağlanması hususunda ortak bir eylem planı oluşturulması Yenilikçi ürün ve süreçlerin teşviki, eğitim ve öğretimin kalitesini artırıcı uygulamaların değişiminin desteklenmesi Programın dâhilinde olan hedef gruplar: Öğrenciler, stajyerler, yetişkin öğrenenler Öğretmenler ve eğiticiler Çalışanlar Yaşamboyu Öğrenme Programı ya da alt programlarına yönelik öğrenme olanakları sunan kuruluşlar © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 36 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup Yaşamboyu öğrenme yönünde yerel, bölgesel ve ulusal düzeydeki karar mercileri Girişimciler, sosyal taraflar ve diğer örgütler Yaşamboyu öğrenme çerçevesinde rehberlik ve danışmanlık hizmeti sunan kuruluşlar Öğrenci, Stajyer, öğretmen, ebeveyn ve yetişkin oluşumları gibi yaşamboyu öğrenim sürecinde aktif rol alan birlikler Yaşamboyu öğrenme çerçevesinde çalışan araştırma kuruluşları Sivil toplum örgütleri İşbu program, hedefleri doğrultusunda, yaşamboyu eğitimdeki insanların hareketliliğini, işbirlikçileri, eğitim ve öğretimin niteliğini artırıcı projeleri, değerlendirme politikalarını ve mekanizmaları ve diğer girişimleri desteklemeyi öngörür. AB Üye Devletleri haricinde, Avrupa Ekonomik Bölgesi (EEA) ülkeleri, aday ülkeler, Batı Balkan ülkeleri ve İsviçre Konfederasyonu da program dâhilindedir. Buna ek olarak, 3(3) (a) maddesi esası uyarınca Jean Monnet Programı, herhangi bir ülkedeki yüksek eğitim kurumuna da açık olmak durumundadır. 2. Avrupa Komisyonu’ndan Avrupa Parlamentosu, Konsey, Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi ve Bölgeler Komitesi’ne Rapor: Hayat Boyu Öğrenme Yarı Dönem Denetimi COM(2011) 413 final Özet Eğitim sistemlerini modernleştirme amacıyla yola çıkan Hayat Boyu Öğrenme Programı, 31 Avrupa ülkesinde uluslararası eğitim ve stajları finanse etmektedir. Program ilk üç yılında 3 milyar Euro ile toplam 900.000 Avrupalı vatandaşa öğrenme hareketliliği dönemi sağlamıştır. Programdan faydalanan vatandaşların 720.000’i öğrenci, geri kalanı ise öğretmen, eğitimci ya da personeldir. 50.000 adet Avrupalı kurum bu işbirliği faaliyetlerine katılmıştır. Hayat Boyu Öğrenme Programı, politika geliştirilmesine, iş birliğine ve hareketliliğe destek olarak yapısal değişime katkı sağlamaktadır. Program, Açık İşbirliği Yöntemi (OMC) aracılığıyla bilgi değiş tokuşu için forum oluşturmanın yanı sıra kalite araçları, analizler ve araştırma olanakları sağlamaktadır. Program politika oluşturulmasına destek olmaktadır. Erasmus, Hayat Boyu Öğrenme Programı’nın yüksek öğrenim ayağını oluşturmaktadır. Erasmus Programı, Bologna Sürecinin oluşturulmasına ön ayak olmuştur. Bologna Süreci yüksek öğrenime standartlar geliştirmek, ayrılıkları en aza indirgemek, tam uyumlu yüksek öğrenim alanı oluşturmak amaçlarıyla başlatılmış bir programdır. Leonardo da Vinci ise Hayat Boyu Öğrenme Programının mesleki eğitim ve stajla ilgilenen kısmıdır. Leonardo da Vinci Programı, Kopenhag Süreci’nin uygulanmasına da destek olmaktadır. Program, mesleki eğitim ve stajın nitelik ve uygunluğunu geliştirmekte, niteliklerin şeffaflığını arttırmakta ve © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 37 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup mesleki eğitim ve staj öğrenici ve profesyonellerinin hareketliliğini desteklemektedir. Hayat Boyu Öğrenme Programı, aynı zamanda Jean Monnet Programı aracılığıyla çalışmalarını AB alanında sürdüren genç profesyonellere destek olmaktadır. B. Avrupa Birliği Kültür Politikası 1. Kültür Politikasına yönelik Genel Politika Çerçevesi Avrupa Birliği Antlaşması, 151.madde – 4.paragrafta, Avrupa Birliği’nin, kültürlerarası saygıyı teşvik etmek ve kültürel çeşitliliği güçlendirmek için tüm eylemlerinde “kültür” boyutunu göz önünde bulundurması gereği yer almaktadır. 1 Aralık 2009 tarihinde yürürlüğe giren Lizbon Antlaşması18 ise eğitim ve kültür alanında öngörülmüş mevcut düzenlemelerde bir değişiklik oraya çıkarmamıştır. BAŞLIK XIII KÜLTÜR Madde 167 (AT Antlaşması madde 151) 1. Birlik, Üye Devlet kültürlerinin, ortak kültür mirasını da dikkate alarak, ulusal ve bölgesel çeşitliliğe saygı göstererek gelişmesine katkıda bulunur. 2. Birlik faaliyeti aşağıdaki alanlarda Üye Devletler arasındaki işbirliğini teşvik etmeyi ve gerektiği takdirde faaliyetlerini desteklemeyi ve tamamlamayı amaçlar: - Avrupa halklarının kültürlerin ve tarihlerinin tanınmasının ve yaygınlaştırılmasının geliştirilmesi; - Avrupa boyutunda önemi bulunan kültür mirasının korunması ve muhafaza edilmesi; - Ticari niteliği bulunmayan kültürel alışverişler; - Görsel-işitsel sektör de dahil olmak üzere, sanatsal ve edebi eserlerin yaratılması. 3. Birlik ve Üye Devletler, üçüncü ülkelerle ve özellikle Avrupa Konseyi başta olmak üzere, kültür alanındaki uzman uluslararası örgütler ile işbirliğini güçlendirmelidir. 4.Birlik, bu Antlaşma’nın diğer hükümleri uyarınca yürüteceği faaliyetlerde, özellikle kültürlerin çeşitliliğini gözetmek ve geliştirmek için kültürel unsurları dikkate alır. 5. İşbu maddede yer alan hedeflerin gerçekleştirilmesine katkıda bulunmak için: 18 Bakınız: http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2008:115:0047:0199:EN:PDF © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 38 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup - Avrupa Parlamentosu ve Konsey olağan yasama usulü uyarınca hareket ederek ve Ekonomik ve Sosyal Komite ve Bölgeler Komitesine danıştıktan sonra Üye Devletlerin yasa ve düzenlemelerinin uyumlaştırılması hariç olmak üzere, bu Maddede bu maddede belirtilen amaçların gerçekleştirilmesine katkıda bulunmak için teşvik edici önlemler alır; - Konsey Komisyon’un önerisi üzerinde tavsiyelerde bulunur. Kültür Programı, 1352/2008/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Kararı tarafından tadil edilen 1855/2006/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Kararı tarafından oluşturulmuştur. 1.1. Avrupa Kültür Gündemi 1.1.1. Avrupa Kültür Gündemi’ne Genel Bakış Avrupa Komisyonu, 2007 yılının Mayıs ayında, on-line bir kamu istişaresi sonucunda hazırlanan ve üç hedef üzerine temellendirilen bir Avrupa Kültür Gündemi teklifinde bulunmuştur: 1. Kültürel çeşitlilik ve kültürler arası diyalog; 2. Bir yaratıcılık aracı olarak kültür; 3. Uluslararası ilişkilerde bir kilit faktör olarak kültür. . Akabinde, bahse konu Gündem, 2007 yılının Eylül ayında kabul edilmiştir19. İlk hedef çerçevesinde: Avrupa Birliği ve ilgili diğer tüm paydaşlar, kültürler arası diyalogun güçlendirilmesi vekarşılıklı anlayışın artırılmasının yanı sıra, AB’nin kültürel çeşitliliğinin teşviki için birlikte çalışmakla yükümlü tutulmuştur. Bu çerçevede; kültürel sektörde faaliyet gösteren profesyonellerin ve sanatçıların sınır-ötesi hareketliliğinin güçlendirilmesi ve sanat eserlerinin sınır-ötesine yayılması benzeri eylemler önerilmektedir. İkinci hedef çerçevesinde: Odak noktası, İstihdam ve Büyümeye ilişkin Lizbon Stratejisi ve onu takip eden Avrupa 2020 Stratejisi çerçevesinde kültürün bir yaratıcılık aracı olarak teşvik edilmesine yöneltilmiştir. Kültürel endüstrilerin, Avrupa ekonomisi ve rekabet gücüne yönelik bir artı değer olarak kabul edilmesinden ötürü, yaratıcılığın sosyal ve teknolojik inovasyonu teşvik etmesinin yanı sıra, AB düzeyinde istihdam ve büyümeyi de destekleyeceği öngörülmektedir. Üçüncü hedef çerçevesinde: Kültürün teşviki, Avrupa Birliği’nin ortak ülkeler ve bölgelerle yürüttüğü uluslararası ilişkilerin temel bileşeni olarak değerlendirilmektedir. Bu bağlamda önemle belirtmek gerekir ki; Avrupa Birliği Kültürel İfadelerin Çeşitliliğinin Korunması ve Yaygınlaştırılmasına ilişkin UNESCO Konvansiyonu’na taraf bulunmaktadır. 19 Küreselleşen dünyada bir Avrupa Kültür Gündemi oluşturulmasına ilişkin, Avrupa Komisyonu’ndan Avrupa Parlamentosu’na, Konsey’e, Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi’ne ve Avrupa Bölgeler Komitesi’ne yönelik Tebliğ, http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2007:0242:FIN:EN:PDF © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 39 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup Bahse konu üç hedefin, çok-düzeyli bir diyalog ve işbirliği aracılığıyla uygulanması öngörülmektedir. Öncelikle, Avrupa Komisyonu, kültür sektörüyle yapısal bir diyalog aracılığıyla, Avrupa kültürel işbirliği alanına müdahil olmuş tüm ilgili paydaşların (mesleki örgütler, kültür kuruluşları, Avrupa ağları, dernekler, vb.) belirlenip daha iyi anlaşılmalarını ve aralarında bir dizi konuda tartışmalar gerçekleştirmelerini hedeflemektedir. Bu süreçle paralel olarak, ilgili taraflar AB kurumları ve Üye Devletlerle istişare içinde bulunmak ve yeni politikaların geliştirilmesinde destek vermekle yükümlüdür. Söz konusu süreç, kaçınılmaz bir şekilde, ortak hedefler üzerinde uzlaşıya varmayı, kültür alanındaki girişimlerin eşgüdümünü ve bu alandaki ortak anlayışın güçlendirilmesi için mevcut en iyi uygulamaların ve ilgili verilerin düzenli olarak paylaşımını gerektirecektir. İşbu Gündem, işbirliği süreci aracılığıyla söz konusu hedefle varılmasını önermektedir. Bu sebepten ötürü, yeni çalışma metotları, yeni bir araç olan Açık Eşgüdüm Metodu ve kültürel paydaşlarla gerçekleştirilen yapıcı diyalog aracılığıyla geliştirilmiştir. 1.1.2. Yürürlükteki ilgili mevzuat 1. Avrupa Gündemi’ne ilişkin 16 Kasım 2007 tarihli Avrupa Konseyi İlke Kararı (Resmi Gazete C 287, 29.11.2007, s. 1–4) Özet İşbu İlke Kararı, kültür alanındaki işbirliğin geliştirilmesine, Avrupa’daki benzer eylemlerin tutarlılığı ve görünürlüğünün artırılmasına ve kültürün yatay düzlemdeki rolünün güçlendirilmesine yönelik önemli bir girişim olarak kabul edilen Avrupa Kültür Gündemi’nin genel çerçevesini belirlemektedir. İlke Kararı, stratejik ve spesifik hedefleri ortaya koymakta; yaratıcılığın teşvikinde ve uluslararası ilişkilerin aslı bir öğesi olmak konusunda kültürün rolüne dikkat çekmektedir. Ayrıca, Gündem Belgesi çerçevesindeki çalışma metotları da belirlenmekte; EK Bölümü’nde ise, 2008–2010 yılları arasındaki dönem için eylem öncelikleri ortaya konmaktadır. 2. Küreselleşen dünyada bir Avrupa Kültür Gündemi oluşturulmasına ilişkin, Avrupa Komisyonu’ndan Avrupa Parlamentosu’na, Konsey’e, Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi’ne ve Avrupa Bölgeler Komitesi’ne yönelik Tebliğ {SEC(2007) 570} /* COM/2007/0242 final */ Özet İşbu Tebliğ, küreselleşmekte olan dünyada kültür ve Avrupa arasındaki ilişkileri ortaya çıkarmaya yöneliktir. Tüm paydaşların mutabık kalacağı yeni bir Avrupa Gündemi oluşturulması yönünde çağrıda bulunmaktadır. © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 40 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup Tebliğ’de, ayrıca, Avrupa Komisyonu, Üye Devletler, sivil toplum ve Avrupa Parlamentosu arasındaki yeni işbirlikleri ve işbirliği metotları konusundaki seçenekler mercek altına alınmaktadır. Tebliğ, Avrupa Birliği’nin kültüre katkısını, AB’nin kültür alanındaki Topluluk politikaları ve programlarını, AB’nin dış ilişkilerinde “kültür” boyutunu ve Avrupa Kültür Ajandası’na ilişkin hedefleri ortaya koymaktadır. Avrupa Komisyonu’ndan, Avrupa Parlamentosu’na, Konsey’e, Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesine ve Bölgeler Komitesi’ne Kültür için Avrupa Gündeminin uygulamasına ilişkin Rapor 3. /* COM/2010/390 final */ Özet Raporda Kültür için Avrupa Gündeminin hedefleri çerçevesinde Avrupa düzeyinde ve ulusal düzeyde ilerlemeler değerlendirilmektedir. Hedef 1’e göre: Komisyon, kültürel çeşitlilik ve kültürlerarası diyaloğu destekleme açısından aşağıdaki alanlarda çeşitli gelişmeleri vurgulamaktadır: 2008 Avrupa Yılı Kültürlerarası Diyaloğu, Sanatçıların hareketliliği için koşulları iyileştirme, 2010 yılında kültürel mirasın uyarı ağını araştırmak için bir pilot projenin geliştirilmesi, Komisyonun çok dillilik ile ilgili 2008 yılı tebliği, Avrupa, sayısallaştırmayı desteklemek ve kültürel miras hattına erişebilirlilik için 2008 yılında Avrupa Dijital Gündemi başlatmıştır. Avrupa Mirası etiketi sunulmuştur. Hedef 2’ye göre: Yaratıcılığı hızlandırıcı bir süreç olarak kültürün desteklenmesine ilişkin geliştirilen alanları aşağıda detaylandırılmaktadır: 2009 Avrupa Yaratıcılık ve Buluş Yılı, Yaratıcı içerik için Avrupa Dijital Tek Pazarı’nın oluşturulmasında mücadele noktalarını içeren kitabın yayınlanması, Kültürel mirasın muhafazası ve korunması, kültürel altyapının geliştirilmesi ve kültürel hizmetlerin desteklenmesi amacıyla 2007–2013 yılları arasında 6 milyar Avro uyum fonu tahsis edilmiştir. © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 41 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup Hedef 3’e göre: AB’nin Uluslararası İlişkilerinde hayati bir unsuru teşkil eden kültürün desteklenmesi çerçevesinde aşağıdaki alanlarda gelişmeler kaydedilmiştir: Rusya, Brezilya, Meksika, Çin ve Hindistan ile kültürel işbirliği konusunda ikili ortaklıkların geliştirilmesi, Akdeniz için birlik çerçevesinde yeni bir Euromed kültür stratejisi sürdürülmektedir, MEDIA Uluslararası eylemi görsel-işitsel sektöründeki Avrupa ve üçüncü ülke uzmanları arasındaki işbirliğini güçlendirmek amacıyla başlatılmıştır. 4. Avrupa Komisyonu’ndan Avrupa Parlamentosu’na, Konsey’e, Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi’ne ve Bölgeler Komitesi’ne AB’de Büyüme ve İstihdama Katkı Sağlaması için Kültürel ve Yaratıcı Sektörlerin Desteklenmesine İlişkin Tebliğ COM (2012) 537 final Özet Kültürel ve yaratıcı sektörlerin desteklenmesi büyüme ve istihdama katkı sağlayacak ve AB’yi bilgi tabanlı inovasyon toplumuna daha da yaklaştıracaktır. Mimarlık, güzel sanatlar, kültürel miras, tasarım, festival, film ve televizyon, müzik, sahne ve görsel sanatlar, arşiv ve kütüphane, yayın ve radyo alanlarını kapsayan sektör, AB genelinde gayri safi hâsılanın %4,5’ini oluşturmakta ve 8,5 milyon istihdam sağlamaktadır. Bu potansiyelin gerçeğe dönüşmesi için ulusal, bölgesel, yerel ve AB düzeylerde harekete geçmek gerekmektedir. Komisyon’un yeni stratejisi, bu sektörlerin rekabet gücünü ve ihracat potansiyelini arttırmak ve inovasyon, bilgi ve iletişim teknolojileri ve kentsel yenileme alanlarına dışsal yararlarını maksimuma çıkarmak istemektedir. Komisyon bu sektörlerin gelişmesi için birçok faaliyeti desteklemektedir. Bunlardan bazıları becerilerin geliştirilmesi, paraya erişimin sağlanması, yeni iş modellerinin desteklenmesi ve kitlelerin genişletilmesi, diğer sektörlerle işbirliğinin geliştirilmesi ve uluslararası pazara erişimin sağlanmasıdır. Komisyon özellikle kültür, eğitim, endüstri, turizm, kentsel ve bölgesel gelişim politikaları arasındaki ortaklığı desteklemek istemektedir. Komisyon aynı zamanda önerilen 1,8 milyar Euro’luk 2014-2020 Yaratıcı Avrupa Programı ve Uyum Politikası fonları aracılığıyla bu sektörlere desteğini arttırmayı planlamaktadır. 5. Kültürel Yönetime ilişkin 26 Kasım 2012 tarihli Konsey Kararları (Resmi Gazete C 393, 19.12.12, s. 8-11) Özet Kültürel yönetime ilişkin kararlar kültürü kamu politikalarının merkezine taşımak adına hükümetlerin kültür politikalarını iletmelerine ve bütünleşmiş politikalar uygulamalarına yardımcı olmak için bir araçtır. Bu amaç doğrultusunda kararlar, kantitatif ve kalitatif © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 42 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup verilerin dahil edilmesi adına kültürel araştırmalarda yeni metodolojilerin benimsenmesini önermektedir. Bu sayede kültürel politika bireyler ve toplum için sanatın gerçek değerini gözden kaçırmamış olacaktır. Üye devletlerin sinerji teşvik etmeleri ve yerel, bölgesel, ulusal ve AB düzeylerinde bütünleşmiş stratejiler geliştirmeleri beklenmektedir. Komisyon’la birlikte üye devletler de “bilgi paylaşım sistemi” oluşturulmasına onay vermiştir. Bu sistem kültürle ilgili konularda AB aktivite ve politikaları hakkında erken ve düzenli bilgi paylaşımı sağlayacaktır. 1.2. İlgili tarafların politika geliştirmeye müdahil olması AB Kültür Gündemi’nin hedeflerini ortaya koymak için, yeni paydaşlarla işbirliği metotları, Eşgüdüm Çerçevesine dair Açık Metot olarak adlandırılan, kültür sektöründe yapısal bir diyalog çerçevesinde ortaya konmaktadır. Bu bağlamda, Gündem’in üç ana hedefi çerçevesinde yapılandırılan beş öncelik alanı, Gündem’in işlevinin sağlanması için Konsey’in 2008–2010 yılları için Kültür Alanındaki Çalışma Planı’nın temelini oluşturmaktadır. Kültür alanında faaliyet gösteren sanatçıların ve diğer profesyonellerin hareketliliğini sağlayacak koşulların iyileştirilmesi; Kültürel miras, çok dillilik, kültür turizminin teşviki aracılığıyla kültüre erişimin özendirilmesi; Kültür alanındaki verilerin, istatistiklerin ve metodolojilerin geliştirilmesi ve karşılaştırılabilirliklerinin artırılması; Özellikle KOBİ’ler özelinde, kültür ve yaratıcılık endüstrilerinin potansiyelinin artırılması; Kültürel İfadelerin Çeşitliliğinin Korunması ve Yaygınlaştırılmasına ilişkin UNESCO Konvansiyonu’nun teşvik edilmesi ve uygulanması. Üye Devletlerin bu öncelik alanlarındaki girişimlerin eşgüdümünün sağlanması ve 2010 yılı sonunda somut sonuçlar elde edilebilmesi için, AB düzeyinde siyasi sürece katkıda bulunmak amacıyla uzmanlardan oluşan dört tane çalışma grubu kurulmuştur. Kültür alanında faaliyet gösteren sanatçıların ve diğer profesyonellerin hareketliliğini sağlayacak koşullar; Kültür ve yaratıcılık endüstrilerinin potansiyeli; Koleksiyonların ve müze aktivitelerinin hareketliliği; © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 43 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup Kültür ve eğitim arasındaki sinerji20. Bahse konu Çalışma Grupları, kültür alanındaki iyi uygulamaların belirlenmesi, paylaşılması ve geçerli kılınması, söz konusu spesifik tedbirlerin uygulanması için spesifik tedbirlere yönelik tavsiyelerde bulunulması, Üye Devletler arasında bazı işbirliği olanakları oluşturulması ve kültür alanındaki politika tavsiyelerinin formüle edilmesi beklenmektedir. AB Kültür Gündeminin uygulanmasına ilişkin rapor 2010 yılının Haziran ayında yayımlanmıştır. Raporun amacı en iyi uygulamaların paylaşımı, onaylanması ve Üye Devletler arasında veya AB düzeyinde işbirliğine yönelik girişimler için önerilerde bulunulması ve bunların yanında gelişmelerin değerlendirilmesi ve politika önerisi formüle edilmesidir. Ayrıca, güçlendirilmiş bir diyalog aracılığıyla kültür sektörünün içselleştirilmesi için, üç ana platform oluşturulmuştur: 1. Platform: “Kültürlerarası Avrupa21” 2. Platform: “Kültüre Erişim”, ilgili alanlarda faaliyet gösteren çalışma grupları eşliğinde22 3. Platform: Yaratıcılık ve Kültür Endüstrileri, ilgili alanlarda faaliyet gösteren çalışma grupları eşliğinde23 Avrupa boyutu bulunan kültür kuruluşları, kültür sektöründe tavsiyelerde bulunması ve Avrupa Kültür Gündemi’nin uygulanması ve gelişimine aktif bir şekilde katkıda bulunacak kültürel paydaşlara yol göstermesi beklenen söz konusu platformlara katılarak ortak endişelerini ifade etme fırsatı edinmiştir. Öte yandan, kültürel istatistiklerin oluşturulması konusunda EUROSTAT’ın sorumluluğu bulunmaktadır24. İlk kültürel istatistikler, 2007 yılının Ekim ayında yayımlanmış, eğitim alanında belirlenmiş sekiz başlıkla (sanatsal ve mimari miras, arşivler, kitaplar ve basın, kitaplıklar, mimari, görsel sanatlar, sahne sanatları ve görsel-işitsel medya) ve altı fonksiyonla (yaratı, üretim, koruma, yayma, ticaret ve eğitim) örtüşen altmış faaliyet incelenmiştir. Bu bağlamda, söz konusu istatistikler, Avrupa uyumlaştırılmış anketleri ve veri derlemeleri ile diğer veri kaynaklarından elde edilen ek bilgilerden (özellikle UNESCO ve Eurobarometre) sağlanan kültüre ilişkin verileri ortaya koymaktadır25. 20 Çalışma Gruplarına ilişkin ilkeler hakkında daha fazla bilgi için, bakınız: http://ec.europa.eu/culture/pdf/doc1633_en.pdf ve http://ec.europa.eu/culture/our-policy-development/doc1581_en.htm 21 Bakınız: http://ec.europa.eu/culture/our-policy-development/doc1579_en.htm 22 Bakınız: http://ec.europa.eu/culture/our-policy-development/doc1583_en.htm 23 Bakınız: http://ec.europa.eu/culture/archive/communication/pdf_word/participants_1st_meet_industries.pdf 24 Bakınız: http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page?_pageid=3074,67701635,3074_67941376&_dad=portal&_schema= PORTAL 25 Tüm Belgeye, online olarak şu web linkinden erişilebilir: http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ITY_OFFPUB/KS-77-07-296/EN/KS-77-07-296-EN.PDF © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 44 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup Konsey’in çalışma planı Aralık 2010 tarihinde revize edilmiştir. 2011–2014 dönemine ilişkin kültür için yeni çalışma planı altı öncelik alanı belirlemektedir: 1. 2. 3. 4. 5. 6. Kültürel çeşitlilik, kültürler arası diyalog ve ulaşılabilir ve kapsayıcı kültür; Kültürel ve Yaratıcı Sanayiler Vasıflar ve hareketlilik; Koleksiyonların hareketliliğini içeren Kültürel miras Dış İlişkilerde Kültür Kültür İstatistikleri 1.2.1 Yürürlükteki ilgili mevzuat 1. Kültür istatistiklerinin ve ekonomik kalkınmanın teşvikine ilişkin 20 Kasım 1995 tarihli Konsey İlke Kararı (Resmi Gazete C 327, 7.12.1995, s. 1) Özet İşbu İlke Kararı; hızlı bir teknolojik değişim ve küresel ekonomiye yönelimle tanımlanan yeni bilgi çağının ortaya çıkması bağlamında, kültürel boyutun, gerek niteliksel, gerekse niceliksel temelde önem kazandığını belirtmektedir. Kültürün, toplumların gelişimi ve Üçüncü Ülkelerle işbirliğinde önemli bir ağırlığı bulunmaktadır. Bu bağlamda, İlke Kararı aracılığıyla, karşılaştırılabilir istatistiksel göstergeler oluşturulması ve kültürel istatistiklerin uyumlaştırılması hususlarına vurgu yapılmaktadır. Ayrıca, Üye Devletler arasında mevcut istatistiksel veriler temelinde gönüllü bilgi ve istatistik değişiminin artırılması gereğinin altı çizilmektedir. Ayrıca, Avrupa Konseyi Komisyon’a çağrıda bulunarak; kültür ve ekonomi arasında bir bağ kurulması ve istihdam, büyüme, kültüre uygulanan yeni teknolojiler gibi diğer ekonomik alanlarda kültür sektörünün öneminin incelenmesine davet etmektedir. 1.3. Diğer AB politikalarında “Kültür” boyutu 1.3.1. Genel Bakış Avrupa Birliği, tüm faaliyetlerinde kültür boyutunu dikkate almak amacıyla, kültür ve kültürle bağlantılı hususları daha geniş bir politika çerçevesi içine entegre etme yollarını aramaktadır. Yasal temeller uyarınca, Lizbon Antlaşması’nın 167.4. maddesi; kültürün daha geniş bir politika oluşturma çerçevesi içine entegre edilmesi gereğine işaret etmektedir. Örneğin, AB’nin Vatandaşlık Programı çerçevesinde desteklenen projeler, Avrupa’daki değişik kültürler arasındaki diyalogu teşvik etmekte ve ortak bir Avrupa kimliği © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 45 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup oluşturulmasına yönelik çabaları desteklemektedir. Sokrates Programı çerçevesinde fonlanmış birçok Proje de, kültür alanındaki eğitim veya öğretim projelerine destek olmuştur ve bu durumun Yaşamboyu Öğrenme Programı dâhilinde de sürdürülmesi öngörülmektedir. Ayrıca, ekonomik bir perspektiften bakıldığında, “kültür”ün, Avrupa ekonomileri için belirleyici bir rolü bulunmaktadır. Özellikle de, bir projenin uygulandığı bölgenin kalkınması ve sosyal uyumuna katkıda bulunması durumunda, AB’nin Yapısal Fonlarından mali destek sağlaması muhtemeldir. Benzer şekilde, Ortak Tarım Politikası’nın kırsal kalkınma boyutu, “Leader+” Girişimi çerçevesinde kültürel bir boyutu haizdir; keza kırsal toplulukların doğal ve kültürel kaynakların en iyi şekilde kullanmalarında yardımcı olmaktadır. Yedinci Çerçeve Programı da, kültür alanında birçok spesifik program aracılığıyla doğrudan ve dolaylı destek sağlamaktadır. Ayrıca, kültürün ve yaratıcılığın teşviki, AB telif hakları ve ilgili haklara ilişkin mevzuat ve Devlet yardımlarını düzenleyen kurallar arasında bağlantılar bulunmaktadır. 1.3.2. Yürürlükteki ilgili mevzuat 1. Kültürel boyutların Topluluk eylemlerine entegre edilmesine ilişkin 20 Ocak 1997 tarihli Konsey İlke Kararı (97/C 36/04) (Resmi Gazete C 036, 05/02/1997, s. 0004 – 0005) Özet İşbu İlke Kararı; kültür alanındaki hedeflerin sağlanması ve kültüre ilişkin olarak AT Antlaşması’ndaki diğer hükümlerin uygulanması için Topluluğun diğer politikalarının kültür üzerindeki etkisini göz önünde bulundurması ve Tek Pazar, Topluluk dâhilindeki politikalar, görsel-işitsel ve telekomünikasyon politikaları, bilgi toplumuna ilişkin hususlar ve Topluluk dış ilişkileri gibi alanlardaki eylemlerini düzenli olarak değerlendirmeye tabi tutmasını tavsiye etmektedir. İlke Kararı’nda ayrıca, Topluluğun ekonomik ve sosyal bütünleşmesinin güçlendirilmesine yönelik yapısal fonlardaki kültürel boyutların göz önünde bulundurulması ve söz konusu hususların Topluluk yasal çerçevesiyle uyumlu bir şekilde gelişiminin sağlanması gereği ortaya konmaktadır. 1.4. AB’nin Dış İlişkilerinde “Kültür” boyutu Lizbon Antlaşması’nın 167.maddesi uyarınca, Avrupa Birliği ve Üye Devletler, Avrupa genişlemesi çerçevesinde ortak ülke ve bölgelerle uluslararası ilişkilerindekinin yanı sıra, kültürler arası diyalog ve barış içinde bir arada yaşamaya katkıda bulunulması doğrultusunda ticaret ve kalkınma politikaları bağlamındaki kültürel boyutların güçlendirilmesiyle yükümlüdür. Ayrıca, Avrupa Topluluğu’nun da taraf olduğu 2005 yılı UNESCO Kültürel İfadelerin Çeşitliliğinin Korunması ve Teşvikine ilişkin Konvansiyon, bahse konu ilkeleri korumaktadır. Bu bağlamda, Avrupa Birliği kültürel çeşitliliğin Topluluk dışı eylemlerinin asli bir öğesi © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 46 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup haline getirilmesi ve Avrupa’nın uluslararası ilişkilerde aktif bir kültürel rol geliştirebilmesi konusunda taahhütte bulunmuştur. 2008 yılının Haziran ayında gerçekleşen Avrupa Konseyi de, kültürün Avrupa Birliği’nin Topluluk dışı ilişkilerindeki önemini teyit etmiş; Haziran – Aralık 2008 döneminde AB Dönem Başkanlığı’nı yürütmüş olan Fransa da, Birliğin ve Üye Devletlerin dış ilişkilerinde kültürlerarası diyalog ve kültürel çeşitliliğin teşvikine ilişkin Konsey Sonuç Bildirgesi Taslağı’nı Kültürel İşler Komitesi’ne sunmuştur. Belge, 20-21 Kasım 2008 tarihlerinde kabul edilmiştir. Öte yandan, Cotonou Ortaklık Anlaşması’nın 27.maddesi çerçevesinde, Avrupa Birliği Afrika, Karayip ve Pasifik (ACP) ülkelerindeki kültürel aktivitelerin desteklenmesi konusunda güçlü bir yetkiye sahip olmuştur. Bahse konu etkinlikler; kalkınma faaliyetlerine kültür boyutunun eklenmesinden, kültürlerarası diyalogun geliştirilmesine, kültürel mirasın korunmasından, bahse konu ülkelerin kültürel ürün ve hizmetlerinin Avrupa piyasalarına daha gelişmiş bir erişime kavuşmasına dek çeşitlilik göstermektedir. Bu bağlamda, 10.Avrupa Kalkınma Fonu’nun, Avrupa Komisyonu tarafından teklif edilecek olan AB – ACP yeni Kültür Fonu’na yönelik olarak 30 milyon Euro düzeyinde fon sağlamakta olduğuna dikkat çekmek gerekmektedir. Bahse konu Fon’un öncelikli hedefi; ACP ülkelerinin kültürel ürün ve sanat çalışmalarının yerel dağıtımını ve üretimlerini desteklemek ve yerel ve bölgesel piyasalar ve sanayi kollarının ortaya çıkmasını teşvik etmektir26. Öte yandan, İnsana Yatırım Programı (2007–2013) çerçevesinde, Avrupa Komisyonu yeni bölgelerde (ACP ülkeleri dışında ve Akdeniz’in güney bölgesinde) kültürün teşvikini yapmaktadır. Avrupa Komisyonu, bahse konu ana tematik araç vasıtasıyla, insani ve sosyal gelişim alanındaki programları desteklemektedir. İşbu Program, insani ve sosyal kalkınmanın kültürel boyutlarını içeren ve kültürel çeşitliliğin korunması ve teşvikini hedefleyen dört ana öğe çerçevesinde ilgili faaliyetleri desteklemektedir27. 1.4.1 Yürürlükteki ilgili mevzuat AB’nin Dış İlişkilerinde ve Üye Devletlerde Kültür Çeşitliliği ve Kültürler Arası Diyalogun Desteklenmesine ilişkin Konsey Kararları 1. 2905. Eğitim, Gençlik ve Kültür Konseyi toplantısı, Brüksel, 20 Kasım 2008 Konsey Kararları aşağıda belirtilen politika hedeflerine odaklanmaktadır: AB’nin dış ilişkiler politika ve programlarında kültür rol ve yerinin güçlendirilmesi, üçüncü ülkelerle ve uluslararası kuruluşlarla işbirliğinin desteklenmesi. 20 Ekim 2005 tarihli UNESCOKültürel Anlatımların Çeşitliliğinin Korunması ve Geliştirilmesi Sözleşmesi’nin desteklenmesi 26 Daha ayrıntılı bilgi için, bakınız: http://ec.europa.eu/development/policies/9interventionareas/humandev/humandevculture_en.cfm 27 Daha ayrıntılı bilgi için, bakınız: http://ec.europa.eu/development/policies/9interventionareas/humandev/humandevhealth7_en.cfm © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 47 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup Özel projelerin ve bilinçlendirme aktivitelerinin izlenmesi ve iyi uygulamaların değiş tokuşu ile kültürlerarası diyalogun desteklenmesi Konsey, kültürün devamlı ve sistematik olarak birleştirilmesi için Avrupa Stratejisi oluşturulmasını önermektedir. Buna ek olarak, üçüncü ülke ve bölgelerle özel stratejiler geliştirilmesini tavsiye etmektedir. 1.5. Kültür ve Ticaret Lizbon Antlaşması’nın 207 (4). maddesinde belirtildiği üzere, ticaret politikasının kültürel hususları göz önünde bulundurması gerekmektedir: 207 (4) sayılı madde uyarınca: “(…) Konsey aynı zamanda aşağıdaki anlaşmaların müzakeresi ve sonuçlandırılması için oybirliği ile hareket eder: a. kültür ve görsel işitsel hizmetlerin ticareti Birliğin kültürel ve dilsel çeşitliliğine halel getirdiği durumlarda.” Öte yandan, çok taraflı çerçeve, Dünya Ticaret Örgütü tarafından 2001 yılında başlatılan yeni müzakereler sürecine karşılık gelen Doha Kalkınma Gündemi’nde yer alan kültürel boyutları ve kültürel çeşitliliği dikkate almaktadır. Bu bağlamda, AB’nin tutumu şu şekildedir: “Avrupa Birliği, Uruguay Round’da olduğu gibi, Topluluk ve Üye Devletlerin kültürel çeşitliliğin korunması çerçevesinde kültürel ve görsel-işitsel politikaların tanımlanması ve uygulanmasına yönelik kapasitelerini koruma ve geliştirme olanağını korumasını temin edecektir. Özellikle, 2005 yılı UNESCO Konvansiyonu’nun yürürlüğe girmesinden sonra, AT ikili 28 ve bölgesel 29 ticari ilişkilerinde kültürel çeşitlilik ilkesi dikkate alınmaya başlanmıştır. Örneğin, ACP ülkeleriyle Ekonomik Ortaklık Anlaşmalarına ilişkin müzakereler çerçevesinde, Avrupa Birliği spesifik bir Kültürel İşbirliği Protokolü müzakere etmektedir. Söz konusu Protokol, kalkınmakta olan ülkelerin kültürel ürünleri ve hizmetlerine ilişkin ayrıcalıklı muameleye dair UNESCO Konvansiyonu’nun kilit hükümlerini uygulamaktadır. Buna ilaveten, Avrupa Birliği bazı ikili ve bölgesel Serbest Ticaret Anlaşmaları ve Ortaklık Anlaşmalarında Kültürel İşbirliği Protokolü eklenmesine ilişkin bir öneri oluşturmaktadır. 28 AT’nin ikili ticari ilişkiler hakkında daha fazla bilgi için, bakınız http://ec.europa.eu/trade/issues/bilateral/index_en.htm 29 AT’nin bölgesel ticari ilişkileri ve anlaşmaları hakkında daha fazla bilgi için, bakınız http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2006/december/tradoc_111588.pdf © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 48 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup 2. Spesifik Program ve Eylemler 2.1. Kültür Programı (2007–2013) 2.1.1. Genel Bakış Avrupa Birliği Kültür Programı (2007–2013), 400 milyon Euro’luk bütçesiyle, Avrupa’nın kültürel çeşitliliğinin kutlanmasına yönelik proje ve girişimlere katkıda bulunmayı ve kurumlar ve kültürel operatörler arasındaki sınır ötesi işbirliği aracılığıyla Avrupa’nın kültürel mirasını güçlendirmeyi hedeflemektedir. Kültür Programı’nın başlıca üç amacı bulunmaktadır: - Kültür alanıyla ilintili ilgili tarafların sınır-aşırı hareketliliğinin desteklenmesi; - Kültürel ve sanatsal eserlerin sınır-ötesi hareketliliğinin ve yayılmasının teşviki ve - Kültürler arası diyalogun güçlendirilmesi. Bahse konu hedeflerin gerçekleştirilmesi adına, işbu Program tarafından aşağıda belirtilen üç alanda destek sağlanmaktadır: - Kültürel eylemlere destek (Program’ın bütçesinin yaklaşık %77’si); - Avrupa düzeyindeki kültürel kuruluşlara destek (Program’ın bütçesinin yaklaşık %10’u); ve - Kültürel analiz ve yayılma faaliyetlerine destek (Program’ın bütçesinin yaklaşık %5’i).. Kültürel eylemlere destek: İşbu eylem, kültürel ve sanatsal projelerde işbirliğine gitmek üzere birçok ülkeden gelen kültürel kuruluşların çoğunu içermektedir. Eylem çerçevesinde; çok yıllı kültürel projeler (üç ila beş yıl süreli), işbirliği önlemleri (azami iki yıl süreli) ve Avrupa Kültür Başkenti, kültür alanında Avrupa Konseyi ile ortaklaşa eylemler ve ödül dağıtımları gibi özel girişimler yer almaktadır30. Avrupa düzeyindeki kültürel kuruluşlara destek: İşbu eylem, Avrupa düzeyinde faaliyet gösteren kültür kuruluşlarını içermektedir. Bu bağlamda, birçok Avrupa ülkesindeki kültürel örgütlerle işbirliği teşvik edilmekte; buna ilaveten Avrupa’daki sanat çevresinin ihtiyaçları belirlenip, sektörün AB kurumlarıyla ilişkilerinde temsili sağlanmaktadır31. Kültürel analiz ve yayılma faaliyetlerine destek: İşbu eylem çerçevesinde, Kültür Programı’na yönelik bilinç düzeyinin artırılması amacıyla, her katılımcı ülkede kültürel 30 31 Bakınız: http://ec.europa.eu/culture/our-programmes-and-actions/doc421_en.htm Bakınız:http://ec.europa.eu/culture/our-programmes-and-actions/doc423_en.htm © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 49 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup temas noktaları32veya kültürel projelerde deneyim ve iyi uygulamaların değişimine yönelik bir internet aracı gibi yollarla kültürel analiz ve yayılma faaliyetleri desteklenmektedir33. Kültür Programı çerçevesinde fonlanan projeler ve faaliyetler, Avrupa Kültür Gündemi temelinde değerlendirilmelidir. Bununla birlikte, kültürel projeler diğer Topluluk programları (örneğin, görsel-işitsel alanda MEDIA Programı veya Yaşamboyu Öğrenme Programı) veya ulusal düzeyde yönetilen yapısal fonlar tarafından da fonlanabilir. İşbu Program, özel bir program olan MEDIA tarafından fonlanan görsel-işitsel sektör dışındaki tüm kültürel alanlardaki işbirliği projelerini, örgütleri ve araştırma faaliyetlerini desteklemektedir. Ayrıca, kültürel operatörler ve kültürel kuruluşların, kar amacı gütmeyen bir şekilde hareket etmeleri durumunda Program’da yer almaları olanaklıdır. Program’dan yararlanmaya ehil bulunan başvuru sahiplerinin: - Özellikle kültür alanında faaliyet gösteren ve tüzel kişiliğe sahip bir kamu veya özel kuruluş olmaları ve - Program için seçilebilir ülkelerden birinde resmi kayıtlı bir merkezlerinin bulunması gerekmektedir. Bununla birlikte, bu hususta sağlanan bir AB hibesi, bu alandaki herhangi bir eylemin tüm maliyetini karşılayacak durumda değildir. Program’dan yararlanmaya ehil bulunan kuruluşların, aşağıdaki ülkelerde yer alması gerekmektedir: - AB Üye Devletleri; İzlanda, Liechtenstein, Norveç (Avrupa Ekonomik Alanı ülkeleri); Hırvatistan ve Bir AB Üye Devleti olmak üzere başvurmuş aday ülkeler (Türkiye, Makedonya) ve Sırbistan. Bir mutabakat zaptı üzerinde uzlaşıya varılması koşuluyla, Batı Balkanlar’da yerleşik kuruluşlar (yani, Karadağ, Bosna-Hersek ve Arnavutluk) da gelecek dönemde söz konusu Program’dan faydalanmaya hak kazanabilecektir. Ayrıca, “faydalanmaya ehil ülkeler” sıralamasına dâhil edilmemiş olanlar da, “Üçüncü Ülke” olarak kabul edilmekte ve bahse konu Program tarafından destek kazanmaktadır. Kültür Programı çerçevesinde bir Proje geliştirmek veya mali destek almak isteyen tarafların, Avrupa Komisyonu Kılavuz Programı34 ve Kültür Programı’ndan sorumlu olan ve bazı faaliyetlerini doğrudan idare eden Avrupa Komisyonu Eğitim ve Kültür Genel Müdürlüğü 32 Türkiye’de, kültürel temas noktası, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı olarak belirlenmiştir. Bakınız:http://ec.europa.eu/culture/annexes-culture/doc1232_en.htm#turkey ve http://ccp.kulturturizm.gov.tr/ 33 Bakınız:http://ec.europa.eu/culture/our-programmes-and-actions/doc505_en.htm 34 Bakınız: http://ec.europa.eu/culture/calls-for-proposals/call3016_en.htm © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 50 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup resmi internet sayfasını incelemeleri gerekmektedir. Buna ilaveten, yukarıda bahsedildiği üzere, Program’a katılan ülkelerde Kültürel Temas Noktaları oluşturulmuştur. Ayrıca 20 – 21 Ekim tarihlerinde Brüksel’de yıllık Avrupa Kültür Forumu gerçekleştirilmiştir. Kültür sektörünün çeşitli alanlarından 800 katılımcının biraya gelmesine vesile olan Forumda katılımcılar dijitalleşme, küreselleşmiş bir dünyada kültür için gerekli olan yetenekler, kültür alanında yapılabilecek bölgesel yardımlar, demokratikleşme sürecinde ve AB’nin dış ilişkilerinde kültürün rolü konularında görüş ve deneyimlerini paylaşmışlardır. 2.1.2. Yürürlükteki mevzuat 2007–2013 dönemi için Kültür Programı oluşturan 12 Aralık 2006 tarihli ve 1855/2006/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Kararı 1. Resmi Gazete, L 372, 27.12.2006, s. 1–11 Özet İşbu Karar, kültür alanındaki Topluluk tedbirlerine yönelik çok-yıllı ve tüm kültürel sektörler ile kültürel paydaşlara açık bir münferit Program olan Kültür Programı’nı oluşturmaktadır Program, 400 milyon Euro bütçesi ile 1 Ocak 2007 – 31 Aralık 2013 tarihleri arasını kapsayan dönemde uygulanacaktır. Program’ın ana hedefi; Avrupalılar tarafından paylaşılan ve ortak bir kültürel miras üzerine temellendirilen kültürel alanın, Program’a katılan her ülkenin ilgili tarafları arasındaki kültürel işbirliğinin geliştirilmesi yoluyla güçlendirilmesidir. İşbu Karar; - Eylem alanlarını; Üçüncü Ülkelere ilişkin hükümleri; Uluslararası kuruluşlarla işbirliğini; Diğer Topluluk araçlarıyla bütünselliği; Program’ın uygulanmasını; Kültürel temas noktalarının işleyişini; Diğer Topluluk hedeflerine katkıda bulunulmasını; Programın Denetlenmesi ve Değerlendirilmesini belirlemektedir. © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 51 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup 2.1.3. Örnek Projeler35 MAP XXL: Yaratıcı Hareketlilik Ana temalar: sanatçıların hareketliliği / sanat eserlerinin devinimi Diğer temalar: yaratıcılık ve inovasyon, kültürler arası diyalog, kültüre erişim Sektör: Sahne sanatları ve görsel sanatlar Lider Ülke: Fransa Süre: 01/05/2005 – 30/04/2008 AB Çok-yıllı hibe miktarı: 870 000 EURO İlgili website: www.art4eu.net Kültürel Kesişimler, Hareketlilik, Eğitim ve Gelenek (CIMET) Ana temalar: sanatçıların hareketliliği Diğer temalar: sanat eserlerinin devinimi, kültürler arası diyalog Sektör: Sahne sanatları Lider Ülke: Slovenye Süre: 15/07/2004 – 14/07/2005 AB Çok-yıllı hibe miktarı: 96 790 EURO İlgili website: www.en-knap.com/en/index.php Mozart’a doğru yaratıcı yollar Ana temalar: kültüre erişim / kültür ve eğitim Diğer temalar: sanatçıların hareketliliği, yaratıcılık Sektör: Sahne sanatları ve Topluluk sanatları Lider Kuruluş: RESEO (Opera ve Dans Eğitimine yönelik Avrupa Ağı) 35 Aşağıdaki websitedenonline erişilmesi mümkün olan ilgili AB broşüründen derlenmiştir: Bakınız: http://ec.europa.eu/culture/key-documents/doc/EAC_brochureculture081117_WEB.pdf © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 52 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup Süre: 01/09/2005 – 31/08/2006 AB Çok-yıllı hibe miktarı: 142 298.66 EURO İlgili website: www.reseo.org Akdeniz Gotik mimarlığına Bakış (GOTHICMED) Ana temalar: kültürel mirasa erişim Diğer temalar: sanat eserlerinin hareketliliği, kültürler arası diyalog Sektör: Mimarlık, kültürel miras Lider Ülke: İspanya (GeneralitatValenciana) Süre: 04/11/2004 – 03/11/2007 AB Çok-yıllı hibe miktarı: 505 020.52 EURO İlgili website: www.gothicmed.com Avrupa’daki Kırsal Topluluklara özgü Kültür Alanının Teşviki Ana temalar: kültürel mirasa erişim Diğer temalar: sanatçıların hareketliliği, kültürler arası diyalog Sektör: kültürel miras, müzecilik Lider Ülke: İsveç (İsveç Yerel Miras Federasyonu) Süre: 01/10/2006 – 30/09/2009 AB Çok-yıllı hibe miktarı: 762 402EURO İlgili website: www.cultrural.net 2.2. Avrupa Kültür Başkentleri (ECOC) 2.2.1. Genel Bakış © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 53 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup Atina ile birlikte 1985 yılında başlayan Avrupa Kültür Başkentleri Girişimi, Avrupa kültürlerinin ve paylaştıkları değerlerin çeşitliliği ve zenginliğinin burgulanması ve Avrupa vatandaşları arasındaki ortak anlayış düzeyinin teşvikini hedefleyen bir Topluluk eylemidir36. 1985 yılından beri, Stokholm’den Atina’ya, Glasgow’dan İstanbul’a kırktan fazla şehir, Avrupa Kültür Başkenti seçilmiştir. 2011 yılından itibaren ise, iki farklı AB ülkesinden iki şehir Avrupa Kültür Başkenti seçilecektir. Avrupa Birliği Bakanlar Konseyi, Avrupa Kültür Başkenti unvanını vermek konusunda yetkili yegane kuruluştur. Avrupa Komisyonu Eğitim ve Kültür Genel Müdürlüğü ise, bir Karar temelinde oluşturulan seçim prosedürü aracılığıyla, bu unvana layık şehirlerin seçimine karar vermektedir. 1 Ocak 2007 tarihinden itibaren, Kültür Başkentlerine ilişkin olarak, aşağıda ayrıntılarıyla açıklanan 1622/2006/CE sayılı Karar yürürlükte bulunmaktadır. Hâlihazırda, işbu etkinliğin finansmanı AB Kültür Programı dâhilinde gerçekleşmektedir. 2012 yılından itibaren ise, gelecekteki Avrupa Kültür Başkentlerinin seçimi yeni bir prosedüre tabi tutulacaktır. Avrupa Kültür Başkenti olmak isteyen şehirler, spesifik kriterleri karşılayan bir Kültür Programı hazırlamakla yükümlüdür: - Etkinliğin Avrupa boyutunun yansıtılması; İlgili tarafların katılımının sağlanması; Şehrin kültürel, ekonomik ve sosyal gelişimi üzerinde sürdürülebilir ve uzun vadeli bir etkide bulunması. İstanbul, “İstanbul, dört elementin şehri” temelli Program aracılığıyla, 2010 Avrupa Kültür Başkenti seçilmiştir37. AVRUPA ŞEHİRLERİ VE KÜLTÜR BAŞKENTLERİNE GENEL BAKIŞ 1985: Atina 1990: Glasgow 1995: Lüksemburg 1986: Floransa 1991: Dublin 1996: Kopenhag 1987: Amsterdam 1992: Madrid 1997: Selanik 1988: Berlin 1993: Anvers 1998:Stokolm 1989: Paris 1994: Lizbon 1999:Weimar 36 Amaç ve hedefler hakkında daha fazla bilgi için, Bakınız: http://ec.europa.eu/culture/our-programmes-and-actions/doc435_en.htm 37 Bakınız: http://ec.europa.eu/culture/pdf/doc674_en.pdf ve http://www.en.istanbul2010.org/index.htm © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 54 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup 2000:Avignon, Bergen, Bologna, Brüksel, Helsinki, Cracow, Reykjavik, Prag, Santiago de Compostela. 2001: Porto ve Rotterdam 2003: Graz 2002:Bruges ve Salamanca 2004: Cenova ve Lille 2005: Cork 2006: Patras 2007: Lüksemburg ve Sibiu 2008: Liverpool ve Stavanger 2009: Linz ve Vilnius 2010: Essen, Pécs, İstanbul 2011: Turku ve Tallinn 2012: Guimarães ve Maribor 2013: Marseille and Košice 2014: Umeåand Riga Source: Avrupa Komisyonu Kültür Genel Müdürlüğü, resmi website, http://ec.europa.eu/culture/our-programmes-and-actions/doc443_en.htm 2.2.2. Yürürlükteki mevzuat 1. 2007–2019 yılları arasını kapsayan dönemde Avrupa Kültür Başkentleri’ne yönelik bir Topluluk Eylemi oluşturulmasına yönelik 24 Ekim 2006 tarihli ve 1622/2006/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Kararı Resmi Gazete, L 304, 3.11.2006, s. 1–6 Özet İşbu Karar, başvuru prosedürlerini, Program’a ilişkin kriterleri ve başvuruda bulunma aşamalarını belirlemektedir. Seçim kurulu, seçim öncesi aşama, nihai seçim ve belirleme süreçleri de ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Üye Devletlerin ve Türkiye gibi AB’ye aday ülkelerin şehirleri, 31 Aralık 2006 tarihinden itibaren, bir yıllık bir süre için Avrupa Kültür Başkenti olarak tayin edilebilmektedir. Her başvuru dahilinde, bir Avrupa boyutunu içeren kültür programının bulunması ve söz konusu Program’ın esas olarak kültürel işbirliğine dayanması ve Avrupa düzeyinde bir artı değer getirecek yapıda bulunması gerekmektedir. Avrupa Komisyonu her yıl, bir önceki yılın Avrupa Kültür Başkenti sonuçlarının dışsal ve bağımsız değerlendirmesini yapmakla yükümlüdür. © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 55 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup 2020-2030 Yılları Avrupa Kültür Başkenti Birlik Eylemi oluşturan Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Kararı 2. COM (2012) 407 final Özet Komisyon, Avrupa Kültür Başkenti girişiminin devam etmesi için teklifte bulunmuştur. Mevcut proje 2019’da sona erecektir ve yeni teklif 2020-2033 yılları için Birlik eylemi oluşturmaktadır. Her yıl iki üye devlet unvanı paylaşacaktır ve potansiyel aday devletler her üç yılda bir Avrupa Kültür Başkenti için başvuruda bulunabilecektir. Planın şuanda Parlamento ve Konsey tarafından tartışılması gerekmektedir; son kararın 2013 sona ermeden verilmesi beklenmektedir. 2.3. AB Kültür Ödülleri AB Kültür Programı, kültürel miras, mimarlık, edebiyat ve müzik alanlarında ödüller verilmesini desteklemektedir. Bahse konu ödüllerin esas hedefi; söz konusu alanlardaki Avrupa etkinliklerinin yüksek kalitesi ve başarısına dikkat çekmektir. Böylelikle, Avrupa Birliği’nin Avrupa’nın zengin kültürel çeşitliliğini, kültürler arası diyalogun anlamını ve gerek Avrupa’da, gerekse Topluluk dışındaki sınır-ötesi kültürel etkinlikleri ön plana çıkarmayı hedeflediği görülmektedir. Avrupa Birliği Kültürel Miras Ödülü: Avrupa Komisyonu ve EuropaNostra tarafından 2002 yılında ortaklaşa başlatılan söz konusu Ödül, AB Kültür Programı çerçevesinde tasarlanmıştır. Ödülün hedefleri şu şekilde belirtilebilir: - Binaların restorasyonundan kentsel rehabilitasyona ve sanat koleksiyonlarına özen gösterilmesine dek uzanan kategorilerde AB’nin kültürel miras konusundaki örnek girişimlerini desteklemek; - Kültürel mirasın korunmasına ilişkin standartların teşviki; - Kültürel miras alanındaki sınır-ötesi değişimlerin artırılması; ve - Avrupa çapında kültürel mirasa ilişkin çaba ve projelerin desteklenmesi. Buna ilaveten, kültürel mirasa ilişkin araştırma ve eğitim projeleri de ödüllendirilmektedir. Bahse konu ödüller, dört ana kategori altında incelenmektedir: - Kategori 1 – Kültürel mirasın korunması; Kategori 2 – Araştırmalar; Kategori 3 – Özel hizmetler ve Kategori 4 – Eğitim, Öğretim ve Bilinçlendirme Faaliyetleri. © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 56 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup 2012 yılı için Avrupa Birliği Kültürel Miras Ödülünü 28 proje kazanmıştır38. Ödülü kazanan kişi ve kuruluşlar 1 Haziran 2012 tarihinde JerónimosManastırı, Lizbon’da düzenlenen bir törende ödüllerini almışlardır39 Çağdaş Mimari’ye ilişkin olarak iki yılda bir verilen Avrupa Birliği Ödülü’nün düzenlenmesi ve uygulanması: İşbu Ödül, iki yılda bir verilecek olup; en fazla iki yıl önce hazırlanmış olan yeni ve önemli mimari yaratıcılık eserlerine dikkat çekmeyi hedeflemektedir. Kültür Programı’na katılan ülkelere ait eserler ödüllendirilmektedir40. 2011 yılı Avrupa Birliği Çağdaş Mimari Ödülünü Berlin’deki Neues Müzesi kazanmıştır. RamonBosch ve Bet Capdeferro ise Girona, İspanya’da inşa ettikleri Kolâj Ev ile Yükselen Mimar ödülüne layık görülmüştür. Avrupa Birliği Edebiyat Ödülü: 2009 yılında, Avrupa Komisyonu çağdaş edebiyata yönelik yeni bir AB ödülü başlatmıştır. Amaç; Avrupa’nın çağdaş edebiyatının yaratıcılığı ve çeşitliliğini vurgulamayı ve Avrupa çapında edebiyata ilişkin daha fazla bir devinimin teşvik edilmesini hedeflemektedir. Avrupa Çağdaş Edebiyat Ödülü çerçevesinde, her katılımcı ülkeden çağdaş edebiyat alanında yeni ortaya çıkan yeteneklerin ödüllendirilmesi öngörülmüştür. Ayrıca, bir yıllık bir dönem için “Avrupa Edebiyat Elçisi” olmak üzere edebiyat alanında tanınmış bir Avrupalı kişiliğe ödül verilecektir. Bahse konu ödül, ilk olarak 2009 yılının Sonbahar döneminde verilmiştir. Ödülün finansmanı, Avrupa Birliği Kültür Programı aracılığıyla sağlanmaktadır41. AB Edebiyat Ödülünü kazanan on iki yazar ödüllerini 22 Kasım 2012 tarihinde Brüksel’de, Albert Hall Kompleksi’nde düzenlenen törende almıştır. Avrupa Birliği Çağdaş Müzik Ödülü (The EuropeanBorderBreakersAwards EBBA): Bahse konu Ödül, albümün piyasaya sunulduğu ülkenin dışında geniş bir dinleyici kitlesine ulaşan sanatçıların ödüllendirilmesini hedeflemektedir42. 38 Kültür Programı ve Avrupa Komisyonu’nun kültür alanındaki ödülleri hakkında daha fazla bilgi için,Bakınız:http://ec.europa.eu/culture/index_en.htm ve http://ec.europa.eu/culture/our-programmes-andactions/doc623_en.htm 39 Avrupa Birliği Kültürel Miras Ödülünü kazanlar hakkında daha fazla bilgi için, Bakınız: http://ec.europa.eu/culture/our-programmes-and-actions/doc623_en.htm 40 Ödül hakkında daha fazla bilgi için, Bakınız: http://www.miesarch.com/ 41 Ödül hakkında daha fazla bilgi için, Bakınız: http://www.euprizeliterature.eu/ 42 Ödül hakkında daha fazla bilgi için, Bakınız:http://www.european-border-breakers.eu/index.html © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 57 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup 2013 yılı kazananları ödüllerini 9 Ocak 2013’de Hollanda Groningen’de televizyonda yayınlanan törende almıştır. Halk 1 Kasım-21 Aralık tarihleri arasında en sevdikleri sanatçılar için oy kullanmıştır. C. GENİŞLEME DALGASI ÇERÇEVESİNDE EĞİTİM ve KÜLTÜR MÜZAKERE BAŞLIĞI On yeni üyenin – Slovenya, Polonya, Malta, Litvanya, Letonya, Estonya, Macaristan, Çek Cumhuriyeti, Slovakya ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi- 1 Mayıs 2004 tarihi itibariyle ve ardından Bulgaristan ve Romanya’nın 1 Ocak 2007 tarihinde Avrupa Birliği’ne girmesinin, tüm politika alanlarında olduğu gibi eğitim ve kültür alanında da etkileri olmuştur. Bu başlık altındaki müktesebata uyum sürecine ilişkin olarak, söz konusu alanın esas olarak Üye Devletlerin yetkisine girmesi itibariyle, ulusal mevzuatın bu doğrultuda uyumlaştırılması söz konusudur. Bu bağlamda, Topluluk mevzuatı ve programları bu alanda ortak bir politika oluşturmaktan ziyade, eğitim ve kültür alanında Üye Devletler arasında işbirliği sağlayan bir ortam oluşturmayı hedeflemektedir. Bu çerçevede, uyumlaştırılacak mevzuatın sınırlılığı ve yeni üye olan ülkelerin üyelik tarihlerinden önce Topluluk programlarına zaten katılmış olmalarından dolayı, bu ülkeler herhangi bir geçiş süresi ve derogasyon talebinde bulunmamışlardır. İşbu müzakere başlığı, 12 aday ülke ile görüşülmüş ve içlerinden 10 tanesiyle 2002 yılının Aralık ayında uzlaşıya varılmış ve başlık kapanmıştır. Bulgaristan ve Romanya ile ise, başlık geçici olarak 2000 yılının Mayıs ayında; tüm katılımcı ülkelerle ise nihai olarak 2004 yılının Aralık ayında kapatılmıştır43. Hırvatistan’ın 1 Temmuz 2013 tarihinde Avrupa Birliği’nin resmi olarak üyesi olması beklenmektedir. 10 Kasım 2012 tarihinde yayımlanan Hırvatistan Kapsamlı İzleme ve Değerlendirme Raporu’nagöre, Hırvatistan eğitim, staj ve gençlik alanlarında acquis ile uyum içindedir. Parlamento Temmuz 2012’de İlk ve Orta Öğretim Yasası’nda değişiklik yapmıştır. Yasa değişikliği Ulusal Eğitim Konseyi’nin oluşturulmasına zemin sağlamıştır. Konsey erken, ilk ve orta öğretim sistemlerinin niteliğini denetlemekte, öneriler hazırlamakta ve üç senelik mesleki eğitim ve stajı tamamlayan öğrencilere dört senelik mesleki eğitim ve staj olanağı sağlamaktadır. Yükseköğrenim ve mesleki eğitimin yeniden düzenlenmesi için öğrenme sonuçlarına dayanan yaklaşım kullanılmıştır. Mesleki eğitim veren okulların kendini değerlendirme süreci ve yetişkin eğitimindeki reformlar devam etmiştir. Hırvatistan AB açık işbirliği yöntemi aktivitelerinin parçasıdır. Hırvatistan’da üçüncü düzey eğitime erişim, okul öncesi eğitime katılım ve yetişkinlerin hayat boyu öğrenmeye katılımı halen AB ortalamalarının altındadır. Hırvatistan kültür alanında da katılım müzakerelerine hazırdır. Parlamento, Şubat 2012’de Kültürel Malların Korunması ve Muhafaza Edilmesi ile ilgili yasada değişiklik yapmıştır. Bu yasa değişikliği kültürel malların kullanımına uygulanan ücret gerekliliğini kolaylaştırmıştır. 43 Her aday ülkenin bu başlık altındaki uyum durumu için, 2004 yılı İlerleme Raporları ve Kapsamlı Denetleme Raporlarına bakılabilir; http://ec.europa.eu/enlargement/archives/key_documents/reports_2004_en.htm. © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 58 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup Hırvatistan’ın Kültürel Programlara katılı olumlu sonuçlar doğurmuştur. Hırvatistan Vatandaşlar için Avrupa Programı fonlarından faydalanarak birkaç projeyi hayata geçirmiştir.44 Müzakerelerin ülke bazında değerlendirmesi: Bulgaristan: Müzakere başlığının açılması: 2000 yılının ilk yarısı Müzakere başlığının durumu: 2004 yılının Aralık ayında kapanmıştır (2000 yılının Mayıs ayında geçici olarak kapanmıştır) Geçiş düzenlemeleri: yok Romanya: Müzakere başlığının açılması: 2000 yılının ilk yarısı Müzakere başlığının durumu: 2004 yılının Aralık ayında kapanmıştır (2000 yılının Mayıs ayında geçici olarak kapanmıştır) Geçiş düzenlemeleri: yok Güney Kıbrıs Rum Yönetimi: Müzakere başlığının açılması: 1998 yılının ilk yarısı Müzakere başlığının durumu: 2002 yılının Aralık ayında kapanmıştır. (1998 yılının Ekim ayında geçici olarak kapanmıştır) Geçiş düzenlemeleri: yok Çek Cumhuriyeti: Müzakere başlığının açılması: 1998 yılının ilk yarısı Müzakere başlığının durumu: 2002 yılının Aralık ayında kapanmıştır. (1998 yılının Ekim ayında geçici olarak kapanmıştır) Geçiş düzenlemeleri: yok 44 Hırvatistan Kapsamlı İzleme ve Değerlendirme Raporu http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2012/package/hr_analytical_2012_en.pdf © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 59 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup Estonya: Müzakere başlığının açılması: 1998 yılının ilk yarısı Müzakere başlığının durumu: 2002 yılının Aralık ayında kapanmıştır. (1998 yılının Ekim ayında geçici olarak kapanmıştır) Geçiş düzenlemeleri: yok Macaristan: Müzakere başlığının açılması: 1998 yılının ilk yarısı Müzakere başlığının durumu: 2002 yılının Aralık ayında kapanmıştır. (1998 yılının Ekim ayında geçici olarak kapanmıştır) Geçiş düzenlemeleri: yok Letonya: Müzakere başlığının açılması: 2000 yılının ilk yarısı Müzakere başlığının durumu: 2002 yılının Aralık ayında kapanmıştır. (1998 yılının Ekim ayında geçici olarak kapanmıştır) Geçiş düzenlemeleri: yok Litvanya: Müzakere başlığının açılması: 2000 yılının ilk yarısı Müzakere başlığının durumu: 2002 yılının Aralık ayında kapanmıştır. (1998 yılının Ekim ayında geçici olarak kapanmıştır) Geçiş düzenlemeleri: yok Malta: Müzakere başlığının açılması: 2000 yılının ilk yarısı Müzakere başlığının durumu: 2002 yılının Aralık ayında kapanmıştır. (1998 yılının Ekim ayında geçici olarak kapanmıştır) Geçiş düzenlemeleri: yok © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 60 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup Polonya: Müzakere başlığının açılması: 1998 yılının ikinci yarısı Müzakere başlığının durumu: 2002 yılının Aralık ayında kapanmıştır. (1998 yılının Ekim ayında geçici olarak kapanmıştır) Geçiş düzenlemeleri: yok Slovakya: Müzakere başlığının açılması: 2000 yılının ilk yarısı Müzakere başlığının durumu: 2002 yılının Aralık ayında kapanmıştır. (1998 yılının Ekim ayında geçici olarak kapanmıştır) Geçiş düzenlemeleri: yok Slovenya: Müzakere başlığının açılması: 1998 yılının ikinci yarısı Müzakere başlığının durumu: 2002 yılının Aralık ayında kapanmıştır. (1998 yılının Ekim ayında geçici olarak kapanmıştır) Geçiş düzenlemeleri: yok © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 61 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup D. MÜZAKERE SÜRECİ 1. Avrupa Birliği tarafından yapılan Değerlendirmeler 10–11 Aralık 1999 tarihinde, Helsinki Avrupa Konseyi Zirvesi’nde, AB liderleri Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne katılım perspektifindeki aday ülke statüsünü açıklamışlardır. Bunu takiben, 16–17 Aralık 2004 tarihlerinde gerçekleşen Brüksel Avrupa Konseyi Zirvesi’nde ise Türkiye ve AB arasında katılım müzakerelerinin başlangıç tarihi belirlenmiştir. Müzakereler 3 Ekim 2005 tarihinde, tarama sürecinin ilk aşaması ile başlamış, bu aşama 12–13 Ekim 2006 tarihinde son bulmuştur. Türkiye’nin üyelik için gerekli şartları yerine getirmesine ilişkin ilerleme kaydetmesi, Konsey tarafından düzenli olarak Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan İlerleme Raporları’na göre incelenmektedir. Komisyon son olarak 10 Ekim 2012 tarihinde, Türkiye hakkında yıllık İlerleme Raporu’nu ve Genişleme Strateji Belgesi’ni (Enlargement Strategy Document) yayımlamıştır. 2. 2012 İlerleme Raporu’nda “Eğitim ve Kültür” Başlığı Türkiye’nin tam üyelik doğrultusundaki yükümlülükleri karşılama derecesi, her sene Avrupa Komisyonu’nun düzenli İlerleme Raporları aracılığıyla Konsey tarafından gözden geçirilmektedir. Avrupa mevzuatıyla uyumun sonucu olarak, ilerleme raporları Türkiye tarafından gerçekleştirilen ilerlemenin daha net bir şekilde belirlenmesi yolunda bir mihenk taşı haline gelmiştir. 2012 Türkiye İlerleme Raporu’nda, Eğitim ve Kültür müzakere başlığı 26.Fasıl’da değerlendirilmektedir: Eğitim, mesleki eğitim ve gençlik alanında bazı ilerlemeler kaydedilmiştir. Kamuoyunun Hayatboyu Öğrenme ve Gençlik Programlarına ilgisi büyük oranda artmaya devam etmiş ve her iki programın tüm alt eylemlerine yapılan hibe başvurularının sayısında önemli bir artış söz konusu olmuştur. Türk Ulusal Ajansı, yararlanıcı kuruluşlar ve kişilerle toplamda 3.000’in üzerinde hibe sözleşmesi imzalamıştır. Toplamdaki nihai yararlanıcı sayısı 55.000’e ulaşmıştır ve daha fazla projenin desteklenmesini sağlamak amacıyla Mutabakat Zaptı’nda, Türkiye’nin programlara yaptığı mali katkıyı 2012 ve 2013 yılları için sırasıyla %40 ve %60 oranında artırmak için değişiklik yapılmıştır. TBMM, 2014 yılında başlayacak bir sonraki programlama dönemi için Ulusal Ajans çalışanlarının sayısını 50 kişilik bir ilaveyle toplamda 220’ye çıkartan bir kanunu kabul etmiştir. Türk Eğitim Kanunu’nda, zorunlu eğitim süresini 8 yıldan 12 yıla çıkaran ve okullar için yeni bir yaklaşım getiren (8+4 yerine 4+4+4) değişiklik, Nisan 2012’de yürürlüğe girmiştir. Kanun, farklı okul türleri, örneğin ortaokullarda, genel ve mesleki okullar (imam hatip okullarının orta kısımları) arasında seçim yapma esnekliğini de içerecek şekilde mevcut eğitim sistemine bazı değişiklikler getirmiştir. Böylece çocukların 14 yerine 10 yaşında dini eğitim almaya başlayacak olmasıyla birlikte, yeni mevzuatın sunulma yöntemi Türkiye’de tartışmalara yol açmıştır. © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 62 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup 2011-12 eğitim yılında, zorunlu okul öncesi eğitimin 81 ilin 71’ine genişletilmesinin ardından, 2011-12 öğretim yılı için 4-5 yaş arası öğrencilerdeki okul öncesi eğitime kayıt oranları %43,1’den %44’e yükselmiştir ve okul öncesi eğitimdeki öğrencilerin ve öğretmenlerin sayısı sırasıyla %5,6 ile %15,6 oranlarında artmıştır. Ancak, yeni Eğitim Kanunu ile birlikte, tüm illerde zorunlu okul öncesi eğitim verilmesi hedefi terk edilmiştir. İlkokula net kayıt olma oranı yaklaşık %99’a ulaşmıştır. Orta öğretimde ise, kayıt olma oranı %67,4’e yükselmiştir ve cinsiyetler arası dengesizlik %2,5 daralmıştır. Başta kız öğrenciler için olmak üzere, tüm düzeylerde kayıt oranlarının artırılmasına yönelik çabaların devam ettirilmesi, okul terklerini azaltmak amacıyla kullanılan etkili müdahale stratejileri açısından önemli bir sorun olmayı sürdürmektedir. Türkiye, Bolonya süreci tavsiyelerini uygulama bakımından ileri bir aşamadadır. Yükseköğretim alanında, 2012 yılında 6 üniversitenin kurulmasıyla birlikte Türkiye’deki üniversitelerin toplam sayısı 168’e ulaşmıştır. Bununla birlikte, öğretim elemanı sayısı ve altyapı bakımından önemli nitelik farklılıkları mevcuttur. Yeterliliklerin tanınması, kalite güvencesi ve Avrupa Yeterlilik Çerçevesine (AYÇ) dayanan ulusal yeterlilik çerçevesinin oluşturulması da diğer zorluklar arasındadır. Mesleki Yeterlilik Kurumu, Kasım 2011’den itibaren yeterlilik sürecinin tamamından sorumlu tek organdır. Ancak, bağımsız ve tam olarak işleyen, Avrupa standartları ve kılavuzları ile uyumlu bir Kalite Güvencesi ve Akreditasyon Ajansı hâlâ kurulmamıştır. Yükseköğretim için oluşturulmasına karar verilen kalite güvence ajansı için hazırlıklar ise henüz başlamamıştır. Yükseköğretim Kurulu (YÖK), Kasım 2011’de üniversiteye giriş sınavında veya Lisans Yerleştirme Sınavında meslek lisesi mezunlarının nihai puan hesaplanmasında uygulanan düşük katsayı sisteminin kaldırılmasına karar vermiştir. 4+4+4 Kanunu bu kararı teyit etmiştir. YÖK, Tunceli Üniversitesinin Zazaca ve Kürtçe dil bölümleri açma yönündeki önerisini Aralık 2011’de onaylamıştır. Böylece, Tunceli Üniversitesi dört yıllık lisans eğitimi veren Zazaca ve Kürtçe dil bölümleri açabilecektir. Türkiye’de, hayatboyu öğrenmedeki gelişme oldukça erken aşamadadır ve özellikle ülkenin en dezavantajlı bölgelerinde çabaların artırılması ve koordine edilmesi gerekmektedir. Yetkilendirme usullerinin kabul edilmesiyle birlikte, Ulusal Mesleki Yeterlilik Sistemine ilişkin düzenleyici çerçeve somut olarak oluşturulmuştur, ancak yakın gelecekte yalnızca birkaç sektörel belgelendirme kuruluşu faaliyete geçebilecektir. Ulusal Yeterlilik Çerçevesinin 2012 yılında kabul edilmesi planlanmaktadır. Kültür alanında sınırlı ilerleme kaydedilmiştir. Kültürel Temas Noktası tarafından gösterilen çabalara rağmen, Türkiye’nin, AB’nin Kültür Programına katılımı görece düşük kalmaktadır. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Programı ve eş-finansman sağlayan kuruluşlar veya sponsorlar için vergi muafiyeti sağlayarak Kültür Yatırımları ve Girişimlerini Teşvik Kanunu’nu genişletmiştir. Aynı zamanda, Göreme, İznik ve İstanbul’daki örneklerde görüldüğü üzere, kültürel mirasın korunmasında etkisiz olunması veya geç kalınması endişe yaratmıştır. Türkiye, Kültürel İfadelerin Çeşitliliğinin Korunması ve Desteklenmesine ilişkin UNESCO Sözleşmesi’ni henüz onaylamamıştır. © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 63 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup Sonuç Eğitim ve kültür alanında bazı ilerlemeler kaydedilmiştir. Kamuoyunun, Hayatboyu Öğrenme ve Gençlik Programlarına ilgisi artmaya devam etmiştir. Türkiye, zorunlu eğitimi 8 yıldan 12 yıla çıkarmıştır. Kültür alanında sınırlı ilerleme kaydedilirken, mevzuat uyumu bakımından ilerleme kaydedilmemiştir. Genel olarak, Türkiye bu alanda nispeten ilerleme sağlamıştır. 3. Gözden Geçirilmiş Katılım Ortaklığı Belgeleri 12–13 Aralık 1997 tarihlerinde gerçekleşen ve Avrupa’nın geleceğine yönelik bir dönüm noktası olarak değerlendirilen Lüksemburg Zirvesi’nde birçok önemli girişimlerin yolu açılmış; tek ve tutarlı bir çerçeve dâhilinde aday ülkelere yönelik tüm yardım olanaklarını harekete geçirmek suretiyle güçlendirilmiş katılım-öncesi stratejinin temel özelliği olarak “Katılım Ortaklığı Belgesi” (Accession Partnership) adında yeni bir aracın oluşturulması kararı alınmıştır. Genel olarak, her Katılım Ortaklığı Belgesi: Aday ülkenin AB’ye katılması için ilerleme kaydetmesi gereken öncelikli alanları değerlendirir ve bunun sonucunda da aday ülke için önceliklerini (kısa/orta vadeli) programlaması amacıyla bir çerçeve sağlar. Aday ülke için, katılıma yönelik hazırlıklarda kullanılmak üzere mali destek aracı olan katılım öncesi yardıma ilişkin kuralları belirtir. Aday ülkeye, belirtilen öncelikleri gerçekleştirmesi için mali araçlarını planlama fırsatı verir. Bu doğrultuda, Konsey Mart 2001’de Lüksemburg Başkanlık Kararları’na uygun olarak Türkiye için ilk Katılım Ortaklığı Belgesi’ni kabul etmiştir. Gözden Geçirilmiş Katılım Ortaklığı Belgesi Mart 2003 tarihinde Avrupa Komisyonu tarafından sunulmuş; Mayıs 2003 tarihinde Konsey tarafından kabul edilmiştir. Avrupa Komisyonu, Ekim 2004 tarihli Tavsiye Kararı’nı takiben, 2005 yılında yeni Gözden Geçirilmiş Katılım Ortaklığı Belgesi’nin kabul edilmesi önerisinde bulunmuştur. Belge, 2006/35/EC sayılı Karar çerçevesinde kabul edilmiştir. Bununla birlikte, 23 Şubat 2008 tarihinde, Konsey, Türkiye için hazırlanan Katılım Ortaklığı Belgesini dördüncü defa gözden geçirmek suretiyle, 2006/35/EC sayılı Karar’ı ilga eden bir Belge hazırlamıştır. Gözden Geçirilmiş Katılım Ortaklığı Belgesi (2008), aşağıda yer alan öncelikler doğrultusunda, Topluluk’un mali yardımlarının programlanmasının, özellikle de Katılım Öncesi Destek (Pre-Accession Assistance – IPA)’in temelini oluşturmaktadır. © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 64 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup Bu çerçevede, Eğitim ve Kültür başlığı altında Türkiye’nin yerine getirmesi gereken öncelikler aşağıdaki gibidir: Kısa Vadeli Öncelikler: Artan iş yükü ile başa çıkabilmek için Hayatboyu Öğrenme ve Gençlik programlarını uygulayan Ulusal Ajansının idari kapasitesinin güçlendirilmesi. Orta Vadeli Öncelikler: Eğitim ve Kültür Başlığına ilişkin olarak ortada vadeli öncelikler öngörülmemiştir. Genel kural olarak, her ülke Katılım Ortaklığı Belgesi’ne, Katılım Ortaklığı Belgesi’nin önceliklerini gerçekleştirmek amacıyla belirli bir zaman çizelgesi ve spesifik tedbir öngörülerini içeren Müktesebatın Benimsenmesine ilişkin Ulusal Program (National Programme for the Adoption of the Acquis - NPAA) ile karşılık vermektedir. Bu bağlamda, Türkiye AB Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Üçüncü Ulusal Programı’nı 31 Aralık 2008 tarihinde kabul etmiş bulunmaktadır. 4. AB Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Üçüncü Ulusal Program (2008) Avrupa Topluluğu Eğitim ve Kültür müzakere başlığına yasal uyum sürecine ilişkin takvimlendirme, aşağıda yer almaktadır45: Öncelik 26.1 Artan iş yükü ile başa çıkabilmek için Yaşamboyu Öğrenme ve Gençlik programlarını uygulayan Ulusal Ajansın (AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi) idari kapasitesinin güçlendirilmesi Yürürlükteki AB mevzuatı Taslak Türk mevzuatı 1719/2006/AT ve Türkiye Eğitim ve Gençlik Ajansı 1720/2006/ AT Başkanlığı Kuruluş ve sayılı Kararlar Görevleri Hakkında Kanun Kapsam AB eğitim ve gençlik programlarının 2007-2013 dönemine ilişkin mevzuatına uyum sağlanması Sorumlu kurum AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı Yayım tarihi 2009 Bu düzenleme AB eğitim ve gençlik programlarının ne şekilde yürütüleceğini kapsamaktadır. 45 http://www.abgs.gov.tr/files/UlusalProgram/UlusalProgram_2008/Tr/doc/iv_26_egitimvekultur.doc © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 65 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup 1719/2006/AT ve Türkiye Eğitim ve Gençlik Ajansı 1720/2006/ AT Başkanlığı İnsan sayılı Kararlar Kaynakları Yönetmeliği AB eğitim ve gençlik programlarının 2007–2013 dönemine ve Ajansın genişletilen faaliyet alanına uygun bir personel rejimi oluşturulması AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı 2009 AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı 2009 AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı 2009 Bu düzenleme personel rejimi ile ilgili tüm hususları kapsamaktadır. 1719/2006/AT ve Türkiye Eğitim ve Gençlik Ajansı 1720/2006/ AT Başkanlığı Çalışma Usul sayılı Kararlar ve Esasları Hakkında Yönetmelik Ajansın çalışma usul ve esaslarının 2007-2013 dönemi için öngörülen kriterlerine ve faaliyet alanındaki genişlemeye uygun olması Bu düzenleme kurumun işleyişi ile ilgili hususları kapsamaktadır. Decisions No. 1719/2006/EC and 1720/2006/EC Türkiye Eğitim ve Gençlik Ajansı Başkanlığı Bütçe ve Muhasebe Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik 2007-2013 dönemine ilişkin olarak bütçe ve muhasebe alanında öngörülen değişikliklere uyum sağlanması ve faaliyet alanındaki genişlemeye paralel bir düzenleme yapılması Bu düzenleme Ajansın bütçe ve muhasebe uygulamalarına ilişkin usul ve esasları kapsamaktadır. © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 66 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup 5. Müzakere Süreci 5.1. Müzakere Sürecine ilişkin Genel Bilgilendirme Katılım müzakerelerinin başlatılması için, Türkiye’nin ulusal mevzuatının AB mevzuatına uyumunda ilerleme seviyesinin değerlendirilmesi amacıyla Avrupa Komisyonu tarafından tarama sürecinin yapılması gerekmektedir. Söz konusu fiili müzakerelerin ilk aşamasını oluşturan tarama süreci, 35 başlığın iki aşamalı incelenmesini kapsamaktadır. İlk aşamayı teşkil eden “analitik tarama” sürecinde, “Tanıtıcı Tarama Toplantısı”nda Avrupa Komisyonu AB müktesebatını Türkiye’ye sunarken; ikinci aşama olan “Ayrıntılı Tarama” da ise ulusal yetkililer kendi ulusal mevzuat ve taahhütlerini açıklamaktadır. Tarama süreci, ilk Tanıtıcı Tarama Toplantısı ile “Bilim ve Araştırma” müktesebat başlığı altında 20 Ekim 2005 tarihinde başlatılmıştır. Bu başlık 12 Haziran 2006 tarihinde müzakereye açılmış ve geçici olarak kapatılmıştır. Türkiye için Tarama süreci12–13 Ekim2006 tarihlerinde tamamlanmıştır. Günümüze değin 35 müzakere başlığının 13 tanesi açılmış olup, bir tanesi geçici olarak kapatılmış, 8 tanesi askıya alınmış, diğer 10 başlığın açılışı ise Fransa ve Güney Kıbrıs tarafından siyasi sebeplerden dolayı bloke edilmiştir. Ancak, 8 müzakere başlığının fiili olarak açılması, Kıbrıs konusu sorun teşkil ettiği sürece, öngörülmemektedir: 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) Malların serbest dolaşımı İş kurma hakkı ve hizmetlerin serbest dolaşımı; Tarım; Balıkçılık; Ulaştırma; Dış ilişkiler; Mali hizmetler; ve Gümrük Birliği. Öte yandan, müzakere başlıklarının diğerleri açılsa bile, Türkiye 29 Temmuz 2005 tarihli Protokol’de (Ankara Anlaşması’na ek olarak, 15 Üye Devletten oluşan Gümrük Birliği’nin 25 üyeli konjonktüre uyarlanması) öngörüldüğü üzere Gümrük Birliği dâhilinde Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’ne karşı yükümlülüklerini tam olarak yerine getirene kadar bu başlıkların kapanması mümkün olmayacaktır46. 46 Bu Protokol imzalanmış olmasına rağmen, Türk Hükümeti aynı zamanda Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’ni tanımadığını belirten bir beyanatta bulunmuştur. © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 67 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup Geçici olarak kapatılan Bilim ve Araştırma Başlığı dışında 12 Başlık daha açılmıştır bunlar: “İstatistik”, “Mali Kontrol”,”İşletmeler ve Sanayi Politikası”, “Tüketicinin ve Sağlığın Korunması”, “Fikri Mülkiyet Hakları”, “Sermayenin Serbest Dolaşımı”, “TransAvrupa Ağları”, “Şirketler Hukuku”, “Bilgi Toplumu ve Medya”, “Vergilendirme”, “Çevre” ve en son olarak “Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı Politikası”dır. Öte yandan, 01 Ocak 2013 – 30 Haziran 2013 arasındaki süreçte İrlanda AB Dönem Başkanlığı’nı devralmıştır. Temmuz 2010 tarihinden beri Türkiye AB müzakere sürecinde hiçbir Başlık açılmamıştır. Daha önce belirtildiği gibi kalan başlıklardan 18 tanesi halen teknik ve siyasi sebeplerden dolayı askıda bulunmaktadır. “Rekabet Politikası”, “Kamu Alımları”, “Sosyal Politika ve İstihdam” başlıkları Türkiye ve AB arasındaki müzakere sürecinde teknik olarak açılmaya uygun müzakere başlıklarıdır. 5.2. AB Genişlemesi ve Müzakere Sürecinde “Kültür” ve “Eğitim” boyutları Bilindiği üzere, Avrupa Komisyonu’nun aday ve potansiyel aday ülkelerle gerçekleştirdiği siyasi diyalog ve mali desteğin ana hedefi, siyasi ve ekonomik kriterler ve (eğitim ve kültür başlığının da dâhil olduğu) Topluluk müktesebatı ile uyumu içeren Kopenhag kriterleri üzerine temellenmektedir. Bu bağlamda, katılım öncesi ve aday ülkelerin, 2007–2013 Kültür Programı benzeri Avrupa Topluluğu Kültür Programları’na tam katılımının sağlanması teşvik edilmektedir. Türkiye, 2007–2013 Kültür Programı’na katılmaktadır. Buna ilaveten, CARDS (Batı Balkanlarda Yeniden Yapılanma, Kalkınma ve İstikrara Yönelik Topluluk Yardımı), PHARE (Merkez ve Doğru Avrupa ülkelerine Topluluk Yardımı Programı) ve şimdi de IPA (Katılım Öncesi Mali Yardım) gibi katılım öncesi programlar ve spesifik politikalar, kültür alanında önemli etkilerde bulunmaktadır. © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 68 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup Kaynakça EUR-Lex Internet Sitesi, Avrupa Birliği Mevzuatına online erişim: http://eur-lex.europa.eu/en/index.htm Avrupa Komisyonu Eğitim ve Kültür Genel Müdürlüğü, Resmi İnternet sitesi, online erişim: http://ec.europa.eu/culture/index_en.htm Türkiye Merkezi Finans ve İhale Birimi, Resmi İnternet sitesi, online erişim: http://www.cfcu.gov.tr/index.php?lng=en Avrupa Konseyi, Başkanlık Kararları (1994–2007), online erişim: http://europa.eu/european_council/conclusions/index_en.htm Avrupa Kurumları Basın Odası, online erişim: http://europa.eu/rapid/setLanguage.do?language=en Avrupa Birliği Genel Sekreterliği resmi internet sitesi, Tarama sürecine ilişkin verilere online erişim: http://www.abgs.gov.tr/tarama/screening.htm Çek Cumhuriyeti, Estonya, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, Letonya, Litvanya, Macaristan, Malta, Polonya, Slovenya ve Slovakya’nın Avrupa Birliği’ne katılımına ilişkin belgeler, online erişim: http://eur-lex.europa.eu/JOIndex.do?year=2003&serie=L&textfield2=236&Submit=Search Avrupa Komisyonu Genişlemeden Sorumlu Genel Müdürlüğü, Türkiye Bölümü, Önemli Siyasi Belgeler: http://ec.europa.eu/enlargement/turkey/key_documents_en.htm Bulgaristan ve Romanya’nın Birliğe katılımına ilişkin önemli belgeler, online erişim: — Romanya için: http://ec.europa.eu/enlargement/archives/romania/key_documents_en.htm — Bulgaristan için:http://ec.europa.eu/enlargement/archives/bulgaria/key_documents_en.htm — Bulgaristan ve Romanya’nın Avrupa Birliği’ne katılım sürecindeki müzakerelerin sonuçları: http://ec.europa.eu/enlargement/archives/pdf/result_of_neg_final_council_version_st05859_ 0405_en.pdf - Hırvatistan Kapsamlı İzleme ve Değerlendirme Raporu http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2012/package/hr_analytical_2012_en.pd f Yedinci Çerçeve Programı resmi internet sitesi, online erişim:http://cordis.europa.eu/fp7/home_en.html © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 69 CPS Corporate & Public Strategy AdvisoryGroup EU Observer Basın Bültenleri, online erişim: http://euobserver.com/ AB Dönem Başkanı İrlanda’nın resmi internet sitesi, online erişim: http://eu2013.ie/ Türkiye Cumhuriyeti, Kültür ve Turizm Bakanlığı Resmi internet sitesi, online erişim: http://www.kultur.gov.tr/EN/Default.aspx?17A16AE30572D313D4AF1EF75F7A79681D9 DD78D03148A6E Türkiye Cumhuriyeti, Milli Eğitim Bakanlığı Resmi internet sitesi, online erişim: http://www.meb.gov.tr/english/indexeng.htm Avrupa Birliği Bakanlığı resmi internet sitesi, online erişim: http://www.abgs.gov.tr/ Turkey 2012 İlerleme Raporu (Ekim 2011), online erişim: http://www.abgs.gov.tr/files/AB_Iliskileri/AdaylikSureci/IlerlemeRaporlari/2012_ilerleme_ra poru_tr.pdf Türkiye’nin Katılım Süreci için AB Stratejisi 2010-2011 Eylem Planı,online erişim: http://www.abgs.gov.tr/files/strateji/2010_2011_eylem_plani.pdf *** CPS İstanbul& Brüksel Şubat 2013 © Allrightsreserved. Corporate and Public Strategy AdvisoryGroup2013. 70