Bildiri PDF
Transkript
Bildiri PDF
223 Tarımsal Mekanizasyon 24. Ulusal Kongresi, 5-6 Eylül 2007, Kahramanmaraş Bazı Yağlık Zeytin Çeşitlerinin Hasat Sonrası İşlemlere Yönelik Özelliklerinin Saptanması Cihangir SAĞLAM1, Türkan AKTAŞ1, Refik POLAT2 1 Namık Kemal Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Makinaları Bölümü, Tekirdağ 2 Harran Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Makinaları Bölümü, Şanlıurfa e-posta: cihangirs@tu.tzf.edu.tr Özet: Bu çalışmada ülkemizde yağlık olarak işlenmekte olan en önemli üç çeşit yani Ayvalık, Gemlik ve Domat zeytin çeşitlerinin özellikle hasat sonrası işlemler açısından önemli olan fiziksel ve fiziko-mekaniksel özelliklerinin saptanması amaçlanmıştır. Üç zeytin çeşidinde de; uzunluk, genişlik, kalınlık, geometrik ortalama çap, küresellik, projeksiyon alanı ve kütle değerleri arasında istatistiksel olarak önemli farklılıkların olduğu belirlenmiştir. Çeşitlerin nem düzeyine bağlı olarak kabuk yırtılma dirençlerinin 15.96-21.1 N arasında değiştiği, en yüksek nem düzeyinde olan Ayvalık çeşidinde kabuğun yırtılması için en fazla kuvvet harcanması gerektiği saptanmıştır. Galvanize sac, ahşap, file yüzey, boyalı sac ve tekstil olmak üzere 5 farklı yüzeyde saptanan sürtünme katsayısı değerinin Ayvalık ve Memecik çeşitleri ile Ahşap yüzey arasında 0.15 olarak en az olduğu, en yüksek değerin ise 0.50 olarak Memecik çeşidi ile file yüzey arasında olduğu saptanmıştır. Tüm çeşitlerde yüzeyler arasındaki fark 0.01 düzeyinde önemli bulunmuştur. Ahşap yüzey ile zeytin arasındaki sürtünme katsayısının her çeşit için oldukça düşük olduğu saptanmış ve özellikle zeytinin taşıma ve iletim işlemleri gibi işlemler için ahşap yüzey kullanılması önerilmiştir. Anahtar kelimeler: Yağlık Zeytin, fiziksel özellikler, sürtünme katsayısı, kabuk yırtılma direnci. Determination of Properties Related With Postharvest Processes of Some Olive Cultivars for Oil Production Abstract: The objective of this study was to determine the physical and mechanical properties that are important for post harvest processes of three olive cultivars that are processed for oil production. These cultivars are Ayvalik, Memecik and Domat. Significant differences were found amongst the three varieties in terms of principle diameters, geometric mean diameter, sphericity, projection area, and mass. Skin rupture resistance values changed between 15.96 and 21.1 N related to moisture content of cultivars. Ayvalik cultivar had the maximum moisture content. Friction coefficients were determined for 5 different surfaces, namely painted metal sheet, galvanized sheet metal, wood, net, and textile surfaces. Minimum friction coefficient was determined to be 0.15 between wood surface and olive cultivars of Ayvalik and Memecik. Maximum friction coefficient was 0.50 between net surface and olive cultivar of Memecik. Difference between surfaces for all cultivars was found to be important (P<0.01). Friction coefficient between wood surface and olive cultivars was the smallest, therefore wood surface was suggested for especially carrying and conveying of olives. Key words: Olive for oil production, physical properties, friction coefficient, and skin rupture resistance. zeytin yetiştiriciliği geleneksel yapıdan daha modern bir GİRİŞ yapıya doğru değişim içindedir. Ülke zeytinciliğinde % Zeytincilik dünyada 35 ülkede 10 milyon hektar 67’lik ağaç varlığıyla en büyük paya sahip olan Ege alanda, %98’i Akdeniz ülkelerinde olmak üzere yaklaşık Bölgesi’nde, son yıllarda oluşturulan entansif tesislerin 900 milyon ağaç varlığı ile önemli bir üretim koludur. sayısı gittikçe artış göstermektedir (Anonim, 2000). Türkiye’de ise zeytin, işlenen tarım Zeytin meyvesi sofralık ve yağlık olmak üzere iki alanlarının %4.2’sine, meyve ve uzun ömürlü bitkilerin şekilde değerlendirilmektedir. Bu çalışmada kullanılan yetiştirildiği alanın %37’sine sahiptir (Tunalıoğlu, 1995). ülkemizde yaygın olarak fidan üretimi yapılan Ayvalık, Günümüzde, birçok ülkede olduğu gibi ülkemizde de Memecik ve Domat zeytin çeşitleri genel olarak yağlık 224 Tarımsal Mekanizasyon 24. Ulusal Kongresi, 5-6 Eylül 2007, Kahramanmaraş amaçlı üretilen çeşitlerdendir. Ayvalık çeşidi farklı yörelerde Edremit yağlık, Midilli ve Şakran olarak da tutulmadan doğrudan değirmene gitmektedir (Özkaya, 2007). adlandırılmaktadır. Ege bölgesinin kuzeyinde Körfez yöresinde Balıkesir’in Edremit, Ayvalık, Havran, Zeytin tesislerinde araştırmaya çeşit dayanmadan seçimi yapılmakta hala hiçbir ve bunun Burhaniye ilçelerinde, İzmir’de ve Çanakkale’de yoğun sonucunda zeytinliklerden çoğu kez beklenen randıman olarak iriliktedir alınamamaktadır. Çeşit seçiminde verimliliğin yanı sıra ve %24.7 oranında yağ içermektedir. Genellikle yağlık biyotik ve abiyotik faktörlere dayanıklılık, budama olarak değerlendirilmektedir. Yağı kimyasal ve duyusal kolaylığı, özellikleri bakımından diğer çeşitlerden elde edilen gübrelemeye iyi cevap verme, modern yetiştirme yağlar içinde birinci sırada yer almaktadır. Memecik yöntemlerine elverişlilik ve ayrıca işleme teknolojisi ve çeşidi ise farklı yörelerde Taş arası, Aşı yeli, Tekir, tüketici tercihlerine uygunluk gibi hususlar dikkate Gülümbe, Şehir, Yağlık olarak da bilinmektedir. Ege alınmalıdır. Bir çok ülkede dağınık halde bulunan çok bölgesinin güneyinde yoğun olarak bulunmaktadır. sayıdaki bitki materyali botanik tanımlama açısından, İzmir, Aydın, Muğla, Manisa, Denizli, Antalya, Sinop, agronomik ve teknolojik özellikleri yönünden yeterince Kahramanmaraş ve Kastamonu’ya kadar uzanan geniş tanınmamaktadır (Fiorino ve Piquer, 1981). bulunmaktadır. Meyveleri orta mekanik hasada uygunluk, sulama ve bir coğrafi dağılımı vardır. Sofralık ve yağlık olarak Tarımsal ürünlerin fiziksel ve fiziko-mekaniksel değerlendirilmektedir. Kimyasal ve duyusal özellikler özelliklerinin bilinmesi bu ürünlere ait hasat ve hasat bakımından Ayvalık çeşidi yağlarından sonra ikinci sonrası işlemler için kullanılacak ekipmanların tasarım sırada yer almaktadır. Domat çeşidi ise sofralık dolgulu parametrelerine zeytin olarak da işlense de %20.6 oranında yağ önemlidir. Özellikle farklı malzemeler ile zeytin taneleri içermekte ve Manisa’nın Akhisar, Turgutlu, Saruhanlı; arasında oluşacak olan sürtünme değerlerinin bilinmesi İzmir’in Kemalpaşa, Bornova, Selçuk ve Aydın’ın Söke, özellikle iletim ve depolama özelliklerinin belirlenmesi Karacasu, Kuyucak ilçelerinde yetiştiriciliği yaygın olan açısından bilinmesi gereken verilerdir. Ayrıca sürtünme önemli bir çeşittir (Anonim, 2002). katsayılarının farklı yüzeyler üzerinde çeşitli tarımsal Yağlık olarak açısından oldukça ürünler için belirlenmesi güç kaynağının seçiminde ve işlenmesi için öncelikle zeytin parçalanmak suretiyle buna bağlı olarak gerçek boyutların hesaplanmasında macun da getirilmekte, sıcak zeytinin olması yağa haline değerlendirilen veri su yardımıyla etkili olmaktadır (Öztürk ve ark., 1995). Son yumuşatılan hücre duvarları bir pres ile parçalanmakta zamanlarda bazı araştırmacılar badem (Arslan ve ve yağ+su posadan ayrılmaktadır. Suyun yağdan Vursavuş, 2006), antepfıstığı (Polat ve Ülger, 2001), uzaklaştırılması ile naturel yağ elde edilmiş olur. Elde kayısı ve çekirdeği (Gezer ve ark, 2002) ve fındık edilen yağın verim ve kalitesinde özellikle hasat sonrası (Aydın, 2002) gibi bazı tarımsal ürünün fiziksel ve işlemler önem taşımaktadır. Örneğin zeytinin hasadının mekaniksel ve yürütmüşlerdir. işletmeye yapılması mantarların taşıma yağın doku kolaylıkla işlerinin yanlış dışına çıkarak faaliyet yöntemlerle bakteri göstermesine ve Bu özellikleri çalışmada üzerinde özellikle yağ çalışmalar üretiminde yol değerlendirilen 3 farklı zeytin çeşidinin yağ kalitesinin açmaktadır. İlkel teknolojiye sahip işletmelerin büyük etkileyecek hasat sonrası işlemlerde (taşıma, iletim, bir kısmında, bahçeden gelen zeytin, çuvalın içindeki depolama, temizleme, presleme vb.) kullanılabilecek diğer yabancı maddeler (yaprak, taş, toprak v.b.) ile sistemlerin birlikte hiçbir ayıklama veya yıkama işlemine tabi kullanılabilecek tasarımı bazı ve fiziksel optimizasyonunda ve fiziko-mekaniksel 225 Tarımsal Mekanizasyon 24. Ulusal Kongresi, 5-6 Eylül 2007, Kahramanmaraş özelliklerin saptanması amaçlanmıştır. kullanılarak hesaplanmıştır (Mohsenin, 1980; Özcan ve Aydın, 2004). MATERYAL VE YÖNTEM Materyal Bu çalışmada bitkisel materyal olarak farklı bölgelerden hasat edilmiş olan Ayvalık, Gemlik ve Domat zeytin çeşitleri kullanılmıştır. Denemede kullanılan bu zeytin çeşitlerine ilişkin bazı özellikler Çizelge 1’de verilmiştir. Çizelge 1. Ayvalık, Gemlik ve Domat zeytin çeşidi Dg ( L * W * T )1/ 3 (1) (( L * W * T )1/ 3 / L) * 100 (2) Bu eşitliklerde L uzunluk, W genişlik, T kalınlık boyutlarını göstermektedir. Zeytin meyvelerinin projeksiyon alanlarını saptamak amacıyla zeytin meyveleri bir tarayıcıda taranmıştır. Daha sonra tarayıcıdan elde edilen görüntü meyvelerine ait bazı özellikler (Haluk ve ark. 2005; üzerinden 50 adet zeytin için projeksiyon alanları Anonim 2007) planimetre Özellikler Ayvalık Büyüklüğü Gemlik Domat Orta Yuvarlağa yakın silindirik Şekli Boyuna Simetrik Simetri Enine Simetrik Simetri Olgun Meyve eti Orta sertlikte sertliği Ağırlığı (100 364.80 gr meyve) Hacmi (100 360 cm3 meyve) kullanılarak ölçülmüştür. Bu ölçümleri kalibre etmek amacıyla öncelikle projeksiyon alanı bilinen bir bilyada aynı işlem gerçekleştirilmiş ve elde Orta İri Yuvarlağa yakın silindirik Silindirik Simetrik Simetrik yığınlarının hacimsel yoğunluklarından (qb) (%) ve Simetrik Simetrik gerçek edilen kalibrasyon katsayısı ile planimetrede ölçülen değerler çarpılmıştır. Porozite (P) (%) değerleri oluşturulan zeytin 480.73 gr 370.00 cm3 477.05 cm3 % Et Oranı 85.26 85.86 83.76 % Yağ Oranı 24.72 29.98 22.00 (qt) (%) yararlanılarak aşağıdaki eşitlik yardımıyla hesaplanmıştır (Özarslan, Orta sertlikte Orta sertlikte 372.80 gr yoğunluklarından 2002). P = (1-qb/qt)100) (3) Zeytin tanelerinin statik sürtünme katsayıları beş farklı yüzeyde (galvanize sac, ahşap, file yüzey, boyalı sac ve tekstil üzerinde) kullanılarak eğimli saptanmıştır. deney düzeneği Bu düzenekte farklı yüzeylerin değiştirilebildiği eğik bir platform vidalı Yöntem düzenek Denemeler iki aşamada yürütülmüştür. Birinci yardımıyla kaldırılmaktadır. sabit Zeytinin hızda yavaş yavaş hareketlendiği andaki aşamada, üç çeşit dikkate alınarak boyutsal özellikler yükseklik skaladan okunmuş ve aşağıdaki eşitlikten 50şer adet zeytin meyvesi için saptanmıştır. Bu yararlanılarak özellikler uzunluk, genişlik, kalınlık, geometrik ortalama hesaplanmıştır (Mohsenin, 1980). statik sürtünme katsayısı değerleri çap, küresellik, projeksiyon alanı, hacim ve kütle özellikleridir. Boyut özelliklerinin saptanması amacıyla =tg (4) belirlenmesinde 0.01 mm hassasiyete sahip dijital kumpas kullanılmıştır. hassasiyetli hassas Kütle ölçümleri terazi 0.01 g kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Geometrik ortalama çap (Dg) ve küresellik değerleri () aşağıda yer alan eşitlikler Bu eşitlikte () sürtünme katsayısı ve eğim derecesidir. Zeytin çeşitlerinin kabuklarının yırtılmaya başladığı andaki kuvvetin saptanması amacıyla Lutron marka 226 Tarımsal Mekanizasyon 24. Ulusal Kongresi, 5-6 Eylül 2007, Kahramanmaraş 5000 g kapasiteli ve uygun problu bir kuvvet ölçüm Çizelge 2. Farklı yüzeylerde oluşan sürtünme katsayılarına ilişkin tablo ( 50 örnek ortalamaları) cihazı kullanılmıştır. Yüzey BULGULAR VE TARTIŞMA Fiziksel boyutlara ilişkin sonuçlar Yapılan ölçümler ve hesaplamalar sonucunda farklı 3 çeşitteki istatiksel zeytinlerin olarak 0.001 fiziksel özellikleri düzeyinde arasında fark olduğu saptanmıştır (Tablo 1). Bu çeşitlere ilişkin hasat sonunda ölçülmüş olan nem oranlarının da oldukça farklı olduğu saptanmıştır. Ayvalık, Memecik ve Domat Ayvalık Memecik b 0.34 Genel Ort. b 0.34b Boyalı Sac 0.33 Ahşap 0.15a 0.15a 0.16a 0.15a Bez Yüzey 0.38c 0.43cd 0.42c 0.41c File Yüzey 0.47d 0.50d 0.49d 0.49d Saç Levha 0.36ba 0.40bc 0.41c 0.39c Genel Ort. 0.34a 0.37b 0.36 0.36b a,b,c,d 0.35 b Domat harfleri istatiksel farklılıkları göstermektedir. çeşidi zeytinlerin nem yüzdeleri sırasıyla %38.83, 22.19 Çizelge’2 den de anlaşılacağı gibi çeşitler açısından ve 28.76 olarak saptanmıştır. bakıldığında sürtünme katsayıları Ayvalık çeşidi için Çizelge 1. Zeytin çeşitlerinin bazı fiziksel özellikleri 0.34, Memecik çeşidi için 0.37 ve Domat çeşidi için ise (50 örnek ortalamaları) 0.36 Ölçülen Karakteristikler Ayvalık Memecik Domat olarak saptanmıştır. Yüzeyler açısından Önem bakıldığında ise sürtünme katsayısı boyalı sac için 0.34, Seviyesi ahşap yüzey için 0.15, bez yüzey için 0.41, file yüzey için 0.49 ve sac levha için 0.39 ortalama değerleri Uzunluk, mm 19.05 22.28 27.12 *** Genişlik, mm 15.22 16.97 19.79 *** 16.39 20.73 22.06 *** 80.18 73.61 73.71 *** 3.64 4.82 5.03 *** Kütle, g 3.11 5.61 6.15 *** çeşitler arasındaki fark istatistikî açıdan 0.05 önem Porozite 0.38 0.38 0.41 ** düzeyinde önemli bulunmuş, yüzeyler arasındaki fark Geometrik Ortalama Çap, mm Küresellik, % Projeksiyon 2 alanı, cm ** P<0.05, *** P<0.001 Sürtünme Katsayılarına İlişkin Sonuçlar Çizelge 2’de farklı zeytin çeşitlerinin farklı yüzeyler üzerindeki sürtünme katsayılarına yönelik sonuçlar verilmiştir. bulunmuştur. Çeşit incelendiğinde ise ve en yüzey küçük interaksiyonları sürtünme katsayısı değerinin Ayvalık ve Memecik çeşitleri ile Ahşap yüzey arasında 0.15 olduğu, en yüksek değer ise 0.50 olarak Memecik çeşidi ile file yüzey arasında saptanmıştır. Çizelge 3’de varyans analiz sonuçlarında görüldüğü gibi ise 0.01 düzeyinde oldukça önemli bulunmuştur. Çizelge 3. Sürtünme katsayılarına ait varyans analiz sonuçları Kaynak S.D. H.K.T H.K.O. F Çeşit 2 0.00694 0.00347 4.208 .025* Yüzey 4 0.559 0.140 169.50 .000** 8 0.00286 0.00036 0.434 .891 Çeşit x Yüzey p **0.01, *0.05, S.D. Serbestlik Derecesi , H.K.T. Hata Kareler Toplamı ve H.K.O. Hata Kareler Ortalamasıdır. 227 Tarımsal Mekanizasyon 24. Ulusal Kongresi, 5-6 Eylül 2007, Kahramanmaraş Çeşitler açısından her çeşit için sürtünme katsayısı oldukça düşük saptanmıştır. Bu durum, nem ve yüzeyler arasındaki ilişkiler ayrı ayrı incelenerek elde içeriğindeki artışa bağlı olarak bir yumuşama olması ve edilen varyans analiz sonuçlar Çizelge 4’ de verilmiştir. nemli olan etli kısmın kabuğa bir tampon etkisi Varyans oluşturması ile açıklanabilmektedir. analiz tablosundan görüldüğü gibi tüm çeşitlerde yüzeyler arasındaki fark 0.01 düzeyinde önemlidir. Yüzey ve sürtünme katsayıları arasındaki SONUÇ ve ÖNERİLER korelasyon her üç çeşit içinde yüzeyler ve sürtünme Sonuç olarak ülkemizde yaygın olarak kullanılan üç katsayıları arasındaki ilişkinin pozitif yünde olduğu ve çeşit yağlık zeytin çeşidi ile araştırma yürütülmüş ve 0.05 düzeyinde önemli olduğu saptanmıştır. Korelasyon elde edilen sonuçlar incelendiğinde sürtünme katsayısı katsayıları (r) Ayvalık, Memecik ve Domat çeşitleri için açısından çeşitler arasında fark görülmekle beraber sırasıyla 0.641, 0.518 ve 0.577 yüzeyler arasındaki farkın önemli olduğu saptanmıştır. olarak bulunmuştur. Duncan testleri sonucunda elde edilen gruplama Çeşitler Çizelge 2’ de verilmiştir. özelliklerindeki Çizelge 4. Çeşitlerin Sürtünme katsayısı için Varyans Özellikle Domat çeşidi tane iriliği açısından öne çıkmış Analizi Sonuçları dolayısıyla projeksiyon alanının ve sürtünme yüzeyinin Kaynak S.D. H.K.T. H.K.O. F P 4 0.165 0.041 Hata 10 0.0047 0.0004 Toplam 14 0.169 - 88.27 farklılıkların farklılıklarla çeşitlerin açıklamak boyut mümkündür. fazla olması sürtünme katsayısının da artmasına sebep Ayvalık çeşidi Yüzey arasındaki .000** olmuştur. Sürtünme katsayısı açısından özellikle ahşap yüzeyde saptanan değerlerin tüm çeşitlerde en düşük düzeyde olduğu saptanmıştır. Bu durum sofralık zeytin Memecik çeşidi 36.98 .000** için saptanan değerlerle paralellik göstermektedir Yüzey 4 0.212 0.053 Hata 10 0.014 0.0014 (Sağlam ve Aktaş, 2006). Buna gerekçe olarak sert ve Toplam 14 0.226 - temizlenmiş ahşap yüzeyin yağı emme özelliğini de göz Domat çeşidi Yüzey 4 0.185 0.046 Hata 10 0.0058 0.0006 Toplam 14 0.191 - önüne 80.68 .000** daha da kayganlaşması ve bunun sonucunda oldukça düşük bir değerleri tüm çeşitler için gözenekli yapısından dolayı file yüzeylerde Varyans analizi sonucuna göre, çeşitlere bağlı istatistiksel boyunca Diğer taraftan en yüksek sürtünme katsayısı Kabuk yırtılma dirençlerine ilişkin sonuçlar kabuk denemeler sürtünmenin ortaya çıkması olarak açıklanabilir. **P< 0.01 olarak alarak yırtılma olarak dirençleri önemli arasındaki bulunmuştur fark (P<0.01). Ayrıca çeşitlerin nem düzeyine bakıldığında nem içeriğinin fazla olduğu, Ayvalık çeşidinde kabuk yırtılma direncinin 21.1 N ile maksimum olduğu saptanmıştır. Nem düzeyi daha düşük olan Domat çeşidinin kabuğunun yırtılması için ortalama 20.11 N yeterli olmuştur. En düşük nem içeriğine sahip olan memecik çeşidinde ise bu değer 15.96 N olarak diğerlerine göre ve bunu takiben bez yüzeyde saptanmıştır. Özellikle zeytinlerin yüklenme ve taşınması sırasında kabuk yırtılma alınması yağlık zeytinin daha az zarar görmesi ve kalite kaybının önlenmesi üretim açısından dirençlerinin göz önüne için fabrikada önemliyken bekleyecek yağ üretim aşamasında ise sistemdeki parçaların tasarımında dikkate alınması gereken önemli olan bir parametredir. Zeytinin hasattan sonra yağlık amaçlı işlenmesi aşamalarının uygun bir şekilde gerçekleştirilebilmesi 228 Tarımsal Mekanizasyon 24. Ulusal Kongresi, 5-6 Eylül 2007, Kahramanmaraş için zeytin çeşitlerinin fiziksel özellikleri yanında farklı yüzeylerde oluşturduğu sürtünme direnci değerlerinin ve kabuk yırtılma dirençlerinin bilinmesi şarttır. Bu amaçla yürütülen bu araştırmada, özellikle yağlık amaçlı kullanılan zeytin meyvesinin hasat sonrası işlemlerinde kullanılabilecek sistemlerin tasarımında kullanılabilecek parametreler elde edilmiştir. Özkaya, M. T., 2007. (http://www.keyifdunyasi.com/ Downloads/zeytin%20ekitap.pdf Öztürk, R., A. Çolak ve Y. Sabahoğlu, 1995. Bazı Yumru Bitkilerin Sürtünme Katsayılarının Belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Tarımsal Mekanizasyon 16. Ulusal Kongresi Bildiri Kitabı, Bursa. Polat, R., Ülger, P. 2001. Antepfıstığı Meyvesinin FizikoMekaniksel Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Tarımsal Mekanizasyon 20. Ulusal Kongresi Bildiri Kitabı. Şanlıurfa, s:523-528, 13-15 Eylül 2001. KAYNAKLAR Anonim, 2000, VIII. Beş Yıllık Kalkınma Planı, Meyve Grubu Özel İhtisas Grubu, Zeytin, Bornova-İzmir. Anonim, 2002. http://www.tb-yayin.gov.tr/basili/2002/ bahce_bitkileri_yetistiriciligi_IV_orta.htm. Anonim, 2007. http://zeytincilik.8m.com/zeytces.htm Arslan, S., K. Vursavuş. 2006. Bir Badem İşleme Makinesi Tasarımı İçin Gerekli Bazı Fiziksel ve Mekanik Özelliklerin Belirlenmesi. Tarım Makinaları Bilimi Dergisi 2 (3), 245255, 2006. Aydın, C. 2002. Physical properties of hazel nuts, Biosystems Engineering 82 (3), pp. 297–303. Fiorino, P., Piquer, G. 1981, Proposal for a Cooperative programme on the genetic Resources of the olive tree. Report of the Fourth Sessin of the FAO Olive Production Committee held jountly with the minetteenth meeting of the Technical Committee of the International Olive Oil Council pp 44-70. Hela in Madrid, Spain. 9-12 June 1981. FAO-ROME. Gezer, İ., H. Hacıseferoğulları, F. Demir. 2002. Some physical properties of Hacıhalilogˇlu apricot pit and its kernel, Journal of Food Engineering 56, pp. 49–57. Haluk A. A., F. Sefer, E. Özahçı, N. Ersoy, H. Özyılmaz, B. Ersoy. 2005. Bazı Önemli Yerli Ve Yabancı Zeytin Çeşitlerinin Ege Bölgesi Koşullarına Adaptasyonu. GAP IV. Tarım Kongresi. Şanlıurfa Bildiri Kitabı. 21-23 Eylül, 2005. Mohsenin, N.N., 1980. Physical Properties of Plant and Animal Materials. Gordon and Breach Science Publishers, New York. Özarslan, C., 2002. Physical Properties of Cotton Seed. Biosystems Engineering, 83 (2), 169–174. Özcan, M., C. Aydın, 2004. Physıco-mechanical Properties and Chemical Analysis of Raw and Brined Caperberries. Biosystems Engineering. 89(4), 521-524. Sağlam, C., T. Aktaş, 2006. Bazı Sofralık Zeytin Çeşitlerinin Fiziksel ve Fiziko-Mekaniksel Özellikleri (Olea Europaea L. –Gemlik. Edincik Su Ve Uslu). Ulusal Zeytin Ve Zeytincilik Sempozyumu ve Sergisi. 15-17 Eylül, Izmir. Tunalıoglu, R. 1995. Önemli Zeytin Üreticisi Ülkelerin Zeytinciligi ile Türkiye Zeytinciliginin Bazı Yönlerden Karsılastırılması. Basılmıs Doktora Tezi. EİB:Yayın:1.İzmir.