Yrd. Doç. Dr. Saygın Abdikan - Geomatik Mühendisliği Bölümü
Transkript
Yrd. Doç. Dr. Saygın Abdikan - Geomatik Mühendisliği Bölümü
Temel Bilgi Teknolojisi Kullanımı – Giriş, Tanım, Tarihsel Gelişim, Fonksiyonlar Yrd. Doç. Dr. Saygın Abdikan 2014-2015 Öğretim Yılı Güz Dönemi TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE Dersi Veren Öğretim Üyeleri Yrd. Doç. Dr. Saygın Abdikan (A Şubesi) Yrd. Doç. Dr. Serkan Karakış (B Şubesi) 0 372 2574010 – 1718 sabdikan@beun.edu.tr http://geomatik.beun.edu.tr/abdikan/ Öğrenci Görüşme Saatleri: Çarşamba 10:00 – 12:00 TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 2 Dersin Kaynakları Temel Bilgisayar Teknikleri Kullanımı Ders Notları, Yrd. Doç. Dr. Aycan Murat MARANGOZ, Yrd. Doç. Dr. Hüseyin KEMALDERE, Yrd. Doç. Dr. K. Sedar GÖRMÜŞ, 2011-2012. Temel Bilgisayar Bilimleri Ders Notları, YTU, 2003. Temel Bilgi Teknolojisi Kullanımı, İsmail Sarı, Ömer Bağcı Seçkin Yayıncılık / Bilgisayar Dizisi, Ankara, 2008 Temel Bilgi Teknolojisi Kullanımı,Yazar(lar) : Ali Güneş, Çeviren: Baki Koyuncu Ferruh Yıldız Mehmet Meder Kadir Erkan Şeref Sağıroğlu, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara. Çeşitli İnternet Kaynakları TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 3 Dersin Başarı Kriterleri Derse Devam: %70 Vize Sayısı: 1 (Yıliçi Başarı Notuna Katkısı: %80) Yıliçi Başarı Notu: Vize (%80) + [(Ödevler + Quizler (%20)] Başarı Notu: Yıliçi Başarı Notu %40 + Final Sınavı Notu %60 TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 4 TBTK Dersinin İçeriği Temel bilgi teknolojilerine giriş. Bilgisayarın tanımı, tarihi, fonksiyonları. Bilgisayar içerisinde elektronik iletişim. Bilgisayar teknolojisi - Bilgisayarın temel işlemleri. Bilgisayar teknolojisi - Bilgisayarın bileşenleri. Bilgisayar teknolojisi - Çevre birimleri. Mikrobilgisayar teknolojileri (Bilgisayar donanımları). İşletim sistemleri. Windows işletim sistemleri. Microsoft Word uygulamaları. Microsoft Excel uygulamaları. Microsoft PowerPoint uygulamaları. Programlama, grafik uygulamalara (CAD) ve algoritmalara giriş. TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 5 Giriş - Tanım Bilgisayar: Kendisine verilen bilgileri çok süratli bir şekilde işleyen, aritmetik ve mantıksal işlemleri otomatik olarak yapan, verilerden yeni bilgiler elde edebilen bir makinadır. Bilgisayara verilen işlenmemiş bilgiler girdi (veri), bilgisayar verisine dönüştürülerek, onlarla mantıksal ve matematiksel işlem yaparak sonuçları çıkarma işlemi çıktı (bilgi) olarak tanımlanır. TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 6 Giriş - Tanım Giriş: Kullanıcı tarafından ya da bilgisayar tarafından sağlanan verilerdir. Bu veriler, sayılar, harfler, sözcükler ve komutlardır. Veriler giriş birimleri tarafından toplanır. İşlem: Gereken verilere göre, programın yetenekleri ölçüsünde yapılan işlemler. Bellek: Verilerin saklandığı yerdir. Giriş yapılan veriler, işlenen veriler bellekte saklanır. Çıkış: Bilgisayar tarafından üretilen rapor yada belgelerdir. İşlenmiş sonuçların yazılı olarak ekrandan veya diğer çıkış birimlerinden çıkarılmasıdır. TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 7 Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854 1671 yılında Gottfried von Leibniz, zaman alıcı ve rutin aritmetiksel işlemleri kendisinin yerine yapacak bir makine tasarlamıştır. Leibniz’in geliştirmiş olduğu araç, tekrarlı toplama işlemlerini yaparak, iki sayının çarpımını bulabiliyordu. Bunun dışında çıkarma, bölme ve karekök alma işlemlerini de gerçekleştirebiliyordu. Bu aracın adı Step Reckoner’dı ve hiçbir zaman yaygın bir kullanımı olmamıştır. Leibniz, bilgisayarın temel çalışma prensibi olan ikili sistemin de öncülerindendir. TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE Gottfried Wilhelm von Leibniz 8 İkili sayı sistemi (binary numbers) Gündelik hayatta sayıları ifade etmede onluk sayı tabanı (decimal) kullanılmaktadır. İkilik sayı sistemde ise sayılar iki tabanında yazılarak elde edilirler. Tüm sayıların ifadesinde 0 ve 1 rakamları kullanılır. Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854 Bu sisteme göre, derecelendirilmiş bir tekerleğin çeşitli pozisyonları, farklı basamaklara karşılık geliyordu. Tekerleğin gerektiği kadar döndürülmesi ile, sonuçlar elde ediliyordu. Leibniz’in “Step Reckoner”ı (daha sonra “Leibniz Wheel” olarak adlandırılan ve 4 işlem yapabilen hesaplama aracı) TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 10 Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854 Leibniz’in geliştirmiş olduğu hesaplama aracı (Step Reckoner) daha önce de belirttiğimiz gibi hiçbir zaman yaygın bir kullanım alanı bulamamıştır. Bunun üzerine Leibniz 1673’te çalışmalarına devam ederek geliştirmiş olduğu aracı tekrar gözden geçirerek hemen hemen aynı özellik ve yeteneklere sahip “Leibniz Wheel” olarak adlandırılan aracını geliştirmiştir. Leibniz Wheel (Leibniz Çarkı) TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 11 Leibniz Çarkı Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854 Leibniz’in Leibniz Wheel adlı hesaplama makinesi Pascal’ın Pascaline adlı hesaplama makinesi TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 13 ToggleButton1 Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854 1678’de Pierre Grillet, John Napier’in ve Blaise Pascal’ın makinelerinden esinlenerek bir hesap makinesi geliştirmiştir. Bu makine Napier’in çubukları ve Pascal’ın makinesinin mekanizmalarını bir arada kullanarak toplama, çıkarma işlemlerini gerçekleştiriyordu. Bu araç diğer iki araca göre çok daha küçük ve hafifti bu özelliği aracın ilk taşınabilir hesap makinesi olmasını sağlamıştır. Grillet’in taşınabilir hesap makinesi TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 16 Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854 1673’ten 1800’lerin başına kadar hesaplama işlemleri için geliştirilen araçlarda çok da fazla bir değişiklik yaşanmamıştır. Kullanılan malzeme, çalışma mantığı ve makinelerden yapılması istenenler genellikle aynıdır. Bu dönemde en çok göze batan nokta, geliştirilen bu araçların daha önceki dönemlere göre daha yaygın olarak kullanılmak istenmesidir. Kullanım alanının genişlemesi, bu araçların ticari olarak üretilmesini de beraberinde getirmiştir. Şu ana kadar gösterilen araçların tümü tamamen donanım unsurlarından yani mekanik olarak ve elle çalışan parçalar bütünü biçimindedir. 19. yy’ın başlarından itibaren hesaplama makineleri ve diğer mekanik araçların kendi kendilerine ya da daha az insan emeği ile çalıştırılması düşüncesi yaygınlaşmaya başlamıştır. TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 17 Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854 1780 yılında Benjamin Franklin elektriği bularak elektronik alanında çok önemli bir gelişime ön ayak olmuştur. 1805’te Fransız bir tekstil sanayicisi olan Joseph – Marie Jacquard ilk kez bir makineyi kendi kendine çalışabilecek konuma getirmiştir. Bu işlemi delikli kartlar (Punched cards) kullanarak gerçekleştirmiştir. Bu kartlar ikili sisteme göre hazırlanmış, üzerlerinde belirli aralıklarla delikler olan ve her delik ve delikler arası boşluğa göre sayı değerleri alan en eski bilgisayar programlama araçlarıdır. TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 18 Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854 Jacquard kendi dokuma tezgahlarında bir desenden birden fazla ve hızlı olarak dokumak için kartlar üzerine desen ve renkleri ikili sistem (0,1) mantığı içerisinde tanımlayarak dokuma tezgahlarını programlama yoluna girmiştir. Jacquard, dokuma tezgahını denetleyen ve delikli kartlar esasına göre çalışan bir mekanizma kurmuştur. Her karttaki delik kalıbı kullanılacak ipliğin rengini belirliyordu. Çalışanların konumu da kartlara göre belirleniyor böylelikle de makinanın çalışması kontrol ediliyordu. Joseph-Marie Jacquard Delikli kart TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 19 Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854 Jacquard’ın delikli kartlar ile çalışan programlanabilir dokuma tezgahı TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 20 Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854 TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 21 Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854 1820 de Charles Xavier Thomas, Leibniz’in makinesini geliştirmiştir. Thomas’ın bilgisayarın gelişimine olan etkisi, ilk kez bir hesaplama makinesinin ticari olarak üretilip satılması yönünde olmuştur. Arithmometer Charles Xavier Thomas TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 22 Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854 Arithmometer TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 23 Arithmometer örneği ToggleButton1 Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854 1822’de Charles Babbage İngiltere’de karmaşık matematiksel tabloların formüle edilmesini sağlayan “Difference Engine – Fark Makinesi” adlı bir makine geliştirmiştir. Özellikle astronomların, muhasebecilerin ve diğer kamu görevlilerinin çok sık kullanmak zorunda kaldıkları çeşitli matematiksel tablolar ve bu tablolardaki değerler üzerinde yapılan işlemler oldukça yorucuydu çok zaman alıyordu ve hata yapma olasılığı çok fazlaydı Bu gereksinimler üzerine Babbage, 1833 yılında her hangi bir matematiksel işlemi, kullanıcının verdiği her hangi bir sırayla yapabilecek bir makine tasarladı. Bu makineye “Analytical Engine – Analitik Makine” adı verildi. TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 25 Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854 Analitik Makine, buhar enerjisiyle çalışacak, dişlilerden, sayaçlardan ve bağlayıcılardan meydana gelecek, delikli kartlar yardımıyla denetlenecekti. Analitik Makine, temel olarak iki bölümden meydana gelecekti; kullanılacak sayıların ve ara sonuçların depolanacağı bir bellek – memory ve işlemleri gerçekleştiren bir işlemci – processor. Ancak mali olumsuzluklar ve tasarındaki bazı aksaklıklar bu aracın geliştirilmesini engelledi. Analitik Makine diğer geliştirilecek olan araçlar için önemli bir hareket noktası oluştur. Özellikle bellek ve işlemci kavramları bundan sonraki gelişmelerde oldukça önemli bir yer tutacaktır. Charles Babbage Babbage’nin tasarlamış olduğu Analitik Makine ilk genel amaçlı bilgisayardır. TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 26 Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854 1830 yılında, Augusta Ada King, bilgisayar tarihinin ilk programını hazırlayarak bir aracın çalışması için uygulamıştır. King Babbage’nin tasarladığı fakat geliştiremediği Analitik Makine’nin çalışması için gereken programı hazırlamış, ancak o da bu makinenin geliştirilmemesi nedeniyle kullanılamamıştır. King, in hazırlamış olduğu yazılım, daha sonraki yıllarda bilgisayarların yazılım bölümü için önemli bir başlangıç olacaktır. Bu tarihten itibaren bilgisayarlar sadece donanım ile değil yazılım ile de çalışır hale getirilecektir. 1979 yılında Augusta Ada King adı bir bilgisayar programına verilmiştir. (ADA Programlama Dili) TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE Augusta Ada King 27 Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854 Difference Engine – Fark Makinesi TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 28 Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854 Difference Engine – Fark Makinesi TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 29 Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854 Analytical Engine – Analitik Makine TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 30 Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946 1855’te George Scheutz çalışmalarını temel alarak tasarlamışlardır. ve Edvard Scheutz Babbage’ın ilk kez basit mekanik bilgisayarı 1857’de Charles Wheatstone, hesaplama makinelerinde veri depolamak amacıyla ilk kez kağıt şerit uygulamasını gerçekleştirmiştir. Geliştirmiş olduğu bu uygulama daha sonraları bilgisayarlarda delikli kart ve ikili sistem kullanımının yaygınlaşmasına olanak tanımıştır. Charles Wheatstone TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 31 Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946 1874’te Christopher Latham Sholes bilgisayarın temel parçalarından olan klavyeyi geliştirmiştir. Bu klavye Sholes’un adıyla “Sholes Keyboard” bilinmektedir. Ancak günümüzde bu klavye daha çok “Q” veya “QWERTY” klavye olarak tanınmaktadır. Şu anda hemen hemen tüm PC lerde kullanılan klavye Q klavyedir. Sholes Klavyesi “Q” veya “QWERTY” (Sholes Keyboard) TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE Christopher Latham Sholes 32 Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946 Sholes Klavyesi prototipi TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE Üretilen ilk daktilo 33 Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946 1876’da Alexander Graham Bell dünya iletişim tarihini kökünden değiştiren ve büyük toplumsal gelişmelere ön ayak olan telefonu bulmuştur. Telefonun kullanım mantığı, 1991 de Internet’in bulunarak yaygınlaşmasını da beraberinde getirmiştir. Telefonun icadının önemi günümüzde çok daha iyi anlaşılmaktadır. Bell’in geliştirdiği ilk telefon TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE Alexander Graham Bell 34 Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946 1884’te Hermann Hollerith delikli kartlar yardımıyla çalışan ve matematiksel tabloları hesaplayabilen makinesine üretim izni almıştır. 1890’da yine Hermann Hollerith Amerikan Nüfus dairesinin de desteği ile, delikli kartlar ve elektrik enerjisi ile çalışan “Tabulating Machine” i geliştirmiştir. Hollerith’in geliştirmiş olduğu makine hesaplamaların daha hızlı ve güvenilir bir biçimde yapılmasını sağlıyordu. Tabulating Machine 1890’daki Amerikan nufüs sayımında kullanılarak denenmiş ve üretilmesine karar verilmiştir. Bu makine daha önceleri 8-9 yıl süren nüfus sayımı işlemlerini 2-3 yıla indirmiştir. Hollerith 1896 yılında Tabulating Machine Co. Adlı şirketi kurarak ilk kez hesaplama ve bilgisayar kuruluşunun oluşmasını sağlamıştır. Tabulating Machine Co. daha sonra, (1924) şu anda dünyanın en büyük bilgisayar donanım ve yazılım üreticisi olan International Business Machines adını alacaktır. TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 35 Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946 1890 ABD Nüfus Sayımında Kullanılan “Tabulating Machine” TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 36 Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946 Hollerith’in Hesaplama Makinesi (Tabulating Machine) TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 37 Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946 Hollerith’in kurmuş olduğu şirketle beraber, hesaplama ve benzeri işlemler amacıyla üretilen araçların üretimi ticari olarak gelişmeye başlamıştır. Üretilen araçlar genellikle devlet kurumlarında (Askeri kurumlar, Mali işlemlerle ilgili kurumlar vb.) kullanılmaya başlanmıştı. Böylelikle bu araçlardan seri üretime geçiş eğilimi ortaya çıkmıştır. 1911 yılında Hermann Hollerith’in kurmuş olduğu Tabulating Machines Co., Computing Scale Company ve International Time Recording şirketleri birleşerek Computing– Tabulating – Recording Company adını almış daha geniş bir çalışma alanı kurmuştur. 1924 yılında Computing– Tabulating – Recording Company ismini International Business Machines Co. (IBM) olarak değiştirmiştir. 1925’te Vannevar Bush, ilk kez geniş kapsamlı analog hesaplama makinesi olan “Differential Analyzer”ı geliştirmiştir. TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 38 Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946 Vannaver Bush Differential Analyzer TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 39 Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946 Differential Analyzer 5 ana bölümden meydana gelmekteydi. 1. Girdi birimi, 2. Çıktı birimi, 3. Veri iletiminin ve hesaplamaların yapılmasını sağlayan şaftlar ve çarklar, 4. Makineyi çalıştıran ana burgu ve 5. Elektrik motoru. Differential Analyzer TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 40 Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946 1927 yılında yine Vannevar Bush, 1925’te geliştirmiş olduğu Differential Analyzer’ı geliştirerek yeni bir model olan “Product Intergraph”ı tasarlamıştır. 1927’de ilk kez Londra ile New York arasında görüntü iletişimi sağlanmış bu da televizyonun ve görüntü aktarımının başlangıcı oldumuştur. 1931 yılında Alman bilimadamı Konrad Zuse elektrik enerjisi ile çalışan ilk hesaplama araçlarından biri olan Z1’i tasarlamıştır. Zuse’nin geliştirmiş olduğu bu araç, programlanabilen ilk bilgisayar olarak ele alınmaktadır. Z1 bilgisayara klavye ile girilen verileri okuyarak ne yapması gerektiğini belleğinde tutabilme yeteneğine sahipti. Daha sonra John von Neumann bu özelliği geliştirmiş ve yaygınlaştırmıştır. Zuse daha sonra Z2, Z3 ve Z4 adlı bilgisayarları da geliştirmiştir. TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE Konrad Zuse 41 Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946 Zuse’nin geliştirmiş olduğu aracın bir belleği ve bir tür aritmetik işlemcisi vardı. Z1 genel amaçlı bir bilgisayar olarak tasarlanmıştı ve her türlü aritmetiksel hesabı yapabiliyordu. Veri girişi için bir klavye kullanılıyor, sonuçlar ikili sisteme göre elektrikli ampuller ile okunuyordu. Zuse’nin geliştirdiği ikinci bilgisayar olan Z2 de ise klavye yerine veri girişi için delikli kartlar kullanılmıştır. Zuse II.Dünya Savaşı sürerken Nazi yönetimine şifre kırmak için bir bilgisayar geliştirme projesi sundu. Ancak savaşın uzun süreli olmayacağını planlayana Alman yönetimi bu dönem için uzun süreli bir plandan kaçındı. Zuse kendi şirketini kurarak uçak fabrikalarında kullanılmak üzere Z3 ve Z4 bilgisayarlarını tasarladı. Savaş sırsında Zuse’nin geliştirdiği bilgisayarların büyük çoğunluğu yok oldu. Savaş sonunda Zuse’nin Z4 bilgisayarı Müttefikler tarafından ele geçirildi. Daha sonra Zuse’nin ZUSE KG şirketi SIEMENS tarafından satın alındı. TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 42 Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946 Konrad Zuse’nin geliştirmiş olduğu ilk programlanabilir bilgisayar “Z1” TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 43 Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946 Z1’i meydana getiren bileşenler TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 44 Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946 Z1 ve Z2 1931- 1938 yılları arasında geliştirilerek üretilmiştir. TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 45 Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946 Konrad Zuse ve Z1 TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 46 Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946 Z3, 1939 – 1961 yılları arasında geliştirilerek üretilmiş ve II. Dünya Savaşı sırasında kullanılmıştır. TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 47 Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946 1961’de üretilen Z3 ve elemanları TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 48 Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946 1936’da August Dvorak, 1874’te Christopher Latham Sholes’in geliştirmiş olduğu “Q” klavyenin yerine Dvorak (Keyboard) klavyeyi geliştirmiştir. Bu klavye, çok kullanılan sesli harfleri birbirine yakın hale getirerek yazma işlemini “Q” klavyeye göre çok hızlı bir hale getirmiştir. Özellikle IBM ve Apple Macintosh marka bilgisayarlar bu klavyeyi kullanmaktadırlar. Daha sonraları Microsoft’a uygun hale getirilmiştir. Q Klavye TBTK Dersi, Ders Notları Dvorak Klavyesi Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 49 Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946 1937’de çalışmalarına başlayan ABD’li bilimadamları George Stibitz ve S.B. Williams 1940’da ilk dijital elektronik bilgisayarı geliştirmiştir. Stibitz’in geliştirmiş olduğu bu araç “Complex Number Calculator” olarak bilinmektedir. Bu araç ikili sisteme göre çalışmaktaydı. Complex Number Calculator TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 50 Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946 George Stibitz ve Model K TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 51 Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946 George Stibitz’in geliştirmiş olduğu Complex Number Calculator adlı araç, telefon hattına bağlı bir yazıcı (teleprinter), bir bilgisayar ve bir telefon hattını aynı anda kullanan ilk bilgisayar sistemidir. Bu araç aynı zamanda ilk internet uygulaması olarak da kabul edilebilir. 1940’da Bell Laboratuarları’nda uzaktan işlem yapma denemeleri gerçekleştirilmeye başlandı ve bunun için terminaller oluşturuldu. 1941’de Alan M. Turing ve M.H.A. Neuman, Colossus adlı bilgisayarı tasarladılar. Bu bilgisayar, II.Dünya Savaşı’nda Almanlar’ın Enigma Kodlarının çözülmesi işleminde kullanılmış ve savaşta önemli rol oynamıştır. 1941’de Konrad Zuse “Z3” adlı bilgisayarı tasarladı. 1942’de Howard H. Aiken ilk digital bilgisayar olan HARVARD MARK-I’i geliştirdi (IBM ASCC-Automatic Sequence Controlled Calculator) . TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 52 Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946 Mark-I için Charles Babbage’nin çalışması temel alınmıştır. Ancak buhar gücü yerine elektrik, mekanik aktarıcılar yerine ise elektro-mekanik düzenekler kullanılmıştır. Mark-I genellikle ilk bilgisayar olarak kabul edilir. Oysa ilk Amerikan bilgisayarı Zuse’nin bilgisayarından çok daha başarısız olmuştur. Mark-1 ile Z serisi bilgisayarlar arasında önemli bir farklılık hükümetleri tarafından desteklenip destelenmemeleridir. Zuse, bilgisayarlarını kendi kaynakları ile gerçekleştirmiş; Aiken ise, hükümet ve ordudan büyük destekler görmüştür. TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE Howard Hathaway Aiken 53 Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946 IBM – ASCC MARK-1 TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 54 Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946 IBM – ASCC MARK-1 TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 55 Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946 1944’te Grace Murray Hopper, Mark-1’in çalışmasını sağlayacak yazılımı hazırlamış ve bu işlemde adını duyurmaya başlamıştır. 1945’te John von Neumann EDVAC adlı bilgisayarda delikli kartlar ile yüklü program işlemini gerçekleştirmiştir. 1943’te yapımına başlanan ENIAC adlı bilgisayar 1946 yılında tamamlandı. ENIAC (Electronic Numerical Integrator and Computer) mali kaynakları Pentagon tarafından karşılanan bir deneme çalışması olarak başlamıştır. ENIAC, 30 ton ağırlığında, yaklaşık 18.000 vakum tüpü, 1500 röle, 70.000 direnç ve 10.000 kondansatörden meydana gelen ve 10 x 15 m yani 150 metrekarelik bir alanı kaplayan dev bir makine idi. ENIAC’ın çalışması için 700 KW’lık güce gereksinim vardı. Bu makine on haneli 5000 sayıyı bir saniye içinde toplayabiliyordu. Mekanik hesap makinelerinden 1000 kat daha hızlıydı ve o güne kadar elde edilen en büyük işlem hızının (Mark-1) yaklaşık 20 katına sahipti. Tümüyle elektronik olarak çalışan ilk bilgisayar, ENIAC’tır. TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 56 Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946 Electronic Numerical Integrator and Computer - ENIAC TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 57 Bilgisayarın Tarihi: 1950 - Günümüz 1. Kuşak (1950-1958): Lambalı teknolojiye sahip (Eniac). 2. Kuşak (1958-1964): Transistörlü bilgisayarlar. 3. Kuşak (1965-1971): Transistör yerine elektronik devreler kullanan bilgisayarlar. (Bilgisayarları arası bağlantı kurabiliyor.) 4. Kuşak (1972-günümüz): Günümüz bilgisayaları. Bilgisayarın Tarihi: 1. Kuşak Bilgisayarlar TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 59 Bilgisayarın Tarihi: 1. Kuşak Bilgisayarlar Vakumlu tüpler Ağır hacimli ve geniş yer kaplayan Fazla ısındıkları için uzun süreli soğutma işlemi gerektirir Bellek alanı küçüktür Tekdüze işlerde kullanılmıştır Bilgisayarın Tarihi: 2. Kuşak Bilgisayarlar TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 61 Bilgisayarın Tarihi: 2. Kuşak Bilgisayarlar Vakum tüpleri Transistör Daha ucuz ve hacimleri daha küçük Bellek kapasitesi artmıştır Sağutmaya daha az ihtiyaç duyar Daha hızlı Amaca uygun programla çalışabilmekte Bilgisayarın Tarihi: 3. Kuşak Bilgisayarlar TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 63 Bilgisayarın Tarihi: 3. Kuşak Bilgisayarlar Hibrid teknoloji (analog ve dijital) Tümleşik devreler (çipler) Donanım ve yazılım birleştirilmeye çalışılmış Birden fazla program aynı anda çalışabilmekte Geniş bellek ve hızlı çalışma Hacimsel küçülme Daha ucuz ve daha güvenilir Bilgisayarın Tarihi: 4. Kuşak Bilgisayarlar TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 65 Bilgisayarın Tarihi: 4. Kuşak Bilgisayarlar Tek bir çip üzerine yerleştirilmiş çoklu devreler ile bellek kapasitesi artırıldı Yazılımlar geliştirilerek kullanıcıya kolaylık sağlandı Donanım özellikleri artırıldı Girdi ve çıktı bilgileri için çeşitli çevre ürünleri geliştirildi İletişim sistemi geliştirildi Gelecek Bilgisayarlar: 5. Kuşak Bilgisayarlar Yapay zeka kullanan bilgisayarlar (Artificial Intelligence) Düşünebilen ve karar verebilen Ögrenme, bilgi kazanma, nedensonuç ilişkisi kurabilme, İnsan beyninin yapabildiği fonksiyonları modeller, simülasyonlar yardımı ile anlamaya çalışmak ve uygulamak TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 67 Gelecek Bilgisayarlar: 5. Kuşak Bilgisayarlar Sosyal zeka (Social Intelligence) Bilgisayarın Fonksiyonları Bir bilgisayar, verileri işler ve çıktı (bilgi) olarak elde etmemizi sağlar. Bilgisayarların temel fonksiyonları şöyle özetlenebilir: girdi, işlem, depolama, çıktı, kontrol vb işlemler. Girdiler bilgisayara kullanıcı tarafından girilen verilerdir. Bilgisayarlar klavye, fare, tarayıcı gibi birimlerden alınan girişleri kabul ederler. İşlemci (processor) tarafından işlenen bu veriler daha sonra ekran, yazıcı gibi çıktı aygıtlarıyla kullanıcıya iletilir. TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 69 Bilgisayarın Fonksiyonları Bir bilgisayarın temel fonksiyonlarını yerine getirmede kullanılan temel birimleri: işlem birimi: Bu birimde bütün işlemler denetlenir. Aritmetik işlemler, bellek yönetimi bu birim tarafından yerine getirilir. Ana Aritmetik/Mantık birimi: Toplama, çıkarma gibi aritmetik işlemler ve mantık işlemlerinin yapılmasını sağlar. Ana Bellek: Verilerin, komutların ve ara sonuçların saklandığı alan. Kontrol birimi: Diğer bileşenleri uyumlu hale getirir. Giriş/Çıkış birimi: Veri girişini ve işlenen bilgilerin kullanıcıya gösterilmesini sağlayan işlemleri yönetir. TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 70 GELECEK HAFTA: Bilgi ve Teknoloji Kavramları TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 71 KAYNAKLAR Temel Bilgisayar Teknikleri Kullanımı Ders Notları, Yrd. Doç. Dr. Aycan Murat MARANGOZ, Yrd. Doç. Dr. Hüseyin KEMALDERE, Yrd. Doç. Dr. K. Sedar GÖRMÜŞ, 2011-2012. Temel Bilgisayar Bilimleri Ders Notları, YTU, 2003. Temel Bilgi Teknolojisi Kullanımı, İsmail Sarı, Ömer Bağcı Seçkin Yayıncılık / Bilgisayar Dizisi, Ankara, 2008 Temel Bilgi Teknolojisi Kullanımı,Yazar(lar) : Ali Güneş, Çeviren: Baki Koyuncu Ferruh Yıldız Mehmet Meder Kadir Erkan Şeref Sağıroğlu, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara. Çeşitli İnternet Kaynakları TBTK Dersi, Ders Notları Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE 72