faaliyet raporu 2008
Transkript
faaliyet raporu 2008
faaliyet raporu 2008 Türkiye’de iç ve dış hatlar terminallerini aynı çatı altında buluşturan tek havalimanı olan Esenboğa, toplam 182 bin metrekare terminal alanına sahiptir. İçindekiler 2 Faaliyet Alanları 4 Kısaca Akfen Holding 5 Hedef, Kurumsal Politika ve Prensipler 5 Yönetim Politikası 6 Kilometre Taşları 10 Yönetim Kurulu Başkanı’nın Mesajı 12 Yönetim Kurulu 14 Üst Yönetim 16 2008 Yılı Finansal Sonuçları 18 İştirakler 22 2008 Yılı Faaliyetleri 66 Kurumsal Sosyal Sorumluluk 71 Denetçi Raporu 73 Bağımsız Denetim Raporu AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 1 ˰˰ TAV Havalimanları Holding AŞ ˰˰ Akfen Altyapı Yatırımları AŞ ˰˰ TAV Yatırım Holding AŞ ˰˰ TÜVTURK Taşıt Muayene İstasyonları AŞ ˰˰ Task Su Kanalizasyon YapıM, ˰˰ Akfen Enerji Yatırımları Holding AŞ ˰˰ Akfen Enerji Üretim ve Ticaret AŞ ˰˰ Akfen Enerji Dağıtım ve Ticaret AŞ Yatırım ve İşletme AŞ ˰˰ Akfen Enerji Depolama ve Toptan Satış AŞ ˰˰ Mersin Uluslararası Liman ˰˰ Akfen Uluslararası Enerji Faaliyetleri İşletmeciliği AŞ ve Ticaret AŞ ˰˰ AkfenHES Yatırımları ve Enerji Üretim AŞ 2 Enerji Yatırımları Altyapı Yatırımları HAVAALANI İMTİYAZ VE İNŞAATLARI AKFEN HOLDİNG FAALİYET ALANLARI ˰˰ Akfen Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı AŞ ˰˰ Akfen İnşaat Turizm ve Ticaret AŞ Diğer İnşaat Gayrimenkul Yatırımları AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 ˰˰ Akfen Turizm Yatırımları ve Ticareti AŞ ˰˰ Akfen Gayrimenkul Yatırımları ˰˰ Akınısı Makine Sanayi ve Ticaret AŞ ve Ticaret AŞ ˰˰ IBS Sigorta Brokerlik Hizmetleri AŞ 3 KISACA AKFEN HOLDİNG Bugün, güçlü sermaye yapısı ve kurumsal yönetim anlayışı sayesinde faaliyette bulunduğu tüm alanlarda öncü konumda olan Akfen, 1976 yılında kuruldu. Akfen Grubu, istikrarlı ve başarılı bir biçimde sürdürdüğü büyüme yolculuğunun bir gereği olarak 1999 yılında şirketlerini holding çatısı altında topladı ve böylelikle daha etkin bir yönetim yapısı oluşturdu. Akfen Holding 15 bin çalışanı ve 60’ı aşan iştirakiyle ağırlıklı olarak altyapı ve imtiyaz yatırımları konularında uzmanlaştı. Günümüzde Akfen Holding havalimanı inşası ve işletmeciliği, gayrimenkul yatırım projelerinin geliştirilmesi ve otel projeleri, araç muayene istasyonları yapım ve işletmeciliği, inşaat, müteahhitlik, çelik yapı imalatı, hidroelektrik santraller ve diğer enerji yatırımları, su ve kanalizasyon yatırım, yapım ve işletmeciliği, liman işletmeciliği, turizm yatırım ve işletmeciliği ile sigorta alanlarında faaliyet göstermektedir. Akfen Holding’i başarılı kılan unsurlar; imtiyaz haklarının kazanılması ve bunların yenilenebilmesi, faaliyet göstediği sektörlerde lider olabilme yeteneği, kendi sektörlerinde isim yapmış küresel ortaklar ile işbirliğine gidebilme yetisi ve gerçekleştirdiği yatırımlarla değer yaratma becerisidir. 4 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 HEDEF, KURUMSAL POLİTİKA VE PRENSİPLER Hedef Yurtiçinde ve yurtdışında faaliyet gösterdiği tüm alanlarda büyük ve başarılı projelere imza atarak sektörde ayrıcalıklı konumda olmak. Kurumsal Politika Kaliteli insan ve uzman ekip çalışmasının yaratacağı itici güçle ilk günden bu yana kazandığı bilgi birikimini, organizasyon yeteneğini ve teknolojinin sunduğu olanakları kullanmak. Prensip İyi yetişmiş, deneyimli insan kaynağıyla çalışarak; tasarımda, üretimde, yapımda, montajda ve iş yönetiminde kaliteyi ön plana almak, taahhüdü altındaki işleri zamanında ve kaliteli şekilde tamamlamak. YÖNETİM POLİTİKASI Akfen Holding’in temel hedefi; üstlendiği işleri uluslararası kriterlere, yürürlükteki mevzuat, şartname ve standartlara uygun olarak, öngörülen sürede, kaliteli, çevreye duyarlı, sağlık ve güvenlik koşullarını göz ardı etmeden, kârlı bir şekilde gerçekleştirmektir. Akfen Holding; deneyimli kadrosunun katkılarıyla, geniş bilgi birikiminin temeline dayandırdığı faaliyetlerini grup şirketleri ve iştirakleriyle yürütmektedir. Akfen Holding yönetimi; başarının ve geleceği teminat altına almanın, kaliteli işler çıkarmak kadar, işyerinde huzur ve güvenliği sağlamaktan geçtiğinin bilincindedir. Akfen Holding çalışanlarının ana amacı, kalite hedefleri doğrultusunda, işlerini tam, doğru ve zamanında yapmaktır. Akfen Holding, hizmet verdiği her kişi ve kurumu kendi müşterisi kabul eder, bu anlayışla yönetim sistemini oluşturur. Bu yönetim sisteminin amacı; yürürlükteki kanun ve yönetmelikler çerçevesinde çevre, mesleki sağlık ve güvenlikle ilgili tehlikeleri tanımlamak, gerekli risk analizleriyle tehlikeleri kaynağında önlemek, çevreyi, can ve mal güvenliğini korumak ve her geçen gün yönetim sistemini iyileştirmektir. Akfen Holding bu amacı gerçekleştirmek üzere; 1. Kalite, çevre, mesleki sağlık ve güvenlik konularında iyileştirmeler yapmayı ve eğitim ihtiyaçlarını karşılayarak çalışanlarının bilinçlenmesini sağlamayı, 2. Teknolojik gelişmeleri de takip ederek, proje faaliyet alanlarında uygun çalışma ortamına yönelik sistemlerin kurulmasını, 3. İnsan ve çevre sağlığına uygun kaliteli malzeme ve teçhizat seçiminin sağlanmasını, 4. Tasarım ve inşaat faaliyetlerinde, doğal kaynak kullanımının optimum düzeyde tutulmasıyla geri dönüşümün desteklenmesini ve bu politikaların üst yönetim tarafından gözden geçirilmesini taahhüt etmektedir. Akfen Ailesi’ni oluşturan Akfen Holding çalışanları; takım ruhu, birbirlerine duydukları güven, sevgi ve saygıyla Akfen’i başarıya ulaştıracaktır. Sağlıklı, güvenli ve çevreye duyarlı bir çalışma kültürünü oluşturmak ve sürekliliğini sağlamak, başta üst yönetim olmak üzere tüm çalışanların isteği ve sorumluluğudur. Çünkü, kalite ve başarı Akfen Holding’in temel ilkeleridir. 5 KİLOMETRE TAŞLARI ˰˰ ˰˰ 1976 ˰˰ 6 ˰˰ Akfen Mühendislik Müşavirlik Müteahhitlik ve Mümessillik AŞ kuruldu. Hamdi Akın tarafından ısı ekipmanları ve basınçlı kaplar imalatı yapan AKINISI AŞ’nin kurulmasıyla Akfen’in temelleri atıldı. 1977 1986 ˰˰ Akfen ilk devlet ihalesini kazanarak sektördeki yerini sağlamlaştırdı. Akfen İnşaat Turizm ve Ticaret AŞ kuruldu. Tepe-Akfen ortaklığıyla TAV’ın kurulması ve İstanbul Havalimanı ihalesinin kazanılmasıyla birlikte Akfen’in sektörde lider konuma gelmesinin önü açıldı. IBS Sigorta Brokerlik Hizmetleri AŞ, Akfen Turizm Yatırım ve İşletmeleri AŞ kuruldu. 1997 ˰˰ ˰˰ ˰˰ 1998 ˰˰ Akfen yeniden yapılanmaya gidip büyüme stratejisine koşut olarak daha etkin bir yönetim sistemine geçti. Akfen’e bağlı tüm şirketler Holding çatısı altında yeniden yapılandırıldı. TAV’a bağlı olarak gümrük hattı dışı eşya satışı yapan ATÜ ve yiyecek içecek hizmeti sunan BTA kuruldu. Türkiye İnsan Kaynakları Vakfı kuruldu. 1999 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 ˰˰ ˰˰ ˰˰ ˰˰ ˰˰ ˰˰ ˰˰ ˰˰ ˰˰ ˰˰ ˰˰ ˰˰ ˰˰ ˰˰ ˰˰ 2004 ˰˰ ˰˰ ˰˰ ˰˰ BTA, İstanbul International Airport Hotel’i işletmeye başladı. TAV, Esenboğa Havalimanı İç ve Dış Hatlar Terminali’nin yapımını ve işletmesini üstlendi. TAV Esenboğa Yatırım Yapım ve İşletme AŞ kuruldu. TAV İşletme Hizmetleri AŞ kuruldu. TAV, Atatürk Havalimanı Dış ve İç Hatlar Terminal Binası, Katlı Otopark ile Genel Havacılık Terminali’nin kiralanmak suretiyle 15,5 yıl boyunca işletilmesi ihalesini kazandı. TAV İstanbul Terminal İşletmeciliği AŞ kuruldu. Atatürk Havalimanı İç Hatlar Terminali de TAV bünyesinde işletilmeye başlandı. Havaş’ın %60 hissesi satın alındı. İzmir Adnan Menderes Dış Hatlar Terminali’nin yapımı ve işletmesi TAV’a geçti. TAV İzmir Terminal İşletmeciliği AŞ kuruldu. TAV Bilişim Hizmetleri AŞ kuruldu. TAV, Gürcistan’da Tiflis Uluslararası Havalimanı’na ilişkin ihaleyi kazandı. İşletme şirketi, TAV Urban Georgia LLC kuruldu. TASK Su ve TÜVTURK kuruldu. Mersin Limanı’nın ihalesi kazanıldı. 2005 ˰˰ ˰˰ ˰˰ ˰˰ ˰˰ ˰˰ ˰˰ ˰˰ ˰˰ TAV Havalimanları Holding’in halka arzı gerçekleştirildi. Tiflis Uluslararası Havalimanı yeni yolcu terminali hizmete açıldı. Batum Uluslararası Havalimanı işletmeye açıldı. TAV Batumi Operations LLC kuruldu. TAV Havalimanları, Tunus’ta Monastir Habib Bourguiba ve Enfidha Zine El Abidine Ben Ali Uluslararası Havalimanları’nın ihalesini kazandı. TAV Tunisie SA kuruldu. Havaş’ın %40 azınlık hissesi satın alındı. Havaş, %100 TAV Havalimanları Holding iştiraki oldu. TAV Havalimanları Holding TAV İzmir ve TAV Esenboğa’da tüm hisselerin sahibi oldu. TAV Havalimanları, Antalya Gazipaşa Havaalanı’nın işletme ihalesini kazandı. Havaş’ın işlettiği Hopa Terminali hizmete açıldı. Akfen Enerji Üretim ve Ticaret AŞ faaliyetlerine başladı. Akfen Gayrimenkul Ticaret ve İnşaat AŞ kuruldu. Mersin Limanı İşletmesi’ne dair sözleşme imzalanarak faaliyete geçildi. TÜVTURK tarafından araç muayene istasyonları işletmesi sözleşmesi imzalandı. 2006 ˰˰ ˰˰ ˰˰ ˰˰ ˰˰ İşletme ve yapım hizmetleri “TAV Havalimanları Holding” ve “TAV İnşaat” olarak iki ayrı şirket halinde yeniden yapılandırıldı. İzmir Adnan Menderes Havalimanı Dış Hatlar Terminali açıldı. Esenboğa Havalimanı İç ve Dış Hatlar Terminali açıldı. TAV Özel Güvenlik Hizmetleri AŞ kuruldu. Akfen Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı AŞ kuruldu. 2007 2008 ˰˰ ˰˰ ˰˰ ˰˰ ˰˰ Adana-Hatay-İçel Taşıt Muayene İstasyonları İşletim AŞ faaliyete geçti. TÜVTURK İstanbul Taşıt Muayene İstasyonları İşletim AŞ faaliyete geçti. TAV Havalimanları, Tunus’un Monastir Habib Bourguiba Uluslararası Havalimanı’nın işletmesini devraldı. Antalya Gazipaşa Havaalanı’nın işletmesi için TAV Gazipaşa Yatırım-Yapım ve İşletme AŞ kuruldu. TAV Havalimanları, Makedonya’nın başkenti Üsküp’teki Alexander the Great (Büyük İskender) ve Ohrid’deki St. Paul the Apostle Uluslararası Havalimanı’nın işletmesini ve opsiyonel olarak elinde bulundurduğu İştip Kargo Havalimanı’nın yapımına ilişkin ihaleyi kazanarak imtiyaz sözleşmesini imzaladı. 7 Mersin Limanı, Türkiye’de tüm denizcilik ve terminal hizmetlerini verebilen tek limandır. Serbest Bölge’ye komşu olması nedeniyle de eksiksiz bir liman olma özelliği taşımaktadır. 8 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 9 YÖNETİM KURULU BAŞKANI’NIN MESAJI 10 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding olarak faaliyet gösterdiğimiz alanlarda hizmet yelpazemizi her geçen gün genişletmekteyiz. Kalite ve başarı, Akfen Holding’in temel ilkeleridir. Sayın Ortaklarımız, Geride bıraktığımız 33 yıl içinde edindiğimiz deneyim ve sürekli gelişme ilkemize paralel olarak yaygınlaşan faaliyet alanlarımızda, önümüze koyduğumuz her hedefi başarıyla gerçekleştirdik. 2008’in son çeyreğinde ülkemizde de etkileri hissedilen küresel krize rağmen Akfen Holding olarak hedeflerimizi tümüyle gerçekleştirmiş bulunuyoruz. Küresel ekonominin ayrılmaz bir parçası olan Türkiye’nin, ABD’de başlayıp dünyayı saran ekonomik krizin dışında kalması kuşkusuz mümkün değildi. 2008’in ilk aylarında kendisini göstermeye başlayan iyimser tahminler, yılın son çeyreğinde Lehman Brothers’ın batmasıyla birlikte, yerini krizin derinleşeceği fikrine bıraktı. Kriz, tüm dünyada finansal enstrümanları etkisi altına aldı. 2008 yılı Türkiye için, ilk yarısında ihracat ve ithalatta alışılagelmiş büyümelerin kaydedildiği; fakat son çeyreğinden itibaren çok ciddi bir düşüşün, daralmanın yaşandığı bir yıl oldu. Son çeyrekte yatırımlar dururken işsizlik de ciddi bir tehlike oluşturmaya başladı. 2008’in son çeyreğinde yaşanan gelişmeler 2009’a da referans oluşturdu. 2009’un bir küçülme, daralma yılı olacağı kamu ve özel sektörde tüm kurum ve uzmanlarca teyit edildi. Yatırım döneminde olmamız nedeniyle Akfen, bu krizden en çok etkilenen şirketler arasındadır. Özkaynaklarımızın yanı sıra banka kredisiyle gerçekleştirdiğimiz yatırımlarımızı, krediler kesilmiş, gecikmiş ya da iptal edilmiş olsa da hiçbir şekilde kesintiye uğratmadan devam ettirdik. Kriz ortamında mümkün olduğu kadar kısa vadeli borçlarımızı tasfiye etme konusunda çalışmalar yürüttük. 2009 yılı Akfen için, iç düzenlemelerin yapılacağı bir yıl olacaktır. Küçülme senaryolarını uygulamakla birlikte, daha çok öz kaynakla, daha az krediyle, daha kârlı işlere yönelmeyi hedefliyoruz. Hedeflerimizi kriz koşullarını dikkate alarak belirlemiş olmamıza rağmen yapılacak düzenlemelerle gelirlerimizin bir hayli artacağı konusunda herhangi bir endişemiz yoktur. Temennimiz küresel krizin daralma noktasında bitmesidir. Akfen Holding olarak faaliyet gösterdiğimiz alanlarda hizmet yelpazemizi her geçen gün genişletmekteyiz. 2008 yılında inşaat sektöründe devam eden birçok projemizi başarıyla tamamlarken, kazandığımız birçok ihaleye ilişkin çalışmalar da sürmektedir. 20 yıl süreyle işletmesini aldığımız Araç Muayene İstasyonları’nda oldukça iyi bir performans göstererek 2008 yıl sonu itibariyle 183 sabit istasyonu faaliyete geçirdik. TÜVTURK istasyonlarında periyodik araç muayenesi, yola elverişlilik muayenesi ve zorunlu muayene hizmetleri verilmektedir. 2009 yılında mevcut hizmetlere egzos emisyon muayenesi hizmeti de eklenecektir. Performans grafiğimizin yüksek olduğu bir diğer alan da liman işletmeciliğidir. 2007 yılında 36 yıl süreyle işletme hakkını devraldığımız Mersin Uluslararası Liman İşletmesi AŞ (MIP), kısa sürede gerçekleştirdiğimiz ekipman ve saha yatırımlarıyla Türkiye’nin ve bölgenin önde gelen limanlarından biri olma yolundadır. TASK Su, Türkiye’nin mevcut su ve altyapı sektöründe ortaya çıkan büyük ekonomik kayıpları geri kazanmak ve halkın sürekli, güvenilir, sağlıklı su ve altyapı hizmeti almasını sağlamak amacıyla birçok içme suyu ve atıksu projesini başarıyla yürütmektedir. Enerji yatırımlarımızın ve otellerin yanı sıra diğer alanlardaki faaliyetlerimizde de 2008 yılı beklentilerimizi gerçekleştirdik. Altyapı alanındaki yatırımlarıyla Türkiye’nin en büyük firmalarından biri olan Akfen, piyasalarda her yönüyle itimat edilir, güven duyulur ve piyasalara güven veren bir firma olma konumunu gelecek yıllarda da sürdürecektir. Kalite ve başarı, Akfen Holding’in temel ilkeleridir. Başta üst yönetim olmak üzere tüm Akfen ailesi, faaliyetlerini, sağlıklı, güvenli ve çevreye duyarlı bir çalışma kültürünü oluşturmak ve sürekliliğini sağlamak hedefiyle yürütmektedir. Yatırımlarında optimum düzeyde doğal kaynak kullanımıyla geri dönüşümü sağlayan Akfen Holding’in amacı; yürürlükteki kanun ve yönetmelikler çerçevesinde çevre, mesleki sağlık ve güvenlikle ilgili tehlikeleri tanımlamak, gerekli risk analizleriyle tehlikeleri kaynağında önlemek, çevreyi, can ve mal güvenliğini korumak ve her geçen gün yönetim sistemini iyileştirmektir. Sözlerimi bitirirken bizi bugünlere taşıyan deneyimli ve özverili çalışanlarımıza ve yöneticilerimize, ayrıca, işbirliği ve Akfen’e duydukları güven için paydaşlarımıza Yönetim Kurulumuz adına teşekkür ederim. Saygılarımla. Hamdi Akın Yönetim Kurulu Başkanı 11 YÖNETİM KURULU 1. HAMDİ AKIN Yönetim Kurulu Başkanı 1954 yılında İstanbul’da doğdu. Gazi Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü’nden mezun oldu. 1975 yılında, kalorifer kazanı üreten AKINISI AŞ’yi kurarak çalışma yaşamına başladı. İş dünyasındaki dinamizmini ve gayretini kurucu ve yönetici olarak birçok dernek, vakıf ve meslek odası gibi gönüllü kuruluşlara da taşıdı. Halen Uluslararası Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu, İktisadi Kalkınma Vakfı, Türkiye Müteahhitler Birliği, Ankara Ticaret Odası ve Ankara Sanayi Odası’nın aktif üyesidir. Akfen Holding’in katkılarıyla Londra kurulan London School of Economics Çağdaş Türkiye Araştırmaları Kürsüsü Danışma Kurulu Üyeliği, Türkiye İşveren Sendikası’nın Yönetim Kurulu Üyeliği, 2001 yılında Fenerbahçe Spor Kulübü As Başkanlığı, Metal Sanayicileri Sendikası’nın Ankara Bölgesi Temsilciler Kurulu Başkanlığı, Türkiye Sanayici İşadamları Derneği Üyeliği, Türkiye Genç İşadamları Derneği’nin Yönetim Kurulu Üyeliği ve Başkanlığı görevlerini de yürüttü. Türkiye’ye nitelikli insan kaynağı sağlamak amacıyla 1999 yılında Türkiye İnsan Kaynakları Vakfı’nı (TİKAV) eşi Şafak Akın’la beraber kuran Hamdi Akın, Vakfın Kurucu Üyesi ve Onursal Başkanlığı görevini yürütmektedir. HAMDİ AKIN’IN ALDIĞI ÖDÜLLER 1998 - Nokta dergisi “Doruktakiler” Özel Ödülü, 2000 - Ankara Ticaret Odası “En Çok İhracat Yapan Şirket” Ödülü, 2001 - VIP dergisi “Yılın Başarılı İşadamı” Ödülü, 2004 - Dünya gazetesi “Geleneksel Ekonominin Şeref Kürsüsü” seçiminde “Yılın İşadamı Ödülü” ve Yeni Para dergisi “Ekonomide Yılın İşadamı” Ödülü, 2005 - Milli Prodüktivite Merkezi “Yılın İşadamı” Ödülü, 2006 - Esenboğa Havalimanı projesiyle “Avrupa’da Havalimanı Dalında En İyi Altyapı Finansmanı” Ödülü, 2006 - İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi ve Dünya gazetesinin işbirliğiyle verilen “Ülkemizde Yılın İşletmecisi” Ödülü, 2006 - CNBC-e’nin düzenlediği “İDE2006- İş Dünyasının En İyileri-Girişimci İşadamı” Ödülü, 2006 - True dergisi ve TİKAD’ın düzenlediği “2006 Türkiye Başarı Ödülleri” seçici kurulu tarafından yapılan değerlendirmede “Yılın İş Adamı” Ödülü, 2007 - TÜSİAV “Geleneksel Üstün Hizmet ve Başarı Ödülü”, 2007 - İstanbul Gazeteciler Derneği “2006 Kurumsal Medya Büyük Jüri Özel Ödülü”, 2007 - ANGİAD “Yılın En İyi İşadamı” Ödülü, 2007 - TAÇED “ Yılın İşadamı” Ödülü, 2007 - Gelişim Platformu Derneği “İş Dünyasında Profesyonel Gelişim” Ödülü, 2008 - Edu Plus “Liderlik” Ödülü. 2. Mustafa Keten Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı 1946 yılında Konya’da doğdu. İstanbul İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi İktisadi İşletmecilik Bölümü’nden 1968’de mezun oldu. İş yaşamına 1970’te Devlet Planlama Teşkilatı’nda uzman yardımcısı olarak başladı. Yüksek lisansını 1978 yılında Hollanda Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde Kalkınma İdaresi alanında tamamladıktan sonra 1979-1999 yıllarında DPT’de Kalkınmada Öncelikli Yöreler Başkanlığı, Tarım, Orman ve Köyişleri Müsteşarlığı, 12 Başbakanlık Müşavirliği, Özel Çevre Koruma Kurulu Başkanlığı, Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Vakıflar Meclis Başkanlığı görevlerinde bulundu. Kamuda bulunduğu dönemde Petkim ve Tamek Gıda yönetim kurullarında görev aldı, Güneş Sigorta ve Vakıfbank’ta yönetim kurulu başkanlıkları yaptı. Aynı zamanda birçok eğitim kurumunda öğretim görevlisi olarak hizmet verdi. 1999 yılında Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı olarak Akfen Holding’e katıldı. Avrasya İş Konseyi, Türk-Rus İş Konseyi ve Türk-Gürcü İş Konseyi’nin Yönetim Kurulu Üyesi, Türk-Moldovya İş Konseyi’nin de Başkanı’dır. 3. İrfan Erciyas Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı 1954 yılında dünyaya geldi. Gazi Üniversitesi Ekonomi ve Maliye Bölümü’nden 1977 yılında mezun oldu. Türkiye Vakıflar Bankası’nda iş yaşamına başladı. Müfettişlik ve şube müdürlüğü yaptıktan sonra 1996 yılında Genel Müdür Yardımcılığı, 2002’de de Genel Müdürlük görevlerine getirildi. 2003 yılında Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı olarak Akfen Holding’e katıldı. 4. Süha Güçsav Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı 1968 yılında dünyaya geldi. İstanbul Üniversitesi Ekonomi Bölümü’nden 1992 yılında mezun oldu. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Bölümü’nde yüksek lisansını tamamladı. İş yaşamına 1992 yılında Alexander & Alexander Insurance Brokerage Co.’da başladı. Akfen Ailesi’ne 1994 yılında katıldı. Akfen Holding’de sırasıyla Finansman Grup Başkanlığı ve İcra Kurulu Başkanlığı görevlerinde bulundu. 2003 yılından bu yana Akfen Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı’dır. Akfen Holding’deki Yönetim Kurulu Başkan Yardımcılığı görevine ek olarak çeşitli iştiraklerde Yönetim Kurulu Üyeliği, Akfen GYO’da Murahhas Üye ve IBS Sigorta Brokerlik Hizmetleri’nde de CEO olarak görev yapmaktadır. AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 2 3 1 4 13 ÜST YÖNETİM Yönetim Kadrosu Bağlı Ortaklıklar ve İştirakler Oktay Uğur Akın Aydın Mustafa Sani Şener 1986 yılında Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü’nden mezun oldu. Yüksek lisansını University of Illinois’de, Accounting and Auditing dalında 1998 yılında tamamladı. Kariyerine 1987 yılında Maliye Bakanlığı Hesap Uzmanı olarak başladı. Daha sonra Gelirler Genel Müdürlüğü Daire Başkanlığı, Türkiye Muhasebe ve Denetim Standartları Kurulu Üyeliği, Paris OECD Mali İşler Komitesi Temsilciliği, Cenevre Dünya Ticaret Örgütü Türk Delegasyonu Üyeliği, TÜSİAD Ekonomik ve Mali İşler Komisyonu Vergi Çalışma Grubu Üyeliği, Türkiye Liman İşletmeleri Derneği Yönetim Kurulu Üyeliği görevlerinde bulundu. Ayrıca Bilkent Üniversitesi İşletme Fakültesi’nde part-time öğretim görevlisi olarak hizmet verdi. Yeminli Mali Müşavir unvanı da bulunan Uğur, 2005 yılında Akfen Grubu’na katıldı. 1993 yılında Boğaziçi Üniversitesi, Ekonomi Bölümü’nden mezun oldu. 1995 yılında George Washington Üniversitesi’nden MBA derecesini aldı. Kariyerine 1995 yılında TSKB Kurumsal Finansman Bölümü’nde başladı. Daha sonra Yapı Kredi Yatırım ve Garanti Yatırım Kurumsal Finansman bölümlerinde çalıştı. Aydın, 2007 yılında Akfen Grubu’na katıldı. 1977 yılında Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Makine Mühendisliği Bölümü’nden mezun oldu. Yüksek lisansını 1979 yılında İngiltere Sussex Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Bölümü’nde akışkanlar mekaniği üzerine yaptı. Türk mühendisliğinin uluslararası düzeyde gelişimine katkılarından dolayı Karadeniz Teknik Üniversitesi, Makine Mühendisliği Fakültesi tarafından Onur Doktorası’na layık görüldü. TAV Havalimanları Holding öncesinde ulusal ve uluslararası birçok başarılı projede proje müdürlüğünden genel müdürlüğe kadar çeşitli görevler üstlendi. 1997 yılında TAV Havalimanları Holding Yönetim Kurulu Üyesi ve İcra Kurulu Başkanı olarak atandı. Mali İşler ve Denetim Grubu Başkanı Akfen Holding Sıla Cılız İnanç Hukuk İşleri Koordinatörü Akfen Holding 1995 yılında Marmara Üniversitesi, Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. 1996 yılında avukatlık stajını tamamladıktan sonra, 1997 yılında Akfen Holding bünyesinde çalışmaya başladı. Türkiye’de başarı ile tamamlanan Public Private Partnership çalışmalarıyla yap-işlet-devret ve özelleştirme uygulamalarının ihale, devirlerin tamamlanması, finansman yapılarının kurulması ve kredi sözleşmelerinin imzalanması dahil her aşamasında yer aldı. Kamu İhale Mevzuatı, FIDIC, İmtiyaz Sözleşmeleri, Yenilenebilir Enerji ve Elektrik Piyasası başta olmak üzere Enerji Hukuku ve Şirketler Hukuku üzerine çalıştı. 14 Proje Geliştirme Koordinatörü Akfen Holding Gülbin Uzuner Bekit Finans Koordinatörü Akfen Holding 1990 yılında Hacettepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari İlimler Fakültesi İktisat Bölümü’nden mezun oldu. Yüksek lisansını Londra Webster University’de International Finance dalında 1992 yılında tamamladı. Aynı yıl STFA Enerkom’da başladığı finans kariyerine, 1995’te Garanti Bankası’nda Mali Analiz, Pazarlama ve Kurumsal Krediler’de yönetici olarak devam etti. 1998 yılında katıldığı Akfen Grubu’nda halen Finans Koordinatörü olarak görev yapmaktadır. CEO TAV Havalimanları Holding AŞ Coşkun Mesut Ruhi Genel Müdür Akfen İnşaat Turizm ve Ticaret AŞ 1992 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü’nden mezun oldu. Kısa bir süre Güriş İnşaat AŞ’de çalıştıktan sonra aynı yıl Akfen’e katıldı. Şirket bünyesinde şantiyelerde saha mühendisliğinden proje müdürlüğüne çeşitli kademelerde görevlerde bulundu. 2005 yılından bu yana Genel Müdür olarak görev yapmaktadır. H. Semih Ergür Genel Müdür Akfen Altyapı Yatırımları Holding AŞ Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Makine Mühendisliği Bölümü’nden 1974 yılında mezun oldu. 1976 yılında yüksek lisans, 1977 yılında MBA, 1983 yılında Manchester Üniversitesi’nden doktora derecesini aldı. Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde yardımcı doçent olarak çalıştı. 1986-2004 yılları arasında çeşitli görevlerde bulunduğu Citibank/Citigroup’tan Kafkaslar ve Orta Asya Bölge Başkanı iken ayrıldı. Gürcistan, Moğolistan, Ermenistan ve Özbekistan iş konseylerinde üye ve başkan olarak görevler aldı. 2004-2007 yılları arasında enerji, telekomünikasyon ve bankacılık konularında faaliyet gösteren bir holdingin yurtiçi ve yurtdışındaki şirketlerinde yönetici olarak çalıştı. Akfen Grubu’na 2007 yılında katıldı. AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 E. Naci Başerdem Genel Müdür TÜVTURK Taşıt Muayene İstasyonları İşletim AŞ, TASK Su Kanalizasyon Yapım, Yatırım ve İşletme AŞ 1981 yılında Boğaziçi Üniversitesi, İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü’nden mezun oldu. Anadolu Endüstri Holding AŞ grubunda pazarlama uzmanı olarak çalışma hayatına başladı. Pamukbank, Nasaş Alüminyum, Internas SA, Benetton ve Altınyıldız gibi grup ve kuruluşlarda orta ve üst kademe yöneticiliklerde bulundu. 1999 yılında Doğuş Grubu’na katıldı. Doğuş Yayın Grubu, Tansaş AŞ ve Doğuş İnşaat AŞ icra kurullarında görev aldı. Mart 2008’de TÜVTURK AŞ Genel Müdürlüğü’ne atandı. Boğaziçi Üniversitesi Mezunlar Derneği Başkanlığı’nı yaptı. Türkiye Etik Değerler Vakfı ve mütevellisi olduğu Boğaziçi Üniversitesi Vakfı Yönetim Kurulu Üyeliklerinde bulundu. Halen Boğaziçi Üniversitesi Vakfı Yönetim Kurulu Üyeliği ve vakıf iştiraki olan BUTEK AŞ’nin Yönetim Kurulu Başkanlığı görevlerini sürdürmektedir. John PhIllIps Genel Müdür Mersin Uluslararası Liman İşletmeciliği John Phillips 1975 yılında P&O Denizcilik’e bağlı olarak Londra’da seyir zabiti olarak çalışmaya başladı. 26 yaşında 1. Sınıf Uzak Yol Sertifikası’na hak kazandı ve çeşitli gemilerde görev alarak kıtalar arası birçok limanı dolaştı. 1987 yılından itibaren limancılık sektöründe üst düzey yönetici olarak çeşitli görevlerde bulundu. Görevinin bir parçası olarak Avrupa ve İskandinavya ülkelerindeki birçok liman projesinde yer aldı; 2007 yılının Ağustos ayında MIP’e katıldı. Ali Fikri Cinalioğlu Genel Müdür AkfenHes Yatırımları ve Enerji Üretim AŞ 1975 yılında Karadeniz Teknik Üniversitesi, İnşaat Mühendisliği Bölümü’nden İnşaat Yüksek Mühendisi olarak mezun oldu. 1985 yılında Norveç’te hidroelektrik enerjinin geliştirilmesi konusunda bir yıllık eğitimini tamamladı. Kariyerine 1975 yılında DSİ’de Proje Mühendisi olarak başlayan Cinalioğlu, sırasıyla Kontrol Mühendisi, Şube Baş Mühendisi, Planlama Şube Müdürü, Fen Heyeti Müdürü ve 1986 yılında Bölge Müdür Yardımcılığı görevlerini üstlendi. 1992 yılında DSİ Kahramanmaraş 20. Bölge Müdürlüğü’ne getirildi. 1998 yılından itibaren özel sektör bünyesinde çalışmaya başladı; AGE İnşaat bünyesinde 2007 yılına kadar Koordinatörlük ve Altyapı İşleri Genel Müdürü olarak görev yaptı. Şubat 2007’den bugüne AkfenHes Genel Müdürü, AkfenHes bünyesindeki enerji şirketlerinin Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdürü olarak kariyerine devam etmektedir. Oğuz Ünver Genel Müdür Akfen Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı AŞ 1991 yılında Viyana Üniversitesi, İşletme Bölümü’nden mezun oldu. Yüksek lisansını 1995 yılında yine aynı üniversitede finans dalında tamamladı. Kariyerine 1994 yılında LKW Walter’da Asistant Manager olarak başladı. 1996-2001 yılları arasında Neuber/Degussa Austria-Brenntag AG’de İç Kontrol ve Denetim Müdürlüğü, 2001-2006 yılları arasında Tantur’da (TUİ Türkiye) Genel Müdürlük görevlerini üstlendi. 2007 yılında Akfen Grubu’na katılarak Akfen GYO Genel Müdürü oldu. Okyay Turan Genel Müdür Akfen Turizm Yatırımları ve İşletmecilik AŞ 1993 yılında Bilkent Üniversitesi, Turizm Otelcilik Bölümü’nden mezun oldu. Üniversitede ilk stajını yaptığı Antalya Club Hotel Sera City & Resort ve Antalya Dedeman Convention’da çalışma hayatına başladı. Turizm Bakanlığı Seyahat Acenteleri Enformasyon Belgesi sahibi olan Turan daha sonra Mega Residence Hotel Front Office Managament, Mega Residence Sales & Marketing bölümlerinde yöneticilik yaptı. St. Paul Tourism & Travel Agency ve Mersin Hotel Chain Group’da Genel Müdürlük ve Genel Koordinatörlük görevlerinde bulundu. Daha sonraki yıllarda yine aynı gruba bağlı City Residence’da ve Kuşadası Mersin Beach Resort’te Genel Koordinatörlük görevini yürüttü. 2005 Haziran ayında Akfen Grubu’na katıldı. Süleyman Yılmaz Genel Müdür Akınısı MakİNE SanAYİ ve TicARET AŞ 1977 yılında Gazi Üniversitesi, Makine Mühendisliği Bölümü’nden mezun oldu. Şap Enstitüsü’nde ve Tümosan Grubu’nda bir süre görev yaptıktan sonra 1980 yılında AKINISI-Akfen firmalarında çalışmaya başladı. 1980 yılından beri Akfen, AKINISI, AKINISI & Ekin firmalarında teklif hazırlama, dizayn-proje, imalat, montaj, işletmeye alma ve işletme gibi işlerde çalıştı; halen Akfen Holding bünyesindeki AKINISI Mak. San. ve Tic. AŞ’de Genel Müdür olarak görevini sürdürmektedir. Sevhan Gök Kahya Genel Müdür IBS Sigorta ve Reasürans Brokerliği AŞ 1984 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi, Makine Mühendisliği Bölümü’nden mezun oldu. Yüksek lisansını İstanbul Üniversitesi, İşletme Fakültesi’nde 1986 yılında tamamladı. 1988 yılında kariyerine Alexander & Alexander (A & A) Sigorta Brokerliği’nde başladı. 1992 yılında A & A Çekoslovakya, Prag ofisini kurmak üzere İş Geliştirme Müdürü olarak atandı. Uluslararası deneyimlerinden sonra 1994-1997 yılları arasında Marsh & Mc Lennan’da Pazarlama Direktörü olarak çalıştı. GYİAD, UNIBA, The British Chamber of Commerce Turkey, Euribron Türkiye Temsilciliği, GESİD ve Sigorta Brokerleri Derneği üyesidir. 1998 yılından beri IBS Sigorta ve Reasürans Brokerliği AŞ’de Genel Müdür ve Yönetim Kurulu Üyesi’dir. 15 2008 Yılı Finansal Sonuçları 2007 yılında 841,3 milyon TL olan Akfen Holding varlıkları %43’lük artışla 2008 yılında 1.205,3 milyon TL’ye ulaşmıştır. 2007 yılında 841,3 milyon TL olan Akfen Holding varlıkları %43’lük artışla 2008 yılında 1.205,3 milyon TL’ye ulaşmıştır. Akfen Holding varlıklarının sektörel dağılımında ilk sırayı %37’lük payı ile gayrimenkul sektörü alırken, onu %23’lük payı ile enerji grubu, %21’lik payı ile inşaat grubu takip etmektedir. Akfen Grubu hidroelektrik santralleriyle enerji üretimi yapmak için 12 Ocak 2007 tarihinde AkfenHES’i kurmuştur. Bünyesinde toplam 21 adet hidroelektrik projesi bulunduran AkfenHES 2007 yılı içinde Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde bulunan 14 hidroelektrik üretim şirketinin önemli oranda hissesini almıştır. 2008 yılsonu itibariyle bu projelerin 13 tanesi devam etmektedir. 16 Grup 2008 yılı içinde 109,1 milyon TL tutarında maddi duran varlık yatırımı gerçekleştirmiştir. 2008 yılı içinde otel projelerinden kaynaklanan maddi duran varlık alımlarının toplamı 46,9 milyon TL, HES projelerinden kaynaklanan maddi duran varlık alımlarının toplamı 25,9 milyon TL, kamulaştırma giderlerinden oluşan maddi duran varlık alımları da 7,3 milyon TL tutarındadır. Grup 2008 yılı içinde 73,0 milyon TL tutarında maddi olmayan duran varlık yatırımı gerçekleştirmiştir. Maddi olmayan duran varlık girişlerinin 72,8 milyon TL’lik tutarı araç muayene istasyonları için ödenen alt işletim bedelinden oluşturmaktadır. Grup’un sahip olduğu yatırım amaçlı gayrimenkullerin gerçeğe uygun değeri 2008 yılı içerisinde 177.345 TL tutarında artmıştır. AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Gelirler Satışların Maliyeti Brüt Kâr 2008 2007 81.937 228.351 (50.898) (182.909) 31.039 45.442 Faaliyet Kârı 104.903 257.047 Faiz, Vergi ve Amortisman Öncesi Kâr/(Zararı) (20.179) 256.006 Vergi Öncesi Kâr/(Zararı) (76.546) 230.417 Net Dönem Kârı/(Zararı) (81.909) 231.416 2008 2007 Özet Nakit Akım Tablosu İşletme Faaliyetlerinden Sağlanan Net Nakit Akımı (248.608) 43.252 Yatırım Faaliyetlerinde Kullanılan Net Nakit (187.370) (125.952) Finansal Faaliyetlerden Sağlanan Net Nakit 455.856 83.607 Özet Bilanço 2008 2007 Ticari ve Diğer Alacaklar 109.311 103.878 Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller 404.362 275.726 Toplam Varlıklar 1.205.319 841.305 Finansal Borçlar 741.037 312.780 Toplam Yükümlülükler 863.717 425.330 Toplam Özkaynaklar 341.602 415.975 2008 2007 38 20 (100) 101 (25) 112 2008 2007 Brüt Kâr Marjı (%) Net Kâr Marjı (%) Favök Marjı (%) Toplam Gelirler Toplam Varlıklar Toplam Özsermaye 81.937 228.351 1.205.319 841.305 341.602 415.975 1.205.319 Özet Gelir Tablosu 841.305 Başlıca Finansal Göstergeler (000 TL) 2007 2008 TOPLAM VARLIKLAR (TL) 17 İştirakler %42,50 TAV Yatırım Holding AŞ %21,37 TAV Havalimanları Holding AŞ %28,30 TÜVTURK Kuzey Taşıt Muayene İstasyonları İşletim AŞ %28,30 TÜVTURK Güney Taşıt Muayene İstasyonları İşletim AŞ %28,30 TÜVTURK İstanbul Taşıt Muayene İstasyonları İşletim AŞ %85,00 Adana-Hatay-İçel Taşıt Muayene İstasyonları İşletim AŞ %42,50 Mersin Uluslararası Liman İşletmeciliği AŞ %42,50 PSA Akfen Liman İşletmeciliği ve Yönetim Danışmanlığı AŞ %42,50 Mersin Denizcilik Faaliyetleri Ticaret AŞ %28,27 TASK Su Kanalizasyon Yapım, Yatırım ve İşletme AŞ %84,80 Akfen Altyapı Yatırımları Holding AŞ %84,20 AkfenHES Yatırımları ve Enerji Üretim AŞ %50,25 Akfen Enerji Yatırımları Holding AŞ %29,00 Akfen Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı AŞ %50,00 Akfen Gayrimenkul Yatırımları ve Ticaret AŞ %99,84 Akfen İnşaat Turizm ve Ticaret AŞ %99,85 Akfen Turizm Yatırımları ve İşletmesi AŞ %99,90 AKINISI Makine Sanayi ve Ticaret AŞ %37,00 IBS Sigorta Brokerlik Hizmetleri AŞ 18 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 19 Kuşadası Akfen Club Otel yaz turizmine yönelik olup yurtdışı pazarına hizmet vermektedir. İzmir’e 65 kilometre, Adnan Menderes Havaalanı’na 69 kilometre mesafede bulunan otelin deniz yolunu tercih edenler için çift iskeleli bir limanı ve dünya standartlarında bir yat limanı bulunmaktadır. 20 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 21 2008 YILI FAALİYETLERİ Havaalanı İmtiyazları ve İnşaatlar TAV, Tepe ve Akfen gruplarının ortak girişimiyle 1997 yılında İstanbul Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali yap-işletdevret ihalesinin kazanılmasının ardından kuruldu. Havalimanı inşaatı, işletmesi ve finansmanı alanında uzmanlaşmış bir kuruluş olan TAV, bugün Türkiye’de lider, Orta Doğu, Kuzey Afrika ve Kafkaslar’da önde gelen bir güç olma yolunda kararlı adımlar atmaktadır. Hızlı büyüme ivmesi ve yeni yatırım fırsatları nedeniyle 2006 yılında yeniden yapılanarak işletme ve yapım hizmetlerini TAV Havalimanları Holding AŞ ve TAV İnşaat AŞ şirketleri altında gruplandıran TAV, istikrarlı bir biçimde başarılı çalışmalara imza atmaya devam etmektedir. TAV 10 yıl boyunca hem havalimanı yapım projelerinde, hem de havalimanı işletmeciliği gibi yepyeni bir sektörde Türkiye’nin uluslararası markalarından biri olma yolunda çok önemli adımlar atmıştır. 22 TAV İnşaat TAV İnşaat, yurtiçi ve yurtdışında bugüne dek yaklaşık 2 milyon 350 bin metrekare inşaat projesine yüklenici olarak imza atmıştır. 1997 yılında İstanbul Atatürk Havalimanı inşaatıyla faaliyete geçen TAV Tepe Akfen Yatırım İnşaat ve İşletme AŞ (TAV İnşaat), 10 Ekim 2003 tarihinde TAV Havalimanları Holding AŞ bünyesinden ayrıldı. Havalimanı inşaatında bir marka olmak amacını taşıyan Şirket, gerek yurtiçinde gerek yurtdışında başta havalimanı olmak üzere çeşitli inşaat faaliyetlerinde bulunmaktadır. TAV İnşaat, dünya havalimanı inşaat sektöründe önde gelen bir güç olma yolunda kararlı adımlar atmaktadır. Yurtdışındaki faaliyetlerini şubeleri aracılığıyla sürdüren Şirket’in halen Dubai, Katar, Mısır, Libya, Tunus ve Bahreyn’de toplam altı şubesi ve 2.083 çalışanı bulunmaktadır. Şubeleri ve inşaat sektörünün dünya çapındaki büyük şirketleriyle kurmuş olduğu iş ortaklıkları sayesinde ciddi bir iş hacmine ulaşan TAV İnşaat’ın, üstün teknoloji kullanarak gerçekleştirdiği çağdaş projeleri, faaliyet gösterdiği bölgenin kültürünü ve dinamizmini yansıtmaktadır. 2007 sonu itibariyle şirket ve ortaklarının devam eden projelerinin toplamı 6 milyar ABD dolarına, bu projeler içinde TAV İnşaat’ın payı 2,5 milyar ABD dolarına ulaşmıştır. Bugüne dek yaklaşık 2 milyon 350 bin metrekare inşaat projesine yüklenici olarak imza atan TAV İnşaat, dünyada sınırlı arza sahip bir alan olan teknik bakım ve onarım desteği konusunda da deneyimli ekibiyle hizmet vermektedir. Rakiplerine karşı ayrıcalıklı bir konumda bulunan TAV İnşaat’ı herhangi bir inşaat şirketinden ayıran başlıca özelliği, sahip olduğu teknolojik üstünlüktür. AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 TAV inşaat, dünyada giderek artan bir ihtiyaca cevap vermek üzere havalimanı altyapısı alanında danışmanlık hizmeti de sunmaktadır. Körfez Bölgesi’nde büyük bir iş hacmine sahip olan ve yüksek teknoloji kullanımı gerektiren akıllı binalar inşa eden TAV İnşaat, Emirates A380 uçakları için yapılan bakım onarım hangarı ihalesini kazanmasının ardından ilk şubesini Dubai’de kurmuştur. 2004 yılında Dünya Bankası ve Mısır Hükümeti’nin ortak projesi olan Kahire Havalimanı Dış Hatlar Terminali’nin yapım işini alması dikkatleri Şirket’in üzerine çekmiş ve bunu gerek yurtiçinde gerek yurtdışında kazandığı büyük ve prestijli projeler olan Ankara Esenboğa, Tiflis, Batum ve İzmir Havalimanlarının yapımı izlemiştir. Çelik çatı yapımı projesiyle faaliyete geçen Dubai Şubesi, diğer TAV İnşaat şubelerinden farklı olarak havalimanı inşaatı dışındaki projelerle de ilgilenmektedir. Şirket, 2006 yılında ortağı Taisei ile birlikte 2,1 milyar ABD doları büyüklüğe erişmiş olan Yeni Doha Havalimanı’nın (NDIA) inşaat projesini yüklenmiştir. Bu büyük başarıyı Tunus Enfidha ve Libya Tripoli havalimanları izlemiştir. 2007 yıl sonu itibariyle de dört adet çok katlı bina projesi gerçekleştirilmiştir. Önümüzdeki yıllarda havacılık sektörünün hız kazanarak büyümesini sürdüreceği ve dünyada yeni havalimanı ihtiyacının önemli ölçüde artacağı görülmektedir. Sektörün, Türkiye’nin yanı sıra Orta Doğu, Asya ve Afrika bölgelerindeki büyüme potansiyeli ve yeni pazar imkânları düşünülerek TAV markasının daha büyük projelerden pay alabilmesi hedeflenmektedir. TAV Havalimanları Holding AŞ Üç kıtada 11 bini aşan çalışanıyla, uluslararası kalite standartlarında hizmet veren TAV Havalimanları, dünyanın önde gelen havalimanı işletmecileri arasındadır. TAV Havalimanları Holding, dünyanın en zorlu sektörlerinden biri olan havalimanı işletmeciliğinde bilgi birikimi, deneyim ve yaratıcılıkla bir başarı hikâyesi yazmaya devam etmektedir. Türkiye, Orta Doğu, Kuzey Afrika ve Kafkaslar’da uzman havalimanı işletmecisi olarak ilerleyen TAV Havalimanları Holding, Türkiye’de İstanbul Atatürk Havalimanı, Ankara Esenboğa İç ve Dış Hatlar Terminalleri ile İzmir Adnan Menderes Havalimanı Dış Hatlar Terminali’ni, yurtdışında ise Gürcistan’ın Tiflis ve Batum, Tunus’un Monastir Habib Bourguiba Uluslararası Havalimanı’nı işletmektedir. TAV, Antalya Gazipaşa Havaalanı ile Tunus’un Enfidha Zine Abidine Ben Ali Uluslararası Havalimanı’nın işletme hakkını da elinde bulundurmaktadır. Hedef bölge olarak seçtiği Avrupa’da önemli bir adım atarak Makedonya’nın başkenti Üsküp’teki Alexander the Great (Büyük İskender) Uluslararası Havalimanı’nın işletmesini üstlenen TAV Havalimanları, 20 yıl süreyle işletmesini aldığı St. Paul the Apostle Uluslararası Havalimanı’nda teknik altyapıyı da kapsayacak modernizasyon çalışmalarını yürütmektedir. İştip Kargo Havalimanı’nın opsiyonel işletme hakkı TAV Havalimanları’ndadır. Bünyesinde 12 ayrı şirket bulunan TAV Havalimanları Holding; yer hizmetleri, işletme hizmetleri, gümrüksüz mağazacılık, yiyecek-içecek, bilgi işlem ve güvenlik gibi havalimanı operasyonunu bütünleyici iş kollarında da faaliyet göstermektedir. Yılda yaklaşık 300 havayolu şirketinin 370 bin uçuşuna hizmet sunan TAV Havalimanları, halen yılda ortalama 36 milyon yolcuya hizmet vermektedir. Üç kıtada 11 bini aşan çalışanıyla, uluslararası kalite standartlarında hizmet veren TAV Havalimanları, dünyanın önde gelen havalimanı işletmecileri arasında yer almaktadır. Toplam Yolcu Sayısı 2008 40.948.987 2007 34.646.216 Artış %9 Toplam Ticari Uçak Trafiği 2008 355.007 2007 368.810 Artış %4 Kaynak: Devlet Hava Meydanları İşletmesi 23 Havaalanı İmtiyazları ve İnşaatlar TAV İstanbul Atatürk Havalimanı Günde ortalama 680 ile 730 arası uçağın inip kalktığı İstanbul Atatürk Havalimanı, her gün yaklaşık 70 bin yolcuya hizmet vermektedir. Türkiye’nin dünyaya açılan kapısı Atatürk Havalimanı, TAV Havalimanları Holding’in imzasını taşımaktadır. “Yap-işlet-devret” modeliyle gerçekleştirilen İstanbul Atatürk Havalimanı Yeni Dış Hatlar Terminali Ocak 2000’de hizmete girdi. 2004’te devreye sokulan ek tesisle birlikte yıllık 14 milyon olan yolcu kapasitesi 20 milyona çıkarıldı. İstanbul Atatürk Havalimanı, mimarisi, yolcu akış hızı ve sunduğu hizmet kalitesiyle Türkiye’nin en büyük havalimanı olmasının yanı sıra, Avrupa’da övgüyle karşılanan önemli havalimanları arasındadır. Öte yandan, Havalimanının otoparkı da Avrupa’nın tek çatı altındaki en büyük otoparkı olma özelliğini taşımaktadır. Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (DHMİ) ile imzalanan ek sözleşme gereği 2008 yılında başlatılan İç ve Dış Hatlar Terminali genişletme ve ek açık otopark yapım çalışmaları sürmektedir. Bu çalışmaların amacı, yolcu akış hızının artması ve aprondaki araç trafiğinin rahatlatılmasıdır. 24 Günde ortalama 680 ile 730 arası uçağın inip kalktığı İstanbul Atatürk Havalimanı, her gün yaklaşık 70 bin yolcuya hizmet vermektedir. Yoğun dönemlerde uçak sayısı 900-950’yi bulurken, günlük yolcu sayısı da 95-100 bine ulaşmaktadır. Günümüzün en gelişmiş havacılık teknolojileriyle donatılmış olan Atatürk Havalimanı, dünyanın farklı yerlerinden yaklaşık 300 havayolu şirketine hizmet vermektedir. TAV, Temmuz 2005 itibariyle Atatürk Havalimanı’nın iç hatlar işletmesini de üstlenmiştir. Toplam 62.500 metrekarelik bir alana yayılan İç Hatlar Terminali, yılda ortalama 7,5 milyon yolcuya hizmet verecek şekilde modernize edilmiştir. AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Uluslararası havayollarını ortak bir yazılımla birbirine bağlayan otomasyon sistemi CUTE ile yolcular aktarma esnasında yeniden bagaj yükleme zorunluluğundan kurtulurken, “bagaj handling” sistemiyle de saatte 15 bin bagaj ayrılmaktadır. Ocak 2007’den itibaren kullanılmaya başlanan Explosive Detection System (EDS) ise çıkış yapan her bagajı, %100 bagaj tarama prensibiyle kontrolden geçirmektedir. Öte yandan, Enerji Piyasası Denetleme Kurumu’ndan (EPDK) Şubat 2008’de alınan Otoprodüktör Lisansı ile Atatürk Havalimanı’nın enerjisini, Trijenerasyon Sistemi’ni hayata geçirerek üretmek için hazırlıklar sürmektedir. Bu projeyle, elektrik üretimi sağlanırken, atık ısı geri kazanım kazanıyla elde edilen ısıyı terminal iklimlendirilmesinde kullanarak enerji tüketiminde %25 düzeyinde tasarruf hedeflenmektedir. İstanbul Atatürk Havalimanı’nın Aldığı Uluslararası Ödüller • Yüksek Övgüye Değer Ödülü, 2007: 13. Dünya Güzergâh Geliştirme Forumu, Routes • En İyi 2. Havalimanı, 2003: www.travelquality.com • Avrupa’nın En Konforlu Dış Hatlar Terminali, 2002: Deutsche Aeroconsult • Mühendislik Akademi Ödülü, 2002: ACECAmerikan Mühendislik Konseyi (TAV, bu ödüle layık görülen ilk Türk şirketidir.) • Orta Doğu ve Balkanlar’ın En Güvenli Havalimanı, 2001: Amerikan Sivil Havacılık Otoritesi (FAA) İstanbul Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali İşletme süresi / Bitiş tarihi 15 yıl 6 ay / Ocak 2021 2008 Yolcu trafiği* 14.315.598 2008 Ticari uçak trafiği* 155.358 Dış Hatlar Terminali Yolcu Trafiği (milyon) 2008 14,32 2007 13,60 İç Hatlar Terminali İşletme süresi / Bitiş tarihi 15 yıl 6 ay / Ocak 2021 2008 Yolcu trafiği* 2008 Ticari uçak trafiği* 9.213.462 99.141 *Kaynak: Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ). 25 Havaalanı İmtiyazları ve İnşaatlar TAV Ankara Esenboğa Havalimanı Sadece ülkemizin değil, Avrupa’nın da en modern havalimanı olan Esenboğa, Türkiye’de iç ve dış hatlar terminallerini aynı çatı altında buluşturan tek havalimanıdır. Sadece Türkiye’nin değil, aynı zamanda Avrupa’nın da en modern havalimanı olan Esenboğa, Ankara’nın çağdaş yüzünü simgelemektedir. Türkiye’de iç ve dış hatlar terminallerini aynı çatı altında buluşturan tek havalimanı olan Esenboğa, toplam 182 bin metrekare terminal alanına sahiptir. Özgün tasarımı ve yolculara diledikleri yere kolay erişim olanağı sağlayan farklı perspektifiyle ulaşım açısından da başkente yeni bir soluk getiren Esenboğa Havalimanı, planlanan tarihten bir yıl önce tamamlanarak 16 Ekim 2006’da hizmete açılmıştır. Esenboğa Havalimanı İç ve Dış Hatlar Terminali’nde kurulan Kojenerasyon Santrali’yle doğalgazdan elektrik üretimi sağlanırken, atık ısı geri kazanım kazanıyla elde edilen ısı, terminal iklimlendirilmesinde kullanılarak enerji giderlerinde %25 oranında tasarruf sağlanmaktadır. Ankara Esenboğa Havalimanı Dış Hatlar Terminali İşletme süresi / Bitiş tarihi 16 yıl 7 ay / Mayıs 2023 2008 Yolcu trafiği* 1.247.822 2008 Ticari uçak trafiği* 12.198 Dış Hatlar Terminali Yolcu Trafiği (milyon) Türkiye’nin protokol ve diplomasi kapısı olan Esenboğa Havalimanı stratejik bir öneme sahiptir. Son teknoloji ürünü güvenlik sistemleriyle donatılan Esenboğa’da uçağa yüklenen her bagaj, Explosive Detection System (EDS) ile taranarak %100 güvenlik kontrolünden geçirilmektedir. 2008 1,25 2007 1,35 İç Hatlar Terminali İşletme süresi / Bitiş tarihi 16 yıl 7 ay / Mayıs 2023 2008 Yolcu trafiği* 2008 Ticari uçak trafiği* 4.444.311 38.881 İç Hatlar Terminali Yolcu Trafiği (milyon) 2008 4,44 2007 3,61 *Kaynak: Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ). 26 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 TAV İzmir Adnan Menderes Havalimanı Toplam 108 bin metrekarelik alan üzerinde kurulan Dış Hatlar Terminali, İzmir’in turizm ve ticaret hacmine yeni bir soluk kattı. Adnan Menderes Havalimanı Dış Hatlar Terminali, TAV Havlimanları’nın seçkin ve nitelikli tasarım zincirinin önemli bir halkasıdır. Çağlar boyunca ticaretin, eğlencenin ve kültürün en önemli merkezlerinden biri olan İzmir’in turizm ve ticaret hacmine yeni bir soluk getiren terminal, aynı zamanda bölgenin dünyayla ilişkisini de yepyeni bir boyuta taşıdı. “Yap-işlet-devret” modeliyle hayata geçirilen terminal, 9 Eylül 2006’da hizmete açıldı ve böylece yılda ortalama 3 milyon olan yolcu kapasitesi 5 milyona ulaştı. Toplam 108 bin metrekarelik alan üzerinde kurulan Dış Hatlar Terminali, Anadolu’nun ticaret trafiğinde büyük önem taşıyan İzmir’in turizm ve ticaret hacmine yeni bir soluk katmaktadır. Türk Yapısal Çelik Derneği (TUCSA) tarafından açılan yarışmada da Adnan Menderes Havalimanı Dış Hatlar Terminali ve Çok Katlı Otoparkı projesi, uygulanmış yapılar arasında birincilik ödülünü aldı. Adnan Menderes Havalimanı Dış Hatlar Terminali ve Çok Katlı Otoparkı, 2007 yılında Lüksemburg’da European Steel Design Awards (ECCS) Ödülü’ne layık görüldü. 2008 yılında da Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) tarafından Çevre Özel Ödülü’yle ödüllendirildi. İzmir Adnan Menderes Havalimanı Dış Hatlar Terminali İşletme süresi / Bitiş tarihi 8 yıl 4 ay / Ocak 2015 2008 Yolcu trafiği* 1.698.344 2008 Ticari uçak trafiği* İzmir Adnan Menderes Havalimanı’nın Aldığı Ödüller Adnan Menderes Havalimanı Dış Hatlar Terminali ve Çok Katlı Otoparkı’nın tasarımı için 1998 yılında Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen yarışmada birincilik alan proje, 2006 yılında hayata geçirildi. 13.192 Dış Hatlar Terminali Yolcu Trafiği (milyon) 2008 1,70 2007 1,60 *Kaynak: Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ). 27 Havaalanı İmtiyazları ve İnşaatlar TAV Antalya Gazipaşa Havalimanı Yıllık 500 bin yolcu kapasitesine sahip olan Antalya Gazipaşa Havaalanı’nın, 2.144 metrekare terminal alanı ve 105 araç kapasiteli otoparkı bulunmaktadır. 28 Sivil havacılık sektörüne imzasını atan TAV Havalimanları Holding, Türkiye’deki havacılık sektörünün kazandığı büyük ivmeyle birlikte önemi daha da artan Antalya Gazipaşa Havaalanı’nın işletmesini 25 yıllığına üstlendi. 2.144 metrekare terminal alanına sahip Antalya Gazipaşa Havaalanı’nın yapımının 2009 yılında tamamlanması hedeflenmektedir. TAV Havalimanları Holding, Antalya Gazipaşa Havaalanı ile havalimanı işletmeciliğindeki deneyim ve bilgi birikimini, Türkiye’de ve hedef bölgesinde butik havalimanları yaratılması ve geliştirilmesi ile bu sayede yeni uluslararası uçuş noktaları oluşturulması doğrultusunda kullanmayı planlamaktadır. Antalya Gazipaşa Havaalanı İşletme süresi: 25 yıl (İşletme ruhsatının alınmasından Yıllık 500 bin yolcu kapasitesine sahip Antalya Gazipaşa Havaalanı’nın 105 araç kapasiteli otoparkı bulunmaktadır. Ayrıca pistin uzatılarak bu havaalanının Alanya ve çevresine hizmet eden uluslararası bir merkez haline getirilmesi hedeflenmektedir. sonra). AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 TAV Georgia Tiflis Uluslararası Havalimanı Yılda 2,8 milyon yolcu kapasitesiyle Tiflis Uluslararası Havalimanı yolcu terminali, TAV’ın yurtdışındaki işletmecilik faaliyetlerinin ilk ve çok önemli bir adımıdır. Yakın gelecekte Avrupa ve Asya arasında önemli bir köprü görevi üstlenmesi beklenen Tiflis Uluslararası Havalimanı, TAV Havalimanları Holding’in sermayesine %66 oranında iştirak ettiği TAV Urban Georgia LLC tarafından 31 Ekim 2005’ten bu yana işletilmektedir. TAV Urban Georgia LLC tarafından yapımı gerçekleştirilen ve 7 Şubat 2007’de hizmete açılan yeni yolcu terminaliyle Havalimanı, stratejik önemini karşılayacak duruma gelmiştir. Tiflis Uluslararası Havalimanı, sadece 1,5 milyon nüfuslu başkentin değil, ülkenin de giriş çıkış kapısı olma özelliğini taşımaktadır. Tiflis Uluslararası Havalimanı İşletme süresi / Bitiş tarihi 2008 Yolcu trafiği* 2008 Ticari uçak trafiği* 20 yıl / Şubat 2027 714.976 14.494 Yolcu Trafiği (bin) 2008 715 2007 616 *Kaynak: Gürcistan Sivil Havacılık Otoritesi. TAV, Tiflis Uluslararası Havalimanı’nı 20 yıl boyunca işletme hakkına sahip bulunmaktadır. Yılda 2,8 milyon yolcu kapasitesiyle Tiflis Uluslararası Havalimanı yolcu terminali, TAV’ın yurtdışındaki işletme projelerinin ilk ve çok önemli bir adımıdır. 29 Havaalanı İmtiyazları ve İnşaatlar TAV Batum Batum Uluslararası Havalimanı Türkiye ve Gürcistan arasında ortak kullanılan ilk havalimanı olan Batum Uluslararası Havalimanı’nın yıllık yolcu kapasitesi 562.500’dür. 30 TAV Havalimanları Holding, Gürcistan’ın ikinci büyük havalimanı Batum Uluslararası Havalimanı’nın da işletmesini 26 Mayıs 2007’de üstlendi. Yıllık 562.500 yolcu kapasiteli bu havalimanı yeni pisti, taksi yolu, apronu ve terminal binasıyla hizmete girdi. Batum Uluslararası Havalimanı, yüksek teknolojisi ve fonksiyonel tasarımıyla gelecekte yolcu potansiyelinin artışına göre genişletilebilecek bir yapıya sahiptir. Batum Uluslararası Havalimanı İşletme süresi / Bitiş tarihi Batum Uluslararası Havalimanı’nın en büyük özelliği, Türkiye ve Gürcistan arasında ortak kullanılan ilk havalimanı olmasıdır. Karadeniz sahilindeki konumuyla ülkenin turizm ve ticaret merkezi de olan Batum Uluslararası Havalimanı, TAV Havalimanları Holding’in %60 hissesine sahip olduğu TAV Batumi Operations LLC tarafından işletilmektedir. 2008 Yolcu trafiği* 2008 Ticari uçak trafiği* 20 yıl / Şubat 2027 81.068 1936 Yolcu Trafiği 2008 81.068 2007** 39.762 *Kaynak: Gürcistan Sivil Havacılık Otoritesi. ** 26 Mayıs-31 Aralık dönemi. AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 TAV Tunus Monastir Habib Bourguiba Uluslararası Havalimanı 2008 yılında 33 bin uçuşun gerçekleştiği Monastir Habib Bourguiba Uluslararası Havalimanı, 900 tonluk kargo kapasitesine sahiptir. TAV Havalimanları Holding, 1 Ocak 2008’de Tunus’un Monastir Habib Bourguiba Uluslararası Havalimanı’nın işletmesini 40 yıl süreyle üstlendi. Monastir Habib Bourguiba Uluslararası Havalimanı Avrupa’daki pek çok başkente iki saat uzaklıktaki Monastir Habib Bourguiba Uluslararası Havalimanı’nın yolcu kapasitesi 3,5 milyon olmasına karşın, hizmet verilen dış hat yolcu sayısı 2008’de 4,2 milyona ulaştı. 2008 yılında 33 bin uçuşun gerçekleştiği Monastir Habib Bourguiba’nın kargo kapasitesi de 900 tondur. 28 bin metrekare terminal kullanım alanı olan Monastir Habib Bourguiba Uluslararası Havalimanı, 18 bin metrekare oturma alanına sahiptir. Yolcu Trafiği (milyon) İşletme Süresi / Bitiş tarihi 2008 Yolcu trafiği* 2008 Ticari uçak trafiği* 40 yıl / Mayıs 2047 4.210.271 33.579 2008 4,21 2007 4,28 *Kaynak: Tunus Sivil Havacılık ve Havalimanları Otoritesi (OACA). Hava trafik kontrolü dışında, tüm havalimanı faaliyetleri, TAV Havalimanları Holding’in tamamına sahip olduğu TAV Tunisie SA tarafından gerçekleştirilmektedir. 31 Havaalanı İmtiyazları ve İnşaatlar TAV Tunus Enfidha Zine El Abidine Ben Ali Uluslararası Havalimanı Toplam 4.300 hektar alanda kurulacak olan havalimanında ilk fazda 90 bin metrekare üzerine terminal binası inşa edilecektir. 2009’da hizmete açılması hedeflenen Enfidha Zine El Abidine Ben Ali Uluslararası Havalimanı’nın yapımı halen devam etmektedir. Afrika’nın en önemli uçuş merkezi olması hedeflenen havalimanı, TAV Tunisie SA tarafından Mayıs 2047’ye kadar işletilecektir. Toplam 500 milyon avro tutarında bir yatırımın ardından Enfidha Zine El Abidine Ben Ali Uluslararası Havalimanı’nın yıllık yolcu kapasitesinin 7 milyona ulaşması hedeflenmektedir. İşletme süresince yürütülecek dört aşamalı çalışmayla nihai kapasite 22 milyona çıkarılacaktır. Açık otopark alanına sahip yeni bir terminal binası, pist, apron, taksi yolları ve hizmet binalarıyla birlikte toplam 4.300 hektar alan üzerine kurulacak olan havalimanında ilk fazda 90 bin metrekare üzerine terminal binası inşa edilecektir. Enfidha Zine El Abidine Ben Ali Uluslararası Havalimanı’nda, ATÜ, BTA, Havaş, TAV İşletme Hizmetleri gibi grup şirketlerinin hizmet vermesi de öngörülmektedir. 32 TAV Tunisie SA’nın Aldığı Uluslararası Ödüller Afrika Kıtası’nda gerçekleştirilen yatırımlarda hükümetler ve özel sektör için ana veri kaynağı sağlayan Africa Investor’ın düzenlediği “Altyapı Ödülleri 2008/Infrastructure Awards 2008” töreninde TAV Tunisie SA, Enfidha Zine El Abidine Ben Ali Uluslararası Havalimanı ile “Yılın Proje Geliştiricisi/Developer of The Year” ödülüne layık görüldü. Aynı yarışmada TAV Tunisie SA, “Yılın Özel Sektör Devlet Ortaklığı”, TAV Havalimanları Holding ise “Yılın Sponsoru” kategorilerinde finale kaldı. TAV Tunusie SA proje finansmanı, Euromoney Project Finance dergisinin “Yılın Proje Finansmanı 2008” ödülünü de kazandı. Enfidha Zine El Abidine Ben Ali Uluslararası Havalimanı İşletme süresi / Bitiş tarihi 40 yıl / Mayıs 2047 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 TAV Makedonya Üsküp Alexander the Great Uluslararası Havalimanı 2008 yılında yaklaşık 650 bin yolcunun kullandığı Alexander the Great Uluslararası Havalimanı’ndaki yatırım çalışmalarının 20 ayda tamamlanması planlanmaktadır. TAV Havalimanları, hedef bölge olarak seçtiği Avrupa’da önemli bir adım atarak Makedonya’nın başkenti Üsküp’teki Alexander the Great (Büyük İskender) Uluslararası Havalimanı’nın işletmesini üstlendi. Yakın bir gelecekte Avrupa Birliği’ne girmesi beklenen Makedonya’nın başkenti Üsküp’ün havalimanını işletmek TAV Havalimanları için oldukça önemli bir adım oldu. TAV Havalimanları, 2008 yılında yaklaşık 650 bin yolcunun kullandığı Alexander the Great Uluslararası Havalimanı’nda gerçekleştireceği teknik altyapıyı da kapsayan bir modernizasyon çalışmasıyla hem yolcu sayısını artırmayı hem de etnik mozaiğin simgesi Makedonya’nın ve başkent Üsküp’ün ticaret ve turizm ilişkilerine katkı sağlamayı hedeflemektedir. Üsküp Alexander the Great (Büyük İskender) Uluslararası Havalimanı İşletme süresi 2008 Yolcu trafiği* 2008 Ticari uçak trafiği* 20 yıl 652.292 13.269 Yolcu Trafiği (bin) 2008 652 2007 627 *Kaynak: JSC Airports of Macedonia. Alexander the Great Uluslararası Havalimanı’ndaki yatırım çalışmalarının 20 ayda tamamlanması planlanmaktadır. 33 Havaalanı İmtiyazları ve İnşaatlar TAV Makedonya Ohrid St. Paul the Apostle Uluslararası Havalimanı TAV Havalimanları, St. Paul the Apostle Uluslararası Havalimanı’nda teknik altyapıyı da kapsayacak modernizasyon çalışmalarıyla yolcu ve havayolu sayısını artırmayı hedeflemektedir. 34 Tarihi, doğal güzellikleri ve ismini aldığı gölüyle Makedonya’nın turistik kentlerinden biri olan Ohrid, UNESCO tarafından çok önemli kentler arasına alınmıştır. TAV Havalimanları, 20 yıl süreyle işletmesini aldığı St. Paul the Apostle Uluslararası Havalimanı’nda teknik altyapıyı da kapsayacak modernizasyon çalışmalarıyla yolcu ve havayolu sayısını artırmayı hedeflemektedir. Ohrid St. Paul the Apostle Uluslararası Havalimanı İşletme süresi 2008 Yolcu trafiği* 2008 Ticari uçak trafiği* 20 yıl 46.493 1.020 Yolcu Trafiği (Bin) 2008 46.493 2007 45.515 *Kaynak: JSC Airports of Macedonia. AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 TAV Makedonya İştip Kargo Havalimanı İştip Kargo Havalimanı İşletme süresi Opsiyonel 20 yıl TAV Havalimanları Holding, opsiyonel olarak işletme hakkını elinde bulundurduğu İştip Kargo Havalimanı’nın ülke ve bölge ticaretinin gelişimine katkı sağlamasını hedeflemektedir. 35 Havaalanı İmtiyazları ve İnşaatlar Havaş Dünyanın önde gelen havayolu şirketleri tarafından birçok kez çeşitli ödüllere layık görülen Havaş, ekipman parkı ve teknolojik altyapısıyla uluslararası standartlarda hizmet vermektedir. Halen 18 havalimanı/havaalanında hizmet vermekte olan Havaalanları Yer Hizmetleri AŞ (Havaş), Türkiye’nin ilk ve en büyük yer hizmetleri kuruluşudur. Havaş, 1933 yılında devlet tarafından bir kamu kuruluşu olarak faaliyete geçirilen Yer Hizmetleri ve İkram Hizmetleri Şirketi’nin devamı niteliğindedir. 1987 yılında İkram Hizmetlerinin ayrılmasının ardından Havaş, Türkiye’de yer hizmetleri alanında en deneyimli kuruluş olarak faaliyetlerini sürdürmektedir. 1995 yılında Türkiye’de özelleştirilen ilk şirket olan Havaş’ın 2005 yılında %60, 2007 yıl sonundaysa geri kalan tüm hisseleri, TAV Havalimanlarına geçmiştir. 36 Dünyanın önde gelen havayolu şirketleri tarafından birçok kez çeşitli ödüllere layık görülen Havaş, ekipman parkı ve teknolojik altyapısıyla uluslararası standartlarda hizmet vermektedir. Havaş’ın başlıca faaliyetleri arasında; yolcu ve bagaj işlemleri, ramp, uçak temizlik, yük kontrolü ve haberleşme, kargo, uçuş operasyon, ulaşım, temsil ve gözetim hizmetleri yer almaktadır. İstanbul Atatürk, Ankara Esenboğa, İzmir Adnan Menderes ve Adana, Antalya, Bodrum, Dalaman, Gaziantep, Trabzon, Kayseri, Nevşehir, Batman, Konya, Sivas, Adıyaman, Şanlıurfa, Elazığ ve Muş’ta bulunan diğer havalimanlarında yer hizmeti veren Havaş, tarifeli ve charter seferler yapan yaklaşık 200 havayolundan oluşan zengin bir müşteri portföyüne sahiptir. AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Havaş; müşterilerine daha iyi, kaliteli ve hızlı hizmet sunmak amacıyla ithalat antreposu hizmeti de sağlamaktadır. Antreponun kapasitesi yaklaşık olarak 700 ton/gündür. Havaş ayrıca, TAV Havalimanları Holding tarafından işletilen Batum Uluslararası Havalimanı’na bağlantı sağlayan ve Doğu Karadeniz Bölgesi’ne coğrafi yakınlığı nedeniyle bu bölgede yaşayan vatandaşlara seyahat kolaylığı getiren Hopa Yolcu Terminali’ni Aralık 2007’den bu yana işletmektedir. İstanbul Atatürk ve Sabiha Gökçen, Ankara Esenboğa, İzmir Adnan Menderes, Antalya, Bodrum, Dalaman, Malatya, Samsun, Hatay, Gaziantep, Konya, Hopa ve Şanlıurfa Havalimanlarında şehir merkeziyle havalimanı arasında yolcu taşımacılığı yapan Havaş, Bodrum’da ise otopark hizmeti vermektedir. Havaş’ın Aldığı Uluslararası Ödüller • İzmir İstasyonu, British Airways’in uçtuğu ülkeler arasında 2007 ve 2008 yaz sezonu birincisi seçildi. • SAS Norge Havayolları 2007: Excellence Ödülü • TÜV 2004 yılı Dünyanın En İyi Kalite Yönetimi Ödülü • KLM Hollanda Kraliyet Havayolları 2004: 5 Crown Ödülü • British Airways 2004: Hizmet Alınan En İyi Üç Yer Hizmeti Şirketinden Biri • First Choice Havayolları 2004: Dünyanın En İyi Yer Hizmeti Kuruluşu (Havaş birinciliği Dalaman’daki, ikinciliği Bodrum’daki hizmetiyle kazandı.) • First Choice Havayolları 2004: Dünyanın En İyi Yer Hizmeti Kuruluşu • First Choice AL 2003: Dünyanın En İyi Yer Hizmeti Kuruluşu • KLM Hollanda Kraliyet Havayolları 2002: KLM Hollanda Kraliyet Havayolları’nın ikinci büyük ödülü, 4 Crown • Özelleştirme İdaresi 2000: En İyi Özelleştirilme Sertifikası Sertifikasyonlar • ISO 9001:20008 Kalite Yönetim Sistemi • OHSAS 18001:2007 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi • ISO 14001:2004 Çevre Yönetim Sistemi 37 Havaalanı İmtiyazları ve İnşaatlar TAV İşletme Hizmetleri TAV Havalimanları Holding, havalimanlarını yolculara tüm hizmetlerin çağdaş ve sınırsız biçimde sunulduğu mekânlar olarak görmektedir. TAV Havalimanları Holding, havalimanlarını yolculara tüm hizmetlerin çağdaş ve sınırsız biçimde sunulduğu mekânlar olarak görmektedir. Bu hizmet anlayışıyla kurulan TAV İşletme Hizmetleri; İstanbul Atatürk Havalimanı ve Ankara Esenboğa Havalimanı İç ve Dış Hatlar Terminalleri, İzmir Adnan Menderes Havalimanı Dış Hatlar Terminali ve Tiflis Uluslararası Havalimanı’nda; • alan tahsisi, • yeni ticari aktiviteler ile iş geliştirilmesi, • reklam ve tanıtım alanlarının pazarlanması, • Havaş Turizm Seyahat Acentası, • Gate havalimanı dergisi, • “primeclass” CIP Yolcu Servisi, • CIP Salon İşletmeciliği, • Prime Vale, • bagaj kaplama gibi hizmetlerle havacılık dışı gelir kaynaklarının yaratılmasından ve yönetiminden sorumludur. 38 TAV Havalimanları Holding’in hizmette sınır tanımayan anlayışının bir kanıtı olan “primeclass”, yolcuların seyahatleri boyunca havalimanı içinde ve dışında, atacakları her adımı kolaylaştırmak için geliştirilmiştir. Herkesin yararlanabileceği “primeclass” hizmetini talep eden yolcular, terminallerde TAV hostesleri tarafından karşılanmaktadır. Yolcuların bagajlarıyla TAV’ın taşıma görevlileri ilgilenmekte, özel “primeclass” X-ray güvenlik geçişleri, check-in ve pasaport işlemleri TAV hosteslerinin yardımıyla yapılmaktadır. Havaş Turizm ve Seyahat Acentesi, yurtiçi ve yurtdışı uçak bilet rezervasyonları, otel rezervasyonları, tur organizasyonları ve araç kiralama hizmetlerini profesyonel hizmet anlayışı ve uzman ekibiyle sunmaktadır. AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 39 Havaalanı İmtiyazları ve İnşaatlar ATÜ ATÜ, 39 mağazasında yolculara dünyanın en tanınmış markalarına ait 40 bin referans ürünü, cazip fiyatlarla sunmaktadır. Gümrüksüz alışveriş alanları havalimanlarının ayrılmaz birer parçasıdır. TAV Havalimanları ve Unifree ortaklığında kurulan ATÜ, İstanbul Atatürk, Ankara Esenboğa, İzmir Adnan Menderes Havalimanları ile Tiflis ve Batum Uluslararası Havalimanlarında gümrük hattı dışı eşya satış mağazacılığı (duty free) hizmeti vermektedir. ATÜ, toplam 10.291 metrekare alanda, 39 mağazasıyla dünyanın en tanınmış markalarına ait 40 bin referans ürünü cazip fiyatlarla yolculara sunmaktadır. İstanbul Atatürk Havalimanı Yeni Dış Hatlar Terminali’nin işletmeye açılmasıyla ATÜ, Türkiye’deki en büyük gümrük hattı dışı eşya satışı mağazalarının işletmeciliğini üstlendi. TAV Havalimanları, 2006 yılında İzmir Adnan Menderes ve Ankara Esenboğa havalimanlarını yap-işlet-devret modeline göre işletmeye başladığında, ATÜ de bu iki havalimanının dış 40 hatlar terminallerini operasyon alanına dahil etti. TAV Havalimanları’nın ilk yurtdışı projesi, Tiflis Uluslararası Havalimanı ve ardından Batum Uluslararası Havalimanı da 2007 yılının başında ATÜ’nün operasyon alanına eklendi. ATÜ, 2009’da işletmeye açılacak Alanya Gazipaşa, Makedonya Üsküp, Makedonya Ohrid, ve Tunus’taki Enfidha Havalimanları’nda da hizmet sunmayı hedeflemektedir. ATÜ, dış hatlar terminallerinde yer alan mağazaların ticari faaliyetlerini yürütmekle sorumludur. Bu doğrultuda, Bvlgari, Hermes, Salvatore Ferragamo, Versace, Ermenegildo Zegna gibi dünyaca ünlü markalarla işbirliği geliştirilerek servis sunmalarına olanak sağlanırken; Atasay, D&R, Empire, Mavi Jeans, Samsonite, Setur ve Vakko Butik gibi tanınmış markalar da ATÜ’nün alt işletmecisi olarak havalimanlarında hizmet sunmaktadır. AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 ATÜ, müşteri beklentilerinin en üst düzeye çıktığı, ürün çeşitliliğinin ve kalitesinin sürekli artırılması gerektiği günümüzde, müşteri memnuniyeti ve hizmet kalitesinden asla taviz vermemektedir. Müşteri şikayetlerini ve önerilerini dikkate alıp onlara en iyi çözümü sunabilmek amacıyla “Müşteri İlişkileri Yönetimi” uygulanmaktadır. ATÜ, “pre order” olarak nitelendirilen ve internet sitesinden ön talep yapabilme olanağı sağlayan hizmetiyle, yolcuların havalimanında alışverişlerini hızlı bir şekilde tamamlayarak zaman kazanmalarını sağlamaktadır. Dünya standartlarında hizmet sunmayı amaçlayan ATÜ, ürün çeşitliliğini sürekli genişletmenin yanı sıra, havalimanlarına özel ürünler, promosyonlar ve makyaj uygulamaları gibi aktiviteler de sunmaktadır. Altyapıda da ilklere imza atan ATÜ, satışlarda yolcu bilgilerine ulaşırken boarding (uçak binişi) kartlarını kullanan Türkiye’deki ilk duty free şirketidir. Teknolojik uygulamalar ve şeffaflık alanında da birçok yeniliğe imza atan ve 2003 yılında TÜV Rheinland’dan ISO-9000 sertifikasyonu alan ATÜ’de her yıl düzenli olarak denetim yapılmaktadır. ATÜ müşteri bilgilerinin ağ üzerinden veya gerektiğinde bağımsız olarak pasaportlardan okunması, anlık ciro takibi, otomatik sipariş sistemi, tek tuşla bilgi gönderme, intranet ve internetten erişim, detaylı, kolay yorumlanır rapor ekranları, otomatik devreye giren sistem yedekleri gibi birçok raporlama, veri tabanı yönetimi ve güvenlik uygulamasına sahiptir. Türkiye’nin her yerinde ATÜ mağazalarında oluşturulan network ağı ve bilgisayar yazılımlarıyla kurulan sistem sayesinde, yolculara limit üstü ürün satışı yapılmamaktadır. Duty free işletmelerinin denetiminde yolcu harici ve limit dışı satışı engelleyen otomasyon sistemini devreye sokan Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün çalışmalarına ATÜ altyapı programları öncülük etmiştir. 2000 yılında sektörel Frontier dergisi tarafından dünyadaki duty free operatörleri arasında ikinci seçilen ATÜ, 2007 yılında da havalimanının gidiş katındaki tüm mağazalarını yenileyerek İngiliz DFNI Magazine tarafından düzenlenen yarışmada En iyi Mağaza Açılışı ödülünü kazandı. Nisan 2008’de düzenlenen “Dream Store” The ACI Airport Business & Trinity Forum’da ATÜ, İstanbul Atatürk Havalimanı sigara kategorisindeki mağazalarıyla En İyi Uygulama ödülüne layık görüldü. Ekim 2008’de ise ödüllerine bir yenisini daha ekleyerek, Duty Free sektörünün Oscar’ı sayılan Frontier Ödülleri gecesinde, İstanbul Atatürk Havalimanı’nda bulunan Old Bazaar Mağazası ile Yılın En Başarılı Özel Mağaza Konsepti ödülünü kazandı. 41 Havaalanı İmtiyazları ve İnşaatlar BTA BTA Catering, her gün ortalama 24 bin kişiye en iyi, en özenli ve en hızlı bir biçimde hizmet vermektedir. BTA Catering 1999 yılında Bilintur, Tepe ve Akfen ortaklığıyla, İstanbul Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali bünyesindeki yiyecek ve içecek operasyonunu yürütmek üzere kuruldu. 10 Ocak 2000 tarihinde yeni Dış Hatlar Terminali’nin hizmete girmesiyle birlikte terminal genelinde gerek yolculara gerekse terminal personeline yiyecek ve içecek servisi BTA Catering tarafından sağlanmaya başlandı. TAV Havalimanları’nın hisselerinin %66,66’sına sahip olduğu BTA Catering ile farklı milletlerden, farklı alışkanlıklara sahip yolculara; kafeterya, bar, restoran, yolcu salonları ve büfelerde 24 saat yiyecek ve içecek hizmeti verilmektedir. Türkiye’ nin dünyaya açılan kapısında, kaliteli yiyecek ve içecek servisini verebilmek amacıyla %70’i lise ve üniversite mezunu, her biri Turizm-Otelcilik ve yiyecek içecek konularında eğitim almış, mesleki tecrübeleri ve başarıları doğrultusunda hassasiyetle seçilmiş genç bir ekibe sahip olan BTA Catering; • İstanbul Atatürk Havalimanı İç ve Dış Hatlar Terminali’nde 50 birimi, • Ankara Esenboğa Havalimanı İç ve Dış Hatlar Terminali’nde 29 birimi, • İzmir Adnan Menderes Havalimanı İç ve Dış Hatlar Terminali’nde 15 birimi, • Tiflis Havalimanı’nda 10 birimi, • Batum Havalimanı’nda 2 birimi, • Tunus Monastir Habib Bourguiba Havalimanı’nda 2 birimi, • İstanbul International Airport Hotel’i • İkitelli’de bulunan Cakes & Bakes unlu mamüller fabrikasını başarıyla işletmektedir. 42 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 BTA Catering, yiyecek ve içecek hizmetinde kalitenin ve lezzetin olduğu kadar gıdanın hijyenik koşullarda hazırlanması ve servis edilmesi gerektiğinin bilinciyle çalışmalarını sürdürmektedir. İnsan sağlığı ve müşteri memnuniyetinin temel alındığı üretim ve servis hizmetleri, gıda mühendislerinin denetiminde, modern üretim teknolojisi ve eğitimli personelle yürütülmektedir. BTA Catering ana üretim mutfağında, pişirilen yemeğin hızla soğutularak bakteri üremesini engelleyen bir ortamda saklanmasına ve ihtiyaç duyulduğunda ısıtılarak pişirildiği andaki lezzet ve kaliteyle sunulabilmesine olanak veren, “Cook&Chill “ teknolojisi kullanılmaktadır. 2001 yılında hizmet kalitesini ISO 9001:2000 Kalite Yönetim Sistemi belgesiyle güvence altına alan BTA, gıda üretim sektöründe %100 gıda güvenliği ve hatasız gıda üretimini de, ISO 22000:2005 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi belgesini alarak kanıtladı. BTA, 2007 yılında önemli bir başarıya imza atarak 40 aday ülkenin katıldığı ve dünya turizm sektörü liderlerinin üye olduğu Trade Leaders’ Club tarafından her yıl verilen “Uluslararası Turist, Otel ve Yiyecek Endüstrisi Ödülü”nü aldı. Dünya mutfaklarının farklı lezzetlerini, geleneksel Türk konukseverliğiyle birleştiren BTA Catering, 10.500 kişilik oturma kapasitesiyle, her gün ortalama 24 bin kişiye en iyi hizmeti, özenli ve hızlı bir servisle ulaştırmaktadır. 43 Havaalanı İmtiyazları ve İnşaatlar TAV Bilişim TAV Bilişim, terminal uçuş yönetim sistem ve yazılımları başta olmak üzere havacılık sektörünün ihtiyaç duyduğu entegre sistemlerin tasarım, yapım ve işletmesini gerçekleştirmektedir. TAV Bilişim, havacılık sektöründe yeni entegre yazılım ve sistemler geliştirmekte, global ve yerel anlamda havacılık çözümleri üretmektedir. TAV Bilişim’in geliştirdiği sistemlerin başında, terminal uçuş yönetim sistem ve yazılımları gelmektedir. Bu çerçevede TAV Bilişim, havalimanlarının operasyonel büyüklükleri doğrultusunda ölçeklendirilen iki önemli çözümü “Airport Business Suite” ve “Flight Information Display System”i faaliyete geçirmiştir. “Airport Business Suite” havalimanında kurulu sistemlerden akan bilgilerin uçuş çerçevesinde örgütlenmesini ve ilgili noktaların gerçek zamanlı veri iletimiyle tek merkezden yönetilmesini mümkün kılmaktadır. İzmir Adnan Menderes (2006), Ankara Esenboğa (2006), Tiflis (2007), İstanbul Sabiha Gökçen (2007), İstanbul Atatürk (2007), Monastir Habib Bourguiba (2008) havalimanlarında bu çözümü kullanmaya başlamışlardır. 44 “Flight Information Display System” geniş kapsamlı ve akıllı bileşenleri sayesinde, uçuş bilgilerinin anında ve hatasız dağıtımını ve yayınlanmasını sağlamanın yanı sıra çoklu ortam desteği sayesinde uçuşla doğrudan ilişkisi olmayan reklam, logo ve gerçek zamanlı hava durumu bilgilerinin bilgi monitörleri üzerinde uçuş bilgileriyle birlikte yayınlanmasına imkân vermektedir. Sistem; Tiflis (2007), İstanbul Sabiha Gökçen (2007), Batum (2007) ve Monastir Habib Bourguiba (2008) havalimanlarında kurulmuştur. TAV Bilişim tarafından sunulan bir başka önemli ürün olan “Oracle e-Business Suite” ise TAV Havalimanları Holding’in yanı sıra Türkiye’de dört havalimanı, TAV İşletme Hizmetleri, TAV Gözen, TAV İnşaat, TAV Özel Havacılık, TAV Yatırım Holding, yurtdışında ise TAV Cairo ve TAV Tunus havalimanları tarafından Türkçe, İngilizce ve Fransızca olarak kullanılmaktadır. AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 “Oracle e-Business Suite”, 2007 yılında Muhasebe ve Lojistik süreçlerini takiben, “Konsolidasyon İşlemleri” ve “Bütçe Gerçekleşen Raporlaması” süreçlerini kapsayacak şekilde genişletilmiştir. Yılın son çeyreğinde de “İnsan Kaynakları” ve “Hazine Yönetimi” uygulamaları devreye alınarak, ERP Sistemi’nin diğer önemli iki halkası da hayata geçirilmiştir. Bu ürünler dışında, halen geliştirilmekte olan “Resource Management System” ile havalimanlarındaki sabit, taşınabilir kaynaklar ile insan kaynağının en etkin şekilde yönetilmesi amaçlanmaktadır. TAV Bilişim, deneyimli kadrolarıyla, modern ve karmaşık görünen sistemlerin altyapı ve uygulama ihtiyaçlarının tasarımını gerçekleştirmektedir. Havacılık sektöründeki mükemmeliyetçi beklentileri aşacak bir yaklaşımla verdiği kurulum, optimizasyon, işletim ve destek hizmetlerinin yanı sıra, tüm ses ve veri haberleşme ihtiyaçlarında da sektör standartlarına uygun çözümler üretmektedir. Çok sayıda ve değişik amaçlar için kullanılan sistemlerin ihtiyaç duyduğu güçlü bilgisayar ağı omurgası, güvenli, kararlı, hızlı ve iyi yönetilen yedekli çözümlerle sağlanmaktadır. Ses ve veri iletişiminde ihtiyaç duyulan çözümler dünya genelinde kabul görmüş yapısal kablolama standartları dahilinde optimum mühendislik çözümleriyle yönetilmektedir. Bu alanda üretilen projeler uluslararası platformda Mısır, Katar, Tunus, Gürcistan, Libya gibi ülkelerde ülkemizi başarıyla temsil etmektedir. TAV Bilişim, havacılık sektörüne sunduğu çözümlerin yanı sıra, kendi iç süreçlerini yönetmek amacıyla da çalışmalar yürütmektedir. Bu doğrultuda 2007 Şubat ayında Uluslararası Alman Kalite Belgelendirme Kuruluşu (TÜV) tarafından yapılan denetimlerde, TAV Bilişim, uluslararası alanda geçerli “ISO 9001:2000 Kalite Belgesi” almaya hak kazanmıştır. TAV’ın üstlendiği tüm işletmelerde faaliyet gösteren TAV Bilişim, bugün entegre havaalanı sistemlerinin tasarım, yapım ve işletmesini anahtar teslim olarak, aynı bünyede gerçekleştirebilen dünyadaki sayılı şirketlerden biri olma yolunda ilerlemektedir. Sistemlerin işletilmesini 7x24 esaslı çağrı merkeziyle destekleyen TAV Bilişim, idarelerin ihtiyaç duydukları raporlama ve performans göstergelerinin takibini otomatik olarak sağlamaktadır. Kullanıcılar ihtiyaç duydukları her an Türkiye, Gürcistan, Mısır, Katar, Tunus ve Libya’da TAV Bilişim’e telefon, elektronik posta ya da web üzerinden erişebilmektedirler. 45 Havaalanı İmtiyazları ve İnşaatlar TAV Güvenlik Devletin bilgi birikimiyle özel sektörün avantajlarını bir araya getiren TAV Özel Güvenlik, TAV Havlimanları’nın işletmesini üstlendiği tüm terminallerde hizmet vermektedir. Her gün on binlerce yolcuyu ve ziyaretçiyi ağırlayan havalimanlarında güvenlik, en önemli konulardan biridir. Devletin bilgi birikimini ve özel sektörün avantajlarını bir araya getirerek oluşturulan TAV Özel Güvenlik, Türkiye’de TAV Havlimanları’nın işletmesini üstlendiği tüm terminallerdeki güvenlik kontrol noktaları ve otopark bölgelerinde emniyet güçlerinin gözetim ve denetiminde görev yapmaktadır. TAV Özel Güvenlik, faaliyet konusu olan sivil havacılık güvenliği hizmetinin yanı sıra, TAV Havalimanları Holding dışında diğer firmalara sağladığı kargo güvenliği, fiziki güvenlik (mağaza, tesis, işletme) ve müsadeli silah taşıma hizmeti olmak üzere toplam dokuz projede 2 bini aşkın personeliyle hizmet vermektedir. Yüksek 46 standartlar belirleyen TAV Özel Güvenlik, sivil havacılık güvenliği alanında uluslararası standartlar doğrultusunda Milli Sivil Havacılık Güvenlik Programı, 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun ve Uygulama Yönetmeliği esaslarına uygun olarak çalışmaktadır. Devletin bilgi birikimiyle özel sektörün avantajlarının bir araya getirildiği TAV Özel Güvenlik’in uzman yönetici kadrosu, emniyet ve silahlı kuvvetlerle sivil kökenli, uluslararası iş deneyimine sahip, sivil havacılık güvenliği konusunda uluslararası eğitim programlarını tamamlamış, yabancı dil bilen nitelikli personelden oluşmaktadır. AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 TAV Yatırım Holding AŞ TAV Grubunun inşaat, havacılık ve otopark işletmeciliği konularında faaliyet gösteren şirketleri, TAV Yatırım Holding AŞ bünyesinde yapılandırılmıştır. TAV Tepe Akfen Yatırım İnşaat ve İşletme AŞ (TAV İnşaat) İnşaat sektöründe dünya çapında bir marka olan TAV İnşaat, Türkiye’nin yanı sıra Orta Doğu, Asya ve Afrika bölgelerindeki yeni pazar imkânlarını ve sektörün büyüme potansiyelini değerlendirerek TAV markasının daha büyük projelerden pay alabilmesi için çalışmalarını sürdürmektedir. TAV Tepe Akfen Yatırım İnşaat ve İşletme AŞ (TAV İnşaat), 10 Ekim 2003 tarihinde, bölgede havalimanı inşaatı alanında bir marka olma amacıyla, TAV Havalimanları Holding AŞ bünyesinden ayrılarak ayrı bir şirket olarak kuruldu. Şirket, gerek yurtiçinde gerek yurtdışında başta havalimanı inşaatı olmak üzere çeşitli inşaat faaliyetlerinde bulunmaktadır. Yurtdışındaki faaliyetlerini şubeleri aracılığıyla takip eden TAV İnşaat’ın Dubai, Qatar, Mısır, Libya, Tunus ve Bahreyn’de olmak üzere toplam altı şubesi vardır. Emirates A380 uçakları için yapılan bakım onarım 47 Havaalanı İmtiyazları ve İnşaatlar TAV İnşaat’ın 2008 yılı sonu itibariyle tamamlanan ve halen devam eden projeleri şunlardır: Tamamlanmış Projeler Proje Yeri Proje Büyüklüğü Emirates Airlines A380 Bakım Hangarları Çelik Çatı İnşaatı Projesi Proje Adı Dubai - BAE 27.000.000,00 $ Al Sharaf Alışveriş Merkezi Dubai - BAE 34.000.000,00 $ Tohid Iranian Okul Projesi Dubai - BAE 9.000.000,00 $ Ankara Esenboğa Uluslararası Havalimanı İç ve Dış Hat Terminalleri Ankara - Türkiye 226.802.147,00 € İstanbul Atatürk Uluslararası Havalimanı Terminal Binası ve Çok Katlı Otopark Projesi İstanbul - Türkiye 397.000.000,00 $ İstanbul Ataturk Havalimanı Terminal Binası Genişleme Projesi İstanbul - Türkiye 90.000.000,00 $ İstanbul Atatürk Uluslararası Havalimanı Yenileme Projesi İstanbul - Türkiye 60.000.000,00 $ İzmir Adnan Menderes Havalimanı Uluslararası Terminal Binası İzmir - Türkiye 160.000.000,00 € İzmir Adnan Menderes İç Hatlar Terminali (İlave İşler) Projesi İzmir - Türkiye 12.000.000,00 € Batum Uluslararası Havalimanı Projesi Tiflis - Gürcistan 62.000.000,00 $ Batum - Gürcistan 28.500.000,00 $ Kahire Uluslararası Havalimanı TB3 Yolcu Terminal Binası Projesi Kahire - Mısır 460.000.000,00 $ Yeni Doha Uluslararası Havalimanı Yolcu Terminali Kompleksi ve A, B, C İskele Yapıları Projesi Doha - Katar 3.270.000.000,00 $ Sharjah - BAE 46.000.000,00 $ Tiflis Uluslararası Havalimanı Projesi Devam Eden Projeler Majestic Tower Al Mamzar - 52 Katlı Lüks Konut Projesi Sulafa Tower Dubai Marina 79 Katlı Lüks Konut Projesi Dubai - BAE 97.000.000,00 $ Emirates Financial Towers 35 Katlı İş Merkezi ve Konut Projesi Dubai - BAE 122.000.000,00 $ Marina 101, 101 Katlı Otel ve Lüks Konut Inşaatı Dubai - BAE 205.000.000,00 $ Yeni Enfidha Uluslararası Havalimanı Projesi Yeni Tripoli Uluslararası Havalimanı Terminal Binaları Projesi Sebha Uluslararası Havalimanı Projesi İstanbul Atatürk Havalimanı Genişletme ve Geliştirme Projesi hangarı ihalesini kazanması üzerine TAV İnşaat ilk şubesini Dubai’de kurdu. Çelik çatı yapımı projesiyle faaliyetlerine başlayan Dubai Şubesi, diğer şubelerden farklı olarak havalimanı inşaatı dışında projeler de takip etmektedir. Şube, 2008 yıl sonu itibariyle dört adet çok katlı bina projesini yürütmektedir. Şubeleri ve 11 bin çalışanıyla dünya çapında büyüklüğe erişmiş olan TAV İnşaat, sektörün önde gelen şirketleriyle kurduğu iş ortaklıkları sayesinde önemli bir iş hacmine sahiptir. 2008 48 yıl sonu itibariyle devam eden projelerdeki TAV İnşaat payı 3,1 milyar ABD doları, 2008 Haziran sonu itibariyle firmanın aktif büyüklüğü 480 mio, cirosu da 291 mio ABD doları seviyesindedir. 2004 yılında Dünya Bankası ve Mısır Hükümeti’nin ortak projesi olan Kahire Havalimanı Dış Hatlar Terminalinin yapımını, Ankara Esenboğa, Tiflis, Batum ve İzmir Havalimanları izledi. TAV İnşaat, 2006 yılında ortağı Taisei ile birlikte 3,3 milyar ABD doları büyüklüğe erişmiş olan Yeni Doha Enfidha - Tunus 436.631.652,00 € Tripoli - Libya 969.819.779,00 € Sebha-Libya 168.650.000,00 € İstanbul-Türkiye 52.000.000,00 € Havalimanı’nın (NDIA) inşaat projesinin yapımını üstlendi ve bu büyük başarıyı Tunus Enfidha, Libya Tripoli ve Sebha Havalimanları takip etmiştir. İnşaat sektöründe dünya çapında bir marka olan TAV İnşaat, Türkiye’nin yanı sıra Orta Doğu, Asya ve Afrika bölgelerindeki yeni pazar imkânlarını ve sektörün büyüme potansiyelini değerlendirerek TAV markasının daha büyük projelerden pay alabilmesi için çalışmalarını sürdürmektedir. AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 TAV Havacılık AŞ TAV Havacılık, hızla büyüyen genel havacılık sektöründe müşterilerine en hızlı biçimde ve en yüksek kalitede uçuş hizmeti sunmayı amaçlamaktadır. 29 Ağustos 2005 tarihinde kurulan TAV Havacılık AŞ (TAV Havacılık), 6 Ocak 2006’da lisans prosedürünü tamamlayıp Sivil Havacılık Dairesi’nden yetkisini alarak hava taksiciliği işletmeciliğine başlamıştır. Ana kuruluş amacı dışarıdan gelecek ticari uçuş taleplerinin karşılanması olmakla birlikte TAV Havacılık, Grubun üst yönetiminin ihtiyaçlarını da karşılamaktadır. TAV Havacılık’ta kullanılmakta olan Raytheon Hawker 800 Xpi modeli, 8+1 koltuğu, 830 km/ saat hızı, 4.650 km non-stop uçuş mesafesi ve VIP servis kalitesiyle orta büyüklükteki ticari uçaklar sınıfında dünyada en çok tercih edilen modeldir. TAV Holding güvencesiyle hizmet sunan TAV Havacılık’ın ana ilkesi, hızla büyüyen genel havacılık sektöründe müşterilerine en yüksek kaliteli uçuş hizmetini, en hızlı şekilde ve tam zamanında sunmaktır. Şirket, yeni pazarlara ulaşmak için yüksek standartlarda, müşteri beklentilerini aşan kalitede hizmet vermektedir. TAV G Otopark Yapım Yatırım ve İşletme AŞ TAV G Otopark Yapım Yatırım ve İşletme AŞ (TAV G), 14 Nisan 2008 tarihinde TAV Tepe Akfen Yatırım İnşaat ve İşletme AŞ’nin iştiraki olarak kuruldu. Otopark yapım ve işletmesi alanında faaliyet gösteren TAV G, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) açtığı ihalelerde kazanmış olduğu 16 adet katlı yeraltı otoparkı projesini yap-işlet-devret modeli çerçevesinde yürütmektedir. TAV G Otopark Yapım Yatırım ve İşletme AŞ’nin amacı projelerini; sözleşmelere, yasal düzenlemelere ve işverenin görüşlerine sadık kalacak şekilde yürüterek belirlenen süre içinde teslim etmek, konumunu sürekli geliştirerek otopark yapım ve işletmecililik hizmetlerinde Türkiye’de önder kuruluş olmaktır. TAV G, teknik bilgisi, dinamik ve yetkin kadrosu, girişimci, sağduyulu, müşteri odaklı yaklaşımıyla, nitelikli ve modern işletmecilik yapan küresel bir şirket haline gelmeyi de hedeflemektedir. 49 İnşaat Akfen İnşaat Başlangıçta endüstriyel tesislere fizibilite ve mühendislik hizmeti sunmak amacıyla kurulan Akfen İnşaat, hizmet yelpazesini imalat, kurulum ve montaj hizmetleriyle genişletmiştir. 50 İnşaat sektörü, Türkiye’deki üçüncü büyük sektördür ve Türkiye’nin gayri safı milli hasılasının %8’ini kapsamaktadır. Artan nüfus ve şehirleşme oranından olumlu yönde etkilenen inşaat sektörü 1,5 milyondan fazla kişiyle toplam istihdamın %6,9’unu karşılamaktadır. Sektördeki, yoğunlukla altyapı projelerinden oluşan yatırımların toplam değeri 50 milyar ABD dolarına ulaşmıştır. Başlangıçta endüstriyel tesislere fizibilite ve mühendislik hizmeti sunmak amacıyla kurulan Akfen İnşaat, hizmet yelpazesini imalat, kurulum ve montaj hizmetleriyle genişletmiştir. Akfen İnşaat’ın kuruluşundan günümüze üstlendiği önemli projeler şunlardır: 1988-1990 yılları arasında gerçekleştirilen Antalya Havalimanı Terminal Binası tadilatı, Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü için yapılan ilk taahhüt projesidir. 1989-1991 yılları arasında Antalya Havalimanı Terminali’nin inşaasıyla, Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü ile Akfen İnşaat ilişkisi güçlenmiştir. 1990-1993 yılları arasında Emlak Konut AŞ’nin işveren olarak bulunduğu Ankara Oran Çarşı konut inşaatıyla konut üretimine ilk adım atılmıştır. AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 1995-2003 yılları arasında Sağlık Bakanlığı’nın işveren olduğu 200 yataklı Fethiye Devlet Hastanesi projesiyle, Akfen İnşaat nitelikli bina yapımı konusunda uzmanlaşmaya başlamıştır. 1997-2000 yılları arasında gerçekleşen Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali Çok Katlı Otopark İnşaatı ve 2004 yılında gerçekleşen ilave inşaat ile yap-işlet-devret modelli projelere ilk adım atılmıştır. Bu projeyle birlikte Akfen Holding’in en önemli iştiraklerinden TAV’ın temeli atılmıştır. 2008 Yılında Devam Eden Projeler Proje Adı Sırma Hidroelektrik Santrali Projesi (Aydın) Proje Büyüklüğü 6.600.000 $ Karasu 5 Hidroelektrik Santrali Projesi (Erzurum) 27.584.256 € Çamlıca III Hidroelektrik Santrali Projesi (Kayseri) 24.264.233 € Saraçbendi Hidroelektrik Santrali Projesi (Sivas) 30.800.000 € Otluca Hidroelektrik Santrali Projesi (Mersin) 33.778.341 € Novotel/İbis Kayseri Oteli İnşaatı Projesi 19.660.500 TL Novotel/İbis Gaziantep Otel İnşaatı Projesi 20.902.800 TL Levent Loft 2 Konut İnşaatı Projesi 20.000.000 $ 2008 Yılında Tamamlanan Projeler 1994-1997 yılları arasında gerçekleşen Ankara Oran Çarşı ve Ticaret Merkezi inşaatı, 445 adet konut inşaatı ve İzmir Mavişehir projeleriyle Akfen İnşaat’ın konut üretimindeki uzmanlığı pekişmiştir. Proje Adı Proje Büyüklüğü İzmir Aliağa Organize Sanayi Bölgesi Altyapı 2. Kısım 50.607.886 TL Muğla Üniversitesi Alt ve Üst Yapı İşleri 12.547.259 TL Bilim İlaç Fabrikası İnce İşler 17.500.000 TL Novotel/İbis Trabzon Otel İnşaatı Projesi 12.711.864 € Akfen İnşaat, hizmet yelpazesini hızla genişletmektedir. 51 ALTYAPI YATIRIMLARI TÜVTURK Avrupa Birliği kriterlerinde araç muayene hizmeti vermek amacıyla kurulan TÜVTURK’ün 2008 sonu itibariyle sabit istasyon sayısı 183’tür. Ülkemizde araç muayenesi, 1985 yılına kadar 6085 sayılı Trafik Kanunu gereği Karayolları Genel Müdürlüğü, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu temsilcilerinden oluşan komisyon tarafından gerçekleştirilmiştir. 1985 yılından sonra ise, yasa değişikliğiyle bu görev tamamen Karayolları Genel Müdürlüğü’ne devredilmiştir. AKFEN ALTYAPI YATIRIMLARI HOLDİNG Araç muayenesinin ülkemizde sağlıklı bir şekilde yapılması için Avrupa Birliği (AB) standartları hedeflenmiş ve bu doğrultuda yasal düzenlemeler yapılarak özel sektöre devredilmesine karar verilmiştir. Bu kararın ardından, AB uyum yasaları çerçevesinde, T.C. Ulaştırma Bakanlığınca Araç Muayene İstasyonları’nın Açılması, İşletilmesi ve Araç Muayene Yönetmeliği hazırlanmıştır. 52 20 Aralık 2004 tarihinde yapılan ihaleyle araç muayene istasyonlarının işletilmesi özelleştirilmiştir. Bu ihalede en yüksek teklifi 613,5 milyon ABD doları ile Doğuş Otomotiv-Akfen Holding-TÜV SÜD konsorsiyumu vermiştir. Devir işlemiyle ilgili süreç devam ederken, konsorsiyum üyeleri projeyi yürütmek üzere TÜVTURK Taşıt Muayene İstasyonları Yapım ve İşletim AŞ’yi (TÜVTURK) kurmuşlardır. Araç muayene istasyonlarının 20 yıl süreyle devrine ilişkin imtiyaz sözleşmesi, 15 Ağustos 2007 tarihinde TÜVTURK ile T.C. Başbakanlık Özelleştirme İdaresi arasında imzalanmıştır. Özelleştirme şartnamesi gereğince TÜVTURK, imtiyaz sözleşmesinin imzalanmasından sonraki 18 ayın sonunda, 81 il ve 88 ilçe merkezinde 433 kanal ihtiva eden 189 sabit ve 38 seyyar istasyon kurmak ve faaliyete AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 geçirmek zorundadır. İlerde oluşabilecek ihtiyaçları da dikkate alarak aynı süre sonunda 459 kanal içeren 189 sabit ve 70’in üzerinde mobil istasyon kurmayı ve faaliyete geçirmeyi planlayan TÜVTURK’ün bu plan doğrultusunda 2008 yılı sonu itibariyle faaliyete geçen sabit istasyon sayısı 183’tür (451 kanal). TÜVTURK ile birlikte Türkiye karayollarının denetimi için ilk defa AB normlarına uygun kapsamda araç muayenesi, AB standartlarında kalifiye eleman yetiştirilmesi, araç kaynaklı trafik kazalarının azaltılması sağlanacaktır. Ayrıca trafik güvenliğinin sağlanması ve yeni standart muayene anlayışının oluşturulması için devlet birimleriyle işbirliği oluşturulacaktır. TÜVTURK istasyonlarında periyodik araç muayenesi, yola elverişlilik muayenesi ve zorunlu muayene hizmetleri verilmektedir. 2009 yılında mevcut hizmetlere egzos emisyon muayenesi hizmetini ekleme çalışmaları da devam etmektedir. TÜVTURK; ülkenin tamamına ulaşan hizmet ağı, uluslararası deneyimle oluşmuş teknik birikim ve uzman insan kaynağıyla trafik ve araçlara yönelik çok yönlü hizmetler sunarak trafik ve araç güvenliğini artırmak; müşterilerine, yatırımcılarına, çalışanlarına, iş ortaklarına ve Türkiye’ye değer katarak büyüme misyonuyla çalışmalarını sürdürmektedir. Ayrıca Türkiye’deki Araç Muayene İstasyonları’nın yeni işleticisi olarak, hizmet kalitesi ve araç muayenesinde uzmanlaşmış personeliyle Türkiye’de ve dünyada örnek gösterilmeyi hedeflemektedir. TASK Su TASK AŞ İmtiyaz Projeleri TASK’ın misyonu, öncelikle Türkiye’nin mevcut su ve altyapı sektöründe ortaya çıkan büyük ekonomik kayıpları geri kazanmak ve halkın sürekli, güvenilir, sağlıklı su ve altyapı hizmeti almasını sağlamaktır. Güllük Belediyesi İçmesuyu ve Atıksu İmtiyaz Projesi TASK AŞ, Ege Bölgesi’ndeki Güllük Belediyesi Su ve Atıksu İmtiyaz Projesi ihalesini kazanmıştır. Projeyle halen kış aylarında 3.500, yaz aylarında yaklaşık 12 bin nüfusa ulaşan 3.980 aboneye hizmet verilmektedir. 35 yıl süreyle TASK AŞ’ye devredilen bu proje için toplam yatırım bedeli 6,5 milyon avrodur. Yatırım tamamlanmıştır. TASK Su ve Kanalizasyon Yatırım Yapım ve İşletme AŞ, Türkiye’de su sektöründe imtiyaz projeleri geliştirmek amacıyla Haziran 2005’te kuruldu. TASK’ın misyonu, öncelikle Türkiye’nin mevcut su ve altyapı sektöründe ortaya çıkan büyük ekonomik kayıpları geri kazanmak ve halkın sürekli, güvenilir, sağlıklı su ve altyapı hizmeti almasını sağlamaktır. TASK Su, yeni teknolojiler geliştirerek bu durumun devamlılığını sağlamayı ve uluslararası pazarda bu teknolojiler sayesinde güç kazanmayı da hedeflemektedir. Öncelikli olarak içme ve kullanma suyu ile atık su projelerini kapsamına alan TASK’ın kuruluşunu şekillendiren amaçlar şunlardır: • Yeraltı ve yerüstü kaynaklarından sağlanan her türlü içme ve kullanma suyunun uygun şekilde dağıtımı ve bununla ilgili her türlü sistem ve tesisin araştırılması, tesisin projelendirilmesi, inşası, gerekli görülen bakım ve onarımların yapılarak işletilmesi. • Her türlü evsel ve endüstriyel atık suyun, katı atıkların, yağmur suyunun toplanması, iskân alanlarından uzaklaştırılması, arıtma için gerekli sistem ve tesislerin araştırılması, projelendirilmesi, inşası, gerekli görülen bakım ve onarımların yapılarak işletilmesi. Çorlu Belediyesi İçmesuyu ve Atıksu İmtiyaz Projesi TASK AŞ, Marmara Bölgesi’ndeki Çorlu Belediyesi Su ve Atıksu İmtiyaz Projesi ihalesini kazanmıştır. Danıştay görüşü ve İçişleri Bakanlığı onayı alındıktan sonra bu sözleşme de hayata geçecektir. Halen 202 bin nüfusta yaklaşık 65 bin aboneye hizmet verilmesini içeren imtiyaz sözleşmesinin süresi 35 yıldır. Bu projenin toplam yatırım bedeli ise 180 milyon avrodur. Dilovası Atıksu İmtiyaz Projesi TASK AŞ, Marmara Bölgesi’ndeki Dilovası Organize Sanayi Bölgesi Atıksuların Arıtılması İmtiyaz Projesi ihalesini kazanmıştır. Bu kapsamda 21.144/gün kapasiteli Atıksu Arıtma Tesisi, Çamur Kurutma Tesisi ve Atıksu Kollektör hatları yapılacaktır. Bölgede %35 dolulukla 198 fabrika faaliyettedir. 93 organize sanayi bölgesinin bulunduğu Türkiye’de bu proje bir prototip teşkil edecektir. Proje 29 yıl süreyle TASK AŞ’ye verilmiştir. Bu projenin toplam yatırım bedeli 16 milyon avrodur. Yatımın %60’ı tamamlanmıştır. Kars Belediyesi İçmesuyu ve Atıksu İmtiyaz Projesi TASK AŞ, Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki Kars Belediyesi Su ve Atıksu İmtiyaz Projesi ihalesini kazanmıştır. Danıştay görüşü ve İçişleri Bakanlığı onayı alındıktan sonra hayata geçirilicek olan sözleşmenin süresi 49 yıldır. 76.473 nüfusta yaklaşık 20 bin aboneye hizmet verecek olan projenin toplam yatırım bedeli 31 milyon avrodur. 53 ALTYAPI YATIRIMLARI MIP - Mersin Uluslararası Liman İşletmeciliği Yaklaşık 1.100.000 metrekare alana sahip olan Mersin Limanı’ndaki 28 rıhtım günde 30’a yakın gemiye yükleme-boşaltma hizmeti verilebilmektedir. Yılda 14 bin toplam yük elleçlemesi yapılmaktadır. 54 Türkiye Liman İşletmecileri Derneği (TÜRKLİM), 2023 yılına ait vizyonunu şu şekilde özetlemektedir: “Dünya limanlarıyla entegre olarak uluslararası ulaştırma ve enerji koridorlarında etkin dış ticaretin artırılması ve ekonomik büyümede lokomotif rolü oynayan, bölgesel gelişmeyi destekleyen, gelişmiş liman hinterland bağlantıları sayesinde iç bölgelerin denize ulaşımını kolaylaştırarak bölgesel gelişmişlik farklarının azaltılmasına yardım eden, çevre kalitesinin korunmasına önem veren, etik çalışma koşulları ve iş güvenliğini ön planda tutan, uluslararası rekabet gücüne sahip limanlar...” Mersin Limanı, Türkiye’de tüm denizcilik ve terminal hizmetlerini verebilen tek limandır. Serbest Bölge’ye komşu olması nedeniyle de eksiksiz bir liman olma özelliği taşımaktadır. Demiryolu ve karayolu bağlantıları nedeniyle Orta Doğu ticareti için ideal bir transit limandır. Avrupa Birliği’ne uyum sürecinde limanların ve denizcilik sektörünün, ticaretin ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde geliştirilebilmesi, hizmetlerin etkin ve verimli olarak sağlanabilmesi için özelleştirme bir araç olarak görülmektedir. Dünyanın en büyük liman işletmecilerinden biri olan Port of Singapore Authority (PSA) 1972 yılında Singapur’da kurulmuştur. 16 ülkede 28 liman projesinde konteynır terminal hizmetleri vermektedir. PSA International’ın Singapur terminalleri dünyanın en büyük aktarma merkezi olarak faaliyet göstermektedir. MIP, Akfen Holding ve PSA’nın gücüyle hizmet kalitesini artıracak iş planı ortaya koyarak hem müşterilerine hem de şehir ve ülke ekonomisine yarar sağlamayı hedeflemektedir. Özelleştirme İdaresi tarafından ihalesi yapılan Mersin Limanı’nın işletme hakkı 36 yıl süreyle PSA-Akfen Ortak Grubu’na verilmiştir. Mersin International Port (MIP), PSA-Akfen Ortak Girişim Grubu tarafından 11 Mayıs 2007’de kurulmuştur. AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Geniş bir hinterlanda sahip olan Mersin Limanı, kara ve demiryolları aracılığıyla iç kesimlere bağlantılıdır. Limana en yakın havaalanı 69 kilometre uzaklıktaki Adana’dadır. Doğu Akdeniz’in önemli limanlarından biri olan Mersin Limanı; İç Anadolu, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinin ithalatihracat kapısı olmasının yanında, Orta Doğu ülkelerinin de transit merkezidir. GAP Projesi’nin tam anlamıyla hayata geçmesiyle Mersin Limanı’nın önemi daha da artacaktır. Yaklaşık 1.100.000 metrekare alana sahip olan Mersin Limanı’ndaki 28 rıhtım günde 30’a yakın gemiye yükleme-boşaltma hizmeti verilebilmektedir. Yılda 14 bin toplam yük elleçlemesi yapılmaktadır. Yolcu, dökme yük, konteynır, canlı hayvan, hububat taşımacılığı gemilerine hizmet verilen limanda, iskelelere -14 m drafta kadar olan gemiler alınabilmektedir. Türkiye genelinde 2008 yılında 5.228.154 TEU konteynır elleçlenmiştir. Mersin Limanı bu toplamda %17’lik paya sahiptir. 2007 yılında bir önceki yıla göre %24’lük bir artışla yaklaşık 804 bin TEU (özelleştirme sonrası 550 bin TEU) konteynır elleçlemesinin gerçekleştiği Mersin Limanı’nda, 2008 yılında %8’lik artış ile 868 bin TEU konteynır elleçleme işlemi gerçekleşmiştir. 2008 yılında genel kargo, dökme katı, dökme sıvı yük toplam tonajı 5,500 milyon tonu aşarak Mersin Limanı’nın tarihinde bir rekora imza atılmıştır. Mersin Limanı ihalesinin alınmasından bu yana Avrupa-Uzak Doğu arası direkt sefer yapan üç yeni konteynır servisi, Mersin Limanı’na sefer yapmaya başlamıştır. Bunlar; İşletme hakkının alınmasından bu yana Mersin Limanı’na yapılan saha ve ekipman yatırımlarından bazıları şunlardır: Artan ihracat hacminin karşılanabilmesi ve ihracatçı firmaların liman içinde daha hızlı hizmet alabilmelerini sağlamak amacıyla yeni saha yatırımları çerçevesinde; 120 bin metrekarelik ilave saha betonlanarak tahsis edilmiştir. 6 ha’lık TOKİ sahası uzun süreli kiralanmış ve boş konteynır sahası olarak revize edilmiştir. TOKİ sahasının gümrük lisansı da alınarak hizmete sunulmuştur. İlave sahaların tahsis edilmesiyle birlikte liman içi trafik sıkışıklığı önlenmiş ve liman içinde araç bekleme süreleri düşürülmüştür. Liman Operasyon Sistemi (TOS) oluşturulmakta olup, konteynır hareketlerinin takibi için el ve araç terminalleri uygulamasına pilot bölgelerde başlanmıştır. Uluslararası Denizcilik Organizasyonu (IMO) şartları gereği, Aralık 2007’de International Ship and Port Facility Security Code (ISPS) plan çalışmaları tamamlanıp, uluslararası standartlarda güvenli liman kabul edilerek ISPS sertifikası alınmıştır. Bunun gereği olarak liman güvenliği, hem karadan hem denizden araçlar ve 132 kişilik özel bir ekip tarafından sağlanmaktadır. Liman sahası içinde ve tüm çit boyu Kapalı Devre Kamera Sistemi (CCTV) ile güvenlik ön plana çıkartılmıştır. 360 derece hareketli ve gece görüşlü 96 adet CCTV kamera, liman sahasına yerleştirilmiştir. Avrupa standartlarında 24 saat olan demirde bekleme süresi, Mersin Limanı’nda yapılan saha, ekipman yatırımları ve operasyon hızının artmasıyla, artan gemi trafiğine rağmen 2008 Ocak itibariyle bir saatin altına düşmüştür. Denize dökülen sıvı yağ ve kimyasal maddelerin yayılmasını önlemek için bariyer ve bu sıvı atıkları toplamak için gerekli araç ve ekipmanlar, ilk kez hizmete sokulmuştur ve konteynır gemilerine ilk kez lashing-unlashing, coning-deconing hizmetleri verilmeye başlanmıştır. Limanın tüm birimleri, ilk kez bilgisayar ağıyla birbirlerine ve internete bağlanmıştır. ISO-14001 Çevre Yönetimi Sistemi çalışmaları başlatılmıştır. Dünya genelinde deniz ticaretine yönelik talebin artması ve bu talep doğrultusunda inşa edilen gemi kapasitelerinin yükselmesi sebebiyle rıhtım derinleştirme çalışmaları planlanmaktadır. Bu çalışmalar tamamlandığında daha büyük hacimli gemilerin Mersin Limanı’na sefer yapmalarına olanak sağlanmış olacaktır. İthalat, ihracat ve transit ticarette Türkiye’nin en önemli limanlarından biri olan Mersin Limanı, yatırımlar ve operasyonel gelişmeler sonucunda artan elleçleme kapasitesiyle birlikte kısa sürede Türkiye’nin ve bölgenin en gelişmiş limanı olacaktır. Yukarıda belirtilen gelişmeler ve yatırımlar değerlendirilerek Mersin Uluslararası Liman İşletmeciliği AŞ, Mayıs ayında Lloyd’s List tarafından verilen Turkish Shipping Awards’da yılın limanı seçilmiştir. Bunun yanında, Ekim ayında Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından verilen 2007 yılında İhracata Yönelik En Fazla Konteyner Elleçlemesi Yapılan Liman Ödülü ile 2007 Yılında En Fazla Dökme Sıvı Yük Elleçlemesi Yapılan Liman Ödülü’ne Mersin Limanı layık görülmüştür. Ayrıca MTSO tarafından ilk kez verilen 2007 Yılında Lojistik Sektörü’ne En Fazla Katkı Sağlayan Firma olarak Kadri Şaman Özel Ödülü’nün sahibi olan Mersin Limanı, bir yıl içinde dört ödül alarak liman işletmeciliğindeki başarısını tescil etmiştir. • CMA CGM’s Levant Express • MSC’s Tiger Operation • Arkas Grubu’nun EMES haftalık Karadeniz servisidir. 55 ALTYAPI YATIRIMLARI AkfenHES AkfenHES, Akfen Altyapı Yatırımları Holding’in hidroelektrik santrali yatırımları ve enerji santrallerinin 49 yıl boyunca işletilmesi faaliyetlerini bünyesinde toplamaktadır. 56 Akfen Altyapı Yatırımları Holding AŞ çatısı altında kurulan AkfenHES Yatırımları ve Enerji Üretim AŞ, Ocak 2007 tarihinden itibaren faaliyet göstermektedir. AkfenHES, Akfen Altyapı Yatırımları Holding’in, hidroelektrik santrali yatırımları ve kurulacak enerji santrallerinin 49 yıl boyunca işletilmesi faaliyetlerini bünyesinde toplamaktadır. 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve T.C. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) yönetmelikleri çerçevesinde 49 yıl için lisans hakkını elde ettiği bölgelerde çalışmalara başlayan ve öngörülen sürelerden önce yapım aşamasına geçen AkfenHES’in bünyesinde toplam 21 adet hidroelektrik santrali projesi bulunmaktadır. Bu projelerin toplam kurulu gücü 374 MW, enerji üretimi yıllık 1400 KWh’e ulaşmaktadır. Mevcut santraller için yatırım tutarı 600 milyon ABD dolarının üzerindedir. AKFENHES’in bünyesinde bulundurduğu şirketler şunlardır: Enbatı Elektrik Üretim Sanayi ve Ticaret AŞ Yeni Doruk Enerji Elektrik Üretim AŞ TBK Enerji Elektrik Üretim Dağıtım Pazarlama Sanayi ve Ticaret AŞ Çamlıca Elektrik Üretim AŞ BT Bordo Elektrik Üretim Dağıtım Pazarlama Sanayi ve Ticaret AŞ Zeki Enerji Elektrik Üretim Dağıtım Pazarlama Sanayi ve Ticaret AŞ Laleli Enerji Elektrik Üretim AŞ Rize İpekyolu Enerji Üretim ve Dağıtım AŞ Beyobası Enerji Üretimi AŞ İdeal Enerji Üretimi Sanayi ve Ticaret AŞ Elen Enerji Üretimi Sanayi ve Ticaret AŞ Pak Enerji Üretimi Sanayi ve Ticaret AŞ AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Enerji Yatırımları Akfen Holding, günümüzde piyasanın ilgi odağı haline gelen enerji yatırımlarında aktif olarak yer almayı planlamaktadır. Enerji sektörü, kalkınmanın lokomotifi konumundadır ve Türkiye’nin ekonomik büyümesine koşut olarak hızlı bir büyüme sürecindedir. Bu istikrarlı ekonomik büyümenin sürdürülebilmesi için 2020 sonuna dek 130 milyar ABD doları tutarında enerji yatırımına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu yatırımların büyük kısmının özel sektör tarafından gerçekleştirilerek kamu finansmanı üzerinde ek yük yaratmaması hedeflenmektedir. Enerjide arz güvenliği ve sürdürülebilirlik açısından, kamu mülkiyetindeki altyapı ve tesislerin özelleştirilmesi yönündeki adımların ivme kazanması da büyük önem taşımaktadır. Akfen Holding, günümüzde piyasanın odak noktası haline gelen enerji dağıtımı ve üretimini de içeren enerji yatırımlarında aktif olarak yer almayı planlamaktadır. 2007 yılında Akfen Holding AŞ çatısı altında kurulan Akfen Enerji Yatırımları Holding AŞ, Holding’in enerji faaliyetlerini bünyesinde toplayan bir alt holding niteliğindedir. Uluslararası enerji şirketi olmak vizyonuyla Akfen Enerji, güçlü ve güvenilir ortaklıklar geliştirmeyi hedeflemektedir. ADÜAŞ (ÖİB), Ankara Doğal Gaz Dağıtım (Büyükşehir Belediyesi), Elektrik Dağıtım ve Üretim özelleştirmeleri (ÖİB), Afşin-Elbistan C&D sahaları ihaleleri (ETKB), Nükleer santral ihalesi (ETKB), Hidro ihaleleri (DSİ), Jeotermal ihaleleri (MTA), Elektrik Dağıtım ve Üretim özelleştirmeleri (ÖİB) gibi özelleştirme ihalelerine katılan Akfen Enerji; kendi geliştirdiği enerji projelerini de hayata geçirmektedir. Sinop ve Mersin’de termik santral projeleri üzerinde çalışılmaktadır. Hidro, rüzgar, jeotermal ve linyit enerjileri konularında da saha araştırma ve geliştirme çalışmaları yapılmaktadır. Akfen Enerji’nin bir hedefi de ileriye dönük enerji analiz raporları geliştirmektir. Hazırlanan analiz raporlarının başında elektrik fiyat analizi, elektrik dağıtım özelleştirmelerinde ve nükleer enerjiye geçişte alternatif yöntemler geliştirilmesi ve dünyadaki enerji yönelim ve gelişmelerinin takip edilmesi gelmektedir. Akfen Enerji Yatırımları Holding AŞ’nin altında üretim, dağıtım, depolama ve uluslararası ticaret alanlarında faaliyet göstermek üzere dört ana şirket mevcut olup, bu ana şirketlerin altında da proje bazında kurulmuş şirketler bulunmaktadır. 57 Gayrimenkul Yatırımları Akfen Gayrimenkul Yatırım OrtaklığI Akfen GYO, kurumsal imajını güçlendirerek otel geliştirmenin yanı sıra gayrimenkulün diğer segmentlerinde de kârlılığıyla önde gelen bir emlak geliştiricisi olmayı hedeflemektedir. Akfen Grubu, 1997’de yerel turizmde yatırımcı olmak amacıyla kurulan Aksel Turizm Yatırımları ve İşletmecilik AŞ’yi gerçek bir gayrimenkul yatırımcısına dönüştürerek, Akfen Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı adı altında yeniden yapılandırdı. Gayrimenkul Yatırım Ortaklığına dönüşüm, Yönetim Kurulu Kararı ile 25.04.2006 tarihinde tamamlandı ve Şirket, Sermaye Piyasası Kurulu’nun verdiği 14.07.2006 tarihli izinle faaliyetlerine başladı. Şirket’in faaliyet konusu, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından düzenlenen, gayrimenkul ve gayrimenkule dayalı projelere yatırım yapmaktır. Akfen GYO, kuruluşundan bu güne önemli stratejik ortaklıklara imza attı. Ortaklıklardan ilki 18.04.2005 tarihinde Akfen Holding ve Accor Grubu arasında imzalanan İyi Niyet Anlaşması’na (MOU) dayanır. Bu anlaşmayla taraflar, Türkiye’de otel projesi geliştirmek ve 58 Türkiye’ye yayılmak için çaba gösterme kararı aldı. MOU’ya ek olarak 15.06.2007 tarihinde imzalanan Çerçeve Sözleşmesi’ne göre Akfen GYO, otellerin yatırımlarını gerçekleştirerek anahtar teslimi Accor’a kiralayacak ve Accor, otelleri İbis ve Novotel markaları altında 20 yıl boyunca işletecektir. Accor, Avrupa’nın en büyük seyahat, turizm ve kurumsal servis grupları arasında özellikle otel ve konaklama hizmetinde 140 ülkede 158 bin çalışanıyla sektöründe liderdir. Dünyada 90 ülkede 4 bin oteli (455 bin oda), casinolar, seyahat acentaları ve restoranlarıyla dev bir zincirdir. Accor Grubu içinde yer alan Accor Hotels, dünyanın üçüncü büyük otel işletmeci grubudur. Akfen GYO, otel projelerini Rusya ve BDT’de de geliştirmek arzusundadır. 26.04.2007 tarihinde imzalanan İyi Niyet Anlaşması’yla (“MOU”) Accor, Şirket’in bağlı ortaklığı Akfen Gayrimenkul Ticareti ve İnşaat AŞ ile Kayı Insa İnşaat AŞ’ye 10 şehirde İbis projesi geliştirmek üzere münhasırlık vermiştir. Oteller, Samara, Yaroslavl, Kaliningrad, Krasoyarsk, Volgograd, Tymen, Saratov, Novosibirsk, Voronezh, Perm Samara, Yaroslavl şehirlerinde yer alacaktır. AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Samara’nın uygulama projesi gerçektirilmiş olup, inşaat izni aşamasındadır. Yaraslov’da proje çalışmaları devam etmektedir. 2009 yılı içinde her iki projenin temelinin atılması planlanmaktadır. Kaliningrad ve Krasnoyarsk’da ön projeler hazırlanmıştır; diğer altı şehirde de arsa geliştirme çalışmaları devam etmektedir. Şirket, 2007 yılında İstanbul Zeytinburnu’nda 228 odalı İbis Otel, 208 odalı Novotel, Eskişehir’de 108 odalı İbis Otel ve mülkiyeti bağlı ortaklığı Akfen Gayrimenkul Ticareti ve İnşaat AŞ’ye ait Girne’de 299 odalı Mercure Otel’i hizmete açtı. Novotel Gaziantep ve İbis Otel Gaziantep ile Novotel Kayseri ve İbis Otel Kayseri’nin ise temelleri atıldı. Şirket, İzmit İbis Otel için arsa sözleşmesi imzalayarak projelerine bir yenisini daha ekledi. Kasım 2007’de Uluslararası Yatırım Bankası Goldman Sachs, Akfen GYO’dan hisse satın alarak finansal ortak oldu. Şirket’in hedefi, 2019 yılına dek portföyüne Türkiye’de 50-60, Rusya ve BDT’de 24 ve KKTC’de bir olmak üzere toplam 85 otel kazandırmaktır. Şirket, birinci sırada yer alan otel geliştirme stratejisinin yanı sıra, gayrimenkulün diğer segmentlerinde ortaya çıkacak ve hissedarlarına değer katacak fırsatları da değerlendirerek kurumsal imajını geliştirmeyi hedeflemektedir. 2008 Yılı Faaliyetleri Yapımları hızla devam etmekte olan Novotel Gaziantep ve İbis Otel Gaziantep ile Novotel Kayseri ve İbis Otel Kayseri’nin 2009 yılında hizmete girmesi planlanmaktadır. Arsa sözleşmesi imzalananan Bursa İbis Otel’in proje hazırlıkları başladı. Beylikdüzü İbis Otel için arazi satın alındı ve proje hazırlıkları başladı. Trabzon Novotel hizmete açıldı. Rusya’da gerçekleşecek olan Krasnoyarsk, Kaliningrad, Samara ve Yaroslavl projelerinde önemli adımlar atılarak arazi anlaşmaları yapıldı. Akfen Gayrimenkul Yatırımları ve Ticaret AŞ Akfen Gayrimenkul Yatırımları ve Ticaret AŞ Türkiye, Rusya ve çevre ülkelerde projeler geliştirmeye ağırlık vermektedir. Akfen, gelişen gayrimenkul sektöründe etkin bir oyuncu olabilmek ve doğru projelerle sektörde yer almak amacıyla, şehir otelciliği dışındaki gayrimenkul projeleri için Akfen Gayrimenkul Yatırımları ve Ticaret AŞ’yi kurdu. Şirket halen Türkiye, Rusya ve çevre ülkelerde projeler geliştirmeye ağırlık vermektedir. Konut, rezidans, alışveriş merkezleri, ofisler, çok kullanım amaçlı tesisler gibi birçok arsa geliştirme projesine imza atmayı hedefleyen Şirket’in önümüzdeki döneme ilişkin projeleri arasında şunlar yer almaktadır: Riva 30 Villa Projesi, LOFT-2 Residence Projesi (82 Konut), İncek Residence Projesi (550 Konut), İncek Villa Projesi (27 Konut), Gölbaşı Villa Projesi (52 Konut), Beynam Recreation Projesi (850 Konut) 59 Diğer Akfen Turizm Akfen’in turizm yatırımlarını yönlendiren Akfen Turizm, yurtiçinde birçok otelin işletmesini üstlenmiştir. 1997 yılında kurulan Akfen Turizm Yatırımları ve İşletmecilik AŞ, Akfen Holding’in turizm alanındaki yatırımlarını yönlendirmektedir. Uludağ’daki 52 odalı üç yıldızlı turistik oteli ve Kuşadası’ndaki 54 odalı üç yıldızlı turistik tesisi 2008 yılı Şubat ayına dek işleten Şirket, daha sonra da bu iki oteli Uslan Turizm ve Havacılık Ltd. Şti’ye devretti. Kuşadası Otel’in ve Uludağ Otel’in kira sözleşmeleri beş yıldır. 60 Kuşadası Akfen Club Otel yaz turizmine yönelik olup yurtdışı pazarına hizmet vermektedir. İzmir’e 65 kilometre, Adnan Menderes Havaalanı’na 69 kilometre mesafede bulunan otelin deniz yolunu tercih edenler için çift iskeleli bir limanı ve dünya standartlarında bir yat limanı bulunmaktadır. Uludağ Akfen Club ise kış turizmine yöneliktir ve Rusya pazarı ile iç pazara hitap etmektedir. Otel, uluslararası değişim sistemi RCI’e üye olan Türkiye’deki ilk kışlık tesistir. Her iki otelde toplam çalışan sayısı 40’tır. Mercure Girne Otel de 2007 yılında Akfen Turizm tarafından işletilmiştir. Akınısı Makina İmalat sektöründe 30 yılı aşkın süredir faaliyet gösteren AKINISI, kaliteli üretim, zamanında teslimat ve rekabetçi firma anlayışıyla sanayileşmede lider bir firma olmayı ve müşteri memnuniyetini sürekli kılmayı hedeflemektedir. 1976 yılında bir kollektif şirket olarak kurulan AKINISI, iş hacmini ve kadrosunu zamanla büyüterek 1989 yılında AKINISI Makine Sanayi ve Ticaret AŞ’ye dönüştü. l976-1983 yılları arasında Ankara’da Kazıkiçibostanları, 1983-1993 yıllarında Ostim Sanayi Sitesi ve 1994 yılından sonra da Sincan Organize Sanayi Bölgesi’ndeki merkezinde hizmetlerini yürüttü. AKINISI’nın fabrikası, 5.000 metrekaresi kapalı alan olmak üzere toplam 9.000 metrekare alan üzerinde kuruludur. AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 AKINISI, öncelikle kalorifer kazanları, boylerler ve yakıt tanklarıyla başladığı imalat yelpazesini giderek büyüttü. Mühendislik, proje, imalat, montaj ve işletme konuları, hiç bir yabancı teknik yardım alınmadan ve knowhow kullanılmadan AKINISI’nın kadrosuyla gerçekleştirildi. AKINISI, 1976 yılından bugüne dek katısıvı-gaz yakıtlı kalorifer kazanları, gömlekliserpantinli boylerler, eşanjörler, yakıt ve su depolama tankları, hidroforlar, kapalı genleşme tankları, buhar jeneratörleri, degazörler, FPI imalatları, skreyper (pig) istasyonları, su borulu ön hücre ve kazanlar, talaş kazanları, skoç tipi yüksek basınçlı kazanlar, loos tipi yüksek basınçlı kazanlar, radyasyon tipi yüksek verimli kazanlar, su yumuşatma cihazları, kum filtreleri, kıl tutucular, yağ ayırıcılar, basınçlı kaplar, ekonomizörler, hava ısıtıcılar, ileri itimli kömür yakma için hareketli ızgaralar, kömür kırıcılar, curuf söndürme ve kırma üniteleri, multisiklonlar, bunkerler, konveyörler, elevatörler, hava ve duman kanalları, tünel kalıp ve müştemilatları ile çelik konstrüksiyon çeşitleri üretmiştir. Son yıllarda üretim alanını çelik konstrüksiyon yapılara çeviren AKINISI, bu alanda da önemli projelere imza atmaktadır. Yurtiçinde Vakıfbank EBİM Binasının çelik konstrüksiyon imalat ve montajı, TED Koleji yeni yerleşkesi çelik konstrüksiyon imalatı, montajı ve ısı santrali yapımı, Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali İlave Tesisi çelik konstrüksiyon çatı imalatı ve montajı, Ankara Esenboğa Havalimanı Yeni İç ve Dış Hatlar Terminali bünyesinde vadi yapısı çelik konstrüksiyonu, döşeme katları çelik konstrüksiyonu ve yolcu köprülerinin imalat ve montajı işleri yaklaşık 4.000 ton dolayındadır ve 7.500.000 ABD doları tutarında iş hacmi sağlanmıştır. İmalata yönelik projelerin hazırlanmasında Autocad ve X-Steel programlarından yararlanılmaktadır. İmalatta ise malzeme hazırlığında optik oksijen kesim tezgahı, tam otomatik testereler ve giyotin kesim tezgahları kullanılmaktadır. Elektrik kaynağı, gaz altı ve toz altı (özellikle yapma profil imalatlarında) kaynakları, radyal ve manyetik matkaplar vb. ekipmanlarla, Avrupa ve Amerikan standartlarına uygun imalatlar yapılmaktadır. ISO 2000 Kalite Sistemi’nin tamamlandığı AKINISI’da tüm imalatların kalite kontrollerini yapan ve bunları kayıt altında tutan kalite kontrol departmanı bulunmaktadır. 2004 yılı Şubat ayından bu yana alınan işler bütünüyle taşerona devredilmektedir. Bu nedenle maliyet kalemlerini, taşerona ödenen hakediş ile AKINISI personel maaş ve giderleri oluşturmaktadır. İmalat sektöründe 30 yılı aşkın süredir faaliyet gösteren AKINISI, kaliteli üretim, zamanında teslimat ve rekabetçi firma anlayışıyla sanayileşmede lider bir firma olmayı ve müşteri memnuniyetini sürekli kılmayı hedeflemektedir. 61 DİĞER IBS Sigorta Brokerlİk AŞ IBS, risk yönetimi alanında yarattığı özgün ve günümüzün en gelişmiş sigorta ve reasürans tekniklerini içeren çözümleriyle kamu ve özel sektördeki birçok ihalede başarılı sonuçlar elde etmiştir. 62 1997 yılında Ankara’da kurulan IBS Sigorta Brokerlik Hizmetleri AŞ (IBS), Türk Sigorta ve Reasürans piyasasının önde gelen sigorta, reasürans ve danışmanlık şirketlerindendir. 2000 yılında merkez ofisi İstanbul’a taşınan IBS’in Ankara’da da bir irtibat bürosu bulunmaktadır. IBS, kurumsal ve bireysel her türlü sigorta riskine yönelik olarak müşterilerine dünya standartlarında sigorta ve reasürans brokerlik hizmetleri sağlamaktadır. IBS, dünyaca ünlü Lloyd’s sigorta sisteminin üyesi bir reasürans brokeri olan ve merkezi Londra’da bulunan ortağı United Insurance Brokers Ltd.in (UIB) sahip olduğu tüm avantaj ve ayrıcalıkları müşterilerine sunmaktadır. IBS, “UIB Türkiye” sıfatıyla, tüm dünya sigorta ve reasürans piyasasının merkezinde olmanın verdiği olanaklara, girişimci yaklaşımlarını ve müşteri odaklı yenilikçi çözümlerini ekleyerek, müşterileriyle uzun vadeli, verimli ilişkiler kurmakla kalmayıp, çözüm odaklı yaklaşımlarıyla sigorta sektöründe de saygın bir yer edinmiştir. IBS Risk Danışmanlığı Servisi; müşterilerinin projelerine yönelik sigorta ihtiyaçlarıyla ilgili tüm teknik konuları her açıdan değerlendirerek, sigorta ile ilgili şartname ve ihale koşullarının oluşturulması konularında dünya standartlarında hizmet vermektedir. Bu amaçla, risk ve hasar senaryoları planlanmakta ve detaylı fizibilite çalışmaları gerçekleştirilmektedir. IBS, risk yönetimi alanında yaratmış olduğu özgün ve günümüzün en gelişmiş sigorta ve reasürans tekniklerini içeren çözümleriyle kamu ve özel AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 sektördeki birçok ihalede başarılı sonuçlar elde etmiştir. IBS, proje finansmanına dayalı sigorta konularında sahip olduğu know-how ve tecrübesiyle de müşterilerine çağdaş hizmetler sunmaktadır. IBS, 1987 yılından bu yana faaliyet gösteren ve 110 ülkede hizmet sunan Insurance Brokers Association (UNIBA) temsilcisi olup, bu kanal vasıtasıyla gelen uluslararası şirketlere de danışmanlık hizmeti vermektedir. Uluslararası platformda sigorta brokerlerini bir araya getiren UNIBA, lokal piyasalarda hizmet veren sigorta brokerlerinin müşterilerinin uluslararası sigorta ihtiyaçları için, diğer ülkelerde faaliyet gösteren üye kuruluşlarla irtibata geçerek hizmet sunmaktadır. 300’ün üzerinde ofisi ve 4.500’ün üzerinde üyesi bulunan UNIBA, üye sigorta brokerleri ile birlikte risk çözüm ve alternatifi yaratan, bağımsız ve en büyük ağlardan biridir. IBS aynı zamanda European Insurance Broker Network (Euribron) üyesi olarak, hizmet alanını daha da genişletmiştir. 1994 yılında kurulan Euribron, 25 ülkede hizmet vermektedir. Kuruluş amacı, üyelerine ve müşterilere uluslararası platformda yüksek standartta hizmet sunmaktır. Kurulduğu yıldan bu yana benimsediği çağdaş yönetim anlayışıyla, istikrarlı bir büyüme kaydeden IBS, 2008 yılında yüksek bir üretim performansı elde etmiştir. Gelişen müşteri portföyüne ve artan rekabet koşullarına en doğru çözümlerle hizmet verebilmek amacıyla çalışmalar tüm hızıyla devam etmiş ve bu paralelde uzman IBS kadroları daha da genişletilmiştir. Mevcut Reasürans, Kurumsal Riskler ve Mali İşler Departmanlarına ek olarak, İştirakler Departmanı kurulmuş ve bu çerçevede Şirket’e yeni uzman kadrolar kazandırılmıştır. 2008 yılında, hizmet kalitesi ve müşteri memnuniyetini daha da artırabilmek amacıyla, IBS EMS Proje Yönetim Sistemi bünyesindeki raporlama işlevlerinin geliştirilmesine devam edilmiş, mevcut yapıya reasürans raporlaması da dahil edilmiştir. Bunun yanı sıra, muhasebe ve raporlama sistemlerinde poliçe bazında entegrasyon sağlanmıştır. IBS, her yıl olduğu gibi bu yıl da, ülkemizde ve dünyada değişen ve gelişen sigortacılık ve brokerlik anlayışını yakından izlemeye devam edecek ve bu paralelde her türlü yenilik, model ve uygulamalara açık olarak gelişimini sürdürecektir. 63 Düzce’de 2004-2005 öğretim yılında, Hikmet Akın İlköğretim Okulu eğitime açılmıştır. Akfen Holding, ayrıca, yurdun çeşitli yerlerinden gelen talepler doğrultusunda ilköğretim okullarının bilgisayar, fotokopi, kitap vb. ihtiyaçlarını karşılanmaya devam etmektedir. 64 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 65 KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK 66 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Eğitime Destek Projeleri TİKAV Türkiye İnsan Kaynakları Vakfı Akfen Holding AŞ, üniversiteli gençlerin sosyal ve kültürel açıdan başarılı ve etkin bireyler olmalarını sağlamak amacıyla Türkiye İnsan Kaynakları Vakfı’nı kurmuştur. Hamdi Akın ve eşi Şafak Akın tarafından 15 Ocak 1999 tarihinde kurulan TİKAV, her türlü hizmeti devletten beklemek yerine, eğitim alanında üzerine düşeni yapmayı ilke edinmiştir. Bu doğrultuda, uyguladığı programlarla ülkemizin genç insan kaynakları kalitesini yükseltmeyi hedefleyen TİKAV, Atatürk ilkelerine bağlı bir sivil toplum kuruluşudur. London School of EconomIcs “Okul Ekliyoruz” Kampanyası Yurtdışında önde gelen üniversitelerde Türkiye kürsüleri kurulması, ülkemizin tanıtım politikasının önemli unsurlarından birini oluşturmaktadır. Söz konusu kürsüler, Türk tarihi ve kültürünün yanı sıra güncel konulara ilişkin yaklaşımımızın yurtdışında bilinir kılınması açısından da önem taşımaktadır. Bu çerçevede yakın zamanda dünyanın en prestijli akademik kurumlarından “London School of Economics” bünyesinde T.C. Dışişleri Bakanlığı’nın girişimiyle “Çağdaş Türkiye Araştırmaları Kürsüsü” oluşturulmuştur. Akfen, Türkiye’nin tanıtımına yönelik böylesine önemli bir projeyi desteklemekten mutluluk duymaktadır. Türkiye’de özellikle kız çocuklarının okula gitmesinin önündeki en büyük engel olarak dersliklerin yetersizliği vurgulanmaktadır. Bu doğrultuda hareket eden NTV ve UNICEF Türkiye Milli Komitesi, Nisan ayında NTV’de yapılan yayınla herkesi ihtiyaç duyulan yerlerde prefabrik ek dersliklerin yapılması için “Okul Ekliyoruz” Kampanyası’na destek olmaya çağırmıştır. TAV Havalimanları Holding’in de bağış yaparak destek verdiği kampanya, “Haydi Kızlar Okula” kampanyasının devamı niteliği taşımaktadır. Bu kampanyayla eğitim bilincini yaygınlaştırma çalışmaları sürdürülmektedir. Bireysel Gelişim Programı adı altında üniversite öğrencilerine burs ve eğitim olanakları sağlayan Vakıf, 2001-2003 yılları arasında Uluslararası Gençlik Ödülü Programı’nı ulusal çapta uygulamıştır. Ülkü Akın İlköğretim Okulu UGO Uluslararası Gençlik Ödülü Derneği Hikmet Akın İlköğretim Okulu Akfen Holding AŞ’nin ana sponsor olarak destek verdiği Uluslararası Gençlik Derneği, 19 Ekim 2003 tarihi itibariyle, İngiltere Uluslararası Ödül Birliği (International Award Association) tarafından, Uluslararası Gençlik Ödülü Programını Türkiye’de uygulamaya, yaygınlaştırmaya ve denetlemeye yetkili kılınan tek kurumdur. Dernek, yönettiği program aracılığıyla gençlerin bireysel ve sosyal gelişimine katkıda bulunarak toplumsal gelişimi sağlamayı amaçlamaktadır. Türkiye’nin gelişimine katkıda bulunan Akfen, Ankara’da 1993-1994 öğretim yılında Ülkü Akın İlköğretim Okulu’nu öğrencilerin hizmetine sunmuştur. Düzce’de 2004-2005 öğretim yılında, Hikmet Akın İlköğretim Okulu eğitime açılmıştır. Kayseri İli Yardım Derneği İstanbul’da yükseköğrenim yapan, başarılı ancak maddi desteğe ihtiyaç duyan öğrencilere karşılıksız burs veren Kayseri İli Yardım Derneği, Akfen tarafından desteklenmektedir. Derneğin amaçlarından biri de Kayseri il, ilçe ve köylerinde bilgisayar laboratuvarları kurmaktır. Akfen, programa destek olarak Tomarza ilçesi Sarımehmetli İlköğretim Okulu’nu bilgisayar laboratuvarına kavuşturmuştur. Gaziemir Lisesi’ne TAV İzmir Desteği TAV Havalimanları Holding, havalimanı işlettiği bölgelerde toplumsal gelişime de destek vermektedir. Adnan Menderes Havalimanı Dış Hatlar Terminali’ni işleten TAV İzmir, sosyal sorumluluk bilinciyle İzmir Atatürk Stadı’nda, 5-6 Mayıs 2007 tarihlerinde düzenlenen Türkiye Atletizm Şampiyonası’na katılan Gaziemir Lisesi öğrencilerine sponsor olmuştur. Akfen Holding iştiraklerinden IBS Sigorta da “Okul Ekliyoruz” Kampanyası’na destek vermektedir. Diğer Eğitim Projeleri Birçok eğitim kuruluşuna destek veren Akfen, MEB Bilgisayar Bağış Kampanyası kapsamında Yalova İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne 18 okula dağıtılmak üzere 194 adet bilgisayar bağışlamıştır. Ayrıca yurdun çeşitli yerlerinden gelen talepler doğrultusunda ilköğretim okullarının bilgisayar, fotokopi, kitap vb. ihtiyaçları karşılanmaya devam etmektedir. Akfen, Akdeniz Üniversitesi’ndeki 20 bin öğrenciye dağıtılan “Şu Çılgın Türkler” kitabına da sponsor olmuştur. Eğitim Reformu Girişimi’ne TAV Katkısı Dünyada ve Türkiye’de iyileştirilmesi gereken konuların başında eğitim gelmektedir. Bu amaç doğrultusunda Akfen Holding “Eğitim Reformu Girişimi”nin; bürokrasi, üniversite, okullar ve sivil toplum örgütlerini bir araya getiren, katılımcı ve yaratıcı bir fikir üretim süreci oluşturma stratejisini desteklemektedir. Uzun vadede Eğitim Reformu Girişimi; bu fikir üretim sürecini, eğitim alanındaki tüm paydaşları bilgilendirecek bir reform izleme merkezine dönüştürmeyi amaçlamaktadır. 67 KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK MIP Eğitime Destek DRUM Ritim Halkası Etkinlikleri Akfen Holding iştiraklerinden Mersin Uluslararası Liman İşletmeciliği AŞ (MIP) 2007-2008 öğretim yılının başlaması nedeniyle ihtiyaç sahibi 500 öğrenciye okul forması sağlamış ve 500 öğrenciye de kırtasiye yardımı yapmıştır. Çocuk Esirgeme Yurdu’nda kalan çocukların zihinsel ve el becerilerinin gelişmesini desteklemek amacıyla her yaş grubuna eğitim setleri alınmıştır. TAV Havalimanları, müzik aracılığıyla diyalog, saygı ve anlayış çerçevesinde farklı medeniyetler arasındaki uyumu geliştirmeye adanmış özel bir topluluk olan DRUM’a destek vermiştir. Üniversite sınavını kazanmış, ancak kayıt ücretini karşılayamayacak durumda olan öğrencilere burs sağlanırken, MTSO tarafından yaptırılan okul binası inşaatına maddi destek verilmiştir. İl Emniyet Müdürlüğü tarafından sürdürülen Yenigün Projesi kapsamında, özellikle ortaöğrenim çağındaki gençlere dağıtılmak üzere “Uyuşturucu Bağımlılığı” ve “İnternet Bağımlılığı” konulu iki ayrı kitabın basımı MIP tarafından desteklenmiştir. Sanat ve Kültüre Projelerine Destek Kültür ve sanata verdiği destekle adından söz ettiren TAV Havalimanları Holding, Türk sinemasının uluslararası alanda etkinliğini artırmayı amaçlayan 18. Ankara Uluslararası Film Festivali’nin Altın Sponsoru olmuştur. Anadolu Ateşi Tunus Özel Gösterisi Uluslararası alanda Türkiye’yi başarıyla temsil eden Anadolu Ateşi, TAV Havalimanları’nın sponsorluğunda, Kartaca Festivali ve Enfidha Zine El Abidine Ben Ali Havalimanı’nın temel atma töreni için Tunus’a 80 kilometre mesafedeki turizm merkezi Hammamet’te sahne almıştır. Anadolu Ateşi’nin antik tiyatronun büyüleyici atmosferindeki gösterisi büyük ilgi görmüştür. 68 9. Uluslararası İstanbul Bienali TAV Havalimanları Holding, İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından 10. kez düzenlenen Uluslararası İstanbul Bienali’nde “Özel Projeler Sponsoru” olarak yer almıştır. Bu çerçevede bu yıl uluslararası güncel sanat çevrelerinden eleştirmen, küratör, müze ve galeri yöneticisi ile 35 ülkeden 300’ü aşkın yabancı basın mensubu olmak üzere 3 bin kişiyi konuk etmiştir. CowParade Kentsel sanat ve sosyal sorumluluk etkinliği CowParade’in İstanbul ayağında İstanbul 2007’ye tanıtım desteği veren kuruluşlar arasında TAV Havalimanları Holding de yer almıştır. İstanbul’dan önce Paris, New York, Monako, Moskova, Sidney, Tokyo, Londra gibi dünyanın 54 büyük kentinde düzenlenen ve büyük ilgi gören CowParade’in etkinliği kapsamında İstanbul caddeleri rengârenk özel tasarım ineklerle donatılmıştır. TAV Havalimanları Holding bu etkinliğe Nişantaşı’nda Hasbahçe, Ortaköy’de Nazar, Akmerkez’de GoldCow, Cevahir Alışveriş Merkezi’nde Nazar Boncuğu, Kanyon’da ise Oturan Güzel adlı ineklerle katılmıştır. Ayrıca Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali’nde hava ve kara tarafında iki, İç Hatlar Terminali’nde de bir CowParade ineği yolculardan büyük ilgi görmüştür. CowParade-İstanbul kapsamında sergilenen yardımsever inekler, bir müzayedeyle satışa çıkarılmış ve elde edilen gelir Sokak Çocukları Rehabilitasyon Derneği, Anne Çocuk ve Eğitim Vakfı (AÇEV) ve Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı’na (TEMA) bağışlanmıştır. Larry BossIdy ve Dr. Ram Charan “Executıon” Honeywell CEO’su ve Harvard Business School’un öğretim görevlilerinden Larry Bossidy ve Dr. Ram Charan’ın yazdığı Execution adlı kitabın Türkçe çevirisi TAV Havalimanları Holding tarafından yayımlamıştır. Kitap, “Stratejinizin doğru olması rakiplerinize karşı galip gelmenizi sağlayabilir; ama kazanabilmeniz için yapabilmeli ve yaptırabilmelisiniz” görüşüne dayanmaktadır. TAV Havalimanları daha önce de Jack Welch’in Kazanmak İstiyorsanız adlı kitabını yayımlamıştı. Kazanmak İstiyorsanız adlı kitapta olduğu gibi Execution; İş Yaptırabilme Disiplini’nde de sunuş metnini TAV Havalimanları Holding İcra Kurulu Başkanı Dr. M. Sani Şener kaleme almıştır. Stanley Clarke ve Kerem Görsev Caz Konserleri TAV Havalimanları Holding, caz dünyasının biri dünya çapındaki üstün yeteneği Stanley Clarke, diğeri Türkiye’nin en önemli caz müzisyenlerinden Kerem Görsev’in grubu Kerem Görsev Trio’nun Nisan 2007’de İstanbul Jazz Center’da gerçekleşen konserlerine destek vermiştir. Mersin Müzik Festivali Mersin’in en önemli sanatsal etkinliği olan ve bu yıl yedinci kez düzenlenen Mersin Müzik Festivali, MIP tarafından desteklenmiştir. Mersin Devlet Opera ve Balesi Mersin Devlet Opera ve Balesi’nin (MDOB), hoşgörü ve sevginin simgesi Mevlana Celaleddin-i Rumi’yi konu alan ilk Türk balesi olan “Çağrı”, MIP’nin desteğiyle Mersin’de sahneye konulmuştur. AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Turizme Destek Projeleri DestInatIon İzmir TAV İzmir, SunExpress, Çeşmeli ve İzmirli otelcilerle turizmciler, İzmir Büyükşehir, Çeşme ve Alaçatı Belediyelerinin işbirliğinde “Destination İzmir” tanıtım ve iş geliştirme platformu oluşturulmuştur. “Destination İzmir”, İzmir’i ve çevresini dünyanın turizm markalarından biri haline getirerek Ege’nin incisi İzmir ve Çeşme’nin sesini yükseltmeyi amaçlamaktadır. TAV İzmir bu kapsamda dünya çapında pek çok fuara katılarak hem İzmir’in, hem de Türkiye’nin tanıtımına destek vermektedir. “1000 Feet’ten Türkiye” Sergisi THY uçuş uzmanı Alp Alper’in “Turkiye from 1000 feet/1000 feet’ten Türkiye” adlı kitabında yer alan fotoğrafları, Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali’nde sergilenmiştir. Alper’in Türkiye’yi, mitolojideki Olimpos tanrılarının yeryüzüne bakış açısıyla görüntüleyen kuşbakışı çektiği fotoğraflar arasında Yassıca Adaları, Kekova, Küçükçekmece Gölü, Sümela Manastırı, Atatürk Barajı, Halfeti, Meke Gölü, Ayasofya ve Ağrı Dağı yer almaktadır. Spora Destek Projeleri Futbol Takımı Sponsorluğu Mersin’in tek profesyonel futbol takımı olan Mersin İdman Yurdu Kulübü’nün kalkınmasındaki en büyük sponsor MIP olmuştur. Hatice Uludağ İlköğretim Okulu Futbol Takımı’nın bölge turnuvalarına katılmalarını sağlamak amacıyla MIP maddi destek vermiştir. Ayrıca, Polis Teşkilatı’nın kuruluşunun 163. yılı nedeniyle düzenlenen futbol turnuvası MIP’nin katkılarıyla gerçekleştirilmiştir. Türkiye Offshore Şampiyonası İKSV’ye Destek Mersin Ticaret ve Sanayi Odası ile İstanbul Offshore Klübü’nün işbirliğiyle düzenlenen Mersin Yarışları MIP tarafından desteklenmiştir. İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı’nın (İKSV), Aralık 2008’de hizmete giren Tepebaşı Refik Saydam Caddesi üzerindeki yeni merkez binası Deniz Palas’ın restorasyon çalışmalarına destek veren kuruluşlar arasında TAV Havalimanları Holding de bulunmaktadır. Diğer Projeler Türkiye İsrafı Önleme Vakfı 1998 yılında Ankara’da kurulan Türkiye İsrafı Önleme Vakfı, Türkiye’de israfın önlenmesi ve yoksulluğun azaltılması amacıyla çalışmalar yapmaktadır. Vakıf, açlık sınırındaki insanlar için gıda bankacılığı faaliyetinin yanı sıra, 2006 Nobel Ödülü sahibi Prof. Dr. Muhammed Yunus ile birlikte yoksul kadınların üretime katılıp gelir sahibi olmasını sağlamak amacıyla Türkiye genelinde Türkiye Grameen Mikrokredi Programı’nı da yürütmektedir. Akfen, mikrokredi projesinin tanıtımına katkıda bulunmak için sponsor olmuştur. Türkiye’de ilk defa Diyarbakır’da 18 Temmuz 2003 tarihinde başlatılan Mikrokredi uygulaması, halen Diyarbakır, Mardin, Batman, Gaziantep, Kahramanmaraş, Adana, Ankara, Çankırı, Yozgat, Zonguldak, Amasya, Eskişehir, Kayseri, Niğde, Bursa, Aydın, Erzincan, Sivas ve Rize illerinde başarıyla sürdürülmektedir. Yoksullara yönelik topraksız tarım tekniğini kullanan mikrosera çalışmaları da bu illerde başlatılmıştır. Kayseri ilindeki mikrokredi uygulamasının finansmanı Akfen tarafından sağlanmaktadır. Akyurt Vakfı Hamdi Akın’ın, mütevelli heyeti üyesi olduğu Akyurt Vakfı, 1999 yılında kendi gereksinimlerini karşılayamayan ileri yaştaki insanların fiziksel, psikolojik, sosyal ve kültürel ihtiyaçlarının karşılamak amacıyla kurulmuştur. Toplam 4.300 metrekare alana sahip yedi katlı binada bir konser salonu, restaurant, açık teras, fuaye ile bağlantılı kafe ve bir dükkan/ kafe bulunmaktadır. SOS Çocukköyü Kıbrıs’ta kimsesiz, bakıma muhtaç çocuklara yardım için kurulan SOS Çocukköyü bünyesinde bulunan dört aile evinin sponsorluğu bir yıl süreyle Akfen Holding tarafından işletilen Mercure Otel tarafından üstlenilmiştir. Terörle Mücadele Kahramanlarına Destek Kampanyası’na Bağış 19 Ekim 2007 tarihinde Habertürk kanalının başlattığı Terörle Mücadele Kahramanlarına Destek Kampanyası’na en büyük bağışlardan birini Akfen yapmıştır. Ayrıca Akfen iştiraklerinden MIP, Gazi ve Şehit Anneleri Yardımlaşma Derneği’ne faaliyetlerde ihtiyaç duydukları ofis malzemeleri temin etmiştir. Küresel İlkeler (Global Compact) Sözleşmesi Akfen Holding, evrensel ilkeler çerçevesinde iş dünyasında ortak bir kültürün oluşmasına katkıda bulunmak amacıyla 2 Temmuz 2002’de Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi’ni (Global Compact) imzalamıştır. Küresel İlkeler Sözleşmesi; şirketlerin insan hakları, işgören standartları, çevre ve yolsuzluk alanlarındaki 10 ilke kapsamında, BM ile yakın işbirliği içinde çalışmalarını öngörmektedir. Bu 10 ilke sırasıyla şunlardır: 69 KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK İnsan Hakları İlke 1. İşletmeler, deklare edilmiş insan haklarını desteklemeli ve bu haklara saygı duymalıdırlar. İlke 2. Bu hakları herhangi bir biçimde suistimal etmemelidirler. İşçi Standartları İlke 3. İşletmeler, işçilerin toplu sözleşme ve derneklerden yararlanma haklarına izin vermeli ve bu kararı desteklemelidirler. İlke 4. Zorla işçi çalıştırma uygulamasına son verilmelidir. İlke 5. Tüm çocuk işçilerin çalıştırılmasına son verilmelidir. İlke 6. İşçi ve iş gücündeki ayrımcılığa son verilmelidir. Çevre İlke 7. İşletmeler, çevre için önceden önlem almalı ve gerekli duyarlılığı gösterip mücadele etmelidirler. İlke 8. Çevresel sorumluluğu artıracak her türlü faaliyete ve oluşuma destek vermelidirler. İlke 9. Çevre dostu teknolojilerin yayılmasına ve gelişmesine yardımcı olacak her uygulamayı desteklemelidirler. Yolsuzluk İlke 10. İşletmeler, rüşvet ve ayrımcılık dahil her türlü yolsuzlukla savaşmalıdırlar. 70 Yurtdışı İletişim Fonu TÜSİAD; Avrupa ülkelerinin kamuoylarına yönelik iletişim ve tanıtım faaliyetlerini yürütecek bir “Yurtdışı İletişim Komisyonu” ve bu çalışmaların finansmanı için bir “Yurtdışı İletişim Fonu” oluşturmuştur. Akfen Holding, bu fon için 1 Ocak 2008-31 Aralık 2012 tarihine kadar sponsorluk sözleşmesi imzalamıştır. Türk Demokrasi Vakfı’na Bağış Akfen Holding, 13 Nisan 2009 tarihinde Türk Demokrasi Vakfı’na bağışta bulunmuştur. Akfen Holding’in TAV Hava Limanları Holding Bünyesinde Katıldığı Diğer Sosyal Sorumluluk Projeleri • TAV Esenboğa’nın düzenlediği yılbaşı etkinliğinde elde edilen gelir, Lösemili Çocuklar Vakfı’na (LÖSEV) bağışlandı. • “Ankara Maket Topluluğu”nun hazırladığı II. Dünya Savaşı’nın ölümsüzleştiği anlara ilişkin eserler, Ankara Esenboğa Havalimanı’nda sergilendi. • Esenboğa Havalimanı, Büyükşehir Belediyesi Kent Orkestrası’nın konseriyle Hacettepe Üniversitesi öğrencilerinin bale gösterilerine ev sahipliği yaptı. • Çanakkale Savaşı’nın en şiddetli anlarını yansıtan fotoğraflar, Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali’ndeki TAV Galeri’de 20 gün boyunca sergilendi. • TAV Havalimanları’nın İlk yurtdışı havalimanı işletmesi TAV Georgia, 26-30 Mayıs 2008 tarihleri arasında Ankara Sheraton Hotel’de yapılan Gürcistan Haftası’na sponsor oldu. • İstanbul Atatürk, Ankara Esenboğa ve İzmir Adnan Menderes Havalimanlarında Ramazan Ayı boyunca Sema Gösterileri gerçekleştirildi. • TAV İstanbul, Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı’na ait 11 Eğitim Parkı ve 10 Öğrenim Birimi’nde, maddi olanakları kısıtlı çocukların yaptığı 77 çalışmadan oluşan “Dönüştüren Düşler” isimli sergiye destek verdi. • Türk Fizik Derneği 25. Uluslararası Fizik Kongresi bilimsel toplantısı 2008 yılında TAV Havalimanları’nın sponsorluğunda gerçekleştirildi. • Müziğin uygar ve çağdaş bir toplumda bir ihtiyaç olduğu gerçeğinden yola çıkan ünlü müzik adamı Cem Mansur’un, gençlerden oluşturduğu Ulusal Gençlik Senfoni Orkestrası (UGSO), TAV Havalimanları’nın desteğiyle Almanya’da üç konser verdi. • TAV Havalimanları’nın sponsorları arasında yer aldığı Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü tarafından başlatılan “Depreme Duyarlılık Günleri” projesi kapsamındaki ilk Gezici Deprem Simülasyon Eğitim TIR’ı, 14 Ağustos 2008 tarihinde yola çıktı. • TAV Georgia, “Momavlis Sakhli” (Geleceğin Evi) Yetimhanesi’ndeki çocuklara sahip çıkarak bağış kampanyası başlattı. • Monastir-Sousse-Enfidha bölgelerinin sosyo-kültürel değerlerine de yatırımlar yapan TAV Tunisie SA, bölgede birçok sosyal sorumluluk projesini hayata geçirmektedir. AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 DENETÇİ RAPORU AKFEN HOLDİNG A.Ş. GENEL KURULU DİVAN BAŞKANLIĞINA ANKARA ŞİRKETİN TİCARET ÜNVANI ADRESİ SERMAYESİ TİCARET SİCİL NO : AKFEN HOLDİNG A.Ş. : KOZA SOKAK NO:22 G.O.P / ANKARA : 62.722.890,00 : 145672 DENETÇİLERİN ADI SOYADI :RAFET YÜKSEL – E.BURCU KARABACAK GÖREVE BAŞLANGIÇ TARİHİ : 11.06.2007 • • • • • Akfen Holding A.Ş. 2008 yılı faaliyetlerine ilişkin yönetim kurulu raporu ve bilanço-gelir tablosu ile kanuni defterleri tarafımızdan incelenmiş,mevzuat ve usule uygun olduğu görülmüştür. Şirket veznesi zaman zaman teftiş edilmiş ,herhangi bir usulsüzlüğe rastlanmamıştır. Şirket İşleri ile ilgili olarak tarafımıza herhangi bir şikayet ya da yolsuzluk ihbarı ulaşmamıştır. Şirketin alt taşeroları ile yaptığı iş sözleşmeleri dolayısıyla aldığı kıymetli evrakların veznede ayrı bir dosyada saklandığı görülmüştür. Genel olarak yönetim kurulu çalışmalarının yürürlükteki mevzuat ve şirket menfaatlerine uygun olduğu görülmüştür. RAFET YÜKSEL E.BURCU KARABACAK 71 72 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihinde Sona Eren Hesap Dönemine Ait Konsolide Mali Tablolar ve Bağımsız Denetim Raporu İçindekiler Bağımsız Denetim Raporu Konsolide Bilanço Konsolide Gelir Tablosu Konsolide Nakit Akım Tablosu Konsolide Özsermaye Değişim Tablosu Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar 74 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Bağımsız Denetim Raporu Akfen Holding Anonim Şirketi Yönetim Kurulu’na Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları’nın (“Akfen Grup” veya “Grup”) 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle düzenlenmiş konsolide bilançosunu ve aynı tarihte sona eren yıla ait konsolide gelir tablosunu, konsolide özsermaye değişim tablosunu ve konsolide nakit akım tablosunu, önemli muhasebe politikalarının özetini ve dipnotları denetlemiş bulunuyoruz. Grup’un yüzde 42,5 oranla sahip olduğu özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştiraki TAV Yatırım Holding A.Ş.’nin konsolide mali tabloları tarafımızca denetlenmemiştir. 31 Aralık 2008 itibariyle, Grup’un TAV Yatırım Holding A.Ş.’deki yatırımı 31,201 bin YTL ve zarardaki payı 22,229 bin YTL’dir. TAV Yatırım Holding A.Ş.’nin konsolide mali tabloları, başka bir bağımsız denetim kuruluşu tarafından bağımsız denetime tabi tutulmuş ve görüşleri tarafımıza sunulmuştur. Raporumuz, söz konusu özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştirake ait tutarlara ilişkin olarak, sadece bu bağımsız denetim kuruluşunun raporuna dayanmaktadır. Mali Tablolar İçin Yönetimin Sorumluluğu Grup yönetimi, söz konusu konsolide mali tabloların Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’na göre hazırlanmasından ve dürüst bir şekilde sunulmasından sorumludur. Bu sorumluluk, mali tabloların hata veya hile ve usulsüzlükten kaynaklanan önemli yanlışlıklar içermeyecek biçimde hazırlanarak, gerçeği dürüst bir şekilde yansıtmasını sağlamak amacıyla gerekli iç kontrol sisteminin tasarlanmasını, uygulanmasını ve devam ettirilmesini, koşulların gerektirdiği muhasebe tahminlerinin yapılmasını ve uygun muhasebe politikalarının seçilmesini içermektedir. Bağımsız Denetim Kuruluşunun Sorumluluğu Sorumluluğumuz, yaptığımız bağımsız denetime dayanarak söz konusu konsolide mali tablolar hakkında görüş bildirmektedir. Şartlı Görüşün Dayanağı paragrafında belirtilen hususlar dışında, bağımsız denetimimiz, Uluslararası Denetim Standartları’na uygun olarak gerçekleştirilmiştir. Bu standartlar etik ilkelere uyulmasını ve bağımsız denetimin, mali tabloların gerçeği doğru ve dürüst bir biçimde yanstıp yansıtmadığı konusunda makul bir güvenceyi sağlamak üzere planlanarak yürütülmesini gerektirmektedir. Bağımsız denetim, mali tablolardaki tutarlar ve dipnotlar ile ilgili bağımsız denetim kanıtı toplamak amacıyla, bağımsız denetim tekniklerinin kullanılmasını içermektedir. Bağımsız denetim tekniklerinin seçimi, mali tabloların hata veya hileden ve usulsüzlüken kaynaklanıp kaynaklanmadığı hususu da dahil olmak üzere önemli yanlışlık içerip içermediğine dair risk değerlendirmesini de kapsayacak şekilde, mesleki kanaatimize gore yapılmıştır. Bu risk değerlendirmesinde, Grup’un iç kontrol sistemi göz önünde bulundurulmuştur. Ancak, amacımız iç konrol sisteminin etkinliği hakkında görüş vermek değil, bağımsız denetim tekniklerini koşullara uygun olarak tasarlamak amacıyla, Grup yönetimi tarafından hazırlanan mali tablolar ile iç kontrol sistemi arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Bağımsız denetim, ayrıca Grup yönetimi tarafından benimsenen muhasebe politikaları ile yapılan önemli muhasebe tahminlerinin ve mali tabloların bir bütün olarak sunumunun uygunluğunun değerlendirilmesini içermektedir. Bağımsız denetimimiz sırasında temin ettiğimiz bağımsız denetim kanıtlarının, görüşümüzün oluşturulmasına yeterli ve uygun bir dayanak oluşturduğuna inanıyoruz. Şartlı Görüşün Dayanağı Akfen Grup, yüzde 42.5 ve 25.96 oranında hissesine sahip olduğu ATI Services SA (“ATI”) ve Tepe Akfen Reformer S.P. Zoo (“TAR”), iştiraklerini, 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle düzenlenmiş ekteki konsolide mali tablolarda özsermaye metodu ile muhasebeleştirmek yerine tarihsel maliyeti olan 24,973 bin YTL ve 8,708 bin YTL olarak göstermiştir. Uygulanan bu muhasebe politikası UMS 28 “İştiraklerdeki Yatırımların Muhasebeleştirilmesi” ile uyumlu değildir. ATI ve TAR ’a ait mali tablolar tarafımızca denetledenemediği için, Grup’un konsolide finansal tablolarda yer alan diğer yatırımlar, özsermaye yöntemine göre muhasebeleştirilen iştirakler, özsermaye yöntemine göre muhasebeleştirilen iştiraklere ait zararlar, net dönem kârı ve geçmiş yıl kârları ile ilgili olarak gereken düzeltme kaydı tarafımızca belirlenememiştir. Buna ilave olarak Akfen Grup’un 31 Aralik 2008 ve bu tarihte sona eren hesap dönemine ait ekteki konsolide mali tablolarında ATI’ye olan 21,342 bin YTL tutarındaki bakiyenin mutabakatı yapılamamıştır. Şartlı Görüş Görüşümüze göre, kendi denetim çalışmamız ve diğer bağımsız denetçinin raporu doğrultusunda, şartlı görüşün dayanağı paragrafında belirtilen hususların etkileri dışında, ilişikteki konsolide mali tablolar, tüm önemli taraflarıyla, Akfen Grup’un 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle konsolide mali durumunu, aynı tarihte sona eren yıla ait konsolide mali performansını ve konsolide nakit akımlarını Uluslararası Finansal Raporlama Standartları çerçevesinde doğru ve dürüst bir biçimde yansıtmaktadır. Şartlı Görüşü Etkilemeyen Hususlar Görüşümüze ek bir şart getirmemekle birlikte, konsolide mali tablolardaki 3 no’lu dipnota dikkatinizi çekmek istiyoruz. 2008 yılı içinde, Akfen Grup’un 31 Aralık 2007 tarihli ve aynı tarihte sona eren yıla ait konsolide finansal tablolarında hatalara rastlanılmıştır. Bu doğrultuda 31 Aralık 2007 yılına ait ilgili rakamlar düzeltilerek konsolide mali tablolarda gösterilmiştir. 25 Mayıs 2009 İstanbul, Türkiye 75 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi itibariyle Konsolide Bilanço Para birimi: Bin Yeni Türk Lirası (YTL) Dipnotlar 2008 Düzeltilmiş* 2007 14 15 16 17 19 33 21 18 13 125,675 144,596 404,362 234,508 39,630 8,553 1,399 29,570 18,274 1,006,567 49,651 77,676 275,726 223,513 36,014 8,072 4,752 23,375 17,028 715,807 21 33 20 23 24 107,912 25,486 37,134 28,220 198,752 1,205,319 99,126 12,657 2,273 3,260 8,182 125,498 841,305 Özkaynaklar Ödenmiş Sermaye Rezervler Geçmiş yıllar kârları Ana ortaklık hissedarlarına atfolunan özkaynaklar toplamı 55,466 (34,562) 134,112 155,016 55,466 (26,338) 259,470 288,598 Azınlık hakları 186,586 127,377 25 341,602 415,975 26 33 264,526 23,692 567 539 17,643 306,967 221,841 19,369 990 508 13,011 255,719 160 476,511 73,952 4,530 1,597 556,750 863,717 1,205,319 90,939 59,396 17,459 1,817 169,611 425,330 841,305 Varlıklar Maddi duran varlıklar Maddi olmayan duran varlıklar Yatırım amaçlı gayrimenkuller Özsermaye yöntemi ile muhasebeleştirilen iştirakler Diğer iştirakler İlişkili taraflardan alacaklar Ticari ve diğer alacaklar Diğer duran varlıklar Ertelenmiş vergi varlıkları Duran varlıklar Ticari ve diğer alacaklar İlişkili taraflardan alacaklar Stoklar Satılmaya hazır duran varlıklar Hazır değerler Dönen varlıklar Toplam varlıklar Toplam özkaynaklar Yükümlülükler Uzun vadeli finansal borçlar İlişkili şirketlere borçlar Ticari ve diğer borçlar Kıdem tazminatı karşılığı Ertelenmiş vergi yükümlülüğü Uzun vadeli yükümlülükler Spot krediler Kısa vadeli finansal borçlar Ticari ve diğer borçlar İlişkili şirketlere borçlar Karşılıklar Kısa vadeli yükümlülükler Toplam yükümlülükler Toplam özkaynaklar ve yükümlülükler 27 13 24 26 28 33 29 (*) Bakınız not 3. İlişikteki notlar bu konsolide mali tabloların ayrılmaz bir parçasıdır. 76 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Gelir Tablosu (Para birimi: Bin YTL) Gelirler Satışların maliyeti Brüt kâr Diğer gelirler İdari giderler Satış, pazarlama ve dağıtım giderleri Diğer giderler Faaliyet kârı Dipnotlar 8 2008 81,937 (50,898) 31,039 Düzeltilmiş* 2007 228,351 (182,909) 45,442 9 10 120,940 (36,576) (10,500) 104,903 290,560 (38,612) (1,135) (39,208) 257,047 3,305 (183,917) (180,612) 31,892 (22,548) 9,344 11 Finansman geliri Finansman gideri Net finansman geliri/(gideri) 12 Özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştiraklerden zarar payı Vergi öncesi kâr/(zarar) 17 (837) (76,546) (35,974) 230,417 Vergi geliri/(gideri) Net dönem kârı/(zararı) 13 (5,363) (81,909) 999 231,416 (125,358) 43,449 (81,909) 187,921 43,495 231,416 Ana ortaklık hissedarları Azınlık hakları Net dönem kârı/(zararı) (*) Bakınız not 3. İlişikteki notlar bu konsolide mali tabloların ayrılmaz bir parçasıdır. 77 78 1 Ocak 2007’deki bakiye Sermaye artışı Temettü dağıtımı İşletme birleşmelerinden kaynaklanan alımlar Azınlıklardan alımlar Azınlıklara satışlar Şirket hisselerinin geri alımı Duran varlıkların yeniden değerlenmesi Grup yapısındaki değişiklik-IBS Sigorta Brokerlik Hizmetleri AŞ (“IBS”) Yabancı işlemlerden çevrim farkları Ortak kontrol altındaki şirketlerin yapısında değişiklik Nakit akım korumalarındaki net makul değer zararı Dönem kârı 31 Aralık 2007’deki bakiye-önceki dönem raporlanan Düzeltme (dipnot: 3) 31 Aralık 2007’deki bakiye-düzeltilmiş Temettü dağıtımı Azınlıklardan alımlar Bağlı ortaklıklardaki sermaye artışı Grup yapısındaki değişiklik Yabancı işlemlerden çevrim farkları Ortak kontrol altındaki şirketlerin yapısında değişiklik Nakit akım korumalarındaki net makul değer zararı Dönem kârı/(zararı) 31 Aralık 2008’deki bakiye (3,180) (3,180) (3,180) Ödenmiş Sermaye 55,466 55,466 55,466 55,466 15,952 234 15,718 - 15,718 - (4,154) - Ortak kontrol altındaki şirketlerin hisselerin alımı 19,872 - 24,358 - (30,427) 54,785 - (30,427) - - (15,818) Yabancı para çevrim farkları (14,609) - 1,274 - 1,099 175 1,099 - - - Değer artış fonu 1,099 (63,418) (72,966) - (9,548) - (9,548) (9,548) - - - Riskten korunma rezervi - İlişikteki notlar bu konsolide mali tabloların ayrılmaz bir parçasıdır. Bağlı ortaklıkların ana ortaklıktaki sermaye payı (1,792) (1,388) - (125,358) 134,112 - 262,310 (2,840) 259,470 - 190,761 - - Geçmiş yıllar kârları 149,423 (77,874) - (63,418) (125,358) 155,016 234 291,438 (2,840) 288,598 54,785 175 (9,548) 190,761 (4,154) (15,818) Toplam 208,360 (79,262) 1,099 43,449 186,586 - 127,377 127,377 (2,299) (1,417) 19,476 - 43,495 - 2,267 - Azunlık payları 5,669 55,791 (2,267) 350 (212) 22,284 - (63,418) (81,909) 341,602 234 418,815 (2,840) 415,975 (2,299) (1,417) 19,476 54,785 175 (9,548) 234,256 (4,154) 2,267 (15,818) Toplam Özkaynaklar 214,029 55,791 (2,267) 350 (212) 22,284 (79,262) 1,099 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Özsermaye Değişim Tablosu (Para birimi: Bin YTL) AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Nakit Akım Tablosu (Para birimi: Bin YTL) Dipnotlar Faaliyetlerden kaynaklanan nakit akımları Net dönem kârı/(zararı) Maddi duran varlıkların amortisman giderleri Maddi olmayan duran varlıkların itfa giderleri Gelir tablosuna yansıtılan finanman maliyeti Bağlı ortaklık satış zararı İştirak satış zararı Yatırım amaçlı gayrimenkul satış zararı Satılmaya hazır finansal varlıklardaki değer düşüklüğü Satış amaçlı gayrimenkul değer düşüklüğü Kıdem tazminatı karşılığı (Konusu kalmayan )/Şüpheli alacak karşılığı Alacaklardan oluşan iskonto geliri Borçlardan oluşan iskonto gideri Maddi duran varlık satış kârı İştirakler satış kârı Özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştirakler satış kârı Özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştiraklerden kâr/(zarar) payı Yatırım amaçlı gayrimenkuller değer azalışı Yatırım amaçlı gayrimenkuller değer artışı (Konusu kalmayan)/İzin ve dava karşılıkları Ödenecek kurumlar vergisi Ertelenmiş vergi geliri/(gideri) Ticari alacaklardaki değişim Stoklardaki değişim İlişkili taraflardan alacaklardaki değişim Diğer duran varlıklardaki değişim Ticari ve diğer borçlardaki değişim İlişkili taraflara borçlardaki değişim Kıdem tazminatı karşılığındaki değişim İşletme faaliyetlerinden sağlanan/(işletme faaliyetlerinde kullanılan) nakit akımları Ödenen vergi Ödenen kıdem tazminatları Ödenen faizler İşletme faaliyetlerinden sağlanan/(işletme faaliyetlerinde kullanılan) net nakit akımları 14 15 11 11 19 11 27 21 12 12 9 9 16 16 29 28 13 13 27 2008 Düzeltilmiş 2007 (81,909) 231,416 1,884 3,523 13,652 1,889 1,554 1,500 99 (110) 3,891 (696) (218) (837) 4,193 (117,345) (220) 4,068 (165,082) 2,501 540 14,209 385 1,510 326 241 1,396 (2,215) (178) (19,970) (138,655) 35,974 32,094 (124,256) 1,369 1,003 (9,387) 28,303 (8,342) (17,140) (17,201) (6,195) 15,876 (7,910) (205,994) (1,295) (68) (41,251) (248,608) 28,749 15,446 26,619 (11,908) (10,833) 2,153 36 78,565 (5,999) (71) (29,243) 43,252 İlişikteki notlar bu konsolide mali tabloların ayrılmaz bir parçasıdır. 79 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 aralık 2008 tarihinde sona eren yıla ait konsolide nakit akım tablosu (para birimi: Bin ytl) Dipnotlar Yatırım faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akımları Şirket hisselerinin geri alımı Maddi varlık alımları Maddi varlık satışından sağlanan nakit Maddi olmayan varlık alımları Maddi olmayan varlık satışından sağlanan nakit Yatırım amaçlı gayrimenkul alımları Yatırım amaçlı gayrimenkul satışından sağlanan nakit İşletme birleşmeleri kapsamında ödenen nakit, iktisap edilene ait nakit düşülmüş olarak Özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştiraklerdeki sermaye ve hisse payının artışları Diğer iştiraklerdeki sermaye artışları İştirak satışından hasılatlar Satılmaya hazır duran varlıklardan sağlanan nakit Azınlıklara temettü dağıtımı Azınlıkların sermaye artışına katılmalarından sağlanan nakit Özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştiraklerin satışından sağlanan nakit, satış maliyetleri düşülmüş olarak Yatırım faaliyetlerinde kullanılan net nakit 14 15 15 16 7 23 Finansal faaliyetlerden kaynaklanan nakit akımları Kısa ve uzun vadeli finansa borçlardaki artış Kısa ve uzun vadeli finansal borçların geri ödenmesi Finansal faaliyetlerden sağlanan net nakit Nakit ve nakit benzerlerindeki net artış 1 Ocak’taki nakit ve nakit benzerleri 31 Aralık’taki nakit ve nakit benzerleri (*) Bakınız not 3. İlişikteki notlar bu konsolide mali tabloların ayrılmaz bir parçasıdır. 80 2008 Düzeltilmiş 2007 (109,119) 538 (73,003) 2,560 (8,014) 2,646 (79,262) (87,517) 10,704 (3,071) (205) 3,950 - (66,507) (21,998) 3,260 (2,299) 18,059 (155,413) (24,826) 65,629 (2,267) 39,838 (187,370) 172,995 (125,952) 564,305 (108,449) 455,856 425,849 (342,242) 83,607 19,878 8,182 28,060 907 7,275 8,182 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) 1 Şirket’in organizasyonu ve faaliyet konusu Akfen Holding Anonim Şirketi (“Akfen Holding” veya “Şirket”) altyapı yatırımları konularında faaliyet gösteren bir şirket olarak 1976 yılında Türkiye’de faaliyetlerine başlamıştır. Şirket’in ana faaliyet konuları arasında havalimanı, inşaat, liman ve araç muayene istasyonları yapım, yatırım ve işletmeciliği başta olmak üzere, enerji ve diğer altyapı yatırımları ile gayrimenkul yatırım projelerinin geliştirilmesi yapımı ve işletmeciliği, yer almaktadır. Şirket, 1998 yılında büyümenin gerektirdiği daha etkili yönetim yapısının oluşturulması amacıyla yeniden yapılanma süreci yaşamıştır. 1999 yılında holding yapısına kavuşulmuş, şirketler holding çatısı altında yapılandırılmıştır. Günümüzde, Akfen Holding ve iştirakler’nin operasyonları yukarıda bahsedilen ana faaliyet konularına ek olarak konut inşaatı, sanayi tesisleri, doğalgaz şebekeleri ve şehir dağıtım sistemleri, çevre koruma ve altyapı tesisleri, çelik konstrüksiyon ve konveyor üretimi, turizm yatırım ve işletmeciliği, sigorta brokerliği, gümrüksüz satış mağazası işletmeciliği, yiyecek içecek hizmetleri, su ve kanalizasyon yatırım ve işletmeciliği, ve hidroelektrik enerji santralleri yolu ile enerji üretimi konularını da içermektedir. Akfen Holding Hamdi Akın’a ait olup, kendisi tarafından yönetilmektedir. 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle, Akfen Holding’e ait 9 adet (2007: 8) bağlı ortaklık (“Bağlı Ortaklıklar”), 7 adet (2007: 5) müşterek yönetime tabi ortaklık (“Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıklar”) ve 4 adet (2007: 5) iştirak (“İştirakler”) (burada ve bundan sonra “Grup” veya “Akfen Grubu” olarak bahsedilecektir) bulunmaktadır. Akfen Holding’in tescilli adresi aşağıdaki gibidir: Koza Sokak No:22 Gaziosmanpaşa 06700/Ankara-Türkiye 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle Grup’un çalışan sayısı yaklaşık olarak 378’dir (2007: 235). 2 Sunum esasları (a) Uygunluk beyanı Akfen Grubu’nun Türkiye’de faaliyet gösteren şirketleri, muhasebe kayıtlarının tutulmasında ve yasal mali tabloların Yeni Türk Lirası (“YTL”) olarak hazırlanmasında, Tek Düzen Hesap Planı ve Sermaye Piyasası Kurulu tarafından belirlenen muhasebe prensiplerini kullanmaktadır. Akfen Grubu’nun yabancı ülkelerde faaliyet gösteren şirketleri, faaliyet gösterdikleri ülkelerin genel kabul görmüş muhasebe prensiplerine ve o ülkelerin mevzuatına göre muhasebe kayıtlarını tutmakta ve yasal mali tablolarını hazırlamaktadırlar. İlişikteki konsolide mali tablolar, yasal mali tablolar üzerinde Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’na (“UFRS”) uygunluk açısından gerekli düzeltme ve sınıflandırmaları içerecek şekilde hazırlanmıştır. (b) Değerleme esasları Konsolide mali tablolar, aşağıda belirtilenler hariç olmak üzere, tarihsel maliyet temeline göre hazırlanmıştır: • türev finansal araçlar makul değerleri ile gösterilmişlerdir, • yatırım amaçlı gayrimenkuller makul değerleri ile gösterilmişlerdir, • belirli maddi ve maddi olmayan duran varlıklar makul değerleri ile gösterilmişlerdir. Makul değer değerleme esasları 4 numaralı dipnotta açıklanmıştır. 81 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) (c) Fonksiyonel ve raporlama para birimi İlişikteki konsolide mali tablolar Akfen Holding’in fonksiyonel para birimi olan YTL cinsinden hazırlanmıştır. Bütün mali bilgiler bin YTL olarak sunulmuştur. (d) Muhasebe tahminleri Konsolide mali tabloların UFRS’ye uygun olarak hazırlanması, yönetimin, muhasebe politikaların uygulanmasını ve raporlanan varlık, yükümlülük, gelir ve gider tutarlarını etkileyen kararlar, tahminler ve varsayımlar yapmasını gerektirmektedir. Gerçekleşen sonuçlar bu tahminlerden farklılık gösterebilir. Tahminler ve tahminlerin temelini teşkil eden varsayımlar sürekli olarak gözden geçirilmektedir. Muhasebe tahminlerindeki güncellemeler tahminlerin güncellemesinin yapıldığı dönemde ve bu güncellemelerden etkilenen müteakip dönemlerde kayıtlara alınır. Konsolide mali tablolarda kayıtlara alınan tutarlar üzerinde önemli etkisi olan tahmin belirsizlikler ve kritik olan yorumlara ilişkin bilgiler aşağıda belirtilen dipnotlarda açıklanmıştır: • • • • • • • 82 Not 13-mali zararlardan yararlanma Not 14 ve 15-maddi ve maddi olmayan duran varlıkların ekonomik ömürleri Not 15-şerefiyeyi de kapsayan nakit yaratan birimlerin geri kazanılabilir tutarlarının değerlenmesi Not 16-yatırım amaçlı gayrimenkullerin değerlemesi Not 27-kıdem tazminatı karşılığı Not 29-karşılıklar Not 30-finansal araçların değerlemesi AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) 3 Önemli muhasebe politikaları Sunumu yapılan ilişikteki konsolide mali tabloların muhasebe politikaları tüm dönemlere tutarlı bir şekilde uygulanmıştır ve Grup’un tüm şirketleri tarafından tutarlı bir şekilde uygulanmıştır. Çeşitli karşılaştırmalı tutarlar; geçmiş yıl hataları, muhasebe politikalarındaki değişiklikler ve cari dönem sunumu ile uyumlu olması için düzeltmelere ve sınıflamalara tabi tutulmuştur. Bu düzeltmelerin ve sınıflamaların içeriği ve bunlardan etkilenen tüm finansal tablo kalemlerindeki düzeltme ve sınıflandırma tutarları aşağıda sunulmuştur: Düzeltme Bilanço kalemlerinde sınıflama değişikliği 31 Aralık 2007 Düzeltilmiş 74,649 17,430 (402) 3,027 8,072 - 77,676 8,072 17,028 101,564 23,756 (2,438) - (11,099) 99,126 12,657 Özkaynaklar Geçmiş yıl kârları 262,310 (2,840) - 259,470 31 Aralık 2007 Önceki dönem raporlanan (36,174) 39,507 (30,163) 1,401 31 Aralık 2007 Düzeltilmiş (38,612) 31,892 (22,548) 999 Açıklama Varlıklar Maddi olmayan duran varlıklar İlişkili kuruluşlardan alacaklar Ertelenmiş vergi alacağı Duran varlıklar Ticari ve diğer alacaklar İlişkili kuruluşlardan alacaklar Dönen varlıklar Gelir tablosu Genel yönetim giderleri Finansman geliri Finansman gideri Vergi geliri 31 Aralık 2007 Önceki dönem raporlanan Düzeltme Belirli karşılaştırmalı tutarlar; geçmiş yıl hatalarından dolayı cari dönem konsolide finansal tablolarında düzeltilmiştir. 31 Aralık 2007 konsolide mali tablolarında, ticari alacaklar altında gösterilen 2,438 YTL tutarındaki iş avansları, proje ile ilgili giderler olduğu için düzeltilmiştir. 83 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) Belirli bilanço ve gelir tablosu kalemlerinin sınıflandırılmasındaki değişiklikler Grup, cari dönemdeki sunum ile tutarlı olması için önceki dönem raporlanan belirli bilanço ve gelir tablosu kalemlerinin sınıflandırılmasında değişiklik yapmıştır. 31 Aralık 2007 tarihinde kısa dönem ilişkili şirketlerden olan alacaklar, uzun dönem ilişkili şirketlerden olan alacaklar ve maddi olmayan varlıklar için verilmiş olan avanslara sınıflandırılmıştır. (a) Konsolidasyon ilkeleri İlişikteki konsolide mali tablolar, ana şirket Akfen Holding ve bağlı ortaklıklarının, müşterek yönetime tabi ortaklıklarının ve iştiraklerinin hesaplarını aşağıdaki kısımlarda belirtilen şekilde yansıtmaktadır. Konsolidasyona dahil olan şirketlerin mali tabloları konsolide mali tablolarla aynı tarih itibariyle hazırlanmıştır. (i) Bağlı ortaklıklar Bağlı ortaklıklar Grup’un kontrolündeki kuruluşlardır. Kontrol, Grup’un bir işletmenin faaliyetlerinden fayda sağlamak amacıyla söz konusu işletmenin mali ve faaliyet politikaları ile ilgili kararlarında tek başına etkin rol oynama gücünü ifade eder. Kontrolü değerlendirilirken ifa edilebilir potansiyel oy hakları da dikkate alınmaktadır. Bağlı ortaklıkların mali tabloları konsolide mali tablolara kontrolün oluştuğu tarihten kontrolün ortadan kalktığı tarihe kadar dahil edilmiştir. Bağlı ortaklıların muhasebe politikaları gerekli olduğunda Grup’un muhasebe politikaları ile uyumlu olacak şekilde değiştirilmiştir. 31 Aralık 2008 tarihinde ilişikteki konsolide mali tablolar aşağıdaki grup şirketlerinin konsolidasyonuyla hazırlanmıştır: Akfen İnşaat Turizm ve Ticaret AŞ (“Akfen İnşaat”) Akınısı Makina Sanayi ve Ticaret AŞ (“Akınısı”) Akfen Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı AŞ (“Akfen GYO”) IBS Sigorta Brokerlik Hizmetleri AŞ (“IBS”) Akfen Gayrimenkul Geliştirme ve Ticaret AŞ (“Akfen Gayrimenkul Geliştirme”) Akfen Gayrimenkul Yatırımları ve Ticaret AŞ (“Akfen Gayrimenkul Yatırımları”) Akfen Enerji Yatırımları Holding AŞ (“Akfen Enerji”) Akfen Altyapı Yatırımları Holding AŞ (*) (“Akfen Altyapı”) Akfen Altyapı Danışmanlık A.Ş. (“Akfen Altyapı Danışmanlık”) 84 Sahiplik oranı (%) 99.85 100.00 29.87 37.00 86.74 86.44 50.25 84.80 99.87 Yönetimdeki sahiplik oranı 100.00 100.00 72.76 58.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 Temel faaliyeti İnşaat Ağır makineler Gayrimenkul Yatırımı Sigorta Brokerliği Gayrimenkul Yatırımı Gayrimenkul Yatırımı Enerji Altyapı Yatırımları Altyapı danışmanlık hizmetleri AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) 31 Aralık 2007 tarihinde ilişikteki konsolide mali tablolar aşağıdaki grup şirketlerinin konsolidasyonuyla hazırlanmıştır: Afken İnşaat Akınısı Afken GYO IBS Akfen Gayrimenkul Geliştirme Akfen Gayrimenkul Yatırımları Akfen Enerji Akfen Altyapı Sahiplik oranı (%) 99.84 100.00 29.37 37.00 99.87 50.25 50.25 84.80 Yönetimdeki sahiplik oranı 100.00 100.00 72.76 58.00 100.00 100.00 100.00 100.00 Temel faaliyeti İnşaat Ağır makine Gayrimenkul Yatırımı Sigorta Brokerliği Gayrimenkul Yatırımı Gayrimenkul Yatırımı Enerji Altyapı Yatırımları (ii) İştirakler Grup’un şirket faaliyetleri üzerinde kontrol yetkisine sahip bulunmamakla birlikte mali ve faaliyet politikaları üzerinde önemli etkiye sahip olduğu kuruluşlardır. Önemli etkinin Grup’un söz konusu kuruluşun yönetiminde yüzde 20 ile yüzde 50 arası oy hakkı bulunması durumunda oluştuğu öngörülmüştür. İştirakler özsermaye yöntemi ile muhasebeleştirilirler. Konsolide mali tablolar, iştiraklerin mali tablolarında Grup’un muhasebe politikaları ile ilgili gerekli düzeltmeler yapıldıktan sonra Grup’un iştiraklerin gelir ve giderlerindeki payını önemli etkinin başladığı tarihten bittiği tarihe kadar içermektedir. Eğer Grup’un zarardaki payı iştirak tutarını aşarsa, Grup’un iştirakteki payı (varsa uzun vadeli yatırımları da içermek suretiyle) sıfırlanır ve eğer Grup’un iştirak adına herhangi bir taahhüdü veya iştirak adına yapılmış ödemesi yoksa ilave zararların kayıtlara alınması durdurulur. 31 Aralık 2008 tarihinde ilişikteki konsolide mali tablolar aşağıda belirtilen özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen grup şirketlerinin konsolidasyonuyla hazırlanmıştır: TAV Havalimanları Holding AŞ (“TAV Havalimanları”) TAV Yatırım Holding AŞ (“TAV Yatırım”) Artı Döviz AŞ (“Artı Döviz”) Hyper Foreign Trade Holland N.V. (“Hyper Foreign”) Sahiplik oranı (%) 21.69 42.50 27.81 42.50 Temel faaliyeti Havalimanı İşletmeciliği İnşaat ve Havaalanı İşletmeciliği Döviz Bürosu Ticaret 31 Aralık 2007 tarihinde ilişikteki konsolide mali tablolar aşağıda belirtilen özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen grup şirketlerinin konsolidasyonuyla hazırlanmıştır: TAV Havalimanları TAV Yatırım Tepe Akfen Reformer S.P. Zoo (“TAR”) Artı Döviz Hyper Foreign Sahiplik oranı (%) 21.37 42.50 25.96 42.50 41.29 Temel faaliyeti Liman İşletmeciliği İnşaat ve Havaalanı İşletmeciliği Gayrimenkul Döviz Bürosu Ticaret 85 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) (iii) Müşterek yönetime tabi ortaklıklar Müşterek yönetime tabi ortaklıklar, Grup’un ortak kontrolüne tabi, sözleşmeye dayanan anlaşma ile kurulan ve stratejik, finansal ve operasyonel kararlar için oybirliği gereken şirketlerdir. Müşterek yönetime tabi ortaklıklar, özkaynak yöntemine tabidir ve başlangıç olarak maliyetinden tutulur. Konsolide mali tablolar, Grup’un müşterek yönetime tabi ortaklıkların, muhasebe politikalarını Grup’un kullandığı ile uyumlu hale getirebilmek için yapılan düzeltmeler sonrasındaki, gelir, gider ve özsermayelerindeki payını, ortak kontrolün başladığı tarihten kontrolün ortadan kalktığı tarihe kadar içermektedir. 31 Aralık 2008 tarihinde ilişikteki konsolide mali tablolar aşağıda özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen ortaklık girişimi şirketlerinin konsolidasyonuyla hazırlanmıştır: Mersin Uluslararası Liman İşletmeciliği AŞ (“MIP”) Tüvtürk Kuzey Taşıt Muayene İstasyonları Yapım ve İşletim AŞ (“Tüvtürk Kuzey”) Tüvtürk İstanbul Taşıt Muayene İstasyonları İşletim AŞ (“Tüvtürk İstanbul”) PSA Akfen Liman İşletmeciliği ve Yönetim Danışmanlığı AŞ (“PSA Turkey”) Task Tepe Akfen Su Kanalizasyon Yatırım Yapım ve İşletme AŞ (“Task Su”) Russian Propert Investment B.V. (“RPI”) Russian Hotel Investment B.V. (“RHI”) Sahiplik oranı (%) 50.00 33.33 32.56 49.99 49.97 50.00 50.00 Temel faaliyeti Liman İşletmeciliği Araç Muayene İstasyonları Araç Muayene İstasyonları Danışmanlık Su Arıtma Tesis İnşası ve İşletmeciliği Otel ve Ofis Binası İnşaatı Otel Yatırımları 31 Aralık 2007 tarihinde ilişikteki konsolide mali tablolar aşağıda özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen ortaklık girişimi şirketlerinin konsolidasyonuyla hazırlanmıştır: MIP Tüvtürk Kuzey Tüvtürk İstanbul PSA Turkey Maksel İnşaat Sahiplik oranı (%) 50.00 31.05 26.85 42.40 24.96 Temel faaliyeti Liman İşletmeciliği Araç Muayene İstasyonları Araç Muayene İstasyonları Danışmanlık İnşaat (iv) Ortak kontrol altındaki işletme birleşmeleri Bir işletme birleşmesinde birleşmeye taraf olan işletmelerin nihai kontrol hakkına sahip ortakları birleşme öncesi ve birleşme sonrası aynıysa, bu satın alma işlemi ortak kontrol altındaki işlemler olarak tanımlanmıştır. Ortak kontrol altındaki işletme birleşmeleri defter kayıtlarındaki değerleri ile finansal tablolara yansıtılmıştır. Ortak kontrol altındaki işletmenin satın alınmasında, satın alan şirketin, işletme birleşmesinin etkilerinin, önceki dönem tarihli mali tablolara yansıtılmasına zorunlu olmamakla birlikte izin verilmiştir. (v) Konsolidasyon esnasında elenen işlemler Konsolide mali tabloların hazırlanması aşamasında grup içi yapılan işlemler, grup içi bakiyeler ve grup içi işlemlerden dolayı oluşan gerçekleşmemiş gelirler karşılıklı olarak elenmektedir. İştiraklerle yapılan işlemlerden kaynaklanan gerçekleşmemiş gelirler Grup’un iştirakteki payı oranında iştirakten elenmiştir. Herhangi bir değer düşüklüğü söz konusu değilse gerçekleşmemiş zararlar da gerçekleşmemiş kârlar gibi elenmektedir. 86 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) (b) Hiperenflasyonist ekonomilerde muhasebeleştirme Türkiye’de 2005 yılı enflasyonun izlendiği bir yıl olmuştur. Enflasyon oranındaki azalan eğilim ve son üç yıldaki ekonomik büyüme gibi faktörlerdeki kabul edilir pozitif eğilimler, finansal ve ekonomik stabilizasyon ve azalan faiz oranları nedeniyle 1 Ocak 2006’dan itibaren UMS 29 kapsamında Türkiye hiperenflasyonist olmayan bir ülke olarak değerlendirilmektedir. Bu nedenle UMS 29 uygulamaları 2006 yılında sona erdirilmiştir. (c) Yabancı para (i) Yabancı para cinsinden yapılan işlemler Yabancı para işlemler ilgili Grup şirketlerinin fonksiyonel para birimlerine işlemin gerçekleştiği tarihteki kurdan çevrilmişlerdir. Yabancı para cinsinden olan parasal varlık ve yükümlülükler raporlama tarihindeki kurlardan fonksiyonel para birimine çevrilmişlerdir. Yabancı para cinsinden olan fiili maliyetleriyle ölçülen parasal olmayan varlıklar ve yükümlülükler, işlem tarihindeki kurdan çevrilir. Çevrimle oluşan kur farkları gelir tablosunda kayıtlara alınır. Grup şirketleri kullanım alanları çok fazla olduğu için veya ilgili Grup şirketlerinin faaliyetlerine önemli etkide bulunduğu ve bu şirketlerle ilgili önemli ekonomik olay ve durumları yansıttığı için fonksiyonel para birimi olarak Dolar, Avro veya YTL’yi kullanmaktadırlar. Mali tablolardaki kalemleri ölçmek için kullanılan para birimi hariç kullanılan tüm para birimleri yabancı para olarak adlandırılmaktadır. UMS 21 ( Döviz oranlarındaki değişmelerin etkisi )’ in ilgili hükümlerine göre fonksiyonel para birimleriyle hesaplanmamış işlemler ve bakiyeler ilgili para birimleriyle tekrar hesaplanır. Grup raporlama para birimi olarak YTL kullanmaktadır. Grup’un raporlama para biriminden farklı fonksiyonel para birimi ile belirtilen Grup şirketlerinin aktif ve pasifleri, bilanço tarihindeki kurdan Grup’un raporlama para birimine çevrilir. Bu grup şirketlerinin gelir ve giderleri dönemin ortalama döviz kurundan raporlama para birimine çevrilir. Öz sermaye kalemleri maliyet değerinden raporlanır. Yabancı para birimi farklılıkları öz sermayede, “Yabancı para çevirim farkı” (YPÇF) altında gösterilir. İlgili Grup şirketleri tamamen veya kısmen elden çıkarıldığında YPÇF’ deki ilgili miktar gelir tablosuna transfer edilir. YTL/ABD Doları ve YTL/Avro döviz kurları yıl sonları itibariyle aşağıdaki gibidir: YTL/ABD Doları YTL/Avro 31 Aralık 2008 1.5123 2.1408 31 Aralık 2007 1.1647 1.7102 (ii) Yurtdışı faaliyetler İktisaptan dolayı oluşan makul değer düzeltmeleri ve şerefiye dahil olmak üzere yurtdışı faaliyetlerin varlık ve yükümlülükleri raporlama tarihindeki kurlardan YTL’ye çevrilir. Yurtdışı faaliyetlerin gelir ve giderleri ilgili dönemdeki ortalama kurlardan YTL’ye çevrilir. Yabancı para çevrim farkları özkaynaklar altında kayıtlara alınır. Bu tarz farklar özkaynaklar altında yabancı para çevrim farklarında kayıtlara alınır. Yurtdışı faaliyetlerin kısmen veya tamamen satılması durumunda yabancı para çevrim farklarındaki ilgili tutar kâr veya zarara transfer edilir. Önceden öngörülemeyen ve planlanmamış bir şekilde gerçekleşen yurtdışı işlemlerden, parasal kalemlerden oluşmuş alacak ve borç kaynaklı yabancı para çevrim gelir ve giderleri yabancı işlemlerin bir parçası şeklinde tanımlanarak, doğrudan sermayede bulunan yabancı para çevrim farkları hesabında kayıt altına alınır. 87 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) (d) Finansal araçlar (i) Türev olmayan finansal araçlar Türev olmayan finansal araçlar, özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştirakler, diğer yatırımlar, ticari ve diğer alacaklar, ilişkili taraflardan alacaklar, hazır değerler, ticari ve diğer borçlar, finansal borçlar ve ilişkili taraflara borçları kapsar. Türev olmayan finansal araçlar, makul değerlerine doğrudan satın almayla ilişkilendirilebilecek maliyetlerin eklenmesiyle kayıtlara alınırlar. İlk kayıttan sonra, türev olmayan finansal araçlar aşağıdaki şekilde değerlenir: Hazır değerler Hazır değerler, nakit, banka mevduatları ve diğer hazır değerleri kapsar. Finansal gelir ve giderlerin muhasebeleştirilmesi not 3 (r)’de anlatılmıştır. Satılmaya hazır finansal varlıklar Grup’un hisse senetleri satılmaya hazır finansal varlıklar olarak sınıflanır. İlk kaydın ardından, aktif bir piyasada oluşmuş belirli bir piyasa değeri olmayan ve makul değeri güvenilir şekilde ölçülemeyen satılmaya hazır finansal varlıklar, konsolide finansal tablolarda değer düşüklüğü zararının maliyetinden düşülmesi şeklinde gösterilir. Diğer Diğer türev olmayan finansal araçlar, etkin faiz oran yöntemi kullanılarak itfa edilmiş maliyetinden değer düşüklükleri düşülerek değerlenir. (ii) Risk yönetimi amacıyla elde tutulan türev finansal araçlar Grup, yabancı para ve faiz risklerine maruz kalmaktan korunmak için türev finansal araçlar kullanmaktadır. Türevler ilk olarak makul değerleriyle kayıtlara alınır ve türevlere atfolunan ilgili işlem maliyetleri oluştuğu zaman gelir tablosuna kaydedilir. İlk kayıtlara alınmasına müteakiben, türevler makul değerleriyle ölçülür ve oluşan değişimler aşağıdaki şekilde muhasebeleştirilir. Nakit akım riskinden korunma Nakit akım riskinden korunma amaçlı tasarlanan türev korunma aracının makul değerindeki değişiklikler, doğrudan özkaynaklarda riskten korunmanın etkin olduğu ölçüde kayıtlara alınır. Riskten korunmanın etkin olmadığı durumlarda makul değerdeki değişiklikler kâr veya zararda muhasebeleştirilir. Riskten korunma araçları, riskten korunma muhasebesi kıstaslarına artık uymuyorsa, süresi dolmuşsa veya satıldıysa, sona erdirildiyse veya ifa edilmişse, riskten korunma muhasebesi ileriye yönelik olarak durdurulur. Önceden özkaynaklara kaydedilen birikmiş kâr veya zararlar tahmini işlemin gerçekleşmesine kadar özkaynaklarda kalır. Eğer riskten korunmaya konu olan kalem finansal olmayan varlık ise, özkaynaklara kaydedilen tutar kayıtlara alındığında ilgili varlığın kayıtlı değerine transfer edilir. Diğer durumlarda ise özkaynaklarda kayıtlara alınan tutar kâr veya zarara riskten korunmaya konu olan kalem kâr veya zararı etkilediğinde transfer edilir. 88 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) (iii) Sermaye Adi hisse senetleri Adi hisse senetleri, sermaye olarak sınıflandırılmaktadır. Adi hisse senetleri ihracına doğrudan atfolunan maliyetler, vergi etkisi netlenerek, özkaynaklardan azalış olarak kayıtlara alınır. Sermayenin geri alımı (Şirketin kendi hisseleri) Ödenmiş sermaye olarak kayıtlara alınan paylar tekrar geri alındığı zaman, ödenen tutar, geri satın almaya atfolunabilecek maliyetlerin vergi etkisi düşüldükten sonraki tutarı da kapsayacak şekilde özkaynaklardan düşer. Geri alınan paylar özkaynaklardan azalma olarak gösterilmektedir. Söz konusu paylar satıldığı ya da tekrar ihraç edildiği zaman, edinilen tutar sermaye artırımı olarak kaydedilmekte ve sonuçta ortaya çıkan işlem fazlalığı/(eksikliği) geçmiş yıl kârlarına transfer edilmektedir. (e) Maddi duran varlıklar (i) Kayıtlara alma ve değerleme 31 Aralık 2005 tarihine kadar alımı yapılan maddi duran varlıklar, 31 Aralık 2005 tarihindeki YTL cinsinden UMS 29’a uygun olarak enflasyon etkilerinden arındırılmış olacak şekilde düzeltilmiştir. Buna göre, maddi duran varlıklar enflasyona tabi tutulmuş maliyet değerlerinden, birikmiş amortisman değerleri ve değer düşüklüğü karşılığı (bakınız: muhasebe politikaları 3k) düşüldükten sonraki değer ile gösterilmektedir. Maliyet ilgili varlığın iktisabıyla direk ilişkili harcamaları ifade etmektedir. Grup tarafından inşa edilen varlıkların maliyeti malzeme maliyeti, direk işçilik ve o varlığı Grup’un kullanımına hazır hale gelmesiyle direk ilişkili maliyetleri ve parçaların sökümü, yer değiştirmesi ve üzerinde bulundukları alanın eski haline getirilmesine ilişkin maliyetleri içermektedir. İlgili ekipmanın kullanılabilmesiyle ilgili satın alınan yazılım, o ekipmanın parçası olarak aktifleştirilir. Maddi duran varlıkları oluşturan kalemler farklı ekonomik ömürlere sahipler ise maddi duran varlıkların ayrı kalemleri (temel bileşenler) olarak muhasebeleştirilir. Maddi duran varlıkların elden çıkarılmasıyla ilgili kazanç veya kayıplar, elden çıkarma tutarı ile varlığın kayıtlı değerinin karşılaştırılması ile belirlenir ve gelir tablosunda, “Diğer faaliyet gelirleri” altında kayıtlara alınır. Yeniden değerlenmiş varlıklar satıldığında, yeniden değerleme artışları fonundaki tutarlar, geçmiş yıllar kârlarına aktarılır. (ii) Yatırım amaçlı gayrimenkullere sınıflama Bir mülk ileride yatırım amaçlı gayrimenkul olarak kullanılmak üzere inşa edilmişse inşaat ve geliştirme süresi boyunca maddi duran varlık olarak kaydedilir ve makul değerin belirlendiği tarihten itibaren yatırım amaçlı gayrimenkul olarak sınıflandırılır. Makul değerdeki artış/azalış gelir tablosuna kaydedilir. Eğer bir mülk, sahibi tarafından kullanılma durumundan, yatırım amaçlı gayrimenkul durumuna gelmişse, o mülk makul değeri ile ifade edilip yatırım amaçlı gayrimenkul olarak sınıflandırılır. Makul değer belirlemesinde oluşan herhangi kazanç özkaynaklarda, herhangi bir zarar ise doğrudan doğruya gelir tablosunda kayıtlara alınır. (iii) Müteakip maliyetler Maddi duran varlıkların herhangi bir parçasını değiştirmekten dolayı oluşan ve araştırma ve bakım onarım maliyetlerini de içeren giderler söz konusu maddi duran varlığın gelecekteki ekonomik faydasını arttırıcı nitelikte ise aktifleştirilebilirler. Değişen parçaların kayıtlı değerleri kayıtlardan çıkarılır. Diğer tüm giderler oluştukça, gelir tablosunda muhasebeleştirilir. 89 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) (iv) Amortisman Maddi duran varlıklar, varlıkların tahmin edilen faydalı ömürlerine göre satın alma tarihi veya kurulma tarihleri esas alınarak eşit tutarlı, doğrusal amortisman yöntemi kullanılarak amortismana tabi tutulmakta ve gelir tablosuna kaydedilmektedir. Arazi ve arsalar, amortismana tabi değildir. Cari dönemde ve önceki dönemdeki ekonomik ömürler aşağıdaki gibidir: Açıklama Binalar Döşeme ve demirbaşlar Makine ve cihazlar Taşıtlar Yıl 50 3-10 4-40 5-10 Özel maliyetler doğrusal amortisman yöntemi ile ilgili kiralama süreleri üzerinden amortismana tabi tutulur. Amortisman yöntemleri, ekonomik ömürler ve kalan değerler raporlama tarihinde yeniden değerlendirilir. (f) Maddi olmayan duran varlıklar (i) Şerefiye Şerefiye (negatif şerefiye), bağlı ortaklık, iştirak ve müşterek yönetime tabi ortaklık iktisaplarında oluşur. Şerefiye, iktisap edilenin tanımlanabilir varlık, yükümlülük ve şartlı yükümlülüklerinin net makul değerinin Grup’un iktisap maliyetinin iktisap ettiği payını aşan kısmı ifade etmektedir. Aşan kısmın eksi olduğu durumlarda (negatif şerefiye), bu fark derhal gelir tablosunda muhasebeleştirilir. Azınlık haklarından iktisaplar Bağlı ortaklıktaki azınlık haklarından yapılan iktisaplardan oluşan şerefiye ilave yatırımın maliyetinin işlem tarihinde iktisap edilenin işlem tarihindeki net aktif değerini aşan kısmını ifade eder. Müteakip değerleme Şerefiye, tarihsel maliyetten birikmiş değer düşüklüğü (bakınız: muhasebe politikaları 3k) indirildikten sonraki hali ile ifade edilir. Özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştiraklerde ise, şerefiyenin kayıtlı değeri iştirakin kayıtlı değeri üzerine yansıtılır. (ii) Geliştirme maliyetleri Geliştirme çalışmaları yeni üretilecek veya geliştirilmekte olan bir ürün için yapılan plan ve süreçleri içerir. Geliştirme harcamaları ancak; maliyetleri gerçeğe uygun şekilde ölçülebiliyorsa, ürün teknik ve ticari açıdan uygulanabilir ise, gelecekte ekonomik fayda sağlayacağı bekleniyorsa ve Grup geliştirme çalışmalarını tamamlama, ürünü kullanma ve satma için yeterli kaynaklara sahip ise aktifleştirilebilir. Aktifleştirilen harcamalar, hidroelektrik santral projeleri için gerekli hidroelektrik enerji üretim lisansını almaya yönelik yapılan harcamalardır. Geliştirme maliyetleri projeleri tamamlandığında lisanslara transfer edilecektir. (iii) Alt işletim bedeli Sınırlı ekonomik ömrü olan alt işletim bedeli tarihsel maliyetten birikmiş itfa payları düşülerek kayda alınır. Alt işletim bedelinin itfası taşıt muayene istasyonları 26 Nisan 2008 (Adana), 4 Ağustos 2008 (Mersin) ve 16 Ağustos 2008 (Hatay) tarihleri itibariyle açıldıktan sonra başlamıştır. İtfa süresi 14 Ağustos 2027 yılına kadar sona erecektir. Maliyet alt işletim bedelinin iktisabıyla direk ilişkili olan finansal maliyetleri içermektedir. (iv) Diğer maddi olmayan duran varlıklar Grup tarafından iktisap edilen ve sınırlı ekonomik ömrü olan diğer maddi olmayan duran varlıklar tarihsel maliyetten birikmiş itfa payları ve birikmiş değer düşüklüğü (bakınız: muhasebe ilkeleri 3k) düşüldükten sonra yansıtılır. Diğer maddi olmayan duran varlıkların çoğu lisans hakları ve bilgisayar programlarından oluşmaktadır. 90 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) (v) Müteakip harcamalar Sonradan ortaya çıkan diğer masraflar söz konusu maddi duran varlığın gelecekteki ekonomik faydasını arttırıcı nitelikte ise aktifleştirilebilirler. İçeriden oluşturulan şerefiye ve markalarla ilgili olanlar dahil tüm diğer giderler oluştukça kâr ve zararda kayıtlara alınır. (vi) İtfa payları Şerefiye hariç itfa payları, maddi olmayan duran varlığın ekonomik ömrü boyunca doğrusal itfa yöntemiyle gelir tablosuna kullanıma hazır olduğu tarihten itibaren kaydedilir. Maddi olmayan duran varlıkların tahmini ekonomik ömürleri aşağıdaki gibidir: Lisanslar Alt işletim bedeli Diğer maddi olmayan duran varlıklar Yıl 49 20 3-5 (g) Yatırım amaçlı gayrimenkuller Yatırım amaçlı gayrimenkuller, kira geliri, sermaye değer artışı veya her ikisini birden elde etmek için tutulan mülkiyetlerdir. Yatırım amaçlı gayrimenkuller, gerçeğe uygun değer ile muhasebeleştirilmektedir. Konuyla ilgili yetkiye ve gerekli mesleki birikime sahip ve söz konusu yatırım amaçlı gayrimenkullerin sınıf ve yeri hakkında güncel bilgisi bulunan bağımsız bir değerleme şirketi her yıl bu gayrimenkulleri değerlendirmektedir. Makul değer, değerleme tarihinde, bilgili ve istekli bir alıcı ile satıcı arasında söz konusu varlığın piyasa koşullarında, el değiştirmesi sonucunda ortaya çıkması beklenen tahmini piyasa değeridir. Makul değerlemeler, gelecekteki toplam net kira alacakları ve giderleri dikkate alınarak hesaplanmıştır. Makul değerleme çalışmaları, uygun olduğu takdirde, kiracıların veya faaliyet ödemelerini yapmakla sorumlu olanların kredibilitesi, yatırım amaçlı gayrimenkullerin bakım ve sigortalarının kiralayan ve kiracı arasındaki dağılımı ve yatırım amaçlı gayrimenkullerin ekonomik ömürleri dikkate alınarak yapılmıştır. Kira yenileme dönemlerinde gerekli tüm bilgilendirmelerin zamanında yapıldığını varsayılmıştır. Yatırım amaçlı gayrimenkullerin gerçeğe uygun değer değişikliklerinden kaynaklanan kazanç veya zarar, oluştuğu dönemde konsolide gelir tablosunda gösterili. Yatırım amaçlı gayrimenkullerden elde edilen kira gelirlerinin muhasebeleştirilmesi Not 3.o’da belirtilmiştir. Grup operasyonel kiralamaları veya sermaye değerlemelerini ya da her ikisini de uyguladığı durumlarda operasyonel kiralama altındaki gayrimenkul faizi gayrimenkul bazında sınıflanır ve muhasebeleştirir. Yatırım amaçlı gayrimenkul olarak sınıflanan operasyonel kiralamadan kaynaklanan herhangi gayrimenkul faizi makul değerinden kaydedilir. Yapılmakta olan yatırım amaçlı gayrimenkuller Yapılmakta olan gayrimenkul yatırımları, maddi varlıklar içerisinde gösterilmiş olup ve ekteki mali tablolara maliyet bedelleri ile yansıtılmıştır. Bu varlıklar, inşası tamamlanana kadar maddi duran varlıklar içerisinde izlenmeye devam edilmekte, inşası tamamlandığında ise yatırım amaçlı gayrimenkullere sınıflandırılıp, yatırım amaçlı gayrimenkuller kaleminde belirtilen değerleme standartlarına göre muhasebeleştirilmektedir. Transfer tarihindeki makul değer ile maliyet arasındaki fark, gelir tablosuna yansıtılmaktadır. Bu varlıkların satın alma ve inşa sürecindeki oluşan tüm maliyetler ile sonradan ortaya çıkan diğer masraflar söz konusu varlığın gelecekteki ekonomik faydasını arttırıcı nitelikte ise aktifleştirilmektedir. Yapılmakta olan gayrimenkul yatırımlar ile doğrudan ilişkilendirilen borçlanma maliyetleri, ilgili varlığın maliyetine dahil edilmektedir. Aktifleştirme, bu varlıklar ile ilgili harcamaların ve finansman giderlerinin oluşmaya başladığı andan, varlıkların nihai kullanımına hazır hale getirilmesine kadar sürdürülmektedir. Eğer yapılmakta olan gayrimenkul yatırımlarının defter değeri, bu varlıkların geri kazanılabilir tutarından düşük ise, bu varlıklar için değer düşüklüğü karşılığı ayrılmaktadır. Aktifleştirme oranı, yapılmakta olan gayrimenkul yatırımları ile ilişkilendirilen finansal borçların güncel faiz oranları veya bu gayrimenkuller için yapılan genel fonlamanın ortalama oranıdır. 91 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) (h) Kiralama işlemleri Kiralayan durumunda Grup Mülkiyete ait risk ve kazanımların önemli bir kısmının kiracıya ait olduğu kiralama işlemi, finansal kiralama olarak sınıflandırılır. Diğer bütün kiralamalar faaliyet kiralaması olarak sınıflanır. Finansal kiralamalarda kiracılardan alacaklar miktarı, şirketin net kiralamalara yaptığı yatırım miktarı kadar alacak olarak kaydedilmektedir. Finansal kiralama geliri şirketin devam eden kiralama işlemlerinden gelen net yatırımındaki sabit dönemsel getiri oranını yansıtması için muhasebe dönemlerine dağıtılmıştır. Faaliyet kiralama gelirleri, kira dönemi boyunca doğrusal yöntem ile gelir tablosuna kaydedilir. Operasyonel kiralamayı düzenlerken ve kirayla ilgili anlaşırken oluşan başlangıç direk giderler kiralanan varlığın defter değerine eklenir ve kira süresince doğrusal yöntem baz alınarak kaydedilir. Kiracı durumunda Grup Faaliyet kiralama giderleri, kira dönemi boyunca doğrusal yöntem ile gelir tablosuna kaydedilir. Bir operasyonel kiralamaya girmek için teşvik olarak alınmış ve alacak faydalar da kira dönemi boyunca bir doğrusal yöntem ile dağıtılır. (i) Stoklar Stoklar, maliyet ve net gerçekleşebilir değerden düşük olanıyla gösterilir. Maliyetler direkt malzeme ve stokların son haline getirilmesi için katlanılan diğer maliyetleri içermektedir. Stok maliyetleri ağırlıklı ortalama yöntemiyle hesaplanmaktadır. Net gerçekleşebilir değer, normal işletme koşullarında oluşacak tahmini satış fiyatından tahmin edilen satış masrafları ve satışa hazır duruma getirmek için katlanılacak maliyetler düşülerek bulunmaktadır. Ticari mal stoklarının ve ticari gayrimenkul maliyetinin belirlenmesinde, inşaat şirketlerinde özel maliyetlendirme yöntemi kullanılmaktadır. Ticari gayrimenkul, ticari amaçla elde tutulan arsa ve binalardan oluşmaktadır. (j) Devam eden inşaat sözleşmeleri Devam eden inşaat işleri inşaat sözleşmelerine ilişkin rapor tarihine kadar gerçekleştirilen iş için müşteriden alınması beklenen, faturalanmamış brüt tutarları ifade etmektedir. Devam eden inşaat işleri maliyete kayıtlara alınan kazançlardan faturalanmış kısımların eklenmesi ve kayıtlara alınan zararların düşülmesinden sonraki hali ile ifade edilir. Maliyet, belirli projelerle ilgili tüm harcamaları ve Grup’un normal faaliyet kapasitesi çerçevesinde sözleşme faaliyetleri ile ilgili sabit ve değişken genel üretim giderlerinden dağıtımı içermektedir. Devam eden inşaat sözleşmeleri konsolide bilançoda ticari ve diğer alacaklar içerisinde sınıflandırılmaktadır. Eğer müşterilerden tahsilatlar kayıtlara alınan geliri aşmışsa, oluşan fark konsolide bilançoda ertelenmiş gelirler olarak sunulur. “Devam eden inşaat sözleşmelerinden alacaklar” kalemi, faturalandırılmış tutarın üzerinde gerçekleşen geliri göstermektedir. “Devam eden inşaat sözleşmelerinden borçlar” kalemi ise gerçekleşen gelirin üzerinde faturalandırılmış tutarı göstermektedir. 92 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) (k) Değer düşüklüğü (i) Finansal varlıklar Her raporlama döneminde, finansal varlıklarda nesnel kayıtlara dayanan değer düşüklüğü gerektiren durum olup olmadığı değerlendirilir. Bir finansal varlığın tahmin edilen gelecekteki nakit akımlarının olumsuz olarak etkilendiğini gösteren bir veya birden fazla nesnel kanıt olması durumunda, değer düşüklüğüne uğradığı kabul edilir. İtfa edilmiş maliyet ile gösterilen finansal varlıktaki değer düşüklüğü finansal varlığın kayıtlı değeri ile gelecekteki beklenen nakit akımların orijinal etkin faiz oranı ile bugünkü değerine indirgenmesi arasındaki farkı ifade eder. Satılmaya hazır finansal varlıktaki değer düşüklüğü cari dönem UFRS net sermayesine referans vererek hesaplanır. Önemli tutardaki finansal varlıklar değer düşüklüğü testine ayrı ayrı tabi tutulurlar. Geriye kalan finansal varlıklar benzer kredi riski özelliğini taşıyan gruplar halinde topluca değerlendirilir. Bütün değer düşüklükleri kâr veya zararlarda kayıtlara alınır. Satılmaya hazır finansal varlıklardan oluşan ve özkaynaklarda takip edilen birikmiş zararlar gelir tablosuna transfer edilirler. Değer düşüklüğünün geri çevrimi eğer geri çevrim objektif olarak değer düşüklüğünün kayıtlara alınmasından sonra gerçekleşen bir olaya bağlanabilirse yapılır. İtfa edilmiş maliyet ile ölçülen finansal varlıklar ve borçlanma senetlerinden oluşan satılmaya hazır finansal varlıklardaki değer düşüklüğünün geri çevrilmesi kâr veya zarardan yapılır. Sermaye araçlarından oluşan satılmaya hazır finansal varlıklardaki değer düşüklüğünün geri çevrilmesi doğrudan özkaynaklardan yapılır. (ii) Finansal olmayan varlıklar Grup’un yatırım amaçlı gayrimenkulleri, stoklar ve ertelenmiş vergi varlıkları haricindeki finansal varlıkları için her raporlama tarihinde, söz konusu varlıkların kayıtlı değerine ilişkin değer düşüklüğü olduğuna dair herhangi bir gösterge olup olmadığı incelenmektedir. Eğer böyle bir gösterge mevcutsa, o varlığın geri kazanılabilir tutarı tahmin edilir. Sonsuz ömürleri olan veya kullanıma hazır hale gelmemiş şerefiye ve maddi olmayan duran varlıkların geri kazanılabilir tutarları her raporlama tarihinde değerlendirilir. Bir varlığın veya nakit yaratan birimin geri kazanılabilir tutarı kullanımdaki değeri veya makul değerden satış masraflarının düşüldükten sonraki değerinden yüksek olanı ifade eder. Kullanım değeri, söz konusu varlığın beklenen gelecekteki nakit akışlarının cari piyasa koşullarında paranın zaman değeriyle söz konusu varlığın risklerini yansıtabilecek olan vergi öncesi iç verim oranı ile iskonto edilmesi suretiyle hesaplanır. Değer düşüklüğü testi için, varlıklar mevcut kullanımları sonucunda sağladıkları nakit girişlerine göre, diğer varlıkların sağladıkları nakit girişlerinden bağımsız olarak, daha küçük gruplar haline getirilir. İşletme birleşmelerinden sağlanan şerefiye, değer düşüklüğü testi için, birleşmeden sağlanacak sinerjiden faydalanabilmek amacıyla nakit yaratabilecek birimlere tahsis edilir. Bir varlığın veya nakit yaratan birimlerinin kayıtlı değeri geri kazanılabilir tutarı aşıyorsa değer düşüklüğü kayıtlara alınır. Diğer varlıklardan veya gruplardan bağımsız olarak nakit akımı yaratan en küçük ayrıştırılabilir varlık grubu nakit yaratan birim olarak tanımlanır. Değer düşüklükleri gelir tablosuna kaydedilir. Nakit yaratan birimler kapsamında kayıtlara alınan değer düşüklüğü ilk olarak birimlere tahsis edilen şerefiyenin kayıtlı değerinden ve sonra birimdeki (birim grubu) diğer varlıkların kayıtlı değerinden orantısal olarak düşülür. Şerefiye üzerindeki değer düşüklüğü karşılığı geri çevrilmez. Geçmiş dönemlerde değer düşüklüğüne uğrayan diğer varlıkların değer düşüklüğünde azalma ya da bitiş olup olmadığı her raporlama döneminde test edilir. Geri kazanılabilir tutarın belirlenmesinde kullanılan tahminlerde değişiklik söz konusu ise, değer düşüklüğü geri çevrilir. Eğer değer düşüklüğü kayıtlara alınmadıysa, değer düşüklüğü bir varlığın kayıtlı değerinin söz konusu varlık için belirlenecek olan kayıtlı değerinin amortisman ve itfa payları düşüldükten sonraki tutarını aşmayacak kadar ters çevrilir. 93 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) (l) Satılmak üzere elde tutulan duran varlıklar Satılmak üzere elde tutulan duran varlıklar (veya varlık ve yükümlülüklerden oluşan satılacaklar grubu) devamlı kullanımdan ziyade öncelikle satış yoluyla tahsil edilecekler varsayımından ötürü satılmak üzere duran varlıklar olarak sınıflanırlar. Satılmak üzere elde tutulan varlık sınıflamasından önce varlıklar (veya satılacaklar grubunun bileşenleri) Grup’un muhasebe politikaları doğrultusunda derhal değerlendirilir. Bundan sonra, genellikle varlıklar (veya satılacaklar grubu) kayıtlı değer ile satış maliyetlerinin makul değerden düşüldükten sonraki değerinden düşük olan ile gösterilir. Satılacaklar grubundaki değer düşüklüğü öncelikle şerefiyeye tahsis edilir ve sonra Grup’un muhasebe politikalarına uygun olarak stoklara, finansal varlıklara, ertelenmiş vergi varlıklarına ve yatırım amaçlı gayrimenkullere herhangi bir zararın tahsis edilmemesi durumu hariç orantısal olarak geriye kalan varlık ve yükümlülüklere tahsis edilir. Satılmak üzere elde tutulan varlık olarak ilk sınıflamanın yapıldığı tarihteki değer düşüklükleri, değerlemedeki müteakip kazançlar veya kayıplar kâr veya zararlara kaydedilir. Herhangi birikmiş değer düşüklüğünü geçen kazançlar kayıtlara alınmaz. (m) Çalışanlara sağlanan faydalar (i) Kıdem tazminatı karşılığı Türkiye’deki mevcut Türk İş Kanunu gereğince, Grup, çalışanların emeklilik nedeniyle işten ayrılan çalışanlarına belirli miktarlarda ödeme yapmakla yükümlüdür. Kıdem tazminatı karşılığı Grup’un çalışanlarının emekli olması durumunda gelecekte tahmini muhtemel yükümlülüğünün bugünkü değerini ifade etmektedir. Kıdem tazminatı karşılığı tüm çalışanlar bu tür bir ödemeye tabi tutulacakmış gibi hesaplanmış olup konsolide mali tablolarda tahakkuk esası ile yansıtılmıştır. Kıdem tazminatı karşılığı, Hükümet tarafından açıklanan kıdem tazminatı tavanına göre hesaplanmıştır. 31 Aralık 2008 ve 2007 tarihleri itibariyle kıdem tazminatı tavanları sırasıyla 2,173 YTL ve 2,030 YTL tutarındadır. Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’na göre, şirketlerin belirli fayda planlarını istatistikî değerleme yöntemlerine göre hesaplamaları gerekmektedir. Buna göre, ilişikteki konsolide mali tablolardaki toplam yükümlülüğü bulmak için kullanılan emeklilik tahminlerinin olasılığını hesaplarken 31 Aralık tarihleri itibariyle kullanılan temel varsayımlar aşağıdaki gibidir: İskonto oranı Emeklilik tahmini için kullanılan çalışan devri oran aralığı 2008 % 6.26 14-27 2007 % 5.71 3-15 Yukarıdaki tahmini maaş artış oranı hükümetin yıllık enflasyon beklentisi göz önünde bulundurularak belirlenmiştir. (n) Karşılıklar Grup, geçmiş olaylardan kaynaklanan hukuki veya zımni bir yükümlülüğün bulunduğu, bu yükümlülüğün yerine getirilmesi için ekonomik fayda içeren kaynakların Grup’tan çıkmasının muhtemel olduğu ve söz konusu yükümlülük tutarının güvenilir bir biçimde tahmin edilebildiği durumlarda, ilgili yükümlülük için karşılık ayırmaktadır. Karşılıklar gelecekte olması beklenen nakit akımlarının, paranın zaman değerinin etkisi ve bu yükümlülüğe ait riskler göz önünde bulundurularak bulunacak olan vergi öncesi bir oranla iskonto edilmesi suretiyle hesaplanır. 94 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) (o) Gelirler (i) İnşaat sözleşmeleri Sözleşme gelirleri sözleşmede anlaşılan ilk tutara ilave olarak sözleşme işlerindeki değişimleri, sebebiyet vereceği muhtemel gelir tutarıyla sınırlı olarak ve güvenilir olarak ölçülebilmesi koşuluyla talep ve teşvik ödemelerini içermektedir. İnşaat sözleşmelerinin neticeleri güvenilir bir şekilde tahmin edildiği zaman sözleşme geliri ve giderleri gelir tablosuna sözleşmenin tamamlanma yüzdesi dikkate alınarak orantısal olarak kaydedilir. Sözleşme gelirleri ve giderleri, sözleşmenin tamamlanma yüzdesine göre gelir tablosuna kaydedilir. Tamamlanma oranı gerçekleşen sözleşme maliyetlerinin tahmini toplam sözleşme maliyetine oranı olarak değerlendirilmektedir. İnşaat sözleşmelerinin neticeleri güvenilir bir şekilde değerlendirilmediği zaman, sözleşme gelirleri oluşan sözleşme maliyetlerinin geri kazanılabilir tutarına kadar kayıtlara alınır. Bir sözleşmeye ilişkin beklenen zarar doğrudan gelir tablosuna kaydedilir. Maliyet artı kâr kontratların cirosu gelir gider tablosunda sözleşmeye bağlı olarak geri alınabilir nitelikteki masraflara kâr marjı veya sabit getiri oranı eklenerek tanınır. (ii) Araç muayene gelirleri ve maliyetleri Araç muayene gelirleri verilen hizmet bedelinden oluşmaktadır. Hizmet bedeli servisin verildiğinde gelir tablosunda gelir olarak kaydedilir. Müşterilere servis verildiğinde, nakit olarak tahsil edilmektedir. Araç muayene gelirinin maliyeti amortisman, personel gideri ve taşeron giderlerinden oluşmaktadır. Grup, katılım bedeli olarak operasyonel aktivitelerinden oluşan gelirin ilk 3 yıl için %37’sini, 4 ile 10 yılları arası için %47’lik kısmını ve geri kalan yıllar için de %70’ini gelir paylaşımı adı altında Tüvtürk Güney’e ödemektedir. Bunun karşılığında Tüvtürk Güney, AIH’den tahsil edilen katılım bedellerinin sırayla ilk 3 yıl için %30’unu, 4 ile 10 yılları arası için %40’ını ve geri kalan yıllar için %50’lik kısmını devlete devlet hakkı olarak ödemektedir. (iii) Komisyonlar Grup bir işlem içerisinde asıl faaliyeti yerine bir aracı kapasitesi ile faaliyet ediyorsa, kayıtlara alınan gelir Grup’un yaptığı net komisyon tutarıdır. (iv) Kira gelirleri Yatırım amaçlı gayrimenkullerden alınan kira gelirleri kira sözleşmesi müddetince doğrusal yöntem kullanılarak gelir tablosuna alınır. (v) Gayrimenkul satışları Gayrimenkul satışlarından elde edilen gelirler, risk ve faydaların alıcıya transfer edilmesi halinde gelir tablosuna kaydedilir. Gelir, alınan ya da alınabilecek bedelin makul değeri ile ölçülür. (vi) Diğer işletmeler Mamul satışından oluşan gelir, tahsil edilecek paranın veya alacağın makul değerinden iadeler ve karşılıklar, satış iskontoları ve ciro primleri düşüldükten sonra kayıtlara alınır. Gelir önemli risk ve faydaların satın alana geçtiği zaman, tahsilatın mümkün olduğu, ilgili maliyetler ve olası iadelerin güvenilir bir şekilde ölçülebildiği durumlarda ve yönetimin satılan mal ile ilgisinin kalmadığı durumlarda kayıtlara alınır. Risk ve ödüllerin transferi her bir satış sözleşmesinin şartlarına göre değişmektedir. Teslim edilen hizmetlerden gelirler, raporlama tarihinde işlemin tamamlanma oranına göre gelir tablosuna kaydedilir. (p) Devlet teşvikleri Devlet teşvikleri, ilk olarak elde edilmesi için gerekli şartların yerine getirileceğine ve teşviğin Grup tarafından elde edilebileceğine dair makul bir güvence oluştuğunda ertelenmiş kazançlar olarak kaydedilir. Devlet teşvikleri gelir tablosunda katlanılacak maliyetler için kullanılacak devlet teşviğinin sistematik bir biçimde aynı dönemlerde eşleştirilmesi suretiyle kayıtlara alınır. Grup’un varlık maliyetini tazmin eden teşvikler ise sistematik bir biçimde varlığın ekonomik ömrü süresince gelir tablosuna alınır. 95 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) (q) Kira ödemeleri Operasyonel kiralama kapsamında yapılan ödemeler doğrusal yöntemle kira sözleşmesi müddetince gelir tablosuna kaydedilir. Alınan kira teşvikleri toplam kira giderinin ayrılmaz bir parçası olarak kira sözleşmesi boyunca kayıtlara alınır. (r) Finansman gelir ve giderleri Finansman gelirleri faiz gelirleri ve kur farkı gelirlerinden oluşmaktadır. Faiz geliri etkin faiz yöntemiyle tahakkuk edildikçe kâr veya zarara kaydedilir. Finansman giderleri, finansal borçların faiz giderlerinden, kur farkı giderlerinden ve riskten korunma araçlarından oluşan ve kâr veya zarara kaydedilen zararlardan oluşmaktadır. Bütün borçlanma maliyetleri varlıklar aktifleşme kriterlerini sağlamazsa etkin faiz yöntemiyle kâr veya zarara kaydedilir. Bütün borçlanma maliyetleri varlıklar aktifleşme kriterlerini sağlamazsa etkin faiz yöntemiyle kâr veya kullanıma ve satışa hazır hale getirilmesi önemli ölçüde zaman isteyen varlıklar söz konusu olduğunda, satın alınması, yapımı veya üretimi ile doğrudan ilişkilendirilen borçlanma maliyetleri, ilgili varlık kullanıma veya satışa hazır hale getirilene kadar varlığın maliyetine dahil edilmektedir. Yatırımla ilgili kredinin henüz harcanmamış kısmının geçici süre ile finansal yatırımlarda değerlendirilmesiyle elde edilen finansal yatırım geliri aktifleştirmeye uygun borçlanma maliyetlerinden mahsup edilir. Kur farkı gelir ve giderleri net olarak raporlanır. (s) Vergi Dönemin vergi karşılığı, cari yıl vergisi ve ertelenmiş vergiyi içermektedir. Dönemin vergi karşılığı, özkaynaklarda kayıtlara alınan kalemlerin özkaynaklarda kayıtlara alınan vergileri haricinde kâr veya zarara kaydedilir. Cari yıl vergi yükümlülüğü, dönem kârının vergiye tabi olan kısmı üzerinden ve raporlama tarihinde geçerli olan vergi oranları ile hesaplanan vergi yükümlülüğünü ve geçmiş yıllardaki vergi yükümlülüğü ile ilgili düzeltme kayıtlarını içermektedir. Ertelenen vergi, bilanço yöntemi kullanılarak, varlık ve yükümlülüklerin mali tablolarda yer alan kayıtlı değerleri ile vergi matrahında kullanılan değerleri arasındaki vergi indirimine konu olmayan şerefiye ve muhasebeye ve vergiye konu olmayan ve ilk defa kayıtlara alınan varlık ve yükümlülük farkları hariç geçici farklar üzerinden hesaplanır. Ertelenmiş vergi şerefiyenin ilk defa kayıtlara alınmasında, işletme birleşmesi olmayan işlemlerdeki ne mali kârı ne de ticari kârı etkileyen varlık ve yükümlülüklerin ilk kayıtlara alınmasında, yakın bir gelecekte geri çevrilmesi muhtemel olmayan iştiraklerdeki ve müşterek yönetime tabi ortaklıklarla ilgili farklarda kayıtlara alınmaz. Ertelenmiş vergi, raporlama tarihinde geçerli olan kanunlara dayanarak, geçici farkların geri çevrildiklerinde uygulanması beklenen vergi oranları ile hesaplanır. Ertelenmiş vergi varlığı ve ertelenmiş vergi yükümlülüğü, kanunen vergi varlıkları ve vergi yükümlülüklerinin mahsuplaştırılmasına ilişkin bir yasal hak olması ve ertelenmiş vergilerin aynı mali otoriteye bağlı olması durumunda ve ertelenmiş vergi varlıklarının elde edilmesi ve ertelenmiş vergi yükümlülüklerinin yerine getirilmesinin eş zamanlı olması durumunda mahsuplaştırılabilmektedir. Ertelenmiş vergi varlığı, gelecekte geçici farkların kullanılabilmesini sağlayacak vergilendirilebilir kârların gerçekleşmesinin muhtemel olduğu ölçüde kayıtlara alınır. Ertelenmiş vergi varlığı her raporlama döneminde incelenir ve ilgili vergi avantajının gerçekleşme ihtimalinin muhtemel olmadığı kapsama kadar kayıtlı değeri indirilir. Satılmaya hazır varlıkların makul değer ölçümlerinden ve nakit akım riskten korunmalarından kaynaklanan ertelenmiş vergiler, özkaynaklara kaydedilir ve daha sonra, kayıtlara alınan diğer ertelenmiş kazançlarla birlikte gelir tablosunda kayıtlara alınır. 96 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) (t) Bölümlere göre finansal raporlama Bölüm, tabi olduğu risk ve karşılıklar diğer bölümlerden farklı olan ürün ve hizmetleri sağlayan (işletme bölümleri) veya ürün ve hizmetleri belirli bir ekonomik çevreye (coğrafi bölümler) sağlayan Grup’un ayrıştırılabilir bileşenini ifade eder. Bölüm bilgileri, Grup’un işletme ya da coğrafik bölümlenmesine göre sunulur. Grup’un bölümlere göre raporlama formatı “iş bölümleri”ne göredir. İş bölümleri Grup yönetimi ve iç raporlama yapısına göre şekillenir. Bölümler arası fiyatlandırma genel olarak piyasa koşullarına uygun fiyatlarla gerçekleştirilmiştir. Bölüm faaliyet kârı, varlıkları ve yükümlülükleri doğrudan bir bölüme ait olan ya da makul bir şekilde dağıtılabilen kalemleri içerir. Dağıtılmamış varlıklar ertelenmiş vergi varlığı, peşin ödenmiş vergiler ve finansal olmayan bölümlerin faiz getirili varlıklarından oluşur. Dağıtılmamış yükümlülükler, ertelenmiş vergi yükümlülüğü, ödenecek vergiler ve finansal olmayan bölümlerin faiz giderli yükümlülüklerinden oluşur. Bölüm yatırım harcamaları maddi duran varlık ve şerefiye haricindeki maddi olmayan duran varlıkların dönem içinden alımından oluşan maliyetlerden oluşmaktadır. (u) Uygulamada olmayan yeni standartlar ve yorumlar 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle uygulamada olmayan çeşitli yeni standartlar, standartlara güncellemeler ve yorumlar bulunmakta olup konsolide mali tabloların hazırlanmasında bu uygulamalar dikkate alınmamıştır: UFRS 8 Faaliyet Bölümleri bölümlere göre raporlamaya “yönetimsel yaklaşım” getirmektedir. Grup’un 2009 konsolide mali tablolarında zorunlu olacak olan UFRS 8, bölümlere göre raporlama bilgilerinin Grup’un faaliyetleri ile ilgili karar veren mercilerin her bölümün performansı ve kaynakların bölümlere tahsisi değerlemesi için incelediği dahili raporları baz alarak sunulmasını gerektirmektedir. Şu anda Grup, sektörel bölümlere göre bölüm bilgisi sunmaktadır (bakınız: dipnot 6). Grup, yeni standardın konsolide finansal tablolar üzerindeki etkisini belirleme aşamasındadır. Yeniden düzenlenmiş UMS 23 Borçlanma Maliyetleri, kullanıma ve satışa hazır hale getirilmesi önemli ölçüde zaman isteyen varlıklar için doğrudan ilişkilendirilen borçlanma maliyetleri, ilgili varlık kullanıma veya satışa hazır hale getirilene kadar varlığın maliyetine dahil edilmesini zorunlu hale getirmektedir. Yeniden düzenlenmiş UMS 23, Grup’un 2009 konsolide mali tabloları için zorunlu hale gelecektir. Grup u standardın konsolide mali tablolar üzerindeki etkisini belirleme aşamasındadır. UFRYK 13 Müşteri Sadakat Programları müşterileri için sadakat programları uygulayan ve bu programlara katılan şirketlerle ilişkilidir. Müşterilerin ücretsiz ya da indirimli ürünler ya da hizmetler gibi ödüller hak ettiği programlarla ilgilidir. UFRYK 13, Grup’un 2009 mali tablolarında zorunlu hale gelecektir. Grup, yorumlamanın konsolide mali tablolara etkisi olmayacağını tahmin etmektedir. Gözden geçirilmiş UMS 1 Finansal Tabloların Sunumu (2007) bir dönem içindeki ortaklara ait her türlü özkaynak kalemlerindeki değişimi hariç, özkaynaklardaki değişimi gösteren kapsamlı gelir tablosu tanımını getirmektedir. Toplu kapsamlı gelir tablosu gelir tablosu ve özkaynaklardaki ortaklık dışı değişimleri tek bir tablo olarak etkin bir şekilde birleştirerek ya da gelir tablosu ve kapsamlı gelir tablosu olarak sunulabilir. Grup’un 2009 mali tablolarında zorunlu olacak gözden geçirilmiş UMS1’in konsolide finansal tablolarda önemli bir etkisinin olmayacağı beklenmektedir. UMS 32 Finansal Araçlar: Sunum ve UMS 1 Mali Tabloların Sunumu-İflas Halinde Cayılabilir Finansal Araç ve Yükümlülükler cayılabilir araçların ve bir şirketin diğer bir tarafa tasfiye halinde şirketin net aktiflerinin belirli bir oranını vermeyi zorunlu kılan araçlar belirli şartlar sağlandığında özkaynaklara sınıflanır. Grup’un 2009 mali tablolarında zorunlu olacak olan ve istenilirse işletmelerin daha önce uygulamaya başlaması hakkı saklı kalmak koşuluyla değişikliğin konsolide finansal tablolarda önemli bir etkisinin olacağı beklenmemektedir. 97 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) Gözden geçirilmiş UFRS 3 İşletme Birleşmeleri (2008) Grup’un operasyonlarında gerekli olma ihtimali olan aşağıdaki değişiklikleri içermektedir: - - - - - Çoğu satın almaların işletme birleşmeleri olarak değerlendirilebileceği şekilde iş tanımı genişletilmiştir. Şarta bağlı karşılıklar bilanço tarihi sonrası değişiklikleri de kapsamak üzere makul değerleriyle ölçülür ve değişimler kâr veya zararda kaydedilir. Hisse ve borç ihraç maliyetleri hariç olmak üzere işlem maliyetleri katlanıldığı anda giderleştirilir. Satın alınan tarafın önceden mevcut olan payı makul değeriyle ölçülür ve kâr ya da zarar gelir tablosuna kaydedilir. Kontrol dışındaki, azınlık, paylar ya makul değeriyle ölçülür ya da satın alınan tanımlanabilir varlık ya da yükümlülükteki payı oranında işlem kaydedilir. Grup’un 2010 konsolide finansal tablolarında zorunlu olacak olan gözden geçirilmiş UFRS 3 geleceğe dönük olarak uygulanacak ve konsolide finansal tablolarda önemli etkisi olmayacağı düşünülmektedir. UMS 27; Konsolide ve Bireysel Finansal Tablolar standardında yapılan değişiklikler (2008), Grubun bir bağlı ortaklığı üzerindeki kontrolünü kaybetmediği şartlar altında sahiplik oranında gerçekleşen değişimlerin özkaynaklarda muhasebeleştirmesini gerektirmektedir. Grup, bağlı ortaklığı üzerindeki kontrolü kaybettiğinde ise önceki bağlı ortaklıkta kalan paylar gerçeğe uygun değeri ile ölçülerek oluşan farklar kâr/zarar tablosunda muhasebeleştirilir. Grup’un 2010 konsolide finansal tablolarında zorunlu olacak değişikliklerin konsolide Finansal tablolarda bir etkisinin olmayacağı beklenmektedir. UFRS 2; Hisse Bazlı Ödemeler-Hakediş Koşulları ve İptaller hakediş koşulları tanımını belirlemekte, hakediş koşulları dışı kavramları belirlemekte ve hakediş dışı koşulların makul değer tarihinde yansıtılmasını ve hakediş dışı koşulların ve iptallerin muhasebe kayıtlarını gerektirmektedir. UFRS 2 üzerindeki değişiklikler Grup’un 2009 mali tablolarında geçmiş dönük uygulamasıyla birlikte zorunlu olacaktır ve konsolide finansal tablolarda önemli bir etkisinin olacağı beklenmemektedir. UFRYK 16 Yabancı Faaliyetlerdeki Net Yatırımların Riskten Korunması aşağıdaki konuları açıklamaktadır: - - - Net yatırımların riskten korunması, ana kuruluşun para birimi ile yabancı faaliyetin para birimi arasında oluşan kur farklarına ve yabancı faaliyetlerin net varlıklarına eşit ya da net varlıklarından azına eşit bir tutarda uygulanabilir. Riskten koruma aracı, riskten korunan yabancı faaliyet hariç olmak üzere grup içindeki herhangi bir şirkette olabilir. Riskten koruma faaliyetinden çıkılması durumunda, riskten koruma aracına ait etkin olması beklenen birikmiş kayıp ya da kazanç kâr ya da zarara kaydedilir. Yorum, kademe kademe konsolidasyon yöntemini uygulayan bir kuruma, direk konsolidasyon uyguluyormuş gibi net yatırımların çıkışına bağlı olarak kâr veya zarara sınıflanan birikmiş çevrim farklarının belirlenmesine yönelik muhasebe politikasını kullanma hakkı vermektedir. Grup’un 2009 mali tablolarında zorunlu olacak olan UFRYK 16 ileriye dönük olarak Grup’un mevcut riskten koruma ilişkilerinde ve net yatırımlarında uygulanmakta ve konsolide finansal tablolar üzerinde bir etkisinin olması beklenmemektedir. UFRYK 15 Gayrimenkul Şirketlerinde İnşaat Sözleşmesi gayrimenkul geliştiriciler arasında inşası tamamlanmadan satılan apartmanlar ya da evlerin satışından sağlanan gelirin kayda alınmasına ilişkin hükümlerin muhasebeleşmesini standart hale getirecektir. Yorum 1 Ocak 2009 tarihinden itibaren hazırlanacak yıllık finansal tablolar için geçerli olacaktır. UFRYK 15’in konsolide finansal tablolar üzerindeki önemli bir etkisi beklenmemektedir. UMS 39 Finansal Araçlar: Kayıtlara Alma ve Değerleme-Uygun Riskten Korunma Unsurları’na yapılan düzenlemeler bir riskten korunma ilişkisinin belirlenmesinde risk ya da ilgili nakit akımlarının uygun olup olmadığını belirleyen prensiplerin uygulanmasını açıklamaktadır. Düzenlemenin Grup’un 2009 mali tablolarında geçmişe dönük uygulamasıyla birlikte zorunlu olacaktır ve konsolide finansal tablolar üzerinde bir etkisinin olması beklenmemektedir. UFRYK 17 Nakit Olmayan Varlıkların Sahiplerine Dağıtılması şirketlerin dağıtılan bir takım nakit olmayan varlıkların makul değer üzerinden değerlenmesini ilgili varlığın kayıtlı değeri ile dağıtılan varlığın makul değeri arasındaki farkın kâr veya zarara kaydedilmesini gerektirmektedir. UFRYK 17, nakit olmayan varlıkların dağıtımına ilişkin yükümlülüğün nasıl ne zaman kaydedilmesi konularını ve ilgili yükümlülüğün nasıl ortadan kalkacağını açıklamaktadır. Bu kapsamdaki işlemler makul değeri üzerinden ölçülmelidir. UFRYK 17, 1 Haziran 2009 ve sonraki dönemlerde uygulanacaktır. UFRYK 17’nin erken uygulaması ancak UFRS 3 İşletme Birleşmeleri (2008) UMS 27 Konsolide ve Ayrı Finansal Tablolar (2008) ve UFRS 5’ e yapılan değişikliklerin birlikte uygulanmasıyla mümkündür. Yorumun Grup’un konsolide finansal tablolarında bir etkisinin olacağı beklenmemektedir. 98 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) UFRYK 18 Varlıkların Müşterilerden Transferi Maddi duran varlıkları (bunları almak için gerekli olan nakdi) müşterilerinden sağlayan kurumlara, bu varlıkların transferi konusunda açıklık getirmektedir. UFRYK 18, 1 Haziran 2009 ve sonraki tarihlerde alınan varlıkların transferlerinde ileriye dönük olarak uygulanır. Erken uygulamaya bu transferlerin gerçekleştiği tarihte gerekli değerlemelerin yapıldığı ve diğer bilgilerin sağlandığı durumlarda izin verilmektedir. Yorumun konsolide finansal tablolar üzerinde bir etkisinin olacağı beklenmemektedir. UMS 36 Varlıklarda Değer Düşüklüğü standardında yapılan değişiklikler, satış maliyetleri düşülmüş gerçeğe uygun değerinin indirgenmiş nakit akımlarına göre belirlendiği durumlarda kullanım değeri hesaplamasına eşdeğer olan dipnotların verilmesini gerektirmektedir. Söz konusu değişiklik, 1 Ocak 2009 tarihinden itibaren hazırlanacak yıllık finansal tablolar için yürürlüğe girecek olup, Grup’un konsolide finansal tabloları üzerinde bir etkisinin olması beklenmemektedir. 4 Makul değerlerin belirlenmesi Grup’un çeşitli muhasebe politikaları ve açıklamaları hem finansal hem de finansal olmayan varlık ve yükümlülüklerde makul değerin belirlenmesini gerektirmektedir. Makul değerler değerleme ve/veya açıklama amacıyla aşağıdaki yöntemlerle belirlenmektedir. Uygulanabilir olması halinde, makul değerlerin belirlenmesinde kullanılan varsayımlar ilgili varlık veya yükümlülüğe ilişkin dipnotlarda ilave bilgi sunulmuştur. (a) Maddi duran varlıklar İşletme birleşmeleri neticesinde kayıtlara alınan maddi duran varlıkların makul değeri piyasa değerleri esasına dayanmaktadır. Maddi duran varlığın piyasa değeri, değerlemenin yapıldığı tarihte istekli bir alıcının ve istekli bir satıcının piyasa koşullarına uygun fiyatlarla değiştirilmesini sağlayan, iki tarafın bilgisi dahilinde, ihtiyatlı davranılan ve zorlama olmayan pazarlama neticesinde belirlenen tahmini tutardır. Diğer maddi duran varlıkların makul değerleri maliyet değeri olarak belirlenmiş ve yaklaşık olarak taşınan değerlerini gösterdiği dikkate alınmıştır. (b) Maddi olmayan duran varlıklar İşletme birleşmeleri neticesinde kayıtlara alınan maddi olmayan duran varlıkların makul değeri piyasa değerleri esasına dayanmaktadır. Maddi olmayan duran varlığın piyasa değeri, değerlemenin yapıldığı tarihte istekli bir alıcının ve istekli bir satıcının piyasa koşullarına uygun fiyatlarla değiştirilmesini sağlayan, iki tarafın bilgisi dahilinde, ihtiyatlı davranılan ve zorlama olmayan pazarlama neticesinde belirlenen tahmini tutardır. Diğer maddi olmayan duran varlıkların makul değerleri maliyet değeri olarak belirlenmiş ve yaklaşık olarak taşınan değerlerini gösterdiği dikkate alınmıştır. (c) Yatırım amaçlı gayrimenkuller Grup’un yatırım amaçlı gayrimenkul portföyü her sene dışarıdan, bağımsız, gerekli profesyonel özelliklere sahip, değerlenen varlığın yeri ve kategorisi hakkında güncel deneyime sahip değerleme şirketi tarafından değerlenir. Makul değer, değerlemenin olduğu tarihte istekli bir alıcının ve istekli bir satıcının piyasa koşullarına uygun fiyatlarla el değiştirilmesini sağlayan, iki tarafın bilgisi dahilinde, ihtiyatlı davranılan ve zorlama olmayan pazarlama neticesinde belirlenen tahmini tutardır. Aktif bir piyasada güncel fiyatların olmaması durumunda, değerlemeler kiralama yoluyla elde edilecek toplam tahmini nakit akımları dikkate alınarak yapılır. Yıllık net nakit akımlarına nakit akımlarının doğasında olan risk getirisi uygulanarak mülkün değerlemesine ulaşılır. Değerlemeler, uygun olduğu ölçüde, faal olarak yeri kullanan veya kirayı karşılamakla yükümlü veya yere yerleşmesi muhtemel kiracı türünü ve piyasadaki kiracıların kredi itibarını; Grup ile kiralayan arasındaki bakım ve sigorta sorumluluklarının tahsisi ve gayrimenkulün kalan ekonomik ömürlerini yansıtır. Artışa yönelik kira değerlendirmeleri ve yenilemelerinin beklemede olması durumunda, tüm ihtar ve gerekli olduğu durumlarda karşı ihtarların geçerli şeklide ve uygun zamanda gerçekleştirildiği varsayılmaktadır. (d) Stoklar İşletme birleşmeleri neticesinde iktisap edilen stokların makul değeri normal faaliyet sürecinde tahmini satış fiyatından ürünün tamamlanma ve satış masrafları ve ürünün tamamlanması ve satılması için gereken çaba baz alınarak bulunacak makul bir kâr marjı düşüldükten sonra kalan tutarı ifade eder. 99 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) (e) Ticari ve diğer alacaklar Devam eden inşaat sözleşmeleri hariç ticari ve diğer alacakların makul değeri gelecekteki nakit akımlarının raporlama tarihindeki piyasa faiz oranları ile indirgenmesiyle bulunacak değer olarak tahmin edilmektedir. (f) Hisse senetleri ve borçlanma senetleri Makul değeriyle ölçülen ve gelir tablosuyla ilişkilendirilen finansal varlıklar, vadeye kadar elde tutulacak yatırımlar ve satılmaya hazır finansal varlıkların makul değeri raporlama tarihindeki piyasa fiyatı kullanılarak belirlenir. Vadeye kadar elde tutulacak yatırımların makul değeri açıklama amacıyla belirlenir. (g) Türevler Faiz haddi “swap”ların makul değeri aracı kotasyonlarına dayanır. Bu kotasyonlar her sözleşmenin şartlarına ve vadelerine göre değerleme tarihinde benzer bir araçtaki piyasa faiz oranları kullanılarak tahmini gelecekteki nakit akımlar iskonto edilerek makul olup olmadığı test edilir. (h) Türevsel olmayan finansal yükümlülükler Dipnotlarda sunum amacıyla hazırlanan makul değer bilgisi, gelecekteki anapara ve faiz nakit akımlarının raporlama tarihindeki piyasa faiz oranları ile bugünkü değere indirgenmesi ile hesaplanmaktadır. Ticari ve diğer borçların makul değerleri maliyet değeri olarak belirlenmiş ve yaklaşık olarak taşınan değerlerini gösterdiği dikkate alınmıştır. 5 Finansal risk yönetimi (a) Genel Grup, finansal araçların kullanımına bağlı olarak aşağıdaki risklere maruz kalabilmektedir: • kredi riski • likidite riski • piyasa riski Bu not, Grup’un yukarıda belirtilen her bir riske maruz kalma durumunu, Grup’un bu riskleri ölçme ve yönetme konusundaki amaç ve yöntemlerini ve Grup’un sermaye yönetimini açıklamaktadır. Daha detaylı niteliksel açıklamalar, konsolide mali tabloların içinde mevcuttur. Grup’un risk yönetimi vizyonu, Grup’un amaçlarını etkileyecek değişkenlerin ve belirsizliklerin tanımlanması, önlemsel yaklaşım ve en uygun adımların atılması, yatırımcıların risk seçimlerine uygun olarak bu adımların uygulanmasının denetlenmesi şeklinde tanımlanmaktadır. 100 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) Kurumsal risk yönetimi faaliyetleri aşağıdaki alanlarda bir bütün halinde grup içinde yürütülür: • • • • • • • Kurumsal Risk Yönetimi politika ve standartlarının belirlenmesi, Risk yönetim kültürünün ve kabiliyetlerinin geliştirilmesi, ortak bir dil haline getirilmesi, Gerek işler gerekse yeni yatırımların risk analizlerinin yapılması, Risklerin yeni yatırım, şirket, sektör ve grup bazında raporlanması ile üst düzey bir yönetim aracı oluşturulması, Risk limitlerinin ve faaliyet planlarının belirlenmesi, Faaliyetlerin uygulamaya geçirilmesine destek verilmesi, Stratejik süreçlere risk yönetimi açısından destek olunması. Akfen Grup’un risk yönetim çalışmaları Akfen Holding İcra Kurulu Başkanı (“CEO”) ve Yönetim Kurulu’nun gözetimi altında yürütülmektedir. Yönetim Kurulu, yatırımcıların risk tercihlerini belirler, risk yönetimi uygulamalarının yerine getirildiğinden emin olur. Kurumsal risk yönetimi konusunda son sorumluluk Akfen Holding CEO’suna aittir. (b) Kredi riski Kredi riski, bir müşteri veya karşı tarafın finansal araç sözleşmesindeki yükümlülüklerini yerine getirmemesi riskidir ve müşterilerden alacaklarından ve yatırım senetlerinden kaynaklanır. Grup’un maruz kaldığı kredi riski, her bir müşterinin bireysel karakteristik özelliklerinden etkilenir. Grup’un müşteri tabanının demografik yapısının, müşterinin faaliyet gösterdiği endüstrinin ve ülkenin oluşturduğu temerrüt riskini de içeren, kredi riski üzerinde etkisi vardır. Grup inşaat, gayrimenkul, sigorta ve turizm işlerinde faaliyet göstermektedir ve Grup şirketlerinin coğrafi olarak kredi riski yoğunluğu başlıca Türkiye’dir. Bu alanlarda faaliyet gösteren şirketlerin belirlemiş olduğu kredi politikası kapsamında her bir şirketin standart ödemesi, teslimat dönemleri ve koşulları ile ilgili teklif sunulmadan önce her bir yeni müşterinin kredi itibarı bireysel olarak analiz edilmektedir. Müşteri kredi riskinin gözlemlenmesinde müşteriler, müşterilerin sigorta şirketi, turizm acentesi, perakende veya son kullanıcılar olmasını da kapsayacak şekilde, coğrafi konum, endüstri yapısı, ödeme profili, vade ve önceki finansal zorluklara göre gruplanır. Grup, alacak portföyüne yönelik oluşan tahmini gider kayıplarını göstermek amacıyla değer düşüklüğü karşılığı ayırmıştır. Mahkemece ödeme aczine düştüğü belirlenen alacaklar için Grup karşılık ayırmaktadır. (c) Piyasa riski Piyasa riski döviz kurundaki ve faiz oranlarındaki değişimlerin Grup’un gelir ve elde tuttuğu finansal araçları etkileyen riski ifade eder. Piyasa riski yönetiminin amacı bir yandan kazançları optimize ederek kabul edilebilir parametreler içinde maruz kalınan piyasa riskini yönetmek ve kontrol etmektir. Kur riski Grup, öncelikle Avro ve Amerikan Doları olmak üzere grup şirketlerinin fonksiyonel para birimleri haricinde yaptığı satışlardan, alımlardan ve borçlanmalardan dolayı kur riskine maruz kalmaktadır. Yabancı para birimlerindeki parasal varlık ve yükümlülükler açısından gerekli olduğunda kısa vadeli dengesizlikleri Grup spot oranlardan yabancı para alım satımı yaparak kur riskine maruz kalmayı kabul edilebilir seviyede tutar. Yabancı paralardan bilançoda oluşan kur riskini asgariye indirmek için Grup bazen atıl olan nakitlerini yabancı para olarak tutar. 101 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) Faiz oranı riski Grup’un faaliyetleri, banka borçlanmalarının %43’ü (31 Aralık 2007: %68) değişken faizli kredilerden oluşmasına bağlı olarak, faiz oranlarındaki dalgalanma riskine maruzdur. Grup ayrıca değişken faizli kredileri, çeşitli değişken oran göstergelerinin tekrar fiyatlandırılması sonucu oluşan farklılıklar, için riske maruz kalmaktadır. Risk yönetiminin amacı piyasa faiz oranlarını Grup’un işletme politikaları ile uyumlu tutarak net faiz gelirlerini optimize etmektir. Grup, ayrıca faiz oranı riskini azaltmak için vadeli faiz oranı takası gibi türev sözleşmeleri yapmaktadır. (d) Likidite riski Likidite riski, Grup’un yükümlülüklerini vadeleri geldiğinde yerine getirememesi riskidir. Grup’un likide yönetimi yaklaşımı mümkün olduğunca, normal ve sıkıntılı durumlarda yükümlülüklerini vadesi geldiğinde ödeyebilmek amacıyla kabul edilemez zararlara uğramadan veya Grup’un itibarını zarara uğratmadan, yeterli derecede likit bulundurmaktır. Genellikle Grup’un diğer kurumsal bölümlerinde bulunan iştirakleri olası faaliyet giderleri, talep oranına bağlı olarak faaliyetlerinin karakteristiği de göz önünde bulundurularak ve finansal yükümlülükleri de içerecek şekilde, fakat doğal afetler gibi öngörülemeyen olağandışı hallerin olası etkisi istisnai olmak üzere karşılayacak derecede nakit bulundurma üzerine kurulmuştur. Grup şirketleri, güncel ve olası ihtiyaçlarını fonlayabilme riskini yeterli sayıda kredi alınabilecek kuruluşun mevcudiyetiyle azaltmaktadır. Grup şirketleri likidite riskini minimize etmek amacıyla yeterli derecede nakit ve uygun kredi limiti tutmaktadır. 6 Bölümlere göre finansal raporlama Grup bünyesinde bulunan hemen hemen her şirket belirli bir endüstride çalışmaktadır. Buna göre, her bir kuruluşun mali tablolardaki her kaleminin ilgili kuruluşun faaliyet gösterdiği endüstrisi ile ilgili olduğu göz önüne alınmıştır. Grup’un ana işletme bölümleri aşağıdakiler gibidir: İnşaat İnşaat bölümünde faaliyet gösteren bağlı ortaklıklar esas olarak, altyapı ve bina inşaatı ve ilgili inşaat mühendisliği faaliyetlerinde yer almaktadır. Gayrimenkul Gayrimenkul bölümünde faaliyet gösteren bağlı ortaklıklar esas olarak, gayrimenkul, gayrimenkul projeleri ve diğer sermaye piyasası araçlarının yatırım faaliyetlerinde yer almaktadır. Enerji Enerji bölümünde faaliyet gösteren bağlı ortaklıklar esas olarak, değişik sektörlerde inşaat ve enerji hizmeti faaliyetlerinde yer almaktadır. Diğer Diğer sektörlerde faaliyet gösteren bağlı ortaklıklar esas olarak, turizm, sigorta ve makine üretimleri alanında faaliyetlerinde yer almaktadır. Akfen Holding’de diğer bölümünde sınıflandırılmıştır. 102 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) 31 Aralık 2008 Grup dışından sağlanan gelirler Bölümler arası gelirler Toplam bölüm gelirleri Bölüm faaliyet sonuçları Dağıtılamayan giderler Faaliyet kârı Net finansman giderleri Özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştiraklerden gelir/(zarar) payı Vergi gideri Net dönem zararı 31 Aralık 2008 Bölüm varlıkları Özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştirakler Dağıtılamayan varlıklar Toplam varlıklar İnşaat 44,142 84,218 128,360 Gayrimenkul 15,268 15,268 Enerji 7,696 7,696 Diğer 14,831 644 15,475 Eliminasyon (84,862) (84,862) Konsolide 81,937 81,937 9,582 111,085 (6,346) (6,359) (2,739) 105,223 (320) 104,903 (180,612) - (972) (11,141) 11,276 - (837) (5,363) (81,909) İnşaat 242,027 8,719 Gayrimenkul 441,839 630 Enerji 216,944 61,682 Diğer 6,243 163,477 Eliminasyon 907,053 234,508 63,758 1,205,319 Bölüm yükümlülükleri Dağıtılamayan yükümlülükler Toplam yükümlülükler 32,564 23,945 5,258 41,410 103,177 760,540 863,717 Maddi duran varlık yatırımları 1,634 47,021 49,451 11,013 109,119 983 56 100 745 1,884 81 8 3,262 172 3,523 Amortisman Maddi olmayan duran varlık itfa payları 103 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) 31 Aralık 2007 Grup dışından sağlanan gelirler Bölümler arası gelirler Toplam bölüm gelirleri Bölüm faaliyet sonuçları Dağıtılamayan gelirler/giderler Faaliyet kârı Net finansman gelirleri Özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştiraklerden zarar payı Vergi geliri Net dönem kârı İnşaat 159,165 37,328 196,493 Gayrimenkul 50,737 13,193 63,930 Enerji - Diğer 18,449 (389) 18,060 Eliminasyon (50,132) (50,132) Konsolide 228,351 228,351 89,187 119,085 (5,445) 94,810 (46,603) 251,034 6,013 257,047 9,344 - - - - (35,974) (35,974) 999 231,416 31 Aralık 2007 Bölüm varlıkları Özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştirakler Dağıtılamayan varlıklar Toplam varlıklar İnşaat 226,831 - Gayrimenkul 185,760 - Enerji 154,521 - Diğer 20,089 223,513 Eliminasyon 587,201 223,513 30,591 841,305 Bölüm yükümlülükleri Dağıtılamayan yükümlülükler Toplam yükümlülükler (34,077) (12,030) (17,384) (35,135) (98,626) (326,704) (425,330) Maddi duran varlık yatırımları 26,870 32,656 4,307 23,239 87,072 1,380 40 7 1,074 2,501 23 5 504 8 540 Amortisman Maddi olmayan duran varlık itfa payları 104 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) 7 Bağlı ortaklıkların ve azınlık paylarının iktisabı Grup hidroelektrik santralleri yoluyla enerji üretimi yapmak için 12 Ocak 2007 tarihinde AkfenHes’i kurmuştur. 2007 yılında AkfenHes toplamda 20 adet hidroelektrik enerji üretimi projesi olan ve Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde bulunan 14 hidroelektrik enerji üretim şirketinin önemli oranda hissesini almıştır. 31 Aralık 2007 tarihi itibariyle Grup’un aldığı hisselerin oranları aşağıda detaylandırılmıştır: Alınan Şirketler Beyobası Enerji Üretimi AŞ BGT Mavi Enerji Elektrik Üretim Dağ. Paz. San. Ve Tic. AŞ BT Bordo Elektrik Enerji Üretim Dağıtım Pazarlama AŞ Güngör Elektrik Üretim AŞ Elen Enerji Üretimi San. Ve Tic. AŞ Enbatı Elektrik Üretim San. Ve Tic. AŞ İdeal Enerji Üretimi San. Ve Tic. AŞ Pak Enerji Üretimi San. Ve Tic. AŞ Rize İpekyolu Enerji Üretim Dağ. Paz. San. Ve Tic. AŞ Simer Enerji Üretimi San. Ve Tic. AŞ TBK Enerji Elektrik Üretim Dağ. Paz. San. Ve Tic. AŞ Yapıtek Enerji Elektrik Üretim AŞ Yeni Doruk Elektrik Üretim ve Tic. AŞ Zeki Enerji Elektrik Üretim Dağ. Paz. San. Ve Tic. AŞ Alınan Hisseler (%) 96.00 50.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 98.00 50.00 100.00 100.00 100.00 Alım tarihinde Grup’un varlıkları ve yükümlülükleri üzerinde alımları aşağıda belirtilen etkileri olmuştur. Maddi duran varlıklar Maddi olmayan duran varlıklar Ticari ve diğer alacaklar Hazır değerler Ertelenmiş vergi yükümlülükleri Ticari ve diğer borçlar Net tanımlanabilir varlık ve yükümlülükler Şerefiye Nakit ödenen ve sağlanan Satın alınan hazır değerler Net nakit çıkışı Alım öncesi kayıtlı değer 4,567 6,284 4,399 11 (308) 14,953 Makul değer düzeltmeleri 64,456 (12,891) 51,565 Alımda yansıtılan değer 4,567 70,740 4,399 11 (12,891) (308) 66,518 66,518 (11) 66,507 İktisap öncesi kayıtlı değerler, iktisabın hemen öncesinde UFRS’ye göre belirlenmiştir. İktisap ile kayıtlara alınan iktisap öncesi varlıkların, yükümlülüklerin ve şarta bağlı yükümlülüklerin kayıtlı değerleri makul değerlerine yaklaşacak şekilde tahmin edilmiştir. 105 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) 8 Gelirler 31 Aralık tarihinde sona eren yıllara ait gelirlerin dökümü aşağıdaki gibidir: 2008 46,418 14,970 11,365 7,696 1,208 280 81,937 İnşaat sözleşmelerinden elde edilen gelir Yatırım amaçlı gayrimenkul kira geliri Sigorta brokerlik komisyon geliri Muayene geliri Otel servis geliri Konut satışları Yatırım amaçlı gayrimenkul satışı Diğer 2007 159,165 5,842 8,497 7,821 37,396 7,500 2,130 228,351 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle sona eren dönemde inşaat gelirlerindeki düşüş 2007 yılında biten projelerle ilgilidir. 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle sona eren dönemde proje gelirleri büyük ölçüde ilişkili şirketlerden oluşurken 31 Aralık 2007 tarihi itibariyle sona eren dönemde ise üçüncü taraflara olan satışlardan oluşmaktadır. Muayene geliri, Adana İçel Hatay Araç Muayene Hizmetleri Yapım İşletim A.Ş. (“AIH”) tarafından sağlanan araç muayene hizmetini (“AMH”) kapsamaktadır. AIH, araç muayene hizmetini 26 Nisan 2008, 4 Ağustos 2008, 16 Ağustos 2008 tarihlerinde sırasıyla Adana, Mersin, Hatay illerinde açılan istasyonlarda nakit esaslı olarak vermeye başlamıştır. 9 Diğer Gelirler 31 Aralık tarihinde sona eren yıllara ait diğer gelirlerin dökümü aşağıdaki gibidir: Yatırım amaçlı gayrimenkul makul değer değişimi Kira geliri Menkul kıymet satış kârı Konusu kalmayan karşılık İştirak satış kârı Diğer Not 16 2008 117,345 2,143 446 221 785 120,940 2007 124,256 1,085 419 1,622 158,625 4,553 290,560 31 Aralık 2007 itibariyle iştirak satış kârı, TAV Havalimanları ve Akfen GYO hisselerinin halka ve THO BV’ye sırasıyla 138,655 YTL ve 19,970 YTL’ye satışından kaynaklanmaktadır. 106 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) 10 İdari Giderler 31 Aralık tarihinde sona eren yıllara ait idari giderlerin dökümü aşağıdaki gibidir: Personel giderleri Temsil giderleri Diğer proje maliyetleri* Danışmanlık giderleri Kira giderleri Amortisman giderleri Seyahat giderleri Vergi, resim ve harç giderleri Aydınlatma. yakıt ve su giderleri Dışardan sağlanan fayda ve hizmetler Diğer giderler İdari giderler 2008 15,355 4,747 3,178 2,595 2,332 2,148 1,784 1,355 731 501 1,850 36,576 2007 12,010 4,277 4,152 972 1,014 2,537 1,424 2,897 1,449 3,982 3,898 38,612 (*) Diğer proje maliyetleri inşaat projeleriyle ilgili giderleri içermektedir. Bu maliyetler, projelerle direk eşleştirilemediği için proje bazlı dağıtılmamıştır. 31 Aralık tarihinde sona eren yıllara ait toplam personel ve amortisman giderlerinin dökümü aşağıdaki gibidir: Ücret ve maaşlar Sosyal sigorta primleri Kıdem tazminatı karşılık gideri İzin karşılık gideri Diğer Toplam personel ve maaş giderleri 2008 15,743 1,793 31 18 276 17,861 2007 11,723 1,216 255 294 495 13,983 Toplam amortisman ve itfa payı gideri 5,407 YTL’dir. (2007: 3,041 YTL). 107 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) 11 Diğer giderler 31 Aralık tarihinde sona eren yıllara ait diğer giderlerin dökümü aşağıdaki gibidir: 2008 1,889 1,554 4,193 1,500 927 437 10,500 Bağlı ortaklık satış zararı Yatırım amaçlı gayrimenkul satış zararı Yatırım amaçlı gayrimenkullerde değer düşüklüğü Ticari amaçla elde tutulan gayrimenkul değer düşüklüğü Karşılık giderleri Tazminat giderleri İştiraklerde değer düşüklüğü Diğer Diğer giderler 2007 32,094 2,831 2,585 1,510 188 39,208 Bağlı ortaklık satış zararı, 8 Ağustos 2008 tarihinde BGT’nin 979 adet hissesinin Akfen HES tarafından MNG Esmaş Elektro Sistemleri Mühendislik Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ye 170 YTL karşılığında satılmasından kaynaklanmaktadır. 1,889 YTL tutarında olan fark, 2,059 YTL olan yatırım maliyetinin ve 170 YTL olan satış fiyatının neti olarak diğer giderlerin altında bağlı ortaklık satış zararı olarak gösterilmiştir. 31 Aralık 2008 itibariyle, yatırım amaçlı gayrimenkul değer düşüklüğünün 1,545 YTL’lik kısmı Kemercountry’de bulunan Villa’nın ve kalan 2,648 YTL’si ise IBIS Eskişehir Hotel Fitness Merkezi‘nin değerlemesinden kaynaklanmaktadır. 31 Aralık 2007 tarihi itibari ile sona eren yılda 32,094 YTL tutarında yatırım amaçlı gayrimenkul değer düşüklüğünün 30,633 YTL’lik kısmı Söğütözü 2270 Parsel no, Beynam/Ankara’da yatırım amaçlı gayrimenkul olarak bulunan arsadan kaynaklanmaktadır. Ticari amaçla elde tutulan gayrimenkul değer düşüklüğü 20 no’lu dipnotta açıklanmıştır. 2007 yılındaki tazminat gideri Kuzey Kıbrıs’ta bulunan bir gazinoya ait kira sözleşmesinin feshinden oluşmaktadır. İştiraklerde değer düşüklüğü 2007 yılında Batı Karadeniz ve Tekaş Elektrik’de oluşan değer düşüklüğünden kaynaklanmaktadır. 12 Finansman gelir ve gideri Konsolide gelir tablosuna yansıtılan 31 Aralık tarihinde sona eren yıllara ait net finansman gelir ve giderinin dökümü aşağıdaki gibidir: Finansal gider Kur farkı zararı, net Finansal giderler Kazanılmamış finansman gideri, net Finansal gelir Kur farkı geliri, net Faiz geliri Kazanılmamış finansman geliri, net Net finansman geliri/(gideri) 108 2008 2007 (129,762) (50,960) (3,195) (183,917) (22,548) (22,548) 3,305 3,305 (180,612) 27,704 3,369 819 31,892 9,344 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) Özkaynaklara yansıtılan Yabancı para çevrim farkları Riskten korunma rezervi 2008 54,785 (63,418) (8,633) 2007 (15,818) (9,548) (25,366) 31 Aralık 2008 itibariyle, MIP ve TAV’ın 2008 yılında yaptığı faiz oranlı “swap”larla ilgili olan 72,966 YTL’lik (31 Aralık 2007: 9,548 YTL) riskten korunma rezervi özkaynaklara yansıtılmıştır. 31 Aralık 2008 itibariyle özkaynaklarda yansıtılan 54,785 YTL tutarındaki yabancı para çevrim farkları MIP, TAV Yatırım, RPI, RHI, ve TAV Havalimanları’na ait mali tabloların Amerikan Doları ve Avro olan fonksiyonel para birimlerinin YTL raporlama para birimine dönüşülmesinden oluşan yabancı para kur farkını içermektedir ( 31 Aralık 2007: 15,818 YTL MIP, TAV Yatırım, TAV Havalimanları ve TAR). 13 Vergi Türkiye’de kurumlar vergisi oranı, kurumların ticari kazancına vergi yasaları gereğince indirimi kabul edilmeyen giderlerin ilave edilerek, vergi yasalarında yer alan istisnaların indirilerek bulunacak yasal vergi matrahına uygulanan kurumlar vergisi oranı yüzde 20’dir. Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre, en az iki yıl süreyle sahip olunan iştiraklerin ve maddi duran varlıkların satışlarından elde edilen gelirlerin yüzde 75’i satış tarihinden itibaren beş yıl içinde sermaye artışında kullanılmak üzere özkaynak hesaplarına kaydedilmesi durumunda vergi istisnasına konu olur. Geriye kalan yüzde 25’lik kısım kurumlar vergisine tabidir. Temettü dağıtımları üzerinde stopaj yükümlülüğü olup, bu stopaj yükümlülüğü temettü ödemesinin yapıldığı dönemde tahakkuk edilir. Türkiye’de bir işyeri ya da daimi temsilcisi aracılığı ile gelir elde eden dar mükellef kurumlar ile Türkiye’de yerleşik kurumlara yapılanlar dışındaki temettü ödemeleri yüzde 15 oranında stopaja tabidir. Dar mükellef kurumlara ve gerçek kişilere yapılan kâr dağıtımlarına ilişkin stopaj oranlarının uygulamasında, ilgili Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmalarında yer alan stopaj oranları da gözönünde bulundurulur. Geçmiş yıllar kârlarının sermayeye tahsis edilmesi, kâr dağıtımı sayılmamaktadır, dolayısıyla stopaj vergisine tabi değildir. Transfer fiyatlandırmasına ilişkin hükümler, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 13üncü maddesinde, “transfer fiyatlandırması yoluyla gizlenmiş kâr dağıtımı” başlığı altında belirtilmiştir. 18 Kasım 2007 tarihli, transfer yoluyla gizlenmiş kâr dağıtımına ilişkin genel tebliğ, uygulamayla ilgili hükümler içerir. Eğer bir vergi yükümlüsü ilişkili kuruluşlarla mal ya da hizmet alım satımında bulunursa, ve fiyatlar her iki tarafın da bağımsız olduğu ve birbirlerine hakim durumda olmadıkları bir şekilde belirlenmiyorsa, ilgili kârların gizli bir biçimde transfer fiyatlandırmasıyla dağıtıldığı varsayılmaktadır. Bu tür gizli kâr dağıtımları, kurumlar vergisi hesaplamasında vergiden düşülememektedir. Türkiye’deki vergi mevzuatı, ana ortaklık ve bağlı ortaklıklarının konsolide bir vergi beyannamesi vermesine olanak tanımamaktadır. Bu sebeple, konsolide mali tablolara yansıtılan vergi karşılıkları, konsolidasyona tabi olan her bir şirket bazında ayrı ayrı hesaplanmıştır. Türk vergi mevzuatına göre mali zararlar, gelecekte oluşacak kurum kazancından mahsuplaştırılmak üzere beş yıl süre ile taşınabilir. Ancak, mali zararlar, geçmiş yıl kârlarından mahsup edilemez. Türkiye’de ödenecek vergiler konusunda vergi yetkilileri ile mutabakat sağlama gibi bir uygulama yoktur. Kurumlar vergisi beyannameleri hesap döneminin kapandığı ayı takip eden dört ay içerisinde verilir. Vergi incelemesine yetkili makamlar, beyannamenin verilişini takip eden yılın başından başlamak üzere beş yıl süresince vergi beyannamelerini ve bunlara temel olan muhasebe kayıtlarını inceleyebilir ve bulguları neticesinde yeniden tarhiyat yapabilirler. Kurumlar Vergisi Kanunu madde 5/1(d) (4)’e göre, Gayrimenkul Yatırım Ortaklığından elde edilen gelir Kurumlar Vergisinden muaf tutulmuştur. 2006 yılındaki gayrimenkul yatırım ortaklığı statüsü değişikliğinden dolayı Akfen GYO kurumlar vergisi kanunundan muaf olmuştur. Kuzey Kıbrıs’da kurumlar vergisi oranı, kurumların ticari kazancına vergi yasaları gereğince indirimi kabul edilmeyen giderlerin ilave edilerek, vergi yasalarında yer alan istisnaların indirilerek bulunacak yasal vergi matrahına uygulanan kurumlar vergisi oranı yüzde 23.5’tir. Kuzey Kıbrıs’ta şubeleri bulunan Afken Ticaret, Afken Turizm ve Akfen İnşaat operasyonlarından dolayı bu vergi oranına tabidir. 109 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) 13.1 Vergi geliri/(gideri) 31 Aralık tarihlerinde sona eren yıllara ait vergi karşılıkları aşağıdakilerden oluşmaktadır. Cari dönem gelir vergisi Cari dönem kurumlar ve gelir vergisi Ertelenmiş vergi alacağı Toplam vergi geliri/(gideri) 2008 (1,295) (4,068) (5,363) 2007 (8,388) 9,387 999 Efektif vergi oranının mutabakatı 31 Aralık tarihlerinde sona eren yıllara ait raporlanan vergi karşılığı, vergi öncesi kâr üzerinden yasal vergi oranı kullanılarak hesaplanan tutardan farklıdır. İlgili mutabakat dökümü aşağıdaki gibidir: 2008 Dönem kârı/(zararı) Vergi geliri/(zararı) Vergi öncesi kâr/(zarar) Yasal vergi oranına göre vergi öncesi kârdan hesaplanan vergi Daimi farklar: Kanunen kabul edilmeyen giderler Vergi istisnasına tabi gelirler Konsolidasyon düzeltmeleri Yatırım teşviki Cari dönemde kullanılan vergi zararları Kullanılmayan cari dönem vergi zararı Yabancı ülkelerdeki vergi oranları etkisi Diğer, net Vergi geliri(gideri) 110 Tutar (81,909) 5,363 (76,546) 15,309 (3,076) 8,203 (111) 266 24 (24,145) (1,431) (402) (5,363) 2007 % (20) Tutar 231,416 (999) 230,417 (46,083) % (20) 4 (10.7) 0.1 (0.3) (0.03) 31.5 1.9 0.5 7 (2,757) 26,742 5,040 16,529 3,362 (1,791) (269) 226 999 (1.2) 11.6 2.2 7.2 1.5 (0.8) (0.1) 0.1 0.4 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) 13.2 Ertelenmiş vergi varlığı ve yükümlülüğü Ertelenmiş vergi, bilanço yöntemi kullanılarak, varlık ve yükümlülüklerin mali tablolarda yer alan kayıtlı değerleri ile vergi matrahında kullanılan değerleri arasındaki vergi indirimine konu olmayan şerefiye ve muhasebeye ve vergiye konu olmayan ilk defa kayıtlara alınan varlık ve yükümlülük farkları hariç geçici farklar üzerinden hesaplanır. Kayıtlara alınan ertelenmiş vergi varlığı ve yükümlülüğü 31 Aralık tarihleri itibariyle, ertelenmiş vergi varlığı ve ertelenmiş vergi yükümlülüğüne atfolunan kalemler aşağıdakilerden oluşmaktadır: Varlıklar Ticari ve diğer alacaklar Maddi olmayan duran varlıklar Maddi duran varlıklar UMS 11 etkisi Yatırım teşviki Duran varlıklar Yatırım amaçlı gayrimenkuller Cari dönemde kullanılmayan vergi zararları Diğer geçici farklar Ara toplam Mahsuplaşabilen vergi tutarı Toplam ertelenen vergi varlığı/yükümlülüğü 2008 2,074 197 4,065 16,841 3,670 4,996 4,752 780 37,375 (19,101) 18,274 2007 1,158 11,171 16,529 4,543 2,960 738 37,099 (20,071) 17,028 Yükümlülükler 2008 2007 (39) (12,401) (12,803) (801) (306) (1,566) (8,057) (21,535) (11,745) (441) (132) (36,744) (33,082) 19,101 20,071 (17,643) (13,011) Net 2008 2,074 (12,204) (801) 2,499 16,841 3,670 (16,539) 4,752 339 631 631 2007 1,119 (12,803) (306) 3,114 16,529 (7,202) 2,960 606 4,017 4,017 3,670 YTL’lik duran varlıklar yasal hesaplarda bulunan finansal borçlardaki faiz giderleri ve kur farklarının aktifleştirilmesinden oluşan geçici farklardan gelmektedir. Bu varlık 5 yıl içinde kayıtlara alınabileceğinden 31 Aralık 2008 tarihinde değer düşüklüğü karşılığı ayrılmamıştır. Vergi Usul Kanunu’na göre, mali zararlar en fazla beş yıl süre ile taşınabilir. Bu yüzden, kullanılmayan vergi zararlarının kayıtlara alınabileceği en son yıl 2013’tür. Grup yönetimi, 2008 yılı ve sonrasındaki yıllarda vergilendirilebilir kazanç elde edeceğini öngörmüş ve buna göre 4,752 YTL (31 Aralık 2007: 2,960 YTL) tutarındaki mali zararlardan doğan ertelenmiş vergi varlığının kullanılabileceğini muhtemel olarak değerlendirmiş, dolayısıyla ilgili tutar üzerinden ertenmiş vergi alacağı hesaplamıştır. Kayıtlara alınmayan ertelenmiş vergi varlığı ve yükümlülüğü Bilanço tarihinde, Grup’un sonraki dönem kârlarından mahsuplaştırabileceği 144,485YTL (2007: 12,968 YTL) tutarında kullanılmayan mali zararları bulunmaktadır. 24,145 YTL (2007: 2,594 YTL) tutarındaki kullanılmayan mali zararlardan oluşan ertelenmiş vergi varlığı kayıtlara alınmamıştır. Bu zararlar 2013 yılından sonra indirime konu olmayacaktır. Gelecekteki olası kârlar, bu tutardaki geçmiş yıl mali zararlarını karşılayamaya yetmeyeceği için bu mali zararlardan kaynaklanan ertelenmiş vergi kayıtlara alınmamıştır. Kullanılmayan mali zararlar aşağıda belirtilen şekilde geçerliliğini yitirecektir: 2008’de sonlanan 2009’de sonlanan 2010’da sonlanan 2011’da sonlanan 2012’de sonlanan 2013’de sonlanan 2008 1,140 740 2,139 6,945 133,521 144,485 2007 2,004 1,140 740 2,139 6,945 12,968 Ertelenmiş vergi varlığı ve ertelenmiş vergi yükümlülüğü, yasal olarak vergi varlıkları ve vergi yükümlülüklerinin mahsuplaştırılmasına ilişkin bir yasal hak olması ve ertelenmiş vergilerin aynı mali otoriteye bağlı olması durumunda mahsuplaştırılabilmektedir. 111 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) 14 Maddi duran varlıklar 31 Aralık 2008 tarihinde sona eren yıla ait maddi duran varlık ve ilgili birikmiş amortisman hareket tablosu aşağıdaki gibidir: Maliyet 1 Ocak 2008 İlaveler (*) Transferler Yatırım amaçlı gayrimenkullere transfer Geliştirilmekte olan ticari amaçla elde tutulan gayrimenkullere transfer Çıkışlar 31 Aralık 2008 Eksi: Birikmiş amortisman 1 Ocak 2008 Cari yıl amortismanı Transferler Çıkışlar 31 Aralık 2008 Net defter değeri 31 Aralık 2007 31 Aralık 2008 Döşeme ve Taşıtlar demirbaşlar Diğer maddi Yapılmakta olan duran yatırımlar varlıklar Özel maliyetler Verilen avanslar Toplam - 36,906 99,063 (2,223) 321 226 2,410 1,107 7,382 (459) 67,431 109,119 - - - (23,234) - - (23,234) (147) 2,353 (10) 9,483 58 110,512 (1) 2,956 (188) 7,842 (7,657) (440) 145,219 7,477 161 6 7,644 1,786 230 (109) 1,907 5,956 975 (6) (8) 6,917 50 3 53 - 136 289 425 - 17,780 1,884 (120) 19,544 321 670 508 446 1,606 2,566 8 5 36,906 110,512 185 2,531 1,107 7,842 49,651 125,675 Arsa ve binalar Makine ve cihazlar 11,385 67 - 7,798 204 312 2,294 206 - 7,562 1,971 (40) 58 - - - (7,657) (94) 3,701 8,314 2,375 226 (3) 2,598 9,010 1,103 (*) Yapılmakta olan yatırımlara ait girişlerin 5,459 YTL’si Karasu I, Karasu II, Karasu 4-2, Karasu 4-3, Karasu 5 Hidroelektrik Santralleri (HES) projelerinden, 8,463 YTL’si Çamlıca III ve Saraçbendi HES projelerinden, 11,997 YTL’si Sırma, Otluca ve Yuvarlakçay HES projelerinden, 46,159 YTL’si Gaziantep, Kayseri’de bulunan otel projelerinden ve 2008 yılında tamamlanıp yatırım amaçlı gayrimenkullere transfer edilen diğer otel projelerinden ve 7,266 YTL’si ise kamulaştırma giderlerinden oluşmaktadır. 112 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) 31 Aralık 2007 tarihinde sona eren yıla ait maddi duran varlık ve ilgili birikmiş amortisman hareket tablosu aşağıdaki gibidir: Arsa ve Makine ve binalar cihazlar Maliyet 1 Ocak 2007 Grup yapısındaki değişim etkisi (**) İlaveler Maddi olmayan duran varlıklara transferler Satış amaçlı elde duran varlıklara transfer Yatırım amaçlı gayrimenkullere yeniden değerlenen varlıkların transferi Yatırım amaçlı gayrimenkullere transfer edilen varlık üzerindeki birikmiş amortisman tutarının netleştirilmesi Yatırım amaçlı gayrimenkullere transfer İşletme birleşmesinden kaynaklanan alımlar Çıkışlar 31 Aralık 2007 Eksi: Birikmiş amortisman 1 Ocak 2007 Grup yapısındaki değişim etkisi (**) Cari yıl amortismanı Maddi olmayan duran varlıklara transferler Satış amaçlı elde duran varlıklara transfer Yatırım amaçlı gayrimenkullere transfer edilen varlık üzerindeki birikmiş amortisman tutarının netleştirilmesi Çıkışlar 31 Aralık 2007 Net defter değeri 31 Aralık 2006 31 Aralık 2007 Döşeme ve Taşıtlar demirbaşlar Diğer maddi Yapılmakta olan duran yatırımlar varlıklar Özel maliyetler Verilen avanslar Toplam 64,727 7,637 2,284 6,773 44 91,423 140 797 173,825 19,697 (5) 167 32 129 282 534 (5) - 66,039 136 200 4 306 444 87,072 (1,285) - - - 19 - - - (1,266) (3,413) - - - - - - - (3,413) 50,305 - - - - - - - 50,305 (1,135) - - - - - - - (1,135) (107,434) (28) - (24) - (125,095) - - (232,581) 126 (10,203) 11,385 28 (1) 7,798 75 (226) 2,294 28 (31) 7,562 58 4,539 36,906 (155) 321 1,107 4,796 (10,616) 67,431 2,946 7,315 1,741 4,946 44 - 122 - 17,114 1,233 163 (7) 259 213 827 - - 143 19 - 349 2,501 (515) - - - 6 - - - (509) (154) - - - - - - - (154) (1,135) 2,375 (1) 7,477 (207) 1,786 (30) 5,956 50 - (148) 136 - (1,135) (386) 17,780 61,781 9,010 322 321 543 508 1,827 1,606 8 91,423 36,906 18 185 797 1,107 156,711 49,651 (**) Cari dönemde IBS’in konsolide edilmesinden dolayı oluşan grup yapısındaki değişikliğin etkisi. Bakınız not 25. 31 Aralık 2008 itibariyle maddi duran varlıklar yangın ve zarara karşı 102,004 YTL (31 Aralık 2007: 59,618 YTL) tutara kadar sigortalanmıştır. 31 Aralık 2008 itibariyle arsa ve binalar üzerindeki ipotek tutarı 13,331 YTL’dir (31 Aralık 2007: 12,462 YTL). 113 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) 15 Maddi olmayan duran varlıklar 31 Aralık tarihleri itibariyle maddi olmayan duran varlıklar aşağıdaki gibidir: Şerefiye Geliştirme maliyetleri Lisanslar Diğer maddi olmayan duran varlıklar 3,309 - - - 272 (112) 44 - 3,027 3,581 (112) 3,071 Alt işletim bedeli Verilen avanslar Toplam Maliyet 1 Ocak 2007 Grup yapısındaki değişim etkisi İlaveler İşletme birleşmesinden kaynaklanan alımlar (***) Transferler Yatırım amaçlı gayrimenkullere transferler 31 Aralık 2007 - 17,831 - 53,171 - 28 1,266 - - 71,030 1,266 3,309 17,831 53,171 (28) 1,470 - 3,027 (28) 78,808 1 Ocak 2008 İlaveler (*) Çıkışlar Transferler 31 Aralık 2008 3,309 3,309 17,831 (2,560) 15,271 53,171 1 53,172 1,470 223 1,693 72,779 3,027 75,806 3,027 (3,027) - 78,808 73,003 (2,560) 149,251 İtfa Payı 1 Ocak 2007 Grup yapısındaki değişim etkisi Cari dönem itfa gideri Transferler 31 Aralık 2007 - - 504 504 189 (106) 36 509 628 - - 189 (106) 540 509 1,132 1 Ocak 2008 Cari dönem itfa gideri (**) 31 Aralık 2008 - - 504 1,096 1,600 628 264 892 2,163 2,163 - 1,132 3,523 4,655 3,309 3,309 17,831 15,271 52,667 51,572 842 801 73,643 3,027 - 77,676 144,596 Net defter değeri 31 Aralık 2007 31 Aralık 2008 (*) 2008 yılında maddi olmayan duran varlık girişlerinin büyük kısmını alt-işletim bedeli oluşturmaktadır. AIH, AIH ve Tüvtürk Kuzey-Güney arasında imzalanan Eylül 2027 tarihinde sona erecek alt-işletim bedeli anlaşmasına göre, alt-işletim bedeli ön ödemesi yapmıştır. Araç muayene istasyonlarının 26 Nisan 2008 (Adana), 4 Ağustos 2008 (Mersin), 16 Ağustos 2008 (Hatay) tarihlerinde açılmasıyla birlikte, alt işletim bedeli için itfa payı hesaplanmaya başlamıştır. 31 Aralık 2007 itibariyle verilen avanslar alt işletim bedeli ile ilgilidir. AIH, araç muayene istasyonlarının inşaatına 17 Temmuz 2007 tarihinde başlamıştır. (**) Lisanslar ve alt işletim bedelinin sırasıyla 1,096 YTL ( 31 Aralık 2007: 504) ve 2,163 YTL olan cari döneme ait itfa payları konsolide gelir tablosunda satılan malın maliyeti altında gösterilmiştir. (***) 31 Aralık 2008 itibariyle, lisanslar ve geliştirme giderleri 13 adet (2007:14 adet) hidroelektrik enerji üretim şirketinin devir alınmasından kaynaklanmaktadır. Grup, Yüksel İnşaat ve Güven Sazak’tan Akfen GYO’nun %29.30 oranındaki hisselerini satın almıştır. Hisseler için ödenen tutar 8,233 YTL’dir. Hisse bedelinden fazla tutar ödenmiştir. Şerefiye, alım tarihinde maliyetin, Grup’un Akfen GYO’ya ait tanımlanmış varlıklar, yükümlükler ve şarta bağlı yükümlülüklerin makul değerindeki payına göre fazla olan kısmını ifade eder. Şerefiyede değer düşüklüğü bulunmamaktadır. 114 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) 16 Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller Not 1 Ocak Maddi duran varlıklardan transfer Maddi olmayan duran varlıklardan transfer Ticari amaçla elde tutulan gayrimenkullere transfer İlaveler Makul değer değişikliği Çıkışlar Değer düşüklüğü (-) 31 Aralık 14 20 9 2008 275,726 23,234 (11,564) 8,014 117,345 (4,200) (4,193) 404,362 2007 5,003 182,278 28 205 124,256 (3,950) (32,094) 275,726 31 Aralık 2008 tarihi itibarıyla maddi duran varlıklardan transfer edilen tutar, 2008 yılı içerisinde tamamlanan ve faaliyete geçen İBİS Eskişehir Otel Fitness Yeri ve Trabzon Novotel Oteli’dir. 31 Aralık 2007 tarihi itibarıyla, maddi duran varlıklardan transfer edilen tutar, 2007 yılında tamamlanan ve faaliyete geçen İBİS Eskişehir ve NOVOTEL/İBİS İstanbul otellerinden, Accor/Mercure Girne otelinden ve de Akfen İnşaat’a bağlı çeşitli bina ve arsalardan oluşmaktadır. 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle yatırım amaçlı gayrimenkullerin makul değerindeki değişim temelde Mercure Hotel-Girne, Novotel/IBIS İstanbul ve Trabzon otellerinin 107,569 YTL’lik (31 Aralık 2007: 65,363 YTL) ve Akfen İnşaat’ın çeşitli bina ve arsalarının 9,776 YTL’lik değer artışından kaynaklanmaktadır. 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle ticari amaçla elde tutulan gayrimenkullere transferler Akfen İnşaat’ın Loft 1 Residence’ta bulunan dairelerinden oluşmaktadır. 2008 yılında yapılan ilaveler Akfen İnşaat ve Akfen GYO’ya yapılan ilavelerden kaynaklanmaktadır. Akfen İnşaat’a yapılan ilaveler 563 YTL’lik 4 farklı arsadan (Gölbaşı Karaoğlan’da iki ve Gölbaşı İncek’te iki), Ankara Kazım Özalp Mahallesi’nde 1,543 YTL’lik binadan ve Kemerburgaz villa için yapılan 4,015 YTL’lik çeşitli yeniliklerden kaynaklanmaktadır. Grup’un sahip olduğu yatırım amaçlı gayrimenkullerin 31 Aralık 2008 tarihindeki makul değeri SPK tarafından onaylı “Gayrimenkul Değerleme Firmaları” listesi içerisinde yer alan şirketler tarafından hesaplanmıştır Değerleme şirketleri yatırım amaçlı gayrimenkullerin gerçeğe uygun değerini, yatırım amaçlı gayrimenkullerin coğrafi yeri, büyüklüğü, fiziksel koşulları ve benzer varlıklar için piyasa koşullarında belirlenen işlem bedellerini göz önünde bulundurarak hesaplamıştır. Akfen İnşaat, Zeytinburnu’nda (iki bina) ve Antalya-Lara’da (bir bina ve üzerinde bulunduğu arazi) bulunan yatırım amaçlı gayrimenkullerini 2008 yılında satmak suretiyle elden çıkartmıştır. 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle yatırım amaçlı gayrimenkullerdeki 4,193 YTL’lik değer düşüklüğü temelde Eskişehir İbis Otel ve Fitness Center’ın 2,647 YTL ve Kemer’de bulunan binanın gerçeğe uygun değerindeki 1,545 YTL’lik azalmadan kaynaklanmaktadır. 31 Aralık 2007 tarihi itibariyle yatırım amaçlı gayrimenkullerdeki 32,094 YTL’lik değer düşüklüğü temelde Söğütözü 2270 Parsel, Beynam/Ankara adresindeki arazinin gerçeğe uygun değerindeki 30,633 YTL’lik azalmadan kaynaklanmaktadır. Grup’un sahip olduğu yatırım amaçlı gayrimenkullerin 31Aralık 2007 tarihindeki gerçeğe uygun değeri gayrimenkul değerleme firmasının söz konusu tarih itibariyle gerçekleştirdiği değerleme çalışmaları doğrultusunda hesaplanmıştır. 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle yatırım amaçlı gayrimenkuller üzerinde 32,744 YTL (31 Aralık 2007: 27,903 YTL) tutarında rehin bulunmaktadır. 115 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) 17 Özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştirakler Grup’un özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştiraklerinden gelen zarar payı (837) YTL’dir (31 Aralık 2007: (35,974 YTL)). Grup 2007 yılında PSA Türkiye, Hyper Foreign ve Tüvtürk İstanbul’dan gelen toplamda 8,351 YTL tutarındaki zararı, Grup’un bu zararlardan dolayı herhangi bir yükümlülüğü olmayacağı için, kaydetmemiştir (31 Aralık 2007: PSA Türkiye, Hyper Foreign ve Maksel İnşaat’tan toplam 260 YTL zarar). Artı Döviz 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle 468 YTL (31 Aralık 2007: 477 YTL) tutarında temettü dağıtmıştır. 31Aralık 2008 ve 2007 tarihleri itibariyle özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştiraklerden PSA Türkiye, Hyper Foreign ve Tüvtürk İstanbul’un zararları dışında, Artı Döviz’e ait temettü geliri ve aşağıda belirtilen şirketlerden gelen kârlar Grup’un özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştiraklerdeki kâr paylarını oluşturmaktadır. Özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştiraklere ait mali bilgi aşağıda özetlenmiştir: TAV Havalimanları TAV Yatırım MIP Tüvtürk Kuzey Tüvtürk İstanbul Artı Döviz Hyper Foreign TASK Su PSA TURKEY RPI RHI TAV Havalimanları TAV Yatırım MIP Tüvtürk Kuzey Tüvtürk İstanbul Maksel İnşaat TAR Artı Döviz Hyper Foreign PSA TURKEY Sahiplik Toplam Toplam Oranı varlıklar yükümlülükler Sermaye 21.69% 3,491,408 2,861,939 242,188 42.50% 751,594 675,826 100,500 50.00% 86,759 52,548 134,080 33.33% 1,175,692 1,075,126 93,011 32.56% 353,035 376,643 33,771 42.50% 6,883 937 2,185 41.35% 4,032 7,895 168 49.97% 29,910 7,787 6,000 49.99% 30 39 25 50.00% 10,675 8,803 3,509 50.00% 9,158 9,356 1,258 2008 Hisse Ortak senedi kontrol ihraç altındaki primi işletmeler 405,427 73,546 214 20,584 - Riskten korunma rezervi (67,011) (116,864) (29,507) - Sahiplik Toplam Oranı varlıklar 21.37% 2,534,460 42.50% 417,784 43.80% 914,582 31.05% 828,289 26.85% 247,039 24.96% 17 25.96% 40,743 42.50% 4,001 41.29% 2,842 42.40% 2 2007 Hisse Ortak senedi kontrol ihraç altındaki primi işletmeler 405,427 73,546 - Riskten korunma rezervi (18,313) (5,688) - Toplam yükümlülükler 2,001,426 407,066 816,306 703,337 240,241 433 7,208 573 7,208 18 Sermaye 242,188 90,637 134,080 93,717 15,729 530 7,104 2,186 168 - Makul değer 5,875 - Yabancı Para çevrim farkları 59,665 7,357 17,109 4,420 (141) (449) Geçmiş yıl Dönem kârları/ kârı/ zararları (zararı) (90,025) (196) (84,392) 52,303 128 (242) 31,235 (23,680) (3,243) (24,843) (494) 4,255 (7,840) (611) (2,941) (1,520) (16) (18) (22) (1,474) 936 (1,943) Makul değer 5,143 - Yabancı para çevrim farkları (97,520) 4,473 (17,619) 122 3,306 - Geçmiş yıl Dönem kârları/ kârı/ zararları (zararı) (27,649) (68,101) (54,452) (29,940) 128 - 31,235 - (3,243) (8) (938) (242) 26,551 (546) 1,788 (7,793) (47) (16) Dipnot 3 (a) (i)’de bahsedildiği üzere, 31 Aralık 2008 tarihinde, PSA Türkiye, Tüvtürk İstanbul ve Hyper Foreign’de Grup’un zararlardaki payı iştirak tutarını aşmıştır ve iştiraklerin kayıtlı değeri sıfırlanmıştır. 31 Aralık 2007 tarihinde, PSA Türkiye, Maksel İnşaat ve Hyper Foreign’de Grup’un zararlardaki payı iştirak tutarını aşmıştır ve iştiraklerin kayıtlı değeri sıfırlanmıştır. Maksel İnşaat 2008 yılında tasfiye olduğundan, özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştiraklerde 31 Aralık 2008 itibariyle etkisi bulunmamaktadır. 116 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) TAV Havalimanları TAV Havalimanları, İstanbul Atatürk Havalimanı’nın (Dış Hatlar Terminali) yeniden inşası amacıyla 1997 yılında Tepe Akfen Vie Yatırım Yapım ve İşletme A.Ş. adı altında Türkiye ‘de kurulmuştur ve 66 aylık sınırlı bir sure için burayı işletmektedir. TAV Havalimanları’nın ana işi terminal binalarının inşası ve havalimanları ya da terminallerin işletilmesidir. TAV Anonim Şirketleri, DHMİ ile Yap-İşlet-Devret (‘YİD’) anlaşmalarına, JSC Tiflis Uluslararası Havalimanı (“JSC”) ile TAV Tiflis, Gürcistan Ekonomik Kalkınma Bakanlığı (“GMED”) ile TAV Batum, Tunus Havalimanı Ofisi (“OACA”) ile TAV Tunus anlaşmalarına girmiştir. Bu anlaşmalara göre TAV Havalimanları, havalimanı ya da terminalin inşası veya onarımı veya işletilmesini belirli bir zaman içinde bitirip, buna karşılık havalimanının ya da terminalin daha önceden belirlenmiş bir zaman dilimine kadar işletilmesi hakkını almaktadır. Anlaşma sonunda, TAV Havalimanları, terminal binası veya havalimanının sahipliğini DHMİ, JSC, GMED ya da OACA gibi alakalı kamu otoritelerine anlaşmaya uygun olarak geri iade etmektedir. Ek olarak, TAV Havalimanları, havalimanları ve terminallerin işletimi için Müteakip Bağımsız anlaşmalara girmektedir. Goldman Sachs International (“GS”) ile Tepe İnşaat, Akfen Holding ve Akfen İnşaat, (topluca “Satıcılar” olarak anılacaktır) arasında akdedilen Satıcıların TAV Holding’de o tarihte sahip olduğu mevcut sermayenin %10’una tekabül eden sayıda hissesinin GS’a satış ve devrine ilişkin 21 Aralık 2006 tarihli hisse alım ve satım sözleşmesi ve GS ile Satıcılar arasında akdedilen Satıcıların TAV Holding’de sahip olduğu o tarihte mevcut sermayesinin %5’ine tekabül eden sayıda hissesinin GS’a satış ve devrine ilişkin 21 Aralık 2006 tarihli hisse alım ve satım sözleşmesi (bundan böyle topluca “GS HSAS’ları” olarak anılacaktır) uyarınca; GS TAV Holding’de sahip olduğu hisseleri önceden mutabık kalınmak suretiyle GS HSAS’larında belirlenmiş olan çıkış fiyatı karşılığında (“Çıkış Fiyatı”) Satıcılara satmayı teklif etme hakkına sahiptir (“Satma Opsiyonu”). Satıcılar duruma göre GS’ın İlk Satış Opsiyonu veya İkinci Satış Opsiyonu kapsamında teklif ettiği hisseleri GS HSAS’larında öngörülen süre içinde GS HSAS’larında İlk Satış Opsiyonu ve İkinci Satış Opsiyonu için ayrı ayrı belirtilen Çıkış Fiyatı karşılığında iktisap etmedikleri veya üçüncü bir kişinin bu surette iktisap etmesini sağlamadıkları takdirde GS Satıcılara 15 iş günü süreli bir temerrüt ihtarı gönderecektir. Satıcılar söz konusu ihtar süresi içinde yukarıda belirtilen işlemi gerçekleştirmedikleri takdirde, GS bu teminat hisselerini icraya koyma hakkına sahip olacaktır (bakınız not 27). GS teminat hisseleri üzerinde Tepe İnşaat, Akfen Holding ve Sera Yapı lehine rehin tesis etmiştir. Teminat hisselerine ilişkin tüm oy kullanma ve kâr payı alma hakları ile sermaye artışına katılma hususundaki rüçhan hakları Tepe İnşaat, Akfen Holding ve Sera Yapı’ya ait olacaktır. Bu nedenle, 31 Aralık 2008 itibariyle TAV Havalimanları konsolide mali tablolarda sermaye metodu ile %21.69 sahiplik oranı ile konsolide edilmiştir (31 Aralık 2007 itibariyle; %21.37). TAV Yatırım TAV Yatırım Holding A.Ş. ve bağlı ortaklıkları 1 Haziran 205 tarihinde havacılık ve inşaat sektörüne yatırım amacıyla kurulmuştur. Grup’un operasyonları inşaat ve havacılık işlerini içermektedir. MIP ve PSA Türkiye Yıllarca özelleştirme listesinde bulunan MIP Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları tarafından yönetilmiştir. Türkiye Özelleştirme İdaresi Mersin limanının özelleştirilmesi için 14 Ağustos 2005 tarihinde ihaleye açmış ancak MIP’ nin devri 11 Mayıs 2007 tarihine kadar sonlandırılamamıştır. Türkiye’ nin güneyindeki Mersin limanının tam kontrolü 11 Mayıs 2007 tarihinde PSA Uluslararası Grup ve Akfen Altyapı arasındaki ortak girişim olan MIP’ e 36 yıllık bir süre için bırakılmıştır. MIP, 31 Aralık 2008 tarihinde özsermaye yöntemiyle %50.0 sahiplik oranıyla oranında konsolide mali tablolara dahil edilmiştir (31 Aralık 2007 tarihinde: %43.8). Tüvtürk Kuzey Tüvtürk Kuzey ve Tüvtürk Güney Taşıt Muayene İstasyonları Yapım. ve İşletim AŞ “(Tüvtürk Güney”)( Tüvtürk Kuzey” adı altında konsolide edilen Tüvtürk Kuzey ve Tüvtürk Güney ) Türkiye genelinde özellikle motorlu araç muayene istasyonları faaliyetinde bulunmaktadır. Tüvtürk Kuzey’e biri Türkiye’nin kuzeyinde diğeri Türkiye’nin güneyinde olmak üzere imzalanma tarihinden itibaren 20 yıl geçerli olacak kullanım hakkı imtiyazı tanınmıştır. Bu imtiyaz anlaşması 15 Ağustos 2007 tarihinde imzalanmıştır. Anlaşmada belirtildiği üzere Tüvtürk Kuzey, bazı Araç Muayene İstasyonlarının (“AMİ”) faaliyetleri için alt kullanıcılarla sözleşme yapmıştır. Bununla birlikte Tüvtürk Kuzey diğer alt kullanıcılarla başka AMİ lerin kullanımı için de birçok yan sözleşme imzalama aşamasına gelmiştir. Tüvtürk Kuzey 31 Aralık 2008 tarihinde yüzde 33.33 sahiplik oranıyla özsermaye yöntemi kullanılarak konsolide edilmiştir (31 Aralık 2007: %31.05). 117 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) Tüvtürk İstanbul TÜVTURK İstanbul Türkiye’de faaliyet gösteren bir şirkettir. Şirket 6 Nisan 2007’de İstanbul’da araç muayene istasyonlarını işletmek üzere kurulmuştur. Bu araç hizmetini TUVTURK Kuzey ile 1 Şubat 2008 tarihinde imzaladığı alt işletim sözleşmesi çerçevesinde 14 Ağustos 2007 tarihine kadar sağlayacaktır. Maksel İnşaat Maksel İnşaat 1963 yılında kurulan Yüksel İnşaatın inşaat projelerini yürütmek amacıyla Nijerya’ da kurulmuştur. Yüksel İnşaat özellikle enerji santralleri ve köprü inşaatlarında önemli başarılara imza atmıştır, Maksel İnşaat 2008 yılında tasfiye olduğundan özsermeyle muhasebeleştirilen şirketlere 31 Aralık 2008 itibariyle etkisi yoktur. 31 Aralık 2007’ de özsermaye yöntemiyle %24.96 sahiplik oranıyla konsolide mali tablolara dahil edilmiştir. Artı Döviz Artı Döviz 29 Haziran 2000’ de Tepe Grup ve Akfen Holding tarafından 250,000 YTL sermaye ve %50 eşit hisselerle Atatürk Havaalanı Terminalinde 24 saat döviz hizmeti vermesi amacıyla kurulmuştur. Artı Döviz, 31 Aralık 2008 ve 2007’de özsermaye yöntemiyle %42.50 sahiplik oranıyla konsolide mali tablolara dahil edilmiştir. TASK SU TASK SU Akfen ve Tepe İnşaat A.Ş. tarafından 26 Nisan 2005 tarihinde yer yüzeyinde ve yüzeyin altında bulunan tabakadaki pınarlardan içme suyu üretimi için inşaat yapımı ve yönetimi; tüm yeraltı ve yerüstü su kaynaklarından içme suyu sağlanması; bu kaynakların dağıtımı ve bu konularda her türlü sistem, çalışma ve projelerin yürütülmesi amacıyla kurulmuştur. TASK SU, 31 Aralık 2008’de özsermaye yöntemiyle %49.97 sahiplik oranıyla konsolide mali tablolara dahil edilmiştir. RPI Akfen GYT ve “Eastern European Property Investment Ltd.” Hollanda’da “Russian Property Invesments B.V:” (RPI) adı altında 4 Ocak 2008 tarihinde ortak girişim oluşturmuşlardır. RPI’nın temel amacı ACCOR S.A:’ya Rusya ve İngiltere’de oteller geliştirmek ve kiralamaktır. Ortak girişimin sermaye yapısı “Eastern European Property Investment Ltd.”ın %50 ve Akfen GYT’nin %50 katılımından oluşmaktadır. RHI Akfen GYO ve “Eastern European Property Investment Ltd.” Hollanda’da “Russian Hotel Invesments B.V:” (RHI) adı altında 21 Eylül 2007 tarihinde ortak girişim oluşturmuşlardır. RPI’nın temel amacı ACCOR S.A:’ya Rusya ve İngiltere’de oteller geliştirmek ve kiralamaktır. Ortak girişimin sermaye yapısı “Eastern European Property Investment Ltd.”ın %50 ve Akfen GYO’nun %50 katılımından oluşmaktadır. 18 Diğer duran varlıklar 31 Aralık tarihleri itibariyle, diğer duran varlıklar aşağıdaki gibidir: Devreden KDV Hakedişler üzerinden ayrılan stopajlar Peşin ödenmiş giderler Diğer Diğer duran varlıklar 2008 26,261 2,819 424 66 29,570 2007 18,595 4,682 98 23,375 Akfen GYO ve Akfen GYT, 31 Aralık 2008 itibari ile sırasıyla 22,374 YTL’lik (31 Aralık 2007: 18,595 YTL) ve 3,887 YTL’lik (31 Aralık 2007: yoktur) devreden KDV rakamına sahiptir. Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre gayrimenkul yatırım ortaklığı gelirlerinin kurumlar vergisinden muaf olması sebebiyle Akfen GYO KDV ödemesine tabi değildir, ancak inşaat malzemeleri alımları için %18 KDV tutarına katlanmak durumundadır. 118 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) 19 Diğer yatırımlar 31 Aralık tarihleri itibariyle, Grup aşağıdaki şirketlerde sermaye iştirakleri bulundurmaktadır. ATI Services SA (“ATI”) TAR TAV Urban Georgia LLC Task Su Riva İnş.Tur.Tic.ve Paz. AŞ (“Riva İnşaat”) Batı Karadeniz Elekt. Dağıtım ve Sis. AŞ Tekaş Elektrik Diğer Aratoplam Eksi: İştiraklerde değer düşüklüğü Toplam satışa hazır iştirakler Sahiplik oranı (%) 42.5 25.96 23.27 57.92 12.5 27.5 - 2008 24,973 8,708 5,347 594 1,504 5 9 41,140 (1,510) 39,630 Sahiplik oranı (%) 42.5 23.08 28.27 57.92 12.5 27.5 - 2007 24,957 5,347 5,038 594 1,504 5 79 37,524 (1,510) 36,014 ATI 31 Aralık 2008 ve 2007 itibariyle hazırlanan konsolide mali tablolarda özsermaye yöntemine göre muhasebeleştirilmesi gerekirken tarihsel maliyeti ile kayıtlarda gösterilmiştir. TAR şirketi Polonya’ da Tepe Akfen Reformer adı altında, şirketin orada sahip olduğu arsada işletme merkezi projesi yürütmek için kurulmuş bir şirkettir. TAR 31 Aralık 2007’ de özsermaye yöntemiyle %25.96 sahiplik oranıyla konsolide mali tablolara dahil edilirken 31 Aralık 2008 itibariyle TAR, konsolide finansal tablolarda öz sermaye metodunun kullanılarak muhasebeleştirilmesi gerekirken, maliyetinden değerlenerek finansal tablolarda gösterilmiştir. TAR’ın 31 Aralık 2008 tarihli mali tabloları denetlenememiştir. 31 Aralık 2008 itibariyle Task Su konsolide finansal tablolarda öz sermaye yöntemiyle muhasebeleştirilmiştir. 31 Aralık 2007 tarihine ait konsolide finansal tablolarda Task Su, 2008 yılının ilk 6 ayı içinde satılması planlandığı için maliyetinden gösterilmiştir 9 Ağustos 2007 tarihinde TAV Batum ile Gürcistan Ekonomik Kalkınma Bakanlığı arasında Batumi Airport Ltd’in bütün hisselerinin yönetim hakkının TAV Batum’a 20 yıllığına devri konusunda anlaşma imzalanmıştır. Bu hisse anlaşmasına göre, Batum Uluslararası Havalimanı’nın işletmesini (sadece hava trafik kontrol ve hava güvenlik hizmetleri hariç) Ağustos 2027’ye kadar TAV Batum gerçekleştirecektir. Hava trafik kontrol ve güvenlik hizmetleri tam olarak Gürcistan Devleti’nin sorumluluğu altındadır. Riva İnşaat, Akfen ve Tepe Grubu tarafından İstanbul, Ümraniye Bölgesi, Ömerli Belediyesi, Sırapınar yöresindeki arsada inşa edilmesi planlanan projeyi gerçekleştirmek amacıyla 14 Ocak 1998 tarihinde kurulmuştur. Bu yatırımın maliyeti konsolide mali tablolara 31 Aralık 2008 ve 2007 tarihleri itibarıyla yansıtılmıştır. 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle, grubun yatırımlarının ya da sahiplik paylarının düşük olması nedeniyle grup kararı doğrultusunda yapılan yatırımlar konsolide mali tablolara konsolide edilmemiş, bunun yanı sıra özsermaye metoduna göre de konsolidasyona tabi tutulmamıştır. Grup kararına göre Batı Karadeniz Elektrik Dağıtım ve Sistemleri A.Ş. ve Tekaş Elektrik’teki yatırımlardaki değer düşüklüğünden ötürü Grup bu yatırımlardan gelecek dönemlere ait herhangi bir kâr beklentisine sahip değildir. 119 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) 20 Stoklar 31 Aralık tarihleri itibariyle, stoklar aşağıdaki kalemlerden oluşmaktadır: Ticari amaçla yapılmakta olan gayrimenkuller Ticari amaçla elde tutulan gayrimenkul Diğer stoklar Stoklar 2008 19,361 17,489 284 37,134 2007 1,248 1,025 2,273 31 Aralık 2008 itibariyle, ticari amaçla yapılmakta olan gayrimenkuller 16,346 YTL değerinde Loft 2 Binası’nın inşa edilmekte olduğu arsayı ve 3,015 YTL değerinde İncek’de bulunan arsayı içermektedir. 31 Aralık tarihleri itibariyle, ticari amaçlı elde tutulan gayrimenkuldeki hareketler aşağıdaki gibidir: Dönem başı bakiyesi İlaveler Yatırım amaçlı gayrimenkullerden transfer Çıkışlar Değer düşüklüğü Dönem sonu bakiyesi 2008 1,248 6,616 11,564 (439) (1,500) 17,489 2007 16,611 17,176 (32,539) 1,248 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle ticari amaçla elde tutulan gayrimenkuller yatırım amaçlı gayrimenkullerden transfer edilen 11,564 YTL tutarındaki Loft 1 Residence’ta bulunan dairelerden oluşmaktadır. Bunun yanısıra, 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle ticari amaçla elde tutulan gayrimenkuller Akfen GYT’nin 4,441 YTL gerçeğe uygun değere sahip 5,941 YTL tutarındaki (1,500 YTL tutarındaki değer düşüklüğü konsolide finansal tablolarda diğer giderler içerisinde gösterilmiştir) dairelerinden ve Akfen GYO ve Akfen GYT’nin sırasıyla 4,450 YTL ve 4,450 YTL gerçeğe uygun değere sahip 1,068 YTL ve 416 YTL tutarındaki bina ve ofislerinden oluşmaktadır. 31 Aralık 2007 itibariyle ticari amaçla elde tutulan gayrimenkul nominal değeri 6,045 YTL olan 1,248 YTL değerindeki Akfen GYO’nun apartman binasından oluşmaktadır. 1 Aralık 2008 itibariyle, ticari amaçla elde tutulan gayrimenkuller üzerinde 4,000 YTL değerinde rehin bulunmaktadır (2007: yoktur). 120 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) 21 Ticari ve diğer alacaklar 31 Aralık tarihleri itibariyle, ticari ve diğer alacaklar aşağıdaki kalemlerden oluşmaktadır: Ticari alacaklar Taşeronlara verilen avanslar Gelir tahakkukları Devreden KDV Sözleşme alacakları Peşin ödenen vergi ve fonlar Verilen sipariş avansları İş avansları Devam eden inşaat sözleşmeleri (Not 22) Alacak senetleri Diğer Şüpheli ticari alacak karşılığı (-) 2008 41,211 22,142 15,099 10,085 8,006 6,318 3,699 692 77 2 1,454 (873) 107,912 2007 37,461 7,612 7,863 25,110 5,999 5,356 583 6,191 1,469 2,302 (820) 99,126 31 Aralık 2008 itibariyle taşeron firmalara verilen avanslar Otlucahes Hidroelektrik Santrali, Saraçbendi Hidroelektrik Santrali ve Çamlıca III Hidroelektrik Santrali projeleri için verilen avansları içermektedir. 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle gelir tahakkuklarının büyük kısmı Aliağa Organize Sanayi Bölgesi projesinin birincil ve ikincil işlerinin ve doğal gaz projesinin hakediş tahakkuklarından oluşmaktadır. KDV alacaklarının çoğu özellikle hidroelektrik santral projeleri için yapılan 8,606 YTL tutarındaki (31 Aralık 2007: 5,854 YTL) yatırım için ödenen KDV’den kaynaklanmaktadır. Bu tesisler hidroelektrik santral projeleri için inşa halinde olduğundan, Grup bu KDV alacaklarını mahsup edebilmek için yeterli KDV borcuna sahip değildir. 31 Aralık 2008 itibariyle sözleşmelerden doğan alacakların çoğunu Loft 2 Rezidans projesiyle ilgili Sağlam İnşaat AŞ (“Sağlam İnşaat”), Aliağa Organize Sanayi Bölgesi İdaresi, Garanti Barter AŞ, T.C. İstanbul Büyükşehir Belediyesi İSKİ Genel Müdürlüğü’nden olan sırasıyla 3,657 YTL (31 Aralık 2007: 1,578 YTL), 2,660 YTL (31 Aralık 2007: 13,457 YTL), 520 YTL (31 Aralık 2007: 3,419 YTL) ve 379 YTL ( 31 Aralık 2007: 1,340) tutarlarındaki bakiyeler oluşturmaktadır. 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle ticari ve diğer alacakların uzun vadeli kısmı 77 YTL değerinde olan verilen depozito ve teminatları ve 1,322 YTL değerinde Levent Loft Projesiyle ilgili olan gelir tahakkukunu içermektedir. 31 Aralık 2007 tarihi itibarı ile ticari ve diğer alacakların uzun vadeli kısmı TASK Water’dan olan 4,752 YTL tutarındaki alacaktan oluşmaktadır. 31 Aralık tarihinde sona eren yıllardaki şüpheli alacak karşılığındaki hareketler aşağıdaki gibidir: Dönem başı bakiyesi Tahsilatlar Şüpheli alacak karşılığında görülen değer azalışı Yıl içinde ayrılan karşılık Grup yapısındaki değişikliğin etkisi Dönem sonu bakiyesi 2008 (820) 75 (110) (18) (873) 2007 (2,209) 1,630 (241) (820) 121 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) 22 Devam eden inşaat sözleşmeleri alacakları ve hakediş bedelleri 31 Aralık tarihleri itibariyle, tamamlanmamış sözleşme detayları aşağıdaki gibidir: Devam eden inşaat sözleşmeleriyle ilgili maliyetler Tahmini kazançlar/(maliyetler) Devam eden sözleşmelerle ilgili tahmini gelir Eksi: Faturalanan hakediş bedeli Devam eden inşaat sözleşmelerinden alacaklar/(hakediş bedelleri), net 2008 85,036 4,805 89,841 (90,754) (913) 2007 64,591 12,711 77,302 (71,699) 5,603 Devam eden inşaat sözleşmelerinden alacaklar ve hakediş bedellerinin konsolide bilançoda dahil edildiği bölümler aşağıdaki gibidir: Devam eden inşaat sözleşmelerinden alacaklar (Not 21) Devam eden inşaat sözleşmeleri hakediş bedelleri (Not 28) 2008 77 (990) (913) 2007 6,191 (588) 5,603 2008 - 2007 3,260 3,260 23 Satış amaçlı elde tutulan varlıklar 31 Aralık tarihleri itibariyle,gelir tablosunda makul değerleri ile gösterilen satış amaçlı varlıklar aşağıdaki gibidir: Maddi duran varlıklar Satış amaçlı elde tutulan varlıklar 31 Aralık 2007 tarihi itibarıyla satış amaçlı elde tutulan varlıklar Akfen İnşaat’a ait 2008 yılı içerisinde satılan 3,260 YTL tutarındaki arsadan oluşmaktadır. 24 Hazır değerler 31 Aralık tarihleri itibariyle hazır değerler aşağıdaki gibidir: Bankalar Kasa Diğer hazır değerler Hazır değerler Nakit yönetimi için kullanılan spot krediler Hazır değerler 2008 27,134 512 574 28,220 (160) 28,060 2007 7,487 523 172 8,182 8,182 Dövizli ve Türk Lirası vadeli mevduatların faiz oranı ve vade günleri sırasıyla, 4.50%-5.75% ve 2 Ocak-3 Şubat 2009 ve 14.90%-17.15% ve 2-22 Ocak 2009 aralıklarında değişmektedir. 31 Aralık 2008 ve 2007 tarihlerinde Grup’un banka bakiyelerinde ipotek bulunmamaktadır. 122 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) 25 Sermaye ve yedekler 31 Aralık tarihleri itibariyle, Grup’un hissedarları hisse sayılarıyla birlikte aşağıdaki gibidir: Hamdi Akın Akfen İnşaat Şafak Akın Meral Köken Nihal Karadayı Ödenmiş sermaye (nominal) Enflasyon düzeltmesi Ödenmiş sermaye Hisse Sayısı 59,005 3,595 41 41 41 62,723 (7,257) 55,466 2008 Sahiplik Oranı % 94.07 5.72 0.07 0.07 0.07 100.00 100.00 Hisse Sayısı 59,005 3,595 41 41 41 62,723 (7,257) 55,466 2007 Sahiplik Oranı % 94.07 5.72 0.07 0.07 0.07 100.00 100.00 31 Aralık 2008 ve 2007 tarihi itibariyle Grup hisseleri üzerinde herhangi bir ipotek yoktur. Yabancı para çevrim farkları 54,785 YTL tutarındaki yabancı para çevrim farkları MIP, TAV Yatırım, RHI, RPI ve TAV Havalimanları’na ait mali tabloların Amerikan Doları ve Avro olan fonksiyonel para birimlerinin YTL olan raporlama para birimine dönüşülmesinden oluşan ve özkaynaklarda yansıtılan yabancı para kur farkından kaynaklanmaktadır. Riskten korunma rezervi Riskten korunma rezervi henüz oluşmamış riskten korunulan işlem ile ilgili nakit akım riskinden korunma araçlarının net makul değerindeki kümülatif değişiminin etkin kısmından oluşmaktadır. 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle, MIP ve TAV Havalimanları’nın 2008 yılında yaptığı faiz oranlı “swap” sözleşmeleriyle ilgili 72,966 YTL (31 Aralık 2007: 9,548 YTL MIP ve Tüvtürk “swap” sözleşmeleri) tutarındaki riskten korunma rezervi özkaynaklara yansıtılmıştır. Yeniden değerleme artış fonu DHMİ lisansı ve müşteri ilişkileri, makul değerlerine göre TAV Havalimanları tarafından 2007 yılında yeniden değerlendirilmiştir. Makul değer değişikliği TAV Havalimanları’nın konsolide mali tablolarında yeniden değerleme artış fonu olarak gösterilmiştir. İlişikteki konsolide mali tablolar, 31 Aralık 2008 ve 31 Aralık 2007 tarihleri itibariyle Grup’un yeniden değerleme artış fonundaki payını içermektedir. 26 Finansal borçlar Bu dipnot, itfa edilmiş maliyet yöntemine göre kaydedilen faize duyarlı finansla borçların sözleşme şartlarıyla ilgili bilgi içermektedir. Grup’un faiz, yabancı para ve likidite riski gibi detaylı bilgi için dipnot 30’a bakınız. 31 Aralık 2008 ve 2007 tarihleri itibariyle, Grup’un finansal borçlarının detayı aşağıdaki gibidir: Uzun vadeli finansal borçlar Uzun vadeli teminatlı banka kredileri Kısa vadeli finansal borçlar Teminatsız banka kredileri Kısa vadeli teminatlı banka kredileri Uzun vadeli teminatlı banka kredilerinin kısa vadeli kısımları 2008 2007 264,526 264,526 221,841 221,841 17,991 137,121 321,399 476,511 75,037 15,902 90,939 123 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle Grup’un banka kredileri aşağıdaki gibidir: Akfen Holding Akfen İnşaat Akfen GYO Akfen GYT Akfen Altyapı Kısa vadeli yükümlülükler 225,140 126,113 61,217 17,992 46,049 476,511 Uzun vadeli yükümlülükler 57,400 7,623 105,720 93,783 264,526 Toplam 282,540 133,736 166,937 17,992 139,832 741,037 Kısa vadeli yükümlülükler 6,291 16,058 58,906 9,684 90,939 Uzun vadeli yükümlülükler 139,371 6,738 41,680 34,052 221,841 Toplam 145,662 22,796 100,586 43,736 312,780 31 Aralık 2007 tarihi itibariyle Grup’un banka kredileri aşağıdaki gibidir: Akfen Holding Akfen İnşaat Akfen GYO Akfen Altyapı Yatırımları Şartlar ve geri ödeme planları Finansal borçların 31 Aralık tarihleri itibariyle orjinal vadelerine göre geri ödeme planı aşağıdaki gibidir: 1 yıldan kısa 1-2 yıl arası 2-3 yıl arası 3-4 yıl arası 5 yıl ve 5 yıldan uzun 2008 476,511 61,659 46,455 38,786 117,626 741,037 Banka kredilerinin çoğunluğu sabit faiz oranları üzerinden alınmıştır. Bu da Grup’un faiz oranı riskine maruz kalma olasılığını azaltmaktadır. 124 2007 90,939 31,647 118,834 23,416 47,944 312,780 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) Finansal borçların her bir bağlı ortaklık için detayı aşağıda verilmiştir: Akfen Holding: Finansal borçların 31 Aralık 2008 itibarıyla detayı aşağıda verilmiştir: Teminatlı Banka Kredileri 2 Teminatlı Banka Kredileri 2 Teminatlı Banka Kredileri 5 Teminatlı Banka Kredileri 4 Teminatlı Banka Kredileri 4 Teminatlı Banka Kredileri 1 Teminatlı Banka Kredileri 1 Teminatlı Banka Kredileri 1 Teminatlı Banka Kredileri 1 Teminatlı Banka Kredileri 4 Teminatlı Banka Kredileri 3 Teminatlı Banka Kredileri 4 Teminatlı Banka Kredileri 2 Teminatlı Banka Kredileri 4 Teminatlı Banka Kredileri 4 Teminatlı Banka Kredileri 5 Teminatlı Banka Kredileri 4 Teminatlı Banka Kredileri 4 Teminatlı Banka Kredileri 4 Teminatlı Banka Kredileri 1 Teminatlı Banka Kredileri 4 Teminatlı Banka Kredileri 1 Teminatlı Banka Kredileri 1 3 4 5 1 2 Para Birimi ABD Doları ABD Doları ABD Doları ABD Doları ABD Doları ABD Doları ABD Doları ABD Doları ABD Doları ABD Doları ABD Doları ABD Doları Avro Avro YTL YTL YTL YTL YTL YTL YTL ABD Doları ABD Doları Nominal Faiz Oranı 9.5 11.5 14 5.92 6.90 12.25 6.75 12.75 10.4 15 7.01 Libor+2.28 10 Euribor+2.8 36 28 29 22 30 27 21.7 8.21 Libor+3.5 Vade 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2012 2014 Nominal Değeri 2,170 1,946 4,650 113 4,915 129 2,594 575 484 2,541 115,691 6,049 1,606 1,820 1,200 4,942 10,319 6,025 2,340 31,000 4,690 1,588 60,492 267,879 Defter Değeri 2,170 1,946 4,671 114 5,058 131 2,604 587 495 2,541 127,295 6,162 1,606 1,867 1,200 4,943 10,319 6,025 2,340 33,070 4,797 1,595 61,004 282,540 Hamdi Akın, Akfen İnşaat, Akınısı Makine ve Akfen Turizm kefaletiyle alınan Hamdi Akın, Akınısı Makine ve Akfen İnşaat kefaletiyle alınan TAV hisse senetlerinin üzerindeki ipotekler Hamdi Akın ve Akfen İnşaat kefaletiyle alınan Akfen İnşaat ve Akfen Turizm kefaletiyle alınan 125 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) Finansal borçların 31 Aralık 2007 itibarıyla detayı aşağıda verilmiştir: Teminatlı Banka Kredileri 1 Teminatlı Banka Kredileri 4 Teminatlı Banka Kredileri 3 Teminatlı Banka Kredileri 1 Teminatlı Banka Kredileri 2 Teminatlı Banka Kredileri 2 Teminatlı Banka Kredileri 1 Teminatlı Banka Kredileri 2 3 4 1 2 Para Birimi ABD Doları ABD Doları ABD Doları ABD Doları ABD Doları ABD Doları ABD Doları YTL Nominal Faiz Oranı Libor+3.5 8.21 6.91 Rotative Rotative Rotative Rotative Rotative Vade 2014 2012 2009 2008 2008 2008 2008 2007 Nominal Değeri 46,588 1,299 89,100 1,700 300 300 2,125 144 141,556 Defter Değeri 47,185 1,522 91,648 1,980 349 349 2,485 144 145,662 Hamdi Akın ve Akfen İnşaat kefaletiyle alınan Hamdi Akın, Akınısı ve Akfen İnşaat kefaletiyle alınan TAV hisse senetlerinin üzerindeki ipotekler Hamdi Akın, Akınısı Makine, Akfen Turizm ve Akfen İnşaat kefaletiyle alınan Teminat Hisseleri Satıcıların Satış Opsiyonuna ilişkin yükümlülüklerinin ifasının teminatı olarak; Tepe İnşaat, Akfen Holding ve Sera Yapı Şirketin mevcut sermayesinin %14.4’üne tekabül eden sayıda hisseyi (“Teminat Hisseleri”) Teminat Amaçlı Hisse Ödünç Sözleşmesi (Collateralized Stock Borrowing Agreement) isimli sözleşme kapsamında Goldman Sachs’a ödünç vermişler ve bu hisselerin mülkiyetini GS’a devretmişlerdir. (Not 17) Goldman Sachs Teminat Hisseleri üzerinde Tepe İnşaat, Akfen Holding ve Sera Yapı lehine rehin tesis etmiştir. Teminat Hisselerine ilişkin tüm oy kullanma ve kâr payı alma hakları ile sermaye artışına katılma hususundaki rüçhan hakları Tepe İnşaat, Akfen Holding ve Sera Yapı’ya ait olacaktır. Ancak yedeklerin sermayeye ilavesi suretiyle yapılan sermaye artışı neticesinde bedelsiz pay edinme hakkı Goldman Sachs’a ait olacaktır. Goldman Sachs’nin Teminat Hisselerini yukarıda belirtildiği şekilde icraya koyması halinde Teminat Hisseleri üzerindeki rehin kalkacaktır. Teminat Hisseleri bir yeddi emin tarafından muhafaza edilmektedir. Goldman Sachs HSAS’leri uyarınca, Goldman Sachs Şirkette sahip olduğu hisseleri Bağlı Kuruluşlarına devretme hakkına sahiptir. 126 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) Akfen İnşaat: Finansal borçların 31 Aralık 2008 itibarıyla detayı aşağıda verilmiştir: Teminatlı Banka Kredileri 1 Teminatlı Banka Kredileri 1 Teminatlı Banka Kredileri 1 Teminatlı Banka Kredileri 1 Teminatlı Banka Kredileri 1 Teminatlı Banka Kredileri 1 Teminatlı Banka Kredileri 1 Teminatlı Banka Kredileri 2 Teminatlı Banka Kredileri 2 Teminatlı Banka Kredileri 2 Teminatlı Banka Kredileri 3 Teminatlı Banka Kredileri 3 Teminatlı Banka Kredileri 4 Teminatlı Banka Kredileri 4 Teminatlı Banka Kredileri 4 Teminatlı Banka Kredileri 5 Teminatlı Banka Kredileri 6 Teminatlı Banka Kredileri 6 Teminatlı Banka Kredileri 7 Teminatlı Banka Kredileri 7 3 4 5 6 7 1 2 Para Birimi Avro ABD Doları YTL ABD Doları Avro ABD Doları YTL Avro ABD Doları ABD Doları Avro ABD Doları Avro ABD Doları YTL ABD Doları YTL YTL YTL ABD Doları Nominal Faiz Oranı 5.18-12.12 3.94-14 28-31.36 Libor+2.8 Euribor+2.8 5.54 31.36 11 11.75-12.75 Libor+3.76 7.75-12.5 7-12 0.6 6.25 27 6.9-10 19.75 30.03 2.5-2.65 0.7 Vade 2009 2009 2009 2009 2009 2014 2010 2009 2009 2011 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2010 2009 2009 Nominal Değeri 6,117 9,497 32,917 13,845 321 877 554 2,663 2,170 5,444 3,575 26,790 988 2,216 7,500 7,441 3,000 1,000 5,125 307 132,347 Defter Değeri 6,242 9,735 32,951 14,148 331 877 554 2,663 2,209 5,471 3,650 27,060 990 2,247 7,500 7,585 3,125 950 5,138 310 133,736 Vade 2014 2011 2008 2008 2008 2008 2008 2008 2008 2008 Nominal Değeri 834 5,591 7,012 3,506 2,324 1,147 807 582 569 7 22,379 Defter Değeri 955 5,782 7,049 3,520 2,330 1,153 812 616 572 7 22,796 Akfen Holding ve Hamdi Akın kefaletiyle alınan Akfen Holding,Hamdi Akın ve Akınısı kefaletiyle alınan Akfen Holding ve Akfen Turizm kefaletiyle alınan Akfen Holding,Hamdi Akın,Akınısı ve Akfen Turizm kefaletiyle alınan Akfen Dış Ticaret ve Hamdi Akın kefaletiyle alınan Akfen Holding,Hamdi Akın ve Akfen GYO kefaletiyle alınan Akfen Holding,Akfen Turizm ve Akınısı kefaletiyle alınan Finansal borçların 31 Aralık 2007 itibarıyla detayı aşağıda verilmiştir: Teminatlı Banka Kredileri 1 Teminatlı Banka Kredileri 2 Teminatlı Banka Kredileri 1 Teminatlı Banka Kredileri 3 Teminatlı Banka Kredileri 4 Teminatlı Banka Kredileri 5 Teminatlı Banka Kredileri 1 Teminatlı Banka Kredileri 1 Teminatlı Banka Kredileri 1 Teminatlı Banka Kredileri 6 3 4 5 6 1 2 Para Birimi ABD Doları ABD Doları Avro Avro ABD Doları ABD Doları Avro ABD Doları ABD Doları YTL Nominal Faiz Oranı 5.54% Libor+3.76% 6.15% Euribor+1.4% 6.85% 6.75% 6.20% Libor+0.8% 6.80% 6.36% Hamdi Akın ve Akfen Holding kefaletiyle alınan Hamdi Akın, Akfen Holding ve Delta Gıda Sanayi ve Ticaret AŞ kefaletiyle alınan Hamdi Akın ve Akfen Holding kefaletiyle alınan Aksel Turizm Yatırım İşletme AŞ tarafından ipotekli Akfen Holding, Akfen Turizm ve Akınısı Makine kefaletiyle alınan Akfen Holding AŞ, Hamdi Akın ve Akınısı Makine kefaletiyle alınan Hamdi Akın kefaletiyle alınan 127 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) Akfen Altyapı Yatırımları Holding: Finansal borçların 31 Aralık 2008 itibarıyla detayı aşağıda verilmiştir: Teminatlı Banka Kredileri 1 Teminatlı Banka Kredileri 1 Teminatlı Banka Kredileri 1 Teminatlı Banka Kredileri 1 Teminatlı Banka Kredileri 1 Teminatlı Banka Kredileri 1 Teminatlı Banka Kredileri 1 Teminatlı Banka Kredileri 1 Teminatlı Banka Kredileri 2 Teminatlı Banka Kredileri 2 Teminatlı Banka Kredileri 3 Teminatlı Banka Kredileri 3 Para Birimi ABD Doları ABD Doları Avro ABD Doları ABD Doları YTL ABD Doları ABD Doları ABD Doları ABD Doları ABD Doları ABD Doları Nominal Faiz Oranı Libor+1.75 8.96 10.77 6.38 6.42 28 Libor+2.12 Libor+4.00 Libor+4.35 Libor+4.35 Libor+3.25 Libor+3.25 Vade 2010 2009 2010 2009 2009 2009 2018 2018 2018 2018 2018 2018 Nominal Değeri 36,572 7,867 4,647 2,193 302 267 8,015 24,499 5,127 15,441 23,295 7,707 135,932 Defter Değeri 37,243 8,330 4,755 2,259 311 273 8,497 25,774 5,225 15,868 23,492 7,805 139,832 Krediler Akfen İnşaat, Akfen Holding şirketlerinin ve Hamdi Akın’ın kefaletleri ile alınmıştır. Tüvtürk Güney ile imzalanan Alt İşletim Bedeli anlaşmasındaki koşul ve biçime göre alt işletim bedeli geliri ve teminatları Garanti Bankası A.Ş’ye rehin edilmiştir. 2 Krediler Akfen İnşaat ve Akfen Holding şirketlerinin kefaletleri ile alınmıştır. Tüvtürk Güney ile imzalanan Alt İşletim Bedeli anlaşmasındaki koşul ve biçime göre alt işletim bedeli geliri ve teminatları Türkiye Vakıflar Bankası’na 13,600 ABD Doları tutarına rehin edilmiştir. 3 Krediler Akfen İnşaat, Akfen Holding, Akınısı Makine şirketlerinin ve Hamdi Akın’ın kefaletleri ile alınmıştır. 1 Tüvtürk Güney ile imzalanan Alt İşletim Bedeli anlaşmasındaki koşul ve biçime göre alt işletim bedeli geliri ve teminatları Finansbank A.Ş’ye rehin edilmiştir. AIH, Akfen İnşaat, Akfen Holding, Akınısı Makine şirketleri ve Hamdi Akın taraından kefaletlendirilmiştir. Finansal borçların 31 Aralık 2007 itibarıyla detayı aşağıda verilmiştir: Teminatlı Banka Kredileri 1 Teminatlı Banka Kredileri 1 Teminatlı Banka Kredileri 1 1 Para Birimi ABD Doları ABD Doları ABD Doları Nominal Faiz Oranı Libor+1.75 8.96 6.22 Krediler Hamdi Akın ve Afken Grup şirketlerinin kefaletleri ile alınmıştır. 128 Vade 2010 2009 2008 Nominal Değeri 29,118 11,647 1,514 42,279 Defter Değeri 29,877 12,326 1,533 43,736 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) Akfen GYO: Finansal borçların 31 Aralık 2008 itibarıyla detayı aşağıda verilmiştir: Teminatlı Banka Kredileri 1 Teminatlı Banka Kredileri 2 Teminatlı Banka Kredileri 3 Teminatlı Banka Kredileri 3 Teminatlı Banka Kredileri 3 Teminatlı Banka Kredileri 3 Teminatlı Banka Kredileri 4 Teminatlı Banka Kredileri 5 Teminatlı Banka Kredileri 6 Teminatlı Banka Kredileri 5 Teminatlı Banka Kredileri 6 Teminatlı Banka Kredileri 5 Teminatlı Banka Kredileri 5 Para Birimi Avro Avro YTL YTL YTL YTL Avro Avro Avro ABD Doları ABD Doları ABD Doları YTL Nominal Faiz Oranı Euribor + 3.75 Euribor + 3.70 10 10 10 10 6.25-14 8-14 14.00 6.50-12.00 14.00 14.00-15.0 29.00-34.00 Vade 2018 2015 2011 2012 2013 2016 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2009 Nominal Değeri 57,802 44,957 5,141 2,545 8,424 1,028 4,035 10,254 2,141 7,146 8,188 2,465 9,978 164,104 Defter Değeri 58,362 46,028 5,401 2,601 8,608 1,041 4,075 10,273 2,154 7,285 8,345 2,469 10,295 166,937 Accor S.A. ile imzalanan Mutabakat Zaptı’na göre inşa edilecek otel projelerinin finansmanında kullanılmak üzere, 30 Temmuz 2008 tarihi itibarıyla Türkiye İş Bankası AŞ ve Türkiye Sınai Kalkınma Bankası AŞ (“TSKB”) eşliderliğinde 100,000 Avro değerinde kredi tahsisi sözleşmesi imzalanmıştır. Kredi tahsis sözleşmesine göre, sözleşmenin imza tarihinden kredi kullandırım süresinin sonuna kadar hesaplanacak üçer aylık dönemlerin sonunda kredinin çekilmeyen kısmı üzerinden bu kısmın yıllık %1.25’i oranında taahhüt komisyonu, TSKB tahtında yapılan her bir kullanımda ve ilgili kullanım tarihinde kullandırılan kredi tutarının %0.50’si oranında düzenleme komisyonu ve kredi verenlere her bir kullanımda ve ilgili kullanım tarihinde kullandırılan kredi tutarının %1.00’i oranında kullandırım komisyonu ödenecektir. Sözleşme kapsamında kullanılacak olan krediler aşağıda belirtilen hususlar dahilinde teminat altına alınmıştır: - Gaziantep, Kayseri, Trabzon ve Zeytinburnu’ndaki otellerin üst kullanım hakkı ve Beylikdüzü’nde üzerinde otel inşa edilmesi planlanan arsa kredi verenler lehine birinci derecede ipotek edilmiştir, - İlgili otellerin işletme kira gelirleri banka lehine temlik edilmiştir, - İlgili projeler kapsamında banka ve finans kurumlarında açılan mevduat hesapları kredi verenler lehine rehnedilmiştir, Şirket ortakları, ilgili projelerin tamamlanması garantisi vermişlerdir. 2. KKTC’de Mercure Otel inşaatını finanse etmek için muhtelif bankalardan kullanılmış olan kredilerin yeniden yapılandırılması amacıyla ING European Financial Services Plc’den alınan krediler aşağıda belirtilen hususlar dahilinde teminat altına alınmıştır. - 3 Temmuz 2008 tarihli ve 2008/16 numaralı yönetim kurulu kararı ile, Şirket’in Akfen Ticaret’te sahip olduğu hisselerden 279,000 A Grubu hisseye karşılık toplam 7,000 YTL değerindeki hissesi, rehin olarak verilmiştir, - Kıbrıs Mercure Otel’in üst kullanım hakkı banka lehine rehnedilmiştir, - Kıbrıs Mercure Otel’in casino kira gelirleri banka lehine temlik edilmiştir, - Kıbrıs Mercure Otel’in işletme kira gelirleri banka lehine temlik edilmiştir, - Şirket ortakları banka kredisi tutarı kadar kefalet vermişlerdir, - Banka kredisi kadar teminat mektubu temin edilmiştir. 3. KKTC’de Mercure Otel inşaatını finanse etmek için Türkiye Kalkınma Bankası AŞ’den alınan krediler belirtilen hususlar dahilinde teminat altına alınmıştır: - Muhtelif bankalardan, banka kredisi kadar teminat mektubu temin edilmiştir, - Şirket ortakları banka kredisi tutarı kadar kefalet vermişlerdir. 4. KKTC’de Mercure Otel inşaatını finanse etmek için alınan muhtelif banka kredileri belirtilen hususlar dahilinde teminat altına alınmıştır. - Şirket ortakları banka kredisi tutarı kadar kefalet vermişlerdir. 5. Grup’a ait devam etmekte olan otel inşaatlarını finanse etmek için alınan muhtelif banka kredileri belirtilen hususlar dahilinde teminat altına alınmıştır. - Şirket ortakları banka kredisi tutarı kadar kefalet vermişlerdir. 6. Şirket’in sahibi ve hissedarı olduğu Levent Loft’ta bulunan 1., 2. ve 3. bağımsız bölümlerin her birisi banka lehine ipotek verilmiştir. 1. 129 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) Finansal borçların 31 Aralık 2007 itibarıyla detayı aşağıda verilmiştir: Teminatlı Banka Kredileri 1 Teminatlı Banka Kredileri 2 Teminatlı Banka Kredileri 3 Teminatlı Banka Kredileri 4 Teminatlı Banka Kredileri 3 Teminatlı Banka Kredileri 5 Teminatlı Banka Kredileri 6 Teminatlı Banka Kredileri 3 Teminatlı Banka Kredileri 3 Teminatlı Banka Kredileri 3 Teminatlı Banka Kredileri 3 Teminatlı Banka Kredileri 7 Teminatlı Banka Kredileri 8 Teminatlı Banka Kredileri 3 Teminatlı Banka Kredileri 6 Teminatlı Banka Kredileri 7 Teminatlı Banka Kredileri 3 Para Birimi Avro Avro ABD Doları YTL YTL YTL YTL Avro Avro Avro Avro Avro YTL Avro YTL YTL ABD Doları Nominal Faiz Oranı Euribor + 4.25% Euribor + 4.10% 7.25% 10.00% 19.00% 19.00% 22.00% 6.25% 6.25% 6.30% 6.85% 6.10% 20.50% 5.80% 20.75% 21.00% Libor + 1.75% Vade 2016 2015 2008 2008 2008 2008 2008 2008 2008 2008 2008 2008 2008 2008 2008 2008 2008 Nominal Değeri 25,653 1,897 25,897 17,652 141 7,985 5,777 1,722 44 2,634 1,967 1,710 793 410 505 382 271 95,440 Defter Değeri 27,551 3,245 26,331 17,652 141 7,985 5,777 2,945 74 2,664 1,992 1,724 793 549 506 382 275 100,586 Zeytinburnu IBIS/NOVOTEL projesini finanse etmek için Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O’dan alınan krediler aşağıda belirtilen hususlar dahilinde teminat altına alınmıştır: - Elde edilecek kira geliri banka tarafından rehnedilmiştir - Grup ortakları banka kredisi tutarı kadar kefalet vermişlerdir. 2 Eskişehir IBIS Otel projesini finanse etmek için T. Garanti Bankası A.Ş.’den alınan krediler: - Grup ortakları banka kredisi tutarı kadar kefalet vermişlerdir. 3 Kuzey Kıbrıs’da Mercure Otel inşaatını finanse etmek için muhtelif bankalardan alınan krediler: - Grup ortakları banka kredisi tutarı kadar kefalet vermişlerdir. 4 Kuzey Kıbrıs’da Mercure Otel inşaatını finanse etmek için Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş’den alınan krediler belirtilen hususlar dahilinde teminat altına alınmıştır. - Muhtelif bankalardan, banka kredisi kadar teminat mektubu temin edilmiştir - Grup ortakları banka kredisi tutarı kadar kefalet vermişlerdir. 5 Tekstil Bankası AŞ’den alınan krediler - Akfen İnşaat AŞ ve Hamdi Akın kefaletiyle alınan. 6 Türk Ekonomi Bankası AŞ’den alınan krediler - Akfen Holding, Akfen İnşaat AŞ ve Hamdi Akın kefaletiyle alınan. 7 Denizbank AŞ’den alınan krediler - Akfen Holding, Akfen İnşaat AŞ ve Hamdi Akın kefaletiyle alınan. 8 Finansbank AŞ’den alınan krediler - Akfen Holding, Akfen İnşaat AŞ ve Akınısı Makine kefaletiyle alınan 1 130 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) Akfen GYT: Finansal borçların 31 Aralık 2008 itibarıyla detayı aşağıda verilmiştir: Teminatsız Banka Kredileri Teminatsız Banka Kredileri Teminatsız Banka Kredileri Teminatsız Banka Kredileri Teminatsız Banka Kredileri Teminatsız Banka Kredileri Teminatsız Banka Kredileri Teminatsız Banka Kredileri Para Birimi ABD Doları ABD Doları ABD Doları ABD Doları ABD Doları ABD Doları ABD Doları ABD Doları Nominal Faiz Oranı 6.75 12.75 12.75 12.75 10.5 10.5 10.5 10.5 Vade 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2009 Nominal Değeri 2,268 3,781 756 756 1,664 7,183 605 908 17,921 Defter Değeri 2,339 3,781 756 756 1,664 7,183 605 908 17,992 31 Aralık 2007 tarihi itibariyle Akfen GYT’nin finansal borcu bulunmamaktadır. 27 Kıdem tazminatı karşılığı 31 Aralık tarihleri itibariyle, kıdem tazminatı karşılığındaki hareketler aşağıdaki gibidir: Dönem başı bakiye Cari yıl gideri Yıl içinde ödenen Ortaklıklardaki sahiplik oranının değişiminin etkisi Dönem sonu bakiye 2008 508 170 (139) 539 2007 252 326 (71) 1 508 Bu ödemeler 31 Aralık 2008 itibariyle 30 günlük maaşın üzerinden en fazla 2,173 YTL’ye göre (31 Aralık 2007: 2,030 YTL) çalışılan yıl başına emeklilik ya da fesih günündeki orana göre hesaplanır. Kıdem tazminatı karşılığı cari bazda hesaplanır ve mali tablolara yansıtılır. Karşılık Grup’un çalışanların emekliliklerinden kaynaklanan gelecekteki muhtemel yükümlülüğünün bugünkü değeri tahmin edilerek hesaplanır. Hesaplama Hükümet tarafından açıklanan kıdem tazminatı tavanına göre hesaplanır. Kıdem tazminatı yükümlülüğü, şirketin çalışanların emekli olmasından doğan gelecekteki olası yükümlülüğün bugünkü değerinin tahminine göre hesaplanır. UFRS, Grup’un yükümlülüklerini tanımlanmış fayda planları kapsamında aktüeryal değerleme yöntemleri kullanılarak hesaplanmasını öngörür. Buna uygun olarak, toplam yükümlülüklerin hesaplanmasında kullanılan aktüeryal varsayımlar aşağıda belirtilmiştir. Temel varsayım, her hizmet yılı için olan azami yükümlülüğün enflasyona paralel olarak artmasıdır. Dolayısıyla, uygulanan iskonto oranı, gelecek enflasyon etkilerinin düzeltilmesinden sonraki beklenen reel faiz oranı ifade eder. Sonuçta, 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle ekli konsolide mali tablolarda yükümlülükler, çalışanların emekliliğinden kaynaklanan geleceğe ait olası yükümlülüğünün bugünkü değeri tahmin edilerek hesaplanır. 31 Aralık 2008 tarihindeki karşılık yıllık %5.40 enflasyon oranı ve %12 iskonto oranı varsayımına göre, yaklaşık %6.26 iskonto oranı ile hesaplanmıştır (31 Aralık 2007: yıllık %5.00 enflasyon oranı, %11 iskonto oranı, %5.71 iskonto oranı). Kıdem tazminatına ilişkin hakların imtiyaz anlaşması sonunda ödeneceği planlanmıştır. Buna bağlı olarak gelecekte ödenecek yükümlülüklerin bugünkü değerinin hesaplanmasında imtiyaz anlaşma süreleri dikkate alınmıştır. 131 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) 28 Ticari ve diğer borçlar 31 Aralık tarihleri itibariyle, ticari borçlar aşağıdaki kalemleri kapsamaktadır: Ticari borçlar Gider tahakkukları ve diğer borçlar Alınan avanslar Alınan depozito ve teminatlar Ödenecek vergi ve sosyal yükümlülükler Personele borçlar Devam eden inşaat sözleşmeleri hakediş bedelleri (Not 22) Ödenecek kurumlar vergisi Hidroelektrik üretim şirketlerinin eski ortaklarına borçlar Diğer borçlar 2008 38,145 15,742 8,934 3,962 1,862 943 990 3,374 73,952 2007 28,820 10,578 2,912 1,816 774 588 1,003 9,685 3,220 59,396 Ticari borçlar yapılmakta olan yatırımlardan dolayı oluşan ve sigorta şirketlerine olan borçlardan oluşmaktadır. Gider tahakkukları ve diğer borçların büyük bölümü Gaziantep Otel, Çamlıca III HES ve Otlucahes HES projeleri kapsamında taşeronlara olan borç karşılıklarından oluşmaktadır. 31 Aralık 2007 itibariyle yapılmakta olan yatırımlar içinn alınan avanslar aşağıdaki gibidir: Loft 2 Projesi sahiplerinden alınan avanslar Sağlam İnşaat Delta Gıda Sanayi ve Ticaret AŞ Bilim İlaç Diğer Kısa vadeli alınan avanslar 2008 8,595 282 57 8,934 2007 3,288 2,999 3,612 679 10,578 Alınan avansların büyük bölümü Akfen GYT’nin Loft 2 projesi için müşterilerinden almış olduğu nakit ve senetlerden oluşmaktadır. 29 Karşılıklar 31 Aralık tarihleri itibariyle karşılıklar aşağıdaki gibidir: Dava karşılığı Kullanılmamış izin karşılığı 132 2008 837 760 1,597 2007 1,075 742 1,817 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) 31 Aralık tarihleri itibariyle, karşılıklardaki hareketler aşağıdaki gibidir: Dönem başı bakiye Cari yıl karşılığı Konusu kalmayan karşılıklar Dönem sonu bakiye Dava Karşılıkları 1,075 374 (612) 837 2008 İzin Karşılıkları 742 283 (265) 760 Toplam 1,817 657 (877) 1,597 Dönem başı bakiye Cari yıl karşılığı Konusu kalmayan karşılıklar Dönem sonu bakiye Dava Karşılıkları 1,075 1,075 2007 İzin Karşılıkları 448 1,756 (1,462) 742 Toplam 448 2,831 (1,462) 1,817 Dava karşılığı 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle ayrılan dava karşılıklarının 463 YTL’lik kısmı çalışan davalarından, 280 YTL’lik kısmı Botaş binası inşaat projesi davasından, 94 YTL’lik kısmı ise elektrik trafosuna zarar vermekten dolayı açılan maddi tazminat davasından kaynaklanmaktadır. 31 Aralık 2007 tarihi itibariyle ayrılan dava karşılıklarının büyük bölümü halen devam etmekte olan çalışan ve müşteri davalarından oluşmakta olup bu davalar için ayrılan karşılık toplamı sırasıyla YTL 569 ve YTL 464 tutarındadır. İzin karşılığı 31 Aralık 2008 ve 2007 yılında biten hesap dönemlerinde Grup sırasıyla 760 YTL ve 742 YTL tutarında karşılık ayırmıştır. Karşılık tutarı kalan izin gününün günlük ücret ile çarpılması sonucu hesaplanır. Cari yıl karşılık giderleri konsolide finansal tablolarda satışların maliyeti ve genel yönetim giderleri hesaplarında gösterilmiştir. 30 Finansal araçlar 30.1 Kredi riski Finansal varlıkların kayıtlı değerleri, maruz kalınan azami kredi riskini gösterir. 31 Aralık tarihleri itibariyle maruz kalınan azami kredi riski aşağıdaki gibidir: Ticari ve diğer alacaklar (*) Diğer duran varlıklar (*) İlişkili taraflardan alacaklar Hazır değerler (**) 2008 66,296 66 34,039 27,708 128,109 2007 71,313 98 20,729 7,659 99,799 (*) Verilen avanslar, indirilecek veya devredilen KDV, peşin ödenmiş giderler ve verilen avanslar gibi finansal olmayan tutarlar, diğer dönen varlıklar ve diğer duran varlıklar kalemlerine dahil edilmemiştir. (**) Kasa hazır değerler kalemine dahil edilmemiştir. 133 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) 30.2 Likidite riski Aşağıdaki tablo, ödeme planına göre vade gruplarına ayrılmış, Grup’un parasal borçlarını göstermektedir: Türev olmayan parasal yükümlülükler Spot krediler Finansal borçlar Ticari ve diğer borçlar (**) İlişkili taraflara borçlar Toplam parasal yükümlülükler Türev olmayan parasal yükümlülükler Finansal borçlar Ticari ve diğer borçlar (**) İlişkili taraflara borçlar Toplam parasal yükümlülükler Kayıtlı Değer Sözleşmedeki Nakit Akışı (160) (741,037) (58,795) (28,222) (828,214) (160) (815,110) (59,335) (28,919) (903,524) Kayıtlı Değer Sözleşmedeki Nakit Akışı (312,780) (45,827) (36,828) (395,435) (336,933) (45,827) (39,042) (421,802) 31 Aralık 2008 6 aydan 6-12 az ay 1-2 yıl 2-5 yıl 5 yıldan çok (186,251) (23,976) (4,787) (215,014) (66,509) (567) (24,016) (91,092) (158,219) (158,219) (101,196) (101,196) 31 Aralık 2007 6 aydan 6-12 az ay 1-2 yıl 2-5 yıl 5 yıldan çok (131,798) (990) (19,369) (152,157) (76,239) (76,239) (38,292) (38,292) (160) (302,935) (34,792) (116) (338,003) (86,210) (44,183) (1,482) (131,875) (4,394) (654) (18,191) (23,239) (**) Garanti için alınan depositolar ve alınan avanslar gibi parasal olmayan araçlar ticari borçlar kalemine dahil edilmemiştir. 30.3 Kur riski Maruz kalınan kur riski 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle Grup’un maruz kaldığı kur riskinin YTL karşılığı ağağıdaki gibidir: Yabancı para parasal varlıklar Diğer duran varlıklar Ticari ve diğer alacaklar İlişkili taraflardan alacaklar Hazır değerler ABD Doları 13 826 4,486 5,325 Avro 630 2,342 10,027 1,765 14,764 Toplam 630 2,355 10,853 6,251 20,089 Yabancı para parasal borçlar Ticari ve diğer borçlar İlişkili taraflara borçlar Finansal borçlar ABD Doları (620) (456,802) (457,422) Avro (5,416) (22,871) (142,995) (171,282) Toplam (6,036) (22,871) (599,797) (628,704) (452,097) (156,518) (608,615) Net Bilanço Pozisyonu 134 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) 31 Aralık 2007 tarihi itibariyle Grup’un maruz kaldığı kur riskinin YTL karşılığı ağağıdaki gibidir: Yabancı para parasal varlıklar Diğer duran varlıklar Ticari ve diğer alacaklar Hazır değerler ABD Doları 15,272 3,406 18,678 Avro 45 8,666 1,381 10,092 Toplam 45 23,938 4,787 28,770 Yabancı para parasal borçlar Ticarive diğer borçlar İlişkili taraflara borçlar Finansal borçlar ABD Doları (27,791) (226,888) (254,679) Avro (1,776) (19,369) (52,127) (73,272) Toplam (29,567) (19,369) (279,015) (327,951) (236,001) (63,180) (299,181) Net Bilanço Pozisyonu Duyarlılık analizi Grup’un kur riski genel olarak YTL’nin Avro ve ABD Doları karşısındaki değer değişikliklerinden oluşmaktadır. Kur riskinin ölçülebilmesi için yapılan duyarlılık analizinin temeli, kurum genelinde yapılan toplam para birimi açıklamasını yapmaktır. Toplam yabancı para pozisyonu, yabancı para birimi bazlı tüm kısa vadeli ve uzun vadeli satın alım sözleşmeleri ile tüm varlıklar ve yükümlülükleri içermektedir. Analiz net yabancı para yatırımlarını içermemektedir. YTL’nin diğer para birimleri karşısında yüzde 10 değer kazanması durumunda türev işlemler dikkate alınmadan 31 Aralık 2008 itibariyle kârın veya zararın 60,861 YTL (31 Aralık 2007: 29,918 YTL) artması beklenirdi. Bu analiz diğer bütün değişkenlerin ve bazı faiz oranlarının sabit kaldığı düşünülerek yapılmıştır. YTL’nin diğer para birimleri karşısında yüzde on değer kaybetmesi durumunda türev işlemler dikkate alınmadan 31 Aralık 2008 itibariyle kârın veya zararın yukarıdaki paragraftaki tutar kadar fakat ters yönlü olması beklenmektedir. Grup yabancı para pozisyonunu riskten korumak için herhangi bir türev işleminde bulunmamıştır. 30.4 Faiz riski Profil Grup’un faiz bileşenine sahip finansal kalemlerinin rapor tarihindeki faiz yapısı şu şekildedir: 2008 2007 Sabit faizli kalemler Finansal varlıklar Finansal yükümlülükler 9,061 421,935 7,487 194,728 Değişken faizli kalemler Finansal yükümlülükler 319,102 118,052 135 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) Sabit faizli kalemlerin makul değer riski: Grup’un makul değer farkı kâr/zarara yansıtılan finansal varlık veya yükümlülüğü bulunmamaktadır. Bu nedenle faiz oranındaki değişimlerin rapor tarihindeki özsermaye kalemlerine direkt etkisi yoktur. Değişken faizli kalemlerin nakit akım riski: Grup’un kredi profiline gore Euribor veya Libor oranlarındaki yüzde 1 artış Grup’un değişken faizli kredilerinde ortalama 2,113 YTL (31 Aralık 2007: 894 YTL) faiz giderine sebep olmaktadır. 31 Operasyonel kiralar Kiracı olarak Grup 31 Aralık 2008 tarihi itibarıyla Grup kiracı olarak 8 adet faaliyet kiralama anlaşması imzalamıştır; • • • • • • • • Grup, Trabzon Dünya Ticaret Merkezi AŞ ile Trabzon’da otel yapmak amacıyla arazi kiralama anlaşması imzalamıştır. Kiralama süresi 49 yıldır. Kira ödemeleri Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan faaliyet izni alınması itibarıyla başlayacaktır. Faaliyet kiralama anlaşması beş yıl kira ödemesiz süreye sahiptir. Grup’un, kira süresinin uzatılması konusunda eş değer teklif veren diğer firmalar arasında öncelik hakkı bulunmaktadır. Grup, 8 Ağustos 2005 tarihinde Eskişehir Büyükşehir Belediyesi ile tamamlanmamış otel inşaat alanını 22 yıl kiralamak üzere bir faaliyet kiralama anlaşması imzalamıştır. Grup, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan İstanbul Zeytinburnu’ndaki bir arsayı otel inşaat taahhüdü karşılığında, 49 yıllığına irtifak hakkını almak suretiyle kiralamıştır. Grup, 4 Kasım 2006 tarihinde Kayseri Sanayi Odası ile 49 yıllığına bir otel kurup işletmek için arazi kiralama anlaşması yapmıştır. Kira ödemeleri, 5’inci yılın sonunda başlayacaktır. Grup’un, kira süresinin uzatılması konusunda eş değer teklif veren diğer firmalar arasında öncelik hakkı bulunmaktadır. Grup, KKTC Maliye Bakanlığı ile Girne’de otel yapmak amacıyla arazi kiralama anlaşması imzalamıştır. Kira ödemeleri 2003 yılında başlamıştır, ödemeler yıllık yapılmaktadır. Kiralama süresi 49 yıldır. Grup, Gaziantep Büyükşehir Belediyesi ile tamamlanmamış otel inşaat alanını 30 yıl kiralamak üzere 31 Mayıs 2007 tarihinde bir faaliyet kiralama anlaşması imzalamıştır. Grup, özel kişilere ait İzmit/Kocaeli’ndeki bir arsa için otel inşaat taahhüdü karşılığında 22 Kasım 2007 tarihinde kiralama anlaşması imzalamıştır. Anlaşmaya göre inşaat ruhsatlarının alınması ve iş yeri açılmasını müteakip ilk iki yılı ödemesiz, takip eden 12 yılı, yıllık 40,000 ABD doları kira bedeli ve takip eden 13’üncü yıl ile 28’inci yıl arası KDV öncesi otelin net cirosunun %5’i olmak üzere toplam 30 yıllığına kiralanmıştır. Otel inşaatının 2 yılda tamamlanması gerekmektedir. Grup, 9 Mayıs 2008 tarihinde Bursa Uluslararası Tekstil Ticaret Merkezi İşletme Kooperatifi ile 30 yıllığına bir otel kurup işletmek için arazi kiralama anlaşması yapmıştır. Otel inşaatının 2 yılda tamamlanması gerekmektedir. Kira ödemeleri, anlaşmanın 5’inci yılının sona ermesiyle başlayacaktır. Tüm sözleşmeler, Grup’un sözleşme süresini yenileme talebi olduğunda, piyasa koşullarının incelenmesini öngören maddeler içermektedir. Grup kiralama süresi sonunda kiralanan varlığı satın alma hakkına sahip değildir. 136 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) Dönem kira gideri olarak kaydedilen Asgari kira ödemeleri 2008 1,825 1,825 2007 623 623 2008 531 3,037 60,077 63,645 2007 375 1,774 51,184 53,333 2008 2007 283 364 647 293 176 469 İptal edilemeyen faaliyet kirası yükümlülükleri 1 yıldan kısa 1 yıldan uzun 5 yıldan kısa 5 yıldan uzun İptal edilemeyen faaliyet kirası yükümlülükleri İptal edilemeyen operasyonel kiralar için aşağıdaki yükümlülükler oluşmuştur: Kira gider tahakkukları Kısa vadeli Uzun vadeli Kiralayan olarak Grup Faaliyet kiralama anlaşmaları 31 Aralık 2008 tarihi itibarıyla kiralayan olarak Grup 5 adet faaliyet kiralama anlaşması imzalamıştır; • • • • • Grup, 24 Mart 2008 tarihinde ACCOR S.A. ile Kayseri’de şu an yapılmakta olan bir otel için kiralama anlaşması imzalamıştır. Grup, 24 Mart 2008 tarihinde ACCOR S.A. ile Gaziantep’te şu an yapılmakta olan bir otel için kiralama anlaşması imzalamıştır. Grup, 26 Temmuz 2006 tarihinde ACCOR S.A. ile Trabzon’da 2008 yılında tamamlanan ve faaliyete geçen bir otel için kiralama anlaşması imzalamıştır. Grup, 18 Kasım 2005 tarihinde ACCOR S.A. ile Eskişehir’de 2007 yılında tamamlanan ve faaliyete geçen bir otel için kiralama anlaşması imzalamıştır. Grup, 12 Aralık 2005 tarihinde ACCOR S.A. ile İstanbul’da 2007 yılında tamamlanan ve faaliyete geçen iki otel için kiralama anlaşması imzalamıştır. Yukarıdaki beş anlaşmada aşağıdaki benzer maddeler bulunmaktadır; 137 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) Kiralama süresi otelin açılış tarihi ile o yılın takvim yılı sonuna kadar geçen süre ile otelin açılış tarihini izleyen yılbaşından itibaren beş yıl uzatma opsiyonlu olarak Trabzon, İstanbul ve Eskişehir otelleri için yirmi takvim yılı, Kayseri ve Gaziantep otelleri için yirmi beş takvim yılı eklenerek hesaplanır. Şirket inşaatı belirlenen sürede bitiremediği takdirde (belirlenen bitiş tarihinden itibaren altı ay ek süre dahil) ACCOR S.A.’nın anlaşmayı sona erdirmeye hakkı vardır. Bu durumda, taraflar karşılıklı yükümlülüklerden müstesna tutulacaktır ve Grup ACCOR S.A.’ya 750 Avro’ya kadar olan zararlarını ve sözleşme sona ermesine kadar olan borçları ödeyecektir. Otelin bir yıllık brüt gelirlerinin %22’si yıllık kira olarak kiralayan tarafından kiracıya ödenecektir. Bütün sözleşmelerde bir asgari teminat tutarı her yıla düşen kira bedelinden az olmamak üzere belirlenmiştir. Aşağıdaki tabloda 31 Aralık 2008 tarihi itibarıyla kalan kira sürelerine göre her anlaşma için yıllık asgari kira teminat ve kira süre olarak belirtilmiştir: Anlaşma NOVOTEL/İBİS Kayseri NOVOTEL/İBİS Gaziantep NOVOTEL Trabzon İBİS Eskişehir NOVOTEL/İBİS İstanbul NOVOTEL/İBİS İstanbul NOVOTEL/İBİS İstanbul NOVOTEL/İBİS İstanbul Kalan süre Açılış tarihini takip eden 12 yıl için Açılış tarihini takip eden 12 yıl için Açılış tarihini takip eden 12 yıl için Kalan 10 yıl 2009 ve 2010 yılları için 2011 ve 2012 yılları için 2013 ve 2014 yılları için 2015 ve 2016 yılları için Yıllık asgari kira tutarı (Avro) 915 941 1,100 278 1,400 1,600 1,800 2,000 Toplam asgari kira tutarı (Avro) 10,979 11,288 13,200 2,780 2,800 3,200 3,600 4,000 51,847 Tüm sözleşmeler, kiracının sözleşme süresini yenileme talebi olduğunda, piyasa koşullarının incelenmesini öngören maddeler içermektedir. Kiracı, kiralama süresi sonunda kiralanan varlığı satın alma hakkına sahip değildir. Grup, kiralayan sıfatıyla ayrıca üç adet faaliyet kiralama anlaşması imzalamıştır: 138 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) Grup, 1 Ocak 2008 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere ACCOR/MERCURE Oteli’ni Serenas Turizm Kongre ve Organizasyon Hizmetleri Limited Şirketi’ne (“Serenas Turizm”) beş yıl uzatma opsiyonlu olarak beş yıllığına kiralamıştır. Serenas Turizm, Grup’a 3,000 Avro tutarında muhtelif bankalardan teminat mektubu temin etmiştir. Yıllık kira bedeli üç ayda bir ödenecektir (Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim). Yıllık asgari kira tutarının detayı aşağıdaki gibidir: Anlaşma ACCOR/MERCURE Girne ACCOR/MERCURE Girne ACCOR/MERCURE Girne Kalan süre 2009-2010 yılları için 2011 yılı için 2012 yılı için Yıllık asgari kira tutarı (Avro) 1,200 1,500 2,000 Toplam asgari kira tutarı (Avro) 2,400 1,500 2,000 5,900 Grup, 15 Mart 2007 tarihinde Voyager Kıbrıs Limited (“Voyager”) ile gazino kiralama anlaşması imzalamıştır. Kira ödemeleri casinonun açıldığı 1 Temmuz 2007 tarihinde başlamıştır. Yıllık kira bedeli 1 Temmuz 2008 tarihinden itibaren 3,162 Avro olup, üç ayda bir ödenmektedir (Mart, Haziran, Eylül ve Aralık). Yıllık kira bedeli, kira döneminin başında yıllık libor oranı kadar artışa tabidir. Grup, ayrıca 29 Aralık 2008 tarihinde Voyager’le 2009 yılna ait kira ödemeleri için ek bir anlaşma yapmıştır. Anlaşmaya göre, Grup 2009 yılına ait kira ödemeleri için vade tarihinde tahsil edilmek üzere 3,297 Avro tutarında çek almıştır. Bu çekler teminat kapsamında değildir, ödeme aracıdır. Grup ödemeleri sırasıyla 5 Mart 2009, 5 Eylül 2009, 5 Ekim 2009, 5 Kasım 2009 ve 5 Aralık 2009 tarihlerinde tahsil edecektir. Grup, 1 Eylül 2006 tarihinde Sportif Makine AŞ ile Eskişehir İbis Otel Fitness Center kiralama anlaşması imzalamıştır. Kira ödemeleri fitness centerın teslim edildiği 1 Ocak 2007 tarihinden iki ay sonra başlamıştır. Aylık kira bedeli KDV hariç 6,500 Avro olup kira süresi 7 yıldır. Yıllık kira bedeli, kira döneminin başında yıllık Euribor oranı kadar artışa tabidir. 26 Mart 2009 tarihinde yapılan ek sözleşmeye göre 2009 yılı kira ödemelerine ilişkin yeniden bir düzenleme yapılmıştır. Aylık kira tutarı %25 oranında indirim uygulanarak 5,930 Avro’ya düşürülmüştür. İptal edilemeyen faaliyet kiralaması alacakları 1 yıldan kısa 1 yıldan uzun 5 yıldan kısa 5 yıldan uzun 2008 19,426 58,103 70,037 147,566 2007 7,523 47,676 35,075 90,274 139 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) 32 Taahhütler ve şarta bağlı yükümlülükler Grubun 31 Aralık itibariyle normal iş akışı içinde oluşan taahhüt ve şarta bağlı yükümlülükleri aşağıdaki gibidir: Garanti mektupları Bankadan alınmış ve bankalara verilmiş Bankadan alınmış ve devlet kuruluşlarına verilmiş Bankadan alınmış ve araç muayene imtiyazı için verilmiş Bankadan alınmış ve ilişkili kuruluşlar-tedarikçilere verilmiş Bankadan alınmış ve hidroelektrik üretim şirketlerinin eski hissedarlarına verilmiş Bankadan alınmış ve tedarikçilere verilmiş 2008 176,401 67,150 454 244,005 2007 56,180 26,479 15,139 14,559 66 112,423 Grup TÜVTURK İstanbul, TÜVTURK Güney ve TÜVTURK Kuzey’in kredi şartları için Bayerische Hypo-Und Vereinsbank AG’ye 60,000 $ (31 Aralık 2008 itibariyle 90,738 YTL) tutarında teminat vermiştir. Grup, yukarıda not 26’da açıklandığı gibi Akfen GYO’nun kredi şartları için ING European Fin. Se. Plc’ye 21,000 AVRO (31 Aralık 2008 itibariyle 44,957 YTL) ve Türkiye Kalkınma Bankası’na 20,572 YTL tutarında teminat vermiştir. Ayrıca, bankalara verilen teminat mektupları; 19,336 YTL tutarındaki Kuzey Kıbrıs Otel Projesi ve 700 YTL tutarındaki Küçükköy (Balıkesir) atık su arıtımı projesi için verilen teminat mektuplarından oluşmaktadır. Grup hidroelektrik enerji üretimi lisansını Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan almakta ve hidroelektrik enerji santralleri inşaası için yine bu kuruma ve Enerji ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı’ na garanti mektubu vermektedir. 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu ve Enerji ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı’ na verilen toplam garanti mektubu miktarları sırasıyla 20,604 YTL (31 Aralık 2007: 14,465 YTL) ve 2,000 YTL (31 Aralık 2007:3,778 YTL)’dir 31 Aralık 2008 tarihinde devlet kuruluşlarına verilen teminat mektupları; vergi iadesi için vergi kurumlarına verilen 7,924 YTL tutarındaki, açık davalar için icra kurumlarına verilen 979 YTL tutarındaki, Botaş A.Ş. Bursa için verilen 2,281 YTL tutarındaki, Samsun Çarşamba Havaalanı için Ulaştırma Bakanlığı ve DLH’e verilen 4,233 YTL tutarıdnaki, Muğla Üniverstiesi projesi için Muğla Üniversite Rektörlüğü’ne verilen 1,494 YTL tutarındaki ve Fethiye Devlet Hastanesi projesi için Sağlık Bakanlığı’na verilen 1,249 YTL tutarındaki teminat mektuplarını içermektedir. Ayrıca, özel kuruluşlara verilen teminat mektupları; Bilim İlaç saha inşa projesi için verilen 2,890 YTL tutarındaki, Aliağa Organize Sanayi Bölgesi projeleri için Aliağa Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü’ne verilen 8,275 YTL tutarındaki İhsan Doğramacı, Erbil Vakıf Okulları için İhsan Doğramacı, Erbil Vakfı’na verilen 1,815 YTL tutarındaki ve İzmit kükürt giderme birimi ve dizel/gaz hidro işlemleri ile CCR rafineri projeleri için TUPRAŞ’a verilen 5,146 YTL tutraındaki teminat mektuplarından oluşmaktadır. 31 Aralık 2008 itibariyle geri kalan teminat mektupları belediyeye ve Turizm Bakanlığı’na verilmiştir. 31 Aralık 2008 tarihinde Grup, Türkiye’ deki araç muayene istasyonları imtiyaz haklarını alabilmek için Özelleştirme Yönetim Başkanlığına 454 YTL (31 Aralık 2007:26,479 YTL) değerinde garanti mektubu vermiştir. Grup 2007 yılında 14 tane hidroelektrik üretim şirketi aldı. Devralma ücretinin bir kısmını eski hissedarlara nakit olarak ödedi ve geri kalan kısmı için eski hissedarlara borçlu kaldı. Grup geri kalan devralma borcu için hidroelektrik üretim şirketlerinin eski hissedarlarına 14,559 YTL değerinde garanti mektubu verdi. İlişkili kuruluşlara verilen garantiler, 15,139 YTL tutarında, Tüvtük Güney’ e Adana, İçel ve Hatay’ da araç muayene istasyonlarına imtiyaz hakkı alabilmek için verilen garantilerden oluşmaktadır. Grup ayrıca 31 Aralık 2008 tarihinde hidroelektrik enerji santralleri inşası için alt sözleşme imzaladığı şirketlerden 6,976 YTL (31 Aralık 2007: 1,965 YTL) değerinde ve taşeronlardan 9,671 YTL tutarında garanti mektubu almıştır. 140 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) Akfen Holding ile ACCOR SA. Arasında imzalanan Mutabakat Zaptı Akfen Holding, dünyanın başlıca otel gruplarından olan ACCOR S.A.’nın %100 iştirak ettiği şirketi ile Mutabakat Zaptı imzalamıştır. Bu Mutabakat Zaptı ile kuruluşlar, Türkiye’de otel projeleri geliştirmek için bir ortaklık kurarak güçlerini birleştirecektir. Şirket birçok sayıda otel inşa ettirecek ve kiralayacaktır. Mutabakat Zaptı’nda yer alan Yatırım Programı’na göre 1 Ocak 2005’ten başlayarak her beş yılda en az 12 otel ACCOR S.A.’ya Şirket tarafından kiraya verilecektir. Şirket’in kiralayan olduğu bütün faaliyet kiralama anlaşmaları Mutabakat Zaptı’na dayandırılmaktadır. Mutabakat Zaptı’na göre: • • • • Şirket kontrol hakkını taşıyan hisselerinin, hissedarlar ya da grup şirketleri dışında herhangi bir üçüncü kişiye Akfen Holding tarafından satılması durumunda; Şirket’in halka açık bir şirket haline gelmesi dışında üçüncü kişiler tarafından yapılan aynı şartlar ve koşullar dahilindeki tekliflere ACCOR S.A.’nın anlaşmaya göre karşı çıkma hakkı saklıdır. İleride yapılacak yatırımların garanti altına alınması için; Akfen Holding ve ACCOR S.A. yaptıkları anlaşma ile Şirket sermayesinin başka kuruluşların katılımı ile arttırılması Akfen Holding ve ACCOR S.A.’nın ortaklığının sürekliliğinin olması ve kontrol gücünün dolaylı veya dolaysız bir şekilde Akfen Holding’de olması şartı ile gerçekleştirilebileceği ve yukarıda belirtilen hususların dışında sermaye arttırımına katılmasına izin verilen yeni yatırımcının yerel veya uluslararası otel işletmecisi olmama şartları aranmaktadır. ACCOR S.A. karşı çıkma hakkını kullanmadığı takdirde ya da bu hak söz konusu olmadığında ve aynı şartlar ve koşullar altında yeni ana hissedar ile devam etmek istemediğinde, mevcut anlaşma ACCOR S.A. tarafından sona erdirilebilir. Anlaşmanın ACCOR S.A. tarafından sona erdirilmesi halinde yürürlükteki kiralama sözleşmeleri sona erme tarihine kadar sürecektir. Eğer yukarıda belirtilen yatırım programı ilk beş yıllık süresinde 31 Aralık 2009’a kadar ya da ileriki dönemlerde hayata geçmezse her iki kuruluş da ortaklığını bitirmekte serbesttir. Gayrimenkul yatırım ortaklığı yatırım portföyü kısıtlamaları SPK’nın Seri: VI, No: 11 sayılı “Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarına İlişkin Esaslar Tebliği”nin 27’nci maddesinin “b” bendine göre; Şirket yatırım portföyünün azami %10’unu yerel ya da yabancı para vadeli ve vadesiz hesaplarda tutabilir. Aynı Tebliğ’in 35’inci maddesi ise Şirket’in son üç aylık konsolide net varlık değerinin üç katından fazla banka kredisi kullanmasını kısıtlamıştır. 31 Aralık 2008 ve 31 Aralık 2007 tarihleri itibarıyla Şirket, tanımlanan kısıtlamalara uymuştur. 31 Aralık 2008 tarihi itibarıyla, anılan Tebliğ’in 35/A maddesi kapsamında, Grup’un sahibi olduğu Akfen Ticaret’e olan iştirak tutarı, toplam portföy değerinin %50’sini aşmamaktadır. Aynı Tebliğ’in 27’nci maddesi “c” bendinde yer alan düzenleme kapsamında Akfen Ticaret’in aktifinde yer alan KKTC’de kurulu Girne Mercure Otel, 31 Aralık 2008 ve 31 Aralık 2007 tarihleri itibarıyla Şirket’in toplam portföy değerinin %49’unu aşmamaktadır. 33 İlişkili taraf açıklamaları Konsolide mali tablolarda ortaklar, önemli yönetim personeli ve yönetim kurulu üyeleri, aileleri ve kendileri tarafından kontrol edilen veya kendilerine bağlı şirketler ile birlikte, iştirak ve müşterek yönetime tabi ortaklıklar ilişkili taraflar olarak kabul edilmiştir. İşletmenin normal işleyişi esnasında ilişkili taraflarlarla çeşitli işlemler yapılmıştır. İlişkili taraflarla yapılan işlemlerin önemli bir bölümü elimine edilmiş olup ilişkili taraflarla yapılan işlemlerden eliminasyon sonrası kalanlar Grup için bir önemlilik arz etmemektedir. Bu işlemler genel olarak piyasa koşullarına uygun şekilde işletmenin normal işleyişi esnasında gerçekleştirilmiştir. 141 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) 33.1 İlişkili taraf bakiyeleri 31 Aralık tarihleri itibariyle, Grup’un ilişkili taraflarla olan bakiyeleri aşağıdaki gibidir: 2008 25,486 8,553 4,530 23,692 2007 12,657 8,546 17,459 19,369 Kısa vadeli ilişkili taraflardan alacaklar: Hamdi Akın Task Water B.V. Sera Yapı Tüvtürk Kuzey Tüvtürk Güney Tav Tepe Akfen Yatırım İnş.İşl.AŞ (“TAV Tepe Akfen”) MIP Task Su Tav İstanbul Terminal İşl.A.Ş. (“TAV İstanbul”) TAV Yatırım Diğer Eksi: Kazanılmamış faiz Kısa vadeli ilişkili taraflardan alacaklar 2008 18,780 7,065 966 775 415 302 78 12 8 420 (3,335) 25,486 2007 10,099 4 1,980 486 655 355 (922) 12,657 Uzun vadeli ilişkili taraflardan alacaklar: Hyper Foreign Holland N.V. Kirazlı Konutları Adi Ortaklığı Alarko-Akfen İnş.Ort.Girişim Riva Task Su Akfen GYT A.Ş-Renkyol Yap İnş.Tic.A.Ş Ortak Girişim Eksi: Kazanılmamış faiz Uzun vadeli ilişkili taraflardan alacaklar 2008 3,640 2,298 1,724 1,347 100 (556) 8,553 2007 2,453 2,064 2,064 630 1,335 (474)8,072 İlişkili taraflara borçlar: TÜVTURK Güney Sera Yapı Hamdi Akın Tepe İnşaat San.A.Ş. TAV Tepe-Akfen Yat.İnş.ve İşl.A.Ş. Tav İşletme Hizmetleri AŞ TAV Havacılık AŞ Cihan Kamer Akınısı Ekin Joint Venture Diğer Eksi: Kazanılmamış faiz İlişkili taraflara borçlar 2008 2,538 1,290 433 273 89 57 29 193 (372) 4,530 2007 550 2,905 5,247 2,038 165 524 6,696 1,304 245 (2,215) 17,459 Kısa vadeli ilişkili taraflardan alacaklar Uzun vadeli ilişkili taraflardan alacaklar Kısa vadeli ilişkili taraflara borçlar Uzun vadeli ilişkili taraflara borçlar 31 Aralık tarihleri itibariyle, Grup’un ilişkili taraflarla olan bakiyeleri aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle, 23,692 YTL tutarındaki uzun vadeli ilişkili taraflara borçlar önemli ölçüde ATI’ye olan 21,342 YTL tutarındaki borçdan oluşmaktadır. 31 Aralık 2007 tarihi itibariyle uzun vadeli ilişkili taraflara borçlar ATI’ye olan 19,369 YTL tutarındaki borçdan oluşmaktadır. 142 AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) 33.2 İlişkili taraf işlemleri 31 Aralık tarihinde sona eren yıllarda, Grup’un ilişkili taraflarla yaptığı işlemler aşağıda özetlenmiştir: İlişkili taraflara verilen hizmetler: Şirket Tüvtürk Güney Tüvtürk Güney Tüvtürk Güney Hyper Foreign Trade Holland Tav Tepe-Akfen-Investment Cons.Op. Tav Tepe-Akfen-Investment Cons.Op. Sera Yapı MIP Tav Tepe-Akfen Yat.İnş.ve İşl.AŞ Tav Tepe-Akfen Yat.İnş.ve İşl.AŞ Alsim Alarko Akfen İnş.Ortak Girişimi TAV Havalimanları Tüvtürk Kuzey Task Su Riva Tav İstanbul Artı Döviz Diğer Tutar 7,696 332 133 845 467 246 448 6 126 282 630 204 42 17 2,098 2008 İlişkili taraflardan alınan hizmetler Şirket Sera Yapı Tüvtürk Güney Alsim-Alarko-Akfen ins.Ortak Girisimi Hyper Foreign Trade Holland Tav Havalimanları Sera Yapı Tav Havalimanları TAV Tepe Akfen TAV Tepe Akfen TAV Havacılık AŞ Tav Havalimanları MIP Diğer Tutar 26,574 16,827 1,361 111 91 479 519 İşlem Satış Faiz geliri Kambiyo kârı Kambiyo kârı Satış Kambiyo kârı Faiz geliri Diğer gelirler Kambiyo kârı Satış Faiz geliri Faiz geliri Kambiyo kârı Diğer gelirler 2007 Tutar 3 2,011 1,978 1,920 35 1,091 1,051 718 652 253 73 108 2008 İşlem Alımlar Alımlar Alımlar Kur farkı zararı Faiz giderleri Kur farkı zararı - İşlem Faiz geliri Satış Faiz geliri Diğer gelirler Diğer gelirler Kambiyo kârı Faiz geliri Kambiyo kârı Satış Faiz geliri Diğer gelirler - 2007 Tutar 27,075 118 345 10,986 4,245 1,778 495 368 358 320 176 440 İşlem Alımlar Kur farkı zararı Kur farkı zararı Halka arz giderleri Faiz giderleri Alımlar Faiz giderleri Kur farkı zararı Kur farkı zararı Kur farkı zararı Alımlar 143 Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar (Para birimi: Bin YTL) 33.3 Üst düzey yönetici personele sağlanan faydalar 31 Aralık 2008 tarihinde sona eren hesap dönemine ait üst düzey yöneticilere sağlanan ücret 7,224 YTL (31 Aralık 2007: 2,191 YTL) tutarındadır. 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle, Grup’un direktörlere ve üst düzey yöneticilere borcu bulunmamaktadır. 34 Bilanço tarihinden sonraki olaylar Grup, 27 Mart 2009 tarihinde TSKB, Türkiye İş Bankası, Yapı ve Kredi Bankası, NBG-Finansbank ve Denizbank konsorsiyumu ile Beyobası Enerji Üretimi AŞ, İdeal Enerji Üretimi San. ve Tic. AŞ ve Çamlıca Elektrik Üretimi A.Ş’nin hidroelektrik santral yatırımları için kullanılmak üzere 166,450 Avro ‘luk kredi anlaşması imzalamıştır. Bakanlar Kurulu’nun 4 Nisan 2007 ve 2007/11963 numaralı kararı ile Türkiye Cumhuriyeti para birimi Yeni Türk Lirası (YTL)’ndaki “Yeni” ifadesi 1 Ocak 2009 tarihinden itibaren kaldırılmış ve Türkiye Cumhuriyeti para birimi Türk Lirası (TL) olmuştur. 144 AKFEN Holding AŞ Merkez: Koza Sok. N22 Gaziosmanpaşa 06700 Ankara T+90 (312) 441 42 11 F+90 (312) 441 07 82 İstanbul Ofisi: Levent Loft, Büyükdere Cad. N201 K11 34394 Levent İstanbul T+90 (212) 319 87 00 F+90 (212) 227 23 91 akfen.com.tr akfen@akfen.com.tr