Yeni y lda ilham veren sofralar için
Transkript
Yeni y lda ilham veren sofralar için
Yeni ylda ilham veren sofralar için... 2013’ün damakta kalan lezzetlerini ve şk sofralarn birlikte hazrladk. Yeni yln en keyifli anlarnda yine ayn heyecanla buluşmak dileğiyle... 444 50 40 facebook/Metrotoptancimarket www.metro-tr.com 06 26 68 56 44 62 oteller ■ 2013 sezonunu kur artışı ve son dakika satışları kurtardı........................................................ 6-16 ■ Haber......................................................................... 18-24 yatırımlar ■ El değiştiren otellerde Antalya başı çekiyor ......... 26-32 ■ Haber ........................................................................ 34-42 tedarikçiler ■ Peyzaj sektörüne olan ihtiyaç her geçen yıl artıyor....................................................... 44-54 ■ Röportaj-Hisar Yönetim Kurulu Başkan Vekili İsmail Erdoğan.......................................................... 56-57 ■ Haber......................................................................... 58-60 acenteler/havayolları ■ İç pazarda erken rezervasyon dönemi, Avrupa standartlarına yaklaşıyor.......................... 62-67 ■ Röportaj-Corendon Havayolları Genel Müdürü Yıldıray Karaer................................ 68-69 ■ Haber......................................................................... 70-77 ■ Haberler .................................................................... 78-87 ■ İstatistikler .................................................................... 88 Yetkin Medya Yayıncılık Ticaret Limited Şirketi Adına Yazı İşleri Ece Yarkataş Sahibi ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Sebahattin Ercan Ecem Ercan Genel Koordinatör Bülent Büyükaras İletişim 12 aylık abonelik bedeli 90 TL’dir. Abone olmak isteyenler için hesap numarası: Reklam Yetkin Medya Yayıncılık Ltd. Şti. Türkiye İş Bankası 4. Levent-İstanbul Şubesi. ece.yarkatas@turizmyatirimdergisi.com.tr ecem.ercan@turizmyatirimdergisi.com.tr sebahattin.ercan@turizmyatirimdergisi.com.tr bulent.buyukaras@turizmyatirimdergisi.com.tr Editör Özlem Kasa ozlem.kasa@turizmyatirimdergisi.com.tr Görsel Yönetmen Türkel Hocaoğlu turkel_hocaoglu@hotmail.com 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 Tel: 0 212 278 77 41 pbx Adres: Yetkin Medya Yayıncılık Emniyetevler Mah. Bornova Sok. No: 5/B, 4. Levent / İstanbul Abonelik Tel: 0 212 278 77 42 pbx Faks: 0 212 278 77 68 IBAN: TR57 0006 4000 0011 1400 7932 49 Baskı: (Dekont ve adres bilgilerinizi 0212 278 77 68 nolu faksa gönderiniz.) Özgün Ofset Tel: 0212 280 00 09 Issn: 2147-2300 Yayın Türü: Ulusal, süreli, aylık Baskı yeri ve tarihi: İstanbul, Aralık 2013 SUNUŞ Tur operatörleri için Türkiye artık vazgeçilmez bir ülke T ürkiye, 2013’te de turizmde büyümesini sürdürdü. 10 ayda geçen yıla göre yüzde 10,24 büyüme yakalayan Türkiye, yıl sonuna kadar 35 milyon turist ağırlamaya hazırlanıyor. Gerek Gezi Parkı olayları, gerek Suriye’de yaşanan iç savaş gerekse Mısır’da yaşanan darbe nedeniyle inişli çıkışlı bir sezon yaşayan turizm sektörünün imdadına son dakika satışları yetişti. Döviz kurunun artması da turizmcilere olumlu yansıdı. Bu da turizmin ne kadar değişken bir sektör olduğunu bir kez daha hatırlattı. Artık sezon başında sezona ilişkin oluşturulan stratejiler sezon sonunda tutmuyor. Yani, evdeki hesap çarşıya uymuyor. Rekabetin artması, rakiplerimizin agresif pazarlama stratejileri, Akdeniz Çanağı’nda yer alan Mısır, Tunus gibi ülkelerdeki siyasal çalkantılar, tur operatörlerinin tutumu turizm sektöründeki hareketliliği daha da artırıyor. Bu da sezonu bir bütün olarak görmeyi daha da zorlaşıyor. Dolayısıyla artık turizmciler, sezondan ziyade periyotlara odaklanıyorlar. Pazardaki tüm değişimlere ve hareketliliğe rağmen Türkiye bu yıl, elindeki kaliteli yüksek yatak kapasiteleri nedeniyle ne kadar önemli bir ülke olduğunu bir kez daha kanıtladı. Mısır’da yaşanan darbe sonrası İspanya ve Yunanistan’a yönelen tur operatörleri, bölgesel ve iç karışıklıklardan nasibini alan Türkiye’yi es geçemedi. Diğer yandan incoming’de başarılı bir yıl geçiren Türkiye turizmi, iç pazarda da iyi bir yıl geçirdi. İç pazarı her yıl biraz daha güçlenen Türkiye’de 2003 yılında başlatılan erken rezervasyon kampanyası, yerli tatilciler tarafından artık kabul görüyor. Tur operatörlerinin erken rezervasyonda aldığı rezervasyonlar her yıl biraz daha artıyor. Erken rezervasyon ile sağlanan yüzde 50’lere varan indirimli fiyatlar ve erken rezervasyon iptal sigortası tatilcilerin ilgisini çekiyor. Erken rezervasyon oranının artması da iç pazarda faaliyet gösteren tur operatörlerinin ve otelcilerin pazarın seyrini görmesini kolaylaştırıyor. Erken rezervasyon kampanyasını kasım ayına kadar çeken tur operatörleri, erken rezervasyon satış oranlarını her yıl artırıyorlar. Ayrıntıları dosyamızdan okuyabilirsiniz. Turizm sektöründe gerek iç pazarda gerekse de uluslararası arenada yıldızı parlayan Türkiye’de otel yatırımlarının gayrimenkul değeri de her geçen yıl artıyor. Bu da turizmde yatırım yapmak isteyen kişi sayısını artırıyor. Ancak turizm sektöründe beklediğini bulamayan yatırımcılar, bazen otel yatırım aşamasındayken bazen de yatırımı tamamladıktan sonra elden çıkarmaya çalışıyor. Öte yandan gayrimenkul değeri yüksek oteller de değerinden dolayı el değiştirebiliyor. Otellerde el değiştirmeleri ele aldığımız yatırım dosyamızda, el değiştiren otelleri bulabilirsiniz. Oteller için önemli bir konu olan çevre düzenlemesi nedeniyle bu sayımızda peyzaj konusunu ele aldık. Her şey dahil sistem nedeniyle tüm zamanını neredeyse otellerde geçiren turistler için çok önemli olan bahçe ve çevre düzenlemesi, kıyı otelleri için büyük önem taşıyor. Konuyla ilgili peyzajcıların değerlendirmelerine yer verdik. Keyifle okumanız dileğiyle…. Turizm ve Yatırım Dergisi 24 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 08’2013 OTELLER OTELLER DOSYA 26 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 2013 sezonunu kur artışı ve son dakika satışları kurtardı Yılın ilk 10 ayında 32 milyona yakın turist ağırlayan Türkiye’de kıyı otelleri sezonu tüm dalgalanmalara rağmen yükselişle kapattı. 10 ayda geçen yıla göre yüzde 10,24 büyüme yakalayan Türkiye, yıl sonuna kadar 35 milyon turist ağırlamaya hazırlanıyor. Turizmciler bu yıl son dakika satışları ve döviz kurunun artması nedeniyle sezonu mutlu kapattı. 2 013 sezonu turizmciler için sürprizlerle geçen bir yıl oldu. Kıyı otelleri bu sezonda uluslararası pazardan müşteri çekebilmek için fiyat kozunu oynadı. Dalgalı geçen sezonu, artan döviz kuru ve Mısır’da yaşanan olaylar nedeniyle Türkiye’ye kayan turistler kurtardı. Türkiye’deki resort oteller, bu yıl son dakika satışlarının etkisiyle toparlandı. tış kaydeden Türkiye’ye yılsonu itibariyle 35 milyon ziyaretçi gelmesi bekleniyor. Türkiye’yi ziyaret eden turistlerin yüzde 33,95’i Antalya, yüzde 29,38’i İstanbul, yüzde 8,59’u Muğla, yüzde 7,19’u Edirne ve yüzde 4,70’i İzmir sınır kapılarından giriş yaptı. Yılın ilk 10 ayında Almanya, Rusya ve İngiltere yine en büyük ilk üç pazarı oluşturdu. Sayısal verilere göre büyüme var Gezi Parkı olaylarının faturası turizmcilere çıktı Sayısal olarak, 2012’ye göre yılı yüzde 5-8 arasında değişen bir büyümeyle kapatmaya hazırlanan Türkiye, yılın ilk 10 ayında 31 milyon 757 bin 624 kişi ağırladı. Gelen ziyaretçi sayısı bakımından geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10,24 ar- Sürprizlerle dolu bir sezon geçiren turizmciler yıl içinde yaşanan bir dizi olaydan ciddi şekilde etkilendi. Sezon başında iyi bir erken rezervasyon dönemi geçiren sektör, Mayıs ayında patlak ve- ren Gezi Parkı olaylarının etkisinde kaldı. Rezervasyonların durma noktasına geldiği bu dönemde İstanbul’da ciddi iptaller meydana geldi. Olayların tüm Türkiye’ye yansıması gerek iç pazarda gerekse yurtdışı pazarlarında durgunluk ve rezervasyon kaymalarına yol açtı. Hükümetin olayları sert yöntemler kullanarak bastırmaya çalışması, uluslararası arenada Türkiye’nin imajını zedelerken, fatura turizmcilere çıkmış oldu. En büyük sıkıntı yüksek sezonda yaşandı Temmuz ayında sıkıntılı geçmesinin ardından, gerek Gezi Parkı olaylarının durulması gerekse otellerin fiyatlarda ak12’2013 ǀ turizm&yatırım ǀ 7 » DOSYA OTELLER 2011-2013(*)YILLARINDA ÜLKEMİZE GELEN YABANCILARIN MİLLİYETLERİNE GÖRE KARŞILAŞTIRILMASI (OCAK-EKİM) YILLAR MİLLİYET % DEĞİŞİM ORANI 2011 2012 ALMANYA 4 400 064 4 607 126 4 635 191 RUSYA FED. 3 364 387 3 470 173 İNGİLTERE 2 484 618 2 358 755 GÜRCİSTAN 2013* 2012/2011 2013/2012 4,71 0,61 4 131 087 3,14 19,05 2 412 786 -5,07 2,29 963 865 1 160 212 1 520 427 20,37 31,05 BULGARİSTAN 1 246 806 1 267 686 1 346 400 1,67 6,21 HOLLANDA 1 161 591 1 210 448 1 241 145 4,21 2,54 İRAN 1 662 481 1 055 524 1 032 651 -36,51 -2,17 FRANSA 1 044 123 937 202 958 698 -10,24 2,29 A.B.D. 675 070 682 413 699 331 1,09 2,48 UKRAYNA 567 349 586 362 698 895 3,35 19,19 İSVEÇ 543 432 588 612 657 005 8,31 11,62 İTALYA 672 655 641 165 651 523 -4,68 1,62 IRAK 310 138 446 324 619 011 43,91 38,69 BELÇİKA 552 103 573 616 615 482 3,90 7,30 YUNANİSTAN 604 705 561 440 582 645 -7,15 3,78 AZERBAYCAN 496 265 498 086 539 516 0,37 8,32 AVUSTURYA 484 346 465 554 479 666 -3,88 3,03 POLONYA 473 002 414 699 408 351 -12,33 -1,53 KAZAKİSTAN 295 142 353 293 398 144 19,70 12,70 NORVEÇ 360 200 387 658 397 593 7,62 2,56 DANİMARKA 355 876 373 829 379 216 5,04 1,44 İSVİÇRE 306 515 330 030 354 462 7,67 7,40 ROMANYA 354 068 345 938 352 729 -2,30 1,96 YABANCI TOPLAM 28 665 052 28 807 965 31 757 624 0,50 10,24 28 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 siyon vermeye başlaması, son dakika satışlarını artırdı. Son dakika satışlarının artmasında Mısır’da yaşanan darbe de etkili oldu. Mısır’a gidecek turistler, rezervasyonlarını iptal ederek, İspanya, Yunanistan ve Türkiye’ye kaydırması, yüksek sezonu kötü geçiren otelciler için can simidi oldu. Ramazan ayının sezon ortasına denk gelmesi de turizmcileri etkileyen bir diğer olay oldu. Özellikle iç pazarı etkileyen bu durum, Ramazan Bayramı tatiliyle birlikte tersine döndü. Kötü giden tablonun bir anda değişmesi turizmcilere de rahat bir nefes aldırdı. 8 AYLIK DÖNEMDE AKDENİZ’DEKİ TURİST SAYILARI (2013) Ocak-Ağustos (Milyon Kişi) İSPANYA TÜRKİYE MISIR YUNANİSTAN TOPLAM 42,3 24 7,2 9,7 83,4 2013’ün kurtarıcısı Mısır olayları ve kur artışları oldu Değişim, (%) OcakAğustos 4,5 10,6 -0,2 13,1 6,7 Değişim, (%) MayısTemmuz 3,8 10,6 10,6 8 8,9 Sayısal verilere bakıldığında iyi bir sezon geçiren turizmciler, gelir anlamında da sıkıntılı günler yaşadılar. Ancak Euro kurunun 2.400’lerden 2.700’ler seviyesine ulaşması otelcileri bir nebzede olsa memnun etti. Son dakika satışlarını almak için fiyatlarını düşüren otelciler, düşen fiyatları kur artışıyla telafi etmeye çalıştı. Mısır’dan Türkiye’ye kayan rezervasyonlar, doluluklara olumlu yansırken, verilen aksiyonlar nedeniyle karlılıkta aynı etkiyi yakalayamadı. Maliyet artışları nedeniyle ülke enflasyonunun çok üzerinde bir enflasyona sahip olan otellerde, karlılıklar turist artışları kadar olmadı. DOSYA OTELLER 2013’te sektörde neler öne çıktı? İflaslar, sektörü üzdü Her şeye rağmen artışla kapanan 2013 sezonunda Türkiye’nin önemli pazarlarından turist getiren tur operatörlerinin batması pazarı etkileyen en önemli olayların başında yer aldı. Almanya, Hollanda ve İskandinav pazarının önemli oyuncularının batması hem pazarlarında bir boşluk yaşanmasına yol açtı hem de iflas nedeniyle paralarını alamayan otelcileri üzdü. Sektörde prestij ve güven kaybına neden olan iflaslar nedeniyle ciddi ekonomik kayıplar da yaşandı. İflas edenlerin boşluğu doldurulmaya çalışılıyor İlk olarak Almanya’dan Türkiye’ye turist getiren GTI Travel ve Sky Airlines’ın iflas etmesi, sektöre darbe vurdu. Türkiye spesyalisti olan ve kışın Antalya’ya charter sefer yapan firma, Antalya’nın kış turizmini olumlu anlamda etkiliyordu. Firmanın boşluğunu Corendon ile Swiss Bentour gidermeye aday… Bir diğer batan tur operatörü Hollanda pazarından turist getiren Oad Reisen oldu. Hollanda pazarının büyük oyuncularından biri olan Oad Reisen’ın boşluğunu Corendon dolduracak gibi görünüyor. Diğer yandan Danimarka’dan Türkiye’ye en çok turist getiren acente Scanway de iflas eden acenteler arasına katıldı. Türk tur operatörünün iflası, İskandinav pazarı ağırlıklı çalışan Alanya’daki otelleri üzerken, pazarda bir boşluğa da neden oldu. Farklı pazarlarda iflas eden bazı tur operatörleri şunlar: İflas Eden Bazı Tur Operatörleri (2013) Tur Operatörü Turist Getirdiği Ülke GTI Travel Sky Airlines Almanya Glauch Reisen Almanya Fefa Reisen Almanya ScanwayTyrkiet Eksperten Danimarka Oad Reisen Hollanda Fly Nonstop Norveç Sinyaya Ptitsa Rusya Gezi olayları Bu yıl Türkiye’ye damgasını vuran olayların başında Gezi Olayları geldi. İstanbul 10 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 Taksim Gezi Parkı’ndaki ağaçların kesilmesine karşı başlayan tepkiler dalga dalga tüm Türkiye’ye yayılarak hükümete karşı bir harekete dönüştü. Mayıs ayı sonunda başlayan eylemler Haziran ayının sonuna kadar devam etti. Olaylar nedeniyle başta Taksim’deki oteller olmak üzere Türkiye genelinde rezervasyon iptalleri yaşandı. Kongre ve toplantılar iptal edildi. Haziran ayında Türkiye’ye gelen ziyaretçi sayısındaki artış yüzde 4.93 ile ilk beş ayın oldukça gerisinde kaldı. İlk 5 ayda yaşanan yüzde 18.47’lik artış hız keserek yüzde 14’ler seviyesine indi. Gezi Parkı olaylarının ardından Bakanlık Almanya, Rusya ve İngiltere gibi önemli pazarlarda tanıtım atağı yaparken, sektör müşteri çekmek için fiyat indirimi yapmak zorunda kaldılar. Suriye olayları bölgede Ortadoğu pazarını durma noktasına getirdi Suriye ve Türkiye arasında yaşanan gerilim de sektörü etkileyen bir başka önemli olay oldu. Özellikle Ortadoğu pazarını ciddi şekilde etkileyen olaylar nedeniyle Ortadoğu ülkelerinden karayolu ile gelen turistler ile çevre ülkelerle yapılan sınır ticareti bitme noktasına geldi. Öte yandan savaştan kaçan binlerce Suriyeli mülteci Türkiye’ye giriş yaptı. Suriye’den Türkiye’ye sınır kapılarından giriş yapan Suriyeli sayısı yılın ilk 8 ayında yüzde 125,36 oranında artarak 885 bin 272 kişiye çıktı. Bakanlık Eylül ayından itibaren de Suriye’yi istatistiklerden çıkardı. Mısır’daki darbe Türkiye’de son dakika satışlarını artırdı 2013’te sektörün yüzünü güldüren ise son dakika satışları oldu. Son dakika satışlarını beklenenin üzerinde artıran ise Mısır’da Temmuz başında yaşanan darbe oldu. Mısır’da ordunun yönetime el koyması nedeniyle ülkeye gidecek turistler rezervasyonlarını başka ülkelere kaydır- dılar. Mısır, darbe ve sonrasında; temmuz ve ağustos aylarında bir milyondan fazla turist kaybetti. Mısır’a gidemeyen turistler İspanya, Yunanistan ve Türkiye’ye yöneldi. AKTOB Ar-Ge tarafından yapılan tahminlere göre, Mısır’da bir milyonu bulan kaybın; yüzde 40’ı Yunanistan, yüzde 35’i İspanya’ya, yüzde 10’u ise Türkiye’ye yöneldi. Diğer Akdeniz ülkelerinin ise yüzde 15 dolayında pay aldığı tahmin ediliyor. Sahil bandındaki yapıların yıkım kararı turizmcilerin tepkisini çekiyor Sektörün çok tartıştığı konuların başında kıyı denetimi ve usulsüz yapıların yıkımı geldi. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar ile Bodrum’da yaptığı denetimlerden sonra açıklama yapmış ve sahil bandında kaçak yapıların yıkılacağını belirtmişti. Otel, restoran, bar, cafe gibi birçok yapının yıkılmasını içeren denetimler Antalya’ya kadar genişletildi. Yapılan kaçak yapıların 640 kilometrelik sahil bandında yapılan denetimlerin ardından 2014 turizm sezonuna kadar yıkılması planlanıyor. Yıkım kararları turizmcilerin de tepkisini çekerken, ruhsatı olan yapıların da yıkılacağına ilişkin tartışmalar devam ediyor. TUİK’in hesaplama yöntemi değişti, Suriye istatistiklerden çıkarıldı 2013’te dikkatleri çeken bir diğer gelişme ise turizm gelirlerinin hesaplama yönteminin değiştirilmesi oldu. Kültür ve Turizm Eski Bakanı Ertuğrul Günay tarafından başlatılan çalışmalar yeni bakan Ömer Çelik tarafından uygulamaya konuldu. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) hesaplama yöntemini Eurostat ve Dünya Turizm Örgütü’ne göre güncelledi. Ziyaretçi sayısı hesaplamalarında da değişiklik yapan bakanlık, son olarak Suriye’yi istatistiklerden çıkardı. OTELLER GÖRÜŞLER Osman Ayık / Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Başkanı Yılsonu hedefleri tuttu; 38 milyonu yakalayacağız T ürkiye’ye geçen yıl 35 milyon turist geldi. Bu yıl yüzde 8’lik artışla yıl sonuna kadar bu rakamın 38 milyona çıkacağını tahmin ediyoruz. 2013 yılı turizmciler için başarılı geçti. Gezi olayları ve Suriye’deki gelişmeler tedirginlik yarattı. Yüzde 5 ila 8 arasında artışla yılı kapatmayı hedeflemiştik. Gezi ve diğer olaylara rağmen sayılar beklentiler doğ- rultusunda gerçekleşti. Türkiye’ye 2012’de 35 milyon civarında turist geldi. Yüzde 8 civarındaki artışla bu rakam, yaklaşık 38 milyona ulaşacak. 2014 ve 2015 yıllarında önemli büyümelerin gerçekleşeceğine inanıyoruz. Dünya sıralamasında en çok misafir ağırlayan 6’ncı ülke konumunda olan Türkiye’nin kısa sürede ilk 5 arasında yer almasını hedefliyoruz. Gülçin Güner / Gold City Complex Genel Müdürü Alanya’nın öncelikli hedefi “sezonu uzatmak” B u yıl, Alanya için sezon iyi geçti. 2013 sezonunu yüzde 4’lük bir artışla kapatacağız. ALTİD üyelerinden aldığımız verilere göre 2013 yılının Mayıs-Ekim arası 6 aylık ortalama doluluk oranı yüzde 85 oldu. Yabancı ziyaretçilerin milliyet dağılımında ilk sırada Rusya (%27,4), ikinci sırada Almanlar (%24), üçüncü sırada İskandinav ülkelerinden (%14,2) gelenler aldı. Türk ziyaretçi oranı ise (% 8,5) şeklinde oldu. Rus ziyaretçi sayısı bu yıl arttı. Önceki yıllara göre bu sezon da Ekim ve Kasım aylarına kaymalar yaşadık. Veriler itibariyle 2013’ü yüzde 4’lük artışla kapatabileceğimizi söylemek mümkün… Bölgede yatak 12 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 arzının kontrol edilmesi ve planlanması gerekiyor. Rekabetin; misafir memnuniyeti ve kalite yönünde gelişiminin devam ettirilmesi önemli… Fiyat ve kalite dengesi önemli; TL/ Dolar /Euro paritesi de sezon için önem taşıyor. Gelirlerimiz yabancı para cinsinden, giderler ise TL bazlı oluyor. Ayriyeten mal girdisinde KDV oranlarının değişken olması da KDV farkı yaratıyor. Alanya turizminde en önemli konu turizmi yıl boyunca yapmak. Amacımız kış döneminde uygun tesislerin açık kaldığı, kalifiye personelin yıl boyunca istihdam edildiği, personel sirkülasyonun minimum olduğu, çevre ve kültürü öne çıkartmış, halkına ve dolayısıyla misafirine saygılı, sürdürülebilir turizmin en güzel örneği olarak gösterilen ve de her kesime hitap eden bir destinasyon olabilmek. Alanya bu anlamda kurumlar eşgüdümünde çok iyi çalışmaların ilk adımlarını atmış durumda. Bin seyirci kapasiteli 10 kulvarlı kapalı olimpik yüzme havuzu, Konaklı Kongre Merkezi, 15 bin kişilik stadyum yatırımlarının yanı sıra yol çalışmasının başlamasıyla çalışmaların süreceği Akdağ projesi ve golf alanları yatırım süreci ile bölgemiz turizmini hem çeşitlendirmiş hem de uzatmış olacağız. K. Kaan Kavaloğlu / Limak Holding Turizm Koordinatörü Son 10 yılın en mükemmel sezonunu yaşadık S on 10 yıl içinde 2013 otelcilik açısından mükemmel bir yıl oldu. Bu sadece bizim başarımızdan kaynaklanmadı. Yakın coğrafyamızdaki problemlerin ve kur politikalarının ilk defa bizim lehimizde olduğu bir yıl yaşadık. Hem karlılıkta hem de cirolarda ciddi artış yakaladık. 2014 yılı için gelen ilk veriler olumlu yönde. İngiltere’nin yanı sıra Belçika, Almanya, Hollanda’dan gelen ilk rakamlar olumlu. Ancak şu an her şeyin olumlu görünmesi 2014’ün mükemmel bir yıl olacağı anlamına gelmez. Sosyopolitik engeller görüyorum. Türkiye bunları aşacaktır ama yakın coğrafyamızdaki problemler hemen bitecek gibi görünmüyor. Türkiye ve Antalya kolay terkedilen bir destinasyon değil ama tercih edilmeyen bir destinasyon olabilir. Şu an için rüzgar arkamızda. 2014 yılı şu ortamda fena görünmüyor. İlker Yeşilmen / Boyalık Beach Hotel & Spa Genel Müdürü İlk sezon olmasına rağmen keyifli ve başarılı bir sezon geçirdik 28 Haziran tarihinde kapılarını misafirlerine açan tesisimiz için ilk sezon oldukça olumlu, keyifli ve başarılı geçti. Açılış otellerinde yaşanabilecek sıkıntıların hiçbiriyle karşılaşmadık. Bütçemizin üzerinde bir doluluk ile sezona devam ediyoruz. Bu arada yeni açılmış olmamıza rağmen kadronun çok hızlıca oturması, personelin tesisi hemen sahiplenmesi ve misafir memnuniyet oranının yüzde 95-96’larda olması bizleri daha çok sevindirdi. Çeşme oteli olduğumuz için çoğunlukla Türk misafirleri ağırlıyoruz. İç pazarda sezon başında yaşanan bazı sıkıntılardan çok etkilenmedik. Fakat beklemediğimiz şekilde özellikle konaklayan misafirlerin olumlu görüşlerini aktarmaları, yaymaları ve internet üzerinden yapılan çalışmalar ışığında Avrupa pazarından toplantı grupları aldık. Ayrıca bölge için alternatif pazar diyebileceğimiz Azerbaycan, Danimarka ve Uzakdoğu’dan misafirlerimizin gelmesi bizler için tatlı bir sürpriz oldu. Planladığımız gecelemelerin yüzde 3 altında kalmamıza rağmen beklenen ciro ve karlılıkta yüzde 30’un üzerinde seyreden bir sezon yaşadık. 12 ay açık kalacağız Bölgemizdeki kış dönemi başlangıcı ekim sonu itibarı ile başlıyor. Biz 12 ay açık bir tesisiz. Kışın MICE’a ağırlık vereceğiz. Bakanlıklar, federasyonlar, üniversiteler, şirketler, organize sanayi bölgelerinde faaliyet gösteren firmalar ve birçok uluslararası şirketlerin toplantı grupları ve kongreler ile bu dönemi geçireceğiz. Ekim ayı doluluğumuz yüzde 78 idi. Toplantı grupları sayesinde kasım ayı doluluklarımız yüzde 62 ile beklediğimizden iyi gitti. İlk kışımız olmasına rağmen beklentimizin üzerinde geçireceğiz. Sürekli yapılan iç ve dış seyahatlerin geri dönüşlerini oldukça erken almaya başladık. Ayrıca bölgeye özel olan termal suyumuz, Shine SPA bölümümüzdeki özel masaj, bakım ve terapileri içeren kişiye özel paketler ile sağlık turizmi ile kış dönemini destekleyeceğiz. Şu an görüşmeleri tamamlanan diğer bir çalışmamızda kış için 4-5 adet ayrı aktivite organizasyonları olacak. Boş tarihlerimizde ağırlıklı İzmir ve çevresinden gelecek olan misafirlerimize el sanatlarından dans kurslarına, yöresel yemek tariflerinden sağlıklı yaşam egzersizlerine, nefes tekniklerinden yaşam koçluğuna kadar birçok dönemsel aktivite- ler yapacağız. Kışın yüksek karlılıktan çok, karlılıkla beraber daimi personel sayılarımızı korumayı amaçlıyoruz. Kış sezonu için Avrupa pazarından misafirlerimiz gelmeye başladı. Özellikle Haziran sonu, Eylül ve Ekim aylarında yurtdışından gelen toplantı grupları ile uzun kış dönemi için bazı noktasal çalışmalar yaptık. Oradan geri dönüşler gelmeye başladı. Ama genel olarak bakıldığında tabiî ki iç pazar her segmentte ön planda olacaktır. Ekrem Curnal / Sunpark Hotels Bu sezon yüzde 15 büyüme yaşadık A lanya’da 5 apart otel işletiyoruz. 2013 yılını geçen yıla göre yüzde 15 artışla kapattık. Sezonda doluluklarımız çok iyiydi. Ciromuzda da yüzde 15 artış oldu. Biz ağırlıklı İskandinav pazarıyla çalışıyoruz. Zaten yüzde 15 büyüme hedeflemiştik. Gezi olaylarından ya da Mısır’da yaşanan gelişmelerden biz hiç etkilenmedik. Çünkü bizim hedef kitlemiz farklı. Apart otelleri tercih eden ve tekrar gelen müşterilere hitap ediyoruz. Dolayısıyla bu dalgalanmalardan bizim grubumuz pek etkilenmiyor. Kışın Sunpark Beach ve Sunpark Marin otellerimiz açık olacak. Şu an doluluklar zayıf geçiyor ama ocak döneminde bir artış bekliyoruz. Kışın dinlenme amaçlı gelen ve uzun dönem konaklayan yaşlı İskandinav turistleri ağırlıyoruz. 2014 sezonuna ilişkin de bir şey söylemek için henüz erken ama tur operatörleriyle yaptığımız görüşmelere göre 2012 seviyesinde olacağı yönünde bir beklenti var. Bu da bizim için memnuniyet verici. 12’2013 ǀ turizm&yatırım ǀ 13 OTELLER GÖRÜŞLER Nevzat Erol / Çenger Beach Resort İşletmecisi ve Yöneticisi Sezonu kur artışı ve Mısır olayları kurtardı 5 yıldızlı Çenger Beach Resort Antalya Manavgat’ta faaliyet gösteriyor. 2013 sezonunda iyi bir yıl geçirdik. Doluluklar geçen yılla aynı oldu. Ama Gezi Olayları nedeniyle sektör yüzde 20 oranında hem müşteri kaybetti hem de kazanç kaybetti. Bu kaybı da Mısır’daki karışıklık nedeniyle Türkiye’ye kayan misafirler telafi etti. Şayet Mısır’daki bu olaylar olmasaydı, sezon iyi geçti diyemeyecektik. Ayrıca kurun yükselmesi de bizim açımızdan çok iyi oldu. Dolayısıyla sektörü bu yıl hem kurun yükselişi hem de Mısır olayları kurtardı. Gezi olaylarının faturasını Türkiye’deki tüm turizmciler ödedi. Örneğin Türkiye’yi çok iyi tanıyan Almanlar son dakikaya kadar rezervasyon yapmadılar ve olaylar bittikten sonra yüzde 20’ye varan indirimlerle Türkiye’ye geldiler. Pazarda son dakika satışları ve fiyat çok belirleyici… Bun- ları verdiğinizde müşteri geliyor. Son dakika satışları nedeniyle fiyatlar ciddi oranda düştü. Yaşanan gelir kaybı da döviz kurundaki artışla telafi edildi. Öte yandan Türkiye, turizmde pazar çeşitliliğini sağladı. Avrupa, Rusya, Batı Avrupa, Ş. Sadun Alp / Sürmeli Efes Genel Müdürü Selim Soylu / Alaiye Hotels 2012’den yüzde 5 daha iyi bir sezon geçirdik 2 013 sezonunu geçen yıla göre yaklaşık yüzde 5’lik bir artışla kapattık. Çalıştığım pazarlara baktığınızda, temmuz ayında sıkıntı büyüktü. Para kazandığımız en önemli ay olmasından dolayı karlılığımıza olumsuz yansıdı ancak sonraki ayların toparlanması ile birlikte zarar kapatıldı. Ramazan ayı nedeniyle iç pazar çok düşmüştü. İskandinav pazarının yükselmesi sürpriz oldu diyebiliriz. Sezonda döviz kurunun artması bize çok olumlu yansımadı çünkü dövizle borçlu olduğumuz için maalesef kambiyo zararımız oldu. Kışın her iki otelimiz de açık olacak. Kış sürprizlerle dolu, ancak geçen yıldan farklı olmayacağı kanısındayım. Biz kışın daha çok Almanya, Türkiye, Hollanda ve İngiltere pazarlarından müşteri ağırlıyoruz. 14 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 Polonya, Macaristan gibi pazarlarla devreye girmeseydi Türk turizmi şuan geldiği noktaya gelemezdi. Pazar çeşitliliği dengeyi sağlıyor. 2014 için henüz erken ama şuanda pazarlarla ilgili bir sıkıntı yok. Satışlar durgun seyrediyor. Kârlılıkta düşüşler yaşandı 2 013 sezonu, beklentilerimizi tam olarak karşılamasa da gene de ülkemiz ve şirketimiz adına olumlu geçti. Bazı olumsuzluklar nedeni ile sezonun en hız kazandığı bir dönemde belirli bir süre rezervasyon akışının durduğunu gözlemledik ve bu da bizleri olumsuz etkiledi. Her ne kadar daha sonra toparlanmalar olsa da bu toparlanmalar daha çok fiyat düşürmelerle birlikte etkisini hissettirdi. Özellikle İngiliz, Romen ve İran pazarlarında belirli düşüşler yaşadık; Bulgar ve Rus pazarında ise ciddi artışlar yakaladık. Doluluklar açısından bakıldığında 2012 yılı ile başa baş bir sezon gibi görünüyor ancak 2012 sezonunun yaklaşık olarak yüzde 3-4 altında bir doluluk yaşandı. Karlılıkta maliyetlerin ve girdilerin çok yüksek olması nedeniyle düşüşler yaşandı. Döviz kurlarındaki artışlar sezon başında olsaydı bizler açısından çok daha iyi olurdu. Çünkü otellerin erken rezervasyon döneminde almış oldukları öde- meler kur artışlarından önce oldu. Dolayısıyla kur farkları aleyhimize bir faktör olarak ortaya çıktı. Daha sonra kurlardaki artış satın almadaki gücümüzü arttırdı. Kış sezonunda da tüm otellerimiz açık olacak. Kış sezonunda yerli misafirler ağırlıkta olmakta, özelliklede banket, toplantı, Anadolu grupları bizlerin doluluğunda önemli bir yer teşkil ediyor. OTELLER GÖRÜŞLER Aşkın Kahraman / Akka Hotels Turizm Koordinatörü Artık dalgalı sezon değil; iyi periyot veya kötü periyot var S on bir iki yıldır yaşadıklarımızdan gördüğümüz, artık her sezon kendi içinde dalgalanmalar ile geçiyor. Bunun adına belki de iyi sezon ya da kötü sezon değil de; iyi periyot kötü periyot diyebiliriz. Ayrıca değişmeyen bir gerçek var; bu da fiyat hizmet standartının uygunsa ve piyasada afaki fiyat dalgalanmaları yok ise işlerin iyi gitmesi olağan bir sonuç. Aksine bir durum ise tesisler ve bölgeler bazında ayrıca değerlendirilmesi gereken bir konudur. Akka Hotels olarak 2013 yılında geçtiğimiz yıllara göre iyi diyebileceğimiz bir sezon geçirdik. Planlamalarımızın yüzde 5 üzerine çıktık. Sezona iyi başladık çok iyi bir erken rezervasyon aldık. Özelliklere BDT pazarında erken rezervasyonun payında ciddi derecede artış oldu. Erken rezervasyondan olumlu sonuç almak sezonun sıkıntılı dönemlerinde piyasada daha az rekabet etmemize ve fiyatlarımızı daha az indirmemize neden oldu. Ancak yeni açılan tesisler ve piyasa koşulları sonucu ortaya çıkan fiyatlar ile Balkan pazarında geceleme kaybı yaşadık. Bu kaybı BDT ve diğer pazarlarla telafi ettik. Özellikle yeni tesisler fiyat ile misafir almak istiyorlar. Bu durum önümüzdeki yıllarda da devam edecek. Bahane üretmek yerine alternatif üreterek bu tip sorunları çözmeyi planlıyoruz. Ayrıca tesislerimizin Kemer’de olması bizi sürekli piyasa koşulları ile mücadele etmeye hazırlıklı kılıyor. Bu nedenle, artık bizim için de, piyasa için de iyi sezon kötü sezon yok aslında. Yaşananlar ve yaşanacaklar tesisler bazında olup her tesisin gerçeği bir birinden farklı oluyor. İyi bir sezonun ardından kışın iki tesisimizi açık tutacağız. Hizmet standardımızı yükseltmek adına Kemer bölgesindeki tesislerimizi kapatmamayı tercih ediyoruz. Kışın ağırlıklı Alinda tesisimizde Alman ve Rus misafirler ile toplantı grupları ağırlıyoruz. Antedon tesisimizde ise İngiliz, Alman, Rus misafirleri ile toplantı gruplarını ağırlıyoruz. 2014 sezonu için ilk veriler olumlu görünüyor. Genel piyasa koşullarının iyi olacağını düşünüyorum. Döviz kurları 2013 sezonun olumlu etkide bulundu, 2014 yılında ise bu seviyelerin korunması karlılıklarımızın korumasına etki edecektir. M. Boğaçhan Cönkeroğlu / Fame Residence Lara&Spa Genel Müdürü Kurun yükselmesi tüm otelciler tarafından memnuniyetle karşılandı F ame Residence Lara & Spa olarak genelde iyi ve sorunsuz bir yıl geçirdik. 2012 yılına oranla erken rezervasyon döneminde daha kısa zamanda daha fazla rezervasyon alarak sezona çok daha rahat şekilde girdik. Bu dönemde Avrupa pazarında beklediğimizden daha fazla ilgi gördük ve sezonun birçok döneminde satışları durdurmak zorunda kaldık. Fakat temmuz ayında yaşanan durgunluk tüm bölgede olduğu gibi bizi de etkiledi. Bu yıl kış aylarından başlayarak yüksek doluluk oranları ile sezonu kapattık, bu da ciro ve kar bakımından iyi bir yıl geçirmemizi sağladı. Kurların uzun bir süreden sonra yükselmesi tüm otelciler tarafından memnuniyetle karşılandı. Özellikle son 2 yılda ülke enflasyonunun çok üzerinde olan otel işletme maliyetlerinin düşmeye başlaması 16 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 karlılık oranını olumlu etkiledi. Arz talep dengesi açısından bakıldığında Antalya’ya gelen turistlerin sayısı yeni açılan otellerin yatak arzını şimdilik karşılıyor ama hedeflenen dolulukları yakalamak için oteller maalesef belli aksiyonlara gitmek zorunda kalabiliyorlar. Kaliteli hizmet veren ve fiyat/kalite oranı iyi olan oteller bu durumdan fazla etkilenmiyor ancak bana göre artık Antalya için arza göre talep yaratılmaya çalışmak yerine talebe göre arz yapılması gereken döneme girdik. Fame Residence Lara &Spa her yıl olduğu gibi kış sezonunda açık olacak. Grubun Kemer ve Göynük’te bulunan diğer 4 oteli ise kapalı olacak. Kış sezonu için rezervasyon akışımız geçen yıla aynı oranda gidiyor. Kış sezonunda Avrupa pazarından gelen ve uzun dönem konaklayan sadık misafirleri- miz en büyük oranı oluşturmakla beraber bölgedeki diğer oteller gibi spor grupları ve toplantı grupları kış sezonu için otel dolulukları açısından önemli bir yer tutuyor. OTELLER HABER Türkiye’de kayak merkezlerinin sayısı artıyor Tur Operatörleri Platformu’nun yaptığı araştırmaya göre gençlerin kayak sporuna olan ilgisi artıyor. Türkiye’de oluşan bu talebi karşılamak amacıyla yeni kayak merkezleri ekleniyor. Talep artışından yurtdışındaki Courchevel, Chamonix, St. Moritz, Zell am See gibi kayak merkezleri de nasibini alıyor. T ur Operatörleri Platformu’nun sözcüsü Cem Polatoğlu, gençliğin kayak yapmayı çok sevdiğini ve bu sporu yapanların sayısının hızla çoğaldığını ifade etti. Tesislerin azlığı nedeniyle yurtdışındaki kayak merkezlerinin tercih edildiğini belirten Polatoğlu, özellikle, sömestr tatili döneminde otel bulmanın oldukça zor olduğunu ve fiyatların bu dönemde 3 katına kadar yükseldiğini kaydetti. Araştırmaya göre Türkiye’de kayak yapmak isteyen kesim yurtdışındaki tesisleri de sömestr tatilinde tercih ediyorlar. Yurtdışında Courchevel, Fransa’daki Chamonix, İsviçre’de St. Moritz, Avusturya’daki Zell am See, İtalya’da Cortina, Amerika’da Aspen, Bulgaristan’da Borovets’e binlerce Türk kayak yapmaya gidiyor. Geçen yıl Courchevel’e gidenlerin sayısının 3 bin 500’e çıktığını belirten Cem Polatoğlu, kişi başı ortalama harcamanın ise 3 bin ile 10 milyon Avro’nun üzerinde olduğunu ifade ediyor. Bulgaristan’a giden Türk kayak sever sayısı ise 8 bin 500 kişi civarına çıktı. Türkiye’de 50 kayak merkezi proje veya yapım aşamasında Türkiye’de ise 3 bin metre yüksekliği aşan ve kayak için uygun 100’ün üzerinde dağ bulunuyor. Tur Operatörleri Platformu’nun yaptığı araştırmaya göre kullanıma açık kayak merkezlerinin sayısı 51’e ulaşırken; 50 yeni merkez ise 18 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 proje veya yapım aşamasında bulunuyor. Bitmiş, geliştirilmekte olan veya proje aşamasındaki yeni kayak merkezlerinin bazıları şöyle: ❆ Kayseri - Erciyes; Erciyes 160 km pistleri ile Alplerden sonra Avrupa’nın ikinci büyük kayak merkezi olacak. Merkezin ilk etabı hizmet vermeye başladı. ❆ Erzincan - Sakaltutan -Bolkar; Merkez, Erzincan’a 40 km’lik mesafede, Bolkar dağlarında kurulu. Kayak merkezinde 1050 metre uzunluğunda, 1200 kişilik bir teleski tesisi ile 300 metre uzunluğunda baby-lift tesisi ve bir de kayak evi bulunuyor. Pist uzunluğu 1100 metre ve orta-zor düzeydedir. ❆ Erzurum - Konaklı Kayak Merkezi; Şehir merkezinden 17 km uzaklıkta bulunan Konaklı Kayak Merkezinde en uzun lift 2145 metre. En üst noktası ise 3185 m yüksekliktedir. 16 pisti bulunuyor. ce İlçesi sınırlarında Hazarbaba Dağı Elazığ’a 25 kilometre uzaklıkta. 2 bin 347 metre zirvesi bulunan Hazarbaba Dağı’nda kayak sezonu aralık- mart ayı arasında. Tesisin mevcut tele-ski tesisi, 2000 yılında büyütülerek 1700 metreye çıkarıldı. Horizontal 8 pist bulunuyor. Kayak pistleri 3 km. uzunluğunda. ❆ Isparta - Davraz Kayak Merkezi; Akdeniz bölgesinde Isparta il sınırları içerisinde il merkezine 26 km. uzaklıkta. Davraz Dağı, 2635 m zirve yüksekliğine sahip, Davraz Kayak Merkezinde ise 3 Adet otel ve 5 km’ye ulaşan uzun parkurlar bulunuyor. Isparta şehir merkezine 26, Süleyman Demirel Havaalanına 58km uzaklıktadır. 2 adet 300 metrelik baby lift dışında 1210 metre uzunluğunda telesiyej ve 624 metre uzunluğunda teleski ile 2100 metre yüksekliğe ulaşılıyor. ❆ Erzurum - Kandilli Kayak Merkezi; Şehir merkezine 36 km uzaklıkta. Pistlerin rakımı ise 1.713-1.767 m arasında değişiyor. 2.5km, 3.75km ve 5 km mavi ve kırmızı pistler mevcut. ❆ Bitlis Kayak Merkezi; Şehir merkezinde yer alan kayak merkezinde kayak evi ile bir teleski tesisi bulunuyor. Tesisin uzunluğu 725 metre, kapasitesi ise 710 kişidir. 1000 metre uzunluğunda orta ve zor pist mevcut. Bölgede kayak için uygun aylar Aralık-Nisan arasıdır. ❆ Elazığ-Sivrice–Hazarbaba; Sivri- ❆ Bingöl - Yolaçtı (Kurucadağ); Bingöl şehir merkezine 25 km. mesafede kayak merkezinde 925 metre uzunluğunda bir teleski mevcut. Ayrıca, kayak evinin yanı sıra acemi ve ileri düzey kayakçılar için pistler mevcuttur. En uzun pisti ise 1000 metre. ❆ Bolu - Gerede Arkut Dağı Kayak Merkezi; Gerede’ye 5 km mesafede bulunuyor. Kayağa yeni başlayanlar için 900 metrelik ideal pistlere sahip. ❆ Kastamonu - Ilgaz Yıldız Tepe kayak merkezi; 1800 metre rakımda yeni bir kayak merkezidir. Telesiyej uzunluğu 1300 metre; pist uzunluğu ise 1700 metredir. Aynı zamanda kayak merkezinde iki adet konaklama tesisi mevcut. ❆ İzmir – Ödemiş - Bozdağ; Tesis, İzmir ili, Ödemiş İlçesi, Bozdağı Köyü sınırları içinde Bozdağı’nda kurulu. Aralık ile Mart ayları arasında kayak yapılabiliyor. Kayak alanları 1700-2157 metre yükseklikleri arasında bulunuyor. Bozdağ Kayak Merkezi Oteli, Balçova Termal tarafından işletiliyor. ❆ Gümüşhane - Zigana Kayak Merkezi; 2.032 metre yüksekliğe sahip olan kayak merkezinde 1 adet teleski ve baby-lift mevcut. 661 metre uzunluğunda ve 843 kişilik merkez, kayak mevsimi Aralık-Nisan arasında oluyor. ❆ Ağrı - Bubi Dağı / Güneykaya – Eleşkirt Ağrı; Ağrı şehir merkezine 18 km. uzaklıkta. 1227 metre uzunluğunda, 600 kişilik bir teleski, 1 adet alt istasyon binası içinde oturma salonu bulunuyor. Kayak için en uygun zaman Aralık-Nisan ayları arasında oluyor. En uzun Pist uzunluğu 1.200 metre olan Ağrı Eleşkirt Güneykaya kayak merkezinde bir otel, iki adet günübirlik tesis mevcut. ❆ Antalya - Saklıkent; Beydağları üzerinde bulunan kayak merkezinde toplam 3 km’lik pist bulunuyor. ❆ Burdur - Salda Kayak Merkezi; Kayak alanı, 2.079 metre rakımdadır. En uzunu 1.600 metre en kısası 950 metre olan toplam 5 pistten oluşan kayak merkezindeki teleski tesisinin hat uzunluğu 860 metredir. ❆ Kars - Sarıkamış; 2.634 metre yüksekliğindeki kayak merkezi Kars Havaalanı’na 50 km, şehir merkezine ise 60 kilometre uzaklıktadır. Toplam 12 km’yi bulan 5 etaplı piste sahip. ❆ Kütahya - Gediz Murat dağı kayak merkezi; Murat Dağı’nın zirvesi 2 bin 340 rakıma sahip. 1870 metere yüksekliğine kurulan kayak pistleri mevcut. ❆ Ankara-Elmadağ; Şehir merkezine 18 kilometre uzaklıktaki Elmadağ’ın yüksekliği 1.850 metredir. 900 metre uzunluğunda 1 adet pisti var. ❆ Muğla-Erendağı Kayak Merkezi; 1650 metre uzunluğunda ki hat üzerinde teleski tesisiyle günde 800 kişi taşınabiliyor. 4 km. uzunluğundaki yeni kayak pistinin ise önümüzdeki sezona yetiştirilmesi planlanıyor. ❆ Samsun – Ladik; Kayak merkezinin 650 metre uzunluğunda pisti bulunuyor. ❆ Nemrut Kayak Merkezi; 2 bin 550 metre pist uzunluğuna sahip. 75 yataklı konaklama tesisi bulunuyor. Yapım Aşamasında olanlar; Erzincan-Ergan Dağı Kayak Merkezi; Zirvesi 3 bin 258 m. Tesis tamamlandığında 12 kilometrelik kayak pisti olacak. Malatya Kayak Merkezi; Yama Dağı Kayak tesisinde çalışmalar devam ediyor. 70 yataklı bir tesis inşa edildi. Tunceli - Ovacık Kayak Merkezi; 1200 metre uzunluğunda teleski yapılıyor. Ayrıca kayak merkezinde yapılacak olan konaklama tesisi, 5 katlı, 34 odalı ve 75 yataklı olacak. Hakkari - Şemdilli Kayak Merkezi Tarsus-Gülek Karboğazı Kayak Merkezi Van-Abalı Kayak Merkezi; Van merkeze 35 kilometre uzaklıkta Artos dağının zirvesinde ve 2 bin 800 rakımlı. Kayak merkezinde henüz konaklama tesisi yatırırmı ise bulunmuyor. Ardahan - Yalnızçam’da; bir adet sabit klemensli telesiyej ve bir adet teleski inşa edilecek. Sivas - Yıldız Dağı Kış Sporları Turizm Merkezi Geliştirme veya proje aşamasında olanlar; Trabzon-Çakırgöl’deki kayak alanının ön fizibilite çalışmaları da tamamlandı. Tesis 2504 rakımlı olacak. Rize Ovit-Trabzon Uzungöl Kayak Merkezi Ordu-Çambaşı Kayak Merkezi Kayseri-Hacılar Kayak Merkezi Konya-Derbent Aladağ Kayak Merkezi Aksaray-Hasandağ Kayak Merkezi Artvin-Atabarı Kayak Merkezi Bayburt-Kop Dağı Kayak Merkezi Çankırı Yıldız Tepe Kayak Merkezi Bursa-Alaçam Kayak Merkezleri 12’2013 ǀ turizm&yatırım ǀ 19 OTELLER HABER Uluslararası ve Kültürlerarası Diyalog Enstitüsü’nün 2’nci toplantısı yapıldı Uluslararası ve Kültürlerarası Diyalog Enstitüsü’nün ikinci toplantısı Belek’te yer alan Gloria Verde Resort otelinde yapıldı. Ana konusu turizm olan toplantıda, kitle turizminden Mallorca’nın turizm yapısına kadar birçok konu ele alındı. M erkezi Berlin’de bulunan Uluslararası ve Kültürlerarası Diyalog Enstitüsü’nün (Inter Dialog Institü - IDI) ikinci toplantısı Antalya’nın turizm merkezi Belek’teki Gloria Verde Resort otelinde gerçekleşti. Toplantının ana başlıklarını ‘‘Kaliteli Turizme Doğru” ve ‘‘Kriz Bölgeleri’nde Turizm” oluşturdu. Önemli konuşmacıların katıldığı toplantıya çok sayıda yerli ve yabancı konuk katıldı. Gijon: ‘‘Mallorca, ucuz tatil bölgesi haline dönüştü” Toplantıda konuşan Özaltın Holding Yönetim Kurulu Başkanı ve IDI Kurucu Başkanı Nuri Özaltın, merkezi Federal Almanya’nın başkenti Berlin’de bulunan Uluslararası ve Kültürlerarası Diyalog Enstitüsü’nü kendi başkanlığında kurulduğunu ifade etti. İlk toplantının Mart ayında gerçekleştiğini hatırlatan Özaltın, her yıl iki yuvarlak masa toplantısını Gloria otellerinde yapacaklarını dile getirdi. Konuşmacı olan Mallorca’nın Turizm Bölümü Başkanı Alvaro Gijon ise Mallorca’nın ucuz tatil bölgesi haline dönüştüğünü, zengin turisti çekmek için yeni planlamalar yapacaklarını kaydetti. IDI Genel Sekreteri Hüseyin Baraner de şu anda Yemen’den Küba’ya kadar tüm dünyada 7 bin 414 otel inşaatı bulunduğunu ve dünyanın turizm sektörüne yönelmesinin en büyük nedeninin istihdam yaratmak olduğunu vurguladı. Panelde konuşmacı olarak katılan Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Başkanı Osman Ayık ise kitle turizminin vazgeçilmez olduğunu; kaynaklarını tüketmeden uygun ürünler yaratmanın görevleri olduğunu aktardı. Workinn Hotel, misafirlerine ‘merhaba’ dedi Uyar Group’a bağlı Golden Key otellerinin 4’üncüsü Workinn Hotel misafirlerini ağırlamaya başladı. Kocaeli Gebze’de yer alan Workinn Hotel, yeşil bina sertifikası Leed Gold aldı. A ynı zamanda, Feng Shui öğretisine göre tasarlanan otelde, ağaç, ateş, toprak, metal ve suyun değişik formları, renkleri ve materyalleri kullanılarak; dengeli dağıtım sergilendi. Yin ve Yang’ın dengesinin lobi, restoran, bar, pastane, toplantı odaları, spor ve Spa alanları gibi ortak mekanlarda ve odaların tamamında hissetmenin mümkün olduğu Workinn Hotel’de 105 business room, 26 executive room, 2 engelli odası, 20 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 14 junior suite, 8 premier suite, 6 apart room, 1 Kral Suitin’den oluşan toplam 162 adet oda mevcut. Açık mutfağın egemen olduğu otelin, mutfaklarında ise İnoksan imzası yer aldı. OTELLER HABER Kolin Hotel, 10’uncu yaşını kutladı Çanakkale’de şehir otelciliği alanında hizmet veren, şehrin tek 5 yıldızlı oteli Kolin Hotel, 10 yıldır misafirlerini ağırlıyor. Kolin Hotel, 10’uncu hizmet yılını büyük bir gala yemeği ile kutladı. Galaya, turizm sektörünün ve iş dünyasının öne çıkan isimleri katıldı. Ç anakkale’de 2003 Eylül’ünden beri hizmet sunan Kolin Hotel, 10’uncu yılını büyük bir etkinlikle kutladı. Köklü seyahat acenteleri, şehrin ileri gelenlerinin yanı sıra sivil toplum kuruluşlarının temsilcilerinin katılımıyla gerçekleşen 10’uncu yıl gala gecesinde konuşma yapan Kolin Hotel Genel Müdürü V. Ahmet Pınar, geçen süre içerisinde gerek konum, gerek yapısı gerekse verdikleri hizmet ile ulusal ve uluslararası düzeyde turizm ve iş camiasında methiye ile bahsedilen bir isim bir marka olduklarını söyledi. Güney Marmara bölgesindeki 5 yıldızlı oteller arasında ilk 3’e girmeyi başardıklarını dile getiren Pınar, Çanakkale otelciliğinde de lokomotif bir görev üstenerek; her za- man örnek olduklarını vurguladı. Pınar, elde edilen başarıların kendilerini yeni yatırımlara teşvik ettiğini aktararak; yakın zamanda İstanbul’da açılacak olan Radisson Blu Tuzla ile de misafirlerini ağırlamaya başlayacaklarını kaydetti. Ece Vahapoğlu’nun sunuculuğunu yaptığı 10’uncu yıl kutlaması, Ankara’dan özel olarak gelen Ayhan Tekin Orkestrası’nın müzikleri eşliğinde gerçekleşti. Galada, ayrıca Kolin Hotel Genel Müdürü V. Ahmet Pınar, otele verdiği hizmetlerinden dolayı departman amirlerine ve davetlilere teşekkür ettikten sonra dev 10’uncu yıl pastası kesildi. Dünya Seyahat Ödülleri 2013’te Türkiye’den üç otel ödül kazandı Dünya Seyahat Ödülleri 2013 (2013 World Travel Awards) Katar’daki La Cigale Hotel’de düzenlenen tören ile sahiplerini buldu. InterContinental Hotels&Resorts, “Dünya’nın Lider Otel Markası” seçilirken, “Dünya’nın Öncü Destinasyonu” olarak Dubai belirlendi. “Dünya’nın Öncü Oteli” ise Burj Al Arab oldu. Gecede 4 Türk oteli de ödüle layık görüldü. T ürkiye’den üç otel ödüle layık görülürken; yurtdışında faaliyet gösteren Türk otel markasına ait bir otel de ödül sahibi oldu. Aynı zamanda, Cornelia Diamond Golf Resort&SPA oteli ayrı iki kategoriden ödül aldı. Türkiye’den ödül alanlar ve kategorileri ise şöyle; World’s Leading All Suite Hotel&SPA: Hotel Les Ottomans, World’s Leading Fully Integrated Resort: Cornelia Diamond Golf Resort&SPA, World’s Leading Golf Resort&SPA: Cornelia Diamond Golf Resort&SPA, World’s Leading Luxury Sharia Compliant Hotel: Angel’s Peninsula, World’s Leading Lifestyle Resort: Rixos The Palm Dubai Hotel, Birleşik Arap Emirliği. 22 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 OTELLER HABER ‘En Havalı 13 seyahat noktası’ndan biri The Marmara Antalya oldu Dünyanın önemli haber portallarından Cnn.com, ‘En havalı 13 seyahat noktası” seçkisini belirledi. The Marmara Antalya’nın da içerisinde olduğu seçkide Royal Caribbean’ın da yer aldı. C nn.com’da yer alan haberde The Marmara Antalya, dünyanın ilk dönen oteli özelliğiyle listeye girdi. Ayrıca, haberde otelin özellikleri aktarıldı. The Marmara Antalya’nın şu özellikleri belirtildi: “The Marmara Antalya dünyanın ilk dönen oteli. 2 bin 750 tonluk bina, 478 ton suyun bulunduğu bir tankta, suyun üstünde duruyor. Binanın en alttaki üç katı suyun altında yer alırken, yüzeydeki üç katı 6 elektrik motorunun desteği ile dönüyor. Ziyaretçileri manzaradan asla sıkılmayacakları bir otel deneyimi bekliyor.” Seçilen diğer seyahat noktaları ise şunlar oldu: 1- Royal Caribbean Radiance of the Seas 2- QT Hotel, Sydney, Australia 3- Holiday Inn Shanghai Kangqiao, Shanghai, China 4- Gladstone Hotel, Toronto 5- Hotel Montaña Magica, Los Rios, Chile 6- Royal Princess cruise ship 7- Marmara Antalya, Antalya, Turkey 8- Changi Airport, Singapore 9- Radisson Blu Stansted Airport, Essex, UK 10- Wakayama Prefecture, Japan 11- Rangalis Island, Maldives 12- Hualien Farglory Ocean Park, Taiwan 13- InterContinental Danang Sun Peninsula Resort, Danang City, Vietnam İstanbul Marriott Hotel Şişli’nin ‘executive chief’i Hubert Bourdon oldu TUROB’un ‘Afad Farkındalık Eğitimleri’ devam ediyor T .C. İstanbul Valiliği Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) ve Turistik Otelciler, İşletmeciler ve Yatırımcılar Birliği’nin (TUROB) işbirliği ile otellerde çalışan personele yönelik başlatılan eğitim programının yeni döneminde 14 otel daha “AFAD Temel Farkındalık Eğitimine” katıldı. Eğitim, tüm otel personeline yönelik deprem ve acil durumlar için bilinç kazandırılması amaçlayan teorik eğitimleri kapsıyor. Eğitimin ilk dönemine yaklaşık 4 bin 500 sektör çalışan katıldı. ‘Afad Temel Farkındalık Eğitimine Katılan Yeni Oteller’in isimleri ise şöyle: 24 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 1. Eresin Crown Sultanahmet 2. Europark Hotel 3. Holiday Inn Şişli 4. Sheraton İstanbul Ataköy 5. Radisson Blu Conference & Airport Hotel, Istanbul 6. Kalyon Hotel 7. Divan İstanbul Otel 8. Crowne Plaza Old City 9. İstanbul Marriott Hotel 10. Four Seasons Hotel 11. Double Tree by Hilton Old Town 12. Güneş Otel 13. Taksim Point Hotel 14. İstanbul Edition Hotel İstanbul Marriott Hotel Şişli’nin executive chef’i belli oldu. Fransa’dan Mısır’a, İtalya’dan Japonya’ya, Dubai’den Çin’e kadar dünyanın farklı noktalarında çalışmış Fransız şef Hubert Bourdon, İstanbul Marriott Hotel’de özel menüler hazırlayacak. F ransız şef Hubert Bourdon, eğitimini Fransa, Almanya ve İtalya’da tamamlayarak; birçok farklı uluslararası otel zinciri ve önemli restoranlarda deneyim kazandı. Profesyonel kariyerine Fransa’daki restoranlarda başlayan ve ardından Mısır ve Ruanda’da Le Meridien, Azerbaycan’da Hyatt Hubert Regency Hotel, Dubai ve Tokyo’da Bourdon Hilton, Çin’de Waldorf Astoria Shanghai gibi otellerde executive chef, mutfak danışmanı ve mutfak yöneticisi olarak görev aldı. Bourdon, Türkiye’de de Swissotel, Inter-Continental ve Divan Grubunda üst düzey görevlerde bulundu. YATIRIMLAR YATIRIMLAR DOSYA 26 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 El değiştiren otellerde Antalya başı çekiyor Son yıllarda gayrimenkul değeri en fazla artan yatırımların başında gelen oteller, ya işlerin kötü gitmesi ya da çok iyi fiyat teklifleri nedeniyle el değiştiriyor. Turizm ve Yatırım Dergisi’nin derlediği bilgilere göre 2012 ve 2013’te 4 ve 5 yıldızlı 40’tan fazla otel el değiştirdi. El değiştiren otellerin yüzde 75’i ise Antalya’da yer aldı. O tellerin aset (varlık) değerlerinin artması, yatırımcıların dikkatini çekiyor. Otel yatırımlarının hızla arttığı Türkiye’de bir yandan sektöre giren firma sayısı artarken diğer yandan da el değiştirmeler yaşanıyor. Son yıllarda gayrimenkul değeri en fazla artan yatırımların başında gelen oteller, ya işlerin kötü gitmesi ya da çok iyi fiyat teklifleri nedeniyle el değiştiriyor. Turizm ve Yatırım Dergisi’nin derlediği bilgilere göre 2012 ve 2013’te 4 ve 5 yıldızlı 40’tan fazla otel el değiştirdi. El değiştiren otellerin yüzde 75’i ise Antalya’da yer alıyor. 2012-2013’te 40’tan fazla otel el değiştirdi Turist ağırlayan ülke olarak konaklama yatırımlarıyla dikkat çeken Türkiye’de, artan turist sayısı her geçen gün yeni yatırımcıları turizme çekiyor. Turizm işletmeciliği alanında yeterince deneyimi olmayan veya sektörde beklediği karlılığa ulaşamayan bazı yatırımcılar ise otellerini işletme veya satış yöntemiyle elden çıkarıyorlar. El değiştirmelerde otellerin gayrimenkul değerlerinin ciddi oranda artması da etkili oluyor. Bu nedenle 2012 ve 2013’te birçok otelin ya işletmecisi ya da mülk sahibi değişti. Antalya merkezdeki önemli şehir otelleri el değiştirdi Turizm ve Yatırım Dergisi’nin yaptığı araştırmaya göre 4 ve 5 yıldızlı oteller kategorisinde 2012’de 15 otel el değiştirirken, 2013’te 26 otel el değiştirdi. Böylece 30 bine yakın yatak el değiştirmiş oldu. El değiştirmelerin büyük bir kısmı ise Antalya’da yaşandı. Özellikle Antalya merkezde yer alan Dedeman Antalya, Hillside Su, Best Western Khan Otel gibi eski ve önemli şehir otellerinin el değiştirmesi dikkat çekti. Bilindiği gibi Antalya merkezde hizmet veren Divan Talya Oteli de bu yıl renovasyon nedeniyle kapatılmıştı. Antalya’yı Muğla, İzmir, İstanbul ve Ankara illeri izliyor. Oteller geçen yıllara göre değerlendi Diğer taraftan el değiştirmeler 4 ve 5 yıldızlı otellerden daha çok butik ve apart otellerde yaşanıyor. Yaşanan el değiştirmelerde gayrimenkul değerlerinin geçen yıllara göre ciddi oranda arttığı gözleniyor. Online satış kanalı sahibinden. com’un verilerine göre, satılık tatil köyü fiyatları bir önceki yıla oranla yüzde 402 artarak, ortalama satış fiyatı 300 bin TL’den 1 milyon 500 bin TL’ye yükseldi. 2013’te satılık tesis oranı yüzde 38 arttı Sahibinden.com verilerine göre, 2013 yılında satılık turistik tesis sayısında yüzde 38 oranında artış yaşandı. En yüksek ilan adedi artışı yüzde 90’lık oranla butik otellerde yaşanırken, butik oteli yüzde 38 ile apart oteller ve yüzde 33 artışla tatil köyleri takip etti. Turistik tesislerdeki ortalama satış fiyatı ise 1 milyon 725 bin TL olarak kaydedildi. Marmaris’te fiyat yüzde 1355 arttı Sahibinden.com 2013 yılı turistik tesis satış verilerine göre, gözde tatil 12’2013 ǀ turizm&yatırım ǀ 27 » DOSYA YATIRIMLAR El değiştirmeden en çok hareketlilik küçük otellerde yaşandı. Sahibinden.com verilerine göre, 2013 yılında satılık turistik tesis sayısında yüzde 38 oranında artış yaşandı. En yüksek ilan adedi artışı yüzde 90’lık oranla butik otellerde yaşanırken, butik oteli yüzde 38 ile apart oteller ve yüzde 33 artışla tatil köyleri takip etti. beldelerinden Marmaris’te geçtiğimiz yıl ortalama 495 bin TL olan tesis fiyatları, bu yıl yüzde 1355 oranında artarak, 7 milyon 200 bin TL oldu. İlan adedi ise yüzde 200 oranında arttı. Antalya’nın Manavgat ilçesinde de turistik tesis fiyatları yüzde 50 oranında artarak, ortalama 1 milyon 800 bin TL’ye yükseldi. Verilere göre Bakırköy ortalama 6 milyon 500 bin TL ile İstanbul’un en yüksek fiyatla turistik tesis satışının gerçekleştiği ilçesi oldu. En pahalı butik oteller İzmir’de Türkiye’nin son dönemde en çok ilgi gören tatil merkezleri arasında olan İzmir, butik otel fiyatlarıyla öne çıkıyor. sahibinden.com, 2013 turistik tesis sa- tış verilerine göre, İzmir’deki butik oteller ortalama 2 milyon 900 bin TL’den alıcı buldu. İzmir’i ortalama 765 bin TL ile Muğla takip etti. Otel fiyatlarında ise Antalya ortalama 3 milyon 300 bin TL ile ilk sırada yer alırken, İstanbul’da ortalama otel fiyatı 3 milyon 200 bin TL olarak belirlendi. Apart oteller de Antalya’da ortalama 1 milyon 340 bin TL, Muğla’da da ortalama 937 bin 500 TL’den satışa sunuldu. Konaklama sektörü güçlü yapısını koruyor Otel el değiştirmeleriyle ilgili geçtiğimiz aylarda çıkan haberler üzerine değerlendirme yapan Akdeniz Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği (AKTOB) Başkanı Sururi Çorabatır, Türkiye’nin turizmde konuk ağırlayan (incomingci) ülke olması nedeniyle sektörün lokomotifinin konaklama kesimi olduğuna dikkat çekti. Türkiye’nin turizmde 2023 hedeflerine de Antalya öncülüğünde ulaşacağını belirten Çorabatır, otel el değiştirmeleri ile ilgili olarak da şunları söyledi: “2013 turizm sezonu öncesi AKTOB üyesi 455 otelden el değiştirenlerin sayısı 10’u bile bulmuyor. Bu oteller de sektörün en eskilerinden kendi alanında marka olmuş, uzun yıllardır bölgede hizmet veren gruplar tarafından satın alındı. Yatırımların belli bölgelere sıkışması yerine ülkenin her yerine yayılması, yıllardan beri dile getirdiğimiz bir görüştür. Bu görüşü de sektör gerçeği ile ilgili bilgilere dayalı olarak yaptığımız araştırmalarla destekliyoruz. Nitekim şimdi araştırmalara dayandırdığımız bu bilgilerin sektör ile paylaşılması ve kamu yönetimine aktarılmasının sonuçlarını görüyoruz. Turizmin Anadolu’ya yayıldığı gerçeği bilgi ve veriye dayalı bu tespitlerimizin doğruluğunu gösteriyor. Turizmin ve yatırımların Anadolu’ya yayılmasına ilişkin görüşlerimizi her platformda dile getirmekle de kalmıyor bu konuda edindiğimiz deneyim ve birikimleri de paylaşıyoruz.” 28 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 2012 ve 2013’te hangi oteller kimler tarafından satın alındı? G eçen yıl ve bu yıl özellikle Antalya’da el değiştiren veya dikkat çeken satın almalar yaşandı. Bu tesislerden öne çıkan bazı tesisler ise şunlar: Aegean Dreams Hotel Vera Hotels, otel sayısını 7’ye çıktı Antalya’da faaliyet gösteren Vera Hotels & Resorts, Antalya’da 5 yıldızlı 2 yeni oteli daha bünyesine kattı. Grubun Genel Koordinatörü Ali Osman Erbaş, Bodrum’da Aegean Dreams Hotel’i aldıklarını belirterek, şunları kaydetti: “5 yıldızlı bir oteli 10 yıllığına kiraladık. Böylece bu destinasyonda 2 tesisimiz oldu. Bu tesislerimizin yüzde 50’den fazlası İngiliz pazarına hitap edecek. Bodrum’daki yeni otelimizin tek yetkili acentesi TUI ThomsonUK olacak. Önümüzdeki yıllarda Vera Otelleri’nin tamamını tek yetkili olarak onlara vermeyi planladık. Dolayısıyla Antalya’daki otellerimizde de İngiltere pazarını ciddi olarak kuvvetlendirme amacındayız.” Antalya Belek’teki 5 yıldızlı Dyadom Hotel Belek Resort’un de işletmesini 10 yıllığına kiraladıklarını belirten Erbaş, “2014 sezonuna iki adet 5 yıldızlı otel daha ilave etmiş olduk. Hali hazırda Best Western Plus Khan Otel görüşme yaptığımız oteller var. 2014 yılında birkaç otel daha Vera’nın portföyüne girebilir” diye konuştu. Mısır’da otel almak için Mısırlı otelcilerle görüşme yaptıklarını açıklayan Erbaş, olayların durulmasının ardından prensipte anlaştıkları otellerle yeniden görüşeceklerini kaydetti. Yunanistan’da da otel alma planları olduğunu hatırlatan Erbaş, Yunanistan’da yatırım yapmaktan vazgeçmediklerini, Aralık ortasından itibaren oraya gidip görüşmeler yapacaklarını kaydetti. Best Western Plus Khan da el değiştirdi Ataç İnşaat bünyesinde faaliyet gösteren Kışlahan Otelcilik, Antalya merkezdeki Best Western Plus Khan Otel’i Güncem Turizme sattı. 15 milyon 250 bin TL’ye satılan tesis ile Khan Beach&Bistro’yu satın alan Güncem Turizm Grubu, oteli tamamen yenileyecek. Güncem Turizm, aynı zamanda Side’de 3 yıldızlı otele de sahip. mobilyalarının boyanması ve cilalanması, lobi, restoran, a la carte, gece kulübü, beach bar dahil olmak üzere tüm genel mekanların yenilenmesi, havuz kenarı ve pool bar bölgesi seramiklerinin değiştirilmesi ve komple iç ve dış boyasını kapsadığını aktardı. Çetinkaya, hedeflerinin 2016 yılı itibariyle Arcanus Oteller zinciri olarak 2 ya da 3 otele çıkmak olduğunu dile getirdi. Firmanın enerji alanında yatırım yaptığını ve özellikle yenilenebilir kaynaklı enerji üretiminde yoğunlaştığını belirten Çetinkaya, “Bu çerçevede güçlü nehir tipi enerji santralı olarak geçen yıl üretime geçen 1 adet ve 2014 Şubat ayında üretime geçecek diğer santralimiz ile enerji sektöründe yatırımlarımız devam ediyor. Diğer yatırımımız ise entegre süt tesisi olarak hayvancılık sektöründe varız. 338 bin metrekare alan üzerine kurulu olan entegre süt tesisimizde 5.600 adet Amerika’dan ithal ineklerimiz ile günlük 85 bin litre mikrobiyolojik açıdan AB standartlarında süt üretimi yapıyoruz.” Dilek Holding, Green Platan Hotel ile Marmaris’e açıldı Asteria Sorgun Resort Dilek Holding, Çeşme Sheraton’dan sonra Marmaris’teki Green Platan Hotel’i satın aldı. Pera’nın ilk 5 yıldızlı oteli Radisson Blu’yu açan Dilek kardeşler, Ege’de ikinci bir yatırıma daha hazırlanıyor. Otelin işletmesiyle ilgili uluslararası zincirlerle görüşen holding, 303 odalı Green Platan Club Hotel As İnşaat Turizm, Arcanus Hotels markasıyla zincirleşecek 2006 yılından beri As İnşaat Turizm’e ait olan ve 7 yıllığına Asteria Grubu tarafından işletilen Asteria Sorgun Resort’ü artık mülk sahibi işletecek. Arcanus Hotels markasıyla otel işletmeciliğine girdiklerini açıklayan Arcanus Hotels Genel Koordinatörü Hikmet Çetinkaya, tesisi Arcanus Side Resort adıyla işletmeye başladıklarını söyledi. Side-Sorgun’da yer alan ve 463 odası bulunan tesiste yapılacak renovasyon için 4 milyon avro tutarında bütçe ayırdıklarını açıklayan Çetinkaya, otelde yapılacak yenilemelerin tüm t e l e v i z y o n l a r ı n ı n Hikmet değiştirilmesi, oda Çetinkaya Green Platan Hotel & Spa’yı 2015’te hizmete açmayı planlıyor. Grubun İstanbul’da Radisson Blu Pera ile Radisson Blu Şişli adıyla iki otel yatırımı daha bulunuyor. Attaleia, icradan Akbank’a satıldı Beşiktaş Kulübü As Başkanı Faik Akdil’in sahibi olduğu Antalya Belek’teki Attaleia Otel İcradan satışa konuldu. Oteli, en büyük alacaklısı olan Akbank icradan 140 milyon 12’2013 ǀ turizm&yatırım ǀ 29 » DOSYA YATIRIMLAR Kombassan Holding, Doubletree by Hilton Ankara’yı bünyesine kattı Dedeman Antalya TL’ye satın aldı. Bünyesinde otel ve tatil köyü bulunan Attaleia’nın kimin tarafından işletileceği ise henüz belli değil. Barut, Antalya’da büyümeye devam ediyor 2013’ün dikkat çeken satın almalarından biri de Dedeman Antalya’nın el değiştirmesi oldu. 42 yıldır Antalya’da 10 otel ile hizmet veren Barut Hotels, Antalya’nın en eski otellerinden Dedeman Antalya’yı satın aldı. Barut Akra ismiyle baştan aşağıya yenilenerek Mayıs 2014’te hizmet vermeye başlayacak otel ile Barut Grubu ilk kez şehir otelciliğine adım atacak. Öte yandan Dedeman Grubu da kıyılarda yer alan tüm otellerden çıkmış oldu. Pekkan Grubu’na ait olan Ankara’nın marka oteli Doubletree by Hilton Ankara Kombassan Holding’e satıldı. 2010 yılında 15 milyon dolara inşa edilen ve 209 odası bulunan otel Bera markasıyla hizmet verecek. Pekkan Grubu şehir otelciliğinden çekilirken, Kombassan Holding, Bera markasılı otel sayısını dörde çıkardı. Grubun ikisi Konya’da, biri Alanya’da olmak üzere toplam 3 oteli bulunuyor. Sunpark Hotels, 5. tesisini kiraladı Alanya’da 4 apart oteli bulunan Sunpark Hotels, yine Alanya bölgesinde Aramis Otel’in işletmesini sahibi Ağaoğlu Ticaret’ten 10 yıllığına devraldı. Böylece grubun otel sayısı toplamda 5’e çıktı. Grubun diğer 4 tesisinin mülkiyeti ise kendisine ait. Permak Venedik’te otel satın aldı İnşaat, teknoloji, makine ve enerji alanlarındaki faaliyet gösteren Permak, ilk turizm yatırımıni İtalya’da yaptı. Permak Şirketler Grubu, Venedik’teki en değerli gayrimenkullerden olan San Cle- San Clemente Adası mente Adası’nı ve üzerindeki resort oteli 150 milyon avroya satın aldı. Permak Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Selim Uyar, Venedik’in gözbebeği kabul edilen San Clemente Adası, üzerindeki 5 yıldızlı San Clemente Palace Resort, konferans binası, 1131 yılından kalan tarihi kilise, golf sahası, tenis kortu ve yüzme havuzu ile birlikte aldıklarını açıkladı. Manastırdan 2003 yılında otele dönüştürülen 205 odalı tarihi yapı, orijinal yapısı korunarak bir restorasyon çalışmasından geçiriliyor. Uyar, “Venedik’te yeni tesisler açılacağından rekabete girmek için burayı yenilemeyi tercih ettik. 2014 sezonuna iyi bir kadroyla girmek istiyoruz” dedi. Kamuya ait 779 kamp özelleştirilecek K Karpuzkaldıran Kampı’nın da bulunduğu askeri tesisler satılabilecek. Ankara ve İstanbul’un yanı sıra İzmir, Antalya, Balıkesir, Çanakkale, Diyarbakır, Erzurum, Erzincan, Sivas ve Tekirdağ’da bulunan 230 tesis için TOKİ’nin kat ve arsa karşılığı proje geliştireceği bildirildi. onaklama yatırımlarında dikkat çeken el değiştirme alanlarından biri de kamuya ait kamplar olacak. Ak Parti Hükümeti’nin geçtiğimiz yıl aldığı bir karar ile kamuya ait kamplar, 2014’te özelleştirilecek. Buna göre Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), düzenleyici ve denetleyici kurullar, Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT), Devlet Malzeme Ofisi (DMO), Kamu ihale Kurumu (KİK), Milli Piyango İdaresi ile Bakanlıklar ile askeriyeye ait kamplar ihale yöntemiyle satılacak. Hükümet, 2014’te 779 sosyal tesisi satacak Hükümetin 2014 yılı bütçe tasarısına göre 2014’te satışına başlanacak sosyal tesislerin satışlarından 500 milyon lira gelir elde edilmesi bekleniyor. TBMM’ye sunulan 2014 yılı bütçe tasarısının gelir hedefleri bölümünde sosyal tesis satış geliri bölümünün karşısına 500 milyon liralık gelir tahmini yer aldı. Hazine Müsteşarlığı, kurumların kendi mülkiyetindeki taşınmazlar üzerinde bulunan tatil köyü, termal tesis, eğitim ve dinlenme kampları, spor tesisleri, misafirhane ve diğer sosyal tesislerin Maliye Bakanlığı’na bildirilmesini istemişti. 779 sosyal 30 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 Yapılacak düzenlemeyle özelleştirilecek bazı tesisler şunlar: Maliye Bakanlığı Eğitim ve Dinlenme Tesisleri (Kirazlıyayla) tesisin satışı için çalışma başlatan Maliye Bakanlığı, daha sonra askeri tesislere ait kampları da listeye ekledi. İlk satışlar sahil kenarlarından olacak Maliye Bakanlığı ilk satışlara, daha çok gelir getireceği düşüncesiyle sahil şeridindeki tesislerden başlayacak. Yine Türkiye’deki 230’dan fazla askeri sosyal tesisin satışının önünü açan tasarı Meclis’e gönderildi. Buna göre Yüksek Askeri Şura (YAŞ) toplantıları öncesi üst düzey askerlerin ağırlandığı ve aralarında ünlü l Türk Silahlı Kuvvetleri: Karpuzkaldıran, Ören, Side, Kuşadası, Akçay, Erdek, Uludağ, Gemlik, Çanakkale Barbaros, Güzelyalı, İskenderun, Anamur, Heybeliada, Kumburgaz, Foça. l Emniyet Genel Müdürlüğü: Didim, Antalya Lara, Ayvalık, Adana Yumurtalık, Bursa Karacabey, Urla, Tekirdağ Kumbağ tesisleri. l Maliye Bakanlığı: Ayvalık, Gökova, Marmaris, Uludağ, Bursa Karacabey, Ankara Çakırlar Çiftliği, Adana Karataş, Didim, Balıkesir Sarımsaklı, Çanakkale Güzelyalı, Denizli Karahayıt, Büyükada, Kumburgaz, İskenderun, Akyaka. l Milli Eğitim Bakanlığı: Gökçeada, Çanakkale, İğneada, Yenifoça, Silifke-Kapızlı. DOSYA YATIRIMLAR EL DEĞİŞTİREN OTELLER (2012-2013) 2013 YERİ Double Tree By Hilton Ankara KİMDE İDİ KİME GEÇTİ DURUM YENİ ADI Pekkan Grubu Kombassan Holding mülkiyet Double Tree By Hilton Ankara Asteria Sorgun Antalya Asteria Hotels Ali Yıldırım -Mülk sahibi mülkiyet Arcanus Side Resort Dedeman Antalya Antalya Dedeman Grubu Barut Hotels mülkiyet Barut Akra Dedeman Park Antalya Antalya YATAK 416 964 1000 184 (oda) Dedeman Grubu Barut Hotels mülkiyet Barut Akra Park Best Western Plus Khan Antalya Kışlahan Otelcilik-Ataç İnş. Güncem Turizm mülkiyet Best Western Plus Khan 270 Sea Life Hotel Antalya Ayhan Sarıtaş Nevzat Güven mülkiyet Sea Life Hotel 666 Hillside Su Hotel Antalya Alke Turizm/Onat Men. Turaçlar Turaçlar mülkiyet Hotel Su 592 Iberostar Bellis Antalya - Serik Iberostar Bellis Grubu Çalışkanlar KardeşlerMülk sahibi mülkiyet Bellis Hotel 600 Xena Relax Otel Antalya-Alanya Xena Hotels Caretta Hotel işletme Caretta Relax Hotel 620 Attaleia Tatil Köyü Antalya-Belek Aköz Grubu Akbank mülkiyet 950 Attaleia Shine Luxury Hotel Antalya-Belek Aköz Grubu Akbank mülkiyet 600 Adam & Eve Antalya-Belek Kayı Grup Stone Group mülkiyet Royal Adam & Eve Hotel Dyadom Belek Resort Antalya-Belek THC Turizm Otelcilik Vera Hotels işletme Vera Sea Gate Hotel 520 Kemer Resort Antalya-Kemer Ataç Grubu Barut Hotels mülkiyet Barut Kemer 750 Majesty Kemer Beach Antalya-Kemer Doğan Holding Ceylan Turizm mülkiyet Kemer Beach 800 Joy Kiriş World Antalya-Kemer Unit ETS işletme Lucida Beach Antalya-Kemer Ascen Turizm Mısra Turizm işletme Club Magic Life Kemer Imperial Antalya-Kemer TUI OTİ Holding mülkiyet Asdem Labada Antalya-Kemer Ascen Turizm Can Garden Resort Antalya-Manavgat Büyükcan Tarım Tur. Seven Seas Imperial Antalya-Manavgat Asteria Side Antalya-Side Asteria Elita Resort Aegean Dream Resort Mystic Bodrum Hotel Bodrum Lykia World Ölüdeniz Muğla-Fethiye Lykia Turizm Liberty Hotels işletme 2012 YERİ KİMDE İDİ KİME GEÇTİ DURUM YATAK Lykia World Antalya Antalya-Belek Silkar Holding Club Med işletme 1180 Innova Resort & Spa Antalya-Belek Mal sahibi Vera Hotels işletme Alatimya Village Antalya-Kemer Kazakiş Crystal Hotels mülkiyet 1000 Club Belpınar Antalya-Kemer mal sahibi Palmariva Club işletme 750 Nashira Resort Hotel&SPA Antalya-Manavgat TUI EHA Grup işletme Stone Palace Antalya-Side Stone Palace Vera Hotels mülkiyet Amara Beach Antalya-Side Amara World-Tez Tour Alva Donna mülkiyet 820 Sisus Hotel Çeşme Terbay Dila Otelcilik işletme 130 Pera Palace Hotels İstanbul Demsa Grup Jumeirah Group işletme 400 Crowne Plaza Old City İstanbul-Laleli Naz Tekstil Dorak Holding mülkiyet 550 Merit Park KKTC Serenas Merit Hotels işletme 750 Dedeman Damascus Suriye Dedeman S.TB işletme 455 Dedeman Palmyra Suriye Dedeman S.TB işletme 344 Dedeman Aleppo Suriye Dedeman S.TB işletme 325 32 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 1000 863 MagicLife Kemer Imperial 536 205 (oda) işletme Novissima Turizm işletme Can Garden Resort 450 TUI OTİ Holding mülkiyet Seven Seas Imperial 1128 Asteria Hotels Şükrü Vural-Side Star mülkiyet Side Star Elegance Antalya-Side Asteria Hotels Turaçlar mülkiyet Sunis Elita Beach Resort 1341 Bodrum Bozatlı International Vera Hotels işletme Vera Aegean Dreams Resort 550 Ramada Resort Bodrum Lykia World Ölüdeniz Vera Hotel Verde 702 107 oda 2700 750 1460 Vera Stone Palace Resort 1100 YATIRIMLAR HABER Ekim ayında 29 tesise teşvik verildi Ekonomi Bakanlığı, Ekim ayında 5’i modernizasyon olmak üzere 29 tesis için 414.222.381 TL teşvik verdi. Böylece 2013 yılının ilk 10 ayında 246 turizm projesi 3,1 milyar TL’lik teşvik aldı. 10 aylık dönemde teşvik belgesi alan tesislerin yüzde 70’ini 3 ve 4 yıldızlı otellerin oluşturdu. ŞEHİR ANTALYA ANTALYA ANTALYA ANTALYA ANTALYA AYDIN BATMAN ERZURUM ESKİŞEHİR ESKİŞEHİR HAKKARİ İSTANBUL İSTANBUL İSTANBUL İSTANBUL İSTANBUL İSTANBUL İSTANBUL İZMİR İZMİR K.MARAŞ K.MARAŞ KARS KOCAELİ MUĞLA MUŞ NEVŞEHİR SAKARYA VAN Toplam ŞEHİR K.MARAŞ 34 2 E kim ayında teşvik desteği alan 29 projeden 5 tanesi tevsi ve modernizasyonlardan oluşurken kalanlar ise komple yeni yatırımlardan oluşuyor. Ekim ayında 131.915.490 TL’lik tutar ile en çok teşvik alan illerin başında Antalya gelirken onu 180.657.292 TL’lik pay ile İstanbul takip etti. Ekim ayında teşvik alan otellerden 8’er tanesini 5 ve 3 yıldızlı iken; 7 tanesi 4 yıldız, 4’ü ise butik otellerden oluştu. Genel olarak 2013 yılının ilk 10 ayına bakıldığında ise turizm sektörü yeni yatırımlar için 2013 yılının ilk 10 ayında 3,1 milyar TL’lik teşvik aldı. Dolayısıyla, 246 yeni proje ile 53 binden fazla yeni yatak devreye girmiş olacak. AKTOB’un Ar-ge verilerine göre yaklaşık 58 ilde süren veya projelendirilen 246 projenin yüzde 70’i, 3 ve 4 yıldızlı otellere ayrılırken; 5 yıldızlı oteller teşviklerin yüzde 14’ünü meydana getiriyor. Butik veya özel belgeli tesisler ise yüzde 12’yi oluşturuyor. 2013 yılın ilk 10 aylık döneminde teşviklerde öne çıkan iller ise Antalya ve İstanbul oldu. Yapılacak yeni yatırımların yüzde 27’si Antalya’da, yüzde 21’i ise İstanbul’da bulunuyor. EKİM 2013’TE TEŞVİK BELGESİ ALAN FİRMALAR FİRMA ADI PLUSTUR TURİZM İŞLETMELERİ DENİZ 28 TURİZM OTELCİLİK LTD. ŞTİ. TG OTELCİLİK İNŞ. VE TUR. İŞL. A.Ş. PANDOMİM TURİZM İNŞ. TİC. A.Ş. HACIOĞLU TİC. OTEL İŞLET. TURİZM KUŞTUR KUŞADASI TURİZM END.A.Ş. ATLIHAN TURİZM PET. LTD. ŞTİ. EYMEN TURİZM OTELCİLİK LTD. ŞTİ. OTURANEL MİMAR. MÜH. YAPI TUR. SENA PLAN PROJE TAS. MİM. İNŞ. YÜKSEKOVA CİLO SEYAHAT TURİZM LAZZONİ MOBİLYA İNŞ. TURİZM GECEM DİNLENCE GEREÇLERİ A.Ş. ERSA İNŞAAT PROJE TURİZM A.Ş. ERSA İNŞAAT PROJE TURİZM A.Ş. PONTE DIŞ TİCARET V TEKSTİL A.Ş. İPEKYOLU KUYUM. KIY. TAŞ. TUR. OTEL. AKBEY PEYZAJ İNŞAAT TAŞ. ORG.TRZ. ÇETİN TELEK TURİZM YAT. VE İŞLET. ÖZDERE ÖZKANLAR PETROL İNŞ. İLKNUR AĞAOĞLU ELBİSTAN EROĞLU TURİZM, , LTD. ŞTİ. İSO DENİZCİLİK TURİZM LTD. ŞTİ. HLS YAPI İNŞ. TAAH. TUR. LTD. ŞTİ. AKM YAPI TAAH. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. MALAZGİRT OTELCİLİK TURİZM YURTKUR TURİZM OTELCİLİK İNŞ. BORDO - HAS YAPI ADİ ORTAKLIĞI ÖZALP GRAND İNŞAAT TURİZM TÜRÜ MODERNİZASYON KOMPLE YENİ YATIRIM TEVSİ, MODERNİZASYON KOMPLE YENİ YATIRIM KOMPLE YENİ YATIRIM MODERNİZASYON KOMPLE YENİ YATIRIM KOMPLE YENİ YATIRIM KOMPLE YENİ YATIRIM KOMPLE YENİ YATIRIM KOMPLE YENİ YATIRIM KOMPLE YENİ YATIRIM KOMPLE YENİ YATIRIM KOMPLE YENİ YATIRIM KOMPLE YENİ YATIRIM KOMPLE YENİ YATIRIM KOMPLE YENİ YATIRIM KOMPLE YENİ YATIRIM KOMPLE YENİ YATIRIM KOMPLE YENİ YATIRIM KOMPLE YENİ YATIRIM TEVSİ, MODERNİZASYON KOMPLE YENİ YATIRIM KOMPLE YENİ YATIRIM KOMPLE YENİ YATIRIM MODERNİZASYON KOMPLE YENİ YATIRIM KOMPLE YENİ YATIRIM KOMPLE YENİ YATIRIM TESİS 5* TATİL KÖYÜ 5* 5* OTEL 4* OTEL 4* OTEL 5* TATİL KÖYÜ 3* OTEL 3* OTEL BUTİK OTEL 3* OTEL 3* OTEL 5* OTEL ÖZEL KONAKLAMA TESİSİ 5* OTEL 4* OTEL 4* OTEL 5* OTEL 4* OTEL 3* OTEL 4* OTEL Diğer sosyal hizmetler 4* OTEL BUTİK OTEL 3* OTEL BUTİK OTEL 3* OTEL BUTİK OTEL 5* OTEL 3* OTEL TEŞVİK BELGESİ İPTAL EDİLEN FİRMALAR ODA VE YATAK SAYISI 808 YATAK 844 YATAK 1200 YATAK 532 YATAK 430 YATAK 450 ODA, 948 YATAK 90 YATAK 33 ODA, 57 YATAK 20 YATAK 84 YATAK 100 YATAK 134 ODA, 268 YATAK 68 YATAK 800 YATAK 800 YATAK 96 ODA, 192 YATAK 252 ODA, 504 YATAK 142 YATAK 68 YATAK 256 YATAK 120 YATAK 90 ODA, 147 YATAK 25 ODA, 50 YATAK 64 YATAK 20 YATAK 116 YATAK 106 YATAK 200 ODA, 400 YATAK 152 YATAK FİRMA TÜRÜ HİZMET TÜRÜ ELBİSTAN EROĞLU TURİZM, İNŞ. DAYANIKLI TÜKETİM MODERNİZASYON, Lokantalı oteller 147 YATAK, Lokantalı MALLAR VE MOBİLYA PETROL ÜRÜNLERİ LTD. ŞTİ. TEVSİ oteller 4 YILDIZ, Lokantalı oteller 90 ODA ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 TEŞVİK TUTARI 8.510.000 43.685.161 18.083.997 34.103.992 27.532.340 9.748.320 5.925.746 620.146 8.557.705 4.573.230 4.578.885 24.449.000 3.816.244 72.217.000 48.703.000 12.611.800 11.708.120 7.152.128 3.048.000 9.926.935 1.267.850 4.875.480 2.737.130 2.918.730 1.197.382 1.799.430 6.911.200 28.531.410 4.432.020 414.222.381 TEŞVİK TUTARI 11.013.400 YATIRIMLAR HABER Er Yatırım’ın iki oteli 2016’da açılacak 10 yılda 20 otel yapmak için yola çıkan Er Yatırım’ın ilk oteli İzmir’de, ikinci oteli ise İstanbul’da yapılacak. İzmir Bayraklı’da 120 odalı iş otelinin inşaatına başlayan Er Yatırım, İstanbul Ataşehir’de ise arazisini aldığı 150 odalı otelin inşaatına hazırlanıyor. 3 ve 4 yıldızlı iş ve şehir otellerine yönelen grup, işletme için uluslararası zincirlerle görüşüyor. U zun yıllardır kömür ve denizcilik alanlarında faaliyet gösteren Er Yatırım, 10 yılda yapmayı planladığı 20 otelin birini İzmir’de diğerini ise İstanbul’da yapacak. Turizm basınıyla düzenlediği sohbet toplantısında yatırım stratejileriyle ilgili açıklamalarda bulunan Er Yatırım Genel Müdürü Ferzan Çelikkanat, grup olarak gayrimenkul portföyü oluşturmak ve uluslararası büyük fonların dikkatini çekmek için 10 yılda 20 otel yapma kararı aldıklarını açıkladı. Otellere yaklaşık 300 milyon dolarlık yatırım yapılacağını hatırlatan Çelikkanat, Türkiye’de öne çıkan şehirlerde 3 ve 4 yıldızlı iş otelleri yapacaklarını kaydetti. Türkiye’de iyi iş otellerine ihtiyaç olduğunu belirten Çelikkanat, otellerin maliyetiyle ilgili şunları söyledi: “Markalı bir otelin odabaşı 80 bin dolar civarında. Metrekareye 1,500 dolar diyoruz. 120 odalı bir tesisin yatırım maliyeti, arazi hariç 8-12 milyon dolar arasına oturtuyor. 3 ve 4 yıldızlı iş otelleri olacak.” İlk otel İzmir’de, ikincisi İstanbul’da olacak Otel yatırımlarına başladıklarını dile getiren Ferzan Çelikkanat, “İlk inşaatımız İzmir Bayraklı’da. Burada bir kompleks projenin içinde yer alıyoruz. 110 odalı, yaklaşık 8 bin metrekare bir inşaat alanına sahip. İş ve tamamen şehir oteli… Teknolojik altyapısı olan, 36 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 Ferzan Çelikkanat ortalama 1 veya 1,5 gün konaklamaya yönelik, single iş insanların konakladığı ve iyi bir kahvaltı veren bir tesis olacak. Sınırlı ala carte dediğimiz bir hizmet skalası olacak. Diğeri ise İstanbul Ataşehir’de. Burada da 150 odalı bir tesis yapacağız. Henüz inşaat başlamadı. Toplantı salonlarının olduğu, finans merkezine hitap eden bir tesis olacak. Her iki otel de 2016’nın sonlarına doğru açılacak.” İşletme için uluslararası markalarla görüşüyoruz Otellerin işletmesi için Türkiye’ye yeni girecek olan uluslararası bir markayla el sıkışmak üzere olduklarını açıklayan Çelikkanat, “Nerede hangi markaya ihtiyaç varsa o markayla ilerlemeye karar verdik. Otelin yerine göre uygun markayı tespit edip onunla masaya oturuyoruz. Ama şuanda Türkiye’ye ilk defa girecek bir markayla çok yol kat ettik. Uluslararası bir markanın 4 yıldızlı alt markalarından biri ve Türkiye’ye ilk defa bizimle girecek” şeklinde konuştu. Otellerde minimum yüzde 40 kârlılık hedefliyoruz Uzun vadede İstanbul, İzmir, Mersin, Adana, Diyarbakır, Gaziantep, Konya, Trabzon gibi illere yöneleceklerini ancak bu illerin zaman içinde duruma göre değişebileceğini ifade eden Çelikkanat, İstanbul’da iş insanlarının iş bölgeleri içinde otel yapacaklarını söyledi. Çelikkanat, sözlerini şöyle tamamladı: “Her bir yatırımın minimum 15 yılda geri döndürmeniz gerekiyor. Bunun üzerine çıkıyorsa bankalar onu çok ticari bir iş gibi görmüyor. Bizim hedefimiz de öyle. Her otelimizde minimum yüzde 40 karlılığı yakalamak istiyoruz. Ataşehir’deki araziye 250 odalı bir tesis de sığar ancak biz bunu tercih etmiyoruz. Çünkü orada yüzde 60 doluluklardan bahsediliyor. Bu da 100 odalı bir tesiste 40 oda, 200 odalı bir tesiste ise 80 oda boş kalacak. Dolayısıyla boş kalan tarafın maliyeti sırtınızda yük oluyor. Pazarın ihtiyacı ile dengeli bir şekilde yapıp karlılığı da yüzde 40 seviyesinde tutmayı hedefliyoruz. Ama görüştüğümüz marka önce İstanbul’dan girmek istiyor. Sonra teşvikli bölgelere gideceğiz.” YATIRIMLAR HABER Accor, franchise yönteminden vazgeçti Uluslararası otel zinciri Accor, değişen yönetimiyle birlikte büyüme stratejisini de değiştirdi. Daha önce kiralama yönteminden vazgeçip franchise’a yöneldiğini açıklayan zincir, değişen yönetim ile birlikte mülkiyeti kendisine ait olan otel sayısını artırma hedefini yeniden benimsedi. Y aklaşık üç buçuk ay önce göreve başlayan Accor Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO’su Sebastien Bazin, Accor olarak gelecekte daha fazla mülkiyeti kendi ellerinde olan otel yatırımı yapacağını açıkladı. Kiralama yönetimiyle otel işletmesi yapan otel zinciri Accor, daha önce franchise anlaşmaları ile büyüyeceğini bildirmişti. Şirketten yapılan son açıklamaya göre şirket kira ve franchise sözleşmeleri yerine, otellerin mülkiyetlerini almayı öngören bir stratejiyle genişlemeye devam edecek. Hotel Service ve Hotel-Invest birimleri ile Accor yönetimi yeniden düzenlendi Yönetimi yeniden şekillendirilen Accor CEO’su Bazin, büyüme stratejisi gereği grubun iki ayrı yapı ile faaliyetlerini sürdüreceği bildirildi. Buna göre, Hotel Services adı altına hizmet veren birim otel işletmeciliği ve franchise anlaşmalarından sorumlu olacak. Toplamda 3 bin 600 otel ve 460 bin oda takip edecek olan Hotel Services biriminde franchise ve otel işletmeciliğinden gelecek olan gelirler de kontrol edilecek. Öte yandan, diğer bir birim olan Hotel-Invest ise otel yatırımları alanında hizmet verecek. Grubun yeni stratejisi mülkiyetindeki otel sayısını yükseltmek olacak. Şu an ise Accor’un kendi mülkiyetinde 300 otel bulunuyor. Sebastien Bazin Yeni stratejisi doğrultusunda yönetimi yeniden düzenlenen Accor Yönetim Kurulu 5’i bölge şefi olmak üzere 10 üyeden meydana gelecek. Pronto Tour Zanzibar’da otel yapacak S Beckham, Singapur Marina Bay Sands ile turizm sektörüne geçiş yaptı Ünlü İngiliz futbolcu David Beckham, Las Vegas Sands ile anlaştı. Otelcilik sektörüne giriş yapan Beckham, Singapur’daki Marina Bay Sands oteli için çalışacak. 38 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 İ ngiliz futbolcu David Beckham, ABD’li bir şirkete ortak olup, otelcilik işine girdi. Beckham, lüks otel zincirlerinden Las Vegas Sands ile güçlerini birleştirdi. Singapur’daki Marina Bay Sands için çalışacak olan Beckham yaptığı basın toplantısında yeni fikirler geliştirmenin olumlu bir enerji verdiğini söyledi. En pahalı kumarhane otellerinden olan Marina Bay Sands, 2010 yılında açıldı. Maliyeti 4 milyar sterlini aşan otelin 2 bin 600 odası, altı tane dünyaca ünlü aşçısı ve 500 masalı bir kumarhanesi mevcut. on yıllarda en çok yatırım alan bölgelerden biri olan sahra altı Afrika ülkeleri, turizm yatırımcılarından büyük ilgi görüyor. Ağırlıklı olarak Türkiye’den yurt dışına turist götüren tur operatörü Pronto Tour, geçtiğimiz yıl Zanzibar adasında aldığı arsayı otel yatırımıyla değerlendirecek. Dünya gazetesinde yer alan açıklamaya göre Pronto Tour Yönetim Kurulu Başkanı Ali Onaran aldıkları araziyi resort otel yapmayı düşündüğünü bildirdi. Zanzibar adasının Maldivler gibi bir yer olduğunu vurgulayan Onaran, “Zanzibar’da doğal Afrika yaşanıyor” dedi. Villa tarzı bir yapı olacağını belirten Onaran, Afrika’ya ulaşım olanaklarının arttığını; Türk Hava Yolları’nın Afrika’da 30 noktaya gittiğini aktardı. Balsamo Suits Ataşehir’de misafirlerine “Merhaba” diyecek İ Hilton, 19,2 milyar dolar piyasa değeri ile halka arz edecek H ilton Worldwide 19,2 milyar dolarlık piyasa değeriyle halka arz edilmeye hazırlanıyor. Halka arzından 2,4 milyar dolar gelir gelmesi ön görülen ünlü otel zinciri, 2007 yılında milyar dolara Blackstone Group tarafından satın alınmıştı. Hilton’un halka arzdan sonra piyasa değerinin 19,2 milyar dolar olması bekleniyor. Dünya üzerinde 4 bin oteli bulunan Hilton, Blackstone tarafında satın alındıktan sonra hızla bünyesindeki otel sayısını artırdı. Otelin oda sayısı son yıllarda yüzde 34 yükseldi. Zincirin oda sayısının yüzde 78’i hala ABD’de yer alıyor. Diyarbakır Novotel, 2015’te hizmet verecek Uşak’ta Ramada markalı otel yatırımı D iyarbakır Otel Yatırım A.Ş., Accor ile anlaşarak Diyarbakır’a Novotel açmak için imza attı. Diyarbakır Novotel’in 2015’te açılması planlanıyor. Otelde, yaklaşık 176 odası, 6 toplantı salonu, fitness center, yüzme havuzu ve restoran olacak. Accor’un Türkiye’de Novotel, İbis, Mercure markaları olmak üzere yaklaşık 13 oteli bulunuyor. Düzenlenen imza töreninde Accor Otelleri Türkiye Genel Müdürü Murat Kadaifcioğlu, Diyarbakır Otel Yatırım A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Abdulaziz Can ve ortağı Şaban Bal, Poya Proje Organizasyonu Genel Müdürü Aziz Özyılmaz katıldı. S ağlık sektörüne yönelik yatırımlar gerçekleştiren Ceylanlar Otelcilik, 5 yıldız standartlarında otel yatırımına imza atacak. Uşak ilinde yer alacak olan otelin işletmesi için Wyndham Hotels&Resorts’un alt markasında bulunan Ramada Hotels yapacak. Yapımının son aşamasına gelinen otelde, 124 oda, 3 toplantı salonu, 600 kişilik konferans salonu, ala carte restoran olarak da hizmet veren restoranı, kapalı yüzme havuzu ve Türk Hamamı bulunuyor. Ramada markasıyla Türkiye’de şu an 12 otel bulunuyor. stanbul’un Anadolu yakasının öne çıkan ilçelerinden Ataşehir’e turizm yatırımlarının adresi olmaya devam ediyor. Bu yatırımlardan birisi olan Balsamo Suits’in sene sonunda açılması bekleniyor. İş dünyasına yönelik olarak tasarlanan otelin, altyapı bedeli dahil 7 milyon dolara mal olacağı bildirildi. Balsamo Suits, 30 oda, 4 toplantı odası ve bir balo salonu ile hizmet verecek. Yaklaşık 4 ayda yapımı tamamlandı İstanbul dışından gelenlere hem konaklama hem de toplantı yapmak isteyenlere fırsat sunan otelde ayrıca 350 kişi kapasiteli Cafe Locale İstanbul bulunuyor. Yapımı dört ay süren otelin iç dizaynı Mimar Sezgi Beğendik’e ait. Öte yandan beyazın hakim olduğu odalarda Smart TV, ücretsiz internet bulunuyor. Kervansaray iki otel hissesinin yüzde 50’sini satışa çıkardı K ervansaray Yatırım Holding’i, Kamuoyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) yaptığı açıklamada Kervansaray Lara Otel ve Kervansaray Kundu otellerinin yüzde 50’lik hisseleri için İranlı işadamı Mirahmed Shoseu ile görüşmelere başladığını duyurdu. Holding’in açıklamasına göre: “Her iki gayrimenkulün tamamı için (%100’ü) değerleme sonucu tespit edilen bedel toplam 272.965.000 TL’dir. Söz konusu gayrimenkuller için değerleme sonucu tespit edilen bedelin yüzde 50’sine tekabül eden toplam 136.482.500 TL’den aşağı olmamak üzere Mirahmed Shoseu ile satış görüşmelerine başlanmıştır” denildi. 12’2013 ǀ turizm&yatırım ǀ 39 YATIRIMLAR HABER Soçi’de Türk firmaları 1,6 milyar dolarlık iş tamamlayacak Soçi bölgesinde olimpiyatlar için hazırlanan projelerde yaklaşık 18 Türk firması yer aldı. Projelerinin ilk adımını teslim etmeye başlayan Türk firmaları 1,5 yıl gibi bir sürede 1,6 Milyar dolarlık iş yapacak. Projede çok sayıda 5 ve 3 yıldızlı otel ile medya merkezi ve apart oteller yer alıyor. K ış Olimpiyatları Oyunları 2014’ün ev sahibi Rusya’nın Soçi Bölgesinde olimpiyatlar için yapılan otel projeleri teslim edilmeye başladı. Türk firmalarının gerçekleştirdiği projelerin bir kısmı geçen ay tamamlandı. Yaklaşık 1,5 yıl gibi bir sürede toplamda 700 bin metrekare inşaat yapan yaklaşık 18 Türk firması, 1,6 milyar dolarlık iş gerçekleştirecek. Türk firmaları Soçi’de yaklaşık 12 otel ve çok sayıda apart otel ile beraber konutlar, alışveriş merkezleri ve medya merkezi projesinde yer alıyor. Soçi’deki projelerde çok sayıda otel ve medya merkezi bulunuyor Otel projelerini tamamlayıp teslim edenlerden bir tanesi Monolit Beton, olimpiyatlar için 4 otel projesinde yer aldıklarını belirtti. İlk otel komplek- Güngören Belediyesi’ne ait arsa “otel yatırımı” için satışa çıkarıldı M ülkiyeti İstanbul’daki Güngören Belediyesi’ne ait olan, imar durumu turizm tesis alanı olarak belirtilen ve Merter Tekstil ve Moda Merkezi’nin içerisinde yer alan arsa otel yatırımı için satışa çıkarıldı. Turistik Otelciler, İşletmeciler ve Yatırımcılar Birliği’nin (TUROB) internet sitesinde Güngören Belediye’sinin açıklaması aşağıdaki gibidir: “Türkiye’mizin Avrupa’da ve Dünyada tekstil konusunda tanınan markası olan ülkemiz tekstil ihracatının yüzde 40’nın gerçekleştirildiği, Merter Tekstil ve Moda Merkezi içerisinde bulunan siz değerli turizm yatırımcılarının dikkatini çekeceğini düşündüğümüz Belediyemiz mülki- 40 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 yetindeki turizm tesis planlı arsamız satışa sunulmuştur. Söz konusu arsa Merter Tekstil ve Moda Merkezi’nin tam kalbinde ve lokasyon olarak E-5 ile raylı sisteme yürüme mesafesinde olup, Atatürk Havalimanı ve Esenler Otogarı’na 10 dakikalık mesafededir. Bu bölge tüm dünya ülkelerine tekstil ürünleri ihraç eden ve bu amaçla alışveriş için yoğun iş adamı ve misafirlerin uğrak yeri konumundadır. Ve maalesef konaklama konusunda yeterli bir iki otel haricinde nitelikli tesis ilçemizde bulunmamaktadır. İstanbul’un ve bölgenin turizm potansiyeli dikkate alındığında acil olarak otel yatırımına ihtiyaç duyulmaktadır.” sini bitiren firmanın yapacağı diğer otellerden bir tanesi Krasnaya Polayan dağında bulunuyor. Otel projelerini teslim eden firmalardan diğer bir tanesi Sembol Construction’ın yapacağı bölümde 5 adet 5 yıldız standartlarında otel, birçok 3 yıldızlı otel ve medya merkezi mevcut. Sabancı Grubu, İstanbul Şişli’de otel yapacak S akıp Sabancı Ailesi, İstanbul Şişli’de otel yapmaya hazırlanıyor. Sabancı Ailesi’nin Şişli Kuştepe Mahallesi’nde merkezi konumdaki 4 bin 600 metrekare arsaya inşa etmek istediği 15 katlı otel için onay alındı. Sabancı Grubu’nun otel inşaatına başlamak için ruhsat almayı bekliyor. Yapılması planlanan otelin yüksekliği 55 metreyi geçmeyecek. YATIRIMLAR HABER Arjantin’de konaklama tesislerinin sayısı her geçen gün artıyor Turizm sektöründe büyük bir ivme kazanan Arjantin’inde 2013 yılında konaklama yatırımlarının yüzde 3 artması bekleniyor. Tophotelsproject’in araştırmasına göre en önemli proje Buenos Aires’te yer alan St.Regis Hotel&Residence, 2014 yılında misafirlerini ağırlamaya başlayacak. A rjantina’da yerel turizm sürekli gelişiyor. Tophotelsproject’in verilerine göre 2013 yılında Arjantin’de konaklama tesislerinin yüzde 3 oranında artması bekleniyor. Orta ve üst segment için daha fazla potansiyel barındıran Arjantin’de öne çıkan projelerden bir tanesi Buenos Aires’teki St.Regis Hotel&Residences. Starwood Grubunun lüks otel kategorisinde yer alan St. Regis Hotel Buenos Aires 160 odasıyla Haziran 2014’te kapılarını açmaya hazırlanıyor. 3 ve 4 yıldız standartlarındaki tesislere ihtiyaç var Arjantin piyasa uzmanlarına göre, Zarate ve Campania şehirleri ile Buenos Aires’in kuzeyindeki Panamericana yolu boyunca, 3 ve 4 yıldızlı tesislere ihtiyaç bulunuyor. Aynı zamanda ülkenin iç kısımlarındaki Bahia Blanca, Rafael, Villa Maria, Neuquen, Puerto Madrzn ve Commodore Rivadavia şehirleri yeni tesisler için birçok fırsat sunuyor. Diğer potansiyel merkezler de şarap üretiminin ön planda olduğu Cuyo bölgesi. Otellerin, ofislerin, apartmantların ve mağazaların bir arada bulunduğu çok amaçlı gayrimenkuller şu anki trendlerden bir tanesi. Doğuş Grubu’ndan Yunanistan’a ikinci yatırım Doğuş Grubu, Yunanistan’ın başkenti Atina’da yer alan Astir Palace Resort Vuliagmeni yarımadasını satın alan konsorsiyumda yer aldı. Doğuş, daha önce de Atina’nın ünlü Flisvos Marina’sına Yunan yatırımcı ile ortak olmuştu. D oğuş Grubu, Yunanistan’daki turizm yatırımlarına bir yenisini ekledi. Grup, Arap yatırımcılarla birlikte, 300 dönümden oluşan ülkenin en değerli turizm parçasına yüzde 30’luk hisse ile ortak oluyor. Yunanistan’ın başkenti Atina’nın en görkemli parçası olarak kabul edilen ‘Astir Palace Resort Vuliagmeni’ yarımadasının satışına ilişkin 4 şirketin katıldığı ihalede teklif mektupları açıldı. İhaleye en yüksek teklifi 400 milyon avro ile Arap sermayeli AGC Jermyn Sreet Real Estate Fund IV LP verdi. Konsorsiyumda Türkiye’den Doğuş Grubu da yer alıyor. Doğuş, daha önce de Atina’nın ünlü Flisvos Marina’sına Yunan yatırımcı ile ortak olarak adından söz ettirmişti. Yarımadadaki oteller lüks otellere dönüştürülecek Atina’daki Vuliagmeni bölgesinde yer 42 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 alan Astir Palace Resort Vuliagmeni bünyesinde 123 yataklı Arion Resort&Spa oteli, 58 adet bungalov tipi ev, 160 yataklı The Westin Athens otel kompleksi ve faaliyet dışı olan Afrodit oteli bulunuyor. Ayrıca Astir plajı, Vuliagmeni marinası, lüks restoranlar, kongre ve etkinlik salonları, yardımcı yapılar ile 3 tenis, golf, futbol, voleybol ve basketbol oynama sahaları, otomobil ve helikopter parkları da yer alıyor. Yeni yatırımcının, Astir Palace’a 15-20 civarında lüks villa yapması bekleniyor. AGC, otelleri elden geçirerek lüks otellere dönüştürecek. Ayrıca Vuliagmeni marinayı büyük yatlar için uygun hale getirecek. TEDARiKÇiLER TEDARİKÇİLER DOSYA 44 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 Peyzaj sektörüne olan ihtiyaç her geçen yıl artıyor Yapılaşmanın, sanayileşmenin ve nüfusun artmasıyla son yıllarda dikkat çekmeye başlayan peyzaj sektörü, özellikle büyük şehirlerde ciddi talep görüyor. Sektörün iç pazardaki işlem hacmi yaklaşık 10 milyar dolar civarına yaklaşırken, yurtdışındaki işlem hacmi 100 milyon dolar seviyesine çıktı. Sektörün bitki ithalatı geçmişe göre azalırken, ihracat 100 milyon dolar seviyelerine ulaştı. H ızla artan betonlaşma ve plansız yerleşim nedeniyle doğal alanların sonuna kadar tüketilmesi, insanları bunu telafi edecek yöntemlere itiyor. Aşırı yapılaşma peyzaj ile ikame edilmeye çalışılıyor. Fransızca kökenli peyzaj, ‘manzara’ anlamına geliyor. Coğrafyamızda Osmanlı’dan beri uygulama alanı bulan peyzaj, özellikle 90’lardan sonra artan yapılaşma ve sanayileşmeyle birlikte büyümeye başladı. Özellikle İstanbul gibi yerlerde toprağın değerlenmesi ve her metrekaresinin yapılaşmaya açılması ile çarpık yapılaşma, peyzaj uygulamalarına olan ihtiyacı katladı. Pazardaki işlem hacmi iç pazarda yaklaşık 10 milyar dolar civarına yaklaşırken yurtdışında ise 100 milyon dolar seviyesine çıktı. Sektörün bitki ithalatı geçmişe göre azalırken, ihra- cat 100 milyon dolar seviyelerine ulaştı. pıyor. CF Fuarcılık A.Ş. Genel Müdürü Hakan Yüksel’in Flower Show Türkiye fuarının açılışında verdiği bilgilere göre Türkiye’de toplam 3.359 hektar alanda ve 28 ilde süs bitkileri üretimi yapılıyor. Türk çiçekleri dünya üzerinde 55’ten fazla ülkeye ihraç ediliyor. Süs bitkileri sektörünün dünyadaki büyüklüğü ise 100 milyar dolara ulaştı. Diğer yandan eskiden yurtdışından daha çok bitki ithal eden peyzaj sektörü, bugün Avrupa’dan ithal edilen bitkilerin büyük çoğunluğunu kendi yetiştirip ihraç ediyor. Türkiye 55 ülkeye süs bitkisi ihraç ediyor Peyzajın iç pazar hacmi 10 milyar dolara çıktı Özellikle dış mekan süs bitkisi yetiştiriciliği pazarı alanında hızlı büyüyen sektör, bu alanda 55 ülkeye ihracat ya- İhracatın yanı sıra peyzaj alanında ciddi bir iç pazar bulunuyor. Türkiye Süs Bitkileri Üreticileri Alt Birliği Başkanı Sa12’2013 ǀ turizm&yatırım ǀ 45 » TEDARİKÇİLER DOSYA vaş Akcan’dan aldığımız bilgilere göre sektörün iç pazardaki hacmi 10 milyar dolar seviyesine ulaştı. Günümüzde peyzaj; büyük şehirlerde belediyelere ait park ve bahçelerden yol ve otoyol kenarlarına, site ve villaların çevre düzenlemesinden askeriye, otellere, hastaneler, ofis binaları, alışveriş merkezlerinin iç ve dış mekan peyzajından müstakil ev, bina ve villalara kadar çok geniş bir uygulama alanı buluyor. Dolayısıyla peyzaj firmalarının en büyük müşterilerini belediyeler, büyük inşaat şirketleri, alışveriş merkezleri ve kısmen de oteller oluşturuyor. da günün ihtiyaçlarına göre değişiyor. Bugün peyzaj düzenlemeleri arasında bitkisel düzenlemenin yanı sıra sulama sistemi, drenaj ve bir takım diğer alt yapıları, istenilen toprak, sert zeminler, havuzlar, aydınlatma elemanları, çocuk oyun grupları gibi tüm çevresel düzenlemeler giriyor. Peyzaj firmaları özellikle kıyı otellerinde yüzme havuzu, restoranlar, pool bar, snack bar, aquapark, çocuk kulübü, genç kulübü, spor alanları, sahil düzenlemesi, iskele, yol, anfi tiyatro, foodcoarth gibi tüm dış mekanların düzenlemesini yapıyor. Peyzaj sektörünün kapsamı da genişliyor Otel yatırım maliyetinin yüzde 5’ini peyzaj uygulamaları alıyor Gelişmekte olan ve her geçen yıl biraz daha büyüyen sektörün kapsamı Oteller için de önemli sektörlerden biri olan peyzaj, otel yatırım maliyetinin yüzde 5 ile 15’ini oluşturuyor. Ancak peyzaj uygulamalarında asıl maliyeti bakım hizmetleri tutuyor. Maliyetleri kısma yolunu seçen oteller ise peyzaj uygulamalarının bir kısmını ve bakım maliyetleri kendi içinde çözmeye çalışıyorlar. 46 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 Peyzaj firmalarından alınan bilgiye göre 5 yıldızlı büyük bir Antalya otelinin ortalama peyzaj maliyeti alanına ve bulunduğu yere bağlı olarak 1 milyon doları buluyor. Dolayısıyla ortalama 12 milyon avro maliyeti 800 yataklı bir tesisin, peyzaj maliyeti de havuz gibi sert zeminler dahil yüzde 5 ile yüzde 15 arasında değişiyor. Ancak peyzaj uygulamalarında asıl maliyeti bakım hizmetleri tutuyor. Yaşayan bir alan yaratan peyzaj şirketleri, uygulamasını gerçekleştirdikleri bahçelere deyim yerindeyse bebekleri gibi bakmak istiyorlar. Peyzajda asıl maliyet bakım hizmetlerinde Peyzajda en önemli konuların başında ise uygulamanın yanı sıra bakım hizmetleri geliyor. Uygulaması yapılan bahçelerin sürdü- » TEDARİKÇİLER DOSYA masına vermek yerine kendi bünyesinde çözmeye çalışıyor. Şehir otellerinde bahçe iç mekana ve çatılara taşınıyor rülebilirliğinin sağlanması için periyodik olarak bakımının yapılması gerekiyor. Bu bakım hizmetleri için oteller ihaleye çıkabiliyor. İhaleyi kazanan peyzaj firması ise otel çevresinin yıllık bakımını bir program çerçevesinde yerine getiriyor. Ancak maliyetlerini kısmak isteyen birçok otelci gerek peyzaj uygulamaları gerekse de bakım maliyetlerinden feragat etmeye çalışıyorlar. Birçok otelci bu işi peyzaj fir- Şehir otellerinde ise durum daha farklı gelişiyor. Peyzaj için bir bahçesi bulunmayan şehir otelleri daha çok iç mekan bitkileriyle çözüm geliştiriyorlar. Otelin giriş kısmında küçük de olsa düzenleme yapan şehir otelleri, peyzaj uygulaması yapılacak alanların azalmasıyla birlikte yaratıcılıklarını kullanıyorlar. Peyzaj mimarları, çatı bahçelerinden hobi bahçelerine, teras bahçelerinden dikey bahçelere kadar yapının farklı alanlarına estetik katıyorlar. Şehir otellerinde trend bu alanlara kayıyor. Aromatik bitkiler ve narenciyeler dikkat çekiyor Peyzaj trendlerinde kekik, nane gibi aromatik bitkilerin yanı sıra saksıda yetişebilen narenciyeler büyük ilgi görüyor. Türkiye’de eskimeyen trendlerden biri de renkli ve çiçekli bitkiler. Otel bahçe tasarımlarında modern, net ama bir o kadar da fantastik detaylar öne çıkıyor. Antalya’ya da çiçekli Sardunya çeşitleri, Begonvil çeşitleri, narenciyeler, zeytinler ön plana çıkıyor. Kentlerde özellikle yeni teras bahçeleri, dikey bahçeler ile az su tüketen doğaya dost sistemler tercih ediliyor. 2013’te kriz söylentilerine rağmen iyi bir yıl geçirdiklerini açıklayan peyzaj firmaları, 2014’te de iyi bir yıl bekliyor. Flower Show Türkiye, peyzaj sektörünün büyüklüğünü gözler önüne serdi P eyzaj sektörünün en büyük fuar olan Flower Show Türkiye, CYF Fuarcılık organizasyonu geçtiğimiz ay İstanbul Fuar Merkezi’nde gerçekleştirildi. 5. kez düzenlenen Flower Show Türkiye Süs Bitkileri, Peyzaj ve Yan Sanayileri İhtisas Fuarı’nda 20 farklı ülkeden 300’e yakın katılımcı yer aldı. Profesyonel ihtiyaç sahipleri kadar, müstakil konut sahipleri, villalar ve siteler için bahçe tasarımı, peyzaj uygulaması, bakım hizmeti ve süs bitkileri ile ilgili ürün ve hizmetlerin bir arada bulunabileceği fuarda; belediyeler, sivil ve askeri tüm kamu kurumlarının, inşaat projeleri, oteller, alışveriş merkezleri, kafe ve restoran gibi peyzaj uygulaması gereken tüm projeler için ihtiyaç duyulabilecek her tür bitki, ekipman ve proje – uygulama firmaları yer aldı. Sektör 55 ülkeye bitki ihraç ediyor Fuarda konuşan CYF Fuarcılık A.Ş. Genel Müdürü Hakan Yüksel sektörle ilgili şu bilgileri verdi: “Öncesinde kimsenin yakından tanımadığı bir sektör olan süs bitkileri, günümüzde isminden söz ettiren, çok büyük alanlarda üretimin yapıldığı dev bir ticari alan haline geldi. Sahip olduğu coğrafi ve iklimsel avantaj ile Türkiye, süs bitkileri yetiştiriciliğinde 48 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 önemli bir yere sahip. Günümüzde Türkiye’de toplam 3.359 hektar alanda ve 28 ilde süs bitkileri üretimi yapılıyor ve dünyanın birçok ülkesi Türkiye’den besleniyor. Türk çiçekleri dünya üzerinde 55’ten fazla ülkeye ihraç ediliyor. Türkiye peyzaj sektörünün, dünya ile rekabet edebilmesi için yeterli bilgi ve donanıma sahip olduğunu biliyoruz. Bitki ve peyzaj sektörüne yönelik gerçekleştirilen Flower Show Türkiye ile amacımız; yerli ve yabancı profesyonel ziyaretçiler ile katılımcıların ihracat ve ithalat ihtiyaçlarına cevap verecek nitelikte profilleri bünyemizde barındırarak sektörün çözüm noktası olabilmek” dedi. TEDARİKÇİLER GÖRÜŞLER Peyzaj firması temsilcilerinin sektöre ilişkin değerlendirmeleri: Savaş Akcan / Türkiye Tohumcular Birliği - Türkiye Süs Bitkileri Üreticileri Alt Birliği Başkanı İnsanların bozdukları doğayı tekrar yakalamaya çalışmanın adı peyzajdır P eyzaj kavramı sadece bitkileri kapsamıyor. Peyzaj uygulamalarına bitkilerin yanı sıra bahçe mobilyaları, sulama kanalları, aydınlatma elemanları, havuz ve göletler, sert zemin uygulamaları gibi bahçeyle ilgili her şey giriyor. Peyzaj sektörünün iç pazarda yaklaşık 10 milyar dolar civarında işlem hacmi bulunuyor. Yurtdışında ise 100 milyon dolar seviyesinde bir işlem hacminden söz etmek mümkün. Sektörün bitki bazında ithalatı da 100 milyon dolar civarında seyrediyor. Peyzaj, gelişmekte olan bir sektör ve her yıl biraz daha gelişiyor. Yasal mevzuatlarımız yeni yeni oturmaya başladı. Günümüzde yapılaşmanın artması nedeniyle yeşil alanlar gittikçe azaldı. Bundan 10 yıl önce çatıda bahçe yapacağımızı söyleseydik insanlar bize gülerdi. Şimdi çatı bahçeleri elzem oldu. Çünkü toprak değerlenince biz bütün alanları kullanıma açmak açısından zorladık. Peyzaj sanayi, yapılaşma ve artan nüfus nedeniyle daha çok büyük şehirlerde gelişiyor. Günümüzde peyzajda bitki kısmı azalıyor. Daha minimal bitkilerle bitki efekti vererek, sert zemin ve iç mekan uygulamaları yapılıyor. Örneğin İstanbul’da 1990’larda Kemer Country’de villalar 3 dönümde bir inşa edilirken bugün 100 metrekarede bire düştü. Turizm sektörü peyzaja yeterince önem vermiyor Sektörün lokomotif pazarlarını kamusal alanlar ve büyük inşaat şirketleri oluşturuyor. Şuan yaptığımız çalışmalara baktığınızda; büyük projeler, sanayi yatırımları, yollar, otobanlar ve şehir peyzajı ağırlıkta. Sektör olarak daha çok belediyelerle çalışıyoruz. Genel olarak oteller bizim için çok ciddi bir Pazar değil. Resort otellerde çevre düzenlemesi çok önemli ama baktığınızda peyzaj olması gereken noktada değil. Antalya’daki 100 otelden belki 10 tanesi gerçek anlamda peyzaj uygulaması görmüştür. Otellerde peyzaja ayrılan bütçe çok düşük. 200 milyon dolar yatırım maliyeti olan bir otelin peyzaj bütçesi 1 milyon dolar bile değil. Otellerin yoğun olduğu bölgelerde peyza- ja talep artıyor ancak oralarda daha çok lokal firmalarla iş çözülüyor. Antalya’da ciddi sayıda peyzaj firması çalışıyor. Ege ve Akdeniz’de ise bahçe peyzajı öne çıkarken İstanbul gibi şehir otellerinde iç mekan peyzajı öne çıkıyor. Öte yandan peyzajda işin en az bütçeli kısmı işin yapılmasıdır. Bakım yapmak ve sistemin sürdürülebilirliğini sağlamak daha önemlidir. Asıl yatırım da buradadır. Oteller işletme giderlerini minimize etmek için bakım maliyetlerinde de kısıyorlar. Teoman Akçalı / Eko Garden Peyzaj Peyzajın öneminin anlaşılması gerekiyor F irmamızı Antalya’da 15 yıl önce kurduk ancak ben 23 yıldır peyzaj mimarlığı yapıyorum. Peyzaj alanında, uygulama ve üretim yapıyoruz. Daha çok dış mekan çiçek, ağaç ve çalı bitkileri üzerine çalışıyoruz. 13 yıldır da Türkiye’de uzun yıllar dayanıklı olan çiçekli bitkiler ve aromatik bitkilerin fidelerini satıyoruz. Oteller Antalya için büyük bir pazar. Antalya’da otellerin hem projesini hem uygulamasını gerçekleştiriyoruz. Biz Türkiye genelinde çalışıyoruz ama toplam faaliyet alanımızın Antalya için yüzde 80’ini oteller oluşturuyor. Daha sonra da otel bakımı işini üstleniyoruz. Taşore edilen otellerin bahçelerinin bakımını yapıyoruz. Maxx Royal’in bakımını biz gerçekleştiriyoruz. Yıllarca 50 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 Club Med’lerin bakımı gibi birçok otelin peyzaj bakımını üstlendik. Bakım kapsamında yer alan bahçenin ilaçlanması, gübrelenmesi, biçme gibi tüm işlerini yıllık bir plan dahilinde ve otel yönetiminin onayıyla uyguluyoruz. Yeni otel yatırımları eskiye göre azaldı. Ama renovasyon çalışmalarında yer alıyoruz. Yenileme çalışması sırasında bahçe de bozuluyor. Biz de düzenlemesini yapıyoruz. Her geçen gün otelcinin talebi, yapılan işin daha ucuz olması yönünde. Bazı otelciler her şeyin en sonuna ulaşmak ve her şeyin içinde olmak istiyorlar. Profesyonel bir yatırımcının meslek disiplinlerine güvenmesi gerekiyor. Güvendiği zaman ortaya iyi şeyler çıkar. Peyzaj olmadan ülkenin planlaması, geleceği olmaz. Peyzajın öneminin anlaşılması gerekiyor. Peyzajda trendler Avrupa’yla birlikte gelişiyor. Antalya’ya baktığınızda çiçekli Sardunya çeşitleri, Begonvil çeşitleri, narenciyeler, zeytinler şuanda en öne geçen trend bitkiler oldular. Son 3 yıldır kekik, nane gibi öne geçen aromatik bitkiler öne çıkıyor. Tülay Tosun / Palmiye Peyzaj Otellerde modern, net ve fantastik detaylar öne çıkıyor F irma olarak peyzaj alanında 1986 yılından bugüne önce tasarlıyoruz, sonra detaylarımızı çözüyoruz, detaylarımızın gerektirdiği ürünleri temin ve inşa ediyoruz. 2000 yılında markalaşma çalışmalarımızı tamamladık. Tasarım markamız “Tülay Tosun”, temalı imalatlarımız ve özel ürünlerimizin markamız “palmart” ve Türkiye distribütörü olduğumuz çatı örtüsü “palmex” olmak üzere üç markamız bulunuyor. Palmart, ar-ge çalışmalarını yaklaşık 15 yıl yaptığımız GFRP Panel Yapay Kaya ürünleri alanında çalışıyor. Bir dünya markası olmayı hedefleyen şirketimiz yurtdışı çalışmalarına ilk kez 2005 yılında Girit/Yunanistan ile adım attı. Bu yıl yaptığımız çalışmaları bir kitapta derledik. Bölgemiz turizm bölgesi olduğundan referanslarımızın yüzde 100’e yakını turizm sektöründe yer alıyor. Yüzme havuzu, dış mekanda al a carte’lar restoran, pool bar, snack bar, aquapark, çocuk kulübü, genç kulübü, spor alanları, sahil düzenlemesi, iskele, yol, anfi tiyatro, foodcoarth gibi dış mekan tasarımlarının tamamında hizmet veriyoruz. Turizm tesisleri teknoloji, fonksiyonel, ihtiyaçları doğrultusunda belli sürelerde yenilenmeye ihtiyaç duyar. Dış mekan kullanımları da bu ihtiyaçlara bağlı olarak değişiklik gösterir. İşte o zaman yeniden tasarım yapmamız gerekiyor. Dolayısıyla oteldeki renovasyonun boyutuna göre bahçeyi yeniden tasarlıyoruz. Otel bahçe tasarımlarında modern, net ama bir o kadar da fantastik detaylar öne çıkıyor. Peyzaj mimarlığı tasarım mesleğidir Peyzaj alanında edindiğim tecrübeler ve dünyada gördüğüm örnekler doğrultusunda diyebilirim ki peyzaj tasarımı arazi plastiği, alt yapısı, iklim, sosyoloji, komşu alanların kullanım tipleri gibi genelden detaya doğru bir yol izliyor. Fonksiyonel, estetik ve ekonomik en doğru kullanımın ortaya çıkarılması önemli... Çalışırken pozitif enerjiyi, dinlenirken huzuru ve mutluluğu ancak doğru tasarlanmış mekanlarda bulabiliriz. Bizim yaptığımız asıl iş tasarım ve programımızın elverdiği ölçüde tasarladıklarımızı her pro- jeyi uyguluyoruz. Firmamızın bir fidanlığı yok ancak “tüm fidanlıklar bizim” diyerek ihtiyacımızı Türkiye ve yurtdışından temin ediyoruz. Ülkemizde peyzaj mimarlığı mesleği, yeşil alan uygulaması, bitkisel materyal temini ve dikimi olarak algılanıyor. Ama bu meslek yapısal ve bitkisel tasarımları bir bütünüdür. Peyzaj mimarlığı tasarım mesleğidir. Bizi diğer tasarım disiplinlerinden (yapı mimarlığı, iç mimarlık) ayıran başlıca özelliğimiz dendroloji bilgimizdir. Arazi seçiminde, yapı ve arazi şekillendirilmesi aşamasında mutlaka söz sahibi olmalıdır. Bana göre ancak birlikte tasarlanan mekanlar amacına tam olarak ulaşır. Ediz Temel / Lotus Peyzaj Genel Müdürü Peyzajda trendler mimariye ve dekorasyona bağlı olarak değişiyor L otus peyzaj firması 1994 yılında kuruldu. Peyzaj alanında; proje kontrolörlüğü, danışmanlık, bitkisel yumuşak ve sert peyzaj alanlarında her türlü peyzaj uygulaması, otomatik sulama sistemleri, aydınlatma uygulaması, bahçede kullanılacak obje ithalatı, bahçe bakım hizmetleri olmak üzere her kademede hizmet veriyoruz. Ödenmiş sermayesi 600 bin TL olan şirketimiz geçen bu zaman içinde yurt içinde ve yurt dışında 400’ü aşkın değişik boyutlarda peyzaj proje ve uygulamasına imza attı. Oteller ile çalışmalarımız yıllara göre değişkenlik göstermekle beraber toplam faaliyetlerimizde yüzde 25-30’unu oluşturuyor. Sadece 2013’te Cevahir Asia, Hilton Kozyatağı, Hilton Çorlu gibi otel projelerinde yer aldık. Oteller doğal olarak kendi yapılarına uygun un- surları vurgulayacak hususları öncelikle ortaya çıkaracak peyzaj projeleri ve uygulamaları istiyor. Otel giriş alanlarının çok prestijli ve etkili olmasını istiyorlar. Estetikle fonksiyonelliğin en optimum düzeyde yakalandığı projelere önem veriyorlar. Aynı zamanda üzerinde parti verebilecekleri alanlar için çim veya sert zemin oluşturulmasını tercih ediyorlar. Peyzaj çoğu zaman otelin dekorasyonu ile paralel olarak gündeme geliyor. Peyzaj proje ve uygulamalarındaki trendler de mimariye ve dekorasyona bağlı olarak değişiyor. Mimarinin tarzına bağlı olarak örneğin bitkilendirmede formal, simetrik veya daha doğal düzenlemeler tercih edilebiliyor. Günümüzde daha doğal ve sade düzenlemeler gündemde. Bununla birlikte zamansız tasarım olarak tabir edilen çok moda olmadan klasikleşebilecek, insanları sıkmadan keyif alınabilecek peyzaj tasarımları tercih ediliyor. Peyzajda kullanılan en önemli unsurların canlı materyallerden oluşması, onun zaman boyutunun önemini ortaya koyuyor. Yani peyzaj zaman içerisinde değişen unsurları içerdiği için çok moda ve kolay eskiyen trendlerden kaçınmak gerekiyor. 12’2013 ǀ turizm&yatırım ǀ 51 TEDARİKÇİLER GÖRÜŞLER Raşit Tüter / Tüter Garden Resort otel bahçeleri küçülmeye başladı P eyzaj sektörü, Türkiye de son 20 yılda çok önem kazandı. Son birkaç yılda; Irak, Azerbaycan, Türkmenistan, Rusya gibi komşu ülkeler de yeni pazarımız olmaya başladı. Avrupa’dan ithal edilen bitkilerin büyük çoğunluğunu artık kendimiz yetiştirip ihraç edebiliyoruz. Üretim sektörünün hızla desteklenmesi gerekiyor. Sektördeki pek çok arkadaşımız Avrupa ve diğer ülke meslektaşlarından daha iyiler. Yeter ki bakış açısı profesyonelce olsun... Tüter Garden Peyzaj, turizm yatırımlarının atağa geçtiği 1989 yılında Antalya-Manavgat’ta kuruldu. O zamanlar “peyzaj” sözcüğü bile telaffuz edilmiyordu. Ziraat Fakültelerinde, 1988 yılında “peyzaj mimarı” unvanı ile diploma verilmeye başlandı. Firmamız 5 peyzaj mimarı, 1 ziraat mühendisi ile üretim ve uygulama alanlarında faaliyetlerimize devam ediyor. Firma olarak hem peyzaj bitkileri üretimi hem de turistik tesisler ile park ve bahçelere ait alanlarda; peyzaj planlama, projelendirme, sulama otomasyonu ile sert zeminler dahil bütün uygulamaları yapıyoruz. Çalışmalarımı- zın yüzde 80’i turizm sektörüne yönelik... Otellerde 2005 yılına kadar peyzaj önem kazanmaya devam etti. Ancak son 7-8 yılda her şey dahil sistemiyle birlikte yatak sayısı öne çıkarak, bahçeler küçülmeye başladı. Otel yatırımının son aşaması olan peyzaj çalışmaları, ekonomik nedenlerden dolayı “en ucuza en güzeli yaratma” hüneri isteniyor. Bu görüş yatırımcıların yüzde 90’ı için geçerlidir. Bu durumda da kalite düşüyor. 800 yataklı bir tesisin şu dönemde yaklaşık 12 milyon avro maliyeti olduğu düşünülünce, peyzaj maliyeti de havuz gibi sert zeminler dahil yüzde 5 ile yüzde 15 arasında değişiyor. Ekonomik rahatlığa kavuşan otel işletmecisi tekrar dar alanda en iyi peyzaj için harcama yapıyor. Her yıl en az 1 tesisi bu şekilde revize ediyoruz. 2013 yılında 4 adet 5 yıldız,1 adet 4 yıldız otel peyzajı olmak üzere 7 proje tamamladık. Nesrin K. Otuzoğlu / Karaoğlu Peyzaj Genel Müdürü Teras bahçeleri, dikey bahçeler ve az su tüketen bitkiler revaçta K araoğlu Peyzaj 1994 yılında kuruldu ve yaklaşık 20 yıldır peyzaj uygulama işleri yapıyoruz. Konut, AVM, otel, hastane ve yol gibi birçok alanda bitkisel uygulama çalışmaları gerçekleştiriyoruz. Ada Plant diye ayrı bir firmamız daha var. Bu firmamız da bitki üretiyor. Karaoğlu Peyzaj olarak da hem yapısal hem bitkisel olarak tüm uygulamaları ve hydroseeding yöntemiyle çimlendirme ve bitkilendirme işleri yapıyor. Biz daha çok yapısal ve bitkisel olarak tüm hizmetleri anahtar teslimi olarak veriyoruz. Yapısal derken binanın dışındaki açık alanlardaki havuzlar, yürüme yolları, duvarlar gibi tüm alanları kastediyoruz. Peyzaj açısından oteller çok önemli ve ana sektörlerden bir tanesi. Ama otel peyzajı 52 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 daha çok kıyı bölgelerinde ve golf alanlarında uygulama alanı buluyor. Büyük kentlerde açık alan azlığından peyzaja yeterince yatırım yapılmıyor. Onun için zaman zaman çatı bahçeleri, dikey bahçeler gibi çalışmalar yapıyoruz. Daha önce birçok otel projesinde yer aldık. Crowne Plaza, Zorlu Center, Kamelya World Hotels, WOW Topkapı Palace gibi otellerin projesinde vardık. Biz uygulamacıyız, tasarımcı değiliz. Son yapılan uygulamalarda doğa dostu yaklaşımlar öne çıkıyor. Kentlerde özellikle yeni teras bahçeleri, dikey bahçeler tercih ediliyor. Çünkü ciddi yeşil alan sıkıntısı doğuyor. Az su tüketen doğaya dost sistemler tercih ediliyor. Kıyı bölgelerindeki otellerde müşterinin beklentilerini esas alan uygulamalar öne çıkıyor. Tabi biz tasarımcı olmadığımız için daha çok firmalarla ve zaman zaman mimar veya yatırımcıyla çalışıyoruz. 2013 çok iyi geçti. Hedeflerimizi gerçekleştirdik. Şimdi 2014’e hazırlanıyoruz. TEDARİKÇİLER GÖRÜŞLER Metin Aktomas / Marmara Fidancılık Peyzaj alanına ciddi yatırımlar yapılıyor P eyzaj son 10 yıldır hızlı gelişen bir sektör. Bu sürede sektöre ciddi yatırımlar yapıldı. Çünkü peyzaja ihtiyaç geçmişe göre arttı. Eskiden bitkilerin birçoğu yurtdışından geliyordu. Onlarda toprağa adapte ederek üretiliyordu. Şimdi bu oran azalarak devam ediyor. Netice itibariyle birçok site yapılıyor. Artık ev alacak insanlar bahçeye ve peyzaja da bakıyor. Dolayısıyla büyük inşaat firmaları peyzajın önemini anladılar. Bu alana para harcamaya başladılar. Eskiden 100 bin lira harcadığı işe bugün 1 milyon harcayabiliyor. Bizim işimizde bitkiyi kendiniz üretiyorsanız bir anlam ifade ediyor. Bitki de zaman içinde üretilen ve belli bir süre sonra satış hacmine gelen bir ürün. Dolayısıyla bir ürünün satılması için en az 3 ya da 5 yıl gerekiyor. Bizde 20 yaşın üstünde de ağaç var, 6 aylık fide de var. 150 hektarlık alanda ihtiyacı karşılayacak ciddi üretime sahibiz. Bu alanda döneme göre farklı trendler öne çıkıyor. Dönemsel ve popüler olan bitkiler var. Bizim halkımız renkli ve çiçekli bitkiyi seviyor. Değişmeyen tek şey bu… Otellerdeki payımızı önümüzdeki 5 yılda artıracağız Bir grup firması Marmara Fidancılık’ın peyzaj sektöründe hizmet veren 6 firması bulunuyor. Dolayısıyla bahçeye dair her türlü hizmeti sunan bir grup firmasıyız. Otellerle kurulduğumuz 1994’ten beri çalışıyoruz. Ancak oteller bizim iş hacmimizde çok büyük bir alanı kapsamıyor. Bizim ağırlığımızı kamusal yatırımlar ve büyük inşaat firmalarının geliştirdiği projeler oluşturuyor. Bir de bizim üretip yurtdışına ihracatını yaptığımız bitkilerimiz var. Yıllık 10 milyon doların üzerinde ihracat yapıyoruz. Azerbaycan, Türkmenistan, Ortadoğu ülkeleri ile çalışıyoruz. Savaştan ve bölgedeki karışıklıklar olmadan önce Suriye, İran, Irak, Libya vb. ciddi müşterimizdi. Antalya’da çok peyzaj firması var ama köklü firma sayısı az. Biz orada önümüzdeki 5 yılda ciddi şekilde ilerlemeyi planlıyoruz. Otellerin paranın çoğunu binaya harcadığını biliyoruz. Ama parayı bahçeye harcamaktan imtina ediyorlar. Bizimki biraz lüks tüketime giriyor. Paranın bittiği yerde bizim işimiz başlıyor. Eldeki kalan son parayla bir şeyler yapmaya çalışıyorlar. Ama yine de çok ciddi projeler yapılıyor. O ciddi projelerin içinde biz de var olmaya çalışıyoruz. Yaptığımız çalışmalarda mimarla çalışıyoruz. Bina içinde iç mimarla dışında ise hem mimarla hem peyzaj mimarları ve varsa işverenin konseptini oluşturan mimari grupla hareket ediyoruz. 5 yıldızlı bir Antalya otelinin ortalama peyzaj maliyeti alanına ve bulunduğu yere bağlı olarak 1 milyon doları buluyor. Bu rakam; sulama sistemi, drenaj ve bir takım diğer alt yapıları, istenilen toprak, çimlendirilmesi, bitkilendirmesi gibi tüm çalışmaları içeriyor. 2013 yılı beklentilerimiz seviyesinde geçti. Yurtiçindeki potansiyel de devam ediyor. 2013’te başarılı uygulamalar yaptık, kârlı da bir yıl oldu. 2014’te de hedeflerimizi tutturacağımıza inanıyorum. Cem Şirin / Cem Botanik Biyolojik göletler, peyzajın parlayan yıldızı olacak B iz aile şirketi olarak 40 yıllık bir firmayız ve kurulduğumuzdan beri peyzaj işleri yapıyoruz. Kavacık ve Baltalimanı’nda olmak üzere İstanbul’da iki merkezimiz var. İnsanların bitkilere ilgisi çok arttı. Yurtdışında gördüğünüz her şey Türkiye’de de yapılmaya başlandı. Çok ciddi bir rekabet var. Bu durum fiyatlara yansıyor. Eskiden kaliteyi arayan bir müşteri kitlesi vardı, bugün iş olsun, yeşillik olsun düşüncesiyle hareket ediliyor. 5-6 yıldır biyolojik göletler yapıyoruz. Avrupa için eski ama Türkiye için yeni bir alan. Gelecekte yıldızı parlayan bir bölümümüz olacak. Faaliyet gösterdiğimiz sektörlerin başında alışveriş merkezleri geliyor. Oteller ise peyzaj işlerinin yanı sıra bakımını da aldığınızda bize sürekli iş çıkartan bir sektör. Bu anlamda hareketli bir sektör... Ayrıca bir otel projesinde yer almak bizim için prestij- 2 54 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 dir. Müşterinin ince eleyip sık dokuduğu, iyi iş yaptığı işleri halletmeye çalışıyoruz. Les Ottomans Hotel, Grand Hyatt ve Park Hyatt İstanbul Maçka gibi otel projelerinde yer aldık. Biz otelin mimarisine göre peyzaj yapıyoruz. Ona göre saksılar ayarlıyoruz, bitkilerimizi koyuyoruz. Otelciler bakım anlaşması yaptığınızda bitkisi, çiçeği de dahil her şeyi bir pakette çözmek istiyorlar. Eskiden ekstra talepler daha fazla oluyordu. Otel peyzajlarında dikey bitkilendirmeyle ilgili epey bir talep almaya başladık. O iyi bir trend oldu. Oteller veya AVM’ler artık çatılarında yeşil görmek istiyorlar. Ama bizim en büyük trendimiz biyolojik havuzlar veya biyolojik göletler. Türkiye’de Sağlık Bakanlığı insanların içinde yüzeceği biyolojik havuz ve göletlere izin vermiyor. Avrupa’da bu iş 30 yıldır yapılıyor. Bakanlık Türkiye’de klor kullanmadığımız için uygun görmüyor. Uygun görse bütün otellerin havuzlarını biyolojik havuza çevirebiliriz. Yasal iznin çıkacağını umut ediyoruz. Ama bunun için biraz mücadele etmek lazım. TEDARİKÇİLER RÖPORTAJ İsmail Erdoğan / Hisar Yönetim Kurulu Başkan Vekili: HORECA’da yeniden yapılanacak olan Hisar, hedef büyüttü ‘‘1 Ocak 2014 itibariyle turizm sektörüne yönelik yeni bir yapılanmaya gidiyoruz. Daha hızlı ve kaliteli bir servis vermeyi hedefliyoruz. Şuanda gastronomide ciddi fırsatlar var. Turizm ve Yatırım Dergisi’nin haberine göre 2014 ve 2015’in ilk yarısında 172 yeni tesis açılacak. Bu otellerin ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılamaya çalışacağız.” Ç atal-kaşık-bıçak alanında Türkiye’nin en eski markalarından biri olan Hisar, HORECA’da yüzde 35 olan pazar payını artırmayı planlıyor. 2014 yılı için bu alanda yeni bir yapılanmaya gidecek olan Hisar, buna bağlı olarak üretim kapasitesini de artıracak. Hisar’ın yeni dönem çalışmalarını Hisar Yönetim Kurulu Başkan Vekili İsmail Erdoğan ile konuştuk. n Firma olarak Hisar’ı tanıyabilir miyiz? Hisar, 1968 yılında bir aile şirketi olarak faaliyetine başladı. Ancak ticari geçmişimiz daha da eskiye dayanıyor. İlk olarak çatal-kaşık-bıçak imalatıyla başladık. Satış kanallarına baktığımızda ev kesiminde bayii kanalıyla ve kendi perakende mağazalarımızla ilerliyoruz. 15 adet Hisar’a ait perakende ve 32 franchise mağaza ile 125 Hisar Konsept mağazaya sahibiz. 285 züccaciye mağazası ve 9 adet zincir markette varız. Gastronomi alanında da yeniden bir yapılanma ile bayilerimizle birlikte pazar payımızı arttırmayı hedefliyoruz. Marka olarak biz şu anda Avrupa değil, dünya normlarındayız. Türkiye’de Turquality programına dahil olan 80 firma içindeyiz. Dünyada da bizim sektörde de HORECA’da faaliyet gösteren bütün bayilerin tanıdığı, bildiği bir markayız. 56 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 n Üretim kapasitenizden bahsedebilir misiniz? Hisar olarak 2500 adet ürün gamımız var. Toplam üretimimizin yüzde 15’ini ihraç ediyoruz. Ortadoğu, Mısır, İspanya, Kuzey Amerika ve Türk Cumhuriyetleri başta olmak üzere toplam 32 ülkeye ihracat yapıyoruz. Amerika’da çalışmayı çok arzu ettiğimiz Crate and Barrel firmasıyla iş birliği içindeyiz. Ayrıca 2015’e kadar yurtdışında gerek franchise vererek gerekse kendi mağazamızı açarak büyümek istiyoruz. n Biraz da ürün gamınızla ilgili bilgi alabilir miyiz? Biz HORECA’da (otel-restaurant-cafe) masaüstü ekipmanları alanında faaliyet gösteriyoruz. Bu alanda çatal-bıçak-kaşık ile masaüstü aksesuarı üretiyoruz. Cam ve porselen alanında yaptığımız üretimler ise sadece ev/zücaciye kesimine yönelik. HORECA’ya cam ve porselen üretmeyi düşünmüyoruz. Ben şuna inanıyorum: HORECA’da bizim ihtisas alanımız çatal-kaşık-bıçak ve muhtelif aksesuar üzerine... Ülkemizde cam ve porselen alanında büyük üreticiler varken bizim bu konuda çalışma yapmamız anlamsız olur. n Turizm sektöründe nasıl bir yapılanmanız var? 1 Ocak 2014 itibariyle turizm sektörüne yönelik yeni bir yapılanmaya gidiyoruz. Daha hızlı ve kaliteli bir servis vermeyi hedefliyoruz. Şuanda gastronomide ciddi fırsatlar var. Turizm ve Yatırım Dergisi’nin haberine göre 2014 ve 2015’in ilk yarısında 172 yeni tesis açılacak. Bu otellerin ihtiyaçlarını biz elimizden geldiğince en iyi şekilde karşılamaya çalışacağız. Hedefimiz tabii hepsine ulaşabilmek. Sadece yeni açılacak oteller değil, mevcut tesislerin de 5 yılda bir yeni çatal-kaşık-bıçak ihtiyacı doğuyor. 5-8 yıl arasında ürünlerin kendiliğinden değişme ihtiyaçları ortaya çıkıyor. Konseptleri değişiyor. 2 yılda bir sürtünmeden doğan çizilmeleri gidermek için parlatma ihtiyacı doğuyor. Firma olarak bu servisleri de veriyoruz. n Turizm sektörü toplam faaliyet alanınızın ne kadarını oluşturuyor? geriye gidiyor. Bu tabii bizi karlılık anlamında bir hayli zorluyor. Bizim kapasite artırımları, otomasyon çalışmaları, maliyetleri aşağı çekme vb. gibi tüm çabamız bu doğrultuda. Başka da çıkış yolu yok. Dünyada rekabetten doğan oturmuş bir takım fiyat göstergeleri var. Öte yandan şu anda birçok firma üretimlerini Çin’e kaydırmış durumda. Dışarıdan kaliteli, kalitesiz hatta sağlığa zararlı ürünler olmak üzere her türlü ürün çok rahat girebiliyor. Bunun için bir önlem de yok, sadece küçük bir gümrük vergisi var. Yerli üretici olarak korunmasız durumdayız. Biz ülkemizde üretim yaparak bunlarla mücadele ediyoruz. Bu konuda görev devlete düşüyor. Kaliteli ürünler tabii ki ithal edilsin ama kalitesiz ürünlerin ithali durdurulmalı. Ayrıca ihtiyaca anında cevap verebilmek için olabildiğince stoklu çalışıyoruz. Otelleri HORECA’nın içerisinde ele alıyoruz. HORECA’nın payı yıllara göre değişiyor ama bizim ölçümlerimize göre yüzde 30-35 arasında değişen bir pazar payına sahibiz. Her yıl verdiğimiz ürünlerin aşağı yukarı yüzde 10’unda eksilme oluyor. Bir kere bunları tamamlıyoruz. Bunun yanı sıra, ağırlıklı olarak 5 yıldızlı otellerin ihtiyaçları oluyor. Hedefimiz orta, üst ve lüks segment oteller. Ayrıca 4 yıldız oteller, kafe-bar hepsine hizmet vermeye çalışıyoruz. n Otellerin segmentlerine yönelik farklı markalarınız var mı? Bizim Hisar Optima diye bir serimiz var. Burada daha ekonomik ürünleri piyasaya vermeyi hedefliyoruz. Hisar Stüdyo serimizde sadece tasarım ürünler yapıyoruz. Yine üst segmentte Premiere ve Exclusive serilerimiz mevcut. Hem dış pazarlar için bu gerekiyordu hem de ilgi çekmesi için bu seriyi tasarladık. n Trendler neler? Bu alanda trendler sık değişiyor mu? n Tasarımlarınızı nasıl yapıyorsunuz? Bizim kendi tasarım ekibimiz var. Bu ekibin başında da ben varım. Bu benim özel hobim. Premiere, Exclusive ve Hisar Optima serilerinin tasarımlarının tamamını biz yapıyoruz. Ayrıca ünlü tasarımcılarla çalışıyoruz. Örneğin, Stüdyo serisini Can Yalman, İnci Mutlu gibi isimlerin tasarımlarıyla oluşturduk. n Üretim alanında genişleme planınız var mı? Şu an ciddi bir genişleme çalışması içindeyiz. Makinelerimizde modernizasyon yapıyoruz. Tamamen modernizasyon, otomasyon ile ilgili çalışmalarımız var. Kapasiteyi 2014 yılının başından itibaren en az yüzde 35-40 civarında arttırmış olacağız. Daha fazla otomasyonla daha büyük rakamlara ulaşacağız. n Bu büyümeyle birlikte HORECA’da da büyüme olacak mı? Tabii ki. Şu anda özellikle yeni açılacak tesislerle ilgili yakın takipteyiz. Sevindirici olan, bir Türk markası olarak bizi tercih etmeleri... Bilinen otel zincirlerinin hemen hemen hepsinde ürünlerimiz mevcut. Hem servis hem de kalite açısından özellikle 5 yıldızlı ve 4 yıldızlı tesislere en iyi hizmeti vermeye çalışıyoruz. HORECA alanında yurt dışına çıkmayı planlıyoruz. Tabii ki, orada da bu sektöre hizmet veren bayiler var. Onlarla da en uygun olanıyla ihracatımızı yapmaya çalışıyoruz. n Yabancı markaların da tedarik zincirine girebiliyor musunuz? Evet tabii… Bildiğiniz otel zincirlerinin hepsinde varız. Ancak üzülerek söylüyorum ki hala yabancı marka hayranlığı var. Biz bunu kırmaya çalışıyoruz, çünkü bizim ürünlerimizin yabancı marka adı altında Çin’de üretilen ürünlerden daha kaliteli olduğunu iddia ediyoruz. Maliyetlerimizi de kontrol altında tutarak en iyiyi vermeye çalışıyoruz. Çelik gibi birçok hammaddemizi yıllardan beri Avrupa’dan ithal ediyoruz. Ürünlerimize doğru kullanımla orantılı olarak 100 yıl garanti veriyoruz. Her zaman en iyi servisi veriyoruz ve ürünlerimizin sürekli arkasındayız. Tek vazgeçilmez trend ürünün hijyenik olması… Bunun için de mümkün olduğunca az desen olması gerekiyor. O nedenle hiçbir şekilde karmaşık desen vermiyoruz. Daha sade veya hafif görüntüler kullanıyoruz. Burada kullanım açısından bizim tavsiyelerimiz şunlar; bıçaklar çok sert olduğu için özellikle yıkama esnasında birbirlerine sürtünüp çizebiliyor. Bu nedenle bıçakların ayrı yıkanması gerekiyor. Bulaşık makinesinde agresif deterjanlar kullanılmaması önemli. Bir de makineden çıktıkları zaman üzerlerinde kalan nemi bir saat içinde almak gerekiyor. Bunlar ürünün uzun ömürlü olmasını sağlıyor. n Son olarak 2013 sizin için nasıl geçti? 2014 hedefleriniz neler? Mesela 2011 genel olarak hem HORECA’da hem ev kesimi/zücaciyede çok başarılı bir yıldı. 2012’de belli bir düşüş yaşandı. 2013’te de 2012’yi geçtik ama daha iyi olmamız lazım. 2011’i yakalamış değiliz ama yakalayacağız. 2014’te 2011’i de geride bırakacağımızı umuyorum. n Pazarla ilgili genel bilgi almak istersek, kalite ve fiyat dengesi konusunda neler diyebilirsiniz? Şu anda şöyle bir trend var. Kalite yükseliyor, fiyatlar ya yerinde sayıyor ya 12’2013 ǀ turizm&yatırım ǀ 57 TEDARİKÇİLER HABER Kale Kilit 60. yılında da pazar lideri Kale Kilit, 60. yılını yeni ürün teknolojileriyle kutluyor. İçlerinde İtalya, Çin, Burkina Faso ve Kolombiya’nın da olduğu 100’den fazla ülkeye ihracat yapan Kale Kilit, 2014 yılında üretimini yüzde 20 artıracak. T ürkiye’nin lider kilit üreticisi Kale Kilit, kuruluşunun 60. yılını da pazar lideri olarak kutluyor. Güvenlik alanında entegre hizmet anlayışıyla Türkiye’de her 3 evden 1’inin tercihi olan “Kale Kilit”, dünyada 100’ün üzerinde ülkeye ulaşıyor. 2012 yılında yaptığı 60,7 milyon dolarlık ihracatıyla metal eşya kategorisinde 7 kez üst üste ihracat şampiyonu olan Kale Kilit’in hedefi Türkiye’deki liderliğini global pazara taşırken bir dünya markası haline gelmek. Kale Kilit’in 60. Yıldönümü dolayısıyla düzenlenen basın toplantısında konuşan Yönetim Kurulu Başkanı Sedat Özgür, “2 bin çalışanımızla, günde 100 binin üzerinde kilit ve silindir üretim kapasitemizle faaliyet göstermekten büyük mutluluk duyuyoruz” dedi. Dünya çapında bir mar- ka olma hedefi doğrultusunda son 3 yılda 35 milyon dolar yatırım yaptıklarını açıklayan Özgür, buna paralel olarak üretim kapasitesini de yüzde 30 artırdıklarını belirtti. Kale Kilit’in bu yılki ciro beklentisinin yaklaşık 250 milyon dolar olduğunu ifade eden Özgür, “Önümüzdeki yıl ise entegre güvenlik anlayışına paralel yeni ürünler ve yeni makine yatırımlarıyla üretim kapasitemizi yüzde 20 artırmayı hedefliyoruz” dedi. Satışlarının yüzde 60-65’ini iç pazara, yüzde 35-40’ını ise yurtdışı pazarına yaptıklarını belirten Özgür, 100’den fazla ülkeye ihracat yaptıklarını Türkiye’nin kilit ihracatının yüzde 70’ini Kale Kilit’in gerçekleştirdiği kaydetti. Özgür, Çin Şangay’da ve Birleşik Arap Emirlikleri Dubai’de ofis açtıklarını ifade etti. Kale Kilit’in 2013’te yaklaşık 250 milyon dolar ciro elde eden şirket, toplam 36 milyon kilit üretti. Firma 2014 yılında üretimini yüzde 20 artıracak. Elita Gıda, “Türkiye 100 Projesi”nde 42’inci sırada yer aldı A llWorld Network ve TOBB’un öncülüğünde ve TEPAV’ın desteğiyle Türkiye’nin en hızlı büyüyen şirketleri- ne dikkat çekmek amacıyla yürütülen “Türkiye 100 Projesi” çalışmasının sonuçları açıklandı. Buna göre, Sunar Grup şirketlerinden Elite Gıda, Türkiye’nin en hızlı büyüyen 100 şirketten 42’incisi oldu. “Türkiye 100 Projesi Ödülü” nü, 5’inci İzmir Kongresi’nde Sunar Grup adına Elita Gıda Genel Müdürü İbrahim Ethem Can ile birlikte Sunar Grup Yönetim Kurulu Başkanı Nuri Çomu aldı. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) madalyasına sahip Sunar Grup, 2010-2012 döneminde sergilediği yüzde 202’lik büyüme ile listeye girdi. Sunar Grup, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nü (FAO) Dünya Gıda Günü kapsamında Adana’da ağırladı. 58 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 Polin, Ukrayna’daki Orbita Aquapark’ın kaydıraklarını yeniledi U krayna, Koblevo’da 2011 yılında 4 hektar açık alan üzerine kurulan, Orbita Aquapark mevcut su parkını genişletirken Polin firmasını tercih etti. Yeni eklenen kaydıraklar ile beraber parkın toplam alanı 12 hektara ulaştı. Geçtiğimiz yaz açılan yeni parka Polin, roket formundaki Looping Rocket, küçük misafirler için Cennet Adası Su Oyun Grubu, kaydırağa ait doğal ışık efektleri bulunan Black Hole, Rafting Slide ve Wide Rafting Slide, Çocuk Oyun alanı gibi ürünlerini ekleyecek. Uyumsoft, e-fatura için özel entegratörlük hizmeti sunuyor 2014 başından itibaren elektronik fatura uygulaması başlayacak. E-fatura için özel entegratörlük hizmeti sunan Uyumsoft firmasından Volkan Şahin, bu hizmeti alacak olan işletmeleri, işbirliği yapacağı firmaların izin belgelerini kontrol etmeleri konusunda uyarılarda bulundu. B u yıl sonu itibariyle 25 bine yakın işletme e-fatura’ya geçmeye hazırlanıyor. Oteller, restoranlar da e-fatura uygulamasına geçmek zorunda kalacak. E-fatura özel entegratörlük hizmeti sunan Uyumsoft firmasından Bilgi Sistemleri ve Teknolojileri A.Ş. Kanal Yöneticisi Volkan Şahin, konuyla ilgili bilgi verdi. Şahin, saklama hizmeti izni ile Kamu Sertifikasyon Merkezi tarafından Mali Mühür onayı almış olan Uyumsoft A.Ş’nin, e-Fatura entegratörleri arasında olduğunu belirtti. E-Dönüşüm projelerinde yer alan Uyumsoft, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Merkezi Sicil Kayıt Sistemi (MERSİS), Esnaf Bilgi Sistemi (ESBİS), Hal Kayıt Sistemi (HKS) ve Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Ar-Ge Portalı projelerini başarıyla yürüttüklerini ifade eden Şahin, ISO 9001, ISO27001, ISO 22301, ISO 10002, ISO 20000, ISO 22301 sertifikalarına sahip olduklarını aktardı. E-faturada, özel entegratörlerin izin belgelerine dikkat etmeli E-faturaya geçecek olan firmalara uyarılarda bulunan Şahin, özel entegratörler ile imza atacak olan işletmeler, Saklama Hizmeti Verme İzni’nin olması gerektiğine vurguladı. Elektronik fatura ile ilişkili detaylı bilgi için Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB)’nın internet sitesinde bulunabileceğini aktaran Şahin, entegratör firmalarının mali mühür altyapısının değerlendirildiği ‘‘Mali Mühür Uyum Değerlendirme Raporu” nu, yine kamu sertifikasyon merkezine ait internet sitesinden takip edilebileceğini dile getirdi. Güral Armatür, müşterilerine yeni bir model sunuyor G Abkay Grup, iklimlendirme pazarının geleceğini konuştu F ujitsu Türkiye distribütörü Abkay Grup, Türkiye’ deki tüm bayi ve servislerine yönelik olarak üç günlük organizasyon gerçekleştirdi. Antalya’da düzenlenen etkinliğe 400’ün üzerinde katılım sağlandı. Yapılan toplantıda, Türkiye iklimlendirme pazarı değerlendirilirken, Abkay Grup 2014 planlamasını ve stratejik yol haritasını bayi ve servisleri ile paylaştı. Üç gün süren etkinlikte ayrıca, iklimlendirme pazarının eniş çeşit yelpazesine sahip Güral Armatür, banyo ve mutfak armatürlerine bir yenisini daha ekledi. Leipzig armatür modeli, zarif işçiliği, estetik çekiciliği, göz alıcı parlaklığı ile banyo ve mutfaklarda güçlü ve etkileyici bir hava yaratıyor. Leipzig modeli, banyo, evye, duş ve lavabo bataryası ile modern banyo ve mutfakların tamamlayıcısı konumda. Aynı zamanda yeni model, kolay kullanımı ile evye üzerinde yüksek görünüme sahip. geleceği, yeni enerji yönetmeliği, satış sonrası hizmetlerin yeni yapılandırması konularının da görüşüldüğü toplantıda, pazarda ses getirecek kampanyalar da bizzat şirketin Genel Müdürü Kerem Okudan tarafından açıklandı. Katılan misafirler için Aspendos ve Perge antik kentine, Kurşunlu Şelalesi ve Milli Park ziyaretleri gerçekleştirildi. 12’2013 ǀ turizm&yatırım ǀ 59 TEDARİKÇİLER HABER Paloma Hotels ile Unilever Food Solution gıda atığına savaş açtı Ev dışı tüketimdeki gıda israfına karşın bilinç oluşturmak amacıyla Unilever Food Solutions ile Paloma Hotels “Gıda Atığını Önleyelim” projesine imza attı. Proje kapsamında Paloma otellerindeki personele ve yöneticilere belirli konularda eğitim verildi. U nilever Food Solutions ile Paloma Hotels “Gıda Atığını Önleyelim” adlı projeyle iş birliği yapıyor. Bu yılın ilkbaharında başlayan proje, ev dışı tüketim sektöründeki gıda atığını azaltarak hem profesyonel mutfakları daha verimli kılmayı hem de doğayı korumayı amaçlıyor. Projeyi değerlendiren Unilever Food Solutions Türkiye Genel Müdürü Önder Arsan, Türkiye’de yapılan pilot araştırmalarına göre turizm sektöründe yaklaşık 325 bin ton gıda atık tahmin ettiklerini belirtti. Projeye başlama hedefleri olarak gıda atıklarının doğru yönetilmesi için bilgilendirmek ve bu alanda bilinç oluşturmaya katkı sağlamak olduğunu aktaran Arsan, yaklaşık yüzde 20 civarında gıda atığını azaltmanın birçok işletme için potansiyel erişebilir bir hedef olduğunu dile getirdi. Gıda atığında azalma başladı Proje kapsamında, Paloma Hotels’in bünyesindeki otellerde, “Mutfak Üretim Alanları Geri Dönüşüm Gıda Atıkları, Açık Büfelerden Misafir Geri Dönüşüm Gıda Atıkları, Satın Alma ve Stoklamadan Kaynaklı Gıda Atıkları” başlıklarında ölçümlemeler yapıldı. Aynı zamanda, Paloma Grubu otellerinin Genel Müdürleri, Yiyecek & İçecek Müdürleri, Mutfak Şefleri ve Mutfak Koordinatörleri için ‘Atık Yönetimi’ eğitimi düzenlendi. Atık ölçümlerinin sonucunda şu verilere ulaşıldığı bildirildi; l Paloma Grubu otellerinde (The Paloma Oceana Resort Hotel, Renaissance Antalya Beach Resort & SPA, Sentido Perissia Hotel) tabaktan dönen atıklarda günlük yaklaşık yüzde 10-12 Seyahat severler, online uygulamalara önem veriyor C loudArena firması, günümüzün nabzını tutuyor. Firmanın ortakları, akıllı telefon ve tabletlerinden online rezervasyon yaptırdıktan sonra konaklama süresince seyahat deneyimlerini dış dünyayla paylaşan yeni bir müşteri segmenti dikkat çekiyor. “Dijital Seçkinler” olarak adlandırılan seyahat severler, her an internete bağlanmaları sağlayan ikinci bir cihaza sahip. Seyahatlerini online planlayıp, akıllı telefon ve tabletlerinden online rezervasyon gerçekleştiren “Dijital Seçkinler”, diğer misafirlere oranla yüzde 30 daha fazla harcama yapıyorlar. “Misarfirler, web sitelerine her türlü cihazlar ile ulaşmalı” CloudArena kurucu ortaklarından Tolga Yalçınkaya, bu tip misafirleri çekmek isteyen işletmelerin öncelikle turistik tesislerinin web sitelerinin her türlü cihazlardan ulaşılması ve kolay rezervasyon 60 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 imkanı sunmasını öneriyor. Aynı zamanda, sosyal medyada aktif olarak misafirlerin dikkatinin çekilmesi gerektiğini aktaran Tolga Yalçınkaya, “DiYalçınkaya jital Seçkinler”in yüzde 84’ü olumlu bir web sitesi deneyimi önemli bulduklarını belirtiyor. Seyahat planı yaparken bu gezginlerin yüzde 22’sinin web sitesini incelediğini vurgulayan Yalçınkaya, yüzde 20’sının online deneyimleri kişisel deneyim ile eşdeğer tuttuklarını aktardı. Satın almaların yüzde 39’u tabletler üzerinden gerçekleştirdiklerini öne çıkaran Yalçınkaya, HotelRunner ile tüm cihazlarla uyumlu bir web sitesinden online rezervasyon almayı sağlayabileceklerini belirtti. Önder Arsan (50-75) kg arasında azalma oldu. l Misafirlerin tüketim tercihleri ortaya çıktı. Örneğin, otel misafirleri açık büfeden genellikle garnitür karıştırılmış yemekler yerine daha minimal yemekleri tercih ediyor. l Atık yönetiminin düzenli yapılması ve organik atıkların diğer atıklardan ayrıştırılmasıyla birlikte Paloma Grubu, hayvan barınakları ile işbirliği yapabilmeye başladı. l Mutfaktan ve tabaktan dönen atıklar ölçüldüğü ve tek bir konteynerde biriktirdikleri için çöp torbası tasarrufu sağlandı. l Otel başına günlük çöp torbası tüketimi yaklaşık 40-50 adet azaldı. LSG Sky Chefs, Kazakistan pazarına hizmet sunmaya başladı U çak içi ikram hizmeti alanında hizmet veren en önemli şirketlerinden LSG Sky Chefs, Kazakistan havayolu ikram hizmetleri pazarına girdiğini açıkladı. LSG Sky Chefs, Almaty Uluslararası Havalimanı’nın yan kuruluşu JSC Almaty İkram Hizmetleri’yle işbirliğine adım attı. Yılda yaklaşık dört milyon yolcuya hizmet veren ve ülkenin yolcu trafiğinin yarısını ağırlayan Almaty Uluslararası Havalimanı’nda (ALA), Air Astana, SCAT, Transaero, Lufthansa, KLM, Asiana Airlines, Ukraine International, Etihad Airways, Czech Airlines, Bek Air ve Hainan Airlines dahil olmak üzere 11 firma bulunuyor. Aynı zamanda, havalimanında tek ikram hizmetleri veren kuruluş Almaty İkram Hizmetleri, günlük ortalama 7 bin 600 öğünden fazla uçak yemeği üretiyor. Dünya genelinde 300’ü aşkın havayolu şirketiyle işbirliği yapan ve yılda 527 milyon öğün uçak yemeği üreten LSG Sky Chefs Grubun bünyesindeki şirketlerin 2013 yılı konsolide cirosu 2.5 milyar Avro civarındadır. DOSYA ACENTELER ACENTELER 62 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 İç pazarda erken rezervasyon dönemi, Avrupa standartlarına yaklaşıyor İç pazar için 2014 hedeflerini açıklayan tur operatörleri, erken rezervasyon kampanyasının ilk dönemini yüzde 50’lere varan indirimlerle başlattılar. Kasım ayında başlayan erken rezervasyon kampanyalarının ilk etabını aralık sonu bitirecek olan acenteler, 2014’te toplam rezervasyonların yüzde 50’ye yakınını erken rezervasyondan yapacak. İ ç turizmde yeni dönem çalışmalarına başlatan tur operatörleri, erken rezervasyon dönemini de başlattı. 2014 sezonu için erken rezervasyon kampanyalarını açıklayan tur operatörleri, Kasım ve Aralık aylarını kapsayan kampanyanın ilk döneminde yüzde 50’lere varan indirim yapacaklar. Mayıs ayına kadar devam edecek olan kampanya kapsamında tur operatörleri, toplam rezervasyonlarının yüzde 50’ye yakınını erken rezervasyonlardan almayı hedefliyor. Erken rezervasyon kampanyası kasım ayına kadar çekildi Türkiye’de ilk olarak 2003 yılında başlatılan erken rezervasyonlar, her yıl daha da gelişerek iç Pazar için önemli bir rezervasyon kaynağı oldu. İlk olarak nisan ayı ortalarında başlatılan erken rezervasyon kampanyaları bugün Avrupa’da olduğu gibi kasım ayına kadar çekildi. 2003’te ilk başlatıldığında yüzde 25 indirim oranlarıyla yola çıkan tur operatörleri bugün yüzde 50’lere varan indirim uyguluyorlar. Erken rezervasyonlar artık tüm paket turlarda uygulanıyor İç pazarın en önemli dinamikleri arasına giren erken rezervasyon kampanyaları, yurtiçi tatil paketlerinin yanı sıra tüm paket turlara kadar genişletildi. Seyahat iptal sigortası eşliğinde yurtdışı turlarından kültür turlarına, kruvaziyer turlarından kış turizmine kadar tüm paket turlarda uygulanmaya başlayan erken rezervasyon kampanyaları sayesinde Türkiye’de de tatil alışkanlıkları gelişme- 12’2013 ǀ turizm&yatırım ǀ 63 » ACENTELER DOSYA EN ÇOK TERCİH EDİLEN TATİL DESTİNASYONLARI BODRUM KEMER l BELEK l ALANYA l SİDE ye başladı. Kredi kartına taksit imkanının da desteklediği erken rezervasyonların artışında, tatile 72 saat kala rezervasyonun iptal edilmesine olanak tanıyan “Erken Rezervasyon Sigortası” da önemli bir etken oldu. Seyahat iptal sigortası erken rezervasyon sayısını katlıyor Erken rezervasyon kampanyasını aşamalı olarak dört etapta tamamlayan tur operatörleri, mayıs ayında erken rezervasyon dönemini kapatıyorlar. Kampanyanın her etabında ise indirim oranları biraz daha düşürülüyor. Öte yandan erken rezervasyon kampanyalarında son 3 yıldır uygulanmaya başlanan “Erken Rezervasyon Sigortası” kampanyaya ilginin katlanarak artmasına vesile oldu. Bu sigorta sisteminde tatilci tatilini 72 saat kalaya kadar iptal edebiliyor. Seyahat bedelinin yüzde biri karşılığında yapılan seyahat iptal sigortası nedeniyle artık erken rezervasyon döneminde iki ya da 3 farklı tarih için rezervasyon yaptıranlar oluyor. İkinci çeyrekte 16 milyon 232 bin kişi seyahat etti Özellikle kriz dönemlerinde oteller için can simidi olan iç pazar, her geçen yıl artan 64 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 Yurtiçi tatil paketlerinin yanı sıra kültür turlarından, kruvaziyer turlarına, kış turizminden cruise turlara kadar tüm paket turlarda uygulanmaya başlayan erken rezervasyon kampanyaları sayesinde, Türkiye’de de tatil alışkanlığı artarak devam ediyor. Erken rezervasyon sigortası ile kredi kartına taksit yapılması gibi uygun ödeme koşullarının yaygınlaşması, iç pazarı oteller için vazgeçilmez pazarlar arasına taşıyor. ziyaretçi sayılarıyla vazgeçilmez pazarlar arasına giriyor. Özellikle Ege Bölgesi için önemli pazarların başında gelen iç pazarda TÜİK verilerine göre Hanehalkı Yurtiçi Turizm, 2. Çeyrek 2013 Yurtiçinde ikamet edenler 16 milyon 232 bin seyahat gerçekleştirdi. 2. dönemde, bir ve daha fazla geceleme kaydı ile ülke içinde yaptıkları KUŞADASI ÇEŞME l MARMARİS l FETHİYE l LARA l l l l toplam seyahat sayısı bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 7,2 artarak 16 milyon 232 bin seyahat olarak gerçekleşti. Seyahate çıkanlar, ortalama 262 TL harcadı. Harcamaların yüzde 8,1’i paket tura gitti Bu çeyrekte seyahate çıkanlar, 116 milyon 118 bin geceleme yaptı. Ortalama geceleme sayısı 7,2 gece, seyahat başına yapılan ortalama harcama ise 262 TL oldu. Yerli turistlerin, yurtiçinde yaptıkları seyahat harcamaları 2013 yılı 2. çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 15 artarak 4 milyar 257 milyon 748 bin TL olarak gerçekleşti. Seyahat harcamaları, kişisel veya paket tur harcamaları olarak yapıldı. Yurtiçi turizm harcamasının yüzde 91,9’unu (3 milyar 913 milyon 108 bin TL) kişisel, yüzde 8,1’ini (344 milyon 640 bin TL) ise paket tur harcamaları oluşturdu. Paket turlarla tatile gidenler Türkiye’de Ege ve Antalya’ya yöneldi. Tatilcilerin Bodrum, Kemer, Belek, Alanya, Side, Kuşadası, Çeşme, Marmaris, Fethiye ve Lara gibi destinasyonları tercih ediliyor. 2014 programlarını açıklayan bazı tur operatörlerinin 2013 değerlendirmeleri ve 2014 beklentileri şöyle: Tur operatörlerinin 2014 hedefleri neler? Erken rezervasyon kampanyası başladı K ültür ve Turizm Bakanlığı, TÜRSAB, THY, TUROB ve TÜROFED tarafından her yıl düzenlenen Erken Rezervasyon Kampanyası, bu yıl 10 Aralık’ta başlatıldı. Nisan 2014’te sona erecek kampanya ile ilgili açıklama yapan TÜRSAB Başkanı Başaran Ulusoy, erken rezervasyon sayesinde yüzde 38 civarında indirim sağladıklarını ve 2014’te de erken rezervasyona talebin artmasını beklediklerini söyledi. Türkiye’den 78 ülkeye turist gittiğini belirten Ulusoy, “Türkiye’ye 3 buçuk yıl içinde vize kolaylığı sağlanacak. Türkiye vize uygulanacak ülke değil, önünün açılması lazım. Yunanistan ve İtalya kolaylık sağladı, gidişler arttı” şeklinde konuştu. Özarslan: 2013 başarılı geçti Türk turizminin 2013’te başarılı bir yıl geçirdiğini açıklayan Kültür ve Turizm Ba- rezervasyon kampanyaları ile yabancıya ucuz, Türklere pahalı tatil algısının kalktığını ifade eden Özarslan, şöyle devam etti: “Emeklilere yönelik sosyal turizme ağırlık verilmeli. Turizm kültürünü geliştirecek ve atıl kapasiteyi azaltacak yönde çalışılmalı.” Erken rezervasyon oranları Avrupa seviyesine çıkmalı Başaran Ulusoy kanlığı müsteşarı Özgür Özaslan, Hollanda, İngiltere ve İran pazarında artış olacağını söyledi. Ekonominin gelişmesi açısından iç turizmin önemli olduğunu ve iç turizmin krizlerden daha az etkilendiğini belirten Özarslan, turizm sezonunun nisan-ekim arasına sıkıştığını ve sezonun tüm yıla yayılması gerektiğini ifade etti. Erken TÜROFED Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Mehmet İşler ise şunları kaydetti: “Hedef büyütmek lazım. Yüzde 15’lerde olan erken rezervasyon oranının Avrupa’nın sahip olduğu yüzde 65 seviyesine çıkması gerekiyor.” İşler, Erken Rezervasyon Kampanyası ile sadece deniz-kum-güneş tatili değil, ‘Ülkeni tanıt’ kampanyasıyla Anadolu’ya da seyahatler düzenlediklerini ve bunun tatile çıkan kişi sayısını ikiye, üçe katlanacağını vurguladı. Etstur, 2014’te hedefini 836 bin kişiye çıkardı İ ç pazarın en büyük tur operatörlerinden Etstur, 2014’te yüzde 13’lük bir büyümeyle 836 bin yolcu taşımayı planlıyor. Tur operatörü 2013’te 740 yolcusunun yüzde 47’si erken rezervasyon yaptı. Bini aşkın otel ve yurt dışında 60 destinasyonu kapsayan yüzlerce tur paketiyle çalışmalarına devam eden Etstur, 2014’te 330 bin kişiyi avantajlı koşullarda tatil imkanı sağlamayı amaçlıyor. Bu yıl 290 bin kişiye erken rezervasyon ile tatile götürmeyi planlayan Etstur, kampanyaya, Kıbrıs Otelleri, Disneyland Paris ve Cruise Turlarını da dahil etti. Türkiye’den Disneyland Paris’e yapılan bütün rezervasyonların 2013’te yüzde 80’ini yapan Etstur, bu oranı 2014’te yüzde 95’e çıkarmayı hedefliyor. Etstur’un yıllara göre yolcu sayısı 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014* *Etstur’un 2014 hedefi. 350.597 363.248 401.740 472.588 533.582 602.514 740.000 836.000 Erken rezervasyon oranı yüzde 47’ye çıktı 2013 yılını değerlendiren ve 2014 beklentilerini açıklayan Etstur Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ersoy, “2013 bizim için başarılı bir yıl oldu. Türkiye’deki en çok satış yapan ilk 10 tur operatörü arasında payımız yüzde 56’ya çıktı. Etstur olarak, 2013’ün başındaki hedefimiz, 700 bin misafir idi. Şu anki verilere baktığımızda hedefimizin üzerine çıktığımızı görüyoruz. 2013’te kişi sayısında yüzde 21, cirosal olarak ise yüzde 30’luk bir büyüme yaşandı. Ege Bölgesi satışlarında yüzde 12, Akdeniz Bölgesi sa- Etstur erken Rezervasyon Oranları Yıl 2003 2004 2005 2006 Yüzde (%) 12 17 20 38 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 41 41 47 47 47 47 47 tışlarında yüzde 31 oranında artış yaşandı. Yıl sonunda bütün turlarımızın toplamında 740 bin kişiye ulaşacağız. 2013 bizim için başarılı bir yıl oldu” diye konuştu. 2014’te kişi sayısında yüzde 13, ciroda ise yüzde 30 büyüme ile 836 bin kişi hedeflediklerini açıklayan Ersoy, 25 Kasım’da başlayan erken rezervasyon nisan sona kadar devam edeceğini söyledi. Erken rezervasyon kampanyasının yüzde 45’e varan indirimle başlarken her ay yüzde 5’lik oranda azalarak devam edeceğini belirten Ersoy, “Etstur olarak ilk uygulamasına 2003’te başladığımız erken rezervasyon sisteminin toplam içindeki payı yüzde 12 iken bugün bu oran yüzde 47’ye yaklaştı. Sistemin Avrupa ortalaması ise yüzde 65 seviyelerindedir” şeklinde devam etti. 12’2013 ǀ turizm&yatırım ǀ 65 ACENTELER DOSYA Jolly Tur, 36’lık büyüme WOW’da yüzde 35 hedefiyle 2014’ü karşılıyor erken rezervasyon fırsatı başladı S W ektörde 26 yılı geride bırakan Jolly Tur, 2014 yılına kişi sayısında yüzde 23, ciroda yüzde 29 olmak üzere toplamda yüzde 36 büyüme hedefiyle girecek. 2013 yılında ciroda yüzde 27, kişi sayısında ise yüzde 21 olmak üzere toplamda yüzde 30 büyüyerek büyüme hedeflerini tutturan tur operatörü, 2013 yılında yurtiçi departmanında yüzde 27’lik, yurt dışı departmanında yüzde 46’lık, Kıbrıs departmanında yüzde 27’lik, kültür turlarında yüzde 49’lik, cruise turlarında ise yüzde 78’lik büyüme kaydetti. 2014’te hedeflediği yüzde 36’lık büyümenin yüzde 60’ını erken rezervasyonlardan elde etmeyi bekleyen acente, Kasım ayında yüzde 50 indirimle ilk dönem kampanyasını başlattı. Jolly Tur Genel Müdürü Figen Erkan, yurtiçinde 700’ü aşkın tesisle çalışan acentenin, yurtiçi paket turlarda “Erken Rezervasyon Sigortası” ile yurtdışında ve cruise turlarında ise “seyahat koruma” paketleriyle güvence vereceğini kaydetti. 2014’te müşterilerin yüzde 60’ı erken rezervasyon yaptıracak Jolly Tur yurtdışı turlarında yeni bir kış kampanyası başlattıklarını belirten Erkan, aralık ayında “Yurt dışı Yaz Erken rezervasyon kampanyasını” da başlatacaklarını ifade etti. Erkan, gemi turları ve kültür turlarında da erken rezervasyon Figen Erkan kampanyası düzenleyeceklerini söyledi. Jolly Tur Genel Müdürü Figen Erkan, Jolly Tur’un 2013 rakamları ve 2014 beklentileriyle ilgili şu bilgileri verdi: 2013’te toplam rezervasyonun yüzde 55’ini erken rezervasyondan alan Jolly Tur, 2014’te de yurtiçi misafirlerin yüzde 60’ını erken rezervasyondan yararlanması bekliyor. 2013’te Jolly Tur’la tatile gidenlerin yüzde 13,62’si Bodrum’u, yüzde 13,60’ı Kemer, yüzde 11,15’i Belek, yüzde 10,70’i Alanya, yüzde 10,36’sı Side, yüzde 7,70’i Kuşadası, yüzde 4,41’i Çeşme, yüzde 4,71’i Marmaris, yüzde 3,90’ı Fethiye ve yüzde 3,21’i Lara’yı tercih etti. Yurtdışında; Orta Avrupa, Klasik İtalya, Benelüx –Paris ve Balkanlar tercih edilirken, kültür turlarında; Karadeniz, Kapadokya, Ege Akdeniz ve GAP turları tercih edildi. Cruise turlarında ise Ege&Adriyatik, Yunan Adaları, Kuzey Avrupa ve Akdeniz turları öne çıktı. OW Otelleri’nin tek yetkili acentesi MNG Turizm, erken rezervasyon kampanyasını yüzde 35’e varan indirim ve kredi kartına 4 ay erteleme avantajı sağlıyor. WOW Oteller Zinciri’nde devam eden erken rezervasyon fırsatı ile 72 saat öncesine kadar rezervasyonu iptal garantisi veriliyor. Türkiye’nin ilk temalı otellerinden WOW Topkapı Palace, Antalya Aksu Kumsalı’nda yer alıyor. Konforun yansıtıldığı otelde Türk ve dünya mutfaklarından örnekler bulunuyor. Tatil yaparken saray atmosferi ile birlikte kendinizi özel hissedeceğiniz WOW Kremlin Palace’da sunulan limitsiz yerli ve yabancı içecekler ile 7 ayrı bar, Türk ve Dünya mutfakların farklı lezzetlerini bir arada sunan a la carte restoranlar bulunuyor. World Of Wonders Oteller Zinciri’nin halkalarından WOW Bodrum Resort, Gümbet koyuna hakim manzarası hizmet veriyor. WOW Bodrum Resort’te, Türk mutfağı ile birlikte dünya mutfaklarının da en seçkin örnekleri sunuluyor. Odeon 400’ü aşkın tesisle hizmet verecek A ğırlıklı Rusya ve BDT ülkelerinden Türkiye’ye turist getiren OTI Holding’in yurtiçi markası Odeon Tours, 2014 erken rezervasyon kampanyası 400’ü aşkın tesiste yüzde 50’ye varan indirimle başlattı. Kredi kartlarına vade farksız 12 taksit imkânı sunan acente Allianz Sigorta güvencesi ile erken rezervasyon iptal sigortası da sunuyor. Odeon Tours İç Pazar Müdür Vekili Mehmet Kamçı, “Yüzde 50’ye varan indirimlerle tatil planlama imkanı bütçelere büyük katkı sağlayacak. Tatil tarihini belirlemesine karşın son dakikada bir işinin çıkmasından endişe eden tatilcilere ise tavsiyemiz, tatile 72 saat kalana kadar koşulsuz iptal hakkı sağlayan ‘Erken Rezervasyon Sigortası’ yaptırmalarıdır” dedi. 66 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 Erken rezervasyonun avantajları çok fazla Erken rezervasyonla istenilen tatilin, istenilen zamanda ve yerde, en uygun fiyatla alındığına dikkat çeken Kamçı; “Er- Mehmet Kamçı ken rezervasyon döneminde kazanılan tek avantaj erken ödeme indirimleri ve dolayısıyla fiyat avantajları değil. Yoğun yerli ve yabancı turist talepleri sebebiyle otellerdeki dolulukların artması, gerçekte konaklama yapılmak istenen oda tiplerinin kalmamasına sebep olabiliyor. Mevcut alternatifler içinden yerlerini erkenden ayırtan misafirler, zaman ilerledikçe yaşanacak yer bulma ve istediği özelliklerde tesis ve odayı ayırtma sorununu ortadan kaldırmış oluyor” şeklinde konuştu. Türk Hava Yolları’nın avantajlarla dolu özel yolcu programı Miles&Smiles’ın üyeleri, Odeon Tours’dan gerçekleştirecekleri tüm yurt içi otel (şehir otelleri hariç) rezervasyonları ile THY uçaklı Kıbrıs paketlerinde her 100 TL harcama karşılığı 50 bonus mil kazanıyor. Touristica’nın Tatilsepeti.com, 200 bin kişiye erken rezervasyon ile tatil satacak hedefi 40 bin kişi T T atilsepeti.com Yönetim Kurulu Başkanı Kaan Karayal, erken rezervasyon kampanyası ile 2014 yaz sezonu için 200 bin kişiye yüzde 50’ye varan indirimle tatil satmayı hedeflediklerini söyledi. Geçtiğimiz yaz sezonundaki toplam rezervasyonların yüzde 45’inin erken rezervasyon kampanyası ile yapıldığını vurgulayan Karayal, 2014 yaz sezonunda ise bu oranın yüzde 50’ye yükseleceğini öngördüklerini belirtti. Karayal, kampanyanın ilk döneminde 20 bin civarında tatilcinin erken rezervasyon yaptıracağını düşündüklerini söyledi. Karayal, sitede bulunan 15 farklı tur operatörü ile Türkiye’deki erken rezervasyon kampanyaları arasında en fazla seçeneği sunduklarını belirtti. Aileler erken rezervasyon ile 2 bin TL tasarruf ediyor Hizmet veren kaliteli otel sayısının artması ve yükselen rekabet nedeniyle fiyatlarda bu yıl daha yüksek indirim oranlarının söz konusu olduğunu vurgulayan Karayal şu bilgileri verdi: “Geçtiğimiz yaz sezonunda toplam rezervasyonların yüzde 45’inin erken rezervasyon kampanyası ile yapıldığını gördük. 2014 yaz sezonu için yapılacak toplam rezervasyonların ise yüzde 50’sinin erken rezervasyonla alınacağını düşünüyoruz. Erken rezervasyon tatilcilerin önemli miktarlarda tasarruf etmesini sağlıyor. Tatilini erken rezervasyon ile satın alan bir misafir günlük Kaan Karayal ortalama 300 TL yerine indirimler sayesinde 160 TL ödeyebiliyor. Dolayısıyla, iki kişilik bir ailenin bir haftalık tatillerini erken rezervasyon döneminde satın alarak 2 bin TL civarında tasarruf edebileceğini söyleyebiliriz.” Erken rezervasyon yapacak olan tatilcilerin çok tercih ettikleri destinasyonlara da değinen Kaan Karayal, tatil satın alacak kişilerin en çok Antalya ve özellikle Kemer’i tercih etmesini beklediklerini ifade etti. ouristica, 16 Aralık tarihine kadar devam edecek olan erken rezervasyon ilk dönemine, yüzde 50’ye varan indirimlerle girdi. Bazı kredi kartlarına 4 ay ötelemeli, 12 ay taksit imkanı sunan acente bu yıl, yurtiçi, Kıbrıs ve cruise gezilerine ilave olarak; yurtdışı ve kültür turlarında da, 1 Ocak 2014 tarihi itibariyle erken rezervasyon kampanyası başlatacak. Touristica, 2014 yılı erken rezervasyon döneminde, ortalama 40 bin rezervasyona ulaşmayı hedefliyor. Acente, yurtiçi ve Kıbrıs otel rezervasyonları için, erken rezervasyon sigortasıyla uçak bedeli hariç, tesise gidişten 72 saat önce kesintisiz iptal etme hakkı tanıyacak. Touristica’dan erken rezervasyon yaptıranlar, rezervasyon yaptırdığı dönemdeki tüm avantajlardan yararlanmakla birlikte; eğer gideceği tarihte ek bir avantaj söz konusu olursa, o haklardan da yararlandırılacak. 20. yılında, 20 TL’ye uçuruyor Yurtiçi, yurtdışı ve Kıbrıs’ta, ortalama 500’ün üzerinde marka tesis ile çalışan Touristica, 2014 yılında, 20. kuruluş yıldönümünü kutlayacak olan acente, bu nedenle Antalya’daki bazı tesislere; Pegasus Havayolları’nın uçtuğu İstanbul, İzmir, Adana, Trabzon gibi illerden tek yön 20 TL’ye uçuş imkanı sağlayacak. Acente Türkiye genelinde; call-center, online satış sistemi ve ülke geneline yayılan 140 yetkili satış acentası aracılığı ile satışlarını gerçekleştiriyor. Setur, ilk turda yüzde 40 indirim yapacak 2 014’te erken rezervasyon kapsamında yüzde 40’a varan indirim verecek olan Setur, kampanyayı mart ayına kadar devam ettirecek. Setur Turizm Müdürü Oktay Temeller, müşterilerinin indirimlere ek olarak Türk Hava Yolları yolcu programı Miles&Smiles ile mil kazanma kampanyasından da yararlanabileceklerini belirtti. Setur müşterileri, yapılan her 100 TL harcama karşılığında 50 bonus mil hediye edilen Miles&Smiles kampanyasından da faydalanabilecek. Temeller, mart ayına kadar devam edecek erken rezervasyon kampanyasının, müşterilerinin tatillerini normal fiyattan çok daha uygun olarak ve taksit seçeneği ile alınabileceğine dikkat çekti. Erken rezervasyon döneminde yerli turistin yabancı turiste göre avantajlarını değerlendiren Oktay Temeller Oktay Temeller, “Son iki yıldır oteller ve yerli tur operatörleri, yerli turisti olabildiğince erken rezervasyon yapmaya teşvik ediyor. Bu sayede, yerli turistler de son yıllarda yabancı turistler gibi fiyat avantajlarından faydalanabiliyor” diye belirtti. Türkiye’de yerli turistin erken rezervasyona ilgisinin oldukça yüksek olduğunu belirten Temeller, Türk tatilcilerin artık erken rezervasyona inandığını ve iptal sigortası ile gönül rahatlığıyla rezervasyon yaptırdığını söyledi. En çok tercih edilen noktalarda yerli turist için önceliğin her zaman Bodrum, sonrasında ise Belek, Kemer ve Çeşme olduğunu dile getirdi. 12’2013 ǀ turizm&yatırım ǀ 67 ACENTELER RÖPORTAJ Yıldıray Karaer / Corendon Hava Yolları Genel Müdürü Almanya pazarına giren Corendon, tarifeli uçuş belgesi de aldı Türkiye’nin önemli pazarlarından Hollanda ve Belçika pazarında faaliyet gösteren Corendon, geçtiğimiz ay Almanya pazarına giriş yaptı. SHGM’den tarifeli uçuş belgesi alan havayolu şirketi, Almanya pazarında 2013 başlarında iflas eden Sky Airlines’ın boşluğunu doldurmaya hazırlanıyor. H ollanda ve Belçika’da faaliyet gösteren önemli tur havayolu şirketi Corendon, Almanya pazarına da girdi. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nden (SHGM) tarifeli uçuşlar için belde alan havayolu şirketi, geçtiğimiz aylarda da Almanya pazarına girmişti. Almanya’da Sky Havayollarının iflasıyla meydana gelen boşluğu doldurmaya aday olan Corendon, 2014’te 2 milyon yolcu taşımayı hedefliyor. Corendon Airlines Genel Müdürü Yıldıray Karaer, sıcak gelişmeleri Turizm ve Yatırım Dergisi için değerlendirdi. n 2013 sezonu sizin için nasıl geçti? Geçen yıla göre değişim ne oldu? Sektör olarak sezona, Türkiye’ye gelecek turist sayısında bir artış olacağı öngörüsü ile girildi. 2013 yılı ile ilgili planlama çalışmalarımızda da benzer bir büyüme trendinde olacağımızı öngördük. Sezon içinde İstanbul’daki olayların olumsuz yansımasının Antalya’yı etkileyebileceği yönünde bazı endişelerimiz bulunmaktaydı, ancak program ve yolcu sayımızda bir azalma olmadığı gibi ilave taleplerle karşılaştık. Dolayısıyla gerek yolcu sayısı ve gerekse ciro bazında sezonu önceki yıla göre yüzde 20’nin üzerinde bir artışla kapatıyoruz. n Çalıştığınız pazarlara baktığınızda hangi pazarlarda sıkıntı yaşadınız, hangilerinde sürprizler oldu? Kazakistan pazarında sezon sonuna doğru charter havayolları için gelen kısıtlamalar sıkıntı yarattı. Ancak Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün girişimleri sayesinde uçuşlarımıza devam edebildik. Önümüzdeki sezon için hala risk var. Biz de buna göre hareket planı oluşturacağız tabii ki. Hollanda ve Belçika neredeyse büyümesi durmuş pazarlar. Fakat bizim tur operatörümüz Corendon’un bu pazarlardaki etkinliği sayesinde bu ülkelerden getirdiğimiz turist sayısında her yıl düzenli artış devam ediyor. n Bu yıl turist girişleri dalgalı bir seyir izledi. Karlılıklar açısından baktığınızda nasıl bir yıl oldu? Döviz kurundaki artış sizi nasıl etkiledi? Bizim gelirimizin yüzde 90’ı avro; ödemelerimizin ise yüzde 50’si Amerikan doları, yüzde 5’i TL ve geri kalanı avro olduğu için Euro/Dolar paritesindeki dalgalanmalara karşı aldığımız pozisyon çok önemli. Ancak geçtiğimiz dönemde paritenin 1,30 üzerinde seyretmesi karlılığımızı olumlu etkiledi. Parite ve yakıt maliyetlerinin sabitlenmesi ve kontrol altında tutulması amacıyla forward ve opsiyon gibi türev ürünler sayesinde 68 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 2013 sezonunu ciro ve yolcu sayısı olarak geçen yıla göre yüzde 20 artışla kapatacak olan Corendon Airlines, 2014’te filosuna ekleyeceği iki uçakla 2 milyon yolcuya ulaşmayı hedefliyor. hedeflerimize ulaşmakta bir sorunla karşılaşmadık. Programımızdaki uçuşların üzerine gelen ilave talepler de karlılığımızı olumlu etkiledi. n Corendon olarak tarifeli sefer belgesi aldınız. Bu belgeyi alma amacınız nedir? Hangi alanda kullanmayı planlıyorsunuz? Kurulduğumuz günden bugüne müşteri memnuniyetine yatırım yapıyoruz. Hâlihazırda Belçika, Hollanda gibi pazarlara düzenli uçuşlarımız vardı zaten. Tarifeli uçuşlarımız ile de hem müşteri memnuniyetini arttırmayı hedefliyor; hem de uçtuğumuz uluslararası havalimanlarında tarifeli havayollarına tanınan haklardan yararlanmak istiyoruz. Tabii her geçen gün arttırmaya devam ettiğimiz doluluk oranları ve faaliyet gösterdiğimiz pazarlardan gelen talepler de bizi bu kararı almaya cesaretlendiren etkenler oldu. Bunu yürüttüğümüz istikrarlı ve sürdürülebilir büyüme politikasının bir aşaması olarak görüyoruz. Uzun vadede bir hedefimiz de kış turizmindeki hacmimizi daha da arttırmak. n Kış sezonu için beklentileriniz nedir? Kış sezonu için hangi pazarlar öne çıkıyor? Kışın öncelikle uçaklarımızı wetlease olarak uçuş talebinin arttığı pazarlardaki havayollarına kiralamayı tercih ediyoruz. Bu sezon iki uçağımızı Pakistan’a kiraladık. Biz halihazırda kış döneminde sağlık ve kültür turizmi için gelen grupları, alışveriş gruplarını, futbol takımlarını, golf turistlerini gerek kendi operatörümüz gerekse diğer tur operatörleri ile birlikte charter uçuşlarla taşıyoruz zaten. Ayrıca kış döneminde atıl kalan diğer zamanları da uçak bakımlarını yaparak değerlendiriyoruz. Tur operatörlerinden şu anda kış turizmi için beklentimize paralel bir hacim göremiyoruz. Biz uzun vadede tarifeli uçuş ağımızı geliştirerek, Türkiye’nin golf, kültür, alışveriş gibi geniş ürün yelpazesinden de faydalanarak hizmetlerimizi geliştirmek ve turizmin 12 aya yayılması konusunda faaliyeti arttırmak istiyoruz. Mesela İngiltere’den golf turizmine yoğun ilgi var. Biz tarifeli uçuşlarımız sayesinde bu gibi niş pazarları hedefliyoruz. n Almanya pazarında varsınız. Almanya’da GTI- Sky Airlines’in boşluğunu doldurmaya adaysınız mısınız? Başta öyle bir planımız olmadı, fakat her şey kendiliğinden gelişti. Rusya ile başa baş turist getiren ve Avrupa’daki en büyük hacme sahip olan ülke Almanya. Dolayısıyla bizim için de önemi yadsınamaz. Zaten Almanya pazarında faaliyetimiz mevcuttu. 2014 sezonu için sektörden bizimle çalışmak adına ciddi bir talep oldu. Bunun Avrupa pazarındaki yıllardır sürdürdüğümüz başarılı operasyonlarımızdan ve güvenilirliğimizden kaynaklandığını düşünüyoruz. Şu anda sektörün en önde gelen 5-6 tur operatörüyle kontratlarımızı imzalamış durumdayız. Almanya’nın yaklaşık 20 havalimanından haftada 40 sefer düzenleyerek sezon boyu 250 bin turist getirmeyi öngörmekteyiz. n 2014’e dair ilk gözlemleriniz nedir? 2014 nasıl bir yıl olacak? Avrupa pazarı için Türkiye’nin turist tercihi olarak diğer pazarların önüne geçeceğini öngörüyoruz. Talep şimdiden gayet yoğun... Biz her zaman olduğu gibi ölçülü davranmak istiyoruz. Bu sebeple filomuza 2 uçak daha ekleyerek büyüyeceğiz. Hedefimiz 2014’te 2 milyon yolcu taşımak. Geçen yıl Oad Reisen pazarın dördüncüsü biz ise beşincisiydik. 2014’te Oad Reisen’in iflası nedeniyle oluşan boşluk sayesinde pazar payımızı yükseltmeyi hedefliyoruz. Corendon Airlines tarifeli uçuşlar için gerekli ruhsatı aldı C orendon Airlines, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nden (SHGM) tarifeli uçuş belgesi aldı. Düşük fiyatlı hizmet (low-cost) sunacak olan Corendon Airlines, büyümesini tarifeli uçuşlarda devam ettirecek. Düzenli seferler düzenledikleri Belçika ve Hollanda’da yüksek pazar payına ulaştıklarını açıklayan Corendon Airlines’ın Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Yıldıray Karaer, tarifeli havayolu olma kararını yürüttükleri istikrarlı ve sürdürülebilir büyüme politikasının bir aşaması olarak aldıklarını açıkladı. Yolcu emniyeti, konforu ve memnuniyetine yatırım yaptıklarını ifade eden Karaer, havacılıkta müşteri memnuniyetini arttırmanın en önemli unsurlarından birinin tarifeli uçuşlara geçmek olduğunu kaydetti. 12’2013 ǀ turizm&yatırım ǀ 69 ACENTELER HABER Lufthansa, THY ile ortak uçuş ve mil anlaşmasına son verdi Alman Havayolu şirketi Lufthansa, fazla kullanılmadığı gerekçesiyle THY ile ‘‘code share” olarak adlandırılan ortak uçuş ve mil anlaşmasına tek taraflı olarak son verdi. Karara tepki gösteren THY yönetimi ise kararın tekrar gözden geçirilmesini istedi. A lman havayolu şirketi Lufthansa, THY ile yaptıkları ortak uçuşları fazla kullanılmadığı için iptal etme kararı aldıklarını söyledi. Lufthansa Sözcüsü Aage Dünhaupt, son 5 yılda hem THY hem de Lufthansa’nın faaliyetlerini çok büyüttüğünü, THY’nin halen dünyadaki en büyük ağa sahip olduğunu, dolayısıyla 5 yıl öncesinden farklı olarak, ortak uçuşların artık o kadar da önemli olmadığını söyledi. “THY ile yaptığımız ortak uçuşlar fazla kullanılmadığı için buna son verdik” diyen Dünhaupt, “Lufthansa ve THY’nin ortak teşebbüsü SunExpress faaliyetlerini sürdürüyor. Hem Lufthansa hem de THY Star Alliance üyesi. Dolayısıyla THY ile çalışmaya devam ediyoruz” ifadelerini kullandı. Lufthansa THY ile ortak uçuş ve mil anlaşmasını sona erdirdi Lufthansa’nın yaptığı değerlendirmelerde ortak uçuşlara talebin azaldığı, yapısal maliyetlerin oluştuğu sonucuna vardığını belirten Sözcü Dünhaupt, “code share” olarak adlandırılan ortak bilet uygulamasına son verme kararlarını yak- laşık 4 hafta önce Türk tarafına ilettiklerini söyledi. THY ile işbirliği konusunda aldıkları ikinci kararın, Lufthansa kartına sahip yolcularının THY uçuşlarında kazandıkları millere ilişkin olduğunu belirten Sözcü Aage Dünhaupt, bundan sonra Lufthansa uçuşlarından, THY uçuşlarına göre daha fazla mil kazanılacağını belirtti. “Ortak uçuşların iptali ve mil hesaplamalarındaki yenilik dışında işbirliği konularında bir değişiklik olmadığını” belirten Lufthansa yetkilisi, değişikliklerden yolcuların fazla etkilenmeyeceğini savunurken, “THY, Almanya’ya yapılan uçuşlarda güçlü. Lufthansa da Türkiye’ye yapılan uçuşlarda güçlü. Her iki havayolundan da yeterli arz sunmaya devam edecektir” dedi. THY kararın yeniden gözden geçirilmesini istiyor Alman havayolu şirketi Lufthansa’nın THY ile işbirliğini sınırlandırma kararına ilişkin açıklama yapan Türk Hava Yolları (THY) yönetimi, şunları kaydetti: “Lufthansa’nın tek taraflı olarak iki konuda aldığı kararı doğru bulmuyoruz ve tekrar gözden geçirileceğini umut ediyoruz.” Aage Dünhaupt Açıklamada, THY’nin hizmet kalitesi ve geniş uçuş ağıyla gerçekleştirdiği büyümesini sürdürdüğü belirtilirken, “Uçtuğu tüm ülkelerde adil rekabet koşullarıyla hareket eden Türk Hava Yolları, yolcularına daha iyi hizmet sunmak için çalışmaktadır. THY üyesi olduğu Star Alliance ittifakı aracılığıyla da tüm üye havayollarının yolcularına hizmet vermektedir. Ortak uçuş (Code-share) ve mil kazanımı ve kullanımı (FFP) uygulamaları da bu çerçevede değerlendirilmelidir. Lufthansa’nın tek taraflı olarak bu iki konuda aldığı kararı doğru bulmuyoruz ve tekrar gözden geçirileceğini umut ediyoruz” ifadelerine yer verildi. Qatar Airways, Sabiha Gökçen’den uçmaya başlayacak İstanbul Sabiha Gökçen Uluslararası Havalimanı’nın uçuş ağına Qatar Airways de katıldı. Mayıs 2014’ten itibaren Sabiha Gökçen’den Doha’ya haftada dört sefer gerçekleştirecek olan Qatar Airways, Türkiye’den iki farklı noktadan sefer yapıyor. 70 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 H ızlı büyüyen İstanbul Sabiha Gökçen Uluslararası Havalimanı’na yeni bir havayolu daha katıldı. Gelecek yılın Mayıs ayından itibaren Qatar Airways, İstanbul Sabiha Gökçen Uluslararası Havalimanı’ndan haftada dört sefer gerçekleştirecek. Türkiye’den iki farklı noktadan uçan Qatar Airways, Sabiha Gökçen Havalimanından Doha’ya uçuşlara başladığında haftada 18’e çıkmış olacak. Qatar Airways’nın Sabiha Gökçen hattında 12 business class ve 132 ekonomi sınıfı koltuğa sahip 2 bölümlü bir Airbus A320 hizmet verecek. FTI, 2014’te Türkiye’ye 1 milyon turist hedefliyor Alman tur operatörü FTI, 2014 yılında Türkiye’ye 1 milyon turist getirmeyi planlıyor. Türkiye’deki sezonu 12 aya yaymak için oteller ile daha yakın bir işbirliği yapmak istediklerini aktaran FTI CEO’su Dietmar Gunz, kalifiye personeli kaybetmemek için sezonun genişlemesinin önemine dikkat çekti. F TI CEO’su Dietmar Gunz, firmanın Türkiye planlarını açıkladı. Türkiye’de daha çok çalışmak istediklerini belirten Gunz, 2014 mali yılı içerisinde 1 milyon misafiri Türkiye’de ağırlamayı planladıklarını dile getirdi. Türkiye’deki oteller ile daha yakın çalışmayı istediklerini aktaran Gunz, Türkiye’de sezonu 12 aya yayacak şekilde bir işbirliği geliştirmeyi düşündüklerini ifade etti. Nitelikli personeli kaybetmemek için sezonun 12 aya yayılmasının önemli olduğunu vurgulayan Gunz: “Geçtiğimiz iki yıl içinde Türkiye’de kış aylarında Kasım ayından Nisan ayına kadar olan dönem- de ciddi gelişmeler oldu. Türkiye’de kış turizmi yaz turizminden daha hızlı büyüyor” dedi. Öte yandan, Türkiye’nin 12 ay güneş gören ülkeler ile rekabet içerisinde olduğunu ifade eden Gunz, geçen yıl kış sezonunun geliştirmek adına SunExpress ile birlikte çalıştıklarını hatırlatarak, Türkiye’nin altyapısının kışa uygun hale getirilmesi gerektiğini ve uçuş sıklıklarının artırılmasını önerdi. Oteldeki SPA’lar turistlere ekonomik çözümler sunabilir Antalya dışındaki destinasyonların Dietmar Gunz da devreye sokulması gerektiğinin altını çizen Dietmar Gunz, kışın Türkiye’nin pazarlanması için otellerdeki SPA’lara dikkat çekti. Otellerdeki SPA’ların hep dışarıdan yönetildiğini belirten Gunz, SPA’ların turistlere ekonomik çözümler sunulabileceğini vurguladı. Gunz, FTI’yın Türkiye’ye olan trafiği geliştirmek ve diğer ülkelerle olan maliyetini düşük tutarak; sezonu genişletmeye çalıştıklarının altını çizdi. Avrupa’da acentelere sınırlama gelebilir Alman Seyahat Acenteler Birliği BEST-RMG kongresi Bentour Swiss’in öncülüğünde İstanbul’da gerçekleşti. Sektörün ileri gelenlerinin bir araya geldiği kongrede DRV Başkanı Jürgen Büchy, Avrupa’da yeniden yapılandırılacak olan seyahat sektöründe, kurumsal vergiler ve yeni sigorta yönetmeliğinin; acenteleri sınırlayacağını bildirdi. A lman seyahat acentelerinin işbirliği örgütü BEST- RMG’nin kongresi, Bentour Swiss’in organizasyonu ile İstanbul Grand Cevahir Otel’de gerçekleşti. Kongreye Almanya’dan 400’ün üzerinde seyahat acentesinin yanı sıra kongre açılışında Kültür ve Turizm Bakanlığı Müsteşarı Özgür Özaslan, Tanıtma Genel Müdür Yardımcısı İbrahim Yazar, TÜRSAB Başkanı Başaran Ulusoy, Turizm Yatırımcıları Derneği Başkanı Murat Ersoy, TUROB Başkanı Timur Ba- yındır, Bentour Swiss CEO’su Kadir Uğur ve çok sayıda davetli katıldı. Turizmgüncel’den Savaş Daş’ın haberine göre DRV Başkanı Jürgen Büchy, paket tur seyahatlerine ilişkin yeni sigorta yönetmeliğinin başlarını ağrıtabileceğini belirtti. Acenteler için getirilmeye çalışılan kurumsal vergilerin sıkıntılar yaratacağını kaydeden Büchy, Avrupa genelinde yapılacak olan yeniden düzenlemelerin acenteleri sınırlayacağına dikkat çekti. Der Touristik yeniden yapılandı Aynı kongrede konuşma yapan Der Touristik CEO’su Dr. Norbert Fiebig ise ana şirket REWE’nin bu yıl yeni bir yapılandırmaya gidilerek, hem yapılarının hem de isimlerinin değiştiğini ifade etti. Jürgen Büchy Seyahat sektörünün dışına birçok alanda faaliyet gösterdiklerini vurgulayan Fiebig, yeni yapılanmayla bu durumu değiştirdiklerini aktardı. Yeni yapılanma ile marka ve acentelerini bir araya getirdiklerini öne çıkaran Fiebig, acente ve operatörlerin özel olduğunu; asıl performansın kalıcı kalitede olması gerektiğini; bu prensiple hareket ettiklerini dile getirdi. 12’2013 ǀ turizm&yatırım ǀ 71 ACENTELER HABER Pegasus, kârını yüzde 93 artırdı 2013 ilk 9 ayının finansal verilerini açıklayan Pegasus, vergi öncesi kârlarının 2 katına çıktığını açıkladı. Pegasus Hava Yolları Genel Müdürü Sertaç Haybat, vergi öncesi kârının geçen yılın aynı döneminde yüzde 93 artarak; 226 milyona ulaştığını kaydetti. H alka açıldıktan sonra ilk kez 2013 finansal verilerini paylaşan Pegasus, vergi öncesi kârlarının 2 katına çıktığını bildirdi. Konuya ilişkin açıklamada bulunan Pegasus Hava Yolları Genel Müdürü Sertaç Haybat, vergi öncesi kârını geçen yılın aynı dönemine kıyaslandığında yüzde 93 artarak; 226 milyon TL’ye ulaştığını belirtti. Rekabetin büyüdüğü ve talebin arttığı havayolu pazarında maliyetleri azaltarak yer aldıklarını ekleyen Haybat, koltuklarda yapılan düzenlemeyle uçakların 700 kilogram daha hafif olduğunu, bunun da yakıtta tasarruf getirdiğini vurguladı. Yeni sipariş edilen uçaklarda yüzde 15 yakıt tasarrufu yapılacak Pegasus, Airbus’a sipariş ettiği 12 milyar dolarlık A320neo ve A321neo’lardan oluşan 100 uçakta tasarruflu LEAP-1A motorlarının kullanılmasına karar ver- di. Pegasus, LEAP-1A motorları için GE (General Electric) - Snecma ortaklığındaki CFM Int. firması ile uzun dönemli anlaşmaya imza attı. Yeni sipariş verilen uçaklarda yakıtta yüzde 15 tasarruf sağlayacaklarını açıklayan Pegasus Hava Yolları Genel Müdürü Sertaç Haybat, böylece maliyetlerini yüzde 7-8 aşağıya indireceklerini ifade etti. Pegasus’un yeni uçaklarının ilk teslimi tarihi 2016 olacak. Pegasus Asia da filo ve tarifeli uçuş ağını genişletiyor Diğer yandan Pegasus’un ikinci markası Pegasus Asia, hem uçak sayısını hem de uçuş ağını genişletiyor. Yurtiçi ve yurtdışında toplam 45 uçuş noktasına uçan Pegasus Asia, 9 noktaya daha American Airlines ve US Airways birleşme kararı onaylandı ABD’nin büyük havayolu şirketlerinden American Airlines ve US Airways havayollarının birleşme kararı aldı. Birleşme kararı onaylanan iki firma, filolarını tamamen birleştirip tek bir havayoluna çevirecek. Birleşimin bir kaç yıl içerisinde olması planlanıyor. B u yılın Ağustos ayında ABD Adalet Bakanlığı tarafından rekabet kaygısıyla birleşmeleri reddedilen American Airlines ve US Airways havayollarının birleşmesine izin verildi. Birleşmeleri için gerekli prosedürün Aralık ayı içinde tamamlaması beklenen firmalar, filolarını da tamamen birleştirecek. İki havayolu şirketinin tek bir havayolu kuruluşu olmasının için ise birkaç yılı bulacağı öngörülüyor. Firmalar birleştikten sonra tarife ve fiyat uyumuna geçecek. 72 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 uçuş başlatmaya hazırlanıyor. Pegasus Hava Yolları ile Kırgız havayolu şirketi Air Manas’ın ortak markası “Pegasus Asia” yeni bir Boeing 737-400 satın aldı. Uçak sayısını ikiye çıkaran Pegasus Asia, yeni uçağı ile kısa sürede Kırgızistan içinde Oş, Kırgızistan dışında ise Moskova, Dubai, Çelyabinsk, Perm, Surgut, Krasnoyarsk, Duşanbe ve Urumçi tarifeli uçuşlarına başlayacak. Mart ayında İstanbul-Bişkek seferlerine başlayan Pegasus Asia, misafirlerini Bişkek’ten Türkiye içinde 15, yurt dışında 30, toplamda 45 noktaya bağlantılı uçuyor. İstanbul-Bişkek karşılıklı uçuşlarının fiyatlarında yaklaşık yüzde 60’lık gerilemeyi sağlayan Pegasus Asia, başlayan uçuşların ilk sekiz ayında 59 bin misafiri ağırladı. Wings Abroad Holidays, 2014’te 16 bin 500 turist getirmeyi planlıyor İ rlanda’da faaliyet gösteren Türkiye spesiyalisti Wings Abroad Holidays, ikinci yılında İrlanda’da seyahat acentesi konsorsiyumu tarafından yılın en iyi tedarikçisi seçildi. Kazandıkları ödül için seyahat acenteleri ile destek içerisinde olma stratejilerinin etkisinin büyük olduğunu vurgulayan Wings Abroad Genel Müdürü Tayfun Gökpınar, 2014 yılında İzmir ve Bodrum havalimanlarına haftalık 4 uçuş ile 16 bin 500 turist getirmeyi planladıklarını vurguladı. Wings Abroad Holidays, iki yıldır sürdürdükleri Türkiye operasyonlarında ağırlıklı Kuşadası ve Bodrum’a ziyaretçi getiriyor. SunExpress, 2014 yılında altı yeni noktaya sefer başlatacak SunExpress 2014 yılında uçuş ağına yeni 6 nokta ilave ederken; İzmir aktarmalı uçuşlarını artırmayı hedefliyor. SunExpress, İzmir’den Kopenhag, Helsinki, Paris, Lyon ve Nantes’e uçuşlarına başlayacak. T ürk Havayolları ile Lufthansa’nın ortak kuruluşu SunExpress, 2014 yaz sezonunu hem iç hatlarda hem dış hatlarda toplam 6 yeni destinasyonu uçuş ağına ekledi. Aynı zamanda, 2014 yazında haftada 1.256 uçuş ile 237 bin koltuk arz edecek olan SunExpress, İzmir’den gerçekleştirdiği aktarmalı uçuşlarına ağırlık vererek, İzmir’den dış hatlarda Danimarka’nın başkenti Kopenhag, Finlandiya’nın başkenti Helsinki ve Fransa’da Paris (CDG), Lyon ve Nantes’e, iç hatlarda ise Konya’ya uçmayı planlıyor. Fransa’dan Strasburg’a olan uçuşlarını yaz sezonunda başlatacak SunExpress iç hatta 15 noktaya haftada 204 uçuş yapacak. Antalya’dan ise haftada 80 uçuş ile toplam 9 iç hat destinasyonuna uçacak. SunExpress, 2014’te İzmir’den bağlantılı 976 uçuş planlıyor İç hatlarda 15, dış hatlarda ise 25 noktaya uçan SunExpress, İzmir’den haftada 976 bağlantılı uçuş sayısına ulaşacak. Aynı zamanda, Gazipaşa Havalimanı’n- dan Almanya’nın Frankfurt, Leipzig ve Düsseldorf’a uçuş başlatan SunExpress, Gazipaşa Havalimanı’ndan Köln, Münih ve Stuttgart’a uçuş ekleyecek. 2014 sezonunda Adana - Köln, Adana-Hannover, Adana-Nürnberg, Adana-Stuttgart, Ankara-Hannover, Ankara-Nürnberg, Gaziantep-Stuttgart ve Trabzon-Stuttgart uçuşlarını sürdüren SunExpress, yeni uçuş noktasını Kayseri’den Amsterdam’a olmasını planlıyor. Tez Tour, 2013’te yüzde 14 büyüme yakaladı Geçtiğimiz aylarda Rusya’daki havayolu partneri Transaero ile yollarını ayıran Tez Tour, I Fly firmasının stratejik ortağı oldu. BDT ve Orta Avrupa ülkelerinden yılda 2 milyonu aşan müşteriye hizmet veren Tez Tour, 2013 sezonunu yüzde 14 büyüme ile kapattı. I Fly havayolu şirketinin de stratejik ortağı olan Tez Tour, 2013 sezonunu başarılı bir şekilde kapattı. Turizm ve Yatırım Dergisi’ne açıklamalarda bulunan Tez Tour Yönetim Kurulu Başkanı Seyfi İmamoğlu, 2013 sezonuna ilişkin şunları söyledi: “2013 yılı bizim açımızdan iyi geçti. 2012 yılına göre yüzde 14 oranında büyüme sağlayarak hedeflerimize ulaştık. Ülkedeki ekonomik kriz nedeniyle Ukrayna ve Romanya pazarlarında geçen yıla göre gerileme yaşandı. Bunun dışındaki tüm ülkelerde artış kaydettik. Şunu rahatlıkla söyleyebiliriz ki; 2014 yılı erken rezervasyon satışları önceki yıla göre daha iyi olacak. Ancak genel anlamda, Türkiye adına, 2013 yılından çok farklı bir tablo olacağını düşünmüyorum. 2013 sezonunda yakalanan seyir devam edecek.” Tez Tour hakkında 1994 yılında kurulan Tez Tour, Alkan Grup faaliyetlerinin kalbini oluşturuyor. Yaklaşık beş bin çalışanı ile 27 ülkede (Rusya, Ukrayna, Litvanya, Letonya, Estonya, Kaz akistan, Beyaz Rusya, Bulgaristan, Romanya, Moldova, Türkiye, Mısır, Tayland, İspanya, Andorra, Yunanistan, Küba, Dominik Cumhuriyeti, Sri Lanka, Maldivler, BAE (Dubai), Avusturya, Brezilya, Meksika, Çin, Hırvatistan, İtalya) ve 79 ofiste hizmet veriyor. Tur operatörlüğü, otel işletmeciliği, inşaat sektörü Seyfi İmamoğlu ve havayolu ulaştırmacılığı alanlarında faaliyet gösteren holding, 2011 sezonunda Türkiye iç pazarında da tatil paketi satışlarına başladı. Tur operatörlüğü faaliyetlerine ek olarak Amara World ve PR Club otel zincirlerini de yöneten firma, popüler tatil merkezlerinde yeni otel inşaatları da yapıyor. 12’2013 ǀ turizm&yatırım ǀ 73 ACENTELER HABER Jolly Tur, 7 milyon TL’lik teknoloji yatırımı yaptı Teknolojik altyapısını yenileyerek www.jollytur.com’u yeniden kuran Jolly Tur, network sistemi, dijital haberleşme ve güvenlik sistemleri için 7 milyon TL civarında yatırım gerçekleştirdi. Jolly Tur, internet sitesinde dinamik paketleme sistemini getirdi. N etwork sistemi, dijital haberleşme ve güvenlik sistemleri üzerine altyapı çalışmaları yapan Jolly Tur, 2005 yılından itibaren teknolojik yatırımlarına hız verdi. Son iki yılda bu alana 7 milyon TL’lik yatırım yapan Jolly Tur’un önemli atağı ise yeni seyahat platformu www.jollytur.com oldu. Seyahat bloğu gibi yeni yüzü ile hizmet veren internet sitesinde, yurtdışı oteller, otobüs bileti, uçak bileti gibi ürün çeşitliliği artırılırken; tercih edilen üründe tatilciye kültürel özelliklerden alışveriş yapılacak en iyi noktalara, restoranlardan gezilmesi gereken yerlere detaylı önerilere de yer veriliyor. Aynı zamanda, ‘dinamik paketleme’ sistemi ile müşteriler gitmek istedikleri bölgeyi veya oteli yazarak kendi paketini oluşturma imkanı sağlıyor. Mobil aplikasyonlar ile akıllı telefonlar ve tabletten işlemler çok kolay Mobil teknolojide ise Ios ve Android altyapısını hazırlayan Jolly Tur, aplikasyondan direkt satın alma işlemlerinin güvenli yapılmasının garantisini veriyor. Sigorta gibi tüm ek hizmetlerin tek bir sayfadan tamamlanabilmesinin yanında galerilerin büyük görsel ile görüntülenmesi, harita destekli detaylı otel bilgilerine erişim ve daha fazla multimedya içeriği ile mobil aplikasyonları Aralık ayından itibaren kullanıma sundu. Sami Alan, Onur Air’daki Genel Müdürlük görevinden ayrıldı Onur Air’da Genel Müdürlük görevini yürüten Sami Alan göreve başladıktan 52 gün sonra görevinden resmen ayrıldı. Alan, yaptığı yazılı açıklamada kendisine verilen sözlerin tutulmadığını ileri sürdü. Onur Air, Sami Alan’dan sonra Genel Müdürlük görevine Teoman Tosun’u getirdi. A tlasjet’ten ayrıldıktan sonra Onur Air’da Genel Müdürlük görevine gelen Sami Alan, kendisine verilen sözlerin tutulmadığı gerekçesiyle görevinden 52 gün sonra ayrıldı. Yaptığı yazılı açıklamada karşılıklı yapmış oldukları anlaşma ile görevine son verdiğini belirten Alan görevinden ayrılma gerekçesini “Bunun nedeni; geçen kısa sürede bana verilmiş olan sözlerin tutulacağına olan inancımı kaybetmiş olmam ve benim sorumluluğum altında çalışmayı kabul etmiş olan 1650 arkadaşıma karşı duyduğum sorumluluktur” şeklinde ifade etti. 74 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 Sami Alan Onur Air’ın genel müdürlüğüne Teoman Tosun getirildi. Tosun, Onur Air’deki yeni görevinden önce Best Havayolları’nda genel müdürlük görevini yürütmüştü. Odeon Tours, EFQM 5 Yetkinlik Belgesini aldı OTI Holding’in bünyesinde yer alan Odeon Tours, sürdürülebilirliği geliştirmek amacıyla kurulan Avrupa Kalite Yönetimi Vakfı’nın belirli değerlendirmeler sonucunda yetkinlik belgesini aldı. T ürkiye’nin yanı sıra Rusya, Ukrayna, Beyaz Rusya, Polonya, Mısır ve Tayland’daki iştirakleri ile tur operatörlüğü, seyahat acenteliği, havacılık, otelcilik ve güvenlik ana alanlarında faaliyet gösteren OTI Holding bünyesindeki Odeon Tours, turizm alanı için verilen EFQM 5 Yıldız Yetkinlik Seviye Belgesi’ni almaya hak kazandı. Avrupa’daki kuruluşların sürdürülebilirlik açısından geliştirilmesi hedefiyle kurulan EFQM’in (Avrupa Kalite Yönetimi Vakfı) yürüttüğü İş Mükemmelliği Modeli Saha Değerlendirme Sürecinden geçen Odeon Tours, yetkinlik belgesini 22’inci Ulusal Kalite Kongresi’nde aldı. Odeon Tours daha öncede Türkiye’de seyahat acenteciliği hizmetlerinin tamamını kapsayacak şekilde ISO 9001 Kalite Yönetim Sistem Standardı Belgesi almıştı. Geliri yüzde 10,5 artan easyJet, uçuş filosunu genişletiyor easyJet’in 2013 yılı finansal raporunda geliri 4,258 milyon pound, net borcu ise 156 milyon pound olarak açıklandı. Doluluk oranı yüzde 99,3’e ulaşan easyJet, 2015 yılında filosuna 6 uçak daha katmaya hazırlanıyor. İ ngiliz low-cost havayolu şirketi easyJet’in 2013 yılı finansal raporu açıklandı. Rapora göre havayolu şirketinin geliri yüzde 10,5 oranında artarak 4,258 milyona ulaştı. EasyJet’in net borcu ise 156 milyon pound olarak belirlendi. Koltuk başına toplam geliri yüzde 7 oranında artarak; 62,58 pounda yükselirken, doluluk oranı yüzde 0,6 oranında artarak yüzde 99,3’e ulaştı. Taşınan yolcu sayısı ise 60,8 milyona yükselerek yüzde 4’lük artış kaydetti. Fransa’da da bölgesel uçuştaki payını artıran easyJet aynı zamanda, Airbus ile yaptığı anlaşmanın sonucunda 2015 ilkbaharında 6 uçağın alımını netleştirdi. Temel Kotil Temel Kotil, Avrupa Havayolları Birliği’nin başkanı oldu Türk Hava Yolları’nın (THY) Genel Müdürü Temel Kotil, birçok önemli havayolu şirketinin bulunduğu Avrupa Havayolları Birliği’nin (AEA) Yönetim Kurulu Başkanlığı’nı iki yıl süre ile gerçekleştirecek. H avacılık sektörünün önemli organizasyonlarından Avrupa Havayolları Birliği'nin (Association of European Airlines-AEA) Yönetim Kurulu Başkanı Temel Kotil oldu. AEA Yönetim Kurulu Başkanlığı iki yıl sürecek olan Kotil, yılda iki kez yapılacak toplantılara başkanlık edecek. Konu ile ilgili açıklama yapan Kotil, dünyanın önemli havayollarını bünyesinde barındıran AEA içerisinde THY’nin yüzde 12,5’lik payı olduğunu belirtti. AEA, 1952’den beridir faaliyet gösteriyor. Kabil’in yanı sıra Mezar’ı Şerif’de uçuş başlayacak Aynı zamanda, uçuş ağını hızla artıran THY, Afganistan’ın başkenti Kabil’e düzenlediği seferlere Mezar-ı Şerif’i de ekledi. Böylece, THY, 104 ülkede 240’ıncı destinasyonuna ulaştı. İstanbul- Mezar-ı Şerif uçuşları haftada üç frekans olarak yapılacak. Havaş’ın yeni Genel Müdürü Nurzat Erkal T ürkiye’nin önemli yer hizmetleri şirketlerinden Havaş’ın üst yönetiminde görev değişikliği oldu. Havaş Genel Müdür Vekili Nurzat Erkal, aralık ayı itibariyle Genel Müdürlük görevini üstlendi. 10 Haziran 2013 tarihinden bu yana Havaş Genel Müdür Vekili olarak görev yapan Nurzat Erkal, aralık ayından itibaren Genel Müdür görevine atandı. 2005’ten beri bu görevi sürdüren Müjdat Yücel bundan böyle TAV Havalimanları Holding Üst Yöneticisi (CEO) Danışmanı ve Havaş Yönetim Kurulu Üyesi olarak göreve devam edecek. İnşaat Mühendisi olan Nurzat Erkal, 1989 yılında Galatasaray Lisesi’nden, 1994 yılında ise İstanbul Teknik Üniversitesi’nden mezun oldu. 1994-2005 yılları arasında özel sektörde ve kamu sektöründe çeşitli görevler üstlendi. 2005 yılında havacılık sektörüne adım atarak, 2005-2010 yılları arasında Türk Hava Yolları’nda İnşaat Emlak Daire Başkanlığı görevini yürüttü. 2010 yılında TAV ailesine katılarak, TAV G Otopark Yapım Yatırım ve İşletme A.Ş.’de Genel Müdür olarak görev yapan Nurzat Erkal, İngilizce ve Fransızca biliyor. Nurzat Erkal 12’2013 ǀ turizm&yatırım ǀ 75 ACENTELER HABER Savaş turizmi alanında hizmet veren acenteler artıyor Son yıllarda, savaş turizmine yönelik hizmet sunan acentelerin sayısında artış yaşanıyor. War Zone Tours, Untamed Borders, Political Tours gibi acenteler sadece savaş alanlarını kapsayan seyahat imkanları sunuyorlar. Bu seyahatleri tercih edenler ise zengin ve orta yaşlı insanlardan oluşuyor. S avaş turizmi alanında faaliyet gösteren War Zone Tours şirketinin tur kataloğunda Bağdat’tan Mogadişu’ya kadar çeşitli yerler bulunuyor. Financial Times yazarı Emma Jacobs’un haberine göre, Bağdat’ta turistik bir gezinin maliyeti 40 bin dolar civarında. War Zone Tours’un sahibi Rick Sweeney, müşterilerinin çoğunun iş dünyasından zengin ve orta yaş olduğunu belirtiyor. Aynı zamanda, kalaşnikof tüfeğiyle fotoğraf çektirmek isteyen gençlerinde bulunduğunu aktaran Sweeney, şirketinin 2008’den bu yana hizmet verdiğini aktarıyor. İngiliz James Willcox’un yardımıyla bir Pakistanlı ve bir Afgan tarafından 2006’da kurulan Untamed Borders. Firma, daha çok Afganistan ve Orta Asya bölgesinde seyahatler düzenliyor. New York Times’ın Balkanlar eski muhabiri Nicholas Wood’un 2011 yılında kurduğu Political Tours firması ise Libya, Kuzey Kore’deki mali kriz sonrası ayaklanmaların baş gösterdiği Londra’ya seferlere yer verdi. Wood, Bingazi’de ABD Büyükelçisi’nin içinde olduğu 4 Savaş turizmine yönelik acentelerin sayısı artıyor Son dönemlerde, ‘savaş turizmi’ alanında tur düzenleyen acentelerin sayısında artış yaşanıyor. Bunlardan bir tanesi kişinin öldürülmesinin ardından Libya’ya seyahatleri durdurduklarını belirtiyor. Online otel rezervasyon sitesi otelz.com faaliyete geçti İş adamı Cemil Islıkçı, 2 milyon dolar yatırımla ön ödemesiz rezervasyon sistemi olan otelz.com’u kurdu. İş veya tatil amaçlı seyahat eden herkese çok çeşitli konaklama seçeneklerini sunan otelz.com, hesaplı ve kullanımı kolay rezervasyon sistemini sağlamayı amaçlıyor. İ Cemil Islıkçı 76 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 ş adamı Cemil Islıkçı tarafından kurulan otel rezervasyon sitesi otelz.com, Kasım ayından beri hizmet veriyor. Binlerce otelden oluşan ürün gamıyla faaliyet gösteren otelz. com 2 milyon dolarlık yatırım ile kuruldu. Ön ödemesiz rezervasyon imkanı sağlayan otelz.com, önümüzdeki iki sene içerisinde 5 yıldızlı otelden pansiyona rezidanstan hostele kadar 8 binin üzerinde konaklama tesisi ile anlaşma yapmayı hedefliyor. Rezervasyon esnasında hiçbir şekilde ücret alınmayan otelz.com’da, misafirler otele giriş tarihinden 200 gün kalaya kadar yapılan rezervasyonların yüzde 40; 150 gün kalaya kadar yapılan rezervasyonlarda ise yüzde 35 indirim sağlıyor. Emirates Grup, hızla büyüyor Emirates Grup, 2013 yılı ilk altı aylık gelirlerini açıkladı. Gelirleri yüzde 13’lük artış ile 11,5 milyar dolara ulaşan Emirates aynı zamanda 2020 yılında teslim almak üzere 200 uçak siparişi verdi. E mirates Grubu, 2013 yılının ilk altı aylık gelirlerini açıkladı. Buna göre, grubun geliri geçen yıla oranla yüzde 13’lük bir artış kaydederek 11,5 milyar dolara yükseldi. Aynı dönemde net kâr rakamı da yüzde 4’lük bir artışla 600 milyon dolara ulaştı. Emirates’in taşıdığı yolcu sayısı yüzde 15 artarak; 21,5 milyona yükseldi. Emirates uçak filosuna yeni eklediği 10 uçak ile birlikte kapasitesinde yüzde 16’lık bir artış yaşadı. Doluluk oranı yüzde 79,2 seviyesine taşıyan Emirates, Haneda ve Stockholm gibi iki yeni uçuş noktası belirleyerek; uçuş ağını genişletti. Son bir yılda, Adelaide, Lyon, Phuket, Varşova ve Cezayir uçuşlarını gerçekleştirerek; Kabil, Kiev, Taipei ve Boston ise uçuş ağına ekleyecek yeni destinasyonlar olarak belirledi. Emirates, 2020 yılında verdiği 200 uçak siparişini teslim alacak Mali yılın ilk altı ayında Emirates; altı A380, üç 777 ve bir 777 kargo uçağı olmak üzere 10 geniş gövdeli uçağı filosuna kattı. Emirates, filosuna eklemek için 76 milyar dolar değerinde 150 adet Boeing 777X ve 50 adet 23 milyar değerinde Airbus A380 siparişi verdi. Emirates, son verdiği uçak siparişini 2020’de teslim almayı planlıyor. Kamil Koç, Mavi Bagaj ile yolcularına avantajlar sunuyor Kamil Koç, yeni hizmeti “Mavi Bagaj” platformu ile yolcularına birçok yiyecek, giyim ve eğitim markasında indirim fırsatı sunacak. Sunulan fırsatların toplamı 8 milyon TL’ye ulaşacak. K amil Koç, hayata geçirdiği yeni hizmet “Mavi Bagaj” platformu ile yolcularına Türkiye’nin önde gelen birçok markasında indirim ve fırsatlar sunacak. Kamil Koç yolcuları ve ‘Yolkart’ sahipleri, Mavi Bagaj platformunun ilk ayında Sbarro, Popeyes, Arby’s restoranları; Network, Fabrika ve Divarese markalarının online siteleri ile English Time Dil Okulları şubeleri ve cicek.com internet sitelerindeki avantajlardan faydalanabilecek. Kamil Koç Otobüsleri A.Ş. Genel Müdürü Kemal Erdoğan, Mavi Bagaj platformunun ilk ayında yolcularına yarım milyon TL’lik, yıl sonunda ise yaklaşık 8 milyon TL’lik fayda sağlamayı planladıklarını belirtti. Kâmil Koç yolcuları sahip oldukları ‘Yolkart’ı kullandıkça biriken puanları aracılığıyla; kampanya döneminde Kamil Koç’tan bilet satın alanlar ise sahip olacakları fırsat kodları ile indirim ve avantajlardan yararlanabilecekler. 12’2013 ǀ turizm&yatırım ǀ 77 HABERLER ALTİD yönetimi değişti Toplam yatak kapasitesi 1,5 milyonu aşacak Alanya Turistik İşletmeciler Derneği (ALTİD) yeni yönetimini belirledi. Derneğin yeni başkanı Burhanettin Sili oldu. ALTİD eski başkanı Gülçin Güner’in aday olmadı seçimlerde aynı zamanda TÜROFED kongresinde oy kullanacak delegeler de belirlendi. K A LTİD’in 11 Kasım’da yapılan kongresinde, başkanlığa geçtiğimiz aylarda Konaklı Turistik İşletmeciler Derneği (KONTİD) Başkanlığı görevinden ayrılan Burhanettin Sili seçildi. Alanya Kültür Merkezi’nde gerçekleştirilen kongreye 243 ALTİD üyesinden 75’i katılarak oy kullandı. Eski ALTİD Başkanı Gülçin Güner’in aday olmadığı seçime Burhanettin Sili Gülçin Güner Burhanettin Sili tek listeyle girdi. Aynı toplantıda, TÜROFED’in kongresinde oy kullanacak delegeler de belirlendi. ALTİD’İN YENİ YÖNETİM KURULU ALTİD Yönetim Kurulu Burhanettin Sili Hızır Bozdoğan Mehmet Dahaoğlu Elvan Güneş Mikail Ülker Levent Alanya Hüsnü H. Yüksek Halil Çakır Hüseyin Balıkçıoğlu Erhan Yönet Tolga Gürel Şevki Taç Mehmet Aydına Dursun Karaca Mevlüt Kılınç Denetleme Kurulu Mehmet A. Kemaloğlu Mustafa Dinler Kasım Küçükertan TÜROFED Delegeleri Gülçin Güner Bursa Hava Yolları gün sayıyor B ursa Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Altepe, Bursa’da düzenlenen Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Güney Marmara Bölgesel Yürütme Kurulu toplantısında, Bursa Hava Yolları (BHY) ile ilgili çalışmaların hızla ilerlediğini belirtti. Kısa sürede faaliyete başlamak istediklerini bildiren Altepe, BHY’nin kuruluşuyla ilgili işlemleri gerçekleştirdiklerini kaydetti. Uçak firmaları ile son görüşmelerini sürdürdüklerini aktaran Altepe, hava ulaşımını gerçekleştirecek uçakların belirlenmesinden sonra kısa sürede faaliyete geçeceklerini ifade etti. Bursa’ya hava ulaşımındaki eksikliği gidermek için İstanbul’a deniz uçağı ve helitaksi seferlerini başlatılmıştı. 78 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 Hasan Şakiroğlu Mikail Ülker Burhanettin Sili Hızır Bozdoğan Hüseyin Balıkçıoğlu Mehmet Dahaoğlu Halil Çakır Ali Döven Hüsnü H. Yüksek Müfit Kaptanoğlu Hüseyin Hacıkadiroğlu Ufuk Cömertoğlu Serhat Kayış Ramazan Aslan Kamil Köseoğlu Ertuğrul Gürel Faik Kaptanoğlu Elvan Güneş Levent Alanya Recep Tolga Gürel Hayriye S. Argun İbrahim Sipahioğlu Gökalp Canko alkınma Bakanlığı tarafından hazırlanan “2014 Yılı Programı- Genel Ekonomik Hedefler ve Yatırımlar” yayınlandı. Turizm sektörü açısından yapılan değerlendirmelerde 2013 sonuna kadar Türkiye’ye gelecek turist sayısının 34,6 milyonu bulacağı ve toplamda 33 milyar dolara yakın harcama yapılacağı ön görülüyor. Aynı zamanda, Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli yatak sayısı 725 bin, belediye belgeli yatak sayısı ise 515 bin olacak. Yatırım aşamasındaki 274 bin yatakla birlikte toplam yatak kapasitesi de 1,5 milyonu aşması bekleniyor. Turizm gelirlerine olumsuz yansıyan durumlar tespit edildi Öte yandan, hazırlanan programda turist sayısındaki artışa rağmen turist başına elde edilen gelirin istenilen düzeyde gerçekleşmediği belirtildi. Ayrıca, hızlı büyüyen bazı yabancı tur operatörlerinin fiyat ve koşulları tek taraflı belirlemesinin Türkiye’nin turizm gelirleri açısından olumsuz sonuçlar yarattığına değinildi. Kıyı alanlarında insan kaynağının kullanımlar ile küresel iklim değişikliğinin doğurduğu olumsuzlukların önlenmesi için “bütünleşik kıyı alanları yönetim modeli” oluşturulması gerektiği saptandı. Araştırma için 1.186 plaj takip edilecek Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, yüzme su alanı ile su havzasına etki edebilecek kirlilik kaynaklarını tespit etmek için 1.186 plajı takibe aldı. Projenin 2014 yılı sonunda bitmesi planlanıyor. ve Şehircilik Bakanlığı resmi Çevre internet sitesinde yapılan yazılı açık- lamaya göre, “Türkiye Kıyılarında Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Projesi” bir başlangıç raporu, 3 ara rapor ve bir nihai rapordan oluşacak. Bu kapsamda 1.186 plajı takibe alan Bakanlık, yüzme suyu alanı ile yakınında bulunan su havzasına etki edebilecek potansiyel kirlilik kaynakları ve riskleri belirleyerek; tedbir programı oluştu- racak. Proje sonuçları 2014’un sonunda ortaya çıkacak. Kirlilik hakkında veri toplanılacak Konu ile ilgili açıklama yapan Çevre Yönetimi Genel Müdür Yardımcısı Muhammet Ecel, proje ile yüzme suyu alanının içinde bulunduğu su kütlesinin tipolojik özellikleri tespit edileceğini belirtti. Kirliliğin önlenmesi için veri toplanacağını aktaran Ecel, gerekli olursa yüzme suyu izleme noktaları revize edileceğini ifade etti. Mavi bayrak alan sahil sayısı açısından İspanya ve Yunanistan’dan sonra Türkiye’nin üçüncü sırada yer aldığını dile getiren Ecel, 2013 yılında 383 adet plaj ve 21 marina ile 13 yat mavi bayrak almaya hak kazandığını hatırlattı. Berlin, geceleme sayılarında Avrupa’da 3. sıraya yerleşti Berlin Ziyaretçi Bürosu, İstanbullu acentelerle bir araya geldi. Ocak Eylül 2013 döneminde Türkiye’den bir önceki yıla göre 7’lik bir artışla 28 binden fazla kişiyi 72 bin 500 gece ağırlayan Berlin, Türkiye’den aldığı turist sayısını artırmak istiyor. Berlin, Londra ve Paris’ten sonra geceleme sayılarında üçüncü sıraya yerleşti. B erlin Turizm Şefi Burkhard Kieker ve 5 yıldızlı 10 otel temsilcisi İstanbul’a gelerek hem destinasyon tanıtımı hem de Berlin’deki moda, kültür ve sanat etkinlikleri hakkında bilgi verdiler. Toplantıya katılan Almanya’nın İstanbul Başkonsolosu Jutta Wolke, “Önümüzdeki yıl Berlin ve İstanbul arasındaki kardeşliğin 25. Yılı olacak. 1989’dan beri böyle bir kardeşlik var. Berlin 1989’dan beri dünyaya daha çok açıldı. Berlin’de 200 bin Türk yaşıyor. Her iki şehirde de iş ilişkilerini daha da geliştirmek istiyoruz. Vize konusunda düzenlemeler var. Türkiye’de 8 ofis ile hizmet veriyoruz” diye konuştu. Berlin, gecelemede Paris ve Londra’dan sonra 3. oldu Berlin Turizm Ofisi ve TÜRSAB’ın katkılarıyla düzenlenen workshop’ta Rusya, Mısır ile çalışan acentelere sınırlamayı kaldırdı R usya, Mısır’a turist gönderen tur operatörlerine getirdiği sınırlamayı kaldırdı. Rusya Turizm Ajansı Rosturizm’in ardından, Dışişleri Bakanlığı da Mısır’ın artık turistler için tehlikeli olmadığını açıkladı. Noviye İzvestiya gazetesinin yer alan haberinde, açıklama yapan Rusya Dışişleri Bakanlığı, Mısır sahillerinin artık turistler için tehlikeli olmadığını kaydetti. Rus Hükümeti yaptığı açıklamada Mısır’a giden turistlerin sahil bölgelerinin dışındaki yerlere gitmemeleri konusunda uyardı. Mısır’a giden vatandaşlarının ihtiyatlı davranmalarını belirtti. Temmuz ayında Mısır’a giden Rusyalı turist sayısı yüzde 40 azalarak 97 bin 300 kişiye geriledi. Ağustosta devam eden düşüş yüzde 3 dolaylarında gerçekleşti. konuşan Berlin Tourismus & Kongress GmbH Genel Müdürü Burkhard Kieker, 2012’de Berlin’de 25 milyon geceleme yaşandığını hatırlatarak bu yıl 27 milyonu zorlayacaklarını açıkladı. Berlin’in Londra ve Paris’ten sonra gecelemelerde üçüncü olduğunu dile getiren Kieker, Türkiye’den bu yıl Türklerde de 100 bin geceleme beklediklerini kaydetti. Berlin’de yılda 1400’den fazla etkinlik düzenlendiğini belirten Kieker, Berlin’de 140 bin yatak olduğunu ve her segmente otel için yatırımcıların ve uluslararası zincirlerin Berlin’e gelmek istediğini dile getirdi. Kieker, ayrıca Berlin merkezde Alman kayzerinin sarayını yeniden inşa ettiklerini ve 2018’te açılacak sarayı kongre merkezi olarak kullanılacağını sözlerine ekledi. Burkhard Kieker Berlin-İstanbul kardeşliğinin 25. Yılını kutlayacak 2014 yılında Berlin duvarın yıkılışının 25. yıldönümünü kutlayacak olan kent, aynı zamanda İstanbul ve Berlin kardeş şehir olmasının da 25 yılını kutlayacak. Ocak- Haziran arasında Berlin’i 5,3 milyon kişi ziyaret etti. Berlin’e gelen ziyaretçiler 12,4 milyon geceleme yaptı. Kente yurtdışından gelen turist sayısı geçen yıla oranla yüzde 11,4’lük bir artış kaydetti. Berlin’i yurtdışından ziyaret edenlerin sayısında en hızlı artışı kaydeden yüzde 28 ile Hindistan oldu. Yüzde 27 ile Çin; yüzde 10.5 ile Brezilya, Hindistan’ı takip etti. Berlin’i ziyaret eden yerli turistlerin sayısı ise yüzde 3,8 artışla 3,4 milyona çıktı. Avrupa HORECA’sı manifestosunu yayınladı Avrupa Otel, Restoran ve Kafeler Birliği (HOTREC) 16 maddelik manifestosunu açıkladı. Avrupa Birliği’nde (AB) yasama döneminde Avrupa seçimleri adayları tarafından desteklenmesi istenildi. T uristik Otelciler, İşletmeciler ve Yatırımcılar Birliği’nin (TUROB) üyesi olduğu, Avrupa konaklama sektörünün profesyonel temsilcisi HOTREC (Avrupa Otel, Restoran ve Kafeler Birliği), gelecek AB yasama dönemine ilişkin Avrupa seçimleri adayları tarafından desteklenmek üzere, turizm sektörünün önceliğini oluşturan 16 maddelik manifestosunu açıkladı. HOTREC Başkanı Kent Nyström, gelecek yıl Avrupa’da yapılacak seçimlerdeki adayların, AB’de ilerleme ve istihdamın artması için manifestolarının desteklemelerini istedi. Yaklaşık iki yıl önce TUROB’un üye olduğu HOTREC, 20142019 döneminde Avrupa konaklama sektörü tarafından desteklediği konular içerisinde, Avrupa Parlamentosu’nda turizm üzerine bir grup oluşturulması, turizm kobilerinin finansmanının kolaylaştırılması, vize prosedürlerinin kolaylaştırılması gibi konular bulunuyor. 12’2013 ǀ turizm&yatırım ǀ 79 HABERLER Başaran Ulusoy yeniden TÜRSAB başkanı oldu T İstanbul Valiliği, turizme 20 Milyon TL’lik destek paketi hazırlıyor İstanbul turizmini geliştirmek adına İstanbul Valiliği çeşitli projelere imza atıyor. 2013 yılında yaklaşık 10 milyon TL’lik bütçe ile 16 ayrı projeye destek veren İstanbul Kalkınma Ajansı, howtoistanbul.com sitesini hayata geçirdi. İstanbul Valisi Hüseyin Avni Mutlu, turizm için 20 milyon TL’lik destek paketi daha çıkaracaklarını açıkladı. İ stanbul Valiliği’nin İstanbul Kalkınma Ajansı (İSTKA) desteği ile İstanbul Dijital Platform Projesi’ kapsamında hazırlanan internet sitesi www.howtoistanbul.com, İngilizce ve Türkçe yayın yapmaya başladı. İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nün yanı sıra TÜRSAB ve İRO’nun katılımıyla yürütülen proje bünyesinde hayata geçen internet sitesinin kamuoyuna tanıtımı için Kalyon Otel’de İstanbul Valisi Hüseyin Avni Mutlu ev sahipliğinde bir toplantı turizm profesyonellerinin katılımıyla gerçekleştirildi. Basın toplantısında konuya iliş- kin açıklama yapan Vali Hüseyin Avni Mutlu, İstanbul’un turizm potansiyelini artırmak amacıyla 2012 yılı içerisinde İSTKA’nın 10 milyon TL’lik bütçe ile 16 ayrı projeye destek verdiklerini dile getirdi. 2013 yılı içerisinde turizmi geliştirmek için yeni bir fon hazırladıklarını belirten Vali, yakında açıklanacak olan paketin 20 milyon TL tutarında olacağını açıkladı. howtoistanbul.com sitesi, İstanbul’daki güncel kent etkinliklerine dair bilgiler, uçuş bilgileri ve uçak biletlerinin alınması, rezervasyonların yapılması gibi önemli bilgilere yer veriyor. İstanbul-Ankara arası hızlı tren 2014’te açılacak U laştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım, İstanbul-Ankara Yüksek Hızlı Tren Hattı’nın gelecek yıl Şubat ayında devreye girebileceğini açıkladı. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığına Ak Parti’den adaylığını koyan Binali Yıldırım, Meclis Plan Bütçe Komisyonu’nda, 2014 yılı bütçesiyle ilgili sunumunda İstanbul-Ankara hızlı treninin önümüzdeki yıl açılacağını belirtti. Öte yandan İstanbul-İzmir arasını 3,5 saate indirecek Gebze-Orhangazi-İzmir otoyolu projesinin en önemli geçiş 80 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 noktası olan İzmit Körfez Köprüsü inşaatının ayaklarının üzerine yerleştirilmeye başlanıldı. Köprünün yanı sıra otoyol çalışmalarının da hızla devam ettiği proje, İstanbul’da yapılan 3’üncü köprüye otoyol ile bağlanacak. Bursa’ya kadar olan kısmının 2015 yılının ortalarında bitirilmesi planlanan köprünün yüzde 28’i tamamlandı. Projenin geri kalan kısmının ise 2017 yılında bitirilmesi planlanıyor. Körfez’in üzerinde inşası yapılan köprü tamamlandığında, feribot ile 45 dakikada bitirilen Körfez geçişi, 2 dakikaya inecek. ÜRSAB 21’inci Olağan Genel Kurulu gerçekleştirildi. TÜRSAB Olağan Genel Kurulu’nda bir daha aday olmayacağını açıklamasına rağmen başkanlığa yeniden aday olan Başaran Ulusoy 1168 oy ile seçildi. İki listenin yarıştığı başkanlık seçiminde diğer aday Emin Çakmak ise 892 oy aldı. Başaran Ulusoy, TÜRSAB Başkanlığı görevinde 8’inci döneme girmiş oldu. TÜRSAB’ın Yönetim Kurulu Asil Listesi’nde ise şu isimler yer aldı: l Başaran Ulusoy, l Firuz B. Bağlıkaya, l Dr. Bülent Katkak, l Burak Tonbul, l Muammer Güner, l Nebil Çelebi, l Çetin Gürcün, l Hande Arslanalp, l Davut Günaydın. Türkiye’de dalış turizmine ilgi giderek büyüyor M uğla’nın Marmaris İlçesi’nde sekiz dalış merkezi bu yıl Nisan - Ekim ayları arasındaki dalış sezonunda 26 bine yakın turisti ağırladı. İngiliz, Alman, Hollandalı ve Rus turistlerin yanı sıra, 5 binden fazla Türk turist de dalış yapmak üzere Marmaris’te bulundu. Marmaris Paradise Dalış Merkezi Sahibi Behçet Kutlu, sezonda dalış yapan yerli ve yabancı turist sayısında geçen yıla oranla yüzde 10 artış olduğunu açıkladı. Türkiye genelinde 400’e yakın dalış merkezi bulunduğunu belirten Kutlu, 300’e yakın merkezin turizm bölgelerinde faaliyet gösterdiğini bildirdi. Dalış turizminin geliştirilmesi için devletin daha fazla ilgi göstermesi gerektiğini dile getiren Kutlu, Kasım ayının da dalış sezonuna dahil edilmesi gerektiğini vurguladı. TUYED 2014 turizm trendlerini açıkladı Turizm Yazarları ve Gazetecileri Derneği (TUYED) 2014 turizm trendlerini 12 madde halinde açıkladı. Buna göre, kişilere özel rehber, yaşlılara özel tesisler, otantik deneyim sunan seyahatler gündemde olacak. T UYED Başkanı Kerem Köfteoğlu yaptığı yazılı açıklamada, 2014’te dünya turizminde bir toparlanma olacağını dile getirerek, turizmde yaşları 18-30 arasında değişen gençlerin yanı sıra, yaşlılara yönelik ürün ve hizmetlere de tanık olacaklarını ifade etti. Aynı zamanda, seyahat danışmanlığı yerine Twitter, facebook ve sosyal medya kanaat önderlerinin tercih edileceğini dile getiren Köfteoğlu, Afrika’ya gezilerin moda olacağını ve eko hostellere de rağbet edileceğini vurguladı. Köfteoğlu, çalışmalardan elde edilen veriler doğrultusunda oluşturulan 2014’ün başlıca 12 turizm trendini şöyle sıraladı: ce hassas olan bu kesim, kötü hizmete asla tahammül etmiyor. Kalabalıktan hoşlanmayan ve iyi para harcayan yaşlılara yönelik tesislerin sayısı artacak. n ‘Yaratıcı turizm’ büyüyecek: Özgünlük, otantik ve deneyimleri buluşturan seyahatler artıyor. n ‘Tatil anneleri’ yeğenlerini tatile çıkaracak: Profesyonel bir işi olan ama çocuğu olmayan hala ve teyzeler yeğenlerini alıp tatile götürecek. Bu kesime özel turlara rağbet olacak. n Oteller günübirlik ofislere dönüşecek: İş dünyasının yoğun insanları arasında, otel odalarını günübirlik ihtiyaçlar için kullanma eğilimi hız kazanacak. n Kişiye özel rehberlikler yaygınlaşacak: Özel gezi rehberleri piyasası internette giderek canlanıyor ve klasik gezi rehberlerine alternatif olarak gelişiyor. n Şehir turizminin yıldızı parlayacak: İstanbul iki kıta arasında deniz altından yolculuk deneyimi sunan Marmaray sayesinde daha da cazip hale gelecek. n Millennial kuşak gezecek: “Millennialler” olarak tanımlanan 1980-2000 yılları arasında doğanlar arkadaşları veya organize turlarla, konser ve benzer etkinliklere katılmaya can atıyor. Bunlara yönelik hazırlanacak turlar rağbet görecek. n Yeni bloklar çok konuşulacak: Önceki yıllardaki BRICS bloğuna Sri Lanka, Endonezya, Malezya, Meksika ve Arjantin’den oluşan SLIMMA ile yine Meksika, Malezya, Endonezya, Nijerya ve Tayvan’ın oluşturduğu MMENT bloğunu çok konuşacağız. n Yaşlılara yönelik tesisler artacak: Müşteri ilişkileri konusunda son dere- n Teknoloji belirleyici olacak: Sosyal Kerem Köfteoğlu medyadan her alanda yararlanılacak. Klasik pazarlama yerini mobil pazarlamaya bırakacak. n Molalarda masaj rağbet görecek: Otel veya bir kongre merkezinde toplantıya katılanlar, toplantılara ara verilen molalarda sağlıklarını iyileştirip rahatlamak istiyor. Bu eğilim toplantı aralarında hem de havalimanlarında kısa süreli masaj hizmetlerini yaygınlaştıracak. n Glamping’ler daha da öne çıkacak: Glamping, İngilizce ‘Glamourous’ (göz kamaştırıcı) ile ‘Camping’ (kamp) kelimelerinin bileştirilmesiyle ortaya çıktı. n Nehir turları gözde olacak: Volga, Ren, Seine, Tuna, Mekong, Yangtze, Amazon, Kwai ve Duoro en gözde nehirler olarak karşımıza çıkacak. Kapadokya’ya direkt uçuşların yapılması isteniyor Kapadokya’da faaliyet T gösteren turizm şirketleri ve seyahat acenteleri, Nevşehir Havalimanı’na direkt uçuşların olmasını talep ediyor. Bölgeye yapılacak direkt uçuşlar Kapadokya’ya gelen turist sayısını artıracağı gibi Kapadokya’nın Efes gibi müstakil turizm destinasyonu olmasını da sağlayacak. ürkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Kapadokya Bölgesel Yürütme Kurulu Başkanı Muammer Sak, yaptığı açıklamada, bölge turizminin gelişmesi ve ziyaretçi sayısının arttırılması için Nevşehir Havalimanı’na yurt dışından direkt uçuşların başlatılması gerektiğini ifade etti. Bölgeye Japonya’nın yanı sıra Almanya ve Fransa’dan yoğun bir şekilde turist geldiğini dile getiren Sak, bu nedenle ilk etapta söz konusu ülkelerden direk uçuşların başlamasının önemli olduğunu vurguladı. Kapadokya’ya direkt uçuşların olmasının turist sayısında artışı da sağlayacağını vurgulayan Sak, Antalya ve İzmir ile bağlantıların kurulmasının önemli olduğunu belirtti. Hızlı tren projesinin Ankara-Konya bağlantılı olmasının önemli olduğunu dile getiren Sak, yerli turist- lerin bölgeye kolay gelmesinde önemli bir paya sahip olacağını ifade etti. Aynı zamanda Muammer Sak, yurtdışından Nevşehir Havalimanı’na direkt uçuşlarla Kapadokya’nın paket tur kapsamından çıkıp, Efes gibi müstakil destinasyon olabileceğine dikkat çekti. 12’2013 ǀ turizm&yatırım ǀ 81 HABERLER İstanbul’da turist sayısı artarken doluluklar düştü STR Global’in verilerine göre İstanbul’un doluluk oranları yaklaşık yüzde 7 düştü. STR Global’ın verilerini değerlendiren TUROB Başkanı Timur Bayındır, turizm istatistiklerindeki tutarsızlığa değindi. Bayındır, 2014 yılı için parlak bir tablo çizmedi. S TR Global’in yaptığı araştırmaya göre 2013’ün ilk 10 aylık döneminde İstanbul’un doluluk oranı yüzde 6,9 düşüş göstererek yüzde 73,5’den yüzde 68,4’ye geriledi. Bu verilere göre İstanbul, Avrupa’daki en büyük düşüşü yaşayan destinasyon oldu. STR Global’ın verilerini değerlendiren TUROB Başkanı Timur Bayındır, TUİK verilerine göre İstanbul turist sayısında geçen yıla oranla yüzde 9,3’lük artış yaşadığını; kentin 2013 ilk 10 ayında ise yüzde 11,9’luk artış kaydettiğini aktardı. STR Global ile TUİK verilerindeki tutarsızlığa dikkat çeken Bayındır: “Bir yandan gelen sayısı artıyor bir yandan otellerde konaklayan sayısında düşüş var. Veriler arasındaki bu çelişkinin sebebini, İstanbul’daki yatak kapasitesinin hızlı artışı, transit geçişler, günlük kiralık konutlar, taksim olayları ve Suriye’den gelenlerin durumu oluşturuyor” dedi. Gezi olayları sonrasında tam bir toparlamanın söz konusu olmadığını ifade eden Bayındır, 2014 yılının parlak olmadığını ekledi. Topbaş: “Turist sayısını ve kişi başına harcamayı yükseltmek amacımız” Turistik Otelciler, İşletmeciler ve Yatırımcılar Birliği’nin (TUROB) Geleneksel Öğle Yemeği’ne katılan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, 2004 yılında göreve geldiklerinde “Turizm Geliştirme Platformu” kurduklarını hatırlattı. İstanbul, marka değeri yüksek önemli bir kent olduğunu ifade eden Topbaş, Türkiye’yi ziyaret eden turist sayısının 2013 yılı sonunda 38 milyona çıkmasını beklediklerini aktardı. Hedeflerinin turist sayısını İzmir, Expo 2020’yi de kaybetti 2 020 Expo’yu almak için uzun zamandır çaba gösteren İzmir, Expo’yu kazanamadı. Expo 2020’yi Dubai kazandı. Paris’te OECD binasında yapılan oylamanın ikinci turunda İzmir elendi. İkinci kez Expo ev sahipliği kaybetmesinin üzüntüsünü yaşayan İzmir, “Daha iyi bir dünya için yeni yollar/Herkes için sağlık” temasıyla yarıştı. Oylama öncesinde İzmir Valisi ve EXPO 2020 Yönlendirme ve Yürütme Komitesi Başkanı Mustafa Toprak ve İzmir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu başkanlığındaki heyet yoğun kulis çalışmaları yapmasına rağmen İzmir, ikinci aşamayı geçemedi. 82 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 artırmak ve ilk etapta 50 milyon turist ağırlamak olduğunu belirten Topbaş, ikinci amaçlarının kişi başına turizm harcamasını yükseltmek olduğunu vurguladı. Tekfur Sarayı ve Anemon Zindanları’nın restorasyonları sürüyor Aynı zamanda, Kadir Topbaş’ın başlattığı Tekfur Sarayı ve Anemas Zindanları’nın restorasyon çalışmaları devam ediyor. Restorasyon alanlarında denetim yapan Başkan Topbaş, bu eserlerin İstanbul turizmine doping etkisi yapacağını dile getirdi. Tekfur Sarayı’nın restorasyonunun kısa süre içinde tamamlanması ve 2014 yılı içinde turizme kazandırılması hedefleniyor. İç hatlarda tavan fiyat 299 TL oldu İç hat uçuşlarındaki tavan fiyat uygulamasında orta yol bulundu. Sektör temsilcileriyle yapılan görüşmede, iç hatlarda en pahalı uçak biletinin 299 TL olması kararlaştırıldı. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Yıldırım, en pahalı ekonomi uçak bileti 299 lira olacağını açıkladı. U laştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım, sektör temsilcileriyle yaptığı toplantının ardından yaptığı açıklamada, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün bir süredir sektör temsilcileriyle bir araya gelerek uçak bilet fiyatlarına yönelik değerlendirmelerde bulunduğunu söyledi. Vatandaşların bilet alışverişlerinde fiyatların artmasına yönelik şikayette bulunduklarını belirten Yıldırım, konuya ilişkin ortak bir noktaya ulaştıklarını ifade etti. Havacılık sektörünün 2013’te yüzde 15’in üzerinde büyüdüğünü dile getiren bakan Yıldırım, “Toplam hava sahamızdaki uçak sayısı 4 binin üzerine çıkmış durumda. Bu sene ülke nüfusu kadar iç hatlarda uçuş gerçekleşmiş olacak. Yani 76 milyonu aşmış olacağız. Toplam iç dış hatlarda da 150 milyonu aşacağız” dedi. Ortalama bilet fiyatı 150 TL Sektörün cirosunun 17 milyar doların üzerine çıktığını hatırlatan Yıldırım, geçen yıl 600 bin vatandaşın 50 liranın altında bilet fiyatıyla uçtuğunu belirterek, şöyle devam etti: “Toplam uçuşların yüzde 28’i yani üçte birinden azı 100-150 lira arasında bilet aldı. Toplam yolcuların yüzde 15’i de 150-200 lira arası, yüzde 11’i 200-250 Binali Yıldırım arasında bilet alarak uçtu. 300 liranın üzerinde bilete para ödeyen toplam yolcu sayısı yüzde 1,5. Öyle görüldüğü gibi biletler astronomik falan değil. Hepsini bir arada düşündüğünüz zaman 300 lirayı geçen sadece yüzde 1,5. Vatandaş uçak bileti için ortalama 150 lira ödedi. En pahalı hizmet olmayan hizmettir. Uçak gitmiyorsa ne kadar ucuz uçulursa uçulsun hiç kimse onunla ilgilenmez.” En pahalı bilet 299 TL olacak SHGM, Türkiye Özel Sektör Havacılık İşletmeleri Derneği (TÖSHİD) ve havayolu işletmelerinin bir karara vardıklarını anlatan Yıldırım, şunları kaydetti: “Gönüllülük bazında, zorunlu değil, gönüllü olarak en pahalı ekonomi bileti 299 lira olacak. En pahalı diyorum, bunun altında uçanlar da olabilir. Ona bir itirazım yok. Onlar tamamen kendi verecekleri kararlardır. Ama hepsinin ortak mutabakata vardığı ölçü budur. 299 lirayı ne zaman alırsanız alın bileti. Sınırlama da yok, isterseniz 3 ay önceden alın belki daha ucuz olur, ama seyahate saatler kala, günler kala da alsanız yine 299 lirayı geçmeyecektir. Bu ne demektir, 299 liraya da, 50 liraya da bilet var.” TÖSHİD: Tavan fiyatı gönüllü olarak uygulayacağız Türkiye Özel Sektör Havacılık İşletmeleri Derneği (TÖSHİD) Başkanı Sertaç Haybat da şunları söyledi: “Zaten herhangi bir mevzuat değişikliğine ihtiyaç yok çünkü bu iç hatlarda uçan şirketlerin gönüllü olarak uygulayacakları bir tavan fiyattır. Bu tavan fiyatta ekonomik verilerde anormal gelişmeler olmadığı müddetçe bu tavan fiyatı uygulamaya devam edeceğiz. Herhangi bir müdahalede bulunmadan şirketlerin bu kararı almış olması da bence çok olumlu bir gelişmedir. Bu karar umarım tüm tüketicilere yararlı olur.” Sertaç Haybat 12’2013 ǀ turizm&yatırım ǀ 83 HABERLER Slovenya, tanıtım çalışmalarını sürdürüyor Slovenya Turizm Kurulu, Türkiye ile turizm ilişkileri genişletmek amacıyla tanıtım çalışmalarına hız kesmeden devam ediyor. Türkiye’deki acente yetkililerini bir araya getiren Slovenyalı yetkililer, Türkiye’den gelenlerin 27 bin geceleme yaptığını belirtti. 2012 yılında turizminde yüzde 5 artış yaşayan Slovenya’yı en çok Ruslar ziyaret ediyor. T ürkiye ile ilişkileri geliştirmek isteyen Slovenya tanıtım çalışmalarına devam ediyor. Slovenya Turizm Kurulu, The Marmara Hotel’de düzenlediği workshop ve networking toplantısı ile Türkiye’deki acente yetkilileriyle bir araya geldi. Toplantıda konuşan Slovenya Turizm Kurulu Satış Direktörü Bojan Meden, toplantılarda kurulan yeni bağlantılarla iki ülke arasındaki turizm işbirliğinin başarıyla devam ettiğini kaydetti. Slovenya 2012’de yüzde 5 artış kaydetti Toplantıda Slovenya turizmiyle ilgili bir sunum yapan Slovenya Turizm Kurulu Satış Görevlisi Lucija Jager, Rusya’yı Hollanda ve Ukrayna takip etti. Slovenya en çok turisti komşu ülkeleri Avusturya, İtalya, Almanya, Rusya ve Hollanda’dan aldığını belirtti. 2012 verilerine göre Slovenya’ya 3,2 milyon turist geldiğini aktaran Jager, toplamda 9,3 milyon gecelemeye yapıldığını bildirdi. 2011 yılına gö- Lucija Jager re yüzde 5’lik artış kaydeden Slovenya’nın artan turizminden en çok payı yüzde 36’lık dilimle Rusya aldı. Türkiye’den gelenlerin 27 bin geceleme yaptığını ifade eden Jager, Türk ziyaretçilerinin Ljubljana, başkent ve diğer şehir merkezlerini tercih ettiklerini aktardı. Slovenya’ya gelen turistlerin yüzde 33’ü, Spa turizmi için gelirken; geri kalanlar ise Slovenya’yı kayak ve şehir turizmi amacıyla ziyaret ediyor. Yılbaşı turlarında Avrupa, kayak bölgeleri ve termal oteller gözde Bu sene yılbaşı turlarına katılacak olan B 150 bin civarında tatilci, 100 milyon liranın üzerinde harcama yapacak. Yurtiçinde kayak bölgeleri ile termal oteller ilgi görürken, yurtdışı tatilcilerinin tercihi Avrupa olacak. u sene yılbaşı tatilini hafta sonuyla birleştiren yaklaşık 100120 bin kişi yurtiçi, 20-30 bin kişi ise yurtdışı turlarıyla 2014’ün gelişini kutlayacak. Turlara katılanlar toplam 100 milyon liranın üzerinde harcama yapacak. Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Başkanı Başaran Ulusoy, yılbaşında 150 bin kişinin tatil yapacağını tahmin ettiklerini açıkladı. Yılbaşında 100 binin üzerinde kişinin yurtiçinde kış sporlarının yapıldığı merkezler ile termal otellerin yanı sıra Kıbrıs’a ilgi gösterdiğini, yurtdışında ise sıcak bölgeler ile Orta Avrupa’yı tercih ettiğini belirtti. Kayak bölgelerinin yanı sıra termal otellere de ilgi büyük Milliyet gazetesinden Fehim Genç’in acente yetkililerinden derlediği bilgilere göre bu yıl yılbaşı için yurtiçinde seyahat edecek olanların tercihleri ağırlıklı olarak Bodrum, Çeşme, Antalya, İstanbul, İzmir ve 84 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 Kapadokya oldu. Kayak bölgelerine de ilginin arttığı sezonda Uludağ, Kartalkaya, Palandöken, Sarıkamış, Abant ve Afyon’un yanı sıra termal oteller de talep görüyor. Bu dönemde önemli ölçüde ziyaretçi ağırlayacak olan Kıbrıs’ta da yurtiçinde olduğu gibi sanatçılı oteller tercih ediliyor. Yurtdışında ise ağırlıklı Roma, Paris, Amsterdam, Londra, Prag ve Barselona turları tercih edilirken Belgrad, Beyrut ve Dubai ile vize uygulaması olmayan Bangkok Pattaya da ilgi görüyor. TÜSİAD, turizmin sürdürülebilirliğini paydaşlarıyla ele alıyor TÜSİAD Turizm Çalışma Grubu’nun 2011’de hazırladığı “Sürdürülebilir Turizm” raporu, sektöre tanıtılmaya devam ediyor. İzmir’de “Sürdürülebilir Turizm Semineri” düzenleyen TÜSİAD, raporun sonuçlarını paydaşlarıyla değerlendirildi. T ÜSİAD tarafından hazırlanan “Sürdürülebilir Turizm” raporuna ilişkin ayrıntılar ve çözüm önerilerinin değerlendirildiği bu ilk toplantının açılış konuşmaları TÜSİAD Yönetim Kurulu Üyesi ve Sektörel Politikalar ve Sektörel Derneklerle ilişkiler Komisyonu Başkanı Sedat Şükrü Ünlütürk, Eski Turizm Bakanı Işılay Saygın ve İzmir Vali Yardımcısı Cumhur Güven Taşbaşı tarafından yapıldı. Akdeniz Çanağı 90 yılda tamamen kirlenecek Seminerde, “Vizyon 2050 Türkiye ve Sürdürülebilir Turizm Raporu” konulu bir sunum gerçekleştiren TÜSİAD Turizm Çalışma Grubu Başkanı Naile Göçen Çukurova, şu noktalara değindi: “Küresel ölçekte turizmden kaynaklanan karbon salınımları, iklim değişikliğine yol açan faktörlerin yüzde 5 ile yüzde 12’sini oluşturuyor. Tahminlere göre sera gazı salınımları olağan seyrinde devam ederse 2035’te bu oran yüzde 130 artarak yüzde 11,5’e çıkacak. Bu artış dünya turizminin 1/3’ünü, turizm gelirlerinin ise 1/4’ünü oluşturan Akdeniz Çanağı’nın, 90 yıl içinde tamamen kirleneceğini gösteriyor. Bu durum, konumu dolayısıyla ülkemizi de yakından ilgilendirmektedir. Bu gelişmeler ışığında turizm sektörünün sürdürülebilir bir eksende yeniden yapılandırılması kritik önem arz ediyor.” Çözüm sürdürülebilir turizm anlayışı Türkiye’nin rekabet gücü ve turizmden elde ettiği gelir bakımından oldukça geride olduğunu hatırlatan Çukurova, bu olumsuzluğun kaldırılması için turizm konseylerinin oluşturulması ve bu konseyler tarafından uluslararası sürdürülebilir turizm standartları doğrultusunda kamu, özel sektör, STK, yerel yönetimler ve yerel halk iş birliği içinde turizm planlarının geliştirilmesi gerektiğini söyledi. Seminerde ayrıca “Türkiye’de Sürdürülebilir Turizm Uygulamaları” konulu bir panel de düzenlendi. Panelde konuşan TSKB Kıdemli Genel Müdür Yardımcısı Orhan Beşkök, TSKB olarak sürdürülebilirlik önceliklerinin çevre ve sürdürülebilir bankacılık, kurumsal yönetim ile uyum ve sosyal katkı ana ekseninde toplandığını dile getirerek, yenilebilir enerjiye verdikleri desteği dile getirdi. Uzungöl’e 170 milyon avroluk turizm yatırımı Trabzon ve Doğu Karadeniz bölgesinin ekonomisinin dönüştürülmesi ve geliştirilmesi için Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası (TTSO) çeşitli projeler geliştirdi. Bunların içerisinde Uzungöl ve Ovit bölgesinin turizmini geliştirmek için 170 milyon Avroluk turizm yatırımı da bulunuyor. T rabzon’u ve bölge ekonomisini dönüştürecek, kalkınma projeleri açıklandı. Yeni projelerle ilgili bilgi veren Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası (TTSO) Başkanı Suat Hacısalihoğlu, Trabzon ve Doğu Karadeniz’deki potansiyeli harekete geçirmek için yoğunlaşan projeler arasında Uzungöl-Ovit kış turizmi mastır projesi de bulunduğunu açıkladı. Projeler arasında biyoteknoloji merkezi, peynir altı suyu projesi, lojistik merkez, basitleştirilmiş gümrük hattı, organize sanayi bölgeleri, kümelenme projeleri, tersane projesi, kent müzesi, opera ve bale müdürlüğü, kongre merkezi, istihdam, teşvik ve girişimcilik yer alıyor. Uzungöl-Ovit bölgesine 170 milyon avroluk turizm yatırımı yapılacak TTSO tarafından yürütülen ve Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı (DOKA) tarafından desteklenen “Her Mevsim Karadeniz Projesi Master Planı” kapsamında, Trabzon’daki Uzungöl beldesi ile Rize’nin İkizdere ilçesindeki Ovit Dağı arasında oteller ve kayak tesislerini de kapsayan 170 milyon Avroluk turizm yatırımı planlandı. 12’2013 ǀ turizm&yatırım ǀ 85 HABERLER Türkiye, Macaristan arasındaki turizm geliştirilecek Türkiye Kültür ve Turizm Bakanlığı heyeti, Macaristan Ekonomi Bakanlığı heyeti ile Budapeşte’de bir araya geldi. Düzenlenen, toplantıda iki ülkenin turizm hacmini 3 katına çıkarma hedefi konuldu. Dünyada bisiklet turizminin T geliri artıyor Muğla, dünyada yayılan bisiklet turizmini geliştirmenin yollarını arıyor. Muğla’nın 12 ana yol, 65 bin kilometre bisiklet ağına dahil olması bölge turizmine katkı sağlayacak. 2020 yılına kadar bisiklet turizminden beklenti 54 milyar Avro civarında. M uğla Sıtkı Koçman Üniversitesi (MSKÜ) bilim etkinlikleri kapsamında Coğrafi Bilgi Sistemleri Uzaktan Algılama ve Araştırma Merkezi tarafından Ticaret ve Sanayi Odası Konferans Salonu’nda çalıştay düzenlendi. MSKÜ Coğrafi Bilgi Sistemleri Uzaktan Algılama ve Araştırma Merkezi Müdürü Ceyhun Özçelik, bisiklet sporları ve turizmini yaygınlaştırarak dijital bisiklet rotalarının önemini gündeme taşımayı amaçladıklarını dile getirdi. Bu amaç doğrultusunda, EuroVelo Avrupa Bisiklet Ağları’nda 12 ana yol, 65 bin kilometre bisiklet ağının bulunduğunu belirten Özçelik, 5,4 milyon bisiklet turistinin varlığına değindi. 2020 yılına kadar bisiklet turizminden 54 milyar Avroluk beklentiye dikkat çeken Özçelik, Türkiye’nin bu ağa dahil olmasıyla cazibesinin artacağını vurguladı. Bu kapsamda, Dijital Bisiklet Ağları Projesiyle bölgenin turizmine daha fazla katkı sunacakları ifade edildi. ürkiye Kültür ve Turizm Bakanlığı heyeti, Macaristan Ekonomi Bakanlığı heyeti ile Budapeşte’de bir araya geldi. Geçtiğimiz yıl Türkiye’ye giden Macar turist sayısının yaklaşık 90 bin; Türkiye’den Macaristan’a gelenlerin ise 50 bin dolaylarında olduğunu belirten turizm heyetleri, rakamların 3 katına çıkması için çalışmalara başlayacaklarını bildirdi. Türk heyeti ise Türkiye’den Macaristan’daki vize uygulamalarının engel olduğunu aktardı. Toplantıların ardından Türkiye adına Hedef büyüten Yunanistan, İstanbul’da turizm ofisi açtı Yunanistan, Türkiye ile arasındaki turizmi geliştirmek için İstanbul’da ofis açtı. Türkiye pazarına önem veren Yunanistan, uzak ülkelerden gelen turistler için Türkiye’yi de kapsayan ortak projeleri geliştirilmesini istiyor. Y unanistan’ın Turizm Bakanı Olga Kefaloyanni, iki ülke arasında turizm alanında işbirliğini geliştirmek için İstanbul’da ofis açtı. Yunanistan’ın Türkiye pazarına verdiği öneme değinen Bakan Kefaloyanni, yeni yıldan itibaren turizm sektöründe faaliyet gösteren Türk iş adamlarına ve Türk turistlere hizmet vermesi için Yunanistan Başkonsolosluğu ile işbirliği yapılarak İstanbul’da özel bir temsilci görevlendirdiklerini açıkladı. Kefaloyanni: “Türkiye ile ortak projeler geliştirilmeli” Türkiye ile Yunanistan’a gelen turistlerin benzerliklerinin ve farklılıklarının ortaya çıkarılıp ortak projelerin geliştirilmesinin gerekliliğine değinen Bakan Kefaloyanni, Çin, Hindistan gibi uzak ülkelerden turistlerin hem Türkiye’yi hem Yunanistan’ı ziyaret ederek 86 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 Müsteşar Özgür Özaslan, Macaristan adına ise Müsteşar Dr. Viktoria Horvath işbirliği protokol anlaşmasını imzaladılar. Özgür Özaslan yaptığı açıklamada, turizm sektöründeki meslektaşların buluşmasını sağlayacak çalışmalara imza atacaklarını bildirdi. İki ülke arasında yıllık 150 bin dolaylarındaki seyahat hacmini 3 katına çıkacağına inandığını dile getiren Özarslan, Macaristan’ın kültür ve termal turizmi açısından Türkiye’ye hitap eden ülkelerin başında geldiğini açıkladı. Olga Kefaloyanni turistler çok önemli fırsatlar yakalayabileceklerini belirtti. Vize konusunda açıklama yapan Bakan Kefaloyanni, Ocak ayında AB dönem başkanlığını üstlendiklerini; vize konusunu gündeme taşıyacaklarını bildirdi. Ordu’daki teleferik turizmi canlandırdı Ordu’da kent merkezine ulaşımını kolaylaştırmak adına 2,5 yıl önce kurulan teleferik Kurban bayramı tatiline kadarki süreçte toplam 1 milyon 800 bin 30 kişi tarafından kullanıldı. Turizmin geliştiği bölgelerden Ordu’nun şimdiki hedefi ise sahil şeridinde mavi bayrak sahibi kent plajı yapmak… İ ki buçuk yıl önce Ordu Boztepe’ye yapılan 21 kabinden oluşan ve 9 milyon TL’ye mal olan teleferik istasyonunun kentin gelişimine katkısı oldukça büyük. Teleferiğin turizme katkısıyla ilgili açıklama yapan Ordu Belediye Başkanı Seyit Torun, teleferik istasyonu kurulduktan sonra kenti ziyaret eden ve kentte konaklayan turist sayısının önemli ölçüde arttığına dikkat çekti. Başkan Torun, “Daha önceki yıllarda tur otobüsleri Karadeniz gezisine çıkıp Ordu’yu ziyaret ettikten sonra konaklamadan gidiyordu. Şimdi ise turlar Ordu’da konaklıyor, Quasar İstanbul’da İsviçre Festivali düzenlenecek T ürkiye’deki İsviçreli gayrimenkul yatırımı Quasar İstanbul, İsviçre Başkonsolosu Monika Schmutz Kırgöz himayesinde ilk defa düzenlenecek Türkiye’deki İsviçre Festivali’ne ev sahipliği yapacak. İlk olarak Ekim 2014’te yapılacak olan festival, her yıl Quasar İstanbul’da düzenlenmeye devam edecek. İki ülke arasındaki dostluğu ve işbirliğini artırmayı hedefleyen festivalde, İsviçreli markalarının katılımının yanı sıra İsviçreli ve Türk sanatçıların konuk olacağı konserlere ve sergilere yer verilecek. Aynı zamanda festivalde, İsviçre kültürünü yansıtacak etkinliklerin rüzgarı esecek. Aşçılık okulu İsviçre Eğitim Kurumu’nun tanıtımı gerçekleşti İsviçre’nin en seçkin otelcilik ve aşçılık okullarını bünyesinde bulunduran İsviçre Eğitim Grubu’nun (Suisse Education Group-SEG), tanıtım toplantısı ise İsviçre Başkonsolosluğu’nda belirtti. Ordu’nun yeni hedeflerini anlatan Ordu Belediye Başkanı Seyit Torun Boztepe teleferiğinden sonra sahil kıyı şeridinde modern kent plajı ve park projesini de gerçekleştirmek için çalıştıklarını, bu projenin tamamlanmasıyla da mavi bayrak almayı hedeflediklerini dile getirdi. teleferikle Boztepe’ye çıkıyor, Ordu’yu geziyor” diyerek gelen turist sayısındaki artışa vurgu yaptı. Özellikle, 9 günlük Kurban Bayramı tatili süresince 39 bin 189 kişinin teleferiği kullandığını öne çıkaran Torun, teleferik ile bayram tatiline kadarki süreç içerisinde toplamda 1 milyon 800 bin 30 kişinin taşındığını Monika Schmutz Kırgöz gerçekleştirildi. Tanıtımda, 4 okul, 7 kampüste eğitim veren SEG’in yılda 4 bin 500’e yakın mezun verdiği belirtildi. SEG mezunlarının 30’u Türklerden oluşuyor. Türk öğrenci sayısının artması için geçen yıl AC Tourism Catering ve Consultancy Services ile SEG arasında yapılan anlaşma doğrultusunda AC Tourism Catering, SEG’e bağlı 4 okulun Türkiye temsilcisi oldu. AB ile Türkiye arasında vize muafiyeti için görüşmeler başladı D ışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, 16 Aralık’ta vize serbestliği sürecinin resmen Ankara’da başladığını belirtti. Türkiye’nin en geç 3,5 yıl içerisinde vize muafiyetine kavuşacağını bildiren Ahmet Dışişleri Bakanı, AB Davutoğlu ile Türkiye arasında vize serbestliği diyaloğu görüşmelerinin ve geri kabul anlaşmasının imzalanmasına karar verildiğini açıkladı. Avrupa Birliği (AB) Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış ise konuyla ilişkin olarak şunları söyledi: “Kısa bir süre içerisinde AB yetkilileri ülkemize gelecek ve vatandaşlarımızın vize muafiyet sürecini başlatmak için yol haritasını resmiyete döküp imzalar atılacak. Geri kabul anlaşmasını eş zamanlı yapmayı öngörüyoruz.” 12’2013 ǀ turizm&yatırım ǀ 87 İSTATİSTİKLER Türkiye’nin ziyaretçi sayısı 10 ayda yüzde 10 büyüdü 2 013 yılı Ocak-Ekim döneminde ülkemizi ziyaret eden yabancı sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10,24 artış göstererek 31 milyon 757 bin 624 oldu. 2013 yılı Ocak-Ekim döneminde ülkemize en çok ziyaretçi gönderen ülkeler sıralamasında Almanya yüzde 14,60 (4.635.191) ile birinci, Rusya Federasyonu yüzde 13,01 (4.131.087) ile ikinci, İngiltere yüzde 7,60 (2.412.786) ile üçüncü sırada geldi. İngiltere’yi ise Gürcistan ve Bulgaristan izledi. Ekim ayında 3 milyon 402 bin 460 ziyaretçi ağırlarken, geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre turist sayısı yüzde 11.52 oranında arttı. İSTANBUL’A GELEN YABANCI SAYILARI İSTANBUL 2012 2013 2012’ye Göre 2012’ye Göre Değişim Değişim Oranı (Aylık) (Kümülâtif) OCAK 451.662 532.276 17,8 17,9 ŞUBAT 494.124 617.015 24,9 21,6 MART 659.826 838.201 27,0 23,8 NİSAN 818.788 936.961 14,4 20,6 MAYIS 867.511 1.058.771 22,0 21,0 HAZİRAN 939.508 957.894 2,0 16,8 TEMMUZ 966.337 926.266 -4,1 12,9 AĞUSTOS 950.062 1.074.950 13,1 13,0 EYLÜL 940.156 1.006.014 7,0 12,2 EKİM 913.134 998.442 9,3 11,9 KASIM 652.790 770.288 5,8 11,4 TOPLAM 8.728.880 9.720.078 İstanbul, yükselişini sürdürüyor İ stanbul gelen ziyaretçi sayısında yükselişini sürdürüyor. 2013 yılı Ocak-Kasım aylarında İstanbul’a gelen yabancı sayısını geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 11 artış gösterdi. Ocak - Ekim aylarında Türkiye’ye genel ziyaretçilerin yabancıların yüzde 28’i İstanbul’a gelmiş oldu. İstanbul’a gelen ziyaretçilerin milletlerine bakıldığında yüzde 11,3 ile Almanlar ilk sırayı alırken ikinci sırayı yüzde 5,5 ile Ruslar, yüzde 4,9 Amerikalılar, yüzde 4,6 ile Fransızlar, yüzde 4,4 ile İngilizler, yüzde 4,2 ile İtalyanlar, yüzde 3,6 ile İranlılar, yüzde 2,7 ile Hollandalılar, yüzde 2,5 ile Libyalılar, yüzde 2,3 paylar ile Ukraynalılar ve Iraklılar izledi. 88 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 12’2013 OCAK-EKİM 2013 DÖNEMİNDE GELEN YABANCI ZİYARETÇİLER (KARŞILAŞTIRMALI) MİLLİYET ALMANYA RUSYA FED. İNGİLTERE GÜRCİSTAN BULGARİSTAN HOLLANDA İRAN FRANSA A.B.D. UKRAYNA İSVEÇ İTALYA IRAK BELÇİKA YUNANİSTAN AZERBAYCAN AVUSTURYA POLONYA KAZAKİSTAN NORVEÇ DANİMARKA İSVİÇRE ROMANYA İSPANYA YABANCI TOPLAM (*) Veriler Geçicidir. YILLAR % DEĞİŞİM ORANI 2011 2012 2013* 2012/2011 2013/2012 4 400 064 4 607 126 4 635 191 4,71 0,61 3 364 387 3 470 173 4 131 087 3,14 19,05 2 484 618 2 358 755 2 412 786 -5,07 2,29 963 865 1 160 212 1 520 427 20,37 31,05 1 246 806 1 267 686 1 346 400 1,67 6,21 1 161 591 1 210 448 1 241 145 4,21 2,54 1 662 481 1 055 524 1 032 651 -36,51 -2,17 1 044 123 937 202 958 698 -10,24 2,29 675 070 682 413 699 331 1,09 2,48 567 349 586 362 698 895 3,35 19,19 543 432 588 612 657 005 8,31 11,62 672 655 641 165 651 523 -4,68 1,62 310 138 446 324 619 011 43,91 38,69 552 103 573 616 615 482 3,90 7,30 604 705 561 440 582 645 -7,15 3,78 496 265 498 086 539 516 0,37 8,32 484 346 465 554 479 666 -3,88 3,03 473 002 414 699 408 351 -12,33 -1,53 295 142 353 293 398 144 19,70 12,70 360 200 387 658 397 593 7,62 2,56 355 876 373 829 379 216 5,04 1,44 306 515 330 030 354 462 7,67 7,40 354 068 345 938 352 729 -2,30 1,96 270 974 248 926 261 771 -8,14 5,16 28 665 052 28 807 965 31 757 624 0,50 10,24 Antalya, 11 ayda 10,5 milyonu yakaladı A ntalya’ya 11 ayda gelen ziyaretçi sayısı yüzde 7,75 artışla 10 milyon 491 bin 544 kişiye ulaştı. 11 aylık dönemde Rusya yüzde 20,89 oranında artışla liderliğe ulaşırken Almanya yüzde 1,63 düşüşle ikinci ikinciliğe oturdu. Hollanda üçüncülüğe yerleşirken, Ukrayna dördüncü, İsveç ise beşinci sıraya yerleşti. Öte yandan Almanya dışında Avusturya, Fransa, Polonya pazarlarında düşüş yaşandı. ANTALYA’YA GELEN ZİYARETÇİ SAYISI (OCAK-KASIM) MİLLİYETLER RUSYA FEDERASYONU ALMANYA HOLLANDA İNGİLTERE UKRAYNA İSVEÇ NORVEÇ BELÇİKA KAZAKİSTAN AVUSTURYA FRANSA DANİMARKA POLONYA İSVİÇRE ÇEK CUMHURİYETİ FİNLANDİYA BELARUS (BEYAZ RUSYA) YABANCI ZİY.TOP. YERLİ ZİYARETÇİLER GENEL TOPLAM 2 011 2 012 2 706 754 2 720 487 531 418 457 970 350 048 366 762 275 719 229 235 188 241 264 105 334 086 207 460 259 625 153 714 158 446 113 474 73 763 9 391 307 416 539 9 807 846 2 748 858 2 818 270 522 757 404 948 326 162 346 239 297 514 234 711 224 089 230 076 248 061 200 374 213 073 157 832 157 642 116 816 79 976 9 327 398 409 411 9 736 809 2 013 (OCAKKASIM) 3 323 084 2 772 462 540 972 437 327 383 321 376 631 297 696 263 903 260 226 227 347 219 135 214 589 206 022 166 654 147 080 133 260 125 439 10 095 148 396 396 10 491 544 2013 / 2012 ORANSAL SAYISAL DEĞİŞİM DEĞİŞİM (%) 574 226 20,89 - 45 808 -1,63 18 215 3,48 32 379 8,00 57 159 17,52 30 392 8,78 182 0,06 29 192 12,44 36 137 16,13 - 2 729 -1,19 - 28 926 -11,66 14 215 7,09 - 7 051 -3,31 8 822 5,59 - 10 562 -6,70 16 444 14,08 45 463 56,85 767 750 8,23 - 13 015 -3,18 754 735 7,75