CWP Kullanıcı El Kitabı - dhmi
Transkript
CWP Kullanıcı El Kitabı - dhmi
ARA MODERNİZASYON SİSTEMLERİ KULLANICI KİTABI ÖNSÖZ Bu doküman, Radarlı Hava Trafik Kontrol Hizmeti sağlanan ATC Ünitelerindeki Hava Trafik Kontrolörlerinin SMART Projesi kapsamında kullanmakta oldukları; ATS gözetim sistemleri, elemanları, fonksiyonları, çalışma prensipleri ve gelişmiş fonksiyonlar hakkında bir rehber doküman olarak DHMİ Genel Müdürlüğü Seyrüsefer Dairesi Başkanlığı tarafından hazırlanmıştır. Bu dokümanın hazırlanma safhasında, yayınlandığı tarih itibariyle en son HMI özellikleri ve yeniliklere öncelik verilmiştir. Hazırlayan Taylan YEĞENOĞLU Email Taylan.YEGENOGLU@dhmi.gov.tr Seyrüsefer Dairesi Başkanlığı Hava Trafik Müdürlüğü i 1. GENEL ÖZELLİKLER 1 2. ARAÇ ÇUBUĞU KULLANIMI 2 2.1. RNG (Range) 2 2.2 CENTER 2 2.3. MAPS 2 2.4. DRAW 3 2.5. GPI (Get Point Information) 3 2.6. RM (Range Mark) 3 2.7. R&B (Range and Bearing) 3 2.8. ICM (Inter Console Mark) 4 2.9. WRP (Window Radar Picture) 5 2.10. LST (List) 6 2.11. BIG/SML 6 2.12. LN (Line) 6 2.13. MINI/LONG 6 2.14. SPD (Speed) 6 2.15. CTRL (Control) 6 2.16. OVRL (Overlap) 6 2.17. NSL (Nearby 6 2.18. AIS (Advanced Information Status) 6 2.19. PEN (Pending) 6 2.20. O: (Orientation). 6 2.21. EXT (Extention) 7 2.22. SPV (Speed Vector) 7 2.23. HST (History Dots) 7 2.24. HLO (Height Layer On/Off) 7 2.25. PRI (Primary) 7 2.26. PLO (Plot) 7 ii 2.27. DOTS 7 2.28. EBC (Enter Block Code) DBC (Display Block Code) 8 2.29. QLF (Quick Look Feature) 8 3. TRACK STATÜLERİ 9 3.1. CONTROLLED TRACK 9 3.1.1. EN-ROUTE CONTROLLED TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI 10 3.2. AIS (ADVANCED INFORMATION STATUS) TRACK 11 3.2.1 AIS TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI 11 3.3. NOTIFIED TRACK 12 3.3.1 NOTIFIED TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI 13 3.4. NEARBY TRACK 13 3.4.1 NEARBY TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI 14 3.5. UNCORRALATED TRACK 14 3.5.1 UNCORRALATED TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI 14 3.6. HANDOVER SENDING TRACK 15 3.6.1. HANDOVER SENDING TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI 15 3.7. HANDOVER RECEIVING TRACK 16 3.7.1 HANDOVER RECEIVING TRACK İŞLENEBİLİR ALANLARI 16 4. TRACK ETİKETİ ÜZERİNDEN VERİLEN KOMUTLAR 18 4.1. ASSUME (Kontrolün Alınması) 18 4.2. TRANSFER (Kontrolün Transferi) 18 4.3. TRANSFER FREE (Kontrolün İstenen Sektöre Transferi) 18 4.4. ROF- REQUEST OF FREQUENCY (Frekansa İsteme) 19 4.5. COF- CHANGE OF FREQUENCY (Frekans Değiştirme) 19 4.6. FORCED ACT 20 4.7. NEXT UNIT (Komşu Ünite) 20 4.8. FEL – FIR EXIT LEVEL (FIR Çıkış Seviyesi) 20 4.9. XFL- EXIT FLIGHT LEVEL (Çıkış Seviyesi) 21 iii 4.10. PEL- PLANNED ENTRY LEVEL ( Planlanan Giriş Seviyesi) 21 4.11. CFL- CLEARED FLIGHT LEVEL ( Müsaade Edilmiş Seviye Tahsisi) 22 4.12. SFL- SUPPLEMENTARY FLIGHT LEVEL ( Ek uçuş seviyesi) 22 4.13. FLCHG – FLIGHT LEVEL CHANGE ( Uçuş Seviyesi Değişikliği) 23 4.14. LVL – LAST VACATED LEVEL ( Kullanılan Son Seviye) 23 4.15. APT – APPROACH TYPE (Yaklaşma tipi) 23 4.16. ASP – ASSIGNED SPEED (Sürat tahsisi) 23 4.17. ARC- ASSIGNED RATE OF CHANGE (Tırmanma/Alçalma Oranı) 24 4.18. OPEN HEADING 24 4.19. CLHDG – CLOSED HEADING 25 4.20. TRACKED HEADING ( İzi Sürülmüş Uçuş Başı) 25 4.21. DCT- DIRECT (Direkt Rota) / HLINS- HOLDING INSERT (Holdinge alma) 26 4.22. PREDICTED TRAJECTORY (Tahmini Rota (Trajectory) Görüntülenmesi) 27 4.23. EDIT - Trajectory Modification (Rota Değişikliği) 27 4.24. RVSM Statüsü 28 5. TRACK ETİKETİ ÜZERİNDEKİ HATIRLATMALAR VE İKAZLAR 29 5.1. DEV (Deviation) 29 5.2. COORD (Coordination Failure) 29 5.3. A2341 (Allocated SSR Code) 29 5.4. N2334 (Non Conformance) 30 5.5. TOC (Transfer of Control) 30 5.6. COO (Coordination) 30 5.7. PCO (Phone Coordination) 31 6. MENÜLER 32 6.1. PLAN (PLANNER MENU) 32 6.1.1. DEPARTURE 32 6.1.2. EN ROUTE 33 6.1.3. ARRIVAL 34 iv 6.1.4. LEVELS ORDERS. 35 6.1.5. COORD. ORDERS 36 6.1.6. HOLDING ORDERS 37 6.1.7 TWR/APP ORDERS 38 6.1.8 UNDO ORDERS 39 6.1.9 EDIT FUNCTION 39 6.2. EXE (EXECUTIVE MENU) 40 6.2.1. ASSUME 40 6.2.2. TRANSFER 40 6.2.3. TRANF. FREE 40 6.2.4. IDENTIFY 40 6.2.5. CORRELATE 41 6.2.6. DECORRELATE 41 6.2.7. REPORT ORDERS 41 6.2.8. CHANGE SID 43 6.2.9. CHANGE STAR. 43 6.2.10. LVL 43 6.3. FLIGHT (FLIGHT DATA MENU) 44 6.3.1. FPL INSERT 44 6.3.2. FPL AMEND 45 6.3.3. CANCELLATION 45 6.3.4. TERMINATED COPY 46 6.3.5. TYPE APPROACH 46 6.3.6. CALLSIGN MENU 46 6.3.7. DEP RUNWAY 47 6.3.8. LND RWY 47 6.3.9. FPL EXTENDED DATA 47 6.3.10. FPL MESSAGE 48 6.3.11. TEXT 49 v 6.3.12. SSR 49 6.3.13. TRAJECTORY 49 6.3.14. FFP 50 6.3.15. INACTIVE FLIGHT 51 6.3.16. REG. NUMBER 53 6.3.17. GROUP SECT 53 6.3.18. UNGROUP SECT 53 6.3.19. PAPER STRIP 53 6.3.20. MET/AIS ORERS 53 6.3.21. FAST IDENTIFY 54 6.4. SUP (SUPERVISOR MENU) 55 6.4.1 PHYSICAL ASSIGNMENT 55 6.4.2. SECTOR CONFIGURATION 56 6.4.3. GLOBAL CONFIGURATION 56 6.4.4. FUNCTION ASSIGNMENT 57 6.4.5. MONITORING 57 6.4.6. GLOBAL QNH ASSIGNMENT 58 6.4.7. SEND SPV MESSAGE 58 6.4.8. SET PRIVILEGE 58 6.4.9. RELEASE PRIVELEGE 59 6.4.10. MODIFY PASSWORD 59 6.4.11. SEND SPV MAP 60 7. OPAK PENCERELER 61 7.1. ODA- OPERATIONAL DATA AREA 61 7.2. SDMA – SYSTEM DATA MANAGEMENT AREA 63 7.3. DIR- FLIGHT DIRECTORY 65 7.4. PAL: PRE-ACTIVATION LIST 66 7.5. DEP: DEPARTURE LIST 67 7.6. SCL: SECTOR LIST 68 vi 7.7. LND: LANDING ( ARRIVAL) LIST 69 7.8. DIAG: DIAGNOSTIC LIST 70 7.9. ALARM: ALARM LIST 70 8. TRANSPARAN PENCERELER 71 8.1. FIX Penceresi 71 8.2. CSL (Coast List) Penceresi 73 8.3. HLD (Holding List) Penceresi 74 8.4. SEL (Special Entry List) Penceresi 74 8.5. FHI (Flight Hooked Information) Penceresi 75 9. ESB (ELECTRONİC STRIP BAY) 77 9.1. 78 ELEKTRONİK STRİP ALANLARI 10. OLDI MESAJLARI 81 10.1. ABI: Advance Boundary Information Message 81 10.2. ACT: Activate Message 81 10.3. REV: Revision Message 81 10.4. MAC: Message for Abrogation of Coordination 81 10.5. PAC: Preliminary Activate Message 81 10.6. LAM: Logical Acknowledgement Message 82 10.7. SİSTEMDE OLDI MESAJLARININ YÖNETİMİ 82 11. UÇUŞ STATÜLERİ 83 11.1. INACTIVE ( PASSIVE) UÇUŞ STATÜSÜ: 83 11.2. PENDING ( PRE-ACTIVE) UÇUŞ STATÜSÜ: 83 11.3. ACTIVE (CLEARED) UÇUŞ STATÜSÜ: 83 11.4. LIVE UÇUŞ STATÜSÜ: 84 11.5. TERMINATED UÇUŞ STATÜSÜ: 84 11.6. UÇUŞ İPTALİ: 84 11.7. UÇUŞ STATÜSÜ TANIMLAMALARI: 84 vii 12. RADAR EKRANINDA GÖRÜNTÜLENEN TRACK SEMBOLLERİ 85 13. RADAR EKRANINDA GÖRÜNTÜLENEN SEMBOLLER 87 viii DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü 1. GENEL ÖZELLİKLER Mouse’un sol tuşu tıklanıp basılı tutulduğunda radar ekranı üzerindeki imleç el şekline dönüşür. Sol tuş basılı tutulup çekilerek ekran istenilen bölgeye kaydırılır. Mouse’un sağ tuşu tıklanıp bırakıldığında radar ekranı üzerindeki imleç büyüteç şekline dönüşür. Mouse kaydırılarak yakınlaştırılmak istenilen bölge çerçeve içine alınır. Sol tuşa basılıp bırakıldığında çerçeve içine alınan bölge yakınlaştırılır. Eğer çerçeveye alınan bölge yakınlaştırılmadan işlem iptal etmek istenilirse mouse’un orta tuşuna basılır, imleç eski haline döner. İşlem gerçekleştirildikten sonra önceden kullanılan range değişecektir, daha sonra istenilen range araç çubuğundaki range tuşundan ayarlanabilir. ( bkz. sf. 2, RNG,Range) Radar ekranı üzerinde mouse kaydırıldıkça imlecin bulunduğu yerin koordinatları araç çubuğunun orta kısmında görüntülenir. Etiket çubuğunun üzerinde mouse’un orta tuşuna basarsanız etiket çubuğunu uzatıp kısaltırsınız. Etiket çubuğunun üzerinde mouse’un sol tuşuna basarsanız Speed Vector görüntülenir. Speed Vektör dakikası “0” dan büyük olmalıdır ( bkz. sf.7 SPV,Speed Vector). İşlemden çıkmak için tekrar mouse’un sol tuşu ile etiket çubuğuna tıklanır. Etiket üzerinde mouse’un orta tuşuna basıp tutarak etiketi radar ekranı üzerinde istediğiniz yere çekip götürebilir. Etiketi eski konumuna getirmek için etiket çubuğu ya da track sembolü üzerinde mouse’un orta tuşuna basılır. Track sembolü üzerinde mouse’un orta tuşuna basarsanız etiketi döndürürsünüz (Rotation). Orta tuşa ilk basışta eğer track etiketi daha önce başka tarafa çekilmişse etiket çubuğu varsayılan (default) yerine gelecektir. Track sembolü üzerinde mouse’un sol tuşuna basarsanız track’i seçmiş olursunuz. Radar ekranı üzerindeki pencereler mouse’un orta tuşu ile açılıp kapatılır. Araç çubuğu üzerindeki komutlar mouse’un sol tuşu ile açılıp kapatılır. Araç çubuğu üzerindeki komutların eğer alt menüleri varsa açılan bu menüler kontrol çubuklarına mouse’un sol ya da orta tuşuna tıklanıp tutularak radar ekranının istenilen yerine sürüklenebilir. Uçuş listelerinde Callsign hanesi üzerinde mouse’un sol tuşuna tıklandığında Planner Menü, orta tuşuna tıklandığında Executive menü, sağ tuşuna tıklandığında ise Flight Data menü açılır. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 1 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü 2. ARAÇ ÇUBUĞU KULLANIMI 2.1. RNG (Range) Radar ekranının ölçeğini ayarlamak için kullanılır. 1-1024 NM arası range değeri vardır. RNG komutuna basıldığında açılan menüde 4 tane sabit range değeri vardır. (50-100-150-200) Bu değerler üzerlerine tıklanarak seçilebilir. Ayrıca menü içinde bir range skalası bulunmaktadır, sabit değerler dışındaki range’ler buradan ayarlanabilir. Skala üzerindeki boş alanlara mouse’un sol tuşu ile tıklarsanız range değeri 10’arlık dilimler halinde artar ya da eksilir. Skala üzerindeki oklara mouse’un sol tuşu ile tıklanırsa range değeri 1’erlik dilimler halinde artar ya da eksilir ayrıca skala çubuğu mouse’un sol tuşu ile tutulup çekilmek suretiyle de range ayarlanabilir. Menünün en altında save tuşu ile mevcut range hafızaya alınabilir böylelikle kullanıcı sürekli kullanacağı range değerini ayarlayıp kaydedebilir. 2.2 CENTER Mouse’un sol tuşu ile bu komuta tıkladığımızda o sektörün sistemde belirlenmiş merkez noktası radar ekranı üzerinde merkez olarak alınır. Komut üzerinde mouse’un orta tuşuna tıkladığımızda radar ekranındaki imleç OFC konumuna gelir. İmleç istenilen yere sürüklenip mouse’un sol kliğine tıklandığında burası merkez olarak alınmış olur. 2.3. MAPS Bu komut radar ekranı üzerinde görüntülemek istediğimiz haritaları açar. Komut üzerinde mouse ile tıklandığında bir pencere açılır. Bu pencerede içlerinde alt menüler olan çeşitli haritalar bulunmaktadır. Buradan radar ekranı üzerinde CTR’lar, yollar, seyrüsefer yardımcıları vs. gibi unsurlar açılıp kapatılabilir. Eğer bir menü içinde hiçbir alt menü açılmamışsa bu menü yeşil olarak görüntülenir, herhangi bir alt menü açıldığında renk beyaz olur. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 2 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü 2.4. DRAW Bu komut radar ekranı üzerinde geçici haritalar çizmek içindir. Komut üzerine gelip mouse ile tıklandığında içinde renk kategorileri olan bir menü açılır, çizim yapmak için hangi renk kullanılacaksa buradan seçilir. Renk seçildikten sonra başka bir alt menü otomatik olarak açılır. Bu menüden harita üzerinde çizilecek unsurlar seçilir: Sembol, daire ya da metin gibi. Bu unsurlar üzerine tıklandığında tekrar bir menü açılır buradan çizim için kullanılacak özellik seçildikten sonra radar ekranı üzerindeki imleç kalem biçimini alır, radar ekranı üzerinde çizilmek istenilen şekil çizildikten sonra “END” tuşuna basılır. 2.5. GPI (Get Point Information) Bu komut kullanılarak radar ekranı üzerinde yollar, sektörler, Seyrüsefer yardımcıları vs. gibi unsurların detaylı bilgileri radar ekranı üzerinde görüntülenebilir. Komut üzerine mouse ile tıklandığında radar ekranı üzerindeki imleçte GPI ibaresi görüntülenir. İmleci, detaylı bilgisini öğrenmek istediğimiz yere sürüklediğimizde istenilen bölge sarı renkte belirginleşir. İmleç bu pozisyondayken mouse’un sol kliğine basılı tutulduğu süre boyunca üzerine gelinen unsurun detaylı bilgileri radar ekranı üzerinde görüntülenir. 2.6. RM (Range Mark) Bu komut üzerine mouse ile tıklandığında radar ekranı üzerindeki imleç artı işaretini alır. İmleç artı işareti olduktan sonra ekran üzerinde mouse’un sol tuşu ile tıklandığında 2.5 millik dilimlere bölünmüş bir artı işareti belirir, mouse’un orta tuşuna bastığımızda bu işaret çarpı şeklini alır. Range mark göz kararıyla mesafeleri tahmin etmek için kullanılır. 2.7. R&B (Range and Bearing) Bu komut yön ve mesafe ölçümü için kullanılır. Komuta tıklandığında bir alt menü açılır bu menü aynı anda 4’e kadar yön ve mesafe ölçümüne CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 3 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü olanak sağlamaktadır. Bu menüden herhangi bir R&B tuşuna basıldığında ekran üzerindeki imleç artı işaretine dönüşür. Radar ekranı üzerinde mouse’un sol kliği ile tıkladığımız yer ölçmek istediğimiz yerin başlangıç noktası, orta klik ile tıkladığımız yer bitiş noktasıdır. Eğer başlangıç noktası olarak uçak seçilir ve bitiş noktası uçağın uçuş başı merkez olmak üzere 50 derecelik bir açı içerisinde olursa, komut en alt satırda uçağın bize bu noktada kaç dakika sonra olacağını da gösterir. Komut açık konumdayken diğer R&B tuşlarına basılıp başka ölçümler de yapılabilir. İptal işlemi için kapatılmak istenen R&B tuşu seçilir ve CNL tuşuna basılır. Her bir ölçümün iptali için aynı işlem tekrarlanır. 2.8. ICM (Inter Console Mark) Diğer sektörlere ikazda bulunmak ya da bu sektörlerin dikkatini çekmek için kullanılan bir özelliktir. Bu komuta tıklandığında üzerinde SEND/CANCEL/ACK komutları bulunan alt bir menü açılır. ICM göndermek için SEND düğmesine basılır. ICM sembolünün gönderilmesi istenilen coğrafi pozisyona radar ekranı üzerinde gidilir. İmlecin görüntüsü değişir. ICM gönderilmek istenen pozisyonda mouse’un sol tuşuna basılır ve bir seçim penceresi açılır. Açılan seçim penceresinin içinde sektör isimleri vardır. Bu pencere kullanılarak ICM gönderilmek istenen sektör adı seçilir. Böylece ICM, ilgili sektörün ekranında ve gönderen sektörde yanıp sönmeye başlar. ICM alan sektör sembolün yanıp sönmesini durdurmak için ICM düğmesine basar ve açılan pencereden ACK düğmesine basar. Bu düğmeye basılması ile ikinci bir seçim penceresi açılır ve hangi sektörden gelen ICM için ACK yapmak isteğimizi soran ikinci bir pencere açılır. ICM gönderen sektör adı seçilerek sembolün yanıp sönmesi durdurulabilir. Bu sayede ICM gönderen sektör karşı sektörün bunu gördüğünü anlar. ICM sembollerini kaldırmak için ICM düğmesine basılınca çıkan CANCEL düğmesine basılır. Sistem bize tekrar hangi sektörden gelen ICM’i iptal etmek istediğimizi soran ikinci bir pencere açacaktır. İstenen sektör adı seçilerek sembolün ekranımızdan tamamen silinmesi sağlanır. 2.9. WRP (Window Radar Picture) Genel Radar Ekranı haricinde 3 tane yardımcı radar penceresi açılmasını sağlar. WRP komutuna basıldığında alt bir menü açılır. Bu menüde SRP/TRP/FRP komutları bulunmaktadır. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 4 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü SRP :Secondary Radar Picture TRP :Third Radar Picture FRP :Fourth Radar Picture Aynı anda ana radar ekranı üzerinde üç tane yardımcı radar penceresi açılabilmektedir. Bu pencereler mouse ile tutulup çekilerek büyültülüp küçültülebilir. Bu radar pencerelerinin her birinin ayrı ayrı araç çubukları bulunmaktadır. Bu araç çubuklarında ana radar ekranının araç çubuğundan farklı olarak MOT tuşu bulunmaktadır. Bu tuşa basıldığında radar ekranında seçilen uçak sürekli olarak yardımcı radar ekranının merkezinde görüntülenir. Yardımcı radar pencerelerini kapatmak için alt menüdeki SRP/TRP/FRP tuşlarına tekrar mouse’un sol tuşuyla basmak gerekmektedir. Yardımcı pencereler yukarılarındaki kontrol çubuğuna mouse’un orta tuşuna basılarak ikonlaştırılabilir. 2.10. LST (List) Önceden Planner Menü içindeki “Holding Orders” komutu girilmiş uçakların listelenmesini sağlayan komuttur. (bkz. sf.37 Holding Orders) CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 5 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü 2.11. BIG/SML Track etiketlerindeki karakterlerin büyük ve küçük olarak iki şekilde görüntülenmesini sağlar. 2.12. LN (Line) Bu komut radar ekranı üzerindeki tanımlanmış track etiketlerinin görüntülenen satır sayısının ayarlanmasını sağlar. Komut üzerine tıklandığında alt bir menü açılır. Bu menüden etikette kaç satır görüntülenmek isteniyorsa (2,3 ya da 4) seçilir. 2.13. MINI/LONG Bu komut tüm etiket çubuklarının uzatılıp kısaltılmasını sağlar. 2.14. SPD (Speed) Radar track etiketlerinde uçakların ground speed’inin görüntülenmesi içindir. Komut açık konumdayken etiket üzerinde ground speed “G” harfi ile belirtilir (G458 gibi). Tanımlanmış track etiketlerinde ground speed’in görüntülenmesi için görüntülenen satır sayısının LN komutu ile en az 3 olarak seçilmiş olması gerekmektedir. 2.15. CTRL (Control) Bu komut radar ekranı üzerindeki uçakların hangi sektöre ait olduklarını gösterir. Bu komut açık durumdayken track sembolü üzerinde ilgili sektörün 3’lü kısaltması görüntülenir. (Ör. WEL gibi) 2.16. OVRL (Overlap) Bu komut track etiketlerinin çevrilmesini sağlar. 2.17. NSL (Nearby Sector Label) Bu komut açık konumdayken komşu sektör sorumluluğundaki Nearby statüdeki track etiketlerinin görüntülenmesini sağlar. 2.18. AIS (Advanced Information Status) Bu komut açık konumdayken AIS statüdeki, komşu sektör track etiketlerinin görüntülenmesini sağlar. 2.19. PEN (Pending) Bu komut sistemdeki tanımlanmamış pending track bilgilerini radar ekranı üzerinde görüntüler. 2.20. O: (Orientation) Bu komut track etiketlerinin yönlerini ayarlamak içindir. Bu komuta tıklandığında Orient alt menüsü açılır. Bu alt menüdeki tuşlar tıklanarak track etiketlerinin yönleri kuzey, kuzeydoğu, güneybatı, doğu vs. gibi ayarlanabilir. Ayrıca menünün ortasında DCF (Deconfliction) tuşu bulunmaktadır. Bu komut aktif hale getirildiğinde radar ekranı üzerinde üst üste gelen track etiketleri otomatik olarak birbirinden ayrılır. 2.21. EXT (Extention) Bu komut tanımlı track etiketlerinde outbound uçuşlarda FIR çıkış noktasını, iniş trafiklerinde ise iniş meydanının dörtlü kısaltmasını görüntüler. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 6 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü 2.22. SPV (Speed Vector) Bu komut radarda o andaki ground speed’ine dayanarak mevcut zamandan 12 dakika sonrasına kadar tracklerin radar ekranında nerede olacağını gösterir. Komut aktif duruma getirildikten sonra kaç dakika sonrası görüntülenmek isteniyorsa yandaki oklar aracılığı ile 0’dan 12’ye kadar ayarlanır. Radar ekranında görüntülenen vektör çubuğu noktalar ile ayrılmıştır. Her bir noktanın arası 1 dakikadır. 2.23. HST (History Dots) Bu komut radar ekranı üzerindeki tracklerin hangi yönden geldiklerini gösterir. Komut aktif hale getirildiğinde tracklerin arkalarında gelmiş oldukları rotaya göre noktalar belirir. Radar ekranında görüntülenmek istenen noktaların sayısı komutun yanındaki oklar aracılığıyla 0-5 arası ayarlanabilir. 2.24. HLO (Height Layer On/Off) Bu komut radar ekranında sadece belli bir seviye aralığındaki tracklerin bilgisi görüntülenmek istendiğinde, girilen seviye aralığındaki trackleri filtreleyip görüntüler. Amaç yoğun trafik akışında radar ekranındaki karmaşayı azaltmaktır. Komutu tetiklemek için öncelikle yanındaki H (Heighest) ve L (Lowest) haneleri doldurularak seviye aralığının belirlenmesi gerekmektedir. Önce H değeri arkasından L değeri girilip HLO tuşuna tıklandıktan sonra komut aktif duruma gelir. Not: HLO komutu belirlenen aralıktaki pending trackleri filtreler ancak PEN komutunun kapalı olması gerekmektedir. Ayrıca AIS statüde olmayan NSL trackleri filtreler. Sorumlu sektörün kontrolü altındaki ve AIS statüdeki trackler filtrelenemez radar ekranında sürekli olarak görüntülenirler. 2.25. PRI (Primary) Bu komut radar ekranında primary track bilgilerini görüntüler. 2.26. PLO (Plot) Bu komut seçilmiş olan radar anteninden gelen ham radar bilgilerini radar ekranı üzerinde görüntüler. 2.27. DOTS Bu komut radar ekranı üzerindeki plotların izlemiş oldukları rotayı arkalarında beliren üç nokta ile gösterir. 2.28. EBC (Enter Block Code) DBC (Display Block Code) Bu komut radar ekranında belirtilmiş kodlu tracklerin filtrelenmesi içindir. EBC komutuna tıklandığında içine 4 adet farklı kod girilebilecek bir pencere açılır. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 7 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü Penceredeki kod hanelerine filtrelenmek istenen kodlar girilir. (1453, 23**,6***gibi) Girilen kodlar araç çubuğunda komutun altında bulunan alanda görüntülenir. DBC komutuna tıklandığında komut aktif hale gelir ve radar ekranında sisteme girilen kodlar track sembollerinin altlarında bir dikdörtgen kutucukla belirtilir. 2.29. QLF (Quick Look Feature) Bu komut radar ekranında çeşitli nedenlerle görüntülenmeyen (Ör: PEN komutunun kapalı olması, HLO ya da DBC komutu ile belli tracklerin filtrelenmiş olması) trackleri görüntülemek içindir. Komut üzerine gelip mouse’un sol tuşuna basılan süre boyunca görüntülenmeyen trackler radar ekranında görüntülenir. 3. TRACK STATÜLERİ 3.1. CONTROLLED TRACK CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 8 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü WARNING: İkazlar CALLSIGN: Çağrı İsmi R: RVSM Statüsü ( W,N,S,D) NXT: Bir sonraki sektör (Next Sector) AFL: Mevcut uçuş seviyesi. Mode C değeri(Actual Flight Level) CFL: Müsaade edilmiş seviye (Cleared Flight Level) OUTFIX: Sektör çıkış fixi (Outbound Fix) GSPD: Yer sürati ( Ground Speed) XFL: Çıkış seviyesi (XFL) SFL: Ek uçuş seviyesi (Supplementary Flight Level) AHDG: Tahsis edilmiş uçuş başı (Assigned Heading) ASP: Tahsis edilmiş sürat (Assigned Speed) ARC: Tahsis edilmiş tırmanma oranı (Assigned Rate of Climb) 3.1.1. EN-ROUTE CONTROLLED TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI Etiket Alanları Sol Tuş Orta Tuş CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI Sağ Tuş 9 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü CALLSIGN R NXT AFL CFL OUTFIX Trafiğin RVSM statüsü bilgisini değiştirir.(W,N,S,D) Edit fonksiyonunu açar. (Graphical re-routing). Direkt Rota (DCT) koordinasyonunu ya da Holdinge giriş komutunu başlatır. SFL AHDG Open heading komutu girer. ASP ARC --Track etiketini işaretler. Track etiketindeki karakterler koyu mavi renkte görüntülenir. Uçak tipini görüntüler. Mode C arızası durumunda LVL değerini tahsis eder. Müsaade edilmiş uçuş seviyesini değiştirir. Duruma göre: XFL değerini değiştirir, seviye koordinasyonunu başlatır, alınmış bir seviye koordinasyon talebini cevaplandırır. ( Accept, reject, karşı teklif) SFL (Ek uçuş seviyesi) değerini girer. XFL 3.2. Callsign menüsünü açar. Duruma göre: tahsis edilmiş sürat değerini Mach ya da Knot olarak girer, alınmış bir sürat koordinasyon talebini cevaplandırır. ( Accept, reject, karşı teklif) Tahsis edilmiş tırmanma/alçalma oranını girer. --- ----- --- --- --- --- Track etiketinde sektör çıkış noktasını ya da FIR çıkış noktasını görüntüler. Trafik domestic bir trafikse iniş meydanının 4’lü kısaltmasını görüntüler. Trafiğin trajectorysini görüntüler. --- --- --- --- Closed heading komutunu girer. --- Mevcut tırmanma/alçalma oranını görüntüler. Tracked Headingi (izi sürülmüş uçuş başı) sayısal değer olarak track etiketinde görüntüler. --- --- AIS (Advanced Information Status) TRACK CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 10 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü CALLSIGN: Çağrı İsmi R: RVSM Statüsü SCT: Sorumlu Sektör AFL: Mevcut uçuş seviyesi. Mode C değeri(Actual Flight Level) PEL: Planlanan giriş seviyesi (Planned Flight Level) OUTFIX: Sektör çıkış fixi (Outbound Fix) GSPD: Yer sürati ( Ground Speed) XFL: Çıkış seviyesi (XFL) AHDG: Tahsis edilmiş uçuş başı (Assigned Heading) ASP: Tahsis edilmiş sürat (Assigned Speed) ARC: Tahsis edilmiş Tırmanma oranı (Assigned Rate of Climb) 3.2.1. AIS TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI Etiket Alanları CALLSIGN R SCT Sol Tuş Callsign menüsünü açar. ----- Orta Tuş Sağ Tuş --- --- Track etiketini işaretler. Track etiketindeki karakterler koyu mavi renkte görüntülenir. Uçak tipini görüntüler. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI ----- 11 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü PEL OUTFIX Seviye koordinasyonunu başlatır ya da alınmış bir seviye koordinasyon talebini cevaplandırır. ( Accept, reject, karşı teklif) Direkt Rota (DCT) koordinasyonunu başlatır. Duruma göre: XFL değerini değiştirir, seviye koordinasyonunu başlatır, alınmış bir seviye koordinasyon talebini cevaplandırır. ( Accept, reject, karşı teklif) Duruma göre, sürat koordinasyonunu başlatır, alınmış bir sürat koordinasyon talebini cevaplandırır. ( Accept, reject, karşı teklif) XFL ASP --- ARC 3.3. --- --- Track etiketinde sektör çıkış noktasını ya da FIR çıkış noktasını görüntüler. Trafik domestic bir trafikse iniş meydanının 4’lü kısaltmasını görüntüler. Trafiğin trajectorysini görüntüler. --- --- --- --- Mevcut tırmanma/alçalma oranını görüntüler. --- NOTIFIED TRACK CALLSIGN: Çağrı İsmi R: RVSM Statüsü SCT: Sorumlu Sektör AFL: Mevcut uçuş seviyesi. Mode C değeri(Actual Flight Level) CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 12 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü CFL: Müsaade edilmiş seviye (Cleared Flight Level) OUTFIX: Sektör çıkış fixi (Outbound Fix) GSPD: Yer sürati (Ground Speed) 3.3.1. NOTIFIED TRACK İŞLENEBİLİR ALANLARI Etiket Alanları Sol Tuş R --- 3.4. SCT --- OUTFIX --- Orta Tuş Sağ Tuş Track etiketini işaretler. Track etiketindeki karakterler koyu mavi renkte görüntülenir. --- Uçak tipini görüntüler. --- --Trafiğin trajectorysini görüntüler. NEARBY TRACK CALLSIGN: Çağrı İsmi R: RVSM Statüsü SCT: Sorumlu Sektör AFL: Mevcut uçuş seviyesi. Mode C değeri (Actual Flight Level) CFL: Müsaade edilmiş seviye (Cleared Flight Level) OUTFIX: Sektör çıkış fixi (Outbound Fix) GSPD: Yer sürati (Ground Speed) 3.4.1. NEARBY TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 13 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü Etiket Alanları Sol Tuş SCT --- OUTFIX --- Orta Tuş Sağ Tuş Uçak tipini görüntüler. 3.5. ----- Trafiğin trajectorysini görüntüler. UNCORRELATED TRACK MODA: Transponder kodu AFL: Mevcut uçuş seviyesi GSPD: Yer sürati ( Ground Speed) 3.5.1. UNCORRELATED TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI Etiket Alanları MODA 3.6. Sol Tuş Identify peceresini açar. Orta Tuş Sağ Tuş --- --- HANDOVER SENDING TRACK CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 14 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü CALLSIGN: Çağrı İsmi R: RVSM Statüsü FREQ: Transfer edilen sektörün frekansı AFL: Mevcut uçuş seviyesi. Mode C değeri (Actual Flight Level) CFL: Müsaade edilmiş seviye (Cleared Flight Level) OUTFIX: Sektör çıkış fixi (Outbound Fix) GSPD: Yer sürati (Ground Speed) XFL: Çıkış seviyesi (XFL) AHDG: Tahsis edilmiş uçuş başı (Assigned Heading) ASP: Tahsis edilmiş sürat (Assigned Speed) ARC: Tahsis edilmiş Tırmanma oranı (Assigned Rate of Climb) 3.6.1. HANDOVER SENDING TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI Etiket Alanları CALLSIGN 3.7. Sol Tuş Callsign açar. Orta Tuş Sağ Tuş --- --- menüsünü FREQ --- OUTFIX --- ARC --- Kontrolün transferini alacak sektörün frekansını ya da uçak tipini görüntüler. --Mevcut tırmanma/alçalma oranını görüntüler. --Trafiğin trajectorysini görüntüler. --- HANDOVER RECEIVING TRACK CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 15 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü CALLSIGN: Çağrı İsmi R: RVSM Statüsü SCT: Sorumlu Sektör AFL: Mevcut uçuş seviyesi. Mode C değeri(Actual Flight Level) CFL: Müsaade edilmiş seviye (Cleared Flight Level) OUTFIX: Sektör çıkış fixi (Outbound Fix) GSPD: Yer sürati (Ground Speed) XFL: Çıkış seviyesi (XFL) AHDG: Tahsis edilmiş uçuş başı (Assigned Heading) ASP: Tahsis edilmiş sürat (Assigned Speed) ARC: Tahsis edilmiş tırmanma oranı (Assigned Rate of Climb) 3.7.1 HANDOVER RECEIVING TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI Etiket Alanları CALLSIGN Sol Tuş Callsign menüsünü açar. SCT --- OUTFIX --- ARC --- Orta Tuş Sağ Tuş --- --- Uçak tipini görüntüler. --Mevcut tırmanma/alçalma oranını görüntüler. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI --Trafiğin trajectorysini görüntüler. --- 16 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü Not: Yaklaşma sektörünün iniş trafiği etiketlerinde SFL hanesinin yerine APT (Approach Type) bu haneye mouse’un sol tuşu ile tıklanarak, açılan menü aracılığıyla kullanılan yaklaşma tipi etikette görüntülenebilir ya da değiştirilebilir. Yaklaşma sektöründe iniş trafiği etiketlerinde OUTFIX hanesine mouse’un orta tuşu ile tıklanınca uygulanan STAR görüntülenir. Bu alana mouse’un sol tuşu ile tıklanıp açılan menü aracılığıyla uygulanan STAR değiştirilebilir. Yaklaşma sektöründe kalkış trafiği etiketlerinde OUTFIX hanesine mouse’un orta tuşu ile tıklanınca uygulanan SID görüntülenir. Bu alana mouse’un sol tuşu ile tıklanıp açılan menü aracılığıyla uygulanan SID değiştirilebilir. 4. TRACK ETİKETİ ÜZERİNDEN VERİLEN KOMUTLAR CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 17 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü 4.1. ASSUME (Kontrolün Alınması) Bu komut uçağın kontrolünün alınmasını sağlar. Sistem planlı bir uçuşu ilk sorumlu sektöre atar. İlgili sektörün kontrolörü uçuşun kontrolünden sorumludur. Etikette uçağın çağrı adı kısmına gelin, çağrı adı kısmına mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Açılan menüde ASSUME tuşuna mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Alternatif yol: Radar ekranında mouse’un sol tuşu ile bir track seçin. Executive Menüde ASSUME komutuna mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Sonuç: Uçak komutun uygulandığı sektörün kontrolünde olacaktır. 4.2. TRANSFER (Kontrolün Transferi) Bu komut uçağın kontrolünden sorumlu olan kontrolörün uçağın kontrolünü komşu sektöre transfer etmesini sağlar. Sistem, komut uygulandıktan sonra otomatik olarak seçili uçağı mantıken trajectory’sine göre gitmesi gereken sektöre transfer eder. Etikette uçağın çağrı adı kısmına gelin, çağrı adı kısmına mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Açılan menüde TRANSFER tuşuna mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Alternatif yol: Radar ekranında mouse’un sol tuşu ile bir track seçin. Executive Menüde TRANSFER komutuna mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Sonuç: Uçak komşu sektöre transfer konumuna geçer. Komşu sektörün uçağı ASSUME etmesi gerekmektedir. 4.3. TRANSFER FREE (Kontrolün İstenen Sektöre Transferi) Bu komut uçağın kontrolünden sorumlu olan kontrolörün uçağı mantıken gitmesi gereken sektörden başka bir sektöre transfer etmesini sağlar. Etikette uçağın çağrı adı kısmına gelin çağrı adı kısmına mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Açılan menüde TRANSFER FREE (TOF) tuşuna mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Sektör isimlerini gösteren bir pencere açılacaktır. Açılan pencerede istenilen sektöre mouse’un sol tuşu ile tıklayın. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 18 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü Alternatif yol: Radar ekranında mouse’un sol tuşu ile bir track seçin. Executive Menüde TRANSFER FREE komutuna mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Sonuç: Uçak istenilen sektöre transfer konumuna geçecektir. Komşu sektörün uçağı ASSUME etmesi gerekmektedir. 4.4. ROF- REQUEST OF FREQUENCY (Frekansa İsteme) Bu komut transferi devralacak kontrolörün, transferi yapacak olan sektörden uçağı kendi frekansına göndermesini istemesi içindir. AIS etikette uçağın çağrı adı kısmına gelin, çağrı adı kısmına mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Açılan menüde ROF tuşuna mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Sonuç: Kontrolü devredecek sektörde ilgili track etiketinin en üst satırında “ROF” ibaresi görüntülenir. Bu ibare kontrolün transferi başlatılana kadar görüntülenir. 4.5. COF- CHANGE OF FREQUENCY (Frekans Değiştirme) Bu komut transferi yapacak kontrolörün sorumluluğu alacak komşu sektöre uçağın o sektörün frekansına gönderileceğini belirtmesi içindir. Bu komutla birlikte transfer komutu da uygulanmış olur. Etikette uçağın çağrı adı kısmına mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Açılan menüde COF tuşuna mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Sonuç: Transferi yapan sektörde (COF komutunu uygulaya sektör) ve transferi alacak sektörde ilgili track etiketinin en üst satırında “COF” ibaresi ilgili sektörlerin sınır noktasına kadar görüntülenir. COF komutundan sonra komşu sektör AOC (ASSUME) komutuyla kontrolün transferini almış olur. 4.6. FORCED ACT Bu komut uçağın ACT’ının komşu sektöre ya da OLDI komşusu üniteye manuel olarak yollamak içindir. Eğer uçak komşu sektöre gidiyorsa komut uygulandığında komşu sektörde uçak AIS (Advanced Information Status) konumuna CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 19 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü geçer. Uçak OLDI komşusu bir üniteye gidiyorsa komut uygulandığında uçağın ACT’ı manuel olarak yollanır ve komşu sektörde uçak tanımlanır. Etikette Çağrı adı kısmına mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Açılan menüde FORCED ACT tuşuna mouse’un sol tuşu ile tıklayın. 4.7. NEXT UNIT (Komşu Ünite) Bu komut bir uçağın frekansı bir sonraki üniteye devredildikten sonra kullanıcıya kontrolün devrinin yapıldığını renk değişikliği ile hatırlatma amaçlıdır. Etikette çağrı adı kısmına mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Açılan menüde NEXT UNIT tuşuna tıklayın. Track etiketinin rengi çağla yeşili olacak, track Notified statüye geçecektir. Sektör sorumluluğundaki meydanlara inecek trafiklerde NEXT UNIT komutunun aktif olması için SFL değerinin girilmiş olması gerekmektedir (bkz. sf. 22, SFL). OLDI komşularına ya da başka bir FIR’a gidecek olan trafiklerde NEXT UNIT komutunun aktif olması için XFL değerinin girilmiş olması gerekmektedir. 4.8. FEL – FIR EXIT LEVEL (FIR Çıkış Seviyesi) Bu komut planlamacının, kontrolörün yaptığı seviye değişikliğini görüp OLDI komşusu olmayan FIR’a bu seviye değişikliğini bildirmesi içindir. FEL komutunun aktif olması için önceden bir XFL değerinin girilmiş olması gerekmektedir. XFL kontrolör tarafından girildikten sonra track etiketinde turkuvaz renkte görüntülenir. Planlamacı bu seviyeyi karşı üniteye bildirdikten sonra track etiketinde XFL alanına gelip mouse’un orta tuşu tıkladığında FEL menüsü açılır, menüde ACCEPT tuşuna tıklandığında turkuvaz olarak görüntülenen seviye beyaza dönüşür. 4.9. XFL- EXIT FLIGHT LEVEL (Çıkış Seviyesi) Bu komut kontrolünü devredecek kontrolörün, uçuşun kontrolünü devralacak olan sektöre, uçuş için seviye teklif etmesi içindir. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 20 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü Track etiketi üzerindeki XFL alanına mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Açılan seviye menüsünde istenilen seviyeye mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Alternatif yollar: Elektronik Strip üzerinde XFL kısmına mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Kontrolü devredecek sektör tarafından XFL komutu uygulandığında, kontrolü devralacak sektörde Coordination In penceresi otomatik olarak açılır. Seviye teklif eden sektörde ise Coordination out penceresi açılır. Coordination In penceresinde teklif edilen seviye yeşil renkte görüntülenir. Bu seviyeye mouse ile tıklandığında seviye menüsü açılır. Teklif edilen seviyeyi geri çevirmek için açılan menüde REJECT kabul etmek için istenilen seviyeye mouse ile tıklayın. Başka bir seviye teklif etmek için açılan menüdeki seviyelerden istenilene basın. Bu işlemler ayrıca track etiketi üzerindeki XFL ve PEL hanelerine tıklanarak da yapılabilir. Bu komut Planner Menüde, COORD. ORDERS’da COORD. EXIT LEVEL (XFL) aracılığıyla da uygulanabilir. 4.10. PEL- PLANNED ENTRY LEVEL ( Planlanan Giriş Seviyesi) Bu komut, uçuşun kontrolünü devralacak kontrolörün, uçuşu devredecek sektörden, gelecek olan uçuş için giriş seviyesi istemesi içindir. Track etiketi üzerindeki PEL alanına mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Açılan seviye menüsünde istenilen seviyeye mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Alternatif yollar: Elektronik Strip üzerinde PEL kısmına mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Kontrolü devredecek sektörde Coordination In penceresi açılır. Seviye teklif eden sektörde Coordination Out penceresi açılır. Coordination In penceresinde teklif edilen seviye yeşil renkte görüntülenir. Bu seviyeye mouse ile tıklandığında seviye menüsü açılır. Teklif edilen seviyeyi geri çevirmek için açılan menüde REJECT kabul etmek için istenilen seviyeye mouse ile tıklayın. Başka bir seviye teklif etmek için açılan CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 21 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü menüdeki seviyelerden istenilene basın. Bu işlemler ayrıca track etiketi üzerindeki XFL ve PEL hanelerine tıklanarak da yapılabilir. Bu komut Planner Menüde, COORD. ORDERS’da COORD. ENTRY LEVEL (PEL) aracılığıyla da uygulanabilir. 4.11. CFL- CLEARED FLIGHT LEVEL ( Müsaade Edilmiş Seviye Tahsisi) Bu komut kontrolörün, Uçağı serbest kıldığı seviyeyi sisteme girmesine olanak sağlar. Track etiketinde cleared level kısmına mouse’un sol tuşu ile tıklayın, bir seviye menüsü açılacaktır. Bu seviye menüsünde açılan seçeneklerden birine uçağa tahsis etmiş olduğunuz seviyeyi mouse’un sol tuşuyla tıklayın. Uçağa serbest kıldığınız seviye görüntülenecektir. Eğer uçağa verilen seviye CFL hanesine girilmezse, uçak seviyesini bıraktıktan sonra uçağın muhafaza ettiği seviye ile müsaade edilen seviye uyuşmadığı için CFL hanesi radar ekranında sarı renkte görüntülenir. 4.12. SFL- SUPPLEMENTARY FLIGHT LEVEL ( Ek uçuş seviyesi) Bu komut eğer sektör içerisinde bir meydan varsa, iniş trafiklerine bu meydan için koordine edilen seviyenin girilmesini sağlar. Ayrıca FIR sınırındaki sektörlerde SFL uçağın FIR sınırından önce almak istediği seviyeyi hatırlatma amaçlı etikette görüntülemek için kullanılır. Track etiketi üzerindeki SFL alanına mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Açılan seviye menüsünde istenilen seviyeye mouse’un sol tuşu ile tıklayın. 4.13. FLCHG – FLIGHT LEVEL CHANGE ( Uçuş Seviyesi Değişikliği) Bu komut, önceden XFL ya da PEL komutlarıyla komşu sektörlerle koordine edilmiş seviye değişikliğinin yapılmasının ikazı içindir. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 22 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü Track etiketinde Callsign üzerine mouse’un sol tuşu ile tıklayın, üzerinde FLCHG tuşunun bulunduğu Callsign menü açılacaktır. FLCHG tuşuna mouse ile tıklandığında komutu uygulayan sektörün track etiketinin en üst satırında FLCHG ibaresi turkuvaz renkte, komşu sektörün track etiketinin en üst satırın da ise FLCHG ibaresi parlak yeşil renkte görüntülenir. Komşu sektör track etiketinde FLCHG kısmına mouse ile tıkladığında üzerinde ACCEPT ve REJECT yazan bir pencere açılır. Eğer komşu sektör uçuş seviyesi değişikliğini kabul ederse her iki sektörün track etiketinde de FLCHG Çağla yeşili olarak görüntülenir. Komşu sektörün Seviye değişikliğini kabul etmediği durumlarda, her iki sektörde de FLCHG ibaresi kaybolur. 4.14. LVL – LAST VACATED LEVEL (Kullanılan Son Seviye) Tanımlanmış track etiketinde eğer seviye bilgisi alınamazsa (Mode C arızası ya da pilot Mode C’yi kapatırsa) etikette mevcut uçuş seviyesi hanesi yerine LVL hanesi görüntülenir. Uçağın son muhafaza ettiği seviyeyi hatırlatma amaçlıdır. Etikette bu alana mouse ile tıklandığında LAST LEVEL penceresi açılır bu pencerede LVL hanesine son takip edilen uçuş seviyesi girilebilir. Girilen seviye başında L harfi ile görüntülenir. (Ör. L320) Ayrıca LVL Araç çubuğunda Executive menüdeki “Last Vacated Level” komutuna mouse ile tıklandıktan sonra açılan pencereye bir değer girilerek de değiştirilebilir. (bkz. sf. 43, LVL) 4.15. APT – APPROACH TYPE (Yaklaşma tipi) Yaklaşma trafiklerinde yaklaşma tipini etikette görüntülemek içindir. APT alanı sadece yaklaşma trafiklerinin etiketlerinde görüntülenir. Uygulama: Track etiketinde APT alanına mouse’un sol tuşu ile tıklayın. App Type menüsü açılır. Buradan uygulanacak olan yaklaşma tipinin üzerine mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Seçilmiş olan yaklaşma tipi track etiketi üzerinde görüntülenir. Alternatif yollar: Flight menüde TYPE APPROACH komutuna mouse’un sol tuşu ile tıklayın. App Type penceresi açılır. Uygulanacak olan yaklaşma tipine mouse’un sol tuşu ile tıklayın (bkz. Sf. 46, TYPE APPROACH) 4.16. ASP – ASSIGNED SPEED (Sürat tahsisi) Bu komut kontrolörün ilgili uçak için hatırlatma amacıyla ya da komşu sektörlere bildirim amacıyla track etiketinde verilen sürat değerinin görüntülenmesini sağlar. Track etiketinde ASP alanına mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Açılan sürat menüsünden istenilen sürat değerine (Mach ya da Knot olarak) mouse’un sol tuşuyla tıklayın. Girilen değer track etiketinin sürat kısmında görüntülenecektir. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 23 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü Eğer bu komutu, transferi devralacak olan sektör uçak diğer sektördeyken uygularsa uçağı belli bir süratte istediğini belirtmiş olur. Transferi devredecek sektörde Coordination In penceresi açılır. Transferi devralacak sektörde ise Coordination Out penceresi açılır. Uygulama: Komşu sektörün track etiketi üzerinde Assigned speed alanına mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Açılan sürat menüsünden istenilen sürat değerine (Mach ya da Knot olarak) mouse’un sol tuşuyla tıklayın. Girilen değer komşu sektörün track etiketinin sürat kısmında görüntülenecektir. 4.17. ARC- ASSIGNED RATE OF CHANGE (Tırmanma/Alçalma Oranı) Bu komut kontrolörün uçağa verdiği alçalma/tırmanma oranını sisteme girmesini ya da uçağın mevcut alçalma ya da tırmanma oranını görüntülemesini sağlar. Track etiketindeki ARC alanına mouse’un sol tuşu ile tıklayın. ARC menüsü görüntülenecektir. İstenilen tırmanma/alçalma oranını menüden mouse’un sol tuşu ile seçin. Track etiketinde bu oran görüntülenecektir. Track etiketinde ARC alanına mouse’un orta tuşu ile tıklarsanız etiket üzerinde uçağın mevcut alçalma ve tırmanma oranı görünecektir. 4.18. OPEN HEADING Bu komut kontrolörün ilgili uçak için vereceği uçuş başını hesaplamasını sağlar. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 24 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü Track etiketi üzerindeki CLHDG kısmına mouse’un sol tuşu ile tıklayın. İmleç işareti değişir ve elastik vektör görüntülenir. Radar ekranında bir nokta seçin seçtiğiniz noktaya mouse’un sol tuşu ile tıklayın elastik vektör bu noktada bitirilecektir. Eğer elastik vektör radar ekranında herhangi bir yer üzerinde bitirilirse CLHDG alanına uçağın bitirilen noktaya göre olan headingi görüntülenir. Elastik vektörü radar ekranından kaldırmak için radar ekranı üzerine mouse’un orta tuşu ile tıklayın. 4.19. CLHDG – CLOSED HEADING Bu komut elastik vektör aracılığıyla kontrolörün uçağın sistemdeki trajectory’si dâhilinde değişiklik yapmasını sağlar. Track etiketi üzerindeki CLHDG kısmına mouse’un orta tuşu ile tıklayın. Ekranda seçili uçağın yürürlükteki trajectory’si görüntülenir ve imleç işareti değişir elastik vektör track sembolü başlangıç olmak üzere ortaya çıkar. Elastik vektör ile trajectory dâhilinde değişiklik yaptıktan sonra uçağın trajectory’sinde olan bir rapor noktasına gelip mouse’un sol tuşu ile tıklayın. İlgili uçağın uçuş rotası sistem üzerinde yenilenmiş olur ve track etiketinde CLHDG alanında mouse ile tıklanan rapor noktası görüntülenir (Ör. TOKER). Yürürlükte olan komutu kapatmak için radar ekranı üzerine mouse’un orta tuşu ile tıklayın. 4.20. TRACKED HEADING ( İzi Sürülmüş Uçuş Başı) Bu komut uçağın izi sürülmüş uçuş başını radar etiketinde sayısal değer olarak görüntüler. Track etiketi üzerindeki CLHDG kısmına mouse’un sağ tuşu ile tıklayın. Uçağın izi sürülmüş uçuş başı track etiketinde turuncu renkte görüntülenecektir. 4.21. DCT- DIRECT (Direkt Rota) / HLINS- HOLDING INSERT (Holdinge alma) Bu komut kontrol altındaki uçağa direkt rota vermek içindir. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 25 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü Track etiketi üzerinde EXIT FIX alanına mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Üzerinde direkt rota verebileceğiniz noktaların olduğu bir pencere açılacaktır. Buradan istediğiniz noktayı seçip, mouse’un sol tuşu ile tıklayınca uçağın trajectory’si seçilen nokta direkt uçulan nokta olarak değişir. Eğer açılan pencereden sektör sorumluluğu dışında kalan bir nokta seçilirse sistem otomatik olarak seçilen noktadan sorumlu olan sektörle direkt rota için koordinasyon kurar, radar ekranı üzerinde bir koordinasyon penceresi açılır. DCT menüsünün alt kısmında HLINS (Holding Insert) komutu bulunmaktadır. Bu komut holdinge girdi yapmak içindir. mouse ile bu kısma tıklandığında Radar ekranı üzerinde HOLD. INSERT penceresi açılır. Bu pencerede HFIX ve HLD Exit bölümleri vardır. Bu bölümlere Holding fixi ve Holdingden çıkış zamanı yazılıp Enter tuşuna tıklanınca track holding listesine eklenir ve Radar ekranı üzerinde otomatik olarak HLD transparan penceresi açılır (bkz. Sf. 74, HLD Penceresi). Uçağın holdingini iptal etmek için ya da uçağı holdingden çıkarmak için Track Etiketinde EXIT FIX alanına mouse’un sol tuşu ile tekrar tıklandığında açılan DCT menüsünün alt kısmında HLEXI ve HLCNL tuşları görüntülenecektir. Bu tuşlara tıklandığında radar ekranı üzerinde HOLD. EXIT ve HOLD. CANCEL pencereleri açılır bu pencereler üzerinde ENTER tuşuna tıklayarak holding iptali ve holding çıkışı uygulanabilir. (bkz. sf. 37, Holding Orders) 4.22. PREDICTED TRAJECTORY (Tahmini Rota (Trajectory) Görüntülenmesi) Bu komut seçili olan track’in öngörülen rotasını (Trajectory) görüntülemek için kullanılır. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 26 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü Track etiketi üzerindeki EXIT FIX kısmına mouse’un sağ tuşu ile basın, seçili track’in rotası (Trajectory) radar ekranında görüntülenecektir. Trajectory’i kapatmak için EXIT FIX alanına tekrar mouse’un sağ tuşu ile tıklayın ya da ekranda görüntülenen trajectory üzerinde uçağın çağrı adı kısmı aydınlanınca bu alana mouse’un orta tuşu ile tıklayın. 4.23. EDIT - Trajectory Modification (Rota Değişikliği) Bu komut, kontrolörün uçağın rotasını (trajectory) sistem içinde değiştirmesini sağlar. Track etiketi üzerinde Next Sector kısmına (etikette sağ üst kısım) mouse’un sağ tuşu ile tıklayın. Üzerinde Edit, Enter, Reset yazan bir menü açılacak ve radar ekranı üzerinde uçağın rotası (trajectory) görüntülenecek ve imleç işareti kalem şekline dönüşecektir. Radar ekranı üzerinde uçağın rotası dâhilinde bir nokta seçin ve bu noktayı mouse’un sağ tuşuyla tutup istediğiniz noktayı çekin trajectory değişecektir. Rota üzerinde mouse’un sol tuşuna tıklanarak yeni noktalar da eklenebilir. Komutu bitirmek için önceden açılan penceredeki ENTER tuşuna basın. RESET tuşuna basılarak önceden yapılan değişiklikler geri alınır. Not: Track etiketi Next Sector Alanında mouse’un orta tuşuna basılırsa etiket üzerinde uçak tipi görüntülenir. 4.24. RVSM Statüsü Bu komut uçağın RVSM statüsünü belirtmek içindir. Ayrıca track’i işaretlemek için de kullanılabilir. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 27 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü Track etiketinin üst kısmında ortadaki RVSM hanesine mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Üzerinde RVSM statülerinin (W,N,S,D) olduğu bir pencere açılacaktır. Bu pencereden istenilen RVSM statüsü seçildiğinde etiket üzerinde görüntülenir. Bu alan üzerinde mouse’un orta tuşu ile tıklayınca track etiketinin rengi değişir, track işaretlenmiş olur. 5. TRACK ETİKETİ ÜZERİNDEKİ HATIRLATMALAR VE İKAZLAR CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 28 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü Track etiketindeki en üst satır ikaz satırıdır. Bu satır track etiketinde her zaman görüntülenmez. Herhangi bir uyumsuzluk durumunda satırda ikaz ve hatırlatma bilgileri görüntülenir. 5.1. DEV (Deviation) Bu ikaz track, trajectory’sinden yatay olarak saptığı durumlarda track etiketinin ikaz satırında sarı renkte görüntülenir. İkazı düzeltmek için CLHDG, DCT ya da EDIT komutlarının kullanılması gerekmektedir. 5.2. COORD (Coordination Failure) Uçağın bir seviyeye tırmanması veya alçalması bildirilmiş ve track etiketinde XFL hanesine girilmişse fakat sistem tarafından uçağın FIR sınırından önce bu seviyeye ulaşamayacağı düşünülüyorsa bu ikaz track etiketinin en üst satırında sarı renkte görüntülenir. 5.3. A2341 (Allocated SSR Code) Eğer sistem tarafından uçağa önceden bir kod tahsis edilmiş fakat pilot bu kodu bağlamamışsa pilotun bağlaması gereken kod, track etiketinin en üst satırında sarı renkte başında A harfi ile gösterilir. Eğer pilot etikette belirtilen kodu bağlarsa ikaz kaybolur. 5.4. N2334 (Non Conformance) Eğer sistem tarafından tanımlanmış bir uçağın pilotu havadayken muhafaza ettiği kodu değiştirirse track etiketinin en üst satırında pilotun CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 29 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü önceden bağladığı kod başında N harfi ile sarı renkte görüntülenir. Eğer pilot etikette belirtilen kodu bağlarsa ikaz kaybolur. 5.5. TOC (Transfer of Control) Sektör sorumluluğundaki trafik sektör sınırına yaklaşmış ve kontrolün transferi komşu sektöre yapılmamışsa track etiketinin en üst satırında hatırlatma amaçlı olarak TOC ibaresi görüntülenir. 5.6. COO (Coordination) Sektör sorumluluğundaki trafik komşu FIR sınırına yaklaşmış (OLDI bağlantısı olan FIR’lar) fakat herhangi bir XFL değeri girilmemişse, etiketinin üst satırında COO ibaresi turuncu renkte görüntülenir. Etiket üzerinde bir XFL girildiğinde COO ibaresi kaybolacaktır. Ayrıca track etiketinde COO ibaresi üzerine mouse ile tıklanınca bir pencere açılır bu pencere doldurularak da düzeltme yapılabilir (bkz. sf. 36, Coord FIR Exit Level). Sistemde ACT mesajınının bir sonraki üniteye iletimini XFL değeri tetiklemektedir, COO ikazının etiket üzerinde görüntülenmesinin nedeni XFL değeri girilmediği için sistemin ACT mesajını sonraki üniteye gönderememesidir. Sistem ACT mesajını ya da düzeltme yapıldıktan sonra REV mesajını komşu üniteye gönderemezse track etiketinin en üst satırında PCO (Phone Coordination) ikazı görüntülenir. PCO ikazının amacı trafik bilgisinin OLDI mesajı ile komşu sektöre CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 30 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü iletilemediği durumlarda, kullanıcıyı telefon aracılığıyla trafik bilgisini vermesi gerektiği konusunda uyarmaktır. 5.7. PCO (Phone Coordination) Komşu sektörlerle arada OLDI bağlantısı yoksa ya da OLDI hatlarında bir aksaklık olduğu durumda sektör sorumluluğundaki trafik FIR sınırına yaklaşırken trafiğin bilgisinin komşu sektöre iletilmesini hatırlatmak için track etiketinin üst satırında PCO ikazı turuncu renkte görüntülenir. Bu ikazın üzerine mouse’un sol tuşu ile tıklanınca bir pencere açılır bu pencere doldurulunca etiket üzerindeki ikaz kaybolur (bkz. sf. 37 Phone Coord). 6. MENÜLER CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 31 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü 6.1. PLAN (PLANNER MENU) Planner Menü’de planlamacı için tahsis edilmiş komutlar bulunmaktadır. PLANNER MENU’de aşağıdaki komutlar vardır: 6.1.1. DEPARTURE: Bu komut kalkış uçaklarına Departure kleransı vermek içindir. Menünün altında CLEARANCE ve WITH RE-ROUTING komutları vardır. CLEARANCE: komutuna tıklanınca DEP CLEARANCE penceresi açılır. Bu pencereden kalkış kleransı verilir. WITH RE-ROUTING: Bu komuta tıklanınca DEP REROUTING penceresi açılır. Bu pencerede REVISED ROUTE hanesindeki yol değiştirilerek ilgili uçuşa kalkış kleransı verilebilir. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 32 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü 6.1.2. EN ROUTE: En-route uçuşlara yol kleransı vermek içindir. Menünün altında CLEARANCE ve WITH RE-ROUTING komutları vardır. CLEARANCE: Bu komuta tıklanınca ENR CLEAR penceresi açılır. Buradan en-route uçuşlara yol kleransı verilir. WITH RE-ROUTING: Bu komuta tıklanınca ENR REROUT. Penceresi açılır. Buradaki ROUTE hanesindeki yol değiştirilerek ilgili uçuşa yol kleransı verilebilir. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 33 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü 6.1.3. ARRIVAL: Bu komut iniş uçaklarına Arrival kleransı vermek içindir. Menünün altında CLEARANCE ve WITH REROUTING komutları vardır. CLEARANCE: komutuna tıklanınca ARR CLEARANCE penceresi açılır. Bu pencereden iniş kleransı verilir. WITH RE-ROUTING: Bu komuta tıklanınca ARR REROUT. penceresi açılır buradaki ROUTE hanesindeki yol değiştirilerek ilgili uçuşa iniş kleransı verilebilir. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 34 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü 6.1.4. LEVELS ORDERS: Bu komut ilgili uçuşların planlanan uçuş seviyesini ve müsaade edilmiş uçuş seviyesini değiştirmek içindir. Menünün altında LEVEL ASSIGNMENT ve LEVEL CLEARANCE komutları vardır. LEVEL ASSIGNMENT: Bu komuta tıklanınca LEV ASSIGNMENT penceresi açılır. Bu pencereden PFL hanesinden uçuşun planlanan uçuş seviyesi CFL hanesinden de müsaade edilen uçuş seviyesi değiştirilebilir. LEVEL CLEARANCE: Bu komut yine uçağın müsaade edilen seviyesini değiştirmek içindir. Komuta tıklandığında LEV CLEARANCE penceresi açılır. CFL hanesinden müsaade edilen uçuş seviyesi değiştirilebilir. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 35 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü 6.1.5. COORD. ORDERS: Bu menüde uçuşla ilgili koordinasyon seviyelerinin girilmesi içindir. Menüye mouse ile tıklandığında Coordination menüsü açılır. COORD EXIT LEVEL (XFL): Bu komut kontrolörün, sorumluluğu alacak olan sektöre seviye teklif etmesini sağlar. Komuta tıklandığında XFL menüsü açılır. (bkz. sf. 21 XFL, Exit Flight Level) . COORD ENTRY LEVEL (PEL): Bu komut komşu sektör tarafından teklif edilen bir seviyeyi kabul etmek, geri çevirmek, başka bir teklif sunmak için ya da kontrolü yapacak sektörden uçağı belli bir seviyede istemek içindir. Komuta tıklandığında PEL menüsü açılır. (bkz. sf. 21 PEL, Planned Entry Level) . COORD FIR EXIT LEVEL (COO): Bu komut OLDI komşularına gidecek uçaklar için XFL değeri girilmesini sağlar. Komuta tıklanınca COORDINATE OUT penceresi açılır pencereden XFL değeri girilebilir. (bkz. sf. 30-31 COO, Coordination) . CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 36 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü PHONE COORD (PCO): Bu komuta tıklanınca PHONE COORD penceresi açılır. Bu pencerede planlamacının komşu sektör ile koordinasyon yapması için ilgili uçuş bilgileri bulunmaktadır. (bkz. sf. 31 PCO, Phone Coordination) . 6.1.6. HOLDING ORDERS: Bu menüde HLDING INSERT, HOLDING CANCEL ve HOLDING EXIT komutları bulunmaktadır. HOLDING INSERT: Bu komut holdinge girdi yapmak içindir. mouse ile bu komuta radar ekranı üzerinde HOLD. INSERT penceresi açılır. Bu pencerede HFIX ve HLD Exit bölümleri vardır. Bu bölümlere Holding fixi ve Holdingden çıkış zamanı yazılıp ENTER tuşuna tıklanınca track holding listesine eklenir ve Radar ekranı üzerinde otomatik olarak HLD transparan penceresi açılır (bkz. sf. 74 HLD Penceresi).Holdingin iptali ya da uçağı holding listesinden çıkarmak için HOLDING CANCEL ve HOLDING EXIT komutları kullanılır (bkz. sf. 26 DCT, HLINS). CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 37 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü 6.1.7. TWR/APP ORDERS: Bu menüde Kule ve Yaklaşma için tahsis edilmiş komutlar bulunmaktadır. Menünün altında TAC, PARKING BAY, FORMALITY CHECK, CTOT komutları vardır. TAC: Bu komutunun alt menüsünde START UP, TAXI, LINE UP ve RESET komutları bulunmaktadır. Bu komutların kısa yolları DEP menüsünde “RO” hanesinin altındadır. (bkz. sf. 67 DEP, Departure List ). START UP: Bu komut uçuşa Start Up müsaadesi vermek için kullanılır. TAXI: Bu komut uçuşa Taksi müsaadesi vermek için kullanılır. LINE UP: Kulenin kullandığı bir komuttur, bu komuta mouse ile tıklayınca Kule’den Yaklaşmaya Line Up için bir koordinasyon penceresi açılır, yaklaşma bu koordineyi ACCEPT ya da REJECT yaparak kabul edebilir ya da geri çevirebilir. RESET: Verilen müsaadeleri geri almak için kullanılır. PARKING BAY: İlgili uçuşa park yeri numarası tahsis etmek içindir. Bu komuta PKB menüsü açılır. Bu menüden ilgili uçuş için tahsis edilen park yeri numarası girilebilir. Bu numara elektronik striplerde PKB hanesinde, DEP ve LND Listesinde PB hanesinde görüntülenir. FORMALITY CHECK: Bu komut stribi işaretlemek içindir. Bu alana mouse ile tıklandığında FCK penceresi açılır. Bu pencerede CONFIRMED ve CANCELLED seçenekleri vardır. “CONFIRMED” e tıklanarak strip işaretlenebilir ve bu alanda “F” harfi görüntülenir. İşlemi iptal etmek için menüden “CANCELLED” a tıklanması gerekmektedir ( bkz. sf. 79, FCK). CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 38 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü CTOT: Bu komut uçuşun CTOT’sini (Calculated Take off Time) manuel olarak girmek içindir. Komuta tıklayınca CTOT penceresi açılır. Girilen CTOT zamanı elektronik striplerde ve DEP listesinde CTOT hanesinde görüntülenir ( bkz. sf. 79, CTOT). 6.1.8. UNDO ORDERS: Bu menünün altında TERMINATED to LIVE, LIVE to PENDING, ACTIVE to PENDING, PENDING to INACTIVE komutları bulunmaktadır. Bu komutlar uçuşu bir önceki statüsüne almak için kullanılır. Menü açıldığında seçilen uçuşun statüsüne göre uygun olan komut aktif şekilde görüntülenir. 6.1.9. EDIT FUNCTION: Bu komut uçağın trajectory’sinin sistem içinde değiştirilmesini sağlar. Komuta tıklandığında seçili uçağın grafiksel trajectory’si radar ekranı üzerinde görüntülenir ve EDIT menüsü açılır. ( bkz. sf. 27, EDIT). 6.2. EXE (EXECUTIVE MENU) CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 39 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü Sistemde kontrolör için tahsis edilmiş komutların bulunduğu menüdür. EXECUTIVE MENU’de aşağıdaki komutlar bulunmaktadır: l 6.2.1. ASSUME: Bu komut tanımlı bir track’in kontrolünü almak içindir ( bkz. sf. 18, Assume). 6.2.2. TRANSFER: Bu komut tanımlı bir track’in transferini yapmak içindir. ( bkz. sf. 18, Transfer) 6.2.3. TRANF. FREE: Bu komut tanımlı bir track’in transferini istenilen sektöre yapmak içindir ( bkz. sf. 18, TRANSFER FREE). 6.2.4. IDENTIFY: Bu komut tanımsız bir track’i hızlıca tanımlamak içindir. Tanımsız bir track radar ekranı üzerinde mouse ile seçildikten sonra bu komuta mouse ile tıklanınca radar ekranı üzerinde IDENTIFY penceresi açılır. Bu penceredeki haneler doldurulup ENTER tuşuna tıklandığında seçili track tanımlanır. Bu komutun kısa yolu radar ekranında tanımsız track’in etiketinde transponder koduna mouse ile tıklamaktır. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 40 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü 6.2.5. CORRELATE: Bu komut yanlış eşleşmiş ya da eşleşmemiş bir uçuş planını tanımsız bir track ile eşleştirmek içindir. Uçuş uygun bir uçuş listesinden ya da Elektronik stripten seçildikten sonra bu komuta tıklandığında mouse imleci radar ekranı üzerinde “+” işaretine dönüşür tanımsız bir track üzerine gelip mouse’un sol tuşuna tıklandığında uçuş planı track ile eşleştirilir. 6.2.6. DECORRELATE: : Bu komut yanlış bir track ile eşleşmiş uçuş planının tanımını track üzerinden geri almak içindir. Track seçildikten sonra komuta tıklandığında track üzerinden tanım alınmış olur. Uçuş planı sektör listesinde ve ESB’de kodsuz olarak görüntülenir. 6.2.7. REPORT ORDERS: Bu menü altında TAKE OFF REP, POSITION REP, LANDING REP ve ESTIMATE REVISION komutları bulunmaktadır. TAKE OFF REP: Uçuşun kalkış raporunu manuel olarak vermek için kullanılır. Komuta tıklandığında TAKE OFF REP. penceresi açılır. Pencerede ATD hanesinde mevcut zaman görüntülenir. ENTER tuşuna tıklandığında kalkış raporu verdirilir. POSITION REP: Uçuşun pozisyon raporunu manuel olarak vermek içindir. Komuta tıklandığında POS. REPORT penceresi açılır. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 41 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü Pencerede uçuşun trajectory’sindeki bir sonraki fix ve mevcut zaman görüntülenir. ENTER tuşuna tıklandığında bu fix için pozisyon raporu verdirilir. LANDING REP: Uçuşun iniş raporunu manuel olarak vermek içindir. Komuta tıklandığında LANDING REP. penceresi açılır. Pencerede ATL hanesinde mevcut zaman görüntülenir. ENTER tuşuna tıklandığında iniş raporu verdirilir. ESTIMATE REVISION: Bu komut ilgili uçuşun bir fix üzerindeki tahminisini manuel olarak değiştirmek içindir. Komuta tıklandığında ESTIMATE REV penceresi açılır. Pencerede uçuşun trajectory’sindeki bir sonraki fix görüntülenir. ETO hanesi düzeltilip ENTER tuşuna tıklandığında uçuşun tahminisi değiştirilir. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 42 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü 6.2.8. CHANGE SID: Kalkış uçaklarının SID’lerini değiştirmek içindir. Komuta tıklandığında CHANGE SID menüsü açılır ve SID’ler görüntülenir. Açılan menüde istenilen SID’ye tıklandığında SID değiştirilir. 6.2.9. CHANGE STAR: Geliş uçaklarının STAR’larını değiştirmek içindir. tıklandığında CHANGE STAR menüsü açılır ve STAR’lar görüntülenir. Komuta Açılan menüde istenilen STAR’a tıklandığında STAR değiştirilir. 6.2.10. LVL: Bu komut Mode C bilgisinin alınamadığı durumlarda uçağın muhafaza ettiği son seviyeyi track etiketinde görüntülemek içindir. Komuta tıklandığında LAST LEVEL penceresi açılır. Pencerede LVL hanesi doldurulup ENTER tuşuna tıklandığında girilen değer track etiketinde LVL alanında görüntülenir ( bkz. sf. 23, LVL). 6.3. FLIGHT (FLIGHT DATA MENU) CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 43 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü Uçuşla ilgili komutların verildiği menüdür. Flight Data menüsünde aşağıdaki komutlar bulunmaktadır: 6.3.1. FPL INSERT: Bu komut sisteme yeni bir uçuş planı kazandırmak içindir. Bu komuta tıklandığına FPL INSERT penceresi açılır. Bu penceredeki hanelere uçuşun bilgileri yazılıp ENTER tuşuna tıklandığında yeni uçuş planı sisteme girilmiş olur. 6.3.2. FPL AMEND: Bu komut pre-active (pending statüdeki) uçakların uçuş planlarında değişiklik yapmak içindir. PAL listesinden (Pre-active list) pre-active statüdeki bir uçak CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 44 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü seçilip bu komuta tıklandığında FPL AMEND penceresi açılır. Bu pencerede uçuş bilgileri görüntülenir. Uçuş planıyla ilgili istenilen haneye gelinip değişiklikler yapılıp ENTER tuşuna tıklandığında plan değiştirilmiş olur. 6.3.3. CANCELLATION: Bu komut uçuş planını iptal etmek ya da sonlandırmak içindir. Bu komuta mouse ile tıklandığında İçinde FPL CANCEL ve FPL TERMINATION komutlarının bulunduğu Cancellation listesi açılır. FPL CANCEL: Bu komut uçuş planının iptali içindir. İlgili uçuş seçilip komuta tıklandığında Fpl Cancel menüsü açılır. Buradan CONFIRM tuşuna tıklandığında uçuş planı iptal edilmiş olur. FPL TERMINATION: Bu komut, Live statüdeki uçuş planını sonlandırmak içindir ilgili uçuş seçilip komuta tıklandığında uçuş planı sonlandırılmış olur. Track etiketinin ikaz satırında TERM ikazı görüntülenir, uçuşun elektronik stribi üzerinde kırmızı bir çizgi belirir ve belli bir parametre sonra uçuş sistemden düşer. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 45 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü 6.3.4. TERMINATED COPY: Bu komut, uçuş planı sonlandırılmış (TERM olmuş) bir uçuşu sisteme tekrar geri kazanmak içindir. Terminated olan bir uçuş seçilip komuta tıklandığında TERMINATED COPY penceresi açılır. Bu pencerede ENTER tuşuna tıklandığında uçuş bilgileri görüntülenir. Eğer uçuşla ilgili bir değişiklik varsa pencere üzerinde yapılıp tekrar ENTER tuşuna tıklandığında Terminated olmuş uçuş planını tekrar oluşturulmuş olur. 6.3.5. TYPE APPROACH: Yaklaşma trafiklerinde yaklaşma tipini etikette görüntülemek içindir. APT alanı sadece yaklaşma trafiklerinin etiketlerinde görüntülenir. Komuta tıklandığında App Type menüsü açılır, menüden istenilen yaklaşma tipinin üzerine tıklandığında seçilen yaklaşma tipi track etiketinin APT alanında görüntülenir. ( bkz. sf. 23, APT) 6.3.6. CALLSIGN MENU: Bu komut, içinde FORCED ACT, ROF ve COF komutlarının olduğu Callsign Menüyü açar. ( bkz. sf. 20, FORCED ACT, sf. 19, ROF, sf. 19 COF). İlgili uçuş herhangi bir uçuş listesinden ya da track etiketinden seçilip komuta tıklandığında menü açılır, sonrasında listeden istenilen komut seçip uygulanabilir. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 46 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü 6.3.7. DEP RUNWAY: Bu komut ilgili havaalanı için kullanılan kalkış pistini değiştirmek içindir. Komuta mouse ile tıklandığında DEP RUNWAY penceresi açılır. Pencerede DEP hanesine havaalanının dörtlü kısaltması RWY hanesine de kullanılan pist yazılıp ENTER tuşuna tıklandıktan sonra pist değiştirilmiş olur. Yapılan değişiklik Departure listesindeki kalkış uçaklarına yansır. 6.3.8. LND RWY: Bu komut ilgili havaalanı için kullanılan iniş pistini değiştirmek içindir. Komuta mouse ile tıklandığında LND RUNWAY penceresi açılır. Pencerede DES hanesine havaalanının dörtlü kısaltması RWY hanesine de kullanılan pist yazılıp ENTER tuşuna tıklandıktan sonra pist değiştirilmiş olur. Yapılan değişiklik Landing listesindeki kalkış uçaklarına yansır. 6.3.9. FPL EXTENDED DATA: Bu komut uçuşun tazelenmiş son uçuş bilgilerinin görüntülendiği pencereyi açar. Komuta mouse ile tıklandığında FLIGHT DATA PAGE açılır. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 47 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü FS FR CALLSIGN TYPE W TAS ADEP EOBT ADES PFL SSR DATE REGN 833 ROUTE FIX F ETO XLV A SEC PDIS PTIM CDIS CTIM TAS/GSP = uçuş statüsü (pending pre-ative, active, live, terminated) = uçuş kuralları = çağrı adı = uçak tipi = kuyruk türbülansı kategorisi (L-Low, M-Medium, H-High) = rapor noktalarındaki gerçek hava sürati (Knot olarak). = kalkış meydanı = takoz çekme zamanı = gidiş meydanı = planlanmış uçuş seviyesi = SSR kodu = tarih = tescil numarası = 8 33 kanal aralığı = yol = fix ismi = fix tipi (F: eğer nokta bir fix ise, havaalanı, yol fixi, SID fixi, STAR fixi, pist fixi ise H: eğer nokta bir holding fixi ise, R: eğer nokta tırmanmanın en üst noktası ise, eğer nokta alçalmanın en üst noktası ise, X: eğer nokta sektör çıkış noktası ise, S: eğernokta sistem noktası ise.) = fix üzerindeki tahmini/ mevcut zaman = fix üzerindeki tahmini/mevcut zaman = fix üzerindeki değer ( tırmanma, alçalma, = sabit) = sorumlu sektör = bir önceki noktadan olan mesafe = bir önceki noktadan olan zaman = toplam mesafe = toplam zaman = gerçek hava sürati/yer sürati 6.3.10. FPL MESSAGE: Bu komut uçuş planını oluşturan orijinal AFTN mesajının görüntülendiği pencereyi açar. Komuta mouse ile tıklandığında seçilmiş olan uçuşun FLIGHT PLAN MESSAGE penceresi açılır. 6.3.11. TEXT: Bu komut uçuşla ilgili metin girilmesini sağlar. Uçuş seçilip komuta tıklandığında TEXT penceresi açılır. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 48 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü Açılan pencerede TEXT hanesine metin girilebilir. Girilen metin elektronik strip üzerinde ve FHI (Flight Hooked Information) penceresinde görüntülenir. ( bkz. sf. 80, TEXT) 6.3.12. SSR: Bu komut uçuşla ilgili kod tahsisini yapar. Komuta tıklandığında Ssr menüsü açılır: SSR CODE ASSIGNMENT: Bu komut bir uçuş için SSR kod girilmesi içindir. Komuta tıklandığında SSR CODE ASS. penceresi açılır. Pencerede kod girildikten sonra ENTER tuşuna tıklanır. SSR CODE RELEASE: Bu komut aktif statüdeki uçuşların tahsis edilmiş SSR kodlarını geri almak içindir. Komut bir uçak active statüdeyken çalışır. Uçuş seçilip SSR CODE RELEASE komutuna tıklandığında uçağa tahsis edilmiş kod geri alınır. 6.3.13. TRAJECTORY: Bu komut seçilmiş olan uçuşun radar ekranı üzerinde trajectory’sini görüntülemek içindir. Komuta tıklandığında seçili olan uçuşun trajectory’si radar ekranında görüntülenir (bkz. sf. 27, PREDICTED TRAJETORY). 6.3.14. FFP: Bu komut bir uçuş planının active ya da pre-active (pending) statüde sisteme girilmesini sağlar. Komuta tıklandığında FAST FLIGHT PLAN penceresi açılır. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 49 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü CALLSIGN IN_FIX ETO/D PFL PEL CFL PMODE PCODE TYPE ADEP ADES TAS ROUTE RWY SID RVSM BRNAV 8 33 FR CLR FIELD 18 = çağrı adı = Inbound fix = tahmini fix/kalkış zamanı = planlanmış uçuş seviyesi = planlanmış giriş seviyesi = müsaade edilmiş seviye = radar modu = SSR kodu = uçak tipi = kalkış meydanı = gidiş meydanı = gerçek hava sürati = yol = pist = SID = RVSM statüsü = Basic Regional Navigation = 8 33 kanal aralığı = uçuş kuralları = klerans, eğer buradaki “X” kaldırılmadan komut uygulanırsa uçuş klerans alır ve aktif statüde olur, bu alan boş olarak komut uygulanırsa uçuş pending statüde olur. = uçuş planının 18. hanesindeki alandır. CALLSIGN hanesine çağrı adı yazılıp ENTER tuşuna tıklandığında eğer uçuş planı sistemde varsa pencerede uçuşla ilgili haneler dolu olarak gelir. Yanlarında “*” olan CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 50 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü haneler zorunlu olarak doldurulması gereken hanelerdir. Penceredeki haneler doldurulup ENTER tuşuna tıklandığında uçuş planı girilir. FAST FLIGHT PLAN penceresi araç çubuğu üzerinde menülerin olduğu alanda mouse’un orta tuşuna tıklandığında da kısa yoldan görüntülenir. 6.3.15. INACTIVE FLIGHT: Bu komut sistemdeki inactive statüdeki uçakların planlarını görüntülemek, düzeltmek ve iptal etmek içindir. Komuta tıklandığında Inactive Flight menüsü açılır. BROWSE: Bu komuta tıklandığında FPL PASSIVE LIST penceresi açılır. CALLSIGN ADEP ADES ETF/EOBT MIN ETF/EOBT MAX IFIR OFIR FT = çağrı adı = kalkış meydanı = gidiş meydanı = minimum takoz çekme zamanı = minimum takoz çekme tarihi = maximum takoz çekme zamanı = maximum takoz çekme tarihi = outbound FIR = inbound FIR = uçuş tipi Bu penceredeki haneler doldurulup ENTER tuşuna tıklandığında girilmiş olan değerlere göre Inactive statüdeki uçuşlar filtrelenir ve radar ekranına açılan BROWSE LIST penceresinde görüntülenir. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 51 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü FPL PASSIVE CANCEL: Bu komut inactive uçuş planını iptal etmek içindir. BROWSE LIST’ten inactive bir uçuş seçilip komuta tıklandığında. FPL PAS. CN penceresi açılır. Pencerede ENTER tuşuna tıklandığında plan iptal edilir. FPL PASSIVE AMEND: Bu komut inactive uçuş planının üzerinde değişiklik yapmak içindir. BROWSE LIST’ten inactive bir uçuş seçilip komuta tıklandığında. FPL PAS. AM penceresi açılır. Pencerede ilgili haneler düzeltilip ENTER tuşuna tıklandığında plan değiştirilir. 6.3.16. REG. NUMBER: Bu komut uçuşun tescil numarasını girmek ya da düzeltmek içindir. Komuta tıklandığında REGISTER NUMBER penceresi açılır. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 52 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü Bu pencerede REGISTRATION hanesine uçuşun Tescil numarası girilebilir ya da varolan tescil numarası değiştirilebilir 80. sf. 79, REG). 6.3.17. GROUP SECT: Bu komut transparan pencerelerden FIX penceresindeki tüm uçuşları tek bir listede gruplamak içindir. Komuta tıklandığında tüm FIX pencereleri tek bir pencerede gruplanır. ( bkz. sf. 71, FIX penceresi) 6.3.18. UNGROUP SECT: Bu komut transparan pencerelerden FIX penceresindeki tüm uçuşları giriş ve çıkış fixlerine ayrı pencerelerde görüntülemek içindir. Komuta tıklandığında FIX pencereleri dağıtılır. ( bkz. sf. 71, FIX penceresi) 6.3.19. PAPER STRIP: Bu komut planner pozisyonunda seçilmiş olan uçuşun kâğıt stribini basmak içindir. Komuta tıklandığında seçili uçuşun kâğıt stribi bastırılır. 6.3.20. MET/AIS ORERS: Bu komut belirtilen hava alanı ile ilgili METAR ve AIS mesajlarının görüntülenmesini sağlar. Komuta tıklandığında MetAis menüsü açılır. MET: Komuta tıklandığında MET MESSAGE penceresi açılır. Bu pencerede havaalanının dörtlü kodu girilip ENTER tuşuna tıklandığında belirtilen meydanla ilgili METAR mesajları görüntülenir. AIS: Komuta tıklandığında AIS MESSAGE penceresi açılır. Bu pencerede havaalanının dörtlü kodu girilip ENTER tuşuna tıklandığında belirtilen meydanla ilgili AIS mesajları görüntülenir. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 53 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü 6.3.21. FAST IDENTIFY: Bu komut daha kalkışı gerçekleşmemiş bir uçuşu hızlıca tanımlamak içindir. Komuta tıklandığında FAST IDENTIFY penceresi açılır. Pencerede çağrı adı girilip ENTER tuşuna tıklandıktan sonra uçağın SSR kodu girilir ve tekrar ENTER tuşuna tıklandığında uçuş sisteme girilmiş olur. Bu komutla sisteme girilen uçuşlar SEL (Special Entry List) ve Sector List’te görüntülenir. Bu komutun aktif olması için hiçbir uçuşun seçili olmaması gerekmektedir. 6.4. SUP (SUPERVISOR MENU) Sistemde Supervisor için tahsis edilmiş komutların SUPERVISOR MENU’de aşağıdaki komutlar bulunmaktadır: CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI bulunduğu menüdür. 54 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü Supervisor menü açıldığında eğer açılan pozisyonda Supervisor önceliği yoksa menüdeki “SET PRIVELEGE” komutunun dışındaki tüm komutlar soluk olarak görüntülenir. Supervisor Menünün aktif olabilmesi için Supervisor önceliğinin alınması gerekmektedir. Supervisor önceliği “SET PRIVELEGE” komutuyla alınır. Aynı anda sadece bir pozisyon Supervisor olabilir, başka bir pozisyondan Supervisor şifresi girildiğinde Supervisor önceliği o pozisyona geçer. 6.4.1 PHYSICAL ASSIGNMENT: Bu komut çalışma pozisyonlarının fiziksel olarak yerini değiştirmek içindir. Komuta tıklandığında PHYSICAL ASSIGNM. penceresi açılır. Bu pencerede ENV hanesi çalışılan ortamı belirtir. Bu hanede Real (Gerçek) ortamın kısaltması olan “REL” dolu olarak gelir. PCI hanesinde Display numarası görüntülenir. LCI hanesinde çalışma pozisyonunun mantıksal ismi görüntülenmektedir. Suite hanesinde ise suit ismi bulunmaktadır. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 55 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü PCI hanesine alınmak istenen pozisyon hangi Displayde görüntülenmek isteniyorsa o displayin fiziksel numarası yazılır. LCI hanesine de alınmak istenen pozisyonun mantıksal ismi yazılır. Örneğin DO1’e WLE (West Lower Executor) alınmak isteniyorsa, PCI hanesine DO1 ve LCI hanesine de WLE yazılıp ENTER tuşuna tıklandığında WLE pozisyonu DO1’e alınır. Pencerede SUITE hanesini doldurmaya gerek yoktur. 6.4.2. SECTOR CONFIGURATION: Bu komut sektörlerin birleştirilmesi ve ayrılması içindir. Komuta tıklandığında SECTOR CONFIG penceresi açılır. Bu pencerede ENV hanesi çalışılan ortamı belirtir. Bu hanede Real (Gerçek) ortamın kısaltması olan “REL” dolu olarak gelir. Pencerede SUITE ve SECTOR hanelerine sektör isimleri yazılır. Örneğin WEL (West Lower) sektörü içine SOL (South Lower sektörü) eklenmek isteniyorsa, SUITE hanesine “WEL” SECTOR hanesine “SOL” yazılıp ENTER tuşuna tıklanır. SOL sektörünü tekrar yerine göndermek için SUITE hanesine “SOL” SECTOR hanesine tekrar SOL yazılıp ENTER tuşuna tıklanır. 6.4.3. GLOBAL CONFIGURATION: Bu komut önceden tanımlanmış değerlere göre sektörlerin konfigürasyonunu yapmak içindir. Komuta tıklandığında GLOBAL CONFIG penceresi açılır. Bu pencerede ENV hanesi çalışılan ortamı belirtir. Bu hanede Real (Gerçek) ortamın kısaltması olan “REL” dolu olarak gelir. TAB hanesine istenen konfigürasyonun CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 56 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü kısaltması girilip ENTER tuşuna tıklandığında, girilmiş olan değere göre sektörlerin konfigürasyonu otomatik olarak yapılır. 6.4.4. FUNCTION ASSIGNMENT: Bu komut çalışma pozisyonlarına görev tahsis etmek içindir. Komuta tıklandığında FUNCTION ASSIGNM. penceresi açılır. Bu pencerede ENV hanesi çalışılan ortamı belirtir. Bu hanede Real (Gerçek) ortamın kısaltması olan “REL” dolu olarak gelir. LCI hanesinde çalışma pozisyonunun mantıksal ismi görüntülenir. Çalışılan pozisyona kontrolör fonksiyonları atanmak isteniyorsa pencerede FUN hanesine “EXE”, planlamacı fonksiyonları atanmak isteniyorsa “PLN”, kontrolör ve planlamacı fonsiyonları birlikte atanmak isteniyorsa “EXP” yazılıp ENTER tuşuna tıklanır. Atanan fonksiyonların menüleri (PLANNER, EXECUTIVE) sistemde aktif olur. 6.4.5. MONITORING: Bu komut belli bir çalışma pozisyondan, istenilen çalışma pozisyonunun izlenmesi içindir. Komut uygulanınca seçilen çalışma pozisyonu görüntülenir, izlenen çalışma pozisyonu için komut uygulanamaz. Komuta tıklandığında MONITORING penceresi açılır. PCI hanesine izlenmek istenen pozisyon hangi Displayde görüntülenmek isteniyorsa o displayin fiziksel numarası yazılır. LCI hanesine de alınmak istenen pozisyonun mantıksal ismi yazılır. MONITORING den çıkmak için PHYSICAL ASSIGNMENT komutunun uygulanması gerekmektedir. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 57 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü Örneğin DO1’de WLE (West Lower Executor) görüntülenmek isteniyorsa, PCI hanesine DO1 ve LCI hanesine de WLE yazılıp ENTER tuşuna tıklandığında WLE pozisyonu DO1’de görüntülenir. Pencerede SUITE hanesini doldurmaya gerek yoktur. 6.4.6. GLOBAL QNH ASSIGNMENT: Bu komut QNH değerinin girilmesi içindir. Girilen QNH değeri tüm pozisyonlarda görüntülenir. Komuta tıklandığında QNH ASSIGNMENT penceresi açılır. Pencerede VALUE hanesine QNH değeri girildiğinde bu değer tüm çalışma pozisyonlarında görüntülenir. 6.4.7. SEND SPV MESSAGE: Bu komut tüm çalışma pozisyonlarına mesaj yollamak içindir. Komuta tıklandığında SEND SPV MSG penceresi açılır. Pencerede MESSAGE hanesine istenilen mesaj girilip ENTER tuşuna tıklandığında, mesaj tüm çalışma pozisyonlarına gönderilir ve DIAGNOSTIC listelerinde görüntülenir. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 58 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü 6.4.8. SET PRIVILEGE: Supervisor önceliğini almak içindir. Komuta tıklandığında SET PRIVELEGE penceresi açılır. Pencerede PASSWORD hanesine Supervisor şifresi girilip ENTER tuşuna tıklandığında Supervisor önceliği alınmış olur ve SUPERVISOR menü aktifleşir. 6.4.9. RELEASE PRIVELEGE: Bu komut Supervisor önceliğinin bırakılması içindir. Komuta tıklandığında Supervisor önceliği bırakılır. 6.4.10. MODIFY PASSWORD: Bu komut sistemde Supervisor şifresinin değiştirilmesi içindir. Komuta tıklandığında MODIFY PASSWORD penceresi açılır. Pencerede OLD PASSWORD hanesine mevcut şifre NEW PASSWORD hanesine yeni şifre ve CONFIRM NEW PASSWORD hanesine tekrar yeni şifre girilip ENTER tuşuna tıklandığında Supervisor şifresi değiştirilir. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 59 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü 6.4.11.SEND SPV MAP: Bu komut önceden çizilip hazırlanmış Supervisor haritalarının çalışma pozisyonlarına gönderilmesi içindir. Komuta tıklandığında SEND SPV MAP penceresi açılır. Pencerede MAP ID hanesine gönderilecek olan haritanın numarası yazılıp ENTER tuşuna tıklandığında tüm çalışma pozisyonlarına harita otomatik olarak gönderilir ve harita bu pozisyonlarda görüntülenir. 7. OPAK PENCERELER Bu pencereler Radar ekranın sağ alt köşesinde ikon olarak durmaktadır. Mouse’un orta tuşu ile tıklandıklarında ya da otomatik olarak radar ekranı üzerinde açılırlar. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 60 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü 7.1. ODA- OPERATIONAL DATA AREA Bu pencere CWP’nin operasyonel konfigürasyonunu gösterir. Pencerenin üzerinde sırasıyla Suite, Sector ve CWP olan bölümler bulunmaktadır. Suite kısmında 4 hane bulunmaktadır. Bunlardan ilki sektör kısaltması, ikincisi çalışılan ünite ismi ( ACC, APP, ESB) üçüncüsü CWP’nin modunu ( ONL: Online, PLB: Playback, SIM: Simulator) son hane ise operasyonel durumunu (OPS: Operational, SBY: Standby) göstermektedir. Sector kısmında ilk kısım o an sahip olunan sektör kısaltmasını gösterir yanındaki kutucukta ise sahip olunan sektöre içine dâhil edilmiş sektörler görüntülenir. CWP kısmında sırasıyla kullanılan CWP’nin fiziksel numarası (DO1 vb.), Fiziksel atama ile tahsis edilmiş pozisyonun mantıksal ismi (WLE, SEE, SEP vb.) ve CWP’ye tahsis edilmiş fonksiyon ( EXE: Executor, PLN: Planner, EXP: Executor+Planner) görüntülenir. ODA penceresinin sol alt köşesinde STRIP tuşu bulunmaktadır buraya mouse ile tıklandığında içinde ARR, DEP ve ENR tuşları bulunan STRIP menüsü açılır. Bu pencerede hangi trafiklerin (ARR, DEP, ENR) kâğıt stripleri basılması isteniyorsa bunlar mouse ile seçilir. STRIP tuşunun yanında LOCAL QNH tuşu bulunmaktadır. Buraya mouse ile tıklandığında QNH ASSIGNMENT penceresi açılır. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 61 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü Pencerede yeni bir QNH değeri girildiğinde radar ekranındaki üst orta kısımda görüntülenen QNH değeri ve TL değeri değişir. LOCAL QNH tuşunun yanında MUTE tuşu bulunmaktadır. Ayarlanmış range dışında kontrollü bir trafik kaldığında MUTE tuşu kırmızı olur ve sesli bir alarm çalışmaya başlar. Mouse ile MUTE tuşuna tıklandığında bu alarm kapatılır. ODA penceresinin sağ alt köşesinde üzerinde bir kalp sembolü olan bir tuş bulunmaktadır. Bu tuşa mouse ile tıklandığında “SETTING MENU” açılır. SETTING MENU altında: STORE LOCAL SETTING: Bu komut kullanıcının isteğine göre ayarlanmış Radar ekran özelliklerinin sisteme kayıt edilmesi içindir. Bu tuşa tıklandığında “STORE LOCAL SETTING” penceresi açılır. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 62 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü Bu pencerede ayarlanan değerlere bir isim ve numara girilerek kayıt yapılabilir. LOAD LOCAL SETTING: Önceden STORE LOCAL SETTING komutuyla kaydedilmiş Radar ekran özelliklerinin aktivasyonu içindir. Bu tuşa mouse ile tıklandığında ENABLE LOCAL SETTING menüsü açılır. Menüde mouse ile istenen değer seçilince radar ekranı bu değere göre değiştirilmiş olur. EN/DIS ESB: Bu komut radar ekranı üzerinde elektronik strip alanını açıp kapatmak içindir. Bu tuşa mouse ile tıklandığında radar ekranının sol kenarında elektronik strip alanı açılır ve elektronik stripler görüntülenir. LOAD COLOR PALETTE: Bu komut radar ekranı üzerindeki bireysel renk özelliklerinin (plot renkleri, pending renkleri gibi) ayarlanması içindir. LOAD MAPS: Bu komut sisteme önceden girilmiş haritaların aktivasyonunu sağlamak içindir. Komuta tıklandığında LOAD MAPS menüsü açılır. Menüde istenilen haritalar mouse ile tıklanıp yüklenebilir. 7.2. SDMA – SYSTEM DATA MANAGEMENT AREA Bu pencerede sistemdeki serverların, radar antenlerinin çalışırlık durumları, seçili radar anteni görüntülenmektedir. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 63 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü INTERCONSOLE MESSAGE: SDMA penceresinin sol üst köşesinde bulunmaktadır. Bu komut başka pozisyonlara mesaj göndermek içindir. Bu alandaki TEXT kısmına mouse ile tıklandığında INTERCONSOLE TEXT penceresi açılır. Pencerede “MESSAGE” kısmına istenilen mesaj yazılıp “SCT” kısmına mesajın gönderileceği sektörün kısaltması yazıldıktan sonra “ENTER” tuşuna tıklandığında mesaj istenilen sektöre gönderilmiş olur. Mesajın gönderildiği sektörde SDMA penceresi otomatik olarak açılır ve gönderilen mesaj yanıp sönmeye başlar. Mesajı alan sektör SDMA penceresinde ACK tuşuna tıkladığında mesajın yanıp sönmesi durur. Mesajı silmek için TEXT kısmına tekrar tıklayıp bir mesaj yazmadan ENTER tuşuna tıklamak gerekmektedir. SUITE MESSAGE: SDMA penceresinin sağ üst köşesinde bulunmaktadır. Bu komut çalışılan pozisyona hatırlatma mesajı yazmak içindir. Bu alandaki TEXT kısmına mouse ile tıklandığında MEMO TEXT penceresi açılır. Pencerede “MESSAGE” kısmına istenilen mesaj yazılıp “ENTER” tuşuna tıklanır. Yazılan mesaj SDMA penceresinde görüntülenir. Mesajı silmek için TEXT kısmına tekrar tıklayıp bir mesaj yazmadan ENTER tuşuna tıklamak gerekmektedir. SERVER: Sistemdeki serverların çalışırlık durumlarını görüntüler. Bu alanda: RDP: Radar Data Processor FDP (Flight Data Processor), MNA (Monitoring Aids) SFN (Safety Nets) GTW (Gateway) Server’larının çalışırlık durumları görüntülenmektedir. Her iki server (Main, standby) faal ise server yeşil renkte, serverlardan sadece biri faal ise server turuncu renkte eğer iki server da gayri faal ise server kırmızı renkte CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 64 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü görüntülenir. Server kısaltmalarının yanındaki 1 rakamı o an ana serverın aktif olarak çalıştığını 2 rakamı ise yedek serverın aktif olarak çalıştığını belirtir. STATUS: Sistemin hangi statüde çalıştığını gösterir. RDP faal ise STATUS kısmının yanında RDP sarı renkte görüntülenir. Eğer sistem DARD mode da ise bu kısımda kırmızı renkte DARD ibaresi görüntülenir. RAD: Bağlı radar antenlerinin çalışırlık durumu bu alanda görüntülenmektedir. Faal olan radar antenleri Yavruağzı renkte gayri faal olanlar ise kırmızı renkte görüntülenir. BYP: Sistemi Bypass moda almak içindir. Bu tuşa mouse ile tıklandığında sistem Bypass moda geçer ve seçili olan radar anteninden bilgi alınır. R: Seçili olan radar antenini değiştirmek içindir. Bu tuşa mouse ile tıklandığında RADAR menüsü açılır. Bu menüden istenilen radar anteni mouse ile tıklanarak seçilebilir. Seçilen radar anteninin kısaltması tuş üzerinde görüntülenir. (Ör: R:AN). 7.3. DIR- FLIGHT DIRECTORY Bu pencerede sistemin veritabanındaki pre-active (pending) statüden, planı sonlandırılmış uçuşlara kadar olan tüm uçuşlar (Pre-active, Active, Live, Terminated) listelenir. Kontrol çubuğu üzerinde listedeki mevcut uçuşların sayısı görüntülenir. Bu pencerede kontrol çubuğunun hemen altındaki “CALLSIGN” kısmına mouse’un sol tuşu ile tıklandığında uçuşlar çağrı isimlerine göre alfabetik olarak sıralanır. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 65 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü “SCT” kısmına mouse’un sol tuşu ile tıklandığında uçuşlar o an uçuştan sorumlu olan ya da olacak sektörlerin isimlerine göre alfabetik olarak sıralanır. Pencerenin sağ kenarındaki kaydırma çubuğundan mouse’un sol tuşu ile tutularak liste kaydırılarak listedeki tüm uçuşlar görüntülenebilir. 7.4. PAL: PRE-ACTIVATION LIST CALLSIGN TIME ADEP ADES FR SSR INFIX PEL SUA/CDR = çağrı adı = tahmini Inbound zamanı = kalkış meydanı = gidiş meydanı = uçuş kuralları ve uçuş statüsü = SSR kodu = inbound fixi = planlanan giriş seviyesi = ihlal edilen hava sahaları Bu pencerede sistemdeki pre-active (Pending) uçuşlar görüntülenmektedir. Bir uçuş pre-active olur olmaz listeye dâhil olur ve active olduğu anda listeden çıkar. Kontrol çubuğu üzerinde listedeki mevcut uçuşların sayısı görüntülenir. Kontrol çubuğunun altında “SORT” isimli bir kısım vardır. Buranın yanına mouse’un sol tuşu ile tıklandığında SELECT SORT menüsü açılır. Buradan liste içindeki trafikler Çağrı İsmi, Inbound fixi üzerindeki tahmini zamanları ve fixlerin alfabetik sırasına göre sıralandırılabilirler. Pencerenin sağ kenarındaki kaydırma çubuğundan mouse’un sol tuşu ile tutularak liste kaydırılarak listedeki tüm uçuşlar görüntülenebilir. Uçuş listesinde ADEP hanesine mouse ile tıklandığında ENROUTE CLEARANCE penceresi açılır. Buradan uçağa klerans verilirse uçak aktif konuma geçer ve Sector Liste dâhil olur. Listede ADES hanesine mouse ile tıklandığında Flight Data Page açılır. Pre-activation listesinde sorumlu sektörü direkt ilgilendirecek, ilk olarak o sektörde aktif olacak uçuşların çağrı adı Yavruağzı renkte görüntülenir. Eğer uçuş ilk olarak başka CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 66 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü sektörde active olacaksa yani uçuşun trajectory’sinde ilk sektör başka bir sektörse listede uçuşun çağrı adı gri renkte görüntülenir. 7.5. DEP: DEPARTURE LIST EOBT CTOT ETD RO FS CALLSIGN TYPE/W SSRC RWY SID CFL FR RVSM 833 PB REG NUM ADEP ADES =takoz çekme zamanı =hesaplanmış kalkış zamanı =tahmini kalkış zamanı =alınan komut =uçuş statüsü =çağrı adı =uçak tipi/Kategorisi =SSR kodu =kullanılan pist =aletli kalkış =müsaade edilen seviye =uçuş kuralları =RVSM statüsü =8 33 kanal aralığı =park yeri numarası =tescil numarası =kalkış meydanı =gidiş meydanı Bu pencerede kalkış zamanı yaklaşan parametre içerisine gelen kalkış trafikleri görüntülenir. Listede kalkış kleransı almamış pre-active uçuşlar ve kalkış kleransı almış active uçuşlar görüntülenir. Kalkış kleransıyla birlikte uçuşa bir transponder kod tahsis edilir ve Departure Listesinin yanında Sector Listesinde de görüntülenir. Take-off raporuyla birlikte uçuş Departure listesinden tamamen çıkar. Kontrol çubuğunun altında “SORT” isimli bir kısım vardır. Buranın yanına mouse’un sol tuşu ile tıklandığında SELECT SORT menüsü açılır. Buradan trafikler çağrı adı, tahmini kalkış zamanı, kalkış meydanının alfabetik sırasına göre sıralandırılabilirler. Pencerenin sağ kenarındaki kaydırma çubuğundan mouse’un sol tuşu ile tutularak liste kaydırılarak listedeki tüm uçuşlar görüntülenebilir. Kontrol çubuğu üzerinde, listedeki mevcut uçuşların sayısı görüntülenir. Uçuş listesinde EOBT hanesine mouse ile tıklandığında DEP. REROUTING penceresi açılır, buradan uçağa kalkış kleransı verilebilir. RO (Received Order) hanesine mouse ile tıklandığında “TAC” menüsü açılır buradan uçağa start-up, line-up ve taksi kleransları verilebilir, bu kleranslardan biri verildiğinde RO hanesinin altında ilgili uçağın satırında verilen kleransın kısaltması yer alır (TX, LN, ST). Verilen bir kleransı geri almak için RESET tuşuna basılır. PB hanesine mouse ile tıklandığında “PKB” menüsü açılır buradan ilgili uçağa park yeri numarası tahsis edilebilir. Kalkış kleransı almış uçuşlarda SID hanesine tıklandığında CHANGE SID menüsü açılır. Buradan SID değiştirilebilir. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 67 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü REG NUM hanesine mouse ile tıklandığında “REGISTER NUMBER” penceresi açılır buradan ilgili uçağın tescil numarası girilebilir ya da değiştirilebilir. Listede ilgili uçağın eğer tescil numarası yoksa bu alan sarı renkte belirtilir. 7.6. SCL: SECTOR LIST GG CALLSIGN E/FR/TY ADEP/S IN FIX OUT FIX REGN/NUM =hatırlatıcılar =çağrı adı =8 33 kanal aralığı/Uçuş kuralları/Uçak tipi =kalkış meydanı/Gidiş meydanı =inbound fixi =outbound fixi =tescil numarası/Uçak sayısı Bu pencerede o an sektör sorumluluğunda uçan Live statüdeki uçaklar ve sektöre gelecek uçaklar görüntülenir. Kontrolün devri yapıldıktan sonra uçuşlar listeden çıkar. Kontrol çubuğunun altında “SORT” isimli bir kısım vardır. Buranın yanına mouse’un sol tuşu ile tıklandığında SELECT SORT menüsü açılır buradan trafikler çağrı adı, çıkış seviyesi, inbound fixlerindeki tahmini zaman, outbound/inbound fixlerin alfabetik sırasına tuşu ile tutularak liste kaydırılarak listedeki tüm uçuşlar görüntülenebilir. Kontrol çubuğu üzerinde, listedeki mevcut uçuşların sayısı görüntülenir. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 68 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü Listede GG hanesinde çağrı isimlerinin yanındaki kutucuklara mouse’un orta tuşu ile tıklandığında bu kutucuklar kaybolur. Yine bu hanedeki “*” sembolü uçuşla ilgili bir koordinasyon mesajı geldiğinde yanıp söner. ADEP/S hanesinde Departure meydanının üzerine mouse’un sol tuşu ile tıklandığında uçağın konumuna göre DEP. REROUTING ya da ENR. REROUTING pencereleri açılır. Yine Departure meydanının üzerinde mouse’un orta tuşu ile tıklandığında EDIT fonksiyonu açılır buradan uçağın rotası grafiksel olarak düzeltilebilir. Eğer uçuş Arrival trafiği ise Destination meydanı üzerinde mouse’un sol tuşuna basıldığında ARR. REROUTING penceresi açılır. Destination meydanı üzerinde mouse’un orta tuşuna tıklandığında FLIGHT DATA PAGE açılır. IN FIX ya da OUT FIX hanelerinde fix tahminisine mouse’un sol tuşu ile tıklandığında ESTIMATE REV. penceresi açılır buradan uçağın fix üzerindeki tahmini zamanı değiştirilebilir. IN FIX ya da OUT FIX hanelerinde fix ismine mouse’un sol tuşu ile tıklandığında POS. REPORT penceresi açılır buradan uçağa pozisyon raporu verdirilir. REG NUM hanesine mouse ile tıklandığında “REGISTER NUMBER” penceresi açılır buradan ilgili uçağın tescil numarası girilebilir ya da değiştirilebilir. Listede ilgili uçağın eğer tescil numarası yoksa bu alan sarı renkte belirtilir. 7.7. LND: LANDING ( ARRIVAL) LIST ETL/ATL CALLSIGN TYPE/W RWY STAR PEL FR PB REG NUM ADES = tahmini/mevcut iniş zamanı = çağrı adı = uçak tipi/kuyruk türbülansı kategorisi = iniş pisti = STAR = planlanan giriş seviyesi = uçuş kuralları = park yeri numarası = tescil numarası = gidiş meydanı Bu pencerede sorumlu sektördeki meydana, meydanlara gelen inbound trafikler görüntülenir. Bir geliş trafiği Active konuma geçtiği anda liste içerisine girer. Temination ile birlikte uçuş listeden silinir. Kontrol çubuğunun altında “SORT” isimli bir kısım vardır buranın yanına mouse’un sol tuşu ile tıklandığında SELECT SORT menüsü açılır buradan trafikler çağrı adı, tahmini iniş zamanı ya da geliş meydanının alfabetik sırasına göre sıralandırılabilirler. Pencerenin sağ kenarındaki kaydırma çubuğundan mouse’un sol tuşu ile tutularak liste kaydırılarak listedeki tüm uçuşlar görüntülenebilir. Kontrol çubuğu üzerinde, listedeki mevcut uçuşların sayısı görüntülenir. Listede ETL/ATL hanesinde mouse’un sol tuşu ile tıklandığında LANDING REPORT penceresi açılır. Bu pencerede ATL (Mevcut iniş zamanı) kutusuna iniş zamanı yazılıp ENTER tuşuna tıklanınca iniş raporu verilmiş olur. PB hanesine mouse ile tıklandığında “PKB” menüsü açılır buradan ilgili uçağa park yeri numarası tahsis edilebilir. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 69 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü 7.8. DIAG: DIAGNOSTIC LIST DIAGNOSTIC penceresinde, FDPS’e iletilen uçuş komutları, bu komutların sistem tarafından uygulanıp, uygulanmadığı ve sonuçları, Supervisor tarafından gönderilen mesajlar, AOC (Assumption of Control), TOC (Transfer of Control) mesajları görüntülenir. Listenin ilk hanesinde komutların kısaltmaları, ikinci hanesinde ise ilgili uçuşların çağrı adları görüntülenir. Listede son 16 ikaz saklanır ve sayfada 8 tane ikaz görüntülenir. Sayfada görüntülenmeyen komutlar sağ kenardaki kaydırma çubuğu mouse ile tutulup kaydırılarak görüntülenebilir. Ayrıca bu pencere altından mouse ile tutulup çekilerek büyültülüp küçültülebilir. 7.9. ALARM: ALARM LIST Bu pencerede STCA (Short Term Conflict Alert) ve Emergency, Hijack, Radio failure, kontrollü trafiğin range dışına çıkması, diğer bir sektörün gönderdiği ikaz ve MRT’nin çalışma durumu (EMG, RCF, HIJ, OUT, ICM, RAD-ON/OFF) ikazları, görüntülenir. Herhangi bir alarm durumunda pencere radar ekranı üzerinde otomatik olarak açılır. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 70 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü 8. TRANSPARAN PENCERELER Sistemde ana radar ekranında görüntülenen 5 adet transparan pencere bulunmaktadır. Bunlar: FIX (FIX List) CSL (Coast List) HLD (Holding List) SEL (Special Entry List) FHI (Flight Hooked Information) pencereleridir. 8.1. FIX Penceresi FIX penceresi sorumlu olunan sektöre girecek ve sektörden çıkacak IFR uçakları radar ekranı üzerinde listeler. FIX penceresi, pencerenin sol üst köşesindeki “-“sembolüne tıklanarak ikonlaştırılabilir. Ana radar ekranı içerisinde kontrol çubuğundan mouse’un sol tuşuyla tutularak FIX penceresinin yeri değiştirilebilir. Boş bir FIX penceresi otomatik olarak kapanır. Pencerenin kontrol çubuğu üzerinde giriş ya da çıkış fixlerinin isimleri ve pencere içerisindeki uçakların sayısı gürüntülenir. FIX penceresinde sistem parametresi kadar trafik listelenebilir. Eğer listede bu parametreden daha fazla sayıda trafik varsa bu trafikler kontrol çubuğunun üzerindeki yukarı ve aşağı oklar kullanılarak görüntülenebilir. Kontrol çubuğunun altında “SORT” kısmı vardır buranın yanına mouse’un sol tuşu ile tıklanarak liste içindeki trafikler çağrı adı, Fixler üzerindeki tahmini zamanları, Fixlerin alfabetik sırası ya da uçuş seviyelerine göre sıralandırılabilirler. Bir trafik aktif olunca FIX listesine dahil olur. Sektöre girecek inbound trafiklerin tahmini giriş zamanları ETO sütununun altında yeşil renkte görüntülenir. Outbound trafiklerin tahmini zamanları ise mavi renkte görüntülenir. Uçuş planlarındaki değişikliklere göre FIX listeleri otomatik olarak yenilenir. FIX listesi LESS ve MORE olmak üzere iki şekilde görüntülenir: CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 71 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü MORE taslağında: ETO XLV CALLSIGN COPT TYPE RVSM REM = fix üzerindeki tahmini zaman = çıkış seviyesi = çağrı adı = giriş noktası = uçak tipi = RVSM Statüsü = hatırlatıcı (PCO/COO ikazları ve OLDI mesajları) LESS taslağında: ETO COPT XLV CALLSIGN = fix üzerindeki tahmini zaman = giriş noktası = çıkış seviyesi = çağrı adı Ana radar ekranında görüntülenen FIX listesindeki uçakları sektör giriş noktalarına göre gruplamak ya da bu grupları tekrar ayırmak mümkündür. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 72 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü Araç Çubuğu üzerindeki Flight Data Menu’deki GROUP SECT. komutuyla tüm giriş ve çıkış noktalarını tek bir FIX penceresinde birleştirebilirsiniz. Birleştirimiş noktalar yine Flight Data Menu’den UNGROUP SECT. komutuyla dağıtılabilir. Bu durumda pencerede görüntülenen kaç tane giriş/çıkış noktası varsa o sayıda FIX penceresi radar ekranı üzerinde açılacaktır. Örneğin FIX penceresinde TUSYR, NISAP, KABAN’dan giriş ya da çıkış yapacak trafikler görüntüleniyorsa UNGROUP komutuyla ekran üzerinde bu noktaları ayrı ayrı gösteren 3 tane FIX pencere açılacaktır. Birleştirilmiş bir FIX penceresinden istenen giriş/çıkış noktalarını grup içinden ayrı ayrı ayırmak da mümkündür. FIX penceresinin kontrol çubuğu üzerinde görüntülenen FIX’lerin üzerine mouse’un orta tuşu ile basınca üzerinde UNGROUP yazan bir pencere açılır. Pencerinin içinden ayrı görüntülenmek istenen noktanın üzerine mouse ile tıklanınca bu noktadan giriş/çıkış yapacak trafikler ayrı bir FIX penceresinde görüntülenir. Ayrılan pencerelerin kontrol çubuğu üzerindeki “#” sembolü üzerine mouse ile tıklanırsa FIX penceresi radar ekranı üzerinde belirtlilen fix’in olduğu nokta üzerinde görüntülenir. Sonradan bu ayrılan pencere radar ekranı üzerinde kontrol çubuğundan mouse ile tutulup diğer pencerenin içine taşınıp bırakılırsa FIX pencereleri birleştirilmiş olur. 8.2. CSL (Coast List) Penceresi Coast List (CSL) penceresi radar tarafından görüntülenemeyen tanımlı trafikleri ana radar ekranı üzerinde listeler. CSL kontrol çubuğundan mouse’un sol tuşu ile tutulup radar ekranı üzerinde istenilen yere yerleştirilebilir. Kontrol çubuğunun sol üst köşesindeki “-“ sembolüne basılarak CSL ikonlaştırılabilir. CSL penceresinde sistem parametresi kadar trafik görüntülenebilir. Eğer CSL içinde bu parametreden daha fazla sayıda trafik varsa bunlar kontrol çubuğu üzerindeki aşağı yukarı oklara basılarak görüntülenebilir. Kontrol çubuğunda listedeki trafiklerin sayısı görüntülenir. Eğer Coast listesinde hiç uçak yoksa bu pencere otomatik olarak kapanır. CALLSIGN SSR 8.3. = Çağrı adı = SSR kodu HLD (Holding List) Penceresi CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 73 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü HLD (Holding listesi) listesi holdingdeki IFR uçakları görüntüler. HLD penceresinde sistem parametresi kadar trafik görüntülenebilir. Eğer HLD içinde bu parametreden daha fazla sayıda trafik varsa bunlar kontrol çubuğu üzerindeki aşağı yukarı oklara basılarak görüntülenebilir. Kontrol çubuğunda listedeki trafiklerin sayısı görüntülenir. Kontrol çubuğunun sol üst köşesindeki “-“ sembolüne basılarak HLD penceresi ikonlaştırılabilir. Pencere üzerindeki SORT bölümüne mouse’un sol tuşu ile tıklanarak liste içindeki trafikler çağrı adları, Holdingdeki seviyelerine, Holding Fixlerinden çıkış zamanlarına ya da Holding fixlerin alfabetik sırasına göre sıralandırılabilirler. HLD penceresinin araç çubuğunda görüntülenen uçakların Holding yaptıkarı fiksler, FIX penceresinde olduğu gibi üzerlerine mouse’un orta tuşu ile basılarak ayrı pencerelerde görüntülenebilir. Bir uçak holding listesine araç çubuğunda Planner Menu’de Holding Orders içindeki HOL (Holding Insert) komutu kabul edildikten sonra girer. Holdingdeki uçaklar ayrıca seçildikten sonra LST komutuyla numaralandırılabilinir, numaraları HLD penceresinde NR sütununun altında görüntülenir. HOC (Holding Cancellation) ya da HOE (Holding Exit) komutlarıyla birlikte uçak listeden çıkartılır. HLD penceresinde hiçbir uçak kalmayınca liste otomatik olarak kapanır. NR H_FIX CALLSIGN CFL HLDE AFL 8.4. = tanıtım numarası (eğer uçak list komutuyla listelenmişse) = holding fixi = çağrı adı = müsaade edilmiş seviye = holdingden çıkış zamanı = muhafaza edilen seviye SEL (Special Entry List) Penceresi SEL (Special Entry List/Özel Girdi Listesi) penceresinde bir sektör tarafından manuel olarak (IDENTIFY, FAST IDENTIFY komutlarıyla) tanımlanmış, bir uçuş planı olmayan trafikler listelenir. SEL penceresi, içinde en az bir uçak olduğunda otomatik olarak ana radar ekranında görüntülenir. Bir track bir sektörde tanımlandığı anda o sektörün SEL penceresi içine dahil olur ve SEL penceresi radar ekranında otomatik olarak görüntülenir. Kontrolün transferinden CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 74 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü sonra (Transfer eden sektörün TOC komutu ve diğer sektörün ASSUME komutu ile trafiği almasıyla) trafik kontrolün transferini alan sektörün SEL listesine geçer ve transferi yapan sektörün SEL penceresinden kaldırılır. SEL penceresi radar ekranında önceden tanımlanmış bir noktada görüntülenir ve kullanıcı tarafından yeri kontrol çubuğundan mouse’un sol tuşu ile tutularak değiştirilebilir. SEL penceresinde sistem parametresi kadar trafik görüntülenebilir. Eğer SEL içinde bu parametreden daha fazla sayıda trafik varsa bunlar kontrol çubuğu üzerindeki aşağı yukarı oklara basılarak görüntülenebilir. Kontrol çubuğunda listedeki trafiklerin sayısı görüntülenir. Kontrol çubuğunun sol üst köşesindeki “-“ sembolüne basılarak SEL penceresi ikonlaştırılabilir. SEL penceresindeki uçaklar listedeki Inbound zamanına ya da kontrolün transferi sırasındaki mevcut zamana göre sıralanır. ETI/ETD/ATT CALLSIGN ADEP ADES SSR 8.5. = tahmini inbound zamanı, tahmini kalkış zamanı ya da transfer sırasındaki mevcut zaman = çağrı adı = kalkış meydanı = gidiş meydanı = SSR kodu FHI (Flight Hooked Information) Penceresi Bu pencerede uçağın çağrı adı, uçak tipi, uçuş statüsü, kalkış, gidiş meydanları, Mevcut ve müsaade edilmiş seviyesi, tahsis edilmiş sürati ve tırmanma oranı, OLDI mesajları, ikazlar, hatırlatmalar vb. görüntülenir. Ana radar ekranı üzerinde ya da herhangi bir uçuş listesinde bir uçak seçildiğinde o anda uçak kontrol edilen sektör sorumluluğunda olmasa bile radar ekranı üzerinde FHI penceresi otomatik olarak açılır. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 75 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü Bu pencerede seçilmiş olan uçağın bilgileri görüntülenir. Aynı anda sadece bir uçak seçilebileceğinden. FHI penceresinde sadece seçilen uçağın bilgisi görüntülenir. Radar ekranı üzerinde tanımsız bir uçak seçilirse (pending) ya da seçilen uçağın track sembolüne mouse’un sol tuşu ile tekrar tıklanıp seçili track serbest bırakılırsa FHI penceresi radar ekranından otomatik olarak kaybolur. Kontrol çubuğunun sol üst köşesindeki “-“ sembolüne basılarak FHI penceresi ikonlaştırılabilir. Bu pencere ayrıca mouse ile kontrol çubuğundan tutularak radar ekranı üzerinde istenilen yere kaydırılabilir. 9. ESB (Electronic Strip Bay) CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 76 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü Strip kontrol alanı Strip sıralama tuşu Elektronik Stripler Seçilmiş uçak ODA penceresinin sağ alt kısmındaki kalp tuşuna mouse ile tıklandığında SETTING MENU açılır. Bu menüdeki EN/DIS ESB tuşuna tıklandığında radar ekranının sol kenarında ESB açılır. ESB’de Departure stripler arka fonları yeşil renkte, Arrival stripler arka fonları kahverengi renkte, En-route stripler ise arka fonları mavi renkte görüntülenir. Striplerin sol kenarlarındaki kısım kontrol alanıdır. Bu alana mouse’un sol tuşu ile tıklandığında strip seçilmiş olur ve çerçevesi beyazlanır. Kontrol alanına mouse’un orta tuşu ile tıklandığında strip yana kaydırılır ve işaretlenmiş olur. ESB’nin sol üst kısmındaki kutucuk strip sıralama tuşudur bu alana mouse ile tıklandığında stripler çağrı isimlerine ya da Inbound fixlerindeki tahminilerine göre sıralandırılırlar. Terminated olmuş uçuşlarda Elektronik Stripin üzerine kırmızı bir çizgi çizilir ve belli bir sistem parametresinden sonra strip tamamen ESB’den düşer. Başka bir sektörün kontrolünde olan uçuşlar için elektronik stiplerin metin rengi gridir. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 77 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü Sektörün o an kontrolünde olan uçuşlar için elektronik stripin metin rengi beyazdır. 9.1. ELEKTRONİK STRİP ALANLARI Bildirim Alanları TYPE: Bu alanda uçak tipi görüntülenir. SSR Code: Bu alanda ilgili uçuşun transponder kodu görüntülenir. DATE: Bu alanda yıl, ay ve gün olarak tarih görüntülenir. GSP: Bu alanda uçağın Ground Speed’i görüntülenir. PL: Bu alanda İlgili uçağın uçuş planında planladığı seviye görüntülenir. FR: Uçuş kurallarının görüntülendiği alandır. Bu alanda “IS”: IFR Scheduled, “IM”: IFR Military “VG”: VFR General, “VM”: VFR Military uçuşları belirtir. 8 33: Bu alanda ilgili uçağın 8 33 statüsü görüntülenir. Bu alanda: “Y” 8 33 kanal aralıklı “E” UHF cihazlı “N” İkisinin de olmadığı durumları belirtir. BRNAV: Basic Area Navigation CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 78 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü DEV: Uçuşun trajectory’sinde yatay bir sapma varsa bu alanda sarı renkte “D” harfi ile görüntülenir. İşlenilebilir Alanlar: DEP: Bu alanda uçağın kalkış meydanı görüntülenir. Bu alan üzerine mouse’un sol tuşu ile tıklandığında ENR. REROUT penceresi açılır. Bu pencerede route hanesinde uçağın yolu manuel olarak değiştirilebilir. DEST: Bu alanda uçağın gidiş meydanı görüntülenir. Bu alan üzerine mouse’un orta tuşu ile tıklandığında FLIGHT DATA PAGE açılır. CLR: ARR ve DEP stripleri için STAR ve SID’nin görüntülendiği alandır. Bu alan üzerinde mouse’un sol tuşuna tıklandığında uçuşa göre ARR REROUTING ya da DEP REROUTING pencereleri açılır. Bu pencerelerden ilgili uçağa kalkış ya da geliş kleransı verilip, STAR, SID, RWY ve rotası manuel olarak değiştirilebilir. FCK: (Formality Check) Bu alan stribi işaretlemek içindir. Bu alana mouse ile tıklandığında FCK penceresi açılır bu pencerede CONFIRMED ve CANCELLED seçenekleri vardır. “CONFIRMED” e tıklanarak strip işaretlenebilir ve bu alanda “F” harfi görüntülenir. İşlemi iptal etmek için menüden “CANCELLED” a tıklanması gerekmektedir. CTOT: Uçağın CTOT’sinin hesaplanıp görüntülendiği alandır. Bu alana mouse ile tıklandığında CTOT penceresi açılır ve CTOT zamanı manuel olarak girilebilir. RWY: Bu alan DEP ve ARR striplerinde pistin görüntülendiği alandır. Departure striplerinde bu alana mouse ile tıklandığında TAKE OFF report penceresi açılır. Buradan uçağa kalkış raporu verdirilebilir. ARR striplerinde bu alana mouse ile tıklandığında ARR REPORT penceresi açılır. PKB: (Parking Bay Allocation): ARR ve DEP striplerinde ilgili uçuşa park yeri numarası tahsis etmek içindir. Bu alana mouse ile tıklandığında PKB menüsü açılır. Bu menüden park yeri numarası seçilebilir ve bu alanda görüntülenir. CFL/PEL: Bu alan kontrol sorumluluğundaki uçuşlar için CFL (Cleared Flight Level) değerini girmek için, kontrol sorumluluğuna girecek başka sektördeki uçuşlar içinse PEL (Planned Entry Level) değerini girmek ve komşu sektörle koordinasyon kurmak içindir. XFL: İlgili uçuşun XFL (Exit Flight Level) değerini girmek için kullanılan alandır. EST: Uçuşların fixler üzerindeki tahmini zamanlarının görüntülendiği alandır. Rapor edilmiş fixler strip üzerinde parlak yeşil renkte görüntülenir. Bu alan mouse ile tıklandığında ESTIMATE REV penceresi açılır. Bu pencerede uçuşun trajectory’sindeki bir sonraki noktası FIX hanesinde görüntülenir ve buradaki ETO hanesinden uçağın fix üzerindeki tahminisi düzeltilebilir. FIX: Uçuşların trajectory’leri üzerindeki fixlerin görüntülendiği alandır. Bu alan pozisyon raporu verdirmek için kullanılır. Bu alana mouse ile tıklandığında POS. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 79 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü REPORT penceresi açılır. Bu pencerede uçuşun trajectory’sindeki bir sonraki noktası FIX hanesinde görüntülenir ve ATO (Actual time over) hanesinde mevcut zaman görüntülenir. Pencerede ENTER tuşuna tıklanınca belirtilen fix için pozisyon raporu verdirilir. REG: Uçuşların tescil numaralarının bulunduğu alandır. Eğer uçuşun tescil numarası sistemde kayıtlı değilse bu alan sarı renkte görüntülenir. Bu alana mouse ile tıklandığında REGISTER NUMBER penceresi açılır. Bu pencereden uçuşun tescil numarası girilebilir ya da düzeltilebilir. TEXT: Uçuşla ilgili bilgi ya da hatırlatma metninin girildiği alandır. Bu alana mouse ile tıklandığında TEXT penceresi açılır, penceredeki TEXT hanesine 9 karaktere kadar metin yazılabilir. Yazılan metin strip üzerinde görüntülenir. RVSM: Uçuşun RVSM statüsünün görüntülendiği alandır. Bu alanda “W”: RVSM onaylı “N”: Non-RVSM “S”: Non-RVSM Devlet Uçağı “D”: RVSM statüsünü kaybetmiş uçakları belirtir. 10. OLDI MESAJLARI 10.1. ABI: Advance Boundary Information Message CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 80 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü ABI mesajı aşağıdaki işlemlerin yapılmasını sağlar: - Kayıp uçuş planlarının elde edilmesi, Komşu ATC ünitesi için, trafik bilgilerinin ve değişikliklerin sağlanması, Temel uçuş planının güncellenmesi, Radar tracklerinin erken korelasyonu, Kısa vadeli sektör yoğunluğu değerlendirilmesinin doğru olarak sağlanması. 10.2. ACT: Activate Message ACT mesajı aşağıdaki işlemlerin yapılmasını sağlar: - Kontrolün transferinden önce iki ATC ünitesi arasında uçuş detaylarının iletiminin otomatik olarak yapılarak sözlü olarak estimate verilmesinin önlenmesi, Kontrolü devralacak ATC ünitesinde, temel uçuş planı bilgilerinin güncellenerek en yeni bilginin sağlanması, Kontrolü devralacak ATC ünitesindeki çalışma pozisyonlarına uçuş planı verilerinin dağıtımının ve görüntülenmesinin sağlanması, Kontrolü devralacak ATC ünitesinde korelasyonunun görüntülenmesinin sağlanması, Kontrolü devralacak ATC ünitesinde transfer koşullarının sağlanması. 10.3. REV: Revision Message REV mesajı, koordinasyon değişikliğinin, kontrolü devralacak ATC ünitesini değiştirmeyeceği durumlarda önceden ACT mesajı ile gönderilmiş koordinasyon verilerindeki değişikliklerin iletilmesini sağlar. 10.4. MAC: Message for Abrogation of Coordination - MAC mesajı önceden koordinasyon ya da bildirim gönderilen ATC ünitesine ilgili uçuş için mesajın iptal olduğunu belirtmek için kullanılır. MAC mesajı uçuş planında yapılacak yol değişikliği eğer bir sonraki ATC ünitesini değiştirecekse ya da Kontrolü devredecek ATC ünitesinde sistemdeki uçuş planı iptal edilirse, Kontrolü devralacak üniteye gönderilir. 10.5. PAC: Preliminary Activate Message PAC mesajı aşağıdaki işlemlerin yapılmasını sağlar: - Bir meydandan kalkış yapacak olan uçağın kalkış zamanı ile COP’a ulaşması arasında geçecek olan zamanın ACT mesajı iletim parametresinden daha az olduğu durumlarda bildirimin ve kalkış öncesi koordinasyonunun yapılması. 10.6. LAM: Logical Acknowledgement Message - LAM mesajı, iletilen bir mesajın, kontrolü devralacak ünite tarafından alındığını ve muhafaza edildiğini kontrolü devredecek üniteye bildirilmesini sağlar. İletimin başarısız olduğu durumlarda bir ikaz alınır. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 81 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü - İletim başarılı olduğunda mesajın iletildiğine dair bir bildirim uygun çalışma pozisyonlarında görüntülenir. 10.7. SİSTEMDE OLDI MESAJLARININ YÖNETİMİ Sistemde OLDI mesajları transparan pencerelerden FHI (Flight Hooked Information penceresinin sağ alt köşesinde ve de FIX penceresinde REM hanesinde görüntülenir. Bir sonraki üniteye iletilen mesajlar üç renk ile görüntülenir: Turkuvaz: Beyaz: Turuncu: OLDI Mesajının iletim sürecidir. İletim başarılı olduğunda OLDI mesajı beyaz olarak görüntülenir İletim başarısız olduğunda OLDI mesajı turuncu olarak görüntülenir. Eğer komşu üniteye giden outbound trafiğe etiket üzerinde bir XFL değeri girilmezse sistem ACT mesajının tetiklemesini yapmaz ve COP’a belli bir parametre kalınca etikette COO ikazı görüntülenir. Bu nedenle outbound trafiklere XFL değeri girilmesi gerekmektedir. COO ikazı ile birlikte yine bir XFL değeri girilmezse track etiketinde PCO ikazı görüntülenecektir. Bunun nedeni sistemin artık OLDI mesajını yollayamayacağı koordinasyonun telefon ile yapılması gerektiğidir. Önceki üniteden gelen OLDI mesajları FHI ve FIX pencerelerinde yavruağzı renkte görüntülenir. Komşu üniteden gelen trafiklerin kod-çağrı adı korelasyonu ACT mesajının alımıyla birlikte olur. Sistem yol değişikliklerinde eğer yol değişikliği bir sonraki üniteyi değiştirecekse MAC mesajı üretir ve otomatik olarak yollar. MAC mesajının çalışma pozisyonlarında görüntülendiği bir alan yoktur. 11. UÇUŞ STATÜLERİ 11.1. INACTIVE ( PASSIVE) UÇUŞ STATÜSÜ: CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 82 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü FDPS’e yeni bir uçuş uçuş planı (FPL) girildiğinde AFTN’den alındığında ya da FDA kullanıcısı tarafından girildiğinde, ya da RPL veri tabanından bir RPL etkinleştirildiğinde “inactive” olarak varsayılır. Inactive bir uçuş AFTN’den gelen mesajlarla ya da FDA kullanıcılarının komutlarıyla değişebilir. Inactive uçuşlar istenildiğinde FDA ve çalışma pozisyonlarında görüntülenebilir. . 11.2. PENDING ( PRE-ACTIVE) UÇUŞ STATÜSÜ: FIR içindeki bir meydandan kalkan bir uçak tahmini kalkış zamanından belli bir parametre (sistem parametresi) pending (pre-active) olur. (otomatik pre-activation) FIR’a giriş yapacak bir uçuşun aşağıdaki durumlarda otomatik pre-aktivasyonu gerçekleşir: - Tahmini Inbound zamanında belli bir parametre öncesinde otomatik pre-aktivasyonu - Tranfer eden ATC ünitesinden gelen OLDI (ABI) mesajının alınmasıyla gerçekleşen pre-aktivasyon - Çalışma pozisyonlarından ya da FDA pozisyonundan yapılan manuel pre-aktivasyon Pending sürecinde sistem tarafından yol dâhilindeki varsayalan SID ve STAR’lar belirlenir, yol analizi yapılır, sektörler belirlenir ve uçuş bilgileri çalışma pozisyonlarına dağıtılır. Pending bir uçuş planı ABI mesajı ile ya da çalışma pozisyonundan manuel olarak değiştirilebilir. 11.3. ACTIVE (CLEARED) UÇUŞ STATÜSÜ: FIR içindeki bir meydandan kalkan uçak manuel olarak kalkış kleransının verilmesinden sonra active olur. FIR’a giriş yapacak bir uçak transferi yapan ATC ünitesinden gelen OLDI (ACT veya PAC) mesajıyla, kleransın manuel olarak girilmesiyle ya da FDA pozisyonundan simüle edilmiş ACT komutuyla active olur. Çalışma poziyonundan manuel olarak bir track ile eşleştirilmiş indirgenmiş bir uçuş planı (Identify ya da Fast Identify komutlarıyla girilmiş) direkt olarak active olur (indirgenmiş uçuş planı trajectory’si olmayan uçuş planıdır). Active uçuş sürecinde sistem tarafından yol dâhilindeki mevcut SID ve STAR’lar belirlenir, SSR kod tahsis edilir, yeni yol analizi yapılır, trajectory hesaplaması yapılır, sektörler belirlenir, yenilenmiş uçuş bilgileri çalışma pozisyonlarına dağıtılır, uçuş planları radar trackleri ile eşleştirilir, kağıt stripler bastırılır. Active bir uçuş planı çalışma pozisyonundan manuel olarak değiştirilebilir. 11.4. LIVE UÇUŞ STATÜSÜ: Bir uçuş planı track ile eşleştiğinde FDPS, RDPS’den aldığı track bilgilerini işleyerek otomatik olarak pozisyon raporlarını (kalkış raporları, inbound raporları, fix raporları) gerçekleştirir. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 83 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü Bir uçuş ilk pozisyon raporundan sonra (kalkış uçuşlarında take-off raporu, en-route uçuşlarda inbound raporu) Live olur. Live uçuş sürecinde yeni yol analizi yapılır, yeni trajectory hesaplaması yapılır (yol değişikliklerinde), sektörler belirlenir (yol değişikliklerinde), yenilenmiş uçuş bilgileri çalışma pozisyonlarına dağıtılır. 11.5. TERMINATED UÇUŞ STATÜSÜ: İniş trafiklerine iniş raporu komutu girildiğinde uçuş otomatik olarak terminated olur, Outbound uçuşlarda son fix rapor edildikten sonra uçuş terminated olur. Uçuş sistemde Fight Termination komutu ile de termine edilebilir. 11.6. UÇUŞ İPTALİ: Bir uçuş Flight Cancellation komutu ile manuel olarak iptal edilebilir. Terminated statüdeki bir uçuşun belirli bir sistem parametresinden sonra iptali gerçekeştirilir ve FDP veritabanından kaldırılır. Eğer bir iniş ya da outbound raporu sağlanamamışsa, FDP uçuşun tahmini iniş ya da Outbound zamanından belirli bir parametre sonra uçuşu iptal eder. 11.7. UÇUŞ STATÜSÜ TANIMLAMALARI: Uçuş statüleri çalışma pozisyonlarında aşağıdaki kısaltmalar ile görüntülenir: IN PN AE AA LE LT LA TL TE AV LV =Inactive =Pending =Active En-route =Active Arrival =Live En-route =Live in TMA =Live in Approach =Terminal Landing =Terminal Exit =VFR Active =VFR Live 12. RADAR EKRANINDA GÖRÜNTÜLENEN TRACK SEMBOLLERİ CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 84 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü Pending track (tanımsız track) gri renkte görüntülenir. Plot : Plotlar sistemde yeşil renkte görüntülenir. Sistemde duplicated (double) tanımsız bir track tanımlanmaya çalışılırsa sistem bu track için tanımlama yapmaz ve double olan trackler ilgili sektörde magenta rengi ile görüntülenir. Doğru olan track Correlate komutu ile eşleştirilir. Nearby track: Sektörü ilgilendirmeyecek ya da ilgilendirecek fakat halen AIS (Advanced Information Status) aşamasına gelmemiş tanımlı track etiketleri gri renkte görüntülenir. Tentative: Radarın track ile çağrı adınin ilk olarak korelasyonunu yaptığı andaki görüntüdür. Track etiketinde uçağın çağrı adı parlak yeşil renkte görüntülenir. AIS track (Advanced Information Status): Sektörü ilgilendirecek trafikler 15 dakika öncesinde yavruağzı renkte görüntülenir. Controlled Track: Sektörün kontrolü altındaki trafikler beyaz renkte görüntülenir. Hand-over Sending: Transfer konumu karşı taraf “Assume” işlemini yapana kadar, track transfer işlemini yapan sektörde turkuvaz renkte görüntülenir. Hand-over receiving: Transfer konumu transferi alacak olan sektör “Assume” işlemini yapana kadar track etiketini parlak yeşil renkte görür. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 85 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü Notified track: Trafiğin transferi yapılmış, assume edilmiş fakat halen sektör sınırından çıkmamış ise çağla yeşili renkte görüntülenir. VFR Askeri trafiklerin track etiketinde çağrı isimleri turuncu renkte görüntülenir. VFR Sivil trafiklerin track etiketinde çağrı isimleri soluk sarı renkte görüntülenir. PSR sembolü SSR sembolü SSR + PSR ( combined ) Non – RVSM trafik RVSM hava sahasında uçarken olan radar görüntüsü By-pass modda PSR görüntüsü By-pass modda SSR görüntüsü By-pass moda PSR+SSR görüntüsü 13. RADAR EKRANINDA GÖRÜNTÜLENEN SEMBOLLER Sembol Açıklama CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 86 DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Hava Trafik Müdürlüğü ○ ◊ X Primary track Primary plot Secondary track Secondary plot ■ Combined track Combined plot ▬ DBC komutu ile filtrelenmiş track DBC komutu ile filtrelenmiş plot Interconsole sembolü Track history dot Plot history dot HLO komutu ile filtrelenmiş track HLO komutu ile filtrelenmiş plot Seçilmiş track sembolü Squawk Ident sembolü Navigated track ------- Final coast statüsü Track with duplicated SSR code Zorunlu rapor noktası Rapor noktası Locator NDB TACAN VOR VORTAC DME VOR/DME CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 87