Çimentaş 2009 Faaliyet Raporu
Transkript
Çimentaş 2009 Faaliyet Raporu
SUNUŞ ÇİMENTAŞ İzmir Çimento Fabrikası Türk A.Ş.’nin 16 Nisan 2010 tarihinde saat 11.00’de Kemalpaşa Caddesi No:4 Işıkkent-İZMİR adresinde bulunan Çimentaş İzmir Çimento Fabrikası Türk A.Ş. Genel Müdürlük toplantı salonunda yapılacak ve 01 Ocak 2009 – 31 Aralık 2009 tarihleri arasındaki çalışma sonuçlarını inceleyerek karara bağlayacak olan 59. Olağan Genel Kurul Toplantısı’na sunulur. 4 GÜNDEM 1. Açılış ve yoklama, 2. Şirket Ana Sözleşmesi’nin 16. maddesi uyarınca Olağan Genel Kurul Başkanlık Divanı’nın oluşturulması ve Divan Heyetine tutanak ve belgeleri imzalama yetkisinin verilmesi, 3. Yönetim Kurulu Raporu, Denetçiler Raporu ve Bağımsız Dış Denetim Raporu’nun okunması, görüşülmesi, 4. 2009 yılı Bilanço, Gelir Tablosu’nun okunması, onaylanması konusunun görüşülerek karara bağlanması, 5. Yönetim Kurulu üyeleri ve Denetçiler’in 2009 yılı hesap ve işlemlerinden dolayı aklanmalarının ayrı ayrı oya sunularak karara bağlanması, 6. 2009 yılı kârı hakkında görüşme ve karar, 7. Şirket Yönetim Kurulu’nca tayin olunan bağımsız dış denetim şirketi ve bağımsız dış denetim sözleşmesinin onaylanması konusunda görüşme ve karar, 8. Yönetim Kurulu üyelerinin huzur hakları ile Denetçi ücretlerinin belirlenmesi konusunun görüşülerek karara bağlanması, 9. TTK. 334 ve 335. maddeleri uyarınca Yönetim Kurulu üyelerine izin verilmesi, 10. 2009 yılı içinde yapılan bağış ve yardımlar konusunda bilgilendirme ve görüşme, 11. Şirket’in üçüncü kişilerin borcunu temin için verdiği teminatlarla ilgili bilgilendirme ve görüşme, 12. Şirket Ana Sözleşmesi’nin üçüncü maddesinde yapılan değişiklik hakkında görüşme ve karar, 13. Dilekler, kapanış. 5 ÇİMENTAŞ İZMİR ÇİMENTO FABRİKASI TÜRK A.Ş. YÖNETİM KURULU’NUN 05.02.2010 TARİH 1309 SAYILI TOPLANTISINDA TADİLİNE KARAR VERDİĞİ ANA SÖZLEŞME’NİN AMAÇ ve KONU BAŞLIKLI 3. MADDESİNİN TADİL TASARISIDIR. ESKİ ŞEKİL AMAÇ ve KONU MADDE 3 Şirket’in amaç ve konusu şunlardır. A-1) Çimento, kireç, kimyevi kireç, kireç kaymağı, kırmataş, kum, hazır harç, hazır beton, hafif beton, hafif agrega ve benzeri yapı elemanları ile bunlardan veya kil, ahşap, plastik ve diğer maddelerden mamul yer karosu, tuğla, kiremit, büz, künk, briket, taban ve çatı kaplaması, yalıtım malzemesi gibi her türlü yapı malzemesinin üretimini, yapımını, ticaretini, dışalım ve dışsatımını yapmak, A-2) Kağıttan veya diğer maddelerden mamul torba ve ambalaj malzemesinin üretimini, yapımını, ticaretini, dışalım ve dışsatımını yapmak, A-3) Özel hukuksal düzenlemeler saklı kalmak üzere, her türlü maden, taşocağı ve benzeri yerüstü ve yeraltı doğal zenginliklerin istihracını, üretimini, ticaretini, dışalım ve dışsatımını yapmak, A-4) Her türlü inşaat, taahhüt ve teknik danışmanlığı yapmak, A-5) Enerji üretim santralları kurmak ve işletmek, A-6) Her türlü kara, deniz ve hava ulaşım araçları ile yurtiçi ve yurtdışı nakliyecilik yapmak, A-7) Her türlü gıda maddelerinin üretimini, dışalım ve dışsatımını yapmak, lokanta, kafeterya, pastane ve benzerlerini açmak ve işletmek, A-8) Şirket, yukarıdaki bentlerde yazılı işlemlerle ilgili olarak her türlü mamul, yarı mamul, ham ve yardımcı madde, malzeme, makine, alet, teçhizat, tesisat ve taşıma araçlarının istihracını, üretimini, yapımını, dışalımını, dışsatımını, ticaretini, temsilciliğini, acenteliğini, bayiliğini, proje, önolurluluk, araştırma, geliştirme çalışmaları, kontrollük ve benzeri hizmetleri yapabilir; kiralama, işletme ve taşıma işleri ile bu işlerden elde edilen döviz haklarını, döviz büfesi işletmemek ve kambiyo taahhüdünde bulunmamak kaydıyla ve konusu ile ilgili tüm hakları kullanıp kullandırabilir, devralıp devredebilir. Maden, taşocağı ve doğal zenginliklerle ilgili diğer hukuksal düzenlemeler çerçevesinde arama, önişletme, işletme ve benzeri konusuyla ilgili her türlü ruhsatnameleri, imtiyazları, marka, patent, ihtira beratı, bröve, teknik bilgi, teknik yardım ve fikri hakları istihsal ve iktisab ederek, devralıp devredebilir. Yukarıdaki bentlerde yazılı işlerle ilgili işletme, şirket ve tesisler kurabilir, mevcut işletme, şirket, tesis veya kişisel girişimlere katılabilir bunlarla bu amaçlar uğrunda anlaşmalar yapabilir, her türlü şirketlerin pay senetlerini, menkul kıymetler portföyü işletmemek ve aracılık işlemlerinde bulunmamak üzere, satın alıp satabilir. A-9) Vergi mevzuatının izin verdiği azami miktarla sınırlı kalmak ve Sermaye Piyasası mevzuatı ile bu konuda Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yayınlanan tebliğlerde belirtilen esaslara uymak sureti ile çeşitli amaçlarla kurulmuş olan vakıflara ve bu gibi kişi ve/veya kurumlara bağış ve yardımlarda bulunabilir. 6 A-10) Şirket, yukarıda yazılı amaçlarla ilgili olan her türlü hukuki, mali, ticari ve sınai işlemleri yapabileceği gibi benzer iştigal konularına sahip Türk ve yabancı şirketler ile birleşebilir veya bunları devralabilir, iştigal konusu dahilindeki işlemlerin yerine getirilebilmesi için taşınır ve taşınmaz mallar ile diğer her türlü ayni hakları edinip satabilir, bu hukuki hükümler ve şekiller çerçevesinde bunlarla ilgili her türlü temellük ve tasarruf işlemleri yapabilir, bunlar üzerinde rehin, ipotek, ve intifa, irtifak dahil diğer tüm ayni ve kişisel hakları tesis ve terkin edebilir, leyh ve aleyhindeki ipotekleri, ayni ve kişisel hakları, taşınır ve taşınmaz mal yükümlülüklerini fek ve terkin edebilir, yatırımcıların aydınlatılmasını teminen özel haller kapsamında Kurul’ca aranacak gerekli açıklamaların yapılması kaydıyla kefil olup kefaleti kabul edebilir, üçüncü şahsın edimini taahhüt edebilir, edimi taahhüdü kabul edebilir, taşınır ve taşınmaz mal alım ve satım vaadi sözleşmeleri yapabilir, kat irtifakı ve kat mülkiyeti tesis edebilir. YENİ ŞEKİL AMAÇ ve KONU MADDE 3 Şirket’in amaç ve konusu şunlardır. A-1) Çimento, kireç, kimyevi kireç, kireç kaymağı, kırmataş, kum, hazır harç, hazır beton, hafif beton, hafif agrega ve benzeri yapı elemanları ile bunlardan veya kil, ahşap, plastik ve diğer maddelerden mamul yer karosu, tuğla, kiremit, büz, künk, briket, taban ve çatı kaplaması, yalıtım malzemesi gibi her türlü yapı malzemesinin üretimini, yapımını, ticaretini, dışalım ve dışsatımını yapmak, A-2) Kağıttan veya diğer maddelerden mamul torba ve ambalaj malzemesinin üretimini, yapımını, ticaretini, dışalım ve dışsatımını yapmak, A-3) Özel hukuksal düzenlemeler saklı kalmak üzere, her türlü maden, taşocağı ve benzeri yerüstü ve yeraltı doğal zenginliklerin istihracını, üretimini, ticaretini, dışalım ve dışsatımını yapmak, A-4) Her türlü inşaat, taahhüt ve teknik danışmanlığı yapmak, A-5) Enerji üretim santralları kurmak ve işletmek, A-6) Her türlü kara, deniz ve hava ulaşım araçları ile yurtiçi ve yurtdışı nakliyecilik yapmak, A-7) Her türlü gıda maddelerinin üretimini, dışalım ve dışsatımını yapmak, lokanta, kafeterya, pastane ve benzerlerini açmak ve işletmek, A-8) Şirket, yukarıdaki bentlerde yazılı işlemlerle ilgili olarak her türlü mamul, yarı mamul, ham ve yardımcı madde, malzeme, makina, alet, teçhizat, tesisat ve taşıma araçlarının istihracını, üretimini, yapımını, dışalımını, dışsatımını, ticaretini, temsilciliğini, acenteliğini, bayiliğini, proje, önolurluluk, araştırma, geliştirme çalışmaları, kontrollük ve benzeri hizmetleri yapabilir; kiralama, işletme ve taşıma işleri ile bu işlerden elde edilen döviz haklarını, döviz büfesi işletmemek ve kambiyo taahhüdünde bulunmamak kaydıyla ve konusu ile ilgili tüm hakları kullanıp kullandırabilir, devralıp devredebilir. Maden, taşocağı ve doğal zenginliklerle ilgili diğer hukuksal düzenlemeler çerçevesinde arama, önişletme, işletme ve benzeri konusuyla ilgili her türlü ruhsatnameleri, imtiyazları, marka, patent, ihtira beratı, bröve, teknik bilgi, teknik yardım ve fikri hakları istihsal ve iktisab ederek, devralıp devredebilir. Yukarıdaki bentlerde yazılı işlerle ilgili işletme, şirket ve tesisler kurabilir, mevcut işletme, şirket, tesis veya kişisel girişimlere katılabilir bunlarla bu amaçlar uğrunda anlaşmalar yapabilir, her türlü şirketlerin pay senetlerini, menkul kıymetler portföyü işletmemek ve aracılık işlemlerinde bulunmamak üzere, satın alıp satabilir. A-9) Vergi mevzuatının izin verdiği azami miktarla sınırlı kalmak ve Sermaye Piyasası mevzuatı ile bu konuda Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yayınlanan tebliğlerde belirtilen esaslara uymak sureti ile çeşitli amaçlarla kurulmuş olan vakıflara ve bu gibi kişi ve/veya kurumlara bağış ve yardımlarda bulunabilir. A-10) Şirket, yukarıda yazılı amaçlarla ilgili olan her türlü hukuki, mali, ticari ve sınai işlemleri yapabileceği gibi benzer iştigal konularına sahip Türk ve yabancı şirketler ile birleşebilir veya bunları devralabilir, iştigal konusu dahilindeki işlemlerin yerine getirilebilmesi için kendi adına taşınır ve taşınmaz mallar ile diğer her türlü ayni ve şahsi hakları edinip satabilir, kullanabilir, bunlar üzerinde tüm ayni ve kişisel hakları tesis, tadil ve terkin edebilir, leyh ve aleyhindeki ipotekleri, ayni ve kişisel hakları, taşınır ve taşınmaz mal yükümlülüklerini tesis, tadil, fek ve terkin edebilir. A-11) Şirket’in üçüncü şahısların borcunu temin amacıyla üçüncü kişiler lehine garanti, kefalet, teminat vermesi veya ipotek dahil rehin hakkı tesis etmesi hususlarında Sermaye Piyasası Mevzuatı çerçevesinde belirlenen esaslara uyulur. A-12) Şirket, lehine tesis edilecek her türlü kefaleti, garantiyi, rehinleri, ipotekleri, ayni ve kişisel hakları, taşınır ve taşınmaz mal yükümlülüklerini kabul edebilir. 7 YÖNETiM KURULU RAPORU Sayın Ortaklarımız, Şirketimiz’in 2009 yılı faaliyetleri ve sonuçlarının görüşülerek karara bağlanacağı 59. Olağan Genel Kurul Toplantımızda birlikte olmaktan mutluyuz, kıvançlıyız. 2008 yılında ABD konut piyasasında başlayan, finansal piyasaların ardından reel sektörü etkisi altına alan, IMF yetkililerinin “dünya ekonomisinin1930’lu yıllardan buyana karşılaştığı en tehlikeli finansal şok” olarak tanımladığı kriz dönemi; sürdürülebilir büyüme için koşulların kırılgan olduğu bir yıl olarak geçmiştir. 2008 yılında resesyona giren ekonomiler, 2009 yılının ikinci yarısına kadar resesyonu yaşamıştır. 2009 yılının ikinci yarısına ilişkin göstergeler küresel ekonominin toparlanma eğilimine girdiğini göstermektedir. Bu süreçte özellikle gelişmiş ülkelerde uygulamaya konulan geniş kapsamlı parasal ve mali teşvik programları son dönemdeki toparlanma eğiliminin temel kaynağını oluşturmuştur. Ne var ki, gelişmiş ülkeler tarafından uygulanan bu genişleyici maliye politikalarının bir sonucu olarak hızla artan bütçe açıkları ve kamu borç stokları ile özellikle bankacılık sektöründeki kırılganlıkların halen devam ediyor olması, küresel büyümenin kalıcı bir nitelik kazanması önündeki en önemli engeller olarak görülmektedir. Bu çerçevede, yılın son çeyreğinde küresel büyüme tahminleri sınırlı bir miktarda yukarı doğru güncellense de anılan gelişmeler de dikkate alındığında toparlanmanın yavaş ve kademeli, hatta inişli çıkışlı bir seyir izleyebileceğini işaret etmektedir. Dünya Ekonomik Raporu’na göre 2009 yılında ABD ekonomisi %2,7, Alman ekonomisi %5,3, Fransa %2,9, İtalya %5,1, İngiltere %4,4 oranında daralırken Çin ekonomisi %8,5, Hindistan %5,4, Brezilya ise %4,8 oranında büyüme gösterdi. IMF yetkilileri ekonomileri güçlendirmek için uluslararası finansal sistemde geniş ölçekli reformlara ihtiyaç olduğunu,bankaların hükümet desteğine rağmen hala borçlarını çevirecek ve kredi hacmini artırabilecek güce sahip olmadıklarını belirtirken, kredi hacmindeki daralmanın ülkelerin büyümesinin önünde en büyük risk olduğunu açıklamışlardır. Küresel krizin Türkiye’yi de olumsuz etkilemesi sonucu ekonomi %6,5 oranında daralırken buna bağlı olarak enflasyon %6,3, işsizlik ise %14,6 olarak gerçekleşmiştir. Kuvvetli bir sermaye yapısına sahip olan finans sektörümüz, bu krizden yara almadan kurtulduysa da uyguladıkları kredi musluklarının kapatılması sonucu sanayi kurumları zor durumda kalmış, finansman maliyetlerinin yükselmesine bağlı olarak reel sektörde önemli sıkıntılar yaşanmıştır. IMF ile anlaşmanın ertelenmiş olması 2010 yılı ile ilgili kaygıların arttığı endişesini kuvvetlendirmiştir. Genel ekonomik ve siyasi ortamda yaşanan bu olumsuzluk ve belirsizlikler doğal olarak dahil olduğumuz inşaat sektörüne de olumsuz olarak yansımış ve 2009 yılının ilk 9 aylık döneminde inşaat sektörü %19,50 oranında küçülmüştür. Bu durumun çimento sektörüne yansıması yurtiçi talepte ciddi düşüşler olarak gerçekleşmiştir. Yurtiçindeki olumsuz koşullara rağmen yeni ihracat pazarları yaratılması ile üretim ve satışlarda bir önceki yıla göre az da olsa büyüme sağlanması başarılmıştır. 8 Özellikle altyapı yatırımlarının Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde yoğun olarak yürütülüyor olmasına bağlı olarak, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde çimento talebinin arttığı, diğer bölgelerde ise çimento talebinin gerilediği görülmektedir. Faaliyetlerinin büyük bölümü %12 küçülen Marmara ile %15 küçülen Ege gibi batı bölgelerinde yoğunlaşan Grubumuz’un iç satışları da bu krizden olumsuz yönde etkilenmiştir. İç pazardaki bu dönüşüm nedeniyle iç satışlar ile iharacat arasındaki dengeler ihracat lehine değişime uğramıştır. 2009 yılında yaklaşık olarak %50 oranında artan ihracat miktarı ile daha önceki yıllarda %25-30 civarında olan ihracatın toplam satışlara oranı İtalya ve İsrail ağırlıklı ana pazar alanları korunarak, Bulgaristan, Mısır, Gambiya, Angola ve Sudan gibi yeni pazar alanlarının ilavesi suretiyle, 2009 yılında yaklaşık %40’a ulaşmıştır. 2008 yılında 44,7 milyon ton olan klinker üretimi ve 51.4 milyon ton olan çimento üretiminin 2009 yılında 46 milyon ton klinker, 54 milyon ton çimento olarak gerçekleşeceği ve çimento iç satışlarının 39 milyon tonda kalacağı tahmin edilmektedir. . Bu duruma ek olarak, pazardaki sert rekabet ve düşük talebin neden olduğu baskılar %6 civarındaki enflasyona rağmen fiyatlarda da gerilemeye sebep olmuştur. Bu çerçevede Şirketimiz, krizin etkilerini en aza indirmek ve krizin üstesinden gelebilmek adına işletme sermayesi, maliyetler ve net finansal durum üzerine odaklanmıştır. Bu kapsamda, işletme sermayesi açısından Grup’un durumu iyileştirilmiş, yakıt ve enerji tüketimi optimize edilerek ve alternatif hammadde kaynakları bulunarak Şirket’in gerek sabit gerekse değişken maliyetlerini düşürmek adına acil durum tedbirleri alınmıştır. Ayrıca, 2009 yılı içerisinde gerçekleştirilen sermaye artırımı ile de Şirket borçları yeniden yapılandırılarak finansal yapı güçlendirilmiştir. Şirketimiz, maliyet düşürücü çabaları çerçevesinde, alternatif yakıt kullanımı ve temini konularında çeşitli çalışmalar yapmış ve bu kapsamda, güvenilir ve sürdürülebilir alternatif yakıt teminini sağlamak adına ve bu amaca yönelik olarak atık bertarafı faaliyetleri ile iştigal etmek üzere Recydia Atık Yönetimi, Yenilenebilir Enerji Üretimi, Nakliye ve Lojistik Hizmetleri San. ve Tic. A.Ş. (kısaca “Recydia A.Ş.”) şirketini kurmuştur. Bu hedefler doğrultusunda bağlı ortaklık Recydia A.Ş., tehlikeli atık bertarafı alanında faaliyete geçen Serhat Atık A.Ş. şirketinin sermayesinin %70’inin devralınması işlemini gerçekleştirmiştir. Devir işlemi sonrasında Serhat Atık A.Ş.’nin Ünvanı, “Süreko Atık Yönetimi Nakliye Lojistik San. ve Tic. A.Ş.” olarak değiştirilmiştir. Yapılan tüm bu çabalar ve emekler sonucunda Çimentaş UFRS’ye uygun olarak hazırlanan konsolide mali tablolarında da görüleceği üzere 57.552.000 vergi öncesi kâr elde etmiştir. Grup’a bağlı Elazığ fabrikamız 12.827.068 .TL; Kars fabrikamız ise 13.910.350.-TL vergi sonrası kâr elde etmiştir. Faaliyette bulunduğumuz bir diğer sektör olan hazır beton sektörü ise 2009 yılında önemli ölçüde gerileme içine girmiştir. Yapılan değerlendirmelere göre Pazar %16 oranında gerilemiştir. Buna rağmen Çimbeton A.Ş bölge pazarındaki etkinliğini korumayı başarmıştır. Ana işi termik santral küllerinin ilgili sektörlere pazarlanması olan Grup şirketimiz İlion A.Ş., hesap dönemini vergi sonrası 744.040.TL kârla kapatmıştır. Destek A.Ş., Çimentaş Eğitim ve Sağlık Vakfı’na katkılarını sürdürmüştür. Sayın ortaklarımız, Zorlu bir dönemi geride bıraktığımız 2009 yılında yukarıdaki başarılı sonuçlara ulaşılmasında özveriyle çalışan yönetici ve çalışanlarımıza Yönetim Kurulu adına teşekkürlerimi sunarım Saygılarımla WALTER MONTEVECCHI Yönetim Kurulu Başkanı ve Murahhas Aza 9 10 GiRiŞ RAPOR DÖNEMİ 01.01.2009 - 31.12.2009 Dönem İçinde Yönetim Kurulu’nda Görev Alanlar Walter Montevecchi Francesco Caltagirone Mehmet Nazmi Akduman Francesco Gaetano Caltagirone Alessandro Caltagirone Fabio Gera Mario Ciliberto Riccardo Nicolini Massimiliano Capece Minutolo Yönetim Kurulu Başkanı ve Murahhas Aza Yönetim Kurulu Başkan Vekili Yönetim Kurulu Üyesi Yönetim Kurulu Üyesi Yönetim Kurulu Üyesi Yönetim Kurulu Üyesi Yönetim Kurulu Üyesi Yönetim Kurulu Üyesi Yönetim Kurulu Üyesi 25.04.2008-31.03.2011 25.04.2008-31.03.2011 25.04.2008-31.03.2011 25.04.2008-31.03.2011 25.04.2008-31.03.2011 25.04.2008-31.03.2011 25.04.2008-31.03.2011 25.04.2008-31.03.2011 25.04.2008-31.03.2011 Dönem içinde Denetim Kurulu’nda görev alanlar Sıtkı Şükürer Bumin Anal Denetim Kurulu Üyesi Denetim Kurulu Üyesi 25.04.2008-31.03.2011 25.04.2008-31.03.2011 Yetki Sınırları Sermaye Piyasası Kanunu, T.Ticaret Kanunu, Şirket Ana Şözleşmesi ve ilgili mevzuatta gösterilen yetkilere sahiptir. Dönem içinde ana ortak Cementir Holding SpA’nın benimsediği özkaynak ağırlıklı finansman modeli çerçevesinde Cementir Holding SpA tarafından 94.400.000-TL karşılığı 45.000.000 Euro sermaye avansı gönderilmiş, bu avans Şirket’in banka borçlarının kapatılmasında kullanılmış, yönetim kurulu 28.07.2009 tarihinde aldığı kararla sermaye artırımı yapmak suretiyle sermaye avansını şirket özkaynaklarına ilave etmiştir. Kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş ve kayıtlı sermaye tavanı 200.000.000-TL (İkiyüzmilyon Türk Lirası) olan Şirketimiz Yönetim Kurulu 28.07.2009 tarihli kararı ile 75.749.968-TL. (Yetmişbeşmilyon yediyüzkırkdokuzbindokuzyüzaltmışsekiz Türk Lirası) olan mevcut çıkarılmış sermayesinin nakden 11.362.495,20 –TL (Onbir milyon Üçyüzaltmışikibin Dörtyüzdoksanbeş Türk Lirası Yirmi kuruş) artırılarak 87.112.463,20 TL’na (Seksenyedi milyon Yüzonikibin Dörtyüzaltmışüç Türk Lirası Yirmi kuruş) yükseltilmesine karar vermiştir. Sermaye Piyasası Kurulu’nun 17.11.2009 tarih ve 96/932 sayılı kayda alma belgesi ile Şirketimiz’in çıkarılmış sermayesinin, nakden artırılmak suretiyle, nominal olarak 11.362.495,20-TL artırılarak 75.749.968-TL’den 87.112.463,20-TL’ye yükseltilmesine ilişkin sermaye artırımı işlemine izin verilmiş olup sermaye artırım işlemlerinin tamamlandığı Sermaye Piyasası Kurulu’nun 31.12.2009 tarih ve 14917 sayılı yazısı ile teyid edilmiştir. Anılan sermaye artırımı işleminin tamamlandığı Şirket Yönetim Kurulu tarafından tespit ve teyid edilerek ilgili durum 08.01.2010 tarihinde Ticaret Sicili’ne tescil edilmiş olup tescile ilişkin ilan 11.01.2010 tarihinde T.Ticaret Sicil Gazetesi’nde ilan edilmiştir. Şirket, üretim faaliyetlerini İzmir ve Trakya işletmelerinde sürdürmektedir. Klinker üretimi İzmir 11 işletmesinde 2 döner fırında, Trakya işletmemizde 1 döner fırında; çimento üretimi ise İzmir işletmesinde 4 değirmende, Trakya işletmesinde 3 değirmende yapılmaktadır. Çimento üretim tesislerimizin performansını etkileyen temel faktörler Türk çimento sanayiini etkileyen temel faktörlerden farklı olmayıp, bu faktörlerin başlıcaları: • Plansız olarak verilen teşviklerin yarattığı üretim fazlasının yıllar itibariyle artışının yanı sıra kurulum aşamasındaki fabrikaların bir bölümünün devreye alınması sonucu mevcut kapasite fazlasının daha da yükselmesi • Talep yetersizliği nedeniyle pazarda yaşanan yoğun rekabet, •Üretimde kullanılan enerji maliyetlerinin uluslararası enerji maliyetlerine göre yüksekliği olarak kendini göstermiştir. 2008 yılının ikinci yarısında başlayıp tüm dünyaya yayılan ekonomik kriz, 2009 yılı başından itibaren tüm dünyayı ve Türkiye’yi etkisi altına almıştır. Konuyla ilgili olarak uluslararası kuruluşlar yaptıkları değerlendirmelerde dünya ekonomisinin büyüme yerine küçüldüğünü, dünya ticaret hacminin ise önemli sayılabilecek bir oranda daraldığını belirtmişlerdir. Türkiye ekonomisi de bu süreçte önemli bir oranda daralmış ve küçülmüştür. Bu küçülmenin en çok hissedildiği sektörlerin başında da ne yazık ki inşaat sektörü yer almış ve 2009’un ilk 9 aylık döneminde sektörde kaydedilen küçülme %19,50’ye ulaşmış, inşaat sektörü krizden ve ekonomide 4 çeyrek art arda yaşanan daralmadan en fazla etkilenen sektör olmuştur. İnşaat sektöründe yaşanan bu olumsuzlukların çimento sektörüne yansıması talepte daralma ve buna bağlı olarak fiyatlarda düşüş olarak gerçekleşmiştir. Sadece bir gösterge olması açısından inşaat yapma isteğini ortaya koyan “yapı ruhsatı istatistikleri”nde yaşanan ciddi küçülme bile tek başına talep daralmasının boyutunu göstermeye yeterlidir. 2009 yılının ilk 9 aylık döneminde toplam bina sayısında %14,8, yüzölçümünde %19,6 ve değerinde (TL) %25,10 oranında daralma yaşanmıştır. Öte yandan, hem ekonominin hem de inşaat sektörünün büyüme performansında belirleyici rol oynayan özel sektör yatırımlarında da yüksek oranda düşüşler yaşanmıştır. İç pazarda ve bölge pazarında yaşanan bu olumsuzluklar, ihracatla kompanse edilmiştir. İtalya ve İsrail ağırlıklı ana pazar alanları korunarak, Bulgaristan, Mısır, Gambiya, Angola ve Sudan yeni pazar alanlarına ilave edilmiş, Cezayir pazarında yer edinme çalışmaları başlatılmıştır. Topluluk şirketlerinin 2009 yılı çimento ihracatı önceki yıla göre %50 oranında arttırılmıştır. Sektördeki tüm işletmelerin mali performanslarının yükseltilmesi için; • Enerji ve kömür maliyetlerinde oluşan artışlar giderilmeli, • Konut üretimi konusunda kamu destekli konut finansmanına ilişkin düzenleme yapılmalı, • Beton yol konusunda yatırımcılar desteklenmeli, • Daha yüksek oranda ihracat yapılmasını sağlayacak teşvik ve kur politikaları desteklenmeli, • İnşaat sektörü için önemli bir boyut olan kamu yatırımları artırılmalı buna ek olarak özel sektör yatırımları da teşvik edilmelidir. 12 Bilindiği üzere; çimento sektörünün en önemli maliyetlerinden biri yakıt giderleridir. Son yıllarda yakıt fiyatlarında ciddi dalgalanmalar yaşanmış ve halen yaşanmaktadır. Bir yandan bu riski minimize etmek diğer yandan çimento üretiminde kullanılan enerji kaynaklarını optimize edebilmek ve çeşitlendirmek amacıyla Şirketimiz, alternatif yakıt kullanımı ve temini konularında çeşitli çalışmalar yapmış ve bu kapsamda, güvenilir ve sürdürülebilir alternatif yakıt teminini sağlamak adına ve bu amaca yönelik olarak atık bertarafı faaliyetleri ile iştigal etmek üzere 5.500.000,00 TL sermayeli Recydia Atık Yönetimi, Yenilenebilir Enerji Üretimi, Nakliye ve Lojistik Hizmetleri San. ve Tic. A.Ş. (kısaca “Recydia A.Ş.”) şirketini kurmuştur. Bu hedefler doğrultusunda bağlı ortaklık Recydia A.Ş., tehlikeli atık bertarafı alanında faaliyete geçen Serhat Atık A.Ş. şirketinin sermayesinin %70’inin devralınması işlemini gerçekleştirmiştir. Serhat Atık A.Ş. “tehlikeli atık bertarafı” sektöründe faaliyette bulunmak üzere kurulmuş olup Manisa/Kula’da tehlikeli atık bertaraf tesisi kurmak üzere gerekli izin ve ruhsatları almış, tesis yatırımına başlamış ve atık konusunda bazı ön lisans ve çalışma izinlerini temin etmiştir. Devir işlemi sonrasında Serhat Atık A.Ş.’nin Ünvanı, Süreko Atık Yönetimi Nakliye Lojistik San. ve Tic. A.Ş. olarak değiştirilmiştir. 2009 yılı yatırımlarını, tasarrufa yönelik yatırımlar, modernizasyona yönelik yatırımlar, alternatif hammadde temin ve kullanımına yönelik yatırımlar ve çevre yatırımları olarak 4 ana başlıkta toplayabiliriz. Bunun dışında atık maddelerin yakılabilmesini temin amacıyla alev borusu besleme sistemi yapılmış, Çimentaş ve diğer 3 çimento fabrikasının maden ruhsatları için “Doğaya Yeniden Kazandırma Planı” hazırlatılmıştır. Çevre ve Orman Bakanlığı’ndan alınan lisans ile birçok tehlikeli atık fabrikamızda ek yakıt olarak kullanabilir hale getirilmiştir. İşletmelerin finansman modeli ana ortak Cementir Holding SpA’nı belirlediği özkaynak ağırlıklı finansman modeli çerçevesinde yürütülmektedir. Sermaye Piyasası mevzuatına ve kurul muhasebe standartlarına göre finansal tablolara alınmamış değerleri bulunmayan şirketin, önceki yılla karşılaştırmalı rasyoları aşağıdadır. ORAN 2008 2009 Cari Oran 0,77 1,32 Likidite Oranı Borçlar / Aktif Borçlar / Özsermaye Özsermaye / Aktif Satışlara göre kârlılık 0,45 0,50 0,99 0,50 0,25 0,90 0,32 0,38 0,64 0,19 Genel Müdür-Murahhas Aza Çimentaş Grubu Murahhas Üyesi ve Genel Müdürü Sayın Mehmet Nazmi Akduman, Grubumuz’dan kendi isteğiyle ayrılmaya karar vermiştir. Sayın Mehmet Nazmi Akduman, derin profesyonel bilgisi ve uluslararası tecrübesi ile Grubumuzun büyüme sürecinde büyük katkılarda bulunmuştur. Genel Müdürlük görevi geçici olarak Yönetim Kurulu Başkanı tarafından yürütülecektir. Sayın Akduman’ın Çimentaş Yönetim Kurulu üyeliği devam etmektedir. Yurtdışı Operasyonlar Genel Müdürü Çimentaş Grubu, global ekonomik krizin tüm dünyada ve özellikle Rusya’da yarattığı güçlü etkiler nedeniyle, genişleme planlarını gözden geçirmeye ve yurtdışında kapasite kurma çalışmalarını ertelemeye karar vermiştir. Bu nedenle Yurtdışı Operasyonlar Genel Müdürlük pozisyonu iptal edilmiştir. Bu çerçevede, Bay Paolo Luca Bossi, 02.06.2009 tarihi itibariyle Şirketimizdeki görevinden ayrılarak Cementir Grubu’nun başka bir şirketinde göreve başlamıştır. Yönetim Bilgi Sistemleri Direktörü Yönetim Bilgi Sistemleri Direktörü Bay Gino Corsi, 31.07.2009 tarihi itibariyle, görevinden ayrılmıştır. Adı Soyadı Görev Ünvanı Walter Montevecchi Mustafa Güçlü Ergün Olgun İsmail Ali Özinönü Ali İhsan Özgürman Erciyes Edipoğlu Dario Nichetti Yönetim Kurulu Başkanı ve Murahhas Aza Genel İlişkiler Koordinatörü Teknik İşler Direktörü Pazarlama ve Satış Direktörü Mali ve İdari İşler Direktörü İnsan Kaynakları Direktörü Yatırımlardan Sorumlu Direktör Yardımcısı 13 Çalışan personelin ücret ve sosyal hakları mevcut ve potansiyel finansal durum dikkate alınarak performans ve liyakat esasına göre belirlenmektedir. 2008-2009-2010 yıllarını kapsayan toplu iş sözleşmesi imzalanmış, bu sözleşme ile işçi statüsündeki çalışanlarımızın ücret ve sosyal haklarında artış gerçekleştirilmiştir. Hesap dönemi içinde yapılan bağış ve yardımların toplamı 75.494 TL olup bunun 65.861 TL’lık bölümü nakdi, 9.633 TL’lık bölümü ayni bağışlardan oluşmaktadır. Yapılan bağışların toplam satışlara oranı on binde 1,6’dır. Sermaye Piyasası Kurulu’nun 09.09.2009 tarih ve 28/780 sayılı toplantısında alınan ve 2009/40 sayılı haftalık bültenle duyurulan kararı uyarınca, payları borsada işlem gören şirketlerin üçüncü şahısların borcunu temin amacıyla verecek oldukları teminat, rehin ve ipoteklere ilişkin sınırlama getirilmiş olup bu şirketlerin ilk olağan genel Kurul toplantısında kurul kararı çerçevesinde ana sözleşmelerinde değişiklik yapmaları zorunlu tutulmuştur. Buna uygun olarak, Şirketimizin 05.02.2010 tarih ve 1309 no.’lu toplantısında alınan karar uyarınca Şirket Ana Sözleşmesi’nin “Amaç ve Konu” başlıklı 3. maddesinin değiştirilmesine karar verilmiştir. Bu kapsamda aynı konu ile ilgili olarak şirket kayıtları incelendiğinde Çimentaş’ın üçüncü kişilerin borçlarını teminen vermiş olduğu herhangi bir teminat olmadığı anlaşılmaktadır. 1950 yılında bölgenin ilk fabrikası olarak kurulan Çimentaş geçen zaman içinde sürekli olarak kendini hem modernize etmiş, hem de kapasitesini büyütmüştür. 2001 yılından itibaren Cementir topluluğu içinde yer alan Çimentaş, ülkenin de en büyük katma değer üreten kurumlarından biridir. 14 KURUMSAL YÖNETiM İLKELERi UYGULAMALARI I. PAY SAHİPLERİ I.1. Pay Sahipleri ile İlişkiler Birimi Şirketimiz’in mevcut ortaklık yapısı çerçevesinde şirket bünyesinde bağımsız bir “Paysahipleri ile İlişkiler” birimi bulunmamakla birlikte, paysahipleri ile ilişkiler Mali ve İdari İşler Direktörlüğü ile koordinasyonlu olarak Hukuk İşleri Müdürlüğü birimince yürütülmektedir. Bu çerçevede söz konusu iş ve işlemler, Mali ve İdari İşler Direktörlüğü ile koordinasyon içerisinde, Şirket Hukuk İşleri Müdürü Av. Kayhan Karabayır tarafından yerine getirilmektedir. Birimin başlıca faaliyetleri, gerek paysahipleri gerekse SPK ve İMKB ile olan ilişkilerin yürütülmesi noktasında yoğunlaşmaktadır. Buna bağlı olarak, Şirket hisse senetlerinin takibi, paysahiplerinin ortaklık hakları ile ilgili işlemleri, Şirket faaliyetlerinin yakından izlenmesi suretiyle oluşan özel durumların kamuya açıklanması ve Şirket Genel Kurul Toplantıları’nın düzenlenmesidir. Dönem içerisinde, yatırımcı kişi ve kurumlar ile aracı kurumlar tarafından şirketimize ulaşan 15 adet başvuru yanıtlanmış ve ilgililerin talepleri karşılanmıştır. I.2. Pay Sahiplerinin Bilgi Edinme Hakları Dönem içinde pay sahipleri ile yatırımcılar ve aracı kurumlardan gelen bilgi talepleri özellikle faaliyet raporu istekleri ile 2008 yılı kâr dağıtımı ile yıl içerisinde gerçekleştirilen sermaye artırımı hususlarında yoğunlaşmıştır. Bu talepler yukarıda da değinildiği üzere ilgililerine gerekli açıklamalar yapılarak ve dökümanlar temin edilerek karşılanmıştır. Pay sahiplerinin haklarının kullanımı ile ilgili gelişmelerin elektronik ortamda yayınlanması ile ilgili çalışmalar devam etmektedir. Mevcut durumda, bu gelişmeler yasal düzenlemeler çerçevesinde duyurulmaktadır. Şirket Ana Sözleşmesi’nde özel denetçi atanması bireysel bir hak olarak düzenlenmemiş olup, dönem içinde özel denetçi tayini talebi olmamıştır. I.3. Genel Kurul Bilgileri Dönem içinde; 16 Nisan 2009 tarihinde 2008 yılı olağan Genel Kurul Toplantıları gerçekleştirilmiş olup; 2008 yılı Olağan Genel Kurul Toplantısı’nda %98 seviyesinde katılım gerçekleşmiştir. Toplantı nisapları konusunda Şirket Ana Sözleşmesi’nde özel bir hüküm bulunmamakta ve konu ile ilgili Türk Ticaret Kanunu (TTK) hükümleri esas alınmaktadır. Genel Kurul Toplantısı davetleri Sermaye Piyasası Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu hükümleri uyarınca gerekli ilanlar verilmek suretiyle yapılmaktadır. Pay senedi sahiplerinin genel kurula katılım amacıyla yapılan kayıt işlemleri TTK ve Sermaye Piyasası Kanunu hükümleri çerçevesinde yürütülmektedir. Olağan ve Olağanüstü Genel Kurul Toplantısı’na dair bilgiler, TTK uyarınca Şirket Merkezi’nde pay sahiplerinin tetkikine hazır bulundurulmaktadır. Şirket’in sevk ve idaresi TTK hükümleri çerçevesinde düzenlenmiş bulunduğundan önemli tutarda mal varlığı alımı-satımı-kiralanması gibi hususlarda Genel Kurul onayı aranmamakta ve bu gibi işlemler yasal düzenlemeler uyarınca yürütülmektedir. Pay sahiplerinin Genel Kurul’a katılımlarını kolaylaştırmak amacı ile ilan ve duyuruların yanı sıra genel kurul gündemini teşkil eden hususlardaki bilgilere erişim için gerekli özen gösterilmekte ve yasal düzenlemelerin gereklerine sadık kalınmaktadır. 15 Medya mensupları da Genel Kurul Toplantıları’na davet edilmekte ve hazır bulunmaktadır. Genel Kurul Toplantıları’na ilişkin tutanak ve belgeler, Şirket merkezinde sürekli olarak pay sahiplerinin tetkikine hazır bulundurulmaktadır. I.4. Oy Hakları ve Azınlık Hakları Şirketimiz hisse senetleri oyda imtiyaz hakkı vermemekte olup her bir hisse senedi, sahibine, 1 oy hakkı sağlamaktadır. Karşılıklı iştirak ilişkisi içinde olan şirketlerin oy kullanımı konusunda TTK’da yer alan “rey mahrumiyeti” kuralları uygulanmaktadır. Şirketimizdeki azınlık payları düşük olduğundan (%2 civarında) yönetimde temsil edilmemektedir. Şirket Ana Sözleşmesi’nde yönetim ve denetim kurulu seçimlerinde birikimli oy kullanma yöntemine yer verilmemiştir. I.5. Kâr Dağıtım Politikası ve Kâr Dağıtım Zamanı Şirket kârına katılım konusunda kurucu intifa senedi sahiplerine imtiyaz tanınmış olup Şirket kârından; vergiler ve yasal yükümlülükler ile geçmiş yıl zararının indirilmesinden sona kalan safi kârdan TTK’nun 466’ncı maddesi uyarında %5 kanuni ihtiyat akçesi ve Ana Sözleşme uyarınca %50 oranında I. Temettü ayrıldıktan sonra kalan miktarın %10’u “kurucu intifa senedi” sahiplerine dağıtılır. Yukarıda ifade olunduğu gibi, SPK’nca yayınlanan tebliğde I. temettü oranı %20 olarak öngörülmüş olmasına rağmen şirketimiz Ana Sözleşmesi’nde bu oran %50 olarak düzenlenmiştir. Bu durum, pay sahiplerinin kâr payı haklarının maksimize edilmesini sağlamaya yönelik bir politikanın ürünüdür. Ülkemizin genel ekonomik koşulları ile Şirketimiz’in mevcut durumu dikkate alınarak bu politikaya sadık kalınmaya çalışılmaktadır. Kâr dağıtımı konusunda yasal sürelere kesinlikle uyulmaktadır. I.6. Payların devri 2005 yılı Olağan Genel Kurul Toplantısı’nda karara bağlanan Ana Sözleşme değişikliği ile Şirket’in hisse senetlerinin tamamı hamiline hisse senedine dönüştürüldüğünden hisse devrini kısıtlayan özel bir hüküm bulunmamaktadır. II. KAMUYU AYDINLATMA ve ŞEFFAFLIK II.1. Şirket Bilgilendirme Politikası Mevzuatla belirlenenler dışında kamuyu bilgilendirme konusunda ayrı bir “Bilgilendirme Politikası” henüz yayınlanmamış olmakla birlikte, 6 Şubat 2009 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak 1 Mayıs 2009 tarihinde yürürlüğe giren Seri VIII No:54 sayılı “Özel Durumların Kamuya Açıklanmasına İlişkin Esaslar Tebliği” uyarınca çalışmalar sürmekte olup yeni dönem içerisinde neticelendirilecektir. II.2. Özel Durum Açıklamaları Dönem içerisinde Şirket tarafından 12 adet özel durum açıklaması yapılmış olup, bunlardan 4 adedi SPK/ İMKB tarafından yapılan istekler doğrultusunda ek açıklama niteliğindedir. SPK tarafından özel durum açıklamaları ile ilgili herhangi bir yaptırım ile karşılaşılmamıştır. II.3. Şirket İnternet Sitesi Şirketimiz adına tesis olunmuş www.cimentas.com isimli web sitesi 2009 yılı içerisinde hayata geçirilmiştir. 16 II.4. Gerçek Kişi Nihai Hakim Paysahip(lerinin) Açıklanması Şirketimiz’in gerçek kişi nihai hakim pay sahipleri bulunmamaktadır, hakim pay sahipleri tüzel kişi olup bu konuda faaliyet raporunda bilgi verilmektedir. II.5. İçeriden Öğrenebilecekler İçeriden öğrenebilecekler ile ilgili olarak kamuya herhangi bir açıklama yapılmamıştır. 6 Şubat 2009 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak 1 Mayıs 2009 tarihinde yürürlüğe giren Seri VIII No:54 sayılı “Özel Durumların Kamuya Açıklanmasına İlişkin Esaslar Tebliği” uyarınca çalışmalar yapılmaktadır. III. MENFAAT SAHİPLERİ III.1 ve 2. Menfaat Sahiplerinin Bilgilendirilmesi ve Yönetime Katılımı Menfaat sahipleri ile Şirket arasındaki ilişkiler tamamen yazılı sözleşmelere dayanmakta olup taraflar arasındaki ilişkiler sözleşme ile tanımlanan çerçevede yürütülmektedir. Gerek çalışanlar, gerekse diğer menfaat sahipleri ile zaman zaman yapılan toplantılar ile Şirket ve faaliyetleri hakkında bilgiler verilmektedir. Bunlar dışında yönetime katılma veya bilgilendirme noktalarında bir model oluşturulmamıştır. II.3. İnsan Kaynakları Politikası Grubumuz, iş ortamında organizasyonel verimliliğin ve bireysel becerilerin geliştirilmesi yoluyla rekabet avantajı ve özgün bir farklılık yaratmak için, yetkin bir yönetim ve çalışanlar topluluğu oluşturmak hedefini de benimsemiştir. Şirketimizin İK politikasının ana esaslarını aşağıdaki başlıklarla özetleyebiliriz; (i) Seçme ve Yerleştirme; yeni eleman alımlarında niteliklerin yükseltilmesi ve mevcut işgücü kalitesinin sürekli şekilde yükseltilmesi. (ii) Eğitim; mevcut insan kaynağının geliştirilmesi amacıyla meslek içi eğitim çalışmalarına ağırlık verilmesi (iii) Ücretlendirme; piyasa koşullarını da dikkate alan bir ücretlendirme sisteminin geliştirilmesi (iv) Motivasyon artırıcı aktiviteler; çalışanların aidiyet duygusunu ve çalışma motivasyonunu daha da üst seviyelere taşıyacak organizasyon ve düzenlemeler yapılması III.4. Müşteri ve Tedarikçilerle İlişkiler Hakkında Bilgiler Müşteri memnuniyeti konusunda Şirket’in ana politikası ürün ve hizmet kalitesinin birarada ve öncelikli olarak sağlanması üstüne kurulmuştur. Bu nedenle; ürün kalitesi sürekli olarak denetlenmekte, gelen müşteri önerileri de dikkate alınarak ürün kalitesi sürekli olarak denetlenmektedir. Hizmette kalite ise pazarlama ve satın alma birimlerindeki çalışanların önceliği olarak kabul edilmekte ve ürünün yanı sıra hizmet kalitesi de sürekli takip edilmektedir. III.5. Sosyal Sorumluluk Şirket, sosyal sorumluluk bilinci ve anlayışı çerçevesinde uzun yıllardan beri özellikle eğitim, sağlık ve spor alanlarında; kurduğu ÇESVAK Vakfı ve Çimentaş Amatör Atletizm İhtisas Spor Kulubü vasıtasıyla desteğini sürdürmektedir. Bu bağlamda dönem içinde çevre ile ilgili olarak herhangi bir yaptırım ile karşılaşılmamıştır. Şirket’in faaliyetlerinin ÇED mevzuatından önce başlamış olması nedeniyle ÇED raporu mevcut olmamakla birlikte diğer çevresel mevzuata tam uyum içerisinde çalışmaktadır. 17 IV. YÖNETİM KURULU IV.1. Yönetim Kurulu Yapısı, Oluşumu ve Bağımsız Üyeler Yönetim Kurulu Üyeleri Walter Montevecchi Francesco Caltagirone Mehmet Nazmi Akduman Francesco Gaetano Caltagirone Alessandro Caltagirone Fabio Gera Mario Ciliberto Riccardo Nicolini Alessandro Capece Minutolo Yönetim Kurulu Başkanı ve Murahhas Aza Yönetim Kurulu Başkan vekili Yönetim Kurulu Üyesi Yönetim Kurulu Üyesi Yönetim Kurulu Üyesi Yönetim Kurulu Üyesi Yönetim Kurulu Üyesi Yönetim Kurulu Üyesi Yönetim Kurulu Üyesi Şirket’in ortaklık yapısına bağlı olarak yönetim kurulunda bağımsız üyelere yer verilmemiştir. IV.2. Yönetim Kurulu Üyelerinin Nitelikleri Şirket Yönetim Kurulu üyelerinin tamamı SPK “Kurumsal Yönetim İlkeleri” IV.Bölümü 3.1.1, 3.1.2 ve 3.1.5 maddelerinde yer alan nitelikleri ile örtüşmektedir. Şirket Ana Sözleşmesi’nde Yönetim Kurulu üyelerinin niteliklerine ilişkin özel bir hüküm bulunmamaktadır. IV.3. Şirket’in Misyonu ve Vizyonu ile Stratejik Hedefleri Şirket, vizyon ve politikalarını tespit etmiş olmakla birlikte bunu bireysel olarak kamuya açıklamamıştır. Ancak bu hususlar çeşitli vesilerle pay sahipleri, çalışanlar ve kamuoyu ile zaman zaman paylaşılmaktadır. Buna göre Şirket’in vizyonu; iç pazarda lider, global pazarda marka ve yüksek kalitesiyle örnek gösterilen bir şirket olmaktır. Bu hedeflere ulaşmak için uygulanacak politikalar ise ürün ve hizmet kalitesini ön planda tutarak müşteri memnuniyetinin sağlanması, teknolojik gelişmelerin takibi, faaliyetlerinde iş güvenliği ve çevre duyarlılığının öncelikli olması şeklinde özetlenebilir. Şirket yönetiminde Yönetim Kurulu ve Yönetim Kurulu üyeleri arasından yetkilendirilen murahhas aza bulunmaktadır. Murahhas aza şirket üst yönetimi ile birlikte, her ay, aylık faaliyet sonuçlarını değerlendirmekte ve en az her üç ayda bir Yönetim Kurulu tarafından dönem faaliyetleri gözden geçirilmektedir. IV.4. Risk Yönetimi ve İç Kontrol Mekanizması Şirket yönetimince, alıcılar bazında (genel müşteriler ve yetkili satıcıların tamamını kapsamaktadır) Şirket’in tüm alacaklarını ve risklerini takip etmek amacıyla “Kredi Risk Yönetimi (“CRM”)” adlı bir risk yönetimi sistemi geliştirmiş olup Şirket’in alacak ve riskleri ağırlıklı olarak bankacılık sistemi ile paylaşılmıştır. Bu sistemde Şirket’in tüm alacakları ve riskleri günlük olarak takip edilmekte ve üst yönetime raporlanmaktadır. Şirket, 2005 yılı başında devreye alınan “SAP” isimli bilgi teknolojilerine dayalı sistem vasıtasıyla Şirket’in tüm faaliyetlerinin ve buna bağlı olarak iç denetim mekanizmasının da etkinleştirilmesini amaçlamaktadır. Nitekim, 2007 yılı içerisinde alınan bir kararla iç denetim departmanının oluşturulması için çalışmalara başlanmış ve 2008 yılı başında da söz konusu departman oluşturularak doğrudan yönetim kurulu başkanı ve murahhas azaya bağlı olarak çalışmaya başlamıştır. 18 IV.5. Yönetim Kurulu Üyeleri ile Yöneticilerin Yetki ve Sorumlulukları Yönetim Kurulu üyelerinin yetkileri genel hükümler çerçevesinde Şirket Ana Sözleşmesi’nde gösterilmiştir. Yöneticilerin yetki ve sorumluluklarına şirket Ana Sözleşmesi’nde yer verilmemiştir. Şirket Ana Sözleşmesi’nde yer alan hükümler ile yönetim kurulu üyeleri ve yöneticiler TTK’da yer alan yetki ve sorumluluklara tabi tutulmuştur. IV.6. Yönetim Kurulu’nun Faaliyet Esasları Şirket Yönetim Kurulu üyelerinin büyük bölümünün yurtdışında yerleşik olması sebebiyle Yönetim Kurulu toplantıları genellikle TTK’nun 330/1’inci maddesi uyarınca toplantı yapılmaksızın gerçekleştirilmekle birlikte teknolojik imkanlardan yararlanarak video-konferans biçiminde yapılmaktadır. Dönem içerisinde 12 (oniki) adet Yönetim Kurulu kararı tesis edilmiştir. Yönetim Kurulu sekreteryası (gündemin hazırlanması, üyelerin bilgilendirilmesi vs.) şirket Hukuk İşleri Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir. Yönetim Kurulu’nda ağırlıklı oy veya olumsuz veto hakkı bulunmamaktadır. IV.7. Şirketle Muamele Yapma ve Rekabet Yasağı Genel Kurul tarafından verilen izin uyarınca dönem içerisinde Şirket Yönetim Kurulu üyeleri hakkında Şirket ile muamele yapma ve rekabet yasağı uygulanmamaktadır, zira Yönetim Kurulu üyelerimiz tüzel kişi ortak temsilcileri olup ana ortaklığın yetkilileridir. Kaldı ki, bu kişiler Şirket ile herhangi bir muamelede bulunmadıkları gibi rekabet etmeyi gerektiren faaliyetlerde de bulunmamaktadır. IV.8. Etik Kurallar Yönetim kurulu tarafından tespit edilerek kamuya açıklanmış etik kurallar bulunmamaktadır. IV.9. Yönetim Kurulunda Oluşturulan Komitelerin Sayısı, Yapı ve Bağımsızlığı “Denetimden Sorumlu Komite” dışında, Yönetim Kurulu üyelerinden oluşan başkaca bir komite oluşturulmamıştır. IV.10. Yönetim Kuruluna Sağlanan Mali Haklar Yönetim Kurulu başkanı ve murahhas aza üye(lere) ödenen maaş ve Yönetim Kurulu toplantılarına katılım için üyelere ödenmesi öngörülen huzur hakları dışında Yönetim Kurulu üyelerine ödenen başkaca bir ücret vs. olmadığı gibi performansa dayalı bir ödüllendirme sistemi de yoktur. Yönetim Kurulu Başkanı ve murahhas azaya ödenen ücretin tutarı Yönetim Kurulu tarafından belirlenmektedir. İlke olarak Şirket, Yönetim Kurulu üyelerine ve yönetici personeline kredi kullandırmamaktadır. Ancak olağanüstü durumlarda yöneticilere sınırlı miktarda kredi kullandırılması yetkisinin murahhas aza tarafından kullanılması mümkündür. 19 20 Uluslararası finansal raporlama standartlarına göre hazırlanmış konsolide finansal tablolar Bilanço Gelir Tablosu Özkaynaklar Değişim Tablosu Nakit Akım Tablosu ÇİMENTAŞ İZMİR ÇİMENTO FABRİKASI TÜRK A.Ş. 31 ARALIK 2009 ve 2008 TARİHLERİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇOLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe Bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) VARLIKLAR Dipnot Referansları Dönen Varlıklar Nakit ve Nakit Benzerleri Ticari Alacaklar - İlişkili Taraflardan Ticari Alacaklar - Diğer Ticari Alacaklar Diğer Alacaklar - İlişkili Taraflardan Diğer Alacaklar - Diğer Alacaklar Stoklar Diğer Dönen Varlıklar 6 37 10 37 11 13 26 Duran Varlıklar Diğer Alacaklar Finansal Yatırımlar Maddi Duran Varlıklar Maddi Olmayan Duran Varlıklar Şerefiye Ertelenmiş Vergi Varlığı Diğer Duran Varlıklar TOPLAM VARLIKLAR 11 7 18 19 20 35 26 31 Aralık 2009 31 Aralık 2008 217.189 192.553 62.728 73.466 106 73.360 769 284 485 69.174 11.052 17.660 82.086 268 81.818 1.630 1.185 445 80.426 10.751 692.820 948.009 1.056 502.471 11.586 175.249 109 2.349 1.570 261.616 528.728 1.626 153.558 170 741 910.009 1.140.562 1 Ocak - 31 Aralık 2009 hesap dönemine ait hazırlanan konsolide finansal tablolar, Çimentaş İzmir Çimento Fabirkası Türk A.Ş. Yönetim Kurulu tarafından 15 Mart 2010 tarihinde onaylanmıştır. 22 ÇİMENTAŞ İZMİR ÇİMENTO FABRİKASI TÜRK A.Ş. 31 ARALIK 2009 VE 2008 TARİHLERİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇOLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) YÜKÜMLÜLÜKLER Dipnot Referansları 31 Aralık 2009 31 Aralık 2008 164.132 249.377 97.997 47.773 6.466 41.307 6.826 92 6.734 1.659 1.782 8.095 193.731 40.441 4.838 35.603 4.198 1.961 2.237 1.698 3.646 5.663 53.042 321.092 7.440 8.791 24.904 11.907 276.163 8.109 28.419 8.401 TOPLAM YÜKÜMLÜLÜKLER 217.174 570.469 ÖZKAYNAKLAR 692.835 570.093 Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar 580.869 558.457 27 27 27 27 2.4.iii 3.i 27 87.112 20.069 (5.466) 161.584 (3) 6.392 75.750 20.069 (2.105) 70.721 36.581 63.462 14.147 27 27 ve 3.i 264.882 46.299 11.366 301.074 (32.608) 27 111.966 11.636 910.009 1.140.562 Kısa Vadeli Yükümlülükler Finansal Borçlar Ticari Borçlar - İlişkili Taraflara Ticari Borçlar - Diğer Ticari Borçlar Diğer Borçlar - İlişkili Taraflara Diğer Borçlar - Diğer Borçlar Dönem Karı Vergi Yükümlülüğü Borç Karşılıkları Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler 8 37 10 37 11 35 22 26 Uzun Vadeli Yükümlülükler Finansal Borçlar Diğer Borçlar Kıdem Tazminatı Karşılığı Ertelenmiş Vergi Yükümlülüğü Diğer Uzun Vadeli Yükümlülükler Ödenmiş Sermaye Sermaye Düzeltmesi Farkları Karşılıklı İştirak Sermaye Düzeltmesi Hisse Senetleri İhraç Primleri Değer Artış Fonları Yabancı Para Çevrim Farkları Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler Ortak Kontrol Altındaki İşletmeler Arasında Yapılan Hisse Satışı Etkisi Geçmiş Yıllar Karları Net Dönem Karı / (Zararı) Ana Ortaklık Dışı Paylar TOPLAM YÜKÜMLÜLÜKLER ve ÖZKAYNAKLAR 8 11 24 35 26 23 24 ÇİMENTAŞ İZMİR ÇİMENTO FABRİKASI TÜRK A.Ş. 1 OCAK - 31 ARALIK 2009 ve 2008 HESAP DÖNEMLERİNE AİT KONSOLİDE GELİR TABLOLARI (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe Bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Dipnot Referansları 1 Ocak 31 Aralık 2009 1 Ocak 31 Aralık 2008 28 28 446.172 (361.136) 468.332 (349.984) 85.036 118.348 (17.641) (49.467) 50.235 (3.153) (15.365) (47.531) 2.982 (4.169) 65.010 54.265 49.079 (56.537) 71.233 (165.127) SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER VERGİ ÖNCESİ KARI / (ZARARI) 57.552 (39.629) Sürdürülen Faaliyetler Vergi (Gideri)/ Geliri - Dönem Vergi Gideri - Ertelenmiş Vergi Geliri (3.788) (7.397) 3.609 6.874 (7.559) 14.433 53.764 (32.755) (52.976) (207.319) 10.387 (3.604) 93.801 (19.377) 16.395 - (70.248) - (43) (745) (100.089) (133.640) (46.325) (166.395) 7.465 46.299 (147) (32.608) 7.422 (53.747) (892) (165.503) 0,6118 (0,4314) Satış Gelirleri Satışların Maliyeti BRÜT KAR Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Genel Yönetim Giderleri Diğer Faaliyet Gelirleri Diğer Faaliyet Giderleri 29 29 31 31 FAALİYET KARI Finansal Gelirler Finansal Giderler 32 33 35 35 NET DÖNEM KARI/ (ZARARI) Diğer Kapsamlı Gelir / (Gider): Satılmaya hazır finansal varlık makul değer değişimi 7 Satılmaya hazır finansal varlıklardan kaynaklanan yabancı para çevrim farkı Yabancı para çevrim farklarındaki değişim 2.4 Bağlı ortaklık satışı nedeniyle konsolidasyon kapsamından çıkan makul değer fonu 3.i Bağlı ortaklık satışı nedeniyle konsolidasyon kapsamından çıkan yabancı para değerleme fonu 3.i Makul değer fonu ve yabancı para çevrim farklarının ana ortaklık dışı paylara etkisi 2.4 VERGİ SONRASI DİĞER KAPSAMLI GİDER TOPLAM KAPSAMLI GELİR / (GİDER) Net Dönem Karının / (Zararının) Dağılımı: Ana Ortaklık Dışı Paylar Ana Ortaklık Payları Toplam Kapsamlı Gelirin / (Giderin) Dağılımı: Ana Ortaklık Dışı Paylar Ana Ortaklık Payları Ana Ortaklığa Ait Dağıtılabilir Kar / (Zarar) Üzerinden Hesaplanan Hisse Başına Kazanç / (Kayıp) (TL) 36 25 ÇİMENTAŞ İZMİR ÇİMENTO FABRİKASI TÜRK A.Ş. 1 OCAK - 31 ARALIK 2009 ve 2008 HESAP DÖNEMLERİNE AİT KONSOLİDE ÖZKAYNAKLAR DEĞİŞİM TABLOLARI (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe Bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Ödenmiş Sermaye Sermaye Düzeltmesi Farkları Karşılıklı İştirak Sermaye Düzeltmesi Hisse Senetleri İhraç Primleri 1 Ocak 2008 36.540 20.069 (629) 70.721 Transferler - - - - Ödenen temettü (Dipnot 37.ii.e) - - - - - - - - 39.210 - - - Ana ortaklık hissesinin alımı - - (1.476) - Toplam kapsamlı gider - - - - 75.750 20.069 (2.105) 70.721 Transferler - - - - Ödenen temettü (Dipnot 37.ii.e) - - - - - - - - 11.362 - - 90.863 - - (3.361) - - - - - - - - - 87.112 20.069 (5.466) 161.584 Kurucu intifa hakkı sahiplerine 2007 yılı karından kar payı ödemesi (Dipnot 37.ii.e) Sermaye artışı (Dipnot 27) 31 Aralık 2008 Satın alım yolu ile konsolidasyon kapsamına ilave (Dipnot 20.iii) Sermaye artışı (Dipnot 27) Ana ortaklık hissesinin alımı Bağlı ortaklık satışı nedeniyle konsolidasyon kapsamından çıkış (Dipnot 3.i) Toplam kapsamlı gelir 31 Aralık 2009 26 Değer Artış Fonları Yabancı Para Çevrim Farkları Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler Ortak Kontrol Altındaki İşletmeler Arasında Yapılan Hisse Satışı Etkisi 243.900 (10.962) 11.892 11.366 242.035 104.705 12.581 742.218 - - 2.255 - 102.450 (104.705) - - - - - - (287) - (53) (340) - - - - (3.914) - - (3.914) - - - - (39.210) - - - - - - - - - - (1.476) (207.319) 74.424 - - - (32.608) (892) (166.395) 36.581 63.462 14.147 11.366 301.074 (32.608) 11.636 570.093 - - (7.755) - (24.853) 32.608 - - - - - - (401) - - (401) - - - - - - 502 502 - - - - - - - 102.225 - - - - - - - (3.361) - - - (11.366) (10.938) - 92.406 70.102 (36.581) (63.465) - - - 46.299 7.422 (46.325) - (3) 6.392 - 264.882 46.299 111.966 692.835 Geçmiş Yıllar Karları Net Dönem Karı/ (Zararı) Ana Ortaklık Dışı Toplam Paylar Özkaynaklar 27 ÇİMENTAŞ İZMİR ÇİMENTO FABRİKASI TÜRK A.Ş. 1 OCAK - 31 ARALIK 2009 ve 2008 HESAP DÖNEMLERİNE AİT KONSOLİDE NAKİT AKIM TABLOLARI (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) İşletme faaliyetleri: Dipnot Referansları 1 Ocak 31 Aralık 2009 1 Ocak 31Aralık2008 Vergi öncesi kar / (zarar) 57.552 (39.629) İşletme faaliyetlerinden elde edilen net nakitin vergi öncesi (zarar)/ kar ile mutabakatına yönelik düzeltmeler: Amortisman ve itfa payları 18-19 44.715 40.307 Maddi duran varlık satış karı- net 31 (2) (41) Faiz gelirleri 32 (2.336) (2.506) Faiz giderleri 33 7.239 26.162 Bağlı ortaklık sermaye artışına iştirak edilmesinden oluşan yabancı para çevrim farkı (3.588) (18.986) Kıdem tazminatı karşılık gideri 24 2.254 1.173 Vadeli işlemlerden doğan zararlar / (karlar) 417 (2.880) Bağlı ortaklık satış geliri 31 (47.052) Bağlı ortaklık alımından kaynaklanan borcun kur farkı gideri 219 Finansal borçların gerçekleşmeyen kur farkı kaybı / (kazancı) (1.597) 98.997 57.821 102.597 Varlık ve yükümlülüklerdeki değişimler: Ödenen kıdem tazminatı 24 (1.578) (1.518) Diğer ticari alacaklardaki azalış / (artış) 10 2.159 (9.620) Stoklardaki azalış / (artış) 13 11.252 (24.340) İlişkili kuruluşlardan ticari alacaklardaki azalış / (artış) 37 162 (130) Diğer kısa vadeli alacaklar ve dönen varlıklardaki artış 11-26 (435) (1.866) Diğer uzun vadeli alacaklar ve duran varlıklardaki azalış / (artış) 26-11 730 (1.618) Diğer ticari borçlardaki artış / (azalış) 10 6.738 (6.244) İlişkili kuruluşlara ticari borçlardaki artış/ (azalış) 37 899 4.371 Diğer kısa vadeli borçlar ve yükümlülüklerdeki artış / (azalış) 11-26 1.146 684 Nakit ve nakit benzerleri üzerindeki kur farkı değişimi etkisi 4 7.919 Ödenen vergiler (7.567) (9.413) İşletme faaliyetlerinden elde edilen net nakit 71.331 60.822 18-19-31 37 20.iii 3.i 1.884 20 901 (9.306) 184.989 2.576 84 (1.065) (234) 18-19 (22.018) (68.616) 156.470 (67.255) 37 - (3.914) 9 37 27 (417) (1.869) 102.225 (267.100) (3.361) (401) (11.806) 7.449 1.961 (1.476) (340) (24.646) (182.729) (20.966) Toplam net nakit girişi / (çıkışı) 45.072 (27.399) 1 Ocak itibariyle nakit ve nakit benzeri değerler Nakit ve nakit benzerleri üzerindeki kur farkı değişimi etkisi 17.660 (4) 52.978 (7.919) 31 Aralık itibariyle nakit ve nakit benzeri değerler 62.728 17.660 Yatırım faaliyetleri: Tahsil edilen faiz geliri Maddi duran varlık satış hasılatı İlişkili kuruluşlardan diğer alacaklardaki azalış / (artış) Bağlı ortaklık satın alımı sırasında dışarıya çıkan nakit Bağlı ortaklık satışından elde edilen nakit Maddi ve maddi olmayan duran varlık alımları ve verilen avanslar Yatırım faaliyetlerinden elde edilen / (faaliyetlerinde kullanılan) net nakit Finansman faaliyetleri: Kurucu intifa hakkı sahiplerine kar payı ödemesi Vadeli döviz işlemlerinde (kullanılan) / işlemlerden elde edilen net nakit İlişkili kuruluşlara diğer borçlardaki (azalış) / artış Sermaye artışından elde edilen nakit Finansal borçlarda geri ödeme Ana ortaklık hisse senetleri alımı Ödenen temettü Ödenen faiz 37 Finansman faaliyetlerinde kullanılan net nakit 28 Parasal olmayan yatırım faaliyetlerine ilişkin ek açıklama - ticari alacak karşılığı maddi ve maddi olmayan duran varlık alımı 18-19 4.521 Uluslararası finansal raporlama standartlarına göre hazırlanmış konsolide finansal tablolara ilişkin açıklayıcı dipnotlar ÇİMENTAŞ İZMİR ÇİMENTO FABRİKASI TÜRK A.Ş. 1 OCAK - 31 ARALIK 2009 ve 2008 HESAP DÖNEMLERİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 1 - ŞİRKET’İN ORGANİZASYONU ve FAALİYET KONUSU Çimentaş İzmir Çimento Fabrikası Türk A.Ş. (“Çimentaş” veya “Şirket”), ana ortaklık, 7 Ağustos 1950 tarihinde kurulmuştur. Şirket’in fiili faaliyet konusu dökme ve torbalı çimento üretimi, ticareti, satışı ve naklidir. Şirket’in ana ortağı İtalya’da yerleşik Cementir Grubu’dur. Çimentaş’ın bağlı ortaklıkları (“bağlı ortaklıklar”) ve başlıca faaliyet konuları aşağıda belirtilmiştir: Faaliyet gösterdiği ülke Başlıca faaliyet konusu • Çimbeton Hazır Beton ve Prefabrik Yapı Elemanları San. ve Tic. A.Ş. (“Çimbeton”) Türkiye Hazırbeton üretimi • Kars Çimento Sanayi ve Tic. A.Ş. (“Kars Çimento”) Türkiye Çimento üretimi • Destek Organizasyon Temizlik, Akaryakıt, Tabldot Servis San. ve Tic. A.Ş. (“Destek”) Türkiye Hizmet • Elazığ Altınova Çimento Sanayi ve Tic. A.Ş. (“Elazığ Çimento”) Türkiye Çimento ve hazır beton üretimi • Bakırçay Çimento San. ve Tic. A.Ş. (“Bakırçay”) Türkiye Faaliyet dışı • Yapıtek Yapı Teknoloji San. ve Tic. A.Ş. (“Yapıtek”) Türkiye Faaliyet dışı İtalya Cementir Grubu • Globocem S.r.l (“Globocem”) (*) içerisinde mali aracılık hizmeti İspanya Cementir Grubu • İlion Çimento İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. (“İlion Çimento”) Türkiye Uçucu kül üretimi Rusya Federasyonu Çimento üretimi ve ticareti Bağlı Ortaklıklar • Alfacem S.r.l. (“Alfacem”) (*) içerisinde mali aracılık hizmeti • Cemit LLC. (“Cemit”) • Recydia Atık Yönetimi Yenilenebilir Enerji Üretimi ve Lojistik Hizmetleri San. ve Tic. A.Ş. (“Recydia”) (**) Türkiye Atık yönetimi • Süreko Atık Yönetimi Nakliye Lojistik Sanayi ve Ticaret A.Ş. (“Süreko”) (***) Türkiye Atık yönetimi (*) Şirket ve bağlı ortaklıkları (bundan sonra “Grup” olarak adlandırılacaktır), 20 Mart 2009 tarihli Yönetim Kurulu kararı ile sermayesinin %99,01’ine sahip olduğu Alfacem hisselerinin tamamını, 2 Nisan 2009 tarihinde Cementir Holding kuruluşu olan Cementir Delta SpA’ya (“Cementir Delta”) 85.000 bin Euro karşılığı 185.037 bin TL’ye satmış olup aynı tarih itibariyle Grup’un Alfacem ve Globocem üzerindeki kontrolü sona ermiştir (Dipnot 3.i). (**) Grup 3 Haziran 2009 tarihinde, atık yönetimi alanında faaliyet göstermek üzere, Recydia’yı kurmuştur. 30 (***) Grup, atık yönetiminde faaliyetlerine devam eden Serhat Atık Geri Kazanım Bertaraf Nakliyat İnşaat Taahhüt Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi (“Serhat Atık”)’nin 1.000 bin TL tutarındaki çıkarılmış sermayesinin %69,9’una tekabül eden 700 bin TL tutarındaki nominal değerdeki 700.000 adet hissenin 10.759 bin Euro karşılığında satın alınması için 28 Mayıs 2009 tarihinde satıcı ortaklarla bir hisse devir sözleşmesi imzalamıştır. 1 Eylül 2009 tarihinde söz konusu hisselerle birlikte Serhat Atık’ın Recydia aracılığıyla kontrolü Grup’a geçmiştir. 15 Eylül 2009 tarihinde, Serhat Atık’ın Ünvanı “Süreko Atık Yönetimi Nakliye Lojistik Sanayi ve Tic. A.Ş.” olarak değiştirilmiştir (Dipnotlar 3.ii ve 20.iii). Çimentaş ve bağlı ortaklığı Çimbeton, halka açık şirketler olup Çimentaş sermayesinin %2,20’sine (2008: %2,20), Çimbeton sermayesinin %15,26’sına (2008: %15,26) karşılık gelen hisse senetleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda (“İMKB”) işlem görmektedir. Şirket Türkiye’de kayıtlıdır. Şirket’in kayıtlı olduğu adresi aşağıdaki gibidir: Kemalpaşa Caddesi No: 4 35070 Işıkkent / İzmir DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR 2.1. Sunuma İlişkin Temel Esaslar Grup’un konsolide finansal tabloları, Sermaye Piyasası Kurulu (“SPK”) tarafından yayınlanan finansal raporlama standartlarına uygun olarak hazırlanmıştır. SPK, Seri: XI, No: 29 sayılı “Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği” (“Tebliğ”) ile işletmeler tarafından düzenlenecek finansal raporlar ile bunların hazırlanması ve ilgililere sunulmasına ilişkin ilke, usul ve esasları belirlemektedir. Bu Tebliğ, 1 Ocak 2008 tarihinden sonra başlayan hesap dönemlerine ait ilk ara dönem finansal tablolardan geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiş olup SPK’nın Seri: XI, No: 25 “Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları Hakkında Tebliğ”i yürürlükten kaldırılmıştır. Bu tebliğe istinaden, işletmelerin finansal tablolarını Avrupa Birliği tarafından kabul edilen haliyle Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (“UMS/UFRS”)’na göre hazırlamaları gerekmektedir. Ancak Avrupa Birliği tarafından kabul edilen UMS/UFRS’nin Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (“UMSK”) tarafından yayımlananlardan farkları Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu (“TMSK”) tarafından ilan edilinceye kadar UMS/UFRS’ler uygulanacaktır. Bu kapsamda, benimsenen standartlara aykırı olmayan, TMSK tarafından yayımlanan Türkiye Muhasebe/Finansal Raporlama Standartları (“TMS/ TFRS”) esas alınacaktır. SPK, 17 Mart 2005 tarihinde almış olduğu bir kararla, Türkiye’de faaliyette bulunan ve SPK tarafından kabul edilen muhasebe ve raporlama ilkelerine (“SPK Finansal Raporlama Standartları”) uygun finansal tablo hazırlayan şirketler için, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere enflasyon muhasebesi uygulamasının gerekli olmadığını ilan etmiştir. Dolayısıyla finansal tablolarda, 1 Ocak 2005 tarihinden başlamak kaydıyla, UMSK tarafından yayımlanmış 29 No’lu “Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama” standardı (“UMS 29”) uygulanmamıştır. Finansal tabloların hazırlanış tarihi itibariyle, Avrupa Birliği tarafından kabul edilen UMS/UFRS’nin UMSK tarafından yayımlananlardan farkları TMSK tarafından henüz ilan edilmediğinden, ilişikteki finansal tablolar SPK’nın Seri: XI, No: 29 sayılı tebliği ve bu tebliğe açıklama getiren duyuruları çerçevesinde, UMS/ UFRS’nin esas alındığı SPK Finansal Raporlama Standartları’na uygun olarak hazırlanmıştır. Finansal tablolar ve dipnotlar, SPK’nın 2008/16, 2008/18, 2009/2, 2009/4 ve 2009/40 sayılı haftalık bültenlerindeki duyuruları ile uygulanması tavsiye edilen formatlara uygun olarak ve zorunlu kılınan bilgiler dahil edilerek sunulmuştur. SPK’nın Seri: XI, No: 29 sayılı tebliği ve ona açıklama getiren duyuruları uyarınca, işletmelerin toplam döviz yükümlülüğünün hedge edilme oranı ile toplam ihracat ve toplam ithalat tutarlarını finansal tablo dipnotlarında sunmaları zorunludur (Dipnot 38.c.i). 31 Konsolide finansal tablolar, makul değerleri ile gösterilen finansal varlık ve yükümlüklülerin dışında, tarihi maliyet esası baz alınarak hazırlanmıştır. Şirket ve Türkiye’de kayıtlı olan iştirakleri muhasebe kayıtlarını ve finansal tablolarını Türk Lirası (“TL”) cinsinden Türk Ticaret Kanunu, vergi mevzuatı ve Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılmış tekdüzen muhasebe planına uygun olarak hazırlamaktadır. İtalya’da, İspanya’da ve Rusya Federasyonu’nda kayıtlı olan ve konsolide edilen bağlı ortaklıklar ise finansal tablolarını bulundukları ülkelerin standart, kanun ve düzenlemelerine göre hazırlamaktadırlar. Söz konusu konsolide finansal tablolar, SPK Finansal Raporlama Standartları’na uygun olarak doğru bir biçimde sunulması amacıyla, bağlı ortaklıkların yasal kayıtlarına, gerekli düzeltme ve sınıflandırmalar yansıtılarak düzenlenmiştir. 2.2. Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’ndaki Değişiklikler a) Grup tarafından uygulanmış, mevcut standartlardaki değişiklikler ile yeni standartlar: Grup, mevcut standartlardaki değişiklikler ile yeni standartları 1 Ocak 2009 tarihi itibariyle uygulamıştır: • UFRS 7 “Finansal Araçlar - Dipnotlar (değişiklik) - 1 Ocak 2009 tarihinden itibaren geçerlidir. Değişiklik makul değer ve likidite riskine istinaden daha detaylı ve geniş bir açıklama gerektirmektedir. Değişiklik, makul değer ölçümlerinin makul değer hiyerarşisi kapsamında dipnotlarda açıklanmasını zorunlu kılmaktadır. Değişiklik, sadece ek açıklamalar gerektirdiğinden, hisse başına kayıp üzerinde herhangi bir etki söz konusu değildir. • UMS 1 (Revize), “Finansal Tabloların Sunumu” - 1 Ocak 2009 tarihinden itibaren geçerlidir. Değişiklik, özsermayede kontrol gücü olmayan paylardan kaynaklanan gelir gider değişikliklerinin özkaynaklar değişim tablosunda gösterilmesini kaldırmakta, kontrol gücü olmayan paylardan kaynaklanan değişikliklerin ana ortaklık paylarından kaynaklanan değişikliklerden ayrı gösterilmesini öngörmektedir. Kontrol gücü olmayan paylardan kaynaklanan değişikliklerin ayrı bir performans tablosunda (konsolide kapsamlı gelir tablosu) gösterilmesi öngörülmektedir. • UMS 23 (Değişiklik), “Borçlanma Maliyetleri” (aktifleştirme tarihleri 1 Ocak 2009 tarihinde veya sonrasında başlayan özellikli varlıklar için geçerlidir). Değişiklik, özellikli bir varlığın (amaçlandığı şekilde kullanıma ve satışa hazır hale getirilmesi uzun bir süreyi gerektiren varlığı ifade eder) iktisabı, yapımı ya da üretimi ile doğrudan ilişkilendirilebilen borçlanma maliyetlerinin söz konusu varlığın maliyetinin bir parçası olarak aktifleştirilmesini öngörmektedir. Söz konusu bu değişiklik, UMS 23, “Borçlanma Maliyetleri” (2007)’ye uyum kapsamındaki geçiş hükümlerine göre hazırlanmış olup geçmiş döneme ait karşılaştırmalı finansal tablolar yeniden düzenlenmeyecektir. Grup’un herhangi bir özellikli varlığı bulunmamasından ötürü, değişikliğin konsolide finansal tablolar üzerinde herhangi bir etkisi bulunmamaktadır. • UMS 16 (Değişiklik), “Maddi Duran Varlıklar”, (1 Ocak 2009 tarihinde ve sonrasında başlayan raporlama dönemleri için geçerlidir). • UMS 36 (Değişiklik), “Varlıklarda Değer Düşüklüğü”, (1 Ocak 2009 tarihinde ve sonrasında başlayan raporlama dönemleri için geçerlidir). Değişiklik, geri kazanılabilir değerin tespitinde kullanılan yönetim tahminlerinin dipnotlardaki açıklamalarına yöneliktir. • UFRS 8 (Revize), “Faaliyet Bölümleri”, (1 Ocak 2009 tarihinde ve sonrasında başlayan raporlama dönemleri için geçerlidir). Grup’un raporlanabilir tek bir faaliyet bölümü olmasından dolayı bu değişikliğin Grup’un finansal tabloları üzerinde herhangi bir etkisi yoktur. 32 b) Dipnot 2.2.a’da belirtilenler dışında geçerli olan ve burada sözü edilmeyen diğer tüm yeni standartlar, mevcut standartlardaki değişiklikler ve yorumlar, Grup faaliyetleri ile ilgili olmadığından listelenmemiştir. c) 2009 yılında henüz geçerli olmayan ve Grup tarafından uygulanmamış, mevcut standartlardaki değişiklikler, yeni standartlar ve yorumlar: Aşağıdaki standartlar, yorumlar ve değişiklikler, Grup’un 1 Ocak 2010 tarihinde veya sonrasında başlayan muhasebe dönemleri için geçerli olup Grup tarafından geçerlilik tarihinden önce uygulanmamıştır: • UFRS 3 (Revize), “İşletme Birleşmeleri” (1 Temmuz 2009 tarihinde veya sonrasında başlayan raporlama dönemleri için geçerlidir). Revize edilen standart, iktisap yöntemi uygulamasına devam etmekle birlikte önemli değişiklikler getirmektedir. Örneğin, iktisap için yapılan tüm ödemelerin iktisap tarihindeki gerçeğe uygun değerleri ile kaydedilmeleri, borç olarak sınıflandırılan iktisap sonrası yeniden değerlemeye tabi tutulan şarta bağlı ödemelerin de gelir tablosu ile ilişkilendirilmesi gerekmektedir. İktisap ile iktisap yapılması durumunda iktisap edilen varlıkta kontrol gücü olmayan paylar, gerçeğe uygun değerleri ya da iktisap edilen varlığın net varlıkları içindeki paylarının değeri üzerinden ölçülebilir. İktisap ile ilişkilendirilen tüm harcamaların giderleştirilmesi gerekmektedir. Grup, UFRS 3 (Değişiklik)’i 1 Ocak 2010’dan itibaren gerçekleşen tüm işletme birleşmeleri için ileriye dönük uygulayacaktır. • UMS 38 (Değişiklik), “Maddi Olmayan Duran Varlıklar”. Değişiklik UMSK’nın yıllık geliştirme projesi kapsamında olup Nisan 2009 içerisinde yayımlanmıştır. Değişiklik, işletme birleşmeleri sonucunda elde edilen maddi olmayan varlıkların makul değerlerinin ölçümüne istinaden detaylı bir rehber içermekte olup, faydalı ömürleri benzer olan maddi olmayan duran varlıkların da gruplandırılmasına izin vermektedir. Söz konusu değişikliğin, Grup’un finansal tabloları üzerinde önemli bir etkisinin olması beklenmemekte olup Grup, UMS 38 (Değişiklik)’i, UFRS 3 (Revize)’yi uygulamaya başladığı tarihten itibaren uygulayacaktır. • UMS 38 (Değişiklik), “Maddi Olmayan Duran Varlıklar”, (1 Ocak 2010 tarihinde veya sonrasında başlayan raporlama dönemleri için geçerlidir). İşletme birleşmeleri sonucunda elde edilen ve aktif bir piyasada işlem görmeyen maddi olmayan duran varlıkların makul değerinin ölçümü için kullanılacak değerleme tekniklerinin tanımının daha net bir şekilde açıklanması için, UMS 38’in 40 ve 41 nolu paragraflarında birtakım değişiklikler yapılmıştır. Söz konusu değişikliklerin, Grup’un finansal tablolarında herhangi bir etkisinin olması beklenmemektedir. • UMS 27 (Revize), “Konsolide ve Konsolide Olmayan Finansal Tablolar” (1 Temmuz 2009 tarihinde veya sonrasında başlayan raporlama dönemleri için geçerlidir). Revize edilen standart, kontrol oranında değişiklik olmadığı durumlarda kontrol gücü olmayan paylarla yapılan tüm işlemlerin özkaynaklarda gösterilmesini gerektirmektedir ve bu tip işlemler şerefiye ya da gelir ve gider doğurmayacaklardır. Standart, kontrolün sona erdiği işlemlerin nasıl muhasebeleştirileceğini de belirlemektedir. Kontrolün sona erdiği işletmede kalan hisselerin gerçeğe uygun değerleri yeniden belirlenir ve ortaya çıkan kayıp ve kazançlar gelir tablosunda muhasebeleştirilir. Grup, UMS 27 (Revize)’yi, 1 Ocak 2010 tarihinden sonraki ana ortaklık dışı paylar ile yapılan işlemler için uygulayacaktır. • UMS 36 (Revize), “Varlıklarda Değer Düşüklüğü” (1 Ocak 2010 tarihinde veya sonrasında başlayan raporlama dönemleri için geçerlidir). Değişiklik, değer düşüklüğü testi için şerefiyenin dağıtılması gereken en büyük nakit üreten birimin (veya birimlerden oluşan grubun), operasyonel faaliyet bölümü olduğunu net bir şekilde belirtir. • UMS 7 (Revize), “Nakit Akım Tablosu”, (1 Ocak 2010 tarihinde veya sonrasında başlayan raporlama dönemleri için geçerlidir). Değişiklik, sadece finansal durum tablosunda varlıklar olarak muhasebeleştirilecek giderlerin yatırım harcaması olarak sınıflandırılmasını gerekli kılar. Söz konusu değişiklik, Grup’un konsolide nakit akım tablosunda önemli bir etkiye neden olmayacaktır. • UFRS 8 (Revize), “Faaliyet Bölümleri” (1 Ocak 2010 tarihinde veya sonrasında başlayan raporlama 33 34 dönemleri için geçerlidir). Grup’un UFRS 8’e göre raporlanacak herhangi bir faaliyet bölümü bulunmadığından, Grup’un konsolide finansal tabloları üzerinde herhangi bir etkisi beklenmemektedir (Dipnot 5). • UMS 39 (Değişiklik), “Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçme” - Finansal Riskten Korunma İşlemi– (1 Temmuz 2009 tarihinde ve sonrasında başlayan raporlama dönemleri için geçerli olup geriye dönük olarak uygulanır). Grup’un herhangi bir finansal riskten korunma işlemi olmadığından, söz konusu değişikliğin Grup’un finansal tabloları üzerinde herhangi bir etkisi beklenmemektedir. • UMS 32 (Değişiklik), “Finansal Araçlar: Sunum”, (1 Şubat 2010 tarihinde veya sonrasında başlayan raporlama dönemleri için geçerlidir). Grup’un finansal tabloları üzerinden herhangi bir etkisinin olması beklenmemektedir. • UMS 24, (Değişiklik), “İlişkili Taraf Açıklamaları”, (1 Ocak 2011 tarihinde veya sonrasında başlayan raporlama dönemleri için geçerlidir). Söz konusu değişiklik, dipnot açıklamalarında birtakım değişiklikler gerektirdiğinden hisse başına kayıpta herhangi bir etkisi bulunmamaktadır. • UFRS 9, “Finansal Araçlar”, (Kasım 2009’da yayınlanmış olup 1 Ocak 2013 tarihinde veya sonrasında başlayan raporlama dönemleri için geçerlidir). • Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’nın Geliştirilmesi (1 Temmuz 2009 tarihinde veya sonrasında başlayan raporlama dönemleri için geçerli olmak üzere Nisan 2009’da yayınlanmıştır; UFRS 2, UMS 38, UFRYK 9 ve UFRYK 16’ya istinaden birtakım değişiklikler ile; 1 Ocak 2010 tarihinde ve sonrasında başlayan raporlama dönemleri için geçerli olmak üzere UFRS 5, UFRS 8, UMS 1, UMS 7, UMS 17, UMS 36 ve UMS 39’a istinaden değişiklikler bulunmaktadır.) Söz konusu değişiklerin Grup’un finansal tabloları üzerindeki etkileri değerlendirilmekte olup bu etkilerin önemli olmayacağı beklenmektedir. d) 2009 yılında henüz geçerli olmayan ve Grup faaliyetleriyle ilgili olmayan, mevcut standartlardaki değişiklikler, yeni standartlar ve yorumlar: • UFRS 5 (Revize), “Satış Amaçıyla Elde Tutulan Duran Varlıklar ve Durdurulan Faaliyetler”, Nisan 2009’da yayımlanan UMSK’nın yıllık geliştirme projesi kapsamındadır. Değişiklik, satış amacıyla elde tutulan duran varlıklar ve durdurulan faaliyetlerle ilgili olarak sunulması gereken açıklamaları netleştirmektedir. Ayrıca, değişiklik, UMS 1’in genel gerekliliklerinin (özellikle doğru ve dürüst gösterime istinaden 15 nolu paragraf ile tahminlerdeki belirsizliğin kaynaklarına istinaden 125 nolu paragraf) uygulanması konusuna da açıklık getirmektedir. Grup, UFRS 5 (Revize)’yi 1 Ocak 2010 tarihinden itibaren uygulayacak olup, Grup’un finansal tabloları üzerinde bir etkiye neden olmayacağı tahmin edilmektedir. • UMS 1 (Değişiklik), “Finansal Tabloların Sunumu”. Değişiklik, Nisan 2009’da yayımlanan UMSK’nın yıllık geliştirme projesi kapsamında olup sermaye enstrümanları kullanılarak yükümlülüklerin ödenecek olmasının, söz konusu yükümlülüğün uzun veya kısa vadeli olarak sınıflandırılması açısından herhangi bir etkisinin olmadığına açıklık getirmiştir. Kısa vadenin tanımının değiştirilmesi sonucunda, üçüncü taraflarca işletmenin ilgili yükümlülüğü kısa vadede ödemesinin gerekli kılınabileceğine bakılmaksızın, değişiklik yükümlülüğün uzun vadeli olarak sınıflandırılmasına izin vermektedir (işletmenin koşulsuz olarak nakit veya diğer varlıkların transfer edilmesi yoluyla yükümlülüğü, raporlama döneminden itibaren 12 ay süresince erteleme hakkı olması durumunda). Grup, UMS 1 (Değişiklik)’i 1 Ocak 2010 tarihinden itibaren uygulayacaktır. Değişikliğin, Grup’un finansal tabloları üzerinde herhangi bir etkisinin olması beklenmemektedir. 35 • UFRS 2 (Değişiklik), “Grup İçi Nakit Olarak Ödenen Hisse Bazlı Ödemeler” (1 Ocak 2010 tarihinden itibaren geçerlidir). UFRYK 8, “UFRS 2’nin Kapsamı”, UFRYK 11, “UFRS 2 - “Grup İçi ve İşletmenin Geri Satın Alınan Kendi Hisselerine İlişkin İşlemler”’in birleştirilmesinin yanı sıra; değişiklikler, UFRYK 11 içerisinde yer almayan grup içi sözleşmelerin sınıflandırılmasına istinaden olan rehber de geliştirmiştir. • UFRS 2 (Revize), “Hisse Bazlı Ödemeler”(1 Temmuz 2009 tarihinde veya sonrasında başlayan raporlama dönemleri için geçerlidir). Değişiklik, UFRS 3 “İşletme Birleşmeleri”nde tanımlandığı şekliyle işletme birleşmelerinin yanı sıra, müşterek yönetime tabi işetmelerin kuruluşuna yapılan katkılar ile ortak kontrol altındaki işlemlerin, UFRS 2 “Hisse Bazlı Ödemeler” kapsamında olmadıkları netlik kazanmıştır. Söz konusu değişiklerin Grup’un finansal tabloları üzerindeki etkileri değerlendirilmekte olup herhangi bir etkinin olması beklenmektedir. • UFRYK 17, “Nakit Dışı Varlıkların Ortaklara Dağıtımı” (1 Temmuz 2009 tarihinde veya sonrasında başlayan raporlama dönemleri için geçerlidir). Bu yorum, Nisan 2009’da yayımlanan UMSK’nın yıllık geliştirme projesi kapsamındadır. Bu yorum, yedeklerin veya temettünün dağıtımı gibi nakit dışı varlıkların ortaklara dağıtımının olduğu sözleşmelerin muhasebeleştirilmesine istinaden detaylı bir rehber sunmaktadır. UFRS 5’te yapılan değişiklik de, bir varlığın dağıtım amacıyla elde tutulan varlıklar olarak sınıflandırılması için söz konusu varlığın mevcut durumunda dağıtıma hazır olmasıyla birlikte bu işlemin de kuvvetle muhtemel olmasını gerektirmektedir. Grup, UFRYK 17’yi 1 Ocak 2010 tarihinden itibaren uygulayacak olup, söz konusu uygulamanın Grup’un finansal tabloları üzerinde herhangi bir etkisinin olması beklenmemektedir. • UFRYK 9 (Revize), “Saklı Türev Ürünlerinin Yeniden Değerlendirilmesi” (30 Haziran 2009 tarihinde veya sonrasında başlayan raporlama dönemleri için geçerlidir). Grup’un herhang ibir saklı türev ürünü bulunmadığından, söz konusu değişikliğin etkisinin olmaması beklenmektedir. • UFRYK 9 ve UFRS 3 (Revize), (1 Temmuz 2009 tarihinde ve sonrasında başlayan raporlama dönemleri için geçerlidir). UMSK, müşterek yönetime tabi iş ortaklıklarının kurulması, ortak kontrol altındaki işletmeler arasında veya işletmeler arasındaki işletme birleşmeleri sırasında elde edilen sözleşmelerin içerisindeki gömülü türev ürünlerinin, satın alma tarihi itibariyle yeniden değerlendirilmesi konusunun, UFRYK 9’un kapsamında olmadığının netleştirilmesi amacıyla gerekli değişikliği yapmıştır. • UFRYK 18, “Müşterilerden Varlık Transferi” (1 Temmuz 2009 tarihinde veya sonrasında başlayan raporlama dönemleri için geçerlidir). Grup’un finansal tabloları üzerinde herhangi bir etkisinin olmaması beklenmektedir. • UMS 17 (Revize), “Kiralama İşlemleri” (1 Ocak 2010 tarihinde veya sonrasında başlayan raporlama dönemleri için geçerlidir). Grup’un önemli bir kiralama işlemi bulunmadığından ötürü, söz konusu değişikliğin Grup’un finansal tabloları üzerinde herhangi bir etkisinin olmaması beklenmektedir. • UMS 39 (Revize), “Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçme”, (1 Ocak 2010 tarihinde veya sonrasında başlayan raporlama dönemleri için geçerlidir). İşletme birleşmeleri sözleşmeleri ile nakit akım riskinden korunma muhasebesinin kapsam dışında tutulmasına istinaden birtakım değişiklikler bulunmaktadır. Grup’un herhangi bir işletme birleşmesi sözleşmesi ve nakit akım riskinden korunma işlemi bulunmadığından, Grup’un finansal tabloları üzerinde herhangi bir etkisinin bulunmaması beklenmektedir. 36 • UFRYK 16, “Yurtdışındaki İşletmede Bulunan Net Yatırımın Finansal Riskten Korunması”, (1 Temmuz 2009 tarihinde veya sonrasında başlayan raporlama dönemleri için geçerlidir). Grup’un yurtdışında bulunan herhangi bir işletmesi bulunmamasından ötürü, söz konusu değişikliğin Grup’un finansal tabloları üzerinde herhangi bir etkisi bulunmamaktadır. 2.3. Konsolidasyon Esasları Konsolide finansal tablolar ana ortalık olan Çimentaş ve kontrolün başlamasından sona erene dek, bağlı ortaklıkların hesaplarını içermektedir. Konsolidasyon kapsamına giren şirketlerin finansal tabloları, konsolide finansal tabloların açıklandığı tarih itibariyle ve yeknesak muhasebe politikaları esas alınarak SPK Finansal Raporlama Standartları’na uygun olarak hazırlanmış ve konsolidasyona dahil edilmiştir. Bağlı ortaklıklar Bağlı ortaklıklar doğrudan Çimentaş tarafından kontrol edilen işletmelerdir. Kontrol gücü, Şirket’in doğrudan veya dolaylı olarak şirketlerin finansal ve faaliyet politikalarını yönetmesini ve bundan fayda elde etmesini ifade eder. Bu kontrol gücünün kaynağı, Şirket’in doğrudan ya da dolaylı yoldan sahip olduğu hisse senetleri yoluyla Grup’ta %50’nin üstünde oy hakkına sahip olmasıdır. Bağlı ortaklıklar, kontrolün Grup’a transferinden itibaren konsolidasyona dahil edilmekte ve kontrolün ortadan kalktığı tarihten itibaren de konsolidasyon kapsamından çıkarılmaktadır. Buna istinaden, bağlı ortaklıklar, tam konsolidasyon yöntemi kullanılarak konsolide edilmiş ve Şirket’in sahip olduğu bağlı ortaklıkların kayıtlı değerleri ile özsermayeleri karşılıklı olarak netleştirilmiştir. Şirket’in, bağlı ortaklıkları ile arasındaki grup içi işlemleri ve bakiyeleri konsolidasyon sırasında karşılıklı olarak silinmiştir. Grup’un sahip olduğu hisselerin kayıtlı değerleri ve bunlardan kaynaklanan temettüler, ilgili konsolide özkaynaklar ve konsolide kapsamlı gelir tablosu hesaplarında netleştirilmiştir. Ana ortaklık dışı paylara ilişkin, bağlı ortaklıkların net varlık ve cari dönem kâr ya da zararındaki payı, konsolide bilanço ve konsolide kapsamlı gelir tablosunda “ana ortaklık dışı pay” adıyla ayrıca sınıflandırılmıştır. Aşağıdaki tablo 31 Aralık 2009 ve 2008 tarihleri itibariyle bağlı ortaklıkların ortaklık yapısını göstermektedir: Çimentaş ve bağlı ortaklıklarının doğrudan ve dolaylı kontrol payları (%) Cemit Destek Recydia Yapıtek Çimbeton İlion Çimento Süreko Elazığ Çimento Bakırçay Kars Çimento Alfacem Globocem 2009 2008 100,00 99,98 99,91 99,81 84,74 84,74 69,90 60,95 59,27 58,38 - 100,00 99,98 99,81 84,74 84,74 97,92 97,84 97,78 99,01 99,01 (****) (***) (**) (**) (**) (*) (*) (*) Dipnotlar 1 ve 3.i’de belirtildiği üzere, Grup 20 Mart 2009 tarihli Yönetim Kurulu toplantısında alınan karara istinaden Alfacem hisselerinin tamamını 2 Nisan 2009 tarihinde Cementir Holding kuruluşu olan Cementir Delta’ya satmış olup, bu satışın sonucunda Alfacem ile Alfacem’in sermayesinin %100’üne sahip olduğu bağlı ortaklığı Globocem, Grup’un söz konusu Şirketler üzerindeki kontrolü sona erdiği için, aynı tarih itibariyle konsolidasyon kapsamından çıkarılmıştır. (**) Elazığ Çimento ve Bakırçay hisselerinin, sırasıyla, %93,55 ve %97,86’sına sahip olan Kars Çimento hisselerinin %39,81’ine, 2 Nisan 2009 tarihi itibariyle konsolidasyon kapsamından çıkarılan Alfacem’in 37 sahip olması sebebiyle, Grup’un Kars Çimento, Elazığ Çimento ve Bakırçay üzerindeki doğrudan ve dolaylı kontrol payları, sırasıyla, %58,38, %60,95 ve %59,27’ye düşmüş olmakla beraber Kars Çimento, Elazığ Çimento ve Bakırçay üzerinde Grup’un kontrol kaybı söz konusu değildir. (***) (Dipnotlar 1, 3.ii ve 20.iii) (****) Grup, 3 Haziran 2009 tarihinde, atık yönetimi alanında faaliyet göstermek üzere, Recydia’yı kurmuştur. 2.4. Yabancı para çevrimi i) Fonksiyonel ve raporlama para birimi Grup’un her bir şirketinin finansal tablo kalemleri, söz konusu şirketin içinde bulunduğu ve operasyonlarını sürdürdüğü ana ekonomide geçerli olan para birimi cinsinden ölçülmüştür (“fonksiyonel para birimi”). Konsolide finansal tablolar ana şirketin fonksiyonel ve raporlama para birimi olan TL cinsinden sunulmuştur. Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakkındaki 5083 sayılı kanunun 1. maddesi uyarınca ve 4 Nisan 2007 tarihli ve 2007/11963 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı gereğince, Yeni Türk Lirası ve Yeni Kuruşta yer alan “Yeni” ibareleri 1 Ocak 2009 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere kaldırılmıştır. Buna göre bir önceki para birimi olan Yeni Türk Lirası değerleri TL’na ve Kr’a dönüştürülürken 1 Yeni Türk Lirası, 1 TL’na ve 1 Yeni Kuruş, 1 Kr’a eşit tutulmaktadır. Hukuki sonuç doğuran tüm yasa, mevzuat, idari ve hukuki işlem, mahkeme kararı, kıymetli evrak ve her türlü belgenin yanı sıra ödeme ve değişim araçlarında Yeni Türk Lirası’na yapılan referanslar, yukarıda belirtilen dönüşüm oranı ile TL cinsinden yapılmış sayılmaktadır. Sonuç olarak, 1 Ocak 2009 tarihinden itibaren TL, finansal tablo ve kayıtların tutulması ve gösterimi açısından Yeni Türk Lirası’nın yerini almış bulunmaktadır. ii) İşlemler ve bakiyeler Yabancı para cinsinden yapılan işlemler, işlemin yapıldığı günkü döviz kurlarından fonksiyonel para birimine çevrilmiştir. Bu işlemlerin gerçekleşmesinden ve yabancı para cinsinden olan parasal varlık ve yükümlülüklerin yıl sonu döviz kurlarından çevrilmesinden kaynaklanan kur farkı gelir ve giderleri nakit akım ve net yatırımın koruması olarak değerlendirilip özkaynak kalemi altında takip edilenler dışında konsolide kapsamlı gelir tablosuna dahil edilir. Yabancı para cinsinden ölçülen satılmaya hazır finansal yatırım gibi parasal olmayan finansal varlıkların yabancı para değerlemesinden kaynaklanan kur farkı gelir ve giderleri söz konusu varlık konsolide finansal tablolardan çıkarılmadığı sürece, özkaynaklar altında takip edilmektedir. iii) Yabancı ülkelerdeki bağlı ortaklıkların finansal tablolarının çevrimi Yabancı ülkelerde kayıtlı bulunan bağlı ortaklıkların finansal tabloları bulundukları ülkelerin standart, kanun ve düzenlemelerine göre hazırlanmış olup SPK Finansal Raporlama Standartları’na uyarlanmıştır. Yabancı ülkelerde faaliyet gösteren söz konusu şirketlerin varlık ve yükümlülükleri bilanço tarihindeki döviz kurları kullanılarak TL’na çevrilmiştir. Bu ortaklıkların kapsamlı gelir tablosu kalemleri ise ortalama kurlar kullanılarak TL’na çevrilmiştir. Yabancı ülkelerde faaliyet gösteren bağlı ortaklığın açılış net varlıklarının yeniden çevrilmesi ve ortalama kurlar ile bilanço tarihindeki kurlardan doğan farklılıklar özkaynaklar altındaki “yabancı para çevrim farkları” içerisinde takip edilmektedir. 38 2.5. Karşılaştırmalı Bilgiler ve Önceki Dönem Tarihli Finansal Tabloların Düzeltilmesi Mali durum ve performans trendlerinin tespitine imkan vermek üzere, Grup’un konsolide finansal tabloları önceki dönemle karşılaştırmalı olarak hazırlanmaktadır. Grup, 31 Aralık 2009 konsolide bilançosunu 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle hazırlanmış kapsamlı bilançosu ile; 1 Ocak 31 Aralık 2009 dönemine ait konsolide kapsamlı gelir tablosunu, konsolide nakit akım tablosunu ve konsolide özkaynaklar değişim tablosunu ise 1 Ocak - 31 Aralık 2008 dönemi ile karşılaştırmalı olarak düzenlemiştir. Önceki dönem konsolide finansal tablolarda herhangi bir düzeltme bulunmamaktadır. 2.6. Netleştirme / Mahsup İçerik ve tutar itibariyle önem arz eden her türlü kalem, benzer nitelikte dahi olsa, konsolide finansal tablolarda ayrı gösterilir. Önemli olmayan tutarlar, esasları veya fonksiyonları açısından birbirine benzeyen kalemler itibariyle toplulaştırılarak gösterilir. İşlem ve olayın özünün mahsubu gerekli kılması sonucunda, bu işlem ve olayın net tutarları üzerinden gösterilmesi veya varlıkların, değer düşüklüğü düşüldükten sonraki tutarları üzerinden izlenmesi, mahsup edilmeme kuralının ihlali olarak değerlendirilmez. Grup’un normal iş akışı içinde gerçekleştirdiği işlemler sonucunda, “Hasılat” başlıklı kısımda tanımlanan gelirler dışında elde ettiği gelirler, işlem veya olayın özüne uygun olması şartıyla, net değerleri üzerinden gösterilir. 2.7. Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti Konsolide finansal tabloların hazırlanmasında izlenen önemli muhasebe politikaları aşağıda özetlenmiştir: 2.7.1. Hasılat Grup’un faaliyetleri sonucunda oluşan hasılat başlıca çimento ve hazır beton satışlarından oluşmaktadır. Satış gelirleri, ürünün teslimi veya hizmetin verilmesi, ürünle ilgili önemli risk ve getirilerin alıcıya nakledilmiş olması, gelir tutarının güvenilir bir şekilde ölçülebilmesi ve işlemle ilgili ekonomik faydaların Grup tarafından elde edileceğinin kuvvetle muhtemel olması üzerine alınan veya alınabilecek bedelin makul değeri üzerinden tahakkuk esasına göre kayıtlara alınır. Net satışlar, satılmış ürün ya da tamamlanmış hizmetin satış vergisi hariç faturalanmış değerinden, iadeler, indirim ve komisyonların indirilmiş şeklini gösterir (Dipnot 28). Faiz geliri, etkin faiz yöntemi esasına göre kaydedilir. Bir alacak için değer düşüklüğü karşılığı ayrıldığında, Grup, ilgili alacağın taşınan değerini, söz konusu alacağın orjinal etkin faiz oranını baz alarak iskonto ettiği gelecekteki tahmin edilen nakit akışına göre, geri kazanılabilir değerine indirmekte ve bu iskontoyu faiz geliri olarak kaydetmektedir. Kira gelirleri dönemsel tahakkuk esasına göre muhasebeleştirilir. Temettü gelirleri, Grup’un temettüyü alma hakkının oluştuğu tarihte gelir yazılır. 2.7.2. Stoklar Grup’un stokları, başlıca yakıt, ambalaj malzemesi, demir cevheri, alçı ve kilden oluşan hammadelerden, yedek parça ve işletme malzemelerinden, yarı mamul olarak çoğunlukla klinker ve kalkerden, mamul olarak da çimentodan oluşmaktadır. Stoklar, maliyetin veya net gerçekleşebilir değerin düşük olanı ile değerlenir. Net gerçekleşebilir değer, tahmini satış fiyatından tahmini tamamlama maliyeti ve satışı gerçekleştirmek için gerekli tahmini satış maliyeti toplamının indirilmesiyle elde edilen tutardır. Stokların maliyeti tüm satın alma maliyetlerini, dönüştürme maliyetlerini ve stokların mevcut durumuna ve konumuna getirilmesi için katlanılan diğer maliyetleri içerir. Stok maliyeti hesaplama sistemi safha maliyeti olup, Grup stoklarını ağırlıklı ortalama maliyet yöntemine göre değerlemektedir (Dipnot 13). 39 2.7.3. Maddi Duran Varlıklar a) Maden varlıkları Maden sahası geliştirme aktivitelerine bağlı olarak ortaya çıkan maden sahalarının ıslahı, rehabilitasyonu ve kapanması maliyetleri; madenlerin kapanması ve rehabilitasyonu sırasında harcanması kuvvetle muhtemel olan giderlerin karşılığının bilanço tarihi itibariyle indirgenmiş maliyet değerleri üzerinden konsolide finansal tablolara yansıtılmasıdır. Söz konusu karşılıklar bilanço tarihindeki değerlerine piyasalarda oluşan faiz oranı ve yükümlülük ile ilgili risk dikkate alınarak, vergi öncesi olan ve gelecekteki nakit akımlarının tahminiyle ilgili riski içermeyen iskonto oranı ile indirgenmiş olup hesaplamalar her bir bilanço döneminde gözden geçirilmektedir. Maden sahalarının ıslahı, rehabilitasyonu ve kapanması karşılığının hesaplanmasında kullanılan yönetim tahminlerindeki değişikliklerden kaynaklanan değişimler, maden sahalarının ıslahı, rehabilitasyonu ve kapanması maliyetlerine yansıtılır. Öte yandan, her maden için, ilgili maden sahalarının ıslahı, rehabilitasyonu ve kapanması maliyetleri; ilgili madenin kalan ekonomik ömürlerinin veya dönem içerisinde ilgili madenden çıkarılan klinker ve kil miktarının, ilgili madendeki görünür ve mümkün işlenebilir rezerv miktarına bölünmesi suretiyle bulunan amortisman oranından düşük olanı kullanılarak itfa edilmektedir (Dipnot 18.a). Mevcut programlar kapsamında çevre kirliliğinin önlenmesi ve çevrenin korunmasına istinaden katlanılan maliyetler oluştukları dönemde gider olarak konsolide kapsamlı gelir tablosuna yansıtılır. b) Diğer maddi duran varlıklar Maddi duran varlıklar, 1 Ocak 2005 tarihinden önce iktisap edilen kalemler için TL’nın 31 Aralık 2004 tarihindeki alım gücüyle ifade edilen düzeltilmiş elde etme maliyetleri üzerinden, 1 Ocak 2005 tarihinden sonra iktisap edilen kalemler için ise elde etme maliyetleri üzerinden, birikmiş amortisman ve mevcutsa kalıcı değer düşüklüğünün indirilmesi sonrasında oluşan değerleri ile konsolide finansal tablolara yansıtılmaktadır (Dipnot 18.b). Binalar, yer altı ve yerüstü düzenlemeleri, ile makine, tesis ve cihazlar kapasitelerinin tam olarak kullanılmaya hazır olduğu ve fiziksel durumlarının belirlenen üretim kapasitesini karşılayacağı durumlarda aktifleştirilir ve amortismana tabi tutulmaya başlanırlar. Maddi duran varlıkların hurda değerinin önemli tutarlarda olmadığı tahmin edilmektedir. Maddi duran varlık alımları için verilmiş olan avanslar, ilgili varlık aktifleştirilene kadar diğer duran varlıklar kalemi altında takip edilmektedir (Dipnot 26.b). Amortisman, elde etme maliyeti ile ifade edilen maddi duran varlıkların ekonomik ömürlerini yansıtan oranlarda doğrusal amortisman metoduna göre hesaplanmaktadır (Dipnot 18.b). Arsalar, ekonomik ömürleri sonsuz olarak kabul edildiğinden amortismana tabi tutulmamışlardır. Maddi duran varlıkların yaklaşık ekonomik ömürleri aşağıdaki gibidir: Yerüstü ve yeraltı düzenlemeleri Binalar Makine, tesis ve cihazlar Taşıt araçları Döşeme ve demirbaşlar Diğer maddi duran varlıklar 40 Yıllar 5 - 50 25 - 50 5 - 50 5 - 10 4 - 10 5 Bakım ve onarım giderleri oluştukları dönemin konsolide kapsamlı gelir tablosuna gider olarak kaydedilirler. Aktifleştirmeden sonraki harcamalar, ekonomik fayda sağlanmasının kuvvetle muhtemel olması ve ilgili harcamanın maliyetinin güvenilebilir bir şekilde ölçülmesi durumunda ilgili varlığın maliyetine eklenirler. Grup, aktifleştirmeden sonraki harcamalar kapsamındaki değiştirilen parçaların diğer bölümlerden bağımsız bir şeklide amortismana tabi tutulup tutulmadığına bakmaksızın taşınan değerlerini bilançodan çıkarır. Varlığın maliyetine eklenen söz konusu aktifleştirme sonrası harcamalar, ekonomik ömürleri çerçevesinde amortismana tabi tutulurlar. Bir varlığın taşıdığı değer, varlığın satışı için katlanılacak giderler düşüldükten sonraki ne satış fiyatı ile kullanım değerinin yüksek olanı olarak tanımlanan geri kazanılabilir değerinden daha fazla ise, maddi duran varlık karşılık ayrılarak geri kazanılabilir değerine indirilmiştir. Maddi duran varlıkların elden çıkartılmasında elde edilen kâr ya da zarar, maddi duran varlığın taşıdığı değere göre belirlenir ve ilgili gelir ve gider hesaplarına kaydedilir (Dipnot 31). 2.7.4. Maddi Olmayan Duran Varlıklar Maddi olmayan duran varlıklar bilgi işlem sistemleri ve yazılım haklarını içerir. Bunlar, 1 Ocak 2005 tarihinden önce iktisap edilen kalemler için TL’nin 31 Aralık 2004 tarihindeki satın alım gücüyle ifade edilen düzeltilmiş elde etme maliyetleri üzerinden, 1 Ocak 2005 tarihinden sonra iktisap edilen kalemler için ise elde etme maliyetleri üzerinden, birikmiş itfa payları ve mevcutsa kalıcı değer düşüklüğünün indirilmesi sonrasında oluşan net değeri ile konsolide finansal tablolara yansıtılmaktadır. Maddi olmayan duran varlıklar elde etme maliyetleri üzerinden, elde edilme tarihinden itibaren beş yıl içerisinde doğrusal itfa yöntemi ile itfa edilirler. Maddi olmayan duran varlıkların hurda değerinin önemli tutarlarda olmadığı tahmin edilmiştir. Değer düşüklüğünün olması durumunda maddi olmayan duran varlıkların kayıtlı değeri, geri kazanılabilir tutara indirilir (Dipnot 19). 2.7.5. Varlıklarda Değer Düşüklüğü Grup, ertelenmiş vergi varlıkları (Dipnot 35) ve şerefiye (Dipnot 20) dışında kalan her bir varlık için her bir bilanço tarihinde, söz konusu varlığa ilişkin değer kaybının olduğuna dair herhangi bir gösterge olup olmadığını değerlendirir. Şerefiyenin değer düşüklüğü testi, her yıl aynı tarihte olmak koşuluyla yapılmakta olup, değer düşüklüğünün olduğuna dair herhangi bir gösterge olması durumunda ise, söz konusu değer düşüklüğü testi, daha sıklıkla tekrarlanmaktadır. Eğer böyle bir gösterge mevcutsa, o varlığın geri kazanılabilir tutarı tahmin edilir. Varlığın geri kazanılabilir değeri, ilgili varlığın, satış için katlanılacak giderler düşüldüken sonraki net satış fiyatı ile kullanım değerinin yüksek olanıdır. Değer düşüklüğünün saptanması için varlıklar, nakit üreten birimler olan en alt seviyede gruplanırlar. Kullanıma hazır olmayan maddi olmayan duran varlıklarda ise geri kazanılabilir tutar her bir bilanço tarihinde tahmin edilir. Eğer söz konusu varlığın veya o varlığa ait nakit üreten herhangi bir biriminin kayıtlı değeri, kullanım veya satılması için gerekli olan giderler düşüldükten sonraki satış yoluyla geri kazanılacak tutarından yüksekse değer düşüklüğü meydana gelmiştir. Değer düşüklüğü kayıpları konsolide kapsamlı gelir tablosuna gider olarak yansıtılır. Bir varlıkta oluşan değer düşüklüğü kaybı, o varlığın geri kazanılabilir tutarındaki müteakip artışın, değer düşüklüğünün kayıtlara alınmalarını izleyen dönemlerde ortaya çıkan bir olayla ilişkilendirilebilmesi durumunda daha önce değer düşüklüğü ayrılan tutarı geçmeyecek şekilde geri çevrilir. Şerefiyeye ait değer düşüklüğü ise geri çevrilemez. Grup tüm finansal varlıkların değer düşüklüğü testi için aşağıdaki kriterleri göz önünde bulundurmaktadır: • Borçlu tarafın önemli ölçüde finansal açıdan zorluk içinde olup olmaması, • Anaparanın veya faizin ödenmemesi veya geç ödenmesi gibi sözleşme hükümlerine borçlu tarafın uymaması, • Ekonomik veya yasal nedenlerden ötürü, borçlu olan tarafa herhangi bir imtiyazın tanınıp tanınmadığı, • Borçlu olan tarafın finansal açıdan yeniden yapılandırmaya gitmesinin beklenmesi veya gitmesi, • Bağımsız veriler kullanılarak, finansal varlıkların gelecekte Grup’a sağlayacakları nakit akışlarında önemli düşüşlerin olup olmayacağı. 2.7.6. Borçlanma Maliyetleri ve Alınan Krediler Alınan krediler alındıkları tarihlerde, alınan kredi tutarından işlem masrafları çıkartıldıktan sonraki değerleriyle kaydedilir. Alınan krediler, sonradan etkin faiz yöntemi kullanılarak iskonto edilmiş maliyet değeri üzerinden gösterilir. İşlem masrafları düşüldükten sonra kalan tutar ile iskonto edilmiş maliyet 41 değeri arasındaki fark, konsolide kapsamlı gelir tablosuna kredi dönemi süresince finansman maliyeti olarak yansıtılır. Alınan kredilerden kaynaklanan finansman maliyeti oluştuğunda konsolide kapsamlı gelir tablosuna yansıtılır (Dipnot 33). Alınan kredilerin vadeleri bilanço tarihinden itibaren 12 aydan kısa ise, kısa vadeli yükümlülükler içerisinde, 12 aydan fazla ise uzun vadeli yükümlülükler içerisinde gösterilmektedir (Dipnot 8). 2.7.7. Finansal Varlıklar Finansal varlıkların sınıflandırılması, yatırımların hangi amaç için elde edilmesine bağlı olarak belirlenmektedir. Grup yönetimi, finansal varlığın sınıflandırılmasını ilk elde edildiği tarihte yapmakta ve bu sınıflandırmayı her bilanço döneminde tekrar değerlendirmektedir. Grup, finansal varlıklarını aşağıdaki gibi sınıflandırmıştır: a) Krediler ve alacaklar Krediler ve alacaklar, etkin bir piyasada kote olmayan ve sabit veya belirli ödemelerden oluşan türev olmayan finansal varlıklardan oluşmaktadır. Krediler ve alacaklar, alım-satım amacıyla tutulmadan, Grup’un herhangi bir borçluya doğrudan para, mal veya hizmet tedarik ettiğinde ortaya çıkmaktadır. Vadeleri bilanço tarihinden itibaren 12 aydan kısa ise, bu varlıklar dönen varlıklar içinde, 12 aydan fazla ise duran varlıklar içinde gösterilmektedir. Krediler ve alacaklar, bilançoda ticari alacaklar ve diğer alacaklar içerisine dahil edilmiştir. Krediler ve alacaklar, ilgili tutarların işlem masrafları çıkarıldıktan sonraki değerleri ile kaydedilir. Krediler ve alacaklar sonradan etkin faiz yöntemi kullanılarak iskonto edilmiş maliyet değeri üzerinden gösterilir. b) Satılmaya hazır finansal varlıklar Likidite ihtiyacının karşılanmasına yönelik olarak veya faiz oranlarındaki değişimler nedeniyle satılabilecek olan ve belirli bir süre gözetilmeksizin elde tutulan ve başka bir sınıflandırmaya tabi tutulamayan finansal araçlar, satılmaya hazır finansal varlıklar olarak sınıflandırılmıştır. Bunlar, yönetimin bilanço tarihinden sonraki 12 aydan daha kısa bir süre için finansal aracı elde tutma niyeti olmadıkça veya işletme sermayesinin arttırılması amacıyla satışına ihtiyaç duyulmayacaksa, ki bu durumda dönen varlıklar içine dahil edilir, duran varlıklara dahil edilmiştir. Grup yönetimi, bu finansal araçların sınıflandırmasını satın aldıkları tarihte uygun bir şekilde yapmakta olup düzenli olarak bu sınıflandırmayı gözden geçirmektedir. 42 Tüm finansal varlıklar, ilk olarak bedelin makul değeri olan ve varlıkla ilgili satın alma masrafları da dahil olmak üzere maliyet bedelleri, sonraki dönemlerde ise makul değerleri üzerinden gösterilmektedir. Grup’un %20’nin altında sermaye payına sahip olduğu veya faaliyetleri üzerinde kontrolü veya önemli etkisi olmadığı, satılmaya hazır finansal varlık olarak sınıflandırdığı finansal varlıklar, borsada işlem görmesi durumunda piyasa fiyatları üzerinden konsolide finansal tablolara yansıtılmakta olup aktif bir piyasanın bulunmaması durumlarında, Grup ilgili finansal varlığın gerçeğe uygun değerini genel kabul görmüş değerleme yöntemleri kullanarak hesaplamaktadır. Satılmaya hazır finansal varlıkların borsaya kayıtlı herhangi bir rayiç değerinin olmadığı, makul değerin hesaplanmasında kullanılan diğer yöntemlerin uygun veya tatbik edilebilir olmaması nedeniyle makul bir değer tahmininin yapılamaması ve makul değerin güvenilir bir şekilde ölçülemediği durumlarda finansal varlığın kayıtlı değeri, 1 Ocak 2005 tarihinden önce iktisap edilen kalemler için TL’nın 31 Aralık 2004 tarihindeki alım gücüyle ifade edilen düzeltilmiş elde etme maliyeti üzerinden, 1 Ocak 2005 tarihinden sonra iktisap edilen kalemler için ise elde etme maliyeti üzerinden, mevcutsa, değer düşüklüğünün çıkarılması suretiyle değerlenmiştir (Dipnot 7). Grup, satılmaya hazır finansal varlıklara ilişkin kazanç ve kalıcı olmayan kayıpları, bu varlıklar konsolide finansal tablolardan çıkarılana kadar doğrudan özkaynaklar altında muhasebeleştirmektedir. Satılmaya hazır finansal varlık olarak sınıflandırılmış olan menkul kıymetlerin makul değer değişikliği bu finansal varlıkların bilanço tarihindeki makul değerleri ile iskonto edilmiş maliyet bedelleri arasındaki fark olarak hesaplanmaktadır. Satılmaya hazır finansal varlığın yabancı para cinsinden olması durumunda ise, söz konusu yabancı paradan kaynaklanan kur farkı gelir ve gideri özkaynak altında muhasebeleştirilir. Grup söz konusu satılmaya hazır finansal varlıklardan temettü almaya hak kazandığında, satılmaya hazır finansal varlıklardan elde edilen temettü geliri, diğer gelirlerin altında muhasebeleştirilerek konsolide konsolide kapsamlı gelir tablosuna yansıtılır. Satılmaya hazır finansal varlıklar konsolide finansal tablolardan çıkarıldıklarında, özkaynaklarda takip edilen ilgili kazanç veya kayıplar net dönem kârını / zararını etkileyecek şekilde konsolide kapsamlı gelir tablosuna transfer edilir. Satılmaya hazır finansal varlıkların elde etme maliyeti ile makul değerleri arasında oluşan olumsuz farklar ise kalıcı olması halinde (önemli tutarlarda ve uzun süreli olarak) konsolide kapsamlı gelir tablosu ile ilişkilendirilir. Bu durumda özkaynaklardaki makul değer kaybı, elde etme maliyeti ile mevcut makul değer arasındaki farktan, mevcutsa, daha önce konsolide kapsamlı gelir tablosuna yansıtılmış değer düşüklüğü düşüldükten sonraki tutar kadar olmalı ve konsolide kapsamlı gelir tablosuna yansıtılmalıdır. Konsolide kapsamlı gelir tablosuna yansıtılmış satılmaya hazır finansal varlıklardaki değer düşüklükleri net dönem kârı / zararı ile ilişkilendirilerek geri çevrilemez. 2.7.8. Kur Değişiminin Etkileri Yabancı para cinsinden yapılan işlemler, işlemin yapıldığı günkü döviz kurlarından TL’ye çevrilmiştir. Konsolide bilançoda yer alan yabancı para birimi bazındaki parasal varlıklar ve yükümlülükler bilanço tarihindeki döviz kurları kullanılarak TL’ye çevrilmiştir. Bu işlemler sonucunda oluşan kur farkları dönem kârının belirlenmesinde hesaba alınmıştır. 2.7.9. Hisse Başına Kazanç / (Kayıp) Konsolide kapsamlı gelir tablosunda belirtilen hisse başına kazanç / (kayıp), net dönem kârı / (zararının), dönem boyunca bulunan hisse senetlerinin ağırlıklı ortalama sayısına bölünmesi ile bulunmuştur (Dipnot 36). Şirketler mevcut hissedarlara birikmiş kârlardan hisseleri oranında hisse dağıtarak (“Bedelsiz Hisseler”) sermayelerini arttırabilir. Hisse başına kazanç / (kayıp) hesaplanırken, bu bedelsiz hisse ihracı çıkarılmış hisseler olarak sayılır. Dolayısıyla hisse başına kazanç / (kayıp) hesaplamasında kullanılan ağırlıklı hisse adedi ortalaması, hisselerin bedelsiz olarak çıkarılmasını geriye dönük olarak uygulamak suretiyle elde edilir. Temettü dağıtılması söz konusu olması durumunda ise hisse başına düşecek kazanç / (kayıp) hisselerin ağırlıklı ortalamasının adedi üzerinden değil, mevcut hisse adedi dikkate alınarak belirlenecektir. 2.7.10. Bilanço Tarihinden Sonraki Olaylar Bilanço tarihinden sonraki olaylar; finansal sonuçlara ilişkin herhangi bir duyuru veya diğer seçilmiş finansal bilgilerin kamuya açıklanmasından sonra ortaya çıkmış olsalar bile, bilanço tarihi ile bilançonun yayımı için yetkilendirilme tarihi arasındaki tüm olayları kapsar (Dipnot 40). Grup; bilanço tarihinden sonraki düzeltme gerektiren olayların ortaya çıkması durumunda, konsolide finansal tablolara alınan tutarları bu yeni duruma uygun şekilde düzeltir. Bilanço tarihinden sonra ortaya çıkan düzeltme gerektirmeyen hususlar, finansal tablo kullanıcılarının ekonomik kararlarını etkileyen hususlar olmaları halinde konsolide finansal tablo dipnotlarında açıklanır. 2.7.11. Karşılıklar, Şarta Bağlı Yükümlülükler ve Şarta Bağlı Varlıklar 43 Herhangi bir karşılık tutarının finansal tablolara alınabilmesi için; Grup’un geçmiş olaylardan kaynaklanan mevcut bir hukuki veya kurucu yükümlülüğün bulunması, bu yükümlülüğün yerine getirilmesi için ekonomik fayda içeren kaynakların işletmeden çıkmasının kuvvetle muhtemel olması ve söz konusu yükümlülük tutarının güvenilir bir biçimde tahmin edilebiliyor olması gerekmektedir. Paranın zaman değerinin etkisinin önemli olduğu durumlarda, karşılık tutarı; yükümlülüğün yerine getirilmesi için gerekli olması beklenen giderlerin bugünkü değeri olarak belirlenir. Karşılıkların bugünkü değerlerine indirgenmesinde kullanılacak iskonto oranının belirlenmesinde, ilgili piyasalarda oluşan faiz oranı ile söz konusu yükümlülükle ilgili risk dikkate alınır. Söz konusu iskonto oranı vergi öncesi oran olup, gelecekteki nakit akımlarının tahminiyle ilgili riski içermez. Dönemler itibariyle paranın zaman etkisinin önemli olduğu karşılıkların tahmin edilen gerçekleşme tarihine yakınlaşılması sonucunda, karşılıklarda artış oluşurken söz konusu bu fark faiz gideri olarak konsolide kapsamlı gelir tablosuna yansıtılmaktadır. Geçmiş olaylardan kaynaklanan ve mevcudiyeti Grup’un tam olarak kontrolünde bulunmayan gelecekteki bir veya daha fazla kesin olmayan olayın gerçekleşip gerçekleşmemesi ile teyid edilebilmesi mümkün yükümlülükler ve varlıklar, şarta bağlı yükümlülükler ve varlıklar olarak değerlendirilmekte ve konsolide finansal tablolara dahil edilmemektedir (Dipnot 22). Gelecek dönemlerde oluşması beklenen operasyonel zararlar için herhangi bir karşılık ayrılmamaktadır. 2.7.12. Muhasebe Politikaları, Muhasebe Tahminlerinde Değişiklik ve Hatalar Muhasebe politikalarında yapılan önemli değişiklikler ve tespit edilen önemli muhasebe hataları geriye dönük olarak uygulanır ve önceki dönem konsolide finansal tabloları yeniden düzenlenir. Muhasebe tahminlerindeki değişiklikler, yalnızca bir döneme ilişkin ise, değişikliğin yapıldığı cari dönemde, gelecek dönemlere ilişkin ise, hem değişikliğin yapıldığı dönemde hem de gelecek dönemde, ileriye yönelik olarak uygulanır. 2.7.13. İlişkili Taraflar Bu konsolide finansal tablolar açısından, Grup üzerinde kontrolü, müşterek kontrolü veya önemli etkinliği olan ortaklar, Cementir Grubu Şirketleri, üst düzey yönetim kadrosu ve Yönetim Kurulu üyeleri ve bunlar tarafından kontrol edilen veya bunların üzerinde önemli etkinlikleri olan şirketler ilişkili taraflar olarak kabul ve ifade edilmişlerdir (Dipnot 37). 2.7.14. Finansal Bilgilerin Bölümlere Göre Raporlanması Faaliyet bölümleri, Grup’un faaliyetlerine ilişkin karar almaya yetkili organlara veya kişilere sunulan iç raporlama ve stratejik bölümlere paralel olarak değerlendirilmektedir. Söz konusu bölümlere tahsis edilecek kaynaklara ilişkin kararların alınması ve bölümlerin performansının değerlendirilmesi amacıyla Grup’un faaliyetlerine ilişkin stratejik karar almaya yetkili organlar ve kişiler, Grup’un üst düzey yöneticileri olarak tanımlanmıştır. Grup’un üst düzey yöneticileri Grup’un brüt satışlarının %93’ünü (2008: %92) oluşturan çimento ve hazır beton sektörlerindeki faaliyet sonuçlarını çimento üretim tesisleri bazında kontrol edip sonuçları analiz ettiğinden, mevcut olan çimento üretim tesislerinin her biri bir faaliyet bölümü olarak tanımlanabilir. Öte yandan, her bir çimento üretim tesisindeki üretim sürecinin, üretim süreci sonunda elde edilen mamüllerin, satış kanalları ile birlikte müşteri özellikleri ve ihtiyaçları ile Grup’un faaliyetlerini etkileyen mevzuat ve kanunların aynı olduğu göz önünde bulundurulduğunda, UFRS 8, “Faaliyet Bölümleri”ndeki ilgili hükümler doğrultusunda, Grup’un tek bir raporlanabilecek faaliyet bölümü bulunmakta olup, finansal bilgiler faaliyet bölümlerine göre raporlanmamıştır (Dipnot 5). 44 2.7.15. Devlet Teşvik ve Yardımları Devlet teşvikleri, hakedişin kuvvetle muhtemel olduğu koşullarda, ilgili oldukları dönemler boyunca sistematik ve oransal bir biçimde eşleştirilerek konsolide kapsamlı gelir tablosuna yansıtılır (Dipnot 21). 2.7.16. Kurum Kazancı Üzerinden Hesaplanan Vergiler Dönemin kâr ve zararı üzerindeki gelir vergisi yükümlülüğü, cari yıl vergisi ve ertelenmiş vergiyi içermektedir. Cari yıl vergi yükümlülüğü, dönem kârının vergiye tabi olan kısmı üzerinden ve bilanço tarihinde geçerli olan vergi oranları ile hesaplanan vergi yükümlülüğünü içermektedir (Dipnot 35). Geçmiş yıllardaki vergi yükümlülüğü ile ilgili düzeltme kayıtları ise diğer faaliyetlerden gider ve zararlar kalemi altında muhasebeleştirilmektedir. Ertelenmiş vergi yükümlülüğü veya varlığı, varlıkların ve yükümlülüklerin konsolide finansal tablolarda gösterilen değerleri ile yasal vergi matrahı hesabında dikkate alınan tutarları arasındaki geçici farklılıkların bilanço yöntemine göre vergi etkilerinin bilanço tarihi itibariyle yasalaşmış vergi oranları dikkate alınarak hesaplanmasıyla belirlenmektedir (Dipnot 35). Ertelenmiş vergi geliri veya gideri ertelenmiş verginin doğrudan özkaynak altında muhasebeleştirilen bir işlemle ilgili olmadığı durumlarda, dönemin kâr veya zararına dahil edilir. Ertelenmiş vergi özkaynaklar altında muhasebeleştirilen bir işlemden kaynaklanıyorsa, ilgili özkaynaklar kalemi altında muhasebeleştirilir. Ertelenmiş vergi varlığı veya yükümlülüğü, söz konusu geçici farkların ortadan kalkacağı ilerideki dönemlerde ödenecek vergi tutarlarında yapılacağı tahmin edilen artış ve azalış oranlarında konsolide finansal tablolara yansıtılmaktadırlar. Ertelenmiş vergi yükümlülüğü, tüm vergilendirilebilir geçici farklar için hesaplanırken ertelenmiş vergi varlığı gelecekte vergiye tabi kâr elde etmek suretiyle indirilebilir geçici farklardan yararlanmanın kuvvetle muhtemel olması şartıyla konsolide finansal tablolara alınır. Ertelenmiş vergi varlığının bir kısmının veya tamamının sağlayacağı faydanın elde edilmesine imkan verecek düzeyde mali kâr elde etmenin muhtemel olmadığı ölçüde, ertelenmiş vergi varlığının kayıtlı değeri azaltılır (Dipnot 35). Gelir vergisi ile ilgili olan ertelenmiş vergi varlığı ve borcu aynı vergi otoritesi tarafından takip edildiğinden dolayı her bir şirket düzeyinde ertelenmiş vergi varlığı ve borcu karşılıklı olarak netleştirilmiştir. Ancak, ana ortaklığın ve bağlı ortaklığın net ertelenmiş vergi pozisyonu konsolide finansal tablolarda netleştirilmemektedir (Dipnot 35). 2.7.17. Çalışanlara Sağlanan Faydalar / Kıdem tazminatları Yürürlükteki kanunlara göre, Grup, emeklilik dolayısıyla veya istifa ve İş Kanunu’nda belirtilen davranışlar dışındaki sebeplerle istihdamı sona eren çalışanlara belirli bir toplu ödeme yapmakla yükümlüdür. Kıdem tazminatı karşılığı, tüm çalışanların emeklilikleri dolayısıyla ileride doğacak yükümlülük tutarlarının aktüer varsayımlar uyarınca net bugünkü değerine göre indirgenmiş tutarı üzerinden hesaplanmış ve konsolide finansal tablolara yansıtılmıştır (Dipnot 24). Grup, ortaklara dağıtılabilir kâr üzerinde yapılan birtakım düzeltmeler sonrası üst düzey yöneticiler ve idari personeline yönetim ikramiyesi vermekte olup söz konusu ikramiye için ilgili yıl içerisinde karşılık ayrılmaktadır (Dipnot 22.a). 2.7.18. Nakit Akım Tablosu Konsolide nakit akım tablosunda, döneme ilişkin nakit akımları işletme, yatırım ve finansman faaliyetlerine 45 dayalı bir biçimde sınıflandırılarak raporlanır. İşletme faaliyetlerden kaynaklanan nakit akımları, Grup’un esas faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akımlarını gösterir. Yatırım faaliyetleriyle ilgili nakit akımları, Grup’un yatırım faaliyetlerinde (duran varlık yatırımları ve finansal yatırımlar) kullandığı ve elde ettiği nakit akımlarını gösterir. Finansman faaliyetlerine ilişkin nakit akımları, Grup’un finansman faaliyetlerde kullandığı kaynakları ve bu kaynakların geri ödemelerini gösterir. Nakit ve nakit benzeri değerler, nakit ve banka mevduatı ile tutarı belirli nakde kolayca çevrilebilen kısa vadeli, yüksek likiditeye sahip ve vadesi 3 ay veya daha kısa olan yatırımları içermektedir. 2.7.19. Ticari Alacaklar ve Değer Düşüklüğü Doğrudan bir borçluya mal veya hizmet tedariki ile oluşan Grup kaynaklı ticari alacaklar, makul değerleriyle finansal tablolara kaydedilmekte ve sonraki dönemlerde etkin faiz yöntemi kullanılarak iskonto edilmiş maliyetinden, mevcutsa değer düşüklüğü karşılığı düşülerek değerlendirilmektedir. Belirtilmiş bir faiz oranı bulunmayan kısa vadeli ticari alacaklar, etkin faiz oranının etkisinin önemsiz olması durumunda fatura tutarından değerlendirilmiştir (Dipnot 10). Grup’un, ödenmesi gereken meblağları tahsil edemeyecek olduğunu gösteren bir durumun söz konusu olması halinde ticari alacaklar için bir alacak risk karşılığı oluşturulur. Söz konusu bu karşılığın tutarı, alacağın kayıtlı değeri ile tahsili mümkün tutar arasındaki farktır. Tahsili mümkün tutar, teminatlardan ve güvencelerden tahsil edilebilecek meblağlar da dahil olmak üzere tüm nakit akışlarının, oluşan ticari alacağın orijinal etkin faiz oranı esas alınarak iskonto edilen değeridir. Değer düşüklüğü tutarı, zarar yazılmasından sonra oluşacak bir durum dolayısıyla azalırsa, söz konusu tutar, cari dönemde diğer gelirlere yansıtılır (Dipnot 31). 2.7.20. Sermaye ve Temettüler Adi hisseler, sermaye olarak sınıflandırılır. Adi hisseler üzerinden dağıtılan temettüler, beyan edildiği dönemde birikmiş kârlardan indirilerek kaydedilir. Alınan temettüler ise tahsil etme hakkının ortaya çıktığı tarihte gelir olarak kaydedilir. 2.7.21. Türev Finansal Araçlar Türev finansal araçlar ilk olarak kayda alınmalarında ve kayda alınmalarını izleyen dönemlerde makul değer ile değerlenmektedir. Grup’un türev finansal araçlarını vadeli döviz alım sözleşmeleri oluşturmaktadır (Dipnot 9). Söz konusu türev finansal araçlar ekonomik olarak risklere karşı etkin bir koruma sağlamakla birlikte, risk muhasebesi yönünden UMS 39 “Finansal Araçlar” da belirtilen gerekli koşulları taşımamaları nedeniyle konsolide finansal tablolarda alım ve satış amaçlı türev finansal araçlar olarak muhasebeleştirilmekte olup ilgili finansal araçların makul değerlerinde meydana gelen değişimler konsolide kapsamlı gelir tablosuna yansıtılmaktadır. 2.7.22. Ticari Borçlar Ticari borçlar finansal tablolara alındıkları tarihte makul değerleri ile, müteakip dönemde ise indirgenmiş maliyet bedeli üzerinden kaydedilir (Dipnot 10). 2.7.23. Şerefiye / Negatif Şerefiye: Şirket birleşmesi iki ayrı işletmenin veya işletme faaliyetlerinin ayrı bir raporlama birimi meydana getirmek üzere bir araya getirilmesidir. İşletme birleşmeleri, UFRS 3 “İşletme Birleşmeleri” kapsamında, satın alma yöntemine göre muhasebeleştirilir. 46 Bir işletmenin satın alınması ile ilgili katlanılan satın alma maliyeti, iktisap edilen işletmenin satın alma tarihindeki tanımlanabilir varlık, yükümlülük ve şarta bağlı yükümlülüklerine dağıtılır. İşletme birleşmesi maliyetinin iktisap edilen tanımlanabilir varlık, yükümlülük ve şarta bağlı yükümlülüklerin makul değerindeki iktisap edenin payını aşan kısmı şerefiye olarak muhasebeleştirilir (Dipnot 20). Satın alma maliyeti, ayrıştırılabilir varlık ve yükümlülüklerin net makul değerinden düşük ise negatif şerefiye oluşur ve oluştuğu dönemde gelir olarak konsolide finansal tablolara yansıtılır. İşletme birleşmelerinde satın alınan işletmenin finansal tablolarında yer almayan; ancak şerefiyenin içerisinden ayrıştırılabilme özelliğine sahip varlıklar, maddi olmayan duran varlıklar (marka değeri gibi) ve/veya şarta bağlı yükümlülükler, makul değerleri güvenilir bir şekilde ölçülebildiği sürece, makul değerleri ile konsolide finansal tablolara yansıtılır. Satın alınan şirketin finansal tablolarında yer alan şerefiye tutarları tanımlanabilir varlık olarak değerlendirilmez. Şerefiye, değer düşüklüğü testi için, yönetimin şerefiyeyi iç raporlama amaçlı takip edebileceği en küçük nakit üreten birimlere dağıtılır. Şerefiye için her yıl aynı tarihte değer düşüklüğü tespit çalışması yapılmakta olup değer düşüklüğünün olduğuna dair herhangi bir gösterge olması durumunda ise, söz konusu değer düşüklüğü testi daha sıklıkla tekrarlanmaktadır. Şerefiyeye ait değer düşüklüğü geri çevrilemez. 2.8. Önemli Muhasebe Değerlendirme, Tahmin ve Varsayımları Konsolide finansal tabloların hazırlanması, bilanço tarihi itibariyle raporlanan varlıklar ve yükümlülüklerin tutarlarını, şarta bağlı varlıkların ve yükümlülüklerin açıklamasını ve hesap dönemi boyunca raporlanan gelir ve giderlerin tutarlarını etkileyebilecek tahmin ve varsayımların kullanılmasını gerektirmektedir. Bu tahmin ve varsayımlar, Grup yönetiminin mevcut olaylar ve işlemlere ilişkin en iyi bilgilerine dayanmasına rağmen, fiili sonuçlar varsayımlardan farklılık gösterebilir. Grup’un önemli muhasebe varsayım ve tahminleri aşağıdaki gibidir: i. Değer Düşüklüğü Testleri Grup yönetimi tarafından gerçekleştirilen değer düşüklüğü testleri ise, yönetimin gelecekteki çimento fiyatları ve üretim ile ilgili birim maliyetler hakkındaki tahminlerine, mevcut piyasa koşullarına, kurlara ve ilgili proje riskiyle birlikte vergi öncesi iskonto oranına bağlıdır. Nakit üreten birimlerin geri kazanılabilir değeri, ilgili nakit üreten birimin kullanım değerinden veya satış maliyetleri düşüldükten sonraki makul değerinden yüksek olanı olarak tespit edilir. Söz konusu hesaplamalar bir takım varsayımların ve tahminlerin kullanılmasını gerekli kılmaktadır. Özellikle çimento fiyatları ve klinker maliyetlerine istinaden yapılan varsayım ve tahminlerdeki değişiklikler, gerek şerefiye ve gerekse ilgili varlıkların taşınan değerleri üzerinde düzeltme gerektirebilecek koşullar ortaya çıkabilir. Varlıklar, birbirlerinden bağımsız ve en küçük derecede nakit üreten birimler olarak gruplandırılır. Değer düşüklüğü göstergesinin tespit edilmesi durumunda ise, tahmin ve varsayımlar tespit edilen her bir nakit üreten birimden elde edilecek nakit akışları için oluşturulur. Gerek maddi duran varlıkların ve gerekse şerefiyenin kullanım değeri esas alınarak yapılan değer düşüklüğü testleri kullanılan tahmin ve varsayımlardan ötürü belirli oranda bir belirsizlik içermektedir. Bu belirsizlik mevcut ve gelecekte tahmin edilen çimento fiyatlarından, iskonto oranlarından, kurlardan ve özellikle klinker olmak üzere tahmini üretim maliyetlerinden kaynaklanmaktadır. UMS 36 kapsamındaki hükümler çerçevesinde, Grup Yönetimi Lalapaşa Çimento Ticari ve İktisadi Bütünlüğü (“Lalapaşa”), Elazığ Çimento, Süreko ve İlion Çimento alımlarından kaynaklanan şerefiye tutarları ile ilgili olarak gerçekleştirdiği değer düşüklüğü testlerinde birtakım tahmin ve varsayımlar kullanmıştır (Dipnot 20). 47 ii. Gelir Vergileri Nihai vergi tutarına olan etkileri kesinleşmeyen ilgili birçok işlem ve hesaplama normal iş akışı sırasında gerçekleşmekte olup bu gibi durumlar gelir vergisi karşılığı belirlenmesi sırasında önemli muhakemelerin kullanılmasını gerektirmektedir. Grup, vergisel olayların sonucunda ödenmesi tahmin edilen ek vergilerin oluşturduğu vergi yükümlüklerini kayıtlarına almaktadır. Grup, bağlı ortaklığı olan Çimbeton’un önümüzdeki dönemlerde faydalanabileceği mali zararlardan doğan ertelenmiş vergi alacaklarını, söz konusu mali zararların gelecekteki kullanımlarının kuvvetle muhtemel olmaması nedeniyle kayıtlarına almamıştır. Öte yandan Çimentaş’ın gelecekteki faydalanabileceği, mali zararlardan doğan vergi alacaklarının tamamı, söz konusu mali zararların gelecekteki kullanımlarının kuvvetle muhtemel olması nedeniyle kayıtlara alınmıştır (Dipnot 35). Bu konular ile ilgili oluşan nihai vergisel sonuçların, başlangıçta kaydedilen tutarlardan farklı olduğu durumlarda, bu farklar belirlendiği dönemlerdeki gelir vergisi karşılığı ve ertelenmiş vergi bakiyelerini etkileyebilecektir. iii. Satılmaya Hazır Finansal Varlıkların Makul Değer Tespiti Satılmaya hazır finansal varlıkların borsaya kayıtlı herhangi bir rayiç değerinin olmadığı durumlarda makul değerin hesaplanmasında kullanılan genel kabul görmüş değerleme yöntemleri, yönetimin en iyi tahminlerine dayanan birtakım varsayımları içermektedir (Dipnot 7). DİPNOT 3 - İŞLETME BİRLEŞMELERİ i) Alfacem’in konsolidasyon kapsamından çıkışı Grup’un 20 Mart 2009 tarihli Yönetim Kurulu toplantısında alınan karara istinaden, Grup’un sermayesinin %99,01’ine sahip olduğu bağlı ortaklık konumundaki Alfacem hisselerinin tamamını 2 Nisan 2009 tarihinde Cementir Holding kuruluşu olan Cementir Delta’ya 85.000 bin Euro karşılığı 185.037 bin TL’ye satılmasına karar verilmiş olup, bağlı ortaklık üzerindeki kontrolün sona erdiği tarih olan 2 Nisan 2009 itibariyle Alfacem konsolidasyon kapsamından çıkarılmıştır. Alfacem’in 20 Mart 2009 tarihi itibariyle makul değeri; bağımsız değerleme kuruluşu tarafından, Alfacem’in bağlı ortaklığı Globocem ve finansal yatırımları olan Aalborg, Kars Çimento ile Elazığ Çimento’daki hisseleri de dikkate alınarak; indirgenmiş nakit akım, piyasa karşılaştırmaları ve net aktif değeri gibi genel kabul görmüş değerleme teknikleri kullanılarak, 98.682 bin Euro olarak tespit edilmiş olup söz konusu makul değerler toplamının 98.404 bin Euro tutarındaki kısmı Alfacem’in Aalborg’daki %25 oranındaki hissesinden kaynaklanmaktadır (Dipnot 7). 48 2 Nisan 2009 Satış tutarı Konsolidasyon kapsamından çıkan net aktif Bağlı ortaklık çıkışının özkaynaklar üzerindeki etkisi Bağlı ortaklık satış kârı (Dipnot 31) 185.037 (121.779) (16.206) 47.052 Konsolidasyon kapsamından çıkarılan net aktif toplamı Nakit ve nakit benzerleri Ticari ve ilişkili taraflardan alacaklar Finansal varlıklar (Dipnot 7) Ertelenen vergi varlıkları (Dipnot 35) Diğer varlıklar 48 2.158 218.984 83 1.060 Toplam varlıklar 222.333 Finansal borçlar Ticari ve diğer borçlar (98.739) (1.815) Toplam yükümlülükler (100.554) Konsolidasyon kapsamından çıkarılan ortak kontrol altındaki işletmeler arasında yapılan hisse satışı etkisi Konsolidasyon kapsamından çıkarılan bağlı ortaklık yabancı para çevrim farkları Konsolidasyon kapsamından çıkarılan bağlı ortaklıktaki satılmaya hazır finansal varlıklara ait makul değer fonun çıkışı Alfacem ve Globocem’in ana ortaklık dışı paylarının çıkışı Kars Çimento, Elazığ Çimento ve Bakırçay üzerindeki kontrol kaybına neden olmayan kontrol paylarındaki değişikliğin etkisi (bakınız konsolide özkaynaklar değişim tablosu) Kars Çimento, Elazığ Çimento ve Bakırçay’ın ana ortaklık dışı paylarına transfer (11.366) (70.248) 16.395 (2.175) (10.938) 94.538 16.206 Konsolidasyon kapsamından çıkan net aktif 137.985 Elde edilen net nakit 184.989 ii) Süreko’nun satın alınması Grup, 1 Eylül 2009 tarihinde, Süreko’nun net varlıklarının %69,9’unu 10.759 bin Euro karşılığı olarak 22.853 bin TL bedelle satın almıştır. Satın alım UFRS 3 “İşletme Birleşmeleri” hükümleri uyarınca değerlendirilmiştir. DİPNOT 4 - İŞ ORTAKLIKLARI Yoktur (2008: Yoktur). DİPNOT 5 - BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA Faaliyet bölümleri, Grup’un faaliyetlerine ilişkin karar almaya yetkili organlara veya kişilere sunulan iç raporlama ve stratejik bölümlere paralel olarak değerlendirilmektedir. Söz konusu bölümlere tahsis edilecek kaynaklara ilişkin kararların alınması ve bölümlerin performansının değerlendirilmesi amacıyla Grup’un faaliyetlerine ilişkin stratejik karar almaya yetkili organlar ve kişiler, Grup’un üst düzey yöneticileri olarak tanımlanmıştır. Grup’un üst düzey yöneticileri Grup’un brüt satışlarının %93’ünü (2008: %92) oluşturan çimento ve hazır beton sektörlerindeki faaliyet sonuçlarını çimento üretim tesisleri bazında kontrol edip sonuçları analiz ettiğinden, mevcut olan çimento üretim tesislerinin her biri bir faaliyet bölümü olarak tanımlanabilir. 49 Öte yandan, her bir çimento üretim tesisindeki üretim sürecinin, üretim süreci sonunda elde edilen mamüllerin, satış kanalları ile birlikte müşteri özellikleri ve ihtiyaçları ile Grup’un faaliyetlerini etkileyen mevzuat ve kanunların aynı olduğu göz önünde bulundurulduğunda, UFRS 8, “Faaliyet Bölümleri”ndeki ilgili hükümler doğrultusunda, Grup’un tek bir raporlanabilecek faaliyet bölümü bulunmakta olup, finansal bilgiler faaliyet bölümlerine göre raporlanmamıştır. DİPNOT 6 - NAKİT ve NAKİT BENZERLERİ Kasa Bankalar - Vadesiz mevduatlar - Yabancı para - Türk Lirası - Vadeli mevduatlar - Yabancı para - Türk Lirası 31 Aralık 2009 31 Aralık 2008 64 46 6.117 3.747 2.370 56.547 50.309 6.238 62.728 15.287 13.397 1.890 2.327 2.327 17.660 Vadeli mevduatların vade tarihleri bir ay (2008: bir ay) içerisindedir. 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle yabancı para mevduatların önemli bir kısmı 22.223.253 ABD Doları ve 9.529.973 Euro’dan oluşmaktadır. (2008: 5.791.578 ABD Doları ve 2.160.556 Euro). Vadeli mevduatların ağırlıklı ortalama yıllık etkin faiz oranları ilgili para birimindeki mevduatlar için aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2009 31 Aralık 2008 TL vadeli mevduatlar ABD Doları vadeli mevduatlar Euro vadeli mevduatlar 6,50% 2,26% 2,58% 15,01% - Grup’un mevduatlarının bulunduğu bankaların kredi riskleri, bağımsız veriler dikkate alınarak değerlendirilmektetir. Nakit ve nakit benzerlerinin piyasa değerleri, bilanço tarihindeki tahakkuk eden geliri de içeren taşınan değerlerine yaklaşmaktadır. DİPNOT 7 - FİNANSAL YATIRIMLAR 31 Aralık 2009 ve 2008 tarihleri itibariyle satılmaya hazır finansal varlıklar aşağıdaki gibidir: Aalborg 31 Aralık 2009 31 Aralık 2008 - 261.616 261.616 Grup, 23 Haziran 2005 tarihinde makul değeri 365.922.000 Euro tutarındaki Danimarka’da yerleşik Aalborg Portland A/S’nin (“Aalborg”) %25 hissesine sahip olan Alfacem’in net varlığının %99,01’ini 85 milyon Euro karşılığı olan 139.519 bin TL bedelle satın almıştır. Bu işlemin ardından, 20 Temmuz 2005 tarihinde Alfacem, %100’üne sahip olduğu bağlı ortaklığından Globocem’in sermayesini maliyet bedeli 85 milyon Euro olan Aalborg hisselerinin tamamı karşılığında arttırmıştır. 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle, Grup, nihai ana ortaklığı Cementir SpA (“Cementir”) olan Aalborg’un %25 hissesine sahip olmasına rağmen söz konusu iştirak üzerinde, UMS 28 “İştiraklerin Muhasebeleştirilmesi”nde tanımlanan doğrultuda önemli bir etkiye sahip olmaması sebebiyle, Aalborg’a olan yatırımını satılmaya hazır finansal varlık olarak sınıflandırmıştır. 50 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle Aalborg hisseleri, indirgenmiş nakit akım yöntemi kullanılarak elde edilen 488.819.424 Euro tutarındaki makul değerleri üzerinden Grup’un hissesi oranında 261.616 bin TL üzerinden konsolide finansal tablolara yansıtılmıştır. Aalborg hisselerinin 20 Mart 2009 tarihi itibariyle makul değeri, aynı tarihli bağımsız değerleme kuruluşu raporu ile 393.616 bin Euro olarak tespit edilmiş olup indirgenmiş nakit akım, piyasa verilerinin karşılaştırılması (çarpan yöntemi) ve Aalborg’un 31 Aralık 2008 tarihli konsolide finansal tablolarındaki veriler kullanılarak gerçekleştirilen net aktif değeri yöntemleri değerleme çalışmasında kullanılmıştır. Söz konusu değerleme yöntemlerinin her biri için elde edilen sonuçlar, bağımsız değerleme kuruluşu tarafından indirgenmiş nakit akım, piyasa verilerinin karşılaştırılması (çarpan yöntemi) ve net aktif değeri yöntemleri için sırasıyla %45, %45 ve %10 ile ağırlıklandırılmıştır. Uygulanan indirgenmiş nakit akım yönteminde iskonto oranı yıllık %7,87, dönem sonu büyüme oranı yıllık %0,50, vergi oranı ise %28 olarak dikkate alınmıştır. Dipnot 3.i’de belirtildiği üzere, Grup, 20 Mart 2009 tarihinde alınan Yönetim Kurulu kararı ile, %99,01’ine sahip olduğu Alfacem hisselerinin tamamını 2 Nisan 2009 tarihinde Cementir Delta’ya satmış ve Aalborg hisselerinden oluşan finansal yatırımın tamamı da bu satış ile birlikte konsolide finansal tablolardan çıkartılmıştır. 2009 yılı içerisinde söz konusu hisse satış tarihine kadar gerçekleşen Aalborg hisselerinin makul değer azalışının ve bu azalış sonrasındaki makul değer fonunun tutarları sırasıyla 52.976 bin TL ve 16.395 bin TL’dir. Söz konusu satış tarihi itibariyle 16.395 bin TL tutarındaki makul değer değişim fonu, bağlı ortaklık satışı ile birlikte diğer kapsamlı gelir / (gider) tablosundan çıkarılmıştır. Satılmaya hazır finansal varlığın dönem içerisindeki hareketleri aşağıdaki gibidir: 2009 2008 261.616 376.269 (52.976) (207.319) 10.387 93.801 (43) (1.135) (218.984) - - 261.616 1 Ocak Satılmaya hazır finansal varlıklar makul değer azalışı (bakınız konsolide kapsamlı gelir / (gider)) Yabancı para çevrim farkları (bakınız konsolide kapsamlı gelir / (gider)) Satılmaya hazır finansal varlıklar makul değer fonu ve yabancı para çevrim farklarının ana ortaklık dışı paylara düşen kısmı (bakınız konsolide kapsamlı gelir / (gider) Bağlı ortaklık satışı nedeniyle konsolidasyon kapsamından çıkış (Dipnot 3.i) 31 Aralık DİPNOT 8 - FİNANSAL BORÇLAR Kısa vadeli finansal borçlar: ABD Doları krediler 31 Aralık 2009 Ağırlıklı ortalama yıllık etkin faiz oranı (%) TL 31 Aralık 2008 Ağırlıklı ortalama yıllık etkin faiz oranı (%) TL 1,20 60.331 - - 1,48 37.666 - 2,45 7,21 189.154 4.577 Uzun vadeli finansal borçların kısa vadeli kısımları: ABD Doları krediler Euro krediler Toplam kısa vadeli finansal borçlar 97.997 193.731 Uzun vadeli finansal borçlar: Euro krediler Toplam uzun vadeli finansal borçlar - - 7,87 276.163 276.163 51 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle sona eren dönem içerisinde, Lalapaşa’nın satın alınması için alınan 100.000 bin ABD Doları tutarındaki kredinin tamamı 10 Temmuz 2009 tarihinde ödenmiştir. 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle mevcut krediler Elazığ Çimento’nun satın alınması için alınan 25.000 bin ABD Doları tutarındaki kredi ile 2009 yılı içerisinde alınan 17 Temmuz 2010 vadeli ve faiz oranı Libor+0,95 olan 40.000 bin ABD Doları tutarındaki iki krediden oluşmaktır. Söz konusu kredilerin faiz ödemeleri sırasıyla iki haftada bir ve ayda bir yapılmaktadır. Grup’un 19 Eylül 2006 tarihinde Banca Intesa S.p.A. ile imzalanan kredi sözleşmesine istinaden, 1 Ekim 2008 tarihinde vadesi dolan ve faiz oranı Libor + %0,15 olan 25.000 bin ABD Doları tutarındaki kredinin vadesi öncelikle 2 Ekim 2009 tarihine ertelenmiş olup söz konusu kredi 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle henüz ödenmemiştir. kredinin yeniden vadelendirilmesine istinaden banka ile yapılan sözlü görüşmeler devam etmektedir. Grup, ana para üzerinden iki haftada bir olmak üzere faiz ödemesi yapmakta olup 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle söz konusu kredinin etkin yıllık faiz oranı %1,48’tir. 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle uzun vadeli finansal borçlar, Aalborg’un %25 hissesine sahip olan Alfacem’in net varlıklarının %99,01’ni satın almak için alınan 85.000 bin Euro tutarındaki kredi ile Alfacem’in iştiraki olan Globocem tarafından Elazığ Çimento’nun satın alınması için alınan 44.000 bin Euro tutarındaki krediden oluşmaktadır. Söz konusu uzun vadeli kredilerden Alfacem’in satın alımı için alınan 85.000 bin Euro tutarındaki kredinin tamamı, 2009 yılı içerisinde Alfacem hisselerinin tamamının 85.000 bin Euro karşılığında toplam 185.037 bin TL bedel üzerinden yapılan satışından (Dipnot 3.i) elde edilen nakit ile 28 Mayıs 2013 tarihli vadesinden önce ödenmiştir. Alfacem tarafından Elazığ Çimento’nun satın alınması için alınan 44.000 bin Euro tutarındaki kredi Alfacem’in ve Alfacem’in sermayesinin %100’üne sahip olduğu Globocem’in konsolidasyon kapsamından çıkması sonucu Grup’un yükümlülüğü sona ermiştir (Dipnot 3.i). 52 Banka kredilerinin taşınan ve makul değerleri aşağıdaki gibidir: Taşınan Değer 31 Aralık 2009 31 Aralık 2008 Banka kredileri 97.997 469.894 Makul Değer 31 Aralık 2008 31 Aralık 2008 98.045 516.714 Banka kredilerinin makul değerleri, ABD Doları krediler için yıllık %1,21 etkin ağırlıklı faiz oranı kullanılarak iskonto edilmiş nakit akım yöntemi ile belirlenmiştir (2008: Euro ve ABD Doları krediler için sırasıyla yıllık %3,26 ve %1,87’dir). Sözleşme ile belirlenen yeniden fiyatlama tarihlerine kalan süreye göre sınıflandırılan değişken ve sabit faiz oranlı banka kredilerinin taşınan değerleri aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2009: Değişken faiz oranlı krediler 3 aya kadar 3 ay ile 1 yıl arası Toplam 126 97.871 97.997 97.997 31 Aralık 2008: Değişken faiz oranlı krediler Sabit faiz oranlı krediler 189.154 - 96.725 - 285.879 184.015 189.154 96.725 469.894 Grup’un 10 Temmuz 2009 tarihinde kullanmış olduğu 40.000 bin ABD Doları kredi karşılığında, Cementir Holding 44.000 bin ABD Doları karşılığı 66.251 bin TL tutarında garantör olmuştur (2008: Yoktur) (Dipnot 22.e). 53 Grup’un yapmış olduğu faiz duyarlılık analizine göre, 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle sona eren dönem içerisinde, faiz oranlarında %1’lik bir artış söz konusu olsaydı ve diğer tüm değişkenler sabit kalsaydı, değişken faiz oranlı kredilerden kaynaklanan faiz gideri sonucu net dönem kârı 4 bin TL daha az olurdu (2008: net dönem zararı 348 bin TL daha fazla olurdu). DİPNOT 9 - DİĞER FİNANSAL YÜKÜMLÜLÜKLER 31 Aralık 2009 tarihinde sona eren yıl içerisinde vadeleri dolan türev finansal araçlar 62.503.000 ABD Doları tutarında EUR karşılığı vadeli ABD Doları alım taahhütlerinden oluşmaktadır. 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle vadesi dolmamış türev finansal araçlar bulunmamaktadır (2008: Yoktur). 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle sona eren yıl içerisinde gerçekleşen vadeli döviz işlemlerinden kaynaklanan net nakit akışı aşağıdaki gibidir: Vadeli döviz Kontrat Gerçekleşen işlemlerinden doğan Türev finansal araçlar miktarı tutar net nakit çıkışı Vadeli döviz işlemleri- alım 97.709 97.292 (417) 31 Aralık 2008 tarihinde sona eren dönem içerisinde vadeleri dolan türev finansal araçlar 21.054.978 Euro tutarında TL karşılığı vadeli Euro satış, 6.008.846 Euro tutarında TL karşılığı vadeli Euro alım, 41.604.255 Euro tutarında ABD Doları karşılığı vadeli Euro satış ve 43.475.666 Euro tutarında ABD Doları karşılığı vadeli Euro alım taahhütlerinden oluşmaktadır. 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle sona eren yıl içerisinde gerçekleşen vadeli döviz işlemlerinden kaynaklanan net nakit akışı aşağıdaki gibidir: Türev finansal araçlar Vadeli döviz Kontrat miktarı Vadeli döviz işlemleri- alım Vadeli döviz işlemleri- satış 103.778 133.343 Gerçekleşen işlemlerinden doğan tutar net nakit girişi 103.816 140.754 38 7.411 31 Aralık 2009 31 Aralık 2008 64.940 10.790 68.061 17.740 75.730 85.801 (2.010) (2.421) (360) (1.562) 73.360 81.818 DİPNOT 10 - TİCARİ ALACAKLAR ve BORÇLAR a) Kısa vadeli ticari alacaklar Müşteri cari hesapları Vadeli çekler ve alacak senetleri Eksi: Şüpheli alacak karşılığı Vadeli satışlardan kaynaklanan tahakkuk etmemiş finansal gelir 54 31 Aralık 2009 ve 2008 tarihleri itibariyle ticari alacakların ağırlıklı ortalama yıllık etkin faiz oranları, ilgili para birimindeki ticari alacaklar için aşağıdaki gibidir: TL ticari alacaklar ABD Doları ticari alacaklar Euro ticari alacaklar 6,88% 0,43% 0,41% %16,35 %1,10 - Çek, alacak senetleri ve müşteri cari hesaplarının vadeleri ortalama olarak 2 ay içerisindedir (2008: 2 ay içerisindedir). 31 Aralık 2009 ve 2008 tarihleri itibariyle tahsildeki çek ve senetlerin vadeleri aşağıdaki şekildedir: Vadesi geçmiş 0-30 gün vadeli 31-60 gün vadeli 61-90 gün vadeli 91 gün ve üzeri 267 3.822 3.136 1.486 2.079 6.229 5.426 3.158 2.927 10.790 17.740 Grup’un alacakları temel olarak çimento ve hazır beton satışlarından kaynaklanmaktadır. 31 Aralık 2009 tarihi itibari ile üzerinden şüpheli alacak karşılığı ayrılmamış, müşteri ve bayilerinden olan toplam 73.360 bin TL tutarında (2008: 81.818 bin TL) alacak bulunmakta olup, Grup yönetimi geçmiş deneyimlerini gözönünde bulundurarak önemli bir tahsilat problemi yaşamayacağını öngörmektedir (Dipnot 38.a). 31 Aralık 2009 ve 2008 tarihleri itibariyle şüpheli alacak karşılığı ayrılmayan, ticari alacakların vadeleri aşağıdaki gibidir: Vadesi geçen alacaklar 0-30 gün vadeli 31-60 gün vadeli 61-90 gün vadeli 91-120 gün vadeli 121 gün ve üzeri 31 Aralık 2009 31 Aralık 2008 20.261 23.884 20.409 6.466 1.237 1.103 28.680 25.450 15.662 10.180 997 849 73.360 81.818 31 Aralık 2009 ve 2008 tarihleri itibari ile vadesi geçen alacakların yaşlandırması aşağıdaki gibidir: 0 - 30 gün arası 31 - 90 gün arası 91 - 180 gün arası 181- 360 gün arası 360 günden uzun 4.964 4.591 3.517 2.932 4.257 10.554 7.022 11.104 - 20.261 28.680 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle 20.261 bin TL (2008: 28.680 bin TL) tutarındaki alacağın vadesi geçmiş olup, bu alacaklar için 14.243 bin TL (2008: 18.043 bin TL) teminat alınmıştır (Dipnot 38.a). 55 Şüpheli alacak karşılığının dönem içerisindeki hareketleri aşağıdaki gibidir: 2009 2008 1 Ocak 2.421 1.902 Dönem içerisinde ayrılan (Dipnot 31.b) Dönem içerisinde tahsil edilen (Dipnot 31.a) (411) 992 (473) 31 Aralık 2.010 2.421 31 Aralık 2009 31 Aralık 2008 41.430 31 36.032 - 41.461 36.032 (154) (429) 41.307 35.603 b) Kısa vadeli ticari borçlar Satıcılar cari hesapları Vadeli borç senetleri Eksi: Vadeli alışlardan kaynaklanan tahakkuk etmemiş finansal gider 31 Aralık 2009 ve 2008 tarihleri itibariyle TL, ABD Doları ve Euro ile ifade edilen yükümlülükleri içeren kısa vadeli ticari borçlar için hesaplanan tahakkuk etmemiş finansman gideri için kullanılan ağırlıklı ortalama yıllık etkin faiz oranları, ilgili para birimindeki ticari borçlar için aşağıdaki gibidir: TL ticari borçlar ABD Doları ticari borçlar Euro ticari borçlar 6,84% 0,23% 0,80% %16,30 %1,54 %2,76 31 Aralık 2009 31 Aralık 2008 249 236 82 363 485 445 924 132 1.400 170 1.056 1.570 Ticari borçların ortalama vadesi 1 ay (2008: 2 ay) içerisindedir. DİPNOT 11 - DİĞER ALACAKLAR ve BORÇLAR a) Kısa vadeli diğer alacaklar Verilen depozito ve teminatlar Vergi dairelerinden alacaklar b) Uzun vadeli diğer alacaklar Verilen avanslar Verilen depozito ve teminatlar Verilen avanslar, Grup’un hizmet aldığı çeşitli nakliye firmalarına nakit olarak verilen avanslardan oluşmaktadır. 2009 yılı içerisinde nakliye hizmetinin alınamayacak olması ve verilen avansın iadesinin mümkün olmaması sebebiyle, 550 bin TL tutarındaki verilen avanslarda değer düşüklüğü oluşmuş ve söz konusu değer düşüklüğü diğer faaliyetlerden giderler içerisine dahil edilmek suretiyle konsolide kapsamlı gelir tablosu ile ilişkilendirilmiştir (Dipnot 31.b). 56 31 Aralık 2009 31 Aralık 2008 6.481 240 13 2.171 66 6.734 2.237 c) Kısa vadeli diğer borçlar Bağlı ortaklık alımından kaynaklanan borç (Dipnot 20.iii) Alınan depozito ve teminatlar Diğer 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle, bağlı ortaklık alımından kaynaklanan borcun bağlı ortaklık satın alım sözleşmesine istinaden 3 yıl içerisinde ödenmesi planlanmakta olup Grup yönetiminin bağlı ortaklığı satın aldığı taraf ile sözlü anlaşmasına istinaden 3.000 bin EUR karşılığı 6.481 TL tutarındaki kısmı kısa vadeli diğer borçlar içerisinde, 3.350 bin EUR karşılığı 7.237 bin TL tutarındaki kısmı ise uzun vadeli diğer borçlar içerisinde gösterilmiştir (Dipnot 20.iii). Alınan depozito ve teminatların tamamı (2008: 1.903 bin TL), Grup’un müşterilerinden nakit olarak aldığı teminatlardan oluşmaktadır. d) Uzun vadeli diğer borçlar Bağlı ortaklık alımından kaynaklanan borç (Dipnot 20.iii) Alınan depozito ve teminatlar Diğer 7.237 179 24 - 7.440 - Grup yönetminin, Süreko’yu satın aldığı taraf ile yapmış olduğu sözlü anlaşmaya göre, uzun vadeli bağlı ortaklık alımından kaynaklanan borcun 2.000 bin EUR karşılığı 4.321 bin TL’lik kısmı 2011 yılında, geri kalan 1.350 bin EUR karşılığı 2.916 bin TL’lik kısmı ise 2012 yılında ödenecektir. DİPNOT 12 - FİNANS SEKTÖRÜ FAALİYETLERİNDEN ALACAKLAR VE BORÇLAR Yoktur (2008: Yoktur). DİPNOT 13 - STOKLAR Hammaddeler - Yakıt - Ambalaj malzemeleri - Demir cevheri - Alçı - Kil - Diğer Yarı mamuller Mamuller Yedek parçalar ve işletme malzemeleri Diğer 31 Aralık 2009 31 Aralık 2008 20.164 12.213 1.902 1.651 1.404 940 2.054 14.002 3.424 31.226 358 25.853 15.341 2.257 2.643 1.902 1.539 2.171 18.644 5.597 29.768 564 69.174 80.426 Cari dönem içerisinde giderleştirilen ve satışların maliyeti ile ilişkilendirilen hammadde, yarımamul ve mamullerin toplam tutarı 160.362 bin TL’dir (2008: 161.612 bin TL) (Dipnot 30). DİPNOT 14 - CANLI VARLIKLAR Yoktur (2008: Yoktur). 57 DİPNOT 15 - DEVAM EDEN İNŞAAT SÖZLEŞMELERİNE İLİŞKİN VARLIKLAR Yoktur (2008: Yoktur). DİPNOT 16 - ÖZKAYNAK YÖNTEMİYLE DEĞERLENEN YATIRIMLAR Yoktur (2008: Yoktur). DİPNOT 17 - YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKULLER Grup’un mal ve hizmet üretiminde veya idari maksatlarla kullanılmayıp işlerin normal seyri esnasında satılmayan binalar ve arsalar, asıl itibariyle kira elde etmek veya değer kazanımı amacıyla elde bulundurulmadığından dolayı yatırım amaçlı gayrimenkuller olarak sınıflandırılmamıştır. Net defter değeri 10.813 bin TL (2008: 10. 956 bin TL) olan söz konusu binalar ve arsalar elde etme maliyetleri üzerinden birikmiş amortisman ve, mevcutsa, değer düşüklüğünün indirilmesi sonrasında oluşan net değer üzerinden maddi duran varlıklar içerisinde taşınmaktadır. DİPNOT 18 - MADDİ DURAN VARLIKLAR Grup’un maddi duran varlıkları, maden varlıkları ve diğer sabit kıymetlerden oluşmakta olup net defter değerleri aşağıdaki gibidir: Maden varlıkları Diğer sabit kıymetler 31 Aralık 2009 31 Aralık 2008 8.957 493.514 8.401 520.327 502.471 528.728 a) Maden varlıkları Maden varlıkları maden sahalarının ıslahı, rehabilitasyonu ve kapanması ile ilgili indirgenmiş maliyetlerden oluşmaktadır. Söz konusu maden varlıklarının 2009 yılı içerisindeki hareketleri aşağıdaki gibidir: 1 Ocak 2009 Maden sahalarının rehabilitasyon maliyetleri Birikmiş amortisman 8.401 8.401 58 İlaveler 31 Aralık 2009 1.109 (553) 9.510 (553) 8.957 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle, çevre rehabilitasyonu, maden sahalarının ıslahı ve kapanması ile ilgili maliyetler ilk kez konsolide finansal tablolara yansıtıldığından 2008 yılı içerisinde herhangi bir amortisman gideri hesaplanmamıştır. b) Diğer sabit kıymetler 1 Ocak - 31 Aralık 2009 hesap dönemindeki maddi duran varlık hareketleri aşağıdaki gibidir: Maliyet: Arazi Binalar Yerüstü düzenleri Makine, tesis ve cihazlar Taşıt araçları Döşeme ve demirbaşlar Diğer maddi duran varlıklar Yapılmakta olan yatırımlar Birikmiş amortismanlar: Binalar Yerüstü düzenleri Makine, tesis ve cihazlar Taşıt araçları Döşeme ve demirbaşlar Diğer maddi duran varlıklar Net defter değeri Satın alınan bağlı ortalık yolu Transferler ile ilaveler 31 Aralık Çıkışlar (Dipnot 19) (Dipnot 20.iii) 2009 1 Ocak 2009 İlaveler 101.331 131.836 64.874 719.632 26.121 22.726 3.407 2.489 466 125 114 6.689 17 152 7.124 (138) (606) - 2 5.891 246 (6.495) 1.072.416 14.687 (744) (356) 2.733 1.088.736 (55.444) (47.620) (406.812) (21.219) (17.669) (3.325) (2.763) (1.213) (37.114) (1.689) (952) (43) 120 604 - - - (58.207) - (48.833) (50) (443.856) (32) (22.940) (1) (18.018) (3.368) (552.089) (43.774) 724 - (83) (595.222) 520.327 438 477 404 27 1.387 102.235 131.963 64.988 732.551 26.542 22.545 3.407 4.505 493.514 1 Ocak - 31 Aralık 2009 hesap dönemi içerisindeki yapılmakta olan yatırımlara ilaveler ağırlıklı olarak atık yakma sisteminin kurulması ve çimento değirmeni yatırım harcamalarından oluşmakta olup makine tesis ve cihazlara ilavelerin önemli bir kısmı fırın ve değirmen ile ilgili yatırım harcalamalarından oluşmaktadır. Ayrıca, 247 bin TL tutarındaki arazilere ilaveler, Grup’un bir müşterisinden olan alacaklarına mahsup edilmiş ve karşılığında herhangi bir nakit ve nakit benzeri varlık transfer edilmemiştir. 59 1 Ocak - 31 Aralık 2008 hesap dönemindeki maddi duran varlık hareketleri aşağıdaki gibidir: 1 Ocak 2008 İlaveler Çıkışlar Transferler 31 Aralık 2008 97.733 114.445 62.231 643.467 25.099 21.986 3.413 27.911 3.598 623 5 11.993 1.747 424 58.773 (246) (725) (55) (6) - 16.768 2.638 64.418 371 (84.195) 101.331 131.836 64.874 719.632 26.121 22.726 3.407 2.489 996.285 77.163 (1.032) - 1.072.416 (52.944) (46.502) (373.568) (20.091) (16.753) (3.263) (2.500) (1.118) (33.490) (1.843) (938) (68) 246 715 22 6 - (55.444) (47.620) (406.812) (21.219) (17.669) (3.325) (513.121) (39.957) 989 - (552.089) Maliyet: Arazi Binalar Yerüstü düzenleri Makine, tesis ve cihazlar Taşıt araçları Döşeme ve demirbaşlar Diğer maddi duran varlıklar Yapılmakta olan yatırımlar Birikmiş amortismanlar: Binalar Yerüstü düzenleri Makine, tesis ve cihazlar Taşıt araçları Döşeme ve demirbaşlar Diğer maddi duran varlıklar Net defter değeri 483.164 520.327 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle makine, tesis ve cihazlar ve binalara girişlerin önemli bir kısmı 31 Aralık 2007 tarihi itibariyle devam etmekte olan yatırımlar kalemi içerisinde sınıflandırılan ve 2008 yılı içerisinde tamamlanan yenileme ve modernizasyon yatırım harcamalarından oluşmaktadır. Cari dönem amortisman ve itfa giderlerinin 40.356 bin TL’lik tutarı (2008: 36.108 bin TL) “satışların maliyeti” hesabına, 2.194 bin TL (2008: 2.069 bin TL) tutarındaki kısmı “genel yönetim giderleri” hesabına (Dipnot 29) ve 250 bin TL’lik tutarı (2008: 173 bin TL) “satış ve pazarlama giderleri” hesabına (Dipnot 29) ve 1.915 bin TL tutarındaki kısmı (2008: 1.957 bin TL) “stoklar” üzerine yansıtılmıştır. DİPNOT 19 - MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR 1 Ocak - 31 Aralık 2009 hesap dönemindeki maddi olmayan duran varlık hareketleri aşağıdaki gibidir: 1 Ocak 2009 Haklar Tenzil: Birikmiş itfa payları Net defter değeri 3.985 (2.359) Satın alınan bağlı Konsolidasyon ortaklık yolu kapsamından Transfer ile ilaveler çıkışlar 31 Aralık İlaveler (Dipnot 18.b) (Dipnot 20.iii) (Dipnot 3.i) 2009 9.993 (388) 356 - 1 - (2) - 1.626 14.333 (2.747) 11.586 1 Ocak - 31 Aralık 2008 hesap dönemindeki maddi olmayan duran varlık hareketleri aşağıdaki gibidir: 60 Haklar Tenzil: Birikmiş itfa payları Net defter değeri 1 Ocak 2008 İlaveler Çıkışlar 31 Aralık 2008 3.730 (2.009) 255 (350) - 3.985 (2.359) 1.721 1.626 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle maddi olmayan duran varlıklara ilavelerin 4.274 bin TL’lik kısmı, Grup’un Muğla’da bulunan agrega ve kalker sahasına ilişkin olarak bir müşterisinden almış olduğu kalker işletme ruhsatlarından oluşmaktadır. Söz konusu maden sahalarına ilişkin alınmış olan ruhsatların bedeli, Grup’un ilgili müşteriden olan alacaklarına mahsup edilmiş ve karşılığında herhangi bir nakit ve nakit benzeri varlık transfer edilmemiştir. 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle, Grup yönetimi bağımsız değerleme uzmanı tarafından tespit edilen rezerv miktarlarını bölgedeki mevcut piyasa fiyatlarıyla değerlendirmiş ve satın alınan ruhsatlarda değer düşüklüğü tespit etmemiştir. 2009 yılı içerisinde maddi olmayan duran varlıklara ilavelerin 5.258 bin TL tutarındaki kısmı, Grup’un sahip olduğu ve son kullanım tarihleri 2010 ve 2013 yıllarında sona erecek olan kalker arama ve işletme ruhsatlarının, son kullanım tarihlerinin uzatılmasına ilişkin olarak imzalanan protokole göre gerçekleştirmeyi taahhüt ettikleri çevre rehabilitasyonu maliyetlerinden oluşmaktadır (Dipnotlar 26.c ve 26.d). DİPNOT 20 - ŞEREFİYE 31 Aralık 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihleri itibariyle şerefiye aşağıdaki tutarlardan oluşmaktadır: Lalapaşa satın alımından kaynaklanan şerefiye Süreko satın alımından kaynaklanan şerefiye Elazığ Çimento alımından kaynaklanan şerefiye İlion Çimento alımından kaynaklanan şerefiye 31 Aralık 2009 31 Aralık 2008 138.665 21.691 13.506 1.387 138.665 13.506 1.387 175.249 153.558 (i) Lalapaşa satın alımı Grup, 10 Ekim 2005 tarihinde Tasarruf Mevduatı ve Sigorta Fonu (“TMSF”) tarafından satışa çıkarılan Lalapaşa için düzenlenen açık arttırmaya katılmış ve 223.510 bin TL (166.500.000 ABD Doları) karşılığında ihaleyi kazanmıştır. Rekabet Kurulu ve Fon Kurulu’nun onaylarına müteakip, Lalapaşa’nın Grup’a devri 28 Aralık 2005 tarihi itibariyle gerçekleşmiş ve satın alım UFRS 3 uyarınca muhasebeleştirilmiştir. Lalapaşa’nın satın alımından kaynaklanan şerefiye, tanımlanabilir varlıkların, yükümlülüklerin ve şarta bağlı yükümlülüklerin makul değerleri üzerindeki satın alım değerinden oluşmaktadır. UMS 38’de belirtilen tanımlanabilir ve makul değeri güvenilir şekilde ölçülebilen başkaca bir maddi olmayan duran varlık tespit edilememiştir. (ii) Elazığ Çimento satın alımı Grup, 21 Eylül 2006 tarihinde, Elazığ Çimento’nun net varlıklarının %99,99’unu 161.116 bin TL karşılığı 110.000.000 ABD Doları bedelle satın almışlardır. Satın alım UFRS 3 “İşletme Birleşmeleri” hükümleri uyarınca değerlendirilmiş ve UMS 38’de belirtilen tanımlanabilir ve makul değeri güvenilir şekilde ölçülebilen başka maddi olmayan duran varlık tespit edilememiş olup konsolide finansal tablolara yansıtılan ilgili şerefiye 13.506 bin TL tutarındadır. 30 Eylül 2006 tarihi itibariyle maddi duran varlıkların makul değerleri bağımsız değerleme uzmanı tarafından belirlenmiş olup, diğer cari kalemlerin etkin faiz oranı kullanılarak indirgenmiş değerlerinin makul değerlerine yaklaşık olacakları öngörülmüştür. UMS 36 kapsamındaki hükümler çerçevesinde; Lalapaşa ve Elazığ alımlarından doğan şerefiyeler, Grup yönetimi ile üçüncü taraflar arasında bağlayıcı bir sözleşmenin ve ilgili satın alım işlemlerine istinaden yapısal, aktif bir pazarın bulunmamasından ötürü; 2009 yılının Nisan ve Temmuz aylarında Türkiye çimento sektöründe gerçekleşen benzer satın alımların, klinker kapasite oranları, bölgelerarası farklı fiyat stratejileri ve risklerin etkileri gözönüne alınarak değerlendirilmiştir. Söz konusu çalışmalar neticesinde, 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle Lalapaşa ve Elazığ satın alımlarından doğan şerefiyelerde değer düşüklüğü tespit edilmemiştir. 61 (iii) Süreko satın alımı Grup, 1 Eylül 2009 tarihinde, Süreko’nun net varlıklarının %69,9’unu 10.759 bin Euro karşılığı olan 22.853 bin TL bedelle satın almıştır. Satın alım UFRS 3 “İşletme Birleşmeleri” hükümleri uyarınca değerlendirilmiştir. Satın alım sonrası hesaplanan 21.691 bin TL tutarındaki şerefiye konsolide finansal tablolara yansıtılmıştır. UMS 36 kapsamındaki hükümler çerçevesinde, Süreko’nun satın alımından doğan şerefiye Grup yönetimi tarafından indirgenmiş nakit akım yöntemi kullanılarak değer düşüklüğü testine tabi tutulmuştur. 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle mevcut koşullar gözetilerek ve genel kabul görmüş değerleme teknikleri kullanılarak yapılan test sonucu herhangi bir değer düşüklüğü tespit edilmemiştir. UFRS 3 (Revize), “İşletme Birleşmeleri”ne göre, işletme birleşmesinin gerçekleştiği raporlama döneminin sonunda işletme birleşmesinin ilk muhasebeleştirilmesi tamamlanmamış ise, satın alan işletme, muhasebeleştirilmesi tamamlanmamış kalemler için finansal tablolarında geçici tutarları raporlar. Ölçme dönemi içerisinde edinen işletme, birleşme tarihinde muhasebeleştirilmiş geçici tutarları, birleşme tarihinde geçerli olan ve eğer biliniyor olsa idi bu tarih itibariyle muhasebeleştirilmiş tutarların ölçümünü etkileyebilecek gerçeklere ve durumlara ilişkin elde edilmiş yeni bilgileri yansıtacak şekilde geriye dönük olarak düzeltir. Ölçme dönemi içerisinde, edinen işletme aynı zamanda, birleşme tarihinde geçerli olan ve eğer biliniyor olsa idi bu tarih itibariyle ek varlık ve borçların muhasebeleştirmesini gerektirecek gerçeklere ve durumlara ilişkin yeni bilgiler elde etmiş ise söz konusu ek varlık ve borçları da muhasebeleştirir. Ölçme dönemi, edinen işletme, birleşme tarihi itibariyle var olan gerçeklere ve durumlara ilişkin aradığı bilgileri elde eder etmez ya da daha fazla bilginin elde edilemez olduğunu öğrenir öğrenmez biter. Ancak ölçme dönemi, birleşme tarihinden başlamak üzere bir yılı aşamaz. Buna göre, Grup Süreko’nun satın alım işleminin muhasebeleştirilmesini 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle tamamlamamıştır. Söz konusu satın alım ile tespit edilen tanımlanabilir varlıkların ve yükümlülüklerin ölçüm çalışmaları devam etmekte olup satın alım ilgili şerefiye konsolide finansal tablolara yansıtılmıştır (Dipnot 20). Öte yandan, 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle Süreko’nun satın alınmasına istinaden UMS 38 “Maddi Olmayan Varlıklar”da belirtilen tanımlanabilir ve makul değeri güvenilir şekilde ölçülebilen şerefiye dışında başkaca maddi olmayan varlık tespit edilememiştir. Uygulanan değerleme tekniğinde, şerefiyenin değer düşüklüğü testi aşağıdaki varsayımlara bağlıdır: a) Söz konusu genel kabul görmüş değerleme teknikleri, %42 - %51 aralığındaki Faiz Vergi Amortisman Öncesi Kâr (“FVAÖK”)/ Net Satışlar oranına ve % 16,56 olarak kabul edilen Sermayenin Ağırlıklı Ortalama Maliyeti (“SAOM”) değerlerindeki değişikliklere karşı son derece hassastır. b) FVAÖK/Net Satışlar oranı olarak alınan %42 - %51 aralığı, Şirket’in 2010 ve sonrası için hazırlamış olduğu bütçelerle uyumluyken, SAOM oranı makroekonomik ve atık sektörüne özgü birtakım değişkenlere bağlıdır. c) Satış için gerekli maliyetler sonrası makul değer hesaplama yöntemi 2010 yılında yapılacak kapasite arttırımına yönelik yatırımlara dayandırılmaktadır. Alım karşılığı 62 1 Eylül 2009 Ödenen nakit Bağlı ortaklık alımından kaynaklanan borç (*) 9.354 13.499 Toplam alım karşılığı 22.853 Elde edilen net aktiflerin makul değeri (Net aktiflerin makul değerinin % 69,9 oranındaki tutarı) (1.162) Şerefiye 21.691 Elde edilen net aktiflerin makul değeri 1 Eylül 2009 Hazır değerler Ticari alacaklar Maddi duran varlıklar (Dipnot 18.b) Maddi olmayan duran varlıklar (Dipnot 19) Diğer varlıklar Finansal borçlar Ticari borçlar İlişkili taraflara borçlar Dönem kârı vergi yükümlülüğü Diğer 48 266 1.852 1 250 (74) (547) (510) (8) (116) Alınan net aktif değer 1.162 Şerefiye 21.691 Toplam alım karşılığı 22.853 Bağlı ortaklık alımından kaynaklanan borç 13.499 (*) Birleşme tarihi itibariyle 6.350 bin Euro karşılığı 13.499 bin TL tutarındaki Süreko hisselerinin %30,10’una sahip olan önceki ana hissedara olan borcun orijinal vadesi 3 yıl olup söz konusu borcun 3.350 bin Euro’luk kısmı uzun vadeli diğer borçlar içerisinde gösterilmiştir (Dipnot 11.d). (iv) İlion Çimento satın alımı Şirket, 3 Mayıs 2007 tarihinde, İlion Çimento’nun net varlıklarının %99,99’unu 1.150.000 ABD Doları ve 79 bin TL fiyat düzeltilmesinden oluşan 1.624 bin TL karşılığında satın almıştır. Satın alım UFRS 3 “İşletme Birleşmeleri” hükümleri uyarınca değerlendirilmiş olup, İlion Çimento’ya ilişkin UMS 38’ de belirtilen tanımlanabilir ve makul değeri güvenilir bir şekilde ölçülebilen başka maddi olmayan duran varlık tespit edilememiştir. Satın alım sonrası hesaplanan 1.387 bin TL tutarındaki şerefiye konsolide finansal tablolara yansıtılmıştır. İlion Çimento’nun alımından kaynaklanan şerefiye, İlion Çimento’nun tanımlanabilir varlıklarının, yükümlülüklerinin ve şarta bağlı yükümlülüklerinin satın alım tarihindeki makul değerlerinin üzerindeki satın alım değerinden oluşmaktadır. UMS 36 kapsamındaki hükümler çerçevesinde, İlion Çimento’nun satın alımından doğan şerefiye Grup yönetimi tarafından indirgenmiş nakit akım yöntemi kullanılarak değer düşüklüğü testine tabi tutulmuştur. 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle mevcut koşullar gözetilerek ve genel kabul görmüş değerleme teknikleri kullanılarak yapılan test sonucu herhangi bir değer düşüklüğü tespit edilmemiştir. Uygulanan değerleme tekniğinde, şerefiyenin değer düşüklüğü ihtimali aşağıdaki varsayımlara bağlıdır: a) Söz konusu genel kabul görmüş değerleme teknikleri, %46 - %52 aralığındaki Faiz Vergi Amortisman Öncesi Kâr (“FVAÖK”)/Net Satışlar oranına ve %12,55 olarak kabul edilen Sermayenin Ağırlıklı Ortalama Maliyeti (“SAOM”) değerlerindeki değişikliklere karşı son derece hassastır. b) FVAÖK/Net Satışlar oranı olarak alınan %46 - %52 aralığı Şirket’in 2010 ve sonrası için hazırlamış olduğu bütçelerle uyumluyken, SAOM oranı makroekonomik ve uçucu kül ile hazır beton sektörüne özgü birtakım değişkenlere bağlıdır. c) Grup yönetimi, uçucu kül tedarikçisi ile tedarik sözleşmesinin yenilenmesine dair geçmiş tecrübelerini ve devam eden iş ilişkilerini göz önünde bulundurarak, 2012 yılı içerisinde sona erecek olan uçucu kül sözleşmesinin süresinin uzatılarak yenilenmesinin kuvvetle muhtemel olduğunu öngörmüş olup indirgenmiş nakit akım yöntemi, 2012 yılı sonunda sona erecek olan uçucu kül sözleşmesinin yenileneceği varsayımıyla hazırlanmıştır. 63 DİPNOT 21 - DEVLET TEŞVİK ve YARDIMLARI Grup cari dönem içerisinde, yatırımların ve istihdamın teşvikine ilişkin 5084 sayılı kanun kapsamında bağlı ortaklıkları Kars Çimento ve Elazığ Çimento’nun yapmış olduğu başvurulara istinaden, söz konusu hakedişin ve tahsilatın kuvvetle muhtemel olmasından dolayı katlanmış olduğu elektrik giderlerinin 4.172 bin TL tutarındaki kısmı için, sistematik ve oransal bir biçimde maliyetlerle eşleştirmek amacıyla gelir tahakkuku hesaplamış ve konsolide finansal tablolara yansıtmıştır (2008: 3.935 bin TL). Grup cari dönem içerisinde toplam 8.383 bin TL tutarında teşvikten yararlanmış olup, elektrik giderlerinden mahsup ederek konsolide gelir tablosuna yansıtmıştır (2008: 7.484 bin TL). Ayrıca, 2009 yılı içerisinde hisseleri satılarak Grup’un kontrolünün sona erdiği bağlı ortaklık olan Alfacem’in diğer bir Grup şirketine iştirak edebilmesi için yurtdışında yerleşik bir kamu kuruluşundan sağladığı krediye istinaden faiz giderlerinden mahsup edilmek suretiyle Grup’un kontrolü sona erene kadar 2009 yılı içerisinde 499 bin TL tutarındaki teşvik konsolide finansal tablolara yansıtılmıştır. DİPNOT 22 - KARŞILIKLAR, ŞARTA BAĞLI VARLIK ve YÜKÜMLÜLÜKLER 31 Aralık 2009 31 Aralık 2008 920 443 419 1.600 1.313 733 1.782 3.646 Kısa vadeli borç karşılıkları: Personel ikramiye karşılığı (Dipnot 37.ii.d) Davalar ve cezalar için ayrılan karşılıklar Diğer Devam etmekte olan dava karşılıkları ve Rekabet Kurulu ceza karşılığının dönem içindeki hareketleri aşağıdaki gibidir: 2009 2008 1 Ocak Cari dönemde ayrılan karşılık tutarı (Dipnot 31.b) Ödenen dava ve ceza karşılıkları Rekabet Kurulu ceza karşılığı iptali (Dipnot 31.a) Konusu kalmayan karşılıklar (Dipnot 31.a) 31 Aralık 1.313 3.013 576 (1.446) - 1.803 (3.235) (177) (91) 443 1.313 10.692 - 13.712 52 10.692 13.764 93 93 b) Verilen teminatlar: Teminat mektupları Teminat senetleri c) Verilen kefaletler: 64 31 Aralık 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihleri itibariyle Grup’un teminat/rehin/ipotek (“TRİ”) pozisyonuna ilişkin tabloları aşağıdaki gibidir: Şirket tarafından verilen TRİ’ler: A. Kendi Tüzel Kişiliği Adına Vermiş Olduğu TRİ’lerin Toplam Tutarı B. Tam Konsolidasyon Kapsamına Dahil Edilen Ortaklıklar Lehine Vermiş Olduğu TRİ’lerin Toplam Tutarı C. Olağan Ticari Faaliyetlerinin Yürütülmesi Amacıyla Diğer 3. Kişilerin Borcunu Temin Amacıyla Vermiş Olduğu TRİ’lerin Toplam Tutarı D. Diğer Verilen TRİ’lerin Toplam Tutarı i. Ana Ortak Lehine Vermiş Olduğu TRİ’lerin Toplam Tutarı ii. B ve C maddeleri Kapsamına Girmeyen Diğer Grup Şirketleri Lehine Vermiş Olduğu TRİ’lerin Toplam Tutarı iii. C Maddesi Kapsamına Girmeyen 3. kişiler Lehine Vermiş Olduğu TRİ’lerin Toplam Tutarı Şirket’in vermiş olduğu diğer TRİ’lerin Grup’un Özkaynaklarına oranı 10.692 13.764 93 93 - - - - - - 10.785 13.857 0,0% 0,0% 92.696 6.290 3.515 3.511 1.085 498 95.583 4.320 5.078 8.109 98 107.595 113.188 66.251 - d) Alınan teminatlar: Teminat mektupları Alınan kefaletler Teminat senetleri İpotekler Alınan akreditifler Çekler e) Alınan kefaletler: Alınan kefaletler (Dipnot 8) e) Önemli davalar • Grup aleyhine açılmış davalar 31 Aralık 2009 itibariyle, davacıların arazilerinde yapılan çalışmalardan ötürü doğan zararın tazmini için Çimentaş’ın aleyhine hukuki işlemler başlatılmıştır ve toplam 4.732 bin TL tutarında tazminat davaları açılmıştır (2008: 4.325 bin TL). Söz konusu davaların birçoğu aleyhe karara bağlanmış olup, Grup, bu davalara istinaden 31 Aralık 2009 tarihine kadar toplam 8.541 bin TL ödeme yapmıştır (2008: 7.095 bin TL). Grup aleyhe gelişebilecek davalardan doğabilecek herhangi bir yükümlülük ihtimalini dikkate alarak yasal faizlerini ve giderlerini de içerecek şekilde toplam 263 bin TL tutarında karşılık ayırmış ve 31 Aralık 2009 tarihli konsolide finansal tablolara yansıtmıştır (2008: 1.125 bin TL). Grup yönetimi, söz konusu nedenden dolayı, başka tazminat davalarının açılma ihtimalini değerlendirmiş ve Grup’a karşı açılabilecek davaların toplam tutarını azami 2.600 bin TL olarak hesaplamış olup söz konusu davaların açılması konusunda süreç ve yoğunluk bakımından sağlıklı bir öngörü yapılamadığından dolayı konsolide finansal tablolarda bu tutarla ilgili herhangi bir karşılık ayırmamıştır. 65 • Elektrik tarifesi ile ilgili uyuşmazlığa ilişkin dava Grup, sanayi sicil belgesinin süresinde ibraz edilmemesi sebebiyle, tarife farkını yansıtan 974 bin TL tutarındaki faturaya ilişkin olarak; mahkemeye başvurarak fatura tutarının ödemesini durdurmak amacıyla ihtiyati tedbir kararı aldırmış ve akabinde borçlu olmadığının tespiti için Gediz Elektrik Dağıtım A.Ş. aleyhine menfi tespit davası açmıştır. Buna ek olarak, fatura bedelinin yargılama sonuna kadar tahsilini önlemek amacıyla, ihtiyati tedbir kararı alınmıştır. Mahkeme, davayı 14 Mayıs 2009 tarihli duruşmada reddetmiştir. Grup, davaya konu olan tutarı gecikme faizi ile birlikte 1.310 bin TL olarak 9 Eylül 2009 tarihinde ihtirazi kayıtla ödemiştir. Karar Grup tarafından temyiz edilmiştir. Dava Yargıtay’ da takip edilmektedir. • Maden çıkarımı ile ilgili Grup aleyhine açılan tazminat davası Keşan bölgesi içerisinde madencilik alanında faaliyet gösteren bir şirket, aynı bölgede bulunan bir maden sahasından, Grup tarafından çıkarılan tras cevheri nedeniyle zarara uğradığını iddia ederek, söz konusu zararın tahsili amacıyla, Grup aleyhine 1.045 bin TL tutarında tazminat davası açmıştır. Yargılama aşamasında hazırlanan bilirkişi raporu Grup aleyhine hususlar içermektedir. Bu nedenle, söz konusu bilirkişi raporuna karşı Grup tarafından ayrıntılı bir itiraz dilekçesi hazırlanmış, buna ek olarak Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden bu dava ile ilgili olarak alınan bilimsel görüş mahkemeye sunulmuştur. Mahkeme, yargılama sonucunda Grup’un 800 bin TL tazminat ödemesine karar vermiş olup bu karar, Grup tarafından temyiz edilmiştir. Aralık 2009 içerisinde, aynı şirket tarafından aynı konuyla ilgili olarak Grup aleyhine 3.141 bin TL tutarında yeni bir tazminat davası açılmıştır. Açılan dava yerel mahkemelerde devam etmektedir. Grup yönetimi ve hukuk müşavirleri adı geçen davanın Grup lehine sonuçlanacağının kuvvetle muhtemel olduğuna inandıklarından, 31 Aralık 2009 tarihli konsolide finansal tablolarda herhangi bir karşılık ayrılmamıştır. • Rekabet Kurulu ile ilgili soruşturma ve davalar: Rekabet Kurulu’nun, 24 Nisan 2003 tarih ve 03-27 sayılı kararıyla, Ege Bölgesi çimento ve hazır beton pazarında 4054 sayılı rekabetin korunması hakkındaki kanunun 4. maddesi ile yasaklanmış olan davranışların gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğinin tespiti amacıyla Çimentaş ve bağlı ortaklığı Çimbeton’un da aralarında bulunduğu bazı şirketler hakkında yürüttüğü soruşturma neticesinde Çimentaş aleyhine 2.957 bin TL ve Çimbeton aleyhine 340 bin TL olmak üzere toplam 3.297 bin TL idari para cezasına hükmedildiği tefhim edilmiştir. Grup, 25 Mayıs 2007 tarihinde, Çimentaş aleyhine verilmiş olan 2.957 bin TL idari para cezasını, Danıştay tarafından o tarihte henüz yürütmenin durdurulması talebi ile ilgili olarak karar verilmediği için ihtirazi kayıt ile ödemiştir. Söz konusu yürütmeyi durdurma talebi reddedilmiştir. Danıştay’da görülen dava reddedilmiş olmakla birlikte Danıştay 13. Dairesi’nin ilk derece mahkemesi olarak verdiği bu karar temyiz edilecektir. Çimbeton’a uygulanan 340 bin TL tutarındaki idari para cezası için de süresi içerisinde Danıştay’da yürütmeyi durdurma istemli bir iptal davası açılmış olup 7 Mayıs 2007 tarihinde Danıştay tarafından yürütmeyi durdurma kararı alınmıştır. Anılan yürütmeyi durdurma kararındaki gerekçe dikkate alınarak Rekabet Kurulu 25 Eylül 2008 tarihli ve 08-56/898-358 sayılı yeni bir karar tesis etmiş ve bu kez idari para cezası tutarını 218 bin TL olarak belirlemiştir. Söz konusu idari para cezası 31 Aralık 2008 tarihinde ihtirazi kayıtla ve 5326 sayılı Kabahatlar Kanunu’nun 17. maddesi 6. bendinin tanıdığı imkan çerçevesinde %25’lik indirim sonucu 163 bin TL olarak ödenmiştir. Grup, Rekabet Kurulu’nun bu kararına karşı Danıştay 13. Dairesi’nin 2008/988 E. sayılı dosyası ile iptal davası açmış olup, söz konusu dava 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle devam etmektedir. DİPNOT 23 - TAAHHÜTLER 31 Aralık 2009 itibariyle, Grup’un 24.592 ton çimento ve 81.650 ton klinker satış taahhüdü bulunmaktadır (2008: Yoktur). 66 DİPNOT 24 - ÇALIŞANLARA SAĞLANAN FAYDALAR 31 Aralık 2009 31 Aralık 2008 8.791 8.109 8.791 8.109 Kıdem tazminatı karşılığı Türk İş Kanunu’na göre, Grup bir senesini doldurmuş olan ve Grup’la ilişkisi kesilen veya emekli olan 25 hizmet (kadınlarda 20) yılını dolduran ve emekliliğini kazanan (kadınlar için 58 yaşında, erkekler için 60 yaşında), askere çağrılan veya vefat eden personeli için kıdem tazminatı ödemekle mükelleftir. Ödenecek tazminat her hizmet yılı için bir aylık maaş kadardır ve bu tutar 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle 2.365,16 TL (2008: 2.173,18 TL) ile sınırlandırılmıştır. Kıdem tazminatı yükümlülüğü yasal olarak herhangi bir fonlamaya tabi değildir ve herhangi bir fonlama şartı bulunmamaktadır. Kıdem tazminatı karşılığı çalışanların emekliliği halinde ödenmesi gerekecek muhtemel yükümlülüğün bilanço tarihindeki değerinin aktüeryal öngörüler doğrultusunda tahminiyle hesaplanır. Temel varsayım, her yıllık hizmet için belirlenen tavan karşılığının enflasyon ile orantılı olarak artmasıdır. Böylece uygulanan iskonto oranı enflasyonun beklenen etkilerinden arındırılmış gerçek oranı gösterir. Grup’un kıdem tazminatı karşılığı, kıdem tazminatı tavanı her altı ayda bir ayarlandığı için, 1 Ocak 2010 tarihinden itibaren geçerli olan 2.427,04 TL (1 Ocak 2009: 2.260,05 TL) üzerinden hesaplanmaktadır. Toplam karşılığın hesaplanmasına yönelik aşağıdaki aktüer varsayımlar yapılmıştır: 31 Aralık 2009 31 Aralık 2008 5,92 98,57 6,26 98,64 2009 2008 8.109 8.454 6 480 361 (1.578) 1.413 529 (375) (1.518) 1.019 8.791 8.109 Yıllık iskonto oranı (%) Emeklilik olasılığı (%) Kıdem tazminatı karşılığının yıl içindeki hareketleri aşağıdaki gibidir: 1 Ocak Konsolidasyon kapsamına giriş (Dipnot 20.iii) Faiz maliyeti Aktüeryal zararlar / (kârlar) Dönem içinde ödenen Dönem içi artış 31 Aralık Faiz maliyeti, aktüeryel kârlar ve zararlar ile dönem içindeki artış toplam 2.254 bin TL (2008: 1.173 bin TL) tutarında olup genel yönetim giderlerine dahil edilmiştir (Dipnot 29.b). DİPNOT 25 - EMEKLİLİK PLANLARI Yoktur (2008: Yoktur). 67 DİPNOT 26 - DİĞER VARLIKLAR ve YÜKÜMLÜLÜKLER 31 Aralık 2009 31 Aralık 2008 4.172 3.907 683 656 453 155 148 142 736 4.860 1.321 733 2.296 1 63 450 672 355 11.052 10.751 2.183 56 110 324 308 109 2.349 741 a) Diğer dönen varlıklar: Devlet teşviklerinden kaynaklanan gelir tahakkukları (Dipnot 21) Katma Değer Vergisi alacakları Personelden olan alacaklar Peşin ödenen giderler (*) Gelir tahakkuku Mahsup edilecek peşin ödenen kurumlar vergisi (Dipnot 35) Verilen sipariş avansları Verilen iş avansları Diğer b) Diğer duran varlıklar: Verilen avanslar (**) Peşin ödenen giderler (*) Diğer (*)31 Aralık 2009 ve 2008 tarihleri itibariyle, peşin ödenen giderlerin önemli bir bölümü Grup tarafından ödenen sigorta primlerinden oluşmaktadır. (**)31 Aralık 2009 tarihi itibariyle verilen avanslar, başlıca atık yönetimi yatırımına istinaden makine ve cihaz alımı, düzenli depolama sahası yapımı, ocak yolu yapımı ile atık su arıtma tesisi kurulumu için verilen maddi duran varlık avanslarından oluşmaktadır. c) Diğer kısa vadeli yükümlülükler: Çevre rehabilitasyonu, maden sahalarının ıslahı ve maden kapama karşılığı (Dipnot 19) Ödenecek vergi, fon ve sosyal güvenlik kesintisi Alınan avanslar Personele borçlar Diğer 2.195 4.760 670 454 16 3.948 1.382 298 35 8.095 5.663 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle alınan avanslar 670 bin TL tutarında olup 533 bin TL’lik kısmı nakit olarak alınan avanslardan oluşmaktadır (31 Aralık 2008 tarihi itibariyle alınan avanslar 1.382 bin TL tutarında olup tamamı nakit olarak alınmıştır). 31 Aralık 2009 31 Aralık 2008 11.907 8.401 d) Diğer uzun vadeli yükümlülükler: Çevre rehabilitasyonu, maden sahalarının ıslahı ve maden kapama karşılığı 68 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle uzun vadeli çevre rehabilitasyonu, maden sahalarının ıslahı ve maden kapama karşılığının 3.063 bin TL tutarındaki kısmının 2011 yılı içerisinde ve 8.844 bin TL tutarındaki kısmının 2015 yılı ve sonrasında gerçekleşmesi beklenmektedir. Kısa ve uzun vadeli çevre rehabilitasyonu, maden sahalarının ıslahı ve maden kapama karşılığının 1 Ocak - 31 Aralık 2009 hesap dönemi içindeki hareketi aşağıdaki gibidir: 2009 1 Ocak 8.401 Dönem içerisinde ödenen Dönem içerisinde giderleşen iskonto ve kur farkı etkisi (Dipnot 33) Dönem içerisindeki artış (Dipnotlar 18.a ve 19) (867) 201 6.367 31 Aralık 14.102 DİPNOT 27 - ÖZKAYNAKLAR 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle, Şirket’in çıkarılmış sermayesi 87.112 bin TL olup nominal lot değeri 1 TL olan 87.112.463 adet hisseden oluşmaktadır (2008: Çıkarılmış sermaye 75.750 bin TL olup nominal lot değeri 1 TL olan 75.749.968 adet hisseden oluşmaktadır). Şirket’in ortaklık yapısı aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2009 Intercem S.A. Cementir Cementerie del Tirreno S.p.A. Simest S.p.A Halka Arz Karşılıklı iştirak sermaye düzeltmesi Sermaye düzeltmesi farkları (*) Toplam düzeltilmiş sermaye 31 Aralık 2008 Pay Oranı (%) Pay Tutarı Bin TL Pay Oranı (%) Pay Tutarı Bin TL 58,46 37,59 1,75 2,20 50.924 32.749 1.525 1.914 67,23 29,37 1,20 2,20 50.924 22.253 909 1.664 100 87.112 100 75.750 (5.466) (2.105) 81.646 73.645 20.069 20.069 101.715 93.714 (*)Sermaye düzeltmesi farkları, 31 Aralık 2004 tarihindeki satın alma gücünde, nakit ve muadili sermaye artırımlarının endekslenmesinin etkisini temsil etmektedir. 2008 yılı içerisinde Şirket sermayesinin, mevcut hissedarlara 2007 yılı kârından payları oranında bedelsiz hisse dağıtılması suretiyle 39.210 bin TL artırılarak 36.540 bin TL’den 75.750 bin TL’ye artışı gerçekleşmiştir. 28 Temmuz 2009 tarihinde yapılan Yönetim Kurulu toplantısında; Kayıtlı Sermaye Sistemini kabul etmiş ve kayıtlı sermaye tavanı 200.000 bin TL olan Şirket, 75.750 bin TL tutarındaki mevcut çıkarılmış sermayesini nakden 11.362 bin TL artırarak 87.112 bin TL’ye yükseltmiştir. Yapılan sermaye artırımında beheri 1 Kuruş nominal değerindeki bir hisse 8 Kuruş emisyon primli olarak beheri 9 Kuruş’tan satılmıştır. Söz konusu sermaye artışı 31 Aralık 2009 tarihinde tamamlanmış ve SPK tarafından onaylanmıştır. 5.466 bin TL tutarındaki karşılıklı iştirak sermaye düzeltmesi (2008: 2.105 bin TL), üçüncü taraflardan alınan ve maliyet değeri konsolide finansal tablolara yansıtılan Çimentaş hisse senetlerinden oluşmaktadır. 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle toplam hazine hissesi adedi 936.082’dir (2008: 416.142 adet). 161.584 bin TL tutarındaki hisse senedi ihraç primi (2008: 70.721 bin TL), hisse senetlerinin ilk satış fiyatı ile nominal değerleri arasındaki farkı temsil etmektedir. 69 Kanuni defterlerdeki birikmiş kârlar, aşağıda belirtilen kanuni yedeklerle ilgili hüküm haricinde dağıtılabilirler: Türk Ticaret Kanunu’na göre, yasal yedekler birinci ve ikinci tertip yasal yedekler olmak üzere ikiye ayrılır. Türk Ticaret Kanunu’na göre birinci tertip yasal yedekler, Şirket’in ödenmiş/çıkarılmış sermayesinin %20’sine ulaşılıncaya kadar, yasal kayıtlara göre net dönem kârından yine yasal kayıtlara göre geçmiş yıl zararları düşülerek bulunan matrahın %5’i olarak ayrılır. İkinci tertip yasal yedekler ise ödenmiş sermayenin %5’ini aşan dağıtılan kârın %10’udur. Öte yandan, net dağıtılabilir dönem kârının tamamının temettü olarak dağıtılmasına karar verilmesi durumunda, sadece bu durumda sınırlı olmak üzere; ikinci tertip yasal yedek akçe net dağıtılabilir dönem kârından ödenmiş/çıkarılmış sermayenin %5’ini aşan kısım için %9 oranında ayrılır. Türk Ticaret Kanunu’na göre, yasal yedekler ödenmiş sermayenin %50’sini geçmediği sürece sadece zararları netleştirmek için kullanılabilir, bunun dışında herhangi bir şekilde kullanılması mümkün değildir. Yukarıda bahsi geçen yasal yedeklerin SPK Finansal Raporlama Standartları uyarınca “Kârdan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler” içerisinde sınıflandırılması gerekmektedir. Grup’un 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle kârdan ayrılan kısıtlanmış yedeklerinin nominal tutarı 6.392 bin TL olup özleri itibariyle kısıtlanmamış olan nominal tutarı 9.178 bin TL olan “Olağanüstü Yedekler”, “Geçmiş Yıllar Kârları” içerisine sınıflandırmıştır. SPK’nın 1 Ocak 2008 tarihine kadar geçerli olan gereklilikleri uyarınca enflasyona göre düzeltilen ilk finansal tablo denkleştirme işleminde ortaya çıkan ve “geçmiş yıllar zararı”nda izlenen tutarın, SPK’nın kâr dağıtımına ilişkin düzenlemeleri çerçevesinde, enflasyona göre düzeltilmiş finansal tablolara göre dağıtılabilecek kâr rakamı bulunurken indirim kalemi olarak dikkate alınmaktaydı. Bununla birlikte, “geçmiş yıllar zararı”nda izlenen söz konusu tutar, varsa dönem kârı ve dağıtılmamış geçmiş yıl kârları, kalan zarar miktarının ise sırasıyla olağanüstü yedek akçeler, yasal yedek akçeler, özkaynak kalemlerinin enflasyon muhasebesine göre düzeltilmesinden kaynaklanan sermaye yedeklerinden mahsup edilmesi mümkün bulunmaktaydı. Yine 1 Ocak 2008 tarihine kadar geçerli olan uygulama uyarınca enflasyona göre düzeltilen ilk finansal tablo düzenlenmesi sonucunda özkaynak kalemlerinden “Sermaye, Emisyon Primi, Yasal Yedekler, Statü Yedekleri, Özel Yedekler ve Olağanüstü Yedek” kalemlerine bilançoda kayıtlı değerleri ile yer verilmekte ve bu hesap kalemlerinin düzeltilmiş değerleri toplu halde özkaynak grubu içinde “özsermaye enflasyon düzeltmesi farkları” hesabında yer almaktaydı. Tüm özkaynak kalemlerine ilişkin “özsermaye enflasyon düzeltmesi farkları” sadece bedelsiz sermaye artırımı veya zarar mahsubunda, olağanüstü yedeklerin kayıtlı değerleri ise, bedelsiz sermaye artırımı; nakit kâr dağıtımı ya da zarar mahsubunda kullanılabilmekteydi. 1 Ocak 2008 itibariyle yürürlüğe giren Seri: XI No: 29 sayılı tebliğ ve ona açıklama getiren SPK duyurularına göre “Ödenmiş Sermaye”, “Kârdan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler” ve “Hisse Senedi İhraç Primleri”’nin yasal kayıtlardaki tutarları üzerinden gösterilmesi gerekmektedir. Söz konusu tebliğin uygulanması esnasında değerlemelerde çıkan farklılıkların (enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan farklılıklar gibi): -“Ödenmiş Sermaye”den kaynaklanmaktaysa ve henüz sermayeye ilave edilmemişse, “Ödenmiş Sermaye” kaleminden sonra gelmek üzere açılacak “Sermaye Düzeltmesi Farkları” kalemiyle; -“Kârdan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler” ve “Hisse Senedi İhraç Primleri”’nden kaynaklanmakta ve henüz kâr dağıtımı veya sermaye artırımına konu olmamışsa “Geçmiş Yıllar Kâr/Zararıyla”, ilişkilendirilmesi gerekmektedir. Diğer özkaynak kalemleri ise SPK Finansal Raporlama Standartları çerçevesinde değerlenen tutarları ile gösterilmektedir. 70 Sermaye düzeltmesi farklarının sermayeye eklenmek dışında bir kullanımı yoktur. Halka açık şirketler, temettü dağıtımlarını SPK’nın öngördüğü şekilde aşağıdaki gibi yaparlar: Sermaye Piyasası Kurulu’nun 27 Ocak 2010 tarihli 2/51 sayılı kararı gereğince, halka açık anonim ortaklıkların 2009 yılı faaliyetlerinden elde ettiklerin kârların dağıtımı esaslarının belirlenmesine ilişkin olarak payları borsada işlem gören anonim ortaklıklar için herhangi bir asgari kâr dağıtım zorunluluğu getirilmemiş olup, SPK’nın Seri: IV, No: 27 sayılı Tebliğ’inde yer alan esaslar, ortaklıkların esas sözleşmelerinde bulunan hükümler ve şirketler tarafından kamuya açıklanmış olan kâr dağıtım politikaları çerçevesinde gerçekleştirilmesine karar verilmiştir. Şirket Ana Sözleşmesi’nde 1. temettü oranı %50 olarak düzenlenmiştir. Ayrıca, 25 Şubat 2005 tarih 7/242 sayılı SPK kararı uyarınca; SPK düzenlemelerine göre bulunan net dağıtılabilir kâr üzerinden SPK’nın asgari kâr dağıtım zorunluluğuna ilişkin düzenlemeleri uyarınca hesaplanan kâr dağıtım tutarının, tamamının yasal kayıtlarda yer alan dağıtılabilir kârdan karşılanabilmesi durumunda, bu tutarın tamamı, karşılanmaması durumunda ise yasal kayıtlarda yer alan net dağıtılabilir kârın tamamı dağıtılacaktır. SPK düzenlemelerine göre hazırlanan finansal tablolarda veya yasal kayıtların herhangi birinde dönem zararı olması durumunda ise yapılmayacaktır Bu çerçevede, Şirket’in 16 Nisan 2009 tarihinde yapılan Olağan Genel Kurul toplantısında, 2008 yılı faaliyetlerinin zarar ile sonuçlanmış olması nedeniyle ortaklara kâr dağıtımı yapılmamasına karar verilmiştir. Sermaye Piyasası Kurulu’nun 27 Ocak 2010 tarihli 2/51 sayılı kararı gereğince, halka açık anonim ortaklıkların 2009 yılı faaliyetlerinden elde ettiklerin kârların dağıtımı esaslarının belirlenmesine ilişkin olarak konsolide finansal tablo düzenleme yükümlülüğü bulunan şirketlerin, yasal kayıtlarında bulunan kaynaklarından karşılanabildiği sürece, net dağıtılabilir kâr tutarını, SPK’nın Seri: XI, No: 29 sayılı Sermaye Piyasasında Finansal Rapolamaya İlişkin Esaslar Tebliği çerçevesinde hazırlayıp kamuya ilan edecekleri konsolide finansal tablolarında yer alan net dönem kârlarını dikkate alarak hesaplamalarına karar verilmiştir. Ayrıca söz konusu karar gereğince halka açık anonim ortaklıkların 2009 yılı faaliyetlerinden elde ettikleri kârların dağıtım esaslarının belirlenmesine ilişkin olarak; • Şirketlerin, yasal kayıtlarında bulunan geçmiş yıl zararlarının düşülmesinden sonra kalan dönem kârı ve kâr dağıtımına konu edilebilecek diğer kaynakların toplam tutarına, SPK’nın Seri:XI, No:29 Tebliği çerçevesinde hazırlayıp kamuya ilan edecekleri finansal tablo dipnotlarında yer verilmesine, • SPK’nın Seri: IV, No:27 Tebliği’nin 6’ncı maddesinde yer alan temettü dağıtım zamanına ilişkin sürelerin uygulanmasında; i. Temettünün tamamı nakden dağıtılacaksa, hesap dönemini izleyen beşinci ayın sonuna kadar dağıtımının yapılması uygulamasına devam edilmesine, ii. Temettü pay olarak dağıtılacaksa, bu nedenle ihraç edilecek payların Kurulca kayda alınması için hesap dönemini takip eden beşinci ay sonuna kadar Kurula başvuruda bulunulması ve pay dağıtımının hesap dönemini izleyen altıncı ayın sonuna kadar tamamlanmasına, iii. (i) ve (ii) alt bentlerindeki seçeneklerin birlikte kullanılması durumunda ise, anılan bentlerde belirtilen işlemlerin ayrı ayrı ancak anılan bentlerde yer alan süreler dahilinde yerine getirilmesine, karar verilmiştir. 71 Şirket’in yasal kayıtlarına göre özkaynak kalemleri aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2009 Sermaye Sermaye enflasyon düzeltme farkı Hisse senedi ihraç primi ve enflasyon düzeltmesi Yasal yedekler ve özel fonlar Olağanüstü yedekler ve enflasyon düzeltmesi Geçmiş yıllar zararları Net dönem kârı / (zararı) 31 Aralık 2008 87.112 21.414 206.075 37.887 69.349 (89.253) 5.820 338.404 75.750 21.414 115.475 37.623 69.349 (89.253) 230.358 1 Ocak 31 Aralık 2009 1 Ocak 31 Aralık 2008 307.291 149.076 372.891 108.458 456.367 481.349 (10.195) 446.172 (361.136) (13.017) 468.332 (349.984) 85.036 118.348 DİPNOT 28 - SATIŞLAR ve SATIŞLARIN MALİYETİ Yurtiçi satışlar Yurtdışı satışlar Eksi: İskontolar Net satışlar Satışların maliyeti Brüt kâr DİPNOT 29 - ARAŞTIRMA ve GELİŞTİRME GİDERLERİ, PAZARLAMA, SATIŞ ve DAĞITIM GİDERLERİ, GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 1 Ocak 31 Aralık 2009 1 Ocak 31 Aralık 2008 14.288 2.422 250 652 29 17.641 11.677 2.284 173 134 1.097 15.365 21.473 9.844 4.437 2.254 2.194 2.095 534 410 392 375 321 219 4.919 49.467 67.108 21.552 9.006 4.724 1.173 2.069 2.140 756 319 409 676 321 203 4.183 47.531 62.896 a) Pazarlama, satış ve dağıtım giderleri: Yükleme giderleri Personel giderleri Amortisman ve itfa payları (Dipnot 18) Dışarıdan sağlanan fayda ve giderler Diğer b) Genel yönetim giderleri: Personel Danışmanlık gideri Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler Kıdem tazminatı gideri (Dipnot 24) Amortisman ve itfa payları (Dipnot 18) Vergi, resim ve harçlar Temsil ağırlama Bağış ve yardımlar Kira giderleri Malzeme ve yakıt giderleri Aydınlatma ve su giderleri Sigorta giderleri Diğer 72 Toplam faaliyet giderleri DİPNOT 30 - NİTELİKLERİNE GÖRE GİDERLER Hammadde, yarımamul ve mamul maliyeti Aydınlatma ve su gideri Personel giderleri Amortisman ve itfa payları (Dipnotlar 18 ve 19) Nakliye giderleri Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler Bakım ve onarım giderleri Danışmanlık gideri Kira giderleri Kıdem tazminatı gideri (Dipnot 24) Vergi, resim ve harçlar Reklam ve ilan giderleri Diğer 1 Ocak 31 Aralık 2009 1 Ocak 31 Aralık 2008 160.362 59.911 49.729 44.757 34.396 25.041 22.489 9.844 6.499 2.254 2.095 1.241 9.626 161.612 46.932 49.486 39.754 38.348 24.748 22.945 9.006 4.426 1.173 2.166 903 11.381 428.244 412.880 1 Ocak 31 Aralık 2009 1 Ocak 31 Aralık 2008 47.052 1.068 739 411 371 4 590 251 936 473 368 67 177 91 619 50.235 2.982 1 Ocak 31 Aralık 2009 1 Ocak 31 Aralık 2008 (1.556) (550) (420) (576) (2) (49) (333) (259) (1.803) (26) (992) (756) (3.153) (4.169) DİPNOT 31 - DİĞER FAALİYETLERDEN GELİRLER / GİDERLER a) Diğer faaliyet gelirleri: Bağlı ortaklık satış kârı (Dipnot 3.i) Sigorta hasar tazmin geliri Hurda ve diğer malzemeler satış geliri Tahsil edilen şüpheli alacaklar (Dipnot 10) Kira geliri Maddi duran varlık satış kârı Rekabet Kurulu ceza karşılığı iptali (Dipnot 22.a) Konusu kalmayan dava karşılıkları (Dipnot 22.a) Diğer b) Diğer faaliyet giderleri: İdari ceza ve diğer tazminat giderleri Verilen avanslara istinaden karşılık gideri (Dipnot 11.b) Hafriyat gideri Dava karşılık gideri (Dipnot 22) Maddi duran varlık satış zararı Şüpheli alacak karşılık gideri (Dipnot 10) Diğer 73 DİPNOT 32 - FİNANSAL GELİRLER Kur farkı geliri Vadeli ticari işlemlerden elde edilen finansal gelir Faiz geliri Vadeli döviz işlemlerinden doğan gelir 1 Ocak 31 Aralık 2009 1 Ocak 31 Aralık 2008 42.818 3.260 2.336 665 60.535 2.349 2.506 5.843 49.079 71.233 1 Ocak 31 Aralık 2009 1 Ocak 31 Aralık 2008 (45.943) (7.239) (1.979) (1.082) (135.837) (26.162) (2.963) (201) (93) (165) (56.537) (165.127) DİPNOT 33 - FİNANSAL GİDERLER Kur farkı gideri Banka kredileri faiz giderleri Banka komsiyon giderleri Vadeli döviz işlemlerinden doğan gider Maden sahalarının ıslahı ve maden kapama karşılığının iskonto ve kur farkı etkisi (Dipnot 26.d) Diğer DİPNOT 34 - SATIŞ AMACIYLA ELDE TUTULAN DURAN VARLIKLAR ve DURDURULAN FAALİYETLER Yoktur (2008: Yoktur). DİPNOT 35 - VERGİ VARLIKLARI ve YÜKÜMLÜLÜKLERİ 31 Aralık 2009 ve 2008 tarihleri itibariyle peşin ödenen kurumlar vergisi ve kurumlar vergisi karşılığı aşağıdaki gibidir: Cari dönem kurumlar vergisi karşılığı Tenzil: Peşin ödenen kurumlar vergisi Cari dönem vergi karşılığı - net 31 Aralık 2009 31 Aralık 2008 7.397 (5.932) 7.559 (5.924) 1.465 1.635 1.659 (39) (155) 1.698 (63) 1.465 1.635 Buna göre: Dönem kârı vergi yükümlülüğü Konsolidasyon kapsamına giriş (Dipnot 20.iii) Peşin ödenen gelir vergisi (Dipnot 26.a) Türk vergi mevzuatı, ana ortaklık olan Şirket’in bağlı ortaklıkları ve iştiraklerini konsolide ettiği finansal tabloları üzerinden vergi beyannamesi vermesine olanak tanımamaktadır. Bu sebeple, bu konsolide finansal tablolara yansıtılan vergi karşılıkları, tam konsolidasyon kapsamına alınan tüm şirketler için ayrı ayrı hesaplanmıştır. 74 Türkiye’de, kurumlar vergisi oranı 2009 yılı için %20’dir (2008: %20). Kurumlar vergisi oranı kurumların ticari kazancına vergi yasaları gereğince indirimi kabul edilmeyen giderlerin ilave edilmesi, vergi yasalarında yer alan istisna (iştirak kazançları istisnası, yatırım indirimi istisnası vb.) ve indirimlerin (ar-ge indirimi gibi) indirilmesi sonucu bulunacak vergi matrahına uygulanır. Kâr dağıtılmadığı takdirde başka bir vergi ödenmemektedir (GVK Geçici 61. madde kapsamında yararlanılan yatırım indirimi istisnası olması halinde yararlanılan istisna tutarı üzerinden hesaplanıp ödenen %19,8 (2008: %19,8) oranındaki stopaj hariç). Grup’un bağlı ortaklığının bulunduğu Rusya’da kurumlar vergisi oranı 2009 yılı için %20’dir (2008: İtalya ve Rusya’daki bağlı ortaklıkların kurumlar vergisi oranları sırasıyla %31,4 ve %24’tür). Türkiye’deki bir işyeri ya da daimi temsilcisi aracılığı ile gelir elde eden dar mükellef kurumlar ile Türkiye’de yerleşik kurumlara ödenen kâr paylarından (temettüler) stopaj yapılmaz. Bunların dışında kalan kişi ve kurumlara yapılan temettü ödemeleri %15 (2008: %15) oranında stopaja tabidir. Kârın sermayeye ilavesi, kâr dağıtımı sayılmaz. Şirketler üçer aylık mali kârları üzerinden %20 (2008: %20) oranında geçici vergi hesaplar ve o dönemi izleyen ikinci ayın 14 üncü gününe kadar beyan edip 17 (2008: 17) inci günü akşamına kadar öderler. Yıl içinde ödenen geçici vergi o yıla ait olup izleyen yıl verilecek kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden hesaplanacak kurumlar vergisinden mahsup edilir. Mahsuba rağmen ödenmiş geçici vergi tutarı kalmış ise bu tutar nakden iade alınabileceği gibi devlete karşı olan herhangi bir başka mali borca da mahsup edilebilir. Türkiye’de ödenecek vergiler konusunda vergi otoritesi ile mutabakat sağlamak gibi bir uygulama bulunmamaktadır. Kurumlar vergisi beyannameleri hesap döneminin kapandığı ayı takip eden dördüncü ayın 25 inci günü akşamına kadar bağlı bulunulan vergi dairesine verilir ve ayın sonuna kadar ödenir Vergi incelemesine yetkili makamlar beş yıl zarfında muhasebe kayıtlarını inceleyebilir ve hatalı işlem tespit edilirse yapılacak vergi tarhiyatı nedeniyle vergi miktarları değişebilir. Türk vergi mevzuatına göre beyanname üzerinde gösterilen mali zararlar 5 yılı aşmamak kaydıyla dönem kurum kazancından indirilebilirler. Ancak, mali zararlar, geçmiş yıl kârlarından mahsup edilemez. Kurumlar Vergisi Kanunu’nda kurumlara yönelik birçok istisna bulunmaktadır. Bu istisnalardan Grup’a ilişkin olanları aşağıda açıklanmıştır: Kurumların tam mükellefiyete tabi bir başka kurumun sermayesine iştirakten elde ettikleri temettü kazançları (yatırım fonlarının katılma belgeleri ile yatırım ortaklıkları hisse senetlerinden elde edilen kâr payları hariç) kurumlar vergisinden istisnadır. 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre kurumların en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan iştirak hisselerinin, gayrimenkullerinin, rüçhan hakkı, kurucu senedi ve intifa senetleri satışından doğan kazançlarının %75’i 21 Haziran 2006 tarihinden başlayarak kurumlar vergisinden istisnadır. İstisnadan yararlanmak için söz konusu kazancın pasifte bir fon hesabında tutulması ve 5 yıl süre ile işletmeden çekilmemesi gerekmektedir. Satış bedelinin satışın yapıldığı yılı izleyen ikinci takvim yılı sonuna kadar tahsil edilmesi gerekir. Öte yandan 5811 Sayılı Bazı Varlıkların Milli Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanun’a göre kurumların en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan ve kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan kurumlara ilişkin iştirak hisselerinin satışından doğan kazançları 30 Nisan 2009 tarihine kadar elde edilenler de dahil olmak üzere, 22 Kasım 2008 tarihinden itibaren 31 Mayıs 2009 tarihine kadar Türkiye’ye transfer edilmesi kaydıyla gelir veya kurumlar vergisinden müstesnadır. Kurumların rüçhan hakkı kuponlarının satışından elde ettikleri kazançlarının %75’lik kısmı ile anonim şirketlerin kuruluşlarında veya sermayelerini artırdıkları sırada çıkardıkları hisse senetlerinin itibari değerlerinin üzerinde elden çıkarılmasından sağlanan emisyon primi kazançları kurumlar vergisinden istisnadır. 75 Dolayısı ile ticari kâr / (zarar) rakamı içinde yer alan yukarıda sayılan nitelikteki kazançlar / (kayıplar) kurumlar vergisi hesabında dikkate alınmıştır. Kurumlar Vergisi matrahının tespitinde yukarıda yer alan istisnalar yanında ayrıca Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 8. maddesi ve Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. madde hükmünde belirtilen indirimler ile birlikte Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10. maddesinde belirtilen diğer indirimler de dikkate alınır. Transfer fiyatlandırması 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun transfer fiyatlaması ile ilgili yeni düzenlemeler getiren 13. maddesi 1 Ocak 2007 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. AB ve OECD transfer fiyatlandırması rehberini esas alan ilgili madde ile birlikte transfer fiyatlaması ile ilgili düzenlemelerde ciddi değişiklikler yapılmıştır. Bu çerçevede, kurumların ilişkili kişilerle yaptıkları mal veya hizmet alım ya da satımlarında emsallerine uygun olarak tespit edecekleri bedel veya fiyat kullanmaları gerekmektedir. Emsallere uygunluk ilkesi, ilişkili kişilerle yapılan mal veya hizmet alım ya da satımında uygulanan fiyat veya bedelin, aralarında böyle bir ilişkinin bulunmaması durumunda oluşacak fiyat veya bedele uygun olmasını ifade etmektedir. Kurumlar, ilişkili kişiler ile gerçekleştirdiği işlemlerde uygulanacak emsaline uygun fiyat veya bedelleri ilgili kanunda belirtilen yöntemlerden işlemin mahiyetine en uygun olanını kullanmak suretiyle tespit edeceklerdir. Emsaline uygunluk ilkesi doğrultusunda tespit edilen fiyat ve bedellere ilişkin hesaplamalara ait kayıt, cetvel ve belgelerin ispat edici kağıtlar olarak kurumlar tarafından saklanması zorunlu kılınmıştır. Ayrıca, kurumlar bir hesap dönemi içerisinde ilişkili kişiler ile yaptıkları işlemlere ilişkin olarak bilgi ve belgeleri içerecek şekilde gerektiğinde ibraz edilmek üzere Kurumlar Vergisi Beyannamesi tarihine kadar bir rapor hazırlayacaklardır. Emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit edilen bedel veya fiyat üzerinden mal veya hizmet alım ya da satımında bulunulması halinde kazancın tamamen veya kısmen transfer fiyatlaması yoluyla örtülü olarak dağıtılmış sayılacaktır. Tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılan kazanç 13 üncü maddede belirtilen şartların gerçekleştiği hesap döneminin son günü itibariyle dağıtılmış kâr payı veya dar mükellefler için ana merkeze aktarılan tutar sayılacaktır. Transfer fiyatlandırması yoluyla dağıtılmış kâr payının net kâr payı tutarı olarak kabul edilmesi ve brüte tamamlanması sonucu bulunan tutar üzerinden ortakların hukuki niteliğine göre belirlenen oranlarda vergi kesintisi yapılacaktır. Daha önce yapılan vergilendirme işlemleri, taraf olan mükellefler nezdinde buna göre düzeltilecektir. Ancak, bu düzeltmenin yapılabilmesi için örtülü kazanç dağıtan kurum adına tarh edilen vergilerin kesinleşmiş ve ödenmiş olması gerekmektedir. Örtülü kazanç dağıtılan kurum nezdinde yapılacak düzeltmede dikkate alınacak tutar, kesinleşen ve ödenen tutar olacaktır. 1 Ocak - 31 Aralık 2009 ve 2008 hesap dönemlerine ait konsolide kapsamlı gelir ve gider tablolarında yer alan vergi (gideri)/geliri aşağıda özetlenmiştir: 76 1 Ocak 31 Aralık 2009 1 Ocak 31 Aralık 2008 Cari dönem kurumlar vergisi Ertelenmiş vergi geliri (7.397) 3.609 (7.559) 14.433 Toplam vergi (gideri) / geliri (3.788) 6.874 31 Aralık tarihlerine göre vergi (giderinin)/gelirinin mutabakatı aşağıdaki gibidir: Vergi öncesi kâr / (zarar) Vergi öncesi kâr üzerinden ana ortaklık vergi oranıyla hesaplanan vergi Vergi matrahından indirilen tutarların etkisi Kanunen kabul edilmeyen giderlerin vergi etkisi Üzerinden ertelenmiş vergi varlığı hesaplanmayan indirilebilir mali zarar Diğer Toplam vergi (gideri) / geliri 1 Ocak 31 Aralık 2009 1 Ocak 31 Aralık 2008 57.552 (39.629) (11.510) 9.806 (1.120) 7.926 690 (951) (1.266) 302 (949) 158 (3.788) 6.874 Ertelenmiş vergiler Grup, ertelenmiş vergi varlık ve yükümlülüklerini, bilanço kalemlerinin kayıtlı değerleri ile Vergi Usul Kanunu arasındaki farklı değerlendirmelerin sonucunda ortaya çıkan geçici farkların etkilerini dikkate alarak hesaplamaktadır. Müteakip dönemlerde gerçekleşecek geçici farklar üzerinden yükümlülük metoduna göre hesaplanan vergi varlıkları ve yükümlülükleri için uygulanan oran %20’dir (2008: %20). 31 Aralık 2009 ve 2008 tarihleri itibariyle birikmiş geçici farklar ve ertelenmiş vergi varlık ve yükümlülüklerinin yürürlükteki vergi oranları kullanılarak hesaplamalarının dökümü aşağıdaki gibidir: Vergilendirilebilir birikmiş geçici farklar Ertelenmiş vergi varlığı / (yükümlülüğü) 2009 2008 2009 2008 Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar farkı 180.706 Yasal kayıtlardaki şerefiyenin amortismanı 138.018 Maden sahalarının rehabilitasyon maliyeti (Dipnot 18.a) 8.957 Satın alınan ruhsatlar (Dipnot 19) 5.258 Enerji teşvik gelir tahakkuku (Dipnot 21) 4.172 İndirilebilir mali zararlar (126.076) Madenlerin kapanması ve rehabilitasyon maliyeti karşılığı (Dipnot 26.c ve d) (14.102) Kıdem tazminatı karşılığı (8.363) Şüpheli alacak gider karşılığı (945) Personel maaş ve ikramiye karşılığı (Dipnot 22.a) (920) Verilen avans değer düşüklüğü karşılığı (Dipnot 11.b) (550) Devam etmekte olan dava karşılıkları (Dipnot 22.a) (443) Diğer 225 190.325 110.414 (23.858) (27.604) (25.823) (22.083) 8.401 3.935 (87.977) (1.791) (1.052) (834) 25.215 (1.680) (787) 17.595 (8.401) (7.732) (1.826) (1.600) (1.313) (925) 2.821 1.673 189 184 110 88 (45) 1.680 1.546 365 320 263 185 Ertelenmiş vergi varlığı Ertelenmiş vergi yükümlülüğü 30.280 (55.184) 21.954 (50.373) Ertelenmiş vergi yükümlülükleri - net (24.904) (28.419) 86 23 75 95 109 170 Kıdem tazminatı karşılığı Diğer Ertelenmiş vergi varlıkları -net (428) (115) (377) (407) 77 31 Aralık 2009 ve 2008 tarihleri itibariyle net ertelenmiş vergi yükümlülüğünün hareket tablosu aşağıda belirtilmiştir: 1 Ocak Cari dönem ertelenmiş vergi geliri Yabancı para çevrim farkları Konsolidasyon kapsamına ilave (Dipnot 20.iii) Bağlı ortaklık çıkışı (Dipnot 3.i) 31 Aralık 2009 2008 (28.249) (42.701) 3.609 27 (99) (83) 14.433 19 - (24.795) (28.249) Grup, bağlı ortaklığı olan Çimbeton’un, müteakip yıllarda kullanılabilecek taşınabilir mali zararlarından kaynaklanan 2.215 bin TL (31 Aralık 2008: 949 bin TL) tutarındaki ertelenen vergi varlığını gelecekte faydalanılması kuvvetle muhtemel olmadığı için ihtiyatlılık prensibi dahilinde kayıtlarına almamıştır. 31 Aralık 2009 ve 2008 tarihleri itibariyle konsolide finansal tablolara yansıtılmayan ve üzerinden ertelenen vergi varlığı hesaplanmayan mahsup edilebilecek mali zararların en son kullanım yıllarına göre dağılımı aşağıdaki gibidir: En son kullanım yılı 2013 2014 31 Aralık 2009 31 Aralık 2008 4.743 6.330 4.743 - 11.073 4.743 Şirket’in 1 Ocak - 31 Aralık 2008 dönemi içerisindeki faaliyetlerinden kaynaklanan 87.977 bin TL ve 1 Ocak - 31 Aralık 2009 dönemi içerisindeki faaliyetlerinden kaynaklanan 38.099 bin TL tutarındaki gelecek yıllardan mahsup edilebilecek mali zararlar üzerinden, söz konusu mali zararların Şirket tarafından kullanılmasının kuvvetle muhtemel olmasından ötürü 25.215 bin TL (31 Aralık 2008: 17.595 bin TL) tutarında ertelenmiş vergi varlığı hesaplanmış olup üzerinden ertelenen vergi varlığı hesaplanan mahsup edilebilecek mali zararların en son kullanım yıllarına göre dağılımı aşağıdaki gibidir: 2013 2014 87.977 38.099 87.977 - 126.076 87.977 Ayrıca, Çimentaş’ın 2007 yılı muhasebe kayıtları üzerinde Gelirler Kontrolörü tarafından bir vergi incelemesi yürütülmekte olup 31 Aralık 2009 tarihli konsolide finansal tablolarının hazırlandığı tarih itibariyle söz konusu inceleme henüz sonuçlanmamıştır. DİPNOT 36 - HİSSE BAŞINA KAZANÇ / (KAYIP) Konsolide kapsamlı gelir tablosunda beyan edilen hisse başına kazanç/(kayıp), net kârın/(zararın) ilgili yıl içinde mevcut hisselerin ağırlıklı ortalama adedine bölünmesi ile tespit edilir. Şirketler mevcut hissedarlara birikmiş kârlardan payları oranında hisse dağıtarak (“Bedelsiz Hisseler”) sermayelerini arttırabilir. Hisse başına kazanç/(kayıp) hesaplanırken, bu bedelsiz hisse ihracı çıkarılmış hisseler olarak sayılır. Dolayısıyla hisse başına kazanç/(kayıp) hesaplamasında kullanılan ağırlıklı hisse adedi ortalaması, hisselerin bedelsiz olarak çıkarılmasını geriye dönük olarak uygulamak suretiyle elde edilir. 78 Hisse başına esas kazanç/(kayıp), hissedarlara ait net kârın/(zararın) çıkarılmış adi hisselerin söz konusu dönemdeki ağırlıklı ortalama adedine bölünmesi ile hesaplanır. Ana ortaklığa ait net dönem kârı / (zararı) Çıkarılmış adi hisselerin ağırlıklı ortalama adedi (lot değeri 1 TL olan) Çıkarılmış hazine hisselerinin ağırlıklı ortalama adedi Ana ortaklığa ait dağıtılabilir kâr / (zarar) üzerinden hesaplanan hisse başına kazanç / (kayıp) (TL) 1 Ocak 31 Aralık 2009 1 Ocak 31 Aralık 2008 46.299 (32.608) 76.030.139 75.749.968 (352.171) (162.004) 75.677.968 75.587.964 0,6118 (0,4314) Hisse başına esas ve nispi kazanç/(kayıp) arasında hiçbir dönem için herhangi bir fark bulunmamaktadır. DİPNOT 37 - İLİŞKİLİ TARAFLAR AÇIKLAMALARI 31 Aralık 2009 ve 2008 tarihleri itibariyle ilişkili taraflardan alacaklar ve ilişkili taraflara borçlar bakiyeleri ile dönem içlerinde ilişkili taraflarla yapılan önemli işlemlerin özeti aşağıda sunulmuştur: i) İlişkili tarafların bakiyeleri: 31 Aralık 2009 31 Aralık 2008 106 - 168 100 106 268 a) İlişkili taraflardan kısa vadeli ticari alacaklar: Çimentaş Eğitim ve Sağlık Vakfı (“Çimentaş Vakfı”) Diğer İlişkili taraflardan ticari alacakların iki aydan daha kısa (2008: iki aydan daha kısa) vadeli olması ve tahakkuk etmemiş faiz gelirinin etkisinin önemsiz olması nedeniyle ilişkili taraflardan alacaklar iskonto edilmemiş fatura tutarları üzerinden değerlenmiştir. b) İlişkili taraflardan kısa vadeli diğer alacaklar: Cementir Delta Intercem Cementir Holding Diğer 184 80 16 4 184 1.001 - 284 1.185 İlişkili taraflardan diğer alacaklar, tahakkuk etmemiş faiz gelirinin etkisinin önemsiz olması nedeniyle iskonto edilmemiş fatura tutarları üzerinden değerlenmiştir. c) İlişkili taraflara kısa vadeli ticari borçlar: Cementir Holding Çimentaş Vakfı Diğer 31 Aralık 2009 31 Aralık 2008 6.313 153 - 4.569 140 129 6.466 4.838 79 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle, Cementir Holding’e olan ticari borçların 4.153 bin TL’si Cementir Holding ile imzalanan 13 Haziran 2008 tarihli royalty sözleşmesi gereğince 2009 yılına istinaden alınan 1.922 bin Euro karşılığı 4.153 bin TL tutarındaki hizmetlerden ve 2.160 bin TL’si ise Cementir Holding ile imzalanan 22 Aralık 2008 tarihli hizmet sözleşmesi gereğince 2009 yılına istinaden alınan 1.000 bin Euro karşılığı 2.160 bin TL tutarındaki hizmetlerden kaynaklanmaktadır. d) İlişkili taraflara kısa vadeli diğer borçlar Cementir Holding Diğer 92 1.961 - 92 1.961 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle, Cementir Holding’e olan diğer borçlar Alfacem’in nakit ihtiyacını karşılamak üzere, Grup’un Euro para biriminde Cementir Holding’ten aldığı borçlardan oluşmaktadır. Grup’un Cementir Holding ile yaptığı sözlü mutabakat gereği söz konusu borcun ağırlıklı ortalama yıllık etkin faiz oranı Euribor +%1’dir. ii) İlişkili taraflar ile olan işlemler: 1 Ocak 31 Aralık 2009 1 Ocak 31 Aralık 2008 1.008 966 6.774 155 4.294 149 6.929 4.443 a) Mal ve hizmet satışları: Çimentaş Vakfı b) Hizmet alımları: Cementir Holding Çimentaş Vakfı Hizmet alımları, Cementir Holding ile 13 Haziran 2008 tarihinde imzalanan royalty sözleşmesine istinaden 2009 yılına ait marka kullandırma ve danışmanlık hizmet bedelleri ve 22 Aralık 2008 tarihinde imzalanan hizmet sözleşmesine istinaden 2009 yılına ait teknik asistanlık danışmanlığı, yatırım ilişkileri, organizasyon, yönetim ve iç denetim hizmetlerinden oluşmaktadır. c) Finansman giderleri: Cementir Holding - 121 d) Üst düzey yöneticilere sağlanan faydalar: Üst düzey yöneticiler direktörler ve Yönetim Kurulu üyelerinden oluşmakta olup bu yöneticilere sağlanan faydalar aşağıdaki gibidir: Kısa vadeli faydalar Kâr payı ve performans ikramiyesi İşten çıkarılma nedeniyle sağlanan faydalar İşten ayrılma sonrası faydalar Diğer uzun vadeli faydalar 80 3.532 16 3.547 25 3.548 3.572 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle Grup yönetimi tarafından personele dağıtılması öngörülen toplam 920 bin TL tutarındaki ikramiyenin (Dipnot 22.a), üst düzey yöneticilere dağıtılacak olan kısmı henüz kesinleşmediğinden üst düzey yöneticilere sağlanan faydalar toplamı ilgili ikramiye karşılığını içermemektedir. 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle dağıtılması öngürülen ikramiye karşılığına istinaden 2009 yılı içerisinde üst düzey yöneticilere 1.600 bin TL ödenmiştir. e) Ödenen temettüler: Çimentaş Vakfı Kurucu intifa hakkı sahipleri 401 - 340 3.914 401 4.254 31 Aralık 2009 31 Aralık 2008 66.251 - iii) İlişkili taraflardan alınan kefaletler: Cementir Holding (Dipnotlar 8 ve 22.e) Grup’un 10 Temmuz 2009 tarihinde kullanmış olduğu 40.000 bin ABD Doları tutarındaki kredi karşılığında Cementir Holding ana para, tahakkuk edecek faiz, komisyon ve masraflar için 44.000 bin ABD Doları karşılığı 66.251 bin TL tutarı için garantör olmuştur (2008: Yoktur). DİPNOT 38 - FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ ve DÜZEYİ Grup, faaliyetlerinden ötürü, kur, nakit akım ve faiz oranı risklerinden oluşan piyasa riskine, sermaye riskine, kredi riskine ve likidite riskine maruz kalmaktadır. Grup’un riskleri yönetim politikası, finansal piyasalardaki beklenmedik değişimlere odaklanmıştır. Finansal risklerin yönetim politikası Grup’un üst düzey yönetimi, finans bölümü ve Yönetim Kurulu tarafından onaylanan politika ve stratejileri doğrultusunda yapılmaktadır. Yönetim Kurulu özellikle kredi, likidite faiz ve sermaye risklerinin yönetilmesi için genel kapsamda prensip ve politika hazırlamakta, finansal ve operasyonel riskleri yakından takip etmektedir. Grup’un finansal riskleri yönetmek için belirlediği amaçlar şu şekilde özetlenebilir; • Grup’un faaliyetlerinden ve ana varlıklarından sağlanan nakit akışının, kur ve faiz riskleri göz önünde bulundurularak etkin bir şekilde, devamlılığının sağlanması, • Etkin ve verimli kullanmak üzere yeterli miktarda kredi kaynağının tür ve vade olarak en uygun koşullarda gerektiğinde kullanılmak üzere hazır tutulması, • Karşı taraftan kaynaklanan riskin asgari düzeyde tutulması ve etkin takibi. a) Kredi riski Finansal araçları elinde bulundurmak, karşı tarafın anlaşmanın gereklerini yerine getirememe riskini de taşımaktadır. Grup yönetimi bu riskleri, her anlaşmada bulunan karşı taraf (ilişkili taraflar hariç) için ortalama riski kısıtlayarak ve gerektiği takdirde teminat alarak karşılamaktadır. Grup direk müşterilerden doğabilecek bu riski belirlenen kredi limitlerini aralıklarla güncelleyerek yönetmektedir. Kredi limitlerinin kullanımı Grup tarafından izlenmekte ve müşterinin finansal pozisyonu, geçmiş tecrübeler, piyasadaki bilinirlik ve diğer faktörler göz önüne alınarak müşterinin kredi kalitesi değerlendirilmektedir. 81 31 Aralık 2009: Alacaklar Ticari Alacaklar (1) Raporlama tarihi itibariyle maruz kalınan azami kredi riski (A+B+C+D+E) (2) • Azami riskin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı A. Vadesi geçmemiş yada değer düşüklüğüne uğramamış finansal varlıkların net defter değeri (3) B. Koşulları yeniden görüşülmüş bulunan, aksi takdirde vadesi geçmiş veya değer düşüklüğüne uğramış sayılacak finansal varlıkların defter değeri (3) C. Vadesi geçmiş ancak değer düşüklüğüne uğramamış varlıkların net defter değeri (4) • Teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı D. Değer düşüklüğüne uğrayan varlıkların net defter değerleri • Vadesi geçmiş (brüt defter değeri) • Değer düşüklüğü (-) • Net değerin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı • Vadesi geçmemiş (brüt defter değeri) • Değer düşüklüğü (-) • Net değerin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı E. Bilanço dışı kredi riski içeren unsurlar 82 Diğer Alacaklar İlişkili Taraf Diğer Taraf İlişkili Taraf Diğer Taraf Bankalardaki Mevduat Diğer 106 73.360 284 1.541 62.664 - - 59.005 - - - - 106 53.099 284 641 62.664 - - - - - - - - 19.903 - - - - - 13.885 - - - - - 358 2.368 (2.010) - 900 1.450 (550) - - - 358 - - - - - - - - - - - - - - - - - 31 Aralık 2008: Alacaklar Ticari Alacaklar (1) İlişkili Diğer Taraf Taraf Raporlama tarihi itibariyle maruz kalınan azami kredi riski (A+B+C+D+E) (2) 268 81.818 Diğer Alacaklar İlişkili Diğer Taraf Taraf Bankalardaki Mevduat Diğer 1.185 2.015 17.614 - - - - - 1.185 2.015 17.614 - B. Koşulları yeniden görüşülmüş bulunan , aksi takdirde vadesi geçmiş veya değer düşüklüğüne uğramış sayılacak finansal varlıkların defter değeri (3) - - - - - C. Vadesi geçmiş ancak değer düşüklüğüne uğramamış varlıkların net defter değeri (4) • Teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı • Azami riskin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı - 60.341 A. Vadesi geçmemiş yada değer düşüklüğüne uğramamış finansal varlıkların net defter değeri (3) 268 53.138 D. Değer düşüklüğüne uğrayan varlıkların net defter değerleri • Vadesi geçmiş (brüt defter değeri) • Değer düşüklüğü (-) • Net değerin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı • Vadesi geçmemiş (brüt defter değeri) • Değer düşüklüğü (-) • Net değerin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı E. Bilanço dışı kredi riski içeren unsurlar - 28.222 17.585 - - - - - 458 2.879 (2.421) - - - - - 458 - - - - - - - - - - - - - - - - - (4) Grup yönetiminin geçmiş tecrübeler ve müteakip dönem tahsilatları göz önüne alınarak yaptığı değerlendirme sonucu, vadesi geçmiş ancak değer düşüklüğüne uğramamış ticari alacaklar için tahsilat riski bulunmamakta olup, vadesi geçmiş ancak değer düşüklüğüne uğramamış finansal araçların yaşlandırması aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2009: Vadesi üzerinden 1-30 gün geçmiş Vadesi üzerinden 1-3 ay geçmiş Vadesi üzerinden 3-12 ay geçmiş Vadesi üzerinden 1-5 yıl geçmiş Teminat ile güvence altına alınmış kısmı Ticari Alacaklar Alacaklar Diğer Alacaklar Toplam 4.964 4.591 6.449 4.257 (14.243) 900 - 4.964 4.591 7.349 4.257 (14.243) 20.261 900 21.161 Ticari Alacaklar Diğer Alacaklar Toplam 10.554 7.022 11.104 (18.043) - 10.554 7.022 11.104 (18.043) 28.680 - 28.680 31 Aralık 2008: Vadesi üzerinden 1-30 gün geçmiş Vadesi üzerinden 1-3 ay geçmiş Vadesi üzerinden 3-12 ay geçmiş Vadesi üzerinden 1-5 yıl geçmiş Teminat ile güvence altına alınmış kısmı Alacaklar 83 b) Likidite riski İhtiyatlı likidite riski yönetimi, yeterli ölçüde nakit ve menkul kıymet tutmayı, yeterli miktarda kredi işlemleri ile fon kaynaklarının kullanılabilirliğini ve piyasa pozisyonlarını kapatabilme gücünü ifade eder. Mevcut ve ilerideki muhtemel borç gereksinimlerinin fonlanabilme riski, Grup’un kredi sağlayıcılarının erişilebilirliğinin ve operasyonlardan yaratılan fonun yeterli miktarlarda olmasının sürekli kılınması suretiyle yönetilmektedir. Grup yönetimi, kesintisiz likiditasyonu sağlamak için müşteri alacaklarının vadesinde tahsil edilmesi konusunda yakın takip yapmakta, tahsilatlardaki gecikmenin Grup’a finansal herhangi bir yük getirmemesi için çalışmakta ve de bankalarla yapılan çalışmalar sonucunda Grup’un ihtiyaç duyması halinde kullanıma hazır nakdi ve gayrinakdi kredi limitleri belirlemektedir. Ek olarak, Grup’un likidite yönetimi politikası, çimento üretim tesisi bazında nakit akım projeksiyonları hazırlanması, gerçekleşen likidite oranlarının bütçelenen rasyolar ile karşılaştırılarak takip edilmesi ve değerlendirilmesini de içermektedir. 31 Aralık 2009 ve 2008 tarihleri itibariyle Grup’un finansal yükümlülükleri ve bu finansal yükümlülüklerin sözleşmeleri uyarınca vadelerine göre nakit çıkışları aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2009: Sözleşme uyarınca vadeler Sözleşme uyarınca nakit çıkışlar Defter toplamı Değeri (=I+II+III) 3 aydan kısa ( I ) 3 - 12 ay arası (II) 1 - 5 yıl arası (III) Türev Olmayan Finansal Yükümlülükler Banka Kredileri Ticari Borçlar Diğer Borçlar 31 Aralık 2008: Sözleşme uyarınca vadeler 97.997 47.773 14.266 98.668 47.927 14.266 327 47.927 345 98.341 3.828 10.093 160.036 160.861 48.599 102.169 10.093 Sözleşme uyarınca nakit çıkışlar Defter toplamı Değeri (=I+II+III) 3 aydan kısa ( I ) 3 - 12 ay arası (II) 1 - 5 yıl arası (III) Türev Olmayan Finansal Yükümlülükler Banka Kredileri Ticari Borçlar Diğer Borçlar 469.894 40.441 4.198 576.446 40.870 4.198 3.637 36.301 4.198 209.769 4.569 - 363.040 - 514.533 621.514 44.136 214.338 363.040 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle sona eren dönem içerisinde gerçekleşen vadeli döviz işlemlerinden kaynaklanan net nakit çıkışı 417 bin TL (2008: net nakit girişi 7.449 bin TL) olup 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle türev finansal yükümlülüklere istinaden konsolide finansal tablolara yansıtılan gelir tahakkuku bulunmamaktadır (2008: Yoktur) (Dipnot 9). c) Piyasa riski i) Döviz kuru riski 84 Grup, döviz cinsinden borçlu veya alacaklı bulunulan meblağların TL’ye çevrilmesinden dolayı kur değişiklerinden doğan döviz kuru riskine maruz kalmaktadır. Grup, kur riskini azaltabilmek için döviz pozisyonunu dengeleme amaçlı bir politika izlemektedir. Mevcut riskler Grup’un Denetim Komitesi ve Yönetim Kurulu’nca yapılan düzenli toplantılarda izlenmekte ve Grup’un döviz pozisyonu takip edilmektedir. Yabancı Para Pozisyonu Tablosu 31 Aralık 2009 31 Aralık 2008 Bin TL Karşılığı Bin ABD Doları Bin Euro Diğer (Bin TL Karşılığı) Bin TL Karşılığı Bin ABD Doları Bin Euro Diğer (Bin TL Karşılığı) 1. Ticari Alacaklar 4.170 2a. Parasal Finansal Varlıklar (Kasa, Banka hesapları dahil) 54.055 2b. Parasal Olmayan Finansal Varlıklar 3. Diğer 4. Dönen Varlıklar (1+2+3) 58.225 5. Ticari Alacaklar 6a. Parasal Finansal Varlıklar 6b. Parasal Olmayan Finansal Varlıklar 7. Diğer 16 16 8. Duran Varlıklar (5+6+7) 9. Toplam Varlıklar (4+8) 58.241 10. Ticari Borçlar (14.257) 11. Finansal Yükümlülükler (97.997) 12a. Parasal Olan Diğer Yükümlülükler (1.277) 12b. Parasal Olmayan Diğer Yükümlülükler 13. Kısa Vadeli Yükümlülükler (10+11+12) (113.531) 14. Ticari Borçlar 15. Finansal Yükümlülükler 16a. Parasal Olan Diğer Yükümlülükler 16b. Parasal Olmayan Diğer Yükümlülükler 17. Uzun Vadeli Yükümlülükler (15+16+17) 18. Toplam Yükümlülükler (13+17) (113.531) 19. Bilanço Dışı Türev Araçların Net Varlık/ (Yükümlülük) Pozisyonu (19a-19b) 19a. Hedge Edilen Toplam Varlık Tutarı 19b. Hedge Edilen Toplam Yükümlülük Tutarı 20. Net yabancı Para Varlık (Yükümlülük) Pozisyonu (9-18+19) (55.290) 21. Parasal Kalemler net Yabancı Para Varlık / Yükümlülük Pozisyonu (UFRS 7.B23) (=1+2a+3+5+6a-10-11-12a-14-15-16a) (55.306) 22. Döviz Hedge’i İçin Kullanılan Finansal Araçların Toplam Gerçeğe Uygun Değeri 23. İhracat 149.076 24. İthalat 5.330 2.025 514 11 6.438 2.608 1.159 14 22.223 24.248 8 8 24.256 (5.027) (65.084) (6) (70.117) (70.117) 9.530 10.044 2 2 10.046 (3.004) (575) (3.579) (3.579) 6 17 17 (198) (26) (224) (224) 13.397 2.492 22.327 261.616 283.943 (7.338) (193.731) (3.137) (204.206) (276.163) (276.163) (480.369) 5.792 2.161 8 1.158 8.408 4.478 - 102.205 8.408 106.683 (1.396) (2.439) (125.077) (2.138) (189) (1.329) (126.662) (5.906) - (129.000) - (129.000) (126.662) (134.906) 13 27 27 (5) (6) (11) (11) - - - - - - - (45.861) 6.467 (207) (196.426) (118.254) (28.223) 16 (45.869) 6.465 (207) (458.041) (118.254) (130.428) 16 56.030 4 28.495 2.452 1.034 49 108.458 35.589 47.683 900 6.296 18.954 36.491 - Döviz Kuru Duyarlılık Analizi Tablosu 31 Aralık 2009: Kâr / Zarar Yabancı Yabancı paranın paranın değer değer kazanması kaybetmesi ABD Doları’nın TL karşısında %10 değerlenmesi halinde: 1- ABD Doları net varlık / yükümlülüğü 2- ABD Doları riskinden korunan kısmı (-) 3- ABD Doları Net Etki (1+2) (6.906) (6.906) Özkaynaklar (*) Yabancı Yabancı paranın paranın değer değer kazanması kaybetmesi 6.906 6.906 - - (1.396) (1.396) - - Euro’nun TL karşısında %10 değerlenmesi halinde: 4- Euro net varlık / yükümlülüğü 5- Euro riskinden korunan kısım (-) 6- Euro Net Etki (4+5) 1.396 1.396 Diğer döviz kurlarının TL karşısında ortalama %10 değerlenmesi halinde: 7- Diğer döviz net varlık / yükümlülüğü 8- Diğer döviz kuru riskinden korunan kısım (-) 9- Diğer Döviz Varlıkları Net Etki (7+8) TOPLAM (3+6+9) (21) (21) 21 21 - - (5.531) 5.531 - - 85 Grup, faaliyetlerinden kaynaklanan döviz yükümlülüğünü türev enstrümanlar kullanmak suretiyle muhasebesel anlamda hedge etmemektedir. Döviz Kuru Duyarlılık Analizi Tablosu 31 Aralık 2008: Kâr / Zarar Yabancı Yabancı paranın paranın değer değer kazanması kaybetmesi Özkaynaklar (*) Yabancı Yabancı paranın paranın değer değer kazanması kaybetmesi ABD Doları’nın TL karşısında %20 değerlenmesi halinde: 1- ABD Doları net varlık / yükümlülüğü 2- ABD Doları riskinden korunan kısmı (-) 3- ABD Doları Net Etki (1+2) (35.768) (35.768) 35.768 35.768 - - 55.844 55.844 52.324 52.324 (52.324) (52.324) Euro’nun TL karşısında %20 değerlenmesi halinde: 4- Euro net varlık / yükümlülüğü 5- Euro riskinden korunan kısım (-) 6- Euro Net Etki (4+5) (55.844) (55.844 ) Diğer döviz kurlarının TL karşısında ortalama %20 değerlenmesi halinde: 7- Diğer döviz net varlık / yükümlülüğü 8- Diğer döviz kuru riskinden korunan kısım (-) 9- Diğer Döviz Varlıkları Net Etki (7+8) TOPLAM (3+6+9) 4 4 (4) (4) - - (91.608) 91.608 52.324 (52.324) (*)52.324 bin TL tutarında ki etki Grup’un satılmaya hazır finansal varlığı olan Aalborg A/S hisselerinin 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle tespit edilmiş olan makul değerinin TL’ye çevrilmesinden kaynaklanmaktadır. Grup, faaliyetlerinden kaynaklanan döviz yükümlülüğünü türev enstrümanlar kullanmak suretiyle muhasebesel anlamda hedge etmemektedir. ii) Faiz riski Grup, faiz oranlarındaki değişmelerin faiz unsuru taşıyan varlık ve yükümlülükler üzerindeki etkisinden dolayı faiz oranı riskine maruz kalmaktadır. Grup yönetimi, faiz riskini azaltabilmek için değişken faizli finansal varlık ve yükümlülükleri arasında dengeleyici bir politika izlemektedir. Faiz Pozisyonu Tablosu Sabit faizli finansal araçlar Finansal varlıklar Finansal yükümlülükler 31 Aralık 2009 31 Aralık 2008 131.838 62.039 87.613 228.654 97.997 285.879 Değişken faizli finansal araçlar Finansal varlıklar Finansal yükümlülükler 86 Grup’un yapmış olduğu faiz duyarlılık analizine göre, 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle, faiz oranlarında %1’lik bir artış söz konusu olsaydı ve diğer tüm değişkenler sabit kalsaydı, değişken faiz oranlı kredilerden kaynaklanan faiz gideri sonucu net dönem kârı 4 bin TL daha az olurdu (2008: net dönem zararı 348 bin TL daha fazla olurdu). iii) Fiyat riski Grup’un operasyonel kârlılığı ve operasyonlarından sağladığı nakit akımları, faaliyet gösterilen çimento ve hazır beton sektörlerindeki rekabet ve hammadde fiyatlarındaki değişime göre değişkenlik gösteren etkilenmekte olup, Grup yönetimi tarafından söz konusu fiyatlar takip edilmekte ve maliyetlerin fiyat üzerindeki baskısını indirgemek amacıyla maliyet iyileştirici önlemler alınmaktadır. Mevcut riskler Grup’un Denetim Komitesi ve Yönetim Kurulu’nca yapılan toplantılarda izlenmektedir. d) Sermaye riski yönetimi: Sermayeyi yönetirken Grup’un hedefleri, ortaklarına getiri ve fayda sağlamak ile sermaye maliyetini azaltmak amacıyla en uygun sermaye yapısıyla Grup’un faaliyetlerinin devamını sağlayabilmektir. Sermaye yapısını korumak veya yeniden düzenlemek için Grup ortaklara ödenen temettü tutarını değiştirebilir, sermayeyi hissedarlara iade edebilir, yeni hisseler çıkarabilir ve borçlanmayı azaltmak için varlıklarını satabilir. Sektördeki diğer şirketlere paralel olarak Grup sermayeyi borç/özkaynaklar oranını kullanarak izler. Bu oran net borcun toplam özkaynaklara bölünmesiyle bulunur. Net borç, nakit ve nakit benzeri değerlerin toplam borç tutarından (bilançoda gösterildiği gibi kredileri, ticari ve ilişkili taraflara borçları ve diğer yükümlülükleri içerir) düşülmesiyle hesaplanır. İlişkili taraflara ticari borçlar (Dipnot 37) Diğer ticari borçlar (Dipnot 10) İlişkili taraflara diğer borçlar (Dipnot 37) Diğer borçlar (Dipnot 11) Eksi: Nakit ve Nakit Benzerleri (Dipnot 6) Net (alacak) / borç Toplam özkaynaklar Borç / özkaynaklar oranı 31 Aralık 2009 31 Aralık 2008 6.466 41.307 92 14.174 (62.728) 4.838 35.603 1.961 2.237 (17.660) (689) 26.979 692.835 570.093 %0 %5 DİPNOT 39 - FİNANSAL ARAÇLAR (GERÇEĞE UYGUN DEĞER AÇIKLAMALARI ve FİNANSAL RİSKTEN KORUNMA MUHASEBESİ ÇERÇEVESİNDEKİ AÇIKLAMALAR) Finansal araçların sınıflandırılması Grup sahip olduğu finansal varlık ve yükümlülüklerini krediler ve alacaklar olarak sınıflandırmıştır. Grup’un finansal varlıklarından nakit ve nakit benzerleri (Dipnot 6), ticari alacaklar (Dipnot 10 ve 37) ve diğer alacaklar (Dipnot 11 ve 37), krediler ve alacaklar olarak sınıflandırılmış; ve etkin faiz yöntemi kullanılarak iskonto edilmiş maliyet değerleri üzerinden gösterilmiştir. Grup’un finansal yükümlülükleri, ticari boçlar (Dipnot 10) ve diğer borçlardan (Dipnot 11 ve 37) oluşmakta olup iskonto edilmiş maliyetleri ile taşınan finansal yükümlülükler olarak sınıflandırılmış; ve etkin faiz yöntemi kullanılarak iskonto edilmiş maliyet değerleri üzerinden gösterilmiştir. Makul değer, bir finansal aracın zorunlu bir satış veya tasfiye işlemi dışında gönüllü taraflar arasındaki bir cari işlemde, el değiştirebileceği tutar olup, eğer varsa oluşan bir piyasa fiyatı ile en iyi şekilde belirlenir. 87 Finansal araçların tahmini makul değerleri, Grup tarafından mevcut piyasa bilgileri ve uygun değerleme yöntemleri kullanılarak belirlenmiştir. Ancak, makul değer tahmini amacıyla piyasa verilerinin yorumlanmasında muhakeme kullanılır. Buna göre, burada sunulan tahminler, Grup’un bir güncel piyasa işleminde elde edebileceği değerlerin göstergesi olmayabilir. Aşağıdaki yöntem ve varsayımlar, makul değeri belirlenebilen finansal araçların makul değerlerinin tahmininde kullanılmıştır: Finansal varlıklar Yıl sonu kurlarıyla çevrilen dövize dayalı olan bakiyelerin makul değerlerinin, kayıtlı değerlerine yaklaştığı kabul edilmektedir. Nakit ve nakit benzerleri makul değerleri ile gösterilmektedir. Ticari ve ilişkili taraflardan alacakların rayiç bedellerinin, kısa vadeli olmaları sebebiyle makul değerlerinin defter değerlerine yaklaştığı varsayılmaktadır. Makul değer değişimleri kapsamlı gelir tablosuna yansıtılan finansal varlıklar makul değerleri ile gösterilmektedir. Bununla birlikte, borsaya kayıtlı olmayan satılmaya hazır finansal varlıkların ise genel kabul görmüş değerleme teknikleri kullanılarak bulunan değerleri veya maliyet değerlerinden, varsa, ilgili değer düşüklüğü indirilerek bulunan değerlerinin makul değerlerine yaklaşık oldukları kabul edilmektedir. Finansal yükümlülükler Ticari borçlar, ilişkili taraflara borçlar ve diğer parasal yükümlülüklerin iskonto edilmiş kayıtlı değerleri ile birlikte makul değerlerine yaklaşık tutarlar üzerinden gösterildiği tahmin edilmekte olup yıl sonu kurlarıyla çevrilen dövize dayalı olan bakiyelerin makul değerlerinin, kayıtlı değerlerine yaklaştığı kabul edilmektedir. DİPNOT 40 - BİLANÇO TARİHİNDEN SONRAKİ OLAYLAR 13 Ocak 2010 tarihinde, Grup UBI Group Centrobanca-Banca Di Credito Finanziario E Mobiliare SpA (“Centrobanca”) ile 3 yıllık süre içerisinde geri ödemeli, faiz oranı Libor+%1,3 olan 28.000 bin ABD Doları tutarında kredi sözleşmesi imzalamış olup, krediyi henüz kullanmamıştır. Söz konusu krediye Cementir Holding’in de kefaleti bulunmaktadır. DİPNOT 41 - KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARI ÖNEMLİ ÖLÇÜDE ETKİLEYEN YA DA FİNANSAL TABLOLARIN AÇIK, YORUMLANABİLİR ve ANLAŞILABİLİR OLMASI AÇISINDAN AÇIKLANMASI GEREKEN DİĞER HUSUSLAR Yoktur (2008: Yoktur). 88 KÂR DAĞITIM ÖNERiSi Sermaye Piyasası Kurulu’nca uygulamaya konulan finansal raporlama sistemlerinden Şirketimizce benimsenen Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’na göre oluşturulan konsolide mali tablolarda kar açıklanmıştır. Ancak, Sermaye Piyasası Kurulu’nun 25.02.2005 tarih ve 7/242 sayılı toplantısında alınan; “Kurulun düzenlemeleri gereği hazırlanan mali tablolarda veya yasal kayıtların herhangi birinde dönem zararı olması halinde kar dağıtımı yapılmaması” kararı uyarınca, Şirket’in yasal kayıtlarında dönem zararı bulunması nedeniyle dağıtılabilir kar oluşmamaktadır. Bu itibarla dağıtılabilir kar bulunmadığından Genel Kurul’a da kar dağıtıma yönelik bir öneride bulunulması söz konusu olmayacaktır. 89 DENETLEME KURULU RAPORU DENETLEME KURULU RAPORU ÇİMENTAŞ İZMİR ÇİMENTO FABRİKASI TÜRK A.Ş. GENEL KURULU’NA Ortaklığın Ünvanı : ÇİMENTAŞ İzmir Çimento Fabrikası Türk A.Ş. Merkezi : İzmir Sermayesi : Kayıtlı sermaye tavanı : 200.000.000.-TL. Çıkarılmış (ödenmiş) sermaye: 87.112.463,20.-TL. Faaliyet Konusu : Klinker, Çimento üretim ve satışı Denetçilerin adı, görev süresi ve ortak olup olmadıkları : Sıtkı Şükürer; 25.04. 2008 – 31.03.2011 tarihleri arasında görevlidir. Ortak değildir. H.Bumin Anal; 25.04.2008 – 31.03.2011 tarihleri arasında görevlidir. Ortak değildir. Katılınan Yönetim Kurulu Toplantı Sayısı : İki Yapılan Denetleme Kurulu Toplantı sayısı : Dört Ortaklık hesapları, defter ve belgeleri üzerinde yapılan incelemelerin kapsamı, hangi tarihlerde inceleme yapıldığı ve varılan sonuçlar: T.Ticaret Kanunu’nun tanıdığı yetki sınırları içinde, 31.03.2009 - 30.06.2009 – 30.09.2009 ve 31.12.2009 tarihlerinde olmak üzere dört defa incelenmiştir. Kayıtların muntazam olduğu görülmüştür. T.Ticaret Kanunu’nun 353ncü maddesinin 1.fıkrasının 3 numaralı bendi gereğince, ortalık veznesinde yapılan sayımların sayısı ve sonuçları: T.Ticaret Kanunu’nun tanıdığı yetki sınırları içinde, 31.03.2009 - 30.06.2009 – 30.09.2009 ve 31.12.2009 tarihlerinde şirket veznesinde yapılan denetlemelerde, mevcutların kayıtlara uygunluğu tespit edilmiştir. T.Ticaret Kanunu’nun 353ncü maddesinin 1.fıkrasının 4 numaralı bendi gereğince, yapılan inceleme tarihleri ve sonuçları: Bu konuda yapılan incelemelerde şirkete teslim olunan kıymetli evrakın mevcut olduğu görülmüştür. İntikal eden şikayet, yolsuzluk ve bunlar hakkında yapılan işlemler: Herhangi bir şikayet olmamıştır. Çimentaş İzmir Çimento Fabrikası Türk Anonim Şirketi’nin 01.01.2009-31.12.2009 dönemi hesap ve işlemlerini; Türk Ticaret Kanunu, ortaklığın ana sözleşmesi ve diğer mevzuat ile genel kabul görmüş muhasebe ilke ve standartlarına göre incelemiş bulunmaktayız. Görüşümüze göre, içeriğini benimsediğimiz ekli 01.01.200931.12.2009 tarihleri itibariyle düzenlenmiş bilanço, ortaklığın anılan tarihteki gerçek mali durumunu; 01.01.2009-31.12.2009 dönemine ait gelir tablosu, anılan döneme ait faaliyet sonuçlarını gerçeğe uygun ve doğru olarak yansıtmakta karın dağıtımı önerisi yasalara ve ortaklık anasözleşmesine uygun bulunmaktadır. Bilançonun ve Gelir Tablosunun onaylanmasını ve Yönetim Kurulu’nun aklanmasını onaylarınıza arz ederiz. DENETLEME KURULU SITKI ŞÜKÜRER 90 H. BUMİN ANAL BAĞIMSIZ DENETiM RAPORU Çimentaş İzmir Çimento Fabrikası Türk A.Ş. Yönetim Kurulu’na Giriş 1. Çimentaş İzmir Çimento Fabrikası Türk A.Ş. ve bağlı ortaklıklarının (“Grup”) 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle hazırlanan ve ekte yer alan konsolide bilançosunu, aynı tarihte sona eren yıla ait konsolide kapsamlı gelir tablosunu, konsolide özkaynaklar değişim tablosunu ve konsolide nakit akım tablosunu, önemli muhasebe politikalarının özetini ve dipnotları denetlemiş bulunuyoruz. Finansal Tablolarla İlgili Olarak Grup Yönetiminin Sorumluluğu 2. Grup yönetimi konsolide finansal tabloların Sermaye Piyasası Kurulu’nca yayımlanan finansal raporlama standartlarına göre hazırlanması ve dürüst bir şekilde sunumundan sorumludur. Bu sorumluluk, konsolide finansal tabloların hata ve/veya hile ve usulsüzlükten kaynaklanan önemli yanlışlıklar içermeyecek biçimde hazırlanarak, gerçeği dürüst bir şekilde yansıtmasını sağlamak amacıyla gerekli iç kontrol sisteminin tasarlanmasını, uygulanmasını ve devam ettirilmesini, koşulların gerektirdiği muhasebe tahminlerinin yapılmasını ve uygun muhasebe politikalarının seçilmesini içermektedir. Bağımsız Denetim Kuruluşunun Sorumluluğu 3. Sorumluluğumuz, yaptığımız bağımsız denetime dayanarak bu konsolide finansal tablolar hakkında görüş bildirmektir. Bağımsız denetimimiz, Sermaye Piyasası Kurulu’nca yayımlanan bağımsız denetim standartlarına uygun olarak gerçekleştirilmiştir. Bu standartlar, etik ilkelere uyulmasını ve bağımsız denetimin, konsolide finansal tabloların gerçeği doğru ve dürüst bir biçimde yansıtıp yansıtmadığı konusunda makul bir güvenceyi sağlamak üzere planlanarak yürütülmesini gerektirmektedir. Bağımsız denetimimiz, konsolide finansal tablolardaki tutarlar ve dipnotlar ile ilgili bağımsız denetim kanıtı toplamak amacıyla, bağımsız denetim tekniklerinin kullanılmasını içermektedir. Bağımsız denetim tekniklerinin seçimi, konsolide finansal tabloların hata ve/veya hileden ve usulsüzlükten kaynaklanıp kaynaklanmadığı hususu da dahil olmak üzere önemli yanlışlık içerip içermediğine dair risk değerlendirmesini de kapsayacak şekilde, mesleki kanaatimize göre yapılmıştır. Bu risk değerlendirmesinde, Grup’un iç kontrol sistemi göz önünde bulundurulmuştur. Ancak, amacımız iç kontrol sisteminin etkinliği hakkında görüş vermek değil, bağımsız denetim tekniklerini koşullara uygun olarak tasarlamak amacıyla, Grup yönetimi tarafından hazırlanan konsolide finansal tablolar ile iç kontrol sistemi arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Bağımsız denetimimiz, ayrıca Grup yönetimi tarafından benimsenen muhasebe politikaları ile yapılan önemli muhasebe tahminlerinin ve konsolide finansal tabloların bir bütün olarak sunumunun uygunluğunun değerlendirilmesini içermektedir. Bağımsız denetim sırasında temin ettiğimiz bağımsız denetim kanıtlarının, görüşümüzün oluşturulmasına yeterli ve uygun bir dayanak oluşturduğuna inanıyoruz. Görüş 4. Görüşümüze göre, ilişikteki konsolide finansal tablolar, Çimentaş İzmir Çimento Fabrikası Türk A.Ş.’nin 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle konsolide finansal durumunu, aynı tarihte sona eren yıla ait konsolide finansal performansını ve konsolide nakit akımlarını, Sermaye Piyasası Kurulu’nca yayımlanan finansal raporlama standartları (bkz. Dipnot 2) çerçevesinde doğru ve dürüst bir biçimde yansıtmaktadır. Başaran Nas Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik A.Ş. a member of PricewaterhouseCoopers Baki Erdal, SMMM Sorumlu Ortak Başdenetçi İstanbul, 15 Mart 2010 91 Çimentaş İzmir Çimento Fabrikası Türk A.Ş. 1950 yılında, İzmir’in ilk çimento fabrikası olarak kurulan Çimentaş İzmir Çimento Fabrikası T.A.Ş., İzmir fabrikasındaki 2 döner fırında Klinker üretimi, 4 değirmende de Çimento üretimi gerçekleştirmektedir. Sektörün ve Bölge’nin köklü kuruluşlarından biridir. Çimentaş İzmir Çimento Fabrikası Türk A.Ş. Trakya Şubesi 2005 yılının son günlerinde Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’ndan varlık satışı yolu ile satın alınan Edirne Lalapaşa çimento fabrikası Çimentaş İzmir Çimento Fabrikası Türk A.Ş.’nin Trakya şubesi olarak örgütlenmiştir. Ülkemizin en büyük çimento pazarına bu şekilde girişin yanında bölge ülkelerine ihracat konusunda yeni olanaklar yaratmıştır. Kars Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş. Çimentaş ve yönetiminin topluma karşı “kurumsal sorumluluk” anlayışı çerçevesinde 1996 yılında Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’ndan satın aldığı Kars Çimento San. ve Tic. A.Ş., yer aldığı bölgenin ekonomik ve sosyal gelişiminde önemli bir toplumsal görevi yürüten, kârlı ve verimli bir kuruluştur. Elazığ Altınova Çimento Sanayii Ticaret A.Ş. 2006 yılının Eylül ayında OYAK-GAMA ortak girişiminden devralınan Elazığ Altınova Çimento Sanayii Ticaret A.Ş., bölgenin ekonomik ve sosyal kalkınmasının öncü kuruluşlarındandır. Çimbeton Hazırbeton ve Prefabrik Yapı Elemanları Sanayi ve Ticaret A.Ş. 1986 yılında kurulan Şirket, bölge hazır beton pazarının öncü kuruluşudur. İnşaat sektöründe hazır betonun yeri, önemi ve niteliklerini doğru bir şekilde saptayan Şirket, geçen zaman içinde servis ve hizmet kalitesini artırıcı yönetim anlayışı ile bölge pazarının en önemli kuruluşlarından biri olma noktasına ulaşmış kârlı ve verimli bir kuruluşumuzdur. Bakırçay Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş. Çimento üretim ve dağıtımında ve yeni yatırım konusunda bu bölgenin stratejik noktaları arasında bulunan Bakırçay Çimento San. ve Tic. A.Ş. revizyon amaçlı hazırlıklarını yürüten bir işletmedir. İlion Çimento İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. 2007 yılı içerisinde Grup’a dahil olan İlion Çimento İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi, Soma Seaş Termik Santrali içerisinde faaliyet göstermekte olup Grup Şirketleri’nden Çimentaş ve Çimbeton‘un uçucu kül ihtiyacını karşılamaktadır. 92 Recydia Atık Yönetimi Yenilenebilir Enerji Üretimi, Nakliye ve Lojistik Hizmetleri San. ve Tic. A.Ş. Şirketimizin enerji kaynaklarını optimize etmek ve çeşitlendirmek amacıyla alternatif yakıt temini ve kullanımı konularında çeşitli fırsatları değerlendirmek amacıyla 2009 yılında kurulan Recydia A.Ş. ilk atılımını Manisa-Kula ve Ankara-Kazan’daki tesisleri ile faaliyette bulunan Süreko A.Ş.’nin %70’ini devralarak gerçekleştirmiştir. Süreko Atık Yönetimi Nakliye Lojistik San. ve Tic. A.Ş. 2009 yılı içerisinde %70’ini bağlı ortaklığımız Recydia A.Ş. tarafından devralınan şirket Manisa-Kula ve Ankara-Kazan’daki tesisleriyle güvenilir atık yönetimi ilkesi doğrultusunda sanayi kuruluşları ile özel sektör kuruluşlarına atık bertaraf hizmeti sağlamaktadır. Yatırımları hızla devam eden şirket henüz yeni gelişmekte olan sektöründe önder olmaya aday konumdadır. Yapıtek Yapı Teknolojisi San. ve Tic. A.Ş. 1987 yılında Topluluğun inşaat işlerini yürütmek üzere kurulan Şirket, sektördeki durgunluğun etkisi ile de gayri faal duruma düşmüştür. Önümüzdeki dönemde Şirket’in geleceği daha net ortaya çıkacaktır. Destek Organizasyon Temizlik Akaryakıt Tabldot Servis San. ve Tic. A.Ş. Topluluğumuz’un lojistik hizmet veren kuruluşu olan Destek A.Ş., Akaryakıt Servis İstasyon İşletmeciliği, Tabldot Servisi ve Restoran İşletmeciliği’nin yanında temizlik ve diğer hizmetlerle Topluluğa hizmet üreten, gelirleri ile de Çimentaş Eğitim ve Sağlık Vakfı’na kaynak yaratan kârlı ve verimli bir kuruluşumuzdur. Çimentaş Eğitim ve Sağlık Vakfı 1986 yılında kurulup 1992 yılında Bakanlar Kurulu muafiyeti alan Vakıf, birçok eğitim ve sağlık kuruluşunu topluma kazandırmıştır. Ürettiği yeni politikalar sonucu bir eğitim tesisi kuran Vakıf, gençlere eğitim desteği vermeyi sürdürmektedir. Çimentaş Amatör Atletizm Kulübü 1978 yılında kurulan Kulüp 1994 yılı başında tüm sporların anası kabul edilen atletizme destek vermek amacıyla Çimentaş’ın yönetimine girmiştir. Atletizmin yanında ritmik jimnastik alanında ülke sporuna şampiyon sporcular yetiştiren Kulübümüz yönetim anlayışı ile diğer sanayi kuruluşlarına, spor kulüplerine örnek oluşturmuştur. 93 94