271 Kazimierz A jdukiewicz, Felsefeye giriú: Temel

271 Kazimierz A jdukiewicz, Felsefeye giriú: Temel

RECENZJE
271
dziedzin autonomiczn. Przypisuje jej natomiast istotn rol uwiadamiania naukowcom, e mog si myli. Wydaje si jednak pewn niekonsekwencj w pogldach
Dennetta, e z jednej strony kae filozofii by nastawion na rozwizywanie problemów, a z drugiej wymaga od niej podtrzymywania w nauce atmosfery niepewnoci.
Innymi, wspomnianymi ju wczeniej funkcjami filozofii, s wedug Dennetta
mediacja midzy humanistyk a naukami przyrodniczymi oraz popularyzacja osigni nauki. Wydaje si, e w tych aspektach autor Intuition Pumps and Other Tools
for Thinking na wasnym przykadzie doskonale realizuje swoje postulaty, o czym
wiadczy ogromna popularno jego ksiek. Wspóczenie, gdy akademicki status
filozofii coraz czciej zaley od spoecznego jej odbioru, takie próby wprowadzania
problematyki filozoficznej „pod strzechy” s by moe skuteczn metod dostosowania si filozofów do kryzysu ich dyscypliny, ale nie omielam si rekomendowa
nikomu pójcia w lady Dennetta.
Piotr Bigorajski
doktorant Katedry Metodologii Nauk
na Wydziale Filozofii KUL
Kazimierz A j d u k i e w i c z, Felsefeye giri: Temel kavramlar ve kuramlar,
prze. Ahmet C e v i z c i, ^stanbul: Say Yay`nlar` 2010, ss. 174. ISBN: 978975-468-449-4.
Ju ponad pó wieku mino od ukazania si w Polsce pierwszego wydania ksiki
Kazimierza Ajdukiewicza pt. Zagadnienia i kierunki filozofii. Niezbyt sprzyjajca
filozoficznym dociekaniom atmosfera polityczna powojennej Polski nie pozwolia,
niestety, na upowszechnienie tej wydanej w 1949 r. pracy wybitnego polskiego filozofa, ideowo konkurencyjnej wobec usilnie promowanej wówczas i dugo potem
myli marksistowskiej. Nie moe zatem dziwi fakt, e praca Ajdukiewicza bardzo
szybko znikna z ksigarskich póek i na dugie lata staa si antykwarycznym lub
bibliofilskim rarytasem. Trzeba byo czeka ponad trzydzieci lat, a w 1983 r.
wiato dzienne ujrzao drugie jej polskie wydanie, trzecia za edycja pojawia si na
pókach polskich ksigar na pocztku XXI wieku, w 2003 r.
We wstpie do trzeciego wydania Jan Woleski zauway, e ksika Kazimierza
Ajdukiewicza, która mimo przeszkód odegraa znaczc rol w intelektualnej formacji Polaków, jest dostpna nie tylko polskiemu czytelnikowi. Pojawiy si bowiem
do liczne jej tumaczenia na jzyki obce. W 1973 r. ukaza si przekad na jzyk
angielski, a w 1979 r. tumaczenie na jzyk portugalski, w 1989 r. opublikowano
przekad na jzyk woski, w 2004 r. – na jzyk hiszpaski, w 2010 r. za na jzyk
ukraiski. O ile owe przekady raczej nie dziwi, o tyle pewn osobliwo stanowi
moe fakt, e w 1989 r. wydawnictwie Gündoan Yay`nlar` w Ankarze wiato dzienne
ROCZNIKI FILOZOFICZNE 62 : 2014 nr 4
272
RECENZJE
ujrza przekad pracy Kazimierza Ajdukiewicza na egzotyczny dla polskiej myli filozoficznej jzyk turecki. Co przy tym jeszcze ciekawsze, ksika Kazimierza Ajdukiewicza, noszca po turecku tytu Felsefeye giri: Temel kavramlar ve kuramlar („Wprowadzenie do filozofii. Podstawowe pojcia i teorie”), doczekaa si w Turcji ju czterech wyda. Drugie wydanie bowiem ukazao si w 1994 r. w tym samym ankarskim
wydawnictwie Gündoan Yay`nlar`, natomiast wydanie trzecie i czwrte w wydawnictwie Say Yay`nlar` w Stambule odpowiednio w 2007 i 2010 r. Ta ostatnia edycja
stanowi przedmiot niniejszej prezentacji.
Ksika ukazaa si w ramach serii wydawniczej „Yeni dü{ünce” („Nowa myl”).
Zewntrzn szat graficzn nie wyrónia si niczym szczególnym. Na pierwszej stronie
prostej okadki w czarnym kolorze umieszczono u góry nazwisko autora i tytu ksiki,
a u dou fragment niezidentyfikowanego dziea malarskiego (wewntrz ksiki brak
informacji, jaki to obraz i jakiego malarza). Z kolei na tylnej stronie okadki znajdziemy
czarno-bia fotografi autora, jego prezentacj jako wiatowej sawy polskiego logika
i filozofa, a take krótki opis ksiki, z którego moemy oczywicie dowiedzie si, e
jest to doskonae i atwe do przyswojenia wprowadzenie do filozofii. Ostatnie jednak
zdanie tego opisu moe wywoa lekk konsternacj, dowiadujemy si bowiem, e
wielk zalet ksiki, w porównaniu z innymi anglojzycznymi wprowadzeniami do
filozofii, jest jakoby preferowanie przez jej autora materializmu dialektycznego i fenomenologii, kierunków zapomnianych w europejskiej tradycji filozoficznej1. Informacja
ta wydaje si co najmniej baamutna, gdy Kazimierz Ajdukiewicz, nawet podejmujc
zagadnienie materializmu, podchodzi do raczej krytycznie i z ca pewnoci nie jest
jego intencj propagowanie ani materializmu, ani te fenomenologii.
We wprowadzeniu do ksiki wydawca umieszcza podstawowe informacje o autorze, dziki czemu turecki czytelnik moe dowiedzie si, e Kazimierz Ajdukiewicz
naley do grona wybitnych polskich filozofów, jak te, e jest przedstawicielem
filozoficznej szkoy lwowsko-warszawskiej. Brakuje jednak rozwinicia tych wiadomoci, w postaci choby ogólnego zarysu polskiej myli filozoficznej, z prezentacj
przynajmniej kilku nazwisk innych znanych polskich filozofów, a przede wszystkim
bardziej szczegóowej informacji o samej szkole lwowsko-warszawskiej. Brak szerszej informacji na ten temat, w sposób szczególny ukierunkowanej na tureckiego czytelnika, we wprowadzeniu do tego typu ksiki jest powanym mankamentem. Dla
tureckiego czytelnika, który bdzie zapoznawa si z t ksik jako wprowadzeniem
do zagadnienie filozoficznych, zdawkowa nota o przynalenoci jej autora do szkoy
lwowsko-warszawskiej wyda si wobec tego musi raczej czym zagadkowym i chyba zgoa mao informatywnym.
Sam tekst przekadu treciowo wydaje si zasadniczo pokrywa z tekstem oryginau. Oddzielnym wszelako problemem jest sprawa, z jakiego jzyka owego przekadu dokonano. Dowiadujemy si wprawdzie, e prac na jzyk turecki przeoy
1
„Kitab`n dier felsefeye giri{ kitaplar` kar{`s`ndaki bir ba{ka avantaj` da diyalektik materyalizm ve fenomenoloji gibi öretilere öncelik vermesidir” (z tekstu na okadce).
273
RECENZJE
Ahmet Cevizci (profesor filozofii na Uniwersytecie w Ankarze), brak jednak informacji, z jakiego jzyka. Mona przypuszcza, e podstaw byo raczej bardziej dostpne
w Turcji wydanie w jzyku angielskim, chocia kiedy ukazywao si pierwsze wydanie w jzyku tureckim, istniao te ju drugie wydanie polskie. Jzyk polski nie naley jednak w Turcji do jzyków znanych powszechnie...
Ksika Kazimierza Ajdukiewicza w przekadzie na jzyk turecki traktowana jest
z pewnoci jako wany przyczynek do filozoficznej formacji przedstawicieli nieco
obcego nam, Polakom i Europejczykom, wiata kultury orientalnej, czego ewidentnym wyrazem jest fakt, e praca ta doczekaa si w cigu niespena dwudziestu lat
ju czterech wyda2. Cieszy zainteresowanie przedstawicieli intelektualnego wiata
tureckiego krgiem europejskiej myli filozoficznej, a nade wszystko, e wesza do
take tak wana praca polskiego filozofa. Jest to fakt szczególny, poniewa z ksiek
polskich filozofów w przekadzie na jzyk turecki obecne s tylko, oprócz omawianej
pracy Kazimierza Ajdukiewicza, ksiki Zygmunta Baumanna. Naley jednak mie nadziej, e kiedy w przyszoci pojawi si wicej przekadów prac polskich filozofów,
jeli uwzgldni fakt nieustannie wzrastajcego w Turcji zainteresowania europejsk
myl filozoficzn.
Ks. Robert Puzia CM
Kijów-Worzel (Ukraina)
2
Jest te dostpne wydanie w formie ebooka (w formacie ePUB).