FUV-Taale-Taale Fulbe.pub

Transkript

FUV-Taale-Taale Fulbe.pub
40
1
Hassan Jaa’e Na’ungo
Jiireyel e Nyiiwa e Ngabbuwa
Habibu Aadamu e Yusuf Habu Na’ango
Wojere e Donyorgal:
Doggudu Hawri e Dabare
Kaabo Alhassan
Surbahoy Ɗiɗoy: Ngele Ɗum Te’i?
Taale-Taale
Fulɓe
2
Piyuki Arande — Ɗereeji 250
© 2005 JAH
© Diidi: Renée C. Wenger
39
Acting Fulfulde Literacy Coordinator
sey mbindaa ɗerewol yahki:
toye e lesdi Nayjeeriya
no ngaɗirtaa juungo e kuugal ekkitinki jangde nder Fulfulde koo
no mbindirtaa defte nder Fulfulde ngam lenyol janga
no ɓeydirtaa jangde nder Fulfulde
no ekkitinirtaa Fulɓe jangde nder Fulfulde
defte nder Fulfulde ɗe ekkitinki Haaɗiire koo Nasaaraare
ekkitinki Fulɓe jangde nder Fulfulde
Laawol Jangugo)
defte ekkitinki jangde e Fulfulde (ndefton nayon mbi’eteekon
goɗɗe defte nder Fulfulde
To a yiɗi nanaa habaru dow koo ɗume bindaaɗum ɗo'o:
Jiire.
38
Nihi ɗum waɗi hakkunde Ngabbuwa e Nyiiwa e
To’ yimɓe njaɓa ngarta bono Nyiiwa e Ngabbuwa
ƴoƴre walaa. Ɗum tabbitinaayi mo ɗum huudata on o
koolaaɗo. Kadi, ɗum wi’i duuniyaaru sey dabare. To
dabare maaɗa ɗuuɗii, a hisay. To boo dabare walaa, a
hisataa. Joonde duuniyaaru sey e ƴoƴre.
Too, Jiire yahi maayo hisi, jam. Nde yahi ƴoolde
boo nde hisi, jam. Jiire kanum nyaami gawri e masardi.
3
Kaabo Alhassan
Ngele Ɗum Te’i?
Surbahoy Ɗiɗoy:
4
doggi.
37
Nyiiwa nde nani ɓadake yi’eego, sey waylitii
Jiire wi’i, “Mi ɓadake mi yi’umaa.”
Nyiiwa wi’i, “A yi’iiyam?”
Too, Nyiiwa e haɓa wi’ugo yi’aayi Jiire. Jiire boo e
haɓa wi’uki yi’ii Nyiiwa.
E ɗum ɗon e ɗum yeddootira. Nyiiwa yiɗaa
waata, Jiire boo yiɗaa anditeego ngam to’ nde nangee.
Ngam nde naniino ngewta hakkunde Nyiiwa e
Ngabbuwa dow Nyiiwa haɗande durngol dow ƴoole,
Ngabbuwa boo haɗande yarki ndiyam to canɗi e maaje.
Nga wi’i, “Sam, mi yi’aayimaa.”
Nyiiwa ɓeydi mumnugo gite mum.
36
Nden Jiire wi’i, “Aa’a, a yi’iiyam. A maayay.”
Nyiiwa mumni gite mum to’ yi’a Jiire, boo ngam
to Jiire yi’anga.
Nyiiwa wi’i, “Aa’a. Min kam mi yi’aayimaa,
kulniiɗo.”
Nde wi’i, “Ii, koo nii a yi’iiyam?”
Nyiiwa nde nani non sey ɓandu muuɗum feewi,
nga hultori, nga ƴami, “Mo ngiiɗaa maaya, giiɗomaa
boo maaya?”
Nde wayliti sawtu, wi’i, “Inde am giiɗoyam
maaya, mo ngiimi boo maaya. A nani inde am jooni
kam.”
Jiire fuɗɗi fewugo.
Nyiiwa ƴami, “An moye, noye mbi’eteɗaa?”
Jiire wi’inga, “Ɗum min, yaa townga.”
Nde Nyiiwa yi’inde, wi’i, “Ɗum moye ɗo’o?”
Jiire yari ndiyam no heƴiɗum, ƴeeŋti dow ƴoolde
e jaltoo. Nde yiilii, nde yiilii haa nde somi. Dow ƴoolde
nde nde ƴentii sey nde fotti e Nyiiwa.
Ngabbuwa hultori nattiti nder ndiyam.
Ngabbuwa wi’iti, “Aa’a! Min kam mi yi’aayimaa.”
Jiire wi’i, “A boo a yi’aayiyam koo boo a
yi’iiyam?”
Ngabbuwa tumjumi nder ndiyam, wi’i, “Aa’a, min
kam mi nattitii ndiyam.”
5
taaniraawo maduyel ngel. Kanga no nga sillay e leeso.
ɗaɓɓay. Nde ɓe ngari, ɓe ɗaɓɓay ɓinga ndewa
surbahoy kankoy ɗiɗoy to maduyel ngel, sey ɓe ngari ɓe
Sey woɗnde nyalnde ɓiɓɓe laamiiɗo ngi’i
surbahoy. Kankoy ɗiɗoy.
Ngel woodi kadin ɓingel maraayayel. Koy fuu koy
woɗngel maduyel. E ngel woodi taaniraawo maagel.
Mi yiɗi mi hokka’on habaru. Ndenno e woodi
Ngele Ɗum Te’i?
Surbahoy Ɗiɗoy:
6
ɓe njaha. Ɓe fuu ɓe njaha ɓe laaɓɓinoya.”
35
Jiire e bun-bunta, nde wi’i, “Mi ɓadake yi’ukimaa.
Luttii seɗɗa.”
Sey kaye'en ɓiɓɓe laamiiɗo ɓe mbi’i, “Too. Ɓe fuu
Sey vi’i, “Ay, ɓe fuu no ɓe cillay.”
Ngabbuwa wayliti yeeso muuɗum, “Aa’a. Mi
yi’aayimaa. An boo na a yi’iyam?”
Jiire wayliti hononde muuɗum, “Aa’a. Walaa mo
ngiimi. Min mi andaa ko wi’etee Jiire. Ay, min kam
inde am mo ngiimi maaya, giiɗoyam boo maaya. Kiila a
yi’iiyam?”
Nga ƴami, “A yi’aayi Jiire ɗo’o to ƴiwroyɗaa?”
Ngabbuwa hultori.
Nga wi’i e mumnaaki gite, “Aa’a, mi yi’aayimaa,
min kam mi yi’aayimaa.”
Ngabbuwa hultori to’ maaya ngam yi’ii Jiire.
Nden Jiire wi’i inde mum, “Inde am giiɗoyam
maaya, mo ngiimi maaya. A yi’iiyam?”
Ngabbuwa wi’i, “Ɗume waɗata mi hula?”
Ammaa maduyel yiɗi taaniraawo mum fa’a yeeso.
laaɓɓina gude mu’en ko ɓe te’ee.
ndun sillooɓe njahata e
bagaja”. E ton e veendu
ɗum vi’ata “ndiyam
woɗngol caangol ngol
sey to yahi laaɓɓinoyi e
te’ataa cilloowo. Cillayɗo
vi’iki too, kamɓe fa, ɓe
ɓe kokki maduyel saawori
Sey ɓen ton kaye’en
maraayayel nge’el ngel.”
walaa hoore. Sey
waɗa teegal e wuro laamiiɗo. Nden taaniraawo maaɗa
ɓe cuɓata. “To, an maduyel, a yiɗi taaniraawo maaɗa
ngikku surba’en ɓe’e kamɓe ɗiɗo. Nden sey ɓe cuɓa mo
ɓen ngari ɓe mbi’i ɓe ngaɗay balɗe tati ɓe ngi’a iri
Nden nge’el maraayayel boo ngel sillataa. Sey kaye’en
34
Nde wi’i Ngabbuwa, “Yaa laamiiɗo ndiyam, to mi
wi’imaa inde am a hulataa?”
Naane maa Jiire saakitake inde muuɗum.
Ngabbuwa ƴamtinde, “An moye? Noye inde maa
wi’etee?”
Jiire nden wi’i, “Ɗum min, ndottiya.”
Ngabbuwa ƴami, “Ɗum moye waraniyam? Ɗume
ngiɗɗaa?”
Jiire e nder laral muuɗum kesal. Nde nde faandi
maayo, Ngabbuwa boo nani jaaɓalle mayre.
Jiire dilli, yahi ɗaɓɓitoyi laral ngoɗnga kiinga,
laral roɓɓuru, mbaatngu ko neeɓi. Sey Jiire wari
ɓorniingal nden nde yahi nde talli nder ƴiiƴam. Naane
maa on andi no laral roɓɓuru nyiddiri, ngal kulniingal
hakko nde Jiire yahi tallitake nder ƴiiƴam. Nde ɗomka
nangi Jiire, nde dirti maayo ngam nde yaroya ndiyam.
surbaajo hocca go’o.
maako. Sey o vi’i
kankoy tatoy e juuɗe
E mo jogi kaaƴoy
O vi’i, “Too.”
bagaja.”
mi laaɓɓinoya e ndiyam
O vi’i, “Mi yahay
njahataa?”
ɓinga ndewa to
ko’e ɗiɗi. Ɗum vi’i, “Aa,
7
yeeso. Ngel natti ladde sey ngel hawri goɗɗo mo woodi
ngel yaha, e ngel yaha, e ngel yaha nde kangel woni
waɗa fuu sey ngel vi’a “Too.” Sey ngel waɗaɗum. E
Kangel maraayayel sey ngel ardii. Ko vi’i ngel
Maraayayel ardo nden taaniiko tokka gaɗa.
ɗala maraayayel. Sey o vi’i maraayayel ardo.
nyaamoojum ɗum ɗum nyaama taaniraawo maako ɗum
dow ɗatal, kiila to taaniraawo maako ardake wona
Dabare maduyel vi’uki to e woodi nyaamoojum
8
ko’e sappo. Fuu mo o hawri fuu sey o vi’a “Too.” To
no ɗum vi’imo o hocca. E non, e non, haa yimɓe haa mo
pamaroy ɗiɗoy manga go’o. Sey o vi’i, “Too.” O hocci
Mo jogi goɗɗe, o vi’i mo hocca tati, o hocca
O vi’i, “Too.”
O vi’i, “Mi laaɓɓinoyay e ndiyam bagaja.”
an tan?”
hownimo. Mo ko’e tati vi’i, “Toye njahataa ɗo’o jooni
To ɓeydii yahki yeeso sey hawri e mo ko’e tati
Sey surbaajo on hocci go’o sey ƴaɓɓii.
ɗume.
33
Jiire boo e ɓaari hettinanoo nana. Nde nani koo
Ɗum sankiti. Ɗum dilli.
“Booɗɗum.”
Nyiiwa wi’i, “Booɗɗum. An Ngabbuwa haɗu Jiire
yaruki ndiyam. Min boo, mi haɗaynde nyaamuki dow
ƴoole e jaaje e caɓɓe.”
Ɗum yahi ɗum tawi Jiire adidi ko ɗum remi fuu,
walaa ko horii.
“Kay, Jiire walaa ɗo’o. Nde dilli.”
Nyiiwa wi’i, “Toye Jiire jooni?”
Nyiiwa wi’i, “Min naange naange ndemumi. Acee
ɗum enen ndemi ka’a ngesa!”
Ngabbuwa wi’i, “Min jemma jemma ndemaynomi.
A boo na?”
32
Pooɗuɗo bandum fuu nyaami ndemri ndin. An, ɗume
wattu ndemuɗaa?”
Nyiiwa boo wi’i, “Min boo non min ngaɗi.
Ndungu nduumumi e mi rema. Nden nde wi’iyam mi
daroo dow ƴoolde, kayre boo nder ndiyam, min
pooɗootira.
Ngabbuwa, “An boo to ƴiwroyɗaa? Min Jiire
ndemdumi gawri e masardi. Nden nde waali ɓoggol,
nde wi’i min pooɗootira. Pooɗuɗo bandum fuu kanum
nyaamata ndemri amin. Nde daroyi dow ƴoolde, min e
mi nder ndiyam. Raa no min ngaɗi.”
Nyiiwa wi’i, “Ngabbuwa. Ɗume heɓmaa? To
ƴiwroyɗaa?”
Ngabbuwa ƴami, “Yoo Nyiiwa, ɗum an?”
Ngabbuwa wurtoyake diga nder ndiyam e
wangoya, Nyiiwa ummoyake diga dow ƴoolde e
dirtoyoo. Ɗum wari ɗum fotti.
Nder balɗe tati ɗe’e, Jiire kam sey no aday gawri e
masardi. Nde adidi gawri kam ndi fuu, walaa ko horii.
9
O vi’i, “Compoyel ngiiɗaa e nder, koccoyaangel.”
O vi’i, “Mi yi’ii goɗɗum bo compoyel.
O vi’i, “Too. Ko ngiiɗaa e nder?”
“Ay maduwa baawo ngo yuli!”
E mo yigga, e mo yigga, sey ɓaawel yuli. O vi’i,
Sey o vi’i, “Too.”
ngiggaayam.
ngel lootoo. Sey maduyel ngel vi’i, “Ɓinga ndewa, war
Sey o yaari woɗngol caangol o tawi maduyel e
ɗum vi’imo “Raa no ngaɗataa”, sey o vi’a “Too”.
10
Nden go’oto e jogi pamaroy pamaroy. Sey ɓe mbi’imo,
madu’en ɗiɗo. Go’oto e jogi ɓoccooɗe mawɗe mawɗe.
Sey o ƴaɓɓii o yaari to ndiyam bagaja o tawi
Sey o vi’i, “Too.”
wonata debbo ɓii laamiiɗo on.”
de’ike haa e gude booɗɗe booɗɗe e nder. To a wartii, an
hennyii, sey ɓornoɗaa ɗu’um kaaya ngaatoɗaaɗum
maa, e woodi ko ɗum hokkatamaa gaɗa a lootake. To a
Sey o vi’i, “Too. Yahu. To a yahii ndiyam bagaja
walaa e nder.
liyarje, e woodi kaaya ado iri ɗum surba’en, walaa ko
Nde o koccoyingel e woodi ceede e nder, e woodi
nihi?”
31
Nyiiwa wi’i, “Kay, noye Jiire mardi sembe bono
Balɗe tati booɗɗe e ɗum fooɗootira. Nden ɗum somi.
Kuuje ɗen njaɓi. Asee, ɗe andaa ɗum kanje,
Ngabbuwa e Nyiiwa pooɗootirta. Sey Jiire yahi darii ton
to caka ɓoggol, nde dimbingol. E dimbuki mayre
Nyiiwa fooɗi. Ngabbuwa maa fooɗi.
Carel nde nde heenyi hokkuki kuuje ɗe’e ɗiɗi
ɓoggol ngol, Jiire wi’iɗe, “To mi wullii, mi dimbii ɓoggol
ngol, too, bismilla pooɗenma.”
Nde yahi dow ƴoolde, nde hokki Nyiiwa hoore ɓoggol
jogoo. Nde yahi nder ndiyam boo nde hokki wuttudu
wo’oru Ngabbuwa. Ngabbuwa jogii.
Mardiji ladde fuu e mballa Jiire e baaji. Nde wari nde
waali ɓoggi kam cembiɗɗi.
30
Ɗum hocci lewru go’o Jiire e waala ɓoggol. Nde
moƴƴinoyi baaji cembiɗɗi.
Too, koo moye e nyuma ɓuray Jiire. Ngabbuwa e
numa ɓuray Jiire, Nyiiwa boo e nyuma ɓuray Jiire.
Nyiiwa, kanum maa boo jaɓi. Wi’i, “Booɗɗum.
Mbabba waati puute nde’i.”
Boo to ɗum an fooɗiyam mburtinɗaayam diga
ndiyam njaaruɗayam dow ƴoolde, nden kam an nyaami
ndemri ndin.”
“To mi fooɗiimaa mi nattinoyiimaa ndiyam, mi
nyaamii ndemri meeɗen.
Mbaalen ɓoggol ngam pooɗpooɗtiren. Pooɗuɗo
bandum fuu kanum nyaami ndemri, ngam hanyii
bandum. Min e mi nder ndiyam. An boo Nyiiwa e a
dow ƴoolde.
11
ho, ho, mi meeɗaayi yiiki tagu mo ko’o ɗiɗo k’onton
hawri e mo ko’e ɗiɗi, sey jooɗii jali tuccini waɗi “Ho, ho,
Ton taaniraawo maduyel e wara kanum ma. Nde
Sey o vi’i, “Too.” Sey o dilli.
pusaaɗe.”
fusa on?’—ɗe ɗe’’itii, a vi’iika nde tati ɗe metaayi, sey
To a yahii a vi’ii, ‘Mi fusa’on?’—to a nani ɗe ɗe’’itii—‘Mi
fusa’on?’—to ɗe mbi’i, ‘Taa fusu min,” sey taa fusuɗe.
Ɓe mbi’i, “To a dillii dow ɗatal, to a vi’i, ‘Mi
Sey o vi’i, “Too.” Fuu o nokkoyi no ɗum vi’imo.
“Too, nokku sappo diga mawɗe, nokka 20 diga pamare.”
Sey o vi’i, “Daga ɗum non maa, tiina! Mi
12
mawniri. Go’oata maa kama kaatana.”
ngaɗanoɗaa ko’o haa tato? Tyap! Raaru ko’o kon no
goɗɗo haa ko’o tato o woodi. An no ngaɗɗaa niini
“Wuuu. Min naane e mi jalayno mo ko’e ɗiɗi, acee, raa
O dilli yeeso. O hawri e mo ko’e tati. O vi’i,
hokkataama. Mi faritii.”
fuu.
“Mi hocca go’o? Mi nokkidayɗum!” Nokkayɗum
mi jogii; hoccu go’o.”
Sey mo ko’e ɗiɗi vi’i, “Too. Ɗal jalkiyam. Raa ko
k’onton niini. Kay!”
29
Jiire nde
narnii e Ngabbuwa
sey nangi ɗatal,
yahi tawtoyi
Nyiiwa, nde wi’i
Nyiiwa, “Yoo
kaawu am Nyiiwa,
nde a wi’i cenden ndemri meeɗen kam, mi jaɓii.
Ammaa to nii en cenday ko aawuɗen, min e maaɗa, en
mbaalu ɓoggol. Min Jiire e an kaawu Nyiiwa.
Ngabbuwa jaɓi Jiire.
Ngabbuwa boo nde nanika, sey jali, ngam e yi’a
ɓandu muuɗum sembindu.
To haa mi fooɗiimaa haa mi wurtiniimaa ndiyam,
mi hanyiimaa wonɗon, min nyaami ndemri meeɗen, an
boo walaa ko keɓɗaa ngam a jaalaaɗo. To an fooɗiyam
nattinɗaayam nder ndiyam, too, a jaalakeyam wonɗon,
an nyaami ndemri men.”
Nde ɓeydi wi’uki
Ngabbuwa, “An Ngabbuwa,
a jooɗoto e nder ndiyam,
min boo mi daroo dow
ƴoolde. Pooɗ-pooɗtiren
haa ittindiren yawaare.
Fooɗuɗo bandum fuu kanum nyaami ndemri, ngam
hanyii bandum.”
28
Jiire wi’i, “Booɗɗum. Ka waɗii no haani. Nden
kam, to en cenday aawre meeɗen kam, waato min e
maaɗa, en mbaalu ɓoggol. Min Jiire e an Ngabbuwa.
Mbaalen ɓoggol ngam pooɗ-pooɗtiren.
Ngabbuwa boo ƴami Jiire, “Waane, wakkati
cendeten faa waɗii. Koo boo no ngiiɗaa?”
Jiire wi’i, “Too kaawu, mi faamii.”
Nyiiwa wi’i, “Jooni kam, carel cendeten ndemri
meeɗen faa warii, Jiire.”
Nde ɗum heenyi koo ɗume, wattu sendugo yottii.
Carel taƴuki nde wari, Ngabbuwa kanum e taƴa jemma
jemma, nden boo Nyiiwa kanga e nga taƴa naange.
Ndaareeɓe. Ndaareeɓe.”
13
“Ammaa, raa makko makko kon. Mi hocca pamaroy?
kanko sappo, pamaroy o nokka ɗuuɗkoy. Sey o vi’i,
maraayayel. Ɗum vi’i o hocca makko makko o hocca
hoccata nder kaayaaji ɗin ton ɗi ɗum hokki ngel ton
ɗum vi’imo raa ton to mo yahata. Ɗum vi’i raa ko mo
raa to o nattata o lootoo, o vi’i o nattataa. O nattataa to
Haa mo yahi ton, ton ndiyam bagaja. Ɗum vi’imo
Maduyel metaayi.
mi yiggataa ma. Raa yahdu am ɗo’o. Mi dilli.”
Nge’el maduyel maa dey, a juri! Too, mi yiggataamaa,
wara mi yiggumaa? Mi wonna ɓandu am? Lalley!
yahay mi lootoo e ndiyam bagaja, mbi’ataa goɗɗum, mi
“Mi yigguma ɗo’o ɗum jooni? Mi dilloyii, mi
lootoo. Maduyel vi’i, “Ɓingel dewel war ngiggaayam.”
E timmoode nde o yahi, o tawi maduyel e ngel
kanko ma.
E ta non, e ta non, haa o hawri e mo ko’e sappo
aa’a. Too, mi hokkataama. Tiina.”
raa ko mi jogii. Koccaa tati.” Mo hocciday fuu. “Too,
Sey o vi’i, “Too. To a hennyii jalkiyam, sey koccaa
dogga, e ko tokki.
14
majjum. Ɗon mo sankiti e mo dogga, e ko tokki, e mo
ngoni nder. E woɗnga laahowa ɓalewa ŋatoowa nder
yimɓe wudduɓe, wumɓe, gurgu’en kuuje ɗe mbooɗaa
Vi’i, “Raa an.” Sey o tumpusiɗe ɗe fuu. Sey o yi’i
Ɓoccooɗe mbi’i, “Ta a fusiimin, min pusete.”
fusa on?”
Nga dilloyi e nga yaha, e nga yaha. Nga vi’i, “Mi
mi fusiiɗe. Mi fusayɗe ɗon.”
O vi’i, “To ɗe meti mi fusataaɗe ngam ɗume? Naa
laalaaje ɗen metii, taa fusuɗe.”
vi’imo “Too, to a yahii fa, to a vi’i, ‘Ɗum fusumaa?’—to
Sey o nokki makko makko kon o wuundoyii. O
27
Nyiiwa tokki soduki naange. To nga heenyi naange koo
alaasara nga ummake, koriiɗum maajum Ngabbuwa
wari sodi jemma jemma.
Ko asaweere go’o, ndemri kam yaaji. Ngesa
maɓɓe mawni aynum. Jiire nar-narti wari tawi Nyiiwa
e aawa naange, Ngabbuwa boo e aawa jemma. Jiire nii
tokkiti e hawtaɓe e ƴoƴre haa ɓe aawidi ngesa kan ka
fuu. Carel remtaaki, ɓe ndemtii haa ɓe keenyi, Jiire e
fijida e hakkiilo maɓɓe. Gawri e masardi ɓendi.
Nde wi’i, “Ii, min tan remiɗum.”
Nyiiwa hayɗini, wi’i, “Ɗo’o ɗum fuu an remiɗum
hanki?”
26
Nden Jiire sey wara hollanga, “Koonii a ngiiɗo ko
ndemumi hanki?”
Ngabbuwa boo waala remuki haa subaka.
Ngabbuwa ummoo kuugal fajiri hoota nattoya maayo.
Nyiiwa boo dawoya fajiri ngam remuki.
Jiire dilli.
Ngabbuwa wi’inde, “Booɗɗum. Kay Jiire, use e
remuki. Ɗum fuu an remiɗum? Kay! Use mawɗo.”
Jiire wi’i, “Min tan remiɗum, moye kammiɗaa
waray wallayam?”
Nde wi’i Ngabbuwa, “Too kaawu, na nii a yi’ii ko
ndemumi naange?”
Nde alaasara waɗi fuu, Jiire sey wara tawa
Ngabbuwa carel ngel Nyiiwa ummii kuugal muuɗum.
15
taaniraawo maduyel nge’el.
vi’i kanum dey, maraayayel nge’el te’ata, te’ataa
hooti sey raa wudduɓe tokkiroy gaɗa. Sey ɓii laamiiɗo
waataaki. O hooti. On ton boo hooti no hootiri. Gaɗa
O hooti, raa gudeeji boɗɗi boɗɗi, raa kaaya
e nder.
baalel, raa gerooɗe, raa pucci, raa bamɗi, raa waynaaɓe
tati; ɗe metaayi. Sey o pusi. Nde o pusi raa na’i, raa
ki ton deydey no ɓe mbiimo. O fusa? O fusa? Haa nde
to ɗe metii, sey o de’’ita, sey o acca, o ɗawta yeeso. Naa
On ton, maraayaajo boo, to ɗum vi’i, ‘Mi fusa?’—
Allah walla’en.
meeɗen.
16
ekkitooɗen mawninki ɓe yeeso
iri wabdu ɗum ɗum bambiri’en,
koo enen taaniraaɓe, sey en kakkilana
maama’en raa mo ɗon iri maako. Too, enen maama’en
mawnina mo yeeso muuɗum. Ammaa o’o dey, wabdu
no ɗum hallanɗum, ammaa walliiɗum waɗi hakkiilo e
Maraayaajo kanum e jogoree ɓerɗe ɗiɗi e yi’a bo
nganyaa mo maaɗa duuniyaaru yiɗamo.”
“Ngiɗaa mo maaɗa duuniyaaru wanyamo;
booɗɗum. Nden maa, bandol vi’i,
mawnintaa koo moye. O eltaayimo
Nden maa, o ekkitaayimo ko wooɗi. O
nga’a nga woni kanum heɓaayi geetum?
ɗu’um. Ko waddi taaniraawo maduwa
huunde go’o e dow, e nder habaru
ɗon. Ammaa, e mi yiɗi ekkitooɗen
Too. Timmoode habaru ɗum won
25
Too, ndi weeti subaka, Nyiiwa sey yaha ngesa
nyalla remuki, nyalla remuki haa alaasara. Too, nga
hooti, Ngabbuwa boo yaha hiira e jenga remuki jemma.
Ngabbuwa kanum boo jaɓi, wi’i, “Booɗɗum,
bismilla, min mi remanay’en jemma. An boo ndemaa
naange.”
Nde yahi nde wi’i Ngabbuwa kanum boo, “Yoo
kaawu, mi waylitoyake. Mi yejjitii mi wi’umaa, Min mi
tokkay remuki naange naange. An boo kadi tokkaa
remanki’en jemma jemma nde a yiɗaa yiilaaki naange.”
Nde nde ɗali Nyiiwa, nde so’’itanii Ngabbuwa.
Nyiiwa wi’i, “Booɗɗum. Bismilla, min mi remay
naange, an boo ndemanaa’en jemma. Walaa koo ɗume.
Non ngiɗmi.”
24
Jiire so’’itii tawtoyi Nyiiwa, nde wi’inga: “Kaawu,
min mi remay jemma. An boo kadi ndemaa naange nde
a yiɗaa woosaago jemma.”
Ngabbuwa wi’i, “Booɗɗum.”
Ngabbuwa boo wi’aayi aa’a.
“Kaawu, e mi yiɗi mi rema, mi waɗa ngesa
mawka, ammaa min e mi woodi aawdi. War kawten
ndemiden. To ƴamde wari seygirbooɗen, nden
cenden.”
Nyiiwa wanyaayi, nga wi’i, “Jam Bismilla.”
Too, Jiireyel ɗali Nyiiwa, nde ɗomka nangingel
sey ngel yahi maayo e ngel yara. Sey Jiireyel hawri e
Ngabbuwa.
Jiireyel wi’inga, “Kaawu, war kawten ndemden.
To en ndemii ngesa meeɗen, to dabbunde waɗii en
girbake, nden cenden ko ndemuɗen.”
Jiireyel e yiiloo nder ladde, sey wari fotti e
Nyiiwa. E ɗum yewtida.
17
Habibu Aadamu
e
Yusuf Habu Na’ango
Doggudu Hawri
e Dabare
Wojere e
Donyorgal:
Hassan Jaa’e Na’ungo
23
18
Jiireyel e Nyiiwa e
Ngabbuwa
a doggay, nden maa a wi’a an a nattay dogguki e bawɓe
“An nde ƴeptuɗa koyngal maa hokkumaa, mbi’aa haa an
Nden Wojere raari Donyorgal sey jali, wi’ingal,
“E mi yiɗimo.” Donyorgal wi’i, “Min maa e mi yiɗi.”
fuu, kanko hoowanteemo. Wojere raari Donyorgal wi’i,
ammaa ɓurɗo waawuki doggudu nder mardiiji ladde
nani e ɗum andina: Ɓii Laamiiɗo ladde hewtii hooweeki,
Donyorgal e Wojere e dow yahdu maɓɓe, sey ɓe
Taale taale. Talaate.
Wojere e Donyorgal:
Doggudu Hawri e Dabare
22
19
ardiniɓe, ɗum yaariɓe wuro Laamiɗo on.
Donyorgal e Wojere e ngaɗa ka yeddootirki. Sey ɓe
ɓii Laamiiɗo ɓen. Nde ɓe natti ladde sey ɓe tawi
Ɓe natti ladde ngam waddoygo kaye’en yiɗɓe hoowugo
Ndeenayɓe wuro Laamiiɗo kocci pucci maɓɓe.
Njahee ngaddonɓe.”
yiɗɓe hoowuki ɓiya.” Laamiiɗo wi’i, “To ɓe ngoni?
Laamiiɗo, hande mi nanii e woodi woɗɓe kaye’en ɗiɗo
waddumaa?” Sey ndu wi’i, “Joomiraawo yewta balɗe,
sey ndu hownimo. Laamiiɗo boo ƴamindu, “Ko
men.” Sey ɗum ɗalindu. Nde ndu yotti to Laamiiɗo on,
ndu wi’i, “E mi woodi habaru ngu mi waddani Laamiiɗo
doggudu yahi nder laamorde nden. Nde ndu yottii sey
E ɓe nder non sey Fowru naniɓe sey ummii e
woynatamaa.’”
“Nde nyalnde warumaa, ‘Kuuɗel ngel jawiɗaa kangel
Donyorgal boo nde raari Wojere sey ngal wi’i,
doggudu.”
mantaɓe e kella. Wojere e tiini e waɗi ka doggudu.
Nde andaa Donyorgal e ɗakki dow vicco mayre. Nde
yottii to jooɗorgal woni, sey nde waylitii nde jooɗoto.
pulaaku. Ngal wi’i, “Aku!” Laamiiɗo ƴamingal, “An
woni giɗɗo ɓiyam?” Ngal nootii, “Ee.” Laamiiɗo wi’i,
“Too.”
wiiki, “Higo am Wojere, ay banye naa waawuki waɗki
mbaaway?” Ɓe nootii, “Ee!”
20
kanum hoowata ɓii Laamiɗo.
jooɗorgal. Nder mooɗon ɗiɗo, artuɗo yottaaki jooɗii
nder faagere ngam doggudu. Ɗum wi’iɓe, “Too, raa ton
sumpo lenyol hawri. Ɗum nattini Donyorgal e Wojere
21
Ngal ɗaldi Wojere e waawuki doggudu mum.
E nde’e dabare Donyorgal hoowanaa ɓii Laamiiɗo.
maa e walla.”
huunde tan hokkatamaa ko ngiɗɗaa, ammaa dabare
jooɗoram!” Acee! ɗum Donyorgal! Donyorgal ɗawti
dogguki e nder mooɗon, kanko hokketee ɓi yam. On
Nden Laamiiɗo waɗaniɓe nyalnde humpiti
Sey nde nani woliinde gaɗa mayre e nde wi’a, “Taa
Laamiiɗo wi’iɓe, “Raa! E woodi poondol ɓurɗo waawuki
Nden Laamiiɗo ƴamiɓe, ɓe nootii, “Ee.” Nde
mawɗo e suka. Min woni Wojere laamiiɗo doggudu!”
diiwa e jarwitoo, wi’i, “On mbaali jam? Mi howni’on
Laamiiɗo. Wojere yottii e holla sukaaku e holla ŋarol e
Gaɗa non sey ɗum nattini Wojere ɗon maa yeeso
waɗɗii dow wicco Wojere nde andaa. Mardi ladde fuu e
Nde ɓe puɗɗi doggudu, sey Donyorgal diwi
Donyorgal sey ngal diccii ngal howni Laamiiɗo nder
Nde ɓe njaari, Donyorgal ɗum fuɗɗiri nattinki.

Benzer belgeler

Fulfulde No Man Know Translation

Fulfulde No Man Know Translation ndin bo ndi hirsaanoma. E ndi woodi luwe joweeeɗiɗi e gite joweeɗiɗi, kanje ngoni Ruuhuuji Allah joweeɗiɗi lilaaɗi nder duuniyaaru fuu. Sey Karoori ndin yahi hocci deftere nden e jungo nyaamo jooɗi...

Detaylı