PDF İndir
Transkript
PDF İndir
Vet. Bil. Dcrg. (1996), 12,2: 143-146 AKKARAMAN IRKI iKi KOY UNDA OKULER YASSI HÜCRELi KARSiNOM M. Kemal Çiftçi Yılmaz Koç2 1 M. Münir Kıran 1 Zabid Yener3 Ocular Squamous Cell Carcinoma in Akkaraman Sheep Summary: In this report, two cases of ocular squamous cell carcinoma in Akkaraman ewes were described. The ewes were nine and tour years old, and in both cases the tumor was located at right eye. Grossly, the tumoral masses were measured as 1 Ox8.5x5 cm in the 4 years old ewe and 3.5x2x2.5 cm in the 9 years old ewe. Both tumors were soft and have cauliflower like surface covered by dark brown scabs. Microscopic examinations revealed that both tu mors were invasive type ocular squamous cell carcinoma. lt is the first report of ocular squamous cell carcinoma in the Akkaraman sheep. Key Words: Ocular, squamous cell, carcinoma, sheep. Özet: Biri 4, diğer 9 yaşlı Akkaraman ırkı iki koyunda gözlenen okuler yassı hücreli kanser olguları tanımlanmaktadır. Makroskobik olarak 1 Ox8.5x5 ile 3.5x2x2.5 cm ebatlarında olan tümörlerin her ikiside sağ gözde karnıbahar gö rünümlü, koyu kahverenkli kabuklarla örtülüydü. Mikroskobik olarak ise tümörlerin invaziv formda okuler yassı hücreli karsinem olduğu belirlendi. Bu, Akkaraman ırkı koyunlarda bildirilen ilk rapordur. Anahtar kelimeler: üküler yassı hücreli karsinom, koyun. coğrafi bölgelere göre değiştiği dikkati çekmektedir. Giriş Oküler yassı hücreli karsinom genellikle bulbar konjunktiva ile korneanın lateral ve mediyal lim buslarından, daha az olarak da membrana niktitans ile göz kapakları ve konjunktiva epitellerinden köken alan malign bir tümördür (Cordy, 1978). Tü möre sık olarak sığırlarda, daha az olarak da at, koyun, köpek ve kedilerde rastlandığı kay dedilmektedir (Russel ve ark, 1956; Cordy, 1978; Jones ve Hunt, 1983; Wilcock, 1985; Walde ve Glawischnig, 1991).Daha çok hereford ırkı sığır ve merinos kqyunlarda görülen Bu tümörde etiyolajik faktörler tam olarak bilinmemekle birlikte en önemli karsinojenik stimulasyonun özellikle bu ırklarda pe rioküler dokularda görülen pigment eksikliği ile güneş ışığı olduğu kabul edilmektedir (Russel ve ark. 1956: Wilcock, 1985; Daniels ve Johnson . 1987). Bu tümörün koyunlarda 3-4 yaşından itibaren ortaya çıktığı, yaşın ilerlemesiyle insidansisinin art tığı ve 6-12 yaşlarında en yüksek seviyeye ulaştığı bildirilmektedir (Daniels ve Johnson, 1987; Stoops, 1988; Ramadan ve ark., 1991 ). Literatür ve rilerinden koyunlarda yassı hücreli karsinamların ve bununla ilgili olarak da aküler olanların insidensinin Gel i t Tarihi : 27 .05. 1996 ı. S. O . Vcıcrincr fakültesi . Pat oloji Anabilim Dalı. KONYA. 2. S.Ü. Veteriner Fakültesi. Cerrahi Anabilim Dalı. KONYA. 3. Y.Y.Ü. Veteriner Fakültesi. Patoloji Anabilim Dalı. VAN. • lnsidensin, Avustralya başta olmak üzere Güney Afrika Cumhuriyeti, Brezilya, Suudi Arabistan ve Irak gibi ekvatora yakın ülkelerde yüksek, distan, Fransa, lsrail, Amerika Birleşik Hin Dev letlerinde orta, Ingiltere ve Hollanda gibi ülkelerde ise düşük seviyede olduğu kaydedilmiştir (Bas tianello, 1982; M isk ve ark., 1984; Daniels ve John son, 1987; Ramadan ve ark., 1991). Yassı hücreli karsinamlar arasında oküler olanların oranı da ol dukça değişkendir. Swan ve ark. (1984), Avust ralya'da· mezbahada kesilen 133.791 koyundan 105'inde belirledikleri yassı hücreli karsinamların sadece 3'ünün, Stoops (1988), Amerika'nın gü neyinde 94.880 koyundan 39'unda belirlediği aynı tümörün 34 (%85)'ünün oküler yerleşimli olduğunu kaydetmişlerdir. Avustralya'da yassı hücreli kar sinarniann derideki insidansinin yüksek, gözdekinin ise düşük olmasında bu ülkede merinosların pe rineal bölgelerine uygulanan Mules operasyonunun etkili olduğu bildirilmektedir (Swan ve ark., 1984). Bastianello (1982), Güney Afrika Cumhuriyetinde koyunlarda görülen 673 tümörden 78'inin yassı hCcreli karsinom, bunların da 6'sının oküler yer leşimli olduğunu açıklamışlardır. Ramadan ve ark. . (1991) Suudi Arabistan' da, koyunlardaki yassı hüc- ÇlFTÇI. KOÇ, KIRAN,YENER reli karsinamların (% 64)'ünün, Misk ve ark.(1984) ise, Irak'ta (%60)'ının gözde lokalize olduğunu bil dirmişlerdir. Ülkemiz koyunlarında bu tümörün görüldüğüne dair bir yayına rastlanılmamıştır. Yalnız ark.(1974), 1933-1974 minantlarda görülen yılları tümörleri Ertürk ve arasında ru inceledikleri ça lışmalarında yassı hücreli karsinoma sadece 1 ko yunda kulak dersinde rastladıklarını ifade etmişlerdir. Bu raporda Akkaraman ırkı 2 koyunda gözlenen üküler yassı hücreli karsinam olgusu makroskobik ve mikroskobik özellikleriyle su nulmuştur. Olgunun Tanımı Olgunun materyalini S.Ü.Veteriner Fakültesi ·Cerrahi Anabilim Dalı kliniğine değişik tarihlerde getirilen biri 4, diğeri 9 yaşlı Akkaraman ırkı 2 koyun oluşturdu. Her iki koyunda da sağ göz ile pe riorbital dokuları Şekil 1 :Akkaraman bir koyunun sağ gözünde yassı hüc içine alan türnöral kitleler vardı. reli karsinom. Koyunlara 0.2mg/kg dozunda xylazine hydrochlorid (Rompun-Bayer)'in kas içi e:njeksiyonu ile Türnöral kitlenin kesit yüzü boz-beyaz renkte se ve yumuşak kıvamlıydı. Dokuz yaşındaki ikinci ko dasyonu takiben tümör çevresine birkaç noktadan · infiltrasyon anestezisi uygulandı. Iki ope- yunda ise yine sağ gözde, göz kapağı üzerinde fokal 3.5x2x2.5 cm ebatlarında ve karnıbahar gö rünümündeki türnöral kitlenin dış yüzü siyahımsı bir rasyonda da tümörün periorbital taban kısımları kül diseksiyonla çepeçevre açıldıktan sonra retrobulbar kabukla örtülüydü. Bu kabuk kaldırıldığında ül serasyon ve kanama alanları görüldü. Kesit-yüzü lokal anestezi de yapılarak türnöral kitle ile birlikte bulbus oküli ve tüm eklenti bezleri ekstirpe edildi. · Dokuz yaşlı koyunda göz kapaklarından ince birer yine boz-beyaz renkte ve yumuşak kıvamda olan türnöral kitlenin pis kokulu olduğu dikkati çekti. şerit uzaklaştırılarak basit ayrı dikişlerle kapatıldı. Mikroskobik Bulgular: Mikroskobik incelemeler Diğer olguda ise göz kapaklarının büyük kısmı ope de her iki koyunda da çok katlı yassı epitelin ço ğalması ile karakterize aküler yassı hücreli karsinam tesbit edildi. 1. olguda yüzeydeki yaygın ülser ve geniş nekrozlar nedeniyle tümörün orijin yeri be rasyonla ekstirpe edildiğinden dikişle kapatılmadı. Gün aşırı değiştirilen tamponlar uygulanarak or bital boşluğun granulasyon dokusu ile dolması amaçlandı. lirlenemedi. Üreyen çok katlı yassı ep�elin aşağı Türnöral kitlelerden alınan örnekler % 10'1uk doğru parmaklar şeklinde uzantılar gönderdiği göz lendi. Genellikle karmaşık ve düzensiz yapıda olan formalin solusyonunda tesbit edilerek, paralin blok bu uzantıların yer yer birbirleriyle anastomozlar yap tığı, bazen de bağımsız adacıklar oluşturduğu dikkati çekti. Bu üremalerin perilerinde genellikle tek sıra ları hazırlandı. Bunlardan 5-6 mikran (kalınlığında kesitler alınarak hematoxylin-eosin ile bayandıktan sonra ışık mikroskobunda incelendi. · halinde, eozinofilik sitoplazmalı, hiperkromatik veya Veziküler çekirdekli pleomorfik hücreler vardı. Ne Operasyondan sonra koyunların tekrar kliniğe getirilmemesi üzerine hayvan sahiplerine durumları oplastik hücreler sayıları 1-5 arasında değişen be sorulduğunda her iki koyunun da 15-20 gün içinde kesildikleri anlaşılmıştır. lirgin çekirdekçiklere sahipti. Ayrıca bu hücrelerin · bazen çift çekirdekli oldukları ve 1 O' luk büyütmede ortalama 5 adet atipik formda mitotik figürler içerdiği Makroskobik Bulgular: Dört yaşındaki koyunun görüldü. Adacıkların veya uzantıların iç kısımlarındaki sağ gözünde 10x8.5x5 cm ebatlarında gözü ve pe neoplastik . hücreler çok katlı ve iri olup toplazmaları oldukça açık renkte boyanmış riorbital dokuları tamamen içine alan türnöral kit-. tenin dış yüzü koyukahve renkli, kabarık ve papiller si ve bazen vakuollüydü. Sınırlı bazı sahalarda bu hüc çıkıntılarla bezenmiş, yer yer ülserli ve kanamalı bir reler arasında intersellüler köprüler görülebiliyordu. Glob korne olarak adlandırılan çok katlı ve kon- görünümdeydi (Resim 1 ). 144 ı\kk.mım.ın lrl..ı lkll\uyundıa Okuler Ya.�ılli.icrcll Ka�irıom santrik lamelasyonlarla karakterize keratınizas yonlara, incelenen kesıtlerde sadece birkaç odakta rastlandı(Aesim 2). Fakat geneDilde adacıklann mer kazınde oldukça irı, koyu eozınofılık sıt<:>plazmalı ve çekirdeJdon pcknotik veya parçalanm ış ya da ta mamen gözden silinmiş hücrelerden oluşan tek hücre keratinizasyonlanna sıkça rasılandı (Resin 3). !;)ekti oı: Atıpık neoplastıK hucreıer ııo stromaoa yogun ıen· foplazmasıter hucre lnliltrasyonu H.E.x290. Tlm& k�lesinin ylızeyine yakın bölgeterinde hi peremi, ödem ve kanama iJe yer yer bakten kümelen ve yoğun nötrofil lökosıl infiltrasyonlan ile ka raktenze yangısal reaksiyonlar gözlendi. Stromada Şekıl 2 bazı sahalarda hafif dereceli lenfoplazmositer hücre infiltrasyonlan vardı. Neq>lastik Cıremelerin göz ka paklannın konjunktival apıtelierinden köken aldıgı tesbıt odilcn ikinci olguda da benıer mikroskobik bulgular gözlendi Ancak mitotik figiirler özellikle tü möral kıllenin üst kısımlarında olmak lızere daha yaygındı Ayrıca stromada yoğun lenfoplazmasiter ve tek tük eozınofil lökosrt ınfiltrasyonları vardı (Resim 4) Bu bulgular ışıgında hor iki olgu da in vaziv formda okOier yassı hOcreli karsınom olarak teşhıs odildı Çok "atlı ve konsantrı lameUasyonlarıa k.a rakterıze korne) epıtefıal kerotınızasyonlar (glob H E x;so Tartışma vo Sonuç Bu çalışmada oküler yassı hucreli karsinom tesbıt edılen koyunların her ikısi de Akkaraman ol\4) incelanebilen literatür1erde Akkaramanlra da bu tü morun göıüldügüne dair bir kayda rastlanamamıştır Okuler yassı hOcreli karsinoma duyarlı oldugu bi linen Hereford ırkı sığırlar ile Merinos ırkı koyunlarda esas predispoze faktör olarak kabul ed�en (Russel ve ark 1956) periokUler dokularda kalıtsal pigmeot eksıklığının Akkaraman koyunlarda da sôzkonusu olduğu dıkkata alındığında, bu ırk koyunların da aynı tumöre duyar1ı olması muhtemeldır Aynca bu tU mörCın oluşumtında bır başka önemli faktör olan Epıtelral nucrel..rCJA at·: ı ve teı.. hucre Ke ratınızaı.yonu. H E.x370 145 ÇIFTÇI. KOÇ, KlRAN,YENF.R (Ramadan ve ark., 1991) güneş ışı� ının uzun süre infiltrasyonların tümörün regresyonunda da etkili ve yoğun şekilde etkili olduğu ülkemizin güney ke· olduğu kaydedilmiştir (Dawis ve Shorten, 1952; simleri bu özelliği olan koyunlarda okOier yassı hOc· Wilcock. 1985 ) . Sunulan olguların her ikisinde de reli karsinom oluşumu için uygun bölgelerdir. Şim· bu tip hücresel infiltrasyonlar gözlenmiş, özellikle diye kadar Akkaraman ırkı koyunlarda bu tümörOn de tümör kitlesinin küçük olduğu ikinci hayvanda görüldüğüne dair bir kayda rastlanamaması muh· bu infiltrasyonların daha yoğun olduğu dikkati çek tamelen tümörtü koyunların araştırma birimlerine miştir. bildirilmeden kesiliyor olması ile ilgili olabilir. Gerek sürü taramalan ve gerekse mezbaha kesimine ge tirilen koyunların incelenmesi ile Akkaramanlarda bu tümörün insidansini konu alan araştırmalara ih· tiyaç vardır. Orbital dokularda gelişen epidermal plaklar ve papillomlar zamanla oküler yassı hücreli karsinoma neden olabileceğinden, bu çalışmalarda bu gibi tezyonların da incelenmesi gereklidir. Çalışmada tümör görülen koyunların her iki sinin de dişi ve yaşlarının 4 ile 9 olması, tümörün cinsiyet ve yaşla ilgili genel özellikleriyle uygunluk göstermektedir. Yalnız dişilerde bu tümörün çok görülmesinin cinsiyelin tümör oluşumunda direkt bir etkisinden değil. erkek hayvanların 3-4 yaşından önce kesiliyor olmaları ile ilgili olduğu da be lirtilmiştir (Cordy, 1978; Ramadan ve ark.,1991). üküler yassı hücreli karsinom olgularında tü mörün çoğunlukla limbusun (% 70) bulbar kon junktivasından, daha seyrek olarak da membrana niktitans ve göz kapakları konjunktivasından köken aldığı kaydedilmektedir (Russel ve ark.. 1956; Cordy, 1978 Wilcock, 1985). Sunulan çalışmada 1. koyunda türnöral gelişme orbital dokuyu tamamen invaze ettiğınden orijin yeri tesbıt edilememiş, 2. koyunda ise literatür verilerine (Russel ve ark.. 1956; Kircher ve ark.. 1974; Cordy, 1978; Wilcock, 1985) paralel olarak lezyonun bulbar kon junktivadan geliştiği belirlenmiştir. Cordy(1978), neoplastik hücrelerin özel liklerine göre oküler yassı hücreli karsinamları no· Kaynaklar Bastianello, S.S(1982). A survey on neoplasia in do mostic specıes over a 40 year penod from 1935 to 1974 In the Republic of SoU1h Alnca II.Tumour occurıng in sheep. Onderstepoort J. Vet.Res., 49, 205-209. Cordy, O.R.(1978). Tumours of the narvous system and eye. In." Tumours in Domestic Anımals" Ed: J.E. Mo ulton, 3nd Ed., pp: 443 - 453.Unıv.of California Press, Los Angeles. Daniels, P.W. and Johnson R.H.(1987). Ovıne squ· amous cell carcinoma Vet. Bull., 57, 153·167. • Dawis, CL and Shorten, H.L(1952). Carclnoma of the eye of sheep. JAVMA., 122, 2D-24. Ertürk, E., Pamukçu, M ve Tanzer, F.{1974) 1933-1974 yılları arasında Ankara ve yöresınde ruminanllarda gô· rülen tümör çeşitleri. A.Ü.Vet. Fak. Derg., 20, 4, 635-641. Jones, Araştırıcı (Cordy, 1978), invaziv Mısk, N.A.. Nigam, J.M. and Rifat, F.(1984). Surgıcal ma squamous cell carcinoma and pa negement of pillomatosis in cattle and sheep. VMR, ll., 144-153. Rarnadan. R.O., Gomeel, AA and EI-Hassan, A.M. (1991 ). Squamous ce ll carcinoma in sheep in Saudı Ara bia.Revue E'lev. Med.Vet.Rays Trop 44, 1 , 22-26. .• Russel, V.O .. Wynne, E.S. and Loguvon, G.S.(1956). Studies on bovine ocular squamous carcinoma(cancer eye). I.Pathological Anatomy and Histerical Review. Can cer.9,1·52. Stoops, S.G.(1988). Cutaneus squamous cell carcinoma ın matura western sheep. The South Western Ve terlnarlan. 38, 26·29. kar· sinomlarda iyi diferensiasyonun özelliği olan glob Swan, R.A., Chapman, H.M., Hawkins. C.B Howell, J.M.C. and Spalding, V.T.(1984}. The epidemiology of squamous cell carcinoma of the perineal region of sheep abattoir and flock studies, Aust. Vet. J., 61, 5, 146-150. kornelere rastlandığı gibi oldukça anaplastik hüc .• reler ve tek hücre keratinizasyonlarının da gô· rOldüğünü kaydetmıştir. Sunulan her ikı olguda da glob kornelerin yanısıra anaplastik hücrelerin ve Walde, M.S. and Glawisching, E(1991 ).On the occurrence of ovlne and bovine squamous cell carcinoma(cancer eye) ın Australıa W.len, Tlerarztl Wschr., 78, 209·216. tek hücre keratinizasyonlarının da görülmüş ol ması nedeniyle bu olguların invaziv oküler yassı hücreli karsinom oldugu kanısına varılmıştır. Ult Wilcock, B.P.(1985). The eye and ear. In "Pathology of Domestic Animats" Eds Jubb, K.V.F., Kennedy, P.C. and Palmer, N Vol. 1, 3th ed., PP: 387-509. Academıc Press Ine., London.· raviole ışınların sebep olduğu yassı hücreli kar sinamlarda lenfoplazmositer tiltrasyonlarına sık rastlandığı � ve hücre bu and Hunt, R.D.(1983). "Veterlnary Pat ed., Lea-Febiger, Philadelphia. Kircher, C.H., Gomer, F.M. and Robinson, F.R.(1974). Tumours of the eye and adnexa Buii.Wrld.Health.Org.. 50, 135-142. ninvazıv ve invaziv karsinom olarak sınıfl�ndır mıştır T.C. hology". Fifth .• in· .• hücresel 146