kafa tabanı tümörleri
Transkript
kafa tabanı tümörleri
KAFA TABANI TÜMÖRLERİ Dr. Yusuf Öner GAZİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ RADYOLOJİ A.D. ANKARA GİRİŞ • Kafa tabanı tm nadir olmaları, derin ve önemli nörovasküler yapılara yakın yerleşimleri, alışılagelmiş anatomik yayılım yollarının dışına çıkmaları nedeniyle tanıda olduğu kadar tedavi aşamasında da zorluklar barındırmaktadır. • Tm biyolojik davranışı etkin olsada yerleşim tedavi seçiminde halen en önemli belirleyici olmaya devam etmektedir. YERLEŞİM ANTERİOR • Aşağıdan büyüyenler – Sinonazal tümörler – Orbital tümörler • Yukarıdan büyüyenler – Olfaktor meningiom – Olfaktor nöroblastom – Subfrontal schwannom • Psödotümörler – Mukosel – Polipozis – Abse – Fungal enfeksiyon – Wegener’s SANTRAL SANTRAL • Klival – Kordoma – Metastaz – Multipl Myelom – Kondrosarkom • Sfenoid sinüs tm • Nazofarenks tm • Sellar parasellar – Pitüiter adenom – Meningiom SANTRAL • Kondroid tm – Kondroma – Kondrosarkom • Kavernöz sinüs tm. – Menengiom – Sinir kılıf tm – Anevrizma – Perinöral yayılım • Juvenil Angiofibrom SANTRAL • Sfenoid kanat – Menengiom – Metastaz – Langerhans histiositoz • TME – PVNS – Sinovyal kondromatozis – Sinovyal sarkom POSTERİOR • Serebellopontin köşe – Menengiom – Schwannom – Epidermoid. Araknoid… – Kolesterol granülomu • Jugular foramen – Paragangliom – Schwannom – Menengiom – Metastaz • Foramen Magnum – Menengiom – Schwannom – İntramedüller tm MENENGİOM • En sık intrakraniyal kitle,%40’ı kafa tabanında ve en sık kafa tabanı kitlesi. • T1 ve T2A da gri cevher ile izointens • Genellikle iyi sınırlı, yoğun kontrastlanır. • Dural kuyruk, intratümöral kalsifikasyon • Kemikte remodeling, skleroz. • En sık sfenoid kanat, ardından olfaktor groove, sellar-parasellar, pontoserebellar köşe, foramen magnum… KAVERNÖZ MENENGİOM PSK MENENGİOM TRİGEMİNAL MENENGİOM OPTİK MENENGİOM KRANİOSERVİKAL MENENGİOM KRANİOSERVİKAL MENENGİOM OLFAKTOR MENENGİOM KRİBRİFORM MENENGİOM SİNİR KILIFI Tm. • İntrakraniyal kitlelerin %4-8’i • En sık vestibüler, ardından trigeminal. • İzole olabilse de vestibüler schwannomların %5’i, non vestibülerlerin çoğunda NF 2 +. • Geç dönemde semptomatik olur, çoğu tanı anında serebellopontin köşeyi doldurur. • Ekstrakranial yerleşim gösterebilir, V, VII dallarından köken alan nazal kavite paranasal sinüs schwannomları. AKUSTİK-TRİGEMİNAL AKUSTİK SCHWANNOM NF 2 GLOSSOFARİNGEAL GLOSSOFARİNGEAL OPTİK SCHWANNOM NAZAL SCWANNOM ESTESİONÖROBLASTOM • Olfaktor mukoza bazal tabakasından köken alan yavaş seyirli malign, nadir tümördür. • Geç tanı alır, %25 intrakranial uzanım +. • Histolojik olarak diğer tm ayrımı zor olabilir. • BT de homojen boyanan kitle, kemik remodeling olabilir, hiperostozis nadirdir. • MR sinyali heterojen, yoğun kontrastlanır. • Kalsifikasyon içeren, intrakranial sınırında kist içeren sinonazal kitlede ddx de ilk sırada olmalı. Borges et al. EJR 2008 SİNONAZAL TM • %70 SCC, adenoca, adenoid kistik karsinom… • Adenoid kistik karsinomda farklı olarak nörovasküler yayılım sıktır. • Agresif kemik destrüksiyonu, nekroz, kistik alanlar, hemoraji içerebilir. • Kalsifikasyon nadirdir. • Heterojen sinyal özelliğinde, değişken boyanır. KORDOMA • Notokord artığı kökenli yavaş büyüyen lokal agresif malign tümör • 5. Dekadda sık Sinüs, suprasellar, nazofarenks uzanımı olabilir • Osteolitik, kalsifiye kitle. Tipik olarak T2 sinyali yüksektir. • Yoğun kontrastlanır KORDOMA KLİVAL KORDOMA KONDROSARKOM • Yarısı kafa tabanı yerleşimli ve kafa tabanı kitlelerinin %6’sı(genellikle orta fossa) • 4. dekadda sık, destrüktif permeatif kitle, dural invazyon %30, uzak metastaz %10 var. • BT’de destrüktif kalsifiye kitle, MR T2 sinyali yüksek. Yoğun kontrastlanır. • Kordoma ile ayırdedilemeyebilir. KONDROSARKOM KLİVAL KONDROMA Parasellar Chondroma KLİVAL PLAZMOSİTOM NAZOFARENKS CA MAKROADENOM • Fonksiyonel (gençlerde), non-fonksiyonel (yaşlılarda) • Sellar, ekstrasellar • %2-5 dev makroadenom (> 5 cm), kafa tabanı ve sinüsleri invaze edebilir. Genelde lateral ve süperiore, daha az sıklıkla inferiore büyür. • Nadiren pür intraosseöz olabilir MAKROADENOM İNTRAOSSEÖZ ADENOM Borrg EJR 2008 KRANİOFARENGİOM • Faringohypofizeal kanal artığı (Ratke kesesi) benign tümör • Nazofarenks-suprasellar bölgede olabilir. • Genellikle farklı içerikli kistik ağırlıklı, kalsifiye ekstraaksiyal kitle • Nadiren pür sfenoid sinüs içi yerleşimli olabilir. KRANİOFARENGİOM ANEVRİZMA • ICA kavernozal segmenti • Tromboz derecesi ve lüminal patensiye göre görüntüleme bulguları çok değişken • Kavernöz sinüs lateral duvarında bombeleşme, uzun dönemde sfenoid sinüs duvarında remodelling. JUVENİL ANGİOFİBROM • Adolesan erkeklerde görülen benign tümör. • Fibröz doku ve vasküler stromadan oluşur. • Sfenopalatin fossa veya komşuluğundaki nazal kavite posterolateralinden köken alır. • Damarları normal foramen ve fissürlerden takip eder. • Hipervasküler olduğu için tedavi öncesi embolizasyon standart yaklaşım. JUGULAR FORAMEN • Pars Nervoza – Glossofaringeal sinir – İnferior petrozal sinüs • Pars Vascularis – Vagus – Aksesuar sinir – İnternal Jugular ven JUGULAR FORAMEN Tm. • Otoskopide retrotimpanik hipervasküler kitle • Glomus Jugulare (kemodektoma, paraganglioma) en sık • Schwannoma (CN IX-XI) • Menengiom GLOSSOPHARYNGEAL Sch. JUGULAR PARAGANGLİOMA JUGULOTİMPANİK Pgglm. JUGULAR SCHWANNOM PSÖDOTÜMÖRLER • • • • • • Orbital psödotümör Wegener Mukormiköz, Fibröz displazi Ossifying fibroma Rhinoskleroz ENFLAM. PSÖDOTÜMÖR • Orta yaşta en sık orbit, daha sonra tiroid, sinonazal kavite ve kafa tabanında görülür. • Fibrozan mediastinit ve retroperitoneal fibrozis ile ilintilidirler. • Orbital olan genellikle unilateral ve erişkin proptozisinin sık nedeni. Kemik destrüksiyon nadir. Farklı formları var: Myozitik form (en sık), dakrioadenit, nörit, apikal, episkleral ve diffüz formlar. ORBİTAL PSÖDOTÜMÖR RİNOSKLEROZ WEGENER Benign Fibroosseöz Lezyonlar • Fibröz displazi ve ossifying fibrom, histolojik olarak ayırdedilemez. • Etmoid, sfenoid, temporal, frontal kemik sık. • Medüller mesafede ekspansiyon, buzlu cam görünümünden yeni kemik oluşum odaklarına değişen BT görünümü. • Korteks hafif kalın ama intakt. • MR sinyali değişken, ama sinyal intensitesi klinik ve patolojik aktivite ile orantılı olabilir. FİBRÖZ DİSPLAZİ FİBRÖZ DİSPLAZİ OSSİFYİNG FİBROMA Borrg EJR 2008 CEVAPLANMASI GEREKENLER • Tümör rezektabl mı? • Total rezeksiyon için feda edilecek yapılar nelerdir. • En iyi biyopsi yolu nedir • En iyi cerrahi yaklaşım hangisidir RAPORLANMASI GEREKENLER • Kemik invazyon uzanımı • İntrakranial uzanım (dural, leptomeningeal, parankimal). • Nörovasküler tutulum • Orbital invazyon, özellikle orbita apeksi RAPORLANMASI GEREKENLER • Kemik invazyon uzanımı • İntrakranial uzanım (dural, leptomeningeal, parankimal). • Nörovasküler tutulum • Orbital invazyon, özellikle orbita apeksi P