haliç
Transkript
haliç
İSTANBUL İstanbul, tatlı su kenarına kurulmamış iki kıtayı birleştiren tarihi bir şehirdir. Roma, Bizans ve Osmanlı İmparatorluklarına başkentlik yapmıştır. Roma Dönemi Valens (Bozdoğan) Kemeri Roma döneminde İstanbul’un su ihtiyacı kuyulardan, küçük membalardan ve sarnıçlardan sağlanmaktaydı. Şehrin artan su ihtiyacını karşılamak için İmparator Valens, Halkalı’dan Beyazıt’a kadar isale hattıyla su getirmiştir. Bizans Dönemi Yerebatan Sarnıcı Aspor (Çukurbostan) Sarnıcı İstanbul’u almak için gelen ve şehri kuşatan ordular Bizans’ın direncini kırmak için surların dışında bulunan ve şehre giden suları kesmekte ve su yollarını tahrip etmekteydiler. Yaşanan bu durum karşısında suların depolanması için Bizans döneminde 70’den fazla üstü kapalı ve birçok üstü açık sarnıç inşa edilmiştir. 3 Osmanlı Dönemi Su Yapıları Mağlova Kemeri Üsküdar 3.Ahmet Çeşmesi 4 Valide Bendi Su Terazisi - İçme suyunu temin etmek - Kullanılmış suları uzaklaştırmak, - Su kaynaklarını korumak. İSTANBUL İLE İLGİLİ İSTATİSTİKİ BİLGİLER • • • • • • • • • • Hizmet verilen nüfus Toplam hizmet alanı Abone sayısı Su şebeke Uzunluğu Kanal şebeke Uzunluğu Su kaynaklarının verimi Şehre verilen ortalama su Su Depolarının Hacmi Bütçe (2012) Yatırım (2012) :13,6 milyon : 5.461km2 : 5,1 milyon : 17.071 km : 13.788 km : 1 milyar 353 milyon m3/yıl : 2.250.000 m3/gün : 1.435.580 m3 : 3 milyar 281 milyon TL : 1 milyar 475 milyon TL MEMUR 2.488 İŞÇİ 5.075 TOPLAM 7.563 PERSONEL DURUMU İSKİ HİZMET ALANI İSKİ’nin Eski Hizmet Alanı : 1.814 km2 İSKİ’nin Yeni Hizmet Alanı : 5.461 km2 (İstanbul İl Sınırlarının tamamı) İSKİ’nin Yeni Hizmet Alanı : 9.271 km2 (İstanbul İl Sınırlarının Dışındaki Havzalar ile Birlikte) Yeni Hizmet Alanı Yeni Hizmet Alanı Eski Hizmet Alanı 5216 sayılı kanunla 1 İlçe, 14 belde ve 173 köy İSKİ’nin hizmet alanına girmiştir. İÇMESUYU TEMİNİ SU İHTİYACI Yıllar Nüfus (milyon) Yıllık Su İhtiyacı (milyon m3/yıl) Günlük Su İhtiyacı (milyon m3/gün) 1990 6,6 426 1,2 1995 8,4 525 1,4 2000 10,3 615 1,7 2007 12,6 714 1,9 2010 13,3 753 2,1 2020 17,7 1.066 2,9 2030 20,9 1.373 3,8 2040 23,6 1.723 4,7 İstanbul’un gelecekteki nüfus artışına paralel olarak yeni su kaynakları ve içmesuyu tesisleri planlaması yapılarak öncelik sırasına göre devreye alınmaktadır. 10 MEVCUT SU KAYNAKLARI % 65 % 40 Su % 35 Nüfus Su Nüfus % 60 İstanbul’un içmesuyunun hemen hemen tamamına yakını yüzeysel kaynaklardan karşılanmaktadır. Su kaynakları batı’da Kırklareli’ye doğu’da ise Düzce’ye kadar uzanmaktadır. Su kaynaklarının % 60’ı Asya Yakasında, % 40’ı Avrupa Yakasındadır. Nüfusun ise % 35’i Asya Yakasında, % 65’i ise Avrupa Yakasındadır. Su Kaynaklarının Kapasitesi ( milyon m3 / yıl ) 1.353 2012 Toplam Su kaynaklarının kapasitesi 620 milyon m3’den 1 Milyar 353 milyon m3’e yükseltilmiştir. MEVCUT SU KAYNAKLARI Hizmete Giriş Yılı Verim (milyon m3/yıl) 1893 – 1950 15 Terkos Barajı 1883 142 Alibeyköy Barajı 1972 36 Ömerli Barajı 1972 220 Darlık Barajı 1989 97 Büyükçekmece Barajı 1989 100 Yeşilvadi Regülatörü 1992 10 1995-1997 75 Şile Keson Kuyuları 1996 30 Kazandere Barajı 1997 100 Sazlıdere Barajı 1998 55 Pabuçdere Barajı 2000 60 Yeşilçay Regülatörü 2004 145 Melen 2007 268 Tesisin Adı Elmalı I ve II Barajları Istrancalar (Düzdere, Kuzuludere, Büyükdere, Sultanbahçedere,Elmalıdere) Genel Toplam 1.353 ÖMERLİ BARAJI BÜYÜKÇEKMECE GÖLÜ 15 TERKOS GÖLÜ 16 SAZLIDERE BARAJI İSTANBUL İÇME SUYU HAVZALARI KORUMA STRATEJİLERİ İÇMESUYU HAVZALARI KIRKLARELİ TEKİRDAĞ İSTANBUL MELEN İSTANBUL DÜZCE KOCAELİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ HİZMET ALANI İÇMESUYU TEMİN EDİLEN HAVZA ALANLARI = 5453 km2 = 6.354 km2 PLANLAMA İLKELERİ Orman H.Sınırı 2.000 m Mutlak Tarım Arazileri 1.000 m 300 m Köy Yerleşmesi Orta Kısa Göl Mutlak Uzun Mesafe ÖNCEKİ SONRAKİ ÖMERLİ HAVZASI KAMULAŞTIRMA VE AĞAÇLANDIRMA FAALİYETLERİ Kamulaştırılan Alanlar Toplamı : 10.228.000 m2 * * 2011 sonu itibariyle Kamulaştırma Maliyeti : 393.000.000 TL ARITMA TESİSLERİ ARASI ENTERKONNEKTE SİSTEMİ Kağıthane Arıtma Çubuklu Esenyurt Depo İkitelli Arıtma Kavacık Çekmeköy Elmalı Arıtma B.Çekmece Arıtma Ömerli Arıtma Arıtma tesisleri arasında yapılan enterkonnekte sistem ile kuraklık döneminde su ihtiyacı olan bölgeler diğer arıtma tesislerinden beslenmiştir. SU ARITMA TESİSLERİNİN KAPASİTESİ 3.675.600 m3/g 2012 Toplam Su arıtma tesislerinin kapasitesi günlük 1 milyon m3’den 3,7 milyon m3’e yükseltilmiştir. YILLARA GÖRE İSTANBUL’A VERİLEN TEMİZSU MİKTARI Sütun2, 2011, 824 Sütun2, 2010, 778 milyon m3 Sütun2, 2006, 732 Sütun2, Sütun2, 718 2009, 724 Sütun2, 2007, 714 2008, Sütun2, 709 2005, 698 Sütun2, Sütun2, 2003, 692 2004, Sütun2, 2002, 669 Sütun2, 2001, 639 Sütun2, 2000, 615 İÇMESUYU ARITMA TESİSİNİN YERLERİ Tekirdağ KARADENİZ Taşoluk İkitelli B.Çekmece Kağıthane Elmalı Ömerli MARMARA İçmesuyu Arıtma Tesisi Kocaeli ÖMERLİ İÇMESUYU ARITMA TESİSİ 30 KAĞITHANE İÇMESUYU ARITMA TESİSİ BÜYÜKÇEKMECE İÇMESUYU ARITMA TESİSİ İSALE HATLARI UZUNLUĞU (KM) 1.824 km 2012 Toplam 18 yıl içinde döşenen isale hattı uzunluğu 385 km’den 1.824 km’ye çıkarılmıştır. SU KALİTE RAPORU 2011 ATIKSULARIN TOPLANMASI, ARITILMASI VE UZAKLAŞTIRILMASI ATIKSU ARITMA TESİSİNİN YERLERİ Tekirdağ KARADENİZ Terkos Kilyos Şile Kumbaba Ağva Paşabahçe Çanta Baltalimanı Silivri Küçüksu Selimpaşa Bahçeşehir Üsküdar B.Çekmece Paşaköy Ambarlı Ataköy K.Çekmece Yenikapı Kadıköy Biten Devam Eden Kocaeli MARMARA Tuzla Planlanan Doğu, 2010, 2,725 Doğu, 2011, 2,939 Doğu, 2009, 2,404 Doğu, 2008, 2,182 Doğu, 2007, 1,984 Doğu, 2006, 2,085 Doğu, 2005, 1,953 Doğu, 2004, 1,755 Doğu, 2003, 1,370 Doğu, 2002, 942 Doğu, 2001, 865 Doğu, 2000, 790 Doğu, 1999, 627 Doğu, 1998, 556 Doğu, 1997, 370 Doğu, 1996, 214 Doğu, 1995, 211 Doğu, 1994, 208 Doğu, 1993, 192 bin m3/gün YILLARA GÖRE GÜNLÜK ARITILAN ATIKSU MİKTARI PAŞABAHÇE KÜÇÜKSU Arıtma Tesisleri AVRUPA ATIKSU HAVZASI Mevcut Arıtma Devam Eden Arıtma Planlanan Arıtma TUZLA BİYOLOJİK ARITMA TESİSİ 2.ÜNİTE İnşa Edilen 2.Kademe Toplam Kapasite 250.000 m3/gün Tuzla Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi 150.000 m³/gün kapasitesi ile hizmet vermektedir. Ancak, gelen atıksu miktarının artması nedeniyle kapasitesinin arttırılması ihtiyacı hasıl olmuştur. 100.000 m³/gün kapasitelik yeni ünite ilavesiyle tesis kapasitesi 250.00 m³/gün’e çıkarılmıştır. KADIKÖY ÖN ARITMA TESİSİ KAPASİTE : 833.000 m3/g 41 KÜÇÜKSU ÖN ARITMA TESİSİ KAPASİTE : 654.000 m3/g Mevcut Kapasite 100.000 m3/gün İlave Kapasite 100.000 m3/gün Toplam Kapasite 200.000 m3/gün PAŞAKÖY 2. KADEME İLERİ BİYOLOJİK ATIKSU TESİSİ KAPASİTE : 200.000 m3/g PAŞABAHÇE ÖN ARITMA TESİSİ VE DENİZ DEŞARJI Kapasite : 572.000 m3/g Hizmet Verilecek Nüfus: 2.228.000 kişi Paşabahçe Atıksu Ön Arıtma Tesisi Çavuşbası’dan Elmalı Barajı’na ve Beykoz bölgesinden de İstanbul Boğazı’na akan atıksular kontrol altına almaktadır. BALTALİMANI ARITMA TESİSİ KAPASİTE : 625.000 m3/g 45 KÜÇÜKÇEKMECE ATIKSU ARITMA TESİSİ KAPASİTE : 354.000 m3/g ATAKÖY İLERİ BİYOLOJİK ATIKSU ARITMA TESİSİ KAPASİTE : 400.000 m3/g Ataköy’ün içinden geçen Tavukçudere ve İstanbul’un giriş kapılarından birisi olan Atatürk Havalimanının hemen yanından akan Ayamama Deresi ve bu derelerin kolları vasıtasıyla Marmara denizine kontrolsüz olarak akan atıksular ciddi şekilde kirliliğe sebebiyet vermekte iken; 2010 yılında hizmete alınan bu tesisle Marmara Denizinin kirlenmesi önlenmektedir. AMBARLI İLERİ BİYOLOJİK ARITMA TESİSİ (İNŞAA EDİLİYOR) KAPASİTE : 400.000 m3/g Avcılar, Esenyurt, Gürpınar, Kıraç, Yakuplu, Beylikdüzü bölgelerinde toplanarak Haramidere vasıtasıyla Marmara Denizini kirleten atıksular kollektörlerle toplanarak Ambarlı ileri biyolojik atıksu arıtma tesisine iletilecek. Tesisin hizmete alınmasıyla Sazlıdere Havzası, Ambarlı Sahilleri ve Küçükçekmece Gölü atıksu tehdidinden kurtulacak. GERİ KAZANIM PAŞAKÖY 2.KADEME İLERİ BİYOLOJİK ATIKSU ARITMA TESİSİ (DEZENFEKSİYON) Giriş Suyu Çıkış Suyu Tesise Gelen Atıksuyu Dezenfeksiyon Ünitesinden Geçtikten Sonraki Görünümü Tesiste yapılan dezenfeksiyon ünitesi ile 100.000 m3/gün’lük su geri kazanılarak bahçe sulamalarında, parklar, rekreasyon alanları gibi yerlerde kullanılabilecektir. Ger kazanılan suyun Tuzla, Pendik, Kartal ve Maltepe İlçeleri’nin sahil bandındaki yeşil alanlarının sulanması sağlayacak şebeke hatları 2012 yılında işletmeye alınması hedeflenmektedir. PAŞAKÖY 2.KADEME İLERİ BİYOLOJİK ATIKSU ARITMA TESİSİ (DEZENFEKSİYON) Paşaköy Arıtma Tesisi'nde tekrar kullanılabilir hale getirilen su ile doldurulan bir akvaryumda, Ömerli Barajı'ndan alınan balıklar yaşıyor. ATAKÖY İLERİ BİYOLOJİK ATIKSU ARITMA TESİSİ (KOJENERASYON ÜNİTESİ) Tesisin ve kurutma ünitesi termal enerji ihtiyacının karşılanması için 2 adet 4,6 MW kapasiteli kojenerasyon ünitesi kurulmuştur. Çamur Çürütme Tanklarında oluşan biogaz kojenerasyon ünitesinde ısı ve elektrik enerjisine dönüştürülecek ve bu enerji tesiste kullanılacaktır. HALİÇ Haliç, Avrupa kıtasında ve Boğaz’ın güney girişinde Sarayburnu mevkiinden başlayıp Kağıthane ve Alibey Derelerine kadar uzanan yaklaşık 7,5 km. uzunluğunda bir deniz parçasıdır. Geçmişten Günümüze Haliç Haliç antik çağdan beri Altın Boynuz (Golden Horn) olarak adlandırılmaktadır. Tarihte Haliç’in Kirliliğe Karşı Korunması Bizans devrinde, Haliç’in dere ve yamaçlardan gelen teressubat ve evsel atıklarla dolduğu ve kirlenmekte olduğuna ve bunları önlemek için tedbirler alındığı bilinmektedir. Haliç’in Kirlenmesi İstanbul halkının yaşam ve mesire yeri olan Haliç, şehir planlamasının yanlış yapılmasıyla 1950’li yıllarda sanayi bölgesi ilan edilmiştir. Haliç’in sanayi bölgesi ilan edilmesiyle fabrikalara işgücü çalışana ev gerekiyordu. Altyapı planlaması olmaksızın kurulan her yeni ev açılan her yeni fabrika kirlilik üretiyor ve Haliç’i öldürüyordu. 1985 yılına gelindiğinde Haliç çevresinde 700 civarında sanayi tesisi ve 2000’den fazla iş yeri bulunmaktaydı. Haliç’in Kirlenmesi Hızla kirlenen Haliç’in kirlilikten ve pis kokulardan yanına yaklaşılmıyordu. Haliç’in Kirlenmesi Altın Boynuz, kısa sürede sanayileşmeden nasibini alarak hızla kirleniyordu. HALİÇ’İN KURTARILMASI İÇİN YAPILAN ÇALIŞMALAR • Haliç kıyısındaki sanayi tesislerinin faaliyetlerine son verildi, • Haliç’e gelen atıksuların arıtma tesislerine iletilmesi, • Haliç’te zaman içinde birikmiş olan çamurun taranarak uygun bir alana toplanması, • Haliç ve çevresinin yeniden düzenlenmesi. GÜNEY HALİÇ’DE YAPILAN ÇALIŞMALAR Cebeci – Yaylaköy Atıksu Tüneli Küçükköy Deresi Dere Islahı Yenikapı – Küçükköy Atıksu Tüneli Yenikapı Atıksu Arıtma Tesisi Zeytinburnu Terfi Merkezi 60 60 KUZEY HALİÇ’DE YAPILAN ÇALIŞMALAR Baltalimanı Ön Arıtma Tesisi 61 61 Haliç Çamur Tarama Çalışmaları Haliç’de bulunan 5 milyon m3 çamur Alibeyköy’de bulunan bir taşocağına çamur tarama gemisi ile taranarak Haliç – Alibeyköy arasına döşenen boru hattı ile taşınmıştır. Taşocağında dibe çöken çamurun suyu tekrar Haliç’e alınmıştır. Dolgu alanı barajı Dolgu alanı barajı üzerine yapılan spor alanları Haliç’in Temizlik Öncesi ve Sonrası Durumu Temizlik Öncesi Temizlik Sonrası Haliç’in Önceki ve Sonraki Hali Haliç’in Önceki ve Sonraki Hali Önceki Sonraki HALİÇ’İN PIERRE LOTI’DEN GÖRÜNÜMÜ 67 DENİZ SUYU AKTARILMASININ DOĞAL HAYATA ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI ( Sarıyer Çayırbaşı- Ağazağa Tüneline ait İstanbul Üniversitesi Aralık 2005 Raporu) MEVCUT İNŞAATI DEVAM EDEN MEVCUT DERE Haliçte 3 adet noktada (H1,H2,H3 İstasyonları) 2000 yılından itibaren; - tuzluluk - çözülmüş oksijen - sıcaklık ve canlı türü ölçümleri rutin olarak yapılmaktadır SARIYER S1 istasyonu (0,5m) : - Sıcaklık : 110 - Tuzluluk : 16.65 - Çözünmüş Oksijen : 8.69 Çayırbaşı İstasyonunda çözünmüş oksijen değeri Haliç’ e oranla daha yüksek, tuzluluk ise Haliç istasyonları ile uyumlu olduğu gözlenmiştir. (İÜ 2005) ÇAYIRBAŞI TARABYA İstanbul Boğazının Suyu Haliç’e Can Verecek İstanbul Boğazından alınan (Sarıyer Çayırbaşı) deniz suyu 5 km’lik tünel ile Kağıthane Deresine verilerek Haliç’e ulaştırılacaktır. Tünelin kazısı bitmiş olup 2012 yılı içerisinde hizmete alınacaktır. Bu tünelin tamamlanmasıyla Haliç’teki çözünmüş oksijen miktarını artırarak Haliç suyunun yenilenmesi ve biyolojik çeşitliliğin artması sağlanacaktır. Boğazdan Haliç’e Denizsuyu Aktarma Tüneli Sarıyer Çayırbaşı İnşa Edilen Tünel (5 km) Ayzağa Terfi Merkezi İstanbul Boğazı Kağıthane Deresi Deniz Suyu Aktarma Tüneli Şematik Boy Kesiti Debi : 10.800 m3/sa Pompa basma yüksekliği : 23 m MEVCUT İNŞAATI DEVAM EDEN MEVCUT DERE ÇÖZÜNMÜŞ OKSİJEN ÖLÇÜMÜ ÇALIŞMALARI Haliç’e dökülen Alibeyköy ve Kağıthane Dereleri ile bu derelerin kolları hafta sonları da dahil olmak üzere düzenli olarak kontrol edilmektedir. Alibeyköy ile Kâğıthane Dereleri üzerinde ve bu derelerin Haliç’ e döküldüğü bölgelerde haftanın 5 (beş) günü 8 (sekiz) noktada, haftanın bir günü 21 (yirmi bir) noktada, haftanın 3 günü de ölçüm yapılan 21 (yirmi bir) noktadan farklı olmak üzere 15 (onbeş) noktada düzenli olarak sudaki çözünmüş oksijen ölçümlerine devam edilmektedir. HALİÇ’TE ÇÖZÜNMÜŞ OKSİJEN ÖLÇÜMÜ YAPILAN NOKTALAR K2 : Kağıthane Deresi Sünnet Köprüsü Sağ Taraf ( Kağıthane yönü ) K1 : Kağıthane Deresi Sünnet Köprüsü Sol Taraf ( Haliç yönü ) KH1 : Haliç A1 Su Alma Yapısı (Sünnet Köprüsü Yanı) Beton İskele Üzeri KH2 : Haliç Miniatürk Önü A2 A1 AH1 AH2 : Alibeyköy Deresi Fil Köprüsü : Alibeyköy Köprüsü Üzeri : Eyüp Tansaş Karşısı Park İçi : Miniatürk Karşısı Park Bahçeler Müdürlüğü İçi ÇÖZÜNMÜŞ OKSİJEN ÖLÇÜMÜ YILLIK ORTALAMALARI Su Kalitesi Çözünmüş Oksijen ( Ç.O.) Değeri Aralığı 1. Sınıf Su 8 mg O2/L < Ç.O 2. Sınıf Su 6 mg O2/L < Ç.O < 8 mg O2/L 3. Sınıf Su 3 mg O2/L < Ç.O < 6 mg O2/L 4. Sınıf Su Ç.O < 6 mg O2/L GERİ KAZANIM İSTANBUL SAHİLLERİ, HALİÇ VE HALİÇİ BESLEYEN DERELERDE TESPİT VE KONTROL ÇALIŞMALARI İstanbul sahillerine, Haliç’e ve Haliç’i besleyen derelere gelen veya gelebilecek olan evsel ve endüstriyel atıksu kirliliklerinin izlenmesi, kontrolü, tespiti ve giderilmesine yönelik ilgili birimlerle koordinasyon sağlanmaktadır. Bulgar Kilisesi karşısındaki hatta tespit edilen atıksu deşarjı sorunu ilgili birimlerle koordine sağlanarak giderilmiştir. ÖNCEKİ HALİ SONRAKİ HALİ TEŞEKKÜR EDERİZ İSKİ 2012