353 PDF - Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı
Transkript
353 PDF - Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı
Türk Gençliği Sevgili Okuyucular, 30 Nisan Cumartesi günü Vakfımız Gençlik Kolları Süleymaniye Kürsüsü’nde “Türk Gençliği ve Milli Meseleler” başlığı altında üniversite olaylarını değerlendirdiler. Gençlerimizi dinledikçe, onların bakış açılarını ve yorumlarını gördükçe kendileriyle bir kez daha gurur duyduk. Yine Nisan ayı içinde Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Türk Dünyası Topluluğunun vakfımızı Türk Dünyasının en etkin sivil toplum kuruluşu ödülüne layık görmesi vesileyle yaptığımız ziyarette de Türk Dünyası sevdalısı gençlerimizle görüşme, tanışma, beraber vakit geçirme imkanını bulduk. Böyle gençlerimizin varlığını gördükçe Hocamızın eserlerinin yaşadığını ve yaşayacağını görmekte ve hocamızın şu sözlerini hatırlamaktayız: “Bizim gençlerden başka tutunacak hiçbir dalımız yoktur.” Sevgili Okuyucular, On gün arayla çok önemli iki bayramı kutladık. İlk kutladığımız 23 Nisan egemenliğin kayıtsız şartsız millete ait olduğunu, 3 Mayıs ise bu egemen milletin Türk Milleti olduğunu bizlere işaret etmektedir. Maalesef sömürgecilerin oyunlarına alet olmamızın sonucu bugün millilikten ne kadar uzaklaştığımız, teslimiyetçi politikaların esiri olduğumuz ve bu bayramların gereklerini yerine getirmeye ne kadar ihtiyaç duyduğumuz ortadadır. Bugün için yeniden başarmamız gereken ise egemenliğin ve dolayısıyla yönetimin kayıtsız şartsız Türklere ait olduğu gerçeğinin tekrar hayata geçirilmesinden ibarettir. Tanrı Türkü Korusun. Közhan Yazgan İnsanın kalemi, Türkiye’nin ve Irak’ın içinde bulunduğu şartların dışına çıkmıyor. Görüldü ki insanlık, Allah’ın yarattığı en kâmil yaratıklar olarak, hakka, adalete, insafa hâlâ kavuşamadı. Güçlünün, hem ülke içinde, hem ülkeler arasında, bizatihi kendisinin hakkı, adaleti ve hatta insanlığı temsil ettiği; kurulmuş düzenlerin, yapılmış anlaşmaların, konulmuş kaidelerin, mevcut kanunların, kendisine yaramadığı sürece, hiçbir mana ifade etmediği çok iyi anlaşılmıştır. Bu durumda, Birleşmiş Milletlerden, Avrupa Birliği’nden, ABD’den, şu veya bu milletlerarası kuruluştan, özellikle Türkiye için, âdil, insaflı, objektif, namuslu bir karar beklemek boştur. Kendi göbeğimizi kendimizin kesmesi gerekmektedir. Bunun için de siyasî, askerî, teknolojik, iktisadî ve her açıdan kendimize çeki düzen vermemiz şarttır. Amerika-İngiliz ortaklığının Irak’a başlattığı vahşi ve korkunç saldırı, insan haklarının da, insanlık idealinin de, bir hiç olduğunu göstermiştir. Globalleşme, küreselleşme, liberalleşme söylemleri hep sömürmenin, soymanın kılıfı olarak kullanılacaktır. Tanrı Türk’ü Korusun. Prof. Dr. Turan Yazgan Levent, 27 Mart 2003 TARİH MAYIS 2016 1 İÇİNDEKİLER 1 Sevgili Okuyucular Türk Gençliği Közhan Yazgan Türk Dünyası İle İlgili Çalışmalarımız Eski Türk Tarihinin Mekânı Üzerine / 2 Bozkır Yrd. Doç. Dr. Kürşat Yıldırım 19 Kurucu Başkan Prof. Dr. Turan Yazgan Teknik Yönetim ve Tasarım Emel Gökay Sahibi Közhan Yazgan Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı adına Tasarım - Fotoğraf İşleme Gökhan Kaya Sayı / Cilt 353 / 59 Kapak Konusu İstanbul’un Fethi 2 11 Kapak Fotoğrafı Mustafa Aydemir Harbiye Askeri Müzesi Genel Yayın Yöneticisi Yrd. Doç. Dr. İbrahim Akış TARİH MAYIS 2016 TDAV Terör ve Şiddet Sonrası Güneydoğu İçin Kalkınma Önerileri /1 Prof. Dr. Orhan Türkdoğan TÜRK DÜNYASI TARİH KÜLTÜR DERGİSİ Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı’nın Aylık Yayın Organıdır. Yerel Aylık Süreli ve Hakemli Yayındır. Her Ayın 1’inde çıkar. Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Saadet Pınar Yıldırım 4 Kapak Tasarımı Emel Gökay Güncel Fotoğraflar M. Kemal Sallı İdare Merkezi Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Kemalpaşa Mah. Bukalidede Sok. Nu: 4 Saraçhane 34134 Fatih - İstanbul İletişim Gülşah Kaya Telefon : (0212) 511 10 06 Belgegeçer : (0212) 520 53 63 e-posta : tdav@turan.org Etnik Tuzağın Perde Arkası Prof. Dr. Mustafa E. Erkal 26 Tataristan Özerk Türk Cumhuriyeti / 2 İdil Bulgar Türk Devleti Antik Kentine Yolculuk Prof. Dr. Orhan Gedikli 33 Halk Bilimi Bağlamında Kırgız Mutfak Kültüründe ‘Supara’ Kavramı Dr. Shurubu Kayhan Dr. Mustafa Aksoy 38 Türkçülüğün Pratik ve Fikrî Olarak Gelişimi Dr. Muhsin Kadıoğlu 42 İnternet Adresi www.turan.org.tr Fiyatı Sayısı 7,5 TL Abonelik Bedeli Yurtiçi : 90 TL Öğrenciler için : 75 TL Yurtdışı: 80 USD veya 65 Euro Banka Hesap Numaraları Vakıfbank İstanbul Fatih Şb: TR76 0001 5001 5800 7287 8397 25 İş Bankası İstanbul Aksaray Şb: TR09 0006 4000 0011 0021 1928 92 Posta Çeki Hesap Numarası İstanbul Aksaray PTT Şubesi 141720 Posta Adresi 34134 Aksaray - Fatih İstanbul İnternet üzerinden bütün yayınlarımızı kredi kartıyla satın alabilirsiniz. Basıldığı Yer Aktif Matbaa ve Reklam Hiz. San. Tic. Ltd. Şti. Halkalı Cad. No: 245 Sefaköy / İstanbul Telefon: (0212) 698 93 54 Dergimiz Milli Eğitim Bakanlığı Talim - Terbiye Kurulu’nca eğitim ve öğretim açısından öğretmenlere tavsiye edilmiştir. (8 Mart 1995 tarih ve B.08.0.TTK.0.0 1.04/611.7/0946 nolu karar) Türk Dil Bayramının 739. Yılı Prof. Dr. M. Metin Karaörs 46 Unutulan Tarih / Değiştirilen Adlar - 44 Kurtuluşa Giden Yol: 19 Mayıs 1919 Yrd. Doç. Dr. Gökmen Kılıçoğlu 48 Gelincik | Kara Su | Krasnodar Prof. Dr. Minehanım Tekleli 51 Türk Eczacılar Birliği Kuruluşu 60. Yıl (1956-2016) Prof. Dr. Bayhan Çubukçu Şehadetinin 65. Yıldönümü Münasebetiyle Moğol Kaynaklarında: Osman Batur Punsagin Şagdarsurın Tercüme: Hızırbek Gayretullah 53 İstanbul’un Tarihi ve Fethi Padişah III. Osman’ın, III. Mustafa’nın ve III. Selim’in Konstantiniye Yerine İstanbul İçin İslambol Denilmesine İlişkin Fermanları Necdet Bayraktaroğlu Karadeniz’de Bir Türk Şehri Büyük Türk Bilgini Yusuf Has Hacib’in Kutadgu Bilig Eserinde İleri Sürdüğü Adalet Anlayışı Prof. Dr. S. Mahmut Kaşgarlı Ata Terzibaşı’nın Ardından Dr. Cüneyt Mengü Yayın Kurulu ve Hakem Heyeti Temsilcilerimiz Prof. Dr. Orhan Türkdoğan Prof. Dr. Nevzat Atlığ Prof. Dr. Mustafa Erkal Prof. Dr. Ramazan Taşdurmaz Prof. Dr. Gülçin Çandarlıoğlu Prof. Dr. Necdet Öztürk Prof. Dr. İlhan Şahin Prof. Dr. Feridun Emecen Prof. Dr. Metin Karaörs Prof. Dr. Zekeriya Kitapçı Prof. Dr. Salih Aynural Prof. Dr. Recai Coşkun Prof. Dr. İsmail Yakıt Prof. Dr. Metin Özkul Prof. Dr. Musa Taşdelen Prof. Dr. Mümin Ertürk Doç. Dr. Şükran Akgül Yrd. Doç. Dr. Ergünöz Akçora Yrd. Doç. Dr. İbrahim Akış Ergünöz Akçora Bingöl 0505 382 78 49 Belgegeçer: 0426 215 08 77 Yavuz Gürler Ankara 0532 471 95 88 Prof. Dr. Mithat Kerim Arslan Trabzon 0532 616 85 22 57 59 61 64 Mazlum Deniz Gebze / Kocaeli 0533 367 18 24 Yüksel Yüksel Maslak / İstanbul 0505 374 84 04 Yrd. Doç. Dr. Murat Çelikdemir Gaziantep 0505 624 56 70 0532 726 99 70 TÜRDAV Bağcılar (0212) 446 08 08 Ali Osman Yayla DNA Haber Almanya / Duisburg 0163 311 60 38 Isis Ltd. Şti. Beylerbeyi / İstanbul Yazmacı Emine Sok. No: 4/A Çağatay Koçar Adana 0505 926 50 84 İdeal Kültür Yayıncılık Reklam ve Org. San. Tic. Ltd. Şti. İstanbul (0212) 528 85 41 Leges Yazılım Yayıncılık Ticaret Limited Şirketi İstanbul (0212) 547 60 80 Sinan Yurtkulu İstanbul 0535 658 82 01 Ali Yıldız Sinop 0505 372 78 55 TARİH MAYIS 2016 3 FAALİYETLERİMİZ Türk Dünyası İle İlgili Çalışmalarımız Fotoğraf: 1 İKTİSAT VE GİRİŞİMCİLİK ÜNİVERSİTESİ TÜRK DÜNYASI KIRGIZ-TÜRK PROF. DR. TURAN YAZGAN SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ Celalabad / KIRGIZİSTAN * İktisat ve Girişimcilik Üniversitesi Tanıtım Günleri kapsamında “Açık Eşikler” etkinliği düzenlendi. Üniversitemiz bünyesindeki Enstütü ve Fakültelerin tanıtıldığı Açık Eşik gününde, fakültelerimizde öğrenim görmeye istekli öğrencileri bilgilendirdik. Konuk lise öğrencileri için düzenlenen mini konser programında, Türk Dünyası Araştırmaları ve Kültür Merkezi bünyesinde faaliyet gösteren folklor ekiplerinin dans Fotoğraf: 2 gösterileri büyük beğeni topladı. (Fotoğraf: 1-2) * Aksamadan devam etmekte olan eğitim öğretim faaliyetlerimizin yanısıra devam eden akademik etkinliklerimiz çerçevesinde, üniversitemiz bünyesinde düzenlenen “Sosyal ve Ekonomik Problemlere Gençlerin Bakış Açısı” konulu uluslararası öğrenci sempozyumuna Kırgızistan’ın çeşitli üniversitelerinden, Kazakistan’dan ve Hindistan’dan öğrenciler katıldı. Sempozyumun gerçekleşmesinde emeği geçen hocalarımızı ve öğrencilerimizi tebrik ediyoruz. (Fotoğraf: 3) * 2016-2017 eğitim öğretim dönemine yeni öğrenci kabulleri Fotoğraf: 3 4 TARİH MAYIS 2016 çerçevesinde Celalabat ve çevre bölgelerdeki okullar ziyaret edilerek enstitümüz ve fakültelerimizin tanıtımı ve kabul sınavları yapıldı. Sınavda başarılı olan öğrenciler fakültemizde okumaya hak kazanacaklardır. * Rektörümüz Kantörö Şaripoviç Toktomamatov, Oş Eyaleti Ak Sakalları tarafından “Yurt Atası” seçildi. Ödülü, Üniversite Senato Salonu’nda Oş’tan gelen heyet tarafından takdim edildi. (Fotoğraf: 4) Rektörümüz Şaripoviç, Erkin-Too gazetesi tarafından da yılın rektörü seçilmiştir. Kıymetli rektörümüzü kutluyor, sağlık ve başarı dileklerimizi sunuyoruz. (Fotoğraf 5) Fotoğraf: 4 Fotoğraf: 5 FAALİYETLERİMİZ Fotoğraf: 7 Fotoğraf: 6 AZERBAYCAN DEVLET İKTİSAT ÜNİVERSİTESİ TÜRK DÜNYASI BAKÜ İŞLETME FAKÜLTESİ Bakü / AZERBAYCAN * Fakültemizde eğitim öğretim dekanımız Sayın Ferruh Tuzcuoğlu idaresindeki kıymetli hocalarımızın üstün gayretleri ile devam etmektedir. Yapılan vize sınavlarını başarı ile tamamlayan öğrencilerimiz finallere hazırlanmaya başladılar. * Kıymetli hocalarımızdan Doç. Dr. Geray Musaoğlu, Maliye Fakültesi’ne dekan olarak atanmıştır. Hocamızı tebrik ediyor, başarılarının devamını diliyoruz. (Fotoğraf: 6) Dekanımız Sayın Doç. Dr. Ferruh Tuzcuoğlu başkanlığında yapılan bölüm toplantısında, kıymetli hocamız Doç. Dr. Fariz Ahmadoğlu beş yıl süreli Bölüm Başkanlığına oy çokluğu ile seçildi. Kıymetli hocamızı tebrik ediyor, başarılarının devamını diliyoruz. (Fotoğraf: 7) * Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi’nden Prof. Dr. Mehmet Yeşiltaş, turizmin dünyada ve Türkiye’de gelişimi, turizm teşvik kanunları, sürdürülebilir turizm, siyasal faktörlerin turizme etkisi, Azerbaycan’ın turizm potansiyeli konularına açıklık getiren soru cevaplı bir konferans verdi. Öğrencilerimizin için büyük katkısı olan bu konferans dolayısıyla kıymetli hocamıza teşekkürlerimizi sunuyoruz. (Fotoğraf: 8) hitlerimiz için, tüm öğrencilerimizin ve öğretmenlerimizin katılımı ile Bayrak Meydanı’na (yaklaşık on kilometre) yürüyüş düzenledik. (Fotoğraf: 9) TÜRK DÜNYASI BAKÜ ATATÜRK LİSESİ Lisemizde eğitim öğretim başarılı bir şekilde devam ediyor. * Can Azerbaycanımızın kahraman ordusu 02-05 Nisan tarihleri arasında İşgalci Ermenistan’a karşı taarruza geçti. Taarruz sonunda çok önemli stratejik noktalar Azerbaycan’ın eline geçti. 93 Şehit, sadece topraklarımızın bir kısmını geri almadı. Azerbaycan Türkü’nün tekrar ayağa kalkmasını, tekrar birbiriyle kenetlenmesini sağladı. 2 Nisan 2016 tarihinden sonra, Azerbaycan’da “Hiçbir Şey Eskisi Gibi Olmayacak.” 4. sınıf öğrencilerimizden Tayfun ve Onur’un babası Tebriz Musazade de bu taarruzda şehadet şerbetini içti. Şehidimize Allah’tan rahmet diliyor, Tayfun ve Onur’u emanetimiz kabul ediyoruz. Türk Dünyası Bakü Atatürk Lisesi olarak, tüm şe- Fotoğraf: 8 Fotoğraf: 10 * 15 Nisan 2016 günü lisemizin konferans salonunda velimiz olan Şehit Pilot Albay Tebriz Musazade ve tüm şehitlerimiz için düzenlenen Program şehitlerimiz için saygı duruşu ve Azerbaycan/Türkiye milli marşlarının okunması ile başladı. (Fotoğraf: 10) Şehidimizin ailesi, silah arkadaşları, Azerbaycan Hava Kuvvvetleri Komutan Yardımcısı Albay Elşad Penahoğlu, Azerbaycan Hava Kuvvetleri Komutan Danışmanı Alb. İbrahim Baytekin, Pilot Yüz- Fotoğraf: 9 TARİH MAYIS 2016 5 FAALİYETLERİMİZ Alb. Elşad Penahov Alb. İbrahim Baytekin başı Rövşen Verdioğlu, Pilot Yüzbaşı Ziya Alioğlu, şehidimizin yol arkadaşı Mehdi Devecioğlu, Türk Dünyası İşletme Fakültesi dekanımız Doç. Dr. Ferruh Tuzcuoğlu, Öğr. Gör. Neriman Hanahmedoğlu, basın mensupları, öğretmenlerimiz, öğrencilerimiz ve velilerimizin katılımı ile gerçekleşen programda yakınları şehidimizle ilgili anılarını anlattılar. Öğrencilerimizden Leman Sadıkzade Silahlan, Zeynep Memmed Asker Eşi Olmak, Nuray Alisoy Ben Bir Şehit Öğluyum şiirlerini okudular (Fotoğraf:11). * 31 Mart 1918 günü, Ermeniler Bakü, Şamahı, Guba, Kürdemir, Salyan ve Lenkeran şehirlerinde büyük soykırımlar yapmıştır. Bir gün içerisinde Bakü’de 12 bin (bazı kaynaklara göre bu sayı 25.00), Şamahı’da 7 bin Türk öldürülmüş ve bu katliamlar Nuri Paşa komutasındaki Kafkasya İslam Ordusu’nun duruma el koyduğu Eylül ayına kadar bütün hızıyla devam etmiştir. Bu katliamlar sırasında toplam 50 bin Azerbaycan Türkü öldürülmüş, Kafkasya İslam Ordusu ise 1.100 asker ve 30 subay şehit vermiştir. 31 Mart, Azerbaycan Türkleri’nin Soykırım Günü olarak anılmaktadır. Bu vesileyle düzenlemiş olduğumuz proğramda, tarih öğretmenimiz Elmas Hesanlı “Ta- Pilot Yzb. Ziya Aliyev rih Boyunca Ermeni Zulmü” başlığı birlikte katıldık. Folklor ekibimiz altında bir konferans verdi. Müdü- milli kıyafetleriyle Azerbaycan Halk oyunlarından örnekler sundu rümüz; Ali Devrim kapanış ko(Fotoğraf: 12). Öğrencilenuşmasında; “Ermeni zulmü rimizden Seyyid Muhamve katliamlarını hiçbir zamed Aslan’ın okuduğu man unutmayalım, tek bir “Azerbaycan Bayrağına” karış toprağımızın düşşiiri coşku yarattı (Fotoğman elinde kalmaması raf: 13). Etkinlikte okul için mücadele edelim. Bu müdürümüz Ali Devrim, mücadele sadece askeri katılımcılara “Ben Turan alanda yapılan mücadele Yazgan” kitabı ile Türk Dündeğildir. Her Türk işini en iyi yaparsa mücadeleye kat- Fotoğraf: 13 yası Tarih ve Kültür Dergisi’ni tanıtarak hediye etti (Fotoğraf: kı sunmuş olur, bu görev siz 14). gençlerindir.” dedi. * Türk Konseyi ile ortaklaşa * 22 Nisan Günü Zorge Parkında, Azerbaycan Medeniyet ve Turizm olarak düzenlediğimiz “Türk DünBakanlığı, Azerbaycan Tahsil Na- yasında Gelecek Perspektifleri” zırlığı, Yunus Emre Enstitüsü gibi konulu konferansa Milli İlimler birçok kamu ve özel kuruluşların Enstitüsü’nden Prof. Ahmet Gaşedesteklediği, birçok yazar ve sanat- moğlu, Prof. Dr. Dünyamalı Velioğlu, çının katıldığı “Okuma Günü-Ge- Tarih Enstitüsü’nden Prof. Dr. Hacı lin Beraber Okuyalım” etkinliğine Hasanoğlu, İktisat Enstitüsü’nden lisemiz öğretmen ve öğrencileriyle Prof. Dr. Agil Eyvazoğlu, Yunus Emre Enstitüsü Müdürü İbrahim Yıldırım, Tömer Müdürü İdris Göbetoğlu, Çağdaş Gelişme Birliği Başkanı Mübariz Göğüşlü, Gençlik Temsilcisi Asım Velioğlu başta olmak üzere, seçkin bir davetli topluluğu katıldı (Fotoğraf: 15). * Lisemizin sosyal faaliyetleri Azerbaycan basınında geniş yer Fotoğraf: 14 buldu. Olaylar gazetesinin köşe ya- Fotoğraf: 11 Fotoğraf: 12 6 TARİH MAYIS 2016 Mehdi Devecioğlu FAALİYETLERİMİZ Prof. Dr. Ahmet Gaşemoğlu Prof. Dr. Dünyamalı Velioğlu Prof. Dr. Agil Eyvazoğlu Mübariz Göğüşlü Fotoğraf: 15 zarlarından Süleyman İsmailbeyli “Türk Dünyası’nın Sevdalısı Turan Yazgan’ın Emaneti Türk Dünyası Bakü Atatürk Lisesi” adlı makalesiyle lisemizin eğitim ve kültür faaliyetlerini okuyucularına aktardı. Yeni Azerbaycan Gazetesi ise, “Türk Dünyası Bakü Atatürk Lisesi’nde şehitlerimiz yadedildi” başlıklı bir haber yayınladı. Ayrıca pek çok internet sitesi faaliyetlerimize geniş yer verdi TURAN KÜLTÜR MERKEZİ SÜLEYMANİYE KÜRSÜSÜ * Turan Kültür Merkezi Süleymaniye Kürsüsü 2015-2016 dönemi faaliyetlerimize, 2 Nisan 2016 Cumartesi günü 14.00’te, Azerbaycanlı akademisyen, yazar dostumuz Prof. Dr. Minehanım Tekleli’nin verdiği “Türk Medeniyetinin Rus Kültürüne Etkileri” başlıklı konferansımızla devam ettik. Türk Asıllı Ruslar, Unutulan Tarih-Değiştirilen Adlar, Rus Dilinde Türk Sözleri, İstilalar, Muharebeler, Türk Şehirlerinin Talihi, Garbdan Şarka gibi konumuz bağlamında birçok eserin de sahibi olan Minehanım Tekleli; bir sohbet havası içinde verdiği konferansında, Türklerin binlerce yıllık tarihleri boyunca egemen oldukları ve belli bir zamandan sonra Ruslarla iç içe, yan yana yaşadıkları coğrafyada Rusların dilleri, davranış şekilleri, giyim-kuşamları, askerlik sistemle- Fotoğraf: 16 ri, mimarileri, yaşadıkları şehir adları ve benzeri alanlarda, yüzyıllara yayılmış kalıcı etkiler bıraktıklarını birçok örnekleriyle ortaya koydu (Fotoğraf: 16). * 9 Nisan 2016 Cumartesi günü Gence Hanlığı’nın son hükümdarı Cevat Han soyundan bir aydın; Kerim Mehmetzade, “Türkçülüğün İlk Fikir Önderlerinin Buluşma Noktası” konulu bir konuşma yaptı. Kerim Mehmetzade konuşmasına Türklerin tarihi kayıtlara girdiği M.Ö. yıllardan başlayarak yerleşip göçtükleri yerler ve oluşturdukları kültürler hakkında bazı görüşler ile- Fotoğraf: 17 Asım Velioğlu İbrahim Yıldırım ri sürüp değerlendirmeler yaparak başladı (Fotoğraf: 17). Mehmetzade, Türk coğrafyasının ortasında yer alan ve İskitlerden Azerbaycan Cumhuriyetine kadar birçok Türk boyuna ve devletine vatan olmuş Azerbaycan’ın tarihimizde özel bir konumu ve önemi olduğunu söyledi. Kaçar Türklerinin bir kolu olan Ziyadoğullar’ın Gence’de 700 yıldır var olduğunu büyük babası Cevat Han’ın, Gence Hanlığı bölgesini ihya ettiğini, 1804 Ocak ayı başlarında bölgeyi istila eden Ruslara karşı kahramanca direnerek şehit oluşunu duygulu sözlerle dile getirerek ilerleyen dönemde İstanbul’a gelen dedesi Hacıbaba Mehmetzade’nin, 19. yüzyılın sonlarından itibaren sahibi olduğu Yıldız Han Türkçülüğün önderleri İsmail Gaspıralı, Hasanbey Zerdabi, Ahmet Ağaoğlu, Yusuf Akçura, Yusufbeyli Nesib ve daha birçok Türkçünün daimi bir uğrak yeri haline geldiğini, Osmanlı hafiyelerinin takibinde bulunan Hüseyinzade Ali Bey’in iki yıl boyunca dedesi tarafından Yıldız Han’da saklandığını ve ailenin Türkçülük Tarihine hizmetlerinin büyük olduğunu anlattı. Konuşmasını annesinin amcası Fethali Han Hoylu’nun Azerbaycan’ın bağımsız cumhuriyet olma yolundaki mücadelesini; 28 Mayıs 1918’de ilk millî Azerbaycan hükûmetini kurması, daha sonra kurduğu iki hükûmet ve 1920’de Tiflis’te Ermeni çetecileri tarafından şehit edilişini anlatarak tamamladı. * Turan Kültür Merkezi Süleymaniye Kürsümüzde, 16 Nisan 2016 Cumartesi günü 14.00’te, Prof. Dr. Gülçin Çandarlıoğlu, Prof. Dr. Sultan Mahmut Kaşgarlı ve Dr. Yusuf Gedikli’nin konuşmacı oldukları TARİH MAYIS 2016 7 FAALİYETLERİMİZ Fotoğraf: 21 “1000. Yılında Türk Bilgesi Bala- Bilig hakkında yazılması istenen, sagunlu Yusuf ve Kutadgu Bilig” 2007’de tamamladığı ve adı geçen konulu konferans düzenledik. Otu- kurumun bürokrasine takılıp hâlâ rumu yöneten Prof. Dr. Gülçin Çan- basılamayan kitabına dikkat çekedarlıoğlu (fotoğraf: 18), Balasagun- rek başladı. Yusuf Gedikli, daha lu Yusuf’u, onun yaşadığı coğrafya sonra bu konferansın kendisine çizve tarih bağlamında değerlendirerek diği çerçevedeki bütün imkânları anlattı. Çandarlıoğlu, Balasagunlu kullanarak Balasagun, Yusuf Has Yusuf’un hayatı hakkında yeterli Hacip, Kutadgu Bilig adlarının anbilgiye sahip olmadığımızı, onun lamlarını; Kutadgu Bilig’in eldeki hakkındaki bilgileri, daha çok yaz- mevcut Herat, Fergana ve Mısır nüshalarının mahiyetini; hakdığı âbide eseri Kutadgu Bilig’deki kında yabancı ve Türk bibazı bahisler ve esere sonradan lim adamları tarafından ilave edilen bilgilerden öğyapılmış çalışmaları, rendiğimizi belirtti. eserin türü, ölçüsü, Çandarlıoğlu, bir dil ve üslubunu, Türk Doğu Türkistan gezisinde kültürü, dili, edebiyaziyaret ettiği Kaşgar’daki tı, tarihi, coğrafyası, Balasagunlu Yusuf türbetoplumbilimi, halkbilimi siyle ilgili görüntüler sunarak konuşmasını tamamladı. Fotoğraf: 18 ve benzeri birçok bağlamlarda, zaman zaman sayısal İkinci konuşmacımız Prof. Dr. Sultan Mahmut Kaşgarlı (Fotoğraf: veriler sunarak doyurucu bir şekilde 19), Balasagunlu Yusuf’u “Kutad- değerlendirdi. Atalarımızın bıraktığı gu Bilig’deki Adalet Anlayışı” birçok eser hakkındaki bağlamında değerlendirdi çalışmalardaki öncüve eserin ortak amacını lüğü yabancılara bıüç noktada belirtmenin rakma eğilimimizin mümkün olduğunu söyleKutadgu Bilig’de de yen Kaşgarlı; bunlardan kendini gösterdiğini birincisinin devleti ekonobelirten Gedikli, elimizmik olarak çeşitli tedbirlerdeki nüshanın Viyana’ya le güçlendirmek, ikincisinin Fotoğraf: 19 kaptırılması bir yana, hakkınekonomik gelişmeye paralel olarak devletin askerî gücünü artırmak, da ilk çalışmanın yabancılar tarafınüçüncüsünün akla uygun, adaletli dan 1825’te yapıldığını, Türkiye’de ise ilk makalenin 1915’te, üsyasalar çıkararak bu kanunlara telik çeviri olarak yayımdevlet başkanından sivillelandığını söyledi. Gere kadar herkesin uyması dikli, Kutadgu Bilig sağlamak olduğunu behakkında Türkiye’delirtti. ki en ciddi ve kalıcı Son konuşmacımız, çalışmaların Kazan Dr. Yusuf Gedikli (Foasıllı Türk bilgini Reşit toğraf: 20), konuşmasına Fotoğraf: 20 Rahmeti Arat tarafından TDK tarafından kendisinyapıldığının da altını çizdi. den Balasagunlu Yusuf-Kutadgu 8 TARİH MAYIS 2016 Fotoğraf: 22 Konferans dinleyicilerimizin konu bağlamında, soru, katkı ve temennileriyle sona erdi. ZIYARETÇILERIMIZ * Genel Başkanımız Közhan Yazgan başkanlığındaki heyetimizle 30 Mart 2016 Çarşamba günü İkitelli Organize Sanayi Bölgesi / İOSB Başkan Vekilliği görevine seçilen Şaban Gülbahar’ı makamında ziyaret ettik (Fotoğraf: 21). * Vakfımız aracılığıyla, Mersin Belediyesi tarafından düzenlenen “14. Karacaoğlan Şiir Akşamları”na katılmak üzere gelen dostlarımız; Altaylı sanatçı İrina Kenzina, Azerbaycanlı Akademisyen - şair Doç. Dr. Kubra Kuliyeva ve Tebrizli halk dansları hocası ve ressam Sebila Hıyabani’yi vakfımızda konuk ettik (Fotoğraf: 22). Fotoğraf: 23 * Doksanlı yılların başında Şehzade Mehmet Medresesi’nde faaliyet yürüttüğümüz Kaşgarlı Mahmut Dil Merkezimizdeki kursumuza katılan o zamanki Kosova-Prizren Türk Öğretmenler Birliği Başkan Yardımcısı Fevzi Karamuço ve oğlu Barış Karamuço vakfımızı ziyaret ederek fikir alışverişinde bulundular (Fotoğraf: 23). * 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı münasebetiyle, Gençlik Kolları mensuplarımızdan Çağlayan Tunca’nın Vakıf merkezinde tertip ettiği kutlamaya, FAALİYETLERİMİZ Fotoğraf: 24 hem şiir dillendirdi hem gönüllerini birleştirdi hem de birbirini daha yakından tanıma imkanı buldu. Dünyanın dört bir yanında nereye giderseniz gidin mutlaka bir Türkle karşılaşıyorsunuz. Ama yılların birbirinden kopardığı aynı kökten aynı soydan aynı kültürden gelen insanların maalesef anlaşmakta zorluk çektiği bir dönemi yaşıyoruz. Ama bu etkinlik ben öyle inanıyorum ki 14 yılda, insanların birbirini daha yakından tanımasında, tercümansız 14. ULUSLARARASI bir şekilde anlaşabilmesinde çok KARACAOĞLAN büyük altlık oluşturdu.” dedi. ŞIIR AKŞAMLARI Programa vakfımızın Mersin Büyükşehir da desteği ile Altay CumBelediyesi ve Tarsus huriyeti’nden meşhur gırtBelediyesi tarafından lak sanatçısı İrina Kenzidüzenlenen 14. Uluslana, Çuvaşistan’dan Albina rarası Karacaoğlan Şiir Yuratu, Kırgızistan’dan AbAkşamları’na Vakıf Genel Fotoğraf: 26 dıvali Alimbekov, AzerbayBaşkanımız Közhan Yazgan can’dan Kubra Kuliyeva, onur konuğu olarak programın açılış konuşmasını yaptı (Fo- Macaristan’dan Jozsef Sziranski, Doğu Türkistan’ı temsilen Nurala toğraf: 26). Uluslararası Karacaoğlan Şiir Göktürk, Güney Azerbaycan’dan akşamlarının ilk gününde yörenin Sabila Hiyabani, Suriye Türkmenleşairleri ve aşıkları sahne aldı. Etkin- ri adına Murtaza Karaali katıldılar. liğe Mersin Büyükşehir Belediye (Fotoğraf: 27) Türk Dünyasının çeşitli bölgeBaşkanı Burhanettin Kocamaz, Tarsus Belediye Başkanı Şevket Can, lerinden gelen Türklerin burada Türk Dünyasından ozanlar ve çok birbirleriyle yeniden kaynaşması, sayıda konuğun yanısıra vatandaşlar bütünleşmesi ve bir kez daha karkatıldı. Sayın Burhanettin Kocamaz deş olduklarının farkına varmasına konuşmasında “Allah’a binlerce vesile başta Mersin Belediye Başkaşükrediyorum ki bu etkinlikler ve- nımız Sayın Kocamaz, Tarsus Belesilesiyle Türk Dünyası bu mekanda diye Başkanımız Sayın Şevket Can, Suriye’den göçmek zorunda kalan Türk kardeşlerimizin çocukları, anneleri; vakıf çalışanlarımız ve Gençlik Kollarımız katıldılar. Çocuklarımızı çeşitli oyuncaklarla sevindirdik. (Fotoğraf: 24) * 30 Nisan 2016 Cumartesi günü Vakfımızı ziyaret eden, dostumuz Kazakistan Çimkent Miras Üniversitesi kurucu Rektörü Prof. Dr. Bolat Mirzaliyev’le hasret giderdik. (Fotoğraf: 25) Fotoğraf: 27 Fotoğraf: 25 büyüğümüz Kudret Ünal olmak üzere, emeği geçenleri bir kez daha kutluyor, teşekkürlerimizi sunuyoruz. MUĞLA ÜNIVERSITESI TÜRK DÜNYASI TOPLULUĞU TÜRK DÜNYASI HIZMET ÖDÜLLERI Muğla Üniversitesi Türk Dünyası Topluluğu Türk Dünyası Hizmet Ödülleri Ödül Töreni”ne vakfımızı temsilen Genel Başkanımız Közhan Yazgan Bey katılarak Kulup tarafından vakfımıza verilmesi uygun görülen “Türk Dünyası STK Ödülü”nü aldı. Programda ayrıca, Türk Dünyası Tarih Ödülü’ne Prof. Dr. Ahmet Taşağıl, Türk Dünyası Mimarlık Ödülü’ne Prof. Dr. Ahmet Vefik Alp, Türk Dünyası Müzik Ödülü’ne Anahanım Tağıyeva (Azerin), Türk Dünyası Kültür Ödülü’ne Doç. Dr. Mustafa Aksoy, Türk Dünyası Türk Dili ve Edebiyatı Ödülü’ne, A. Yağmur Tunalı, Türk Dünyası Topluluğu Özel Ödülü’ne Tenzile Rüstemhanlı ve Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Özel Ödülü’ne Selim Öztürk layık görüldü. Proğrama emeği geçenlere teşekkür ediyor, ödül sahiplerini bir kez daha kutluyoruz (Fotoğraf: 28Fotoğraf: 28 29). Fotoğraf: 29 TARİH MAYIS 2016 9 FAALİYETLERİMİZ TÜRK DÜNYASI ARAŞTIRMALARI VAKFI GENÇLİK KOLLARI TDAV Gençlik Kollarımızın Pazar Kahvaltıları’nda Türk Dünyası’nın sorunlarına değinen sunumları tamamlanmış olup, Nisan ayının son kahvaltısında, Emin Çapa’nın “Dünyada Tarihi Kırılma” başlıklı konuşması izlenmiş ve ülkemizin ekonomik durumu, dünya ülkelerinin yükselişi üzerine fikir alışverişinde bulunulmuştur. 3. Türk Dünyası Sosyal Bilimler Akademisi’nin Sosyoloji Bölümü’nde Prof. Dr. Veysel Prof. Dr. Veysel Bozkurt Prof. Dr. Mehmet Dalkılıç Prof. Dr. Abdülkadir İlgen Prof. Dr. Mustafa Ertürk ve TDAV Gençlik Kolları 10 TARİH MAYIS 2016 Bünyamin Aksungur ve Müzik Kolu mıza engin bilgilerinden istifade Bozkurt hocamız “Enimkanı sunan kıymetli hocadüstriyel Dönüşüm ve larımıza bir kez daha teşekKüreselleşmenin İnkür ediyoruz. sani Yüzü”, İlahiyat * Gençlik Kollarımız Bölümü’nde Prof. bünyesinde oluşturulan Dr. Mehmet DalMüzik Kolu, koro çakılıç hocamız “Külışmalarına Bünyamin reselleşme ÇerçeAksungur Hocamızın öndervesinde Mezheplerin liğinde devam ediyor. Kısa Stratejik Boyutu ve Dr. Fethi Karamus zamanda yoğun bir tempo Maturidilik” ve Prof. ile hazırlanan koromuz iki mini Dr. Mustafa Ertürk hocamız konserin hazırlığı içindeler. “Küreselleşme ÇerçeKısa zamanda gençlerimizin vesinde Mezheplerin en iyi şekilde yetişmesi Stratejik Boyutu ve için yoğun çaba sarfeden Kavramlar”, İkkıymetli hocamız Bünyatisat Bölümü’nde min Aksungur’a teşekkür Prof. Dr. Ahmed ediyor, koromuz mensupGüner Sayar holarına başarılar diliyoruz. camız “Osmanlı * Gençlerimiz 10 AraDevlet Sistemi ve EkoProf. Dr. lık Dünya İnsan Hakları nomi” ve Prof. Dr. Ahmed Güner Sayar Günü münasebetiyle Kırım Abdülkadir İlgen hoTürkleri Derneği’nin dücamız “Gaspıralı’nın İzinde Türk Dünyası’nı Yeniden zenlemiş olduğu “İnsan Hakları Düşünmek” Hukuk Bölümü’nde Yürüyüşüne” katılarak, Rusya’nın Dr. Fethi Karamus hocamız Kırım ve Suriye Türkmenleri üze“Uluslararası Antlaşmaların İç rindeki haksız ve acımasız poliHukuktaki Yeri ve Bağlayıcılığı” tikalarını haykıran soydaşlarımıkonularını işlediler. Hiçbir şekilde za destek olmak suretiyle, Türk mesafe gözetmeksizin, çoğu za- Dünyası’nın birlik ve beraberliman İstanbul dışından gelerek 15 ğine olan inancımızı bir kez daha kişiden oluşan eğitim gurupları- gösterdik.