yök ulusal akademik arşiv projesi eğitim semineri açık erişim
Transkript
yök ulusal akademik arşiv projesi eğitim semineri açık erişim
YÖK ULUSAL AKADEMİK ARŞİV PROJESİ EĞİTİM SEMİNERİ AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Sönmez ÇELİK Doğuş Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Merkezi Müdürü scelik@dogus.edu.tr; snmzclk@gmail.com 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Sunum Planı • • • • • • Açık Erişim Standartları DSpace Genel Bilgi Sistem Gereksinimleri Kurulum Konfigürasyon (URL, handle, e‐mail, dil seçimi vb.) Kullanım (üye, bölüm‐koleksiyon, kayıt, veri yönetimi, ambargo) 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 2 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Üst Veri Standartları Dokümanların belirli bir yapı içerisinde tanımlanabilmesi, farklı uygulamalar ile kolay iletişim kurabilmesi ve yapısal değişikliklerin bir bütün olarak kendi içerisinde tutulabilmesi için oluşturulmuş veri yapısı modelidir. OAI 2.0’nin desteklediği üst veri standartları: 1) OAI_DC 2) DIDL 3) DIM 4) ETDMS 5) METS 6) MODS 7) OAI‐ORE 8) QDC 9) RDF 10) MARC 11) UKETD_DC 12) XOAI Driver’in desteklediği standartlar: 1) OAI_DC 2) DIDL 3) METS 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA OpenAIRE’in desteklediği standartlar: 1) OAI_DC 2) METS 05.03.2014 3 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI DSpace DSpace açık kaynak kodlu kurumsal arşiv yazılımıdır ve kurum bünyesinde üretilen akademik çıktıların uzun süreli depolanması, koruması, dizinlenmesi ve erişime sunulması gibi amaçlarla kullanılır. Neden DSpace? • Dünya çapında geliştirici ve kullanıcılardan oluşan büyük topluluk • Ücretsiz açık kaynak kodlu yazılım • İhtiyaçlarınız için tamamen özelleştirilebilir • Eğitim, devlet, özel ve ticari kurumlar tarafından kullanılır • Farklı işletim sistemlerine kurulabilir • Her çeşit dijital içeriği korur ve yönetir Detaylı bilgi için: https://www.yok.gov.tr/web/acikerisim/dspace 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 4 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI DSpace İçin Yazılım ve Donanım Donanım Gereksinimi • Sana sunucu için en az 100GB sabit disk ve 4GB geçici bellek • Fiziksel sunucu için daha yüksel kapasiteli sabit disk • DSpace büyük ölçekli bir kuruluş için kurulacaksa yazılım ve donanım gereksinimleri için fizibilite çalışması yapılmalıdır. Yazılım Gereksinimi: Bir DSpace sunucusu için bazı üçüncü parti yazılımlara ihtiyaç duyulur. DSpace 4.0 sürümü için: 1) OpenJDK 7 2) Apache Maven 3.x 3) Apache Ant 1.8 veya üstü 4) PostgreSQL (Veri Tabanı) 5) Apache Tomcat 7 veya üstü 6) Perl (sadece dspace‐info.pl için gerekli) 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 5 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI DSpace Kurulumu DSpace farklı yöntemlerle kurabilirsiniz: • DSpace dokümantasyonunda önerildiği şekilde https://wiki.duraspace.org/display/DSDOC4x?src=breadcrumbs‐homepage • Örnek kurulum uygulamalarını takip ederek https://www.yok.gov.tr/web/acikerisim/dspace (Centos 6.5 x64 Linux; Ubuntu 12.04 x32 Linux) • LiveCD ile http://acikerisim.ankos.gen.tr/dspace‐31‐sueruemue‐livecdsi‐tuerkce‐dil‐ destei‐ile‐kulanma‐hazr.html • Hazır sanal sunucu ile https://www.yok.gov.tr/web/acikerisim/dspace (hazırlanıyor) 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 6 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Konfigürasyon Genel Ayarlar(/dspace/config/) : • dspace.cfg Veri tabanı, temel web adresi, e‐posta, depolama, arama, indeksleme, handle, ambargo, görüntüleme, listeleme, dil, otorite kontrol, istatistik vb. ayarları e‐posta ayarları (/dspace/config/) : • dspace.cfg •##### Email settings ###### başlığı altındaki ayarlar e‐posta içeriği düzenleme (/dspace/config/emails) • emails klasörü altındaki dosyalar Veri giriş formu düzenleme (/dspace/config/): • input‐forms.xml; item‐submission.xml dosyaları LDAP ayarı (/dspace/config/modules/): • authentication‐ldap.cfg dosyaları 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 7 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Konfigürasyon Logo ve diğer görseller (/dspace/xmlui/webapps/xmlui/themes/Mirage/images): • dspace‐logo‐only.png Sayfa başlığı (/dspace/mxlui/webapps/xmlui/themes/Mirage/lib/xls/core): • page‐structure.xls Harmanlama ayarları (/dspace/config/modules/) • modules klasörü içindeki dosyalar Sayfa üstü bilgi notu (/dspace/config/): • news‐xmlui.xml Dil seçeneği ekleme (/dspace/config/): • dspace.cfg # may be used, e. g: webui.supported.locales = en yerine webui.supported.locales = tr, en 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 8 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Konfigürasyon Arama Operatörü (/dspace/config/) : • dspace.cfg search.operator = OR yerine search.operator = AND Dil dosyası (/dspace/webapps/xmlui/i18n/): • messages_tr.xml Ambargo seçenekleri (/dspace/config/) : • dspace.cfg #### Embargo Settings #### başlığı altındaki ayarlar css dosyası (/dspace/webapps/xmlui/themes/Mirage/lib/css/): • style.css Tema seçimi (/dspace/config/): • xmlui.xconf (Mirage, Reference, Classic, Kubrick) 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 9 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Handle (Kulp) http://hdl.handle.net/11147/25 Handle uygulaması hakkında detaylı bilgi: http://sonmezcelik.blogspot.com.tr/2013/05/dspacede‐kulp‐handle‐ve‐kulp‐sunucu.html Handle uygulamasını daha sonra düşünüyorsanız /dspace/config/dspace.cfg dosyasında aşağıdaki düzenlemeyi yapınız: # to use your site's URL, eg. handle.canonical.prefix = ${dspace.url}/handle/ yerine handle.canonical.prefix = ${dspace.url}/handle/ handle.canonical.prefix = http://hdl.handle.net/ yerine # handle.canonical.prefix = http://hdl.handle.net/ handle.prefix = 123456789 yerine # handle.prefix = 123456789 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 10 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI DSpace Mirage Ara Yüzü 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 11 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Sisteme Giriş 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 12 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI DSpace Kullanım Araçları 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 13 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Bölüm Oluşturma 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 14 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Bölüm Yetkilerini Düzenleme 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 15 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Koleksiyon Oluşturma 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 16 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Koleksiyonda Yetkilendirme 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 17 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Bireysel Kullanıcı Kaydı 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 18 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Bireysel Kullanıcı Kaydı 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 19 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Doğrulama Mesajı 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 20 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Profil Oluşturma 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 21 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Yetkili Tarafından Kullanıcı Kaydı Açma 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 22 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Profil Oluşturma 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 23 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Bilgilendirme Mesajı 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 24 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Kayıt Girişi 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 25 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Kayıt Girişi Bölüm Seçimi 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 26 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Kayıt Girişi 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 27 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Kayıt Girişi 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 28 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Kayıt Girişi 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 29 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Kayıt Girişi 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 30 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Kayıt Girişi 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 31 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Bilgilendirme Mesajı 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 32 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Kontrol ve Yayınlama 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 33 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Kontrol ve Yayımlama 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 34 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Kontrol ve Yayımlama 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 35 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Bilgilendirme Mesajı 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 36 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Görüntüleme 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 37 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Veri Düzeltme 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 38 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Gönderici Atama ‐ İptal 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 39 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Erişim Sınırlama 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 40 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Erişim Sınırlama Ayarı 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 41 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Erişim Sınırlama Durumu 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 42 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Düzenleme 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 43 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Düzenleme 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 44 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Düzenleme 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 45 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI DSpace, OpenDOAR, ROARMAP ve OpenAIRE’e kayıt DSpace’e Kayıt: DSpace kurulumu tamamlanıp yayın yapacağı alan adı (domain) kesinleştikten sonra. http://registry.duraspace.org/register‐repository OpenDOAR: Kurumsal açık arşiv sitelerinin listesini veren ve içerikleri üzerinde toplu arama yapamaya aracılık eden bir dizindir. http://www.opendoar.org/suggest.php ROARMAP: Tüm akademik konu alanlarında yayınlanmış serbest erişimli dijital kaynakları toplu olarak bir arada sunan ve AB Araştırma Komisyonu tarafından desteklenen bir işbirliği projesidir. http://roarmap.eprints.org/ 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 46 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI OpenAIRE Uyumluluk Testi http://www.openaire.eu:8380/dnet‐validator‐openaire/welcome.action DSpace ‐ OpenAIRE uygumluluğu hakkında daha fazla bilgi: http://acikerisim.ankos.gen.tr/belgeler/DSpace_OpenAIRE_uyumlulugu.pdf 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 47 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI İstatistik : İlk 10 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 48 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI İstatistik : Detaylı • General Overview • Archive Information • Items Viewed (more than 20 times) • All Actions Performed • Words Searched (more than 5 times) • Averaging Information • Log Level Information • Processing Information 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 49 AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Bilgi / Tecrübe Paylaşımı Tartışma Listeleri: • ANKOS Açık Erişim Tartışma Listesi ankos-ae@ankos.gen.tr • DSpace Genel Tartışma Listesi https://lists.sourceforge.net/lists/listinfo/dspace-general • DSpace Teknik Tartışma Listesi https://lists.sourceforge.net/lists/listinfo/dspace-tech Web Sayfaları • ANKOS Açık Erişim ve Kurumsal Arşivler Web Sayfası http://acikerisim.ankos.gen.tr/ • YÖK Ulusal Akademik Arşiv Projesi http://acikerisim.yok.gov.tr • DSpace Web Sayfası http://www.dspace.org/ 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 50 DİKKATİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM… Sönmez ÇELİK Doğuş Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Merkezi Müdürü scelik@dogus.edu.tr; snmzclk@gmail.com 3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 05.03.2014 51