Üreme ve Üreme Tipleri
Transkript
Üreme ve Üreme Tipleri
Üreme ve Üreme Tipleri Tohumsuz Bitkiler Cem Vural 1 Üreme Canlıların soylarının devamı için kendilerine benzer yavrular meydana getirmelerine denir.eşeyli ve eşeysiz olarak iki şekilde olur. Eşeysiz üreme: Eşey hücrelerine gerek olmadan yapılan üreme şeklidir. Bitkiden ayrılan tek hücre (sporla üreme) yada çok hücreli kısımların (vegetatif üreme) çimlenmesi ve gelişimi ile olur. Yavrular tamamen ana bireye benzerler. Cem Vural 2 Sporla Üreme Bazı canlılarda spor adı verilen üreme hücresinden yeni bireyler oluşturulur. Buna sporogoni veya sporla üreme denir. Spor: bitkiden ayrılıp çimlenerek gelişen ve doğrudan yeni bir bitki meydana getirebilen eşeysiz üreme hücresidir. Mayoz bölünme ile oluşan sporlara gonospor denir. Oluşum şekillerine göre ekzospor ve endospor adını alırlar. Cem Vural 3 Ekzosporlar (özel bir kesede oluşmaz) Konidiyosporlar (konidiler): Bazı mantar türlerinde sterigma denen yapıların ucunda boncuk dizisi şeklinde oluşur. Aspergillus sp. Cem Vural 4 konidiospor spor sterigma Penicillum sp. Cem Vural 5 Bazidiospor Bazidium adı verilen taşıyıcı hücre üzerinde 4 tane sterigma ve her birinde birer spor oluşur. Cem Vural 6 Cem Vural 7 Cem Vural 8 Piknospor (sperm görevi yapar) Puccinia gramiste görülür. Dikaryotik (n+n) hiflerin oluşumunu sağlayan spermatiumlardır. Cem Vural 9 Ezidiospor Puccinia gramiste görülür. Dikaryotik (n+n) meydana gelen konidiosporlardır. Buğdaya taşınır. ezidium Cem Vural 10 Uredospor Hiflerin ucunda oluşan dikaryotik sporlardır. Örn. Puccinia graminis Cem Vural 11 Teliospor Başlangıçta dikaryotik sonradan çimlenirken diploid hale gelen spor. İki hücreli kalın çeperlidir. Puccinia graministe görülür Cem Vural 12 Cem Vural 13 Ustospor Fungus miselinin doğrudan spor haline gelmesi ile oluşur. Dikaryotik sonra diploid hale geçer Cem Vural 14 Cem Vural 15 ENDOSPORLAR Bitki üzerinde sporang, sporangium yada spor kesesi denen yapıların içinde oluşan sporlardır. Planospor : zoospor da denir Çeperi yoktur. Bir yada daha fazla kamçı taşır Aktif olarak hareket eder Zoosporangiumlarda oluşur. Alglerde yaygındır. Cem Vural 16 Planospor, Zoospor Cem Vural 17 Aplanospor Aktif hareket edemez Çeperlidir. Sporangiumlarda oluşum şekline göre çeşitleri: Askosporlar Tetrasporlar Karposporlar Cem Vural 18 Askospor Askus adı verilen sporangiumlarda oluşur Genelde 8 adet bulunur Ascomycetes sınıfından mantarlarda görülür. ascospor Cem Vural 19 Tetraspor Tetrasporangiuml arda, 4 adet oluşur. tetraspor Cem Vural 20 Karpospor: Karposporangiumlarda bir adet spor oluşur. Cem Vural 21 Vegetatif üreme İkiye bölünme: Bir hücreli canlıların nukleus ve sitoplazmalarının ikiye bölünüp iki yavru hücre oluşturmasıdır. Cem Vural 22 Çok hücreye bölünme: önce nukleus defalarca bölünür ardından stoplazma bölünmesi gerçekleşir. Cem Vural 23 Tomurcuklanma Cem Vural 24 Yavru hücre Cem Vural Ana hücer 25 gemma Cem Vural 26 Eşeyli Üreme İlkel alglerde (Cyanophta ) görülmez Habitat yada çevre şartlarında değişim olduğunda gerçekleşir. Basitçe iki hücrenin protoplazmalarının birleşimi ile oluşur. Gemet (n) denen iki üreme hücresinin birleşimi ile olur Gametler aynı bireyden yada iki farklı bireyden oluşabilir. Cem Vural 27 Eşeyli Üreme Gametlerin birleşmesine döllenme denir. Döllenme sonucu oluşan genellikle, kalın çeperli hücre yada nukleusa zigot (2n) denir. Aynı bireyden meydana gelen gametlerin döllenmesine homotalik döllenme denir. Farklı bireylerden meydana gelen gametlerin birleşmesine heterotalik döllenme denir. Gamet oluşturan bireylere gametofit denir. Mayoz bölünme ile meydana gelen gametlere gonogamet, yada gon denir. Gametlerin içerisinde oluştuğu yapıya gamet kesesi, gametang, yada gametangium Cem Vural denir. 28 Eşeyli üreme çeşitleri Eşeyli üreme Gametogami Gametangiogami Gameto-gametangiogami Somatogami Cem Vural 29 Gametogami İki gemetin birleşmesi ile olur. İzogami, anizogami, oogami İzogami: şekil ve büyüklükleri birbirine tıpatıp benzeyen gametler oluşursa, izogami adını alır. Morfolojik olarak aynı olmasına rağmen izogametler fizyolojik olarak farklı eşeydedir. Gametler kamçılıdır. Zoogamet adını alır. Alglerde ve funguslarda görülür. Cem Vural 30 Cem Vural 31 Spyrogyra’da izogamiCem Vural 32 Anizogami Gametler aynı biçimde ancak büyüklükleri farklıdır. Bu tür gametlere anizogamet, bu gametlerle oluşan üremeye de anizogami denir. Her iki gamette kamçılıdır. Büyük olana makrogamet, küçük olana mikrogamet denir. Algler ve funguslarda görülür. Cem Vural 33 Cem Vural 34 izogami anizogami Oogami Cem Vural 35 Cem Vural 36 Oogami İzogaminin ilerlemiş halidir. Makrogamet, hareketsiz, mikrogamet hareketlidir. Makrogamet Oosphere yada yumurta adını alır. Yumurtanın içinde geliştiği gametangiuma arkagonyum (çok hücreli) yada oogonyum (bir hücre) denir. Anteridyum denen gametangiumda gelişen erkek gamet sperm, spermatium, spermatazoid gibi isimler alır. Cem Vural 37 yumurta sperm Cem Vural 38 Oogami çeşitleri A) Kamçılı ve hareketli spermatazoit. Chlorophyta, Musci, Pteridophyta ve phaeophyta B) kamçısız pasif hareketli sperm. Oogonyuma karpogonyum denir.Rhodophta C) polen tüpünde meydana gelen generatif nukleusun yumurtayı döllemesiyle Cem Vural 39 Cem Vural 40 Cem Vural 41 Cem Vural 42 Gametangiogami Normal gametler oluşmaz. Çok sayıda nukleus içeren gametangiumlar birbiriyle birleşir. Çok sayıda zigot oluşur. Mantarlarda görülür. Cem Vural 43 Cem Vural 44 Gameto-gametangiogami Genellikle erkek gametler oluşur ve gametangiumu terk eder. Dişi gametler (nukleuslar), gametangium içerisinde kalır. Gametler gametangiumun içine girerek dişi nukleusları döller. Mantarlarda görülür. Cem Vural 45 Somatogami Gametangiumlar yoktur. Bazitli mantarlar sınıfında görülür. Monokaryotik hiften, dikaryotik hif oluşur. Cem Vural 46 Cem Vural 47