KKTCMB Bülten ( Mayıs 1991 No:15 )
Transkript
KKTCMB Bülten ( Mayıs 1991 No:15 )
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Bülten Mayıs, 1991 No: 15 IÇINDEKILER Sayfa I. BÖLÜM Tefti ş ve İ nceleme Kurulu 3 II. BÖLÜM KKTC Merkez Bankas ı ve Bankacılı k Faaliyetleri 5 - 33 III. BÖLÜM Ekonomik Geli ş meler 1. Üretim, İ stihdam ve Fiyatlar a) Üretim Art ışı ve Kaynakları n Kullanı m ı 36 - 58 36 b) İstihdam 36 40 c) Fiyat Hareketleri ve Ücretler 42 2. Mali ve Parasal Geli ş meler a) Mali Geli ş meler b) Parasal Geli ş meler 45 45 a) Ticaret ve Pazarlama 50 50 50 b) Ödemeler Dengesi 51 3. Ticaret, Pazarlama ve Ödemeler Dengesi IV. BÖLÜM Merkez Bankas ı nın Yıllı k Hesaplar ı Bilanço 60 - 64 60 Kâr ve Zarar Hesab ı 61 Hesaplar Hakk ında Açı klamalar 62 V. BÖLÜM Bankac ı lık İ statistikleri 66 - 72 VI. BÖLÜM Bankac ı l ı k Kesiminin Özel Ilgi Duyaca ğı Mevzuat 73 - 84 VII. BÖLÜM Tablolar ın Listesi 86 - 87 2 I. BÖL Ü M TEFTİŞ VE İNCELEME KURULU Bankaları n, Kredi veren Kurulu şların ve döviz al ım-satı mıyla iştigal eden "yetkili müessese"lerin gözetim ve denetimine ili şkin olarak yasalar alt ında Bankam ıza verilen görevler Tefti ş ve İ nr-,leme Kurulunca ifa olunmaktad ı r. Tefti ş ve inceleme Kurulu ayni zamanda KKTC Merkez Bankas ının iç denetiminden sorumludur. KKTC Merkez Bankası Yönetim Kurulunun 7 Mart 1991 tarihli toplant ısında Yönetim Kurulu üyesi Ertu ğ rul Güven'in di ğer görevleri yanı nda (Bankamız bülteninin yayı mlanması dahil) Tefti ş ve inceleme Kurulu Ba şkanlığını yürütmesi ve aşağı daki personelin ona bağ lanması karar alt ına alınm ıştı r. Ş eniz ORUNDALIZADE Erşen M. KARGI Aytaç SÖNMEZ Adile ÜNVAN Sümer ERKMEN Ercan OZGOM Ramadan ERK İNER Türker DELER Şef (iç Denetim) Tefti ş ve inceleme Amiri I. Sını f Tefti ş ve inceleme Memuru I. Sınıf Tefti ş ve inceleme Memuru I. Sını f Tefti ş ve Inceleme Memuru I. Sını f Tefti ş ve inceleme Memuru I. Sını f Tefti ş ve inceleme Memuru I. Sını f Tefti ş ve Inceleme Memuru 3 • • .ı 'İ ıi. 4 II. BÖLÜM KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURIYETINDE MERKEZ BANKASI VE BANKACILIK FAALIYETLERI 35/1987 Sayı lı Kuzey Kıbrı s Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Yasasında belirtilen çerçevede bankalar taraf ı ndan getirilen k ı sa vadeli senet ve vesikalar ı reeskonta kabul ederek veya Kamu Kurum ve Kurulu şları na Hazine Kefaleti karşı l ığı nda avans vermek suretiyle, piyasaya para sürme ve bankalara kaynak sağ lama görevleri Banitam ızca sürdürülmü ştür. 31 Aralı k 1990 tarihi itibariyle avans ve reeskont i ş lemleri Tablo l'de avans ve reeskont i şlemlerinden do ğ an borç bakiyelerinin 31 Aral ı k 1989, 31 Aral ı k 1990 ve 31 Mart 1991 itibariyle kar şı laştı rması ise Tablo 2'de gösterilmiştir. 5 Tablo 1 31 Aralık 1990 itibariyle Avans ve Reeskon Işlemleri Milyon IL Borç Senet Senet Bakiyesi Adedi Toplam ı Hazine Kefaletini K.T.Sanayi işletmeleri Haiz Bonolar Holding Ltd 3.731.6 2 Cypruvex Ltd Tarımsal Donatım kurumu 650.0 8.641.9 546.3 3 4 3.000.0 220.0 12.919.8 9 3.870.0 3.329.6 800 3.349.6 125.0 100.0 694.0 320.0 90.0 5 1 12 9 2 125.0 100.0 694.0 320.0 90.0 1.329.0 29 1.329.0 Hazineye K ısa Vadeli Avans 25.000.0 Küçük Esnaf ve Sanatkar Senetleri K. Vakıflar Bankası Ltd. Sanayi Senetleri tı ıl ıı ıı ıı K. Vakı flar Bankası Ltd. K. T. Koop. Merkez Bankas ı Ltd. K. Kredi Bankası Ltd. K. Ticaret Bankası Ltd. Asbank Ltd. Ticari Senetler K. Ticaret Bankası Ltd. 300.0 ,4 300.0 Tarı m Senetleri 11 K. T. Koop. Merkez Bankas ı Ltd. K. Vakıflar Bankası ltd. 234.2 190.5 65 27 234.2 193.0 424.7 92 427.2 156.4 2 156.4 1.109.7 296.1 1.269.1 622.2 740.8 1.088.9 19 4 19 16 11 11 1.218.4 350.0 1.335.0 790.0 780.0 1.100.0 5.126.8 80 5.573.4 48.586.3 1016 15.005.6 ihracat Senetleri K. Kredi Bankası Ltd. Turizm Senetleri K. Vakı flar Bankası Ltd. Türk Bankası Ltd. K. Kredi Bankası Ltd. K. Ticaret Bankası Ltd. Asbank Ltd. Akdeniz Garanti Bankas ı Ltd. Genel Toplam 6 Tablo 2 Avans ve Reeskont Borç Bakiyelerinin 31 Aral ı k 1989, 31 Aralık 1990 ve 31 Mart 1991 itibanyle Kar şılaştı rması Milyon İL Kredi Türü Borçlu Hazine Kefaletini Haiz Avans 31 Aralı k 31 Aralı k 31 Mart 1989 1990 1991 2303;5 3731.6 8641.9 546.3 8641.9 546.3 K. T. Sanayi İş letmeleri Holding Ltd. K.M.S. Cypfruvex Ltd. Tarı msal Donatı m Kurumu Toprak Ürünleri Kurumu Devlet Üretme Çiftlikleri K.T. Turizm İş letmeleri Ltd. 5334.5 337.7 4914.4 60.7 400.0 12950.8 12919.8 13319.8 25000.0 25000.0 2288.8 3329.6 3321.7 50.6 78.4 28.6 125.0 320.0 Hazineye K ısa Vadeli Avans Küçük Esnaf ve Sanatkar Kredileri Sanayi Senetleri It K. Vakı flar Bankası Ltd. K. Vakı flar Bankas ı Ltd. K. Ticaret Bankas ı Ltd. Türk Bankası Ltd. K. Kredi Bankas ı Ltd. Asbank Ltd. K.T. Koop Merkez Bankası Ltd. 157.6 Ihracat Senetleri II It K. Vakı flar Bankasi Ltd. Türk Bankası Ltd. K. Kredi Bankası Ltd. K.T.Koop. Merkez Bankas ı Ltd. 72.1 Tarı m Senetleri K.Ticaret Bankası Ltd. Türk Bankası Ltd. K. Kredi Bankası Ltd. K.T.Koop.Merkez Bankası Ltd. K. Vakıflar Bankası Ltd. 55.3 390.3 445.6 205.1 81.7 286.8 . 335.0 320.0 694.0 90.0 100.0 688.0 150.0 100.0 1329.0 1593.0 16.7 88.8 Ticari senetler 3731.6 72.0 156.4 156.4 50.0 122.0 300.0 300.0 300.0 300.0 234.2 190.5 424.7 193.9 144.6 338.5 7 Imalatç ı-Ihracatç ı Senetleri ıı ıı Turizm Senetleri It tt ıı tı It 53.3 K. Vakı flar Bankası Ltd. 878.8 K. Ticaret Bankas ı Ltd. 65.8 Ltd. Türk Bankası 145.0 Ltd. K. Kredi Bankası 579.7 Türkiye iş Bankası A. Ş. 45.2 Asbank Ltd. Akdeniz Garanti Bankas ı Ltd. 102.8 1870.6 K. Ticaret Bankas ı Ltd. K. Vakı flar Bankas ı Ltd. Türk Bankası ltd. K. Kredi Bankas ı Ltd. Asbank Ltd. Akdeniz Garanti Bankas ı Ltd. Genel Toplam 624.4 622.2 535.6 688.9 373.9 900.0 350.0 1109.7 296.1 1269.1 740.8 1145.5 246.1 1603.1 570.2 1088.9 1022.2 2937.2 5126.8 5122.7 21026.3 48586.3 49117.7 FAIZ FARKI FONU Teş viki öngörülen sektörler ve konular için tercihli faiz oranlar ını masın ı kolayla n uygulanştı rmak amac ı yla KKTC Merkez Bankas ı bünyesinde faiz fark kurulmas ı 35/1987 say ılı KKTC ı fonu Merkez Bankas ı Yasası nın müş tür. Yasan ın 53. maddesi alt 23. maddesinde öngörülı nda ç ıkar ı lan "KKTC Merkez Bankas Fonu Olu ş turulmas ı Tüzüğ ı Faiz Fark ı ii"nün 7. maddesine göre Fonun kaynaklar ı ş unlard ı r; a) Devlet Bütçesine bu amaçla konulacak ödenek; b) KKTC Merkez Bankas ı nezdindeki Hazine fonlar ı faizlerine kar şı lı ka bütçesinden ayr ı lacak belirli bir ödenek; k olarak Bane) Bankalar ve yan kurulu şlar ı tı nda kredi vermekle yetkili k ılı ile kooperatif bankalar ı ve mevcut yasalar alnm ış müesseselerin verecekleri her türlü nakdi krediler üzerinden uygulanacak azami yasal faiz oran ı içinden 3 puan faiz fark ının tahsil edilerek banka nezdinde aç ı lan Faiz Fark ı Fonuna yatı rı lan miktarlar ve d) Türkiye Cumhuriyeti Devleti taraf ı ndan yap ı lacak katk ı lar. Tüzüğ ün 5. maddesi alt ı nda faiz iadesi oranlar ı kredi türleri itibariyle Tarı m (Ayni) Tarı m (Nakdi): Miktarı 1 milyon 'niye kadar olanlar ş öyledir. %31 Miktarı 1 milyon Vnin üstünde olanlar %%16 Küçük Esnaf ve sanatldr Kredisi %267 Turizm Kredisi Sanayici, Ihracatc ı Kredisi %31 %17 Ancak faiz fark ı iadesi uygulamas ı ş u ana kadar sadece tar ı m(ayni), -turizm ve sanayi konular ı na inhisar Tabiat ıyle ayn ı kredi için hem Merkez Bankası reeskont kayna ğı ndan hem de Faiz Fark ı Fonundan yararlanma olana ğı yoktur. Böylece faiz iadesi uygulamas ı yle, Bankam ı zca Yasada belirtildi ğ i üzere kamu kurum ve kurulu şlar ına avans vererek veya bankalarca ibraz edilen k ı sa vadeli vesikalar ı reeskonta kabul etmek suretiyle sa senet ve ğ lanan kredi olanaklar ı yanı nda bankalara kendi kaynaklar ı ndan tercihli sektörlere kredi verme olana ğı yarat ı lm ışt ı r. Faiz Fark ı Fonu uygulamalar ı Tablo 3'te özet halinde gösterilmektedir. Tablo 3 Faiz Farkı Fonu Uygulamalar ı 1987 - 1991 Milyon İL Harcamalar 1987 Tar ı m (Ayni) 1.6 803.6 Dönem Sonu Bakiyesi Gelirler 1987 KKTC Merkez Bankas ı katk ısı Bankalardan 500.0 305.2 R05.7 1988 Tar ı m (Ayni) -$9£1 1844.0 1988 Dönem Ba şı Bakiyesi Dönem Sonu Bakiyesi 2878.9 KKTC Merkez Bankas ı Katkısı 3000.0 Bankalardan Du.... -rı Sonu Bakiyesi 1241.9 7134.2 1989 Dönem Ba şı Bakiyesi KKTC 1990 Turizm 1990 Sanayi Dönem Sonu Bakiyesi 459.2 0.9 12352.8 15201.3 1.1.91-31.3.9 1 Tar ı m (Ayni) 1132.9 225.2 1.1.91-31.3.91 Turizm 1.3 1.1.91-31.3.9 1 Sanayi 31.3.91 Dönem Sonu Bakiyesi 12563.0 13.922.4 1678.1 319.1 8376.1 8376.1 2388.4 2878.9 Merkez Bankası Katkısı 3500.0 Bankalardan TC Yardımı 1990 Tar ı m (Ayni) 919.3 4722.9 4722.9 1989 Tar ım (Ayni) 803.6 1990 Dönem Başı Bakiyesi 7134.2 KKTC Merkez Bankası Katk ısı 4000.0 3254.5 Bankalardan 812.6 TC Yardı m ı 15201.3 1.1.91 Dönem Ba şı Bakiyesi Bankalardan TC Yard ı mı 12352.8 1042.3 527.3 13922. 4 1.4.91 Dönem Ba şı Bakiyesi 12563.0 Not: Faiz Fark ı iadesi taahhüt rak hesaplanm ıştı r. 10 bakiyesi 31.3.91 tarihinde 6350.0 milyon İL ola- YETKILI BANKALAR Para ve Kambiyo İşleri Yasasındaki tanı ma göre "Yetkili Bankalar" Kuzey K ıbrı s Türk Cumhuriyeti'nde faaliyette bulunan ve ithalat, ihracat i şlemleri yapmaya, döviz almaya, döviz bulundurmaya, döviz satmaya, döviz sat ışına mesnet te şkil eden turistlere mahsus döviz al ı m bordrolar ı ve/veya makbuz tanzim etmeye Maliye İşleri ile ilgili bakanl ıkça yetkili k ılınan bankalar ı anlat ı r. KKTC Merkez Bankası dışında yetkili bankalar şunlardı r. TC Ziraat Bankası Türk Bankası Ltd Türkiye İş Bankası A. Ş. K ıbrıs Türk Koop. Merkez Bankası Ltd K ıbrıs Kredi Bankası Ltd Türkiye Halk Bankas ı A. Ş. K ıbrıs Vakı flar Bankası Ltd Limasol Türk Koop. Bankas ı Ltd K ıbrı s Ticaret Bankası Ltd. K ıbrıs Endüstri Bankas ı Ltd. K ıbrıs Faisal islâr ► , 3ankası Ltd Asbank Ltd Akdeniz Garanti Bankas ı Ltd K ıbrı s Iktisat Bankası Ltd "Yetkili Müesseseler" Para ve Kambiyo İşleri Yasas ı Kuralları uyarınca döviz al ı p satmaya ve bulundurmaya yetkili k ıl ı nan müesseseleri anlat ı r. Bu müesseselerin Maliye I şleriyle görevli bakanl ıktan çal ışma izni almaları zorunludur. Halen faaliyette bulunan yetkili müesseselerin isimleri ve kay ı tl ı büro adresleri aşağı da gösterilmi ştir. Birinci Döviz Al ı m Satı m Şirketi Ltd. 158 A Girne Caddesi, Lefko şa. Fı rıncıoğ ulları Co. Ltd. 2-4 Asmaalt ı Sokak, Lefko şa. Elmaslar Yat ı rı m Şirketi Ltd 49 F II. Selim Caddesi, Lefko şa. Ertuğ rul Akbel And Sons Ltd Osman Paş a Caddesi, Mustafa Hac ı Ali Apt., Na 2, Lefkoşa. Sun Döviz Bürosu Ltd. Abdi İpekçi Caddesi, Lefko şa. Nafa Döviz Alı m Sat ı m Şirketi Ltd Zafer Çarşısı Na 10 Atatürk Caddesi, Girne. Orhan Kâhya Ltd 3-4 Zafer Çar şısı , Girne. Merimann Currency Ltd. 49 E II. Selim Caddesi, Lefko şa. Forex Management Services Ltd II. Selim Caddesi Arabac ı oğulları Apt. Dükkan Na 4, Lefkoşa. Er-Tem Yat ı rı m Şirketi Ltd 2 G K ışla Yolu, Mağusa. Batu Exchange Co. Ltd 52 İstiklal Caddesi, Ma ğusa. 11 Aşardağ Exchange Ltd. 121 B Samsun Yolu, Baykal, Mağusa. Gesfi Ltd. Şirketi 40 Abdi Çavu ş Sokak, Lefkoşa. DEVLET KURU DOV İZLER İ KKTC Merkez Bankas ı vc: Di ğer Bankalar s ını flandı rması n göre Devlet Kuru Hesabında tutulan dövizler Tablo 4'te gösterilmi ştir. Devlet Pozisyonundaki döviz Miktarı Ocak, 1990'da toplam 62919.3 bin ABD $ ve serbet 58907.9 bin ABD $ miktarları ile en yüksek düzeye ulaş m ışt ı r. 30 Mart 19 1 itibariyle toplam 35338.5 bin ABD $ ve Serbest 33282.4 bin ABD $ miktar ın adı r. 12 Tablo: 4 KKTC Merkez Bankas ı ve Di ğ er Bankalar Tasnifine Göre Devlet Kuru Hesabında Tutulan Dövizin ABD $ Kar şılığı ve Mevcut Taahhütler Bin ABD $ Tarih Bankalar Toplam Döviz Toplam Taahhüt Serbest 31 Aralık 1988 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar 42.779.1 3.611.9 2..929.2 42.779.1 682.7 46.391.0 2.929.2 43.461.8 51.098.5 7.581.2 58.679.7 3.483.7 3.483.7 51.098.5 4.097.5 55.196.0 56.410.5 6.508.8 62.919.3 4.011.4 4.011.4 56.410.5 2.497.4 58.907.9 56.538.0 4.838.2 61.376.2 2.967.5 2.967.5 56.538.0 1.870.7 58.408.7 Toplam 49.268.0 4.340.1 53.608.1 3.629.1 3.629.1 49.268.0 711.0 49.979.0 25 Nisan 1990 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar Toplam 47.735.2 4.021.3 51.756.5 3.811.6 3.811.6 3 Haziran 1990 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar 42.286.8 Toplam 30 Aral ık 1989 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar Toplam 27 Ocak 1990 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar Toplam 3 Mart 1990 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar Toplam 31 Mart 1990 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar Toplam 30 Haziran 1990 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar Toplam 2.714. 1 45.000.9 2.525.3 209.7 47.944.9 42.286.8 188.8 2525.3 42.475.§ 3.185.3 3.185.3 39.973.4 (516.5) 39.456.9 , 39.973.4 2.668.8 4Z642.2 47.735.2 13 28 Temmuz 1990 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar Toplam 47.162.1 6.836.7 53.998.8 3.9 5.5 3.9 5.5 47.162.1 2.921.2 50.083.3 NIM 1 Eylül 1990 KKTC Merkez Bankası Diğ er Bankalar Toplam 55.284.0 55.284.0 3.134.9 2.6 4.2 450.7 58.418.9 2.6 4.2 55.734.7 29 Eylül 1990 59.274.1 2.224.0 61.498.1 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar Toplam 3 Kası m 1990 KKTC Merkez Bankas ı Diğer Bankalar 2.9.3.8 2.9 3.8 59.274.1 (729.8) 58.544.3 55.299.7 3.399.4 3.503.8 55.299.7 (104.4) Toplam 58.699.1 3.503.8 55.195.3 1 Aralık 1990 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar Toplam 54.856.5 3.836.3 58.692.8 3. 19.9 3. 19.9 55.472.9 31 Aral ık 1990 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar Toplam 42.981.1 2.639.1 45.620.2 2. 97.2 2. 97.2 42.981.1 441.9 43.423.0 2. 64.7 37.381.8 (12.3) 2. 64.7 37.369.5 2 376.4 2 376.4 36.628.4 (54.4) 36.574.0 2 056.1 34.093.1 (810.7) r 2 Şubat 1991 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar Toplam 37.381.8 2.452.4 39.834.2 2 Mart 1991 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar Toplam 36.628.4 2.322.0 38.950.4 30 Mart 1991 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar Toplam 34.093.1 1.245.4 35.338.5 14 54.856.5 2 056.1 616.4 1 33.282.4 BANKALAR KURU DÖVİZLERİ Yine KKTC Merkez Bankası ve di ğ er Bankalar sını flandı rmasına göre bankalar kurunda özel ve tüzel ki şiler adına açı lan döviz devdiat ve döviz mevduat hesaplar ındaki dövizlere ait bilgiler Tablo 5'de verilmi ştir. 31 Aral ık 1990 tarihi itibariyle toplam döviz 89.926.7 bin ABD $ miktar ında olup en yüksek düzeydedir. 28 Ş ubat 1991'de toplam döviz 86.398.0 bin ABD $ dolar ı miktarındadı r. 15 Tablo: 5 KKTC Merkez Bankası ve Diger Bankalar Tasnifine öre Bankalar Kurunda Özel ve Tüzel Kişiler Adına Tutulan Döviz Tevdia ve Döviz Mevduat Hesaplarının ABD $ Karşılığı ve Hesap Türün Göre Dökümü Bin ABD $ Tarih Bankalar Döviz Tevdiat Hesap Miktar Adedi $ Dövilz Mevduat Miktar Adedi $ Hesap Toplam Döviz $ 31 Aral ık 1988 KKTC Merkez Bankas ı 101 6.903.0 6.903.0 3413 20.824.3 2764a 55.778.8 76.603.1 3413 20.824.3 2866 62.681.8 83.506.1 3925 15.233.1 6.657.1 63.815.4 6.657.1 79.048.5 3925 15.233.1 96• 3314 3411 70.472.5 85.705.6 ;:.KTC Merkez Bankas ı Di ğer Bankalar Toplam 4005 4005 16.174.3 16.174.3 94 3283 3377' 6.649.2 61.086.1 67.735.3 6.649.2 77.260.4 28 Şubat 1990 KKTC Merkez Bankas ı Di ğer Bankalar Toplam 3613 3613 17.033.6 17.033.6 94 3420 3515 6.846.7 61.182.8 68.029.5 6.846.7 78.216.4 85.063.1 31 Mart 1990 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar Toplam 3802 3802 18.962.5 18.962.5 94.; 3443 3537' 6.819.3 58.748.1 65.567.4 6.819.3 77.710.6 84.529.9 30 Nisan 1990 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar Toplam 3908 3908 18.643.2 18.643.2 953 33770 34723 6.877.1 57.476.5 64.353.6 6.877.1 76.119.7 82996.8 31 Mayı s 1990 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar Toplam 3864 3864 13.2329 13.2329 972 34520 35492 6.940.4 60.8729 67.813.3 6.940.4 74.105.8 81.046.2 Diğer Bankalar Toplam 31 Aral ık 1989 KKTC Merkez Bankas ı Diğer Bankalar Toplam 31 Ocak 1990 16 83.909.6 30 Haziran 1990 KKTC Merkez Bankas ı Di ğ er Bankalar Toplam 3829 957 7.018.2 14.539.3 34541 3829 14.539.3 35498 59.076.5 66.094.7 80.634.0 3879 14.207.9 97 2 34493 7.318.0 62733.3 76.941.2 3879 14.207.9 35465 70.0522 84.260.1 3862 13.162.0 35694 8.403.6 8.403.6 67.999.5 81.1615 3862 13.162.0 36679 76.403.1 89.565.1 3964 11.002.7 970 35708 9.016.4 68.4228 9.016.4 79.425.5 3964 11.002.7 36678 77.439.2 88.441.9 4067 10.473.1 989 34960 9.504.3 68.6823 9.504.3 79.155.4 4067 10.473.1 35949 78.186.6 88.659.71 4073 36660 70.125.8 9.585.9 79 616.8 4073 9.491.0 9.491.0 37618 79.711.7 89.202.7 4101 9.366. 0 984 36962 9.705.4 70.854.4 9.705.4 80.221.3 4101 9.366.9 —17946 80.559.8 89.926.7 4049 915 8.629.1 136832 8.629.1 3 7747 9.693.5 66.320.5 9.693.5 74.949.6 76.014.0 84.643.1 942 9.686.1 9.686.1 76.711.9 7.018.2 73.615.8 31 Temmuz 1990 KKTC Merkez Bankas ı Di ğ er Bankalar Toplam 7.318.9 31 A ğ ustos 1990 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar Toplam 985 30 Eylül 1990 KKTC Merkez Bankas ı Di ğ er Bankalar Toplam 31 Ekim 1990 KKTC Merkez Bankas ı Di ğ er Bankalar Toplam 30 Kası m 1990 KKTC Merkez Bankas ı Di ğ er Bankalar Toplam 958 9.585.9 31 Aral ık 1990 KKTC Merkez Bankas ı Di ğ er Bankalar Toplam 31 Ocak 1991 KKTC Merkez Bankas ı Di ğ er Bankalar Toplam 4049 28 Ş ubat 1991 KKTC Merkez Bankas ı Di ğ er Bankalar Toplam 4004 8.686.7 37173 68.025.2 4004 8.686.7 38115 77.711.3 86.390 17 DÖVIZ REZERVLERI Döviz Rezervlerimiz devlet kuru ile bankalar kuru olarak iki ba şl ık alt ında görülmektedir. Devlet kuru hesab ında tutulan dövizler ta sise tabi dövizlerdir. Bankalar kuru baş l ığı alt ı nda gösterilen dövizler ise özel ve tüzel ki şilere ait ve hesaplar ına tutdöviz tevdiat ve mevduat hesaplar ı ile bankalar ın kendi na tuklar ı dövizlerden olu ş maktadı r. A ğustos, 1990 sonu itib rıyle Devlet Kurunda 58.418.9 bin ABD dolar ı ve Bankalar Kurunda 142.072.2 b n ABD doları olmak üzere toplam döviz 200.491.1 bin ABD dolar ı miktarında o up en yüksek düzey- dedir. Şubat, 1991 tarihinde Devlet Kuru 38.950.4 bin ABD doları , bankalar kuru 140.866.9 bin ABD dolar ı olarak görülmektedir. (Tablo 6) 18 Tablo 6 Döviz Rezervlerinin Artış Hızı Tarih-Döviz Niteli ği Bin ABD $ Bir önceki dönemle karşı laşt ı rması Miktar Aral ık 1988 Devletin Kur Hesab ında 46.391.0 Bankalar Kurunda Tutulan: a) Özel ve Tüzel Ki şiler 83.506.1 b) Bankalar ın Kendileri 19.825.8 Toplam 103.331.9 149.722.9 Aral ık 1989 Devletin Kur Hesab ında 58.679.7 126.48 124.486.9 120.47 183.166.6 122. 33 62.919.3 107.22 124.971.5 100.39 187.890.8 102.58 61.376.3 97.55 127.052.8 101.67 1 88.429.1 100.29 53.608.1 87.34 130.903.8 103.03 184.511.9 97.92 51.756.5 96.55 131.855.1 100.73 183.611.6 99.51 Bankalar Kurunda Tutulan: a) Özel ve Tüzel Ki şiler 85.705.6 b) Bankalar ın Kendileri 38.781.3 Toplam Ocak 1990 Devletin Kur Hesab ında Bankalar Kurunda Tutulan: a) Özel ve Tüzel Ki şiler 83.909.6 b) Bankalar ın Kendileri 41.061.9 Toplam Şubat 1990 Devletin Kur Hesab ında Bankalar Kurunda Tutulan: a) Özel ve Tüzel Ki şiler b) Bankalar ın Kendileri 85.063.1 41.989.7 Toplam Mart 1990 Devletin Kur Hesab ında Bankalar Kurunda Tutulan: a) Özel ve Tüzel Ki şiler b) Bankalar ın Kendileri 84.529.9 46.373.9 Toplam Nisan 1990 Devletin Kur Hesab ında Bankalar Kurunda Tutulan: a) Qzel ve Tüzel Ki şiler b) Bankaların Kendileri Toplam 82.996.8 48.858.3 19 Mayıs 1990 De■iletin Kur Hesab ında Bankalar Kurunda Tutulan: a) Ozel ve Tüzel Ki şiler b) Bankaları n Kendileri Toplam 8L046.2 53.463.4 45.000.9 86.95 134.509.6 179.510.5 102.01 97.77 42.642.2 94.76 137.542.7 102.25 180.184.9 100.38 53.998.8 126.63 137.406.4 99.90 191.405.2 106.23 58.418.9 108.19 142.072.2 103.40 104.75 Haziran 1990 Devletin Kur Hesab ı nda Bankalar Kurunda Tutulan: a) Özel ve Tüzel Ki şiler 80.634.0 b) Bankalar ı n Kendileri Toplam 56.908.7 Temmuz 1990 Devletin Kur Hesab ında Bankalar Kurunda Tutulan: a) Özel ve Tüzel Ki şiler b) Bankalar ı n Kendileri 84.260.1 53.146.3 Toplam A ğustos 1990 Devletin Kur Hesabı nda Bankalar Kurunda Tutulan: a) Özel ve Tüzel Ki şiler b) Bankalar ı n Kendileri Toplam 89.565.1 52.507.1 200.491.1 Eylül 1990 Devletin Kur Hesab ında Bankalar kurunda Tutulan: a) Özel ve Tüzel Ki şiler b). Bankaları n Kendileri Toplam 61.498.1 105.27 137.440.4 96.74 198.938.3 99.23 58.699.1 95,45 136.107.2 99.03 194.806.3 97.92 88.441.9 48.998.5 Ekim 1990 Devletin Kur hesab ında Bankalar Kurunda Tutulan: a) Ozel ve Tüzel Ki şiler b) Bankaları n Kendileri Toplam 20 88.659.7 47.447.5 Kası m 1990 Devletin Kur Hesabında Bankalar Kurunda Tutulan: a) özel ve Tüzel Ki şiler 89.202.7 b) Bankaları n Kendileri 49.888.9 Toplam 58.692.8 99.99 139.091.6 197.784.4 1 0 2.1 9 45.620.2 77.73 138.038.7 183.658.9 99.24 92.86 39.834.2 87.32 137.559.2 177.393.4 99.65 96.59 38.950.4 97.78 140.866.9 179.817.3 102.40 101.53 Aral ık 1990 Devletin Kur Hesab ında Bankalar Kurunda Tutulan: a) Özel ve Tüzel Ki şiler b) Bankalar ı n Kendileri Toplam 89.926.7 48.112.0 Ocak 1991 Devletin Kur Hesab ında Bankalar Kurunda Tutulan: a) Özel ve Tüzel Ki şiler b) Bankaları n Kendileri Toplam Ş ubat 1991 Devletin Kur Hesab ında 84.643.1 52.916.1 Bankalar Kurunda Tutulan: a) Özel ve Tüzel Ki şiler b) Bankalar ı n Kendileri Toplam 86.398.0 54.468.9 101.37 21 İ NS VE VADELER İNE Döviz TEVD İ AT VE DÖV İ Z MEVDUAT HESAPLARININ__ GÖRE DÖKOMO hesaplar ını n cins ve 28 Ş ubat 1991 tarihinde Döviz Tevdiat ve Döviz Mevd at vadelerine göre dökümünü gösteren Tablo 7, vade yönünd n incelendi ğinde ilk s ı ve Döv z Mevduat hesaplar ında ranı n, Döviz Tevdiat hesaplar ı nda vadesiz hesaplar ini görürü Döviz cinsine göre en bir yı l vadeli hesaplar taraf ı ndan i şgal edildi ğ ve DM görülmektedir. popüler para sterlin, daha sonra ABD Dolar ı 22 ▪ • bR ••• N .4 .... .4 CO ON £•, o: d ,c; ■•:S. CO \Q ın N Ir> er> ■,0 ee; 03 ef$ , ef• ∎0 O cd, o\ o\ m co co ,o- en Q. 't K ıbrıs L irası N't co CO N cc; O c\1 M B. A lman Markı ABD Do ları N N ON O \ O tr) \ ıi Z1- N CO , -1 er M ,4! CO '1,Zİ- \O co CO V') CtZ \a Ct V) 00 1-1 O r-- cc. o, o.. \.6, 00 •zt• ee> .-4 ırı 1- CD . .-1 et Lt") d •1! 72 CZ Ni M 1-1 ----, \o co r.... • \0 ev.; <-s, ] C, c■.) • . 'Ş .._:, In • \O c0 •:1- ON In t..... od T- I N Le) ...... Ö \O _. \,c; a\ .....- . , —1 ı"... C> M , . .-4 , Q M \. O ..-... 429. II .... Cl. Ö Döviz Tevdiat E-, •- • -, Tıı 7> .o -o ecı al . N > > Fıl a> >, "C■ < —1 > eli > ■0 .--ı E E «, u) o i 401 -o > O ei a. o f-, 4) 'O cd •N .4 > (ı) Q) >, • .... > "O < :0 ati Cı >. vo 1 Y ı l Va deli E od ct'zi .-. cd o T> aoı (.7 23 DÖVIZ KRED İLER İ bankalarca kulı k 1990 tarihi tibar ıyle Elde etti ğ imiz bilgilere göre 31 Aral ı tülan döviz kredileri bakiyesi, sterlin türünden /8.25 .782, Alman Mark rı landı ründen 4.543.351 DM ve ABD $ türünden 9.211.065 ABD $ olmak üzere toplam olarak 28.056.711 ABD $ de ğ erindedir. 24 TÜRK L İ RASI MEVDUAT Bankalardaki Ti. mevduat ı bir yı Aral ı k 1989 da ise %101.66 oran ll ı k uygulama ya göre Aral ı k 1988 de %53.41, ı nda art ış göstermi ş tir. Hayat pahal ılığı 1988 de %62.57 ve 1989 da %51.81 oldu ğ yı l ı ndaki dü şüş e kar şı una göre toplam mevduatta reel anla m da 1988 n 1989'da önemli bir art ış mevcuttur. Aral ı k 1990 it ibanyle 549.0 milyar Ti, miktar ı nda olan toplam mevduat ı n Aral ı k 1989 baz ı na göre %59.22 oran ında art ış gösterdi ğ i gözlenmektedir. Bu dönemin hayat a %69.41 oldu ğ una göre mevduatta reel ı lığı anlamda dü şüş kaydedilmi ştir. (Tablpohal 8) 25 Tablo: 8 H Türk Liras ı Mevduat ın Artış Mevduat ın Niteli ğine gör Dökilmü Aralık 1987 Resmi Ticari Tasarruf 49.057.3 9.812.0 52.580.8 Toplam Aralık 1988 Resmi Ticari Tasarruf 111.450.1 73.369.4 16.044.4 81.564.3 149.55 163.51 155.12 Toplam 170.978.1 153.41 Toplam 98.851.6 30.190.5 215.758.9 344.801.0 134.73 188.16 264.52 201.66 121.801.4 24.691.7 Aral ık 1989 Resmi Ticari Tasarruf Ocak 1990 Toplam 386.002.0 123.21 81.78 111.00 111.94 Toplam 116.460.2 26.636.2 256.337.0 399.433.4 95.61 107.87 107.02 103.47 Toplam 104.176.3 29.183.4 276.715.5 410.075. 89.45 109.56 107.94 102.66 Toplam 94.635. 40.560. 301.478. 436.674. 90.84 138.98 108.94 106.48 Toplam 103.258. 31.076. 321.263. 455.597.8 109.11 76.61 106.56 104.33 Resmi Ticari Tasarruf 239.508.9 viL u tt Resmi Ticari Tasarruf Mart 1990 Resmi Ticari Tasarruf Nisan 1990 Resmi Ticari Tasarruf Mayıs Resmi Ticari Tasarruf 26 Milyon İL Bir önceki dönemle kar şılaştırmas ı Haziran 1990 Resmi Ticari Tasarruf 90.890.8 29.663.5 344.579.5 Toplam 465.133.8 88.02 95.45 107.25 102.09 108.189.1 23.567.8 352.522.7 119.03 79.45 102.30 484.279.6 104.11 123.305.9 22.6421 357.884.3 113.97 101.52 503.832.3 104.03 104.104.4 24.771.6 358.070.0 84.42 109.40 100.05 486.946.0 ....„...,„«,.. 96.64 Temmuz 1990 Resmi Ticari Tasarruf Toplam Ağ ustos 1990 Resmi Ticari Tasarruf Toplam _222 Eylül Resmi Ticari Tasarruf Toplam Ekim 1990 Resmi Ticari Tasarruf Toplam 123.940.5 26.048.3 361.435.5 119.05 105.15 100.93 511.424.3 105.02 Kası m 1990 Resmi Ticari Tasarruf Toplam Aralı k 1990 Resmi Ticari Tasarruf Toplam Ocak 1991 Resmi Ticari Tasarruf Toplam ulı at1221 Resmi Ticari Tasarruf Toplam 96.07 123.864.2 23.880.0 367.874.0 99.93 91.67 101.78 515.618.2 100.82 140.010.5 25.524.3 383.466.5 113.03 106.88 104.23 549.001.3 106.47 154.225.1 22.171.1 394.769.4 110.15 86.86 102.94 571.165.6 104.03 156.062.6 21.742.5 410.491.9 101.19 98.06 103.98 588.297.0 102.99 27 RESMI MEVDUAT bölüile di ğ er banka ar aras ı ndaki ı n KKTC Merkez Bankas Resmi mevduat ı 0 kadar KK TC Mertir. Aral ı k 1986'dan Ocak 199'a ş Tablo 9'da gösterilmi nümü Ş ubat 1 91'de %41.7 olarak %50'nin üzerinde iken bu oran ı kez Bankas ıdnı n pay görülmektedir. 28 Tablo: 9 KKTC Merkez Bankası ve Diğ er Bankalar Nezdinde Resmi Mevduat Milyon IL Tarih KKTC Merkez Di ğ er Bankalar Bankası Toplam Aral ık 1986 18.374.7 66.7 9.191.0 33.3 27.565.7 Aral ık 1987 31.644.9 64.5 17.412.4 35.5 49.057.3 Aral ık 1988 48.415.3 66.0 24.954.1 34.0 73.369.4 Aral ık 1989 Ocak 1990 Şubat 1990 49.495.8 62.800.4 50.1 51.6 49.355.8 59.001.0 49.9 48.4 98.851.6 121.801.4 57.856.6 49.7 58.603.7 50.3 116.460.3 Mart 1990 41.668.4 40.0 62.507.9 60.0 104.176.3 Nisan 1990 32.284.8 34.1 62.351.0 65.7 94.635.8 Mayıs 1990 31.896.4 30.9 71.361.8 69.1 103.258.2 Haziran 1990 Temmuz 1990 20.872.0 23.0 70.018.8 77.0 90.890.8 19.442.2 18.0 88.746.9 82.0 A ğ ustos 1990 Eylül 1990 108.189.1 41.688.1 29.436.8 47.663.1 33.8 28.3 38.5 33.5 66.2 71.7 61.5 66.5 123.305.9 104.104.4 123.940.5 41.547.8 81.617.7 74.667.6 76.277.4 82.316.4 123.864.2 Aral ık 1990 54.336.9 38.8 85.673.6 61.2 140.010.5 Ocak 1991 59.282.1 38.4 94.943.0 61.6 154.225.1 Şubat 1991 65.041.9 41.7 91.020.7 58.3 156.062.6 Ekim 1990 Kası m 1990 29 PLASMANLAR Türk Lirası mevduat art ış hızı ile plasman art ış Tablo 10'da gösterilmi ştir. Tablo 11'de Türk Lirası art ı Türk Lirası karşı lıklarını Aralık 1990 ve Şubat 1991 tari 12'de ise döviz plasmanlar ının IL karşı lıklarını aynı tarihler malı olarak veriyoruz. 30 Izinin karşı laşt ı rması döviz plasmanlar ının leri itibariyle, Tablo itibariyle karşı laştı r- Tablo: 10 Türk Lirası Mevduat Art ış Hızı ile Toplam Plasman Art ış Hızının Karşılaştırması Milyon IL Toplam 11, Mevduat Bir önceki Dönemle karşılaşt ı rması Toplam Plasman Bir önceki Dönemle karşılaştı rması Aralık 1986 62.671.3 Aralık 1987 Aralık 1988 Aralık 1989 111.450.1 170.978.1 344.801.0 177.83 153.41 201.66 65.986.4 98.354.2 196.967.7 149.97 149.05 200.26 Ocak 1990 Şubat 1990 111.94 103.47 203.703.5 203.569.5 103.41 Mart 1990 386.002.0 399.433.4 410.075.2 102.66 255.583.2 110.81 Nisan 1990 436.674.7 106.48 207.507.1 91.98 Mayıs 1990 455.597.8 104.33 210.035.6 101.21 Haziran 1990 465.133.8 102.09 242. 59L 2 115.50 Temmuz 1990 484.279.6 104.11 258.308.9 106.47 A ğustos 1990 104.03 96.64 255.437.2 283.836.5 98.88 Eylül 1990 503.8323 486.946.0 Ekim 1990 511.424.3 105.02 2 88.748.7 111.11 101.73 Kası m 1990 515.618.2 100.82 322.618.8 111.72 Aralık 1990 549.001.3 106.47 368.871.9 114.33 Ocak 1991 571.165.0 104.03 386.345.7 104.73 Ş ubat 1991 588.297.0 102.99 368.438.3 95.36 43.998.7 99.93 31 Tablo 11 İskonto senetleri ve Bankalar Türk Liras ı art ı Dövi Plasmanlarının Sektörel Bazda ve Geçmi ş Dönemle Karşı la tı rması Milyon Ti, Aral ık 1990 Şubat 1991 Miktar Mikta Kamu Kurum ve Kurulu şları Tarı m Taş Ocakc ı lığı 8.3 37.919. 8.1 38.319.8 12.2 55.783. 12.0 56.786.6 - Sanayi 3.8 17.549. 10.1 47.960.2 Yük Taşı mac ı lığı 4.9 22.490. 5.7 26.716.7 48.1 220.840. 40.8 193.088.4 Bina ve inşaat 3.0 13.762. 3.0 14.437.4 Turizm 4.5 20.582. 4.4 20.905.4 12.2 56.100. 13.7 64.869.8 3.0 12.894. 2.2 10.491.9 100.0 458.925. 100.0 473.576.2 Yurtiçi ve Yurtd ışı Ticaret Şahsi ve Mesleki Borçlar İskonto Senetleri NOT: Kamu Kurum ve Kurulu şları kalemi kar şı sı nda göst rilen miktar Bankam ızca çe ş itli sektörlerdeki kamu kurum ve kurulu şlar ı Hazine Kefaleti kar şı l ığı verilen avanslar ı da içermektedir. (Bak Tablo 2). 32 Tablo 12 Bankalar Döviz Plasmanlarının 1. Karşıliklannın Sektörel Bazda ve Geçmi ş Dönemle Karşılaştı rması Aralık 1990 % Tarı m - Miktar - Şubat 1991 % Miktar 0.7 683.9 2.7 2.452.2 9.3 9.828.1 Yük Taşı mac ı l ığı 20.0 17.986.4 20.8 21.865.8 Yurtiçi ve Yurtd ışı Ticaret 67.3 60.566.2 59.9 62.952.3 Bina ve inşaat 0.2 225.4 0.2 199.9 Turizm 2.5 2.252.0 2.5 2.624.9 Şahsi ve Mesleki Borçlar 7.3 6.571.0 6.6 6.983.1 100.0 90.053.2 100.0 105.138.0 İ malk Sanayii 33 34 III. BÖLÜM EKONOMIK GELI ŞMELER 35 EKONOMIK GELIŞMELER 1) Üretim, istihdam ve Fiyatlar a) Üretim art ışı ve kaynaklar ın kullanı m ı: 1988, 1989 ve 1990 yı llarında GSMH'nın dağı lı m ı ve s ktörel katma değ erlerin büyüme h ızları Tablo 13'de cari üretici fiyatlar ı e Tablo 14'de sabit üretici fiyatlar ı ile karşı laştı rmalı olarak gösterilmi ştir. 1977 sabit fiyatlar ıyla 1988'de 6084.0 milyon Ti, ol GSMH 1989'da 6603.0 milyon Ti, ve 1990'da 6977.4 milyon IL olarak görül mektedir. Bu itibarla sabit fiyatlarla büyüme h ızı 1989'da %8.5 ve 1990'da %5.7 olarak gerçekleş miştir. Sabit üretici fiyatlar ı ile hesaplanan 1988, 1989 ve 1 90 yı lları GSYIH' sı nın sektör paylarına göz att ığı m ızda her üç yı lda kamu hizmetlerinin s ı ra ile %20, %18.8 ve %18.4 oranlar ı ile ilk sı rayı ve Ticareti %18.1, %18.5 ve %18.9 oranlar ı ile ikinci sı rayı işgal etti ğini görürüz. 198 de Tarı m %12.1 oranıyle üçüncü ve Sanayi %11.7 oranıyle dördüncü sı radadı r 1989 ve 1990'da Sanayi %14 ve %13.7 oranlar ıyle üçüncü s ı rada ve Ula t ı rma-Haberleş me %11.6 ve %11.4 oranları ile dördüncü sı rada ve Tarı m %10.9 ve %9.2 oranlarıyle beşinci sı rada yer almaktadı r.TarımınGSYIH Içindeki pay giderek azal ı rken Sanayi ile Ulaştı rma ve Haberleş me sektörlerinin payları n sbi bir art ış göstermi ştir. 1989 ve 1990 yı llarına ait karşı laştı rmalı Kaynaklar-H rcamalar Dengesi Tablo 15'tedir. Gayri Safi Milli Has ı lanın Toplam Kayna lar içindeki payı 1989'da %99.0'dan 1990'da %97.3'e düşmüş ve netice iti arıyle D ış Açığın payı %1.0 1 clan %2.7'ye yükselmi ştir. 1989'da Toplam Kayna ları n %15.4'ü Yatı rı mlara ve %84.6'sı Tüketime gitmi ştir. Bu oranlar 1990 a sı ra ile %16.4 ve %83.6 olarak gerçekleşmiştir. Sabit Sermaye Yat ı rı mları da Kamunun payı %29.4'den %38.9'a yükselirken Özel sektörün pay ı %70.6' an %61.1'e düşmüştür. 36 NIr; ∎c5 cd ı—i O. \O O O O 1-1 r7zt N el- 1-.. O rf; c:3 ‘-'ı af> ,:ı .4! ci cf O. ,:ı d C.i \43 •ci krı en er> in u.-, •o \o in rm .o o. oci d .13 o d- O. ..t e.1 .1 \ol.c> m •o 1-1 1-1 en c--: co . Mit, d- N O. O. c.-. co In In ir) -d- O. vı cd . I (4 CK ..-1 en ,zt N N cı: vi NN t•-• N •C; 013 el- L--, .-1 .24 eri c-: •d 0\0\0m CO O \ t•-• I-, c•1 n'i OZ eri N CO In \ O N 1--i CO ef CO O. ırı •d r-■43 arı •42 0. in .--ı ct m .-1 r•-• Cr. .-■ Cr. NI 1-I VJ c:5 ırı C 0 O O. N ırı .--ı •0 N O. ı•-• d er; iri C-: c•i •... I. a) ....« 4. ... i.. 4) ,.., 12 .2 > o. Ir: co en O rt97 1 S 9İ 9'8S 0\ O •O O. er; oc'ı O. N .-4 o. o rei d d- N m O. N •o - o6' •0 ı—I ► 91 :460'S E'St E I179 0 -£19'69 .: eri er> c.... o co m o. .--1 O ,n v:ı r... N ,-1 r-: cd .4 c.1 9'6Lt7'E S 6 -9SZ Z'6T T' TS r-.: M en 1.'1 CV N 'd Se kt ör le r ...-- > ;',0 r> as ..% •.g 0. c.ı. -54 d-4-1 T. 0) «d -O 7j 44 E C 4-I " .-C"d :i .', .(3' O co " ".•••••■ .... cd E. . C") C) C4 C":2 () A ES ca — ili o «I " " ..... -c3 aı ai 4-ı 4-■ (?) g O E v» 03 - 4) ts. 4) , ..cı cd E-. os E -. iyi )1 U I. Cd C.) ..d .p, .... --- 8.r• g -(-). af E 4. .... . 'Z aı E Nı E. "d, 'Z .", > 2 cii 2 •.±:• •c; c-: «5 o: cd ir; 4 cl ... cri 0 ,, ,t' 4. V3, w • ..4 s-• v›, er; U (.5 „ o 4(7,', .- oi 2 5 Q) >. •-•. Iiı .'. E `;:i E-. O 1::: • 1.4 _. .n o cij C 47.4 (1) 7ci cd -4 101. 4 101. 3 100. 6 M CO N N O. sı3 485. 848. 2 9 10. 058. 6 1. 547. 793. 087. 3 70. 1 N t-.! ad .. _ _ 0 ırmr• eri N t■ ..te N 00 O et d vi t-3 ►r; G. S. M. H. (a. f. ) In v3 d .-1 -I 6. 782. 9 12002. 7 9. 218. 876. 9 - 23. 2 1. 41. 3 0. 6 co d 03 ...-"İ ■c; G. S. Y. İ. H. (a. f. ) co Go .0 v-; 1 v.I co m ‘c5 eti o: ıA .4 8'S 4'4I c; 7.-' d d I cı. m •o c:3 .-1 ,-; er: oi. iri Nı ı---"4 Net D ış Ale m Faktör Gelirle ri ■c> LA 479. 065. 3 898. 055. 9 1. 538. 5 74. 287. 5 71. 3 100. 0 100. 0 100. 0 •■cı t-- fZ"7-1 in •-i v-› ın cı. d d ,-; ,--, 1988 19 89 1990Büyüme Hızı Dağıl ı m Yüzdesi 198819 89- 198819 89 1990 1989 1990 54. 531. 4 134. 618. 31 45 6. 6 7. 061. 2 124. 111. 7 3. 93. 4 . 94. 2 11. 584. 61 42. 082. 5 101. 244. 9 1 63. 038. 5 7. 703. 7 15. 1 72. 6 16. 382. 7 32. 709. 6 61. 249. 4 86. 3 78. 3 112. 418. 9 209. 000. 6 363. 800. 9 84. 790. 4 ' . ---, 285. 3 56. 31 27. 638. 5 50. 864. 61 78. 444. 6 CO ‘co o 94.5 r 'II 17"II 7.; 1- o •o d c::3 8'£ 1 r. 0 -01 ai OOO ,........., t, I Z'6 C O ı•■•■•■•1 'T-- c:) Irı 37 In •zt ,1 izt' ∎c3 4-4 .--i if; ın ,21 Ö ...I oo in oo ..: vi ir; N O N N O. 1! Ir; N O 1-i 00 .-1 « .--4 \do 12 O m in en N m t-: .4 .--4 o co i-ı C4 in ON in od 1-.: c-S IN ON co O cri c3 1N \O .--1 .--1 A en 4 d t ON t-- 1-1 m N m .24 in dt∎ 0: in 00 NO c-- N m 9'9E1 8'056 00 \O eeı m .42 kd d eA 03 il• NO I '004 4'91 4 c3 it: .4 t■ O d- \O •cl- o: ad c3 ,r; t-:. .-4 No .-41 In 1-1 \O 00 et 0 ON \O \43 O N m ..-.4 ,.... 'bi ..... ..5d 38 •••W 4... 44 • 4.44 ••■44 y. ,.. .... ,y 7.4» es Nd"« 4"' E -' 44 84 d Z>.' O na ~-4. ad ..0 t) ad r- ,,, —9 F.T.3 ızi.44-444 .4-4, ad .0 0 C c/3 ,.., -W 0 ,_] > cd ''' -io -,-xi -m „, > .W cd ti) C L» 4•'' *r. a> .al 4.4 'C; C■ 0) cid C o i... al >1 (/) gimes Z 1 o U o yr... WI.113j, ' TI •e. Se kt ör ler as Eaı I <1) >. 4.. 2, e= - •-• - •,,, ai u 4-> cd .«ı 4-, o. cı (1) <İ .) C) 4-4 ~ N d" F--. .E- O cd 41 2" .... 71, .,_. E-• ee; •=f ı.64. O E er• <L> 44■I i44 (1) .1:3 al I ol F. ,■12 • 44.4 ın I> cıı '-• .., 74 .544 41) 144« Q aı (n E ia o 1... > ... V>• ... 5, 54x1 aS -c5 vi vz5 t-:: A L,"017I E -990 6'811 17'6 94' 0"1 Z £716 . 171 17 L, 'S 0799 _ 1 -60/ M O 4 8 9-4 N OO in eNı A NO O 1-4 ON \O cp -• , • i. d ,:t! d I Mz1• O. in sO iA i-3 G. S. Y. İ. H. en A \d, <4 00 re; CO ■ cl L'6 E 9 cp 1- O 1-1 in O \ ıi4 en c-... l :1.-: c3 i t-. .--1 4•.4 O 'E 1 71 o t, er •zı! c:3 o: e-7 I-: od İ-1 ..-1 E•417 6 c?... cj c•1 po ,--7 IZ ...ı en in d, "A -1 r4 cd E 'O E N M N 7-1 d d 8 'E M 1-4 N ' in ,-.7 ,:i ir: .1 10 -01 ,• I ,:t• 00 CO L 'Il c3 c5 c3 .--1 •zl• 8. 66. 4 100. 0 100. 0 100. 0 I r... c.1 .--ı ■0 en • <•3 6. 51 5. 9 6. 9 35. 8 o: .-ı 5. 999. 1 N 8 -6- 19 88 1989 1990 en c3 .4 ,-1 t-: I 71 Dağı l ı m Yüzdesi •it. \O N oc; d c3 017I 601 Büyüme H ızı 1988 19891990198819 8919891990 I 1'6 I [ in .-1 \O • ▪• - ▪ • • CO O et \O \O 00 N ON M Nd \O N ON O N M O O d 1 M c3 e•1 \d, ar; o o o. ‘43 e■ 1-1 CO O >•1 ti CD t∎ • d od O O O\ \O N NO 14-; et d 1-4 r-1 et 14) ON trı CO d (31 CO In N 'Zt• N N N O \O M N \C; OZ I" ef; • • 11) -4 ef) t. .e et et , O '1.-.1 C1\ , M N N •-ı c!, t. c3 t- In co re; ,, ,c.> . 1■ d E 1,4 al •- .1 1-1 N OD N N eNı oc; d c; • • 43 cı- in ON N t•-• ts. 1-1 1 •..1 0 ■CD O \ O .4. ‘0 O v-.1 N re> en \O \O ...; ,.. t■ d • ON trı •4- Cl' • ti co a '\ •Ş' o o o o o •4- ■o N el- c0 • cd NI d ON c3 .-ey 00 O N en CO c0 ON •--■ o: •-■ en o< ı ın In co. Nd ‘4. 3, O\• N N \O en en .4.•O .4!en c; eg o. elc; 0!: \O en ON •::1 eN3 .--1 .-- ı en In c\l N ...‹ M en ON . •-.1 CO •Zr t..... .--1 N • rır ı.. al 1-1 cd d 005 1O-Z 21 . .1 t. tr, tz 03 O\ d. en İn tr›. ■.,. Cd CO Ch ,chtz; 00 N 1-.1 ■c> 1-1 0 re., et". ON In et' tn . 00. N. O. el: \O et Ö en ;F ON N \O C" O N (.,N 4 rf; .İ., cd 1-1 Lrı 00 ,..., ı.• e•1 N In CO 00 00 C3 d el! N er;ON O O •d- CO \O ON N IN N •4 ir: .--1 1..... C> oz en 0,,, ..: - M • • • 1,..: CD •-ı CO \O N %, en d , t. 0 \O v) ,.,cs en N'. O ON en O . 0\ N \O Ln \o et" 1.-1 Ir) Cd t.,1'.O O'. t. v< d t-en en ın O O _. _ e ocs v% O 1-4 1.-1 O N 0% CN CO No m 0\ et en • 1..... ‘! 1,4 ,I. C.D • • \O ON 1-0 •el- ,d- ..-ı en ON N N d 0,.. C> O trı MI es t■ et 1--1 o: CO \O t-, 0. t. 0. t-... .4 N 0,.. 0cd•--+ ....7 csi .4... t... 1..... cs4 1-1 ar) m o.: is• et' N en ON .--1 •-.1 1-1 I', VO t-.. •--1 en en ..-1 O \O 0 0 1.. tX tY < u. 04 aı . ...; 2 >....... al . tır < P": ''' •-ı .• O Z cd F-4 ı •-. ..-• F. < • Ch cd E •-• cl) ..-. .F"'< E (n• •-. ,t5,9 :7 a) L. - . is:., (55 - er -. o_.-. ..., E 73 cs .NU (/) cd .0 ....,...............O --, i...1 E--4 .--1 N ...... ...- .4 •-• . .N4 ..o al .. E r4 „ E F--. W Q> '47.,' O4 .-g ...? :D.< t» T) E.2 o, •-ij t d us 0 --, ,--. cd .0 .-......... O < -...\4^ F-. •-7 1:1". O U E-4 < ed ▪ -14 ed N r, '-4 IZ, :C3 — ') '» F-. c4 . .....- ...... . .-.,....., > E.-. .--1 -c-Zıs W 39 b) istihdam: ğ lı mı kar şıla şt ı rmal ı n sektörel da ı nda istihdam 1988, 1989 ve 1990 yı llar ı şı %27 payla birinci tir. Her üç y ı lda Tar ı m yakla olarak tablo 16'da verilmi ş şı k %22 payla Kamu Hizma inş sı ray ı i ş gal etmekte bunu yakla ı mı Sanayi Sektörü izlemektedir. istihdam ın da ğılktedir. nda 1990 olarak görülme Ticaret-Turizmin pay ı %9.7 la oranla cüzi bir art ış gözlenmekte ı nda bir önceki y sı sayı 40 tleri ve %11 payla un pay ı %10.4 ve yılı ortalama i şsiz ir. Sayı 1989 Top lam Çal ışan Nüfus Ora nı Sayı er) 1-: c.1 ,-İ . 1 \c> t... O: .-.1 L'••• O .. trı 1-ı N t■ ın \O 0% 1-ı sO ırı d> ı ---ı eıl O■ dp 0: ır■ est L-Z t••• 44 cw3 00 M ırı ırı sO \O 00 4-ı er O 0. ırı .-1 N t■ VZ .-ı sO L-: d ad c,i cv N M N ın C••• s0 t••• .-1 I,. O yı ırı t••• 1:1" N yı , er .-4 , .--1 ırı 0% dM O. O. t's O. od ırı c.ı .-1 M CO \O N O. vı m vı N sO OO\ I L-•• 1-1 ■C) 4•.4 1 <Z e••• cd 1-4 o N E. O N 1 Vj 1.'4 O \ t•••• N c=5 ..-, o: 1 N 1-4 0% sO eV O% \O \O 0 l'■ \O sO 0. ırı «* 4••■ 00 et el- O 0. VJ d- - I" ın o 1 Sayı 1988 Top lam Çal ışan Nü fus Oranı ∎0 t.: CO 1--1 ‘0 .-1 , , Cıs N M d" 0\ \O OLSI T69t7 O 03 • o. Ir) er N :1 6€ .9 OO ■ - ‘4' 00 • ı m (.4 cv o 00 00 od Nod 71 5251 00. 0 849 1 71469 ... - , istihdamın Sektörel Dağılımı ve Nüfus 1-1 .1.. 0. m t. c3, o: et o,' s OLL,I ZLIS . 1990 N sl M -"- 67733100. 0 908 16725 6 Toplam Çal ışan Nüfus Oranı ,c; S'Z Z•4 , 1,İ• 4 1.1' '''' C% Q Q) (...)^ Se kt ör le r wı os Q> 8 f-, .- ...,„ E .... r... e H .-• >, el z c,1 U) -. Q> a. i • .. > ...w ...., 5' c I 4., C. ci> «ol ed C E ..... .=4 CP — r., " .•••■■ ...... Cti -0 0 10 ""' Z.; ol Q> -sa al r... N• ... >> >\ cd •-• c) .sa 41 ol E-, 4-• 4••• 4-' ,„, as or, .-, 7.... . aı E Q> ••-• co E „,,,, a, - o nı 0 . o> d, a.) İ-, ...NC ..Nd : e. I 1 N > TA (1) ... et .<7 cd CI) " C) 4-, . . .. "-- (1)n • .—e c‘l Ta :3 5<Ş> aı .... ‘. (-) ,.. , , o .E.: ol -O 4.., rz 4..■ in aı ..0 iw Q) s. E--. .... • •-• •"::: Ci; ..c e» e N ...r. <3), ''''' . .... . .,, ti ....„ e, N E Toplam Çalışan Nüfus işsiz Say ısı Top lam Nüfus >■;".■0 E- 41 c) Fiyat Hareketleri ve Ücretler 1986-1990 yı lları ile 1991 yılının ilk beş ayı ndaki fiya hareketleri karşı laştı rmalı olarak Tablo 17'de verilmi ş tir. Devlet Planla a Örgütünce yeni bir tüketim harcamaları anketi yapılm ış ve bu anket sonucu belirlenen e ğilimlere göre ağı rlıklı , yeni bir tüketim kal ıbı hazı rlanarak 1 •cak 1988'den itibaren baı olarak kullanılmaya başlanm ıştı r. Hayat pahalılığı 1984'de %70.72, 1985'de %43.04, 1986'da %48.09, 1987'de %43.01, 1988'de %62.57, 1989'da %51.81 ve 1990 da %69.41 olarak saptanm ış olup bunun mal ve hizmet gruplar ına göre da:"41ı m ı Tablo 18'de gösterilmektedir. Yüksek enflasyonist ortamda maa ş ve ücretlerin sat ın alma gücünü korumak düşüncesiyle 1983 yılından beri eşel mobil sitemi uygulanmaktadı r. 1985 yı lı sonuna kadar her dört ay sonundaki hayat pahal lığı art ışı dikkate alınarak maaş ve ücretlere yansı tılan artışlar 1986 yılında itibaren her üç ve 1.4.1990'dan itibaren her iki aydaki duruma göre ayarla maya başlanm ışt ı r. Bakanlar kurulu 7/1989 say ılı Kamu Görevlileri Yasas nın 121. maddesi uyarı nca ödenmekte olan ayl ık maaş ve ücretlerin 1.5.1990 tarihinden geçerli olmak üzere her ayı n ilk mesai günü peş in olarak ödenmesi i karara bağladı. Asgari Ücret Saptama Komisyonunda alınan tavsiye ararları uyarınca asgari ücret, 1 Ocak 1987'den itibaren ayda 1 Ocak 1988'den itibaren ayda 1 Ocak 1989'dan itibaren ayda 1 Ocak 1990'dan itibaren ayda 1 Ocak 1991'den itibaren ayda olarak saptanm ıştı r. 42 90.000.-1. 121.000.-1. 205.000.-1 340.500.-İL 520.000.-İL Tablo: 17 Hayat Pahal ılığı 1986 1987 1988 1989 1990 1991 3.33- Ocak 7.10 3.18 8.08 5.71 6.44 Şubat 11.54 4.43 17.09 14.07 Mart 19.01 9.05 24.11 16.47 16.89 20.82 10.68 Nisan Mayıs Haziran 19.15 20.69 21.07 31.75 36.47 36.68 38.81 41.48 48.09 10.00 11.35 17.12 19.33 19.77 24.43 34.54 38.40 43.01 26.58 28.53 31.45 36.44 20.78 24.09 25.17 32.82 40.43 41.73 43.97 47.98 51.81 25.02 15.21 28.30 32.22 35.44 17.98 Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kası m Aral ık 44.73 48.11 53.54 57.86 62.57 6.43 50.99 58.19 61.98 65.63 69.41 Kaynak: KKTC Ba şbakanl ık, DPÖ - 43 Tablo: 18 Hayat Palı alkUunnl Mal ve Hizmet Gru larına Göre Da ğı lı m ı 1984 1985 1986 1987 Yiyecek ve içecek 45.48 16.89 30.83 19.63 Ev ve ev masraf ı 5.03 3.23 6.11 Giyim 6.70 5.53 12.34 7.74 7.68 Ilaç ve Tıp 0.62 0.46 0.41 0.39 E ğ itim 0.60 0.33 0.11 0.47 Taşıt 6.36 3.93 1.45 3.47 Hizmetler Eğ lence ve Okuma 1.32 1.25 1.34 0.93 0.35 0.92 0.79 0.66 Sigara 3.03 2.31 1.88 3.63 Şahsi Harcamalar 0.15 0.15 43.04 0.18 0.18 48.09 43.01 Toplam 70.72 1 Ocak 1988 den itibaren yeni döküm uygulanm ışt ı G ıda Giyim Ev Eşyası Sağlı k ve Kiş isel Bakı m ile ilgili Harcamalar Ulaştı rma ve Haberleş me Kültür, E ğitim ve E ğlence Konut ve Konut ile ilgili Harcamalar Sigara Toplam Kaynak: KKTC Başbakanl ık, DPÖ. 44 ş öyleki: 1988 % 27.53 5.57 1989 % 27.87 5.66 1990 1991 Ocak-Mayıs 21.71 7.88 8.73 1.46 6.49 3.10 5.96 1.29 3.36 2.21 2.61 9.62 4.78 6.96 1.66 19.46 5.17 0.83 2.03 3.15 2.07 62.57 2.88 1.47 4.53 51.81 1.84 1.37 0.43 2.09 69.41 17.98 2. Mali ve Parasal Geli şmeler a) Mali Geli ş meler Bütçe harcamaları 1986'da 70.5 milyar İL 1987'de 106.1 milyar İL, 1988 de 150.7 milyar İL, 1989'da 257.4 milyar İL ve 1990'da 524.8 milyar IL olarak gerçekleş mi ştir. Bu 1..waları n yerel gelir katk ısında 1986'da %47.2, 1987'de %55.6, 1988'de %72.5, 1989'da %76.0 oranlar ıyle istikrarl ı bir geli şme kaydedilmiştir. 1990'da yerel katkı %74.4 olup cüzi bir düşüş göze çarpmaktadı r. Yerel gelirleri G.S.M.H. ile karşılaştı rdığı mı zda yerel gelirlerin G.S.M.H.'ya oran ının 1988'de %22.5, 1989'da %21.5 ve 1990'da %25.2 oldu ğunu görürüz (Tablo 19 ve 20). 1990 yılı sonu itibariyle birikmi ş bütçe aç ıklan 200.6 milyar İL'na baliğ olmuştur (Tablo 21). Bütçe aç ıklarına karşı lık T.C. Ziraat Bankasından sağlanan krediler, faizler hariç 1990 yılı sonunda 55.9 milyar Ti, tutar ındadı r. 1987 yı lından sonra T.C. Ziraat Bankasından borç alınmam ış, bütçe aç ıkları iç borçlanmalarla karşılanm ışt ı r (Tablo 22). 45 et' r. OD cf; ın N N O∎ 9-1 9-1 N N o: c4 \O I 1 ,:ı ,-1 1-1 N et t's l•-• 00 0\ 00 et •O 00 et er eri .-1 d c3 er; egı c.: re; (NI A o: c.1.-i N N .1 .-ı m N .1 rn ı-I r% 1••1 ‘13 ‘0 N N CNN ■0 CNN I-1 ın 0. en sO ■0 eeı 1-4 ef'ı 14- c•I t: .-.4 0.00 er; 03 ■0 er; 0\ ıeı 1- A 9'Z t•-• 0 et \O N el- t■ Ir; re; O. .o 4 a3 00 t. c4 t: ı! .-■ o ■o 03 A Ir; L'LL O't7Z N \O N •o c•I N O N 00 vo o •zı! ,-1 1-1 oo 9'9 E'Z 017 ç 17 O'IT 1989 c)S.b)M. a) H. Ge rçek- G. leşme Yüzdesi 0% Ir; 4'19 T'O£ M c3 A ■43 vi 'cd it d ■43 d c4 ı• ı d oM■ m ,o ∎o in N M O 14' CO 1» ril N rı 9-1 9-9 In et N 1-1 1-1 m N ın N .-1 A A o: 9-1 91 9-1 9-i en ıt, o6 t, o. c". o3 <x> ef; o o In .-1 i- .c> oo c..! A t: cf; c.1 A t: ef; N t. Nen m r. ■-ı t■ N N Ch el- \O o:Ot: er; O O. ei- d' 03 O A m en Oir; ,O 03 03 cv .-1 .-4 .-1 m in 1.1 N .-I 9-ı 91 •1, .--1 in en ..-ı 17 .6İ 1988 Gerçek- G. S.M. H. leşme Yüzdesi er it; 9'9 L'£ ile Karşılaştırmalı Bütçe Analizi 1986 - 1991 V) cd ,-1 In m \O OD S -£9 6'OS 1717E1 .1717G 2 I' t7'S £*£ 4'9 917 1990 b) a) G. S. M. H. Ge rç ekleşme Yüzdesi aı ON g \ıd1 ,-1 o. ,ı 0 -901 S '6Z S -4£1 6 -41 199 1 Gerçekleşme 4 Aylık ■ I. Bütç e Yerel Gelirleri 1. Vergi Gelirleri Dolaysız Vergiler Dolaylı Vergiler 2. Diğer Gelirler II. Bütçe Giderleri 1. Cari Gide rler Personel Giderleri Diğer Cari Giderler Transferler - Sosyal - Diğer 2. Savunma Giderleri 3. Yatırımlar III. Dış Yardım ve Borçlanmalar - Dış Yardımlar - Borçlanmalar (Açık) vs L 46 00 O' O 00 00 CiN o.o. o. d İ.;o N In m \c; irı O d •cl• 03 •4! o 1-1 e. o. •0 N 14 3.4 Bn 1-4 N N ırı <•1 o O 00 N d O O C4 Cr: •Cf 00 N O • -1 CO o. N O 0: 0:5 o d o ırı o 1-4 N 1 d o 1-4 ırı 00 M O ,c5 N 1-1 er eri m •cf c•ı d 1986 - 1991 O N 1-4 .O 'Cr O v; ir; o O O. C \I ic; c; •4• t*: O m O ocı 0 d O tr3 (NI cs4 0 (..1 o od e t, d 1-1 O 0 O. O N 1.4 er; \CS V3 1-1 0 \O O o: 00 ir: 1-1 N ır: e4 r: d 00 d o M %o vcı • ,t! c4 d m eN1 O O 1,5 03 vi t-Z d Yatı rı m Harcama ları Savunma Harcama ları ırı eari Harcama lar at o 1-4 rN 8 t„. ın c• S d cv en N 0 • o <,1 •4= ■0 t, d it") 1-4 CNI t, ■cı 0 <4 d m 00 , O O d o eri c•1 •z1: eN1 e4 O 1-1 et• O■ d ın N 00 c•ı 11 gi• L. O ı. o O. en N •cf en N N 0 1-••• cS d .4! yukarı daki ra kam lara dahil M O. d d cıs ıfı 47 Tablo: 2i Yı llar itibariyle Bütçe Aç ıkları Milyar IL Bütçe Aç ığı .S.M.H. Yüzdesi 1975 yıl ı aç ığı 1976 yılı açığı 1977 yılı açığı 0.1 8.6 0.2 5.8 0.3 7.2 1978 y ılı açığı 0.3 5.5 1979 yı lı açığı 0.7 7.8 1980 yıl ı aç ığı 1981 yılı aç ığı 1982 yıl ı aç ığı 1983 yılı aç ığı 1.5 8.8 8.3 1984 yıl ı aç ığı 1985 yılı aç ığı 1986 yılı aç ığı 6.8 2.0 2.9 3.7 12.5 1990 y ı lı açığı 22.6 20.1 19.4 24.0 83.5 1990 sonu birikmi ş bütçe aç ığı 200.6 1991 yı l ı 4 ayl ık bütçe aç ığı 108.0 1987 yılı açığı 1988 y ılı aç ığı 1989 y ılı açığı Kaynak: Ekonomi ve Maliye Bakanl ığı. KKTC Başbakanl ık, DPÖ. 48 8.3 7.9 9.2 9.9 11.6 7.0 4.0 2.7 5.4 Tablo: 22 T.C. Ziraat Bankasından sa ğlanan Kredilerin (faizler hariç) y ıllar itibariyle dökümü Milyar t 1975 0.1 1976 0.1 1977 0.1 1978 0.3 1979 0.4 1980 1.4 1981 2.0 1982 3.0 1983 5.3 1984 6.4 1985 8.8 1986 18.0 1987 1988 10.0 1989 1990 55.9 Kaynak: Ekonomi ve Maliye Bakanl ığı. KKTC Başbakanl ık, DPO. 49 b) Parasal Geli şmeler Kuzey K ıbrı s Türk Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriy ti arasında imzalanan Ekonomik İşbirli ğ i Protokolünün Para, Kambiyo, Bankac ıl ık Bölümü alt ında yer alan maddeler peyder pey uygulama alan ına konulmaktad ı r 26/1987 sayı l ı Kuzey K ıbrı s Türk Cumhuriyeti Banka ar (De ği şiklik) Yasas ı 1 Haziran, 1987, 35/1987 say ı l ı yeni Merkez Bankas ı Yasa ı 26 Haziran 1987 ve 22/1987 sayıl ı Para ve Kambiyo İşleri (De ği şiklik) Yasası se 1 Kası m 1987 tarihinden itibaren yürürlü ğe konmuştur. 22/1987 sayıl ı ya a ile deği şik şekliyle 38/1982 sayıl ı Para ve Kambiyo İşleri Yasası alt ında veril n yetkilere dayan ı larak Bakanlar kurulunca yap ılan Para ve Kambiyo İşleri Tü üğü de 2 Kas ı m 1987 tarih ve 116 say ılı Resmi Gazetede yay ı mlanarak ayni g yürürlüğe girmi ştir. Bu cümleden olmak üzere 48/1990 say ı l ı Offshore Banka ıl ık Hizmetleri Yasas ı 26 Kası m, 1990 tarih ve 117 say ıl ı Resmi Gazetede yay mlanm ış ve yürürlü ğe girmi ştir. 3. Ticaret, Pazarlama ve Ödemeler Dengesi a) Ticaret ve Pazarlama Toptan ve perakente ticaret KKTC Ekonomisinde önem i bir yer i şgal etmektedir. Bu sektörden do ğan katma de ğ er cari fiyatlarla 198 de 84790.4 milyon fı, 1989'da 158136.0 milyon L ve 1990'da 285356.3 milyon IL olarak gerçekle şmi ştir. istihdam aç ısı ndan bakıldığı nda Toptan ve perake te Ticaret sektöründe çal ış anlar 1988'de 4691, 1989'da 4948 ve 1990'da 5172 o arak saptanm ışt ı r. Bu suretle ki şi başı na katma de ğ er 1988'de 18L11 milyon fi. 1 89'da 31.9 milyon IL ve 1990'da 55.2 milyon 1 ş eklinde ortaya ç ı kmaktad ı r. Tablo 23 incelendi ğ inde 1981-1990 yı lları itibariyle ışal ı m ın %40-47 arası ndaki bölümünün Türkiye'den ve %53-60 aras ındaki bölü ünün di ğer ülkelerden, dış sat ı m ın ise %12-22 aras ı ndaki bölümünün Türkiye'ye 77-88 arası ndaki bölümünün ise di ğer ülkelere yap ıldığı nı görürüz. , D ış al ı mları m ızda Türkiye birinci s ırayı al ırken onu Bi leşik Krall ık, Birleşik K ırall ık dışı ndaki Avrupa Ortak Pazar Ülkeleri ve Uzak oğu Ülkeleri izlemi ş, dış sat ı mları m ızda ise en büyük pay Birle şik Krall ığa d a sonra Tür kiye ve diğ er Avrupa Ortak Pazar Ülkelerine gitmiir. (Tablo 24). Tarı m Ürünleri dış %t ı mları m ızın %45 ve %71 arasın değişen bir oran ını oluştururken %28 ile %54 aras ında deği şen bir oranı da sa ayi ürünlerinden oluşmuştur. D ış alı mda ise yaklaşık %10 tar ı msal ürünlere arşı l ık %90 sanayi ve mineral ürünleri görülmektedir. (Tablo 25 ve 26). D ış ticaret aç ığı m ız dolar bazında yı lda 316 milyon 1979-1990 döneminde d ış sat ı m ın dış alı m ı karşı lama oara sında değişti ğ i görülmektedir (Tablo 27). D ış ticaretimizin geli şmesinde ula şı m ve haberleş me e Politik ve ekonomik nedenlerle KKTC deniz ve hava lim ticarette mevcut koşulları n gerektirdi ği şekilde düzenli u yapılamamaktadır. D ış dünya ile haberle şme imkanları m ız değildir. Bütün bunlara kar şın çok sayıd4 yabanc ı ülke il edilmi ş olup durumun iyileştirilmesi yönünde çal ış malar sü 50 BD $'na yükselmi ştir. ının ve %47 arabüyük etkenlerdendir. nlanna uluslararas ı ak ve gemi seferleri a arzu edilen düzeyde ticari ili şkiler tesis dürülmektedir. b) Ödemeler Dengesi 1988, 1989 ve 1990 yı llarında ticaret aç ığı 166-316 milyon dolaylarında seyretmi ştir (Tablo 28). ABD doları Genelde d ış sat ı mları m ız dış al ı mları m ızın yüzde 31'ini kar şı layabilmi ştir. 1979-1990 dönemi d ış ticaretini gösteren Tablo 27 incelendi ğinde en iyi performansın, ihracat ın ithalât ın %47.1'ini karşıladığı 1980 yılında en kötü performansın ise ithalat ın sadece %17.2'sini kar şı layabildi ği 1990 yıl ında oldu ğu görülür. Görünmeyen i şlemlerde Turizmin katk ısı 1988'de 118.0 milyon ABD dolar ı na 1989'da 154.9 milyon ABD dolar ına ve 1990'da 224.8 milyon ABD dolar ına yükselmi ştir. Di ğ er görünmeyenlerin etkisiyle Cari i şlemler Dengesindeki aç ık 1988-1990 yıllarında sı ra ile 8.8, 4.5 ve 16.4 milyon ABD dolar ı olarak gerçekleş mi ştir. 1990 yıl ında KKTC'ye gelen turist say ısı 300810 rakam ı ile en yüksek düzeydedir. Bunun %80.9'u Türkiye'den %19.1'i ise di ğer ülkelerdendir (Tablo 29). 51 D ış "Sa t ı m Türkiye % Diğer 96 Toplam Ülkeler I O'ZS 1'99 E"» 917I L' L rES T ZWS i frSt, w ı ldğ %Diğer % Toplam Ülkeler oo T'OL Türkiye a --- JEITIA E ı 52 .-4 N M CO 0. ■•••1 00 O■ 00 O% 1 1-4 et. GO lın \O GO CO t•-• 00 O'. ON O'. C" cı. e--I Ir-I 1-.1 1-1 r4 00 CO O■ co c> ON O'. ON 1-4 ,-I O ■0 In Il! 1. .4 NCO c3 oz 1(—'.O et in 9-1 4r) C> • .4 O eri od ev t-: ef C■I Dış alım Değer 1988 D ış % Dış % ali m sat ım Değer Değer •o co t.-• en \ 0; K) 00 v.:> -.- <■1 O I N• cr en 1-1 , O. N E r r 1-1 Gd r.: V) 9-o el O. oz az .4- - .-I C. O O. .--ı 'be az 9-1 t. o •-o 1-.4 M N K3 c•I in N cd M. er› w3 ı •zı, ..zr er; 1 et „I N N t--: 94 •-ı 9-I . i<: 14' d' ■ h oz N er V0 cd in 1 • •N I N M İ eri Ncd 1;‘‘- ,msc; ,d,.-ıet- r.. v») O O. .-; ı t.-en • „d o ir; en er e•İ 1.-1 t-. 1-1 v.; O. '4' cNi O. .4 c■I Q ı .--1 er; .--1 CO . en ‘Zr V) •-■ 9.n 14! .-1 O. .4 0 eN3 \C".; .-4 tel .4 en en 1.-1 1 t-. r•-•. .-4 . •-o 9,-,• ^. 0 ...4 9-I t- LA Q 9-1 co K) ad er• c-. n eıo ■o co \o O. .--s cv (NI r-: ,t. ın •3! ..-•• __, E ıb4 o ur... .-. •-• 4) t-- p cd ,., v, ı-ı co O er; ın 1-1 9-1 t.... 9,1 vi ut M ir) 05 .-1 İri . .-1 IN 1-1 ı .4 ır; ın en %.0 r,.... o d vi 9-1 O 1..1 4.Uzak Doğu Ülkeleri .5. D i ğer 2. D i ğer AET ülkeleri 3. 0rta Doğu ısffin Ülkeleri 1. Birleşik Krallık I. Di ğer Ülkeler rI Ülkeler d"en en . . e4 d 53 ef; .X ■ .. O. I CO en O'IZZ '911 ---- - c4■ 'LE ‘ 51 '017 O ff. £'1 £ _. "I 1-4 . E- O. I. Türkiye I. aı y>: ....E ,ba a) Q La Kaynak: KKTC Başbakanlık, DP0. 1.■1 co ■o3 t..... 262. 4 100. 0 41. 7 100. 0 in 1....: ., Toplam 1990 D ış % Dış % alı m sat ım Değer Değer 1989 %Diş % satı m Değer Milyon ABD$ .0 O\ N CO 9.• •ziN 0'00i177S0'00i'S IZ 10 '0 0 1 1986 - 1990 d i-i er ak r. 65. 5 100. 0 K):I 1--- cv O. I m N \O I ■0 V:5 1 ‘1! CO 00 t■ t': N 14 M . O% N yı E atı c•I N en 0'00 I Os \d •0 ,45 .-1 ııı c; I'S t■ 0'00 T ‘tO d- M ilyon AB D $ 986 I m ad ef; N N N ,.. 01 ~4 g .—Ir dnı D >1 xcis 3 • Uv) E Z g> '...: . et. O. o: 03 d .-1 o\ 00 et O. , E ,4 >, d, _ C4 •••• [..... ,- -2 tı). . o ..,rd 4.g- >011"•r. g> I 11 O .15 : . i ' 74' F.. 7J.G?›. E : "-C;:? .1 tn 'Z •-.4 c4 . 54 E ad 1-4 0-ZS ao er> 6'0 ırk .-I L ı-, d- ei! .-1 Ö £'91 et in In c,I S '£Z 1 6'9£ O• 00• en,, d•• 00 , eh 971, en CO c•i 1-; N 9'ZZ ,t. c o :i ...1 ..- ,.. O> .g :" .1-. -z, cs '. r: 4) o .12 evi TOPLAM S'9S 00 tv en d.4 .. er; et :, ii 1.44 ,ii. eq .-• O 4:5 t' 79 17 '6Z L86T Ok 141' 00 ceı er; C4 4:5 t4 t. wı. N I (.1 1'9S 9961 .-1 ...4 ger' ' ---rıl M ko v.; ty 0'00 1 %, o ın Ö 1-1 Z 'S S 1-; er; O-00 I t-... ın 14 N ın Ö 5 '5 9j No O '00 T ,_ _ .-7 17'0 m er c•I fcı. LA M L'O 686 1 In 9 'O N 9 'S £ O '9I 1-4 In eri : erid Z '0 £ et ∎0 Nd N 9 't17 Nr et- m L'ES N 017 066 1 ■ N t 0 L'E 17'LE S '517 % ■ L m1-.1 M cfiyi c:t 5 d' od ∎ d• cl d- c;) c-- co rkrı o d' M ilyon ABD $ CrI C in< OD cd 7 NÎ e4 d r: oo cv N cd od ad N N M M „It T-ı 0 ın n e\i esi o, N I' ‘0 o. In d N N C-- O O cv 1-4 d O O CO N . • oı t-- N ∎Cı co 1",•• Csi cs4 ■o c3 kcS d GO O O ON e4 eT O d N • 'aQ <Nı 00 OZ c; %.0 0: rsi • C:; O d O E <-1 <X) tM T-4 CO O's ıı trı ir; O. M C) c; 7-1 03 esl :o 00 sC> N 1-1 oce> c: • o • O ro e Ci O •-•4 OC) C7• trı M ır) 0z esi T...4 C-4 C/• • CO C`, CO O %.0 est CNI a' - 2 ın 00 4-4 ct ‘. d ct N n d . 'O t- N esi T-I M Mm • (- CC ›, CC E C d ›, .... :5 `-', r:.. u O aı (-, d ...., L-. el CC3 (/) d 4-, ri ›e-.4 el d ed 'bn >, -5 ›, ,.., Q t.:1 :=4 N .n 7-,' .F;z ..s.: :::: tık tı.> d V) L.. <1.) 7) -C d • aı -zı .-.4 > o -o e:t el aı ... ::,' E O aı 54 E aı • ... >.. ezt >... aı >> > ,.. el aı . c • > 1-. -c:, cl> aı .1::3 ?.et >, cd ..., E .— 9 E Zsd - 'zt tNi re; rf; , 4-ı 4 -• H v:-.3 O m n0 O. • • aı O d rq eq.; e:1 6, d 4. " < :5 1 <1..) bt) ....N ,... N :. Z c9 *(7) i.: aı aı et -o -0 cl > ›. d ..-, ıl) ..E , -. E .e, :5 e' • ve '0 d üQ> n cd o: 04 O 55 Tablo 27 D ış Ticaret 1979-1990 Milyon ABD $ Yıllar Dış Al ı m D ış Sat ı m Aç ık Dışsat ı m ın D ışalı mı Karşı lama Oran ı 1979 1980 1981 90.8 94.4 104.1 35.8 44.5 36.9 55.0 49.9 %39.4 %47.1 67.2 %35.4 1982 39.5 80.4 %32.9 1983 119.9 145.3 41.0 104.3 %28.2 1984 135.6 38.4 97.2 %28.3 1985 141.7 45.8 95.9 1986 153.2 52.0 101.2 %32.3 %33.9 1987 55.1 52.4 165.9 165,7 %24.9 %24.0 1988 221.0 218.1 1989 262.5 55.2 %21.0 1990 "J81.5 65.5 207.3 316.0 56 %17.2 Tablo: 28 Ödemeler Dengesi Milyon ABD $ I. Cari İşlemler A. Dış Ticaret 1. Dışsatım 2. Dış al ım Dış Ticaret Dengesi B. Görünmeyen İşlemler 1. Turizm (net) 2. Diğer Görünmeyenler (net) Görünmeyen İşlemler Dengesi Cari İşlemler Dengesi II. Sermaye Hareketleri 1. TC Yardım ve Kredileri 2. Di ğer D ış Yardı mlar 3. Bedelsiz D ışal ı m 4. K ısa Vadeli Di ğer Sermaye Hareketleri Sermaye Hareketleri Dengesi Genel Denge III. Rezerv Hareketleri (- Art ış +Azal ış) IV. Net Hata. ve Noksan Değişme % 1989-90 / 1988-89 1988 1989 1990 52.4 218.1 -165.7 55.2 262-5 65.5 5. 3 18.7 -207.3 381.5 -316.0 2a 3 25.1 45.3 52.4 118.0 154.9 224.8 31.3 45.1 38.9 47.9 74.8 23.1 56.2 156.9 -8.8 202.8 -4.5 299.6 -16.4 29.2 -48.9 47.7 264.4 10.9 5.8 61.9 15.6 4.3 103.9 22.5 2.1 169.9 43.1 -25.9 67.8 44.2 -51.2 63.5 -40.4 -87.7 -169.3 117.1 93.0 38.2 29.4 33.0 36.1 31,6 -29.8 25.2 8.8 -6.5 -5.5 7.5 -9.7 -30.2 -72.2 -78.2 3.6 -1.8 -2.3 -150.0 27.8 Kaynak: KKTC Ba şbakanl ık, DPO 57 • E cd Cı. O O 1-1 O 1-ı O% et Ifı e•I CO 0 00 1* m oo 1-1 ON CO in O N koı en en 1-1 N en en o Oh en O OD kr) O N 00 M ı n M er Ch It 00 O. ı-I CV M 00 1-1 1-4 1-1 (44 N N N en et 00 00 t■ 1-..! O O N er C■ <4 r d vi dr: c-.! d o: 74 N O. O. 1.4 Di ğer Ülkelerden Turist N 1-ı O 00 X O O. rı> 1-1 ..:1! ■‘) d N 1-4 N N • cı en er t*. in er ■0 N es. 00 O t•-• •0 O CO O 1-4 N t-4 et' ■0 0% N N en o ■ CO m et• ııı O O O. .1 •0 .-ı 9-4 1-ı N N 1-1 N N en ın e" 00 O 1tr) en ıf, ,9 Qy Qi i. 00 csi ae •0ev est c.4 en et d d o. aı 00 oo t - O «; C> en %0 d od os oz d. c0 00 00 00 t-- r. 00 00 co E N :0 •° CO In CO O 1-ı O •t> t-4 1-ı 00 v:ı vı O. N O 0, •0 CO en izt- in O. .o O. v) sO O. .0 ■0 Z 433 44 03 Ca C13 N en et ııı co O. c 00 00 CO 00 00 CO 00 00 00 00 o∎ O. O. O. O. O. ON O. 0% ON O. 00 O. Cı O. 1-1 e-I 1-4 1-4 ri 1,1 58 er) ı n ııı eN1 ,zt ın 00 en en t■ en er en en r•-• 0% C> O '4' t.- 1- ı et ııı • 1-1 •-4 e-I N est 0 er et N O O. ırl /-1 1•4 " ■4 199 1 (Ocak-Nisan) T. C. den Turist E-. Em • F.1 5 ad IİV BÖL ÜM MERKEZ BANKASININ 31 ARALIK 1990 ITIBARIYLE YILLIK HESAPLAR! 59 • Z z D! z aa N ed al 2 (4 wZ < C2 - U C4 Em D ° ha CO) • ao a >< Cs3 N D 0 E- 60 61 HESAPLAR HAKKİNDA AÇİKLAMALAR Milyon IL 1990 Aralık 1989 Aralık 14.984.6 6.592.0 (1) DÖNER DEĞERLER Kasa Yoldaki Paralar Altın kasası 536.4 Efektif Deposu 24.064.8 14.75L4 30.995.9 4.566.7 209.405.0 175.456.9 279.986.7 201.367.0 (Dolar Karşılıkları 31.12.89'da 6.388.478 31.12.1990'da 8.220.135.— ABD Dolar ıdı r). Hariçteki Bankalar (L) Hariçteki Bankalar (Yabanc ı Para) (Dolar Karşı lıkları 31 12. R9'da 75.986.279 31.12.1990'da 71.539.313.- ABD Dolar ıdı r). (2) KREDILER Hazineye K ısa Vadeli Avans 25.000.0 Hazine Kefaletini Haiz Bonolar Üzerine Avans ihracat Senetleri üzerine Avans 12.919.8 156.4 12.950.8 3.329.6 300.0 2.288.8 445.6 1.329.0 424.7 2.028.2 286.8 2.937.2 Küçük Sanat Erbabı Senetleri Üzerine Avans Ticaret Senetleri Üzerine Avans Sanayi Senetleri Üzerine Avans Tarı m Senetleri Üzerine Avans Turizm Senetleri Üzerine Avans (3) BINA VE TECH İZAT Teçhizat Eksi: Amortisman 5.126.8 48.586.3 233.5 J.71,2_ 160.5 Bina Eksi: AmortiSman 679.0 63.6 615 4 ffiZşııı?.. (4) DIĞ ER AKTİFLER Muvakkat. Borçlular K ı rtasiye ve Matbua Deposu 62 1350. 4 29.2 3.379.6 88.9 21.026.3 174.2 I 46.7 127.5 678.7 43.2 635.5 763.0 2.698.3 20.8 2.719.1 (5) HAZİNE CAR İ HESABI Bu kalem Hazine Cari Hesaplar ı başlığı alt ı nda yer alan hesaplar ı n bakiyesinl göstermektedir. (6) MEVDUATLAR 1990 Aralı k 1989 Aralı k 52 610. 9 48.300.4 Türk Paras ı Yabanc ı Paras ı (7) MEVDUAT MUNZAM KAR ŞILIKLARI Bankalar aras ı mevduat hariç, tüm Bankalar ın It mevduatlar ı = %15'i ile döviz tevdiat ve mevduatlarm ı n %20'sinin Merkez Bankas ı na yat ğı hakk ı nda 35/1987 say ı rı lacaılı Yasan ı n 24. uyarı nca yat ır ı lan miktarlar maddesi ı gösterir. (8) FONLAR 45.448.3 33.908.7 5 8.411.4 35.623.1 ...d 103 85 .7 . 69. 531.8 116.7026 75.448.5 Faiz Fark ı Fonu Turizm Geli ş tirme ve Tan ı tma Fonu (9) DIĞ ER PASİFLER Muvakkat Alacakl ı It ve Kby. ile Alacakl ı Transituarlar Hesab ı m gösterir 123528 7.134.2 227.6 ieweıene~ 958.8 (10) ÖZ KAYNAKLAR Sermaye İhtiyatlar 439.0 12580.4 l• .573. 72 976.6 2000.0 Sigorta 12492.2 KKTC Merkez Bankas ı Fonlar ı 8.778.8 773.9 1.1.90-30.9.90 devresi kar ı Sigorta KKTC Merkez Bankas ı Fonlar ı 24.044.0 24.044.9 11.387.0 9.501.4 1.082.8 46.016.1 63 1989 1990 1.1.90-31.12.9 0 (11) PERSONEL GIDERLERI Yönetim Kurulu Maa şlar ı 129.7 Personel Öd. + H.P.) Maaşlar (Asli maa ş + Mem. Emekli Sand ığı Di ğer (12) IDARI GIDERLER Sigorta K ıymet Yollama Giderleri Kı rtasiye, Matbua Telex, Telefon Di ğer (13) VERILEN FAIZLER Banka Mevduatlar ı Mevduat Munzam Kar şılıklar ı Döviz Hesaplar ı (14) ALINAN FAIZLER Dış Muhabirler Yerel Faizler 1.1.89-31.12 89 61.4 570.5 100.0 79.0 1.343.5 1.473.2 749.5 810.9 8.507.7 6. 002.1 162.7 140.7 17.4 28.5 17.0 10.5 73.0 49.5 8.777.8 6. 231.3 8.970.1 3. 593.0 10.744.4 5. 424.5 2.833.9 1. 925.1 22.548.4 10. 942.6 ===..... 38.804.7 18.421.7 7.474.5 25. 896.2 (15) ALINAN KOMISYONLAR 418.7 408.8 Yabanc ı Para Türk Liras ı 658.0 307.0 1.076.7 715.8 64 V. BOLOM BANKACILIK ISTATISTIKLER! 65 BANKACILIK İ STATiSTiKLER İ Müteakip sayfalardaki tablolar a şağı derlenmi ştir. da listesi verilen •ankalar ı n verilerinden K.K.T.C. Merkez Bankas ı T.C. Ziraat Bankas ı Türk Bankas ı Ltd. Türkiye İş Bankas ı A. Ş. ı Ltd. K.T. Kooperatif Merkez Bankas K. Kredi Bankas ı Ltd. Türkiye Halk Bankas ı A. Ş. K. Vak ı flar Bankas ı Ltd. K. Ticaret Bankas ı Ltd. K. Endüstri Bankas ı Ltd. K. Faisal İ slam Bankas ı Ltd. ıştı r) Asbank Ltd. (Haziran 1986 tarihinden itibaren faaliy te ba şlam Ltd. (Mart 1989 tarihinden itibaren faaliyete ba şlaAkdeniz Garanti Bankas ı m ışt ı r) itiba en faaliyete ba şlam ıştı r). 1990 tarihinden ık Ltd. (Aral K. Iktisat Bankas ı 66 • • N CO az CO ‘d L-. c) I L. ... E ‘..) . d ..., .... o \d !; C). -4 0 If ) co C ,r; N CD • un en c.z ee; Nt. (N4 trı un CO in N1- vi cd d V> t■ vii-il t-: ıf> (...; •-■ ir; ın C\ in < o.] -t oc; N N 1) F :: 1--: (0 ,g o, et NI ‘r en c:3 N N v-i4 I-. u> C.: Cr 5 a, `1:: ON w: ... o L..., N C ÖU ..!4 c VD o M \c 0) 0\ C) CN o) ıç> d* co d- ,-, iN en o1 t.-- vı O .1(,0 C) Q> L. U3 en M t: .- ı <,1 .4! . ..., <-4 U) .. <4 ı .,in en ~1 VD VD az , ,Ö 03 co .4 Cii,1 .4 .4 .-1 ,4 OD en e-1 .I er> ■40 O. e4 ef ad .4.g g,c;:g1' C.: Ni C.: u< 0D 1-1 VD C> CN ...1 o\I c\I en er) t'. N In ir) ff cNi (T en 1- ef> O t.-- cp \ ces "1 E 00 • Ir, co m d . CN o; CN ... Z C2 .c7; "31 Ii .. ›.-1 ri co w co ,,,i i 0\ ,..; 0) tr) SC) et' el. tı, en \O (r: C; o) O... Cr: ozi er .4 \0 en en \O ..1 .., ei -,-,-, <0C '..- oz ',:t t's4 ‘0 t. t•-• .! t--. '4. rf; O crl crl Nı c7.; TA ir, Ir c • r1 C,) d ...Iç VD d•;t 00 6° CN Ir; 1-1 IN ed U ..g ..w > -Y (1) -\1 U z; In 1 ,-; l•-. c‘I vi r; en (4 t■ --" CN o. ef; .- 1 t-: ,..; c.. . en e... :2903< ... .. C as ,,,, 03 .',3 ". >04 -,z, o, d C0 :..; 00 cf2 c.) O\ ..., c.) (Q 9-1 u> nz0 E cu c 03 ...x ... •,_. cu :::-' y .-y o 5 e o o. O. co d .4 .4 re; 'ZI4 .14: 4 ; «> •.1- .4. 0. .& c:N t. cıı, '5(1) 1: ett . cra • " N 00 In GO Nı (4 tel en O) ... 00 un 1 en lin ,4 en („4 Sa <Ni en .-4 \e v..) 14-(' co 00• OD• ...9 ,...... M M v-il CO GO 41 \O c%.4 o N 0 c4 \Ö 1,t: cO cd ON u-ı 0% ■40 cv (...ı t's GO lf ı c•C:ns ■CS) eo nC1 eo nC1: (1) : : ..; gı CL .4 1' s.l ; 6 670 9 or; o4 n4 n4 :a*,35'Y,... 7, c.,..,•-• -o -o U a, O O .t. v) C>\ ef- c o .4. C \I z:t.''' (.:"5 Z 77,*:4..::-E=; - .''Rc :''' :: -g kr) L1-; t" ‹) "4 O‘ '4 .■ C■1 Cs4 1. Ca v-il ,:s! c0 C> 4 ‘1- d CN C) f". t.: C`i t-, tr) r. %.0 Ci'■ o et? ..-ı CD SC> O. co en4 ı.._, ors ,. .... c,1 ,1! ,z) ,,s ..., Cd cO■ en V> vzi Lri vi LA t...: t-Z t ,, d .-1 1-.1 \CS err) CO OD 03 .-, Mci 00 ,0 0d U -6. 2 e° 03 4-J ı "o caccı co i. c.> -, \43 ef ...w cc Q> C C 1-. (7). E .(Z) ( 4, O r., C en c> arı .4- U ••al U c:, ,..; .::, " il ò7 C ,051151 °\ o§ '"E E-' 0?, cu c . a .. Ec> - g 4-, in C.1 CN OD .-- d, 0:5 d ,,,,iı. o; 0d .İI, ,,.; '4:9 rf> •zt krı t. : =9 es' : Cl■ c\I "I -, .„,, o ..- o.. r..... . :: - M INII eqi. ,.., cp O\ cV .-1 • 5 N ev ° C>, CO . , -Y O'' co F-. 1/4_, O i. ,.: N f'-' cz E :c -. e..li .5 (.4 ■ı3 .4 ■43 .4 C■ en .. 00 en CO .-.1 o 1-1 1-1 1-4 ..., ..-1 1-1 1,--1 N .0 03 ›,...., 0 (1) 52 " U " c% - g 1; 72 4 f!. Z .0 c,) .G -Nı aN CO I-I - 00 kC) el I-• C" ..... O. <Ç --.., ....< ... C13 00 ..". Fi ({) ."-C 1 00 Ii. _.... CİS ' .. ON -1„ 1-1 < .-I „,.. L, < erji ._Ca..._.s... E.,.. ca ,,,,, ctl xs N «I 4,N,.,.. ,,I :4 :1 8 E- ...a .C ." 7. : .6. :§ 0 :-. ,„z Fıi I 1f25 •=E <N en en co ,‘,.O ,..; M VD 8 .-ı en (J r). f .10-3 "3 >" -Y M d M .--1 cts := ca 4-, •-, 4 1 .N4 C1:11 (4 er et et N00 . In en en en N .--4 ,A c0 ad ad 0, cd et! „t •zr O CO C, 00 54 e. 00 ş --" ii; Z Q' Q) Q) a. • c -, : ta [4 N O Cz. (1) .7-9 ı« .., 5*-Y R! 4-' d- un un un on V3 00 CN C) O vo .. ...2 4O , ..... .4 .4 ef ad ■43 .--1 on VD v.ı e kr› c. co r. ,,z; M a N l cy. II en 1• en °C5 C° .--1 C> CN 0 ■ eri ell CNİ re3 c4 .-4 ef ,.. = "ci>41 .n E o■ CT C-.. O un iNI -.1 :C> . 02 t.-- un un en co oj kr) .. İ" en O p% 1... i In •-• ._, Q) 4-, cu ■-, ___. O. t.. ee> Q0 e\i 1-I ef) 14- .4 .4 ,4 :..." I 0 1- IT 0\ O c•I <5 43 1: 1.. Un d- .. C■ Ir; et \C> °d Cş i: o 03 1- z M 0 m C\ \.') d ,--ı Nd t■ c) 4_, I,. ■-«ı ... 1. • ,,,,,I -il := e:3 c0 cf c O.„., __, O. < 1". .CN -İ ...:; e 3 j"..:>_?< 1-. o...N ı...N o, ca , . . .9 .... ıiı, O \ (-) --5 co ..9 r c6' 4.J O cı).:7-: Z 67 • > = ''''o > za 9~ 9 ta > ,,7; rz;' 0,17, z ort z co o-, O ■c> .< ; ,q; n cr ° .«. C: •- • 1.• ..-• ii • PD 7k". ,, rs 3 cı, co `< a- " o> «-) Zıı. A >0 (t, 3 n 4 o C) - 7r 'k ''.. CIı 14 t>> 0' N-1 :4 CO sO • 4 Vı .4 N+ C) ■4 ■3 ....1 P° ;12' :1' t" -.1 .--1 V) 1...> 4:. sO N- 4 eı L" O e • O •■3 O ta.> •-• P*1 > > V) ..§SO C° ÇO CO •N 01 \ [11 ,,, i =`.< • • po •• trı t." P co In YD IJ> •-• CD eB .4 M P) 13 k.< Sh: ' fD Oı 1gr, •-■ o co rp 1-3 EL M N- 9. 9 5n n Ne sn 3 m'o-r<9 ; <1) _ " CO pp °1' B 9. o. rs z. cr o em, co PC. t.) N g. ,Zıi. g2) ; e4. oo r. PVI N Ş-1 eı F+ N Ln V1 1D, I-' . ■-• *■ V" N -J03NO tıı --J 03 O :-.1 o No N t.)co u> 5.4 :" o o on ı•-■ 00 1-b ı-ı ııı 0 1-1 w P3 .A oD N+ N+ N+ N+ 1") t" P% 5‘2 °) n A5 O ..3 .4 N> Ja P° Y:2 1') 5:1 3 Na N `4.." " .4 on •7C" 10..<N-• po O. fD Co C 3 t.> 4:. P° ON 0\ :4 N 3 P° tn f2.• N;t' P, P3 .,2 co M o t.1 tk) P ta al ro 9 al O ?-r. 'il' 0> (;)) P :...:. 1;n.• 14 (rn` LU tn Ln Ln c>.> -N ON 0 Po r P ı-ı tıı Po ı-Nı cc p, ON ji > 4-• O .0 10 CO 0% - O ON N> >-1 ch O AN P P■ ?o p tıı 1%2 IN> •• P` P° :2 ÇO t.> NO CN J --.I .43 ■ - • Oı N -At.> ■0 t%) ■-■ O ..121. Y) ;1' Q: w o 0> O F; Z: 74: ;gpf?ı) - ts.> tıt Vı ..%2 1%2 o P -P. (.3 t%> W 00 OD 00 •0 '.-‘ '." .I-. 1." :" l ' 1" .4 -N N F-. lı0 1." C> ÇO t.> C^ In ın J>. U4 4>. N4 tn CO U4 4:. :)° 14 NO ° ).." 9 P \ :C) :%2 " P\ P ri 1CD sO V> o o. 4›. ...> 4>. c.,..) oo c..» t..> I-. -I>. tır 1--• ?‘ J>. .--, V) -.4 :4 ON N F+ ;A P\ P` NY' P ço 5n P (A C> -11:h u,.> CD 11) 4>. 4>. 68 CL. ar• P r• aı 1:0 fD ,•1, 1" O -P eı n...rı, 3 roco O fp • tıo •-• I-, C L" N-1 0) 3 ctı .% ‘2.• C' ÇN ■.., m '"»,.. o sx■ o P1 5 â. g (1, z e) • co **-3 Ua ...3 • US C: 4' N P P' ;› F^ , w w 51). D) Oo N Co Cn B <1) 11 . Cı. n o o k" ,-, Y1 •-■ co e- 9 cm< •••• ■-3 O vı JO\ :4) Vı :o P ON V-12. cı.) CN I-1 ON J.AM) 03 UI sO 5) P° /..A ‘..1.1 1.•1 SO ON 1.1J :£5 _ İ-3 co' coa 5 <I> o: g521 3g P tFı t 00 41 O ta1) 7;' PD VI P 1%> l''' N 0% ON ON V: 03 .4 Cı■ 1-• -.3 ?ıı 01 C/Q .4 • c) co 1:0 ı-^ w P 0 N P J ••0 ç; 1-- ı-a • •• - a> o Nı e) - I o E v.) 'zr? N O\ t.: ed 1. O I • E~ c c244I5. o .... 14. 85 °d 0, s43 °° le; eei 44- Ir en t: co .21 en ■to en o% .--1 4■1 oo CO ZE ...-. - 'e t... N Nin O Ir> ‹1! er> 51e7P40 ,4eri 04 \45 . oc, 06 c•I co \:1 i f3; ecei CD N en C% t.' In 03 °‘ in • ,42 oo od sel . ... vz> Q> ,.. O eNI er gel t- a> 4D3 -+,$>. ›,.. n < E O 4 49. CL 0 E-4 2 4"' ıeo■ 1.4 kr> in 00 O Men 1- ,-1 AefAd -70:,401 00 ". 00 \ e:> e.... 1- en c5 e iC3 der el- sd ın LA'∎0 d' t.• 44- NI e.I ,..; Ni Le; 0,Z .-1 00 CO C■11 V0 er ,d4:.0 .‘d t. ■ Z < ..-1 Z < V) •""C» •-. 41.4; 4•J ., CD 4.., 1) 5 > 5. › ., , - \O O 1--1 .4 z • go IZI > 7 w Z C-.• o 14 CO ai e%1 en e-.4 ,f vd ef t.: .-1 VJ \o en .e.› ~ıir-IN i- ii'l ' ii i c : 1-; ş1,12 g gı i,1 E ,4:-' c: t.: e4 M d'--e ,..1 cco, c... cx ,..1 d , ,4- 0% en en 1--. ,... .--7 ...i c•I „_, 4,4 ,.., rei \d defd oo C0 In er MMCNM •41- oı■ gget.r'ı g N \o \41 er 44- c\> 1er' er' oo en e4 CO O 1• ON N ,4 ,0 4-% kei O \O e4 O 'I- Le-t IcP-ı gkipi g \o N in et e\İ ef eri e\I N 00 N et let en O " en " tzt! er' ı-4,-ı eri .-7 N ee ,...~.9. E iCı d\dee c u:1 ::::: @.0:15) r••• 0 \O .-ı „tt ert \cs . cp O 1.. O 0.■ O " o <N 1--4 N(-.1 > Nir> 41 1 E t-.. "4 c) ,--1 ‘dcdc) 1.-- cO. N It-, \0 to et! \d \ıS cd ." Td '5 .ri aao. NNNN 4> t--,o-4nm .4d N.-0C!\450: ıne e.... ‘:1- O r... 00 en In .* dAceit.: O 0 1-4 c5c4lei 174= >1:4) • \O \C) \O " 00 1'. C-. CN 'et O% in ın .-4,-,,-,, „1. 4 ı i ı■ c\i ı ı ı ı ı l.r> 'İ" M ON 00 ..w t4 eri ,r ,t e\1 :4'P -E --• °14 t> j 4-, 44 ... '21) ( .. r.; In en 441 t-4 CX 14g N ef - E t.. ed er \ts 1 en m M ...1 v:3 4■14-4n. M C) oZ N &th ■4:3 ...I N \O " e-s 00 el-de 1n 1--°° m d `1:' 14t• N t'. t'.. \C5 O a E 0 EZo cd '' > 2w b .c .... E-4 .-■ az ■43 ,.. = W ■4:3 N 44 1: co os co. ,-. ev A .0 .43 er e t.: .-ı ,_4 1-e %d .0 11 en .-I .-4 \ 0 \• O 0d \cıog ,%; ..4 idc \O en 03 E •••• • .-1 t-- 1-1 t... mmm ın \O Ln \c> .0 m re; m eve.4esı m mcomm ..-7 1y d ın o■ <,,i 1.-1 at ". ca to al ıtt \O 05 zi. oo .... co o■ 0, , cN ....1< .- < °% - ı <" ...< < k •"'' t. t. et d- Na c•ic•/0■ C-: ..--1 en le L'.. arı CQ CO E ı ad N de4c.:Lei g ga... 4 - \O N \.1 ! (;4 1 :a; 'O E . 1: 452 ...~4-1 crı Ch in en v.: oo t.. d NI 4,4 ,--ı c, .0 (.4 M o d d' N .<„..., : ,,, Tdcd E ig ..... n t4 M 00 •4' t••• N ev ile if; 4-\> d ,,-, r.... E-, .-5 co E-, ON <NI t.. - Cd C.> In 0% r..: .--4 E-. O • m en .,:s d7i ,. , d ' en ba ... oho esi cs: ci M .42 'et t.". r.. 00 .tt wys .-1 Noo ›" Od _. k--1 Q 0N M t...: t'.: «S 1-e o ir> O "I ‘'' 4.4 ON 1-1 c■J o L-.4 en ,..1 2 gı ı.d ,f3 o E .-0 000 .--I co <,1 o 7::. 0% en O 1: - N g 2g1 ,-, 1--- o en 00 • et lf: c>. 1. E-, LI.) e..4 C)13;; e4ci I: P E) 4.' :2 • Ado:r,! " .-....-1 d- C> \ 0. t•••• erı d- cı■ ct. v-, 44• ° M C t.. L' dc\IcıZee; .--ı .-4 47 ,-. e.4n Cl1)!712:: kr> kr. N 1 as am42 CZI M OZ A t ' I-t...L.0 (N •Zr 00 in .-I c..4 -4 ey 44.;\ddef ■■ 9- 9... .°L.4 ON ın en en t cn en OCS m od rn oc5 . 2 (J. N-a. .. „, esri aı 1 os ›...0 E <6 E-, G> 0> Sd i; ti inr " .--,-o _4, ' ey 8. w cı3 at3 ' `.. ,.., w < :1 10 -° -5 1/2,, °1 ;° j IS; ı. 69 • e 0'. - F Em cs o 1.4 v, :8, .4 o O I M ✓O Ov, .z., S 2 ..w 4> e A (1) te < ..2 :Il o-, d d d d *g e9 000 o ....4 1-4 1-1 1-1 :3 _, 13 aı -..., .x o\ .-1 d c:5 d d o oo cs 0 cs 0 d cs o° d o •••4 "4 d- OD er) oo N 0. \O In N Co \d de de ır; re; c■1 c4 c•1 .--4 Z6' O $-. 4-> < O £'44 \cp M N CN C-. \O ı e4 ,,.., t.-. .0 kr) t's :1- :) O CO 1-4 ••••I 4-4 1--1 1-1 N C4 1-1 E M ''' m N O \O ON O C) ın C3 a7 S d\O C- .--■ .-4 .--ı M - I,, C >bi) 73 0CI C3 vı E In rs) C3 N s.o N "i:P O.! O , _4.4.,I ..... 0000 . 0 O 0 0 O 0 O 0 CD O 0$ ▪• - ▪ E N1 cı. .--1 r-- •zt til til erı 0 .4: 4: O vi In d- t" CO O% N ch Wı aı c`3 4 -0 aı ei3 E E-4 ..,... cl 2 6 *E a) g 0 - N rIP • mil z .2. .8 I; rd O O .2 0. e4 ste d- `43 er cd v:3 l'' .4- .4- .4- .4- eq 4,14 d in 4-4 N cs -1 ...■ o r... o. A ak ‘.1 \o eq c-• in ‘t• en 1■4 an 1-4 c■I m 0- " 00 t's C•4 sO oo 1--. ..- ■ o. c..1 c5 er; .-7 c -o C'C$ th. ..W . > _. E cr o .!.. •cn < < c c.... en ;% 9. a >. w.:2 cs cs cs E. :' •.1 . ır M co d' ,o e c% .4 A 4 re; evi 4(4 71 t O ı 44 Td E-. r, NCN • „4, .. 1 ...-4 d- r-- CO N d' •1-- 4 ,f ,t' cf5 ..-1,0,, ,i ..W 'O 03 co . • 0:1 ., . Z O i-.4 vo 0 .--1 o co cs > e o o., .-1 -o cır cu,-.5 "o N (-) o c.0 vo 013 o <,4 1.4 1.4 ın .ie .-ı .d .- I ,f; "İ co 1„„ . o. ,.., \o eri er; csj N 4 .-, "4 ,-1 ,-, en O. '0 rcı c2 c§ es o 3, c.ı 0. ,^ 'ZI. 4&1 r:1,.. 03 rı; ..- kNi eri E o CO .-4 ..-1 1-i I-I t' . 'al f--. 1 13) U L) o o o 'n 0: .4 ■n c`l tA e` .-§ c.1 t. ..4 oD ın ,:ı• .4 ln .43 .-4 in E- -.5. -ıc co r ı, co 6 171 . ı. t .- 'c'eo r2. c In cora :res co ... • ..., 0,,, I•4 ch „Nd -Nd "l< •-•4 < "4 - ..:5. <7% o i4-, ;zs . co l.... 0, < ?,:, < ?:, :44 91::, < •••I 71) L. ın ■0 d- CN O In eri od r-: ad a5 t-: - ›, ev N CK 0 0 CN >N Q) :. 93 • :473 ti :=: Q> J] (_) V :5, 70 cizi cd Ö c::,Z cd .-w 4 E E Z e> 2 ın en .70". Fm a o0 m O\ d- >-..- 4_, ■c> Ir O F • TA 03 . E Z co cx> i c) -4. , E- rs3 rs.1 ■c> 7) 7, O r; ir; ir; i.vi441), Q.f C( .3 > 'jr:zI - - . . .9. m O [4 d .-- ı 0 v» Z Z , z; as 4.1 .0 f=1 O .0 > O aı , N < Q. Z M , ,_< o, N •-1 <3 ; - t.. 'O d ,:t kd E cct N cd 4 ,-2 ..' 4 CO cd c.i %, O O N00 O M ,-; iri cf; ■c5 .4 C... CT Vı , ı-ı od 4-. O t■ ifi t.: vd o: ...1 N tvı O •-4 ad c4 d \O Ch \O O o ,-+ cı. o c5 v i ■,c5 tı; CO d 'zi lel 1.4 \OONM t.• M <1. O X .'"I VS) 00 It 11- <J- ten 00 •Zr ir> in lel ‘o ‘c> E-4 d :C) U C.4 Z <J lu, eq d O4 C4 Cs. t, on cl. c> N <4 .-. Z en ,d en m!: 03 co ts ın un N<un un ain CD M ,-I co on er er er Ta z ON Cq on on on N Z ,:t. O.. o tr, vi cs■ d'.do: .4 od e4 \O 0\ 1-4 0\ t- u..) o ,1t, ‘t on .4v:3 ef ad on' et' c5 r.: c3 r, er un 00 tr> \C> 4 .-.4 ON 00 c3 G1 fx1 vs e°. st or; CV C> 04 m oz C> \O 1-4 9-1 00 O e-ı o: m3 CS • et un < el- arı m .--1 ırı arı o. 00 e r. e.1 .4 <3 ad vi t. ,t ..-1 v) t... arı r-I r■ 00 ON (-4 .4 e4 gzıe r`l CV C•1 c\i 04 N CV Nı ır) W Cd O E-• Cd d jE 1D >• ko . ev 4> Z d Ctl o t-4 <4 ...., E cıı et' t. tr.: m r.: et 1--ı 03 VD un \O M un ,...4 C: trı Cı O: • ,..ı 4> t • N N az Cd E-4 .4 .... ‘. cd E-4 .-4 oo 04 t, ,4- Cd 13 Z \o od o. en 00 1- ir, 1 \O CCN 1--- t■ CN CD ,..1 :3 -1' 0: :12 -: C C: 14.-; e4 cı: a3 N \O M O\ cv O I■1 111-) '4' c:3 ef d O CN 0 ,:t ,--1 «dr c0 O\ ri a. 1...< ,ry arı 'ef 1-1 0. :.1 4r ''.'1-C; 44 Vb 00 O 00 " <1C , 0\ CAr: w 00 Li cel d <C ._i r O '■ I 3 O \ (> " ai • ■• 71 • g 12, > O 8 4) 0 N en ,-1 05 ccS A d .0 er d- ■c3 E N 03 d 4 A d go• o NWO . .-. Iri \OONm ,AL-z.c5 ı : eri v3 . ‘00. ■O0 N O Ner"cr 0,--ION W O■ tn N .-. 0. .4- ...1 ,ı NmO A o:5 4 d r., ...ı .4en .. \o 00 -.4- .4- .el- • L-- 00 er In ■0 ..., .-4 ın m N O WNWN N ■Cıınm ır; d c-: ,e3 O■ 4.4\dtt4 N cV 0 N 00 O ■0 ■0 b-Z ı--,:.-11A ■0 tN1 N eq ıg, .0 ı,-, 1-4 t-- g::› A «S 034r:4 v:30:50Z5Z N M rı 00 4 A d- ..., o N ,o o ir, .0 .0 o. 1-4 ,n so t, 00 m ON 1-4 .4NNmm mmmm N ■C)N 00 N N v t. 4 1(.1 o ul o ieb ot , ,c5 4., ,-.1 1 CS > 1... ..., .-1 O. el• G N vj •ı N Ncı.No. o:3 es4 oo • oo öD O N N0. .1 .9-1 " C c-- .-1 Wı ‘dt■ -d■. c3 cd e•S NNNN c,t sı3 .--IN N et • • .0 ("\1 00 et r-. In ..-1 N 00 O r-ı •zt• <V t- c0 m 00 ıri c■1 Ki trivr5c■hri N ■C> in CS 1-9co ■O e4 0. 03 O. N O ın 04 u4 vi ıı4ef en G> et E cl N sO 1 crı 1 I 0. crı I I 4 4 •z •zi ın ın \O \O I I I I I 14 .n en 4 c•-. vi ,o V3 4-1 lit V ades t, ...., 0. en e, en ..4 .0 r4 m N 4 4 4.4 72 R0. t, N N .0-NA Or 00 el 00 17.3. ...< ■ 0. et co o ,4-,r.c.1.0 1-.: ,c344 u4 1.-.: e4 14.4 .10 in 00 N01-4MN t.... ,.. rs 9.1 ..-1 0 ONM 1-4 ..NE coD :;) crı t-. c-. eZoZ44 e.00.4-. d444 rös 00 170 o.. O t' • 75 -. c3 MMt"..\40 .-4.-11-11-4 4, c ezi 03 ta co ,-4 r 2 -;+. a ' 0() 9vı.O=" 4, U.1 < .--1 O BANKACILIK KESIMININ ÖZEL ILGI DUYACA Ğ I MEVZUAT - Deği ştirilmi ş ş ekliyle KKTC Merkez Bankas ı Faiz Fark ı Fonu Olu şturulmas Tüzük& ı - Plasmanlar ı n Sanayi ve Turizm sektörlerine yönlendirilmesi. - Bankaları n taahhütlerine kar şı bulunduracaklar ı disponobilite oran ı. - Yasal kar şılı klar ve faiz oranlar ı. - Döviz hesaplar ı na ve döviz kredilerine uygulanacak faizler. - Döviz tevdiat ve mevduat hesaplar ı na ait munzam kar şılı klar. - Döviz tevdiat ve mevduat hesaplar ı na KKTC Merkez Bankas ı nca verilecek azami faiz. - Munzam kar şılı k oranı. - Reeskont ve Avans I ş lemlerin uygulanacak faiz oranlar ı. a) KKTC Merkez Bankas ı Yönetim Kurulu Karar ı Na 219 tarih 10.5.1991. b) KKTC Merkez Bankas ı Yönetim Kurulu Karar ı Na 230 tarih 01.6.1991. 73 KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURIYETI MERKEZ BA KAS! YASAS (35/1987 Sayılı Yasa) A.E.454 R.G.13.10.88 A.E.260 R.G.15.06.89 A.E.502 R.G.13.11.89 A.E.274 R.G.23.05.91 A. E. 286 R. G. 24. 05. 91 Madde 23 53 Tandinde Yap ılan ı KKTC Merkez Bankas ı Faiz Far ı Fonu Olu şturulmas Tüzüğ ü ı Yö etim Kurulu, Kuzey Kuzey K ıbrı s Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas n 23. v- 53. maddeleri uyaMerkez Bankas ı Yasas ı 'nı K ıbrı s Türk Cumhuriyeti s Türk Cumhuriyeti Bakanlar kurulunca t svip olunan a şa ğıdaki ıbrı a Kuzey K rınçt Tüzuğ il yapar. K ı sa isim Tefsir Fon Tesisi Amaç Faiz İadesi Oranlar ı 74 s Türk Cumhur yeti Merkez Bankas ı 1. Bu Tüzük, "Kuzey K ıbrı ü" ol rak isimlendirilir. Faiz Fark ı Fonu Olu şturulmas ı Tüzüğ edikçe: 2. Bu Tüzüskte metin ba şka türlü sgerektir Türk Cumhuriyeti Bakanlar "Bakanlar Kurulu" Kuzey K ıbrı Kurulunu anlat ı r. ını an"Banka" Kuzey K ıbrı s Türk Cumhuriyet Merkez Bankas latı r. ı "Bankalar" Kuzey K ıbrı s Türk Cumhu iyeti Bankalar Yasas ı r. alt ı nda faaliyet gösteren bankalar ı anlat s Türk Cumhuriye ini anlat ı r. ıbrı "Devlet" Kuzey K ı Faiz "Fon" Kuzey K ıbrı s- Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas Farkı Fonunu 'anlat ı r. ı br s Türk Cumhuriyeti "Kooperatif Bankalar ı " Kuzey Kve evduat kabulü ile kreş Kooperatifler Yasas ı alt ı nda kurulmu di i ş lemi yapan Bankalar ı anlat ı r. i ştira i olarak kurulmu ş ve "Yan Kuruluşlftr" Bankalar ı n bir ır. ı anlat kredi i şlemi yapan Kurulu şlar s T' rk Cumhuriyeti Merkez "Yasa" 35/1987 say ılı Kuzey K ıbrı Bankası Yasasını anlat ı r. s Türk umhuriyeti Merkez Ban"Yönetim Kurulu" Kuzey K ıbrı kası Yönetim Kurulunu anlat ı r. Fonu ad ı da bir fon tesis edilir. 3. Banka bünyesinde Faiz Fark ı viki öngörül -n kontrollü tar ı m (ay4. Fonun Amac ı Devletçe te ş şulu ile küçük esni),Tr a ı m (nakdi) ve limiti içinde kalm k ko naf ve sanatkârlar ile turizm sektörün kontrollü faiz uygulamasını sa ğlamakt ı r. kredi türleri itibariyle a şa ğı daki ş ekilde 5. Faiz İ adesi Oranlar ı saptanm ıştı r. %31 ---- Tar ı m (Ayni) ---- Tar ı m (Nakdi) %16 r olanlar o) Miktar ı azami 1 milyon Leye kad lanlar %7 b) Miktar ı 1 milyon İL'nin üzerinde %26 Kiçük EsRaf ve Sanatkâr Kredisi (Miktarı 7 milyon IL'ye kadar) yüksek okul (İlk i ş yeri açacak yeni üniversite, mezunlar ı na 15 Milyon It,'ye kada %31 ---- Turizm Kredileri ın ığın Bakanl (Devlet Planlama Örgütü ve Turiz onaylayaca ğı Projelere) %17 Sanayici, ıhracatç ı Reeskont İşleri Yasa ğı Fonun Kaynaklar ı Mükellefiyet Sın ı rı Esas ve Şartlar Sorumluluk ve Müeyyideler 6. Bankalar, Merkez Bankas ı reeskont kayna ğı ndan kullandı krediler için faiz fark ı kları fark ı ndan yararland ıklar ı isteminde bulunamayacaklar ı gibi faiz krediler için de reeskont kredisi talebinde bulunamazlar. 7. Fonun Kaynaklar ı: (a) Devlet Bütçesine bu amaçla konulacak ödenek, (b) Banka nezdindeki Hazine fonlar ı faizlerine kar şılı k olarak Banka bütçesinden ayr ı lacak belirli bir ödenek, (c) Bankalar ve yan kurulu şlar ı ile Kooperatif Bankalar ı ve Mevcut Yasalar alt ı nda kredi vermekle yetkili k ılı nm ı ş müesseselerin verecekleri her türlü nakdi krediler (Kontrollu Krediler hariç) üzerinden uygulanacak geçerli faiz oran ı içinden 3 puan faiz fark ını n tahsil edilerek Banka nezdinde aç ı lan Faiz Fark ı Fonu'na, yat ı rı lar, lan miktar(d) Faiz Farklar ını zaman ı nda yat ı sik yat ı ranlara uygulanacak ayl ı rmayanlara veya eksik k yüzde 8 cezai faiz, (e) Türkiye Cumhuriyeti devleti taraf ı ndan yap ı lacak katkı lardan olu ş ur. Bu maddenin (c) f ı krası gere ğ ince Bankalar ve yan kurulu ları ile Kooperatif Bankalar ş.ı ve mevcut yasalar alt ı nda kredi vermekle yetkili k ıl ınm ış müesseselerce tahakkuk ettirilen 3 puanl ı k faiz farklar ı , tahakkuku izleyen ay ı ödeni r. n 15'ine kadar Fon'a Bu madde amaçlar ı bak ı m ı ndan tahsil ve Fon'a yat kümlülü ğ ı rma yüü, kredi veren Bankalar ve Müesseselere ait olup, tahsil edilmeyen miktarlar ı dan yat ı rı lması zorunlulun ilgili Bankalar ve Müesseseler taraf ınğ u vard ı r. 8. Kontrollü Faiz uygulamas ı fon kaynaklar ı ile s ını rlıdı cut kaynaklar ı aş r. Mevan mükellefiyetlere giri şilemez. 9. Fon, bu Tüzükteki esas ve ş artlar ile Banka talimatlar ına uygun olarak çal ışı r. 10. K rediyi veren bankalar veya kurulu gulaması nda bu Tüzük ve banka taraf ş lar kontrollü faiz uyguı ndan ç ıkar ı lacak talimatlara uymakla yükümlüdürler. Aksine hareket eden bankalar ve kurulu şlardan ödenen faiz fark ı derhal tahsil olunur ve müteakip faiz fark ı ve reeskont talepleri kabul edilmez. Talimatlar 11. Banka, bu Tüzükteki esas ve ş artlar dahilinde uygulamaya müteallik talimatlar ç ı karmaya yetkilidir. Geçici Madde 1. 35/1987 say ı lı Kuzey K ıbr ı s Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Yasas ı 'nı n 58, maddesi ile yürürlükten kald ı rı Kuzey K ıbr ı lan 31/1983 say ılı s Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Yasas n 57. maddesine istinaden Yönetim Kurulunun 29 Ocak, 1985ı 'nı gün ve 27 sayıl ı karar ı ile Sosyal Konut In şas ı mak üzere Mevduat Munzam Kar şılığı Finansman ı nda kullan ılHesab ı ndan T.C.M. Konsolide Fonu Inki ş af Sand ığı na %21 faiz haddi ve 15 yı l vadeli olarak verilen krediye, kredi tarihinden itibaren %7 oranı nda faiz iadesi uygulan ı r. Yürürlü ğe 12. bu Tüzük Resmi Gazete'de yay Giri ş ı mland ığı tarihten yürürlü girer. ğe 75 A.E. 275 R.G. 23.5.91 EKLIYLE 11/1976 SAYI DE ĞIŞTIRILMI Ş Ş KUZEY KIB RIS TÜRK CUMHURIYETI BANK LAR Ğ YASASININ MADDE 10 (7) (a) ALTINDA T BLI da görü şCumhuriye ti Merkez ankas ını nCumhuri yeti s Türk ıbrı , Kuzey K Maliye Bakan ı Kuzey K ıb ı s Türk ekliyle 11/1 ş ş tirilmi ğiş alarak de lerini maddesinin kendisine verdi i yetkiyi kullanarak daki hususlar' saptar ve duyurur; bu Tebli ğ ile a şa ğı ıbr ıs s Türk Cumhuriyetinde faaliyet gösteren he banka Kuzey K yle toplam amac ı K ıbr ı 1. Kuzey şti Türk Cumhuriyeti Sanayi ve Turizm sektörlerinin geli sektörüne, yüzde 10 nunu da sanayi kredilerinin en az yüzde 10'nu turizm sektörüne vermek zorundad ı rlar. tarihinden itibaren en çok 1 y ı l içinde durumı mı yay ğin 2. Bankalar bu Tebli ırlar. larını bu Tebli ğ e uydurmak zorundad ğ e girer. ığı tarihten ba şla arak yürürlü , Resmi Gazete'de yarmland 3. Bu Tebli ğ 76 A. 276 R.G. 23.5.91 KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHUR İYETİ MERKEZ BANKASI YASAS! (35/1987 Sayılı Yasa) Madde 24 (1) Alt ında Karar Kuzey K ıbrı s Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı 35/1987 sayılı Kuzey K ıb-. rı s Türk Cumhuriyeti Merkez Bankası Yasası 'nın 24(1) maddesine istinaden a şağıdaki hususları saptar. 1. Bankaların, 35/1987 sayılı Kuzey K ıbrı s Türk Cumhuriyeti Merkez Bankakası Yasası 'nı n 24 (1) maddesine göre taahhütlerine kar şı bulunduracakları disponibilite oran ı yüzde 10'dur. Bu oran ın hesabında aşağıdaki hususlar gözününde tutulur. (1) (a) Kasadaki Türk Liras ı mevcudu, (b) Kasadaki yabancı para (efektif ve seyahat çeki) mevcudu, (c) Merkez Bankası nezdindeki vadesiz, serbest Türk paras ı ve Döviz Tevdiat ve Mevduat Hesaplar ı , (d) Her an paraya çevrilebilir Kuzey K ıbrıs Türk Cumhuriyetine ait iç istikraz tahvilleri, (e) Merkez Bankası taraf ı ndan teminata (avansa) kabul edilmi ş senetlere karşı lık bankalarca serbestçe kullan ılabilecek reeskont imkânları toplam ı, bankaların disponibil de ğerlerini. (2) (a) Bankalararası mevduat hariç toplam Türk Parası ve Döviz Tevdiat ve Mevduat ı , (b) Özel ve Tüzel ki şilere olan vadesiz borçlar (Merkez Bankas ı ve Bankalar hariç), (c) Ödeme emirleri ve ödenecek çekler, (d) Tahakkuk etmi ş vergi, resim ve harçlar toplam ı, bankaların taahhütlerini gösterir. 2. Bu kararı n l'inci maddesinin (1) ve (2) f ıkraları nda belirtilen kalemler dışı nda hiçbir kalem ilâve edilemez. 3. Bu Kararın yürürlüğe girdi ği tarihte, 21.6.1986 tarih ve 55 Resmi Gazete'de yayı mlanan 380/1986 sayılı Amme Eilstrarırsil t onun alt ında yapılm ış veya: yapılması gereken i şlemlere halel gelinehiz ı n yürürlükten kaldı rılı r. 4. Bu Karar, Resmi Gazete'de yay ı mlandığı tarihte yürürlü ğe girer. 77 A.E. 279 R.G. 23.5.91 KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURIYETI MERKEZ BANKASI YÖNETIM KURULU K RARI Karar Tarihi: 22.5.1991 Karar Sayısı : 22j Kuzey K ıbrıs Türk Cumhuriyeti Merkez Ban 35/1987 sayı lı Kuzey K ıbrıs Türk Cumhuriyeti sasını n 24 ve 25. maddeleri uyar ınca, bankalar ve her türlü kredi i şlemlerinde al ınacak ve v ile di ğer hususları aşağıdaki şekilde saptar. ası Yönetim Kurulu, Merkez Bankas ı Yaa mevduat kabulünde rilecek faiz oranlar ı Bankalarca hertürlü mevduat kabulünd ve genel kredi i şlemlerinde uygulanacak azami faiz ora ları ile komisyon ve masrafları serbestçe belirlenir. Vadeli mevduat hesaplar ında vadenin bi iminde yapı lacak işlem konusunda, mudiin herhangi bir ta imat ı yoksa bu hesaplara aynı vade ile yürürlükteki faiz ygulanı r. Merkez Bankas ı 'nca Mevduat Munzam karşı l ıklarına yı llık yüzde 12 faiz verilir. Mevduat Munzam karşı l ıklarını zamanınd yatıtmayan bankalara ayl ık yüzde 8 cezai faiz uygulan ı r. Bankalar uygulad ıklar ı genel kredi fai oranının 3 puanını Faiz Farkı Fonuna yat ı rı rlar. Bankalar mevduat ve kredi faiz oranl rına ili şkin bilgileri, Kuzey K ıbrıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankası İdare Merkezince tesbit edilecek esaslar çerçeves nde Bankaya gönderirler. R.G. Ek III 13.10.1988 A.E. 454 B. (1) Kontrollu Krediler için (Tar ı m, Turiz Sanayi, ihracat ve Küçük Esnaf) Faiz Fark ı Fonu Oluştu ulması Tüzüğünde öngörülen faiz farklar ı ödenir, bu farklar eeskont kredileri için de aynen geçerlidir. (2) Kontrollu krediler için öngörülen faiz o anları vade hitam ına kadar dikkate al ını r. Vadesinde ödenmeyen kontrollu kredi aksit tutarlarına vade hitam ından sonraki süreler için yür •rlükteki genel kredi faiz oranları uygulanı r. (3) Bu karar ın yürürlüğe girdi ğ i tarihten ö ce verilen kredilere vadeleri sonuna kadar halen uygulanm kta olan kredi faiz oranları aynen.uygulamr. C. (1) Bankalar tesbit ve ilân ettikleri mev uat ve kredi azami mevduat faiz oranlar ım Kuzey K ıbrıs T" rk Cumhuriyeti Merkez Bankası İdare Merkezine 2 i ş g ıi önceden bildirmek suretiyle de ğiştirebilirler. (2) Bankalar uygulayacaklar ı mevduat ve redi faiz oranlar ını Merkez ve şubelerinde halk ın kolaylıkla görebileceği şekilde ilkin ederler. (3) Bu Karar esaslar ına göre bankalarca serbestçe belirlenen mevduat ve kredi faiz oranlar ı 29 Mayı 1991 tarihine kadar Kuzey K ıbrıs Türk Cumhuriyeti Merke Bankasına bildirilir ve bu faiz oranlar ı 1 Haziran 1991 tar hinden itibaren uygulamaya konur. (4) Borç ve Mükellefiyetler için faiz biriki i olarak dava yolu ile tahsil edilecek miktar, fr i zin öde di ği ana para borç veya mükellefiyet miktar ını n dört kat ın an fazla olamaz. 78 D. (1) 21/1989 say ı lı yasa ilede ğiş tirilmi ş ş ekildeki Fas Sözle ş meler Yasas ı 'nı ı n 78. maddesi maksatlar ı , bak ı mıl 149 yıll ık kredi faiz oran ı ndan yüzde 68 olarak belirlenir. (2) De ğiş tirilmi ş ş ekliyle Mahkemeler Yasas ı 'nı 2'inci ve 3'üncü f ı kralar ı n 42. maddesinin maksatlar ı bakı m ı ndan, mevduat y lı k azami faiz oran ı ılyüzde 60 olarak saptan ı r. E. Bu Karar ı n Resmi Gazete'de yay ı mlandığı (1) 4.3.1988 gün ve 22 say tarihten başlayarak; ılı Resmi Gazete'nin Ek IV Bölüm l'inde 7 say ı lı Amme Enstürman ı olarak yay ı mlanm ış 91an olan 2.3.1988 gün ve E(K-2) 240-88 say ı lı Bwkanlar Kurulu Karar ı yürürlükten kald ı rılı (2) 11/1976 sayı lı Bakankalar r. Yasas ı altı nda 17.6.1976 gün ve 46 say yapı lan ve ı lı Resmi Gazete'nin Ek III'ünde 139 sayı lı Amme Enstrümaru olarak yay ı mlanan Tebli ğ yürürlükten kald ı rılı r. (3) 13.10.1988 tarih ve 95 say 7.10.1988 tarih ve 150 say ı lı Resmi Gazetede yay ı mlanan ılı Kuzey K ıbrı Merkez Bankas ı Yönetim Kurulu s Türk Cumhuriyeti, Karar ı yürürlükten F. kald ı rılı r. Bu Karar, Resmi Gazete'de yayı mland ığı tarihten itibaren yürürlü ğ e girer. -------- A.E. 280 R.G. 23.5.91 KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURIYETI MERKEZ BANKASI YÖNETIM KURULU KARARI Karar Tarihi: 22.5.1991 Karar Sayısı : 224 A.E.604/87 35/1987 say ı lı 2.11.1987 Yasas ını n , 25f hciKuzey K ıbr ı s Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı ve de ğiş tirilmi ş ş ekliyle yı lı Para ve Kambiyo Imaddesi sa ş leri Yasas ı altı nda yap ı i ş leri Tüzü ğ lan Para vee oKambiyo ü'nün 7(3) ve 8(3) maddeleri uyarı nca Kuzey K ıbr ıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Yönetim Kurulu aşa ağı daki karar lm ışt ı r. ı A. (1) Bankalarca aç ı lacak Döviz Tevdiat ve Mevduat Hesaplar ı ile döviz kredilerine uygulanacak faiz oranlar ı lenir. serbestçe belir(2) Bankalar ı n Merkez Bankas ı nezdinde açacaklar ı Döviz Tevdiat ve Mevduat Hesaplar ına Bankam,* özel ve tüzel ki şilerin Döviz Mevduat Hesaplar ı na uygulanan azami faiz oranlar ı artı 1/4 uygulan ı r. (3) Merkez Bankas ı Tevdiat ve Mevduat Munzam Kar şı lı rı na a şa ğı daki y'nca klaı llı k yüzde faiz oranlar ı uygulan ı r. Sterlin Amerikan Dolar ı Alman Mark ı Kı brı s Liras ı 9 6 6 5 Tevdiat ve Mevduat Munzam Kar şı lı kların ı zaman ı nda yattrmayan bankalara döviz cinslerine uygulanan y ı llı k faiz oranına yüzde 3 ilave edilmek suretiyle cezai faiz uygulan ı r. 79 n bitimindee ı a vadenibir Vadeli Tevdiat ve Mevduat Hesaplar (4) lem konusunda, mudiin h rhangi yapı lacak i ş vade ile yürürl kteki faiz uygulan ı r. yoksa bu hesaplara ayn ı ili şkin ı Bankalar Tevdiat, Mevduat ve kredi fiz oranlar na Bankası (5) y eti bilgileri, Kuzey K ıbrı s Türk Cumhuri dare Merkezince tesbit edilecek esasl r çerçevesinde Banİ kaya gönderirler. vağ i tarihten önce verilen kredilere ı aynen B. Bu Karar ı n yürürlü ğ e girdi deleri sonuna kadar halen uygulanmakta ol n faiz oranlar uygulan ı r. C. (1) Bankalar tesbit ve ilân ettikleri azam tevdiat, mevduat ve s Tür Cumhuriyeti Merkez kredi faiz oranlar ını Kuzey K ıbrı bildirmek sure- ş günü ö eden Bankası İ dare Merkezi'ne 2 i tiyle de ğiş tirebilirler. Merkez ve ı azami faiz oranlar ını Bankalar uygulayacaklar ederler. (2) ı kla görebilec ği ş ekilde ilân Ş ubelerinde halk ı n kolayl na göre Bankalarc serbestçe belirlenen (3) Bu Karar esaslar ı ıs 1991 taTevdiat, Mevduat ve Kredi faiz oranl r ı 29 May Türk Cumh t riyeti Merkez Bankas ıtibine kadar Kuzey K ıbrı s 1 Haziran 1991 tarihinden itibaren na bildirilir ve faiz oranlar ı uygulamaya konur. Borç ve Mükellefiyetler için faiz birikimi olarak dava yolu (4) ödendi ğı ana para borç ile tahsil edilebilecek m ı ktar, faizin ı nd n fazla olamaz. ve mükellefiyet miktar ını n bir kat ekideki Fas ı l 149 Sözle şğiş tirilmi ş ş k üzde D. 21/1989 say ılı Yasa ile de ı bak ı m ı ndan yı llıy n 78. maddesi maksatlar meler Yasas ı 'nı ekilde beli lenir. kredi faiz oranlar ı aşağı daki ş Kıbr ı s Liras ı Alma Mark ı ı Amerikan Dolar Sterlin 11 11 14 muadili). Dola ı (Diğ er döviz cinsleri için Amerikan tarihten ba ş layarak; ı mland ı ı E. Bu Karar ı n Resdli Gazete'de yayılı Res i Gazetede yay ı mlanan (1) 2.11.1987 tarih ve 116 sayı , 604 say ılı Amme EnstrümanResmi azete'de yay ı mlanan 208 ve 53 say ılı (2) 8.5.1989 tarihAmme Enstürmanlar ı lı ve 209 say ı yürürlükten kald ı rılı r. ı "' tarihten itibaren yürürF. Bu Karar, Resmi Gazete'de yay ı mland lüğ e girer. A.E. 281 R.G. 23.5.91 KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHUR YETI MERKEZ BANKASI YÖNETIM KURUL KARARI Karar Sayısı : 225 Karar Tarihi: 22.5.1991 80 rkez Bankas ı s Türk C mhuiriyetK ı ıbr Kuzey K i Mes 35/1987 say ılı nc Kuzey ıbr ı Türk Cumı uyar ı kralar ı r. f Yasası 'nı n 24(2) ve (3). Yönetim şağı daki karar ı alm ış tı Kurulu a ı huriyeti Merkez Bankas reey ait K tüm Döviz lan özel ve üzel ki şileuz 1. Bankalar nezdlerinde aç ı ıbr ıs ı kar ş l ığı nda K Tevdiat ve Mevduat Hesaplarnezdin•yüzde 20 oran ı nda döviz Cumhuriyeti Merkez bankas ı hesaplar ı munzam kar şı lığı tesis ederler. Bankalar aras ı döviz mevduat hesaplar ı için munzam kar şı lı k tesis etme zorunlu ğu yoktur. 2. Munzam kar şı lı klar, Sterlin, Amerikan Dolar ı K ıbrı s Liras ı üzerinden aç , Alman Mark ı ve ı lan Döviz Tevdiat ve Mevduat Hesapları için, kendi döviz cinsleri üzerinden tesis edilirler. Bu döviz cinsleri d ışı nda kalan dövizler üzerinden aç ı lan Döviz Tevdiat ve Mevduat Hesaplar ı na ait munzam kar şı lı klar ise Amerikan Dolar üzerinden çapraz kur esas ı ı göre hesaplanarak yat ı rılı r. 3. Döviz Tevdiat ve Mevduatna Hesaplar ı ndaki art ış lara ait munzam Kar şı lı klar, ayl ı k Döviz Tevdiat ve Mevduat Munzam Kar şı lık Cetveleri üzerinde hesaplanarak engeç müteakip 15'inçi günü mesai bitimine kadar Kuzey K brı s Türk Cumhuriyeti Meikez Bankas ı nezdindeki özel hesaba ıyat ı rı lı r. Azal ış lar ayni hesaptan talep üzerine Bankalara iade edilir. 4. Bu Karar, Resmi Gazete'te yay ı mlandığı tarihten itibaren yürürlüğ e girer. -------- A.E. 282 R.G. 23.5.91 KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURIMETI MERKEZ BANKASI YÖNETIM KURULU KARARI Karar Tarihi: 22.5.1991 Karar Sayısı : 227 A.E.603/1987 2.11.1987 35/1987 say ı l ı Kuzey K ı brı Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Yasas ı 'nı n 25'inci maddesi ves de ğiş tirilmi ş şekliyle 38/1982 sayı lı Para ve Kambiyo I ş leri yasas ı alt ı nda yap ı lan Para ve Kambiyo İş leri Tüzü ğ ü'nün 7(3) ve 8(3) maddeleri uyar ı K ı brı s Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas nca Kuzey ı Yönetim Kurulu a şa daki karar ı alm ışt ı r. ğı 1. Kuzey K ıbr ı Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı ve tüzel ki şsilere nezdinde özel aç ı Döviz Tevdiat ve Mevduat Hesapları na aşa ğı daki azamilacak yı ll ı k faiz oranlar ı uygulan ı r. Sterlin Amerikan Dolar ı Alman Mark ı K ı brı s Liras ı Vadesiz 7 5 5 6 ay vadeli 4 9 6 6 1 yı l vadeli 11 5 8 8 6 2. Bu Karar, Resmi Gazete'de yay ı mland ığı tarihtend itibaren Yürürlü ğ e girer. -------- 81 A.E. 283 R.G. 23.5.1991 KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURIMETI YONETIM KURULU K A ARI MERKEZ BA Karar Tarihi: 22.5.1991 Karar Sayısı : 226 tim Kurulu 35/1987 s Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Yön ı ıbr Kuzey K si uyar ı nca bankalarca ı Yasasını n 24(2)(3) madde KKTC Merkez Bankas mevduata oran ını n sayı lı ı dışı nda kalan tü alar mevduat n bank m tarihinığı tesis edilecek kar şıl ı n Resmi Gaz tede yay ı na ve bu karar ı yüzde onbe ş olarak saptanmas ştir. den yürürlü ğ e girmesine, karar vermi A.E. 300 R.G. 28.5.91 KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURI ETI BANKASI YÖNETIM KURULU KARARI MERKEZ . Karar Tarihi: 10.5.1991 Karar Sayısı: 219 ı als Türk Cumhuriyeti Mer -z Bankas ı Yasas faiz ı ıbr Kuzey K ılı 35/1987 Say şlemleri de uygulanacak ızca Reeskont ve avans i Resm Gazete' de 118 say ılı lan Bankam ı nda yap tı olarak 4.3.1988 tarih ve 22 say ılı oranlar ı ile ilgili mlanan ılı Ban am ı z Yönetim Kurulu 29.2.1988 tarih ve 136 say ı A.E. olarak ay şlığı alt ı nda yer alan; karar ını n, 11 kontrollu krediler ba %54 kredilerinde - Sanayici, ihracatc ı ifadesi iptal edilerek yerine, %46 kredilerinde A.E. olarak yaynn44 - Sanayici, ihracatç ı Resmi Gazete'de 506 sa ı lı ılı ve 13.11.1989 tarih ve III say Yönetim Kurulu ka arı nda lanan 1.10.1989 tarih ve 180 A say ılı %31 l - Turizm Kredileri ifadesinden hemen sonra parantez içerisinde yer alan (M ktarlar 400 Milyon Vyi larak yerine (Miktarla 500 milyon 11. 'yi geçrı ı geçmemek kayd ı yla) ifadesi kald tirilir. yla) if adeleri konmak suretiyle de ğiş memek kaydı tarihten it baren yürürlü ğ e girer. Bu Karar Resmi Gazete'de yarmland ığı 82 A.E. 315 R.G. 7.6.91 KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURLVETI MERKEZ BANKASI YONETIM KURULU KARARI Karar Tarihi: 1.6.1991 Karar Sayısı : 230 1. 35/1987 sayılı KKTC Merkez Bankas ı Yasas ının 11 ( 1 ) maddesine tinaden ve 32(1) (A), (B), (C) maddelerinde öngörülen sürelere uygun olarakisreeskont ve avans i ş lemlerinde uygulanacak faiz oranlar ını aşa ve ilan eder. ğı daki ş ekilde tesbit I. Genel Olarak Senette belirtilen faiz oran ının (Senetlerin geçerli faiz oran ı üze4 puan alt ı nda rinden düzenlenmi ş olmas ı şart ı yla) II. Kontrollu Krediler It tl A. 1 Tar ı m A ynı Kredileri (Senetlerin geçerli faiz oran ını n 31 puan alt ı nda düzenlenmi ş olması şart ıyla) 2. Tar ı m Nakdi Kredileri 11 a. 1 Milyon '11. 1 ye kadar (Senetlerin geçerli faiz oranını n 16 puan alt ı nda düzenlenmi ş olmas ı şart ıyle) b. 1 Milyon Tı. 'nin üzerinde Senette belirtilen faiz oran ını n (Senetlerin geçerli raiz ora- 3 puan alt ı nda nını n 7 puan alt ı nda düzenmiş olmas ı şart ıyle) B. 1. Küçük Esnaf ve Sanatkâr KreSenette belirtilen faiz oran ının dileri Küçük Esnaf ve Sanat4 puan alt ı nda karlara verilir. (Senetlerin geçerli faiz oran ını n 26 puan alt ı nda düzenlenmiş olması şart ı yle) azami 7 milyon Iliye kadar. 2. Yeni İş Yeri açacak Üniversite t, t, veya Yüksek Okul Mezunlar ı na, azami 15 milyon 11.'ye kadar. 3. Karaf ı rı nlarını endirek ısı /I tmal ı It fı rı nlara çevirmek is teyenlere, (azami 18 milyon İL'ye kadar) C. Sanayici, Kredileri Senette belirtilen faiz oran ını n (Senetlerin geçerli faiz oran ını n 3 puan alt ı nda 17 puan albı nda düzenlenmi ş olması şart ı yle) azami 500 milyon 1L'ye kadar. D. Ihracat Kredileri (Senetlerin geçerli faiz oran ının It 17 puan albı nda düzenlenmi ş olması şar ı yle) azami 500 milyon 17. 1 ye kadar. 83 Senette belirt len faiz oran ının 4 puan ak ınd E. Turizm Kredileri (Senetlerin geçerli biz oran ının 31 puan alk ı nda düzenlenmi ş olması şart ı yle) azami 500 milyon kadar. n hariç her bankan ın ı Fonuna ödenen 3 pu Faiz Fark ı Geçerli biz oran III. ği yıllı k faiz oranıdı r. tesbit ve ilki ederek Merkez Bankas ı na bildirdi ı v de hitm ı na kadar yaz ılı faiz oran uan cezai faiz uyIV. Senedin ibraz tarihinde üzerinde şı lan her puan için 3 aynen devam eder. A şılmas ı halinde a gulamr. nd hangi nam altı nda ı dışı V. Bankalar bu kararda öngörülen faiz oranlar ak hizmet görülmesi halinde görüleolursa olsun ek menfaat sag ayamaz a . nacak ücret ve komisyonlar bunun d şındadır. cek hizmet kar şıl ığı alı temdit i tarihten önce kulland ı ılm ış krediler ğ e girdi ğ n yürürlü ı Bu karar VI. ın tabi tutulur. edilmemek kayd ı yla vadeleri sonuna kadar Reeskont oran ğ e giı mlandığı tarihten i ibaren yürürlü Bu Karar, Resmi Gazete'de yay VII. rer. 84 VL BÖLÜM TABLOLARIN LISTESI 85 TABLOLARIN LISTESI Sa_,,xfa Tablo 1 Avans ve Reesekont I şlemleri 2 Avans ve Reeskont Borç Bakiyeleri ı 3 Faiz Farkı Fonu uygulamalar nda Tutulan Dövizin ABD D lar ı ı 4 Devletin Kur Hesab II Karşı lığı Olarak Dökümü ğu Dövizin BD 11 5 Bankalar ın, Bankalar Kurunda Tuttu Doları Kar şıl ığı Olarak Dökümü 6 Döviz Rezervlerinin Art ış H ızı 11 ı n Ci ve 7 Döviz Tevdiat ve Döviz Mevduat Hesaplar ın ti Vadelerine Göre Dökümü ızı iı 8 Türk Liras ı Mevduat ı n Art ış H er Bankalar Nezdi de Resmi 9 KKTC Merkez Bankası ve Di ğ 11 Mevduat ış ızı ile Toplam Pl man Art H ış Mevduat Art ı it 10 Türk Liras Hızı Kar şılaştı rması ı Döviz Plas11 Iskonto Senetleri ve Bankalar Türk Liras ı artşı' t ırması 11 ş Dönemle Kar oranlar ının Dökümü ve Geçmi ıklar ını n ökümü ve 12 Bankalar Döviz Plasmanlar ı İL Kar şıl iı rması Geçmi ş Dönemle Kar şılaştı ve Sektörel Katma De ğ eri rin Büyüme ,1 13 GSMH'nın Da ğılı mı ıyla) Hızlar ı (cari üretici fiyatlar ve Sektörel Katma De ğ er erin Büyüme ti 14 GSMH'nın Da ğıl ım ı ıyla) Hı zları (sabit üretici fiyatlar 11 15 Kaynaklar - Harcamalar Dengesi ve Nüfus 11 16 Istihdam ın Sektörel Da ğlım ı tl 17 Hayat Pahahl ığı ğılı mı n Mal ve Hizmet Gruplar ı Göre Da ı ığın ıl 11 18 Hayat Pahal it 19 GSMH ile Kar şılaştı rmal ı Bütçe Analizi tl 11 11 20 Kar şılaştı rmal ı Bütçe Özeti Özeti ti 21 Y ı llar Itibariyle Bütçe lanan Kredileri (faiz hariç) It 22 T.C. Ziraat Bankası 'ndan Sa ğ yı llar itibariyle Dökümü er Ülkelerle Olan i ş Ticaretii 11 23 KKTC'nin Türkiye ve Di ğ 24 Ülkeler Itibariyle D ış Ticaret 11 tl 25 D ışsatı mı n Yap ısı 11 26 Mal Gruplar ı na Göre D ışal ım 11 27 Dış Ticaret ∎ it 28 Ödemeler Dengesi er ülkelerden Gelen Turistl = r tl 29 Türkiye ve Di ğ 86 6 7 10 13 16 19 23 26 29 31 32 33 37 38 39 41 43 44 46 47 48 49 52 53 54 55 56 57 58 Tablo 30 KKTC Merkez Bankas ı 'nı Şayla n Bilân çosu 31 KKTC Merkez B anka.sı ıll 32 — 60 'mn Kâr ve Zarar Hesab ı Bankalar ı n Aktif Ozetleri II 61 33 Bankalar ı n Pasif Ozetleri /1 67 34 Iskonto Senetleri ve Dağıl ı m ı 68 Bankalar Plasm anlar ının Sektöre] Il 35 iskonto Senetleri ve B 69 Yüzde (%) Dağı lı ankalar Plasmanlar ı m ı // run sektöre] 36 Bankalar T ürk 70 Paras ı Mevduatlar ın ı n Niteli ğine Göre Analizi I/ 37 Bankalar Türk Paras ı Mevduatlar ı 71 run Vadelerine Göre Analizi 72 87