T C.. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI AB ENTEGRE ÇEVRE UYUM
Transkript
T C.. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI AB ENTEGRE ÇEVRE UYUM
TC T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI AB ENTEGRE Ç ÇEVRE UYUM STATEJİSİ (UÇES) 2007--2023 2007 ANKARA 2007 İÇERİK ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ İçindekiler Kısaltmalar Giriş Mevcut Durum Ulusal Çevre Stratejisinin Temel İlkeleri Türkiye’nin Türkiye nin Çevresel Vizyonu ve Temel Amacı Sektörel Öncelikler ve Politikalar AB Uyumu İçin Çevre Yatırımları İhtiyacı ve Karşılanması Ul Ulusal l Çevre Ç St Stratejisinin t ji i i U Uygulanması l EKLER: ¾ EK--1. ÇEVREYLE İLGİLİ EK İ İ İ MEVZUAT ¾ EK--2. ÇEVRE İLE İLGİLİ KURUM VE KURULUŞLAR EK ¾ EK--3. AB KAYNAKLARI İLE DESTEKLENECEK PROJELERİN EK SEÇİM İ KRİTERLERİ İ İ ¾ EK--4. SU, ATIKSU VE KATI ATIK İÇİN FEASIBLE MODELİNİN EK KULLANIMI ¾ EK-- 5. SEKTÖREL EK Ö İİZLEME TABLOLARI 1. GİRİŞ ¾ Ulusal Ul l Çevre Ç Stratejisi St t ji i (UÇES) dokümanı d kü Tü ki ’ i AB’ye Türkiye’nin, AB’ girişi için bir ön koşul olan, AB çevre müktesebatına uyum sağlaması ve mevzuatın etkin bir şekilde uygulanması amacıyla tam uyumun sağlanması için ihtiyaç duyulacak teknik ve kurumsal altyapı, gerçekleştirilmesi zorunlu çevresel iyileştirmeler ve düzenlemelerin neler olacağına ilişkin detaylı bilgileri içermektedir içermektedir.. ¾ UÇES hazırlanırken temel olarak “Ulusal Çevre Stratejisi ve Eylem Planı”ndan Planı ndan, “Entegre Entegre Uyumlaştırma Stratejisi Projesi”nden ve “Yüksek Maliyetli Çevre Yatırımların Planlanması Projesi”nden elde edilen çıktılardan faydalanılmıştır. Ayrıca faydalanılmıştır. Ayrıca, hazırlanan stratejinin Kalkınma Planı, Planı Yıllık Programlar ve 2003 Yılı Ulusal Programa uygun olmasına dikkat edilmiştir edilmiştir.. ¾ UÇES’in bileşenleri oluşturulurken kamu kuruluşlarının yanı sıra özel sektör ve sivil toplum kuruluşları başta olmak üzere tüm tarafların sorumluluk almasını gerektiren bir yaklaşım izlenmiştir izlenmiştir.. 2. MEVCUT DURUM ¾ Mevcut çevre durumu ¾ Yasal çerçeve (Ek (Ek--1’de detaylandırılmıştır) -Kanunlar -Uluslararası Ul l A l Anlaşmalar l ve Sö Sözleşmeler l l -Yönetmelikler ¾ Sorumlu Kurum ve Kuruluşlar (Ek (Ek--2’de detaylandırılmıştır) ¾ Çevre Ç K Korumada d Y Yaşanılan l D Darboğazlar b ğ l ve Ri Riskler kl -Mevzuatta boşluklar ve örtüşmeler -Kurumsal kapasitede yetersizlikler -Finansman yetersizliği -İzin, izleme, denetleme ve raporlamada p yyetersizlikler ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ 3 ULUSAL ÇEVRE STRATEJİSİNİN TEMEL İLKELERİ UÇES’in hazırlanmasında aşağıdaki ilkeler dikkate alınmıştır alınmıştır. Sağlıklı ve Dengeli bir Çevrede Yaşama Hakkı S ktö l A Sektörler Arası Entegrasyon E t Kullanan--Kirleten Öder Kullanan Kirliliği Önleyici Tedbirlerin Alınması Doğal Kaynakların Korunması Sürdürülebilir Kalkınma Kamu--Özel Sektör İşbirliği Kamu Kamuoyunda Çevre Bilincinin Artırılması ve Halkın Katılımı a 4 TÜRKİYENİN ÇEVRESEL VİZYONU VE TEMEL AMACI ¾ Vizyon: Vizyon: Ulusal Çevre Stratejisinin gerçekleştirilmesi ile Türkiye “Bugünkü Bugünkü ve gelecek kuşakların temel gereksinimlerinin sürdürülebilir kalkınma yaklaşımıyla sağlandığı, yaşam kalitesinin artırıldığı, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkını gözeten bir ülke olacaktır olacaktır”. ¾ Temel Amaç Amaç:: UÇES’in amacı, ülkemizde ekonomik ve sosyal şartları dikkate alarak ulusal çevre mevzuatımızın AB çevre müktesebatı ile uyumlaştırılarak uygulanması ile uygulamanın izlenmesi ve denetlenmesini sağlamaktır sağlamaktır.. ¾ Alt Amaçlar Amaçlar:: z z z Mevzuat Uyumu Uygulama Yatırım 5 SEKTÖREL ÖNCELİKLER VE POLİTİKALAR ¾ Su Sektörü Mevcut Durum ¾ 2004 yılı verilerine göre Türkiye Türkiye’de de ikincil ve ileri arıtım yapan 138 arıtma tesisi bulunmaktadır. bulunmaktadır. ¾ Kentsel Atıksu Direktifi gereklerinin yerine getirilmesi için nüfusu 2000 den büyük yerleşim yerleri için çeşitli kapasitede yaklaşık 2.942 tane yeni arıtma tesisinin yapılması gerekmektedir gerekmektedir.. ¾ Yi Yine aynı şekilde kild 2002 yılında l d Türkiye’nin Tü ki ’ i kanalizasyon k li şebekesinin 65. 65.535 km km.. olduğundan yola çıkılarak, mevcut duruma göre 2022 yılında bu rakamın 85 85..200 k . olması km. km l gerekmektedir. gerekmektedir k k di . Nüfusu Nüf 2000 den d kü ük küçük belediye ve köylerde ise uygun arıtma ve bertaraf yyöntemleri kullanılacaktır kullanılacaktır.. Kentsel Atıksu Arıtma Yönetmeliğine göre atıksu arıtma tesisi sayısı Nüfus Aralıkları >100,000 100,000 Belediye sayısı * Belediye nüfusu Kanalizasyon sebekesi olan Belediye sayısı Kanalizasyon şebekesi ile hizmet edilen nüfus Kanalizasyon şebekesi ile hizmet edilen Nüfusun Oranı Arıtma Tesisi sayısı (ikincil+ ileri) Arıtma Tesisi ile Hizmet Alan Nüfus Arıtma Hizmeti Alan nüfus oranı 58 29 772 881 58 28.563.084 96 46 20.554.995 69 77 5 344 259 74 4.806.972 90 15 1.073.804 20 450 9 309 091 403 7.546.575 81 43 1.770.561 19 2 206 8 929 928 1 396 4.923.454 55 33 449.956 5 345 578 891 208 309.395 53 1 27.114 5 3 136 53 935 050 2 139 46 149 480 87 138 23.876.430 44 100,000--50,000 100,000 50 50,000 50,000000-10,000 10 000 10,000--2000 10,000 <2000 TOPLAM * : Büyükşehir belediyesinden hizmet alan ilçe ve alt kademe belediyeleri bağlı olduğu büyükşehir belediyesi nüfusu içinde değerlendirilmiştir. Bu nedenle tabloda ilçe ve alt kademe belediye sayıları gösterilmemiştir. ** : 2004 Yılı TÜİK Verileri Alınmıştır. MEVZUAT UYUMU ¾ “K t l Atıksu “Kentsel At k Arıtma A t Yö t liği” (08 Yönetmeliği” 08..01 01..2006 2006)) ¾ “Tarımsal Tarımsal Kaynaklı Nitrat Kirliliğine Korunması Yönetmeliği” (18 18..02 02..2004) 2004) ¾ “İ “İnsanii Tüketim Tük i A Amaçlı l (17 17..02 02.. 2005) 2005) ¾ “İçmesuyu Elde Edilen veya Elde Edilmesi Planlanan Yüzeysel Suların Kalitesine Dair Yönetmelik” (20 20..11 11.. 2005) 2005) ¾ “Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin ğ Kontrolü Yönetmeliği” ğ (26 26..11 11..2005) 2005) Karşı Suların S l Sular H kk d Yönetmelik” Hakkında Yö lik” ¾ ¾ “Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği” (09 09..01 01..2006) 2006) ¾ Toprak Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği (31 31..05 05..2005) 2005) MEVZUAT UYUMU ¾ Yer altı sularının bazı tehlikeli maddelerin neden olduğu kirlenmeye karşı korunması h kk d hakkında Di ktif Balıkların Direktif, B l kl Y Yaşamını Korumaya Yönelik Tatlısu Kalitesine Dair Direktif ile Deniz Kabuklularının Ortamlarının Kalitesinin Korunmasına Dair Direktifin uyumlaştırılması ile ilgili çalışmalar devam etmektedir etmektedir.. SU SEKTÖRÜ YATIRIM İHTİYACI ¾ Yüksek miktarda yatırım gerektiren direktiflerin başında Kentsel Atık Suyun Arıtılması Direktifi, İçme Suyu Direktifi, İçme suyu Amacıyla Kullanılan Yüzeysel Suların Kalitesi ile ilgili Direktif, Su Çerçeve Direktifi, Suda Tehlikeli Maddeler Direktifi Nitrat Direktifi ve Yüzme Suyu Direktifi Direktifi, gelmektedir.. gelmektedir ¾ Yüksek Maliyetli Çevre Yatırımlarının Planlanması Projesinde;; 2003 Yılı Ulusal Programında su sektörü içinde Projesinde yer alan toplam 24 direktiften 15 direktifin yatırım maliyetleri kısmen çalışılmıştır çalışılmıştır.. Bu direktiflerin yatırım maliyetleri 63 Milyar 124 Milyon YTL (33 Milyar 969 Milyon Avro) olup gerii kalan k l diğ diğer di ktifl l ilgili direktiflerle il ili herhangi h h i bir bi çalışma l yapılmamıştır yapılmamıştır.. İçme Suyu Yatırım İhtiyacı (2007 – 2023) (Milyon Avro) Toplam 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Arıtma Tesisi Yatırımları 1.510 74 87 91 109 87 89 90 89 106 122 77 115 94 93 91 72 24 Şebeke Yatırımları 1 147 1.147 26 41 62 63 77 64 66 59 55 72 141 101 118 118 19 24 41 AT Yenileme Yatırımları 3.822 136 147 158 170 181 192 203 214 225 236 247 258 269 280 291 302 313 Şebeke Yenileme Yatırımları 6.264 224 242 260 278 296 314 332 350 368 387 405 423 441 459 477 495 513 Toplam 12.74 3 461 516 571 619 641 659 691 712 755 817 869 897 922 950 879 893 891 Atık Su Yatırım İhtiyacı (2007 – 2023) (Milyon Avro) Toplam 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 AAT Yatırımları 4.983 229 230 230 232 191 219 277 278 373 335 356 372 273 278 260 450 400 Şebeke Yatırımları 3.838 149 150 171 168 214 183 117 163 194 269 268 255 368 362 322 242 243 AAT Yenileme Yatırımları 1.539 50 56 61 66 71 76 81 86 91 96 100 105 110 115 120 125 130 Şebeke Yenileme Yatırımları 7.723 259 281 308 332 357 381 405 430 454 479 503 528 552 577 601 626 650 Toplam 18.083 687 717 770 798 833 859 880 957 1.112 1.179 1.227 1.260 1.303 1.332 1.303 1.443 1.423 DİĞER SEKTÖRLER Su Sektöründe yapılan tüm detaylı çalışmalar aşağıda yer alan sektörler içinde yapılmıştır yapılmıştır. ¾ Atık Sektörü ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ Hava Sektörü Endüstriyel Kirlilik Kontrolü Sektörü Gürültü Sektörü Kimyasallar ve Genetik Olarak Değiştirilmiş Organizmalar Sektörü Doğa Koruma Sektörü Y t S Yatay Sektör ktö (Ç (Çevresell Etki D Değerlendirmesi) ğ l di i) 6.AB UYUMU İÇİN ÇEVRE YATIRIMLARI İHTİYACI VE KARŞILANMASI Çevre Yatırımları İçin Finansman İhtiyacı ¾ Ülkemizin toplam çevre korumaya yönelik yatırım ihtiyacının belirlenmesinde, AB’ye uyum sağlanması için 2007 2007’den ’den itibaren yapması gereken yeni yatırımlar ile yenileme, yenileme bakım ve onarım maliyetleri dikkate alınmıştır alınmıştır.. ¾ Ü Ülkemizde AB’ye uyum kapsamında çevre iyileştirilmesi amacıyla endüstri, tarım ve kentsel alt yapıları da içerecek şekilde yapılması gereken yatırımların maliyeti 108 108..851 milyon YTL dir (58 58..585 milyon Avro) Avro).. ¾ Ancak bu yatırım ihtiyacı tahmini yapılan çalışmaların kapsamı ile Ancak, sınırlı olup belirli sektörlerde daha detaylı çalışmaların yapılmadığının bazı sektörlerde ise eksikliklerin olduğunun belirtilmesi gerekmektedir gerekmektedir.. ÇEVRE YATIRIMLARI İÇİN FİNANSMAN İHTİYACI Çevre yatırımlarının tutarı; milyon il YTL Su Sektörü 63.124 Endüstriyel Kirlilik Sektörü 27.765 Katı Atık Sektörü 17.766 Hava Sektörü (TÜPRAŞ DAHİL) 796 Doğa Koruma Sektörü 490 olmak üzere toplam 109 109..650 milyon YTL olması beklenmektedir Çevre Yatırımları İçin Finansman İhtiyacı Yatırımlarının sektörlere dağılımına bakıldığında bakıldığında,, % Su Sektörü 58 Endüstriyel Kirlilik Sektörü 25 Katı Atık Sektörü 16 Hava Sektörü 0.7 Doğa Koruma Sektörü 0.4 ağırlığa sahip olduğu görülmektedir görülmektedir.. Yatırım İhtiyacı Finansmanın Karşılanması ¾ ¾ Çevre politikalarının uygulanmasında ekonomik araçlar çevre politikalarını destekleyecek şekilde kullanılmalıdır kullanılmalıdır.. Yeni Çevre Kanununda Kanununda;; z Belediyelerin su, atıksu ve katı atıkla ilgili hi hizmetlerinin tl i i karşılığını k l ğ almasının l sağlanması, ğl z Bu hizmetlerden tahsil ettikleri gelirleri yine sadece bu alanlarda kullanmalarının sağlanması, z Teşvik ve cezai yaptırımın güçlendirilmesi hususları yyer almıştır almıştır. ş . Yatırım İhtiyacı y Finansmanın Karşılanması Çevresel yatırımlara finansman sağlanmasında önemli kaynaklardan biri olan tarifeler hizmetin sürdürülebilirliği açısından büyük bir önem arz etmektedir. etmektedir. Tarifeler belirlenirken tüketicilerin ödeme gücü de dikkate alınması ve yapılan yatırımların finansmanın geri kazanılması önem arz etmektedir. etmektedir. Yatırım İhtiyacı Finansmanın Karşılanması 2007-2023 yılları arasında toplam çevre yatırımlarının finans 2007kaynaklarına göre dağılımlarına bakıldığında; bakıldığında; % Merkezi İdareler 17 (DSİ,ÇOB,ÖÇKK,GAP İdaresi gibi) İller Bankası 12,5 Belediye özkaynakları 18,5 Yurt ddışından Y d temin i edilen krediler 2 Kamu-özel sektör işbirliği 1 olması beklenmektedir beklenmektedir.. Yerel İdare Yatırım İhtiyacı Finansmanın Karşılanması Ayrıca, çevre yatırımlarına AB fonlarından ve diğer hibe kaynaklardan y Endüstriyel y kirliliğe ğ sebebiyet y veren sanayilerimizin özelleştirilmesi ş sonucu ((Tüpraş p ş gibi) yapılacak yatırımlardan KİT’ler İ tarafından % 21 28 0,01 oranında katkı sağlanması ğ beklenmektedir beklenmektedir.. Finans Kaynaklarının Karşılanma Oranı (2007 – 2023) (Bin YTL) Çevre yatırımlarının finansman ihtiyacının karşılanması çalışmasında, GSYİH ve büyüme hızı verilerinin yıllara göre tahmini artış oranları hesaba katılarak, yıllık yatırım programında yer alan projelerin, 1999 1999--2004 yılları arasında gerçekleşme değerlerini, 2005 2005--2006 yılları arasında programında yer alan projeleri göz önüne alarak 2007 2023 yılları arasında yatırım miktarı projeksiyonu yapılmıştır yapılmıştır.. Bu değerler ve yapılan Kabuller Tablo’da verilmiştir. verilmiştir. (Milyon Avro) ORAN 1-Merkezi İd İdare 14.378 14 378 7 738 7.738 13% 2-Yerel İdareler 40.530 21.814 37% Belediye Özkaynakları 24.196 13.023 22% İller Bankası 12.970 6.980 12% Dış Krediler 1.848 994 2% PPP (YİD) 1.518 817 1% 3-KİT 10.921 10 921 15.138 15 138 26% 4-Özel Sektör 28.126 1.187 2% 5-Fonlar (AB+Diğ..Hibe) (AB+Diğ Hib ) 23 611 23.611 23. 12.708 12 708 22% 108.851 58.585 100 Genel Toplam p (1+2+3+4+5) *1 Avro 1.858 YTL alınmıştır. AB Yüksek Maliyetli Çevre Direktifleri ¾ • • • ¾ • • • • S Kalitesi: Su K lit i Kentsel Atıksu Direktifi İçme S Suyu Direktifi Suya Deşarj Edilen Tehlikeli Maddeler Direktifi Hava Kirliliği Kontrolü: Hava Kalitesi Çerçeve Direktifi Büyük Yakma Tesisleri Direktifi Yakıt Kalitesi Direktifi VOC (Uçucu Organik Maddeler) ¾ • • • • • • ¾ • • Atık Yönetimi: Atık Çerçeve Direktifi, Katı Atık Düzenli Depolama Direktifi Direktifi, Evsel Atık Yakma Direktifi, Tehlikeli Atık Yakma Direktifi Direktifi, Ambalaj Atığı Direktifi, At k Çamuru Atıksu Ç Di Direktifi. ktifi Endüstriyel Kirliliğin Kontrolü: Endüstriyel Kirliliğin Önlenmesi ve Kontrolü (IPPC) Direktifi, SEVESO II Direktifi. Çevresel Yatırımlara Finansman Sağlanabilecek Kaynaklar y Genel Bütçeden ç Sağlanan Kaynaklar Belediye Büt l i d Bütçelerinden sağlanan kaynaklar AB Fonlarından S Sağlanan Hibe Kaynaklar Uluslararası Finans Kuruluşlarından Sağlanan Krediler Çevre Yatırımları İçin İhtiyaç Duyulan Finansman Özel Sektör Yatırımları Kamu- Özel Sektör İşbirliği Yatırımları İller Bankasından Sağlanan Krediler Çevre Yatırımları Finans Kaynakları Kaynakları ve Kar Karşı şılanma lanma Oranları Oranları (2007 (2007– –2023) (Milyon €) PPP Dış krediler İller Bankası Merkezi İdare Belediye öz kaynağı 817€; %1 994 €; %2 6.980 €; %12 7.738 €; %13 13.023 €; %22 Özel sektör 15.138 € ;%26 Fonlar 12.708 €; %22 TOPLAM : 58.585 € 4 .1 9 4 2021 4 .3 0 8 4 .1 5 3 2020 2023 4 .1 5 4 2019 4 .3 9 8 4 .0 7 5 4 .0 2 2 2017 2018 3 .9 8 6 2016 3 .5 1 4 3 .9 4 2 2 .7 4 7 2011 2 .9 8 0 2 .6 8 3 2.000 2 .4 6 3 2.500 1 .9 2 3 3.000 2 .2 0 5 3.500 2010 4.000 3 .22 5 5 4.500 2015 (Milyon €) 5.000 2022 Çevre sektörü yatırımları için öngörülen t l toplam finansman fi ihtiyacının ihti k karşılanma l oranları l 1.500 1 000 1.000 500 Kamu bütçesi Özel Sektör 2014 2013 2012 2009 2008 2007 0 Hibeler Krediler TOPLAM : 58.585 € Toplam Çevre yatrımı ihtiyacı 3 .1 3 2 2023 3 .0 2 8 2021 3 .2 2 7 2 .9 9 2 2020 2022 2 .9 9 9 2 .8 7 6 2017 2019 2 .8 9 4 2016 2 .9 2 2 2 .8 5 5 2 .4 5 1 2 .22 4 6 2 .0 4 1 1 .9 3 9 2011 1 .7 5 5 2009 1 .9 7 0 1 .6 9 0 1 500 1.500 2008 2.000 1 .5 0 9 2 500 2.500 2010 (Milyon €) 3.000 2015 3 500 3.500 2018 Kamu sektörü çevre yatırımı için öngörülen finansman ihtiyacının karşılanma oranları 1.000 500 Kamu bütçesi Hibeler 2014 2013 2012 2007 0 Krediler TOPLAM : 42.526 € Kamu Sektörü Yatırım İhtiyacı Çevre Yatırımları Toplam Finansman İhtiyacı (2007-2023) (Milyon €) Su Sektörü S 33.969 € 58% EKK 14.785 € 25% Katı atık 9.560 € 16% Hava kirliliği 428 € 1% TOPLAM : 58.585 € Çevre Yatırımları Finansman İhtiyacının Yıllara Göre Dağılımı (Milyon €) 4.830 2023 4.489 2021 4.720 4.517 2020 2022 4.399 2019 44.214 2018 3.601 2016 4 .095 3.523 3.059 2013 2015 2.936 22.784 2011 2012 2 .672 2010 1.867 2.000 1.591 3.000 2.4457 4.000 3.264 5.000 2017 6.000 1.000 Su Sektörü Katı atık 2014 2009 2008 2007 0 EKK TOPLAM : 58.585 € Çevre yatırımları finansman ihtiyacı AB Fonlarından Sağlanan Hibe Kaynaklar Avrupa Birliğine (AB) üyelik sürecinde olan Ülkemiz üyelik öncesi mali yardımlardan yararlanmaktadır yararlanmaktadır..AB ile imzalanan yıllık finansman zabıtları ile ülkemize AB kaynaklarından, Milyon avro 2004 250 2005 300 2006 500 kaynak k k sağlanmıştır sağlanmıştır. ğl t . AB Fonlarından Sağlanan Hibe Kaynaklar ¾ AB Fonlarından yatırım projelerine destek sağlanırken proje maliyetinin en fazla yüzde 75’i’i karşılanmakta, 75 k l kt kalan k l k kısmın iise ulusal l l kaynaklardan sağlanmaktadır. sağlanmaktadır. ¾ AB Fonlarından tahsis edilen kaynaklar ile karşılık gelen ulusal katkı payları halen Hazine Müsteşarlığı bünyesinde bulunan Ulusal Fon merkezinde toplanmaktadır toplanmaktadır.. AB Fonlarından Sağlanan Hibe Kaynaklar ¾ AB katılım öncesi mali yardımlarının 2007 2007--2013 yyıllarını kapsayacak p y olan dönemde Avrupa p Komisyonu tarafından mali yardımların kullanılmasına yönelik olarak yeni bir mekanizma olan IPA ( Instrument for Pre Pre-Accession– Accession –Katılım Öncesi Mali Araç) Programı oluşturulmuştur oluşturulmuştur. ş ş . ¾ AB fonlarından sağlanacak ğ kaynaklarla y 2007 – 2023 yılları arasında ihtiyaç duyulan çevre yatırımlarının yüzde 21 21’inin ’inin karşılanabileceği tahmin edilmektedir edilmektedir.. ULUSAL ÇEVRE STRATEJİSİNİN UYGULANMASI Çevre sektörü, AB’ye uyum müktesebatının p bölümlerinden biridir biridir.. Ç Çevre en kapsamlı sektörü ülke genelinde büyük çaplı çevre korumaya yönelik alt yapı yatırımı yapılmasını gerektirdiği gibi, yasal mevzuatın uyumlaştırılmasını ve kurumsal yapının güçlendirilmesini de gerekli kılmaktadır.. kılmaktadır ULUSAL ÇEVRE STRATEJİSİNİN UYGULANMASI ¾ Mevzuatı Uygulanması, AB’ye uyum sürecinin önemli bir aşamasıdır aşamasıdır. ş . Uygulamanın yg etkin bir ş şekilde sağlanabilmesi için yeterli mali kaynağın sağlanması ve belirlenen amaçların gerçekleştirilmesine yönelik faaliyet planlarının hazırlanması gerekmektedir gerekmektedir.. ¾ Çevre alanında g Ç gerekli g görülen y yeni düzenlemeler genel olarak 2003 Yılı Ulusal Programda öngörülen tarihlere uygun olarak yapılmıştır. yapılmıştır. ¾ Çevre alanında yaşanan darboğazları aşmak amacıyla 2872 sayılı Çevre Kanununda değişiklik çalışmaları tamamlanmış ve 5491 sayılı Çevre Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun yasalaşmıştır. yasalaşmıştır. Ulusal Çevre Stratejisinin Uygulanması ve İzlenmesi ¾ Çevre müktesebatımızın AB’ye uyumlaştırılması için ülkemizde izleme,değerlendirme , ğ ve raporlama p konularında kurumsal yapıların güçlendirilmesine ihtiyaç vardır. vardır. ¾ Ulusal Çevre Stratejisinin uygulanması amacıyla Başbakanlık, DPT Müsteşarlığı, Hazine Müsteşarlığı, Dışişleri Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, ABGS, İller Bankası Genel Müdürlüğü, Sağlık Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığı, Tarım ve Köyişleri B k l ğ Sanayi Bakanlığı, S i ve Ticaret Ti t Bakanlığı, B k l ğ Enerji E ji ve Tabii T bii Kaynaklar Bakanlığı Çevre ve Orman Bakanlığı, üst düzey temsilcilerinden oluşan “UÇES Yönlendirme Kurulu” oluşturulacaktır. oluşturulacaktır. ¾ Yıllık faaliyet planları, UÇES’de yer alan amaçların ve hedeflerin gerçekleştirilebilmesi için yapılacak faaliyetlerin ne zaman, kimin tarafından yapılacağını ve nasıl yapılacağını gösterecek şekilde hazırlanacaktır hazırlanacaktır.. UÇES’in Uygulanması İle AB’ne Üyelik Sürecinde AB Müktesebatına Uyumun Sağlanmasına Yönelik Olarak Aşağıdaki Hususların Gerçekleşmesi Sağlanacaktır ¾ Mevzuat Uyumu: Uyumu: Türkiye’deki mevcut çevre politikaları, mevzuat ve uygulama ile AB müktesebatının gerekleri arasındaki uyumsuzluklar giderilecektir.. giderilecektir ¾ Uygulama: Müktesebatın uyumlaştırılmasını müteakip çevre altyapısı ve Uygulama: sanayi üretiminde çevreye duyarlı modern teknolojilerin kullanılması yoluyla tam uyumlaştırmaya yönelik adımlar atılacaktır atılacaktır.. İlgili tüm AB gereklerinin yürürlükte bulunan ulusal yasalara tamamıyla yansıtılmasının yanı sıra ulusal yasaların yönetilmesi, etkin ya da pratik uygulama için yeterlili bütçeleri bü l i olan l uygun kurumsal k l yapılar l oluşturulması l l ve kanunlara k l tam uyumu sağlamak amacıyla gerekli kontrol ve cezai müeyyidelerin uygulamaya konulması da sağlanacaktır. sağlanacaktır. ¾ Yatırım Yatırım:: Yatırımların finansmanı dahil çevresel uyumla ilgili gerekli önlemler alınacaktır alınacaktır.. DEĞERLENDİRME VE SONUÇ ¾ AB direktifleriyle birlikte ülkemizde yeterli olmayan izleme, izin, değerlendirme, ve raporlama konularında kurumsal yapılanma l ve güçlendirmelere ü l di l ihti ihtiyaç vardır vardır. d . ¾ E Entegre bi izin bir i i ve denetim d i sisteminin i i i kurulma k l ih i ihtiyacı duyulduğundan bu kapsamda yukarda bahsedilen işlevlerin Çevre ve Orman Bakanlığına bağlı ayrı bir işlevlerin, kurum tarafından yapılması için “Türkiye Çevre İdaresi Başkanlığı”nın ş ğ kurulması ile ilgili g bir yyasa taslağı ğ hazırlanmıştır.. hazırlanmıştır ¾ Politika belirleyici ve karar vericilere destek sağlayacak çevresel bilgiye erişim altyapısının tamamlanarak uygulamaya geçmelidir. geçmelidir. DEĞERLENDİRME VE SONUÇ ¾ Kirliliğin kaynağında azaltılması, kirliliği en aza indirecek temiz üretim teknolojilerinin, j kullanılması, atıkların geri kazanılmasını destekleyecek kurumsal yapılanma ve faaliyetlere öncelik verilmelidir verilmelidir.. ¾ Su yönetimi ile ilgili politika ve öncelikleri belirleyecek y uygulamanın yg daha etkin ve verimli yürütülmesini sağlayacak Su Kanunu bir an önce çıkartılmalıdır. çıkartılmalıdır. ¾ Çevre ile ilgili politikaların uygulanmasında ekonomik araçların rolünün daha fazla arttırılması, kullanıcı ücretlerinin yanı sıra vergiler, sübvansiyonlar ve teşvikler uygulamada yerini gereği gibi almalıdır. almalıdır. DEĞERLENDİRME VE SONUÇ ¾ Özellikle kamu sektörünün yatırımlarının finanse edilebilmesi için, ulusal ve uluslararası, hibelerin ve kredilerin, belirlenen önceliklendirme kriterlerine göre seçilmiş projelere kullandırılması ve projelerden j l d ö llikl özellikle b l di belediye alt lt yapı yatırımlarına ait olanların İller Bankası kanalıyla gerçekleştirilmesi için gerekli çalışma ve düzenlemelerin yapılması gerekmektedir gerekmektedir.. ¾ Avrupa Birliğine uyum sürecinde yapılacak çalışmalarda personel sayısının artırılması ve mevcut personele yönelik eğitim programının oluşturulması son derece önemlidir önemlidir.. DEĞERLENDİRME VE SONUÇ ¾ Çevre için kamu yatırım harcamaları geçmişteki eğilimler ğili l doğrultusunda d ğ lt d devam d ettirilmeli, tti il li Yeni Y i Orta Ot Avrupa ülkeleri ile benzer geçiş süreleri sağlanmalıdır. Yeni üye ülkelere sağlanan ISPA ve sağlanmalıdır. yapısal fonlar ve krediler Türkiye’ye de benzer şartlarda uygulanması sağlanmalıdır. sağlanmalıdır. ¾ UÇES’te UÇES te yer alan bilgi ve yaklaşımların, yaklaşımların ilerleyen süreçte tek bir proje altında ele alınması ve olası sapmaların ve gerekçelerinin belirlenmesi faydalı olacaktır olacaktır.. TEŞEKKÜRLER