PowerPoint Sunusu - FETHİ TOKER GÜZEL SANATLAR ve
Transkript
PowerPoint Sunusu - FETHİ TOKER GÜZEL SANATLAR ve
KARABÜK ÜNİVERSİTESİ FETHİ TOKER GÜZEL SANATLAR VE TASARIM FAKÜLTESİ MİMARLIK BÖLÜMÜ/2014-2015 MÜZİK EĞİTİMİNE GÖRE TASARLANMAMIŞ MEKANLARDA ORTAYA ÇIKAN AKUSTİK VE GÜRÜLTÜ SORUNLARININ BELİRLENMESİ VE İYİLEŞTİRME ÖNERİLERİNİN SUNULMASI TÜBİTAK 2209/A ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİ YURT İÇİ ARAŞTIRMA PROJELERİ DESTEK PROGRAMI PROJE YÜRÜTÜCÜSÜ: İBRAHİM CANER BAYDUR PROJE DANIŞMANLARI: YRD. DOÇ. DR. AHMET EMRE DİNÇER DOÇ. ECE KAPTANOĞLU GİRİŞ Mimarlık ve müzik bir sanattır. İlk bakışta bu sanat dalları arasında bir bağın olmadığı düşünülse de temelde bu iki kavramın belirli bir ritim, süreklilik ve düzen içerisindeki armoni ile buluştuğunu görürüz. Bu iki sanat dalındaki eserlerin ayakta durması için mimari yapıların bir taşıyıcı sisteme, müzik eserlerinin ise parçanın tonalitesine ihtiyacı vardır. Eğer bu iki taşıyıcı sistem ritim, düzen ve süreklilik kavramlarından koparsa, eserler ayakta duramaz. Mimaride oluşturduğumuz bu sistem (mekân kavramı) içine müziği yerleştirdiğimizde karşımıza akustik ve gürültü denetimi olmak üzere iki kavram ortaya çıkar. Bu iki kavram, müzik eğitimi verilen mekânları diğer mekânlardan ayırmış olur. Fakat birçok müzik eğitimi çok amaçlı mekânlarda verilmektedir. Bunun sonucunda akustik ve gürültü denetimi sorunlarıyla karşılaşılmaktadır. GİRİŞ Çalışmanın ilk aşamasında müzik eğitimcileri ve öğrencileri ile görüşülmüş, çalışma mekânlarındaki akustik unsurlar hakkında anket düzenlenmiştir. Uygulanan ankette yer alan sübjektif parametrelere ilişkin değerlendirmelerin sonuçları analiz edilmiştir. İkinci aşamasında Karabük Üniversitesi Fethi Toker Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi Müzik Bölümü eğitimcilerinin ve öğrencilerinin müzik eğitiminde kullandıkları derslik, mevcut haliyle değerlendirilip, önce mekanın gürültü performansı hakkında daha sonra ECOTECT v.2.35 adlı akustik simülasyon programı ile odanın ulaşılmak istenen mekana ait iyileştirme önerisi sunulmuştur. Çalışmanın üçüncü aşamasında ise bu öneriler doğrultusunda hacim akustiği uygulaması yapılmıştır. Proje, akustik analiz, mimari plan, perspektif ve detaylar hakkında görsellerle desteklenmiştir. Yapılan uygulama sonrasında odanın akustiği, müzik bölümü öğretim üyeleri tarafından değerlendirilmiştir. Projenin hedefi; müzisyenlerin çalışma mekânından bekledikleri unsurların mimaride nasıl gerçekleşeceğini belirtmektir. BİREYSEL ÇALIŞMA ODASININ MEVCUT DURUMU Proje mekânı olarak Karabük Üniversitesi Safranbolu Fethi Toker Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi Müzik Bölümü’nün yer aldığı merkezi derslik binası içerisinde yer alan bireysel çalışma odası seçilmiştir. Oda, yapının en üst katında bulunmakta 17 m2 alana sahiptir. Odanın çizimleri ECOTECT v.2.35 akustik simülasyon programı ile yapılmıştır. Çalışma odası içerisinde 1 adet ahşap çalışma masası ve sandalye, 1 adet ahşap dijital piyano ve piyano sandalyesi bulunmaktadır. PLAN PERSPEKTİF BİREYSEL ÇALIŞMA ODASININ MEVCUT DURUMDAKİ HACİM AKUSTİĞİ NİTELİĞİ Şekil’de görüleceği üzere reverberasyon süresi istenilen aralıkta değildir. RT değerinin yüksek çıkmasının nedeni mekânda herhangi bir yutucu malzemenin olmamasıdır. Mevcut durumda odanın reverberasyon değerlerine bakıldığında akustik açıdan yetersiz olduğu sonucuna ulaşılmıştır. BİREYSEL ÇALIŞMA ODASININ MEVCUT DURUMDAKİ GÜRÜLTÜ KONTROLÜ Uygulamanın yapılacağı bireysel çalışma odasının diğer çalışma odasını ayıran bölücü duvarı 190 mm kalınlığında, 9.72 m2 yüzey alanına sahip sıvalı hafif gaz betondur. Bu duvarın ses geçiş kayıp değerleri WinFLAG bilgisayar programı ile tespit edilmiştir. Rw değerinin 38 dB olduğu belirlenmiştir BİREYSEL ÇALIŞMA ODASI İYİLEŞTİRME ÖNERİSİ Odanın mevcut durumunda ekoya neden olabilecek karşılıklı paralel duvarları vardır. Bu durumda ortaya çıkan ekoyu önlemek için karşılıklı duvarlardan birine %7 oranında eğim verilmiştir. PLAN PERSPEKTİF BİREYSEL ÇALIŞMA ODASI İYİLEŞTİRME ÖNERİSİ (HACİM AKUSTİĞİ) Mevcut durumda yüksek olan reverberasyon süresinin kabul edilebilir değer aralığında olması için 400 mm tavan derinliği, 12.5 mm kalınlığındaki kare delikli αw = 0.65 (L) ses emme değerindeki Knauf marka Cleaneo Akustik Alçıpan (12/20/66 R) uygulanmıştır. Yüksek akustik niteliğinin yanında hava temizleme özelliği de bulunan Cleaneo Akustik Alçıpan tercih edilmiştir. BİREYSEL ÇALIŞMA ODASI İYİLEŞTİRME ÖNERİSİ (HACİM AKUSTİĞİ) Knauf Cleaneo Akustik alçıpanların bas seslerindeki ses yutuculuk özellikleri sayesinde bas seslerdeki reverberasyon süresi istenilen aralığa ulaşmıştır. BİREYSEL ÇALIŞMA ODASI İYİLEŞTİRME ÖNERİSİ (GÜRÜLTÜ KONTROLÜ) Çalışma odalarını ayıran mevcut duvarın Rw değeri yeterli olmadığı için mevcut duvara ek olarak 25 mm kalınlığında hava boşluğu, 40 mm mineral yalıtım örtüsü, 40 mm çelik dikmeler, 13 mm alçıpan levha katmanlarıyla kompozit gövde yapısına sahip asimetrik duvar örülme önerisi sunulmuştur. Öneri ile duvarın Rw değeri 59 dB’ e yükselmiştir ŞENTOP, A., Binaların Gürültü Kontrolü Etkin Tasarımı için Yapı Elemanı Seçim Aracı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Ana bilim Dalı, İstanbul, 2013 BİREYSEL ÇALIŞMA ODASI İYİLEŞTİRME ÖNERİSİNİN UYGULANMASI 1.ADIM Hacim akustiği performansının iyileştirilmesi için yapılan bu uygulamada, reverberasyon süresinin düşürülmesi için tasarlanan akustik alçıpan asma tavan yapımı uygulamanın ilk aşamasını oluşturmaktadır. Öncelikle metal profillerin yerleştireceği noktaları belirlemek için kılavuz çizgiler çizilmiştir. BİREYSEL ÇALIŞMA ODASI İYİLEŞTİRME ÖNERİSİNİN UYGULANMASI 2.ADIM Kılavuz çizgilerin çizilmesinden sonra metal profiller duvara monte edilmiştir. Duvara monte edilen metal profiller ile bu profilleri dik açıyla kesişen metal profiller yerleştirilmiştir. Profiller esnek bağlantı elemanlarıyla tavana bağlanmıştır. BİREYSEL ÇALIŞMA ODASI İYİLEŞTİRME ÖNERİSİNİN UYGULANMASI 3.ADIM Akustik asma tavan elemanlarını taşıyan metal profillerin monte edilme işleminin tamamlan-masından sonra delikli alçıpanlar metal profillere vidalanmıştır. BİREYSEL ÇALIŞMA ODASI İYİLEŞTİRME ÖNERİSİNİN UYGULANMASI 4.ADIM Delikli alçıpanların profillere vidalanmasından sonra ekoyu önlemek için tasarlanan %7 oranında eğime sahip alçıpan duvar için kılavuz çizgileri çizilmiştir. BİREYSEL ÇALIŞMA ODASI İYİLEŞTİRME ÖNERİSİNİN UYGULANMASI 5.ADIM Alçıpanları taşıyıcı profillerin duvar, zemin ve tavan ile birleşiminde ses köprüsünü engellemek için kesintisiz bir şekilde akustik yalıtım bantı kullanılmıştır. BİREYSEL ÇALIŞMA ODASI İYİLEŞTİRME ÖNERİSİNİN UYGULANMASI 6.ADIM Akustik yalıtım bantı ile çerçeve oluşturulan metal profiller yalıtıldıktan sonra bu çerçeve sistemine dik açıda metal profiller getirilerek taşıyıcı güçlendirilmiştir. Alçıpan yerleşimine hazır duruma getirilmiştir. Taşıyıcı sistem oluşturulduktan sonra 12.5 mm kalınlığındaki alçıpanlar şaşırtmalı bir şekilde metal profillere vidalanmıştır. BİREYSEL ÇALIŞMA ODASI İYİLEŞTİRME ÖNERİSİNİN UYGULANMASI 7.ADIM Metal profillerin monte edilmesinden sonra alçıpanlar yerleştirilmiştir. BİREYSEL ÇALIŞMA ODASI İYİLEŞTİRME ÖNERİSİNİN UYGULANMASI 8.ADIM Ekonun önlenmesi için yapılan eğimli duvar ve reverberasyon süresinin azaltılması için akustik asma tavan uygulamasının sonrasında yüksek frekanstaki seslerin düşürülmesi için zemine halı kaplaması yapılmıştır. SONUÇLAR Müzik bölümü öğretim üyelerine ve öğrencilerine uygulanan anket değerlendirildiğinde; mekân akustiğininin müzikalite üzerinde etkisinin oldukça yüksek olduğu görülmüştür. Müzik öğrencileri akustik performansı düşük mekânlarda çalışmanın kişiyi yorduğunu ve çalışmaktan zevk alınmadığını belirtmektedir. Müzik eğitimcileri ise akustik açıdan yetersiz mekânlarda ders vermenin zor olduğunu vurgulamışlardır. Genel anlamda da kötü akustiğin mekanda yayılan sesi kaos ortamına çevirdiği düşünülmektedir. Bu yüzden bu tip mekânlarda verilen eğitimde ne müzik eğitimcisinin ne de müzik öğrencisinin yeterli verimi alamadığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu bağlamda, müzisyenlerin kullandığı çok amaçlı mekân incelendiğinde mekânın yeterli akustik performansı sağlayamadığı görülmektedir. Mekânda herhangi bir ses yutucu malzeme olmaması reverberasyon süresinin yüksek çıkmasına neden olduğu düşünülmektedir. Aynı zamanda karşılıklı duvarların paralel olması eko problemine de neden olduğu görülmüştür. Proje konusu olan çok amaçlı mekânın duvarları müzik odalarının duvarlarında olması gereken minimum ses yalıtım seviyesini karşılayamadığı görülmüştür. Bu durumun öğrencilerin çalışma isteğini azaltmasının yanında derslerde aldıkları verimin de düşmesine neden olduğu anlaşılmıştır. SONUÇLAR Mekândaki gürültüyü kontrol altına alabilmek için yandaki müzik odası ile ortak olan mevcut duvarın Rw değerini yükseltecek mineral yünü eklenmiş bir duvar, mevcut duvara eklenmiştir. Önerilen uygulamanın RW değerinin minimum değeri karşılaşmasının ardından mekânın hacim akustiğini düzenleme aşamasına geçilmiştir. Ekonun önlenmesi için odanın uzun paralel duvarlarından birine %7 oranında eğim verilerek mekândaki ekonun önlenmesi hedeflenmiştir. Hem reverberasyon süresinin düşürülmesi hem de alçak frekanslardaki seslerin kontrol edilebilmesi için tavan derinliği 450 mm olan Knauf marka delikli akustik alçıpan asma tavan önerilmiştir. Mekândaki alçak frekanslar ile yüksek frekansların dengelenmesi için döşemede halı kullanılarak halıların yüksek frekanlarda yutuculuk özelliğinden faydalanılmak istenilmiştir. SONUÇLAR K.Ü. Müzik Bölümü öğretim üyeleri tarafından odada yapılan hacim akustiği uygulaması değerlendirilmiştir. Öğretim üyeleri tarafından mevcut duruma göre yenilenen mekândaki reverberasyon süresinin uygun değerde olduğu, bas ve tiz seslerin birbirleriyle uyumlu olduğu belirtilmiştir. Aynı zamanda projenin uygulama öncesindeki ve sonrasındaki reverberasyon süresi değerlendirildiğinde ise uygulama öncesindeki uzun reverberasyon süresinin eserdeki notaları birbirine karıştırarak ayırt edilebilirliğini azalttığını; uygulama sonrasındaki uygun reverberasyon süresinin notalardaki ayırt edilebilirliği arttırdığı, çalışmaktan zevk aldıklarını belirttiler. SONUÇLAR Özetle; müzik eğitimine göre tasarlanmamış mekânların müzisyenlerin beklediği akustik performansı karşılayamadığı görülmüştür. Müzik bölümü için tasarlanacak mekânlarda gerekli akustik düzenlemelerin tasarım aşamasında yapılması gerektiği anlaşılmıştır. Eğitim kalitesi açısından müzik eğitimi verilen çok amaçlı mekânların akustik performansının artırılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. ÖNERİLER Seçilen çalışma alanında elde edilen sonuçlardan da anlaşılacağı gibi, müzik eğitimine göre tasarlanmayan mekânların hacim akustiği ve gürültü kontrolü açısından çeşitli önlemlerin alınması gerektiği açıktır. Bu durumla ilgili yapılabilecek çözüm önerileri şu şekilde sıralanabilir: • Ekonun önlenmesinde paralel duvarların birine en az %7 oranında eğim verilecek şekilde bir düzenleme yapılması katkı sağlayabilir. • Reverberasyon süresinin hesaplanması gereklidir. Reverberasyon süresinin düşürülmesi için yüksek ses emicilik değerine sahip delikli alçıpanların kullanılması uygundur. • Kullanılacak metal dikmelerin hafif metal olmasına dikkat edilmelidir. • Ses köprülerinin engellenmesi için metal profillerin zemin, tavan ve duvar birleşim noktalarında akustik yalıtım bantı kullanılmalıdır. • Mevcut duvardan yeni duvara aktarılması gereken elektrik çıkışları şaşırtılarak yerleştirilmelidir. • Yapılan yeni duvar uygulamasında kesişim ve birleşim yerleri gibi noktalarda hiçbir boşluğun kalmamasına, boşlukların sertleşmeyen yumuşak dolgu malzemesi ile doldurulmasına özen gösterilmelidir. TEŞEKKÜR Çalışmalarım boyunca değerli yardım ve katkılarıyla beni yönlendiren danışmanım Sayın Yrd. Doç. Dr. Ahmet Emre DİNÇER’e; proje süresince gösterdiği sonsuz güven ve verdiği müzik bilgileri için danışmanım Sayın Doç. Ece KAPTANOĞLU’na; mimari akustik alanında farkındalık sağladıkları için K.Ü.F.T.G.S.T.F. Müzik Bölümü’ne; proje süresince mimari akustik hakkında bilgileriyle destek veren Y. Mimar Bilge ŞAN ÖZBİLEN’e; Odeon Akustik Simülasyon programı eğitimi için sağladıkları burs için PRO-PLAN Proje Mühendislik San. Ve Tic. Ltd. Şti.’ne; projenin hayata geçirilmesinde sağladıkları burs desteği için TÜBİTAK’a; teşekkürü bir borç bilirim. İbrahim Caner BAYDUR PROJE SONUÇ RAPORUNUN TAM METNİ: http://karabuk.academia.edu/CanerBaydur