Asgari ücret
Transkript
Asgari ücret
Mükellef Bilgilendirmesi Asgari ücret Asgari ücret 1 Ocak 2015 tarihi itibaren dikkate almanız gerekenler DATEV‘in yoğun desteğiyle hazırlanmıştır DATEV eG 90329 Nürnberg Telefon+49 911 319-0 Telefaks+49 911 319-3196 Internet www.datev.de Paumgartnerstraße 6 –14 Melzeme No. 32344 DATEV‘in yoğun desteğiyle hazırlanmıştır Müşteri Bilgilendirmesi Asgari ücret İçindekiler 1. Giriş........................................................................................1 2. Asgari ücret nedir?................................................................2 3. Kimler şimdiden asgari ücretten yararlanabilir? . ..............3 3.1 Ödünç İşçi Gönderimi Yasası (Arbeitnehmer-Entsendegesetz) uyarınca asgari ücret................................................................3 3.2 Ödünç İşçi Devri Yasası (Arbeitnehmerüberlassungsgesetz/AÜG) uyarınca ücret alt sınırı ..........................................................5 4. Yasal asgari ücrete tabi olan işçiler . ..................................7 5. Dikkat: Yeni dokümantasyon yükümlülükleri . ..................8 5.1 Marjinal istihdam (Minijob) ve Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele Kanunu (Schwarzarbeitsbekämpfungsgesetz) hususunda dikkate alınacaklar...................................................................9 5.2 Kayıt kolaylıkları ....................................................................10 5.3 Çalışma süresi hesaplarında dikkate alınması gerekenler .......11 6. Yasal asgari ücret uygulamasındaki istisnalar .................12 7. Yeni yasal asgari ücret şu şekilde hesaplanabilir . ..........13 7.1 Net saat ücretine göre asgari ücret ........................................13 7.2 Düzenli istihdam ve marjinal istihdam kategorilerinde çalışanlarda asgari ücret .......................................................14 7.3 Asgari ücret ve parça başına ücret/akort iş .............................16 7.4 Asgari ücret ve özel ödemeler ...............................................17 8. Taşeron şirketin, yüklenicinin ve ödünç verenin sorumlulukları ..................................................................................18 9. Asgari ücret ödememeniz durumunda olabilecekler .....20 Asgari ücret 1. Giriş Asgari ücret yürürlüğe girdi. Girişimci ve işveren konumunuzla, bu sizin için şu anlama gelmektedir: 1 Ocak 2015 tarihinden beri tüm sektörlerde ve ülke genelinde geçerli olan, çalışma saati başına brüt 8,50 Avro’luk yasal asgari ücret uygulamasına uymak zorundasınız. 31 Aralık 2016 tarihine kadar geçerli mevcut toplu sözleşmeler için bir geçiş düzenlemesi kararlaştırılmıştır. Gazete dağıtıcılar ve “mevsimlik işçiler” de ancak 2017 itibariyle tam asgari ücret alma hakkına sahip olacaklar. Meslek eğitimini tamamlamamış, 18 yaşının altındaki gençler ise, asgari ücret uygulamasına hiçbir şekilde tabi değildirler. Uzun süre işsiz olan birinin iş bulması durumunda, asgari ücret talep edebilmesi için, yeni işyerinde en az altı ay çalışmış olması gerekmektedir. Fakat, en geç 1 Temmuz 2017 tarihinden itibaren, brüt 8,50 Avro’luk saatlik asgari ücreti ödemekle yükümlü olacaksınız. Girişimci ve işveren konumunuzla çalışanlarınızla daha düşük bir ücrette anlaşmış olsanız da, 1 Ocak 2015 itibariyle “zam yapmak” zorunda kaldınız. Aynı şekilde örn., iş devrettiğiniz taşeron şirketlerin de yeni yasal düzenlemelere ve asgari ücrete uymalarını sağlamak da sizin sorumluluğunuzdadır. Bunu göz ardı etmeniz veya (fazla) geç kalmış, yani 1 Ocak 2015 tarihini geciktirmiş bulunmanız durumunda, “dava seline” uğrayabilirsiniz. İşletmenizin eski ücret düzeyi, – sosyal sigorta işveren katkı payı, yani “brüt işveren maliyeti” dahil olmak üzere – saat başı 8,50 Avro’dan düşük olması durumunda, işgücü maliyetiniz artacaktır. Bu durumu en çok hissedecek olanlar, doğu eyaletlerindeki kuaförler ve gastronomi sektörü olacaktır. İşgücü maliyetindeki bu artışı fiyatlara yansıtma şansına sahip değilseniz, işletmenizi tehlikeye sokmamak için, farklı ticari çözüm arayışlarına girmeniz gerekecektir. Asgari ücretin beraberinde getirdiği ekonomik sonuçlar ve buna ilişkin sorunlar hakkında muhasebecinizle görüşmeniz bilhasssa tavsiye olunur. Kendisi, ekonomi ile ilgili sorularınızda da danışabileceğiniz en doğru adrestir. 1 Asgari ücret 2. Asgari ücret nedir? Sözleşme özgürlüğü ilkesi, iş sözleşmelerinde de esastır. Dolayısıyla; sunduğu işin karşılığı olarak çalışanınızla, hangi ücrette anlaşacağınız konusunda da “aslında” işveren olarak özgürsünüzdür. Karşılıklı hak ve sorumluluklar ise genelde, tercihen iki tarafça imzalanan bir iş sözleşmesiyle sabit tutulmaktadır. İş sözleşmesinin bulunmaması halinde, en azından çalışma şartlarını gösteren bir delil bulunmalıdır. Asgari ücret uygulamasının yürürlülüğe girmesiyle beraber sözleşmelerdeki bu ücret belirleme özgürlüğü ilkesi, 1 Ocak 2015 itibariyle esasen yürürlükten kaldırılmış bulunmaktadır. Ancak bundan öncesinde de asgari ücret uygulamaları bulunmaktaydı: „Sınır ötesi işçi gönderimi çerçevesinde yurtiçinde düzenli çalışanlar için zorunlu çalışma koşullarını düzenleyen yasa” (AEntG / Ödünç İşçi Gönderimi Yasası) ve Asgari Çalışma Koşulları Yasası (MiArbG) ile, genel taahhüt beyannamesi suretiyle, 2009 yılından bu yana, sektörel düzeyde asgari ücretler uygulanmaktadır. Asgari ücret, işverenin işçisine ödemek zorunda olduğu en alt ücrettir. Asgari ücretin yasal düzenlemeyle mi, toplu iş sözleşmesiyle mi belirlenmiş olması, bu noktada hiçbir şey değiştirmemektedir. Öyle ya da böyle; işveren bu asgari ücretin altına düşmemekle yükümlüdür. Ï Tüyo Çalışanlarına öncesinde de, asgari ücretten yüksek ücret ödemiş olanların herhangi bir şey yapmalarına gerek yoktur. Ancak ücret düzeyi, 31 Aralık 2014 tarihine kadar brüt 8,50 Avro’luk sınırın altında olanlar, en geç 1 Ocak 2015 tarihinde gerekli uyarlamaları yapmış bulunmalıydılar. Bu uyarlamayı yapmayan, ister bilerek, ister kasıtlı olmaksızın olsun, aleyhinde şikayette bulunulmasını ve dava açılmasını göze almaktadır. Asgari ücret 2018 yılı itibariyle senelik olarak belirlenecektir. Federal hükümet ilgili bir yönetmelik çıkartarak bu uygulamayı, tüm işverenler ve çalışanlar için zorunlu kılma yetisine sahiptir. 2 Asgari ücret 3. Kimler şimdiden asgari ücretten yararlanabilir? Almanya’da 31 Aralık 2014 tarihine kadar tüm sektörlerde ve eyaletlerde geçerli zorunlu yasal asgari ücret uygulanmıyordu. Ama asgari ücretin uygulanması zorunlu olduğu birtakım çalışma kategorileri (örn. kiralık işgücü) ve sektörler vardı. İlgili anlaşmaların geçerliliği, yasayla gelen bu yeni “genel” asgari ücretten genelde etkilenmemektedir. 3.1 Ödünç İşçi Gönderimi Yasası (ArbeitnehmerEntsendegesetz) uyarınca asgari ücret İsminden belli olmazsa da; Ödünç İşçi Gönderimi Yasası (AEntG), birtakım sektörel toplu sözleşmelerin Almanya genelindeki tüm ilgili şirketleri kapsamasını da düzenlemektedir. Yani: Almanya’da yerleşik ve AEntG’de belirtilen sektörlerde faaliyet gösteren tüm işletmeler, tarife ücretini asgari ücretten ödemekle yükümlüdür. AEntG uyarınca genel bağlayıcı olarak belirlenen toplu sözleşmeler tüm ülke genelinde geçerlidir. Önemli Sektörel düzeydeki toplu sözleşmelerden dolayı yasal asgari ücrette 31 Aralık 2016 tarihine kadar sapmalar görülebilir. Ancak bu tür sapmalar, Ödünç İşçi Gönderimi Yasası (AEntG) yoluyla genel bağlayıcı olarak belirlenmeleridir. Asgari ücret uygulaması, 2014’ten beri (Alman resmi gazetesi BGBl. I s. 538’te yayımlanarak 29 Mayıs 2014’te yürürlülüğe giren, Ödünç İşçi Gönderimi Yasası’na ilişkin 24 Mayıs 2014 tarihli ilk yasa değişikliği düzenlemesine içeren haliyle AEnTG’in 4. maddesi) Almanya genelinde aşağıdaki sektörler için zaten uygulanmaktadır: 3 Asgari ücret En son 26 Nisan 2006 tarihli yönetmelik (BGBl. I S. 1085) ile değiştirilmiş, 28 Ekim 1980 tarihli İnşaat İşletmeleri Yönetmeliği‘nin (BGBl. I S. 2033) güncel haliyle inşaat veya inşaat yan sanayi kategorisi kapsamına giren işkolları; işletme merkezinden farklı yerlerdeki inşaatlerde gerçekleştirilen montaj hizmetleri de dahildir, bina temizlik hizmetleri, mektup dağıtım hizmetleri, güvenlik hizmetleri, taş kömürü ocaklarındaki özel maden işleri, mülki müşteriler için çamaşırhane hizmetleri, sokak temizliği ve kış hizmetleri dahil, çöp toplama işletmeleri, Sosyal Kanu’nun ikinci veya üçüncü kitabına göre (SGB II veya III), meslek öğretimi ve ihtisas eğitimi hizmetleri kesim ve et işleme. AEntG`e göre düzenlenen asgari ücretler sadece belirli süreliğine, yani belirlenen güne kadar geçerlidir. Asgari ücreti belirlenen güne kadar ödemekle kesinlikle yükümlüsünüzdür. 4 Asgari ücret Ï Tüyo Yasal düzenleme sona erdikten sonra da dikkatli olunuz. Toplu sözleşmeye bağlı kalma zorunluluğunuz, sözleşme süresinin sona ermesiyle beraber ortadan kalksa da, sözleşmece sona eren asgari ücret, asgari ücret olarak değerlendirilmeye devam edilebilir. Daha düşük ücretin ödenmesi, ahlak kurallarına aykırılık olarak değerlendirilebilir ve ilgili anlaşmanın geçersiz sayılmasına yol açabilir. Böyle bir durumda daha düşük ücretin yerine bir “standart ücret” tayin edilir. „Standart ücret“ belirlenirken de muhakkak tartışmalar yaşanacaktır. Lakin, 1 Ocak 2015 itibari ile 8,50 Avro‘luk saat ücretinin “standart ücretin” alt sınırına tekabül edeceği mutlaktır. 3.2 Ödünç İşçi Devri Yasası (Arbeitnehmerüberlassungsgesetz/AÜG) uyarınca ücret alt sınırı Bir işçinin, işvereni tarafından belirli bir süreliğine ücret karşılığında üçüncü bir tarafa devredilmesi halinde ödünç işçi devrinden bahsedilmektedir. Personel kiralama, kiralık işçilik veya geçici işçilik uygulamaları, ödünç işçi devri kapsamına girmektedir. Burada normal iş ilişkilerindeki çift taraflı bir akit yerine, işçi (kiralık işçi), işvereni (ödünç veren) ve işletme sahibi (kiralayan) arasında gerçekleşen üç taraflı bir akit söz konusudur. Kiralık işçilik, işçi ihtiyaçlarını esnek bir şekilde karşılayabilmelerini sağladığından, işletmeler için iyi bir alternatiftir. Geçici işçi temin eden şirketler, tarifeye bağlı kalmakla yükümlü olduklarından ücret, ücret grubuna; yani kiralık işçinin yapacağı işe (iş tanımı esas alınır) göre belirlenmektedir. AÜG’ün 3a maddesi uyarınca, 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren ödünç işçi devri kapsamında mutlak asgari ücret uygulanmaktadır. İlgili ücret alt sınırı, 2. yasal yönetmelik ile (26 Mart 2014 tarihli BAnz), 1 Nisan 2014 5 Asgari ücret tarihinden 31 Aralık 2016 tarihine kadar geçerli olmak üzere, aşağıdaki şekilde belirlenmiştir: Geçerlilik bölgesi Batı Doğu (Berlin dahil) 6 Yürürlülük tarihi Ücret alt sınırı (Avro/Saat başına ücret) 01.04.2014 8,50 01.04.2015 8,80 01.06.2016 9,00 01.04.2014 7,86 01.04.2015 8,20 01.06.2016 8,50 Asgari ücret 4. Yasal asgari ücrete tabi olan işçiler Saat (= 60 dakika) başına brüt 8,50 Avro olarak belirlenen asgari ücret uygulaması, 1 Ocak 2015 tarihinden itibaren tüm Almanya genelinde uygulanmaktadır. Yasal asgari ücret tüm çalışanlar için geçerlidir. 2015 yılından itibaren her işveren asgari ücreti ödemekle yükümlüdür. Ï Tüyo Bir limited (GmbH) şirkette müdür olarak çalışan birinin asgari ücret uygulamasından faydalanabilmesi için, iş hukuku kapsamında şirketin işçisi olarak değerlendirilebilmelidir. Alman İş Mahkemeleri Kanunu’nun (Arbeitsgerichtsgesetz/ArbGG), 5. maddesinin 1. fıkrasının 3. bendine göre müdür, bu statüye sahip değildir. Almanya Federal Adalet Mahkemesi (Bundesgerichthof/BGH) yargısına göre de aynı durum söz konusudur. Federal İş ve Sosyal Mahkemelerinin vermiş oldukları kararlara göreyse, GmbH müdürünün şirkete “şahsen muhtaç” olması durumunda işçi olarak değerlendirilebilir. Bunun söz konusu olabilmesi için, GmbH işletmesine “entegre edilmiş” ve “talimat kulu” olması gerekmektedir. Böyle bir şey çoğu GmbH ortakları/müdürleri için söz konusu değildir. Ancak azınlık ortak müdürleri veya pay sahibi olmayan, kendi iradeleriyle nerede ve ne zaman görev yapacaklarına karar verme yetkisi bulunmayan, dışarıdan atanan müdürler işçi olarak değerlendirilebilir. Avrupa Birliği Adalet Divanı (Europäischen Gerichtshof/ EuGH), Gmbh CEO’larını genellikle daha kolay işçi olarak kabul etmektedir. Tereddüt ettiğiniz noktalarda muhasebecinize danışmanız tavsiye olunur. Denetleme mercileri, gümrük ve diğer resmi dairelerdir. Bunlar, asgari ücretin ödenip ödenmediğini denetlemektedirler. Bu kapsamda işletmenin iş sözleşmelerini ve ticari belgelerini inceleme yetkisine sahiptirler. Asgari 7 Asgari ücret ücret ihlalleri, düzene aykırılık teşkil etmektedir ve para yaptırımı ile cezalandırılmaktadır. Genel geçerli toplu sözleşmeye tabi olan işveren ve işçiler için istisnalar getirilmiştir. Böyle durumlarda ilgili branş için belirlenen tarife ücretleri asgari ücret sayılmaktadır. 5. Dikkat: Yeni dokümantasyon yükümlülükleri Asgari ücret sadece Medeni Kanun hükümleri çerçevesinde değerlendirilmemektedir. Yani, hakkını arayan bir “davacı”ya gerek olmaz. “Şüpheli bir durum” söz konusu olmadan da, işveren konumunuz kapsamında gümrük idaresinin ilgili organları tarafından denetime tabi tutulabilirsiniz. Söz konusu makamlar, işveren olarak uymakla yükümlü bulunduğunuz, geniş çaplı inceleme ve bilgi alma yetkisine sahiptirler. Sizin görevinizse, asgari ücret uygulamasına uyduğunuzu hiçbir kuşkuya yer bırakmadan kayıtlarınızla ispatlayabilmektir. Ï Tüyo Tam olarak nelerin kayda geçmesi gerektiği, işçilerinizle aranızdaki iş sözleşmelerine ve şirketinizde uygulanan ödeşme usullerine bağlıdır. Yapılması gerekenler arasında örn. şunlar yer almaktadır: Aylık ücretleri saat ücretlerine dönüştürmek; saat ücretlerinde mesai başlangıç ve mesai bitirme saatlerini belirterek dokümantasyon oluşturmak; geçmişte de kayıt zorunluluğu bulunan fazla mesai saatlerini belgelemek vs. Asgari ücreti nasıl hesaplayabileceğinizi ve buna bağlı dokümantasyon yükümlülüklerinizi Bölüm 7’de bulabilirsiniz. 8 Asgari ücret 5.1 Marjinal istihdam (Minijob) ve Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele Kanunu (Schwarzarbeitsbekämpfungsgesetz) hususunda dikkate alınacaklar İşyerinde, marjinal istihdam kategorisine giren işçi çalıştıranlar (Sosyal Kanu’nun dördüncü kitabının 8. maddesinin 1. fıkrası/SGB IV) veya şirketi inşaat, yeme içme ve konaklama, yolcu taşıma, nakliye, taşımacılık ve bağlantılı lojistik hizmetleri, lunaparkçılık, ormancılık, bina temizliği, fuar ve sergilerde standlar kurma ve sökme, et işletmesi (SchwarzArbG/Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele Kanunu’nun 2a maddesinde belirtilen ticari sektörler) alanlarında faaliyet gösterenler, çalışanların işe başlama ve bırakma saatlerini ve günlük çalışma sürelerini tutup kaydetmekle yükümlüdürler. Bu kayıtlar, çalışma kapasitesinden yararlanılan günden itibaren en geç yedi takvim günü içerisinde tamamlanmış olmalıdır. Kayıtlar Almanca düzenlenilmelidir. Girişimci, bu kayıtları en az iki yıl saklamakla yükümlüdür (MiLoG/Asgari Ücret Yasası’nın 17. maddesinin 1. fıkrası). Önemli Çalışanlarınıza devamlı yasal asgari ücretten fazlasını ödeseniz de, bunu kanıtlayabilmeniz gerekmektedir. Bu delil mükellefiyetine, şirketi yukarıda belirtilen sektörlerde faaliyet gösteren veya tek bir kişi de olsa, marjinal istihdam kategorisinde işçi çalıştıran hemen hemen her (!) işveren tabidir. O da diğerleri gibi, MiLoG hükümlerine uyulduğunu belgelendirebilmek zorundadır. Şirket merkezinizin yurtdışında bulunması durumunda, Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele Kanunu’nun 2a maddesi kapsamına giren hizmetlere (Dienstleistung) ve yürütülecek işlere (Werkleistung) başlamadan önce bunları Almanca dilinde, yazılı olarak ilgili gümrük dairesine bildirmeniz gerekmektedir (MiLoG’un 16.maddesi). 9 Asgari ücret Bu yükümlülükler hafife alınarak ihmal edilmemelidir. Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele Kanunu ihlallerine, 500.000 Avro’ya kadar para yaptırımları ve kamu ihalelerinden men edilme cezaları uygulanmaktadır. Ï Tüyo Şirketinizde marjinal istihdam kategorisine giren çalışanınız olmazsa da, hatta işletmeniz Schwarz-ArbG‘nin 2a maddesinde belirtilen sektörlerde faaliyet dahi göstermezse bile şirketiniz, işçilerinize ödediğiniz ücrete bakmaksızın, yükümlülük altına sokulabilir. Bu yüzden sizin de, mecbur olmazsanız da, ayrı kayıtlar tutmanız en iyisi olacaktır. Bu hususta muhasebecinizle görüşünüz. 5.2 Kayıt kolaylıkları İşletmenizde yalnızca, günlük çalışma saatlerini kendi iradeleriyle düzenleyebilme özgürlüğünü sahip, belirli işe başlama ve bırakma saatlerine uymak zorunda olmayan ve seyyar işlerde çalışanları çalıştırmanız durumunda, Asgari Ücret Yasası‘nın iş saatinin kayda geçme zorunluluğu hükmüne ilişkin değişiklikler yönetmeliği gereği, (artık) günlük çalışmanın başlama ve bitiş saatlerini tutmakla yükümlü değilsiniz (26 Kasım 2014 tarihli Federal Maliye Bakanlığı yönetmeliği). Günlük çalışma süresini kaydetmeniz yeterlidir. Seyyar işler yürütenler arasında örn., mektup, paket ve gazete dağıtımında, sokak ve kent temizliğinde, kar ve buz temizliğinde veya yolcu taşıma işinde çalışan işçiler yer almaktadır. Bu kolaylaştırmalara inşaat, nakliye veya konaklama ve yeme içme sektörleri dahil edilmemiştir. Getirilen diğer bir kolaylaştırma ise, Almanya’ya gönderdiği işçileri ve sınır ötesi ödünç aldığı işçileri için, üretilecek iş veya hizmet öncesi yazılı bildirimde bulunmakla mükellef olan yurtdışı merkezli işletmeleri ve kiralayanları kapsamaktadır. Ancak bu kolaylaştırmalar da yine sadece, örn. vardiyalı çalışma, işin aynı gün farklı farklı yerlerde yürütülmesi veya sadece seyyar işlerde çalışılması gibi özel koşulları yerine getiren küçük bir grup için geçerlidir. Mesela geleneksel emtia nakliyatı ve yolcu taşıma 10 Asgari ücret sektörleri temelde daima bildirme yükümlülüğüne tabidirler. Fakat yasanın öngördüğü gibi her turun tek tek bildirilmesi etkin denetimlerin yürütülmesini zorlaştırabilir. Bu yüzden birden fazla iş toplu halde hazırlanıp, özetlenerek tek bir bildiri halinde yetkili gümrük idaresine aktarılabilir. 5.3 Çalışma süresi hesaplarında dikkate alınması gerekenler MiLoG çalışma süresi hesaplarını (Arbeitszeitkonten) yasaklamamaktadır. Ancak bu hesaplar çalışana, en geç on iki ay sonra ücretli işe devamsızlık hakkının (bezahlte Freistellung) sunulmasıyla veya asgari ücretin ödenmesiyle kapatılmalıdır (MiLoG`un 2. maddesinin 2. fıkrası). Bunun yanı sıra, aylık çalışma süresi hesabına eklenen çalışma süresi, sözleşme uyarınca belirlenmiş çalışma süresinin % 50’nin üzerinde olmamalıdır. Ï Tüyo Tuttuğunuz (fazla ve eksik saatler dahil olmak üzere) çalışma süresi hesapları bir yılı aşan dönemleri kapsaması halinde, - ki bu yaygın bir uygulamadır - bu uygulamayı değiştirmeniz şiddetle tavsiye olunur. Çünkü bu usul, asgari ücretinin geçerli olduğu alanlarda artık kabul edilmemektedir. Çalışma süresi hesaplarının yeniden düzenlenmesi ve gerekli dokümantasyon oluşturma adımları hakkında muhasebecinizle görüşünüz. 11 Asgari ücret 6. Yasal asgari ücret uygulamasındaki istisnalar Asgari ücret uygulaması aşağıdakiler için geçerli değildir: Uzun süre (an az bir yıl) işsiz olanlar, işe başlamalarının ilk altı ayında, Tamamlanmış meslek eğitimi bulunmayan, 18 yaş altı gençler, Okul, meslek veya üniversite eğitimi kapsamında staj yapma zorunluluğu olan stajyerler, Meslek eğitimi veya üniversite öğreniminden önce üç aya kadar yönlendirme stajı yapan stajyerler, Meslek eğitimine veya yüksekokul öğrenimine refakat eden, üç aya kadar staj yapan stajyerler. Önemli Meslek eğitimi görenlerin, gönüllü olarak çalışanların ve spor grubu koçlarının ücretlendirilmesinde yasal asgari ücret dikkate alınmamaktadır. Başka bir deyişle: Meslek eğitimi görenler asgari ücretten yararlanamazlar. Gönüllü olarak çalışanlara ve spor grubu koçlarına ödenen sabit ücretin de asgari ücret sınırına uygun şekilde yükseltilmesine gerek yoktur. Önemli Meslek eğitimi görenler, meslek eğitimlerini tamamladıklarında asgari ücret almaya hak kazanırlar. İstisnai durum: Kişinin, meslek eğitimi almış bulunduğu mesleğin dışında bir meslekte mesleki bilgilerini derinleştirmek istemesi. Üniversite öğrenimlerini tamamladıktan sonra stajyerler de asgari ücretten yararlanabilirler. İstisnai durum: Kişinin, farklı bir branşta gönüllü staj yapması. 12 Asgari ücret Tarım işletmeleri için tüm Almanya genelinde ve 2017`nin sonuna kadar geçerli olan bir toplu iş sözleşmesi yapıldı. Belirlenmiş ücretlendirmenin, kademe kademe yükseltilerek, asgari ücrete çıkması sağlanacaktır. Bu süreç, 2015`ten 2018`in sonuna kadar tamamlanacaktır. Meslek eğitimi görenlerin, mecburi ve gönüllü stajyerlerin üç aya kadar dahil edilmedikleri düzenlemeler: Tarih Batı Doğı 01.01.2015 7,40 Avro 7,20 Avro 01.01.2016 8,00 Avro 7,90 Avro 01.01.2017 8,60 Avro 8,60 Avro 01.11.2017 9,10 Avro 9,10 Avro Halihazırda var olan sosyal sigortadan muaf cüzi çalışma opsiyonu, dört yılla sınırlı olmak kaydıyla, 50 günden 70 güne çıkartılmıştır. Mağduriyetlerin azaltılması için, mevsimlik işçilerin konaklama ve beslenme masraflarının asgari ücretten düşürülmesine izin verilmiştir. Öngörülenin aksine, gazete dağıtıcılar asgari ücretin dışında bırakılmamıştır. Ancak yayınevlerinin yükünü azaltmak için, 8,50 Avro olan yasal asgari ücretinin 2015 yılında % 25 oranında ve 2016 yılında % 15 oranında altına düşmelerine izin verilmiştir. 7. Yeni yasal asgari ücret şu şekilde hesaplanabilir 2015 yılı itibariyle geçerli yeni yasal asgari ücret uygulamasında hâlâ netlik kazanmamış, – muhtemelen iş mahkemesi davaları kararlarıyla - çözülmesi gereken bazı hususlar bulunmaktadır. 13 Asgari ücret 7.1 Net saat ücretine göre asgari ücret Şirketinizde ücretlendirme, net saat ücreti bazında yapılıyorsa, (süre) saat başına 8,50 Avro’luk brüt asgari ücretin belirlenmesi oldukça kolaydır. İşçi 60 dakika çalıştığında, bu süre zarfında 8,50 Avro kazanmış olmalıdır. Bu 8,50 Avro’dan gelir vergisi ve işçinin sosyal sigorta payı kesilmektedir. İşveren sosyal sigorta payı, bu 8,50 Avro’nun içinde yer almamaktadır. Bir işçinin size ne kadara mal olduğunu hesaplarken, işveren sosyal sigorta payını da dikkate almanız gerekmektedir. 7.2 Düzenli istihdam ve marjinal istihdam kategorilerinde çalışanlarda asgari ücret Aylık sabit ücretle çalışanların, 8,50 Avro’luk asgari saat ücretinin altına düşüp düşmediklerini kontrol etmek de oldukça kolaydır. Bunun için brüt aylık ücreti, belirlenen iş süresiyle bölmeniz yeterlidir. Sonucun 8,50 Avro’nun üzerinde olması halinde herhangi bir değişiklik yapmaya gerek yoktur. Ancak hesaplanan sonucun bunun altında olması durumunda, işveren olarak ilgili işçilerin ücretini artırmakla yükümlüsünüzdür. Bunun için sözleşmenin yeniden uyarlanmasına gerek yoktur. Öyle ya da böyle, asgari ücret uygulamasına uymakla yükümlüsünüzdür. Prensipte aynı şey, “aslına” bakılırsa “sıradan” işçiler olan marjinal istihdam kategorisindeki çalışanlar için de geçerlidir. Ancak burada genelde tüm taraflar, çalışanın 450 Avro’dan fazla kazanıp böylece (sosyal) sigorta yükümlülüğüne “kaymasını“ önlemekten yanadırlar. 14 Asgari ücret Önemli 8,50 Avro’luk yeni asgari ücret uygulamasıyla beraber azami çalışma saati uygulaması da dolaylı olarak yeniden yürürlülüğe girmiş bulunmaktadır: 2015 itibari ile artık haftada 15 saat çalışıp, sosyal sigorta yükümlülüğü altına girmemek mümkün değildir. Aylık azami çalışma süresi 52,9 saattir; 53 saat (450,50 Avro) dahi sınırın aşılmasına yol açmaktadır. Marjinal istihdam kategorisinde çalışan işçilerinizin, 2014 yılı sonuna kadar aldıkları brüt saat ücretleri 8,50 Avro’dan düşük olmasına rağmen ücret sınırına (ayda 450 Avro, yılda 5.400 Avro) şimdiden ulaşmış durumdaysanız, işveren olarak gerekli adımı atmak zorundasınızdır. İlgili kişiyi marjinal istihdam kategorisinde çalıştırmaya devam ettirebilmeniz ancak iş süresini düşürmenizle mümkündür. Ücretin “aynı kalması” için çalışanın çalışma süresi, brüt 8,50 Avro’luk saat ücretine ulaşıncaya kadar azaltılmalıdır. Önemli Genel bağlayıcı olan bir toplu sözleşme veya işyeri gelenekleri gereği, örn. noel veya izin parası gibi yılda en az bir kez kesin olarak beklenen bir kereye mahsus ödemeler, çalışma ücreti belirlenirken dikkate alınmalıdır. Vergiden muaf çalışma ücretinin veya sabit vergi oranı uygulanan çalışma ücretinin, 450 Avro sınırlaması dahilinde dikkate alınmaması için, söz konusu vergi muafiyeti veya sabit vergi uygulaması sosyal sigortadan muaf tutulmasını da beraberinde getirmelidir. 450 Avro sınırı teftişlerinde örneğin aşağıdaki meblağlar dikkate alınmaz: Pazar, tatil günleri ve gece işi için ödenen vergiden ve sosyal sigorta kesintisinden muaf ücretler; Ayda 44 Avro`yu geçmeyen ayni ödenekler; 15 Asgari ücret 1.080 Avro’luk indirim muafiyet tutarına kadarki nakdi değer avantajları; Kreş yardımları; Birinci derecedeki iş bağlantısı nedeniyle işveren tarafından bir emeklilik fonuna, bir emeklilik kasasına veya doğrudan sigortaya ödenen aidatlar (Gelir Vergisi Yasası’nın 3. maddesinin 63. fıkrası); Spor grubu koçu, eğitmen, öğretici gibi yan meslek faaliyetleri veya buna benzer yan meslek faaliyetlerinden elde edilen gelirler, yan meslek sanatsal faaliyetlerden veya yan meslek olarak yaşlı, hasta veya özürlü insanların bakımı (Gelir Vergisi Yasası’nın 3. maddesinin 26. fıkrası); Kamu yararı, hayırseverlik ve kilise işleri teşviki için yapılan yan meslek faaliyetlerinden elde edilen gelirler (Gelir Vergisi Yasası’nın 3. maddesinin 26a fıkrası); % 15 sabit oranla vergilendirilen, işçilerin ev ile işyeri arasındaki ulaşımı için sağlanan ulaşım yardımları; % 20 sabit oranla vergilendirilen doğrudan sigorta ve grup kaza sigortaları için ödenen primler. 7.3 Asgari ücret ve parça başına ücret/akort iş Parça başına ücret, çalışanın doğrudan performansına bakılarak (performans etkili) ödenen „geleneksel“ bir maaş örneğidir. Ödeme, süre değil, süre biriminde yapılan iş sayısı dikkate alınarak belirlenmektedir. Böylece örneğin dağıtıcılar, dağıtılan katalog sayısına göre, mevsimlik işçiler de topladıkları kuşkonmaz, üzüm vb. sayısına göre ücretlendirilmektedirler. Parça başına ücret, tek akort ve grup akort uygulamaları halinde yürütülmektedir. Uygulamada karşılaşılan şekilleri, para ve zaman akordudur. Asgari ücreti ödeyip ödemediğinizi tespit etmek için, 1 Ocak 2015’ten itibaren eski hesaplama sisteminizi saat ücretine dönüştürmeniz gerekmektedir. Yani artık, saat ücretininin hesaplanabilmesi için, sadece çalışma per- 16 Asgari ücret formansının belgelenmesi yeterli olmayacaktır, çalışma süresini de dakika dakikasına tutup kaydetmeniz gerekecektir. Ï Tüyo İşletmenizde ağırlıklı olarak akort ücret ödemeniz durumunda, yeni bir ücretlendirme sistemi üzerinde düşünmenizin artık zamanı geldi demektir. Maaş ve ücretlerinizin bordrosunu muhasebeciniz üzerinden tanzim etmeniz durumunda, kendisiyle konuyu en yakın zamanda görüşmeniz tavsiye olunur. 7.4 Asgari ücret ve özel ödemeler İşveren tarafından, işçinin çalışma performansına bakmaksızın ödenen prim ve ek ödenekler, asgari ücretin bir parçası olarak kabul edilmektedir. Bu çerçevede, örn. iş sözleşmesinde mahalli ücret ile borçlu olunan asgari ücret arasındaki fark olarak geçen inşaat primi veya ek ödenekleri düzenli olarak dikkate almak gerekmektedir. Örneğin fazla mesai ödeneği gibi prim ve ek ödenekler de bazı durumlarda dikkate alınabilmektedir (işverenin, AEntG´in 3. maddesinde belirtildiği gibi bir toplu sözleşme gereği veya AEntG`in 11. maddesine ilişkin yönetmelik uyarınca bakım sektöründe fazla mesai ödeneğini ödemek zorunda olması durumunda). Fazla mesai ödenekleri dahil olmak üzere, reel olarak ödenen ücretin, toplu sözleşme uyarınca öngörülen asgari ücretin ve fazla mesai ödeneği tarifesinin toplamına karşılık gelmesi yeterlidir. Ödenmesi, aşağıdaki şartlara bağlı tutulan prim ve ek ödenekler dikkate alınmamaktadır: Zaman birimine göre fazla mesai (akort primleri), Ortalamanın çok üstünde kaliteli iş sonuçları (kalite primleri), Özel zamanlarda çalışma (örneğin fazla mesai, pazar veya tatil günleri çalışma), 17 Asgari ücret Zor ve tehlikeli şartlar altında çalışma (örneğin pis iş primleri, tehlikeli iş ödenekleri), Çalışanı başka yere gönderme primi, şayet çalışanın gönderilirken gerçekten oluşan masraflarını karşılamak içinse (örneğin barınma, beslenme, yol masrafları gibi). Çalışanın, gönderim süresine denk gelen orantılı ödeneği her asgari ücretin ödenme tarihine kadar gerçekten ve geri dönülmeksizin teslim almış olması durumunda, noel parası veya ek izin parası asgari ücretin bir parçası olarak değerlendirilmektedir. Önemli Asgari ücretin hesaplanmasında sosyal sigorta işveren katkı payları dikkate alınmamaktadır. 8. Taşeron şirketin, yüklenicinin ve ödünç verenin sorumlulukları Girişimci olarak, adınıza iş ve hizmet görevlerini üstlenecek başka bir şirket görevlendirmeniz durumunda, bu taşeron şirketin ve onun tarafından görevlendirilen olası diğer şirketlerin sorumluluklarını yerine getirmesinden siz yükümlüsünüzdür. İşçi kiralayanlardan da aynı şekilde siz sorumlusunuzdur. Girişimci olarak, tarafınızca görelevlendiren şirketlerin, her hiyerarşik kademede, yani sadece dolaylı olarak görevlendirdiğiniz şirketlerin de yasal asgari ücret uygulamasına uymalarını sağlanmak sizin sorumluluğunuzdadır. Görevlendirdiğiniz taşeron şirketinin ve taşeron şirketinin görevlendirdiği (!) taşeron şirketi çalışanları için siz, ön davaya maruz kalmadan feragat etmiş sayılan, bir „kefil“ olarak görülmektesinizdir (AEntG`ìn 14. maddesi, Alman Medeni Kanunu’nun/BGB 773. ve 771. maddeleri). Bu durum, temizlik şirketlerinden, bilişim teknolojisi destek 18 Asgari ücret hizmetlerinden, zanaatkarlara kadar her türlü işkolunu kapsamaktadır. Mağdur işçiler, taşeron şirketinin taahhütlerini yerine getirmemesi durumunda, asgari ücretin ödenmesi için, sizi hemen sorumlu tutabilirler. Sorumluluğun öncelikle olarak taşeron şirkette bulunduğunu öne sürme hakkınız bulunmaz. Gerekli ödemeleri yapmadan, taşeron şirketinde bir icra takibi yapılmasını da talep edemezsiniz. Ï Tüyo Tüm taşeron şirketlerden ve yüklenicilerden, asgari ücret uygulamasına uyduklarını beyan eden yazılı bir onay belgesi talep ediniz. Yeni yükleyicilerde seçme prosedürünüzün ayrıntılı bir dokümantasyonunu oluşturmanız tavsiye olunur. Ayrıntılı masraf hesaplama belgeleri isteyiniz. Mevcut uzun vadeli taahhütlük sözleşmelerinde, asgari ücret ödendiğinde, istenilen masraf tutarının gerçekçi olup olmadığını tespit etmek için, en azından bir olasılık kontrolü gerçekleştiriniz. Bunun mümkün olmadığı durumlarda, yükümlülük altına girmenizi önlemek için, sözleşme içeriğini yeniden düzenlemeniz veya sözleşmeyi fesh etmeniz tavsiye olunur. Kamu ihalelerinin verilmesinde öngörülen asgari ücret, şirket merkezi başka bir Avrupa Birliği üyesi ülkesinde bulunan taşeron şirketinin çalışanları için uygulanamaz. Bunun ön şartı, çalışanların belirtilen işi Almanya’da değil, taşeron şirketinin merkezinin bulunduğu ülkede yürütmesidir. Diğer Avrupa Birliği üyesi ülkesindeki yaşam maliyetinin hiçbir şekilde dikkate alınmadığı bir asgari ücretin ödenmesi mecburiyeti, hizmet sunma özgürlüğüne aykırıdır (Avrupa Adalet Divan`nın 18.09.2014 tarihli ve C-549/13 sayılı kararı). Şirketiniz kamudan iş alsa dahi, asgari ücret uygulamayan yabancı taşeron şirketler görevlendirmekte özgürsünüzdür. Bu hususta bir tek, taşeron şirket işçilerinin Almanya’da çalışmaya başlamamalarına dikkat etmeniz gerekmektedir. 19 Asgari ücret 9. Asgari ücret ödememeniz durumunda olabilecekler Asgari ücreti ödememek şu risklerle karşı karşıya kalma riskini doğurmaktadır: Gümrük veya diğer bir resmi kurum tarafından „yakalanırsanız“ idari para cezasına çarptırılırsınız. Apaçık ihlaller, belirli koşullar altında ücret sömürüsü durumunu teşkil edebilmektedir (Alman Ceza Yasası’nın 291. maddesinin 1. fıkrası/StGB). Federal İş Mahkemesi’nin yargısına göre, çalışma ücretinin ilgili sektörde ve ekonomik bölgede ödenen standart tarife ücretinin üçte ikisine bile tekabül etmemesi durumunda prensip olarak apaçık bir ihlal veya yapılan iş ve karşılığı arasında (Alman Medeni Kanunu`nun 138. maddesinin 2. fıkrası) belirgin bir dengesizlik söz konusudur. Ceza mahkemeleri de aynı ölçüyü kullanmaktadır. Ücret sömürüsü adli suç teşkil etmektedir ve resen suç sayılmasıyla mahkemelik olmanıza sebep olur. Yargılanmanız halinde durum adli sicil kaydınıza işlenir. İşçinizin mahkemeye başvurması durumunda, gerçekten ödediğiniz ücret ile asgari ücret arasındaki farkı ilaveten ödemekle mükellef bulunursunuz. Yani: İşletmenizden ayrılmış biri bile mahkemeye başvurarak sizden, „sizdeki çalışma süresinin“ asgari ücretini talep edebilir. Dış teftiş (gelir vergisi veya sosyal sigorta kurumu) kapsamında denetime tabi tutulup, asgari ücreti ödemediğiniz tespit edilmesi durumunda, ödenmemiş sosyal sigorta primlerinin de ödenmesi talep edilebilir. Sosyal sigorta kurumlarının alacakları ancak 30 yıl sonra zaman aşımına uğrar. 20 Asgari ücret Ï Tüyo Asgari ücreti ilk baştan itibaren – hangi nedenle olursa olsun – ödemediyseniz asgari ücreti, asgari ücretin yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak geriye dönüşlü olarak ödemeniz önerilmektedir. Başka bir deyişle: Oldukça uzun sürebilecek ve pahalıya da patlayabilecek çekişmeli bir mahkeme sürecinin yaşanmasını önlemek için işçinize, asgari ücret uygulaması yürürlülüğe gireli ister uzun, ister az zaman geçmiş olsun, almış olduğu ücret ile asgari ücret arasındaki farkı tam tamına ödemeniz tavsiye olunur. 21 DATEV eG, 90329 Nürnberg (Yayınevi) © 2015 Tüm hakları, bilhassa yayın hakları münferiden yayıncıya aittir. Bu kitapçık ve içindeki tüm metin ve görseller telif hakkı ile korunmaktadır. Hukuken geçerli durumlar hariç, DATEV eG’nin onayı alınmadan kullanılamaz. Üçüncü kişilere dağıtılması yasaktır. Bunun dışında DATEV’in hüküm ve koşulları geçerlidir. Değişiklik yapma hakkı saklı tutulmaktadır. Sağdaki başlık görseli: © fovito/fotolia.com Bilginin güncelliği: Aralık 2014 DATEV ürün no.su: 19452 E-posta: literatur@service.datev.de