Erozyon ve çölleşme de hatırlatılıyor
Transkript
Erozyon ve çölleşme de hatırlatılıyor
SAYFA 16 y 2 Haziran 2015 Salı SIYAH MAVI KIRMIZI SARI Çevrecilikle Kurulan Köprüler . “UMWELT BAUT BRÜCKEN – ÇEVRECİLİKLE KURULAN KÖPRÜLER”, merkezi Osnabrück kentinde bulunan Alman Çevre Vakfı’nın (DBU), Aachen merkezli Öğrenme ve Sınav Prosedürlerinin Nesnelleştirilmesi Enstitüsü (IZOP) ve yine Osnabrück merkezli DBU Çevre İletişim Merkezi (ZUK) işbirliğiyle yürüttüğü bir Türk-Alman çevre eğitimi projesi. İki taraftan on kardeş okul çiftinden toplam yaklaşık bin 200 öğrenci birbirini ziyaret edip ev sahibi okulun bulunduğu bölgedeki güncel çevre konularını birer gazeteci gibi araştırıyorlar. Bu projeye BirGün’de yer vermek üzere Türkiye’den Özel Alev Lisesi ve Kartal Anadolu Lisesi katılıyor. Bu yazılar ise Kartal Anadolu Lisesi öğrencileri tarafından yazıldı. Betona inat, doğal hayat İnsanların nefes alması için oluşturulan Ataşehir’deki Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi, Türkiye’deki 9 botanik bahçesinden biri. Amaç bitkileri araştırmak ve halkla paylaşmak. Her 10 günde 1 yeni bitki türü keşfediliyor n Ceren Sakallı A lmanya ve Türkiye arasında yürütülen ‘Çevrecilikle Kurulan Köprüler’ projesi için İstanbul Ataşehir'deki Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi’ne gittik. Botanik bahçesini; açık hava müzesi, canlı bitki müzesi, bilimsel araştırmaların yapıldığı, bitki koleksiyonlarının korunduğu, sergilendiği ve eğitim çalışmalarının yapıldığı yer olarak tanımlayabiliriz. Botanik Bahçeleri’nin görevi ise, dünyanın değişik yerlerinde yaşayan bitkileri toplamak ve bu bitkilerin yaşamını devam ettirmek, her yaştan insanı bitkilerle ilgili bilgilendirmek, bitki yaşamının zenginliklerini anlatmak, bitki dünyasının bize kazandırdıklarını fark ettirmek ve çevre duyarlılığı kazandırmaktır. sırada yer alıyor. Bahçenin kurucusu Nihat Gökyiğit nefes darlığına sahip olan eşi vefat ettiği için eşinin anısına insanların nefes alabileceği bir alan yapmak istemiş ve bu işe 1995 yıllında hatırat parkı olarak başlamış. Sonrasında alanın güzel bir botanik bahçesi olabileceğini düşünmüş ve 2002 yılında botanik bahçesi çalışmalarına başlamış. Giderler Ali Nihat Gökyiğit Aile Vakfı tarafından karşılanıyor. Arsız ve Tülühşah Otoyol kenarında O Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi, dünyada bir otoyol kavşağına kurulmuş ilk ve tek botanik bahçesi. Bahçenin ana görevi; bitkileri araştırmak, araştırmaları açıklamak, halkla paylaşmak ve özellikle nesli tehlikede olan, korunmaya ihtiyacı olan bitkileri korumak. '9 bahçe var' Bitkilere isim verildi Türkiye’de 9 tane botanik bahçe olmakla birlikte hepsi BGCI (Botanic Gardens Conservation International) üyesi. Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi kurulduğu tarih açısından dördüncü Botanik Bahçesi ilk defa Türkiye’deki bütün bitkilere Türkçe isim verilerek ‘Türkiye Bitkileri Listesi’ kitabını yayımlamıştır. Bu isimlerin çoğu halk önerisiyle belirlenmiştir. İsraf doğal varlıkları öldürüyor Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Merkez Ada, Mesire Adası, Ertuğrul Adası, Meşe Adası, Arberotum Adası gibi adalardan oluşuyor. Kavşağa kurulu olduğu için iki ada arasındaki geçiş köprü ya da altgeçitle sağlanıyor. Daha çok Merkez Ada'da vakit geçirdik. Merkez Ada; yönetimin, herboryumun, bitki koleksiyonlarının olduğu yer. Herboryuma gittiğimizde kurutulmuş bitki örneklerini mikroskopla inceleme fırsatı bulduk. Türkiye’de hâlâ her 10 günde 1 tane bitki keşfediliyor. Fakat bu kadar zengin biyolojik çeşitliliğe sahip olmamıza rağmen korkunç israfımızla doğal varlıkları tüketiyoruz. Her gün 100’den fazla tür dünyamızı terk ediyor ve Nihat Gökyiğit’in Einstein’in sözüyle verdiği örnekteki gibi; insanlarla doğa arasındaki çatışma, savaştan çok daha büyük bir tahribat yaratıyor. Doğaya zarar vermeye devam edersek çatışmanın galibi dünya olacak. Bu yüzden “Betona inat, doğal hayat!” Erozyon ve N çölleşme de hatırlatılıyor n Arsız'ın yumurta üreten genini bulmak, Tülühşah'ın neslinin tükenmesini engellemek amaçlanıyor n Aysu Kayıkçı toban kenarına kurulu ilk ve tek botanik bahçesi Nezahat Gökyiğit, neden otoban kenarında? Kurucusu Ali Nihat Gökyiğit bu soruya cevap verirken günümüzdeki insanların beton hayata çok fazla odaklandığını anlatıyor ve onların dikkatini bir nebze de olsa doğaya çekmeye çalıştığını belirtiyor. Hayata etkisi Bitki çeşitliliğinin yüzde 30’unun bu asrın sonuna kadar tükenme tehlikesi altında olduğunu belirten Ali Nihat Gökyiğit, tehlike altında olan bitkileri daha kolay tanıyabilmek ve yetiştirilme tarzına en uygun şekilde çoğalmasını sağlamak için bahçesinde bir de herboryuma yer veriyor. Herboryumda birçok nadir rastlanan bitkiye ait bir parça bulunuyor. Örneğin bitkinin yaprağı, dalı veya kozalağı. Öncelikli olarak bitkiler daha uzun süre saklanabilsin diye sularında arıtılıyor, sonra -32 santigrat derecede soğutularak bakterilerinden arındırılıyor. Böylece bitkiler araştırmaya hazır hale geliyor. Bitkinin yapısı, yetişme koşulları gibi özelliklerinin yanı sıra; bitkinin ilaç sanayisinde kullanılıp kullanılamayacağı veya bitki ile DNA sentezi yapılıp yapı- Batuhan Başar ezahat Gökyiğit’in anısına İstanbul halkının yararlanabileceği güzel, eğitici, bir akciğer oluşturan bu bahçenin görevleri dünyadaki canlılığın devamının gerçek ve tek garantisi olan bitkilerin önemi ve değeri hakkında toplum bilgisini artırmak, korumak, yaşatmak, bu konudaki kültür mirasını korumak ve yaymak. Bunlara ek olarak bir de artan bir tehdit oluşturan susuzluğa dayanıklı bitkileri sergileyip dünyadaki lamayacağı gibi daha bilimsel ve insan hayatı ile daha ilişkili konular hakkında da bilgi sahibi olunabiliyor. Arsız ya da Piyan Herboryum laboratuvarındaki bitkilerden biri halk arasında 'Arsız' olarak anılan 'Piyan' bitkisi. Zehirli bir bitki olduğu için hayvanlar yemiyor. Fakat Piyan gelecek için çok değerli ve umutlu bir bitki. Diğer bitkilerden farklı olarak birden fazla yumurta üretiyor. Herboryum görevlilerinin amacı da bitkinin bu fazla yumurta üreten genini bulmak ve bitkiyi bir baklagille birleştirmek. Böylelikle baklagil üretimi de fazlalaşacağından üretim oranının da artacağı düşünülüyor. Konyalı Tülühşah Önümüze çıkan bir diğer bitki Tülühşah. Bitkinin tek doğal yaşam yeri Konya’nın Seydişehir ilçesi. Bahçe görevlilerinin amacı, nesli tükenmekte olan Tülühşah bitkisini kendi botanik bahçelerinde olabildiğince sağlıklı bir şekilde yetiştirip tohumlarını tekrar bitkinin doğal yaşam yeri olan Seydişehir’e götürmek. Bunu yaparken halkın bitkileri tanıması ve gereken ilgiyi göstermesi için de belli zaman aralıklarında bölgede bilgilendirici festivaller düzenliyorlar. erozyonla ve çölleşme konusunda fikir vermek. Bahçe 6 farklı adadan oluşuyor. Adalar arası geçiş yer yer üstgeçitler ve tüneller ile sağlanıyor. Herbaryumda ise kurutulmuş bitki örnekleri belli bir sistemle saklanıyor. Burada bitkiler preslenerek 2 boyutlu hale getiriliyor. Bu işlemden sonra bitkiler kurutuluyor. Kurutulan bitkiler herbaryumdaki dolaplarda evrimsel sıralarına göre diziliyor. Önemli koleksiyon ve bitkilerin çoğu Merkez Ada üzerinde yer alıyor. İstanbul Adası, Osmanlı Metropolde yaşayan doğadan kopmamalı n Barış Adalı Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi şimdiki halini almadan önce çorak bir arazi parçasıydı. İnsanlar bu betonlaşma içinde böylesine bunalmışken “Betonlaşmaya inat, doğal hayat” sloganıyla yola çıkan bu botanik bahçede, insanlara ülkemize özgü bitki çeşitleri gibi konularda, daha eğitimli ve bilinçli olmaları için, özellikle de küçük çocuklara eğitim verilerek erken yaşta doğayla ilgilenmeleri ve bitki çeşitlerini tanımaları için bir şans verilmesi, toplumun içinde bu konuların yaygınlaşması için iyi bir adım. Çocuklara verilen eğitim yalnızca bitki türleriyle sınırlı değil tabii ki. Doğanın korunması, geri dönüşümün önemi vb. konular da çocukların eğitiminde yer alıyor. Eğitim için özel bir bina bile olması, eğitime verilen önemi gösteriyor. Şehrin ortasında böyle bir bahçenin kurulabilmesi Nihat Gökyiğit’in çabalarıyla gerçekleşmiş. Ona göre, İstanbul gibi bir metropolde yaşamak doğadan tamamen kopmak anlamına gelmemeli. Asıl amacı ise bu botanik bahçe sayesinde insanların doğa hakkında daha bilinçli olması ve nesli tükenme tehlikesi geçiren bitki türleri hakkında bir şeyler yapması. konseptli. Ertuğrul Adası ise Ertuğrul anıtını barındırır. Meşe Adası ise isminden anlaşılabileceği üzere içinde çeşitli meşe türlerini barındıran adadır. Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi'nde ömrünü yeşili korumaya adamış ve bu işle uğraşan gönüllü çalışanlar var. Bahçede “Lütfen çimlere basınız” yazıyor. Nedeni ise alandaki çimlerin basınca büyüyen türden olması. Ancak toprağa basmak kesinlikle yasak. Kurulmadan önce çorak ve işlevsiz bir toprak olan bu alan otoyol kenarında. Otoyol kenarında olması bir ironi gibi. İstanbul gibi kirli ve egzoz dumanının fazla olduğu bir şehirde, şehrin içindeki bir oksijen deposunun olduğu akıllarda tutulabilir.