Pusula nedir? - İ.EL Sakarya İzci Grubu
Transkript
Pusula nedir? - İ.EL Sakarya İzci Grubu
Pusula nedir? 1. Pusula Nedir? Pusula, yön gösteren, kerteriz alıp mevki bulmaya yardım eden mıknatıslı veya cayro ile çalışan seyir aletidir. Gemi yolculuklarında, uçuşlarda, madenlerde, siste yürürken, gece olduğunda, ulaşılması zor arazilerde; kısacası yönümüzü bulmamızı sağlayacak ipuçlarının olmadığı veya eksik olduğu yerlerde bize yönümüzü gösterir ve bu nedenle en çok kullanılan yön araçlarından biridir. İtalyanca "Bussola" kelimesinden Türkçeye girmiştir. Pusula, temel olarak yeryüzünün manyetik alanına göre hareket eden manyetize bir iğneden oluşur. İğnenin ucu her zaman dünyanın manyetik kuzeyini gösterir. Bu uç genelde kırmızıyla boyanmıştır yada üzerinde kuzey anlamına gelen İngilizce "North" kelimesinin baş harfi "N" bulunur. Dünya manyetik alanı, kuzey ve güney kutupları olan, merkezde yerleşmiş bir dipol mıknatıs 1/6 Pusula nedir? çubuk olarak da tanımlanır. Dönüş ekseni ile dipolün ekseni arasında yaklaşık olarak 11 derece fark vardır. Bu kuzey ve güney coğrafi kutuplarla, manyetik kutupların üst üste gelmediğini gösterir. Pusulamızın gösterdiği kuzey ise manyetik kuzeydir. Manyetik kutuplara çoğrafi kutupların farklı olmasından doğan bu sapmaya "Manyetik Sapma denir. Bu sapma, bölgeden bölgeye farklılık gösterebilir; ekvatorlarda az iken kutuplara doğru artar. Bazı pusulaların üzerinde bu sapmanın düzeltilebileceği ayarlanabilir bir sapma açısı oku vardır. Pusulamız manyetik bir alet olduğu için çevresindeki metal cisimlerden etkilenebilir. Pusulanın çevresindeki metal saatlerin, çanta askılarının, yüzüklerin, arabaların; cep telefonu, bilgisayar, televizyon gibi manyetik alan yayan aletlerin pusulamızı şaşırır. 2/6 Pusula nedir? 2.Pusula'nın Tarihi M.Ö. altıncı yüzyılda eski Yunanlıların mıknatıslanmayı bildikleri kesindir. Felsefenin babası Thales, (M.Ö. 640-546) mıknatıs taşının çekme özelliğini anlatır ve bu özelliği taşta varolan ruha bağlar .Ancak bu dönemde mıknatısın çekme özelliğinin bilincinde olan Yunanlılarca bu mıknatısın iki kutbunun bulunduğu ve coğrafi kuzeye yönelme özelliği bilinmemekteydi. Bu özelliği bilip ve kullanan ilk millet Çinlilerdir. 1.yüzyılda pusulayı icat ettikleri düşünülen Çinliler M.S. 720 yılında manyetik sapmanın farkına varmışlardır. 12.yüzyılda pusula Avrupa'ya ulaşmıştır. Bu tarihten itibaren Avrupalılar pusulayı kullanmaya başlamışlar ve sürekli geliştirmişlerdir. 1520 yılına gelindiğinde ise George Hartman manyetik sapmayı ölçmüştür. 1700'de Edmund Halley Dünya'nın bilinen ilk manyetik sapma haritasını çıkarmıştır. 1851 yılında ise manyetik kuzey kutbu keşfedilmiştir. İlerleyen yıllarda pusulalar giderek gelişmiş, kullanım alanlarına göre şekillenmişlerdir. 3.Pusula Çeşitleri Çalışma prensiplerine göre pusulalar ikiye ayrılır. 1.Manyetik Pusula Kullanım alanları ve amaçlarına göre birçok pusula çeşidi bulunmaktadır. Genel olarak izcilikte kullanılan pusula çeşitleri şunlardır: a.Standart Plaka Pusula(Silva) 3/6 Pusula nedir? bu yapılmıştır. sağlar. bazı Orienteering pusula kolaylık Genelikle tipi düzeltilmesinde Harita sağladığı sporunun en bilinen bu üzerinde pusulalarda gibi doğduğu pusula oynar kapsülün şeffaf türlerinden kullanılan kapsül ülke yapısı, ayarlanması olan diğer düz biridir. İsveç oynar ve pusulalara geniş merkezli kapsül Daha zaman tabanıyla çok harita göre kaybına "Silva" harita avantaj kullanımında yön markasıyla neden üzerinde tayininde sağlamaktadır. olmaktadır. kullanım ve özdeşleşmiş büyük orienteeringde Manyetik için kolaylıklar olan sapmanın b.Aynalı Pusula Aynalı kullanılabilir. aynı zamanda pusulanın herDüz iki dereceyi alanda özellikleri ve şeffaf görebilmeyi da olan genel başarılı tabanıyla olarak bir sağlayan pusuladır. plaka harita aynası pusulanınki üzerinde ve hedef kullanımı gibidir. almayı Harita kolay; kolaylaştıran üzerinde kerteriz alırken veya aynadaki arazide de, çentiğiyle c.Kutu Pusula(Recta) bütünleşmiştir. hedef İsviçreçizgisiyle ordusunda Metal Bu arazide nedenle dabir kullanılan hedef gövde arazi almayı içinde bu kullanımında basit, kolaylaştırır. bulunan dayanıklı pusuladan tercih Çoğu veedilen faydalı modelinde oluşur. birmodel modeldir. Metal ayarlanabilir İsviçreli gövde"Recta" boyunca sapma markasıyla uzanan çizgisi bulunmaktadır. d.Parmak Pusulası çıkarır. Orienteering pusuladır. serbest herhangi kalmasını bir Sabit hedef gibi kapsülü doğru sağlar. çentiğinin yönü zaman Bu olmaması yönden bulmanın kaybını harita ve plaka azatlığı hızın üzerinde pusulasındaki önemli gibi, ve parmağa olduğu orienteeringde gibitakılıyor zamanlarda arazi kullanımında olması gayet beklide kullanışlıdır. bir elinizin en zorluk faydalı Fakat e.Askeri-Arazi Pusulası 4/6 Pusula nedir? üzerinde kullanılabilir. iner. üzerindedir. gerek İ.E.L.Açı kalmaz. Sakarya demir dereceleri çokBöylece Büyüteci gövdesiyle kullanışlı Pusulanın İzci pusulanın Grubu'nun her ve olmasa sağlam seferinde tel yanında hedef içerisindeki da da, bir kamplarında bulunan arazide çizgisiyle 0pusuladır. dereceyle sıvı en cetveliyle insan kullanışlı üzerinde kullandığı iğnenin hatasından deyüzen pusulardan kuzey haritada bu pusula ucunun iğneyle kaynaklanan temel biridir. tipibütünleştirilmiş üst işlevleri herüste Açıldıktan ne sapma kadar getirilmesine yerine minimuma sonra harita diskin getirebilir. tek el Ayrıca f.Ataç Pusula 2.Cayroskop gerçekleştirilebilir. Böylelikle Harita kullanımı her(Jiroskop) seferinde için yapılmış haritayıbukuzeye pusulanın çevirme tek özelliği işlemi hızlı haritaya ve doğru ataç bir gibişekilde asılabilmesidir. Pusulası Cayroskop kararlılığına Ağırlık meydana yıldızın sistemi, coğrafi elektrik merkezinden kuzeyi gereksinimi hareketini bugelir. pusulası eksenin göre gösterir Başka düzenlenmiş izler. açısından coğrafi daha asılan bir ve Birdüzenek manyetik çok karşı ve mümkün kuzey elektrik gemilerde veağırlık doğrultusundan bu olmaksızın, sapma nedenle yardımıyla sistemi, değildir. veyapmaz, uçaklarda manyetik ekseni, bubüyük ayrılmasını yatay fakat kullanılan, dönmeye etkilere hızla ekseni izcilikte döndürülen önler. karşı yerinde başladığı cayroskopun kullanılması Böylece duyarsız tutar bir anda cayroskoptan jiroskop ve büyüklüğü olan mekanik yöneltildiği bir bir sönümle her pusuladır. ve zaman bir 5/6 Pusula nedir? 6/6