Yarım kalan şarkı/Joan Jara
Transkript
Yarım kalan şarkı/Joan Jara
kültür / sanat 50 Yarım kalan şarkı/Joan Jara için yazd›¤› Luchin flark›s›n› Türkçe söylüyor: Varsa Luchin gibi çocuklar Toprak ve solucan yiyen Açal›m hemen kafeslerini Uçup gitsinler kufllar gibi. Dr. Engin Demiriz oan Jara, Pinochet cuntas›n›n iflkenceyle öldürttü¤ü ünlü fiilili devrimci flark›c› V‹CTOR JARA'n›n yoldafl›, ''companera''s›. Bugün 83 yafl›nda olan Joan Jara, bir ‹ngiliz dansç›. 50’lerde fiiliye dans ö¤retmeni olarak gelir ve fiili üniversitesinin dans kumpanyas›na kat›l›r. Victor Jara ile burada tan›fl›r. Victor'la evlendikten sonra Pinochet darbesine dek fiili'de kal›r. J 11 Eylül 1973. fiili. Santiago kenti. Darbecilerin uçaklar› baflkanl›k saray› Moneda'y› bombalar ve fiilinin sosyalist baflkan› Allende öldürülür. Ayn› gün Santiago Üniversitesinde Allende'nin yapaca¤› konuflmay› bekleyenler aras›nda Victor Jara da vard›r, tutuklanarak Santiago stadyumuna getirilir. 18 Eylülde efli Joan Jara onu flehir morgunda elleri k›r›lm›fl ve pekçok yerinden kurflunlanm›fl olarak bulur. Duydu¤u ac›y› bast›rmak zorundad›r, kimli¤ini gizleyerek cesedi al›r. '' Zay›f kupkuru görünüyordu. Ama Victor'du. Gözleri aç›kt› ve kafas›ndaki ürkütücü yarayla yanaklar›ndaki morluklara ra¤men meydan okurcas›na hiddetle ileri bakar gibiydi. Giysileri y›rt›lm›flt›, gö¤sü delikdeflikti ve karn›nda kocaman bir yara vard›. Elleri bileklerinden k›r›lm›fl gibi tuhaf bir aç›yla duruyordu. Ama bu, Victor'du, kocamd› aflk›md›.'' Victor Jara, 1932’de küçük bir köyde yoksul bir ailenin çöcu¤u olarak do¤du. Babas› iflsiz bir alkolik, annesi iflçiydi, dü¤ünlerde flark› söyleyen bir halk türkücüsüydü. Victor müzi¤in büyüsünü annesinden ö¤rendi.Annesinin ölümünden sonra okulu b›rak›p de¤iflik ifllerde çal›flmak zorunda kald›. Askerlik dönüflü fiili üniversitesi Tiyatro okuluna girdi. Pek çok oyun sahneledi. ‹yi bir dansç›yd›. Nueva Cancion (yeni türkü) ak›m›n›n kurucusu fiilili sanatç› Violeta Parra ile tan›flt›, fiili halk müzi¤inden ve Latin Amerika folkloründen esinlenerek besteledi¤i ve söyledi¤i flark›lar k›sa sürede devrimci direniflin simgeleri haline geldi. 1971’de Allende'nin seçilmesinden sonra fiili kültür politikas›nda etkin görevler ald›. Art›k Jara'n›n flark›lar› okullarda, fabrikalarda, gecekondularda, sokaktayd›. Kimi zaman hüzünlü ama ço¤unlukla coflkulu sesi Amerika k›tas›n› afl›p tüm dünyaya yay›ld›: 1978 yaz›, Ankara. Ça¤dafl Sahnede, ad›n› fiili’deki bu müzik ak›m›ndan alan YEN‹ TÜRKÜ, Victor Jara'n›n kimsesiz bir sokak çocu¤u Joan Jara Yar›m Kalan fiark›'y› darbeden sonra k›zlar›yla birlikte geri dönmek zorunda kald›¤› ‹ngiltere'de 1983 te yazar. Kitap Victor Jara'y›, sanat›n›, kiflili¤ini, birlikte sürdürdükleri devrimci savafl›m› anlat›r. 1993’te darbenin ve Victor'un öldürülüflünün 20. y›l›nda genç kuflaklara olanlar› an›msatmak için yeniden yay›nlan›r. Joan Jara ve k›zlar› kanl› diktatörlü¤e karfl› ilk ayaklanmalar›n bafllad›¤› 80’lerde fiili’ye geri döndüler ve orada yaflamlar›n› sürdürüyorlar. 1994’de Victor Jara an›s›na bir vak›f kurdular ve Victor'un katillerinin yarg›lanabilmesi için bugüne dek b›kmadan savaflt›lar. Victor Jara son bestelerinden Manifiesto'da neden flark› söyledi¤ini anlat›r: fiark› söylemem ne türkü aflk›mdan Ne de sesimin güzelli¤indendir. fiark› söylerim çünkü gitar›m›n Hem akl› var hem duygusu Topraktand›r yüre¤i ve Güvercin kanatl›d›r... fiark›m ne alk›fllar için Ne de yadellerde flöhret için fiark›m bu darac›k ülke için...