arena komutları - Mehmet PINARBAŞI
Transkript
arena komutları - Mehmet PINARBAŞI
Kırıkkale Üniversitesi 1. BENZETİM DİLLERİ KOMUTLAR RAPORU Benzetim dersi kapsamında öğrenilen komutları açıklayan kapsamlı bir rapordur. Mehmet PINARBAŞI Syf 1 Ahmet Kürsad TÜRKER [2007] İÇİNDEKİLER 1. ARENA KOMUTLARI ...................................................................................................................................... 3 2. 1.1. CREATE................................................................................................................................................ 3 1.2. DĠSPOSE ............................................................................................................................................... 3 1.3. PROCESS .............................................................................................................................................. 4 1.4. DECĠDE ................................................................................................................................................ 5 1.5. BATCH.................................................................................................................................................. 8 1.6. SEPARATE ........................................................................................................................................... 9 1.7. ASSĠGN ............................................................................................................................................... 10 1.8. RECORD ............................................................................................................................................. 11 1.9. HOLD .................................................................................................................................................. 11 1.10. MATCH ............................................................................................................................................... 12 1.11. ROUTE ................................................................................................................................................ 13 1.12. STATION ............................................................................................................................................ 14 1.13. ACCESS .............................................................................................................................................. 14 1.14. CONVEY ............................................................................................................................................ 15 1.15. EXIT .................................................................................................................................................... 16 1.16. REQUEST ........................................................................................................................................... 17 1.17. TRANSPORT ...................................................................................................................................... 17 1.18. FREE ................................................................................................................................................... 18 1.19. SEQUENCE ........................................................................................................................................ 19 ÖRNEKLER................................................................................................................................................. 19 2.1. BERBER ÖRNEĞĠ .................................................................................................................................. 19 2.2. GELĠġTĠRĠLMĠġ BERBER ÖRNEĞĠ .................................................................................................... 19 2.3. BEKLEME YERĠ SINIRLI BERBER ÖRNEĞĠ ..................................................................................... 20 2.4. ATÖLYE ÖRNEĞĠ ................................................................................................................................. 22 2.5. TEKRAR ĠġLEMELĠ ATÖLYE ÖRNEĞĠ.............................................................................................. 22 2.6. BEKLEME YERĠ SINIRLI ATÖLYE ÖRNEĞĠ .................................................................................... 24 2.7. DECĠDE ÖRNEĞĠ ................................................................................................................................... 26 2.8. ROUTE ÖRNEĞĠ .................................................................................................................................... 28 2.9. TRANSPORT ÖRNEĞĠ .......................................................................................................................... 30 2.10. AKIġLARI FARKLI ÜRÜNLER ĠÇĠN ÖRNEK .................................................................................... 32 2.11. ÖRNEK .................................................................................................................................................... 34 2.12. ANĠMASYON ÖRNEĞĠ ......................................................................................................................... 36 2.13. BANKA ÖRNEĞĠ ................................................................................................................................... 38 2.14. FABRĠKA ÖRNEĞĠ ................................................................................................................................ 40 2.15. ÖRNEK FĠNAL SORUSU ...................................................................................................................... 42 3. SONUÇ ........................................................................................................................................................ 48 Syf 2 1. ARENA KOMUTLARI 1.1. CREATE Bu modül, bir simülasyon modelinde varlıklar için baĢlangıç noktası tasarlar. Varlıklar, bir program kullanılarak ya da geliĢler arası zamana dayanarak oluĢturulur. Varlıklar, sistem içinden sürecin baĢlamasından sonra modülden ayrılırlar. Bu varlık tipi bu modülde belirtilmiĢtir. Simgesi aĢağıdaki gibidir: Create 1 0 Varlık ismi yazılır. GeliĢler arası zaman değeri yazılır. Üretilen varlığın tipinin adı. Ġlk oluĢ zamanı ve geliĢ zamanları için kullanılan zaman birimi. Üretilen geliĢ akımının tipi. Syf 3 Sistem içine ilk varlığın gelmeye baĢlama zamanı. Her geliĢle verilen bir zamanda sisteme girecek varlık sayısı. Bu modülde üretilecek max varlık sayısı. Bu değere ulaĢıldığında, bu modül ile yeni varlık yaratılmayacak. 1.2. DİSPOSE Bu modül, bir simülasyon modelinde varlıklar için son noktayı tasarlar. Varlıklar dağıtılmadan (çıkarılmadan) önce varlık istatistikleri kayıt edilebilir. Ayrıca modülün içinde sistemden ayrılan varlık sayıları da gösterilir. Simgesi ve modül ile ilgili açıklamalar aĢağıdadır. 1.3. PROCESS Bu modül, simülasyonda ana proses metodunu tasarlar. Kaynak kısıtlarını tutmak ve bırakmak için opsiyonlar (seçenekler) kullanılır. Ayrıca, bir submodel (alt model) ve kullanıcı tarafından tanımlanmıĢ hiyerarĢik mantık kullanım seçeneği vardır. Proses zamanı, varlıkları ayırt eder ve değer eklenen, değer eklenmeyen, taĢıma, bekleme ve diğerlerini dikkate alabilir. ĠĢlem önceliğini dikkate alır ve buna göre iĢlemleri kuyrukta bekletir. Simge üzerindeki çizgi kuyruğu ifade eder. Simgesi ve açıklamalar aĢağıdadır. Process 1 0 Syf 4 ĠĢlem ismi yazılır. Model tipini belirler. Standart veya alt model. BelirlenmiĢ kaynak(lar) için bekleyen varlıkların öncelik değeri.. Modül içinde gerçekleĢecek proses tipi. Gezen birimin sadece bekletilmesi, iĢlem görüp bekletilmesi, alınıp bir süreçten sonra bırakılması veya bekletilip bırakılması tipleri. Varlık prosesi için kullanılan kaynak ya da kaynak setleri listesi. Varlıklara proses zaman ve maliyetinin nasıl atanacağına karar verir. Gecikme parametrelerini belirten dağılım tipi ya da metodu. Proses için, rapor veritabanında istatistik birikip birikmeyeceği belirlenir. Uniform ya da Triangular dağılımın her hangi biri için min değer belirlenmesi parametre alanı. Syf 5 Gecikme parametreleri için zaman birimleri. Normal dağılım için ortalama, bir sabit zaman gecikmesi için değer ya da Triangular dağılım için mod parametre alanı. Uniform ya da Triangular dağılımın her hangi biri için max değer belirlenmesi parametre alanı. 1.4. DECİDE Bu modül sistemde karar verme prosesi için izin verir. Karar alınmasında bir veya daha fazla duruma(koĢul) yada bir veya daha fazla olasılığa dayanarak seçmeyi içerir. Durumlar, özellik değerlerine, değiĢken değerlerine, varlık tiplerine yada bir ifadeye dayanabilir. 2’li ihtimal yada 2’li durumdan herhangi biri seçildiğinde, Decide modülünün iki çıkıĢ noktası vardır. Doğru ve yanlıĢlar için birer çıkıĢ noktası vardır. N’li ihtimal yada durum tipi belirlendiğinde, çoklu çıkıĢ noktaları, her durum veya olasılık ve tek “else” çıkıĢı için gösterilir. 2’li ihtimal ve durum için yalnızca, her tipten (doğru/yanlıĢ) çıkan varlıkların sayısı gösterilir. Simgesi ve açıklamaları aĢağıdadır. Syf 6 ġimdi bu TYPE seçeneklerini açıklayalım: TYPE: 2-way by Change = 2’li seçim. TYPE: 2-way by Condition = 2’li Durum Syf 7 TYPE: N-way by Change = Çoklu seçim. , TYPE: N-way by Condition = Çoklu Seçim. 1.5. BATCH Bu modül, simülasyon modeli içinde gruplama mekanizmasını tasarlar. Batch’lar, sürekli yada geçici olarak gruplanabilir. Geçici Batch, kullanılan Separate (aĢağıda açıklanmıĢtır) modülüyle daha sonra bölünmelidir. Batch’lar, giren varlıkları belirtilmiĢ sayıyla yapabilir yada bir özelliğe dayanarak diğerleriyle eĢleĢtirilebilir. Gerekli varlık sayısı birikene kadar, Batch modülünde varlık geliĢleri bir kuyruğa yerleĢtirilir. Ġlk kümelenir, yeni bir temsilci varlık oluĢturulur. Simgesi ve açıklamalar aĢağıdadır. Syf 8 1.6. SEPARATE Bu modül, çoklu varlıkların içine gelen bir varlığı kopyalamakta yada önceden oluĢturulan bir varlık yığınını bölmekte kullanılabilir. Varlıklar çoğaltıldığında, modülden belirli sayıda kopya yapılır ve gönderilir. Gelen orijinal varlıklar aynı zamanda modülden ayrılır. Ayırma tipine bağlı olarak, belirlenmiĢ çıkıĢ noktaları sayısı istenir. Varlıklar çoğaltıldığında, 2 çıkıĢ noktası uygundur. Simgesi ve açıklamalar aĢağıdadır. Syf 9 1.7. ASSİGN Bu modül, değiĢkenlere varlık özeliklerine, varlık tiplerine, varlık resimlerine yada diğer sistem değiĢkenlerine yeni değer atanması için kullanılır. Tek bir Assign modülle çoklu atamalar yapılabilir. Simgesi ve açıklamalar aĢağıdadır. Syf 10 1.8. RECORD Bu modül, simülasyon modelinde istatistikleri biriktirmekte kullanılır. ÇeĢitli gözlemsel istatistikler kullanılır, modül içinde çıkıĢlar arası zaman, varlık istatistikleri (zaman, maliyet vb.), genel gözlemler ve ara (interval) istatistikleri içerir. Sayılabilir tip bir istatistik olduğu gibi kullanılır. Tally ve Counter setleri aynı zamanda belirlenebilir. Simgesi ve açıklamalar aĢağıdadır. Syf 11 1.9. HOLD Bu modülde eğer varlık bir sinyal için tutuluyorsa, sinyal modülü varlığa sonraki modüle geçmek için izin vermede kullanılır. Eğer varlık, verilmiĢ bir halin doğru olması için tutuluyorsa, varlık (tanımlanan veya iç kuyruktan her biri ) hal doğru oluncaya kadar modülde kalacak. Varlık sınırsız bir tutmada olduğu zaman taĢıma modülü, iĢleme tabi tutmaya devam etmek için izin vermede kullanılır. Simgesi ve açıklamalar aĢağıdadır. Hold 1 Modül ismini belirtir. Belirtilen veya iç bir kuyruğun içinde varlığı tutmak için gereken sinyali gösterir. Sinyal varlığı tutacak olduğu için, aynı değerin bir sinyali alıncaya kadar bekler. Değeri bekle ve bekleyen varlık için sinyal kodu belirt. Bir sinyalin makbuzunun üzerinde bırakılacak olan bekleyen varlıkların maksimum sayısıdır. Kuyruk tipini belirtir. Kuyruk ismini belirtir. Raporlarda belirtilir. 1.10. MATCH Match modülü farklı kuyruklarda bekleyen varlıkları belli sayılarda gruplar, bir araya getirir. Match komutunun iĢlev görebilmesi için belirtilen(tanımlanan) kuyruklarda en azından bir varlık olması gerekir. Ayrıca match komutu kullanılmadan önce, kuyruklarda beklemekte olan varlıkların en az bir ortak Attribute(özellik)leri olmalıdır. Modül ismini belirtir. Gelen varlıkları eĢleĢtirmek için bir metod. Eğer Type is Any Entities ise eĢleĢtirmenin gerçekleĢebilmesi için bir varlık, her kuyrukta bulunmalıdır. Eğer Type is Based on Attribute, bir varlık, aynı nitelik değeriyle her kuyrukta bulunmalıdır. EĢleĢtirme gerçekleĢmeden önce farklı kuyruklarda bekleyenlerin sayısını verir. Attribute adı bir varlığa atanan eĢleĢtirme niteliğini tanımlamaya yarar. Sadece Based on Attribute seçili olduğunda uygula. Syf 12 1.11. ROUTE Route (Rota) modülü, belirtilen bir istasyona bir varlığı transfer eder veya istasyona ziyaret sırasında, sonraki istasyona gezen birimi tanımlamak için kullanılır. Bir gezen birim rota modülüne girdiği zaman, onun istasyon niteliği (varlık, istasyon), varıĢ yeri istasyonuna girendir. Gezen birim varıĢ yeri istasyonuna rota zamanı kullanılarak yollanır. Eğer istasyon varıĢ yeri, öyle sıra ile girilirse, sonraki istasyon varlığın sırası ile kararlaĢtırılır ve takımın içinde adım özel-maksat nitelikler varlığı tarafından tanımlanır. Simgesi ve açıklamalar aĢağıdadır. Route 1 TaĢıma zamanı için zaman birimi. Gezen birimin rota ismi tanımlanır. Laboratuar istasyonuna varması için varlık için gecikme zamanı, 2 zaman ünitesinin bir ortalamasıyla üstel bir dağıtmada temel alınır. Gezen birimin varıĢ yerinin istasyon olduğu belirtilmektedir. Syf 13 Gezen birimin varıĢ yeri istasyon isminin laboratuar olduğu belirtilmektedir. Transfer gecikme zamanı için bir nitelik olabilen hareket zamanı temel alınır ve bu zaman varlığın sıra tayinlerinde tanımlanır. Gezen birim, varlığın sırası ile belirtilen sıra takımında sonraki istasyona gönderilir. 1.12. STATION Route komutu kullanıldığında gezen birimin gideceği yerleri tanımlamak için kullanılır. Station modülü hareketli kaynakları veya durağan olmayan kaynakların olduğu ilgili bir park alanına sahip olabilir. Simgesi ve açıklamaları aĢağıdadır. Station 1 Ġstasyon ismini belirtir. Ya tek bir istasyon yada kurulan bir istasyon tipinin belirlenmesini sağlar. Bu giriĢ noktasıyla belirlenen istasyonun simge ismi tanımlanır. Proses için, rapor veritabanında istatistik birikip birikmeyeceği belirlenir. Syf 14 1.13. ACCESS Access modülü, varlığın bir istasyondan diğerine hareketi için konveyörün bir yada daha fazla hücresine yer tahsis eder. Varlık bir kez konveyör üzerindeki hücrelerin kontrolüne sahiptir. Belki varlık gelecek istasyona taĢınacak olabilir. Varlık Access modülüne geldiği zaman konveyör üzerindeki bitiĢik hücrelerin uygun numaralarına kadar bekleyecektir ve bu numaralar boĢ ve diğer varlık istasyon yeriyle sıraya dizilmiĢtir. Simgesi ve açıklamalar aĢağıdadır. Access 1 Tek modül tanımlayıcısıdır.Bu isim tüm parçalara verilebilir. Bu alan varlığın istediği konveyörün ismini tanımlar. Bu alan konveyör üzerindeki hareket için varlığın ihtiyacı olan kaç tane birleĢik konveyör hücresinin olduğuna karar verir. KararlaĢtırılan kuyruk tipleri varlıkları tutardı. Eğer kuyruk seçilmiĢse,kuyruk ismi özelleĢtirilmiĢ olur. Bu alan yalnızca,kuyruk tipi kuyruk olduğu zaman görünür ve kuyruk tipinin ismini tanımlar. Syf 15 1.14. CONVEY Convey modülü aracılığı ile bulunduğu istasyondan belirtilen varıĢ istasyonuna taĢır. Bir sonraki istasyona varlığın taĢınması esnasında oluĢan zaman gecikmesi taĢıyıcı hızından ve istasyonlar arası mesafeden kaynaklanır. Bir varlık convey modülüne girdiği zaman, onun istasyon niteliği de varıĢ istasyonuna taĢınır. Varlık varıĢ istasyonuna özellikten sonra taĢınır. Eğer varıĢ yeri tipi By Sequence olarak belirtilirse, sonraki istasyon varlığın Sequence’si ve bunun içinde yer alan adımlar ile belirlenir. Simgesi ve açıklamalar aĢağıdadır. Convey 1 Benzersiz modül tanıyıcısı. Bu isim, modül Ģeklinde gösterilir. Bu alan, kendisinde varlığın, taĢıyacak olduğu taĢımacının ismini tanımlar. Bu, varlık varıĢ yerini belirtmek için metodu kararlaĢtırır. Bu alan, varıĢ yeri tipinin, istasyon olduğu zaman görünür tektir, ve o, kendisine varlığın, taĢıyacak olduğu istasyonun ismini tanımlar. 1.15. EXIT Bu modül Access modülü ile Conveyöre alınan gezen birimi herhangi bir iĢlem için konveyörden almaya yarar. Convey komutu ile taĢınan bir gezen birim mutlaka ilgili istasyona geldiğinde prosese girmeden önce conveyörden alınmalıdır. Aksi halde taĢıyıcı sürekli dolu görünecek bu da yanıltıcı sonuçlar doğuracaktır. Modülün simgesi ve açıklamaları aĢağıda verilmiĢtir. Exit 1 Modül ismini belirtir. Gezen birimin alınacağı conveyor ismini belirtir. Bu alan konveyör üzerindeki hareket için varlığın ihtiyacı olan kaç tane birleĢik konveyör hücresinin olduğuna karar verir. Syf 16 1.16. REQUEST Ġstek modülü, bir varlığa bir taĢıyıcı ünitesini tayin eder ve varlığın yerine üniteye hareket eder. Özel bir taĢıyıcı ünitesi belirtilebilir veya seçim bir kural temel alınarak meydana gelebilir.Varlık, istek modülüne vardığı zaman, biri müsait olduğu zaman bir taĢıyıcı ayrılır. TaĢıyıcı ünitesi, varlık yerine uzanıncaya kadar istek modülünde kalır. Varlık sonra, istek modülünden dıĢarı hareket eder. Ġlgili açıklamalar aĢağıdadır. Benzersiz modül tanıyıcısı. Bu isim, modül Ģeklinde gösterilir. Rica etmesi için taĢıyıcının ismini tanımlar. Varlıkların ünite zamanı baĢına uzunluk ünitelerinde yerine hareket ettikleri zamandaki hızıdır. Bu modül hakkındaki diğer bilgiler pek kullanılmayan özellikler olduğu için üzerinde durulmamıĢtır. 1.17. TRANSPORT Bu modül yine gezen birimin taĢınmasında kullanılır. Bu modülde taĢıyıcı sınırlaması vardır. Ġstediğimiz kadar taĢıyıcıyı biz tanımlarız. Request komutu ile çağırılan taĢıyıcı Transport modülü ile ilgili istasyona gittikten sonra Free modülü ile mutlaka boĢaltılmalıdır. Modül ile ilgili açıklamalar aĢağıdadır. Transport 1 Syf 17 Benzersiz modül tanıyıcısı. Bu isim, modül Ģeklinde gösterilir. Elimizde olan taĢıyıcı miktarını buraya yazarak belirleyebiliriz. TaĢıyıcının sistem içerisindeki ismi. Gezen birimin varacağı yeri belirlemek için kullanılır. Varlıkların ünite zamanı baĢına uzunluk ünitelerinde yerine hareket ettikleri zamandaki hızıdır. Modül ile ilgili diğer açıklamalar detay oluĢturacağından verilmemiĢtir. Fakat Destination Type bölümüne attribute veya sequence tanımlanarak da taĢıma sağlanabilir. Bunlar yukarıda anlatılan benzer modüller ile aynıdır. Syf 18 1.18. FREE Bu modül varlığın en son pay edilmiĢ taĢıyıcısını salıvermek için kullanılır. Eğer sırada taĢıyıcı istemek veya pay etmek için bekleyen bir varlık varsa, taĢıyıcı o varlığa verilir. TaĢıyıcı modülünde baĢka türlü ayarlanmadığı sürece; taĢıyıcının boĢaldığı anda bekleyen baĢka varlıklar yoksa, taĢıyıcı ünite serbest bırakan varlığın istasyonunda boĢta bekletilir. Ġlgili açıklamalar aĢağıdadır. Free 1 Benzersiz modül tanıyıcısı. Bu isim, modül Ģeklinde gösterilir. BoĢaltılması gereken taĢıyıcının ismini tanımlar. 1.19. SEQUENCE Bir modül olmasa da özellikle taĢıyıcı görevini yapan modüllerde kullanılan bu komut, taĢıma faaliyetlerini sistem tasarımı sırasında epeyce kolaylaĢtırmaktadır. Advanced Transfer baĢlığı altındaki modüllerden Sequence seçildiğinde açılan kısma sırası ile ilgili gezen birimin iĢlem sırası girilirse sistem tasarımı içerisinde tekrar tekrar iĢlem öncelikleri ile ilgilenmeye gerek kalmayacaktır. Bu da bize büyük kolaylıklar sağlayacaktır. 2. ÖRNEKLER Örnekler geçmiĢ yıllarda çözülen örnekler, ödevler veya sınav soruları incelenerek ve sorular üzerinde çeĢitli değiĢtirmeler yapılarak hazırlanmıĢtır. 2.1. Berber Örneği GeliĢler arası süre Ex(15) olan ve tıraĢ süreleri normal(8,3) dağılımına uyan bir berberde 200 dakika çalıĢılması durumunda oluĢacak hizmet gören müĢteri sayısı, hizmet görenlerin ortalama sistemde geçirdiği süre ve kuyruk durumlarını gösteren Arena simülasyonunu yapınız. Çözüm: Sorunun arena çıktıları aĢağıda verilmiĢtir. Syf 19 Normal(8,3) Expo(15) Time interval Attribute 1’e göre Attribute 1=tnow Create 1 Assign 1 Process 1 sistemde gecen sure musteri sayisi Dispose 2 0 0 0 2.2. Geliştirilmiş Berber Örneği GeliĢler arası süre Ex(8) olan, gelen müĢterilerin %60’nın bayan %40’nın bay olduğu, bayan ve bay müĢteriler için ayrı ayrı tıraĢ koltuklarının bulunduğu, ve tıraĢ sürelerinin bayanlar için normal(10,4), baylar için normal(8,3) dağılımına uyan bir berberde 200 dakika çalıĢılması durumunda oluĢacak hizmet gören müĢteri sayısı, hizmet gören bay veya bayan sayılarını, hizmet görenlerin ortalama sistemde geçirdiği süreleri (bay veya bayan için ayrı ayrı), kayıp müĢteri sayısını ve kuyruk durumlarını gösteren Arena simülasyonunu yapınız. Çözüm: Sorunun arena çıktıları aĢağıda verilmiĢtir. 2-way by chance Percent %60 Expo(8) Norm(10,4) Att 1=1 Att 2=tnow 0 True Decide 1 Create 1 Assign 1 0 0 bayan trasi bayan sayisi 0 False toplam musteri sistemde gecen sureler Dispose 1 0 Syf 20 Assign 2 Att 1=2 Att 2=tnow bay trasi bay sayisi 0 Norm(8,3) 2.3. Bekleme Yeri Sınırlı Berber Örneği GeliĢler arası süre Ex(8) olan, gelen müĢterilerin %60’nın bayan %40’nın bay olduğu, bayan ve bay müĢteriler için ayrı ayrı tıraĢ koltuklarının bulunduğu, bayanlar için bekleme salonu kapasitesinin 5 kiĢi, baylar için 4 kiĢi olduğu ve tıraĢ sürelerinin bayanlar için normal(10,4), baylar için normal(8,3) dağılımına uyan bir berberde 200 dakika çalıĢılması durumunda oluĢacak hizmet gören müĢteri sayısı, hizmet gören bay veya bayan sayılarını, hizmet görenlerin ortalama sistemde geçirdiği süreleri (bay veya bayan için ayrı ayrı), kayıp müĢteri sayısını ve kuyruk durumlarını gösteren Arena simülasyonunu yapınız. Çözüm: Sorunun arena çıktıları aĢağıda verilmiĢtir. 2-way by Chance Percent %60 Expo(8) 2 way by Condition Variable1<=4 0 Create 1 0 Tr ue Decide 1 Decide 2 0 0 Att 1==1 Att 2==tnow Variable1=var1+1 Tr ue Assign 1 Variable=var1-1 bayan trasi 0 bayan sayisi Assign 3 0 Fals e Norm(10,4) Fals e kayip bayan musteri Time Interval Att 2’ye göre Dispose 4 0 toplam musteri sistemde gecen sureler Dispose 2 0 2 way by Condition Variable2<=3 Att 1==2 Att 2==tnow Variable2=var2+1 0 Decide 3 0 Norm(8,3) Tr ue Assign 2 bay sayisi bay trasi Assign 4 0 Fals e Variable2=var2-1 kayip bay musteri Dispose 5 0 Syf 21 2.4. Atölye Örneği GeliĢler arası süre Ex(5) olan, gelen parçaların %5’inin hurda %95’inin sağlam olduğu, iĢlem süresinin normal(5,2) dağılımına uyan bir atölyede iĢlem gören parça sayıları, sistemde geçen süreler ve kuyruk durumunu veren Arena simülasyonunu yapınız. Çözüm: Sorunun arena çıktıları aĢağıda verilmiĢtir. Expo (5) Att 1==tnow Create 1 Assign 1 2-way by Chance Percent %95 Norm(5,2) Process 1 Time Interval Att 1’e göre 0 True Decide 1 Assign 2 saglam sayisi 0 0 Att 2==1 0 toplam parca sayisi False sistemde gecen sureler Dispose 1 0 Assign 3 hurda sayisi Att 2==2 2.5. Tekrar İşlemeli Atölye Örneği GeliĢler arası süre Ex(5) olan, gelen parçaların %5’inin hurda %95’inin sağlam olduğu, iĢlem süresinin normal(5,2) dağılımına uyan, hurda parçaların normal(3,1) iĢlem süresi ile tekrar iĢlemeye alındığı ve atölyeden çıkıĢların 10’arlı partiler halinde olduğu bir atölyede iĢlem gören parça sayıları, iki defa iĢlem gören parça sayıları, sistemde geçen süreler ve kuyruk durumunu veren Arena simülasyonunu yapınız. Çözüm: Sorunun arena çıktıları aĢağıda verilmiĢtir. Syf 22 Expo (5) Att 1==tnow Norm (5,2) As s ign 6 0 Create 1 As s ign 5 Proc es s 1 Att 2==1 2-way by Chance Percent %5 s aglam s ay is i Time Interval Att2’ye göre Batch Size=10 Tr ue Dec ide 1 s is tem de gec en s ure Batc h 1 0 Dis pos e 2 0 0 ik i defa is lem gorenler 0 As s ign 3 Att 2==2 0 False Proc es s 2 0 Norm (3,1) Syf 23 2.6. Bekleme Yeri Sınırlı Atölye Örneği GeliĢler arası süre Ex(5) olan, gelen parçaların %5’inin hurda %95’inin sağlam olduğu, iĢlem süresinin normal(5,2) dağılımına uyan, hurda parçaların normal(3,1) iĢlem süresi ile tekrar iĢlemeye alındığı, tezgah önünde bekleyecek parça sayının 4 ile sınırlandırıldığı ve atölyeden çıkıĢların 10’arlı partiler halinde olduğu bir atölyede iĢlem gören parça sayıları, iki defa iĢlem gören parça sayıları, sistemde geçen süreler ve kuyruk durumunu veren Arena simülasyonunu yapınız. Çözüm: Sorunun arena çıktıları aĢağıda verilmiĢtir. Syf 24 Att 1==1 Att 2=tnow Att 3=norm(5,2) Expo (5) Creat e 1 Assign 2 Variable 1==4 Ho l d 1 Assign 4 0 2-way by Condition Att 1==2 Variable 1==3 Scan for Condition Variable 1==3 saglam sayisi Assign 7 0 Tr ue Decide 2 sist emde gecen sure Process 1 0 0 Tr ue Batch Size=10 Permanent Decide 1 0 Fals e 2-way by Chance Percent %5 Assign 1 Att 1==2 Att 3=norm(3,1) Dispose 1 0 0 İşlem Süresi Att 3’e göre Bat ch 1 Fals e 0 iki def a islem gorenler Time Interval Att2’ye göre Syf 25 2.7. Decide Örneği AĢağıda Ģekli ve ilgili bilgilerin verildiği atölyede parçalara ait Arena simülasyonunu kuyruk durumları ve iĢlem gören parça adetlerini verecek Ģekilde hazırlayınız. A Expo(7) M1 C B Expo(4) M2 C Expo(5) A B Tezgah giriş ve çıkış stok kapasiteleri. Rotalar ve ĠĢlem Süreleri A M1[norm(4,2)]→M2[norm(5,2)]→çıkıĢ B M2[norm(6,1)]→çıkıĢ C M2[norm(7,3)]→M1[norm(7,3)]→çıkıĢ Soru Decide komutu kullanılarak çözülmüĢtür. NOT: Attribute 1= Parça Tipi Attribute 2= ĠĢlem Süresi Çözüm: Sorunun arena çıktıları aĢağıda verilmiĢtir. NOT: Soruda verilen süreler tesadüfi olarak seçilmiĢtir. Syf 26 Attribute1 ==1 Attribute2=norm(4,2) A AA 0 2 way by Condition Attribute1 ==3 2 way by Condition Attribute1 ==1 0 B BB toplam urun 0 Attribute1 ==3 Attribute2=norm(7,3) Fals e Fals e Attribute2=norm(5,2) CC 0 Dispose 1 0 0 0 C ürünler Tr ue ik karar 0 Tr ue Decide 3 m1 0 Attribute 1’e göre Set edildi. Attribute2=norm(7,3) Attribute1 ==2 Attribute2=norm(6,1) aaa ccc 2 way by Condition Attribute1 ==3 0 m2 0 Decide 4 0 Fals e Tr ue Syf 27 2.8. Route Örneği AĢağıda Ģekli ve ilgili bilgilerin verildiği atölyede parçalara ait Arena simülasyonunu kuyruk durumları ve iĢlem gören parça adetlerini verecek Ģekilde hazırlayınız. A Expo(5) M1 C B Expo(8) M2 C Expo(6) A B Tezgah giriş ve çıkış stok kapasiteleri. Rotalar ve ĠĢlem Süreleri A M1[norm(5,2)]→M2[norm(3,1)]→çıkıĢ B M2[norm(4,2)]→çıkıĢ C M2[norm(5,1)]→M1[norm(6,1)]→çıkıĢ NOT: Soruda verilen süreler tesadüfi olarak seçilmiĢtir. Soru Route komutu kullanılarak çözülmüĢtür. NOT: Route için Velocity=10 ve TaĢıma Süresi olarak da=2 alınmıĢtır. Attribute 1= Parça Tipi Attribute 2= ĠĢlem Süresi Attribute 3=TaĢıma Süresini göstermektedir. Çözüm: Sorunun arena çıktıları aĢağıda verilmiĢtir. Syf 28 Ns=2 Attribute1 ==2 A Ge l i s i As s i g n 1 Ns=1 Attribute1 ==1 GIRIS ISTASYONU 0 B Ge l i s i As s i g n 2 Gi ri s i s ta s y o n u Ro ta 1 0 C Ge l i s i As s i g n 3 0 Ns=3 Attribute1 ==3 2 way by Condition variable 2>1&&variable 3>3 2 way by Condition Attribute1 ==1 Pro c e s s 4 Variable2=var2-1 0 0 Tr ue De c i d e 5 M 1 i s ta s y o n u M 1 Gi ri s As s i g n 4 M 1 is lem e 0 As s i g n 5 Tr ue De c i d e 2 M 1 Ci k i s 0 0 Scan for Condition variable 1<=3 Variable1=var1-1 Variable2=var2+1 Variable1=var1+1 0 Scan for Condition variable 2<=1&&variable 3<=3 Ro u te 3 2 way by Condition variable 4>1&&variable 1>3 0 0 M 2 Gi ri s As s i g n 9 As s i g n 1 0 M 2 is lem e Tr ue De c i d e 4 Scan for Condition variable 3<=3 Variable3=var3-1 Variable4=var4+1 Variable3=var3+1 0 Ci k i s T o p l a m Ürü n Sa y i s i He r Bi r Ürü n ü n Sa y i s i Di s p o s e 2 0 Pro c e s s 5 Variable4=var4-1 0 Fals e Fals e M 2 Ci k i s Syf 29 Ro u te 5 Attribute 1’e göre Set edildi. Tr ue De c i d e 6 0 0 Ro ta 2 Fals e 2 way by Condition Attribute1 ==3 M 2 i s ta s y o n u As s i g n 6 Fals e As s i g n 1 1 Scan for Condition variable 4<=1&&variable 1<=3 Ro u te 4 2.9. Transport Örneği AĢağıda Ģekli ve ilgili bilgilerin verildiği atölyede parçalara ait Arena simülasyonunu kuyruk durumları ve iĢlem gören parça adetlerini verecek Ģekilde hazırlayınız. A Expo(5) M1 C B Expo(8) M2 C Expo(6) A B Tezgah giriş ve çıkış stok kapasiteleri. Rotalar ve ĠĢlem Süreleri A M1[norm(5,2)]→M2[norm(3,1)]→çıkıĢ B M2[norm(4,2)]→çıkıĢ C M2[norm(5,1)]→M1[norm(6,1)]→çıkıĢ NOT :Soruda verilen süreler tesadüfi olarak seçilmiĢtir. Soru Transport komutu kullanılarak çözülmüĢtür. NOT: Transport için Velocity=10 ve TaĢıma Süresi olarak da=2 alınmıĢtır. TaĢıyıcının gelme süresi ilgili proseste sabit 1 br alınmıĢtır. Transport için Distance(gidilecek yerler arası uzaklıklar) hepsi 10 alınmıĢtır. Attribute değerleri bir önceki soru ile aynıdır. Çözüm: Sorunun arena çıktıları aĢağıda verilmiĢtir. Syf 30 Ns=2 Attribute1 ==2 A G elisi Ns=1 Attribute1 ==1 Assign 1 0 B G elisi Assign 2 Name: forklift Velocity=10 By Sequence Name: forklift Velocity=10 Gi ri s i s t a s y o n u Re q u e s t 1 Pr ocess 3 T ra n s p o rt 1 0 0 C G elisi 2 way by Condition variable 2>1&&variable 3>3 Ns=3 Attribute1 ==3 Assign 3 0 M 1 i s ta s y o n u F re e 1 M 1 Gi ri s Assign 4 Pr ocess 4 2 way by Condition Attribute1 ==1 Variable1=var1+1 M1 isleme 0 Tr u e Decide 5 0 0 Assign 5 Action: Delay Value=1 0 Variable2=var2-1 Fa ls e Tr u e Decide 2 M 1 Ci k i s Assign 6 0 Variable1=var1-1 Variable2=var2+1 Scan for Condition variable 1<=3 0 Fa ls e Scan for Condition variable 2<=1&&variable 3<=3 2 way by Condition Attribute1 ==3 Variable3=var3+1 0 Tr u e Decide 6 Pr ocess 5 Variable4=var4-1 0 M 2 i s ta s y o n u F re e 2 M 2 Gi ri s Assign 9 M2 isleme Assign 10 0 0 Fa ls e Tr u e Decide 4 Assign 11 M 2 Ci k i s 0 Scan for Condition variable 3<=3 Variable3=var3-1 Variable4=var4+1 F re e 3 Toplam Ür ün Sayisi Her Bir Ür ünün Sayisi Fa ls e 2 way by Condition variable 4>1&&variable 1>3 Attribute 1’e göre Set edildi. Ci k i s 0 Dispose 2 0 Syf 31 Scan for Condition variable 4<=1&&variable 1<=3 2.10. Akışları Farklı Ürünler İçin Örnek AĢağıda Ģekli ve ilgili bilgilerin verildiği atölyede parçalara ait Arena simülasyonunu kuyruk durumları ve iĢlem gören parça adetlerini verecek Ģekilde hazırlayınız. M1 10 ayrı parça Expo(5) M2 Çıkış M3 M4 Tezgah giriş stok kapasiteleri. NOT: Soruda verilen süreler Rotalar ve ĠĢlem Süreleri tesadüfi olarak seçilmiĢtir. 1 ═ M1[norm(2,1)]→M3[norm(4,8)]→çıkıĢ 2 ═ M4[norm(4,4)]→çıkıĢ 3 ═ M4[norm(3,0)]→M3[norm(5,8)]→M2[norm(6,1)]→çıkıĢ 4 ═ M3[norm(9,0)]→M1[norm(8,9)]→çıkıĢ 5 ═ M3[norm(1,7)]→M2[norm(2,3)]→M1[norm(4,4)]→çıkıĢ 6 ═ M1[norm(7,3)]→çıkıĢ 7 ═ M4[norm(9,2)]→M3[norm(4,6)]→çıkıĢ 8 ═ M2[norm(3,9)]→M4[norm(1,7)]→çıkıĢ 9 ═ M3[10]→çıkıĢ 10 ═ M4[norm(8,0)]→M1[norm(7,2)]→M2[norm(4,1)]→M3[norm(9,9)]→çıkıĢ Soru Transport komutu kullanılarak çözülmüĢtür. Attribute 1=tnow Attribute 2=Parça Tipi Attribute 3=ĠĢlem Süresi NOT: Transport için Velocity değeri 10 br alınmıĢtır. TaĢıyıcının gelme süresi ilgili proseste sabit 1 br alınmıĢtır. Transport için Distance(gidilecek yerler arası uzaklıklar) hepsi 10 br alınmıĢtır. Çözüm: Sorunun arena çıktıları aĢağıda verilmiĢtir. Syf 32 depo Creat e 1 Decide 1 Assign 1 Par ca 1 Ho l d 1 Par ca 2 Ho l d 2 Assign 17 Par ca 3 Ho l d 3 Assign 18 Par ca 4 Ho l d 4 Par ca 5 Ho l d 5 Assign 16 Assign 19 Assign 20 Re q u e s t 1 Process 1 T ra n s p o rt 1 0 0 Els e 9 5 10 12 7 13 4 8 18 Par ca 6 Ho l d 6 Assign 21 Par ca 7 Ho l d 7 Assign 22 Par ca 8 Ho l d 8 Assign 23 Par ca 9 Ho l d 9 Assign 24 Par ca 10 Ho l d 1 0 Assign 25 Assign 44 Assign 45 M 1 i s ta s y o n u F re e 1 Decide 6 M1 isleme 0 Els e At t r b i u t e 2 ==1 At t r ib u t e 2 ==1 0 Assign 46 Syf 33 Assign 32 M 2 i s ta s y o n u F re e 2 M2 isleme Decide 3 Assign 33 0 Els e At t r ib u t e 2 ==5 At t r b i u t e 2 ==8 At t r ib u t e 2 ==1 0 Assign 34 Assign 35 Assign 36 Assign 37 M 3 i s ta s y o n u F re e 3 M3 isleme 0 Decide 4 Assign 38 Els e At t r ib u t e 2 ==3 At t r b i u t e 2 ==4 At t r ib u t e 2 ==5 Assign 39 Assign 40 M 4 i s ta s y o n u F re e 4 M4 isleme 0 Decide 5 Assign 41 Els e At t r ib u t e 2 ==3 At t r ib u t e 2 ==7 At t r b i u t e 2 ==1 0 Assign 42 Assign 43 c ik is Par ca Adet leri SGSler Dispose 1 0 NOT: Çıktı üzerine önceki sorularda olduğu gibi açıklamalar karmaĢıklık yaratacağı gerekçesiyle eklenmemiĢtir. 2.11. Örnek AĢağıda Ģekli ve ilgili bilgilerin verildiği atölyede parçalara ait Arena simülasyonunu kuyruk durumları ve iĢlem gören parça adetlerini verecek Ģekilde hazırlayınız. A Expo(20) B Expo(15) M1 10 20 Ö.H. 20 20 C Expo(9) ═ ═ ═ Çıkış 20 M2 Rotalar ve ĠĢlem Süreleri A B C 20 NOT: Soruda verilen süreler tesadüfi olarak seçilmiĢtir. Ö.H.[norm(2,1)]→M1[norm(4,8)]→M2[norm(5,4)]→çıkıĢ Ö.H.[norm(4,4)]→M2[norm(3,5)]→M1[norm(3,2)]→çıkıĢ Ö.H.[norm(3,0)]→M1[norm(5,8)]→çıkıĢ Soru Transport komutu kullanılarak çözülmüĢtür. Attribute 1=tnow Attribute 2=Parça Tipi Attribute 3=ĠĢlem Süresi NOT: Transport için Velocity değeri 10 br alınmıĢtır. TaĢıyıcının gelme süresi ilgili proseste sabit 1 br alınmıĢtır. Transport için Distance(gidilecek yerler arası uzaklıklar) Ģekilde ile gösterilen mesafeler olarak alınmıĢtır. Çözüm: Sorunun arena çıktıları aĢağıda verilmiĢtir. Syf 34 A G elis Assign 1 0 B G elis Gi r i s Assign 2 Re q u e s t 1 Pr ocess 5 0 0 C G elis Assign 3 0 Ho l d 1 0 O. H . I s t F re e 1 Tr u e Decide 1 Pr ocess 2 Ho l d 2 0 0 F a ls e 0 M 1 Is t F re e 2 Ho l d 3 Tr u e Decide 2 Pr ocess 3 Assign 6 0 0 Ho l d 4 Assign 7 F a ls e Assign 8 0 M 2 Is t F re e 3 Ho l d 6 Decide 3 Pr ocess 4 Assign 9 0 0 Tr u e Ho l d 7 Assign 10 Syf 35 F a ls e Assign 11 Ci k i s F re e 4 Recor d 1 Recor d 2 Dispose 1 0 T ra n s p o rt 1 2.12. Animasyon Örneği AĢağıda Ģekli ve ilgili bilgilerin verildiği atölyede parçalara ait Arena simülasyonunu ve animasyonunu kuyruk durumları ve iĢlem gören parça adetlerini verecek Ģekilde hazırlayınız. A Expo(20) B Expo(15) M1 10 20 Ö.H. 20 20 C Expo(9) ═ ═ ═ Çıkış 20 M2 Rotalar ve ĠĢlem Süreleri A B C 20 NOT: Soruda verilen süreler tesadüfi olarak seçilmiĢtir. Ö.H.[norm(2,1)]→M1[norm(4,8)]→M2[norm(5,4)]→çıkıĢ Ö.H.[norm(4,4)]→M2[norm(3,5)]→M1[norm(3,2)]→çıkıĢ Ö.H.[norm(3,0)]→M1[norm(5,8)]→çıkıĢ Soru Transport komutu kullanılarak çözülmüĢtür. Attribute 1=tnow Attribute 2=Parça Tipi Attribute 3=ĠĢlem Süresi NOT: Transport için Velocity değeri 10 br alınmıĢtır. TaĢıyıcının gelme süresi ilgili proseste sabit 1 br alınmıĢtır. Transport için Distance(gidilecek yerler arası uzaklıklar) Ģekilde ile gösterilen mesafeler olarak alınmıĢtır. Çözüm: Sorunun arena çıktıları aĢağıda verilmiĢtir. Syf 36 M1 Giris Cikis On Hazirlik M2 Syf 37 2.13. Banka Örneği Bir bankaya müĢteriler random(exp) Ģeklinde geliĢler arası süre 1 dk olarak gelmektedirler. Gelen MüĢteriler önce numaratöre yönelmekte ve orada ortalama (3:1) saniye kadar zaman kaybettikten sonra giĢelere yönelmektedir. Yapacakları iĢleme göre numaratörden numara alan müĢteriler havale için 1ve 2 nolu giĢeye hesap iĢlemleri için 3 ve 4 nolu giĢeye fatura ödemeleri için 5 ve 6 nolu giĢeye yönelmektedir. GiĢe seçimleri numaratör tarafından sırayla yapılmaktadır. Örneğin ilk gelen kiĢi havaleyi seçerse numaratörde 1 nolu kasaya daha sonra gelen kiĢi fatura ödemelerini seçerse 5 nolu kasaya üçüncü kiĢi havale yi seçerse 2 nolu kasaya yönlendirilecektir. Bankaya aynı anda en fazla 50 kiĢi gelebilmekte ve banka günde 8 saat haftada 7 gün çalıĢmaktadır. Banka prensipleri gereği günlük 200 müĢteriye hizmet vermezse çalıĢma süresini uzatmakta ve bu sayıya ulaĢmaya çalıĢmaktadır ancak yapılan sözleĢmeye göre de giĢe görevlileri günde en fazla 10 saat çalıĢmaktadır. Sisteme giriĢler bittikten sonra banka görevlileri bankadaki müĢterilerin iĢlemlerini bitirebilmek için maksimum 1 saat daha çalıĢmaktadırlar ve yine iĢlem için bekleyen müĢteri var ise iĢlemlerini tamamlamadan sistemi terk etmektedirler. Bankanın müĢteri portföyü %25 havale için gelenler %40 fatura ödemeleri için gelenler %35 de hesap iĢleri için gelenlerden oluĢmaktadır. Bunların iĢlem süresi sırasıyla (3:2),(4:1),(5:1) dakikadır. Bu problemin arena da simülasyonunu yapınız.(dağılım olarak normal dağılım kullanınız) Çözüm: Sorunun arena çıktıları aĢağıda verilmiĢtir. Syf 38 08:30:00 Assign 1 08:30:00 0 Assign 23 0 Tr ue Decide 11 gis e 2 0 F a ls e Assign 24 0 num ar at or 0 Decide 7 Cr eat e 1 gis e 1 0 Tr ue Decide 8 0 Tr ue Decide 6 F a ls e 0 F a ls e 0 Decide 2 Tr ue Assign 26 Assign 6 Decide 1 Assign 2 0 0 0 08:30:00 Assign 8 E ls e 0 Tr ue E n t it y . T y p e = = h a v a le E n t it y . T y p e = = f a t u r a F a ls e 0 E ls e 0 25 40 Assign 13 gis e 4 Assign 3 0 Assign 9 0 Tr ue Decide 5 gis e 5 0 0 Syf 39 Assign 5 Dis pose 1 0 F a ls e Dis pose 4 0 gis e 3 Decide 4 F a ls e Assign 15 gis e 6 0 2.14. Fabrika Örneği Bir fabrikada üretilen ürünlere ait ürün ağacı aĢağıdaki gibidir. A C B D E E F Fabrika yapılan 100 birimlik A ürünü üretimini tamamlamak istemektedir. Ürünlerin üretimi için atölye içerisinde izlemeleri gereken rotalar ile iĢlem süreleri aĢağıda verilmiĢtir. Ürünler 10’arlı partiler halinde atölyede dolaĢacak ve bir tezgahtaki partinin iĢi bitmeden diğer parti atölyeye girmeyecektir. TaĢıma süreleri 5 birim alınırken montaj süreleri 0 birim olarak alınacaktır. Atölyede sadece bir taĢıyıcı bulunmaktadır. Atölyede giriĢ çıkıĢ aynı kapıdan olacak, giriĢ çıkıĢ ile tezgahlar ve tezgahların kendi aralarındaki tüm mesafeler 10 birim olarak alınacaktır. Atölyeye kaç ürün geldiğini ve kaç ürün çıktığını bulan arena örneğini yapalım. Rotalar: D M1(3) - M2(5) - M4(7) E M2(4) - M3(9) - M4(4) F M1(11) - M4(3) *Parantez içindekiler iĢlem süreleridir. Syf 40 Çözüm: Problemin çözümü aĢağıdadır. 0 b olu s um u Separ at e 2 d olu s um u O 0 Bat c h 1 r ig in a l D u p lic a t e 0 0 k ac t ane geld i Cr eat e 1 a gelis i Separ at e 1 O 0 0 r ig in a l D u p lic a t e e olu s um u Bat c h 2 St at ion 1 0 c olu s um u Separ at e 3 O 0 0 r ig in a l D u p lic a t e f Bat c h 3 ols um u Request 1 Pr oc es s 1 0 0 Pr oc es s 3 0 m 1 is t asyonu Tr u e Dec id e 1 Fr ee 1 0 F a ls e Pr oc es s 4 0 Pr oc es s 5 0 m 2 is t asyonu Tr u e Dec id e 2 Fr ee 2 0 0 F a ls e Pr oc es s 6 0 m 3 is t asyonu Pr oc es s 7 Fr ee 3 0 Pr oc es s 8 m 4 is t asyonu 0 Dec id e 4 Fr ee 4 Pr oc es s 9 E ls e A t t r ib u t e At t r b i u t e 1 = = 4 1 = = 5 0 Pr oc es s 10 Syf 41 0 dnin m ont aji M at ch 1 m ont ajj Bat c h 4 Pr oc es s 21 0 0 Dec id e 5 b par c as i enin m ont aji a olu s um u Bat c h 6 Pr oc es s 23 M at ch 3 E ls e A t t r ib u t e At t r b i u t e 1 = = 5 1 = = 4 0 0 Tr u e Dec id e 6 enin m ont aji2 0 M at ch 2 F a ls e Bat c h 5 Pr oc es s 22 0 0 c par c as i f nin m ont aji k ac t ane c ik t i cik is is t asyonu Dis pos e 2 0 0 Tr anspor t 1 2.15. Örnek Final Sorusu A PARCASI Bir iĢletme A, B, C ürünlerinin montajından X ürününü; B, C parçalarının montajından ise Y ürününü üretmek istemektedir. ĠĢletme ayda 300 saat çalıĢmaktadır. ĠĢletmede A ve B ürünleri sürece göre yerleĢtirilmiĢ bir atölyede, C ürünü ise ürüne göre yerleĢtirilmiĢ bir atölyede imal etmektedir. NOT: 1) C ürününün imalinde ikinci Torna tezgâhından sonra çıkan hatalı parçalar sürece göre yerleĢtirilmiĢ atölyedeki torna tezgâhlarında 10 dakikalık bir operasyonla %50 si kurtarılmakta ve ürüne göre yerleĢimdeki matkap tezgâhına gönderilmektedir. B PARCASI C PARCASI 20 T 10 M 20 T 15 F 20 F 20 F 10 M 10 T %20 10 %30 %10 K K P 30 K P 10 Y PARCASI MONTAJI MONTAJ %10 2) C ürününün imalatında konveyör kullanılmaktadır. Atölyede 2 adet forklift bulunmaktadır. K Ürünlere olan aylık talep miktarları ile ürünlerin üretiminde atölye içerisinde ne kadarlık partiler ile gezeceği aĢağıda verilmiĢtir. X PARCASI MONTAJI X Y A B C Aylık talep 50 10 10 5 5 Parti büyüklüğü 10 5 5 5 5 a) Arena ile sistemin simülasyonunu yapınız (Animasyonlu olarak). b) Uygun tezgâh sayısının belirleyiniz. M MONTAJ Syf 42 ÇÖZÜM Genel Bilgiler: Simülasyon sürecinde kullanılan genel bazı bilgilerden bahsedilecektir. Değer Görevi Değer Görevi Attribute 1 Parça Tipi Attribute 5 Y Montajı için Attribute 2 ĠĢlem Süreleri Attribute 6 Montaj sonrası batch için X veya Y konrolü Attribute 3 Arızalı ürünün C olup olmadığının kontrolü için Variable 1 Montaj için sistemde A olup olmadığının kontrolü içn Attribute 4 X Montajı için Montaj süresi Norm(8,3) a) Problemin arena benzetim dili ile atelye atelye anlatımı aĢağıda verilmiĢtir. Animasyonu ise ayrıca anlatılmıĢtır. Sürece Göre Yerleşim Atölyeleri: AĢağıda sürece göre yerleĢim yapılacak yerleĢkenin atölyeleri ve bu atölyelerde uygulanan simülasyon yaklaĢımı anlatılmıĢtır. Sürece Göre Giriş Atelyesi: Bu atölyede A ve B giriĢlerinin sağlanmasının yanı sıra bu yarı ürünlere ait özellikler atanmıĢtır. A Expo(5), B Expo(7) giriĢler arası süreye sahip giriĢler ile atölyeye girmektedir. Burada Create modülünde max arrivals A için 75 ve B için 80 alınmalıdır. Çünkü ilgili taleplerin tam karĢılanması gerekiyor. Daha sonraki Assign modülünde ilgili gezen birim için gerekli attribute değerleri tanımlanmıĢtır. Batch modülünde ise Attribute 1 değerine göre 5’erli partiler oluĢturulmuĢtur. Daha sonra ürünler TaĢıyıcı Bölümüne gönderilir. Taşıyıcı Bölümü: Burada taĢıma iĢlemi transport ile sağlanmaktadır. TaĢıma süresi olarak 0.1 br, taĢıyıcıların hızları da 30 br alınmıĢtır. Ayrıca transport modülü için Destination Type By Sequence seçilmiĢtir. Torna Atelyesi: TaĢıyıcı ile gelen ürün Free modülü ile boĢaltılır. C üretiminde oluĢan hasarlı parçalar torna atelyesinde iĢleneceği için buraya gelen yarı ürünün C mi yoksa diğer ürünler mi olduğuna karar verilmelidir. Gelen ürün C ise direkt iĢlem görecekken A veya B ise önce Separate modülü ila partiler ayrılmalıdır. ĠĢlemden Syf 43 sonra yine ürünün C olup olmadığının kontrolü yapılır. Daha sonraki Decide modülü ile tornadan sonra ıskartaya ayrılan C miktarı belirlenir (2 way By Chance-Percent True 50). Eğer ürün arızalı C ise ıskarta sayısını belirlemek için Record modülü ile sayıldıktan sonra Dispose ile sistemi terk eder. Ürün sağlam C ise direkt transport ile ilgili atelyeye taĢınır. Ürün A veya B ise birinci decide modülünden sonra 5’erlik partiler haline getirilip taĢıyıcıya iletilir. Freze Atelyesi: TaĢıyıcı ile gelen ürünler boĢaltıldıktan sonra ürünler partilerinden ayrıĢtırılır. Process ile gerekli iĢlemi görür ve ilgili ürünün B olup olmadığının kontrolü yapılır. Çünkü B ürünü freze iĢleminden sonra kalite kontrole girmekte ve %10’u ıskartaya çıkmaktadır. Eğer ürün B ise ikinci Decide modülü ile B’nin kalite kontrol iĢlemi gerçekleĢtirilir. Ürün A ise direkt olarak Batch modülü ile %5’erli partiler halinde taĢıyıcı bölümüne iletilir. Ürün ıskartaya ayrılacak bir B ise record komutu ile sayıldıktan sonra sistemden çıkarılır, sağlam B ise partiler halinde taĢıyıcıya iletilir. Matkap Atelyesi: Ürünler atelyeye boĢaltıldıktan sonra partiler ayrıĢtırılır ve ürünler iĢleme girerler. Matkap iĢlemi sonrası A ürününün kalite kontrol faaliyeti için ürünün A olup olmadığı kontrol edilir. Ürün A değilse partiler halinde taĢıyıcıya iletilir. Eğer ürün A ise %20’ilk bir ıskarta oranı ile Decide modülünden geçer. Ürün ıskartaya ayrılacaksa Record modülü ile sayıldıktan sonra sistemi terk eder. Sağlam A ise partiler haline getirilip taĢıyıcıya iletilir. Planya Atelyesi: Ürünler taĢıyıcıda indirilip ayrıĢtırıldıktan sonra gerekli iĢlemi görürler ve 5’erli partiler halinde taĢıyıcıya iletilirler. Montaj Atelyesi: Atelye giriĢine gelen ürünün C olup olmadığı kontrol edilir. Çünkü ürün C ise Exit modülü ile konveyörden alınacakken A veya B ise Free ile Transport modülünden alınacaktır. Ürün C ise Decide 19 (Percent True=8,4) modülü ile montaja gönderilecek ve üretilecek C ayrımı yapılır. Eğer ürün A veya B ise partiler ayrıĢtırıldıktan sonra Attribute 4 (X Montajını gerçekleĢtirecek attribute değeri) 1 olarak atanır. Montajın X mi yoksa Y mi olacağı sistemde A ürününün bulunup bulunmadığına bağlıdır. Bu yüzden bu aĢamada ürünün Decide 12 modülü ile A mı olup olmadığı kontrol edilir. Ürün A ise önce Decide 17 (Percent True=16,6) modülü ile üretilecek ve montaja gönderilecek A ürünü sayısı belirlenir, sonra sistemde A olduğunu göstermesi için atanan Variable 1 değeri 1 artırılır ve Match 5 (Attribute Name=Attribute 4) modülü ile X montajına gönderilir. Ürün A değilse yani B ise önce sistemde üretilecek ve montaja gidecek B sayısını belirlemek için Decide 18 modülü ile (Percent True=91,6) B’ nin bir kısmı taĢıyıcıya iletilirken bir kısmı montaja gönderilir, sonra yine sistemde A olup olmadığının kontrolü için Variable 1 değerinin sıfırdan büyük olup olmadığı kontrol edilir (Decide 14). Eğer sistemde A varsa Match 5 modülüne yoksa Assign 8 modülüne gönderilerek Y montajı için Attribute 5 değeri 1 atanır ve Match 4 modülüne gönderilir. Batch 10 ve 11 modülleri ile montaj gerçekleĢtirilir. Syf 44 Assign 11-12 modülleri ile montaj sonrası parti miktarları ayrı olduğu için bunu belirleyecek Assign 6 modülleri atanır. Process 13 ile montaj iĢlemi süresi ile gerçekleĢtirilir. Assign 10 modülü daha önce artırdığımız Variable 1 değerini 1 azaltır, sistemden bir A ürünü çıktığı için. Decide 15 ile parti miktarlarını belirleyecek Attribute 6 değeri değerlendirilmiĢtir. Ürün Y ise Decide 16 ile montaj sonrası % 10’luk ıskarta sayısı belirlenmiĢtir. Daha sonra batch 12-13 modülleri ile partiler halinde ürünler taĢıyıcıya taĢınmıĢtır. Ürüne Göre Yerleşim: AĢağıda ürüne göre yerleĢim yapılan konveyör hattı segmentleri ile anlatılmıĢtır. Bu hat Expo(6) ve Max Arrivals 103 olan Create komutu ile baĢlamaktadır. Bu hatta Access modülü ile ürünler konveyör hattına alınmakta Convey modülü ile ilgili birime taĢınmakta ve Exit modülü ile ilgili tezgâha geldiğinde hattan alınmaktadır. Bu hatta dikkat edileceklerden biri ikinci torna tezgâhından sonraki kalite kontrol iĢlemidir. Bu arda Decide modülü ile %30 C ürünün ayrılır. Eğer ürün hasarlı ise Assign 4 komutu ile Attribute 3 değeri 2 ve sequence numarası farklı bir rota izleyeceği için 4 olarak atanır. Daha sonra taĢıyıcıya iletilir. Ürün hasarlı değilse Access ve Convey modülleri ile olağan akıĢına devam etmektedir. Dikkat edilecek bir diğer nokta ise matkap iĢlemine gelen ürünün ikinci iĢlemi görüp gelen C mi yoksa sağlam C mi olduğudur. Çünkü ikinci iĢlemden gelen C transport ile gelirken sağlam C hattan gelmektedir. Decide komutu ile (Attribute 3 ==2) ürünün ikinci iĢlemden gelip gelmediği kontrol edilmiĢ; eğer ikinci iĢlem ürünü ise Free, değilse Exit edilerek tezgâha alınmıĢtır. Daha sonra gerekli iĢlemleri görmüĢ ve hattaki olağan akıĢı devam etmiĢtir. Çıkış atelyesi: Bu atelyede gelen ürünler free modülü ile taĢıyıcıdan alınarak sistemi terk etmektedir. Record modülü ile sistemden çıkan parti miktarı sayılmaktadır. b) Sistemin Arena Benzetim dili ile animasyonu yapılmıĢ ve aĢağıda verilmiĢtir. NOT: AĢağıda verilen Ģekiller ve sistemin nasıl çalıĢtığı rapor ile verilecek olan CD içerisinde bulunan Arena Program çıktısı ile çalıĢtırılıp görülebilir. Ayrıca sisteme ait sonuçlar rapora ek olara verilecekse de program çalıĢtırılıp da görülebilir. Çıktılar CD’ de bulunan “Ödev 14 Animasyonlu” programından alınmıĢtır. Asıl akıĢ Ģeması “Ödev 14 Animasyonlu2” programıdır. Fakat deneme sürümü Arena kullanıldığı için kullanılması izin verilen maksimum modül sayısına ulaĢıldığından ARENA programın çalıĢmasına izin vermemektedir. Ayrıca bu programın kaydedilmesine de izin verilmediği için sadece aĢağıda akıĢ Ģekli olarak verilmiĢtir. Montaj atelyesine eklenen Decide 16 modülünden sonraki modüller limiti aĢmaktadır. Syf 45 AKIŞ ŞEMASI SURECE GORE GIRIS ATELYESI A G e lis i A s s ig n 1 B a t c h TASI YI CI BOLU MU 3 0 0 Su r e c e o r e G ir is G Re q u e s t B G A s s ig n e lis i 2 B a t c h 4 0 0 T o r n a la r F r e e G 2 e le n C T r m u 0 e D e c id e i? 0 0 F a ls T r u 0 e 5 F a ls D e c id e 0 e e lis i A s s ig n 3 Ur u n e o r e G ir is G 0 Ac c e s s 1 Co n v e y 1 2 Ac c e s s 2 Co n v e y 2 3 Ac c e s s 3 Co n v e y 3 S e p a r a t e 0 C T o r n a E x it 1 P r o c e s s e C D is p o s e 2 0 0 5 TORNA ATEL YESI 1 u e 1 2 I s k a r t a G T r 6 F a ls e P r o c e s s C B a t c h 5 0 0 C F r e z e E x it P r o c e s s 2 0 0 F r e z e le r F r e e 3 S e p a r a t e P r o c e s s 2 0 D e c id e 8 0 0 T o r n a 2 E x it P r o c e s s 3 C 4 A s s ig n T r u F a ls u 0 e B F a ls D is p o s e B 4 e 0 e 6 0 4 e 0 M F a ls u B a t c h K o n t r o l 0 I s k a r t a T r K o n t r o l e A 0 0 T r 1 0 0 0 FREZE ATELYESI C a t k a p la r F r e e 4 S e p a r a t e P r o c e s s 3 0 9 D e c id e e T r u Co n v e y F a ls u e I s k a r t a F a ls 3 e e B a t c h MATKAP ATELYESI 4 D is p o s e A 0 0 0 4 T r K o n t r o l e 9 0 Ac c e s s 7 0 0 P la n y a la r F r e e C M a t k a p 0 A r iz a S a g la m 0 F a ls T r u F r e e 5 4 P r o c e s s S e p a r a t e 1 0 B a t c h 0 1 8 0 PLANYA ATELYESI e K o n t r o lu e 0 D e c id e E x it 4 P r o c e s s 5 Ac c e s s 5 Co n v e y Syf 46 T r u e 1 9 B a t c h C 1 6 S a y is i 5 0 E x it 0 0 5 F a ls e 0 D e c id e KONVEYOR HATTI 0 T r u A s s ig n 6 A s s ig n 7 e 1 3 F a ls e B a t c h 0 0 M o n t a jla r G e le n C m T r u D e c id e e F a ls T r u 1 4 A 0 S a y is i D e c id e u e I s k a r t a 0 0 7 S e p a r a t e 6 A s s ig n D e c id e 9 T r u A s s ig n e 5 M a t c h B a t c h 4 1 0 A s s ig n e 1 1 B a t c h e 0 F a ls e T r e P r o c e s s 0 0 u D e c id e T r u 1 3 A s s ig n 1 0 D e c id e T r u e 0 1 5 e 1 4 0 1 8 0 F a ls e B a t c h CIKIS 0 0 F a ls 8 R e c o r d 3 D is p o s e 5 F a ls e 0 a t c h 5 B a t c h 1 5 1 1 A s s ig n 1 2 0 A s s ig n B a t c h 0 M e MONTAJ ATEL YESI F r e e B S a y is i 1 2 0 1 2 0 D e c id e 6 0 F a ls e F r e e Y D is p o s e 0 0 F a ls T r 1 6 e 1 7 i? 0 0 C ik is 1P r o c e s s 0 0 8 0 1 3 1 T r a n s p o r t 1 Syf 47 3. SONUÇ Raporun hazırlanma amacı 2006-2007 öğretim yılı benzetim dersi kapsamında öğrenilen komutları tekrar etmek ve Benzetim Dilleri dersine ön hazırlık yapmaktır. Komutlar hakkında sadece temel bilgiler verilmeye çalıĢılmıĢ fazla detaylara girilmemiĢtir. Tüm komutlar hakkında yol gösterici olması açısından örnekler geliĢtirilmeye çalıĢılmıĢtır. Verilen örnekler tüm komutları kapsamasa da tekrar anlamında diğer komutların da nasıl çalıĢtırıldığının hatırlanmasını sağlamıĢtır. Yapılan çalıĢmalar ve araĢtırmalar ıĢığında Benzetim Dilleri dersinin daha verimlilik seviyesi yüksek geçeceği kanaatindeyim. Syf 48