HANYALI NÛRÎ`NİN KISA MESNEVİSİNDE
Transkript
HANYALI NÛRÎ`NİN KISA MESNEVİSİNDE
HANYALI NÛRÎ’N$N KISA MESNEV$S$NDE $S$MLER$ GEÇEN 313 PEYGAMBER The 313 Prophets Whose Names Are Mentioned In The Short Mesnevi Of Hanyalõ Nuri Abdullah AYDIN1 Özet Divan iiri üzerine yapõlan ara tõrmalar, Klasik Türk Edebiyatõnõn sosyal hayatla iç içe ve kendini olu turan halkõn kültür ögelerini havi oldu!u gerçe!ini peki tirmektedir. Sadece a k ve sevgi konularõnõ i leyen gazel edebiyatõ görünümündeki tanõm da her eyin iire konu olmasõ bakõmõndan de!i mi tir. Girit’teki airlerden ve ya am tarzõndan bizi haberdar eden Hanyalõ Nûrî Osman’õn divanõ üzerine yaptõ!õmõz incelemede konu çe itlili!i dikkatimizi çekmi tir. Bu konulardan biri de peygamber isimleridir. #air bir kõsa mesnevide 313 peygamberin ismini kaydederek hem iirini hem de divanõnõ içerisinde en fazla peygamber ismi geçen eser yapmõ tõr. Anahtar Kelimeler: Girit, Hanya, Nûrî, Divan, Peygamber. Abstract Research on the Divan poetry, Classical Turkish Literature intertwined with the social life and self-generated items in the people’s culture is the fact that reinforcing. Handle only about love and affection in the deÞnition in view of all things literary lyric poetry is subject to change for the same reason. In Crete and lifestyle of the poet who informed us with Hanya in my review of Nuri Osman’s court on the issue of diversity has our attention. These issues are one of the messengers name. 313 in the name of the prophet poet Mesnevi a short poem by saving the maximum of the prophet in the name of the council as well as previous work has been done. Key Words: Crete, Hania, Nûrî, Divan, Prophet. G$R$ Klasik Türk Edebiyatõnõn seçkin eserlerinden olan divanlar, bunlar üzerine yapõlan !erh ve tahliller soyal hayattaki her !eyin !iire konu oldu unu göstermektedir. Divanlarda yaygõn olarak tevhit, münacat, naat, methiye, mersiye gibi türler kaside; a!k, sevgi gibi lirik konular gazel nazõm !ekliyle yazõlmõ!tõr. Kõsa mesnevilerde ise hikâye, methiye, tarih dü!ürme, muamma ve lûgaz gibi konu çe!itlili i vardõr2. Girit’te yeti!en !airlerden Hanyalõ Nûrî Osman’õn divanõnda bulunan iki tane kõsa mesnevi ilginç konularõyla dikkat çekmektedir. Bu !iirler aslõnda bilinen bir konu yani peygamberler hakkõndadõr. Kõsa mesnevileri özellikli kõlan ise peygamberler hakkõnda yazõlan di er !iirlerden farklõ olarak birinde 313 tane peygamber isminin sõralanmasõ, di erinde de 17 peygamberin sünnetli olarak do du unun belirtilmesidir. Bu makalede 313 peygamberin ismini zikreden kõsa mesneviye ve !airi Hanyalõ Nûrî Osman’a de inilecektir. $kinci konu ba!ka bir yazõda ele alõnacaktõr. 1 Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Ö rencisi, Türk Dili ve Edebiyatõ Ö retmeni. E itim Teknolojileri Genel Müdürlü ü Teknikokullar- Ankara. alacaballi@ hotmail.com. 2 Kõsa Mesneviler hakkõnda detaylõ bilgi için bkz: Yücel ÜNLÜ, Kõsa Mesneviler (XIV. - XVI. Yüzyõl), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2008. Bahar 2009 / 4 179 Abdullah AYDIN A. Hanyalõ Nûrî Osman Adõ kaynaklarda Osman, Osman Nûrî, Nûrî Osman, Osman Emin, Nûrî olmak üzere be farklõ ekilde geçen air, iirlerinde Nûrî mahlasõnõ kullanmaktadõr3. Nûrî Osman, H. 1172/ M. 1758-1759 senesinde Girit adasõnõn Hanya ehrinde do!mu tur4. Osmanlõ Müellißeri’nde Girit’in Kandiye kasabasõndan oldu!u yazõlmõ ama do!um yeri olup olmadõ!õna de!inilmemi tir5. Nûrî, do!um yerinin Hanya oldu!unu eserlerinde belirtmektedir: Eyledik biz dahi dîvân-õ Giridde Nûrî Gelmi iz Hanyaya düstûr-õ mükerremcesine6 Hanyavî olduguma âhiddir Zeylimin târîhidir nazm-õ Girid7 Nûrî, elli sekiz ya õnda, 18 Safer 1230/ 30 Ocak 1815 tarihinde Pazartesi günü Hanya’da vefat etmi tir. Vefatõna Hanyalõ Vehbî a a!õdaki tarihi dü mü tür: Seb‘a-i seyyâreve geldi mücevher târîhi Lücce-i nûra garîk ola o rûh-õ enveri Fî 17 Safer Sene 12308 Kaynaklarda Nûrî’nin ailesi hakkõnda detaylõ bir bilgi yoktur. Sadece babasõnõn Kola!asõ Ahmed Bey oldu!u kaydedilmi tir9. Bilindi!i üzere tezkirelerde airlerin aileleri hakkõnda bilgi verilirken genellikle babaya dair bilgiler bulunur, bazen karde nadir olarak da anneye de!inilir10. Nûrî’nin annesi hakkõnda da bilgimiz çok sõnõrlõdõr. 3 Abdullah AYDIN, Hanyalõ Nûrî Osman ve Dîvânõ, GÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, Ankara 2009, s. 4. 4 Barbaroszâde "akir, Câmi-i Târîh-i Girid Sahib-Dîvân Giridî Hanyavî Nûrî Beg Efendi’nin Terceme-i Hâli, #stanbul Üniversitesi Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar, TY. 205, v. 148b. 5 Bursalõ Mehmed Tahir, Osmanlõ Müellißeri, (Haz.: Cemâl KURNAZ, Mustafa TATCI), C. II, Ankara 2000, s. 462. 6 Nûrî Osman Hanyavî, Divân, #stanbul Üniversitesi Kütüphanesi, T. 326, v. 195a. 7 Nurî Osman Hanyavî, Tezyîl-i Lugat-õ Manzûme-i Nûriye, Türk Dil Kurumu Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar, Yz. A 209/2, v. 34b. 8 #smail YAKIT, Türk slâm Kültüründe Ebced Hesabõ ve Tarih Dü!ürme, #stanbul 2003, s. 239. 9 ntibah Gazetesi, Girit, 21 Ramazan 1298/ 5 A!ustos 1881, No: 33; Mehmed Nâil TUMAN, Tuhfe-i Nâilî, Divan "airlerinin Muhtasar BiyograÞleri, (Haz.: Cemâl KURNAZ, Mustafa TATCI), C. II, Ankara 2001, s. 1110 (Bu kaynakta Giritli ve Hanyalõ olmak üzere, Nûrî maddesi iki defa i lenmi tir.); Bursalõ Mehmed Tahir, age, s. 462; #bnülemin Mahmut Kemal #nal, Son Asõr Türk "airleri, C. III, #stanbul 1988, C. III, s. 1244; Türkçe Yazma Divanlar Katalo#u, #stanbul 1973, s. 1008; “Nurî Osman Bey”, Türk Dili ve Edebiyatõ Ansiklopedisi Devirler/ simler/ Eserler/ Terimler, C.7, #stanbul 1990, s. 86. 10 Harun TOLASA, 16. Yüzyõlda Edebiyat Ara!tõrma ve Ele!tirisi, Ankara 2002, s.41; Filiz KILIÇ, XVII. Yüzyõl Tezkirelerinde "air ve Eser Üzerine De#erlendirmeler, Ankara 1998, s. 127. 180 Gazi Türkiyat Hanyalõ Nûrî’nin Kõsa Mesnevisinde #simleri Geçen 313 Peygamber Annesinin Nûrî’den iki sene sonra yani H. 1232/ M. 1817’de vefat etti!i belirtilmi tir11. Nûrî’nin babasõnõn yetmi yedi ya õnda öldü!ü ve annesinin de ondan kõrk iki yõl sonra vefat etti!i dü ünüldü!ünde annesinin çok uzun süre ya adõ!õ söylenebilir. Bu sebeple Barbaroszâde’nin verdi!i yukarõdaki bilginin do!rulu!u kesin de!ildir. Nûrî’nin Emetullah, Hamide ve Ahmed Said Bey olmak üzere üç karde i vardõr. Nûrî üçünün de vefatõna tarih dü mü tür. Dolayõsõyla hayatta olan ve Nûrî’den sonra vefat eden karde lerinin de olma ihtimali vardõr. Yine kaynaklarda Nûrî’nin evlendi!i ama hiç çocu!u olmadõ!õ kaydedilmi tir. Nûrî hakkõnda yazõlan iki terceme-i hâl de ö!renim durumu hakkõnda bilgi verirken onun çok iyi yeti ti!ine de!inmi lerdir. Kâmî Yahya Efendi, kaleme aldõ!õ biyograÞde Nûrî ile babasõnõn bilgi düzeyi arasõnda ba!lantõ kurmu tur12. Nûrî, tezkiresinde Hõfzî #brahim Efendi’nin biyograÞsini verirken, “... râkõmu’lhurûf Nûrî-i kemter dahi efendi-i mûmâ ileyhin silk-i âkirânõna münselik olmagla cüz’iyyât-õ Fârisî’den behrever olmu um.” diyerek kendisinden Farsça ö!rendi!ini belirtmektedir13. Farsça, Arapça, Rumca mülemma iirler ve Türkçe Rumca manzum bir lügat yazmasõ onun ilmî yeterlili!ini ortaya koymaktadõr. "air, ilmî seviyesini divanõnda kendisi de dile getirmektedir: Dü nüsha-õ hatõdõr Nûrîyi eden me’zûn Husûl-i ‘ilmine iki risâledir bâis14 Nûrî’nin mesle!i kaynaklarda yeniçeri kâtipli!i olarak geçmektedir15. Aynõ zamanda kendisine zeamet olarak verilen ve Kandiye’nin Moros köyünde bulunan çiftlikle de me gul olmu tur16. Nûrî, Celvetili!e "eyh Salacõzade Mustafa aracõlõ!õyla intisap etmi ve kendisinden hilafet almõ tõr17. Salacõo!lu, Nûrî’ye hitaben yazdõ!õ “hilafetnâme” ve “vasiyetname” örnekleri ile ona ir at vazifesi vermi tir18. Nûrî’nin tarikat silsilesi ise öyledir: Hz. Pîr Aziz Mahmud Hüdâyî, "eyh Fenâyî Cennet Mehmed Efendi, "eyh Veliyyüddin Mücâhid, "eyh Hamîd Moravî, Pîr-i Sânî "eyh Yusuf Bandõrmavî, "eyh Seyyid Hâ im Mustafa Üsküdârî, "eyh Salacõzade Mustafa19. 11 Barbaroszâde "akir, age, v. 150a. 12 Orhan KURTO$LU, Girit "airleri, Ankara 2006, s. 98; Kâmî Yahya Efendi, Terceme-i Hâl-i Sahib-Divan Nûrî, Çorum Hasan Pa a #l Halk Kütüphanesi, 19 Hk 2113, v. 237a237b. 13 KURTO$LU, age, s. 72. 14 Nûrî Osman Hanyavî, age, T. 326, v124a. 15 KURTO$LU, age, s. 16; #bnülemin Mahmut Kemal #nal, age, s. 1244; TUMAN, age, s. 1110; Türk Dili ve Edebiyatõ Ans. C. 7, s. 86; Filiz KILIÇ, “Giritli Divan "airleri”, Hacõ Bekta! Veli Ara!tõrma Dergisi, S.32/ Kõ , Ankara 2004, s. 290; Terceme-i Hâl-i Osman Nurî Beg”, ntibah Gazetesi, Girit, 21 Ramazan 1298/ 5 A!ustos 1881, No: 33. 16 Kâmî Yahya Efendi, age, v. 238a. 17 Cemâl KURNAZ, Mustafa TATCI ve Ya ar AYDEM#R, Giritli Salacõo#lu Mustafa ve Mesnevileri, Ankara 2001, s. 9. 18 KURNAZ vd, age, 2001, s. 9; Cemâl KURNAZ, Mustafa TATCI ve Ya ar AYDEM#R, Giritli Salacõo#lu Mustafa Celvetî Divânõ, Ankara 2000, s. 68-70. 19 KURNAZ vd, age, 2000, s. 53-54. Bahar 2009 / 4 181 Abdullah AYDIN Silsilede yer alan yedi isimden dördünün (Hüdâyî20, Fenâyî21, Hâ im Baba22 ve Salacõo!lu23) air olmasõ, iirle dinî tasavvufî hayatõn iç içe oldu!unu göstermektedir. Tekke ve dergâh çevresinde olu an kültür ortamlarõnda iir üzerine sohbetler yapõlmasõ bunda etkili olmu tur. Nûrî mensup oldu!u tarikatõ divanõnda de!i ik yerlerde belirtmektedir: Bu sõrrõ mür idim pîrim Salâcõ-zâde ke f etdi Ki mutlak kõble-i ehl-i fenâdõr Hazret-i Hâ im24 Nûrî tarikate sadece intisap etmekle yetindi mi ya da intisap etti!i yolda bir görev aldõ mõ? Bu konuda herhangi bir bilgi mevcut de!ildir. Çünkü o, tasavvufî ki ili!ini iirine fazla yansõtmayan bir airdir. Nûrî’nin “Divan25, Tezkîre-i "u’arâ-yõ Cezîre-i Girid26, Tuhfe-i Nûriyye27, Tezyîl-i Nûriyye28, Tarîkü’l-ihtisâr29, Târîh-i Girid30 adlarõnda nüshalarõ tespit edilen altõ eseri vardõr. Nûrî’nin biyograÞsini yazan Barbaroszâde "akir, “Dîvân-õ me hûru ve 20 Hasan Kâmil YILMAZ, Aziz Mahmud Hüdâyî Hayatõ, Eserleri, Tarikatõ, #stanbul 1999. Abdullah AYDIN, Üsküdarlõ Fenâyî Cennet Mehmed Efendi ve Divânõ, #stanbul 2004. KURNAZ vd, age, 2000, s. 14-15. KURNAZ vd, age, 2000. Nûrî Osman Hanyavî, age, T. 326, v. 28b. AYDIN, Abdullah, age, 2009; Nûrî Osman Hanyavî, Divân, Bodleian Library University of Oxford, MS Turk. E. 24; Nûrî Osman Hanyavî, Divân, Çorum Hasan Pa a #l Halk Kütüphanesi, 19 Hk 2113; Nûrî Osman Hanyavî, Divân, #stanbul Üniversitesi Kütüphanesi, T. 356; Nûrî Osman Hanyavî, Divân, #stanbul Üniversitesi Kütüphanesi, T. 326. 26 Orhan KURTO$LU, age; ; Marinos SARIYANNIS, “A Source of Cultural Life of EighteenthCentury Ottoman Crete”, Ariadni, (Girit Üniversitesi Felsefe Fakültesi Dergisi), S. 13, Girit, 2007, s. 79-99 (Makale Yunanca’dõr.); Marinos SARIYANNIS, “The Düstûr of Hanyevî Nurî ‘Osman As A Source for The Cultural Life of Eighteenth-Century Ottoman Crete”, (Aslõ #ngilizce olan bu makale henüz yayõnlanmamõ tõr. Etudes Balcaniques, Cahiers Pierre Belon adlõ bir dergide yayõnlanaca!õ yazarõ tarafõndan belirtilmi tir.); Nurî Osman Hanyavî, Tezkîre-i "u’arâ-yõ Cezîre-i Girid, Çorum Hasan Pa a #l Halk Kütüphanesi, 19 Hk 2113/2; Nurî Osman Hanyavî, Düstûr, Almanya Millî Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar, Ms.or.quart.1500, s. 80b-106a. 27 Nurî Osman Hanyavî, Lugat-õ Manzûme-i Nûriye Berây-õ Lisân-õ Rûmiye, Türk Dil Kurumu Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar, Yz. A 209/1; Nurî Osman Hanyavî, Lugat-õ Manzûme-i Nûriye Berây-õ Lisân-õ Rûmiye, Türk Dil Kurumu Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar, Yz. A 193; Nurî Osman Hanyavî, Lugat-õ Nûrîye, Mõsõr Millî Kütüphanesi, Lugatõ Türkî Talat 39. 28 Nurî Osman Hanyavî, Tezyîl, Türk Dil Kurumu Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar, Yz. A 193/2; Nurî Osman Hanyavî, Tezyîl-i Nûriyye, Türk Dil Kurumu Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar, Yz. A 209/2; Nurî Osman Hanyavî, Tuhfetü’n-Nûriyye, Çorum Hasan Pa a #l Halk Kütüphanesi, 19 Hk 1876/2. 29 Nurî Osman Hanyavî, Tarîkü’l-ihtisâr, Türk Dil Kurumu Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar, Yz. A 209/3, v. 36a-36b. 30 KURTO$LU, age, s. 22; Türk Dili ve Edebiyatõ Ans. C. 7, s. 86; #bnülemin Mahmut Kemal #nal, age, s. 1244; Nûrî Osman Hanyavî, Târîh-i Girid, #stanbul Üniversitesi Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar, TY. 205 21 22 23 24 25 182 Gazi Türkiyat Hanyalõ Nûrî’nin Kõsa Mesnevisinde #simleri Geçen 313 Peygamber sekiz cild kadar Mesnevî-i "erîf "erhi ve Kasîde-i Irakî "erhi ile Târîh-i Giridi cem‘ ü te’lîÞ ve tasnîf eyledigi Cografya ve nice Kelâm-õ Evliyâ’ullah "erhi ile bunca lâyiha ve sânihalarõ kemâlât-õ hakîkiyyesine ühûd-õ ‘udûldür.” demektedir31. Bu kayõttan Nûrî’nin nüshalarõ tespit edilemeyen ba ka eserlerinin de oldu!u anla õlmaktadõr. B. 313 Peygamber Bilindi!i gibi Kuran-õ Kerim’de ismi geçen yirmi sekiz peygamber vardõr. Divan iirinde bu peygamberlerin tamamõ de!il de ismi ve kõssasõ ile ilgili olarak kendisi hakkõnda mazmun olu anlar konu edilmektedir. Örne!in sevgilinin güzelli!iyle Hz. Yusuf, a õ!a can verici sözleriyle Hz. #sa zikredilmektedir. Divanlar üzerine yapõlan çalõ malarda Yunus Emre’de yirmi32, Hayalî Bey33 ile Nev’î’de34 on dörder, Fenâyî’de on iki35 peygamberin ismi tespit edilmi tir. Divan iirinde na’tlar üzerine yayõmlanan eserde de on dokuz tane peygamber ismi vardõr36. Herhangi bir mazmun sebebiyle de!il de do!rudan peygamberi övmek için yazõlmõ iirler de vardõr. Bunlar özellikle naat olarak divanlarda bulunabilece!i gibi mevlit veya hilye türünde müstakil eser de olabilirler. Di!er peygamberler bu eserlerde, genellikle nübüvvet nurunun Hz. Âdem’den Hz. Muhammed’e kadar gelmesindeki aracõlõk vazifeleri yönüyle zikredilmektedir. Türk Edebiyatõnda tüm peygamberleri övmek ve onlarõn efaatlerine nail olmak amacõyla yazõlan iirler de bulunmaktadõr. Bu meyanda Gelibolulu Mustafa Âlî Divanõ’ndaki “Bu Kaside-i Belagat-nizam u Fesahat-intizam Me ahir-i Enbiyanun Menakõb-õ Hamidelerini ve Mucizat-õ Pesendidelerini Cami Olup Âlî Hakirün Zahire-i Ahireti Olmak Recasõna Tenmik ü Tahrir Olõnmõ dur37.” ba lõklõ kasideyi misal olarak gösterebiliriz. Bu para!rafta bahsetti!imiz türlerden Yazõcõo!lu Ahmed’in Muhammediye’sinde38 otuz iki, Süleyman Çelebi’nin Vesiletü’n-Necat’õnda39 yirmi bir peygamber ismi geçmektedir. Bunlara kõyasla daha fazla isim sayan Âlî’de ise bu sayõ otuz be tir. Nûrî Divanõ’nda di!er peygamberlerle ilgili iki iir bulunmaktadõr. Kõrk dört beyitten müte ekkil ikinci kõsa mesnevide di!er divanlarda göremedi!imiz peygamber isimleri geçmektedir. Burada, Kuran-õ Kerim’de ismi geçen ve geçmeyen tam 293 isme yer verilmi tir. Gerçi air 313 tane isim sayaca!õnõ belirtmi tir. Her beyitte ortalama on isim zikredildi!i göz önünde bulundurularak iirin iki beytinin kayboldu!unu söyleyebiliriz: Hesâb-õ ebced ile cey lafzõn et ta’dâd Temâm üç yüz on üçdür ne nâkõs [u] ne ziyâd40 Hanyalõ Nûrî, aynõ isimdeki peygamberlerin ikincisini ise “diger” ifadesi ekleyerek belirtmi tir: 31 Barbaroszâde "akir, age, v. 148b. 32 Mustafa TATCI, Yunus Emre Divânõ, C. I, #stanbul 1997, s. 149-182. 33 Cemâl KURNAZ, Hayalî Bey Divânõn Tahlîli, #stanbul 1996, s. 66-74. 34 M. Nejat SEFERC#O$LU, Nevî Divânõ’nõn Tahlîli, Ankara 2001, s. 25-29. 35 Abdullah AYDIN, Fenâyî Cennet Mehmed Efendi ve Divânõ, GÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2003, s. 24-31. 36 Emine YEN#TERZ#, Divan "iirinde Na‘t, Ankara 1993, s. 328-339. 37 #smail Hakkõ AKSOYAK, Gelibolulu Mustafa Âlî’nin Divanlarõ (Divan-I, II, III), The Department of Near Eastern Languages and Civilizations, Harvard University, 2006, s. 210213. 38 Âmil ÇELEB#O$LU, Muhammediye, #stanbul 1996, C. II, s. 92-98. 39 Necla PEKOLCAY, Mevlid (Vesîletü’n-Necât), Ankara 1997, s. 56-57. 40 Nûrî Osman Hanyavî, age, T. 326, v. 18b. Bahar 2009 / 4 183 Abdullah AYDIN #çinde var müte‘addid dîgerle etdi beyân Cenâb-õ Hak ede ‘afv eylediyse bir noksân41 Enes bin Mâlik’ten rivayetle peygamberimizin bir hadis-i eriÞni kaynak gösteren air, kendisine afaat etmeleri niyetiyle bu mesneviyi yazmõ tõr: Enes rivâyet edip der ki Seyyid-i ‘âlem Sa‘âdet ile buyurmu bu ma‘nâ-hâ[yõ] fehm Ki enbiyâ-yõ ‘izâm içre geldi yek âyîn Cihâna üç yüz on üç mürselîn-i muhtârîn Yazõp da bir ki i hõrz etse nâm-õ pâklerin Birer birer ya saya zât-õ tâbnâklerin "efâ‘atine ola cümlesinin ol mazhar Tesâhüb edeler ol Âdeme dem-i mah er42 Nûrî, iirine konu olan bu hadis-i belirtmektedir: eriÞ Kitab-õ Müsned’den aldõ!õnõ Muhaddisîn-i kirâm eylemi ler istihrâc Kitâb-õ Müsnede bu gûne etdiler idrâc43 #lk rivayet edenden sonuncuya kadar senedi kesintiye u!ramadan gelen hadislere müsnet, bunlarõ bulunduran eserlere de kitab-õ müsnet denilir. Fakat genellikle bu isim #mam Ahmed bin Hanbel’in me hur eseri Kitab-õ Müsned için kullanõlmaktadõr. Nûrî’ye kaynaklõk eden hadis-i erif ise bu eserde bulunmamaktadõr44. Söz konusu hadis Mefzau’l-Halâyõk Menbau’l-Hakâyõk adlõ eserde de tespit edilmi tir. Burada on biri mütekerrir olmak üzere 318 peygamberin ismi geçmektedir. Verdi!i isimlerde Nûrî ile farklõlõklar bulunmaktadõr. Peygamber isimlerinden 268’i Nûrî ile mü terektir45. Hanyalõ Nûrî, kõsa mesnevisini aruz vezninin “Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün” kalõbõyla yazmõ tõr. "iirin ba larõnda vezinle ilgili problem bulunmazken isimlerin sõralandõ!õ bazõ beyitlerde vezin bozukluklarõ görülmektedir. "airin vezni ikinci derecede dü ünerek isimleri beyite sõ!dõrma gayretinde oldu!u söylenebilir. Zira bu hadis-i eriÞn geçti!i Arapça kaynaktaki imla da Nûrî Divanõ’ndakiyle örtü mektedir46. Nûrî’nin i ledi!i hadis-i eriÞn sahih olup olmadõ!õnõ hadis ara tõrmacõlarõna havale ederek bu kõsa mesneviyi ve peygamber isimlerinin alfabetik dizinini geçti!i beyit numarasõyla birlikte verelim: 41 42 43 44 45 46 184 Nûrî Osman Hanyavî, age, T. 326, v. 18b. Nûrî Osman Hanyavî, age, T. 326, v. 18b. Nûrî Osman Hanyavî, age, T. 326, v. 18b. #mam Ahmed bin Hanbel, el-Müsned, Konya, 2003. Mehmed Hakkõ Nazilî, Mefzau’l-Halâyõk Menbau’l-Hakâyõk, Kahire- Mõsõr, 1293, s. 75-76. Mehmed Hakkõ Nazilî, age, 1293, s. 75-76. Gazi Türkiyat Hanyalõ Nûrî’nin Kõsa Mesnevisinde #simleri Geçen 313 Peygamber Mesnevî Mü temil EsÀmì-i Rüsül’ullÀh MefÀ‘ilün Fe‘ilÀtün MefÀ‘ilün Fe‘ilün Muóaddiåìn-i kirÀm eylemi ler istiòrÀc KitÀb-õ Müsnede bu gÿne etdiler idrÀc Enes rivÀyet edip der ki Seyyid-i ‘Àlem Sa‘Àdet ile buyurmu bu ma‘nÀ-òÀ[yõ] fehm Ki enbiyÀ-yõ ‘iôÀm içre geldi yek Àyìn CihÀna üç yüz on üç mürselìn-i muòtÀrìn Yazõp da bir ki i óõrz etse nÀm-õ pÀklerin Birer birer ya ãaya õÀt-õ tÀbnÀklerin !efÀ‘atine ola cümlesiniñ ol maôhar TeãÀóüb edeler ol Àdeme dem-i maó er Kemìne Nÿrì-i bì-dil daòõ o esmÀyõ Getirdi naôma hep ol enbiyÀ-yõ vÀlÀyõ "çinde var müte‘addid dìgerle etdi beyÀn CenÀb-õ Óaú ede ‘afv eylediyse bir noúãÀn Bu ittifÀú-õ àarìbi de buldum iõ‘Àn et Dil-i òazìniñi bu ìve ile òandÀn et ÓesÀb-õ ebced ile cey lafôõn et ta‘dÀd TemÀm üç yüz on üçdür ne nÀúõã [u] ne ziyÀd " it ki nÀm-õ hümayÿnlarõn edem taúrìr Bu gÿne mu‘teberÀn içre etdiler taórìr ‘AãÀn u ZÀ’ir ü !em‘ÿn u LÀòìn ü áaløÀn VicÀn u ZÀnìn ü Elvÿn u ‘AzúlÀn [u] äafvÀn ÓanÀn u LÀhÿn u HeydÀn u Hez Re’ìs HÀrÿn AfÀn u áÀnìn ü GelvÀn u EsmÀn [u] Elmÿn Ruken ÓicÀn u RõêÀn ‘Adÿn ‘Aúliyÿn Yabúìn ‘Amarucìn ile Ken‘Àn ü ‘Ábÿn u ‘Armìn äuheyb ü LÀùif ü áÀlib äadìf ü Lÿù !u‘ayb ‘"yÀb u áÀlib-i dîger SibÀù u !ìt äuheyb !emÀs u Yÿnus u ‘ÌsÀ "ves Yÿnu "drìs äafÀ vü Yÿnus-õ dîger Óadìme vü Cercìs GeylÀn u MeydÀ u Elúÿm geldi hem áamãÀn ZerúÀn u !ÿ Àn u äubóÀn u ba‘dehu äaóbÀn Bahar 2009 / 4 185 Abdullah AYDIN ‘Üzeyr ü Cÿcer ü Betìóÿr u áÀbir ü CÀbir Bìvezer ‘Ámir ü ‘AdvÀr u Maø‘aø u CÀmir Re ‘ìn ü LevóÀr u HeryÀn u DanyÀl u GelmÀn ÓÀ imle DerbÀn u ‘Ayãÿden u BÀyõú u ‘"mrÀn ÚaøÀ vü ‘Ayøan u NÀãì vü LÀmì vü LÀvì äabìó ü Yÿóì vü YÀbiz MezÀóim ü NÀvì HìrÀ’ ile ZekeriyyÀ vü Heybel ü FerdÀn Òarbìl ü Óaúdÿn u ÓasmÀn u áufrÀn u !emùÀn ReyhÀn u Mühmem ü Nu‘mÀn E bìl ü ÚaynÀn BìàÀn u BersevÀ ‘Avãÿn u ÓarúõyÀ ‘AmedÀn CÀzÀn u ÓarúÀn u Ramìl !erÿóìl ü ZÀmìl SÀzÀn u Meróam ü Ezmìl ü Naãdavìn BÀbìl äabÀó u Belõaò [u]Manøaò Herbed ü CÀrió ü Sa‘d Óÿbeld [u] ‘Ayóaú u Eflìú ü Muøa‘tÀm u ‘Ad Ùamìl ü Yÿnu u RÿbÀl u ‘Ámil ü ‘Á’il !emÀ’il Elyesa‘ Ercìl ü Menbed ü Hezmìl SefÀn u Óaynìm ü ZeórÀm u !Àóim ü äÀòim SÀlÿm u RÀsìl ü MeylÀn u VÀdim ü SÀ’im Naãìr ü Lÿà u SüleymÀn u Óanôale DÀvud Naôìr ü Sancaú u ‘AvrÀ’iø "rmiyÀ ile Hÿd BÀyemle Raòyÿl u Meslÿn u SÀyi‘Àn !em‘ÿn Selfìn ü ÓavêÀn u FetvÀn u HemìlÀn Semyÿn !ercìl [ü] ‘Ayãaf u ‘AùùÀf u Yÿsuf u Ya‘úÿb HecÀcir ü äÀóid ü MìzÀd u Yÿ a‘ u Eyyÿb ÚÀsõmla Hÿdìn ü MerúÀn u Berùafÿn Müdrik SÀsÀn u ÚÀnÿó u Herbìt ü Zencebìl ü ÓÀfik ÓõrÀê u YÀnìd ü "sóaú u äÀ‘dõm [u] äÀlió A ìm ü ‘Áãõm u ÓÀãìm ü Óacrim ü äÀbió ZÀòÿn u ‘Ábÿó u ZehrÀn u Mu‘ìn ü ‘Arfÿn RevÀn u RÀbÿn u Elhemì‘ ü dîger ‘Arfÿn ‘AzÀn u KÀyÿ vü AóyÀl ü ÒÀ’il ü æÀbit ÓÀvicle Õülkifl [u] Aãfÿn u Mu‘aylÀfit FeyyÀø u CÀbÿk u ‘AynÀø u ÓÀriø ü MiórÀs RaóìlÀn BÀri‘ vü Erfaò ed Avrìs ü "lyÀs ÓÀzimle äÀyìd ü äÀnìd [u] MurdÀrìm YaóyÀ ValÀm u VÀsim ü YaóyÀ-yõ dîger BelevÀ 186 Gazi Türkiyat Hanyalõ Nûrî’nin Kõsa Mesnevisinde #simleri Geçen 313 Peygamber Re Àd u ‘Ázim ü SÀrim Gelìl ü E mÿ’il Úabìl ü PÀs[il] ü Beålaò äarìò ü Ma‘nÀ’il Kebìr ü áÀ’ir [ü] Muhtaãõr u äahlÀ vü Anÿ Nemaò u ÓÀúõò u KÀ ic ü MihÀ’il ü Feryÿ Carìb ü ëa‘êa‘ u MõãdÀ‘ u Yesma‘ u BÀri‘ !erìb ü BÀyi‘ ü MuòlÀd u Yeùba‘ u !Àri‘ Gezÿl Mubãõl Mütevesliò [u] RabÀò [u] Uònÿò Úadìm ü ÙÀbiò ü YÀnÿò SÀnÿò u Mersÿò LÀôìm ü ÚÀõìm ü BaãÀã u SÀdim ü BercÀc BÀrÿn u Mehmÿn u !emmÀò [u] Mezhem ü HeyyÀc Sa‘Àdet ile ulu’l-‘azm-õ vÀcibü’ù-ta‘ôìm CenÀb-õ Ádem ü Nÿó Necì vü "brÀhìm Kelìm-i Ùÿr-õ tecellì Resÿl-i Óaú MÿsÀ Òidìv-i ‘Àlem-i tecrìd Óa#ret-i ‘ÌsÀ !ehen eh-i nübe’À maôhar-õ vücÿd-õ etem Óabìb-i Óa#ret-i YezdÀn Muóammed-i òÀtem RevÀn-õ pÀkine bu cümleniñ ola bi’õ-õÀt Dürÿd-õ tÀm-õ teóÀyÀ ‘aleyhimü’ã-ãalevÀt Te ebbüå eylemi im dÀmen-i erìflerine Ümìd-i Nÿrì budur ola maôhar-õ ‘adÀlet47 SONUÇ Hanyalõ Nûrî Osman, H. 1172/ M. 1758-1759 ile H. 1230/ M. 1815 tarihleri arasõnda Girit adasõnõn Hanya ve Kandiye ehirlerinde ya amõ tõr. "air elli sekiz yõllõk ömrüne ondan fazla eser sõ!dõrmõ tõr. Nüshalarõ tespit edilen altõsõnõn üçü manzum üçü de mensurdur. #çerisinde 1152 iir bulunan hacimli divanõ da bu eserlerinden biridir. "air divanõndaki bir kõsa mesnevisinde 313 peygamberin ismini kaydetmi tir. Di!er divanlarda bu isimlerden çok azõyla kar õla maktayõz. Nûrî, kayna!õnõ bir hadis-i erife dayandõrdõ!õ mesnevisinde toplam 293 peygamber ismine yer vermi tir. Her beyitte ortalama on isim bulundu!u dikkate alõndõ!õnda kõsa mesnevinin iki beytinin kayboldu!unu söyleyebiliriz. Hanyalõ Nûrî, bu kõsa mesneviyle divanõnõ içerisinde en fazla peygamber ismi geçen eser yapmõ tõr. 47 Nûrî Osman Hanyavî, age, T. 326, v. 18b-19b. Bahar 2009 / 4 187 Abdullah AYDIN A Âdem, 40 Ahyâl, 32 Amedân, 21 Arfûn, 31 Asfûn, 32 Avrâ’iz, 26 Aysaf, 28 Âzim, 35 Bâbîl, 22 Basâs, 39 Belevâ, 34 Bertafûn, 29 Bîvezer, 17 Câmir, 17 Cercîs, 15 Dâvud, 26 Eßîk, 23 Elvûn, 11 Esmân, 12 Ezmîl, 22 Fetvân, 27 Gâbir, 17 Gamsân, 16 Gelmân, 18 H Hâ’il, 32 Hanzale, 26 Harkõyâ, 21 Hâ im, 18 Hâzim, 34 Herbît, 29 Heyyâc, 39 Hicân, 13 Hûdîn, 29 #lyâs, 33 Îsâ-yõ dîger, 41 K Kâsõm, 29 Kazâ, 19 L Lâtif, 14 Lûg, 26 Manzah, 23 Merham, 22 Meydâ , 16 Mõsdâ‘, 37 Mu‘aylâÞt, 32 Muhtasõr, 36 Müdrik, 29 N Nazîr, 26 Nu‘mân, 21 Rabâh, 38 Ramîl, 22 Re âd, 35 Ruken, 13 Sabîh, 19 Sâ‘dõm, 30 Safvân, 11 Sahlâ, 36 Sancak, 26 Sârim, 35 Sâzân, 22 Sibât, 14 Süleymân, 26 "emâ’il, 24 "em‘ûn, 11 "erûhîl, 22 T Uhnûh, 38 Vâdim, 25 Y Yahyâ-yõ dîger, 34 Yesma‘, 37 Yûnus-õ dîger, 15 Yû a‘, 28 Zâmîl, 22 Zekeriyyâ, 20 188 Âbûn, 13 Advâr, 17 Â’il, 24 Âmil, 24 Arfûn-õ dîger, 31 Âsõm, 30 Avsûn, 21 Aysûden, 18 Azklân, 11 Bâri‘, 33 Bâyem, 27 Belzah, 23 Beslah, 35 C Carîb, 37 Cûcer, 17 Derbân, 18 Elhemî‘, 31 Elyesa‘, 24 E bîl, 21 F Feyyâz, 33 Gâlib, 14 Gânîn, 12 Gelvân, 12 Hacrim, 30 Hakdûn, 20 Harbîl, 20 Harûn, 12 Havdân, 27 Hecâcir, 28 Heryân, 18 Hez, 12 Hîrâ’, 20 #mrân, 18 #shak, 30 Kabîl, 35 Kâ ic, 36 Kâzîm, 39 Lâhîn, 11 Lâvî, 19 Lût, 14 Maz‘az, 17 Merkân, 29 Meylân, 25 Mihâ’il, 36 Mubsõl, 38 Mu‘în, 31 Mühmem, 21 Nasdavîn, 22 Nâvî, 19 P Râbûn, 31 Râsîl, 25 Revân, 31 Rûbâl, 24 Sâbih, 30 Sadîf, 14 Sahbân, 16 Sâ’im, 25 Sânîd, 34 Sâsân, 29 Sefân, 25 Subhân, 16 " "emmâh, 39 "em‘ûn-õ dîger, 27 "ît, 14 Tâbih, 38 Ü Valâm, 34 Yâbiz, 19 Ya‘kûb, 28 Yetba‘, 37 Yûnu , 15 Z Zânîn, 11 Zencebîl, 29 Âbûh, 31 Adûn, 13 Akliyûn, 13 Âmir, 17 Armîn, 13 A îm, 30 Ayhak, 23 Ayzan, 19 Avrîs, 33 Bâri‘-i dîger, 37 Bâyõk, 18 Bercâc, 39 Betîhûr, 17 Câbir, 17 Cârih, 23 D Da‘da‘, 37 Elkûm, 16 Ercîl, 24 E mû’il, 35 Ferdân, 20 G Gâlib-i dîger, 14 Gufrân, 20 Geylân, 16 Hadîme, 15 Hâkõh, 36 Hâriz, 33 Hâsîm, 30 Hâvic, 32 Hemîlân, 27 Heybel, 20 Hezmîl, 24 Hûbeld, 23 #brâhîm, 40 #rmiyâ, 26 #ves, 15 Kadîm, 38 Kaynân, 21 Kebîr, 36 Lâhûn, 12 Lâzîm, 39 M Mehmûn, 39 Mersûh, 38 Mezâhim, 19 Mihrâs, 33 Muhammed, 42 Murdârîm, 34 Müteveslih, 38 Nâsî, 19 Nemah, 36 Pâs[il], 35 Rahîlân, 33 Re’îs, 12 Reyhân, 21 S Sâbit, 32 Sâdim, 39 Sâhid, 28 Sâlih, 30 Sânûh, 38 Sâyi‘ân, 27 Selfîn, 27 Suheyb, 14 "âhim, 25 "emmâs, 15 "ercîl, 28 "u‘ayb, 14 Tamîl, 24 Üzeyr, 17 Vâsim, 34 Yabkîn, 13 Yânîd, 30 Yûhî, 19 Yûnu -õ dîger, 24 Zâhûn, 31 Zehrâm, 25 Zerkân, 16 Gazi Türkiyat Ad, 23 Afân, 12 Amarucîn, 13 Anû , 36 Asân, 11 Attâf, 28 Aynâz, 33 Azân, 32 B Bârûn, 39 Bâyi‘, 37 Bersevâ, 21 Bîgân, 21 Câbûk, 33 Câzân, 22 Danyâl, 18 E Elmûn, 12 Erfah ed, 33 Eyyûb, 28 Feryû , 36 Gâ’ir, 36 Galzân, 11 Gelîl, 35 Gezûl, 38 HâÞk, 29 Hanân, 12 Harkân, 22 Hasmân, 20 Haynîm, 25 Herbed, 23 Heydân, 12 Hõrâd, 30 Hûd, 26 #drîs, 15 Îsâ, 15 #yâb, 14 Kânûh, 29 Kâyû, 32 Ken‘ân, 13 Lâmî, 19 Levhâr, 18 Ma‘nâ’il, 35 Menbed, 24 Meslûn, 27 Mezhem, 39 Mîzâd, 28 Muhlâd, 37 Muza‘tâm, 23 Mûsâ, 41 Nasîr, 26 Nûh, 40 R Rahyûl, 27 Re ‘în, 18 Rõdân, 13 Sabâh, 23 Sa‘d, 23 Safâ, 15 Sâhim, 25 Sâlûm, 25 Sarîh, 35 Sâyîd, 34 Semyûn, 27 Suheyb-i dîger, 14 "âri‘, 37 "emtân, 20 "erîb, 37 "û ân, 16 U V Vicân, 11 Yahyâ, 34 Yânûh, 38 Yûnus, 15 Yûsuf, 28 Zâ’ir, 11 Zehrân, 31 Zülkiß, 32 Hanyalõ Nûrî’nin Kõsa Mesnevisinde #simleri Geçen 313 Peygamber KAYNAKLAR AKSOYAK, #smail Hakkõ, Gelibolulu Mustafa Âlî’nin Divanlarõ (Divan-I, II, III), The Department of Near Eastern Languages and Civilizations, Harvard University, 2006. AKYOL, #brahim, Hanyalõ Kâmî ve Divanõ, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2005. AYDIN, Abdullah, Fenâyî Cennet Mehmed Efendi ve Divânõ, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2003. AYDIN, Abdullah, Üsküdarlõ Fenâyî Cennet Mehmed Efendi ve Dîvânõ, #stanbul 2004. AYDIN, Abdullah, Hanyalõ Nûrî Osman ve Dîvânõ, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, Ankara 2009. Barbaroszâde "akir, Câmi-i Târîh-i Girid Sahib-Dîvân Giridî Hanyavî Nûrî Beg Efendi’nin Terceme-i Hâli, #stanbul Üniversitesi Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar, TY. 205, v. 148b-150a. Bursalõ Mehmed Tahir, Osmanlõ Müellißeri, (Haz.: Cemâl KURNAZ, Mustafa TATCI), C. II, Ankara 2000, s. 462. ÇELEB#O$LU, Âmil, Muhammediye, #stanbul 1996, C. II, s. 92-98. #bnülemin Mahmut Kemal #nal, Son Asõr Türk "airleri, C. III, #stanbul 1988, (3. Baskõ) s. 1244-1245. #mam Ahmed bin Hanbel, el-Müsned, Konya, 2003. ntibah Gazetesi, Girit, 21 Ramazan 1298/ 5 A!ustos 1881, No: 33. Kâmî Yahya Efendi, Ahvâl-i Nurî Osman Hanyevî, Almanya Milli Kütüphanesi. Türkçe Yazmalarõ, Ms.or.quart.1500, v.106b-111b. Kâmî Yahya Efendi,Terceme-i Hâl-i Sahib-Divan Nûrî, Çorum Hasan Pa a #l Halk Kütüphanesi, 19 Hk 2113, v. 236b-241a. KILIÇ, Filiz, XVII. Yüzyõl Tezkirelerinde "air ve Eser Üzerine De#erlendirmeler, Ankara 1998. KILIÇ, Filiz, “Giritli Divan "airleri”, Hacõ Bekta! Veli Ara!tõrma Dergisi, S.32/ Kõ , Ankara 2004, s. 275-294. KURNAZ, Cemâl, Hayalî Bey Divânõn Tahlìli, #stanbul 1996. KURNAZ, Cemâl, Mustafa TATCI ve Ya ar AYDEM#R, Giritli Salacõo#lu Mustafa Celvetî Divânõ, Ankara 2000. KURNAZ, Cemâl, Mustafa TATCI ve Ya ar AYDEM#R, Giritli Salacõo#lu Mustafa ve Mesnevileri, Ankara 2001. KURTO$LU, Orhan, Girit "airleri, Ankara 2006. Mehmed Hakkõ Nazilî, Mefzau’l-Halâyõk Menbau’l-Hakâyõk, Kahire- Mõsõr, 1293. “Nurî Osman Bey”, Türk Dili ve Edebiyatõ Ansiklopedisi Devirler/ simler/ Eserler/ Terimler, C.7, #stanbul 1990, s. 84-88. Nûrî Osman Hanyavî, Divân, Bodleian Library University of Oxford, MS Turk. E. 24. Nûrî Osman Hanyavî, Divân, Çorum Hasan Pa a #l Halk Kütüphanesi, 19 Hk 2113. Nûrî Osman Hanyavî, Divân, #stanbul Üniversitesi Kütüphanesi, T. 356. Bahar 2009 / 4 189 Abdullah AYDIN Nûrî Osman Hanyavî, Divân, #stanbul Üniversitesi Kütüphanesi, T. 326. Nurî Osman Hanyavî, Tezkîre-i "u’arâ-yõ Cezîre-i Girid, Çorum Hasan Pa a #l Halk Kütüphanesi, 19 Hk 2113/2. Nurî Osman Hanyavî, Düstûr, Almanya Millî Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar, Ms.or.quart.1500, v. 80b-106a. Nurî Osman Hanyavî, Lugat-õ Manzûme-i Nûriye Berây-õ Lisân-õ Rûmiye, Türk Dil Kurumu Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar, Yz. A 209/1. Nurî Osman Hanyavî, Lugat-õ Manzûme-i Nûriye Berây-õ Lisân-õ Rûmiye, Türk Dil Kurumu Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar, Yz. A 193. Nurî Osman Hanyavî, Lugat-õ Nûrîye, Mõsõr Millî Kütüphanesi, Lugatõ Türkî Talat 39. Nûrî Osman Hanyavî, Târîh-i Girid, #stanbul Üniversitesi Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar, TY. 205. Nurî Osman Hanyavî, Tarîkü’l-ihtisâr, Türk Dil Kurumu Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar, Yz. A 209/3. Nurî Osman Hanyavî, Tezyîl, Türk Dil Kurumu Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar, Yz. A 193/2. Nurî Osman Hanyavî, Tezyîl-i Lugat-õ Manzûme-i Nûriye, Türk Dil Kurumu Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar, Yz. A 209/2. Nurî Osman Hanyavî, Tuhfetü’n-Nûriyye, Çorum Hasan Pa a #l Halk Kütüphanesi, 19 Hk 1876/2. PEKOLCAY, Necla, Mevlid (Vesîletü’n-Necât, Ankara 1997, s. 56-57. SARIYANNIS, Marinos, “A Source of Cultural Life of Eighteenth-Century Ottoman Crete”, Ariadni, (Girit Üniversitesi Felsefe Fakültesi Dergisi), S. 13, Girit, 2007, s. 79-99 (Makale Yunanca’dõr.). SARIYANNIS, Marinos, “The Düstûr of Hanyevî Nurî ‘Osman As A Source for The Cultural Life of Eighteenth-Century Ottoman Crete”, (Aslõ #ngilizce olan bu makale henüz yayõnlanmamõ tõr. Etudes Balcaniques, Cahiers Pierre Belon adlõ bir dergide yayõnlanaca!õ yazarõ tarafõndan belirtilmi tir.). SEFERC#O$LU, M. Nejat, Nevî Divânõ’nõn Tahlîli, Ankara 2001. SEVG#, Ahmet, “Giritli "airler”, Selçuk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi, Nu: 7, 8, Konya, 1994, s. 33-51. TATCI, Mustafa, Yunus Emre Divânõ I,II,III,IV, #stanbul 1997. TOLASA, Harun, 16. Yüzyõlda Edebiyat Ara!tõrma ve Ele!tirisi, Ankara 2002. TUMAN, Mehmed Nâil, Tuhfe-i Nâilî, Divan "airlerinin Muhtasar BiyograÞleri, (Haz.: Cemâl KURNAZ, Mustafa TATCI), C. II, Ankara 2001, s. 11051106; 1110. Türkçe Yazma Divanlar Katalo#u, #stanbul 1973, s. 1007- 1009. ÜNLÜ, Yücel, Kõsa Mesneviler (XIV. - XVI. Yüzyõl), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2008. YAKIT, #smail, Türk slâm Kültüründe Ebced Hesabõ ve Tarih Dü!ürme, #stanbul 2003. YEN#TERZ#, Emine, Divan "iirinde Na’t, Ankara 1993. YILMAZ, Hasan Kâmil, Aziz Mahmud Hüdâyî Hayatõ, Eserleri, Tarikatõ, #stanbul 1999. 190 Gazi Türkiyat