tehlikeli boşlukların kapatılması

TEHLİKELİ BOŞLUKLARIN KAPATILMASI
Betonarme platformların döşeme kenarlarında, asansör, merdiven, baca, şaft, aydınlatma
boşlukları gibi döşemelerde süreksizlik meydana getiren boşluklarda, duvar ve perde duvar gibi
yapı elemanları arasında süreksizlik meydana getiren pencere ve benzeri boşluklarda
çalışanların veya malzemelerin düşmesini engelleyecek toplu koruma tedbirleri alınır.
Özellikle kaba inşaat sırasında oluşan bu boşlukların nasıl ve ne şekilde kapatılacağı, bu iş
taksiminin kimlere verileceği, kapatmanın yapılacağı noktada imalata engel olmaması ve
imalatın yapıldığı süreçte de etkili olması hususlarının proje başlangıcında proje gerekleri
arasında irdelenip organizasyonunun yapılması gerekmektedir. Ayrıca inşaat sürecinde
meydana gelecek olan gerek proje revizyonlarında gerekse de çalışanların bu konuda
eğilimlerinin artırılmasında aksiyona geçebilmek için günü birlik toplantılar (toolbox)
düzenlenmeli ve imalat gerçekleşmeden gerekli malzeme talepleri yapılmalıdır.
Genel olarak boşlukların kapatılması yatay ve dikey çözümlerle sağlanmaktadır.
•
Dikey çözümlerde; minimum aşağıdaki korkuluk şartlarını,
•
Yatay çözümlerde ise; boşluğun kapatıldığı malzemenin yapıya sabitlenmesi
Asansör Boşlukları İle Tesisat, Şaft vb. Boşluklar
•
Genel olarak yapı işlerinde asansör boşlukları
kendilerini çevreleyen betonarme
duvarlara sahip olup tek taraflı açıklık barındırmaktadır. Ülkemizde genel olarak
projelendirmeler asansör boşluklarının merdiven iniş-çıkışlarına bakacak şekilde dizayn
edildiğinden geçiş bölgesi ve merdivende takılıp düşmelerin yoğun olabileceğinden
hareketle kapatılması gereken en önemli boşluk türleridir.
•
Çalışanlarımız gerek kat temizliklerinde açığa çıkan çöp ve molozları uzaklaştırmaya
gerekse de malzeme aktarımını bu bölgeden yapmaya çalıştıklarından bu faaliyetlere
engel olmak için resimde gösterildiği gibi dikey ve sağlam olarak bu yapı işlerinde
asansör boşluklarının kapatılması gerekmektedir.
Yatay kapamalar mutlaka döşemeye sabitlenmelidir.
Merdiven Kova Boşlukları
•
Merdiven kova boşlukları proje gereği farklı şekillerde boyutlandırılır. Resimlerde
ülkemiz şantiyelerinden farklı türde korkuluk şekilleri gösterilmiştir.
•
Merdiven kova boşlukları dar ve kısa ise; döşeme ve sahanlık betonarme döşemelerinin
alın diye tabir edilen kısımlardan (döşeme yan yüzeyleri) düşeyde birkaç katı
kapsayacak şekilde metal profil ya da inşaat demiri ile sabitlenmesi dikmelerimizi
oluşturacak ve böylece montajı kolay kılacaktır. Aynı zamanda bu şekilde alından
sabitlenen korkuluklar ilerleyen aşamalarda merdiven üzerinde zemin kaplaması işine
de engel teşkil etmeyecektir.
•
Merdiven kova boşlukları geniş boşluğa sahipse; aynı sahanlığa ve aynı döşemeye
denkli gelen en az iki adet korkuluk dikmesi oluşturulmalıdır.
•
Merdiven kova boşluklarının korkuluklar ile kapatılması; inşaat sürecinde çıkılan bütün
katlara geçiş bölgesi oluşturduğundan ayrı bir önem arz etmektedir.
•
Proje doğrultusunda merdiven bölgesinin yapısı ve kalıcı korkuluk malzeme bilgilerine
bakılarak, kalıcı korkuluğun zamanından önce kaba inşaat devam ederken montajı
sağlanabilir. Bu durum hem iş sağlığı ve güvenliği için bir önlem hem de ileriye yönelik
bir imalat kaleminin bitirilmesi anlamına geleceğinden avantaj sağlayacaktır.
•
İnşaat içerisi blokta iki ayrı merdiven projelendirildi ise her ikisine de korkuluk sistemi
oluşturulmalıdır. Merdivenlerden birine erişimin engellenmesi kısa süreli ve orada da
yapılacak inşaat imalatları sebebiyle etkisiz olacaktır. Sonuç olarak bu geçiş
bölgelerinin güvenliği çalışanların inisiyatifine bırakılmamalıdır.
Kat Platform Kenarları
Çeşitli örnekleri verilen betonarme döşeme kenarı korkuluk resimleri
•
Yüksekten Düşme riskine karşı alınan bu önlemlerin sürekliliği esastır. Kalıp
aşamasında kullanılan korkulukların parça parça sökülmesinin ardından beklenilmeden
betonarme döşemenin korkuluklarının montaj edilmesi, betonarme döşemenin
korkuluklarının kalıcı imalat için (duvar örümü vs.) parça parça sökülmesinin ardından
paraşüt tipi emniyet kemeri vasıtasıyla kalıcı imalatın yapılması gerekmektedir.
•
Korkuluk dayanımı açısından korkuluk dikmelerinin sıklığı ve malzeme çeşidi önem
kazanmaktadır;
Ahşap dikme kullanılıyor ise; dikmeler zemine çapraz takviyelerle sabitlenmelidir.
Metal profiller kullanılıyor ise; zemine dübellenmelidir.
Çelik hasır ile dolu gövde kullanılıyor ise; hasır çevresi profiller ile tutturularak çerçeve
oluşturulmalıdır.
İnşaat demiri kullanılıyor ise; dayanımı sağlaması açısından çapı büyük demir kullanılmalı ve
sık aralıklarla dikmeler oluşturulmalıdır. Demirdeki esneme hesaba katılarak en azından
kenetleme boyu olan 75Ø kuralı işletilmeli; 1m yüksekliğinde ana korkuluğu oluşturabilmek
için 75*14=1050 mm ile en az Ø14 çapında demir kullanılmalıdır. Ancak demirin betona
sabitlenme şekli, kapatılacak açıklığın büyük olması vb gibi koşullar gözlemlenmeli,
dikmelerin sıklığı dayanım için iyi ayarlanmalıdır. Ayrıca dikmelere verilecek çapraz takviye
demir çapı küçük bile olsa dayanımı arttıracaktır.
•
Ülkemiz şartlarında hava koşullarına bağlı olarak betonu dökülen döşemenin üzerine
genel olarak ertesi gün çıkılarak aktif çalışma devam etmektedir. Aktif çalışma olmadan
önce döşeme kalıbındaki korkuluklar sökülecek ise betonarme döşeme üzerine
korkulukların montajı sağlanmalıdır. Betonun tam dayanımını kazanmaması, döşeme
kenarlarında zayıflık oluşturacağından korkulukların döşemeden olabildiğince içerden
ve kolon-perde kalıplarına engel teşkil etmeyecek şekilde montaj edilmesi
hesaplanmalıdır.
•
Korkuluk dikmelerinin varsa inşaat bünyesindeki atölyelerde yoksa metal profil işi
yapan işyerlerinden hazır olarak yapılması ya da yaptırılması sağlanabilir. Dikkat
edilmesi gereken husus, bu dikmelerin ana ve ara korkuluk ile topukluk seviyelerine
yatay malzemenin oturtulabilmesi için üç yuva sistemi geliştirilmeli, ayrıca taban
kısmına dübelleme kolaylığı için delikli plaka montaj edilmelidir.
•
Yeterli sağlamlıkta yapılan korkuluklara alan perdesi (turuncu perdeler) ya da ikaz
şeritleri ilave ederek farkındalığı arttırmada fayda vardır.
Ülkemizde teknik olarak teknolojinin sunduğu son imkânlara ve çalışma refahı açısından
maksimum ekonomik düzeye ulaşılamadığından ara çözümler ile betonarme döşeme kenar
boşlukları yukarıda izahı yapılan şekilde kapatmaya çalışılmaktadır. Aslında kaba inşaatın
devam ettiği binalarda yükselmeyi cephelerde kurulacak olan iskeleler ile paralel götürülmesi
bütün bu sorunlara çözüm oluşturacak, döşeme kenarı korkuluklara ihtiyaç duyulmayacaktır.
Kaba İnşaatla Birlikte İskelenin Paralel Götürülmesi
Korkuluk Borularının Ayakları, Döşeme Altı Izgara Sistemine 10*10 Kalaslara Oturtabilmek
İçin U Şeklinde Tasarlanmıştır.
Korkuluk Borularının Ayakları, Döşeme Alnına Sabitlenmesi İçin “C” Şeklinde Tasarlanmıştır
Korkuluk Borularının Ayakları, Döşeme Altı Izgara Sistemine H20 Kirişlere Oturtulabilmek
İçin Kiriş İç Kısmı Ebatlarında Delikleri Çakışacak Şekilde Tasarlanmıştır
Korkuluk Borularının Ayakları Döşemeye Düz Sabitlenmesi İçin Plaka Şeklinde
Tasarlanmıştır