Kitap 4. bölüm için tıklayınız
Transkript
Kitap 4. bölüm için tıklayınız
Tablo 135. Bazı Önemli Nüfus Göstergeleri (Erzincan Merkez İlçe) 2010-2015 2015-2020 2020-2025 2025-2030 2030-2035 2035-2040 2040-2045 Nüfus Artış Hızı (binde) Dinamik Büyüme Senaryosu Atalet Altında Büyüme Senaryosu 21,7 15,7 17,7 5,1 9,6 5,8 8,3 4,9 6,1 3,0 4,9 2,2 4,0 1,6 Doğal Nüfus Artış Hızı (binde) Dinamik Büyüme Senaryosu Atalet Altında Büyüme Senaryosu 7,8 8,6 5,1 7,7 3,7 7,1 2,7 6,1 0,7 4,3 -0,4 3,5 -1,2 2,8 Net Göç Hızı (binde) Dinamik Büyüme Senaryosu Atalet Altında Büyüme Senaryosu 13,9 7,0 12,6 -2,7 5,9 -1,3 5,6 -1,3 5,4 -1,2 5,3 -1,2 5,2 -1,2 Genel doğurganlık Hızı (binde) Dinamik Büyüme Senaryosu Atalet Altında Büyüme Senaryosu 65,8 66,4 65,2 66,2 67,5 68,1 68,1 67,9 62,9 62,1 61,3 61,3 60,8 62,2 Kaba Doğum Hızı (binde) Dinamik Büyüme Senaryosu Atalet Altında Büyüme Senaryosu 15,5 16,0 14,0 15,3 13,9 15,2 14,0 14,8 13,0 13,6 12,7 13,4 12,4 13,3 Ölüm Hızı (binde) Dinamik Büyüme Senaryosu Atalet Altında Büyüme Senaryosu 7,6 7,3 8,9 7,6 10,2 8,0 11,3 8,7 12,3 9,3 13,1 9,9 13,5 10,6 Yıllık Doğumlar Dinamik Büyüme Senaryosu Atalet Altında Büyüme Senaryosu 2.223 2.267 2.223 2.293 2.354 2.332 2.482 2.340 2.394 2.186 2.403 2.181 2.394 2.196 Yıllık Ölümler Dinamik Büyüme Senaryosu Atalet Altında Büyüme Senaryosu 1.095 1.041 1.411 1.137 1.727 1.235 2.002 1.370 2.267 1.502 2.479 1.616 2.622 1.739 Nüfus Göstergeleri 2.2.1.2. Nüfusun Yafl Gruplar›na Göre Da¤›l›m› Nüfus projeksiyonlar›ndan elde edilen nüfusun yafl gruplar›na göre da¤›l›m› sonuçlar› ayr›nt›l› tablolar yerine, nüfus piramidi grafikleri olarak verilmifltir. Nüfus piramitlerin ba¤›ml› nüfus olarak kabul edilen 0-14 ve 65+ nüfus grubu turuncu renkli, 15-65 yeflil renkli olarak verilmifltir. Nüfus piramitlerinde askerlik görevini ifa etti¤i hesaplanan kabaca 12000 kifli dikkate al›nmam›flt›r. Grafik 32. Erzincan İl Geneli Nüfus Projeksiyonu Nüfus Piramitleri (Dinamik Büyüme Senaryosu) (227.927) (261.240) 200 (243.173) (268.497) (211.592) (274.583) (252.642) (279.075) Grafik 33. Erzincan İl Geneli Nüfus Projeksiyonu Nüfus Piramitleri (Atalet Altında Büyüme Senaryosu) (211.911) (240.109) (223.784) (244.251) (228.910) (247.620) (234.899) (249.708) Grafik 34. Erzincan Merkez İlçe Nüfus Projeksiyonu Nüfus Piramitleri (Dinamik Büyüme Senaryosu) (136.250) (151.891) (165.951) (181.484) (187.119) (191.237) (174.087) (195.596) Grafik 35. Erzincan Merkez İlçe Nüfus Projeksiyonu Nüfus Piramitleri (Atalet Altında Büyüme Senaryosu) (136.484) (159.730) (147.614) (162.153) (151.396) (163.975) (155.883) (165.260) 201 Nüfus piramitlerinin biçimleri baz› küçük girinti ve ç›k›nt›lar hariç, genel olarak beklentilere uygun olup projeksiyonlar›n tutarl›l›¤›na iflaret etmektedir. Grafiklerden, nüfusun giderek yafllanaca¤› aç›kça görülmektedir. En üst çubuklardaki afl›r› ç›k›nt›lar, bu çubuklar›n 75 ve üzerindeki tüm yafllara ait olmas›ndan kaynaklanmaktad›r. Erzincan’da pozitif net göç içinde ileri yafltaki kad›nlar›n önemli bir pay› olmas› nedeniyle, grafiklerde bu kesimin ç›k›nt›s› daha fazlad›r. Erzincan’›n yafl ortalamas›n›n Türkiye genelinin üzerinde olaca¤› söylenebilir. Nüfusun önemli yafl gruplar› olan 0-14, 15-64 ve 65+ yafl gruplar›na göre da¤›l›m› mutlak ve yüzde olarak afla¤›da verilmifltir: Tablo 136. Nüfusun Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (Kadınlar ve Erkekler) Yaş Grupları 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 Erzincan İl Geneli Dinamik Büyüme Senaryosu Mutlak 0-14 15-64 65+ Yüzde 0-14 15-64 65+ Atalet Altında Büyüme Senaryosu Mutlak 0-14 15-64 65+ Yüzde 0-14 15-64 65+ Erzincan Merkez İlçe Dinamik Büyüme Senaryosu Mutlak 0-14 15-64 65+ Yüzde 0-14 15-64 65+ Atalet Altında Büyüme Senaryosu Mutlak 0-14 15-64 65+ Yüzde 0-14 15-64 65+ 202 51.873 51.104 148.465 160.271 23.254 28.551 23,2 66,4 10,4 21,3 66,8 11,9 51.947 50.929 148.453 158.918 23.511 25.936 23,2 66,3 10,5 21,6 67,4 11,0 35.135 35.728 101.551 111.282 11.564 17.045 23,7 68,5 7,8 21,8 67,9 10,4 35.191 35.434 101.563 109.814 11.730 14.365 23,7 68,4 7,9 22,2 68,8 9,0 53.076 53.722 53.828 166.628 169.636 171.595 35.469 41.549 47.817 20,8 65,3 13,9 20,3 64,1 15,7 19,7 62,8 17,5 50.832 52.343 52.439 161.651 163.694 164.879 28.427 30.862 34.791 21,1 67,1 11,8 21,2 66,3 12,5 20,8 65,4 13,8 37.370 37.590 37.536 116.202 117.979 118.993 24.201 30.518 36.762 21,0 65,3 13,6 20,2 63,4 16,4 19,4 61,5 19,0 35.294 36.095 36.063 111.109 111.978 112.140 16.993 19.810 23.527 21,6 68,0 10,4 21,5 66,7 11,8 21,0 65,3 13,7 54.697 54.737 175.872 180.261 49.928 51.585 19,5 62,7 17,8 54.140 184.250 52.685 19,1 62,9 18,0 18,6 63,3 18,1 52.019 51.145 167.332 168.753 36.644 39.722 50.248 169.325 42.135 20,3 65,3 14,3 19,7 65,0 15,3 19,2 64,7 16,1 38.032 38.303 121.861 125.909 39.226 39.729 37.782 129.748 40.066 19,1 61,2 19,7 18,8 61,8 19,5 18,2 62,5 19,3 35.527 34.667 113.025 113.680 25.600 27.628 34.034 114.155 29.071 20,4 64,9 14,7 19,7 64,6 15,7 19,2 64,4 16,4 Erzincan’da 0-14 yafl grubunun say›s› mutlak olarak artmakla birlikte, nüfus içindeki pay› giderek azalmaktad›r. 15-64 yafl grubu nüfus da mutlak olarak artmas›na karfl›n, 2015 y›l›ndan sonra giderek azalma göstermektedir. Bu grubun pay›n›n nüfus içindeki pay› azalsa da, 2045 y›l›na kadar %60’›n alt›na inmemektedir. 65+ nüfus grubu ise hem nüfus büyüklü¤ü olarak, hem de nüfus içindeki pay olarak giderek artmaktad›r. Bu durum her iki senaryoya göre tüm il geneli ve merkez ilçe için de geçerlidir. Ancak, nüfus giderek yafllanmaya bafllasa da projeksiyon dönemi boyunca nüfusun önemli bir k›sm› çal›flma ça¤›nda olacakt›r. Bu durum tüm Türkiye genelinde de benzer olup, ülkemizin ve dolay›s›yla Erzincan’›n iktisadi geliflmesi aç›s›ndan büyük bir avantajd›r. Tüm projeksiyon dönemi boyunca erkek nüfus kad›n nüfusun üzerinde kalmaya devam etmektedir. Bunda asker say›s›n›n ilde fazla olmas› etkilidir. Asker nüfus olarak kabul edilen 12.000 kifli dikkate al›nmad›¤›nda, 2035 Y›l›ndan sonra kad›n nüfus erkek nüfusu geçmeye bafllamaktad›r. 2.2.1.3. Tekli Y›llara Göre Nüfus Projeksiyonlar› (2010-2025) Erzincan il geneli için, tekli y›llara iliflkin nüfus projeksiyonu sonuçlar› her iki senaryoya göre afla¤›daki tabloda verilmifltir: Tablo 137. Tekli Yıllara Göre Erzincan İl Geneli Nüfus Projeksiyonları Yaş Grubu Dinamik Büyüme Senaryosu Kadın Erkek 2010 105.392 118.200 2011 107.100 2012 108.780 2013 Toplam (2010-2025) Atalet Altında Büyüme Senaryosu Kadın Erkek Toplam 223.592 105.555 118.353 223.911 119.838 226.938 106.837 119.567 226.405 121.466 230.246 108.110 120.798 228.907 110.429 123.085 233.514 109.375 122.046 231.424 2014 112.046 124.696 236.742 110.633 123.316 233.945 2015 113.629 126.298 239.927 111.538 124.246 235.785 2016 115.244 127.888 243.132 112.061 124.757 236.816 2017 116.861 129.455 246.316 112.576 125.246 237.823 2018 118.473 130.986 249.459 113.103 125.731 238.833 2019 120.085 132.484 252.569 113.637 126.207 239.844 2020 121.457 133.716 255.173 114.210 126.700 240.910 2021 122.518 134.637 257.155 114.859 127.273 242.129 2022 123.551 135.532 259.083 115.504 127.844 243.350 2023 124..556 136..422 260..978 116..134 128..423 244..555 2024 125.523 137.315 262.838 116.733 129.005 245.739 2025 126.429 138.213 264.642 117.294 129.604 246.899 2025 y›l›na kadar tekli y›llara göre projeksiyon sonuçlar›na bak›ld›¤›nda, Erzincan il genel nüfusunun 2023 y›l› nüfusu dinamik büyüme senaryosuna göre yaklafl›k olarak 261 bin, atalet alt›nda büyüme senaryosuna göre ise 244 bin civar›nda olmas› muhtemeldir. Erzincan il geneli nüfusu 2011’den 2023’e 203 dinamik büyüme senaryosuna göre 34 bin, atalet alt›nda büyüme senaryosuna göre 18 bin kifli artmaktad›r. Her iki senaryo için 2023 y›l›ndaki il genel nüfusu fark› 16 bin kifli civar›ndad›r. Bu fark do¤urganl›k ve ölümlülük varsay›mlar›ndan de¤il, göç varsay›mlar›ndaki farkl›l›ktan ortaya ç›kmaktad›r. Göçün dinamik büyüme senaryosunda öngörülenin iki kat› kadar olmas› durumunda, nüfusun 2023 Y›l›nda 10 bin kifli daha fazla olmas› beklenebilir. Görülece¤i gibi Erzincan’›n nüfus bak›m›ndan büyük bir flehir olmas› beklenmemektedir. Grafik 36. Tekli Yıllara Göre Erzincan İl Genel Nüfusu 300000 250000 200000 150000 100000 50000 0 Dinamik Kadın Atalet Altında Kadın Dinamik Erkek Atalet Altında Erkek Dinamik Toplam Atalet Altında Toplam Tekli y›llara göre Erzincan merkez ilçe nüfus projeksiyonlar› her iki senaryoya göre afla¤›daki tabloda verilmifltir. Tablo 138. Tekli Yıllara Göre Merkez İlçe Nüfus Projeksiyonları Yıllar 204 Dinamik Büyüme Senaryosu Kadın Erkek Toplam (2010-2025) Atalet Altında Büyüme Senaryosu Kadın Erkek Toplam 2010 68.074 80.176 148.250 68.192 80.292 148.484 2011 69.689 81.797 151.486 69.405 81.469 150.874 2012 71.281 83.391 154.672 70.609 82.643 153.252 2013 72.847 84.956 157.803 71.802 83.816 155.618 2014 74.386 86.491 160.877 72.985 84.987 157.972 2015 75.894 87.997 163.891 73.808 85.806 159.614 2016 77.401 89.494 166.895 74.225 86.193 160.418 2017 78.900 90.952 169.852 74.621 86.546 161.167 2018 80.384 92.367 172.751 75.018 86.885 161.903 2019 81.862 93.746 175.608 75.415 87.211 162.626 2020 83.093 94.857 177.950 75.841 87.555 163.396 2021 84.012 95.661 179.673 76.345 87.974 164.319 2022 84.904 96.429 181.333 76.849 88.387 165.236 2023 85..775 97..180 182..955 77..342 88..796 166..138 2024 86.620 97.927 184.547 77.816 89.203 167.019 2025 87.419 98.669 186.088 78.264 89.619 167.883 2010 y›l›nda 148 bin olarak hesaplanan Erzincan Merkez ilçe y›l ortas› nüfusunun 2023 Y›l›nda dinamik büyüme senaryosuna göre 183 bin, atalet alt›nda büyüme senaryosuna göre 166 bin olarak hesaplanm›flt›r. Erzincan il geneli nüfusu 2011’den 2023’e dinamik büyüme senaryosuna göre 32 bin, atalet alt›nda büyüme senaryosuna göre 13 bin kifli civar›nda artmaktad›r. Her iki senaryo için 2023 nüfus fark› 18 bin civar›ndad›r. Erzincan’da 2009 Y›l›ndan itibaren bafllayan nüfus art›fl›n›n bundan sonra da artmaya devam edece¤i düflünüldü¤ünde, nüfusun azald›¤› dönemlerde azalan il içi toplam talebinin üniversitenin büyüme aflamas›nda son iki y›ldaki gibi art›fl göstermesi beklenmektedir. Bu talep art›fl›, il içi katma de¤er yaratma kapasitesinin art›r›lmas› durumunda dinamik büyümeye, aksi halde atalet alt›ndaki büyümeye neden olacakt›r. Grafik 37. Tekli Yıllara Göre Erzincan Merkez İlçe Nüfusu 200000 180000 160000 140000 120000 100000 80000 60000 40000 20000 0 Dinamik Kadın Atalet Altında Kadın Dinamik Erkek Atalet Altında Erkek Dinamik Toplam Atalet Altında Toplam 2.2.1.4. Nüfusun Baz› Önemli Yafl Gruplar›na Göre Da¤›l›m›ndan Hareketle Konut, ‹stihdam, E¤itim ve Sa¤l›k Politikalar› Nüfus projeksiyonlar›ndan hareketle gelecekteki konut ihtiyac›n›n belirlenmesi yan›nda, belli yafl gruplar›n›n da¤›l›m›ndan istihdam, e¤itim ve sa¤l›k politikalar› gelifltirilebilir. Konut Politikalar›: Dinamik büyüme senaryosuna göre 2023’e kadar il genel nüfusunun 34 bin, merkez ilçe nüfusunun ise 32 bin civar›nda artmas› beklenmektedir. Bu durumda bu senaryoya göre merkez ilçe d›fl›ndaki nüfusun 2023’e kadar ancak 2 bin civar›nda artmas› beklenebilir. Merkez ilçe nüfus art›fl›n›n da tamam›n›n flehir merkezinde gerçekleflmesi beklenir. Bu senaryo dikkate al›narak Erzincan il merkezine 2023’e kadar flehir merkezinde 32 bin kiflinin dahil olmas› beklenmektedir. Bu nüfusun 10 bin civar›ndaki bir k›sm›n›n il d›fl›ndan 205 gelen üniversite ö¤rencisi oldu¤u kabul edilirse, ilave 22 bin kiflinin ikamet edece¤i konut ihtiyac›n›n oldu¤u söylenebilir. Erzincan’da 2009 y›l› itibariyle ortalama hane büyüklü¤ünün 3,62 oldu¤u dikkate al›n›rsa, Erzincan il merkezinde yaklafl›k 6 bin civar›nda ilave konut ihtiyac› olaca¤› hesaplanabilir. Bu arada eski konutlar›n yenilenmesi durumu da dikkate al›nd›¤›nda, 2023’e kadar yaklafl›k toplam 8-10 bin civar›nda konut üretilmesinin uygun olaca¤› söylenebilir. Bu durumda 1000 konut üretilen y›llar›n baflar›l›, 500’ün alt›nda konut üretilen y›llar›n ise baflar›s›z y›llar oldu¤u kabul edilmelidir. Merkez ilçe d›fl›ndaki ilçelerde de benzeri bir hesaplamayla, 2023 y›l›na kadar toplam 500 civar›nda ilave konut ihtiyac›n›n olaca¤› düflünülebilir. Bu ihtiyac›n da büyük ölçüde ilçe merkezlerinde gerçekleflmesi beklenir. Ancak ço¤unlu¤u k›rsal alanlarda yaflayan merkez ilçe d›fl› ilçe nüfusunun sosyal dönüflüm alt›nda yeni konut ihtiyac› oldu¤u aç›kt›r. Bu, sosyal dönüflüm projeler yoluyla sa¤lanmal›d›r. Tablo 139. Bazı Önemli Yaş Gruplarına Ait Nüfus Projeksiyonları Erzincan Geneli Dinamik Büyüme Senaryosu Atalet Altında Büyüme Senaryosu 2010 2015 2020 2023 2025 65 + 0- 4 5-6 140.406 22.091 14.908 6.265 152.271 27.050 16.541 6.274 158.837 33.787 16.827 6.928 160.184 37.391 16.979 6.699 7-14 15-18 19-22 15-49 TOPLAM 27.922 15.806 14.886 112.967 211.592 25.791 17.342 16.948 115.368 227.927 26.795 15.630 17.672 116.989 243.173 68.927 12.503 7.289 74.647 15.245 8.093 3.036 13.638 7.618 7.268 54.951 105.392 Kadınlar ve Erkekler 15-64 Kadınlar 15-64 65 + 0- 4 5-6 7-14 15-18 19-22 15-49 TOPLAM Erkekler 15-64 65 + 0- 4 5-6 7-14 15-18 19-22 15-49 TOPLAM 2010 2015 2020 2023 2025 161.888 39.531 17.157 6.728 68.959 12.619 7.274 3.038 73.917 14.008 8.243 3.041 75.140 15.323 8.125 3.233 75.683 16.004 8.212 3.223 76.287 16.500 8.285 3.213 27.724 14.751 16.160 118.265 248.977 27.338 15.181 16.269 120.707 252.642 13.669 7.657 7.278 54.842 105.560 12.299 8.147 8.172 56.914 111.510 12.264 7.057 8.256 57.762 114.086 12.826 6.638 7.342 57.457 115.948 12.781 6.737 7.347 57.624 117.067 7.7820 1.8857 8.232 78.631 20.742 8.300 79.503 21.853 8.382 71.517 9.695 7.603 76.812 10.663 8.610 78.252 11.681 8.502 78.605 12.329 8.596 79.195 12.846 8.675 3.075 12.570 8.556 8.246 55.934 113.629 3.397 13.152 7.655 8.725 56.900 121.457 3.278 13.605 7.252 7.927 57.581 124.555 3.293 13.398 7.479 7.995 58.822 126.429 3.232 14.312 8.226 7.626 57.914 106.358 3.170 12.968 8.416 8.648 60.370 112.223 3.377 12.794 7.427 8.532 60.886 114.606 3.372 13.379 6.912 7.698 60.537 116.281 3.362 13.356 6.979 7.669 60.684 117.433 71.479 77.624 81.017 81.553 82.385 140.476 150.729 153.392 154.288 155.482 9.588 7.619 3.229 14.284 11.805 8.448 3.199 13.221 14.930 8.595 3.531 13.643 16.649 8.679 3.421 14.119 17.678 8.775 3.435 13.940 22.314 14.877 6.270 27.981 24.671 16.853 6.211 25.267 27.004 16.627 6.610 25.058 28.333 16.808 6.595 26.205 29.346 16.960 6.575 26.137 8.188 7.618 58.016 106.200 8.786 8.702 59.434 114.298 7.975 8.947 60.089 121.716 7.499 8.233 60.684 124.422 7.702 8.274 61.885 126.213 15.883 14.904 112.756 211.918 16.563 16.820 117.284 223.733 14.484 16.788 118.648 228.692 13.550 15.040 117.994 232.229 13.716 15.016 118.308 234.500 Ayr›ca, 2023 Y›l›na kamu veya özel ö¤renci yurtlar›nda kalabilece¤i düflünülen 10 bin üniversite ö¤rencisi için de, kamu ve özel sektör taraf›ndan ö¤renci yurtlar› infla edilmesi gerekmektedir. Bunun en az›ndan yar›s› için özel sektör taraf›ndan iflletilen apart tarz› konaklama imkan› sa¤layan yurtlarla sa¤lanmal›d›r. 206 ‹stihdam Politikalar›: ‹stihdam politikalar› bak›m›ndan önemli yafl grubu 15-64 aras› yafl grubudur. Y›l ortas› nüfus büyüklü¤ü olarak Erzincan il genelinde 2011 y›l›nda yaklafl›k 142 bin olan 15-64 yafl grubu nüfus 2023 y›l›nda dinamik büyüme senaryosuna göre 160 bin, atalet alt›nda büyüme senaryosuna göre 155 bin civar›nda olmas› beklenmektedir. Buna göre istihdam ça¤›ndaki nüfusun 2023 y›l›na kadar dinamik büyüme senaryosu alt›nda yüzde 14, atalet alt›nda büyüme senaryosu alt›nda yüzde 10 civar›nda büyümesi beklenmektedir. Erzincan Merkez ‹lçe’de ise 2011 y›l›nda yaklafl›k 93 bin olan 15-64 yafl grubu nüfus 2023 Y›l›nda dinamik büyüme senaryosuna göre 109 bin, atalet alt›nda büyüme senaryosuna göre 103 bin civar›nda olmas› beklenmektedir. Buna göre istihdam ça¤›ndaki nüfusun 2023 y›l›na kadar dinamik büyüme senaryosu alt›nda yüzde 18, atalet alt›nda büyüme senaryosu alt›nda yüzde 12 civar›nda büyümesi beklenmektedir. Tablo 140. Bazı Önemli Yaş Gruplarına Ait Nüfus Projeksiyonları Merkez İlçe Dinamik Büyüme Senaryosu Atalet Altında Büyüme Senaryosu 2010 2015 2020 2023 2025 2010 2015 2020 2023 2025 93.312 10.594 9.880 4.116 18.348 10.271 10.018 103.109 15.728 11.361 4.265 17.428 12.263 11.543 108.425 22.607 11.373 4.857 18.688 11.351 12.807 109.075 26.403 11.492 4.522 19.463 10.671 11.890 110.353 28.627 11.646 4.547 18.914 11.180 12.071 47.135 4.502 5.049 2.133 9.471 5.157 5.097 51.334 5.736 5.907 2.150 8.704 5.865 5.720 52.102 6.914 5.659 2.297 8.635 5.242 6.082 52.137 7.651 5.736 2.238 9.103 4.843 5.523 52.509 8.203 5.800 2.225 8.963 4.949 5.531 76.790 136.250 77.237 151.891 77.330 165.951 78.514 170.955 81.023 174.087 38.800 68.290 40.243 73.831 40.107 75.607 39.775 76.865 39.993 77.700 46.184 50.942 53.544 53.985 54.648 93.323 101.527 102.955 103.169 103.928 6.180 4.821 8.829 5.561 12.423 5.567 14.398 5.619 15.577 5.690 10.784 9.851 13.308 11.671 15.779 11.172 17.279 11.322 18.406 11.447 1.985 8.905 5.147 4.928 37.877 68.074 2.088 8.475 6.028 5.766 37.918 75.894 2.384 9.176 5.561 6.310 38.011 83.093 2.214 9.559 5.249 5.836 38.593 85.775 2.226 9.278 5.513 5.937 39.826 87.419 4.120 18.405 10.342 10.035 76.560 136.484 4.203 16.905 11.484 11.411 79.130 147.614 4.539 16.951 10.205 11.922 78.972 151.395 4.419 17.949 9.478 10.776 78.243 154.138 4.394 17.708 9.715 10.819 78.608 155.883 Erkekler 15-64 65 + 0- 4 5-6 7-14 15-18 47.128 4.414 5.059 2.131 9.444 5.124 52.167 6.899 5.801 2.176 8.954 6.235 54.881 10.184 5.807 2.473 9.512 5.790 55.091 12.005 5.873 2.308 9.903 5.422 55.705 13.051 5.956 2.321 9.636 5.668 46.188 6.282 4.802 1.987 8.934 5.185 50.193 7.572 5.764 2.053 8.201 5.619 50.853 8.865 5.513 2.242 8.316 4.963 51.032 9.628 5.586 2.181 8.846 4.635 51.419 10.203 5.647 2.169 8.745 4.766 19-22 15-49 5.090 38.914 5.777 39.319 6.497 39.319 6.054 39.922 6.135 41.197 4.938 37.760 5.691 38.887 5.840 38.865 5.253 38.468 5.288 38.615 TOPLAM 68.176 75.997 82.857 85.180 86.669 68.194 73.783 75.788 77.273 78.183 Kadınlar ve Erkekler 15-64 65 + 0- 4 5-6 7-14 15-18 19-22 15-49 TOPLAM Kadınlar 15-64 65 + 0- 4 5-6 7-14 15-18 19-22 15-49 TOPLAM Bu gruba ö¤renciler dahil edilmiflken, subay astsubay d›fl›ndaki askerler dahil de¤ildir. Ö¤rencilerin iflgücünde yer almamas› nedeniyle ö¤renci nü- 207 fusun istihdam ça¤›ndaki nüfustan düflülmesi gerekir. ‹lde ikamet eden lise ve üniversite ö¤rencisi say›s› yaklafl›k 18-20 bin civar›ndad›r. Bunun yaklafl›k 15-18 bininin merkez ilçede ikamet etti¤i söylenebilir. 2023 y›l›nda Erzincan il genelinde lise ve üniversite ö¤renci say›s›n›n yaklafl›k 32-38 bin aras›nda olmas› beklenebilir. Bunun sonucu çal›flma ça¤›ndaki nüfusun 2023 y›l›nda il gelinde dinamik büyüme senaryosuna göre 70-75 bin, atalet alt›nda büyüme senaryosuna göre 65-70 bin civar›nda olmas› beklenebilir. Halen %52 olan istihdama kat›l›m oran›n›n artmas› durumunda, ilin kalk›nmas›n› sa¤layacak önemli bir nüfusun bulundu¤u anlafl›l›r. Bu iflgücü potansiyelinin daha verimli üretim yapmas› e¤itim düzeyindeki art›flla yak›ndan ilgilidir. ‹flgücüne kat›l›m›n bayanlarda daha düflük oldu¤u dikkate al›nd›¤›nda, kad›nlar›n istihdama kazand›r›lmas› için daha fazla gayret ve teflvikler sa¤lanmal›, bu konudaki gayretler toplumun tüm kesimleri taraf›ndan desteklenmelidir. E¤itim Politikalar›: Kuflkusuz e¤itim yaflam boyu sürdürülmesi gereken bir gayrettir. Ancak düzenli e¤itim kurumlar›ndaki e¤itim bak›m›ndan okul öncesi, ilkö¤retim, orta ö¤retim ve üniversite ça¤›ndaki nüfusun büyüklü¤ü önem kazanmaktad›r. Okul öncesi e¤itim ça¤›n› oluflturan 5-6 yafl grubundaki nüfusu dinamik büyüme senaryosu alt›nda tüm il genelinde 2011’de yaklafl›k olarak 6200’den 2023’de 6700’e, merkez ilçede ise 4100’den 4500’e ç›kmaktad›r. Bu yafl grubundaki toplam 500 kiflilik art›fl›n 300’ü merkez ilçede, 200’ü di¤er ilçelerde gerçekleflmektedir. Atalet alt›nda büyüme senaryosuna göre ise, tüm il genelinde yaklafl›k olarak 2011’de 6200’den 2023’de 6600’e, merkez ilçede ise 4100’den 4400’e yükselmektedir. Bu varsay›m alt›nda bu yafl grubunun nüfusu di¤er varsay›m alt›ndakinden 100 kifli daha azd›r. ‹lde ilkö¤retim ve orta ö¤retim ça¤›ndaki nüfus halen 43 bin civar›nda olup 2023 y›l›na kadar fazla de¤ifliklik göstermeyece¤i hatta bir miktar düflece¤i söylenebilir. Bu bilgilere göre Erzincan’da bundan böyle ilk ve orta ö¤retim ça¤›ndaki nüfus de¤iflmeyece¤inden, daha fazla nüfusa yönelik e¤itim hizmeti gerçeklefltirmek yerine, mevcut e¤itimin kalitesini ve eriflilebilirli¤ini gelifltirmeye yönelik bir planlamaya gidilmelidir. Sa¤l›k politikalar›: Sa¤l›k politikalar› da e¤itim politikalar› gibi tüm nüfusu ilgilendirmekle birlikte, 0-4 yafl grubu bebeklik ça¤›n› 65+ yafl grubu yafll› kesimi ve 15-45 aras› yafl kad›n nüfusu do¤urganl›k ça¤›ndaki nüfusu göstermektedir. Günü- 208 müzden 2023 Y›l›na kadar her iki varsay›m alt›nda da gerek 0-4 gerekse 65+ yafl grubu nüfus art›fl göstermekte ve dolay›s›yla bu yafl gruplar›na yönelik sa¤l›k hizmetlerinin kalitesi yan›nda kapasitesinin de art›r›lmas› gerekmektedir. Özellikle 65+ yafl grubunun nüfusu dinamik büyüme senaryosuna göre il genelinde 22 binden 37 bine ulaflmaktad›r. Hatta merkez ilçedeki art›fl› daha çarp›c› bir flekilde 11 binden 26 bine ulaflmaktad›r. Dolay›s›yla bu yafl grubundaki nüfus art›fl›n›n daha çok merkez ilçede gerçekleflmesi beklenmektedir. Bu yafl grubuna yönelik sa¤l›k hizmetlerinin daha çok merkez ilçede gelifltirilmesine büyük önem verilmelidir. Benzer flekilde 15-49 yafllar› aras› kad›n nüfusun da her iki varsay›m alt›nda 2023 Y›l›na kadar art›fl göstermesi beklenmektedir. Do¤um ve ana bebek sa¤l›¤› hizmetlerinin kalitesinin iyilefltirilmesi yan›nda hizmet kapasitesinin az da olsa art›r›lmas› gerekmektedir. 209 2.2.2. EKONOMETR‹K ANAL‹Z Türkiye ‹statistik Kurumu (TÜ‹K) taraf›ndan Erzincan ili için sadece 19792001 y›llar› aras›nda Gayri Safi Yurt ‹çi Has›la (GSY‹H) verileri yay›nlanm›flt›r. 2004-2008 döneminde ise, Erzurum-Erzincan ve Bayburt Bölgesi için bölgesel katma de¤erler hesaplanm›flt›r. Her ne kadar yeterli olmad›¤› düflünülse de, öncelikle 1979-2001 verilerinden yararlanarak 2001 y›l›ndan sonraki dönem tahmin edilmeye (öngörülmeye) çal›fl›lm›flt›r. Daha sonra 2004-2008 y›llar› aras› bölgesel verilerden Erzincan’›n pay› hesaplan›lmas› suretiyle, bu dönem için Erzincan’›n ortalama büyüme oran› hesaplanm›fl ve öngörüde bulunulmufltur. ‹ki ayr› dönem için sonuçlar›n karfl›laflt›r›lmas› ile analiz, sa¤lam bir temele dayand›r›lm›flt›r. Ekonometrik analizlerde öngörü ikiye ayr›lmaktad›r: expost öngörü ve exante öngörü. Ba¤›ml› ve ba¤›ms›z de¤iflkenin gerçek de¤erlerinin bilindi¤i dönemdeki öngörüye (örne¤imizde 1979-2001 y›l› aras›) “expost öngörü”; gerçek de¤erlerinin bilinmedi¤i (örne¤imizde 2001 y›l› sonraki) dönemin öngörüsüne de “exante öngörü” ismi verimektedir. Kurulan öngörü modeli öncelikle expost dönemde tahmin edilmekte, gerçe¤e yak›nl›¤›, verileri iyi temsil edip etmedi¤i s›nanmakta ve daha sonra exante öngörü yap›lmaktad›r. Öngörülmek istenilen dönem say›s› artt›kça öngörü baflar›s›n›n azald›¤› bilinmektedir. Ayr›ca politika de¤ifliklikleri, kriz gibi önceden kestirilemeyen olaylar da öngörü baflar›s›n› olumsuz yönde etkilemektedir. Büyüme modellerini tahmin ederken GSY‹H’n›n ba¤›ml› zaman›n ba¤›ms›z de¤iflken oldu¤u modeller kullan›lmaktad›r, bir baflka ifade ile zaman d›fl›ndaki faktörler sabit kabul edilmektedir. Modeli tahmin ederken ise, GSY‹H’n›n zaman içerisindeki de¤iflimini bir do¤ru ile ifade etmek yerine e¤risel formda ifade etmenin daha do¤ru oldu¤u görüflü yayg›nd›r. Çünkü do¤rusal model uygulayabilmek için, geçmifl verilerin do¤rusal bir trend izlemesi gerekmektedir. Aksi halde, do¤rusal olmayan e¤rilerin kullan›lmas› gereklili¤i do¤maktad›r. Gelir gibi de¤iflkenlerin zaman içerisinde grafikleri de genelde do¤rusal de¤il e¤risel formda gözlenmektedir. Literatürde büyüme modellerini tahmin ederken, do¤rusal modelden ziyade e¤risel modellerden yar› logaritmik (üssel) modeller kullan›lmaktad›r. Bu modelde, GSY‹H de¤iflkeninin zaman içerisindeki birleflik büyüme h›z› kolay bir biçimde tahmin edilebilir ve model do¤rusal de¤il “J tipi” bir e¤ri ile ifade edilmifl olur. Bu çal›flmada, Erzincan ilinin ileri do¤ru (exante) öngörü tahmininde do¤rusal modellerin yan›nda birbirlerine karfl› çeflitli avantaj ve dezavantajlar› olan, S tipi e¤ri için logaritmik do¤rusal ve logaritmik modeller bir baflka ifade ile üssel (exponensiyel) modeller, J tipi e¤ri için lojistik ve gompertz mo- 210 deller denenmifl ve en uygun model üzerinde tart›fl›lm›flt›r. Daha sonra model sonucuna göre ilin gelecek dönem GSY‹H’lar› tahmin edilmifltir. 2.2.2.1. Modeller 1. Ortalama Büyüme Oran›na Göre Yaklafl›k Tahmin: Erzincan ilinde 19792001 y›llar› aras›nda ortalama büyüme oran› 3.37’dir. Grafik 38’de 1979-2001 y›llar› aras›nda gerçek de¤erleri gösteren Seri 1 ve bu sabit büyüme oran›n›n devam etti¤i varsay›m› alt›nda 2002-2023 y›llar› aras› için ortalama de¤erler Seri 2’de ifade edilmifltir. Böylece bu seviyenin devam etti¤i ve hiçbir politik de¤iflikli¤in, krizin vs. olmad›¤› varsay›m› alt›nda, GSY‹H de¤erleri Tablo 2’de yer almaktad›r, 2023 y›l›nda GSY‹H 1998 fiyatlar›yla 262596 Bin TL olacakt›r. Büyüme oran› sabit kabul edilmifl, ekonometrik model kurulmam›flt›r. Grafik 38. Ortalama Büyüme Oranı İle Tahmin 300000000.00 250000000.00 200000000.00 Seri 1 150000000.00 Seri 2 100000000.00 50000000.00 2023 2021 2019 2017 2015 2013 2011 2009 2007 2005 2003 2001 1999 1997 1995 1993 1991 1989 1987 1985 1983 1981 1979 0.00 2. Do¤rusal Model: Bu modelde zaman de¤iflkeni GSY‹H de¤iflkeninin do¤rusal bir fonksiyonu olarak düflünülmüfltür. Kullan›lan ekonometrik model afla¤›da yer almaktad›r. GSY‹H = ß0+ ß1t+ u Modelin tahmin sonuçlar› ise flöyledir: GSY‹H = 58500000+3903401t Expost ve exante öngörü tahmin sonuçlar› Tablo 2’de yer almaktad›r. Afla¤›daki grafikte 1979-2001 y›llar› aras›nda gerçek de¤erleri gösteren Seri 1 ve do¤rusal modelin 2001 y›l›na kadar expost ve 2001 y›l›ndan sonra exante öngörü tahmin de¤erlerini gösteren Seri 2 görülmektedir. Grafikte, Seri 2 sürekli artan do¤rusal bir fonksiyonu ifade etmektedir. Bu tahmin sonucuna göre 2023 y›l›nda 1998 fiyatlar›yla GSY‹H 234153 Bin TL olacakt›r. 211 Grafik 39. Doğrusal Model ile Öngörü 250000000.00 200000000.00 150000000.00 Seri 1 Seri 2 100000000.00 50000000.00 2023 2021 2019 2017 2015 2013 2011 2009 2007 2005 2003 2001 1999 1997 1995 1993 1991 1989 1987 1985 1983 1981 1979 0.00 Bazen seriler do¤rusal bir trend izlemezler. Bu durumda seriyi en iyi temsil edecek do¤rusal olmayan e¤rilerin kullan›lmas› gerekmektedir. Gelir gibi de¤iflkenlerin zamana göre modellenmesinde do¤rusal olmayan yap›lar›n uygun oldu¤u görüflü hakimdir. Afla¤›da do¤rusal olmayan durumlar için önerilmifl çeflitli modellerden elde edilen e¤riler yer almaktad›r. 3. Yar› Logarimik Model: Bu modelde zaman de¤iflkeni do¤rusal ve GSY‹H de¤iflkeni logaritmik olarak düflünülmüfltür ve logaritmik do¤rusal modelden hareket edilmifltir. Ekonometrik model afla¤›da yer almaktad›r. Log(GSY‹H) = ß1+ ß2t+u burada ß2 GSY‹H’n›n anl›k büyüme h›z›d›r, birleflik büyüme h›z› ise (antilogß2-1)*100 formülüyle hesaplanmaktad›r. Modelin tahmin sonuçlar› ise flöyledir: Log(GSY‹H) = 17.97144+0.0386508t Buna göre anl›k büyüme h›z›: %3,86’d›r ve ortalama büyüme h›z›ndan yüksektir. Birleflik büyüme h›z› ise, %3,94’dür. Expost ve exante öngörü tahmin sonuçlar› Tablo 2’de yer almaktad›r. Afla¤›daki grafikte 1979-2001 y›llar› aras›nda gerçek de¤erleri gösteren Seri 1 ve logaritmik do¤rusal modelden elde edilen 2001 y›l›na kadar expost ve 2001 y›l›ndan sonra exante öngörü tahmin de¤erleri (Seri 2) görülmektedir. Grafikte, Seri 2 üssel bir biçimde sürekli artan bir fonksiyonu ifade etmektedir. Bu tahmin sonucuna göre 2023 y›l›nda 1998 fiyatlar›yla GSY‹H 363295 Bin TL olacakt›r. 212 Grafik 40. Logaritmik Doğrusal Model İle Öngörü 400000000.00 350000000.00 300000000.00 250000000.00 Seri 1 200000000.00 Seri 2 150000000.00 100000000.00 50000000.00 2023 2021 2019 2017 2015 2013 2011 2009 2007 2005 2003 2001 1999 1997 1995 1993 1991 1989 1987 1985 1983 1981 1979 0.00 4. Üssel (Tam Logaritmik) Model 1: Bu modelde zaman de¤iflkeni GSY‹H de¤iflkeninin üssel bir fonksiyonu olarak düflünülmüfltür. Ekonometrik model afla¤›da yer almaktad›r. GSY‹H = ß1ß2t+u Modelin tahmin sonuçlar› ise flöyledir: GSY‹H = 69137485*1.036544t Expost ve exante öngörü tahmin sonuçlar› Tablo 2’de yer almaktad›r. Afla¤›daki grafikte 1979-2001 y›llar› aras›nda gerçek de¤erleri gösteren Seri 1 ve üssel modelden elde edilen 2001 y›l›na kadar expost ve 2001 y›l›ndan sonra exante öngörü tahmin de¤erleri (Seri 2) görülmektedir. Grafikte, Seri 2 üssel bir biçimde sürekli artan bir fonksiyonu ifade etmektedir. Bu tahmin sonucuna göre 2023 y›l›nda 1998 fiyatlar›yla GSY‹H 335408 Bin TL olacakt›r. Grafik 41. Üssel Model 1 İle Öngörü 400000000.00 350000000.00 300000000.00 250000000.00 Seri 1 200000000.00 Seri 2 150000000.00 100000000.00 50000000.00 2023 2021 2019 2017 2015 2013 2011 2009 2007 2005 2003 2001 1999 1997 1995 1993 1991 1989 1987 1985 1983 1981 1979 0.00 213 5. Üssel Model 2: Bu modelde zaman de¤iflkeni GSY‹H de¤iflkeninin üssel bir fonksiyonu olarak düflünülmüfltür, bir öncekinden daha farkl› bir formda model kurulmufltur. Üssel model 1’de çok h›zl› art›fllar görülmektedir, art›fl h›z›n› yavafllatabilmek amac›yla, modele sabit parametre ilave edilmifltir. Ekonometrik model afla¤›da yer almaktad›r. GSY‹H = ß0+ß1ßt2+u Modelin tahmin sonuçlar› ise flöyledir: GSY‹H = 341000000-(286000000*0.9835495t) Expost ve exante öngörü tahmin sonuçlar› Tablo 2’de yer almaktad›r. Afla¤›daki grafikte 1979-2001 y›llar› aras›nda gerçek de¤erleri gösteren Seri 1 ve üssel modelden elde edilen 2001 y›l›na kadar expost ve 2001 y›l›ndan sonra exante öngörü tahmin de¤erleri (Seri 2) görülmektedir. Grafikte, Seri 2 üssel biçimde sürekli artan bir fonksiyonu ifade etmektedir, fakat görüldü¤ü gibi art›fl h›z›nda yavafllama vard›r. Bu tahmin sonucuna göre 2023 y›l›nda GSY‹H 205420 Bin TL olacakt›r. Grafik 42. Üssel Model 2 İle Öngörü 250000000.00 200000000.00 150000000.00 Seri 1 Seri 2 100000000.00 50000000.00 2023 2021 2019 2017 2015 2013 2011 2009 2007 2005 2003 2001 1999 1997 1995 1993 1991 1989 1987 1985 1983 1981 1979 0.00 6. Üssel Model 3: Bu modelde zaman de¤iflkeni GSY‹H de¤iflkeninin üssel bir fonksiyonu olarak düflünülmüfltür, önceki iki modelden daha farkl› bir formda model kurulmufltur. Önceki iki üssel modelde, üssel art›fllar söz konusuydu, bu modelde “J tipi”ni daha iyi yans›tan bir model ele al›nm›flt›r. Ekonometrik model afla¤›da yer almaktad›r. GSY‹H = ß1(1-ßt2)+u Modelin tahmin sonuçlar› ise flöyledir: 214 GSY‹H = 138000000*(1-0.8586789 t) Expost ve exante öngörü tahmin sonuçlar› Tablo 2’de yer almaktad›r. Afla¤›daki grafikte 1979-2001 y›llar› aras›nda gerçek de¤erleri gösteren Seri 1 ve üssel modelden elde edilen 2001 y›l›na kadar expost ve 2001 y›l›ndan sonra exante öngörü tahmin de¤erleri (Seri 2) görülmektedir. Grafikte, GSY‹H’n›n tahminleri Seri 2’de ilk dönemde düflükten bafllayan h›zla yükselen, daha sonra ise art›fl h›z› yavafllay›p sonuna do¤ru neredeyse sabitlenen bir biçimde görülmektedir. Bir baflka ifade ile, ilk dönemlerde büyüme oran› çok yüksekken h›zla doyum noktas›na ulaflmaktad›r. Bu model daha çok boy gibi kiflisel özelliklerdeki büyümeleri ifade etmek için uygundur. Bu tahmin sonucuna göre 2023 y›l›nda 1998 fiyatlar›yla GSY‹H 137855 Bin TL olacakt›r. Grafik 43. Üssel Model 3 İle Öngörü 180000000.00 160000000.00 140000000.00 120000000.00 100000000.00 Seri 1 Seri 2 80000000.00 60000000.00 40000000.00 20000000.00 2023 2021 2019 2017 2015 2013 2011 2009 2007 2005 2003 2001 1999 1997 1995 1993 1991 1989 1987 1985 1983 1981 1979 0.00 7. Lojistik Model 1: Bu modelde zaman de¤iflkeni GSY‹H de¤iflkeninin lojistik bir fonksiyonu olarak düflünülmüfltür. Üssel modelde “J tipi” art›fllar görülmekte iken, lojistik modellerde “S tipi” art›fllar görülmektedir. Ekonometrik model afla¤›da yer almaktad›r. GSY‹H = ß0+ß1/1+exp(-ß2(t-ß3)))+u Modelin tahmin sonuçlar› ise flöyledir: GSY‹H = 64500000+75800000/(1+exp((-0.3275043*(t-11.05722)))) Expost ve exante öngörü tahmin sonuçlar› Tablo 144’de yer almaktad›r. Afla¤›daki grafikte 1979-2001 y›llar› aras›nda gerçek de¤erleri gösteren Seri 1 ve lojistik modelden elde edilen 2001 y›l›na kadar expost ve 2001 y›l›ndan sonra exante öngörü tahmin de¤erleri (Seri 2) görülmektedir. Grafikte görül- 215 dü¤ü gibi GSY‹H’n›n tahminleri Seri 2’de S fleklindedir. Fakat üssel forrmun son modelinde de karfl›lafl›ld›¤› gibi çok çabuk doyum noktas›na ulaflmaktad›r. Bu tahmin sonucuna göre 2023 y›l›nda GSY‹H 1998 fiyatlar›yla 140299 Bin TL olacakt›r. Grafik 44. Lojistik Model 1 İle Öngörü 180000000.00 160000000.00 140000000.00 120000000.00 100000000.00 Seri 1 Seri 2 80000000.00 60000000.00 40000000.00 20000000.00 2023 2021 2019 2017 2015 2013 2011 2009 2007 2005 2003 2001 1999 1997 1995 1993 1991 1989 1987 1985 1983 1981 1979 0.00 8. Lojistik Model 2: Bu modelde zaman de¤iflkeni GSY‹H de¤iflkeninin lojistik bir fonksiyonu olarak düflünülmüfltür. Bu modelde de daha farkl› formda “S tipi” art›fllar görülmektedir. Ekonometrik model afla¤›da yer almaktad›r. GSY‹H = ß1/1+exp(-ß2(t-ß3)))+u Modelin tahmin sonuçlar› ise flöyledir: GSY‹H = 170000000/(1+ÜS((-0.1054245*(t-6.909172)))) Exante ve expost öngörü tahmin sonuçlar› Tablo 144’de yer almaktad›r. Afla¤›daki grafikte 1979-2001 y›llar› aras›nda gerçek de¤erleri gösteren Seri 1 ve lojistik modelden elde edilen 2001 y›l›na kadar expost ve 2001 y›l›ndan sonra exante öngörü tahmin de¤erleri (Seri 2) görülmektedir. Lojistik modelin çok h›zl› doyum noktas›na ulaflmas› gerekçesi ile bu modelde sabit parametre d›fllanarak daha farkl› bir form yakalanmaya çal›fl›lm›flt›r. Bu tahmin sonucuna göre 2023 y›l›nda GSY‹H 1998 fiyatlar›yla 166989 Bin TL olacakt›r. 216 Grafik 45. Lojistik Model 2 İle Öngörü 180000000.00 160000000.00 140000000.00 120000000.00 100000000.00 Seri 1 Seri 2 80000000.00 60000000.00 40000000.00 20000000.00 2023 2021 2019 2017 2015 2013 2011 2009 2007 2005 2003 2001 1999 1997 1995 1993 1991 1989 1987 1985 1983 1981 1979 0.00 9. Gompertz E¤risi Modeli: Bu modelde gompertz e¤risi formu kullan›lm›flt›r. Bu modelde de “S tipi” art›fllar görülmektedir. Ekonometrik model afla¤›da yer almaktad›r. GSY‹H = ß0+ß1/1+exp (-exp(-ß2(t-ß3)))+u Model lojistik modelin ilk haline benzemektedir, fakat 2 kez üs al›nm›flt›r. Tahmin sonuçlar› flöyledir: GSY‹H = 69800000+71000000*ÜS(-ÜS(-0.2631934*(t-9.875069))) Expost ve exante öngörü tahmin sonuçlar› Tablo 144’de yer almaktad›r. Afla¤›daki grafikte 1979-2001 y›llar› aras›nda gerçek de¤erleri gösteren Seri 1 ve gompertz modelinden elde edilen 2001 y›l›na kadar expost ve 2001 y›l›ndan sonra exante öngörü tahmin de¤erleri (Seri 9) görülmektedir. Lojistik model gibi S flekillidir ve çok h›zl› doyum noktas›na ulaflmaktad›r. Bu tahmin sonucuna göre 2023 y›l›nda 1998 fiyatlar›yla GSY‹H 140793 Bin TL olacakt›r. 217 Grafik 46. Gompertz Eğrisi Modeli İle Öngörü 180000000.00 160000000.00 140000000.00 120000000.00 100000000.00 Seri 1 Seri 2 80000000.00 60000000.00 40000000.00 20000000.00 2023 2021 2019 2017 2015 2013 2011 2009 2007 2005 2003 2001 1999 1997 1995 1993 1991 1989 1987 1985 1983 1981 1979 0.00 2.2.2.2. Modellerin Karfl›laflt›r›lmas› 1. Grafik Yöntemi: fiimdiye kadar ele al›nan modellerin performanslar›n› karfl›laflt›rmak için her bir modelden elde edilen ba¤›ml› de¤iflkenin tahmini de¤erlerini ve gerçek de¤erleri grafik üzerinde afla¤›da gösterilmifltir. Grafi¤e göre Üssel Model 3’ün bafllang›ç dönemi gerçekleflen de¤erlerin çok alt›ndan bafllam›flt›r. Bu model d›fl›ndaki modellerin performans› tahmin dönemi içerisinde benzer görünmektedir. Grafik 47. Tahmin Dönemi İçerisinde Modellerin Grafikleri 180000000 160000000 140000000 Ortalamaya göre 120000000 doğrusal log-doğ 100000000 üssel1 üssel2 üssel3 80000000 lojistik1 lojistik2 Gompertz 60000000 Gerçek 40000000 20000000 0 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2. Ekonometrik Yöntem: Ele al›nan modellerin performanslar›n› karfl›laflt›rmak için grafik incelemesi ço¤u zaman yeterli olmamaktad›r. Model 218 tahmin sonuçlar›ndan öngörü hata varyans› ve ortalama mutlak hata ölçüleri elde edilerek, hangi modelin tahmininden kal›nt›lar›n minimum oldu¤u, hangi modelin expost öngörü tahmin dönemi içerisinde gerçe¤e daha iyi uyum sa¤lad›¤› araflt›r›labilmektedir. Modellerden elde edilen öngörü hata varyans› ve ortalama mutlak hata de¤erleri Tablo 143’de özetlenmektedir. Tablo 141. Modellerin Performansları Modeller 2015 yılı tahmini 2023 yılı tahmini Ortalama mutlak Öngörü hata varyansı (B Bin TL) (Bin TL) hata Başarı Sırası Ortalamaya göre (%3.37) 228711 298156 Doğrusal model 202926 234153 2.91414e+15 197321796 5 Yarı Logaritmik Model 266669 3632951 3.43607e+15 214580259 7 Üssel Model 1 251694 335409 3.35245e+15 209579379 6 Üssel Model 2 186180 205420 2.86615e+15 194534931 4 Üssel Model 3 137508 137855 7.3854e+15 291799688 8 Lojistik Model 1 140285 140299 2.21631e+15 177534906 2 Lojistik Model 2 163162 166990 2.69271e+15 190384515 3 Gompertz Eğrisi Modeli 140744 140793 2.12377e+15 170538774 1 Yukar›daki tabloya göre, expost tahmin dönemi içerisinde en baflar›l› model gompertz e¤risi modeli iken, 2. ve 3. s›ray› lojistik modelin iki versiyonu almakta ve 4. s›ray› üssel modelin 2.si almaktad›r. fiimdi bu modeller tek tek inceleyelim. 1. Gompertz E¤risi Modeli (fiekil 8), 1979-2001 y›llar› aras›n› iyi temsil etmifl bir baflka ifade ile bu dönemdeki art›fllar› güzel yans›tm›flt›r, bu sebeple de model baflar›s› güzel ç›km›flt›r. Fakat bu dönemden sonra yap›lan exante öngörü döneminde art›fl h›z› doygunluk düzeyine ulaflm›fl ve neredeyse hiç art›fl olmam›fl gibi bir yap› sergilemifltir. Zaten bu modelin en önemli elefltirisi doygunluk noktas›na çabuk ulaflmas›d›r. 2. Lojistik Model 1’de de (Grafik 43) durum gompertz e¤risindeki gibidir, gompertz e¤risi gibi S flekilli bir modeldir ve çabuk doygunlu¤a ulaflmaktad›r. Dolay›s›yla gompertz e¤risi ve lojistik model 1’in exante tahmin dönemini iyi temsil etti¤i öngörülerin baflar›l› oldu¤u, fakat expost dönemin öngörülerinde yetersiz kalaca¤› söylenebilmektedir. ‹ktisadi büyümenin modellenmesinde çok uygun de¤illerdir. 3. Lojistik Model 2 (Grafik 44), çabuk doygunluk noktas›na ulaflan lojistik model 1 ve gompertz e¤risine alternatif olarak gelifltirilmifltir, sabit parametre olmadan tahmin yapmaktad›r. fiekil incelendi¤inde, expost tahmin döneminde h›zl› art›fllar varken exante dönemde art›fl h›z› azalmakla birlikte devam etmektedir. Doyum noktas›na daha yavafl ulafl- 219 maktad›r. S tipi e¤rileri tahmin etmekte kullan›lan lojistik ve gompertz modelleri çabuk doyum noktalar›na ulaflt›¤› için elefltiri almaktad›r ve baz› modellerde kullan›lmas› çok uygun olmamaktad›r. Üssel modellerle ifade edilebilecek J tipi e¤riler, S tipi e¤rilerin bu dezavantaj›n› bertaraf etmektedir. 4. Üssel Model 2, lojistik model 2’ye benzemektedir, fakat art›fl h›z› biraz daha fazlad›r, doyum noktas›na ulaflmamaktad›r. 5. Do¤rusal Model, zaman› GSY‹H’n›n do¤rusal bir fonksiyonu olarak düflünmektedir, iliflki genelde do¤rusal olmad›¤›ndan büyüme modellerinde pek kullan›lmamaktad›r. 6. Üssel Model 1, büyüme modellerinde kullan›lmas› uygun olan modllerdendir. 7. Logaritmik Do¤rusal Model: Büyüme modellerinde en çok kullan›lan, anl›k ve birleflik büyüme h›z›n› kolayca ölçebilen bir modeldir. 8. Üssel Model 3 ise, kat› bir J tipi modeli göstermektedir, çok düflük noktadan bafllay›p h›zla yükselen ve h›zla doygunluk noktas›na ulaflan bir e¤risi vard›r. Analizimiz için baflar›s› en düflük modeldir. Bu modellerin hepsi farkl› büyüme modellerini (bireysel özelliklerdeki (boy gibi), sektörlerdeki vb. gibi) temsil etmek için uygundur. Ekonominin büyümesini temsil etmek için, doyum noktas›na ulaflmayan ve do¤rusal olmayan modeller daha uygundur. En çok kullan›lan model, logaritmik do¤rusal’dir, ekonomideki büyümeyi en iyi yans›tt›¤› görüflü hakimdir. Grafik 48. Expost Öngörü Döneminde Modellerin Grafikleri 400000000 350000000 300000000 Ortalamaya göre doğrusal log-doğ 250000000 üssel1 üssel2 üssel3 200000000 lojistik1 lojistik2 150000000 Gompertz 100000000 50000000 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 1987-2001 dönemini kapsayan çal›flmay› tamamlamak ve do¤rulamak 220 amac›yla, 2004-2008 y›llar› aras›nda Erzurum-Erzincan ve Bayburt Bölgesini kapsayan bölgesel katma de¤erler kullan›larak da analiz yap›lm›flt›r. Öncelikle geçmifl y›llarda ortalama olarak Erzincan’›n bu bölgenin katma de¤erindeki pay› hesaplanm›flt›r, pay %28 civar›ndad›r. Bu oran kullan›larak Erzincan ilinin bu y›llardaki katma de¤eri hesaplanm›flt›r. 2004-2008 y›llar› aras›ndaki veriler kullan›larak ortalama büyüme oran›na göre ve 1979-2001 y›llar› aras› için büyümeyi modellemede en uygun model olan logaritmik do¤rusal model kullan›larak afla¤›daki sonuçlara ulafl›lm›flt›r. Ortalama Büyüme Oran›na Göre Yaklafl›k Tahmin: Erzincan ilinde 20042008 y›llar› aras›nda ortalama büyüme oran› 3.49’dur. fiekil 1’de 2004-2008 y›llar› aras›nda gerçek de¤erleri gösteren Seri 1 ve bu sabit büyüme oran›n›n devam etti¤i varsay›m› alt›nda 2009-2023 y›llar› aras› için ortalama de¤erler Seri 2’de ifade edilmifltir. Böylece bu seviyenin devam etti¤i ve hiçbir politik de¤iflikli¤in, krizin vs. olmad›¤› varsay›m› alt›nda, GSY‹H de¤erleri Tablo 144’de yer almaktad›r, 2023 y›l›nda GSY‹H 1998 fiyatlar›yla 379679 Bin TL olacakt›r. Büyüme oran› sabit kabul edilmifl, ekonometrik model kurulmam›flt›r. Grafik 49. Ortalama Büyüme Oranı İle Tahmin 400000 350000 300000 250000 Seri 1 200000 Seri 2 150000 100000 50000 2022 2020 2018 2016 2014 2012 2010 2008 2006 2004 0 Yar› Logarimik Model : Logaritmik do¤rusal modelin tahmini afla¤›da yer almaktad›r. Log(GSY‹H)= 12.14525+0.0387407t Buna göre anl›k büyüme h›z›: %3,87’dir ve ortalama büyüme h›z›ndan yüksektir. Birleflik büyüme h›z› ise, %3,95’dir. 2004-2008 dönemi için hesaplanan hem anl›k hem de ortalama büyüme h›z›, 1979-2001 y›llar› için hesaplananlarla ayn›d›r. Bu çok önemli sonuç, tahminlere güvenebilece¤imizi gös- 221 termektedir. Expost ve exante öngörü tahmin sonuçlar› Tablo 144’de yer almaktad›r. Afla¤›daki grafikte 2004-2008 y›llar› aras›nda gerçek de¤erleri gösteren Seri 1 ve logaritmik do¤rusal modelden elde edilen 2008 y›l›na kadar expost ve 2008 y›l›ndan sonra exante öngörü tahmin de¤erleri (Seri 2) görülmektedir. Grafikte, Seri 2 üssel bir biçimde sürekli artan bir fonksiyonu ifade etmektedir. Bu tahmin sonucuna göre 2023 y›l›nda 1998 fiyatlar›yla GSY‹H 408425 Bin TL olacakt›r. Grafik 50. Logaritmik Doğrusal Model İle Öngörü 450000 400000 350000 300000 250000 Seri 1 200000 Seri 2 150000 100000 50000 2022 2020 2018 2016 2014 2012 2010 2008 2006 2004 0 Son olarak gerçek de¤erler, her iki dönem için ortalama büyüme oranlar› ve uygunlu¤u kabul edilen logaritmik do¤rusal model grafikleri karfl›laflt›rmak amac›yla afla¤›da verilmektedir. Grafik 51. Seçilen Tahminlerin Grafikleri 450000000.00 400000000.00 350000000.00 300000000.00 Gerçek 250000000.00 1987-2001 büyüme oranına göre 1987-2001 logaritmik doğrusal 2004-2008 logaritmik doğrusal 200000000.00 2004-2008 büyüme oranına göre 150000000.00 100000000.00 50000000.00 2023 2021 2019 2017 2015 2013 2011 2009 2007 2005 2003 2001 1999 1997 1995 1993 1991 1989 1987 1985 1983 1981 1979 0.00 Yukar›daki grafikte gerçek veriler dikkatli olarak incelendi¤inde, Erzincan 222 GSY‹H’n›n 1998-1999 krizlerinden etkilenip düflüfl gösterdi¤i izlenmektedir. TÜ‹K’in iller baz›nda verileri tam da bu dönemde kesilmifltir. Halbuki gerçekleflen de¤erlerin devam›na bak›ld›¤›nda 2001 krizinden de sonra 2004-2008 y›llar› aras›nda artan trendinin devam etti¤i görülmektedir. 1987-2001 y›llar› aras›ndaki iller baz›nda veriler dikkate al›narak tahminin bitifl y›l› aç›s›ndan risk tafl›d›¤› görülebilmektedir. Zira, 2001 y›l›nda biten verilerle yap›lan tahminlerde grafikten izlenebilece¤i gibi büyüme oran› ve öngörüler düflük tahmin edilmifltir. 2004-2008 y›l› verileri de analize dahil edildi¤inde ise, hem büyüme oran›n›n hem de öngörülerin daha yüksek oldu¤u dikkat çekmektedir, art›fl trendi devam etmektedir. Grafikte 2004-2008 y›llar› için hesaplanan büyüme oran› ve logaritmik do¤rusal modelin sonuçlar› bu aç›dan doyurucudur ve yorumlarda kullan›labilir. Sonuç Çal›flmada Erzincan ilinin 2001 y›l› sonras› performans› ve özellikle 2023 y›l›ndaki GSY‹H’s› tahmin edilmeye çal›fl›lm›flt›r. Büyüme modellerini tahmin etmek için do¤rusal modellerden ziyade, do¤rusal olmayan modellerin daha uygun oldu¤u bilinmektedir. Bu çal›flmada do¤rusal modelin yan›nda çeflitli e¤risel modeller denenmifltir. J tipi e¤rilerden çok, h›zla doyum noktas›na ulaflmayan S tipi e¤rilerin büyüme oranlar›n› ifade etmekte daha makul oldu¤u sonucuna var›lm›flt›r. Sonuçta tercih edilen logaritmik do¤rusal modele göre Erzincan’›n anl›k ekonomik büyüme h›z› %3.87 ve birleflik büyüme h›z› 3.95’dir. ‹lde ortalama büyüme oran› ise 1979-2001 y›l› verileriyle %3.37 ve 2004-2008 y›l› verileriyle %3.49 olarak kaydedilmifltir. Buna göre, 2001 y›l›ndan sonra büyüme oran›nda art›fl görüldü¤ü söylenebilmektedir, bu art›fl da dikkate al›narak, 1998 sabit fiyatlar›yla 2023 y›l› tahmini GSY‹H rakam› 408425 Bin TL’dir. 2010 Erzincan nüfusu dikkate al›narak, kifli bafl›na GSY‹H yine 1998 fiyatlar›yla 1.815 Bin TL olacakt›r. 2008 y›l› reel fiyatlar›yla %3.49 büyüme oran› dikkate al›nd›¤›nda ise, Erzincan’›n 2023 y›l› GSY‹H’s› tahmini 3540934 Bin TL ve kifli bafl›na GSY‹H’s› 15.741 Bin TL olacakt›r. 223 224 108585 113556 110787 112597 120988 118362 121988 126644 152732 162033 137624 131714 126651 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 1985 1990 69276 1984 1989 70132 1983 104525 74488 198 82 1988 72336 1981 70339 72307 1980 105592 70954 1979 1987 69356 Yıllar 1986 Sabit fiyatlarla GSYİH (1998 baz yıllı) 148278 144375 140471 136568 132665 128761 124858 120954 117051 113148 109244 105341 101437 97534 93631 89727 85824 81920 78017 74114 70210 66307 62403 Doğrusal 155228 149343 143681 138234 132993 127951 123100 118432 113942 109622 105466 101468 97621 93919 90359 86933 83637 80466 77415 74480 71656 68940 66326 Logaritmik Doğrusal 152280 146912 141732 136735 131915 127264 122777 118449 114273 110244 106357 102607 98990 95500 92133 88885 85751 82728 79811 76998 74283 71664 69137 Üssel 1 145710 142444 139123 135747 132314 128823 125274 121666 117998 114268 110476 106620 102700 98714 94662 90541 86352 82093 77763 73360 68884 64332 59705 Üssel 2 133851 133168 132372 131446 130368 129111 127649 125945 123961 121650 118959 115826 112176 107926 102977 97213 90500 82682 73578 62976 50628 36249 19502 Üssel 3 138813 138252 137488 136453 135066 133227 130828 127765 123955 119370 114066 108205 102045 95903 90094 84867 80370 76648 73666 71337 69555 68212 67213 Logistik 1 143660 141227 138619 135831 132862 129711 126381 122876 119202 115369 111390 107277 103050 98727 94330 89882 85407 80930 76475 72067 67729 63482 59348 Logistik 2 138591 137940 137101 136026 134652 132908 130708 127960 124570 120453 115556 109887 103549 96778 89960 83599 78227 74236 71725 70450 69958 69825 69802 Ortalama Büyüme Gompertz Oranına Göre (%3.49) Tablo 142. Erzincan İli İçin GSYİH’nın Gerçek Değerleri ve Modellerin Öngörü Değerleri Ortalama Büyüme Oranına göre (%3.37) Logaritmik Doğrusal 225 135331 139892 144606 149479 154517 159724 165107 170671 176422 182368 188514 194866 201433 208222 215239 222492 229990 237741 245753 254035 262596 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 202 22 2023 Ortalama Büyüme Oranına göre (%3.37) 130919 2003 2002 Yıllar Sabit fiyatlarla GSYİH (1998 baz yıllı) 234153 230250 226346 222443 218539 214636 210733 206829 202926 199022 195119 191216 187312 183409 179505 175602 171699 167795 163892 159988 156085 152182 Doğrusal 363295 349521 336270 323521 311255 299454 288101 277178 266669 256559 246832 237474 228470 219808 211474 203457 195743 188322 181182 174313 167704 161346 Logaritmik Doğrusal 335409 323584 312175 301170 290552 280308 270426 260892 251694 242820 234259 226000 218033 210346 202930 195775 188873 182214 175790 169593 163614 157845 Üssel 1 205420 203152 200847 198502 196119 193696 191232 188727 186180 183591 180958 178281 175560 172793 169979 167119 164210 161254 158247 155191 152083 148923 Üssel 2 137855 137831 137803 137771 137733 137689 137638 137578 137508 137427 137333 137224 137096 136947 136774 136572 136337 136063 135744 135373 134941 134437 Üssel 3 140299 140298 140298 140297 140296 140294 140292 140289 140285 140279 140270 140259 140243 140220 140190 140147 140088 140006 139893 139736 139520 139222 Logistik 1 166989 166661 166298 165896 165452 164961 164420 163822 163162 162436 161636 160757 159791 158731 157570 156299 154911 153398 151750 149960 148020 145922 Logistik 2 140793 140791 140788 140785 140780 140774 140767 140757 140744 140727 140705 140676 140639 140590 140527 140445 140339 140201 140021 139788 139487 139096 379679 366870 354492 342532 330976 319810 309020 298594 288520 278786 269381 260292 251511 243025 234826 Ortalama Büyüme Gompertz Oranına Göre (%3.49) Tablo 142. Erzincan İli İçin GSYİH’nın Gerçek Değerleri ve Modellerin Öngörü Değerleri (Devamı) 408425 392905 377975 363612 349795 336502 323715 311414 299580 288196 277245 266710 256575 246825 237446 228423 219743 211393 203360 195632 Logaritmik Doğrusal 2.2.3. ERZ‹NCAN ‹L‹ TARIMSAL ÜRET‹M M‹KTAR, PROJEKS‹YONLARI Bu bölümde, bitkisel ve hayvansal üretime iliflkin verilen zaman serisi verileri yard›m›yla, gelece¤e iliflkin projeksiyonlar ortaya konulmufltur. Projeksiyonlar, tar›m ile ilgili trendler bölümünde belirlenen esaslar çerçevesinde belirlenen istatistiki metotlar yard›m›yla belirlenmifltir. Tablo 143.Trend Projeksiyonları Özet 1995– –2009 TARLA BİTKİLERİ 1995– –2022 Buğday Buğday, Arpa ve şeker pancarı üretiminde Buğday, Arpa üretimi sabit trend takip ederken şeker artış beklenmekte, buğday üretimindeki artışın Arpa diğerlerinden daha büyük olacağı tahmin pancarı üretimi dalgalı seyir takip etmiştir. Şeker edilmiştir Pancarı Kuru Soğan Patates Kuru Fasulye Kuru fasulyenin sabit seyir takip edeceği, Kuru Kuru Soğan ve Patateste düşüş eğilimi, Kuru fasulye Soğan ve Patates üretiminin azalacağı dalgalı ancak sabit seyir takip etmiştir tahmin edilmiştir Domates üretiminde yaklaşık üç kat artış, salatalık üretimi ise aynı düzeyde olacağı tahmin edilmektedir Domates Salatalık üretimi sabit seyir takip etmiş, Salatalık Domatesin artış eğiliminde olduğu görülmüştür Kavun Karpuz SEBZE VE MEYVE bir düşük oranda artış Karpuz üretiminde artışın daha yüksek eğilimi olmasına karşın kavun üretimindeki artışın daha düşük oranda seyredeceği tahmin edilmektedir Lahana Lahanada düşme, dolmalık biberin aynı Biber 2000 yılına kadar üretiminde düşme gösteren bu seviyede seyretmesi diğer biber çeşitlerinde Dolmalık sebzeler son iki yılda artış eğilimi göstermiştir. artış görüleceği tahmin edilmektedir Biber Elma Kayısı Armut Başlangıçta elma üretimi dalgalı trend son dönemde Elma ve armut üretiminde düşme, kayısı ise durağan trend göstermiştir. Kayısı ve armut’ta aşırı üretiminde artış görüleceği tahmin dalgalanma görülmüş, son dönemde ise armut üretimi edilmektedir artış göstermiştir Kiraz Ceviz Zerdali Erik Erikte düşüş, zerdali dalgalı, kiraz ve ceviz üretiminde Erik üretiminde düşüş kiraz, zerdali, cevizde artış eğilimi görülmüştür artış tahmin edilmektedir Dut Üzüm Dut’ta azalış üzümde artış yönünde dalgalanma Dut ve üzümde azalış görüleceği tahmin görülmüştür edilmektedir Büyükbaş Hayvan Kültür Melez Yerli Manda Kültür ırkında artış eğilimi, yerli ırkı ve manda da düşüş Melez ve yerli manda sayısında azalma, kültür eğilimi görülmüştür ırkında artış olacağı tahmin edilmektedir Küçükbaş Hayvan Koyun Keçi Son yıllarda düşüş eğilimi göstermiştir Küçükbaş Süt Üretim Trendi Koyun Keçi Hayvan sayısındaki azalışa üretiminde düşüş göstermiştir Büyükbaş Süt Üretimi Kültür Melez Yerli Kültür ırkından elde edilen süt üretiminde artış, yerli ve Bu grupta yer alan hayvanlardan elde melez ırkta hayvan sayısındaki azalmaya paralel düşüş edilecek süt üretiminde azalış tahmin göstermiştir edilmektedir Et Üretimi Koyun Keçi Sığır Keçi eti üretimi son derece düşük olup büyükbaş ve Koyun, sığır et üretimi 2023’te büyük oranda küçükbaş hayvan et üretiminde düşüş göstermiştir düşüş göstereceği tahmin edilmektedir Yumurta Bal 226 Her iki üründe görülmüştür paralel Azalış trendi devam edecek. 2023’te bugünkü sayının yarısına düşeceği tahmin edilmekte olarak süt 2023 yılında bu hayvanlardan elde edilecek süt üretiminde büyük oranda düşüş görüleceği tahmin edilmektedir Yumurta ve bal üretiminde dalgalanma gösterirken bal Yumurta Yumurta üretimi artacak, bal üretimi büyük üretiminde azalma, yumurta üretiminde yükseliş trendi ölçüde azalacağı tahmin edilmektedir Bal görülmektedir 2.2.3.1. Üretim Projeksiyonlar› Bitkisel ve hayvansal üretime iliflkin verilen zaman serisi verileri yard›m›yla, gelece¤e iliflkin projeksiyonlar ortaya konulmufltur. Projeksiyonlar tar›m ile ilgili trendler bölümünde belirlenen esaslar çerçevesinde istatistiki metodlar yard›m›yla tahmin edilmifltir. Tarla Bitkileri: Grafik 52. Erzincan’da Üretilen Bazı Önemli Tarla Bitkilerinin Üretim Projeksiyonları (Ton) 600.000 500.000 400.000 300.000 200.000 100.000 0 1995 1998 2001 2004 Buğday 2007 2010 Arpa 2013 2016 2019 2022 Ş. Pancarı Buğday, arpa ve şeker pancarının her üçünde de artış olacağı, en büyük artışın buğdayda olacağı tahmin edilmiştir. Grafik 53. Erzincan’da Üretilen Bazı Önemli Tarla Bitkilerinin Üretim Projeksiyonları (Ton) 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0 1995 1998 2001 2004 Kuru Soğan 2007 2010 Patates 2013 2016 2019 2022 Kuru Fasulye Kuru fasulyenin sabit bir seyir takip edeceği, kuru soğan ve patates üretiminin azalacağı tahmin edilmiştir. 227 Sebzeler: Grafik 54. Erzincan İlinde Üretilen Bazı Önemli Sebzelerin Üretim Projeksiyonları (Ton) 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 20.000 0 1995 1998 2001 2004 2007 2010 Domates 2013 2016 2019 2022 Hıyar 2023 yılı projeksiyonlarına bakıldığında domates üretiminin yaklaşık olarak 3 kat artacağı, hıyar üretiminin aynı seviylerde kalacağı tahmin edilmiştir. Grafik 55. Erzincan İlinde Üretilen Bazı Önemli Sebzelerin Üretim Projeksiyonları (Ton) 16.000 14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0 1995 1998 2001 2004 2007 Karpuz 2010 2013 2016 2019 2022 Kavun Karpuz ve kavun üretiminin 2023 yılında, her ikisinin artacağı ancak karpuz üretimindeki artışın daha yüksek olacağı tahmin edilmiştir. Grafik 56. Erzincan İlinde Üretilen Bazı Önemli Sebzelerin Üretim Projeksiyonları (Ton) 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 1995 1998 2001 2004 Barbunya 2007 2010 Fasulye 2013 2016 2019 2022 Soğan Yapılan tahminlerde barbunya ve soğan üretiminin azalacağı, fasulye üretiminin artacağı tahmin edilmiştir. 228 Grafik 57. Erzincan İlinde Üretilen Bazı Önemli Sebzelerin Üretim Projeksiyonları (Ton) 4.000 3.000 2.000 1.000 0 1995 1998 2001 2004 Lahana 2007 2010 2013 Dolmalık Biber 2016 2019 2022 Biber (Diğer) Lahana üretiminin azalacağı, dolmalık biberin aynı seviyelerde olacağı ve diğer biber çeşidinin artacağı tahmin edilmiştir. Meyveler: Grafik 58. Erzincan İlinde Üretilen Bazı Önemli Meyvelerin Üretim Projeksiyonları (Ton) 20.000 18.000 16.000 14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0 1995 1998 2001 2004 2007 Elma 2010 Armut 2013 2016 2019 2022 Kayısı Meyvelerden elma ve armut üretimi azalacak, kayısı üretimi artacaktır. Grafik 59. Erzincan İlinde Üretilen Bazı Önemli Meyvelerin Üretim Projeksiyonları (Ton) 4.000 14.000 12.000 10.000 8.000 2.000 6.000 4.000 2.000 0 0 1995 1998 2001 2004 2007 2010 2013 2016 2019 2022 Kiraz Erik Ceviz Zerdali Erik üretimi azalacak, kiraz, ceviz ve zerdali üretimi artacaktır. 229 Grafik 60. Erzincan İlinde Üretilen Bazı Önemli Meyvelerin Üretim Projeksiyonları (Ton) 8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 1995 1998 2001 2004 2007 2010 Dut 2013 2016 2019 2022 Üzüm Dut ve üzümün her ikisinde de 2023 yılında azalış olacağı tahmin edilmiştir. Hayvan Varlığı: Grafik 61. Erzincan İli Küçükbaş Hayvan Varlığı Projeksiyonları (Baş) 100.000 90.000 80.000 70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 700.000 600.000 500.000 400.000 300.000 200.000 100.000 0 1995 1998 2001 2004 2007 2010 2013 2016 2019 2022 Koyun Keçi Hayvan sayılarının koyun ve keçide azalış trendinin devam edeceği ve 2023 yılında bugünkü sayının yaklaşık olarak yarısına düşeceği tahmin edilmiştir. Grafik 62. Erzincan İli Büyükbaş Hayvan Varlığı Projeksiyonları (Baş) 70.000 4.000 60.000 3.500 3.000 50.000 2.500 40.000 2.000 30.000 1.500 20.000 1.000 10.000 500 0 0 1995 1998 2001 2004 Kültür 2007 Melez 2010 2013 Yerli 2016 2019 2022 Manda Melez, yerli ve manda sayısının azalacağı ve sadece kültür ırkının artış göstereceği tahmin edilmiştir. 230 Hayvansal Ürünler: Grafik 63. Erzincan İlinde Üretilen Küçükbaş Süt Üretim Projeksiyonları (Ton) 25.000 4.500 4.000 20.000 3.500 3.000 15.000 2.500 2.000 10.000 1.500 1.000 5.000 0 500 1996 1999 2002 2005 2008 2011 Koyun 2014 2017 2020 2023 0 Keçi Koyun ve keçiden elde edilen sütün 2023 yılında büyük oranda düşeceği tahmin edilmiştir. Grafik 64. Erzincan İlinde Üretilen Büyükbaş Süt Üretim Projeksiyonları (Ton) 50.000 45.000 40.000 35.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0 2002 2005 2008 2011 Kültür 2014 Melez 2017 2020 2023 Yerli Kültür, melez ve yerliden elde edilen sütün her üçünün de azalacağı tahmin edilmiştir. Grafik 65. Erzincan İlinde Üretilen Et Üretim Projeksiyonları (Ton) 2.000 1.800 1.600 1.400 1.200 1.000 800 600 400 200 0 1996 1999 2002 2005 2008 Koyun 2011 2014 2017 2020 2023 Sığır Koyun ve sığır eti üretiminin her ikisinin de azalacağı tahmin edilmiştir. 231 Grafik 66. Erzincan İlinde Üretilen Yumurta ve Bal Üretim Projeksiyonları 2.500 70.000 60.000 2.000 50.000 40.000 1.500 30.000 1.000 20.000 500 10.000 0 0 1995 1998 2001 2004 2007 2010 Yumurta (1000 adet) 2013 2016 2019 2022 Bal (Ton) 2023 yılında yumurta üretiminin artacağı, bal üretiminin ise önemli ölçüde azalacağı tahmin edilmiştir. 2.2.3.2. Genel De¤erlendirme Mevcut durum ve projeksiyonlardan baz› hususlar›n dikkatle incelenmesi gerekmektedir. Örne¤in bal üretiminin azalaca¤› tahmini yap›lm›flt›r. Bu durum göz önüne al›narak, bal üretimi ve ar›c›l›¤›n teflviki konusu gündeme al›nmal›d›r. Ayn› flekilde, hayvan say›lar› ve hayvansal ürünlerin elde edilen miktarlar›n›n 2023 y›l›nda azalaca¤› tahmini yap›lm›flt›r. Buradan yola ç›karak hayvanc›l›k konusunda il özelinde politikalar gelifltirilip, geciktirilmeden uygulamaya geçirilmelidir. Bu ba¤lamda Tar›m Bakanl›¤›’n›n tar›msal havza üretim ve destekleme politikas› kapsam›na hayvansal ürünlerin de mutlaka dahil edilmesi önem arz etmektedir. Buradaki tahminler, hangi üründe ne gibi de¤iflikliklerin olabilece¤ini göstermekte ve gelece¤e yönelik olarak al›nmas› gereken tedbirlere dayanak teflkil edecek ve yol gösterici olacakt›r. 232 233 234 235 236 237 HİZMETLER SEKTÖRÜ 2023 VİZYONU EYLEM PLANI HEDEF 1.1.KENTSEL VE KIRSAL YERLEŞİM BİRİMLERİNİN CAZİBELERİNİN ARTIRILMASI Faaliyet No 1.1.1. Kentsel ve kırsal altyapının geliştirilmesi. 1.1.2. Kamu hizmetlerinin kalitesinin ve verimliliğinin artırılması. 1.1.3. 238 Faaliyet Çevresel sorunların minimuma indirilmesi. Öneri İşbirliği Yapılacak Kuruluşlar ¾ Belediye ve köylerin yol, kanalizasyon, içme suyu, elektrik ve telefon altyapıları turizm önceliği dikkate alınarak tamamlanmalı ve bu hizmetlerin kalitesi artırılarak, yaygınlaştırılması sağlanmalı. ¾ Mevcut altyapının eskimesinden kaynaklanan bozulmalar ve yetersizlikler belirli bir plan dahilinde giderilmeli. ¾ Doğalgaz altyapı çalışmaları tamamlanarak yaygınlaştırılmalı. ¾ Bozuk kentleşme alanlarında kentsel dönüşüm projeleri uygulanmalı. ¾ Tüm il genelinde turistik alanların tanıtımını da içerecek biçimde Çevre ve etkin bir sinyalizasyon sistemi kurulmalı. Şehircilik ¾ Konut üretimi ve sahipliği teşvik edilmeli. Konutlaşmada özellikle Bakanlığı dar gelirliler olmak üzere bütün kesimlere yönelik konut üretimi Kalkınma teşvik edilmeli ve Erzincan’da ortalama hane büyüklüğünün az olması nedeniyle küçük ölçekli konut yapımı da özendirilmeli. Bakanlığı ¾ İmar planları gelişen ihtiyaçlara göre güncellenerek planlı İçişleri kentleşme teşvik edilmeli. ¾ Kırsal ve kentsel yerleşim birimlerinin altyapı, üstyapı, çevre Bakanlığı düzeni hizmetlerinde kalite, estetik ve verimlilik artırılmalı. ¾ İl genelinde mesire yerlerinin özgün özellikleri bozulmadan (SODES ve düzenlenmesi yapılmalı ve katma değer yaratma kapasiteleri KÖYDES artırılmalı. Projeleri) ¾ Bölge halkının kendi sorunlarına sahip çıkmaları ve çözümün parçası olmalarını sağlayacak sivil toplum girişimlerinin ve organizasyonlarının kurulması ve güçlendirilmesi teşvik edilmeli. ¾ Erzincan dahilindeki tüm yapıların deprem yönetmeliğine uygunluk denetimine devam edilmeli. ¾ Doğal afetlerle birlikte yaşama bilincinin geliştirilmesi için gereken tedbirler alınarak, doğal afetlere karşı en gelişmiş ilk yardım, arama kurtarma ve sivil savunma sistemleri geliştirilmeli. ¾ Kamu hizmetlerinin yürütülmesinde, şeffaflık ve hesap verilebilirlik Erzincan ilkelerinin ön planda olduğu yönetim anlayışı genişletilmeli. Valiliği ¾ Kamu hizmetlerinin yürütülmesinde dil, din, cinsiyet, sosyal statü, siyasal görüş ayırımı yapılmaksızın herkese eşit mesafede hizmet Erzincan verilmesi etkin olarak sağlanmalı. Belediyesi ¾ Kamu hizmetlerinin yürütülmesinde kalite yönetimi ilkesi benimsenecek ve kurumların bilinen yönetim standartlarına İlçe ulaşması sağlanmalı. Bu amaçla tüm çalışanlara hizmet içi Kaymakamlıkları eğitimler düzenlenmeli. ¾ Kamunun verdiği hizmetlerden yararlananların memnuniyet İlçe düzeyleri belirlenerek, memnuniyetsizliğin minimuma indirilmesi Belediyeleri sağlanmalı. ¾ Karasu Nehri’ndeki kirliliğin önlenmesine yönelik çalışmalar hızlandırılmalı ve bu amaçla aşağıdaki hususlar gerçekleştirilmeli. - İlde yapılması planlanmış atık su arıtma tesisleri tamamlanmalı. - İldeki mevcut katı atık depolama alanları iyileştirilerek, gerekli görülen alanlarda yeni katı atık depolama alanları oluşturulmalı ve katı atıkların geri dönüşümü modern yaklaşımlarla sağlanmalı. ¾ Turizme açılan alanlarda çevrenin kirlenmemesine yönelik Çevre ve önlemler alınarak, yöre halkının bu konudaki duyarlılığın Şehircilik artırılmasına yönelik çalışmalar yapılmalı. Bakanlığı ¾ İliç’teki altın madeni üretiminin çevreye etkisi sürekli denetim Orman ve Su altında tutulmalı. Gerekli ölçümler aksatılmadan yapılmalı. ¾ Erozyona uğrayan, yanan, özel ormanlıklar, bozuk orman alanları İşleri Bakanlığı ve orman içi açıklıkların rehabilitasyonu ve ağaçlandırma çalışmaları yapılmalı. ¾ Orman köylülerinin kalkınmalarının desteklenmesi suretiyle ekonomik, sosyal, ve kültürel yönden gelişimlerinin sağlayarak, ormanlar üzerindeki olumsuz baskılar en aza indirilmeli ve bu şekilde ormanların korunması, geliştirilmesi ve genişletilmesi sağlanmalı. HEDEF 2.1.ERZİNCAN ÜNİVERSİTESİ’NİN EĞİTİM NİTELİĞİNİN VE KAPASİTESİNİN ARTIRILMASI ¾ Belirlenen üniversite yerleşke alanında gerekli yatırımlara hızla başlanmalı ve üniversitenin modern bir yerleşkeye sahip olması sağlanmalı. (Alternatif olarak üniversitenin kent içinde kalmasının şehir merkezinde bulunmasının şehrin rant değerini artıracağından, mevcut iki yığılma alanında iki ayrı yerleşke oluşturulması ve buna göre çevre düzenlenmesi yapılması yolu benimsenebilir. Bu seçenek göz ardı edilecek bir seçenek değildir.) Milli Eğitim 2.1.1 1. Modern bir üniversite yerleşkesi kurulması. ¾ Erzincan Üniversitesi’nde bilinen akademik eğitim ve Bakanlığı öğretim faaliyetleri yanında yerel ihtiyaçlarına yönelik eğitim faaliyetlerine öncelik verilmeli. Bu amaçla, güzel Gençlik ve sanatlar fakültesi, spor bilimleri fakültesi, turizm yöneticiliği Spor Bakanlığı fakültesi, doğa bilimleri fakültesi öncelikli olarak eğitim ve Yükseköğretim öğretime açılmalı. Kurulu (YÖK) ¾ Üniversitenin yapmayı planladığı yatırımlar için beklediği ödenek tahsislerinin zamanında sağlanması için yetkili makamlar nezdinde girişimlerde bulunulmalı. ¾ Üniversite yatırımlarının finansmanında ulusal ölçekte faaliyet gösteren hemşerilerin ve büyük kuruluşların desteğinin sağlanması için etkili girişimlerde bulunulmalı. Özel sektörün yatırım katkısı mutlaka sağlanmalı. ¾ Üniversitede eğitim kalitesinin yükseltilmesi amacıyla elde etmeyi planladığı akademik ve idari kadroların aksamadan tahsisi için yetkili makamlar nezdinde girişimde bulunulmalı. 2.1.2. ¾ Üniversitenin uzun vadeli yapılanması tamamlanıncaya kadar ihtiyaç duyacağı çevre düzeni, yol, bina, derslik, lojman, ve onarım hizmeti gibi altyapı ihtiyaçlarının Yükseköğretim karşılanmasına destek olunmalı. Eğitim ve öğretimin kalitesinin yükseltilmesi. ¾ Mevcut Kurulu (YÖK) fakültelerin bulunduğu alanların çevre düzenlemeleri ile altyapı sorunları çözümlenmeli ve üniversitenin öğrenciler tarafından talep edilirliği artırılmalı. ¾ Üniversitenin Erasmus ve Sokrates gibi uluslararası değişim programlarına katılımı için üniversite dışındaki mevcut olanakların kullandırılması sağlanmalı. ¾ Öğrencilerin barınma sorunlarının çözümü için Kredi ve Yurtlar Kurumuna ait yurt sayısının artırılması sağlanmalı. Öğrencilerin Yükseköğretim barınma ¾ Öğrencilerin barınma ihtiyacını karşılamaya yönelik özel Kredi ve 2.1.3. problemlerinin yurt ve konut yapımı teşvik edilmeli. Yeni yapılan Yurtlar Kurumu çözülmesi. konutlarda daha düşük metrekareli konutların yapılması teşvik edilmeli. 2.1.4. Öğrenci sayısının artırılması. ¾ Üniversitede öğrenci sayısının artırılması için yeni programlar eğitim ve öğretime açılmalı. Yeni programların açılabilmesi için üniversitenin ihtiyaç duyacağı öğretim üyelerinin temini ve fiziki imkânlar sağlanmalı. Bu şartlar sağlanarak öğrenci sayısının Yükseköğretim Kurulu (YÖK) artırılması yolunda adımlar atılmalı. ¾ Üniversitenin mevcut öğretim kadrosunun ilde kalıcı olarak hizmet vermeleri için lojman ihtiyaçları karşılanmalı ve konut sahiplikleri teşvik edilmeli. 239 HEDEF 2.2.ÇAĞRI MERKEZİ HİZMETLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ 2.2..1. İlde hizmet ¾ İlde istihdamın artmasında önemli katkı sağlayan çağrı veren çağrı merkezi yatırımlarının artırılması teşvik edilmeli. merkezi sayısının ve ¾ Bu amaçla mevcut şirket yanında bu konuda faaliyet gösteren başka şirketlerin de yer tahsisi ve altyapı istihdamının sorunlarının çözümüyle ilgili talepleri değerlendirilmeli. artırılması. ¾ Çağrı merkezlerinde çalışmak üzere nitelikli eleman yetiştirilmesi amacıyla düzenlenen eğitim programlarına teknik ve fiziki destek sağlanmalı. Ulaştırma Bakanlığı Kalkınma Bakanlığı Çağrı merkezlerinde Doğu ¾ Bu konuda faaliyet gösteren şirketlerin sponsor olarak çalıştırılmak Anadolu 2.2..2. katılımı sağlanarak, yükseköğretim programlarının üzere nitelikli Projesi Bölge açılması teşvik edilmeli. eleman Kalkınma yetiiştirilmesi. ¾ Sektörde çalışanların durumu yakından izlenerek mevcut İdaresi sorunların belirlenip çözümü sağlanacaktır. Bu sorunların KUDAKA minimuma indirilerek sektörün genişlemesi sağlanacaktır. 240 HEDEF 2.3. SOSYAL YAŞAMIN GÜÇLENDİRİLMESİ ¾ Tüm il genelinde sosyal hayatın canlanmasına hizmet eden eğlence, dinlence (rekreasyon), spor, sanat, kültür mekânlarının sayısı, etkinliği ve kalitesi artırılmalı. ¾ Tüm il genelinde herkesin kendi yaşam tarzına göre kendi kendini özgürce ifade edebileceği bir ortam sağlanmalı. ¾ Tüm il genelinde daha kaliteli bir güvenlik hizmeti verilmesi sağlanmalı. ¾ Güvenlik personeli ve emniyet teşkilatının ilde herkesin toplumsal kurallara uygun olarak özgürce yaşamasını sağlayacak önlemleri alması sağlanmalı. ¾ Bütün çalışanların sosyal güvenlik haklarının korunmasına azami derecede özen gösterilmeli ve sosyal güvenlik haklarının kullanılmasının önündeki engellerle mücadele edilmeli. ¾ İl sakinlerinin serbest zamanlarının değerlendirilmesine yönelik farklı seçenekler dikkate alınmalı. ¾ İlde yeme-içme ve serbest zamanların değerlendirilmesine yönelik cazibe merkezlerinin oluşturulması sağlanmalı. ¾ Her alanda kadının sosyal hayata daha fazla katılımı sağlanmalı. ¾ Cazibe alanlarında çocukların güzel ve faydalı vakit geçirmelerine yönelik altyapı ve etkinliklere yer verilmeli. ¾ İlde festival, kültürel faaliyet ve sanat etkinliklerinin düzenlenmesi teşvik edilerek desteklenmeli. ¾ Başta gençler ve çocuklar olmak üzere toplumun tüm kesimlerinin güzel sanatlar, kültürel faaliyetler ve spor etkinliklerinde bulunmaları teşvik edilerek desteklenmeli. İçişleri Bakanlığı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Sosyal yaşamın canlı ¾ Bütün spor dallarında spor altyapısı geliştirilmeli ve bu tutularak ilin amaçla aşağıda belirtilen yerler inşa edilmeli. Milli Eğitim 2.3.1. katma değer - Erzincan il merkezine 5-10 bin kişi kapasiteli bir kapalı Bakanlığı yaratma spor salonu. kapasitesinin - 3-5 bin kişi kapasiteli bir buz sporları salonu. Gençlik ve artırılması. - Uluslararası düzeyde yarışmalara uygun bir atletizm pisti. Spor Bakanlığı - İhtiyaca cevap verecek düzeyde tenis sahaları. - Uluslararası düzeyde yarışmalara uygun kayaklı koşu pisti. - Bireysel ve takım sporları için yeterli düzeyde antrenman salonları ve sahaları. - Bütün ilçelerde ihtiyaca uygun spor salonları ve futbol sahaları. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ¾ Sportif etkinliklere halkın daha yüksek ilgi göstermesi sağlanmalı. ¾ Özellikle bölgenin kış sporlarındaki avantajı nedeniyle kış sporlarına uygun tesisler inşasına öncelik verilmeli. ¾ Başarılı sporcular ödüllendirilerek daha üstün başarılar elde etmelerinin önündeki engeller kaldırılmalı. ¾ Okul öncesi ve ilköğretim çağındaki çocukların spora başlatılması ile ilgili projeler teşvik edilmeli. ¾ Yurtiçi ve yurtdışından tanınmış spor adamlarının ilde çalışmalarına yönelik projeler teşvik edilmeli. ¾ Bütün spor dallarında mevcut altyapının etkin kullanımı gerçekleştirilmeli. ¾ Sporcu ve spor kulüpleri, özel kesim ve yerel yönetimlerin sistem içinde daha fazla rol almaları sağlanmalı. ¾ İlimizin ulusal ve uluslararası düzeyde tanıtımını yapma ve turizm kapasitesini geliştirmeye yönelik olarak özellikle kış ve doğa sporları alanında spor organizasyonları düzenlenecek, bu konudaki girişimler desteklenmeli. 241 ¾ Okul öncesi eğitim kurumları yaygınlaştırılarak, kalitesi artırılmalı. ¾ Her düzeyde eğitimin kalitesinin ve erişilebilirliğinin artırılması için gerekli önlemler alınmalı. ¾ Okullarda öğretmen başına düşen öğrenci sayısı ortalama olarak düşük olmasına karşın öğretmen sayısının yeterli olmadığı yerlere öğretmen atamaları gerçekleştirilmeli. ¾ Nüfusun giderek artması beklenen Erzincan Merkez İlçede Milli Eğitim Bakanlığı nüfus yoğunlaşması dikkate alınarak yeni okulların açılması Eğitim ve sağlık sağlanmalı. hizmetlerinin iyileştirilmesi, ¾ Öğrencilerin giderek daha modern ve temiz ortamlarda Gençlik ve 2.3.2. kaliteli eğitim almaları sağlanmalı. erişilebilirliğinin Spor Bakanlığı ve kalitesinin ¾ Sağlık hizmetlerinin kalitesi ve erişilebilirliği sürekli müşteri artırılması. memnuniyeti temelinde artırılmalı. Sağlık ¾ Gezici sağlık hizmetlerinin artırılarak halk sağlığı çalışmaları Bakanlığı yürütülmeli. ¾ İlde giderek artması beklenen yaşlı kesime yönelik ilave sağlık hizmetleri ve kapasiteleri geliştirilmeli. ¾ Korunmaya muhtaç yaşlı ve bedensel engellilere bakım ve rehabilitasyon hizmetleri sağlanmalı. ¾ Eğitim ve sağlıkta özel sektörün daha fazla yer alması özendirilmeli. ¾ Toplumun dezavantajlı (kadınlar, engelliler, yoksullar, sosyal dışlanmaya maruz kalmış bireyler) ve yoksul kesimlerinin il gelirinden aldığı payın artırılması amacıyla ekonomik kaynaklar çeşitlendirilmeli. 2.3.3. ¾ İldeki dezavantajlı grupların ve kadınların eğitim düzeyleri geliştirilerek, istihdam edilebilirlikleri artırılmalı ve sosyal Dezavantajlı statüleri iyileştirmeli. grupların Aile ve Sosyal toplumsal ¾ Dezavantajlı gruplara sağlanan desteklerin erişilebilirliği ve Politikalar etkinliği artırılmalı. hayata dahil Bakanlığı edilmesi. ¾ Kadın girişimciliği desteklenmeli. ¾ Engellilere yönelik istihdam olanakları engellilerin mesleki yetenekleri geliştirilmeli. artırılmalı ve ¾ Yoksulluk azaltılmalı ve muhtaç durumda olan kişi ve gruplara etkin sosyal korunma sağlanmalı. ¾ Suça karışmış çocukların topluma kazandırılması sağlanmalı. 242 243 SANAYİ SEKTÖRÜ 2023 VİZYONU EYLEM PLANI HEDEF 1: SANAYİ ALTYAPISININ İYİLEŞTİRİLMESİ VE GELİŞTİRİLMESİ Faaliyet No Faaliyetin Öneri İşbirliği Yapılabilecek Kuruluşlar ¾ Potansiyeli olan yerlerde KSS kurulması. ¾ Kurulu bulunan OSB cazibe merkezi haline dönüştürülerek tam kapasiteye ulaşılmalı. 1.1. Bilim, Sanayi ve ¾ İlin sanayi alt yapısı ve kümelenme yaklaşımı Teknoloji Bakanlığı düşünülerek, aynı sektörde (Gıda, tarıma dayalı Sanayicinin her sanayi, madencilik v.b.) faaliyet gösteren Ekonomi Bakanlığı türlü altyapı işletmelerin bir araya getirileceği ihtisas OSB’ler Kalkınma Bakanlığı hizmetleri ile kurulması donatılmış ve daha verimli ¾ Sürekli iyileştirme prensibi çerçevesinde, OSB ve Hazine Müsteşarlığı olacakları KOSGEB KSS’lerde ihtiyaçlar doğrultusunda değişiklik modern yapılması sağlanmalı. Doğu Anadolu çalışma ¾ OSB ve KSS’lerin bilgi, teknoloji altyapısı Projesi Bölge ortamlarının geliştirilmeli ve işletmelerin bunlardan en üst Kalkınma İdaresi kurulması ve düzeyde faydalanması sağlanmalı. iyileştirilmesi. TOBB ¾ OSB ve KSS’lerde işletmelerin, oluşturulacak veya KUDAKA mevcut teknik altyapıdan faydalanması için özel bir birim kurulmalı, bu birim tarafından işletmelere eğitim ve danışmanlık hizmeti verilmesi sağlanmalı. ¾ Mevcut OSB ve KSS’lerin kapasitelerinin artırılması, aktif olarak kullanımının sağlanması (5 KSS’den 3’ü aktif olarak hizmet verilmektedir.) ¾ OSB’nin doluluk oranın artırılması 1.2. ¾ Depremden zarar gören 100 işyeri kapasiteli imalatçılar KSS’nin tamamlanarak, faaliyete OSB ve KSS’lerin Bilim, Sanayi ve geçirilmesi. altyapı ve Teknoloji Bakanlığı üstyapı ¾ Refahiye KSS’nin canlandırılması, atıl durumdaki Ekonomi Bakanlığı inşaatlarının 2 fabrikanın üretime geçmesi. tamamlanması Kalkınma Bakanlığ ile atıl sanayi ¾ Mevcut KSS ve OSB’lerin altyapı ve üstyapı imkanları araştırılarak iyileştirilmeli, gelecekte KUDAKA tesislerinin oluşabilecek ihtiyaçlara göre yeniden Erzincan Yatırım ekonomiye yapılandırılma için gerekli altyapı tamamlanmalı. Destek Ofisi kazandırılması. ¾ Sanayinin yoğun olarak kullanmakta olduğu enerji altyapısı geliştirilmeli ve enerji altyapısından kaynaklı maliyetlerinin azaltılması için gerekli çalışmalar yapılmalıdır. ¾ OSB ve KSS’lerin çevreye dost altyapı ve üstyapı imkanlarına sahip olması sağlanmalı. 244 HEDEF 2: KOBİ’LERİN DESTEKLENMESİ 2.1 KOBİ’lerin finansman ihtiyaçlarının karşılanması. ¾ Finansman destekleri konusunda seminer, broşür, ilan, birebir işletmelerle görüşme v.b. yollarla farkındalık oluşturulmalı. ¾ KOBİ’lerin kredilerden aldığı pay artırılmalı. ¾ KOBİ’lerin finansman dahil karşılaştıkları tüm sorunlarına çözüm yolları üreten, finansman kaynakları hakkında bilgi veren, kaynakların kullanımı ve sorunların giderilmesinin her aşamasında yardımcı olacak, Erzincan’a özgü Danışmanlık Mekanizmaları (Yerel yönetimler bünyesinde ya da Odalarda kurulabilir) geliştirilmeli. ¾ KOBİ’lerin uluslararası finansman imkanlarından yararlanması için Sivil Toplum Kuruluşları (STK) ile kamu kurum ve kuruluşları vasıtasıyla gerekli proje çalışmaları gerçekleştirilmeli. ¾ Finansal ve finansal olmayan raporlama standartlarına geçiş için KOBİ’ler teşvik edilmeli ve bilinçlendirilmeli. Örnek uygulamalar yapılmalı ve bu alanda başarılı KOBİ’ler ödüllendirilmeli. ¾ Kredi Garanti Fonu A.Ş. (KGF) ile daha fazla işbirliğine gidilmeli, bu fon hakkında gerekli bilgilendirme yapılmalı. ¾ Çeşitli kurum ve kuruluşlardan alınan desteklerin yaygın ve bilinçli kullanımı sağlanmalı. ¾ KOBİ’lerin Yatırım teşviklerini kullanamama nedenlerinin tespit edilip, yararlanmalarına yönelik çalışmalar geliştirilmeli. ¾ Finans kuruluşlarıyla irtibata geçilerek üretimde kullanılan makinelerin de teminat olarak kabul edilmesi sağlanmalı. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Ekonomi Bakanlığı Kalkınma Bakanlığı Hazine Müsteşarlığı KOSGEB KGF Doğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi TOBB Bankalar STK’lar KUDAKA 2.2 Bilim, Sanayi ve ¾ Yönetimin ve bütün bölümlerin tek bir yöne Teknoloji Bakanlığı yönlendirilmesini sağlamak için kurumsallaşma Sermaye Piyasası konusundaki bilinç eksikliği giderilmeli. Kurulu (SPK) ¾ KOBİ’ler; mevcut pazara, belirli standartlara ve KOSGEB rekabet koşullarına göre yeniden yapılanmaya teşvik Kurumsallaşmanın edilmeli. Doğu Anadolu sağlanması. Projesi Bölge ¾ KOBİ’ler sürekli kendilerini yenileme ve reform yapma Kalkınma İdaresi noktasında yönlendirilmeli (Danışmanlık Mekanizmaları gibi) TOBB ¾ Aile işletmelerinin gelecek kuşaklara devrini STK’lar kolaylaştıracak kurumsallaşmaya öncelik verilmeli. KUDAKA 2.3. ¾ Satın almadan pazarlamaya, nakliyeden ortak laboratuarlara, yatırımdan sermaye birleşimine kadar uzanan çeşitli işbirlikleri desteklenmeli ve özendirilmeli. (Örneğin, il içinde ve dışında büyük alışveriş merkezlerinde, birden çok KOBİ’ye ait ürünlerin satışa sunularak tanıtıldığı mekanlar Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı oluşturulabilir.) ¾ İşbirliği ve avantajları konusunda gerekli Ulaştırma Bakanlığı bilgilendirme yapılmalı, ortak hareket etme kültürü KOSGEB geliştirilmeli. TÜBİTAK ¾ Pilot projeler geliştirilerek ortak üretim yoluyla, birlikte Doğu Anadolu iş yapma kültürü ve firma evlilikleri desteklenmeli. Projesi Bölge ¾ Üretimin kooperatifleşmesi sağlanmalı. Kalkınma İdaresi ¾ Dış rekabete karşı ortak hareket etmeleri kümelenme Üniversitele modeli ile desteklenmeli. KUDAKA ¾ Büyük ya da küçük firmalarla eşleştirme yapılması ya da üretim ile satışta işbirliğine gidilebilmesi için firmaların bir araya getirileceği, fikir alışverişinde bulunup, beklentilerini ortaya koyabileceği organizasyonlar gerçekleştirilmeli. KOBİ’lerin kendilerine özgü özelliikleri ortaya konarak, ortak hareket etme ve iş yapma kültürünün geliştirilmesi, desteklenmesi. 245 2.4. KOBİ’lerin gelişen üretim ve yönetim teknolojilerine adaptasyonlarını n sağlanması ile üretim kalitesi, verimlilik ve kapasite kullanım oranlarının artırılması. 2.5. İçe dönük bir yapı sergileyen KOBİ’lerin dış pazarlara açılma ve elektronik ticaret faaliyetlerinin desteklenmesi. 2.6. 2.7. 246 KOBİ’lerin işveren ve çalışanlarının nitelik ve uyum yeteneklerinin artırılması. KOBİ’lerin ihtiyaçlarının belirlenerek, desteklenmeleri için projeler geliştirilmesi ve yürütülmesi. ¾ KOBİ’lerde yenilikçilik konusunda farkındalık oluşturularak, yenilik yapabilme kabiliyetleri artırılmalı. ¾ Özgün ürün, marka ve tasarım konusunda bilgi ve destek mekanizmaları geliştirilmeli. ¾ Pazar payları ve ihracat imkanlarını artırılmalı, ¾ Özgün tasarım ve ürünlerin tanıtımı, ticarileştirilmesi sağlanmalı. ¾ Ar-ge’ye yeterli kaynak ayırabilmesi için KOBİ’ler teşvik edilmeli. ¾ Ar-ge projeleri hazırlarken Üniversiteler ile çalışmaları teşvik edilmeli. ¾ Fikri ve sınai mülkiyet hakları, standardizasyon konularında bilgilendirme ve desteklerden yararlanabilmeleri için projeler geliştirilmeli. ¾ İleri teknoloji kullanımı ile bilgi tabanlı yatırımların özendirilmesi ve gereken desteğin sağlanması. ¾ Teknoloji üreten, ar-ge, yenilikçilik yapan ve istihdam yaratan KOBİ’lerin yerelde desteklenmesi için çalışmalar yapılmalı. ¾ İş gezileri, yurtdışı fuar ve tanıtım faaliyetleri konusunda firmaların farkındalıklarının artırılması ve bu tür imkanlardan yararlanmalarının sağlanması. ¾ Ekonomi Bakanlığı tarafından yürütülen marka ve destek programları, elektronik ticaret gibi hususlarda yönelik eğitim verilmeli. ¾ Elektronik ticaret konusunda teknik destek sağlanmalı ve gerekli altyapılar oluşturulmalı. ¾ İhracat yapmama nedenleri araştırılmalı ve çözüm yolları geliştirilmeli. ¾ Dış ticaret konusunda bilgilenmeleri ve ticaret yapabilmeleri için rehberlik yapacak yerel mekanizmalar geliştirilmeli. ¾ İhracata yönelik lojistik ve depolama hizmetlerinin geliştirilmesi için gerekli girişimlerde bulunulmalı. ¾ Potansiyel ihracat alanları ve ihracatçılar tespit edilmeli, ihracat yapma kapasitesi geliştirilmeli ve desteklenmeli. ¾ KOBİ üst düzey yöneticilerin ve işletmeyi yönetmeye devam edecek bir sonraki kuşağın, doğru karar almalarını sağlamak ve kurumsal yönetim ilkeleri ile uygulamaları hakkında bilgilendirmek için eğitilmesi (Bu eğitimler esnasında işletmesini bir önceki kuşağa devretmiş ya da devredecek başarılı işletme yöneticilerinin de görüşlerine başvurulmalı). ¾ KOBİ’lerin eğitim ihtiyaçları tespit edilmeli ve eğitimler düzenlenmeli. ¾ Mesleki ve teknik eğitim konusunda yerel aktörlerle işbirliği içerisinde KOBİ’lerin personelini yetiştirmesi için gerekli imkanlar oluşturulmalı. ¾ Nitelikli ve sertifikalı eleman istihdamı teşvik edilmeli ve personelin sertifikalandırılmasına çalışılmalı. ¾ İş başında eğitime önem verilmeli deneyimli personeller tarafından eğitim verilmesi teşvik edilmeli, Meslek Liselerinin KOBİ’lerle işbirliği yapmaları sağlanmalı. ¾ İlin Gayri Safi Milli Hasıla’sından (GSMH) aldıkları pay artırılması için ihtiyaç tespitleri yapılmalı ve projelendirilmeli. ¾ KOBİ’lerin mali işler, hukuk, proje yönetimi gibi alanlarda ihtiyaçları olan bilgi ve destek eksikliklerinin ücretsiz olarak giderilmesinin sağlanması. ¾ İlçelerde faaliyet gösteren KOBİ’leri geliştirmeye yönelik projeler geliştirilmeli. ¾ KOBİ’lerin ulusal ve uluslararası kaynaklı projelerden daha fazla yararlanabilmesi için gerekli bilgilendirme ve yönlendirme çalışmaları yapılmalı. ¾ Geliştirilebilecek alanlar tespit edilerek bu alanlara yönelik projeler teşvik edilmeli. ¾ Yürütülme aşamasında projelere destek olunmalı, uzman personel görevlendirilerek KOBİ’lerin etkin şekilde projeleri kullanması için gerekli yönlendirmeler yapılmalı. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Ekonomi Bakanlığı Hazine Müsteşarlığı Türk Standartları Enstitüsü (TSE) KOSGEB TPE TÜBİTAK Doğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV) KUDAKA Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Ekonomi Bakanlığı KOSGEB Doğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi TTGV KUDAKA MEB KOSGEB İŞKUR Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK) Doğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi STK Üniversiteler KUDAKA Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Avrupa Birliği Bakanlığı Ekonomi Bakanlığı Doğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi TOBB KUDAKA HEDEF 3: BİLGİ, TEKNOLOJİ VE YENİLİKÇİLİĞİN GELİŞTİRİLMESİ Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Ekonomi Bakanlığı 3.1. Ar-ge ve yenilikçilik konusunda farkındalık oluşturulması. ¾ Bilgilendirme toplantıları, seminerler ve ziyaretler düzenlenerek bilgilendirme yapılmalı. KOSGEB ¾ Ar-ge ve yenilikçilik yaparak rekabet üstünlüğü gerçekleştiren firmalar tanıtılmalı ve ödüllendirilmeli. TÜBİTAK TSE TPE TOBB TTGV 3.2. ¾ Öncelikli teknolojik faaliyet konuları ve öncelikli Bilim, Sanayi ve teknoloji alanlarında odaklanmayı temel alan bir Teknoloji Bakanlığı strateji geliştirilmeli. Öncelikli Ekonomi Bakanlığı ¾ Ar-ge için ayrılacak finansman kaynakları ve bu teknolojik faaliyet KOSGEB kaynakların kullanılmasında öncelikli alanlar kolları ve bu belirlenmeli. TSE faaliyet kolları ¾ Tesislerin üretim ve yönetim yapılarında iyileştirme için gerekli TUBİTAK teknolojilerin yapılmalı. TPE yetkinleştirilmesi. ¾ Yüksek katma değerli ve bilgi yoğun sanayilerin TOBB geliştirilmesi çalışmalarına ağırlık verilmeli. TTGV ¾ Yerli ürün ve teknolojilerin geliştirilmesi sağlanmalı. ¾ Üniversite-sanayi işbirliğine dayalı modelleri geliştirilmeli, akademik sanayiye entegrasyonu sağlanmalı. 3.3. yeni üretim çalışmaların ¾ Bilim ve teknolojinin üniversite ve araştırma Bilim, Sanayi ve merkezlerinde üretilerek, yapılan işbirlikleri ile Teknoloji Bakanlığı buralardan sanayiye taşınması için gerekli çalışmalar YÖK Üniversite-Sanayi yürütülmeli (Teknoloji Transfer Ofisleri oluşturulması Kamu Araştırma işbirliğinin v.b.). gerçekleştirilmesi. Enstitüleri ¾ Üniversite ve işletme personellerinin birlikte çalışarak Üniversiteler (Ortak laboratuarda çalışma gibi) biz bilincinin TTGV geliştirilmesi. ¾ Üniversite ve sanayiyi bir araya getirecek organizasyonlar ve bilgi platformları oluşturulmalı. 3.4. Teknoloji Geliştirme Bölgesinin kurulması. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ¾ Kurulma hazırlıklarına 2007 yılında başlanan Erzincan Ekonomi Bakanlığı Hazine Müsteşarlığı Teknokent faaliyete geçirilmeli. YÖK Üniversiteler ¾ Ar-ge yenilik projelerinin ticarileşmesi ve seri üretime geçiş konusunda destek sağlanmalı. 3.5. Ar-ge ve yenilik ¾ Sınai mülkiyet hakları konusunda ve bu hakların elde Bilim, Sanayi ve faaliyetleri edilmesinde uygulanan destek sistemleri hakkında Teknoloji Bakanlığı Ekonomi Bakanlığı sonrası ortaya bilgi verilmeli. çıkan ürünün ¾ Mevcut teşviklerden yararlanmak ve yeni ürünlerin KOSGEB rekabet edebilir korunmasına yönelik çeşitli faaliyetler TPE ve korunur gerçekleştirilmeli (Teknoloji Geliştirme Bölgesi olmasının TÜBİTAK bünyesinde kurulacak ofis ya da ofisler kanalıyla sağlanması. hem bilgilendirme hem de sinai mülkiyet konusunda TTGV hizmet alınması sağlanabilir, böylece hizmet kaynağında verilebilir) 247 HEDEF 4: GİRİŞİMCİLİĞİN GELİŞTİRİLMESİ VE DESTEKLENMESİ ¾ Girişimcilik konusunda il merkezi ve ilçelerde, seminer ve çeşitli eğitimlerle farkındalık oluşturulmalı. 4.1 Girişimcilik bilincinin geliştirilmesi. ¾ Üniversite bünyesinde girişimcilikle ilgili ayrı bir bölüm Bilim, Sanayi ve veya fakültelerde dersler verilmeli, başarılı girişimciler Teknoloji Bakanlığı KOSGEB davet edilmeli. TOBB ¾ Girişimcilere ve girişimci adaylarına iş kurmadan önce ve işini kurduktan sonraki süreçte bilgi ve Doğu Anadolu destek sağlanmalı. Projesi Bölge ¾ Yeni iş kurarken ve iş kurduktan sonra işletmenin Kalkınma İdaresi piyasa koşullarına daha kolay adaptasyonunu STK’lar sağlamak üzere danışmanlık ve eğitim mekanizması KUDAKA oluşturulmalı. ¾ Başarılı girişimciler ödüllendirilmeli. ¾ Kuruluş çalışmalarına başlanan İŞGEM kısa sürede faaliyete geçmeli. 4.2 ¾ İŞGEM’ler girişimciye gerekli makine teçhizat, bilgi ve teknoloji altyapısı ve mali destek sağlayabilecek bir Bilim, Sanayi ve yapıda faaliyet göstermeli. Teknoloji Bakanlığı ¾ Girişimcinin önündeki bürokratik engeller azaltılmalı KOSGEB ve iş kurmalarını kolaylaştırmak üzere İŞGEM’ler TOBB İŞGEM kurulması bünyesinde tek durak ofisleri şeklinde düzenlemelere ve sayılarının Doğu Anadolu gidilmeli. artırılması. Projesi Bölge ¾ İŞGEM’ler girişimcilerin ortak çalışma ve iş yapma Kalkınma İdaresi kültürünü geliştirecek şekilde yapılandırılmalı. STK’lar ¾ İlçelerde İŞGEM’lere benzer yapılar geliştirilerek KUDAKA belediyeler ya da kaymakamlıklar bünyesinde mekansal alan temin edilmeli ve danışmanlık faaliyetlerinden yararlanmaları sağlanmalı. Sektörler belirlenerek pilot ilçe ve uygulamalara başlanmalı. ¾ Finansal destekler sağlanması ve destekler konusunda özellikle girişim sermayesi konusunda bilgilendirme yapılması. ¾ Girişimciliğin geliştirilmesinde mekan sağlama, eğitim ve diğer ihtiyaçların karşılanmasında il ve ilçelerdeki yerel aktörler daha fazla sorumluluk üstlenmeli. 4.3 ¾ Erzincanlı girişimcinin özellikleri tespit edilip, onlara özgü destekler geliştirilerek, beklentileri karşılanmaya çalışılmalı. ¾ Girişim sermayesi iş melekleri sistemi konusunda girişimcide farkındalık yaratılmalı, potansiyel iş melekleri tespit edilerek Erzincan’a çekilmeye Girişimciyi çalışılmalı ve KOBİ A.Ş. gibi kuruluşlarla işbirliğine Bilim, Sanayi ve Erzincan iline gidilmeli. Teknoloji Bakanlığı çekmek ve var olan girişimciyi ¾ Bebek endüstrilerin yeterince rekabetçi olana kadar KOSGEB harekete desteklenmesi sistemine benzer ve yerel aktörler KOBİ A.Ş. geçirmek üzere tarafından da etkin biçimde desteklenen bir sistem il TOBB özel politika ve ve ilçelerde uygulamaya konmasını sağlayacak pilot stratejiler proje uygulamaları başlatılmalı. HALKBANK geliştirilmesi. ¾ Girişimcilerin tanıtımı için sergi ve internet üzerinden STK tanıtımın gerçekleştirileceği altyapı hazırlanmalı. (Valilik, belediye ve kaymakamlıkların içinde sergi ve internet sitelerinde girişimcilerle ilgili bilgi yer alabilir) ¾ Girişimci ruhunu ortaya çıkarılmasına çalışılmalı ve genç girişimciler teknoloji ve üretim kalitesi açısından teşvik edilmeli. ¾ Girişimciyi Erzincan iline çekmek üzere özel politika ve stratejiler geliştirilmeli (muafiyet, kolaylaştırma, danışmanlık v.b.). ¾ Politika ve stratejiler oluşturulurken girişimci ve KOBİ’ler arasındaki sıkı bağ göz önünde bulundurulmalı. 248 HEDEF 5: ORTA VE YÜKSEK TEKNOLOJİLİ ÜRÜN ÜRETİLMESİ ¾ Kapasitesi genişleyen Sektörlere ağırlık verilmeli (Temiz ve Yenilenebilir Enerji Teknolojileri ve Ürünleri, Enerji Tasarrufu Sağlayan Teknoloji ve Ekipmanlar, Bioteknoloji, Sağlık Ekipmanları ve Hassas Ölçü Aletleri v.b.) ¾ Alternatif enerji kaynaklarına dayalı ürünlerin üretimi ve teknik altyapısının geliştirilmesi, yenilenebilir enerji üretiminde kullanılan ürünlerin üretilmesi çalışmalar yürütülmeli. ¾ Bölgeye özgü sanayinin gelişimi için gerekli altyapı oluşturulmalı. 5.1. Emek yoğun montaj sanayinden; katma değeri yüksek, ürün deseni zengin, kaliteli, özgün, marka ve maden kaynaklarını hammadde olarak kullanan bir dönüşümün sağlanması. ¾ Farklı bölgelerin rekabet avantajları araştırılarak yerel avantajların belirgin hale getirilmeli. ¾ İlde rezervi bulunan madenleri hammadde olarak kullanan sanayi kollarının madenlerin çıkarıldığı ilçelerde kurulması ve kurulu sanayinin geliştirilmesine katkı sağlanmalı. ¾ GSYİH içerisinde madencilik sektörünün payı ve mevcut işletme sayısı içerisinde madencilikle ilgilenen işletme sayısı artırılmasına yönelik düzenlemeler yapılmalı. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Kalkınma Bakanlığı Hazine Müsteşarlığı Ekonomi Bakanlığı TÜBİTAK Doğu Anadolu Projesi Bölge ¾ Madencilikte hammadde ve üretim göz önünde Kalkınma İdaresi bulundurularak kümelenmelere gidilmeli. TOBB ¾ Madenlerin işlendikten sonra mamul halde STK’lar pazarlanması için maden işleme tesislerinin KUDAKA kurulması sağlanmalı. ¾ Madencilik sektörüne ilgisi olan yabancı sermaye ile birlikte yerli sermayenin teşvik edilmesi ile ilgili önlemler alınmalı. ¾ AR-GE projeleri ile madenlerin yeni kullanım alanları tespit edilerek sanayiye kazandırılması, mevcut rezervlerin ortaya çıkarılması ve üretime geçirilmesi için projeler geliştirilmeli. ¾ Kalite, standardizasyon ve belgelendirme konusunda eğitim ve bilgilendirme çalışmaları düzenlemeli. 5.2. Yüksek kalite ve ¾ Kalite Belgesi alan firmaların sayısı artırılarak, Bilim, Sanayi ve standartlarda belge sahibi firmalara ilave destekler sağlanmalı. Teknoloji Bakanlığı üretim yapılması ¾ Ürün ve hizmetlerde farklılık ve verimlilik sağlanarak, KOSGEB verimlilik ve sağlanmalı. TSE kapasite kullanım ¾ İşletmelerin verimliliğinin artırılmasına yönelik oranlarının TÜRKAK olarak çeşitli kurum ve kuruluşlarla işbirliği artırılması. yapılarak verimlilik analizleri gerçekleştirilmesi ¾ Üretimde kapasite kullanım oranlarının artırılarak verimlik sağlanması 249 HEDEF 6: SANAYİ STRATEJİLERİ OLUŞTURULMASI ¾ Pazar olanakları, hammadde kaynakları, lojistik, işgücü, enerji, iklim, sosyal ve kültürel özellikler, mevcut sanayi yapısı ve finans kaynakları göz önünde bulundurularak bir model oluşturulmalı. ¾ Oluşturulacak teşvik modeli çerçevesinde önceliklendirilecek sektörler belirlenmeli, kurumlar Bilim, Sanayi ve arası işbirliği ve stratejik öncelikler doğrultusunda Teknoloji Bakanlığı uygulamalar gerçekleştirilmeli. Gümrük ve Ticaret ¾ Bölge insanı ve şehir dışında yaşayan Erzincanlı Bakanlığı işadamları uygulanacak teşviklerle Erzincan’da Ulaştırma Bakanlığı yatırım yapmaya özendirilmeli. 6.1. Bölgesel teşvik modeli uygulanması ¾ İlçelerde geliştirilebilecek yatırım alanları Ekonomi Bakanlığı belirlenerek, gelişim stratejileri oluşturulmalı. Hazine Müsteşarlığı ¾ Yatırımcıların Erzincan’a çekilmesi için ilçelerin ekonomik ve sosyal bilgileri ile geliştirilebilir Maliye Bakanlığı alanlarının tanıtımı yapılmalı (web sayfası, broşür KOSGEB v.b.). TOBB ¾ Ulusal ve uluslararası pazarlara açılmayı sağlama TSE ile eşleştirme faaliyetlerini yönlendirmek üzere OSB ve KSS’lerin daha etkin olması sağlanmalı. Doğu Anadolu Projesi Bölge ¾ Sanayinin geliştirilmesi açısından, BSTB tarafından hazırlanan Sanayi Stratejisi Dokümanında da Kalkınma İdaresi önemle üzerinde durulan yatay sanayi Üniversiteler (danışmanlık, reklam, nakliye, laboratuar, tamir ve KUDAKA bakım hizmetleri gibi) konusunun teşvik ve uygulamalarda dikkate alınması. ¾ Yatırım ve uygun iş ortamı oluşturulmasında bürokrasi engelleyici değil, teşvik edici olmalı mantığı ile bürokratik işlemler kolaylaştırılarak yatırım özendirilmeli. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ¾ Yabancı yatırım artırılmalı. 6.2. miktarı ve yatırımcı sayısı Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Ulaştırma Bakanlığı ¾ Yerli ve yabancı yatırımcılar açısından bölgede yatırım denildiğinde akla gelen ilk İl olması hedefi Ekonomi Bakanlığı Yatırım ve iş doğrultusunda çalışılmalı. (İl yeniden Hazine ortamının yapılandırılarak yatırımcıya cazip hale getirilmeli) promosyonuna Müsteşarlığı yönelik faaliyet ¾ Yatırımcıların kendi kaynaklarını ve ilin kaynaklarını en etkin şekilde kullanmasını sağlamak için rehberlik mekanizması geliştirilmeli. ¾ Başarılı yatırımcılar ödüllendirilmeli. KOSGEB TOBB Doğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi KUDAKA 250 ¾ İhracatta ülke ve sektör çeşitlenmesi stratejisi izlenmeli. ¾ Belirlenecek sektörlere ayrıcalık gösterilerek ihracata yönelmeleri için destek sağlanmalı. ¾ Yurt içi ve yurt dışı pazarlarda talep edilebilir ürün üretilmeli ve doğru zamanlama ile tüketicinin Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı beğenisine sunulmalıdır. ¾ Yeni pazarlama stratejileri geliştirilmeli (Web Ekonomi Bakanlığı 6.3. Sanayinin tabanlı pazarlama geliştirilmesine önem verilebilir) KOSGEB yönünü dışa dönük hale ¾ İlin imajı güçlendirilmeli (Örneğin: Erzincan İli’nde TPE getirmek kaliteli ve yenilikçi ürüne tam zamanında (il dışına, bölge Doğu Anadolu ulaşırsınız gibi) dışına, ülke Projesi Bölge dışına) ¾ İş gezisi, fuarlara katılım ve İlde fuar düzenlenmesi Kalkınma İdaresi için çalışmalar yapılmalı. ¾ Erzincan ili ürünlerinin bilinirliğini artırmak için yurt içinde ve yurt dışında, tanıtım ve reklam faaliyetlerine ağırlık verilmeli (Uluslararası ülke temsilcilikleri, Ulusal ve uluslararası pazarlama şirketleri ile birden çok işletme için işbirliği yapılabilir.) STK’lar KUDAKA ¾ İstihdam politikaları sanayi merkezli yürütülmeli Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ¾ Özgün, tanınır, tercih edilen markalara sahip bir il olmalı. 6.4. ve korunan Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ¾ Tarıma dayalı sanayi (tulum peyniri, tavukçuluk, Ekonomi Bakanlığı pekmez, bal reçel v.b) gibi geleneksel üretim alanları tespit edilip yenilikçi ürünler üretilmesi Gıda, Tarım ve Hayvancılık desteklenebilir (Gıda sanayine bağlı olarak Geleneksel Bakanlığı ihtiyaç duyulan ambalajlar geri dönüşümlü üretim alanlarının korunması, ürünlerden elde edilip üretimi teşvik edilebilir ya TPE desteklenmesi ve da peynirden dondurma üretilerek satışa organizasyonu sunulabilir). Doğu Anadolu Projesi Bölge ¾ Geleneksel ürünlerin bilinilirliği ve tanınırlığının Kalkınma İdaresi artırılması için marka oluşturulması ve üretimde standardın yakalanması için işbirliği projeleri Türkiye İhracatçılar geliştirilmeli ve desteklenmeli. Böylece katma Meclisi (TİM) değerlerinin artırılmasına çalışılmalı. STK’lar KUDAKA ¾ Kümelenmeye önem verilmesi ve rekabetçilik ile yenilikçilik alanında sektörler belirlenmeli. ¾ Kümelenme politikası oluşturulmalı uygulanması için kapasite geliştirilmeli, 6.5. Kümelenme modeli oluşturulması. ve ¾ Harita ve analiz çalışmaları yapılmalı. ¾ Kümeler edilmeli. ve sektörel yoğunlaşmaları Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Ekonomi Bakanlığı tespit Doğu Anadolu Projesi Bölge ¾ Kümelenme yaklaşımı doğrultusunda OSB ve Kalkınma İdaresi KSS’ler daha fazla görev üstlenmeli. TOBB ¾ İhtisas OSB (Hayvancılık, Gıda) ve KSS’ler KUDAKA desteklenmeli. 251 252 253 Tarım 2023 Vizyonu Eylem Planı AMAÇ 1. TARIMSAL ALT YAPININ İYİLEŞTİRİLMESİ Hedef 1.1. Modern su ulama a sistemlerinin kurulması. Faaliiyet İşbirliği Ya apılabilecek Faaliyet Kuruluşlar No 1..1.1. Kapalı sulama sistemine geçilmesi 1..1.2. Tarımsal sulamada kullanılan enerji ücretlerinin desteklenmesi Gıda, Tarım ve Modern sulama sistemleri ile ilgili eğitim çalışmalarının Hayvancılık Bakanlığı 1..1.3. yapılması DSİ Sulanabilir alanların sulamaya açılması için gerekli 1..1.4. çalışmaların yapılması Hedef 1.2.. Arazi toplulaştırması yapılarak teknik ve ekonomik etkinliğin artırılması. 1.. 2.1 Toprak reformunun gerçekleştirilmesi Gıda, Tarım ve Miras hukukunun düzenlenerek, toplulaştırma sonrası Hayvancılık Bakanlığı 1. 2..2. bölünmenin engellenmesi için gerekli tedbirlerin alınması Hedef 1.3. Çiftçilerin eğitim düzeyinin yükseltilmesi. 1. 3..1. Etkin yayım çalışmaları yapılmalı Çiftçilerin bilgi ve görgüsünü artırmak için yurt içindeki bazı 1. 3..2. organizasyonlara katılımları sağlanmalı (fuar, teknik gezi vs) 1. 3..3. Örnek işletmeler kurulmalı Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 1..3.4. Yenilik çeşitli yöntemlerle desteklenmeli Bitkisel üretimde verim ve kalite artışı sağlayan sertifikalı fidan ve Özel Danışmanlık 1..3.5. Şirketleri ve tohumluk kullanımı yaygınlaştırılmalı Bitkisel üretimde verim ve kaliteyi olumsuz etkileyen bitki 1..3.6. hastalık ve zararlıları ile etkin ve zamanında mücadele için gerekli çalışmalar yapılmalı. Hedef 1.4. Özel danıışm manlık sistteminin kurulması. 1..4.1. Çiftçi özel danışmanlık sisteminden haberdar olmalı Gıda, Tarım ve 1..4.2. Köylerde örnek uygulamalar yaptırılmalı Hayvancılık Bakanlığı 1..4.3. Özel danışmanlık konusunda iyi örnekler gösterilmeli Hedef 1..5. Örgütlenm menin sağlanm ması. Köylerde kooperatif kurmak için kooperatiflerin yararları anlatılmalı, kooperatifçilikle ilgili bilgileri verebilmek için 1..5.1. eğitim çalışmaları yapılmalı ve mevcut kooperatiflerin etkin çalışması için gerekli yardımlarda bulunularak Erzincan’ın bütün köylerinde kooperatiflerin kurulması sağlanmalı Erzincan’ın merkez ve ilçelere bağlı kasaba ve köylerde 1..5.2. Gıda, Tarım ve kooperatif teşkilatlanması tamamlanmalı Hayvancılık Bakanlığı Kooperatiflere devlet tarafından verilen kredilerin verimli ve ilgili kooperatifler 1..5.3. kullanılabilmesi için kooperatif ortaklarının bilgilendirilmeli ve eksiklikleri giderilmeli 1. 5..4. Örgütlenme çeşitli yollarla desteklenmeli 1..5.5. Örnek organizasyonlar tanıtılmalı ve gezdirilmeli Kooperatifçilik mevzuatının uluslararası standartlara uygun 1..5.6. hale getirilmesi Hedef 1.6. Tarım konusund daki STK’ların güçlendirilmesii. Tarım konusundaki sivil toplum kuruluşları mali açıdan Gıda, Tarım ve 1.6.1 desteklenmeli Hayvancılık Bakanlığı 1. 6..2. Teknik eleman kadrolarının yeterli düzeyde olması sağlanmalı ve bağlı kuruluşlar (Bahçe Kültürleri Bitkisel ve hayvansal üretime girdi sağlamaya yönelik Araştırma ve Tarımsal 1..6.3. işletmelerin (gübre, ilaç, yem bayii ve fabrikaları vs.) Araştırma Enstitüleri) denetimleri rutin olarak yapılmalı 254 Hedef 1.7. Üretim planının yapılması. 1.7.1. İlin ürün haritası çıkarılmalı 1.7.2. Parsel bazında üretilmesi gereken ürünler belirlenmeli Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 1.7.3. Desteklemeler plan dahilinde verilmeli 1.7.4. Etkin denetim yapılmalı Hedef 1.8. Tarımsal ürünleri işleyecek entegre tesislerin kurulması. 1.8.1. Hayvan kesimhanelerinin ilçe düzeyinde kurulması 1.8.2. Et işleme tesislerinin kurulması ve ürün yelpazesi konusunda pazarların göz önüne alınması 1.8.3. Süt işleme tesislerinin kurulması ve işletilmesi 1.8.4. Sertifikasyona önem verilmesi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Belediyeler, Ticaret Oda ve Borsaları Hijyenik süt elde edilmesinde gerekli olan soğuk zincirin oluşturulması ve ürün depolama sisteminin kurulması (Soğuk 1.8.5. hava depolarının kurulması Hedef 1.9. Hayvancılıkta ahır, ağıl ve işletme koşullarının düzenlenmesi. 1.9.1 Yöreye uygun modern tesislerin tespit edilmesi 1.9.2. Proje karşılığı hibe verilerek tesislerin kurulmasının sağlanması 1.9.3. Desteklemelerden faydalanmak için alt limit konulması 1.9.4 Çiftçiyi yönlendirmek için bu konudaki örnek işletmelerin gezdirilmesi İşletme büyüklüklerini artırmaya yönelik uygulamalar hayata 1.9.5. geçirilmeli ve hayvancılık desteklemelerinde işletme büyüklükleri göz önüne alınmalı 1.9.6. Süt ve besi sığırcılığı alanlarında organize hayvancılık bölgelerinin oluşturulması 1.9.7. Kültür ırkı ve melezi hayvan sayısı ve birim üretim faktörü başına verimlilik artırılmalı Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Hayvan ıslahının en önemli aracı olan suni tohumlama Özel Veteriner 1.9.8. uygulaması artırılmalı Ofisleri,Tarımsal Yem bitkileri ekiliş alanlarının ihtiyaçlar göz önünde Danışmanlık Şirketleri 1.9.9. bulundurularak artırılmalı Çayır-Mera ve Yem Bitkilerini Geliştirme Projesi kapsamında 1.9.10 meralarda birim alandan elde edilen ot veriminin, yapılacak mera ıslah çalışmaları ile artırılmalı 1.9.11. Mevcut bütün hayvancılık işletmelerinin kayıt ve tescili yapılarak uygun ve kullanışlı bir veri tabanının oluşturulması Sağlıklı arı ve arı ürünleri üretilmesi için arıcılık yapan 1.9.12. üreticilerin üretimle ilgili faaliyetleri desteklenerek arıcılığın geliştirilmesi sağlanmalı 1.9.13. Doğal ortamın korunmasını sağlayıcı tedbirleri ekonomik değeri yüksek balık türlerinin yetiştirilmesi alarak Hedef 1.10. Köydeki yaşam koşullarının düzenlenmesi ve genç nüfusun köyde tutulması. 1.10.1. Ulaşım imkanlarının iyileştirilmesi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, 1.10.2. İletişim ve haberleşme imkanlarının düzenlenmesi Ulaştırma ve Sağlık Gelir düzeyi ve hayat standardının iyileştirilmesi için tedbirlerin Bakanlığı ve Köylere 1.10.3. alınması Hizmet Götürme Birlikleri 1.10.4. Sağlık ve eğitim alma konusundaki eksiklerin giderilmesi 255 AMAÇ. 2: TARIMSAL VERİMLİLİĞİN ARTIRILARAK ÖNEMLİ BİR GELİR KAYNAĞI HALİNEE GETİRİLMESİ Hedef 2.1. Organik tarımın gelişttirilmesii. 2.1.1. Organik tarım eğitiminin verilmesi 2.1.2 Organik ürün pazarının kurulması 2.1.3. Organik ürün tanıtım faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi 2.1.4. Markalaşmaya gidilmesi 2.1.5. Organik üretim için kredi kolaylıklarının sağlanması Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve ilgili Kooperatifler 2.1.6. Organik girdi temin imkanlarının artırılması 2.1.7. Etkin bir denetim mekanizmasının kurulması 2.1.8. Üretilebilecek çıkarılması organik 2.1.9. Organik ürün kurulması işleyen ürünlerin ve envanterinin pazarlayan tesislerin Hedef 2.2. Markalaşmaya önem verilme esi. 2.2.1. Önemli ürünlerde coğrafi işaret belgelerinin alınması 2.2.2. Markalaşma ile ilgili altyapı tesislerinin kurulması (ambalaj vs) 2.2.3. Standartların yakalanması tesislerinin kurulması için 2.2.4. Markalara yönelik gerçekleştirilmesi tanıtım etkin laboratuar vs. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve ilgili STK’lar faaliyetlerinin Hedef 2.3. Girdi kullanımının düzenlenmesi. 2.3.1. Toprak analizlerinin yapılmasının şart koşulması 2.3.2. Optimum girdi kullanım miktarlarının ürün bazında belirlenmesi 2.3.3. Girdi sübvansiyonu koşullarının yöre ve ürüne göre düzenlenmesi 2.3.4. Etkin denetim mekanizmasının kurulması 2.3.5. Hayvancılıkta çiftçilerin kendi yemini konusunda destek çalışmaları yapılmalı Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve ilgili STK’lar üretme Hedef 2.4. Tanıtım m yapılması ve ürün pazarlama organizasyonlarının düzenlenmesi. 2.4.1. Tek ürüne yönelik (ihtisaslaşmış) ürünlerin kümelenmesine yönelik pazarların oluşturulması 2.4.2. Üretici pazarlama örgütlerinin kurulması 2.4.3. İnternet vasıtasıyla pazarlama ve tanıtım işlemlerine ağırlık verilmesi 2.4.4. Standardizasyonun alt yapısının oluşturulması 2.4.5. Önemli ürünlerle ilgili festival ve fuar organizasyon ve yarışmaların düzenlenmesi 2.4.6. Sözleşmeli üretime geçilmeli 2.4.7. İyi tarım uygulamaları yaygınlaştırılmalı 256 gibi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve Ticaret Borsası, Ticaret Odası Hedef 2.5. Teknik personel ve üretici bağlantısının etkin şekilde bir şekilde kurulması 2.5.1. Tarım Bakanlığı personelinin sayısının artırılması 2.5.2. Tarım Bakanlığı personelinin hizmet içi eğitime tabi tutulması Tarım Bakanlığı personelinin bürokratik sistemden 2.5.3. mümkün olduğunca uzaklaştırılarak saha çalışmalarına yönlendirilmesi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve Üretici Birlikleri, Ziraat Odası, Kooperatifler 2.5.4. Ar-ge çıktılarının çiftçiye ulaşımının sağlanması 2.5.5. Sektör ve üretici işbirliğini sağlayacak düzenlemelerin yapılması Hedef 2.6. İklim koşullarına uygun üretim deseninin uygulanmasının sağlanması 2.6.1. Bölge ürünleriyle sağlanması ilgili olarak ihtisaslaşmanın Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 2.6.2. dikkate alınması teşviklerinin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve ilgili STK’lar 2.6.3. Desteklemelerin ürün dikkate alınarak yapılması Hedef 2.7. Mevcut tarımsal potansiyelin aktif hale getirilmesi 2.7.1. Sulanabilir alanları sulamaya açılması 2.7.2. Meraların hayvancılık açısından kullanılabilir şekilde düzenlenmesi 2.7.3. Ürünlerin katma değerinin artırılması için işleme tesislerinin kurulması 2.7.4. Kredi kolaylıklarının sağlanması 2.7.5. Organize sera bölgelerinin kurulması (sera kent) Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve ilgili STK’lar Yerel, AB ve Dünya Bankası kaynaklarının etkin 2.7.6. kullanılmak için tarımla ilgili proje hazırlanması teşvik edilmeli Hedef 2.8. İşletmelerin finansman yapısının düzenlenmesi ve geliştirilmesi imkanlarının sağlanmassı 2.8.1. İşletmelerin optimum kavuşturulması büyüklüğe ve mali güce 2.8.2. Tarımsal kredilerde teminat kolaylığı sağlanması 2.8.3. Gelir artırıcı faaliyetlere yer verilmesi (el sanatları, eko-turizm vs) 2.8.4. Destekleme kaynağı olarak kaynaklarından faydalanılması 2.8.5. İhracata ve pazarlamaya yönelik vergi indirimi ve teşvikler uygulanmalı 2.8.6. Girdi maliyeti-ürün geliri dengesinin ürün lehine olması için gerekli çalışmalar yapılmalı İl Özel İdaresinin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve ilgili STK’lar Hazine Müsteşarlığı T.C. Ziraat Bankası 2.8.7. Uzun vadeli ve düşük faizli kredi verilmeli 2.8.8. Tarımsal kredi veren kuruluş ve banka sayısı artırılmalı 2.8.9. Tarım sigortasına etkinlik kazandırılmalı 257 258 259 TURİZM SEKTÖRÜ 2023 VİZYONU EYLEM PLANI Faaliyet No 260 Faaliyet 1. Turizm sektörünün gelişmesinin önündeki engellerin kaldırılarak mevcut turizm kapasitesinin daha etkin kullanımının sağlanması. 2. Turizmde veritabanı oluşturulması. Öneri İşbirliği Yapılabilecek Kuruluşlar ¾ Erzincan ili için aşağıdaki hususlar göz önünde bulundurularak bir eylem planı hazırlanmalı. - Varış noktası odaklı, ürün üstünlüğünü ve toplam kaliteyi vurgulayan. - Bölge, il ve ilçeler bazında markalaşmayı sağlayan. - Turizm ürününün tanıtılmasını, turist sayısının ve turizmden elde edilen gelirin artırılmasını hedefleyen. - Farklı, özgün ve bölgesel değerlere sadık kalınarak çağdaş değerleri vurgulayan. - Hedef kitleye yönelik ürünleri ön plana çıkaran. - Teknolojik gelişmelerden yararlanan. - Uluslararası başarılara imza atarak, İlden övgüyle söz ettiren kişilerden yararlanan. - Halkla ilişkiler faaliyetleriyle desteklenen reklam kampanyaları yürüten. - Ürün çeşitlendirmesi yoluyla farklı gelirde olan turist gruplarını çeken. ¾ Erzincan ilinin konaklama kapasitesi geliştirilerek , 2023 yılı için tesislerdeki yatak kapasitesinin kademeli olarak ve değişik fiyat ile hizmet türleri sunan 5.000 yatağa ulaştırılması için gerekli önlemler Kültür ve alınmalı. Turizm ¾ Turizm işletmelerinin ve turizme hizmet sunan işletmelerinin hizmet Bakanlığı kalitelerini artırmaları sağlanmalı. ¾ Hedef kampçılık alanlarından başlayarak Kültür ve Turizm Bakanlığı Milli Eğitim denetiminde 3 ve 4 yıldızlı otellerin ve standartlara uygun tesislerin Bakanlığı kurulması teşvik edilmeli. ¾ Erzincan’daki turizm potansiyelini daha iyi değerlendirmek ve gelişimini sağlamak üzere il içindeki ve il dışındaki turizm işletmeleri Gençlik ve Spor teşvik edilmelidir. Erzincan Ticaret ve Sanayi Odası’nın öncülüğünde halka açık bir turizm şirketi kurulmalı. (Bu şirketin adı; Erzurum Aşkale Bakanlığı Çimento örneğine benzer bir isim olan, Erzincan Turizm A.Ş. olabilir.) - Böylelikle, öncelikle kamu otoritesinin elinde olup ta etkin bir Doğu şekilde işletilmeyen tesisleri yeni gelecek işletmecilere uzun vadeli Anadolu düşük kiralama bedelleri ile faaliyete geçirmek suretiyle, mevcut Bölgesi potansiyelin daha etkin kullanılmasını sağlamalıdır. Bölge - İlk planda yeni inşa edilen yüzme havuzunun işletilmesi, Ergan Kalkınma Dağı kayak tesislerindeki telli hatların ve günü birlik tesislerinin İdaresi işletilmesi ve Esertepe’ki mevcut tesisin işletilmesi vb. işletmecilik faaliyetleri örnek olarak verilebilir. KUDAKA - İleride turizm altyapısı geliştikçe oluşacak yeni kapasitelerin işletilmesi özendirilmelidir. Örneğin, altyapısı oluşturulacak olan rafting kamp alanın işletilmesi ya da yamaç paraşütü altyapısında inşa edilen günübirlik tesislerinin işletilmesi gibi. Böylece mevcut kapasitenin daha etkin kullanılması ve tesislerdeki canlılığın sağlanması yanında istihdama katkı sağlayacaktır. ¾ Daha az kaynak gerektiren gençlik ve spor turizmi geliştirilmeli. ¾ Mevcut tesislerde kapasite artırıcı ve ürün çeşitlendirici yatırımların önündeki idari engeller kaldırılmalı. ¾ Erzincan İli, tur operatörleri tarafından tur güzergahında konaklama yeri olarak cazip hale getirilmeli. ¾ İldeki asker ve üniversite öğrencilerine yönelik turizm organizasyonları düzenlenerek mevcut turizm kapasitesinin daha etkin kullanılması sağlanmalıdır. Askerlerin turizm faaliyetini engelleyen bürokratik engeller çözümlenmelidir. ¾ Asker ve öğrenci ailelerinin yemin töreni ve mezuniyet töreni gibi etkinlikler nedeniyle Erzincan’a geliş tarihleri dikkate alınarak bu dönemlerde özel tur organizasyonları düzenlenerek turizm kapasitesinin etkin kullanımı sağlanmalıdır. ¾ İleriye dönük projeksiyon oluşturulabilmesi için farklı kurumlardan Kültür ve elde edilen sayısal verilerdeki uyumsuzlukların giderilmesi ve Turizm verilerle ilgili araştırma yapılmalı. Bakanlığı ¾ Kamu kurum ve kuruluşları arasında koordinasyonun sağlanmalı. Belediyeler ¾ Anket çalışmaları düzenlenmesi ve bilimsel yöntemlerle analiz Üniversite yapılmalı. 3. 4. ¾ Erzincan, Türkiye’de turizmin dört mevsime yayılması ve 2023 Yılında 60 milyon turist ve 50 milyar dolar döviz geliri elde edilmesi hedefi kapsamında pilot il olarak belirlenmeli ve bu çerçevede bir bütün olarak doğa sporları ve kırsal turizm alanı olarak ilan edilerek, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın teşviklerinden yararlanması sağlanmalı. ¾ Bölge yerli ve yabancı girişimcilere tanıtılarak uygun yatırım ortamı sağlanmalı ve bu amaçla cazip yatırım olanakları belirlenerek, muhtemel yatırımcıların yatırım yapmaları teşvik edilmeli. ¾ İlin, turizm bölgesi olarak tanıtımı ve pazar analizleri yapılmalı. ¾ Tanıtım faaliyetlerinde süreçler belirlenerek; bilgiler toplanması, çözümlenmesi, yorumlanması çalışmasında üniversite ve sektör işbirliği yöntemi izlenmeli. ¾ Turizm pazarında yarışarak, pazar payını kaybetmemek için imaj sürekliliği sağlanmalı ve halkla ilişkiler araçları etkin bir şekilde kullanılmalı. ¾ Devlet ve özel sektör işbirliği, yeni iletişim teknolojilerinin kullanımı ve Kültür ve markalaşma sağlanmalıdır. Turizm ¾ Turizmde yeni bilgi ve iletişim teknolojilerine uyum sağlanarak, Bakanlığı müşteriyle bağlantının daha çok bu yönde yapılmasına ağırlık verilmeli ve bu konuda bölgedeki çağrı merkezlerinin avantajı Gıda, Tarım kullanılmalı. ve ¾ Tanıtımdan, ürün pazarlamaya ve bilgilendirmeye kadar internet, Hayvancılık Turizm geniş bir yelpazede, aktif olarak kullanılmalı. Bakanlığı potansiyelinin ¾ Dünya ve ülke nüfusunun değişmesine paralel olarak daha çok etkin üçüncü yaş grubuna uygun tanıtım ve reklamlara ağırlık verilmeli. tanıtımının Doğu ¾ Tanıtımlarda kitlesel tanıtımdan ziyade, özelleştirmeye gidilerek yapılması. Anadolu pazarlanacak hedef ürünler belirlenmeli. Bunlar arasında üçüncü Bölgesi yaş turizmi, termal-sağlık turizmi, yürüyüş, bisiklet, rafting, kanoculuk, Bölge yamaç paraşütü, kampçılık, gençlik turizmi, özel ilgi turları ve kış Kalkınma sporları öne çıkarılmalı. İdaresi ¾ Tanıtımda uluslararası ve ulusal organizasyonlar ile fuarlara katılım ve ev sahipliğinin yoğun olarak kullanılmasına önem verilmeli. ¾ Sinema ve televizyon sektörü bir tanıtım aracı olarak kullanılmalı ve KUDAKA özellikle televizyon dizilerinin çekimi için plato olunması sağlanmalı. ¾ Tarım sektörü ile ortaklaşa sanat tarlaları oluşturulmalı. ¾ Bir İl Turizm Konseyi kurularak, bölgenin turizm potansiyelinin tanıtımı yanında turizmin önündeki engellere karşı çözüm geliştirmesi sağlanmalıdır. - Bu konsey Erzincan Valisinin başkanlığında, Erzincan Belediye Başkanı, Erzincan Üniversitesi Rektörü, Kültür ve Turizm İl Müdürü, turizm potansiyeli bulunan ilçe ve belde belediye başkanları, turizm potansiyeli bulunan köy muhtarları ile kültür ve turizm alanında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşlarının üst düzey yöneticilerinden oluşur. - İl Turizm Konseyi ildeki turizm önceliklerini belirleyerek desteklenecek turizm alanlarını belirler ¾ Turistik alanlarda turizmden kaynaklanan olumsuzlukları belirleyerek çözüm önerileri geliştirir. ¾ Turizmin pazarlanabilmesi için etkin işleyen bir pazarlama sistemi geliştirilmeli. Böyle bir sistem özel sektör tarafından geliştirilemiyorsa, bizzat kamu eliyle geliştirilmesi sağlanmalıdır. ¾ Turizm potansiyelini bir araya getirerek turizm ürünleri oluşturmalı ve pazarlanması sağlanmalı. Bunun için turistik olarak pazarlanabilecek değerler havuzu oluşturularak, bu havuzdan pazarlanabilir ürün demetleri çıkarılarak satışa sunulmalıdır. Bir Etkin işleyen yandan da zaman içinde kamu ve özel sektör tarafından yapılan bir turizm yatırımlarla havuzun büyütülmesi sağlanmalıdır. pazarlama ¾ Turizm işletmelerinin faaliyetlerini web ortamından yönetmek üzere sistemi otomasyona dayalı bir bilgi sistemi kurmaları teşvik edilmeli ve tüm geliştirilmesi faaliyetlerini bu sistem üzerinden yürütmelidir. ¾ Bu yöntemle ürünleri doğrudan tüketicilere ve toplu olarak turizm acentelerine pazarlanması sağlanmalıdır. ¾ Turizm işletmelerine lojistik destek sağlamalıdır. (Turizm için gerekli donanımların kiraya verilmesi, ziyaretçilerin transferi, faaliyetlerde ihtiyaç duyulan eğit-men, sağlık personeli, rehber, arama kurtarma ekipleri, teknik personel v.b.) Kültür ve Turizm Bakanlığı Kalkınma Bakanlığı 261 262 5. Turizmin çeşitlendirilerek altyapısının geliştirilmesi. 6. Turizmin bir yaşam biçimi olarak sevdirilmesi. 7. Yerel turizme yönelik toplumun farklı kesimlerine ucuz ve kaliteli hizmet sunulması.. ¾ Erzincan’da yapılması uygun tüm doğa ve kırsal turizm türleri için turizm alanları belirlenerek, yol, içme suyu, elektrik, telefon, barınma yeri, bilgilendirme/uyarı levhaları ve benzeri altyapıları tamamlanmalı. ¾ Sürekli güncellenen bir Erzincan turizm rehberi çıkarılmalı ve birden çok dilde hazırlanacak bu rehber (Türkçe yanında İngilizce, Almanca, Fransızca, Rusça, Arapça ve Farsça v.b.) bir turistin ihtiyaç duyacağı tüm bilgileri içermeli. ¾ Rafting parkurları belirlenerek, bilinen standartlara uygunluğu sağlanmalı ve gerekli tescil işlemleri yapılmalı. ¾ Erzincan hava limanına uluslararası hava limanı statüsü kazandırılmalı. ¾ Turizmde yüksek katma değere sahip fırsatlar ön planda tutulmalı. Özellikle üst gelir gruplarına yönelik turizm yapısı hedeflenmekle Kültür ve birlikte daha alt gelir gruplarına yönelik olarak da turizm altyapısı Turizm oluşturulmalı. Bakanlığı ¾ Turizmde öncelikle yurtiçi pazarlar hedeflenmeli. ¾ Aile turizmi teşvik edilerek; İl dışındaki Erzincanlıların aile ziyaretleri yanında, ailece hoşça vakit geçirmeyi ve düzenlenen Ulaştırma organizasyonlara katılmayı düşünen ailelere yönelik bir yapılanma Bakanlığı teşvik edilmeli. ¾ Çocukların ve gençlerin hoşça vakit geçirmesine yönelik faaliyetler Milli Eğitim desteklenmeli. Bütün doğa faaliyetlerinde çeşitli bilgi düzeyindeki Bakanlığı kişilere yönelik faaliyetler dikkate alınmalı ve Çocuklara ve ilgili faaliyetleri ilk defa tecrübe edeceklere yönelik 3-5 günlük programlar Gençlik ve düzenlenerek, pratik bilgiler yanında o sporların kültürel yönü de Spor verilmeli. Ziyaretçilerin ilgilendikleri programlar konusunda ihtiyaç Bakanlığı duyabilecekleri materyallere rahatlıkla ulaşılabilmeleri sağlanmalı. ¾ Turizm talebini artıracak ve kişi başına turizm harcamalarını Ulaştırma yükseltecek olan spor, eğlence, alış-veriş merkezleri gibi ikincil hizmet Bakanlığı tesislerine yönelik lojistik-destekleyici yatırımlar yapılmalı. ¾ Yöreye özgü tarım ürünlerinden, çiftlik turizmi kapsamında KUDAKA yararlanılarak kırsal çekicilik sağlanmalı. ¾ Yöre ile ilgili oluşturulmuş tanıtım materyallerinin ve yöreyi konu edinen roman, öykü ve benzeri kitap yayınların basım ve çoğaltılması desteklenmeli. ¾ Belirlenen turizm alanlarına doğaya uygun malzemeyle ve mimari özelliğiyle yeme-içme ve konaklama tesislerinin yapılması ve işletilmesi sağlanmalı. ¾ Ürün çeşitliliğinin sağlanması yolu ile turizmin mevsimlik özelliği kırılmalı ¾ Belirlenen turizm alanlarına ulaşımın ve altyapının yaz ve kış aylarında kullanımı için gerekli önlemler alınmalı. ¾ Kongre turizmi teşvik edilmeli. ¾ Ankara- Sivas Yüksek Hızlı Tren projesinin tamamlandığında Erzincan merkezli olarak Erzurum ve Sivas’a banliyö tren seferleri başlatılarak turizme demiryolu boyutu eklenmeli. ¾ Mevcut turizm potansiyelinden daha fazla yararlanması için kurulması Ulaştırma planlanan Turizm İşletmesi eliyle ucuz ve kaliteli hizmet tedariki Bakanlığı sağlanmalı. ¾ Yöre halkının turizm alanlarına ucuz ve rahat ulaşımı sağlanmalı. Kültür ve ¾ Yöre halkının turizmden gelir elde edilebileceğine ikna edilmeli. Turizm ¾ Yöre halkının turizme ürün sağlama gayretleri desteklenmeli. Bakanlığı ¾ Yerel halk ve turist arasındaki iletişimde uyumluluk sağlanmalı ¾ Mevcut iç turizm potansiyeli bulunan doğal alanların (öncelikle Çağlayan ve Ekşisu) ulaşım ve altyapı eksiklikleri giderilmeli. ¾ Bu alanlara medyanın ilgisi artırılarak yerel, bölgesel ve ulusal Kültür ve düzeyde tanınırlığının sağlanmalı. Turizm ¾ Bu alanlarda halkın uygun kalite ve fiyatta yararlanabileceği tesisler Bakanlığı oluşturulmalı. ¾ Bu alanlarda ürün çeşitlemesine gidilerek daha cazip hale getirilmeli. Ulaştırma ¾ Bu alanlarda dezavantajlı gruplar (özürlüler, düşük gelirliler, gençler, Bakanlığı kadınlar v.b.) ve genç nüfusun yararlanabileceği yeni ürünler geliştirilmeli. ¾ Bu alanlarda Erzincan Gençlik Merkezinin faaliyetlerine uygun Milli Eğitim Bakanlığı programlar geliştirilmeli. ¾ Turizm Konseyince bu alanlardaki olumsuzluklar belirlenerek önlemler Gençlik ve alınmalı. Spor ¾ Yerel halkın bu alanlara olan ilgisi artırılarak canlılığının artırılması Bakanlığı sağlanmalı. ¾ Bu alanlarının otantik özellikleri korunarak özgün bir ambiyans kazandırılmalı. ¾ Alternatif turizm bölgelerinde çevresel planlamanın yapılarak ve Çevresel Etki Değerlendirme şartı aranarak alternatif türlerin çevresel bozulmalara yol açmaması sağlanmalı. ¾ Özel sektör, birlikler ve sivil inisiyatiflerin koordineli çalışması sağlanmalı. ¾ Termal turizm, inanç turizmi, yayla turizmi, kültür turizmi, av turizmi, termal ve sağlıklı yaşam merkezleri turizmi, kongre turizmi, dağ ve kayak turizmi, karavan turizmi, ipek yolu ve han-kervansaray turizmi, maç turizmi, göl şelale turizmi, macera turizmi, akarsu sporları turizmi, mağara turizmi, dağ yürüyüşü, kuş gözetleme turizmi, bitki inceleme turizmi, yamaç paraşütü, triatlon, paraşütle atlama, buz kızağı alt yapısı oluşturulmalı. 8. Alternatif turizm türlerinde ¾ Bölgenin taşıma kapasitesini zorlamayan sınırlı katılım hedeflenmeli uzmanlaşma (seyahatlerde charter yerine tarifeli seferler veya kara, hava, deniz sağlanması ulaşım araçlarının birbirine alternatif olarak kullandırılmalı) Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Kültür ve Turizm Bakanlığı ¾ Turizmin mekân ve zaman açısından yayılması sağlanmalı. ¾ Yavaş ve denetimli gelişim sağlanmalı. STK’lar ¾ Küçük ölçekli turistik işletmeler teşvik edilmeli. ¾ Çevreye uyumlu, özgün turizm mimarisi özendirilmeli. ¾ Bağımsız çalışan uzmanlaşmış tur operatörleri teşvik edilmeli. ¾ Geleneksel ve özgün değerlerin korunmasına özen gösterilmeli. ¾ İlçeler bazında turizm planlaması yapılmalı. ¾ Turistik istihdamda yöre halkına öncelik verilmesi sağlanmalı. 9. ¾ Erzincan Gençlik Merkezi yoluyla gençlerin diğer illerden ile yapacakları turizm organizasyonlarına daha fazla yer vererek Milli Eğitim mevcut turizm kapasitesinin daha etkin kullanılması yanında turizm Bakanlığı potansiyelinin daha etkin tanıtımı da sağlanmalı. Gençlik ve Spor ¾ Tatil dönemlerinde atıl durumda bulunan devlete veya özel sektöre ait yurtların tatil dönemi boyunca gençlik otelleri (hostel) olarak Bakanlığı kullanılması sağlanmalı. Ulaştırma Üniversite olanaklı gençlik turizminin ¾ Demiryolu varlığı avantaj olarak kullanılarak öğrencilere yapılacak geliştirilmesi. indirimlerle değerlendirilmeli. Bakanlığı Yükseköğretim ¾ İzcilik, havacılık, dağ, bağ bozumu v.b. ulusal ve uluslararası Kredi ve düzeyde düzenlenecek kamplarla cazibe özellikleri yaratılarak Yurtlar Kurumu Erzincan’ın gençler tarafından tercih edilmesi sağlanmalı. ¾ İlin jeotermal özelliğinden ve kış aylarında bile diğer illere nazaran daha ılıman bir iklime sahip olma özelliğinden faydalanılması sağlanmalı. ¾ Termal turizm master planı hazırlanacak iller arasına yer alması ve öncelikle belirlenecek illere uygulanacak stratejiler arasında Erzincan’ın da bulunması ve ortaya çıkacak avantajlardan yararlanması sağlanmalı. 10. Termal ¾ Temal turizmin altyapı ve üstyapısını geliştirmeye yönelik stratejiler Kaynaklı geliştirilerek, uygulanmalı. sağlık ve ¾ Yatırım alanları termal su potansiyeline göre belirlenmeli. üçüncü yaş ¾ Termal su tesislerinin çevreye, yerel ve tarihi yapıya uygun turizminin yapılması sağlanmalı. geliştirilmesi. ¾ Termal tesislerde otel ve kür merkezlerinin yanı sıra, koşu ve gezi parkurları, aquapark su oyunları alanları, eğlence merkezleri v.b. alanların da bulunması için çalışmalarda bulunulmalı. ¾ Sağlık ve sosyal yardım tesisleriyle, İlde kurulacak veya kurulu bulunan tesislerin iletişime geçebilmesi için gerekli destek sağlanmalı. Kültür ve Turizm Bakanlığı STK’lar Seyahat Acenteleri Tur Operatörleri ¾ Özel sektör teşvik edilmeli. 263 ¾ Önemli bir gelir ve istihdam kaynağı olacak el sanatı ürünlerine olan talep üretim ve pazarlama organizasyonu ile artırılmalı. 11. ¾ Ekonomik olmadığından dolayı üretim vaz geçilen el sanatları Kültür ve Geleneksel el ürünleri ve tarımsal ürünlerin yeniden canlandırarak turizm Turizm sanatları ve olgusuna entegre etmesi hedeflenmeli (Bunlarının başında Bakanlığı özgün tarım bakır işlemeciliği ve peynircilik ilk sıralarda yer almalı) ürünlerinin ¾ El sanatları ürünlerinin turistik tesis ve konaklama yerlerinde Gıda, Tarım geliştirilerek kullanımı geliştirilmesi (Erzincan yöresel yemeklerinin (Erzincan ve turizm döneri v.b.) bakır kaplar ile sunumunun yapılması v.b.) teşvik Hayvancılık ürünlerine edilmeli. Bakanlığı entegre ¾ Yöreye özgü ürünlerin çeşitli pazarlara sunulmasında (ambalaj, edilmesi STK’lar paket v.b.) özel ve yöreye özgü desenlerin ön plana çıkartılarak satışı teşvik edilmeli. ¾ Turistlik bölgelerde geleneksel el sanatlarını yansıtan doğru ürünlerin satışı sağlanmalı. ¾ Yerel etkinliklerin turizm amaçlı değerlendirilmesi ve söz konusu etkinliklerin korunup, geliştirilerek devam ettirilmesi ve gelecek kuşaklara aktarılmasına yönelik çalışmalar yapılmalı. ¾ Yerel etkinliklerin turistik ürün olarak değerlendirilmesi için gerekli eğitim, finansal kaynak, organizasyon desteği, yapılanma, işgücü ve tanıtım amacıyla gerekli bilgi akışı, eleman ve finansal destek sağlanması için tüm paydaşların koordineli olarak çalışması sağlanmalı. ¾ Çeşitli turizm kuruluşları tarafından yerel etkinliklerin belirli bir mevsimde, belirli bir konu veya belirli bir bölgedeki ortak turistik ürünler halinde bir araya getirerek, tanıtım faaliyetlerinin bir temele oturtulması ile ziyaretçilerin daha fazla sayıda bölgeye çekilmesi sağlanmalı. ¾ Belirli mevsimlerin belirli aylarında sadece bir kaç gün veya bir kaç hafta için düzenlenen yerel etkinliklerin turizm açısından çekiciliğini artırabilmek için, yörelerin sahip olduğu diğer turistik ürünler ile entegre edilerek turistik ürün paketi haline getirilmeli. ¾ Seyahat acentelerinin, bölgede bir veya birkaç etkinliği düzenleme ve bunların ürünlerini teşvik etmek yoluna gitmesi sağlanarak, başarılı tanıtım çalışmalarıyla hedef kitlelere ulaşılması sağlamalı. 12. Turizmde yeni ¾ Yerel etkinlikler, turizm amaçlı etkin şekilde cazibe değerlendirilebilmesi için başta yerel halk olmak üzere kamu merkezlerinin ve özel sektör kuruluşlarında gerekli bilincin oluşturulması geliştirilmesi sağlanmalı ve yurt içi ve yurt dışında tanıtımının yapılarak yeterli talep oluşturulabilmesi amacıyla, çalışmalara başlanılmalı ¾ Erzincan il merkezi ve yakın çevresinde oluşturulan ve sadece piknik alanı işlevi gören alanlara rekreasyon amaçlı cazibe kazandırılmalı. ¾ Erzincan da bulunan Türkiye’nin dağa işlenmiş en büyük Atatürk portresinin tanıtım çalışmaları yapılmalı ve bu özel durumun ilçe gençleri için de değerlendirilmesi sağlanmalı. ¾ Yapılan her türlü bölgesel, ülkesel ve uluslararası kültürel, sportif faaliyetler öncelikle bölge halkı önemsenerek iyi, aktif ve heyecan yaratıcı bir şekilde tanıtılmalı. ¾ İlçelerdeki konaklama kapasitesi ev özendirilerek ve desteklenerek geliştirilmeli. pansiyonculuğu ¾ Öncelikle yöre halkına tatil yapmanın sadece yüksek bedeller ödeyerek olmadığı, bunun herkesin hakkı ve ihtiyacı olduğu yapılacak basit ama cazip aktivitelerle anlatılmalı. ¾ Türkiye’deki metropollerde ve yurt dışında ikamet eden Erzincan diasporasının özellikle gençleri için cazip tatil olanakları oluşturulmalı. 264 Kültür ve Turizm Bakanlığı STK’lar Seyahat Acenteleri Tur Operatörleri ERZİNCAN’IN TURİZM POTANSİYELİNİ ARTIRMAYA YÖNELİK BAZI ÖNEMLİ PROJE ÖNERİLERİ Konu Amaç Alt Strateji/Öneri ¾ Bu işletmelerin amacı öncelikle Erzincan’daki potansiyelini ürüne dönüştürerek pazarlamaktır. turizm ¾ İşletmelerin ayrıca turistik potansiyelin bulunduğu özel sektörün yatırım yapma riskine girişemediği veya sermaye yetersizliği nedeniyle yatırım yapamadığı alanlarda yatırım yapar ve işletmecilik faaliyetleri yürütür. İl İçi ve İl Dışındaki Turizm Şirketlerinin Teşvik Edilmesi Projesi Erzincan’ın mevcut turizm potansiyelini daha etkin değerlendirilmesini, geliştirilmesini ve pazarlanmasını sağlamak. ¾ Benzer biçimde turistik alanlarda etkin olarak işletilemeyen turistik hizmet işletmelerinde işletmecilik faaliyetleri yürütür. ¾ İşletmeler ilk faaliyet alanları olarak yasal mevzuatın elverdiği ölçüde Ergan Dağı Kayak tesislerindeki telli hatların ve günübirlik tesislerin işletmeciliğini üstlenecektir. ¾ Daha sonra örneğin Çakırman yamaç paraşütü ve doğa sporları alanında yapılabilecek teleferik ve günübirlik tesisleri ve otopark, dağ bisikleti kiralama ve benzer diğer faaliyetlerin işletilmesi gibi işletmecilik faaliyetleri yürütecektir. ¾ Ancak, bu işletmelerin asıl faaliyet alanı oluşturacağı turistik ürünleri yerel, bölgesel, ulusal ve uluslararası pazarlarda toptan veya perakende olarak satmak olacaktır. Bu proje tercihen bir önceki projenin gerçekleşmesi durumunda turizm işletmeleri tarafından yürütülmesi uygun bir projedir. Erzincan’ın Pazarlanabilir Turizm Potansiyeli Havuzu Oluşturma Projesi ¾ Bu proje ile proje yönetimi Erzincan genelinde kış turizmi de dahil olmak üzere tüm doğa sporları ve kırsal turizm (çiftlik turizmi dahil) alanında pazarlanma potansiyeli bulunan ürünleri bir araya getirip bir havuzda toplayarak, bunlardan oluşan turizm etkinlik demetlerini pazarlanabilir hale getirecektir. Bu proje ile Erzincan genelinde kış turizmi de ¾ Proje yönetimi potansiyel turistik ürünleri oluştururken tüm il dahil olmak üzere tüm genelinde geniş bir tanıtım ve tarama çalışması ile doğa sporları ve kırsal gerçekleştirecektir. turizm (çiftlik turizmi dahil) alanında mevcut ¾ Mevcut bilgiler bir veri tabanına aktarılarak, pazarlamanın pazarlanabilir ürünleri web üzerinden gerçekleştirilmesine yönelik çok yetenekli bir bir araya getirip web sayfası tasarlanacaktır. (web sayfası tasarlama faaliyeti bunlardan oluşan turizm ayrı bir projeye de konu edilebilir. etkinliklerini bir havuzda toplayacak ve pazarlanabilir hale getirecektir. ¾ Pistlerin zorluk derecelerine göre belirlenerek haritalarının oluşturulması ve levhalarla belirtilmesi ¾ Ulaşımın ve altyapının yaz ve kış aylarında kullanımı için nitelikli hale getirilmesi Ergan Dağı Kayak Merkezi Geliştirme Projesi ¾ Otopark alanlarının düzenlenmesi Kayak tesisleri tamamlanma aşamasındadır ihtiyaca cevap verecek biçimde ¾ Kayak turizmine hizmet vermek üzere doğaya uygun malzemeyle ve mimari özelliğiyle günübirlik tesislerinin yapılması, ziyaretçilere ucuz ve kaliteli yeme-içme hizmeti verilmesi ¾ Günübirlik tesislerinde turistik eşya satacak işletmelere yönelik birimler oluşturulması ¾ Kayak tesislerine uluslararası turist getirme kapasitesine sahip yatırımcılar bulunması ¾ Tesislerin pistleri etkilemeyecek bir alana konumlandırılması 265 Halen, Bölgede Küçük Çakırman yöresinde yamaç paraşütü Küçük yapılmakta olup Çakırman bölgede Ekşisu mesire Köyü ve alanı, Ekşisu sazlığı ve Ekşisu Bölgesi çiflik turizmine uygun Entegre potansiyel yanında, Doğa dağ bisikleti, kuş Sporları gözleme, endemik bitki Altyapı inceleme gibi Projesi etkinliklere uygun potansiyel bulunmaktadır. ¾ Bölgenin doğa sporları turizm alanı ilan edilerek ağırlıklı olarak yamaç paraşütü amaçlı değerlendirilmesi yanında tüm doğa sporlarına yönelik etkinlikleri de içerecek biçimde altyapı ve üst yapı ile donatılması önerilmektedir. ¾ Bölgeye yol, su, elektrik, telefon altyapısı getirilerek, yamaç paraşütü ile iniş yapılan alan üzerinde doğaya uygun malzemeyle ve mimari özelliğiyle yeme-içme ve konaklama tesisleri yapılabilir. ¾ Ayrıca yamaç paraşütü iniş alanından atlama yapılan alana bir teleferik hattı oluşturulabilir. ¾ Diğer doğa sporları altyapısı için uygun altyapılar da sağlanmalıdır. ¾ Örneğin, küçük Çakırman’a dağ bisikleti rotası, sazlık bölgesine kuş gözlem evi, gibi alanlar belirlenerek, tanıtım levhalarıyla donatılmalıdır. ¾ Günübirlik tesislerinde yerel kapasiteler oluşturulmalıdır. ¾ Çocuklar ve edilmemelidir. gençlere halkın yönelik da yararlanacağı etkinlikler göz ardı Yaylabaşı Kayak turizmiyle birlikte ¾ Atlama alanına kolaylıkla erişilecek bir konumda, gerektiğinde Beldesi Ergan yamaç paraşütü kayak turizmine de hizmet verecek biçimde, doğaya uygun Tepesi turizminin yürütülmesine malzemeyle ve mimari özelliğiyle yeme-içme ve konaklama Yamaç uygun olarak tesislerinin yapılması ve işletilmesi değerlendirilebilir. Paraşütü Halen yamaç paraşütü ¾ Ulaşımın ve altyapının yaz ve kış aylarında kullanımı için nitelikli Altyapı hale getirilmesi. yapılmaktadır. Projesi En önemli zirveler ¾ Coşan (3976 m), ¾ Ergan (3256 m), ¾ Munzur (3449 m) ve ¾ Mülpet (3065 m) dağlarıdır. Ayrıca, Kaya Tırmanışı Parkurları Altyapı Projesi ¾ Munzur dağlarının Erzincan’a yakın yamaçlarında ve ¾ Kemaliye Karanlık Kanyon’daki sarp kayalıklarda kaya tırmanışı sporu yapılmaktadır. ¾ Erzincan’daki 50 m yüksekliğindeki Girvelik Çağlayanı’nda Türkiye’de ilk kez donmuş çağlayan tırmanışı yapılmıştır. 266 ¾ Pistlerin zorluk derecelerine göre belirlenerek haritalarının oluşturulması ve levhalarla belirtilmesi ¾ Pistlerin kaya tırmanışı için gerekli altyapı ile donatılması ¾ Doğaya uygun malzemeyle ve mimari özelliğiyle yeme-içme hizmeti de sunan barınma ünitelerinin yapılması ¾ Ulaşımın ve altyapının yaz ve kış aylarında kullanımı için nitelikli hale getirilmesi SONUÇ Dünyada ekonomik, politik ve kültürel alanlardaki de¤iflim rüzgarlar›, devletleri, flirketleri ve bireyleri h›zla etkisine alarak yeni bir dünya düzeninin kurulmas›na yol açm›flt›r. Yaflanan de¤iflim karfl›s›nda her ülke gibi Ülkemizin de ekonomik olarak ayakta kalma flans›, rekabet gücü yüksek bir ülke olmas›na ba¤l›d›r. Bu noktada, ülke kalk›nmas› için bölgesel potansiyellerin en iyi flekilde de¤erlendirilmesinde, mevcut kaynaklar›n verimli ve gerçekçi kullan›m› ve bunlara dayal› olarak küçük ve orta ölçekli sanayinin yurt sath›nda dengeli bir flekilde yayg›nlaflt›r›lmas›, desteklenmesi ve gelifltirilmesi büyük önem tafl›maktad›r. Günümüzde yerel kaynaklar›n, yerel dinamizmin harekete geçirilmesi kalk›nma, büyüme ve refah art›fl› sa¤laman›n önemli bir flart› olarak görülmektedir. Daha fazla istihdam› sa¤layacak sanayileflmenin yerelde gerçeklefltirilmesi beraberinde; yat›r›m, üretim ve ihracat›n sürdürülmesini, istikrarl› ve yüksek oranl› bir büyümeye ulafl›lmas›n› sa¤layacakt›r. Bu nedenle, Ülkemizde sanayinin yurt içinde bölgesel da¤›l›m›n›n yeniden ele al›narak bölgesel kalk›nma farkl›l›klar›n› giderme çabalar› çerçevesinde güçlü bir ekonomiye sahip olman›n, elde edilen has›lan›n dengeli da¤›t›m›n› da gerektirdi¤i göz önünde bulundurularak hareket edilmesi gerekmektedir. Bölgesel bazda, mevcut sanayi profillerinin ortaya konulmas›, geliflme imkan ve kabiliyetinin belirlenmesi, gelece¤e yönelik yeni yat›r›m hedef ve stratejilerin tasarlanmas› ve uygulanmas› da, üzerinde ciddiyetle durulmas› gereken hususlar›n bafl›nda gelmektedir. Ancak, Ülke vizyon ve stratejileriyle paralel olarak belirlenerek yürütülecek stratejiler tasarlan›rken, hedef pazardaki e¤ilimlerin ve de¤iflen ifl yapma biçimlerinin de dikkate al›nmas› gerekmektedir. Tasar›mdan lojisti¤e kadar de¤er zincirinin vazgeçilmez parçalar›nda verimlilik art›fl› sa¤lanmas›na özen gösterilmeli, özel sektörün yeni alanlara yönelmesi ve yenilikçilik kapasitesini gelifltirmesi teflvik edilmelidir.52 Küreselleflme ve yerel dinamiklerin etkileri düflünüldü¤ünde Erzincan ilimi52 STB, “Türkiye Sanayi Stratejisi Belgesi 2011-2014 (AB Üyeli¤ine Do¤ru)”, Aral›k 2010, Ankara, S 9. 267 zin bu konunun önemini kavrayarak, gelece¤e dönük stratejiler belirleme çal›flmalar›n› gerçeklefltiriyor olmas› aç›s›ndan ‹l büyük bir avantaja sahiptir. Bu çal›flmalardan biri olarak gerçeklefltirilen 2023 Vizyon çal›flmas›nda yer alan vizyon bölümü de mevcut durumun tespiti ve gelecekte yap›lacak uygulamalara temel oluflturmas› aç›s›ndan bir referans kayna¤› olarak kullan›lmas› düflüncesi ile haz›rlanm›fl bir bölümdür. Bu raporda, Erzincan ilimize bölgesel geliflmenin sürükleyicisi olabilecek flehir olarak bak›ld›¤›ndan; sorunlar›n›n en k›sa sürede çözüme kavuflturulmas› öngörülmektedir. ‹lin de¤erlendirilmesine, bölgede sosyo-ekonomik yönden kaynaflma sa¤layabilece¤i ve köprü ifllevini yerine getirebilece¤i hedefiyle yaklafl›lm›flt›r. Ülkemizin k›smen geliflmifl illeri aras›nda yer alan Erzincan ilinin; sektörel çeflitlili¤i sa¤layarak, geleneksel tar›m karakterli ekonomik yap›s›n›n yavafl yavafl sanayi ve hizmet karakterli yap›ya do¤ru kaymaya bafllad›¤›n› ve geliflme efli¤inde oldu¤u söylenebilir. Ancak il merkezi ve ilçelerdeki imalat sanayi ülke ortalamas›n›n alt›nda olmas›na ra¤men sanayi sektörü içerisinde imalat sanayinin oran› yüksektir. Erzincan ilimizde; baflta g›da ve içecek sanayi olmak üzere tekstil, ambalaj sanayi, a¤aç ve mantar sanayi, kimya, lastik ve plastik ürünler, cam, çimento, seramik, kil, tafl ve çimentodan gereçler, demir d›fl› metaller, metal eflya imalat sanayi, makine imalat› ve mobilya imalat› alanlar›nda az da olsa imalat yap›ld›¤› görülmektedir. Bu durum, küçük iflletmeler kanal›yla yap›lan ve içe dönük bir yap› sergileyen sanayinin birçok sektörde potansiyele sahip oldu¤unu göstermektedir. Erzincan ‹linin Önündeki Engeller ve ‹lin Geliflimi için Önerilerimiz: Sanayi Mevcut durum tespiti bölümünde de görüldü¤ü üzere, Erzincan ilinde sanayinin istenen ivmeyi yakalayabilmesinin önünde Ülkemizdeki birçok bölgenin karfl› karfl›ya oldu¤u sorunlar bulunmaktad›r. Bu sorunlar› afla¤›daki bafll›klar alt›nda s›ralamak mümkündür. 1- Teknoloji Yetersizli¤i: ‹flletmelerin ço¤u iç pazara yönelik olarak eski teknolojilere dayal› üretim yapmaktad›rlar. Teknolojinin h›zla de¤iflimine karfl›l›k yeni yat›r›mlar yap›lmas› için yeterli sermaye temin edilememektedir. Bu yetersizlikler ürün kalitesinin düflük olmas›, maliyetin yükselmesi ve pazar pay›n›n düflmesi fleklinde karfl›m›za ç›kmaktad›r. 2- Kalifiye Eleman ve E¤itim Eksikli¤i: Çal›flanlar›n e¤itim düzeyi düflüktür. Ayn› zamanda çal›flanlar›n iflbafl› e¤itimlerine de önem verilmemektedir. 268 3- Tasar›m Eksikli¤i: Standartlara uygun ve özgün tasar›m› olan ve uygun malzemelerin kullan›ld›¤› üretim oldukça düflüktür. 4- Pazarlama, Tan›t›m, ‹hracat Eksikli¤i: Standart d›fl› ve tasar›ma dayal› olmadan üretilen ürünlerin kullan›m ve bak›m k›lavuzu ile tan›t›c› broflürleri haz›rlanmamaktad›r. Yine bu unsurlara ba¤l› olarak ürünlerin yurt içi ve yurt d›fl› fuarlarda sergilenmesi ve pazarlanmas›nda zorluklar yaflanmaktad›r. Di¤er yandan, iflletmelerin ço¤unun web sayfas›n›n olmamas› ve web arac›l›¤›yla ticaret yapabilme potansiyellerinin olmay›fl› gibi nedenler ihracat›n geliflimini engellemektedir. 5- At›l Kapasite, Finansman Sorunu: ‹flletmelerin en önemli sorunlar›ndan biride at›l kapasitenin yüksek olmas›d›r. Sektörde yer alan ‹flletmeler, bir fizibiliteye dayal› olmadan ve sektörün yap›s› gere¤i yüksek kapasite ile yat›r›m yapmakta, fakat sermaye, pazarlama ve ihracat eksikli¤i gibi sorunlar nedeniyle düflük kapasite ile çal›flmaktad›rlar. Ayn› sektörde yer alan ‹flletmeler söz konusu alanlarda iflbirli¤i yapmad›klar›ndan, düflük kapasite ile çal›flt›¤›n› bildi¤i makinelere yat›r›m yapmakta, di¤er iflletmelerin imkanlar›ndan karfl›l›kl› olarak yararlanamamaktad›rlar. 6- Ar-ge Çal›flmalar› Yap›lmamas›: Üretilen ürünlerle ilgili olarak kalite ve standartlara önem verilmedi¤i gibi, ar-ge çal›flmalar› da yap›lmamaktad›r. 7- Üniversite Sanayi ‹flbirli¤i Eksikli¤i: Geliflmifl ülke ve bölgelerde üniversite-sanayi iflbirli¤ine dayal› yeni üretim modelleri gelifltirilmektedir. Genelde bilim ve teknoloji üretimi için gereken kadrolar üniversite ve araflt›rma merkezlerinde yaflat›lan bilim gelene¤i ile yetiflmekte ve bu gelenek ile bu kadrolar sanayiye tafl›nmaktad›r. Ancak Erzincan’da böyle bir durum söz konusu de¤ildir. ‹lde, üniversite-sanayi iflbirli¤ine dayal› üretim yap›s› bulunmamaktad›r. 8- Giriflimci eksikli¤i ve rekabet edebilirli¤i düflük KOB‹’ler: Genellikle bir KOB‹ kurarak faaliyetlerine bafllayan giriflimciler ve kurduklar› KOB‹’ler finanstan, yenilikçili¤e kadar pek çok çözülmesi gereken sorunla karfl› karfl›yad›rlar.Bu nedenle say›sal fazlal›klar›na ra¤men, rekabetçilikleri oldukça düflüktür. 9- Kümelenme Yaklafl›m›n›n Geliflmemifl Olmas› ve Yat›r›m Eksikli¤i: Bölgede üretim yo¤unlu¤u yaflanan sektörlerde faaliyet gösteren firmalar›n bir araya getirerek, daha rekabet edebilir olmalar›n› sa¤layacak kümelenme yaklafl›m› çerçevesinde oluflturulmufl birimlerin eksikli¤i önemli bir dezavantajd›r. Ayr›ca, Erzincan merkezinde bir sanayi kü- 269 melenmesinin ve sanayicilerin Erzincan’a daha fazla yat›r›m yapmas›n› sa¤layacak etkin mekanizmalar bulunmamaktad›r. 10- Katma De¤eri Yüksek Ürünlere Yat›r›m Yap›lmamas›: ‹lde özel sektör eliyle yap›lan yat›r›mlar›n eksikli¤i ve bu yat›r›mlar›n yenilik ve bilgi-teknolojiye dayal› olmamas› sanayi için dezavantajl› bir durum oluflturmaktad›r. Yukar›da k›saca belirtmeye çal›flt›¤›m›z sorunlar›n sadece bir veya birkaç›n›n çözümünün, bir veya birkaç alanda iyilefltirmelerin sa¤lanmas›n›n, her fleyin iç içe geçti¤i, karfl›l›kl› ba¤›ml›l›¤›n süratle artt›¤› ülkemiz için yeterli olmayacakt›r. Bu sorunlar› çözmek ve Erzincan sanayini 2023’de ülkemiz genel hedefleri ile uyumlu seviyeye tafl›mak ve her alanda topyekun etkinlefltirme baflar›s› sa¤layabilmek için; • Erzincan merkezinde sanayinin kümelenmesini sa¤lamak, mevcut yat›r›mlar› ve yat›r›mc›y› yeni yat›r›ma, di¤er illerdeki sanayiciyi de Erzincan’da yat›r›ma ikna etmek gerekmektedir. Di¤er yandan, Do¤u Anadolu Projesi Bölge Kalk›nma ‹daresi ve KUDAKA’n›n bölge kalk›nmas›na yönelik projeler ve planlamalardan özel sektörü sürekli haberdar edip, koordinasyon sa¤lamas› da geliflim aç›s›ndan önemli bir ad›m oldu¤unu söyleyebiliriz. • Bölgedeki ve Erzincan ilindeki s›n›rl› sermayenin önündeki engeli aflmak için farkl› ellerdeki sermayenin lider bir kurum önderli¤inde bir araya gelmesini sa¤lamak gereklidir. • Ayr›ca giriflimcilik, üniversite sanayi iflbirli¤i, nitelikli iflgücü, il d›fl›na göçün engellenmesi, ilçelerde madencilik ve tar›ma dayal› sanayinin gelifltirilmesi ve bölgenin cazibe merkezi haline getirilmesi hedefleri do¤rultusunda Ülkemiz sanayi stratejisine paralel olarak strateji ve uygulamalar yap›lmas› da ‹l aç›s›ndan önemli olacakt›r. • ‹l genelinde üniversite sanayi iflbirli¤i ile ülke sanayi ile entegre olabilecek sanayinin geliflimi için bilginin yarat›m›, kullan›m› ve di¤er kullan›c›lara da¤›t›m› önem kazanmal›d›r. • Sanayi alt yap›s›n›n gelifltirilmesi sürecinde mevcut OSB ile mevcut ulafl›m imkanlar›n›n gelifltirilmesi ve kapasitelerinin art›r›lmas› gereklidir. Tar›m ve Hayvanc›l›k • 270 Erzincan il olarak tar›m ve hayvanc›l›k ile sebze ve meyve tar›m›nda baflar›l› geliflmeler sa¤lam›fl olsa bile tan›t›m ve pazarlama faaliyetlerinde yeterince geliflme sa¤lanabilmifl de¤ildir. • Yeni ve önemli bir karar olarak, organik tar›m potansiyeli harekete geçirilmelidir. Meyve ve sebze ürünlerinin sertifikaland›r›lmas› gerçeklefltirilmelidir. • Tar›m ve hayvanc›l›k alanlar›nda modern yöntemlere geçilmesi ve verimli tar›m ekonomisinin kurulmas› önem kazan›rken, bu alanlarda nitelikli iflgücünün yetersizli¤i söz konusudur. Ayr›ca e¤itimin ve modern üretim bilincinin üretici seviyesine indirilmesi de verimlili¤in art›r›lmas› için gereklidir. • Tar›m ve hayvanc›l›¤›n geliflmesi için gerekli modern yöntemlerin (sera, örtü alt› sebze üretimi, yeni sulama yöntemleri vb) yayg›nlaflt›r›lmas› da gerekmektedir. • Tar›msal ürünlerin girdi olarak kullan›ld›¤›, imalat sanayinin teflvik edilmesi gerekli görülmektedir. Hizmetler, E¤itim, Sa¤l›k, Giriflimcilik ve Turizm Alanlar› • Erzincan ilinin ekonomik geliflimi içinde, hizmet sektöründen önemli beklentileri bulunmaktad›r. Hizmetler sektörünün gelir yaratacak ve halk›n yaflam kalitesini yükseltecek flekilde sermaye ve insan kayna¤›n›n sa¤lanmas›, iflgücü talebine uygun e¤itim programlar› ile mesleki geliflim ve iflbafl› e¤itimlerinin gelifltirilmesi gerekmektedir. • ‹lin ekonomik geliflmesine uygun olarak giriflimcili¤in gelifltirilmesi, giriflimcilerin ifl hayat›na girmeleri için ihtiyaç duyacaklar› e¤itimlerin programlanmas› gereklidir. • Turizm alan›nda ilin önemli projelerinin hayata geçirilmesi için tüm deste¤in sa¤lanmas› önerilmektedir. • Olas› bir depremde ekonomik kayb›n azalt›lmas› ve bütünleflik geliflmenin yavafllamas›n› engelleyebilmek amac›yla Erzincan ilinde bir “Deprem Atölyesi” oluflturulmas› önerilebilir. Bu atölyenin Erzincan Üniversitesi bünyesinde kurulmufl olan Do¤u Anadolu Deprem Araflt›rma ve E¤itim Merkezi önderli¤inde, Çevre ve fiehircilik Bakanl›¤›n›n deste¤i ile yap›lacak bir uluslararas› deprem araflt›rma sempozyumuna ev sahipli¤i yapmas›, bilim adamlar›n›n k›sa ve uzun süreli deprem araflt›rma çal›flmalar› yapacaklar› düflüncesiyle ilin bu alanda uzmanlar› çekmesini sa¤layabilece¤i gibi, çal›flma sonuçlar›n›n dünya literatüründe yer almas›na ve bu alanda dünyada Erzincan ilinin bilinirli¤inin artmas›na ve dolayl› olarak da turizmin geliflmesine katk› sa¤layacakt›r. Ancak tüm bu planlama ve çal›flmalar› yapmak tek bafl›na yeterli de¤ildir. Bu plan ve uygulamalar› izlemek, de¤erlendirmek ve iyilefltirmek daha 271 da önemli bir süreç olarak karfl›m›za ç›kmaktad›r. Sürekli yenilik yapman›n yan› s›ra, var olan uygulamalar›n aksayan ya da gelifltirilebilen yönlerini tespit edip, kaynaklar›n etkin kullan›m›n› sa¤lamak üzere bir izleme mekanizmas›n›n varl›¤› gerekmektedir. Erzincan ilinde yap›lacak ve yap›lmakta olan çal›flmalar›n; • Valilik • Do¤u Anadolu Projesi Bölge Kalk›nma ‹daresi • KUDAKA, Kuzeydo¤u Anadolu Kalk›nma Ajans› • Belediye • Ticaret ve Sanayi Odas› • OSB • Sivil Toplum Kurulufllar› gibi kurumlar›n üst düzey temsilcilerinden oluflturulacak “‹zleme ve De¤erlendirme Komitesi” kanal›yla izlenmesi uygulamada Erzincan iline önemli avantajlar sa¤layacakt›r. Oluflturulacak gerçekçi hedefler çerçevesinde belirledi¤imiz strateji ve eylem planlar› ile, yap›lacak uygulamalar›n do¤ru izlenmesi; Erzincan ilini, geri planda kald›¤› rekabetçilik s›ralamas›nda her y›l düzenli olarak üst s›ralara ç›karacak ve GSY‹H’ya yapt›¤› katk› oran›nda pay alan bir ‹l haline gelmesini sa¤layacakt›r. Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. kurulufl y›l›n›n idrak edilece¤i 2023’te, sürdürülebilir bir geliflmenin tüm sektörlerde sa¤lanmas›, sosyal refah›n toplumun tüm kesimlerine yayg›nlaflt›r›lmas›, gelifltirilecek hedeflere ulafl›lmas› ancak vizyon ve hedefe odaklanm›fl stratejilerin, tüm kurum ve kurulufllar ve toplumun tüm paydafllar› ile eflgüdüm sa¤lanarak uygulanmas› ile mümkün olabilecektir. 272 KAYNAKÇA ATALAY, ‹, MORTAN, K, “Türkiye Bölgesel Co¤rafyas›”, ‹nk›lap Yay›nc›l›k, 2. Bask›, 2003, ‹stanbul. BERBER, M., S‹VR‹, U., YILDIZ, E., “Türkiye’de ‹llerin Sosyo Ekonomik Geliflmifllik S›ralamas› (2010)”, Trabzon. B‹LSAM, “Malatya Vizyon 2023 (Malatya ‹l Geliflim Raporu)”, Mart 2011, Malatya. D‹NCER, B., ÖZASLAN, M., KAVASO⁄LU, T., “‹llerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Geliflmifllik S›ralamas› Araflt›rmas›”, DPT (Kalk›nma Bakanl›¤›), 2003, Ankara. D‹NCER, B., ÖZASLAN, M., “‹lçelerin Sosyo-Ekonomik Geliflmifllik S›ralamas› Araflt›rmas› (2004)”, DPT (Kalk›nma Bakanl›¤›), 2004, Ankara. DPT (Kalk›nma Bakanl›¤›), “Do¤u Anadolu Projesi Ana Plan›, Mevcut Durum Analizi, Cilt III Sanayi ve Hizmetler”, 2000, Ankara. DPT (Kalk›nma Bakanl›¤›), “‹llerde Öne Ç›kan Sanayi Sektörleri”, A¤ustos 2006, Ankara. DPT (Kalk›nma Bakanl›¤›), “Erzincan ‹l Raporu, ‹l Koordinasyon ve ‹zleme Sistemi”, 2011. DTM (Ekonomi Bakanl›¤›), “‹l ‹l D›fl Ticaret Potansiyeli”, 2011, Ankara. Erzincan Valili¤i, ‹l Çevre ve Orman Müdürlü¤ü, “‹l Çevre Durum Raporu”, Erzincan. Erzincan Valili¤i, “Erzincan ‹li Stratejik Plan› 2010-2014”. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, “Türkiye’nin Demografik Dönüflümü, Do¤urganl›k, Aile Planlamas›, Anne-Çocuk Sa¤l›¤› ve Befl Yafl Alt› Ölümlerdeki De¤iflimler: 1968-2008”. Hazine Müsteflarl›¤›, “Uluslararas› Do¤rudan Yat›r›mlar 2009 Raporu”, Haziran 2010, Ankara. HOfiGÖR, fi., AYSIT, T., “2050’ye Do¤ru Nüfus ve Yönetim: E¤itim, ‹flgücü, Sa¤l›k ve Sosyal Güvenlik Sistemlerine Yans›malar”.http://www.tusiad.org/__rsc/shared/file/AnaYayin-Sunum01.pdf. 273 ‹l Kültür ve Turizm Müdürlü¤ü, “Erzincan Rehberi”, Erzincan, 2011. ‹fiKUR, “Erzincan ‹li ‹flgücü Piyasas› Araflt›rmas› Sonuç Raporu”, 2009, Ankara. KOCAMAN, T., “Nüfus Projeksiyon Yöntemleri”, DPT (Kalk›nma Bakanl›¤›), Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlü¤ü, Eylül 2002. KOSGEB, “Bölgesel Kalk›nma Araflt›rma Raporu TRA1 Erzurum Alt Bölgesi”, fiubat 2006, Ankara. KOSGEB, “KOB‹ Stratejisi ve Eylem Plan› (2011-2013)”, Nisan 2011, Ankara. KUDAKA, “Do¤u Anadolu Projesi’nin (DAP) TRA1 Düzey 2 Bölgesi ‹çin De¤erlendirme Raporu”, Temmuz 2010. KUDAKA, “Erzurum-Erzincan-Bayburt (TRA1 Düzey 2 Bölgesi) Bölge Plan›”, 2010, Bayburt. KUDAKA, “TRA1 Düzey 2 Bölge Plan Tasla¤› 2011-2013” LEBLEB‹C‹, F., “Devlet Yard›mlar› Uygulamas›n›n Mahiyeti ve Ekonomik Göstergelerle Mukayesesi”, DPT (Kalk›nma Bakanl›¤›), 2002, Ankara MÜS‹AD, “Do¤u ve Güneydo¤u Anadolu Bölgelerine Yönelik Sosyo-Ekonomik Kalk›nma Önerileri”, Temmuz 2008, ‹stanbul. ÖZGEN, N., “Do¤u Anadolu Bölgesi’nin Do¤al Turizm Potansiyelinin Belirlenmesi Ve Planlamaya Yönelik Öneriler”, Uluslararas› ‹nsan Bilimleri Dergisi, 2010. PROGEM, “Kuzeydo¤u Anadolu Kalk›nma Ajans› 2010 Y›l› Do¤rudan Faaliyet Deste¤i Program› Erzincan Sanayi Envanteri ve Stratejisi Projesi Faaliyet Sonuç Raporu”, Mart 2011, Erzincan. Putman, Robert (1993), “Makingdemocracywork: Civictraditions ‹n Modern Italy”, Princeton Universityoress Resmi Gazete, “Orta Vadeli Program (2010-2012)”, 27351 Mükerrer Say›, 2009. Resmi Gazete, “5084 say›l› Yat›r›mlar›n ve ‹stihdam›n Teflviki ve Baz› Kanunlarda De¤ifliklik Yap›lmas› Hakk›nda Kanun”, 2004. Resmi Gazete, “5084 say›l› Yat›r›mlar›n ve ‹stihdam›n Teflviki ve Baz› Kanunlarda De¤ifliklik Yap›lmas› Hakk›nda 5350 Say›l› Kanun”, 2005. Resmi Gazete, “Yat›r›mlarda Devlet Yard›mlar› Hakk›nda Karar”, 2009. SELÇUK, G.N., fiAH‹N, T., “(Ed.) Turizm Ekonomisi”, Lisans Yay›nc›l›k, ‹stanbul. Serhat Kalk›nma Ajans›, “Tra2 Düzey II Bölgesi (A¤r›, Ardahan, I¤d›r, Kars) 2010-2013 Bölge Plan›”, Ekim 2010, Shorter, Frederic C., Robert Sendek ve Yvette Bayoumy, “Computational Methods for Populat›on Projections with Particular Reference to Development Planning, Second Edition”, The Population Council, New York. 274 Sivas Valili¤i, “Sivas 2023 Stratejik ‹l Geliflme Plan›”, 2006, Sivas. STB, “Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Program›”, 2007, Ankara, S 12. STB, “Türkiye Sanayi Stratejisi Belgesi 2011-2014 (AB Üyeli¤ine Do¤ru)”, Aral›k 2010, Ankara. TEB, “‹ller ‹çin Gelecek Stratejileri Konferans Sonuç Raporu”, 2009. TOBB, “Erzincan ‹li Geliflme Stratejisi”, 1997, Ankara. TÜ‹K, “Bölgesel Göstergeler TRA1 Erzurum, Erzincan, Bayburt 2009”, Nisan 2010, Ankara. TÜ‹K, “Bölgesel Göstergeler 2010, TRA1 Erzurum, Erzincan, Bayburt”. URAK, “‹lleraras› Rekabetçilik Endeksi 2009 - 2010”. www.dpt.gov.tr www.dtm.gov.tr http://www.eeb-kalkinmabirli¤i.gov.tr ekutup.dpt.gov.tr/bolgesel/gosterge/2003-05.pdf 56 -15.10.2008) www.egiten.net/erzincan-ili-ve-illeri-hakkinda-bilgiler.html www.erzincan.bel.tr www.erzincangazetesi.com.tr www.erzincan.gov.tr www.erzincan-gsim.gov.tr ( er. tarihi- 18.04.2011) www.erzincankulturturizm.gov.tr www.erzincan.meb.gov.tr www.erzincanilozelidaresi.gov.tr www.erzincanosb.com/ www.erzincan.saglik.gov.tr www.erzincantso.org.tr www.hazine.gov.tr www.iso.org.tr www.kosgeb.gov.tr www.ksgm.gov.tr www.kudaka.org.tr http://www.migm.gov.tr/Istatistik/Iller_Bazinda_Dagitilan_Proje_Odenekleri.pdf http://www.mta.gov.tr/v1.0/turkiye_maden/maden_potansiyel_2010/Erzincan_Madenler.pdf 275 www.oib.gov.tr www.sanayi.gov.tr www.sgk.gov.tr www.tbb.org.tr www.tesk.org.tr www.tobb.org.tr www.tuik.gov.tr http://www.tuncgeridonusum.com/ihracat/ihracat5.pdf www.tursab.org.tr 276