Buradan - Londra Eğitim Müşavirliği
Transkript
Buradan - Londra Eğitim Müşavirliği
KARARLAR İÇİNDEKİLER 1- SUNUŞ 2- DÜZENLEME KOMİTESİ VE YÜRÜTME KURULU 3- ÇALIŞTAY AMAÇ VE USULÜ 4- YÖNETİCİ ÖZETİ 5- SONUÇ BİLDİRİSİ 6- KOMİSYON RAPORLARI A- EĞİTİM VE VELİ HAKLARI KOMİSYONU a- MODERATÖR VE KATILIMCI LİSTESİ b- KOMİSYON SONUÇ RAPORU B- TÜRKÇE MÜFREDAT VE OKULLAŞMA KOMİSYONU a- MODERATÖR VE KATILIMCI LİSTESİ b- KOMİSYON SONUÇ RAPORU C- KİTAPLAR VE EĞİTİM ARAÇLARI KOMİSYONU a- MODERATÖR VE KATILIMCI LİSTESİ b- KOMİSYON SONUÇ RAPORU Ç- TÜRK ÖĞRENCİLERİN BAŞARISININ ARTTIRILMASININ YOLLARI KOMİSYONU a- MODERATÖR VE KATILIMCI LİSTESİ b- KOMİSYON SONUÇ RAPORU D- EĞİTİMCİLER VE SORUNLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ KOMİSYONU a- MODERATÖR VE KATILIMCI LİSTESİ b- KOMİSYON SONUÇ RAPORU 7- FOTOĞRAFLAR SUNUŞ ÜNAL ÇEVİKÖZ T.C. LONDRA BÜYÜKELÇİSİ Değerli eğitimciler, İngiltere’de yaşayan vatandaşlarımızı ve soydaşlarımızı doğrudan ilgilendiren eğitim konusunda düzenlenen İngiltere Türk Toplumu Eğitim Çalıştayı’nın sonuç raporunun tamamlanmış olmasından büyük memnuniyet duydum. Hızlı bir dönüşüm ve değişim içindeki dünyamız, eğitim sisteminin ve uygulamalarının gözden geçirilmesini, karşılaşılan sorunlara kısa sürede çözümler üretilmesini gerektirmektedir. Bu bağlamda, gerçekleştirilen çalıştayda Türkçe öğretimi, öğrencilerimizin başarılarının artırılması için yapılabilecekler, hafta sonu okullarının gereksinimleri ve Türk Okulu kurulması gibi önemli konular eğitimciler tarafından bilimsel bir çerçevede ele alınmıştır. Ayrıca, Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nden görev yapmak üzere İngiltere’ye gelen öğretmenlerimizin mesleki uyumlarının geliştirilmesi için yapılabilecekler ve karşılaştıkları sorunlar etraflıca tartışılmış ve yol gösterici sonuçlara ulaşılmıştır. Eğitim ve öğretimde bilimin yol göstericiliğinin, tarafsızlığın ve konuların uzmanları tarafından ele alınmasının öneminin çalıştayla birlikte bir kez daha anlaşıldığı kanaatindeyim. Bundan sonra yapılması gereken, tespit edilen sorun ve eksikliklerin üzerine kararlılıkla gitmek ve İngiltere’de toplumumuz açısından üstün nitelikleri haiz bir eğitim sistemine kavuşmaktır. Bu çalıştayı gerçekleştirmek için emek harcayan başta İngiltere Türk Dili, Kültürü ve Eğitim Konsorsiyumu olmak üzere İngiltere Türk Öğretmenler Derneği’ne, hazırlık çalışmalarını gerçekleştiren eğitimcilere, destek veren Başbakanlık Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı’na, Yunus Emre Türk Kültür Merkezi’ne, Türk Hava Yolları’na ve Hazev’e teşekkür ederim. 2 Başta Başöğretmen Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere, bugüne kadar eğitime hizmet etmiş ve ebediyete intikal etmiş tüm eğitimcileri rahmet ve minnetle anıyor, hepinizi saygı ve sevgiyle selamlıyorum. 3 DÜZENLEME KOMİTESİ AHMET SADIK DOĞAN -MÜSTEŞAR – T.C. LONDRA BÜYÜKELÇİLİĞİ NİHAT AKBULUT - EĞİTİM MÜŞAVİRİ – T.C. LONDRA BÜYÜKELÇİLİĞİ HASAN KORTAY - EĞİTİM-KÜLTÜR ATAŞESİ – KKTC LONDRA TEMSİLCİLİĞİ NECMİ HASANOĞLU - BAŞKAN – İNGİLTERE TÜRK DİLİ KÜLTÜRÜ EĞİTİM KONSORSİYUMU MANSUR IŞIKBOL - BAŞKAN – İNGİLTERE TÜRK ÖĞRETMENLER DERNEĞİ Z. UĞUR YIKAN - ÖĞRETMEN – T.C. LONDRA BÜYÜKELÇİLİĞİ EĞİTİM MÜŞAVİRLİĞİ MEVLÜT CEYLAN – MÜDÜR – LONDRA YUNUS EMRE TÜRK KÜLTÜR MERKEZİ YÜRÜTME KURULU NECMİ HASANOĞLU - BAŞKAN – İNGİLTERE TÜRK DİLİ KÜLTÜRÜ EĞİTİM KONSORSİYUMU Z. UĞUR YIKAN - ÖĞRETMEN – T.C. LONDRA BÜYÜKELÇİLİĞİ EĞİTİM MÜŞAVİRLİĞİ ÖZCAN EREZ - ÖĞRETMEN - İNGİLTERE TÜRK ÖĞRETMENLER DERNEĞİ 4 AMAÇ İngiltere Türk toplumunun bu ülkede kalıcılığının ortaya çıkardığı temel sorunlardan biri olan “dil ve kültür değerlerinin korunması ve eğitimi” konusunun değerlendirilmesi bağlamında: a- Durum tespiti ve verilerin biraraya getirilmesi; b- Bilgi ve veri eksikliklerinin tespit edilip telafisi amacıyla yapılacak çalışmaların belirlenmesi; c- Altyapı ihtiyaçlarının tespiti ve karşılanması yolunda projelerin belirlenmesi; d- İngiltere Türk toplumunun genç fertlerinin başarılı bir geleceğe hazırlanması için araştırma projelerinin belirlenmesi. ÇALIŞMA USULÜ Çalıştay, protokol ve takdim konuşmalarının yapılacağı tüm katılımcı ve misafirlerin katılımıyla basına açık gerçekleştirilecek açılış toplantısıyla başlamıştır. Müteakiben Moderatör ve not tutmada yardımcı iki sekreter tarafından yönetilen Komisyonlarda, 1. 2. ve 3. Oturumlarda katılımcıların bildirilerinin sunumu ve bir çalışma programı doğrultusunda belirlenen konu başlıkları çerçevesinde konular tartışılmış ve öneriler kayda geçirilip tespit edilmiştir. Son olarak Moderatörlerin katılımıyla ve kendi aralarından eşgüdüm maksadıyla seçtikleri bir başkan ile yazımı gerçekleştirecek 2 sekreterden oluşan Çalıştay Sonuç Bildirisi Hazırlama Kurulu, Çalıştay Sonuç Bildirisi’ni hazırlamıştır. Çalıştay, bütün katılımcı ve misafirlerin katılımıyla basına açık gerçekleştirilen Çalıştay Sonuç Bildirisi’nin okunacağı kapanış toplantısıyla sona ermiştir. Sonuç bildirisinin dışında her komisyonun moderatöründen kitapçık basımı için komisyonda ifade edilen görüşleri kapsayan bir rapor yazmaları istenmiştir. Katılımcıların yapacakları katkıları/bildirilerini çalıştaydan önce yazılı olarak da Yürütme Kurulu’na vermeleri istenmiştir. Çalıştay Sonuç Bildirisi katılımcıların konuşma ve bildirileri daha sonra “1. İNGİLTERE TÜRK TOPLUMU EĞİTİM ÇALIŞTAYI- KARARLAR” başlığıyla Türkçe olarak yayınlanacaktır. İhtiyaç halinde gerekli kısımlar İngilizce olarak da yayınlanabilecektir. 5 YÖNETİCİ ÖZETİ Yarım asır öncesine dayanan Londra’daki Türk Dili ve Kültürü Okulları’nın kuruluş amacı burada doğup büyüyen çocuklarımıza kendi ana dil ve kültürlerini öğretmektir. Başlarda duyarlı veliler tarafından kurulan bu okullarda dersler, sayıları az olan profesyonel öğretmenler ve öğretmen olmayan gönüllüler tarafından verilmekteydi. Daha sonra Türkiye’den ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nden gelen öğretmenler ve İngiltere’den mezun olan öğretmenlerle beraber yollarına devam ettiler. Günümüzde çoğu Londra’da olmak üzere, İngiltere’de 30’u aşkın Türk Dili ve Kültürü Okulu vardır. Bu okullar halen maddi-manevi fedakarlıklarla çalışan kişilerden oluşan aile birlikleri tarafından devam ettirilmektedir. Bu okulların büyük kısmının biraraya gelmesiyle bir çatı kuruluşu şeklinde oluşturulan İngiltere Türk Dili Kültürü Eğitim Konsorsiyumu, T.C. Londra Büyükelçiliği Eğitim Müşavirliği ve KKTC Londra Temsilciliği Eğitim-Kültür Ataşeliği ile yakın işbirliği içerisinde okullara destek sağlamakta; müfredat, karne ve meslekiçi eğitim gibi hizmetleri sunmaktadır. Eğitim ve öğretim alanında yılların tecrübesi ve birikimiyle gelinen aşama konunun bilimsel bir şekilde incelenmesi gereğini ortaya koymuştur. T.C. Londra Büyükelçiliği, KKTC Londra Temsilciliği, İngiltere Türk Dili Kültürü Eğitim Konsorsiyumu ve İngiltere Türk Öğretmenler Derneği’nin ortak çalışmasıyla, T.C. Başbakanlık Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı’nın desteğiyle, Londra Yunus Emre Türk Kültür Merkezi’nin ev sahipliğinde, 15-16 Ekim 2011 tarihlerinde 1. İngiltere Türk Toplumu Eğitim Çalıştayı gerçekleştirilmiştir. Çalıştayda konular beş ayrı komisyonda değerlendirilmiştir. Eğitim ve veli hakları başlığı altında, İngiltere eğitim sisteminde yer edinebilmenin şartları ele alınmış; Türk öğrencileri ve velilerin eğitim hakları konusunda tam bilgiye sahip olmamaları nedeniyle eğitimden yeterli ölçüde istifade edemedikleri tespit edilmiştir. Özellikle uygulamadaki sorunlar, mevzuatı tam olarak bilememekten ve dile yeteri kadar hakim olamamaktan kaynaklanan sıkıntılar göze çarpmaktadır. Bu sorunların çözümü için etkili aile eğitimiyle birlikte velilerin okul yönetimlerinde yer almaları teşvik edilmeli, Türk öğrencilerin ihtiyaçları doğrultusunda okullarda gereken tedbirlerin alınması sağlanmalıdır. İngiltere eğitim mevzuatının değerlendirilmesi için çalışmalar yapılmalı, gönüllü dernekler bu konuya yönlendirilmelidir. Ayrıca, aileleri bilgilendirmek amacıyla yerel basın-yayın kuruluşlarından destek alınmalı, vatandaşların biraraya geldikleri 6 mekanlardan (cami, kahve, dernek vb.) velilerin bilgilendirilmesi amacıyla faydalanılmalıdır. Velilerin okullara güvenini artırmak, destek ve ilgilerini çoğaltmak amacıyla Türk Dili ve Kültürü Okulları arasında standartlaştırma çalışmaları yapılarak okulların kalitesi artırılmalıdır. Ayrıca, öğrencilerin düzeyleri ve girdikleri sınavların takip edilmesi başarılarının artırılması için gereken tedbirleri almakta kolaylık sağlayacaktır. Türk toplumunun desteğiyle seçilen yerel ve ulusal düzeydeki siyasi temsilcilerin toplumun sorunlarının çözümüyle daha fazla ilgilenmesi için gerekli girişimlerde bulunularak veli ve öğrencilerin eğitim haklarından en üst düzeyde faydalanması temin edilmelidir. Türkçe müfredat ve okullaşma başlığı altında, “Uzaktaki Yakınlarımız” projesi kapsamında hazırlanan müfredat ve buna uygun hazırlanan kitaplar değerlendirilmiş, ayrıca okullaşma meselesi üzerinde durulmuştur. İngiltere’de eğitim gören öğrenciler gözönünde bulundurularak, tüm okullarda kullanılması tavsiye edilen bir müfredata ihtiyaç bulunduğu belirtilmiştir. Proje kapsamındaki müfredatın konularının sıralanması yeniden ele alınmalı, özellikle ölçme ve değerlendirme üzerinde tekrar durulmalıdır. Bu doğrultuda, uygulamadaki ders saatleri dikkate alınmalı, dilin ve dinin kültürün önemli unsurları olduğundan hareketle okutulacak kitaplarda yer alacak metinlerde bu hususa dikkat edilmelidir. İngiltere’de anasınıfının zorunlu olduğu gözönünde bulundurularak, buradaki çocuklarımızın okul öncesi eğitimi için de bir öğretim programı hazırlanmalıdır. Konsorsiyum - KKTC işbirliğiyle hazırlanan müfredat ve kitapların özellikle küçük yaştaki öğrenciler üzerinde pratik faydalarının görüldüğü tespit edilmiştir. Bununla birlikte, okullarda yaş grubu/düzey arasındaki ilişki gözetilerek ortak bir müfredatın hazırlanması ve kullanılması temel ilke olarak benimsenmelidir. Bu itibarla, öğrencilerin düzeylerinin belirlenmesi için sınavlar hazırlanmalı ve uygulanmalıdır. Öğrencilerin gelişimlerini ölçmek için tüm okullarda uygulanabilecek sınavlar oluşturulmalıdır. Ders süreleri de öğrencinin başarısını etkileyen bir faktör olarak göze çarpmaktadır. Bu doğrultuda öğretim programının kısıtlı ders sürelerine göre hazırlanması büyük önem arzetmektedir. İngiliz Okullarında GCSE ve A Level sınavlarıyla da bağlantılı olarak Türkçe öğretiminin okul ders saatleri içerisinde yeralmasının sağlanması için gerekli girişimlerde bulunulmalıdır. Okullaşmayla ilgili olarak, görsel ve işitsel eğitim araçlarının (projektör, bilgisayar, akıllı tahta vb.) kullanımını sağlayacak girişimlerde bulunulmalıdır. Okul yöneticilerinin eğitim kökenli kişilerden seçilmesi okullarda eğitim açısından öğrenciyi geliştirmeye yönelik kararların alınmasını kolaylaştıracak, okulun disiplin ve denetim açısından daha uygun hale gelmesini sağlayacaktır. 7 Sadece Türk öğrencilerin gidebileceği tam zamanlı bir okul açılması, gettolaşma sorunu da gözardı edilmeden ve hizmet sunacağı öğrenci sayısı açısından değerlendirilmeli; alternatif/paralel olarak değişik günlerde birçok Türk okulunun kullanabileceği biri Kuzey Londra’da diğeri Güney Londra’da olmak üzere birer binanın işadamlarının desteğiyle alınabilmesi veya kiralanması seçeneği üzerinde durulmalıdır. Kitaplar ve eğitim araçları başlığı altında, öncelikli olarak MEB tarafından “Uzaktaki Yakınlarımız’’ projesi kapsamında hazırlanan kitaplar değerlendirilmiştir. Kitaplar ve öğretim programı hazırlanırken etkili bir ihtiyaç analizi yapılmadığı belirlenmiş ve kitapların öğrencilerin seviyelerinin çok üzerinde olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, kitaplarda kullanılan görseller ile etkinliklerin yetersiz ve sayıca az olduğu belirlenmiştir. Sınıf düzeylerinin yeniden ele alınması gerektiği özellikle alt sınıflarda her sınıf için ayrı bir kitap hazırlanmasının şart olduğu ifade edilmiştir. Dile getirilen hususlar dikkate alınarak öğretim programı ve kitaplar yeniden düzenlenmelidir. Konsorsiyum ve KKTC işbirliğiyle hazırlanan kitapların sadece iki düzey için hazırlanmış olması bu kitapların en büyük eksikliği olarak göze çarpmaktadır. Bunun yanısıra, kullanılan kağıdın cinsi ve işitsel araç-gereç eksikliği kitapların kullanımında sorunlar oluşturabilmektedir. Bahsekonu her iki çalışmanın dört temel dil becerisi dikkate alınarak düzenlenmesi lazım gelmektedir. Ders kitapları dışında müfredatı destekleyici çalışmalar hazırlanmalı ve bunlar hazırlanırken öğrencilerin ihtiyaçlarına ve düzeylerine azami derecede dikkat edilmeli, bu amaçla etkinliklerin yer aldığı bir internet sitesi kurulmalıdır. İngiltere’de yeni düzenlenen “İngiliz Bakalorya” uygulamasıyla önemi artan Türkçe GCSE sınavı ile üniversiteye girişte önemli kredi notu sağlayan “AS ve A Level” sınavlarının öğrencilerin geleceklerini belirlemede büyük rol oynadığı dikkate alınarak, doğrudan bu sınavlara yönelik kitaplar ve destekleyici görsel ve işitsel araçgereçler hazırlanmalıdır. Türk öğrencilerin başarısının artırılmasının yolları başlığı altında, anaokulundan üniversiteye kadar İngiltere eğitim sisteminde Türk öğrencilerin başarılarının artırılması konusunun başlatılacak toplumsal bir seferberlik çerçevesinde ele alınması gerektiği vurgulanmıştır. Daha önce yapılan araştırma ve birikimler paylaşılıp değerlendirilerek, bir eğitim rehberi ve arşivi oluşturulmalı; velilerin çocuklarının eğitimlerine daha çok katılımları sağlanmalı, her türlü ayrımcılık, dışlanma ve ötekileştirme karşısında bilinçlendirme çalışmaları yapılarak, çocukları kötü alışkanlık ve ortamlardan uzak tutacak etkinliklere ağırlık verilmeli, olumsuzluklarla mücadele konusunda aile yapısını güçlendirici çalışmalar yapılmalıdır. Yaratılacak kamuoyu duyarlılığının katkısıyla, çocuklarımızın eğitim süreçlerinde yaşadığı çift dillilik olgusu gözardı edilmeden, bilimsel araştırmaların yol göstericiliğinde üstün zekalı çocuklar tespit edilip desteklenmeli, “özel eğitim 8 ihtiyaçları” bulunanlar için başarılarını artırıcı rehberlik hizmetlerinin sunulması sağlanmalıdır. Başarılı iyi örneklerin ve kişilerin öğrencilere “rol model” olarak sunulması meslek ve kariyer seçiminde gençlerimize rehberlik edecek, onları başarılı olmaya özendirecektir. Bu kapsamda “rol model” olacak kişilerin gençlerle temasının sağlanması için kültürel ve sosyal etkinlikler planlanmalıdır. Çocukların gelecekte kendi ayakları üzerinde durabilmesini sağlayabilmek amacıyla mesleki eğitimin güçlendirilmesi için gayret gösterilmeli, bu doğrultuda İngiltere’de kendi meslek alanlarında başarılı olmuş kişilerin işletmelerinde stajyer olarak çalışmaları sağlanmalıdır. Türk-İngiliz Sanayi ve Ticaret Odaları Birliği vb. mesleki kuruluşlardan destek alınarak istihdam imkanlarını artırıcı projeler üretilmelidir. Eğitimciler ve sorunlarının değerlendirilmesi başlığı altında, T.C. Milli Eğitim Bakanlığı ve KKTC Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından görevlendirilen öğretmenler ile mahallen görevli olan öğretmenlerin eğitim-öğretim süreci içerisinde karşılaştıkları sorunlar ele alınmıştır. Öğrenci profili ve dersler aynı ya da benzer olduğundan oluşturulabilecek deneyim paylaşımının önemi vurgulanmıştır. Türkiye ve Kuzey Kıbrıs’tan atanan öğretmenlerin İngiltere’ye gelmeden önce buradaki eğitim sistemi ve ortamıyla ilgili olarak bilgilendirilmelerine ihtiyaç bulunduğu; halk oyunları, müzik ve tiyatro çalışmaları gibi sosyal etkinlikler için daha fazla eğiticiye ihtiyaç bulunduğu belirtilmiştir. Öğretmenlerin araç-gereçlerini ve iş tecrübelerini paylaşmaları maksadıyla meslektaşlarıyla birarada bulunabilecekleri “Öğretmen Eğitim Merkezi” benzeri bir ortamın hazırlanması uygun olacaktır. Ayrıca, özellikle Londra’da kiraların yüksekliği dikkate alınarak öğretmen maaşlarının şehrin yaşam koşullarına göre belirlenmesinin lâzım geldiği, bölgesel vergilerden muaf tutulmaları ya da bahsekonu vergilerin, vize harcı ve ulaşım gibi zorunlu masrafların devletçe karşılanması yönündeki taleplerinin dikkate alınması gerektiği ortak tespit olarak dile getirilmiştir. İngiltere’de Türk Dili ve Kültürü Okulları’nda verilen Türkçe derslerinin eğitim kalitesi açısından belirli standartlara kavuşturulması, okullar arasında ortak bir disiplin politikasının geliştirilmesi, sınıflarda öğrenciler arasında ciddi yaş ve seviye farkı bulunduğundan bunu en aza indiren bir uygulamanın hayata geçirilmesi, sınıflardaki öğrenci sayısının belirli standarda kavuşturulması, “özel eğitim ihtiyacı” olan öğrencilere yeterli rehberlik yapılması gerekmektedir. Öğretmenler, İngilizce ve Türkçe’ye hakim olmalı, pedagojik formasyon sahibi, yeni yaklaşımları takip eden ve evrensel değerlere uygun eğitim verecek nitelikte olmalıdırlar. 9 Okul yöneticilerinin öncelikle eğitimci olması ya da bir eğitimcinin sahip olması gereken vasıfları taşıması, bunu teminen yöneticilerin düzenlenen eğitim yöneticiliğiyle ilgili sertifika programlarına katılmasının teşvik edilmesi ve okullarda eğitim kökenli koordinatörlerin görevlendirilmesi sağlanmalıdır. İngiltere’deki Türk çocuklarının kaliteli ve gelecekleri üzerinde köklü etki bırakabilecek bir Türk Kolejinin kurulması için teşkil edilen “girişimci kurulun” hem yerel yönetimler hem Türkiye Cumhuriyeti ve KKTC nezdinde gerekli çalışmaları yürütmesi öngörülmektedir. İngiltere Türk toplumunun eğitim alanındaki temsilcilerinin yoğun katılımıyla yapılan çalıştay sonucunda yukarıda genel hatları belirtilen sonuçlara ulaşılmıştır. Bundan sonra yapılacak çalışmalara referans olacağı düşünülen bu kararların uygulanması ilgili kurumların yanısıra İngiltere Türk toplumunun destek ve katılımıyla mümkün olabilecektir. 10 SONUÇ BİLDİRİSİ 15-16 Ekim 2011 tarihlerinde Londra’da yapılan “1. İngiltere Türk Toplumu Eğitim Çalıştayı”nda beş ayrı komisyon tarafından, her komisyonun kendi görev alanı içinde sonuç raporları oluşturulmuştur. Bu metin çalıştayda ulaşılan sonuçlardan hareketle genel çerçeveyi özetlemek amacıyla hazırlanmıştır. Ayrıntılı bilgi için ilgili komisyonların raporları incelenmelidir. Çalıştayda ele alınan meseleler ve kabul edilen kararların çerçevesinin aşağıda belirtilen şekilde olduğu söylenebilir: Eğitim haklarıyla ilgili olarak; Türk öğrencilerin ve velilerin haklarını tam olarak kullanabilmeleri için yerel mevzuat Türkçeleştirilmeli, velilerin bilgilendirilmesi için toplanma mekanlarından, medyadan ve her türlü fırsattan faydalanılmalı ve veliler sistem içinde etkin roller almaya teşvik edilmelidir. Türk toplumunun desteğiyle seçilen siyasetçilerin toplumun eğitim haklarından en üst düzeyde faydalanmaları için gerekli girişimlerde bulunmaları sağlanmalıdır. Ülkelerarası temaslarda da bu husus sıklıkla dile getirilmelidir. Ders programı ve araç-gereçleriyle ilgili olarak; müfredat İngiltere’de yaşayan çocukların özellikleri dikkate alınarak yenilenmeli, GCSE ve A Level müfredatına uygun kitaplar hazırlanmalı, kitaplar hazırlanacak yeni müfredata göre yeniden ele alınmalı, yeni kitaplarda görsel ve işitsel araç-gereçler etkili biçimde kullanılmalıdır. Derslere yardımcı olacak şekilde internet siteleri hazırlanmalıdır. Okullarla ilgili olarak; Türk dili ve okullarının kalitesinin artırılması maksadıyla standartlaştırma çalışmaları yapılmalı, bu çalışmada eğitimle ilgili tüm unsurlar (okul yönetimi, öğretmen, ders süreleri vb.) değerlendirilerek eğitim ilkelerine uygun kararlar alınmalı, aynı yaş ve düzeydeki öğrencilerin ortak eğitim almasının sağlanması için ortak bir seviye belirleme sınavı oluşturulmalı, sınıflar teknolojik ortamdan faydalanılacak biçimde hazırlanmalıdır. Yine Türk öğrencilerin tam zamanlı olarak gidebileceği bir okulun açılması gündeme alınarak, olumlu ve olumsuz yanları gözetilerek gerekli girişimlerde bulunulmalıdır. Buna paralel biçimde Kuzey ve Güney Londra’da iki ayrı okul binasının temini için çalışılmalıdır. Öğretmenlerle ilgili olarak; öğretmenlerin derslerde daha verimli olmasını sağlayacak maddi ve manevi tedbirler ilgili makamlarca alınmalı, hizmetiçi eğitimler yoluyla kendilerini yenilemeleri sağlanmalı, araç-gereçleri ve iş tecrübelerini paylaşabilecekleri ortamlar oluşturulmalıdır. Öğrencilerin başarılarının artırılması ile ilgili olarak; anaokulundan üniversiteye kadar toplumsal bir seferberlik başlatılmalı, öğrencileri her türlü olumsuz davranıştan ve kötü ortamdan uzak tutacak tedbirler alınmalı, aile altyapısını güçlendirici çalışmalar 11 yürütülmelidir. Öğrenciler arasından üstün yetenekli olanlar belirlenerek bu yeteneklerine uygun şekilde eğitim almaları sağlanmalı, benzer şekilde özel eğitim ihtiyacı olanlar da belirlenmeli ve onlar için de gerekli tedbirler alınmalıdır. İyi örnekler rol model olarak öğrencilere sunularak geleceklerini ve vizyonlarını bu doğrultuda geliştirmeye çalışmaları teşvik edilmelidir. Bunların yanında, İngiltere’de ailelerin ve öğrencilerin kimliklerini kaybetmeden sistemde kendilerine kalıcı yer edinebilmeleri için Türkçe derslerinin İngiliz okullarında programda daimi bir biçimde yer alması için her makam ve düzeyde gerekli girişimlerde bulunmaları toplumun geleceği için önem arzetmektedir. 12 KOMİSYON RAPORLARI 13 A- EĞİTİM VE VELİ HAKLARI KOMİSYONU MODERATÖR YRD. DOÇ. DR. HALİT KARATAY KATILIMCILAR PROF. DR. ZERRİN TOPRAK Dr. ALİ HÜSEYİNOĞLU BEHİYE KARAMAN KAMRAN CHOUDHRY HASİBE GÜLER HANİFE ÖZTÜRK AKJEN HAVALI HASAN TURAÇLI RABİA KILIÇ FATMA GÜNGÖREN DR. SABRİ KIZILKAYA GÜLAY ÖZTÜRK SEVİNÇ KARA ÜLGEN GENÇ EŞREF YILMAZ ÖZAY İNAL SELEN MEHMET AHMET UYSAL 14 KOMİSYON SONUÇ RAPORU İngiltere’de okulların eğitim süreci aşağıda gösterilmektedir. Bu çalışmanın kapsamında yeralan sorun alanları aşağıda belirtilen okul grupları üzerinden geliştirilmiştir. I. 3-6 yaş okul öncesi: 2 yıl II. 6 -11 yaş grubu ilkokul: 6 yıl III. 11-18 yaş grubu ortaokul, lise ve kolej: 7-13 yıl IV. 18 yaş ve sonrası: Üniversiteye geçiş EVRENSEL HAK OLARAK EĞİTİM VE ANADİL ÖĞRETİM HAKKININ BİRLEŞİK KRALLIK’TA HUKUKİ DAYANAKLARI Problem Durumu: Eğitim hakkının uygulanmasında bazı kısıtlamalarla karşılaşılabilmektedir. Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği gibi kurumlarda eğitim hakkıyla ilgili alınan kararları İngiltere uygulamaktadır ve eğitim hakkına erişimde etnik gruplarla ilgili yasal kısıtlama yoktur. Ancak, uygulamada sorunlar yaşanmaktadır. Ana dili eğitimi için programlar, kurslar ve kültürel etkinlikler için ekonomik kaynak, uygun ortam ve çalışma zamanı belirlemede yürütme konumunda olan kurumlar sorun olabilmektedir. Örneğin, yapılan etkinlikler için yüksek rakamda ücret istenmektedir. Bu sorunların ortadan kaldırılması için bölgesel yönetimlerin uygulamalarının ve yasal düzenlemelerin gözden geçirilmesi gerekir. Strateji ve Eylem Planı: 1.Birleşik Krallık eğitim programlarında Türkçe eğitimini engelleyen veya zorlaştıran hükümler varsa gözden geçirilmeli, eğitimi zorlaştıran uygulamalar denetlenmelidir. 2. Mevzuata herkesin erişimi sağlanmalı ve bilgilendirme yapılmalı, uygulama hataları giderilmelidir. EĞİTİM YASA VE MEVZUATLARI Problem Durumu: Kuzey Kıbrıs’tan gelen eğiticilerin iki; Türkiye’den gelen eğiticilerin beş yıldan fazla çalışma olanağının olmaması eğitimde tecrübeli öğretmenlerden yararlanmayı engellemektedir. Strateji ve Eylem Planı: Türkiye’nin bu konuyu ikili anlaşmalarla çözmesi VELİ HAKLARI Problem Durumu: Velilerin genelde tam zamanlı okulların karar mekanizmalarında görev almalarına ilişkin sorunlar bulunmaktadır. Veliler gerek dil yetersizlikleri gerekse zaman nedeniyle karar alma sürecine katılamamaktadır. Veli çocuğunun eğitimiyle ilgilenmek 15 durumundadır. Veli çocuğunun dışlanmayla (baskı, şiddet vb) ilgili sorunu olduğunda itiraz hakkını kullanabilir. Ancak, velilerin eğitim haklarıyla ilgili bilgilenme eksiklikleri mevcuttur. Strateji ve Eylem Planı: 1. Velilere yönelik eğitimin içeriği, süresi ve eğitim sürecinde yapılan değişikliklerle ilgili bilgilendirme çalışmaları yapılmalı, 2. Ana dilinin etkin kullanılmasına ilişkin eğitimlerin sürdürülmesi için iletişim ağı oluşturulmalı, veliler tarafından eğitim çalışmalarındaki değişikliklerin resmi olarak takip edilmesini sağlayan bir kurumsal yapı meydana getirilmeli, 3. Okulların kamuoyu (veli, ilgi grupları) iletişim sorunlarının çözümüne yönelik e-eğitim çalışmaları planlanmalı, 4. STK ve ilgi gruplarının (ailelerin) e-postalara cevap verememe sorununa karşı, derneklere web sayfası düzenlemek için teknik destek verilmeli ve etkileşim artırılmalıdır. VELİLERİN TAM ZAMANLI OKULLARININ MÜTEVELLİ HEYETİNDE GÖREV ALMASI Problem Durumu: Birleşik Krallık okulları katılımcı modelin uygulanmasında yardımcı roller üstlenmektedir. Ancak, velilerin genelde tam zamanlı okulların karar mekanizmalarında görev almasına ilişkin isteklilik ve sürekliliğinin sağlanması bir sorun olarak önemini korumaktadır. Veliler gerek konuşma yetersizlikleri gerekse zaman nedeniyle aile birliklerinde etkin görev alamamaktadır. Veliler okullarda yönetime katılımın Türkçe konuşan çocukların yararına olacağı konusunda bilgilendirilmelidir. Bunun yararları şunlardır: Veli okul yönetimine katılarak Türkçe konuşan çocuklara yönelik mali ve akademik desteğin verilip verilmediğini ve okula ayrılan mali kaynakların yerinde kullanıp kullanılmadığını değerlendirebilir. Bahsekonu çalışmaların ayrıca okul idaresi üzerinde, öğrenci haklarının savunulmasıyla ilgili olarak, olumlu etkiler yaratacağı düşünülmektedir. Bu İngiliz öğretmenlerin Türk çocuklarına bakış açısını değiştirebilir. Strateji ve Eylem Planı: 1. Velilerin okul aile birliklerine gönüllü katılımının sağlanması için özendirici stratejiler oluşturulmalıdır. 2. Velilerin kurullarda çalışmasını özendirici çalışmalar (plaket, ödül vs.) planlanabilir. Yine bu katılımın sürekliliğini sağlamak için kendisinden sonra görev alacak veliler göreve hazırlanabilir. 16 VELİLERİN BİLİNÇLENDİRİLMESİ VE VELİLERE ERİŞİM Problem Durumu: Veliler İngiltere’deki eğitim olanakları ve süreci hakkında yeterli bilgiye sahip değildir. Velileri bu konuda bilgilendirmek çocuklarının eğitiminde etkin görev almalarını sağlayacaktır. Strateji ve Eylem Planı: 1. Velileri bilgilendirici rehberlik çalışmaları yapılmalı ve yaygınlaştırılmalıdır. 2. Belediyelerin Kent Konseylerinin eğitim bölümlerinde bu konuda projeler yapılabilir, bu etkinliklerin desteklenmesi ve güçlendirilmesi için konuya belediye meclis üyelerinin sahip çıkmasını sağlayacak çalışmalar geliştirilebilir. 3. Yerel basın ve yayın kurumlarında eğitim kalitesinin yükseltilmesi için aileleri bilgilendirici yayınlar yapılabilir. 4. Yayınlar aracılığıyla bunların yaygın etkisi artırılmalıdır. Dini kurumlardan bu çerçevede yararlanılabilir. 5. Sivil Toplum Kuruluşları (dernek, vakıf gibi), toplumsal sorumlulukları nedeniyle, web sayfalarını eğitimle ilgili bilgilendirme için kullanabilirler. 6. Okullarda Türkçe konuşan görevlilerin (öğretmen, rehber öğretmen, asistan vb.) ve Türkçe konuşan çocuklarla iletişim sağlayan gönüllü sorumlu öğretmenlerin sayısının artırılmasına yönelik stratejiler geliştirilebilir. 7. Gönüllü Türk öğretmenler İngiliz öğretmenleri çocukların kültürel özellikleri hakkında bilgilendirebilirler. 8. Veliler ile okul aile birliklerinin etkileşimini sağlayacak çalışmalar yapılabilir. 9. Velilerin sosyo-ekonomik durumu tespit edilebilir. 10. Türk okulları için standartlaşmayı sağlayacak genel bir stratejik eylem planı oluşturulabilir. 11. Eğitim çalışmalarında iş sektörlerinin mali desteğini alabilmek için uluslararası kurumsaltoplumsal sorumluluk standartlarından (SA-8000) yararlanılabilir. 12. Önceden öğrenim gördüğü okul ve üniversitelerdeki gönüllü öğrencilerin velilerin eğitiminde görev alması sağlanabilir. 13. Öğrencilerin okuldaki etkinliklerinin aileler/veliler tarafından takibini hızlandırmada veliye ulaşılabilirliği sağlamak üzere öğrenci-veli iletişim defterleri sağlanabilir ve uygulama yaygınlaştırılabilir. 17 14. Velilerle sürekli iletişim için ilgi sağlayacak konular üzerinden buluşma fırsatları yaratılabilir. 15. Hafta sonu okulları, İngiliz okullarındaki Türkçe eğitiminin kendi çalışmalarını zayıflattığını düşünmeyecek şekilde programlanmalıdır. 16. Hafta sonu okullarının çekiciliğini artırmak için, gençlik ile bağlantılı “zararlı alışkanlıklar, ergenlik sorunları, akademik başarı” gibi konularda eğitici çalışmalar ve eğlenceli programlar geliştirilebilir. 17. Hafta sonu okul/kurslarda uzmanlaşma ve programların içeriğinden veliler haberdar edilebilir, bunun için Türkiye ve Kuzey Kıbrıs’tan halk oyunları, drama, tiyatro ve müzik gibi etkinliklerle ilgili çalışmalar için öğretmenlerin gönderilmesi sağlanabilir. AİLEDE ANNELERİN BİLİNÇLENDİRİLMESİ Problem Durumu: Ailede anne çocukla daha fazla zaman geçirmektedir. Bu nedenle annenin çocuğun eğitiminde etkin rolünün artırılması gerekmektedir. Strateji ve Eylem Planı: 1. Ailenin ve özellikle annenin çocuk eğitiminin önemine ilişkin bilinçlendirilmesine ve konuya ilgisinin artırılmasına yönelik çalışmalar yapılmalıdır. 2. Annenin gelişimini sağlayacak eğitici konferans ve seminerler verilmelidir. KURUMSAL–TOPLUMSAL DAYANIŞMA VE İŞBİRLİĞİNİ SAĞLAMA Problem Durumu: Birleşik Krallık’ta yaşayan Türkçe konuşan grupları biraraya getirip eğitimin önemine odaklı “bilinçli bir toplum” haline dönüştürmek önem taşımaktadır. Strateji ve Eylem Planı: Türkçe konuşan toplulukların, kendi aralarında işbirliği ve dayanışmalarının sağlanması için ortaklıkların geliştirilmesinde fayda görülmekte, resmi kurumlarla ilişkilerin güçlendirilmesinde yarar bulunmaktadır. TÜRKÇE’NİN KONUŞMA VE YAZI DİLİNDE DOĞRU KULLANILMASI VE GELİŞTİRİLMESİ Problem Durumu: Birleşik Krallık’ta resmi dil İngilizce’dir. Ancak, ana dili olarak Türkçe’nin iyi öğretilmesi kendini resmi dille ifade etmek açısından önemlidir. Yabancı dilde konuşmayla ilgili yasal bir engel olmamakla birlikte, uygulamada “kolaylaştırıcılık” sağlama konusunda sorunlar bulunmaktadır. Strateji ve Eylem Planı: 1. Öğretmen istihdamı kolaylaştırılmalıdır. 18 2. Eğitim Ataşe ve Müşavirliklerinden Türkçe eğitimi ve genel olarak eğitimin niteliğini artırmak için görevli kurum ve kuruluşlara stratejik ve lojistik destek vermesi beklenmektedir. YEREL YÖNETİCİLERİN/POLİTİKACILARIN EĞİTİME KATILIMI VE KATKISI Problem Durumu: Politikacılar/yöneticiler Türk toplumunu projeler, etkinlikler, yardım fonları konusunda yeteri kadar bilinçlendirmemektedir. Strateji ve Eylem Planı: 1. Politikacılar/yöneticiler sosyal kültürel etkinlikler ve yatırımlar için önderlik etmelidir. 2. Yerel yöneticiler sosyal ve kültürel etkinlikler için ayrı binalar alınmasına öncülük etmelidir. YEREL MEDYANIN BİLGİLENDİRİLMESİ VE KATKISI Problem Durumu: Öğretmenler Günü, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı gibi önemli gün ve haftalar, milli ve dini bayramlar yeteri kadar medyada tanıtılmamaktadır. Strateji ve Eylem Planı: 1. Türk kültürüne özgü önemli gün ve kutlamaların tanıtılması için yerel ve bölgesel anlamda kutlama etkinlikleri düzenlemek Türk kültürüne ve insanına sempatiyi artıracaktır. Medya bu alanlarda etkin görev almalıdır. 2. Türk Kültürü sadece yemeklerle değil, kültürel etkinliklerle de tanıtılabilir. 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, “Dünya Çocuk Bayramı” olma yönü öne çıkarılarak şiir dinletisi, halk oyunları, tiyatro çalışmaları gibi etkinliklerle tanıtılmalı ve bu etkinlikler öncesi ve sonrasında görsel ve yazılı medya aracılığıyla etkin bir şekilde tanıtım yapılmalıdır. 3. “Altın Türkler” gibi TV programlarıyla İngiltere’de başarılı olmuş kişilerin tanıtılması ailelerin ve çocukların örnek model görmeleri açısından önemlidir. Nitelikli yaşam koşullarına kavuşmakta eğitimin önemi öne çıkarılmalıdır. 4. Birlikte hareket etme bilincinin yaygınlaşmasında medya bu etkinliklerin tanıtımı için reklam ücreti almamalıdır. 19 B- TÜRKÇE MÜFREDAT VE OKULLAŞMA KOMİSYONU MODERATÖR KELAMİ DEDEZADE KATILIMCILAR Doç. Dr. NESRİN B. ERTEN Doç. Dr. İSMAİL H. ERTEN Dr. AMİNE ÇAKIR SÜRMELİ İSMAİL ERŞAHİN AYLA TURAÇLI FİLİZ SHORT SEVGİ CHOUDHRY REYHAN LUTTMAN Dr. AYHAN TERGİP KAMİL YELMENOĞLU CELALETTİN ÇELEBİ ESRA GÜLER ÖZLEM ENGÜR HAVVA DEĞGİN MENTEŞ KORUCAN ŞERİF KARA 20 KOMİSYON SONUÇ RAPORU “1. İngiltere Türk Toplumu Eğitim Çalıştayı”nda biraraya gelen tüm katılımcıların ortak amacı, İngiltere Türk toplumunun bu ülkede kalıcılığının ortaya çıkardığı temel sorunlardan biri olan “dil ve kültür değerlerinin korunması ve eğitimi” temelinde düzenlenen eğitim ve öğretim faaliyetlerindeki bilgi ve tecrübeyi aktarmak ve aksayan yönler üzerinde durarak bu doğrultuda çözümler sunmaktır. Bu hedef doğrultusunda 2. komisyon olan “Türkçe Müfredat ve Okullaşma Komisyonu” aşağıdaki başlıkları ele almıştır: 1. Anaokul ve ilkokulda Türkçe müfredatının yeri; 2. Ortaöğretim müfredatında Türkçe’nin teşviki; 3. Yüksek öğrenim açısından Türkçe’nin önemi; 4. Kültür eğitiminin dil eğitiminin bir parçası olarak uygulanması; 5. Mesleki eğitim imkanları ve kullanımı; 6. İşadamlarının eğitime katılımı ve katkısı; 7. Türk Dili ve Kültürü Okullarının durumu ve sorunları; 8. Tam zamanlı okullarda Türkçe müfredatının teşviki; 9. Tam zamanlı okullaşmanın önemi ve geleceği; 10. Türkçe Müfredatının ölçme değerlendirilmesi. Komisyondaki görüşmelerde katılımcılar yukarıdaki başlıklarla ilgili görüşlerini belli bir sırayla ifade etmiş, okullarda yaşanılan sıkıntıları da maddeler halinde dile getirmişlerdir. Ardından çözüm önerileri belirtilmiştir. Çalıştaydaki oturumlarda konuşulan, tartışılan, değerlendirilen hususlar şunlardır: 1. Yaşanılan sıkıntıların iyi bir öğretim programının yapılmamış olmasından kaynaklandığı belirtilmiştir. Bu sebeple, İngiliz eğitim sisteminde eğitim gören öğrenciler gözönünde bulundurularak tüm okullarda kullanılması tavsiye edilen bir müfredat oluşturulmalıdır. Bu kapsamda, dilbilgisine de yer verilmelidir. Çocukların ilgisini çekebilecek dinleme ve izlemeye ilişkin araç-gereçlerin sayısı artırılmalıdır. Okul öncesi eğitimi için de bir program hazırlanmalıdır. Konuların sıralanması yeniden ele alınmalı, özellikle ölçme ve değerlendirme üzerinde tekrar durulmalıdır. 2. Halihazırdaki müfredat ve buna uygun hazırlanan kitaplar ihtiyacı tam olarak karşılayamamaktadır. 3. Programda yeralan kazanımlar Türkiye’deki kazanımlarla benzer özellikler gösterdiği için öğretim sürecinde sıkıntılarla karşılaşılmaktadır. Bu sebeple hedef kitlenin ihtiyacı çok iyi tespit edilmelidir. Ders kitaplarında yeralan metinler hedef kitlelerin düzeylerinin çok üstündedir. 4. Okullardaki ders saatleri süresi içinde programın tamamının işlenemeyeceği aşikardır. Programın ders saatleri de dikkate alınarak yeniden düzenlenmesi gerekmektedir. Yine bu dersler için yıllık ve haftalık planlar hazırlanıp uygulanmalıdır. Bu konuda bir komisyon kurulması ortak çalışmayı ve ortak planlamayı koordone etmek açısından önemlidir. 21 5. Öğrencilerin düzeylerinin belirlenmesi için sınavlar hazırlanmalı ve uygulanmalıdır. Bunun yanında öğrencilerin gelişimlerini ölçmek için tüm okullarda uygulanabilecek sınavlar da hazırlanmalıdır. Ayrıca yaş grubu/düzey arasındaki ilişkiye olabildiğince dikkat edilmelidir. 6. Türkçe’nin ana dil olarak öğretilmesi gereklidir. Yabancı dil olarak öğretilmesi doğru değildir. 7. Velilerin Türkçe dersinin önemine vakıf olmasının önemi vurgulanmıştır. Aksi takdirde öğrencilerin de derse ve okula ilgisi azalmaktadır. Bunun için veliler için de çalışmalar yürütülmelidir. Veliler çocuklarıyla iletişim kurarken Türkçe’yi kullanmaları yönünde teşvik edilmelidir. 8. Derslerin daha verimli işlenebilmesi için öğrenci ve velilerin ilgisinin yanında öğretmenlerin motivasyonları da önem arzetmektedir. Özellikle yeni gelen öğretmenler derslere katılmadan yeterli bir süre oryantasyon eğitimine alınmalıdır. Bu sayede öğretmenler hitap ettikleri kitleyi ve ortamı daha rahat anlayabileceklerdir. 9. Derslerde kitap dışında görsel ve işitsel araç-gereçlerin kullanılması dersin verimliliğini artıracaktır. Bunu sağlamak için kiralanan okullarda bulunan elektronik araçların kullanılabilmesinin sağlanması gerekmektedir. Bunların yanında, tiyatro ve yaratıcı drama gibi yöntemlerin eğitim sürecinde kullanılabilmesi ve kazanımların bunları destekleyici nitelikte olması önemlidir. Bu sayede öğrenciler derslere sıkılmadan katılabileceklerdir. 10. Öğrencilerin özellikle yazma konusunda önemli sıkıntılarla karşılaştığı bilinmektedir. Bu konuda yeteri kadar etkinlik hazırlanmalıdır. 11. Türkçe GCSE sınavları öğrencilerin motivasyonunu sağlamada önem arzetmektedir. Bu kapsamda Türkçe GCSE sınavları müfredatını içeren kitapların hazırlanması gerekmektedir. Bu sınavların iki dilli olması sebebiyle bu düzeye yönelik iki dilli kitaplar hazırlanmalıdır. Anılan sınavlardaki başarılar İngiliz okulları için önemli olduğundan bu okulların müfredatında Türkçe dersinin yeralabilmesi için başarılı olunması şarttır. Bu doğrultuda Türkçe derslerinin İngiliz devlet okullarının haftalık ders programına dahil edilmesi için girişimlerde bulunulmalıdır. 12. Hafta sonu okullarında yapılan çalışmalar önemlidir. Ancak, bu okulların disiplin sorunu bulunmaktadır. Disiplin uygulamaları bu okullarda yaygınlaştırılarak okulların daha verimli olması sağlanabilir. Ayrıca, davranış bozukluğu olan çocuklara nasıl yardım edileceği (rehberlik) konusunda bir çalışma yapılmalıdır. 13. Okullarda eğitim kökenli yöneticilerin bulunması öğrenci, veli ve öğretmen üçlüsünün daha verimli olmasını sağlayacaktır. 14. Öğretmenlerin araç-gereçlerini ve iş tecrübelerini paylaşmaları sağlanmalıdır. Bunun için birarada bulunabilecekleri “öğretmen evi” benzeri bir ortam hazırlanmalıdır. 15. Okullara her sene farklı öğretmen yollanmasının doğru bir uygulama olmadığı ifade edilmiştir. Öğrenci ve öğretmen tam olarak iletişime geçmeye başlarken bunun kesintiye uğraması eğitimin verimliliğini etkilemektedir. 22 16. Ders dışı etkinliklerle öğrencinin ve velinin okula ve derse bağlılığı artırılabilecektir. 17.Maddi güçlüklerin aşılabilmesi için öncelikli olarak okul sayısının azaltılması veya birkaç okulun birleştirilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda kuzeyde ve güneyde okulların ders verebileceği birer binanın, iş adamlarının desteğiyle alınabilmesi veya kiralanması faydalı olacaktır. 18. Başka ülkelerde kiralanan okullarda bulunan elektronik araçların kullanılabildiği, İngiltere için de bu yolun araştırılması gerektiği belirtilmiştir. 19. Yurtdışında yaşayan çocuklar yüksek öğrenimlerini Türkiye’de yapmaları yönünde teşvik edilmelidir. 20. Türkiye’deki öğrenciler ile İngiltere’deki öğrenciler arasında bağlantı kurulmalıdır. 21. Öğrencilere Türk dili ve kültürü eğitiminin yanısıra İngiliz eğitim sistemi içerisinde başarılı olabilmelerini sağlayacak desteğin verilmesi gerekir. 22. Okulların yapısının ve bu okullarda verilen eğitimin denetlenebilir olması gerekmektedir. Bu bağlamda, T.C. Londra Büyükelçiliği Eğitim Müşavirliği, KKTC Londra Temsilciliği Eğitim Ataşeliği ve İngiltere Türk Dili Kültürü ve Eğitim Konsorsiyumu arasında işbirliği sağlanması faydalı olacaktır. 23. Türkiye’den ve Kuzey Kıbrıs’tan gelip İngiltere’de yaşayan ve okullarda gönüllü olarak görev almak isteyen eğitim kökenli kişilerin Türk okullarında öğretmen yardımcısı olarak çalışmasına imkan sağlanmalıdır. 23 C- KİTAPLAR VE EĞİTİM ARAÇLARI KOMİSYONU MODERATÖR Yrd. Doç. Dr. YUSUF DOĞAN KATILIMCILAR GÜLDEN OSMAN AKİF ALTEKİN SEVİNÇ ÇAĞLAR NESRİN EREZ NECMİ HASANOĞLU ZEKERİYA GÜNDEMİR DİLEM CANPOLAT REFET ŞEKER İLKNUR TATAR KIRILMIŞ Z. UĞUR YIKAN CANAN SAKARYA ÖZGÜL ARIBAŞ FUNDA AYMERGEN MEHMET OKUR ÜMİT ADIGÜZEL YUNUS NADİ ÇUHADAR 24 KOMİSYON SONUÇ RAPORU İngiltere’de ilk defa düzenlenen “1. İngiltere Türk Toplumu Eğitim Çalıştayı” dolayısıyla biraraya gelen tüm katılımcıların ortak hedefi bu ülkede düzenlenen eğitim ve öğretim faaliyetlerindeki bilgi ve tecrübeyi paylaşmak ve aksayan yönler üzerinde durarak bu doğrultuda çözümler sunmaktır. Bu hedef doğrultusunda 3. komisyon olan “Kitaplar ve Eğitim Araçları Komisyonu” aşağıdaki başlıkları ele almıştır: 1. Uzaktaki Yakınlarımız Projesi ve İngiltere’de Kullanımı (Okuma-DinlemeKonuşma-Yazma); 2. Konsorsiyum-KKTC İşbirliğiyle Hazırlanan Kitapların Kullanımı; 3. Görsel ve İşitsel Ders Araç-Gereçleri ve Önemi; 4. Çağdaş Sınıf Ortamı Altyapısının Kullanımı; 5. Alternatif Eğitim Etkinlikleri; 6. Verilen Eğitim ve Öğretimin Ölçme ve Değerlendirmesi. Komisyondaki görüşmelerde katılımcılar, yukarıdaki başlıklarla ilgili görüşlerini ifade ederek bazı sorunları dile getirmişler ve bu sorunlarla ilgili çözüm önerilerini belirtmişlerdir. Çalıştay’daki oturumlarda konuşulan, tartışılan, değerlendirilen hususlar şunlardır: 1. Kitaplar hedef kitlenin özellikleri, algılama kapasiteleri dikkate alınmadan, bu kapsamda etkili bir ihtiyaç analizi yapılmadan hazırlanmıştır ve öğrenci seviyesinin bir hayli üzerindedir. Özellikle 6-7 ve 8-10. sınıf kitapları öğrenci seviyesinin çok üzerindedir. Bu durum hem Türkçe dersinin konuları ve metinler hem de Türk kültürüyle ilgili unsurlar açısından geçerli olup öğrencilerin özgüvenlerini sarsmaktadır. Ders kitaplarında çok fazla kültür öğesinin verilmeye çalışıldığı görülmektedir. Bu kültür öğelerinden seçmeler yapılmalı, bunlar tekrar edilerek öğrencilere kazandırılmaya çalışılmalıdır. Sözkonusu durumla ilgili olarak Öğretim Programı’nın gözden geçirilmesi, ardından da ders kitaplarının, ihtiyaç analizi yapılarak ve öğrenci seviyeleri dikkate alınarak yeniden hazırlanması gerekmektedir. 2. Kitaplarda kullanılan görseller yetersiz, yazılar ise özellikle alt sınıfların kitaplarında oldukça küçüktür. Bu durum okuma sırasında anlama ve görseller ile metin arasında bağ kurma konusunda öğrencilerin sıkıntı yaşamasına neden olmaktadır. Sözkonusu eksikliği gidermek için; görsellerin metinle bağlantısını kuracak şekilde etkili kullanımı amacıyla, harf büyüklüklerinin tespiti vb. hususların kitapların yeniden hazırlanması sırasında dikkate alınmasında yarar bulunmaktadır. 3. Kitaplarda yeralan etkinlikler yetersizdir; var olan etkinliklerin pek çoğu da öğrencilerin derse odaklanmasını sağlayacak nitelikte değildir. Etkinliklerin sayısının ve niteliğinin artırılması gerekmektedir. Bunun için ders kitabı yazarları arasında yurtdışında öğretmenlik tecrübesi olan kişilerin de bulunmasına özen gösterilmelidir. 4. İngiltere’de, özellikle alt sınıflarda, İngilizce’nin öğretimi sırasında oyunla öğretim yönteminden oldukça yaygın bir şekilde yararlanılmaktadır. Oyunla öğretim yaklaşımının 25 Türkçe öğretimiyle ilgili kitaplar hazırlanırken gözönünde bulundurulmadığı görülmektedir. Bu da öğrenciler açısından Türkçe dersinin sıkıcı olmasına neden olmaktadır. Özellikle 1, 2 ve 3. sınıf Türkçe ders kitapları hazırlanırken İngilizce ders kitaplarının incelenmesi ve o kitaplardaki yapıdan da yararlanılması yararlı olacaktır. Ayrıca 1, 2 ve 3. sınıflara yönelik olarak tek bir kitap hazırlanmış durumdadır. Birinci sınıf, özelliği itibarıyla diğer sınıflarla birlikte ele alınabilecek bir sınıf değildir. Bu husus kitapların yeniden hazırlanması sırasında göz önünde bulundurulmalıdır. Öğretmenler, Öğretmen Kılavuzu kitabında yer alan yönergelerin amacını kavramakta zorlanmakta ve uygulamaya yönelik eksikleri tamamlamada kendi tecrübelerinden faydalanma yoluna gitmektedir. Kitaplar yeniden gözden geçirilirken bu husus da ele alınmalıdır. 5. İngiltere’deki Türk toplumu arasında KKTC vatandaşları da bulunmaktadır. Ancak, “Uzaktaki Yakınlarımız Projesi” kapsamında hazırlanan kitaplarda KKTC’yle ilgili bilgilerin yer almaması öğrencilerin derse olan ilgilerini olumsuz yönde etkilemektedir. Bu durumdan veliler de şikâyet etmektedirler. Bu eksikliği gidermek için ders kitaplarında KKTC hakkında bilgilere de yer verilmesi gerekmektedir. 6. Konsorsiyum-KKTC işbirliğiyle hazırlanan sadece iki kitap vardır ve bunlar 3. sınıfa kadar kullanılabilmektedir. Kitapların devamının yazımıyla ilgili çalışmalar sürmektedir; ancak çalışmaların ne zaman sonuçlanacağı belli değildir. “Uzaktaki Yakınlarımız Projesi” kapsamında hazırlanan kitaplarla karşılaştırıldığında, bazı eksikleri olmakla birlikte, bu kitapların hedef kitleye daha uygun olduğu söylenebilir. 7. Konsorsiyum-KKTC işbirliğiyle hazırlanan kitaplarda parlak kâğıt kullanılması; okuma sırasında gözün yorulmasına, öğrencilerin rahat yazamamasına, yazdıklarını silmesi gerektiğinde zorlanmasına ve benzer sıkıntılarla karşılaşılmasına neden olmaktadır. Bu yüzden ders kitaplarının içeriği kadar kitaplarda kullanılacak kâğıt özelliklerine de dikkat edilmelidir. 8. “Uzaktaki Yakınlarımız Projesi” ve Konsorsiyum-KKTC işbirliği kapsamında hazırlanan kitaplar genel anlamda dört temel dil becerisinin (dinleme, konuşma, okuma, yazma) etkili bir şekilde öğretilmesine yönelik hazırlanmamıştır. Bazı dil becerilerinin (örneğin okuma) öne çıktığı, bazılarının ise neredeyse hiç ele alınmadığı görülmektedir. Bu yüzden ders kitapları hazırlanırken dil becerilerinin tamamı ele alınmalı, bu kapsamda dinleme/izleme becerisine yönelik CD’li kitaplar hazırlanmalıdır. 9. Ders kitaplarında belirli gün ve haftalarla ilgili bilgilerin artırılması, görsel ve işitsel araçların olması da gerekmektedir. Ders kitapları hazırlanırken bu husus da gözönünde bulundurulmalıdır. 10. “Uzaktaki Yakınlarımız Projesi” ve Konsorsiyum-KKTC işbirliği kapsamında hazırlanan ders kitaplarının eksiklikleri nedeniyle tam olarak kullanılamaması, öğretmenleri başka kitaplara da yöneltmektedir. İngiltere’deki Türkçe öğretiminde, yabancılara Türkçe öğretimi amacıyla hazırlanmış bazı kitaplardan (Yeni Hitit, Adım Adım Türkçe, Türkçe Öğreniyorum) da yararlanılmaktadır. Ders kitaplarındaki eksikliklerin giderilmesi, kitapların hedef kitlenin özellikleri ve ihtiyaçları dikkate alınarak hazırlanması bu açıdan da önemlidir. 26 11. İngiltere’de Türkçe’nin öğretiminde yanıtı aranan sorulardan bazıları da şunlardır: Türkçe ana dil olarak mı öğretilmelidir? Türkçe yabancı dil olarak mı öğretilmelidir? Türkçe iki dillilik-iki kültürlülük kapsamında mı öğretilmelidir? Ders kitaplarının hazırlanmasında bu hususun da göz önünde bulundurulması gerekmektedir. 12. Ders kitaplarında, seviyelendirme konusu da bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Kitaplardaki seviyeyi oluşturabilmek için her sınıf seviyesine yönelik “söz varlığı”nın tespit edilmesi; bu esas alınarak metinlerin hazırlanması, kazandırılacak kelimelerin belirlenmesi ve çalışmaların planlanması gerekmektedir. 13. Ders kitaplarının dışında öğretmenlerin kendilerinin hazırladıkları, kullandıkları, meslektaşlarıyla paylaştıkları çeşitli araç-gereçler vardır. Ancak, bunlar belirli bir düzen ve plan dâhilinde değildir. Ders kitapları, Türkçe’nin çeşitli alanlarda öğretimine yönelik zenginleştirilmelidir. Bu tüm öğretmenler tarafından aynı kaynakların kullanılması ve birliğin sağlanması açısından da gereklidir. 14. “Uzaktaki Yakınlarımız” projesi kapsamında hazırlanan kitapların dil bilgisi bölümlerinde, Türkçe dersiyle ilgili olmayan konular (matematik eğitimi, aile bireylerinin tanıtımı vb.) yer almaktadır. Kitap yazımında bu hususa da dikkat edilmelidir. 15. Öğrencilerin özelliklerinden dolayı bazı sınıflarda ders kitabından yararlanılamamaktadır. Böyle durumlarda öğretmenlerin yararlanabilecekleri ders araç-gereçlerinin de hazırlanmasında yarar vardır. 16. İngiltere’de Türkçe öğretimi üç başlık altında ele alınabilir: a. Hafta sonu Türk okullarında Türkçe öğretimi; b. İngiliz okullarında Türkiye’den gelen öğretmenlerin Türkçe öğretimi; c. İngiltere eğitim sistemi içerisinde KS-3, KS-4 (GCSE) ve A Level’a yönelik Türkçe öğretimi. Bu durum çok farklı hedef kitlenin olduğu anlamına da gelmektedir. Teknik olarak Türkçe öğretiminin en etkili yapılacağı yer İngiltere eğitim sisteminin içindeki İngiliz okullarındaki sınıf ortamıdır. Öğrencilerin GCSE sınavına girmeleri bağlayıcı nitelik taşımaktadır. “After School Club” şeklindeki dersler, çok farklı seviyelerden öğrenciler geldiği için tamamen öğretmenin kendi çabası çerçevesinde yürütülen derslerdir. Bu yüzden Türk okulları için hazırlanmış eğitimin devamını sağlamak adına alt sınıflar açılmalı, 5. düzeyin üzerine bir GCSE hazırlık ve GCSE sınavına yönelik bir öğretim programı hazırlanmalıdır. Ancak, öğrencilerin zamanından önce GCSE’ye girmelerini önleyecek tedbirler alınmalıdır. Çünkü bu sınava erken girildiğinde öğrencinin Türkçe’yle bağı kesilmektedir. Ayrıca, GCSE ve A Level sınavlarıyla ilgili olarak öğrenci beklentilerini de karşılayacak nitelikte kitaplar hazırlanması İngiltere’deki Türkçe öğretimi açısından önemlidir. 27 17. Ders kitaplarına ek olarak yararlanılan teknolojik araçları kullanmak gereklidir. Ancak, sadece teknolojik araçları kullanarak eğitim-öğretimin yapılması da doğru değildir. Teknolojik araçların ders kitabını destekleyici şekilde kullanılması gerekir. 18. “Uzaktaki Yakınlarımız” projesinin pek çok amacı bulunmaktadır. Bu amaçlar arasında ders kitapları hazırlanması da yer almıştır. Bu proje kapsamında bugüne kadar yapılanlara bakıldığında eksik kalan çalışmaların olduğu görülmektedir. İnternet ortamındaki bilgilerin güncellenmesi, proje kapsamında yapılacak çalışmaların en kısa zamanda tamamlanması, projenin hayata geçirilmiş bölümlerinden elde edilecek verimi de artıracaktır. 19. Kitaplarda yer alan din dersi bölümü tek inanç ve mezhep anlayışına göre düzenlenmiştir. Çocukların içinde yaşadıkları toplumda diğer bireylerin mensubu oldukları farklı dinlere ve mezheplere de kitaplarda yer verilmeli, din dersi yerine din kültürü ve ahlak bilgisi anlayışı benimsenmelidir. Türkiye’deki ders kitaplarında benimsenen yaklaşım İngiltere’deki ders kitaplarına da yansıtılmalıdır. Ayrıca, bazı okullarda kitapların bu hâliyle okutulması okul idareleri izin vermediği için mümkün olamamaktadır. Türkçe dersi ile din kültürü dersinin ayrı kitaplarda ele alınması uygulamada yaşanan bazı sıkıntıları da ortadan kaldıracaktır. 20. İngiltere’de görev yapan öğretmenlerin öğretim ortamıyla ilgili sorunları bulunmaktadır. İngiliz okullarına görevli giden öğretmenler sınıf ortamı olarak uygun bir yer bulamamaktadır. Sınıf ortamına kavuşabilseler dahi buradaki teknik aksamları kullanmaları yasaklanmıştır. Sınıfların birden fazla öğretmen tarafından paylaşılması zaman zaman sorunlar yaşanmasına sebep olmaktadır. Öğretmen, mekânla ilgili yaşadığı bu engellerden ötürü dil öğretiminde son derece önemli olan görsel-işitsel araçlardan yeterince faydalanamamaktadır. 21. Öğretmenler ders araç-gereçleriyle ilgili tüm bu sorunlara rağmen Türkçe’yi en iyi öğretmenin yollarını aramalıdır. Çevresindeki tüm dil kullanım alanlarını dersine taşıyabilme algısını açık tutmalı ve deneyip başarılı olduğu etkinlikleri etkinlikler havuzunda (ortak internet adresi) meslektaşlarıyla paylaşabilmelidir. Ortak havuza girecek etkinlikleri denetleyen ve güncelleyen bir üst ekip olmalıdır. Her sınıfa uygun, birkaç öğrenci seviyesini (kolaydan zora) dikkate alan birden fazla ders planı anlayışı benimsenmelidir. Bu şekilde ders işleme İngiliz öğretim yapısına daha uygundur. Ayrıca, İngilizce öğretim programına paralel bir öğretim planı benimsenmesi öğrencinin iki dil becerisini aynı oranda geliştirmesine ve akademik başarıya katkıda bulunacaktır. Sınıf mevcutlarının 5-20 arasında değiştiği, mevcudu az olan sınıflarda öğretmenin dizüstü bilgisayarla görsel ve işitsel araç-gereçleri kullanabileceği belirtilmiştir. Bunun yanında, öğretmenlerin akıllı tahta kullanımıyla ilgili bir kurs alması gerektiği vurgulanmış, kurs belgesi alan öğretmenler için İngiliz okullarından akıllı tahta kullanım izni alınabileceği belirtilmiştir. 22. Türklerin yoğun olarak yaşadığı bölgelerde merkezî okullar kurulması imkânının araştırılmasının, eğitim-öğretim faaliyetlerini planlamada ve amaçlara ulaşmada kolaylık sağlayacağı dile getirilmiştir. 23. Türkçe’nin İngiliz okullarında seçmeli yabancı diller arasına dâhil edilmesi için çalışmalar yürütülmesinin de gerekliliği kabul edilmiştir. Türkçe’nin böyle bir yapıya kavuşmasının, Türkçe öğretimi konusunda var olan bazı sorunları ortadan kaldıracağı düşüncesi ortaya konmuştur. 28 24. Türkçe öğretiminde temel hareket noktalarından birinin “çalışmaları çeşitlendirme” olduğu belirtilmiştir. Bu kapsamda dilin kullanıldığı her yerden, teknolojinin imkânlarını da kullanarak malzeme toplamanın ve bunları dinleme, konuşma, okuma ve yazma becerilerinin geliştirilmesine yönelik kullanmanın mümkün olduğu ortak kanaat olarak ifade edilmiştir. Bunun farklı zekâ seviyesindeki öğrencilerin derse katılımlarını sağlamak bakımından da gerekli olduğu ifade edilmiştir. Öğretmenin bu çerçevede hedef kitleyi oluşturan bireylerin özelliklerini dikkate alarak ders araç-gereçlerini hazırlamasının önemi de vurgulanmıştır. 25. Alternatif eğitim etkinliklerinde kullanılabilecek araç-gereç arasında; animasyonlar, fıkralar, reklamlar, kısa filmler, haberler, hava durumları, market broşürleri, şarkılar-türküler, çocuk oyunları, karikatürler, fotoğraflar, resimler, grafikler ve haritalar örnek olarak verilmiştir. 26. Öğrencilerle ilgili eğitim-öğretimi ilgilendiren bilgilerin yeraldığı bir bilgi sisteminin oluşturulmasının yararlı olacağı ifade edilmiştir. Böyle bir sistemin öğrencinin başarısını ve gelişimini takip etmede öğretmene çeşitli imkânlar sunacağı belirtilmiştir. 27. Öğrenci başarısını artırma konusunda öğretmen-veli iletişiminin önemi üzerinde durulmuş, Türkçe eğitimi-öğretimi konusunda velilerin desteğini almayı amaçlayan ve velilerle işbirliğini hedefleyen çalışmalara önem verilmesi gerektiği konusunda görüş birliğine varılmıştır. 28. Okuma becerisinin kazandırılmasında ve okumayı sevdirmeye yönelik çalışmalarda çocuklara hitap eden kitapların kullanılması son derece önemlidir. Ancak, amaca yönelik çocuk edebiyatı ürünleri konusunda yetersizlikler vardır. Türkiye’deki çocuk edebiyatı ürünleri, yurtdışındaki Türk çocuklarına fazla hitap etmemektedir. Bu kapsamda İngiltere’deki çocukların ilgi alanları ve seviyeleri dikkate alınarak okuma kitaplarının hazırlanması gerekmektedir. Okuma kitapları hazırlanırken çocuğun hem okumayı öğrenmesi, hem okuma alışkanlığını kazanması hem de günlük hayatta karşılaştığı durumların ele alınmasında yarar vardır. İngiltere’de görevli öğretmenlerin de çocuklara yönelik okuma kitapları hazırlama konusunda çalışmalar yapabilecekleri belirtilmiştir. Bununla birlikte, böyle bir çalışmada temel alınacak noktanın başlangıç noktasının neresi olması gerektiğiyle ilgili çalışmaların yapılmasının yararlı olacağı belirtilmiştir. 29. İngiltere’de Türkçe öğretiminin ölçme ve değerlendirilmesiyle ilgili olarak da büyük sıkıntılar olduğu belirtilmiştir. Bunun en büyük nedeni olarak hedef kitlenin homojen bir yapıda olmamasına işaret edilmiştir. Bilgiden ziyade Türkçe’yi kullanma becerisinin ölçülmesine yönelik ölçme-değerlendirme çalışmaları yapılmalıdır. Bunun için öğrenci yeterliliklerini belirleyecek ve ölçme araçları geliştirecek bir ortak komisyon kurulmasının gerekliliği konusunda görüş birliğine varılmıştır. 30. Karne vermenin çok iyi bir uygulama olmadığı belirtilmiş, karne yerine katılım belgesi, sertifika gibi bir belge vermenin daha uygun olduğu dile getirilmiştir. Karne uygulamasına devam edilecekse “pekiyi, iyi, orta”nın ne anlama geldiğiyle ilgili değerlendirme cümlelerinin komisyon tarafından belirlenmesinin öğretmenler açısından yararlı olacağı vurgulanmıştır. 29 31. Öğrencilerin durumlarıyla ilgili öğrenci takip dosyaları tutmanın yararlı ve gerekli olduğu belirtilmiştir. Bu dosyalardaki verileri kullanarak velilerin bilgilendirilebileceği, karnelerin doldurulabileceği dile getirilmiştir. 32. Farklı okullarda farklı saat uygulamaları görülmektedir. Buradaki temel unsur öğrenciler olduğundan pedagojik açıdan uygun saat planlamasının yapılması son derece önemlidir. Bunun için Türk dili ve eğitiminin paydaşları olan tarafların biraraya gelip öğrenci odaklı standart bir uygulama çalışması yapmaları lazım gelmektedir. 33. Öğrencilerin başarılarını ölçmede GCSE ve A Level sınavlarının dışında “ASET Languages” sınavının da bir değerlendirme aşaması olarak kullanılıp kullanılamayacağının araştırılmasının yararlı olacağı düşünülmektedir. 34. Öğrenci başarısının değerlendirilmesinde TÖMER UTS (Uzaktan Test Sistemi) vb. sistemlerden yararlanılıp yararlanılamayacağının araştırılmasının uygun olacağı belirtilmiştir. 35. Eğitim araç-gereçleri hazırlanmasında, T.C. Başbakanlık Yurtdışı Türkler ve Akraba Toplulukları Başkanlığı temsilcileri hazırlanacak projelere destek vereceklerini belirtmişlerdir. 30 Ç- TÜRK ÖĞRENCİLERİN BAŞARISININ ARTTIRILMASININ YOLLARI KOMİSYONU MODERATÖR Dr. MEHMET ALİ DİKERDEM KATILIMCILAR Prof. Dr. MUSTAFA CAMGÖZ Prof. Dr. Havva ENGİN Dr. İLHAN RAMAN TÖZÜN İSA DİLEK GÜNGÖR ERTANÇ HİDAYETTİN ZEYNEP ENGİN AYŞEGÜL KAYAOĞLU TÜRKER ÇAKICI FATİH ÇİFTÇİ ABDURRAHMAN GÜÇ VİCDAN BULMUŞ EMİNE SÖNMEZ FATİH KAHRAMAN SELEN TANKUR İLKAY MUSTAFA SUYEN AKPINAR AHMET KAHYA DENİZ ORHUNÖZ YONCA KARACA NURHAN YILMAZ AYSU OĞUZ ÜMİT SAVAŞ TAŞKESEN 31 KOMİSYON SONUÇ RAPORU Anaokulundan üniversiteye kadar İngiltere eğitim sistemi içinde bulunan ve hayata hazırlanan Türk öğrencilerin başarılarının artırılması amacıyla toplumunun her kesiminin katılımıyla bir eğitim seferberliğinin başlatılarak daha önce İngiltere’de yaşayan diğer azınlıkların bu ülkede yaşayıp geçirmiş oldukları deneyimler, bunların tarihsel örnekleri ile Almanya ve diğer Batılı gelişmiş ülkelerde yaşayan Türk toplumları hakkında yapılan araştırma, kazanılan deneyim ve tesbitlerden oluşan birikimin de değerlendirilip kaynak olarak sunulması için bir “eğitim rehberi ve arşivinin” oluşturulmasında fayda görülmektedir. Çocuklarımızın eğitiminde velilerin öneminden hareketle, velilerin çocuklarının eğitimlerinde daha etkin ve katılımcı olmasını sağlamak amacıyla ilgili uzmanların da katkılarının sağlanması, yerel Türk medyasının sosyal duyarlılığının harekete geçirilmesi suretiyle velilerin bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesi için kaynaklar yaratılarak seminer, konferans ve basın-yayın faaliyetleri gerçekleştirilmesinde yarar bulunmaktadır. Toplum mensuplarının ve özellikle velilerin yaşadıkları ülkenin imkanlarından yararlanmaları konusunda bilgilendirilmeleri uygun olacaktır. Yaşanılan ülkeye sağlıklı uyum sağlama çerçevesinde her türlü ayrımcılık, dışlanma ve ötekileştirme gibi olumsuzluklarla mücadelede, çocukların başarısı gözönünde bulundurularak onların her türlü kötü alışkanlık ve ortamdan uzak tutulması amacıyla, aile yapısının güçlendirilmesine yönelik psikolojik destek ve yardım sağlanması amaçlanmalıdır. İngiltere’de yaşayan çocuklarımızın yaşadığı çift dillilik olgusundan hareketle, iki dilin öğrenilmesi ve kullanılması sürecinde bunlar arasında olası çatışmayı önlemek için bilimsel metodlar kullanılmalıdır. Üstün zekalı çocuklarımızın tespit edilip desteklenmesi yanında, okuma, yazma ve öğrenme zorlukları çeken ve “özel eğitim ihtiyaçları” bulunan çocuklarımızın ve yanlış tesbitler nedeniyle çocuk ve ailelerimizde onarılması güç sorunlara yol açan disleksi olgusuna dikkat çekilerek sistem içinde başarıyı olumlu etkileyecek şekilde programlar geliştirilmelidir. Yönetim kademeleri dahil kamuoyu duyarlılığı oluşturulması amacıyla faaliyetler yürütülmelidir. İyi örneklerden yararlanma açısından, toplum hayatında sivrilmiş kişilerin rol modelleri aktarılmalı ve bu başarılı kanaat önderi konumundaki kişilerden oluşacak zincirler halkasına topluma dönük sorumluluklar yüklenmelidir. Gençlerin geleceklerini oluşturma aşamasında yararlanabilecekleri bir danışma ve yol gösterme ağı oluşturulmalı, dernek ve okullarımızda meslek ve kariyer uzmanlarının bu konularda rehberlik edici, vizyon açıcı ve teşvik edici rol oynaması sağlanmalı, yapılacak ziyaretler ile kültürel ve sosyal etkileşim vasıtasıyla başarı özendirilmelidir. 32 Toplumumuza eğitim veren okullardaki öğretmen ve diğer personele yönelik çalışmalar bağlamında, Türk okullarının ilgili taraflarla (Müşavirlik ve Ataşelik gibi) etkin, güçlü ve başarılı bir koordinasyon altyapısına kavuşturulması ve verimi yükseltmek için varolan kalite kontrol sistemlerinden yararlanılması ve hizmetiçi eğitimlerin sürdürülmesi; İngiltere’ye yeni gelen öğretmenler için rehberlik ve uyum süreçlerinin planlanması, veli sorumluluğunu yükseltmek için okul aile sözleşmelerine önem verilmesi lazım gelmektedir. 33 D- EĞİTİMCİLER VE SORUNLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ KOMİSYONU MODERATÖR Prof. Dr. ALEMDAR YALÇIN KATILIMCILAR ŞADAN GÜRSES SALİH DEVECİ AHMET HAVALI MANSUR IŞIKBOL YILMAZ ÖZDEMİR DİLEK AN SUZAN DARBAZ YUSUF YILMAZ MEHMET MUSTAF ÇİPİL MAHMUT ERTAN HATİCE KULUMA ÇAĞLA KONULOĞLU SERPİL BENNET ÖZCAN EREZ BÜLENT OLGUN SAİT GÖKMEN NURETTİN KÖROĞLU NURAY AKBULUT ELİZ ALTUNEL 34 KOMİSYON SONUÇ RAPORU Yunus Emre Türk Kültür Merkezi’nde B Sınıfı’nda 15 Ekim 2011 tarihinde sabah saat 11.45’te toplanan komisyonumuz 18 kişinin katılımıyla toplantısına başlamıştır. Komisyon yürütücüsünün çalışma ilkeleri konusunda yaptığı açış konuşmasından sonra çalıştay düzenleme kuruluna yazılı olarak görüşlerini gönderen katılımcılardan başlanarak sırayla söz verilmiş ve toplantıda görüş birliğine varılan konular aşağıda sunulmuştur: I. SORUNLAR: A. Eğitim ve Öğretimle İlgili Olanlar: 1. İngiltere’de bulunan Türk aileler iki temel gruptan oluşmaktadır. Bunlardan birinci grup Türkiye’den gelen aileler, ikinci grup ise Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nden gelen ailelerdir. Buna bağlı olarak Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığı tarafından öğretmenler görevlendirildiği gibi Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti tarafından da öğretmenler resmen bu ülkede görevlendirilmektedir. Bunların yanında İngiltere’ye değişik sebeplerle gelerek yerleşmiş ve burada öğretmenlik eğitimi ve kursu almış öğretmen ve okul başkanları da bulunmaktadır. Değişik kaynaklardan gelen bu öğretmen grubunun hedef kitleleri ve verdikleri dersler aynıdır. Bu bakımdan aralarında eğitim teknik ve yöntemleri bakımından bir anlayış birliği ve deneyim paylaşımı kaçınılmazdır. Bu da belirli sürelerle biraraya gelerek görüş alışverişi yapmalarıyla mümkün olabilir. Ancak, yılda sadece üç kere biraraya gelebilmektedirler. Bunun eğitimin verimliliğini engelleyen önemli bir unsur olduğu söylenebilir. 2. Türkiye’den atanan öğretmenlerimiz gelmeden önce on beş günlük hizmetiçi eğitime tabi tutulmaktadır. Bu eğitim sırasında verilen bilgilerin önemli bir kısmı Almanya ve Kuzey Avrupa’daki Türklerin eğitim sorunları ve özelliklerini yansıtırken, İngiltere’de yaşayan Türklerin durumları, sorunları ve çocuklarının eğitim düzeyleri üzerinde bilgi verilmemektedir. Oysa İngiliz eğitim sistemi kıta Avrupası’nın eğitim sisteminden farklılıklar içermektedir. Bu bilgi eksikliği öğretmenin İngiltere’ye uyumu konusunda ciddi sıkıntı yaratmaktadır. 3. Bu eğitimin Türkiye’de en az bir haftalık bir uyum eğitimi halinde; ya da İngiltere’de deneyimli öğretmen ve okul başkanları tarafından verilmesi daha uygun olacaktır. 4. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nden gelen öğretmenlere gelince; onlar da İngiliz eğitim sistemini tam olarak öğrenmeden İngiltere’ye gelmekte ve görevlerini öğreninceye kadar sınama ve yanılma yoluyla yapmaktadırlar. İki yıl için görevlendirilen bu öğretmenlerin 35 uzun süren uyum süreleri gönderilmelerine sebep olan amaç ve hedeflerine ulaşmalarına ağır bir darbe vurmaktadır. Ayrıca, bu durum ciddi bir zaman ve emek kaybına sebep olmaktadır. Onların da İngiltere’ye geldikten sonra bir uyum eğitimine alınarak eğitilmesi gerekmektedir. 5. İngiliz eğitim sisteminin Türkçe derslerine yaklaşımı öğrencilerin psikoloji ve motivasyonunu ve dersi önemsemelerini olumsuz etkilemektedir. 6. Öğrencilerin kendilerini ailelerinin zoruyla okullara geliyor görmeleri de eğitim ve öğretim sürecinin başarısını etkileyen unsurlar arasındadır. 7. Öğrencilerin davranışlarının sebep ve kaynakları konusundaki bilgi eksikliğinin bilimsel bir araştırma sonucu ortaya çıkarılmamış olması sorunlar arasında yeralmaktadır. öğrencilerin eğitilmesinde önemli 8. Hafta sonu kiralanan okullarda verilen eğitim süresi eğitimle ilgili araç ve gereçlerin, projeksiyon, bilgisayar ve müzik çalar gibi ders araç-gereçlerinin bulunmaması, eğitimin kalitesini ve başarısını düşürmektedir. 9. İngiltere eğitim sisteminin önemli unsurlarından biri olan çocuk koruma programının (Child Protection) inceliklerinin bilinmemesi öğrenci-öğretmen ilişkisini ve sınıfiçi ilişkileri zaman zaman çok olumsuz bir biçimde etkilemektedir. 10. Öğretmenin öğrencisiyle ancak haftada bir kez görüşmesi öğrenci ile öğretmen arasındaki iletişimin gelişmesini engellemektedir. 11. Öğretmenler ile aileler arasında da sağlıklı ve sürekli bir ilişki kurulamamakta, bu ilişkiyi kurabilmek için ailelerin iletişim bilgilerine öğretmenin ulaşması ve onlarla irtibata geçmesi mümkün olamamaktadır. 12. Hafta sonu okullarındaki sınıflarda öğrenciler arasında kaydadeğer yaş ve seviye farkı bulunmaktadır. Bu yaş ve seviye farkının en aza indirildiği bir gruplandırmanın bulunmaması, bazı sınıfların kalabalık olması öğretmenin eğitimdeki verimliliğini azaltan etkenler arasında yeralmaktadır. 13. Önemli sorunlardan biri de özel ilgiye ihtiyacı olan öğrencilerin durumudur. Bu konuda yeterli itinanın gösterilmesi gerekmektedir. Özel ilgiye ihtiyacı olan öğrencilerin aynı sınıfta bulunan diğer öğrencilerle birlikte eğitime alınması, onlara yeterince zaman ve ilginin ayrılamaması eğitimi aksatan sorunlar arasında bulunmaktadır. 14. Okullarda görev alan bazı yöneticilerin eğitimci olmamaları sebebiyle eğitim saatleri, eğitim süresi, eğitim araç ve gereçlerinin biraraya getirilmesi konusunda ciddi sorunlar yaşanmaktadır. 36 15. Okul içi ve dışı sosyal etkinliklerin istenilen düzeyde yapılamaması öğrencilerin Türkçe derslerine duyacağı ilginin artırılmasını engelleyen faktörler arasında yeralmaktadır. 16. Yurt dışına gönderilen öğretmenlerin niteliklerinin artırılabilmesi, kendilerini bilgi ve beceri bakımından yenilemeleri, İngiltere’de eğitim bilimi konusunda yapılan yenilikleri izleyerek bu bilgileri Türkiye’ye taşıyabilme imkanı bulunmamaktadır. 17. İngiliz okullarında kültürel konulara özel önem verilmektedir. Türkiye ve Türk kültürünü tanıtan nitelikli kültür setlerinin bulunmaması sebebiyle yapılamamaktadır. kültürel bilgilendirme 18. Araç-gereç eksikliği öğretmenlerin sistemli ve nitelikli ders araçları geliştirmelerinin önünde ciddi engeller olarak durmaktadır. 19. Okul binalarının tam gün kullanılamaması öğretmenlerin Türkçe eğitim yapmalarının önündeki önemli engellerden biridir. Hafta içi gidilen İngiliz okullarında bazen öğretmenler yazı tahtası bile bulamadıkları gibi koridorlarda ders yapmak durumunda kalmaktadır. 20. Zaman darlığı, yer ve ortam yetersizliği sebebiyle kültürün taşıyıcısı durumunda olan halk oyunları, koro ve tiyatro çalışmaları yeterince yapılamamaktadır. 21. Londra’da yaklaşık 30 civarında hafta sonu okulu bulunmakta ve bunlar ortalama 20 bin Sterlin civarında bir ücretle kiralanmaktadır. 30 okul için verilen para çok önemli rakamlara ulaşmaktadır. 22. Türkiye’den gönderilen öğretmenlerin İngilizce düzeylerinin yeterli olmaması İngiliz eğitim sistemini anlama konusunda ve İngiltere’ye uyum konusunda ilk geldikleri günlerde önemli sorunlar yaratmaktadır. 23. İngiltere’de Türkçe eğitimi veren tüm okulların verilen Türkçe derslerinin eğitim kalitelerinin kontrol edilememesi eğitimde ciddi farklılaşmalara sebep olmaktadır. Sınıfların çağdaş sınıf ortamı içinde donatılamamış olması sorunları artırmaktadır. 24. Öğretmenlerin birden fazla okulda öğretim yapmaları, bazılarının aynı gün içinde iki farklı okula gitmek zorunda olmaları, Londra’daki ulaşım sorunları ve ulaşımın oldukça pahalı olması sebebiyle öğretmene yük olmaktadır. 25. Öğretmenlerin eğitim verecekleri okulların önceden belirlenmemesi, planlamanın dikkatli ve özenli yapılmaması da sorun yaratmaktadır. İngiltere’ye gönderilen öğretmenlerin görevlerine geç başlamaları da bu planlamanın zorlaşmasına sebep olmaktadır. 37 26. Zaman zaman ders kitapları öğretmene zamanında ulaştırılamadığı için öğretmen kendi hazırladığı araç-gereçlerle ders işlemek zorunda kalmaktadır. Kısa zaman içinde ders araçgereç hazırlama zorunluluğu eğitimi olumsuz etkilemektedir. 27. Milli Eğitim Bakanlığı’nın “Uzaktaki Yakınlarımız” adıyla yurtdışında Türkçe öğretimi için hazırladığı kitaplar İngiltere’de yaşayan Türk çocuklarının zihinsel ve duygusal yapısına hitap etmemektedir. 28. Bazı okullarda öğretmen eksikliği dışarıdan ücretli öğretmen tutulmasına sebep olmakta, gönüllü öğretmenlerin bulunabilmesi çeşitli sorunları doğurmaktadır. 29. Öğretmen zaman zaman okul yönetimi ile müşavirlik arasında kalmakta, kural ve anlayış farklılıkları öğretmeni zor durumda bırakmaktadır. Bazı gönüllü öğretmenlerin öğretmenlik sertifikası olmaması da sorunu derinleştirmektedir. 30. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nden gelen evli öğretmenlerin iki yıllık gibi kısa bir süre için görevlendirilmiş olması çocuklarının eğitimlerinin aksamasına sebep olmaktadır. B. Öğretmen Özlük Hakları ve Barınma Sorunu: 1. Londra’da ev kiralarının ve ulaşım giderlerinin çok yüksek olması sebebiyle öğretmenlerin asgari yaşam standardında yaşaması imkansız hale gelmektedir. Evli öğretmenlerin ailelerini getirmeleriyle birlikte günlük olağan masraflarını karşılamaları bile sorun haline gelmektedir. 2. Öğretmenlerin ev kiralamaları İngiltere’ye ilk geldikleri günlerde ciddi sıkıntı yaratmakta ve barınma sorunları doğurmaktadır. Evler kiralandıktan sonra ödenmesi gereken “Council Tax” adı verilen belediye emlak vergileri semtlere göre değişmesine rağmen yılda ortalama 1200-1500 Sterlin’i bulmakta, ilk atama sebebiyle ilk ay içinde maaş alamayan öğretmen için büyük bir yük oluşturmaktadır. 3. Öğretmenler yönetmeliklerde bulunmasına rağmen ilk iki aylık maaşlarını avans olarak alamadıkları için bankalara borçlanmak, eşyalarını, arabalarını satmak zorunda kalmaktadırlar. 4. Ülkeye girişte verilen Tier 5 vizesinin bir yıllık olması beş yıl içinde beş kez vize alma zorunluluğu yaratmakta; vize harçları evli öğretmenlerin eş ve çocukları için ödedikleri kişibaşı 400-500 TL. vize ücreti nedeniyle yüksek bir meblağ tutmakta ve öğretmene yük olduğu gibi vize alma süreci gereksiz bir zaman kaybı oluşturmaktadır. 5. Öğretmenlerin sosyal ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri, eğitim sorunlarını tartışabilecekleri, ders araç ve gereçleri geliştirme konusunda başvurabilecekleri bir toplanma yerlerinin bulunmaması aralarında sağlıklı iletişimin gelişmesini engellediği gibi bilgi ve deneyimlerini paylaşmalarını olumsuz etkilemektedir. 38 6. İngiltere’de öğretmenlerin kalabilecekleri beş farklı tipte ev bulunmaktadır. Öğretmenlerin bekar ve evli olmaları durumuna göre beş farklı ev modelinden birini tercih etmeleri gerekmektedir. Bu evlerden bir kısmında bulunan ortak kullanım alanları öğretmen için sağlıklı yaşam ortamı oluşturmamaktadır. Öğretmenin uygun yaşam alanı oluşturacağı ev tutması ise hemen hemen maaşının tamamına yakın kısmını ev kirasına ayırma mecburiyetini doğurmaktadır. 7. Ev kiralama ciddi sorun olduğu için İngiltere’de ev kiralama konusunda uygulanan yol ve yöntemler konusunda öğretmenlerin ülkeye gelmeden önce bilgilendirilmemeleri önemli sorunlar yaratmaktadır. C. Öğretmen ve Yöneticilerle İlgili Olanlar: 1. Eğitimci olmayan kimi yöneticilerin okul ortamını düzenlemede yetersiz veya isteksiz davrandığı gözlenmiştir. Buna bağlı olarak ders saatlerinin ayarlanmasında, ders bütünlüğünün sağlanmasında çeşitli sorunlarla karşılaşılmaktadır. Yine okulların faaliyetleri ile dernek faaliyetlerinin birbirine karıştırıldığı ve bunun okulda düzen ve disiplini sağlamada çeşitli sorunlara kaynaklık ettiği gözlenmiştir. 2. Öğretmenlerimizin İngilizce ve Türkçe’ye eşit derecede hakim olmalarının bazı sorunları ortadan kaldıracağı dile getirilmiştir. II. ÇÖZÜM ÖNERİLERİ: A. Eğitim ve Öğretimle İlgili Çözüm Önerileri: 1. Öğretmenlerin İngiltere’ye gelmeden önce Türkiye’de aldıkları eğitimin yanında İngiltere’ye geldikten sonra da burada bulunan deneyimli öğretmenlerden: a. b. c. d. e. İngiliz eğitim sistemi; İngiltere’deki Türk öğrencilerin seviye ve sosyo-ekonomik durumları; Öğrenci velilerinin özellikleri; Okul yönetimi, ders araç-gereçlerinin kullanımı; Yer, barınma ve ulaşım hakkında bilgi almalarında yarar görülmektedir. 2. Öğretmenlerin İngiltere’ye gelmeden önce veya gelince karşılaşacakları sorunlar ve çözüm önerileri konusunda kolay okunabilen bir rehber kitabın hazırlanması, bu rehber kitabın koşulların değişmesine bağlı olarak yenilenmesi önemli kolaylıklar sağlayacaktır. 3. Eğitim Müşavirliği tarafından İngiltere’de görev yapan öğretmenlerle ve eğitim öğretim çalışmalarıyla ilgili yıllıklar hazırlaması, yapılan çalışmaların eğitim tarihine kalması, her yeni gelen öğretmenin İngiltere’de verilen eğitimin tarihsel sürecini izlemesi bakımından önemli yararlar sağlayacaktır. 39 4. Özel ilgiye muhtaç öğrencilerin bu özel durumları ve öğretmenin özel ilgi bekleyen çocuklarla iletişimi konusunda uzman eğitimciler tarafından bilgilendirilmesi, öğrencilerin topluma kazandırılmasında önemli katkılarda bulunacaktır. Çünkü özel ilgiye muhtaç çocuklarla ailesinden sonra ilk irtibata geçen öğretmen olmaktadır. Bazı zihinsel rahatsızlıkların erken teşhisi kolaylaşacaktır. Bu husus ayrıca öğretmenin özellikle İngiliz okullarıyla işbirliğinde olumlu etki yaratacaktır. 5. Öğrencilerin okul içi sosyal etkinlikleri için Türkiye’den okul ve öğrenci sayısına bağlı olarak üniversitelerin beden eğitimi bölümünde halk oyunları eğitimi almış veya halk oyunları sertifikası olan öğretmenlerin görevlendirilmesi, öğrencilere halk oyunları ve sportif etkinlikler konusunda destek olması: a. Öğrencilerin okul dışı saatlerinde zararlı alışkanlıklar edinmesini engelleyecek; b. Öğrencinin Türkçe ve Türk kültürünü kavramasına katkıda bulunacak, Türkçe öğretmenlerinin verimliliğini artıracaktır. 6. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nden iki yıl için görevlendirilen öğretmenlerin İngiltere’ye uyumlarının ancak bir yıl içinde olabildiği ve ikinci yılda görev süreleri dolduğu için verimliliklerinin çok sınırlı kaldığı, eğitim ve öğretimin verimliliğinin artırılması için İngiltere’deki görev sürelerinin 4 yıla çıkarılması bir zorunluluktur. 7. Öğretmenlerin kendilerini mesleki alanda geliştirebilmeleri, İngiltere’de gördükleri eğitim bilgi ve teknolojilerini Türkiye’ye ve KKTC’ye transfer edebilmeleri için yüksek lisans ve doktora yapmaya özendirici önlemlerin alınması ve öğretmenlerin özellikle meslekleri ve eğitim bilimleri alanında geliştirilmesi hem öğretmen kalitesinin artmasını sağlayacak, hem de ülkelerimize yeni bilgilerin taşınmasına önemli katkıda bulunacaktır. 8. İngiltere’de görev yapan öğretmenlerin dönüşlerinde Bakanlığın ilgili bölümlerinde veya ilgili okullarda görevlendirilmesi ülkemizde eğitime yararlı katkılar sağlayacaktır. 9. Ders araç-gereçlerini, tamamen farklı eğitim sistemine sahip İngiltere’nin eğitim ve öğretim araç-gereçlerine uyumlu, İngiltere’de yaşayan Türk öğrencilerin ilgi ve düzeylerine uygun hale getirmek için girişimlerde bulunulmalı, bu amaçla İngiltere’de Türk öğrencilerin düzeyleri ve ilgilerini bilen deneyimli öğretmenlerin bilgi ve görgüsünden yararlanılmalıdır. Milli Eğitim Bakanlığı’nın araç-gereç geliştirme çalışmalarına mutlaka İngiltere’de görev yapan öğretmenleri dahil etmeli, onların gözlem, bilgi ve deneyimlerinden yararlanmalıdır. 10. İngiltere’de çalışan öğretmenlerin sınıf içi etkinliklerinde kullanmaları için geliştirilen bir etkinlik dosyasının hazırlanması ve bütün öğretmenlere dağıtılması için İngiltere’de öğretmenler arasında bir eğitim projesinin başlatılması ve her öğretmene, bir yıl boyunca kullanacağı etkinlikler dosyasının verilmesi, eğitimin standardının sağlanması ve yükseltilmesi bakımından gereklidir. 40 11. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığı’nın işbirliğiyle İngiltere’de Türkiye’yi tanıtan kültür setlerinin hazırlanması, kültüre özel önem verilen İngiliz okullarında Türk kültürünün tanıtılmasına büyük bir etki yapacaktır. İngiliz okulları Türk öğretmenlerden bu konuda talepte bulunmaktadır. Kaynak yetersizliğinden uygun bir çalışma yapılamamaktadır. 12. Her yıl öğretim planının öğretmenler gelmeden önce yapılması; ders dağıtımının öğretmenlerin ikamet ettikleri semtlere yakın okullara göre planlanması, birden fazla okulda ders verecek öğretmenlerin okulları arasında mesafenin ulaşımı güçleştirecek şekilde yapılmamasına özen gösterilmesi öğretmenlerimizin daha verimli olmasını sağlayacaktır. 13. Öğretmenlerin çoğunluğu Londra’nın kuzeyinde oturmaktadır. Bazı okulların güneyde olması sebebiyle ulaşım zorluğu oluşmaktadır. Planlamanın buna göre yapılması gereklidir. 14. Okul yönetimlerinde bulunan ve eğitimci olmayan kimselerin eğitim ilke ve kuralları konusunda bilgilendirilmesi ve bu ilkelere uymaları konusunda özendirilmeleri için zaman zaman öğretmenler ile okul yöneticileri arasında sorunların tartışıldığı toplantıların yapılması gerekmektedir. 15. Okulların standartlarının İngiliz eğitim sistemine göre yükseltilmesi için, yasa, yönetmelik, eğitim ve öğretim ilkelerine uyumun titizlikle denetlenmesi, okulların kalitesinin artmasına, eğitimin öneminin daha iyi anlaşılmasına ve Türk okullarına saygının yaygınlaşmasına yardımcı olacaktır. 16. Disiplin sorunlarının çözümünde taviz verilmeden süreçlerin izlenmesi gerekmektedir. Okulda çoğunluğun huzurunu bozan, eğitim ve öğretimin sağlıklı olarak yürütülmesini engelleyen öğrencilerin cezalandırılmasından ödün verilmemelidir. Yersiz ve zamansız hoşgörü daha sonra sınıfa yansımakta ve öğretmenin sınıfta ders işlemek için vazgeçilmez olan disiplini sağlamasını engellemektedir. 17. Okullar arasında ortak bir disiplin politikasının geliştirilerek uygulanmasında fayda vardır. 18. İngiltere’de görev yapan bütün eğitimcilerin, üniversite öğretim üyelerinin ve öğrenci velilerinin buluşacağı, eğitim sorunlarının görüşüleceği bir öğretmen evinin oluşturulması; a. Öğretmenlerin gönüllü nöbet yöntemiyle kendilerine başvuracak öğrenci ve ailelerin eğitim konusundaki sorunlarıyla ilgilenmelerini, İngiltere’ye gelen eğitimcilere yardım- destek sağlanmasını, Türkiye’yle ilgili araştırma yapan İngiliz eğitimcilere bilgi desteği verilmesini sağlayacaktır. b. Öğretmenlerin ders araç ve gereci geliştirmek için rahat bir ortam ve görüş alışverişinde bulunmaları için gerekli imkanı sunacaktır. 41 c. Öğretmenlerimizin günün veya haftanın yorgunluğunu atarak dinlenebilmelerine katkıda bulunacaktır. d. Seminer, konferans ve planlı sohbet toplantılarıyla bilgi ve görgülerinin artırılmasını temin edecektir. e. Gerektiğinde uzman psikologların desteğinin alınarak öğretmenlerin zihinsel engeller konusunda bilgilendirilmesinin yapıldığı, aynı zamanda öğrencilerin psikolojik sorunlarının görüşüldüğü bir yer olacaktır. f. Okullarla düzenli ve sağlıklı iletişim kurularak eğitim kalite ve standardının oluşturulmasına önemli destek sağlayacaktır. g. Eğitim ve öğretim konularında ortak proje ve bilimsel araştırmaların yapıldığı bir buluşma yeri olacaktır. 19. Kurulacak öğretmenevi Londra’da kolay ulaşılabilecek merkezi bir yerde olmalı, internet bağlantıları, fotokopi makinası, yazıcı gibi teknik donanımları bulunmalıdır. 20. Öğretmenevinde okuma salonu ve mesleki önemli kitaplardan oluşan bir kütüphane oluşturulmalıdır. 21. Sınıflarda farklı yaş gruplarında ve farklı Türkçe düzeylerinde öğrencilerin bulunması sebebiyle öğretmenin sınıf içinde öğrenciyle ilgilenme süresi yeterli olmamaktadır. Bu yüzden sınıftaki öğrenci sayısının 15 ile 20 kişi arasında sınırlandırılmasının zorunlu olduğu düşünülmektedir. 22. İngiltere’deki Türk çocuklarının kaliteli ve gelecekleri üzerinde köklü etki bırakabilecek en önemli adım hiç kuşkusuz bir Türk Kolejinin kurulmasıdır. Bu kolejin oluşturulmasında iki yöntem uygulanabilir: a. Okullara haftasonu için verilen kira bedellerinin birleştirilmesiyle bina kredisi de alınarak bir veya iki okul kurulabilir. Bu okullar Londra’nın doğu ve batı kesimlerine olabilir. İngiltere’de yeni uygulanan “free school uygulaması” dolayısıyla Londra Belediyesi’nden destek alınabilir. Bu destek yasa gereği olduğu için kesin bir mali destektir. b. Bir eğitim kampüsü oluşturularak burada öğretmen evi, öğretmen lojmanları, okul, spor kompleksleri, sosyal etkinlik alanları ve derslik binalarının olduğu “uluslararası okul standardında” bir özel okul oluşturulabilir. Bu okul herkese açık, ücretli, uluslararası bakalorya diplomasına sahip bir okul olarak çalışır. Türkçe dersleri için özel telafi ve destek programları oluşturularak Türk çocuklarının ana dili sorunları da çözülebilir. Ayrıca, belirli bir kontenjan dahilinde burslu veya ücretsiz yoksul öğrenciler okutulabilir. Buradan mezun olan öğrencilerin kaliteli üniversitelere girmeleri için hem İngilizce, hem de Türkçe sınavlarından alacağı başarılı sonuç önemli bir avantaj olacaktır. 42 23. Yukarda sözü edilen okullardan hangisinin kurulmasının daha verimli ve yararlı olacağı konusunun belirlenmesi ve bir eğitim kampüsünün kurulmasına karar verilirse gerekli desteklerin alınabilmesi için projelendirilmesi amacıyla: a. b. c. d. e. f. g. h. Kelami Dedezade, Necmi Hasanoğlu, Mansur Işıkbol, Suzan Darbaz, Dilek An, Süleyman Soydağ, Akjan Havalı Ahmet Havalı’dan oluşan bir girişimci kurulun kurulmasına komisyonumuz tarafından karar verilmiştir. 24. Kurulan bu okulda, kreş ve anaokulu, gelir getirici bir kafeterya, öğretmenevi bulunabileceği, saat 15.30’dan sonra ödev sınıfları, sosyal etkinlikler ve yabancılara Türkçe öğretimi gibi bir çok alanda etkinlikler yapılabileceği düşünülmektedir. 25. Böyle bir okulun kurulması için sadece yaklaşık 30 hafta sonu okulu için verilen kira paralarının birleştirilmesi bile yeterli olabilmektedir. Ancak komisyonumuz kurulacak bir özel kolej için Türkiye Cumhuriyeti kurum ve kuruluşlarının imkan ve desteğinin araştırılması için çalışmalar yapacak, proje fizibilite desteği sağlamak üzere Başbakanlık Tanıtma Fonu ve Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı’na (TİKA) başvurmak için girişimde bulunacaktır. B. Öğretmenlerimizin Özlük Hakları ve Barınmalarıyla İlgili Çözüm Önerileri: 1. Öğretmenlerin İngiltere’de doktora ve yüksek lisans yapmak üzere MEB bursu ile gönderilen öğrencilerin barınması için Kredi ve Yurtlar Kurumu tarafından planlanan öğrenci yurdundan yararlanması için girişimlerde bulunulmasının uygun olacağı kanaatine varılmıştır. 2. İngiltere’de bir öğretmenin ailesiyle birlikte kalacağı mütevazı bir evin aylık kirası 1300 Sterlin’dir. Ülkedeki uygulamada emlak vergisi kiracı tarafından ödenmektedir ve bu vergi yüksektir. Öğretmenler iki veya daha fazla okula gidebilmek için birden fazla otobüs ve metro kullanmak zorundadır. Maaşa yakın kira ve ulaşım masrafları sebebiyle öğretmen maaşlarının artırılmasının kaçınılmaz olduğunun Milli Eğitim Bakanlığı’na bildirilmesine karar verilmiştir. C. Yönetici ve Öğretmenlerle İlgili Çözüm Önerileri: 1. Yöneticiler öncelikle eğitimci olmalı, bir eğitimcinin sahip olması gereken vasıflara sahip olmalıdır. 43 2. Öğretmenlerle iletişimi ve karşılıklı saygıyı korumada dikkatli olunması, öğretmenlere eşit mesafede durulması ve görev dağılımında adil davranılması gerekir. 3. Yöneticiler okullardaki eğitim araç ve gereçlerini sağlamalı ve kullanımını etkin hale getirmeli, okullardaki eğitim saatlerini ve sınıfların düzenini modern şartlara uygun olarak hazırlamalıdır. 4. Okul aile ve öğretmen ilişkisini dengeli ve etkin bir şekilde hazırlamalıdır. 5. Başarılı öğretmen ve öğrencileri ödüllendirmelidir. 6. Okul içi disiplin kurallarını etkin olarak uygulamalı ve belli bir standart geliştirip bundan öğretmenleri ve öğrencileri haberdar etmelidir. 7. Buradaki eğitim kurumlarının kanun ve yönetmelikleriyle ilgili bilgi sahibi olmalıdır. 8. Yöneticilerin düzenlenen eğitim yöneticiliği ile ilgili sertifika programlarına katılmasının teşvik edilmesi gereklidir. 9. Öğretmenin pedagojik formasyonu üst düzeyde olmalı, çocuk psikolojisi ve eğitim psikolojisi alanında yeni yaklaşımları takip etmeli ve evrensel değerlere uygun bir eğitim verebilmelidir. 10. Öğretmenin “çift dillilik” kavramıyla ilgili olarak bilgilendirici seminerlere katılması; bu maksatla seminerler düzenlenmesi yararlı olacaktır. Bu amaçla üretilmiş etkinliklerin yer aldığı bir internet sitesi kurulması öğrencileri de ders dışı zamanlarda öğrenmeye teşvik edebilir. 11. Öğretmen eğitim araç ve gereçlerini etkin bir şekilde kullanmalı; okullarda sosyal etkinlikleri desteklemeli ve teşvik edici olmalıdır. 44 FOTOĞRAFLAR 45 46 47