Dosya indir :muhendisler-odasi-raporu
Transkript
Dosya indir :muhendisler-odasi-raporu
7. ULUSAL ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ KONGRESİ YAŞAM ÇEVRE TEKNOLOJİ 24-27 Ekim 2007 – İZMİR TMMOB ÇEVRE MÜHENDİSLERİ ODASI ELAZIĞ KENT MERKEZİNDE GÜRÜLTÜ DÜZEYİ ÜZERİNE TRAFİK, ENDÜSTRİ VE TİCARİ FAALİYETLERİN ETKİSİ Nilüfer (NACAR) KOCER,* Gülşad USLU,* Hilal ARSLANOĞLU IŞIK**, Özge HANAY** *Fırat Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü, 23100 ELAZIĞ ** Fırat Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Doktora Öğrencisi, 23100 ELAZIĞ ÖZET - Kent planlaması yapılırken, gürültü kirliliği göz önüne alınması gereken en önemli faktörlerden biridir. Kentlerde ortaya çıkan gürültüler; daha çok araç trafiğinden, sanayi ve ticari faaliyetlerden ve eğlence sektöründen kaynaklanmaktadır. Bu çalışmada, Elazığ kent merkezinde oluşan gürültü kirliliğine trafik, endüstri ve ticari faaliyetlerin etkisi araştırılmıştır. Gürültü ölçümleri, trafiğin yoğun olduğu kavşak ve kavşak benzeri noktalar, tren garı ve Elazığ Atatürk Havaalanında, sanayi bölgesi, meskun bölgelerde yapılmıştır. Ölçümler, gün boyunca farklı üç saat aralığında, sabah (07:00 - 09.00), öğle (11.00 - 13.00) ve akşam (17.00 – 19.00) yapılmıştır. Şehrin genelinde ortalama gürültü seviyesinin yönetmelik sınırlarını aştığı gözlenmiştir. Özellikle Elazığ kent merkezinin trafikten kaynaklanan gürültüye çok fazla maruz kaldığı saptanmıştır. Anahtar kelimeler: Trafik gürültüsü, endüstriyel gürültü, ticari gürültü, kent merkezi, çevresel gürültü THE EFFECT OF TRAFFIC, INDUSTRIAL AND COMMERCIAL ACTIVITIES ON THE NOISE LEVEL IN THE CENTRE OF ELAZIĞ CITY ABSTRACT - Noise pollution is one of the most important factors that must be considered in the urban planning. The vehicular traffic, industrial and commercial activities and entertainment sector almost cause noises in the cities. In this study, the effects of traffic, industrial and commercial activities on the noise pollution were investigated in Elazığ city. Noise measurements were made in crossroads and places like crossroads, railway station and Elazığ Atatürk Airport, industrial and residential areas. Measurements were carried out at different three hours interval throughout the day such as morning (07:00-09:00), midday (11:00-13:00) and evening (17:00-19:00). It was observed that the average noise level exceeded the limitations of guide throughout the city. Especially it was established that Elazığ city was exposed to noise from traffic noise immensely. Key Words: Traffic noise, industrial noise, commercial noise, the centre of city, environmental noise Elazığ Kent Merkezinde Gürültü Düzeyi Üzerine Trafik, Endüstri ve Ticari Faaliyetlerin Etkisi 677 GİRİŞ Günümüzde sağlığımızı olumsuz yönde etkileyen kirletici kaynaklarından biri de her geçen gün etkisi biraz daha hissedilen gürültü problemidir. Çeşitli faaliyetlerin söz konusu olduğu şehirlerimizde ses kirlenmesi de diğer kirlenme türleri gibi insanlara ve çevreye rahatsızlık veren boyutlara ulaşmıştır [Avşar ve Gönüllü, 1999]. Gürültünün frekansı, ortamdaki bulunma süresi, gürültünün noktasal, düzlemsel veya çizgisel kaynaktan kaynaklanmış olup olmadığı, gürültüye maruz kalan kişinin yaşı, fiziki ve ruhsal durumu, gürültünün bulunduğu ortamda zamana göre dağılımı gibi durumlar gürültünün alıcı tarafından rahatsızlık olarak algılanmasında önemli olan etkenlerdendir [Gönüllü, 1993]. Hızlı ve plansız kentleşme, yoğun trafik, nüfus artışı, makineleşme ve benzeri etkenler nedeniyle yapıların içinde ve dışında ortaya çıkan ve giderek artış gösteren “ses ya da gürültü” günümüzün çevre kirliliği yaratan etmenleri arasında önemli bir yer almaktadır. Günlük yaşam döngüsü içinde türlü ortamlarda insanları dolaylı ve dolaysız olarak etkileyen bu gürültüler çeşitli yönlerden zarar vermektedir. Bu zararlar, kulakla ilgili işitme alt eşiğinin yükselmesi, geçici veya kalıcı işitme bozuklukları , dikkatin dağılması yanlış yapmaların artması verimin düşmesi, uyku bozuklukları, yeterli dinlenememe, mutsuzluk, erken doğum veya düşüklerin artması vb. gibi sıralanabilir. Tüm bu olumsuz etkiler, gürültülerin niteliğine, süresine, kişilerin özel durumlarına, psikolojik ve fizyolojik özelliklerine göre kişiden kişiye ve kişinin değişen durumlarına bağlı olarak ayrım göstermektedir. Gerek yapı dışı, gerekse yapı içi gürültülerin oluşmasında in san etkeni önemli bir rol oynamaktadır. Çünkü gürültünün çıkmasında dolaylı ya da dolaysız olarak insanın tutum ve davranışları etkili olmaktadır. Bu sorunun çözülmesi için ses yalıtımı, gürültüsüz makinelerin yapılması gibi teknik olarak alınacak önlemler de bulunmasına karşın esas çözüm insanların duyarlılığın artırılmasından geçecektir. Teknolojinin ilerlemesi insanlığa büyük yarar, kolaylık ve konfor sağlarken, her geçen gün insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri devam etmektedir [Uslu vd, 2000]. 20. yüzyılın başında gelişmeye başlayan endüstrileşme sonucu, sanayi makinelerinin sesleri gücün, ilerlemenin ve daha iyi bir yaşamın sembolleri olarak kabul edilirken, günümüzde gelişimin olumsuz faktörleri olarak tanınmaktadır. Bu olumsuz faktörlerin en önemlilerinde birisi de gürültüdür [Kohlhammer vd., 1988]. Gürültü, teknolojik gelişmelerin yol açtığı atıkların en önemlisidir. Çünkü hemen hemen her tür üretim ya da etkinlikte, söz konusu üretim ve etkinliğe Özgü atıkların yanı sıra gürültü de bulunmaktadır. Doğal olarak bu durum gürültünün günümüzde en yoğun çevre kirliliği etkeni durumuna düşmesine yol açmıştır [Karabiber, 1994]. Gelişmiş ülkelerde diğer kirlilik türlerine göre daha yaygın olarak görülen gürültü, kişisel ve toplumsal yaşam kalitesinde genel bir düşüklüğün göstergesi sayılmaktadır. Gürültü insanlarda uykusuzluk, sinirlilik, dikkat eksikliği, stres gibi ruhsal sorunlar yanında, sebep olduğu medikal ve cerrahi yöntemlerle düzeltilemeyen işitme kayıpları ile önemli bir halk sağlığı sorunu durumundadır. Gelişen üretim teknolojilerin üretim, kullanım ve diğer etkinlikleri sırasında, üretim ve etkinliğe özgü atıkların yanı sıra gürültüde oluşmakta, bu durum gürültünün günümüzde en yoğun çevre kirliliği etkeni durumuna dönüşmesine yol açmaktadır [Karabiber, 1994; Keleş, 1991]. Gürültünün neden olduğu işitme kayıpları, gürültü kirliliğinin neden olduğu uykusuzluk, sinirlilik, dikkat eksikliği ve stres insan hayatını önemli ölçüde etkilemektedir. Özellikle gürültünün neden olduğu işitme kayıpları medikal veya cerrahi yöntemlerle çözülmesi mümkün olmayan bir sağlık sorunudur. İşte bu nedenle gürültünün, koruyucu önlemler ile etkilerinin önlenebileceği bir halk sağlığı sorunu olduğu gerçektir [Fişek, 1983; Demireli, 1989]. Dünya nüfus kent komitesinin yaptığı bir çalışmada kentlerde yaşanabilirlik kriterleri arasında gösterilen düzenli trafik akışı ve sessiz bir ortam, ilimizde göçler nedeniyle oluşan nüfus artışına paralel olarak artan taşıt yoğunluğu ve mevcut karayollarının buna cevap verecek düzeyde olmaması nedeniyle sağlanamamakta ve trafik en önemli gürültü kirliliği nedeni olarak karşımıza çıkmaktadır. Gürültünün şiddeti, frekansı, sürekli olup olmaması, hassasiyeti, önceden kulak hastalığının bulunup bulunmaması, gürültünün noktasal, düzlemsel veya çizgisel kaynaktan kaynaklanıyor olup olmaması, gürültüye maruz kalan kişinin yaşı, fiziki ve ruhsal durumu gibi faktörler gürültüye bağlı işitme kaybının kapsam ve derecesini etkiler [Ward - Ward, 1991; Lee, 1995; Leone and Feghali, 1984, Gönüllü, 1993]. Gürültü kaynaklarının türlerine bakıldığında bunların endüstri, ulaşım, yol ve yapım çalışmaları ile yerleşim kaynaklı gibi temel kaynaklardan oluştuğu görülür. Kişisel ve toplumsal değişiklikler görülmekte birlikte eşdeğer gürültü seviyesi 55 dBA’yı aştığında rahatsızlıkların başladığı ve 65 dBA ve üzerinde olduğunda, uyuma eyleminin ciddi biçimde zedelendiği ve insanların büyük bir çoğunluğunun gürültüden rahatsız olduğu kabul edilir [Kohlhammer vd., 1988; Karabiber, 2002]. Nacar Uslu, Koçer, Arslanoğlu Işık ve Hanay 678 Gürültü kaynağı bir trafik yolu olması durumunda yol kenarında veya trafik kavşaklarının yakınına yerleşmek, hız azaltımı, vites değiştirme ve fren basma gibi nedenler ile gürültünün artmasına neden olur. Genellikle ağır ve duraklı trafiğin bulunduğu yol kenarına konut veya konutlar düzenlenmemelidir. Binanın ana aksını yola dik olacak şekilde konumlandırmak ve bina içindeki gürültüye çok duyarlı hacimleri, yoldan uzaktaki bina bölümlerine yerleştirmek gerekir. Bina yola paralel olarak yerleştirilecekse; dış cephede gürültü kontrolüne karşı ciddi önlemler alınmalı, yola bakan bölümlere, gürültü toleranslı odalar yerleştirilmelidir. Binaların kötü konumlandırılması ekoya ve sonuçta gürültünün artmasına neden olur [Demirkale, 1999; Ekinci, 2003] 2. MATERYAL VE METOD Bu çalışmada, Elazığ Sanayi Sitesi, Organize Sanayi Bölgesi ve çeşitli yerlerdeki fabrika ve atölyeler içerisindeki gürültü ölçümleri Mayıs 2007 tarihinde makinelerin maksimum güçte çalıştıkları zamanlar ve işçilerin etkilenebilecekleri yerler dikkate alınarak, bina içlerinde ve fabrika sahalarında yapılmıştır. Elazığ kent merkezindeki kavşak ve kavşak benzeri noktalarda gürültü ölçümleri günde 3 kez; trafiğin yoğun olduğu; 7.30-9.00 saatleri arasında sabah, 12.00-13.30 saatleri arasında öğle ve 17.00-18.30 saatleri arasında akşam, 3 farklı uzaklıkta yapılmıştır. Bağlantılı olarak hastanelerde de bu saat aralıklarında Mayıs 2007 tarihinde gürültü ölçümleri yapılmıştır. Ölçümlerde DIN 45633 tipinde tam setli ses düzeyi ölçme cihazı kullanılmıştır. Ölçümlerde alet, yatayla o 30 ’lik açı yapacak şekilde tutulup maksimum ve minimum değerler bulunarak ortalama değerler hesaplanmış ve ölçüm yerlerinin gürültü düzeyleri dBA cinsinden belirlenmiştir. 3. SONUÇLAR VE ÖNERİLER 3.1. Binalardaki Gürültü Ölçümleri Elazığ kent merkezindeki binalardaki gürültü düzeyini belirleme çalışmaları, hastanelerde katlara göre yapılmıştır. Elazığ Devlet Hastanesi, Elazığ Hayat Hastanesi ve Elazığ Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi’nde yapılan gürültü ölçümleri ve sonuçları sırasıyla Tablo 3.1, 3.2 ve 3.3’de verilmiştir. Tablo 3.1. Elazığ Devlet Hastanesi’nde Ölçülen Ortalama Gürültü Düzeyleri (dBA) ÖLÇÜM YAPILAN YERLER Pencere Açık Pencere Kapalı Zemin Kat (Müracaat,Vezne 80 70 Zemin Kat (Muayenehaneler) 80 75 1. Kat (Mikrobiyoloji 75 70 1. Kat (Çocuk Servisi) 65 60 2.Kat Ortopedi Temizlik Cihazı Çalışıyor 85 90 servisi Temizlik cihazı Çalışmıyor 80 85 2.Kat Hariciye servisi 70 65 Acil Servis (Giriş) 80 85 Ameliyathane Bekleme Salonu - 80 Ameliyathane koridor - 70 Elazığ Kent Merkezinde Gürültü Düzeyi Üzerine Trafik, Endüstri ve Ticari Faaliyetlerin Etkisi 679 Tablo 3.2. Elazığ Hayat Hastanesi’nde Ölçülen Ortalama Gürültü Düzeyleri ÖLÇÜM YAPILAN YERLER GÜRÜLTÜ DÜZEYLERİ (dBA) Zemin (Koridor, Sekreterlik) 70 Kan Alma Ünitesi 75 1. Kat Koridor, Bekleme Salonu 70 Muayene Odaları (Pencere Açık) 75 Muayene Odaları (Pencere Kapalı) 55 Ultrason Bekleme Salonu 65 Ultrason (Pencere Açık) 68 Ultrason (Pencere Kapalı) 62 2. Kat Koridor 75 Servisler 55 Tablo 3.3. Elazığ Ağız Ve Diş Sağlığı Merkezi’nde Ölçülen Ortalama Gürültü Düzeyleri ÖLÇÜM YAPILAN YERLER Pencere Açık Pencere Kapalı Koridor 80 80 Tedavi Odası 80 80 Tedavi Odaları 2 adet kompresor çalışıyor 1 adet kompresor çalışıyor 100 85 100 85 3.2. Trafik Gürültüsü 3.2.1. Karayolu Trafiği Karayolu trafik gürültüsü ölçüm noktalan seçimi araç yoğunluğu dikkate alınarak, birçok caddenin kesiştiği 16 kavşak ve kavşak niteliğindeki 2 noktada ölçüm yapılmıştır. Her kavşağın orta noktasında mesafeler dikkate alınarak yapılan ölçümler 3 kez tekrarlanarak aritmetik ortalaması alınmıştır (Tablo 3.4). Tablo 3.4’de görüldüğü gibi Elazığ kent merkezinde bulunan kavşaklarda gürültü düzeyi 60 dBA değerinin aşıldığı görülmektedir. Otogar kavşağından itibaren Elazığ-Malatya karayoluna ulaşan çevre yolunda ise 80 dBA değerinin aşıldığı özellikle Otogar kavşağı ve Hazardağlı kavşağında 100 dBA’in üzerinde gürültü seviyelerinin ölçüldüğü görülmektedir. Bununla beraber otogar civarında yapılan ölçümlerde genelde 100 dBA’in üzerinde gürültü gözlenmesi otogarın şehir içinden alınıp kent merkezine daha uzak bir yere taşınmasının gürültü kirliğini önleme açısından olumlu bir adım olduğu söylenebilir. 3.2.2. Havaalanı Trafiği Askeri-sivil nitelikli ve intifa hakkı Kara Kuvvetleri Komutanlığı ile Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü’nde bulunan Elazığ Havaalanı hizmete sunulan en 3.2.2. Havayolu Trafiği Elazığ Atatürk Havaalanı eski meydanlardan biridir. 1940 yılında hizmete sunulan bu havaalanı şehre 12 km uzaklıkta güney konumunda kurulmuş ve beton kaplamalı olarak inşa edilmiştir. Elazığ Atatürk Havaalanı’nda yapılan gürültü ölçüm sonuçları Tablo 3.5’de verilmiştir. 680 Nacar Uslu, Koçer, Arslanoğlu Işık ve Hanay Tablo 3.4. Elazığ Kent Merkezinde Çeşitli Kavşaklarda Ölçülen Ortalama Gürültü Düzeyleri UZAKLIKLARA GÖRE GÜRÜLTÜ DÜZEYLERİ (dBA) KAVŞAK ADI 0 metre 5 metre 10 metre TCK-DSİ Kavşağı 88 83 80 Çaydaçıra Kavşağı 90 80 78 Dörtyol Kavşağı 83 81 80 İstasyon Kavşağı 85 82 80 Çimento Kavşağı 95 90 88 Orduevi Alt Kavşağı 80 80 78 Orduevi Üst Kavşağı 80 80 79 Harput Kışla Kavşağı 75 70 65 Beyaz Çeşme Kavşağı 80 78 75 Eski SSK Hastanesi Kavşağı 85 82 80 Fırat Tıp merkezi Kavşağı 82 80 80 PTT Alk Kavşağı 85 83 81 Kapalı Spor Salonu Kavşağı 88 85 83 Sebze Hali Kavşağı 85 80 80 Otogar Kavşağı 105 100 95 Hazardağlı Kavşağı 105 100 98 Sabuncular Benzinliği 85 80 75 İzzetpaşa Camii Önü 85 83 80 Tablo 3.5.Elazığ Atatürk Havaalanı’nda Ölçülen Ortalama Gürültü Düzeyleri ÖLÇÜM YAPILAN YERLER GÜRÜLTÜ DÜZEYİ, Gündüz, dBA GÜRÜLTÜ DÜZEYİ, Gece, dBA Bekleme Salonu 116 85 Giriş Kapısı 110 80 Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’ne göre havaalanı çevresel gürültü düzeyleri Lgündüz ve Lgece cinsinden Tablo 3.6’da verilmiştir. Tablodan da görüldüğü gibi küçük havaalanı statüsünde yer alan Elazığ Atatürk Havaalanı’ndaki gürültü düzeyleri Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi Yönetmeliği’nde belirtilen değerlerin üzerinde kalmaktadır. Bu yönetmeliğe göre 50.000’in altında iniş ve kalkışın yapıldığı havaalanlarının bulunduğu yerlerde gürültüye duyarlılık açısından nüfus yoğunluğu ve alan özelliği göz önünde bulundurularak havaalanı ve çevresel gürültü düzeyinin Tablo 3. 6’da verilen değerleri aştığından işletmeci kuruluş tarafından kaynak ve alıcıda kontrole yönelik gerekli tedbirlerin alınması veya çevredeki yapılarda standartlara göre yapılacak yalıtım hesaplama sonuçları ve yalıtım ölçüm sonuçlarına uygun yapı elemanları havaalanı işletmecisi tarafından seçilerek uygulamaya konulur ve alınan tedbirlerin etkinliğe yönelik ölçüm ve performans testleri yaptırılmalıdır. Elazığ Kent Merkezinde Gürültü Düzeyi Üzerine Trafik, Endüstri ve Ticari Faaliyetlerin Etkisi 681 Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi Yönetmeliği Madde 23’de hava alanlarından kaynaklanan çevresel gürültü düzeyi ve gürültünün önlenmesine ilişkin kriterler belirtilmiştir. Tablo 3.6. Hava Alanı Çevresel Gürültü Sınır Değerleri (ÇGDY, 2005) Küçük hava alanları (yılda elli binin altında iniş/ kalkışın olduğu hava alanları) Alanlar Büyük hava alanları (yılda elli bin ve üstü iniş/ kalkışın olduğu hava alanları) veya askeri havaalanları Lgündüz (dBA) Lgece (dBA) Lgündüz (dBA) Lgece (dBA) Gürültüye Duyarlı Alanlar (eğitim, kültür ve sağlık alanları), yazlık yerleşim alanları ve kamp yerleri Otel, motel, yazlık yerleşim yerleri ve kamp yerleri 63 53 68 58 Yerleşim alanları 65 55 70 60 Karışık (yerleşim alanları, işyerleri, endüstri ve benzeri.) 67 57 72 62 Endüstriyel Alanlar 70 60 75 65 3.2.3. Demiryolu Trafiği Elazığ ülkemizin Edirne’den Van’a uzanan demiryolu ağının önemli bir kavşağını oluşturmakla birlikte, demiryolu ulaşımı bakımından ulusal ve uluslararası bir öneme sahiptir.Elazığ kent merkezi, Malatya’dan gelerek Maden ve Ergani üzerinden Diyarbakır’a giden demir yoluna 1934 yılında bağlanmıştır. Şehrin güneyinde yer alan gardan her gün karşılıklı olarak Malatya-Gaziantep-Adana ve Mersin’e Fırat Ekspresi, haftanın dört günü mavi tren karşılıklı olarak Ankara-Elazığ, Elazığ-Ankara, haftanın üç günü posta yolcu tereni, haftanın iki günü Van Gölü Ekspresi, haftanın bir günü Şam Ekspresi, haftanın bir günü Transasya Ekspresi seferleri yapılmaktadır.Elazığ-Malatya arasında günlük ortalama 3-4 seferin yapıldığı gardan ortalama 75-100 adet yolcu, 450-500 ton yük taşımacılığı yapılmaktadır.Yerleşim bölgesi içinde kalan gar binası, bekleme salonu ve iniş-biniş platformunda yapılan gürültü ölçüm sonuçları Tablo 3.7’de verilmiştir. Tablo 3.7. Elazığ Tren Garında Ölçülen Ortalama Gürültü Düzeyleri ÖLÇÜM YAPILAN YERLER GÜRÜLTÜ DÜZEYİ, dBA Gar Binası Bekleme Salonu 112 Tren Rayı Bitişiği 108 Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi Yönetmeliği Madde 22’de raylı sistemlerden kaynaklanan çevresel gürültü düzeylerinde belirtildiği gibi; stratejik gürültü haritası hazırlanması zorunlu olan demir yollarının geçtiği yerleşim yerlerinde ve doğal yaşamın koruma altında bulunduğu alanlardaki uzun mesafeli demir yolları hatlarında zaman dilimine bağlı olarak oluşan çevresel gürültü düzeyleri Lgündüz 65 dB(A) ve Lgece 55 dB(A) sınır değerlerini aşamaz şeklinde belirtilmektedir. 682 Nacar Uslu, Koçer, Arslanoğlu Işık ve Hanay Elazığ’da demiryollarında ölçülen çevresel gürültü düzeyleri ile tablodaki değerler karşılaştırıldığında hem bekleme salonu hem de iniş-biniş platformundaki değerlerin 65 dB(A)’yı aştığından raylı sistemlerde oluşan gürültü kaynakları, insan sağlığına etkileri göz önünde bulundurularak, gerekli tedbirler alınmalıdır. Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi Yönetmeliği Madde 22’de raylı sistemlerden kaynaklanan çevresel gürültü düzeyi ve gürültünün önlenmesine ilişkin kriterler ve alınacak önlemler belirtilmiştir. 3.3. Endüstri Gürültüleri Endüstriyel gürültü birincil olarak o endüstri kolunda çalışanları ilgilendiren önemli bir problem olmakla beraber çevrede yaşayanlar içinde önemli sorunlar yaratmaktadır. İlimizde büyük sanayi tesisleri Organize Sanayi Bölgesi’nde toplanmıştır. Daha önce kurulmuş olup şu anda yerleşim alanı içinde kalan küçük ve büyük sanayi tesisleri, tüpçüler, konfeksiyon atölyeleri, ayakkabı imalathaneleri gibi işletmelere yer gösterilerek, faaliyetlerini yerleşim yeri dışında sürdürmeleri istenmektedir. İlimizde küçük sanayi işletmelerinin bulunduğu Küçük Sanayi Sitesi’ de bulunmaktadır. Elazığ Organize Sanayi Bölgesi ve yerleşim birimlerinde yer alan ve ölçüm yapılan atölyeler; Kılıçlar Motor Rektefiye Atölyesi, Seri Damper Üretim ve Tamir Atölyesi, Çizmeciler Tamir Atölyesi, İstanbul Kaporta ve Boya Atölyesi, Acarlar Demir-Profil Atölyesi, Huzur Mobilya Atölyesi, Fabrikalar; Bika Hazır Beton Fabrikaları, Alacakaya Mermer A.Ş, Altınova Çimento Sanayi A.Ş’dir. Atölyelerde yapılan gürültü ölçüm sonuçları Tablo 3.8’de fabrikalarda yapılan gürültü ölçüm sonuçları ise Tablo 3.9’da verilmiştir. Tablo 3.8 Atölyelerde Ölçülen Gürültü Düzeyleri Ölçüm Yapılan Yerler Ölçülen Gürültü Düzeyi, dBA Kökçü Kerestecilik ve Orman Ürünleri 1 Adet Ağaç Kesim Makinesinin Çalışması 97 2 Adet Ağaç Kesim Makinesinin Çalışması 101 Büro 87 Hazar İş Makineleri San. Tic. Ltd. Şti Hava Kompresör Bölümü 96 Kaynak Bölümü 77 Taşlama Bölümü 101 Makinelerin Birlikte Çalışması 104 Büro 72 Kılıçlar Motor Rektefiye Atelyesi Torna Tezgahı Bölümü 82 Motor Honlama Bölümü 84 Motor Rektefiye Bölümü 72 Biyel Kol Bara Bölümü 71 Krank Taşlama Bölümü 65 Bütün Makinelerin Birlikte Çalışması 86 Büro 61 Elazığ Kent Merkezinde Gürültü Düzeyi Üzerine Trafik, Endüstri ve Ticari Faaliyetlerin Etkisi 683 Tablo 3.9. Fabrikalarda Ölçülen Gürültü Düzeyleri Ölçüm Yapılan Yerler Ölçülen Gürültü Düzeyi, dB (A) Bika Hazır Beton Fabrikaları Kongrasör (Taş Kırma) Bölümü 106 Kum Doldurma Bölümü 76 Çimento Silosu Bölümü 71 Fabrika Sahası 70 Yemekhane 57 Büro 53 Alacakaya Mermer A.Ş Fayans Üretme Bölümü 83 Blok Mermer Kesim Bölümü 111 Mermer Kurutma Bölümü 91 Fabrika Sahası 79 Yemekhane 76 İdare Binası (Zemin) 75 Altınova Çimento San. A.Ş Hammadde Stok Bölümü 80 Çimento Değirmenler Bölümü 123 Çimento Nakliye Bantları Bölümü 79 Paketlenmemiş Çimento Topları Bölümü 71 Hava Kompresör Bölümü 100 Çimento Paketleme Bölümü 85 Fırın Bölümü 94 Fabrika Sahası 59 İdare Binası 55 Elazığ kentinde gerek gürültü kirliliği ve kaynaklan, gerekse halkın duyarlılığı ve alınan önlemlerle ilgili sonuç ve öneriler aşağıda verilmiştir. 1. Trafik gürültüsü Elazığ Kenti'nin en önemli gürültü kaynaklarından biridir. Trafik gürültüleri arasında ise karayolu trafik gürültüsü en etkin çevre gürültüsüdür. Bunun ana nedenleri artan motorlu taşıt sayısı, taşıtların standartlara uymayan veya değiştirilen teknik özellikleri, yolların konum ve durumu ve kişilerin yanlış ve bilinçsiz davranışları olarak sıralanabilmektedir. Elazığ Kenti’nde yaşlı taşıtlar sürekli olarak artmakta ve bunlar da karayolu trafik gürültüsünün düzeyini artırmaktadır. Denetimlerin yeterince yapılamaması sonucu susturucusuz ve teknik sorunları olan araçlar trafiğe çıkabilmektedir. Teknolojinin ilerlemesi ile birlikte araçlar için belirlenen sınır değerlerin gürültü düzeylerinin düşürülmesi, artan araç sayısına rağmen gürültü düzeyinin azalmasına katkıda bulunabilecektir. Kent merkezinde kavşak sayılarının fazla olması ise başka bir gürültü artırıcı etkendir. 2. Demiryolu gürültüsü kent halkını demiryolunun geçtiği alanlarda etkilemektedir. Demiryolunun kent içinden geçtiği alanlarda iki taraflı gürültü engelleme duvarlarının yapılması gürültü düzeyini azaltacaktır. 3. Elazığ Atatürk Havaalanı yanlış kentleşme doğrultusunda kent merkezine oldukça yakın bir mesafededir. Özellikle uçakların iniş-kalkış ve havada bekleme sürelerinde gürültü etkili olmaktadır. Bu çevredeki binaların herhangi bir yapı izolasyonuna sahip olmamaları nedeniyle civar halk oluşan gürültünün tamamından etkilenmektedir. 4. Diğer bir gürültü kaynağı olan endüstri gürültüleridir. Büyük endüstri yapılarında gürültü genellikle yapı içlerinde kalmakta ve etkisi az olmaktadır. Ancak kent içindeki atölyeler endüstri gürültüleri arasında daha etkili olmaktadır. Sonuç olarak Elazığ kenti'nde gürültü kirliliği önemli bir çevre sorununu oluşturmakta ve etkin önlemlerin alınmasını gerektirmektedir. 684 Nacar Uslu, Koçer, Arslanoğlu Işık ve Hanay KAYNAKLAR Avşar, Y., Gönüllü,M.T., (1999), “Mecidiyeköy Bölgesi Gürültü Düzeyi ve Gürültü Haritasının Çıkarılması”, Kent Yönetimi ve Çevre Sorunları Sempozyumu’ 99, 17-19 Şubat, İstanbul. Demireli, O., Konya Tümosan İşçilerinde Endüstriel İşitme Kayıpları Araştırması. Doçentlik Tezi. Konya, 1989, S:2. Demirkale, S. Y. Ses yalıtımı ve denetimi. İYEM Ders Notları, Gebze, 1999. Ekinci, C.E. Yalıtım Teknikleri. İstanbul: Atlas Yayın Dağıtım, 2003 Fişek, NH. Halk Sağlığına Giriş. Hacettepe Üniversitesi Hizmet Araştırma ve Araştırıcı Yetiştirme Merkezi Yayını, No:2, Hacettepe Üniversitesi Basımevi, Ankara, 1983, S: 3-6 Gönüllü, M.T., (1993), Gürültü Kontrolü Ders Notları, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul. Karabiber, Z. Gürültü kirliliği ve yapılarda ses yalıtımı. İzolasyon Dünyası Dergisi. Eylül-Ekim, 6-10, 2002 Karabiber, Z. Gürültü-İnsan Etkileşimi. 1 Ulusal Gürültü Kongresi Bildiriler Kitabı. 14-16 Kasım 1994, Bursa, S: 96-108 Keleş, R. Kentleşme Nüfus ve Çevre. Türkiye Çevre Sorunları Vakfı Yayını, Ankara, 1991. S: 179-201 Kohlhammer, W B. M. L7. (Bundesminisıer fiir Umwelt. Naturschutz und Reaktorsicherheit). Was sie schon immer über Utmıschutz wissen wollten. Verlag GmbH. Mcrcedcs-Drack. Sluttgart. Berlin, Köln, Mainz. (247 s.ı. 1988. Lee KJ. Essential Otolaryngology; 6th ed. Norwalk: Appleton & Lange.1995. Leone LA, Feghali JG, Linthicum FH. Endolymphhatic sac: Possible role in autoimmune sensorineural hearing loss. Ann Otol Rhinol Laryngol 1984; 93:208-209 Uslu, G., Koçer, N., ve Öbek, E., Elazığ’da Gürültü Kirliliğinin Araştırılması. F.Ü. Fen ve Müh. Bilimleri Dergisi 12(1), 121-128, 2000. Ward WD. Noise-induced hearing damage. In: Paparel a MM, Shumrick DA, Gluckman JL, Meyerhoff WL, eds. Otolarynology. 3 rd ed. Philadelphia:WB Saunders 1991: 1639-1652. 3. Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği, 1 Temmuz 2005 tarihli ve 25862 sayılı Resmi Gazete