ASHP_Guidelines on Handling Hazardous Drugs

T E H L İ K E L İ İ L A Ç L A R I N İ Ş L E N M E S İ N D E A S H P K I L A V UZ L A R I
A n a h t a r K e l i m e l e r : A m e r i k a n S a ğl ı k S i s t em i E c z a c ı l a r B i r l i ğ i ( A S H P ) , a n t i n eo p l a s t i k a j a n l a r ,
k o n t a m i n a s y o n , k o n t r o l , k a l i t e , g e r e ç , k ı l a v u z l a r , sa ğ l ı k m es l ek l er i , t o k s i s i t e, ç e v r e.
1990’da Amerikan
S a ğ l ı k S i s t e m i E c z a c ı l a r B i r l i ğ i ( A S H P ) , s i t o t o k s i k v e t eh l i k e l i i l a ç l a r ı n
i ş l e n m e s i n d e “ t e k n i k y a r d ı m bü l t e n i ” n i ( T Y B ) y a y ı n l a dı . B u b e l g en i n i ç e r d i ği bi l gi v e ö n e r i l e r
H a z i r a n 1 9 8 8 ’ d e n b e r i g ü n c e l d i r . İ ş y e r i k o n t a m i n a sy o n u h a k k ı n d a d e v a m e d en r a po r l a r v e s a ğl ı k
ba k ı m ç a l ı ş a n l a r ı n ı n gü v e n l i ğ i h a k k ı n d a k i dü ş ü n c e l e r O S H A ’ y ı 1 9 9 5 ’ d e t eh l i k el i i l a ç l a r l a i ş
sı r a s ı n da k a r ş ı l a ş m a y ı k o n t r o l a l t ı n a a l m a k ü z e r e y en i k ı l a v u z l a r o l u şt u r m a y a k o n u e di n m ey e
y ö n l e n d i r di . 2 0 0 4 ’ de , U l u s a l İ ş G ü v e n l i ği v e S a ğl ı k E n st i t ü sü
( NİOSH )
“ NİOSH Uyarısı:
S a ğl ı k B a k ı m O r t a m l a r ı n d a A n t i n e o p l a s t i k v e D i ğe r T eh l i k e l i İ l a ç l a r l a İ ş y er i n d e T em a s ı n
Ö n l e n m e s i ” k o n u s u n u ü s t l e n di . A ş a ğı d a k i ö n er i l e r 2 0 0 4 ’ d e k i bu u y a r ı y a d a y a n m a k t a dı r .
AMAÇ: Bu kılavuzların amacı:
1 ) O k u y u c u n u n t e h l i k e l i i l a ç l a r l a i ş y a pa n s a ğl ı k b a k ı m ç a l ı ş a n l a r ı h a k k ı n d a de v a m e d en v e y en i
y a k l a ş ı m l a r k o n u s u n d a g ü n c e l b i l gi l e r e u l a şm a sı n ı s a ğl a m a k v e
2 ) Ö n c e k i T Y B ’ n i n y a y ı n l a n m a s ı n da n bu y a n a g el i şt i r i l en g e r eç l er i d e k a p s a y a n b i l gi v e ö n er i l er i
sağlamaktır.
Çalışmaların,
k o n t a m i n a s y o n u n b i r ç o k o r t a m d a g er ç e k l e şt i ğ i n i gö st er m es i n e d en i y l e b u
k ı l a v u z l a r t e h l i k e l i i l a ç l a r ı n a l ı n dı ğ ı , d e po l a n dı ğı , h a z ı r l a n d ı ğı , u y g u l a n dı ğ ı v ey a a t ı l dı ğı h er
o r t a m da u y gu l a n m a l ı d ı r . Y ü z e y k o n t a m i n a sy o n u v e ç a l ı ş a n k o n t a m i n a s y o n u i l e i l gi l i a n e k t o d a l
çalışmalar
ve
vaka
r a po r l a r ı n ı
k a ps a y a n
k a r şı l a ş t ı r m a l ı
literatür
t a r a m a sı
ve
r i sk
d e ğ e r l e n di r m e s i n e O S H A , N İ O S H , v e b i r e y s e l y a z a r l a r d a n u l a şı l a b i l m e k t e di r . B u b el g en i n t em el
a m a c ı t e h l i k e l i i l a ç l a r l a gü v e n l i i ş gö r m e h a k k ı n da ö n e r i d e bu l u n m a k t ı r .
GENEL BİLGİLER
Ç a l ı ş a n l a r t e h l i k e l i b i r i l a ç l a ; i l a c ı n pa z a r l a n m a sı , t a ş ı n m a sı , d a ğı t ı m ı , a l ı n m a sı , d e po l a n m a s ı ,
h a z ı r l a n m a s ı v e u y gu l a n m a s ı k a d a r a t ı k k o n t r o l ü v e g er eç l e r i n b a k ı m – o n a r ı m ı s ı r a sı n d a
h e r h a n g i b i r n o k t a d a k a r ş ı l a ş a bi l i r . B u a k t i v i t el e r e da h i l o l a n t ü m ç a l ı ş a n l a r p a k et l en m em i ş i l a ç l a
k a r ş ı l a ş m a po t a n s i y e l i n e s a h i pt i r .
P o t a n s i y e l o l a r a k t e h l i k e l i i l a ç l a r l a i ş gö r en ç a l ı ş a n l a r ı n gü v en l i ği n i s a v u n a n i l k dü şü n c el e r , bu
a j a n l a r l a t e d a v i e d i l e n h a s t a l a r d a r a po r e di l en i k i n c i l k a n s er l er i n i k i k a t ı n a ç ı k m a s ı i l e b u
h a s t a l a r a b a k ı m v e r i p i l a ç l a r ı i l e t e m a s e d en h e m ş i r el er d e m u t a j en i k a j a n l a r ı n bu l u n m a sı so n u c u
a n t i n e o pl a s t i k i l a ç l a r a o da k l a n m ı ş t ı r . Ç a l ı şm a o r t a m ı n d a bu i l a ç l a r l a t e m a s u z u n dö n e m e t k i l e r e
s a h i p o l du ğu k a d a r k ı s a dö n e m l i v e a k u t r e a k s i y o n l a r l a d a i l gi l i di r . L i t er a t ü r de k i a n e k t o d l a r v e
v a k a r a po r l a r ı c i l t l e v e gö z l e i l i ş k i l i e t k i l er d en gr i p b en z e r i s em p t o m l a r v e b a ş a ğ r ı sı n a k a d a r
g e n i ş b i r y e l p a z e d e d a ğı l m a k t a d ı r . İ k i k o n t r o l l ü ç a l ı şm a , ç a l ı şm a o r t a m ı n da t eh l i k el i i l a ç l a r l a
r u t i n o l a r a k t e m a s e d e n h e m ş i r e l e r , e c z a c ı l a r v e ec z a n e t ek n i sy en l e r i a r a s ı n da bo ğ a z a ğr ı s ı ,
k r o n i k ö k s ü r ü k , e n f e k s i y o n l a r , h a l s i z l i k , gö z i r r i t a sy o n u , b a ş a ğ r ı s ı n ı i ç er en s em pt o m l a r ı n
s a y ı s ı n d a b e l i r g i n a r t ı ş r a po r e t m i ş t i r . S a ğl ı k b a k ı m ç a l ı şa n l a r ı ü z e r i n e ü r em e i l e i l g i l i
a r a ş t ı r m a l a r b u p o t a n s i y e l t e h l i k e l i i l a ç l a r l a i ş y er i n d e t em a sı n f et a l a n o m a l i l er de , f et ü s
k a y bı n d a , f e r t i l i t e bo z u k l u k l a r ı n d a a r t ı şa n ed en
o l du ğu n u gö st er m i ş t i r . A n t i n eo pl a st i k v e
i m m ü n s u p r e s a n i l a ç l a r U l u s a l T o k s i k o l o j i P r o gr a m ı v e U l u sl a r a r a sı K a n s er A r a ş t ı r m a l a r ı A j a n s ı
t a r a f ı n d a n b i l i n e n v e ş ü ph e l i i n s a n k a r si n o j en l er i l i s t es i n e da h i l o l a n i l a ç l a r d a n ba z ı l a r ı d ı r . İ ş
y e r i n d e t e m a s e d e n gr u p l a r d a k a n s e r i n s i d a n sı n d a a r t ı şı n y a pı l a n ç a l ı ş m a l a r d a ç e ş i t l i l i k
gö s t e r m e s i n e r a ğm e n S e s s i n k v e a r k a da ş l a r ı t a r a f ı n da n “ i ş y er i n de t eh l i k el i i l a ç l a r l a t em a s e de n
ec z a n e ç a l ı ş a n l a r ı n ı n r e s m i r i s k de ğ e r l e n di r m es i h e sa b ı ” n a gö r e si k l o f o s f a m i d i n 1 . 4 – 1 0 / m i l y o n
ç a l ı ş a n / y ı l e k v a k a y a n e d e n o l du ğu n u b el i r l e n m i ş t i r . İ ş y er i k o n t a m i n a sy o n u , ç a l ı şa n
k o n t a m i n a s y o n u , h a y v a n v e h a s t a ç a l ı ş m a l a r ı n ı n ç ı k t ı l a r ı n ı n k o m bi n a sy o n u n a b i r l i k t e b a k a n bu
çalışma muhafazakar
b i r t e m a s s ev i y e si n e d a y a n m a k t a dı r . C o n n o r v e a r k a d a şl a r ı bi r
ç a l ı ş m a l a r ı n d a ; A m e r i k a v e K a n a d a k l i n i k o r t a m l a r ı n d a , S e s si n k v e a r k a da ş l a r ı n ı n A v r u p a
ç a l ı ş m a l a r ı n d a r a po r e d i l e n d e n d a h a f a z l a y ü z e y k o n t a m i n a s y o n u be l i r l em i ş l er di r . E n s s l i n v e
a r k a d a ş l a r ı ç a l ı ş m a l a r ı n da , s i k l o f o s f a m i d i n gü n l ü k o r t a l a m a a t ı l ı m ı n ı n S e s si n k t a r a f ı n d a n r a po r
e di l e n i n
neredeyse
beş
katı
o l du ğu n u
r a po r
et m i ş t i r .
Bu
so n
bu l g u l a r
S e s si n k ’ i n
d e ğ e r l e n di r m e s i n e 7 – 5 0 / m i l y o n ç a l ı ş a n / y ı l ek k a n s e r v a k a s ı g e t i r m e k t e d i r . B u v e di ğ e r
ç a l ı ş m a l a r ı n u y gu l a m a y ö n t e m l e r i v e m ü h en d i sl i k k o n t r o l l er i n d e f a r k l ı l ı k gö s t er di ğ i n d en bu t ü r
ç e ş i t l i l i k l e r i n y ü z e y v e ç a l ı ş a n k o n t a m i n a s y o n u so n u ç l a r ı n d a f a r k l ı l ı k l a r a y o l a ç t ı ğ ı n ı f a r z
e di l m e k t e d i r .
1
T E M A S Y O L L A R I : S a y ı s ı z ç a l ı ş m a s a ğ l ı k ç a l ı ş a n l a r ı n ı n i d r a r ı n d a t e h l i k el i i l a ç l a r ı n v a r l ı ğı n ı
gö s t e r m i ş t i r . T e h l i k e l i i l a ç l a r i n h a l a s y o n , y a n l ı ş l ı k l a en j ek s i y o n , k o n t a m i n e g ı d a l a r ı n si n d i r i m i ,
k o n t a m i n e e l l e r i n a ğ ı z l a t e m a s ı v e d e r i d en e m i l i m y o l l a r ı y l a v ü c u d a gi r m e k t e di r . İ n h a l a s y o n u n
v ü c u da gi r i ş i n b i r i n c i y o l u o l du ğu n d a n ş ü ph el en i l i r k e n , ec z a n e v e k l i n i k l e r i n h a v a l a r ı n ı ö r n e k l em e
ç a l ı ş m a l a r ı s ı k l ı k l a h a v a y o l u y l a bu l a şı n dü şü k s e v i y ed e v e y a sı f ı r dü z e y i n d e o l du ğu n u
gö s t e r m i ş t i r . Ö r n e k l e m e m e t o t l a r ı n ı n e t k i n l i ğ i , i ş a r e t l e y i c i i l a ç l a r d a n e n a z b i r i n i n u ç u c u o l m a
o l a s ı l ı ğ ı v e s t a n d a r t ö r n e k l e m e f i l t r e s i n e y a k a l a n m a m a s ı ü z e r i n e y en i v er i l er i n v a r l ı ğı i n h a l a sy o n
y o l u y l a bu l a ş k o n u s u n u ç ö z ü m s ü z b ı r a k m a k t a d ı r .
B a z ı i l a ç l a r d e r i de n e m i l e b i l i r k e n , 1 9 9 2 ’ y e a i t bi r r a po r do k su r a b i s i n , da u n o r u b i s i n , v i n k r i st i n ,
v i n b l a s t i n v e y a m e l ph a l a n ı n c i l t t e n be l i r l en e bi l e n b i r em i l i m i n i n o l m a d ı ğ ı n ı gö st e r m i ş t i r . D er i d en
a b s o r bs i y o n a bi r a l t e r n a t i f e l l e r l e t a ş ı n a n y ü z e y k o n t a m i n a s y o n u n u n el – a ğ ı z y o l u y l a
si n d i r i l m e s i d i r . B u y o l l a r da n b i r i v e y a da h a f a z l a sı ç a l ı ş a n l a r ı n t em a s ı n a n e d en o l a bi l m ek t ed i r .
T E H L İ K E D E Ğ E R L E N D İ R M E S İ : S a ğl ı k b a k ı m p er so n el i n e t eh l i k el i i l a ç l a r l a i ş y a pm a n ı n g et i r di ği
r i s k , i l a ç l a r ı n do ğ a l t o k s i s i t e s i i l e ç a l ı ş a n l a r ı n gü n l ü k ç a l ı şm a a k t i v i t e l er i n de n e k a d a r i l a ç l a
t e m a s e t t i k l e r i n i n k o m bi n a s y o n u n u n s o n u c u du r . H em t eh l i k en i n be l i r l en m es i ( v er i l en i l a c ı n
t o k s i s i t e s i n i n n i t e l ö l ç ü m ü ) v e h e m d e t em a s d e ğe r l en di r m e si ( ç a l ı ş a n ı n i l a ç l a t e m a s ı n ı n m i k t a r ı
) t a m b i r t e h l i k e d e ğ e r l e n di r m e s i i ç i n g er e k l i d i r . T eh l i k e de ğ er l en di r m e si , gü v e n l i k pr o gr a m ı v e
bi r ç a l ı ş m a y e r i n d e k i gü v e n l i k g e r e c i n i n k o n u m u n a ö z gü o l d u ğ u n da n bi r ç o k k l i n i k ç a l ı ş a n ı i ç i n
r e s m i b i r t e h l i k e d e ğ e r l e n d i r m e s i u l a şı l a bi l i r de ğ i l di r . B i r a l t er n a t i f , p er f o r m a n s a d a y a l ı
gö z l e m s e l y a k l a ş ı m dı r . M e v c u t i ş u y gu l a m a l a r ı n ı n , ge r eç l er v e i ş a l a n l a r ı n ı n f i z i k s el dü z en i n i n
gö z l e n m e s i t e h l i k e l i i l a ç l a r l a i ş y a pı l a n bu n l a r ı n u y gu l a n dı ğ ı h er h a n g i b i r a l a n d a
uygun ve
u y gu n s u z u y gu l a m a l a r ı n ı n i l k d e ğ e r l e n d i r m e si o l a r a k gö r ev y a p a c a k t ı r .
STERİL HAZIRLANAN TEHLİKELİ İLAÇLAR
B i r ç o k t e h l i k e l i i l a ç pa r e n t e r a l u y gu l a m a i ç i n so n bi r s t er i l ü r ü n v e y a ç ö z e l t i v e r m e si i ç i n a s e pt i k
o l a r a k y e n i d e n ş e k i l l e n d i r m e g e r e k t i r m e k t e di r . B ö y l ec e, bu ü r ü n l er i n bi l e şi k l e r i B i r l e şi k D ev l et l e r
F a r m a k o p e s i bö l ü m 7 9 7 i l e dü z e n l e n m i ş t i r . B ö l ü m 7 9 7 ’ n i n a m a c ı h a z ı r l ı k sı z ç ö z ü n en s t e r i l
ü r ü n l e r i n s t e r i l i t e s i n i s a ğl a m a k i ç i n u y gu l a m a l a r ı , g er eç l er i v e ç a l ı şm a ş ek i l l er i n i dü z en l e y er e k
u y gu n s u z ş e k i l d e ç ö z ü n e n s t e r i l ü r ü n l e r d en h a s t a l a r ı k o r u m a k t ı r . B ö l ü m 7 9 7 y a l n ı z c a b i r ü r ü n ü n
st e r i l i t e s i n i d e ği l a y n ı z a m a n da bu y a p ı n ı n sü r e k l i l i ğ i n i i ş a r et e de r . B i r ç o k t e h l i k el i i l a ç y ü k s ek
po t a n s i y e l e s a h i p o l du ğu n d a n ç ö z ü n m e s ı r a sı n d a h a t a y a pm a sı n ı r l a r ı ç o k da r dı r .
B ö l ü m 7 9 7 ’ n i n 2 0 0 4 b a ş l a r ı n da y a y ı n l a n a n i l k v er si y o n u t e h l i k e l i i l a ç l a r ı n i ş l en m es i n e y ö n el i k
o l a r a k , bu k o n u y u k e m o t o k s i k a j a n l a r ı n a s e pt i k h a z ı r l a n m a s ı i l e i l g i l i b el g el er bö l ü m ü n d e k ı s a b i r
t a r t ı ş m a i l e s ı n ı r l a y a r a k y a l n ı z c a m i n i m a l dü z e y d e b i r k ı l a v u z l u k y a p m ı şt ı r . B u bö l ü m U l u s l a r a r a sı
S t a n d a r t l a r O r g a n i z a s y o n u ( İ S O ) t a r a f ı n d a n b el i r l en en k r i t i k ç e v r e l e r d e k a bu l ed i l e bi l i r h a v a
k a l i t e s i n e ( pa r t i k ü l s a y ı s ı i l e ö l ç ü l ü r ) i ş a r et e d en f a k a t s t er i l ü r ü n l er i n ç ö z ü n dü ğü t em i z o da l a r
i l e i l i ş k i l i ç e v r e l e r i n h a v a a k ı m ı , s a a t l i k h a v a d e ği şi m i , b a sı n ç d eğ i ş i k l i k l e r i i l e i l gi l i İ S O
st a n d a r t l a r ı n ı t a r t ı ş m a d a y e t e r s i z k a l m ı şt ı r . B ö l ü m st er i l t e h l i k e l i i l a ç l a r ı n ç ö z ü n m e si i ç i n
pa k e t l e m e s ü r e ç l e r i n i ; b u n u ç ö z ü n e n ü r ü n l e r l e i l gi l i k r i t i k ç e v r e, h a s t a gü v e n l i ğ i , p a k e t l em en i n
y a p ı l dı ğ ı ç e v r e d e ç a l ı ş a n ı n gü v e n l i ğ i k o n u l a r ı n ı u y gu n ş e k i l de y e r i n e g et i r er e k r u t i n şe k i l d e
y a p m a s ı i ç i n k l i n i k ç a l ı ş a n ı n a bı r a k a r a k t a r t ı şm a m ı şt ı r . T eh l i k el i i l a ç l a r ı n ç ö z ü n m e si i ç i n po z i t i f
ba s ı n ç l ı i z o l a s y o n l a r ı n k u l l a n ı l m a s ı v e y a po z i t i f ba s ı n ç l ı b i r o r t a m da t eh l i k e l i i l a ç l a r l a b i r l i k t e
k u l l a n ı m i ç i n i k i n c i s ı n ı f b i y o l o j i k gü v en l i k k a b i n l er i n i n y er l e ş t i r i l m e si b a ğl a n t ı l ı a l a n l a r da
h a v a y o l u i l e bu l a ş l a s o n a e r e bi l i r . K o n t a m i n a s y o n u n y a y ı l ı m ı i l e i l i ş k i l en di r i l e b i l ec ek l er e h i t a p
e de b i l m e k i ç i n bu n u n o l a bi l e c e ğ i a l a n l a r ı n di z a y n ı n ı n m ü h en di sl i k a ç ı s ı n d a n d e ğe r l en d i r i l m e si
y a p ı l m a l ı dı r . T e h l i k e l i i l a ç l a r a y r ı c a h a s t a l a r v e a i l e ü y el er i i l e i l i ş k i l i a l a n l a r a d a
da ğ ı l a bi l e c e ğ i n d e n ( ö r n e ğ i n k e m o t e r a pi i n f ü z y o n m er k ez l er i ) u y g u n o l m a y a n k a p sa m l a r
h a s t a l a r ı o l d u ğu k a d a r s a ğ l ı k b a k ı m ç a l ı şa n l a r ı n ı da r i s k e so k m a k t a d ı r . U S P gö z d en g eç i r m el er i
di n a m i k v e s ü r e k l i bi r s ü r e ç o l d u ğ u i ç i n g e l ec e k t ek i gö z d en g eç i r m el er bu dü şü n c el e r i i ş a r e t
e de c e k t i r . Ç a l ı ş a n l a r bu s ü r e ç l e r i y a k ı n d a n i z l e m e y e v e u y gu n o l du ğu n d a k a t ı l m a y a
cesaretlendirilirler.
TEHLİKELİ İLAÇ TANIMI
U l u s a l t e h l i k e i l e t i ş i m s t a n da r dı ( H C S ) t eh l i k e l i k i m y a s a l ı ( i l a c ı ) f i z i k s el v e y a s a ğl ı k a ç ı sı n d a n
t e h l i k e s i o l a n h e r h a n gi bi r k i m y a s a l ( i l a ç ) o l a r a k t a n ı m l a r . S a ğl ı k a ç ı sı n d a n t eh l i k e t em a s e d e n
ç a l ı ş a n l a r ı n s a ğl ı ğ ı n a a k u t v e y a k r o n i k et k i l er i o l du ğu y er l e şm i ş b i l i m s el k u r a l l a r l a ba ğ l a n t ı l ı
ş e k i l d e y ü r ü t ü l m ü ş , i s t a t i s t i k s e l o l a r a k a n l a m l ı k a n ı t a da y a l ı en a z b i r a r a ş t ı r m a y a da y a n a r a k
2
t a n ı m l a n m ı ş o l a n k i m y a s a l dı r ( i l a ç t ı r ) H C S d a h a i l e r i d e s a ğl ı k t eh l i k e s i t er i m i n i n k a r si n o j en l e r ,
t o k s i k v e y a ç o k t o k s i k a j a n l a r , ü r e m e si s t e m i n e y ö n el i k t o k s i n l er , i r r i t a n l a r , a ş ı n dı r ı c ı l a r ,
h a s s a s i y e t a r t t ı r ı c ı l a r v e h e de f o r ga n d a et k i ed e n a j a n l a r ı k a p sa d ı ğı n ı b e l i r t m i ş t i r .
1 9 9 0 A S H P T Y B ’ s i h a n gi i l a ç l a r ı n t e h l i k el i o l a r a k gö z ö n ü n d e t u t u l m a s ı v e o l u ş t u r u l m u ş gü v en l i k
pr o gr a m ı d a h i l i n d e e l e a l ı n m a s ı g e r e k t i ği n i b el i r l em ek i ç i n bi r k r i t er b el i r l e m ey i a m a ç l a m ı şt ı r .
O P S H A bu k r i t e r l e r i 1 9 9 5 ’ de o l u ş t u r u l u p 1 9 9 9 ’ da i n t er n et si t e l er i n d e y a y ı n l a n a n k ı l a v u z l a r ı n d a
b e n i m s e m i ş t i r . T Y B ’ n i n t e h l i k e l i i l a ç l a r t a n ı m ı N I O S H ’ u n 2 0 0 4 T eh l i k el i İ l a ç l a r U y a r ı s ı Ç a l ı şm a
G r u bu t a r a f ı n d a n y e n i d e n dü z e n l e n m i ş t i r . B u t a n ı m l a r t a b l o 1 ’ de k a r şı l a ş t ı r ı l m ı ş t ı r .
H e r t e s i s b e l i r l i bi r k r i t e r e da y a l ı ş e k i l d e k en di t eh l i k el i i l a ç l a r l i s t e si n i y a r a t m a l ı d ı r . N İ O S H
u y a r ı s ı n ı n y e r a l d ı ğı e k A i l i ş k i l i k ı l a v u z u v e ö r n e k l i s t ey i i ç e r m e k t e di r . İ l a ç l a r i l k k e z s a t ı n
a l ı n dı k l a r ı n da t e s i s i n t e h l i k e l i i l a ç l a r l i st e si n e d a h i l o l u p o l m a d ı ğ ı n ı b el i r l em e k i ç i n
d e ğ e r l e n di r i l m e l i d i r .
T e h l i k e l i i l a ç l a r ı n k u l l a n ı m ı v e s a y ı s ı a r t t ı k ç a s a ğ l ı k ba k ı m ç a l ı ş a n ı n ı n
t e m a s ı i ç i n f ı r s a t l a r d a a r t m a k t a dı r . A r a şt ı r ı l a n i l a ç l a r y e t k i l i a r a şt ı r m a c ı y a s a ğl a n a n bi l g i l e r e
gö r e d e ğ e r l e n d i r i l m e l i di r . E ğ e r s a ğl a n a n b i l g i h er h a n g i bi r bi l gi l e n d i r i l m i ş k a r a r i ç i n y et er s i z
s a y ı l ı r s a a r a ş t ı r ı l a n i l a ç u l a ş ı l a b i l e n d a h a f a z l a b i l gi g el i n c ey e k a d a r t eh l i k e l i o l a r a k
dü ş ü n ü l m e l i di r .
ÖNERİLER
T e h l i k e l i i l a ç l a r ı n gü v en l i i şl en m es i i ç i n po l i t i k a v e p r o se dü r l er bu
Güvenlik Programı :
i l a ç l a r ı n bi r t e s i s da h i l i n d e k u l l a n ı l d ı ğ ı t ü m du r u m l a r d a y e r a l m a l ı dı r . K a p sa m l ı b i r gü v en l i k
pr o gr a m ı t e h l i k e l i i l a ç l a r ı n gü v e n l i i ş l e n m es i i l e i l i ş k i l i h e r t ü r l ü d u r u m l a b a ş e dec e k ş ek i l d e
g e l i ş t i r i l m e l i d i r . B u p r o g r a m b i r t a k ı m ç a l ı şm a sı o l m a l ı ; ec z a c ı l ı k , h e m ş i r e l i k , t ı b bi p er so n e l , ev
h i z m e t l e r i , n a k l i y a t , i d a r e , ç a l ı ş a n s a ğl ı ğ ı , r i sk i d a r e si , en dü st r i y el h i j y en , k l i n i k l a bo r a t u a r l a r v e
gü v e n l i k gi b i e t k i l e n e n h e r bi r i m d e n gi r d i si bu l u n m a l ı dı r . B u gü v e n l i k pr o gr a m ı n ı n a n a ö ğ e s i H C S
t a r a f ı n d a n k o r u n a n T e ç h i z a t G ü v e n l i ğ i V er i K a ğı d ı dı r ( M S D S ) . İ ş v er en l e r d en ç a l ı şm a
o r t a m ı n d a k i t ü m t e h l i k e l i i l a ç l a r i ç i n u l a şı l a b i l i r bi r M S D S ’ y e s a h i p o l m a l a r ı t a l e p e di l m e k t e di r .
K a p s a m l ı b i r gü v e n l i k pr o gr a m ı M S D S v e r i t a b a n ı n ı y a k ı n d a n t a k i p e t m e v e gü n c e l l em e y e y ö n e l i k
bi r s ü r e c i i ç e r m e l i d i r . T e h l i k e l i bi r i l a ç i l k k e z s a t ı n a l ı n d ı ğ ı n d a , M S D S da ğ ı t ı c ı v e y a ü r et i c i d en
a l ı n m a l ı dı r . M S D S i l a ç l a i l gi l i k o r u y u c u ek i p m a n , k o n t r o l l er v e dö k ü n t ü l e r i n i d a r e si n i k a p sa y a n
u y gu n i ş l e m e ö n l e m l e r i n i t a n ı m l a m a l ı dı r . B i r ç o k M S D S ’ y e b el i r l i d a ğı t ı c ı f i r m a l a r v e y a gü v en l i k
bi l gi s i s e r v i s l e r i a r a c ı l ı ğı y l a i n t e r n e t t e n u l a şı l a b i l m e k t e di r .
G ü v e n l i i ş l e m e ö n l e m l e r i g e r e k t i r di ği t a n ı m l a n m ı ş o l a n i l a ç l a r t a ş ı m a v e k u l l a n ı m s ı r a sı n d a h e r
z a m a n a ç ı k ş e k i l d e i ş a r e t l e n m e l i di r . H C S t eh l i k el i i l a ç l a r ı n i şl en m e s i n i ü r e t i c i v e da ğ ı t ı c ı f i r m a
s e v i y e l e r i d a h i l t ü m ç a l ı ş a n l a r a u y gu l a r . İ ş v er en l e r d en ç a l ı ş a n gü v en l i ğ i n i n em n i y e t e a l ı n m a s ı n ı ,
bu i l a ç l a r ı n d a ğı t ı m ı n da k i h e r y ö n ü k o n t r o l e d er e k s a ğl a m a l a r ı t a l e p ed i l m e k t e di r .
P e k ç o k t i c a r i i l a ç ş i ş e l e r i n i n d ı ş ı e c z a n e y e u l a şı n c a y a k a da r k o n t a m i n e o l m a k t a d ı r . O l a s ı l ı ğı n
h e n ü z ç a l ı ş ı l m a m ı ş o l m a s ı n a r a ğm e n k o n t a m i n a s y o n pa k et k a r t o n l a r ı n ı n i ç y ü z ü n e v e k a r t o n u n
i ç i n d e ş i ş e y i s a r a c a k ş e k i l d e y e r l e ş t i r i l m i ş o l a n k ı s m ı n a y a y ı l a bi l i r . B u t ü r k o n t a m i n e k a r t o n l a r ı
a ç a n , ş i ş e l e r i t u t a n h e r k e s i ç i n , a ç ı l m ı ş v e y a k ı r ı l m ı ş t a şı m a k u t u l a r ı n ı a l a n v ey a da ğ ı t ı m
a ş a m a s ı n d a ( ö r n e ği n t o pt a n c ı d a t e h l i k el i i l a ç l a r ı k a r go k u t u l a r ı i ç i n s eç en ç a l ı ş a n v e y a t eh l i k e l i
i l a c ı t e k do z l u k k a pl a r ı n i ç i n e y e n i d e n p a k et l em e k i ç i n bö l en ec z a n e ç a l ı ş a n ı ) ç o k d o z l u k a pl a r a
şi ş e l e r i y e n i d e n p a k e t l e y e n
t ü m ç a l ı şa n l a r ı k a p s a y a c a k şe k i l d e, t e m a s r i sk i gö st er e b i l i r . B u
a k t i v i t e l e r ö z e l l i k l e ç o k s ı k l ı k l a y e t e r s i z gü v e n l i k eğ i t i m i a l m ı ş o l a n ç a l ı ş a n l a r i ç i n r i s k a r z
e de b i l i r . İ l a ç v e h a s t a a t ı ğı n ı i ş l e y e n e v i ş l e r i v e h a s t a ba k ı m a si st a n l a r ı da a y r ı c a r i s k a l t ı n d a dı r
v e h e r z a m a n i ç i n t a l e p e di l e n g ü v e n l i k pr o gr a m l a r ı n d a gü v en l i i ş l e m e e ğ i t i m i n e d a h i l ed i l m ez l e r .
G ü v e n l i k p r o gr a m l a r ı t e m a s r i s k i o l a b i l e c ek t ü m ç a l ı ş a n l a r ı t a n ı m l a m a l ı v e i ç i n e a l m a l ı dı r .
T e h l i k e l i i l a ç l a r ı n p a k e t l e m e s i ( k u t u l a r , ş i ş e l er , a m pu l l er )
ü r et i c i v ey a da ğ ı t ı c ı t a r a f ı n d a n
bu n l a r ı a l a n p e r s o n e l i n k e n d i i ş l e m l e r i sı r a s ı n d a u y gu n bi r e y s el k o r u n m a g er ec i n i ( P P E )
gi y m e l e r i n e d i k k a t i ç e k e c e k u y gu n ş e k i l d e i ş a r e t l en m e l i di r . B u ü r ü n l er i da ğ ı t ı c ı s e v i y es i n d e
pl a s t i k ç a n t a l a r ı n i ç i n d e y k e n d a m g a l a m a k k u t u l a r ı a ç m a l a r ı b ek l e n e n ç a l ı ş a n l a r i ç i n e k b i r
gü v e n l i k s e v i y e s i s a ğl a r . A l ı m s ü r e c i n d e bu t ü r k u t u l a r ı n pa r ç a l a n m a y a da z a r a r gö r m e a ç ı sı n d a n
gö r s e l m u a y e n e s i ö n e m l i b i r i l k a dı m dı r . T eh l i k e l i i l a ç l a r ı n z a r a r gö r m ü ş k u t u l a r ı n ı v e y a
k a r t o n l a r ı n ı e l e a l m a ( ö r n e ğ i n h a s a r gö r m ü ş m a l l a r ı n da ğ ı t ı c ı y a u y g u n p a k e t l em e t ek n i ği i l e g e r i
gö n d e r i l m e s i ) i l e i l gi l i po l i t i k a v e pr o s e dü r l e r o r t a m da bu l u n du r u l m a l ı d ı r . B u sü r eç l er i şv er en
t a r a f ı n d a n s a ğl a n m a s ı z o r u n l u o l a n P P E ’ n i n k u l l a n ı m ı n ı i ç er m e l i d i r . H a s a r gö r m ü ş p a k et l e r i n
i ş l e n di ği a l a n da m u h t e m e l e n h a v a l a n d ı r m a k o r u m a s ı o l m a y a c a ğ ı n d a n , N I O S H t a r a f ı n d an
s e r t i f i k a l a n d ı r ı l m ı ş r e s p i r a t ö r da h i l t ü m P P E ’ n i n k u l l a n ı m ı ö n e r i l m e k t e di r . O S H A t a r a f ı n d a n
ö n e r i l d i ğ i g i b i , u y gu n e ği t i m v e s ı n a m a y ı i ç er en t a m b i r so l u n u m p r o g r a m ı r e s p i r a t ö r l er i
k u l l a n m a s ı b e k l e n e n t ü m p e r s o n e l t a r a f ı n d a n m ec bu r en t a m a m l a n m a l ı dı r . C er r a h i m a s k el er b u
ilaçların zararlı etkilerinden yeterli bir korunma sağlamamaktadır.
M a k b u z a ç ı s ı n d a n e t i k e t l e m e v e p a k e t l e m e : T e h l i k el i i l a ç l a r i ç i n i l a ç s a n dı k l a r ı , k u t u l a r ı ,
r a f l a r ı v e d e po a l a n l a r ı bu i l a ç l a r ı n ö z el i şl e m ö n l em l er i g er e k t i r di ğ i n i gö st er ec e k şe k i l d e a y ı r t
3
e di c i e t i k e t l e r t a ş ı m a l ı d ı r . T e h l i k e l i i l a ç sö z l ü ğü n ü n b a ş k a b i r i l a ç sö z l ü ğü i l e a y r ı m ı k o n t r o l ü
a r t t ı r ı r v e po t a n s i y e l o l a r a k t e h l i k e i l e k a r şı l a ş a c a k pe r so n el s a y ı sı n ı a z a l t ı r . T eh l i k e l i i l a ç l a r h a v a
y o l u y l a bu l a ş a n k o n t a m i n e m a dd e l e r i n y o ğu n l u ğ u n u a z a l t m a k v e u z a k l a şt ı r m a k i ç i n y et er l i bi r
g e n e l e g s o s h a v a l a n dı r m a s ı o l a n bi r a l a n da d e po l a n m a l ı dı r . E n v a n t er d e y er a l a n t eh l i k e l i i l a ç l ar
k a z a i l e dü ş m e y e k a r ş ı k o r u m a s ı o l a n ö n l er d e k i y ü k s ek s a n dı k l a r v e r a f l a r d a d e po l a n a r a k
po t a n s i y e l k ı r ı l m a l a r da n k o r u n m a l ı dı r . R a f l a r a y r ı c a t ü m s t o k u u y gu n ş e k i l d e k a p sa y a c a k şe k i l d e
bo y u t l a n d ı r ı l m a l ı dı r . T e h l i k e l i i l a ç s ö z l ü ğü n ü n po t a n s i y el i l a ç h a t a l a r ı n ı a z a l t m a k i ç i n a y r ı
t u t u l m a s ı n a di k k a t e d i l m e l i di r ( ö r n e ği n b en z er gö r ü n ü m l ü şi ş el er i ba ğ l a n t ı l ı r a f t a n u z a k l a şt ı r m a
) . Ç a l ı ş m a l a r i l a ç ş i ş e s i n i n ü s t ü n d e k i k o n t a m i n a sy o n u n gö z ö n ü n de t u t u l m a s ı n ı i şa r e t e t t i ği i ç i n
t ü m p e r s o n e l l e r bu i l a ç l a r ı d a h a i l e r i i ş l em l er i ç i n seç e r k en , d epo l a r k e n v e en v a n t er i n i ç ı k a r ı r k e n
ç i f t e l d i v e n gi y m e l i di r . T ü m t e h l i k e l i i l a ç pa k et l e r i n i n n a k l i k a z a i l e d ö k ü l m e o l a y ı n da ç e v r e s el
k o n t a m i n a s y o n u a z a l t ı c ı bi ç i m de y a p ı l m a l ı d ı r . T eh l i k el i i l a ç pa k et l er i da m g a l a n m ı ş k a p l a r d a
ö z gü n b i r i ş a r e t l e y i c i i l e e t i k e t l e n m e l i di r . E l a r a b a sı v e y a d i ğ er n a k i l c i h a z l a r ı dü şm e v e k ı r ı l m a y a
k a r ş ı k o r u y u c u y a s a h i p ş e k i l d e d i z a y n e di l m el i di r . T eh l i k el i i l a ç l a r ı n a k l e d en t ü m b i r e y l er dö k ü n t ü
k o n t r o l ü v e h e m e n u l a ş ı l a bi l e c e k dö k ü n t ü k i t l er i n i i ç e r en b i r g ü v en l i k e ğ i t i m i n e s a h i p o l m a l ı d ı r .
T e h l i k e l i i l a ç l a r ı i ş l e y e n v e y a t e h l i k e l i i l a ç l a r ı n i ş l en i p d e po l a n d ı ğ ı a l a n l a r ı t e m i z l e y en p er so n e l
m u t l a k a bu i l a ç l a r ı v e a l a n l a r ı a y ı r t e d i c i ö z g ü n e t i k e t l e r i t a n ı m a l a r ı i ç i n e ği t i l m el i d i r . U y a r ı
et i k e t l e r i v e i ş a r e t l e r i İ n gi l i z c e bi l m e y en o k u y u c u l a r i ç i n a n l a ş ı l ı r o l m a l ı dı r . T eh l i k el i i l a ç l a r l a
v e y a bu n l a r ı n e t r a f ı n d a ç a l ı ş a n t ü m pe r so n el i ş l er i n i k o n u l m u ş ö n l em l e r v e ö n e r i l e n P P E i l e
u y gu n ş e k i l d e y a pa b i l m e l e r i i ç i n e ğ i t i l m i ş o l m a l ı d ı r .
Ç e v r e : T e h l i k e l i i l a ç l a r i ş l e m e ö n e r i l er i i l e i l g i l i o l a r a k e ği t i l m i ş p er so n el i n g i r i ş i i l e
sı n ı r l a n d ı r ı l m ı ş k o n t r o l l ü a l a n l a r a k o n u l m a l ı d ı r . B u ü r ü n l er i n t eh l i k el i do ğ a sı n a b a ğl ı o l a r a k , h a v a
ba s ı n c ı n ı n e t r a f t a k i a l a n l a r d a n n e g a t i f o l du ğu v e y a h a v a k i l i d i y a da ö n o da i l e k o r u n a n b i r ç e v r e
t e r c i h e d i l i r . T e h l i k e l i i l a ç l a r ı n k o n u l m a s ı i ç i n po z i t i f b a sı n ç l ı ç ev r el er d en k a ç ı n ı l m a l ı dı r v e y a
kontamine
paketleme,
zayıf
işleme
tekniği
ve
dö k ü l m e l er d en
po t a n s i y e l
hava
yolu
k o n t a m i n a s y o n u n u n d a ğ ı l m a po t a n s i y e l i n e d en i y l e u y gu n ş e k i l de di z a y n ed i l m i ş ö n bö l m e i l a v e
e di l m e l i d i r .
A y n ı z a m a n d a y a l n ı z c a t e h l i k e l i i l a ç l a r ı n u y gu l a n m a sı n d a e ği t i l m i ş b i r ey l er y a pm a l ı d ı r . U y g u l a m a
sı r a s ı n da , u y gu l a m a a l a n ı n a e r i ş i m t e da v i a l a n h a st a l a r a v e ö n e m l i p e r s o n e l e s ı n ı r l a n dı r ı l m a l ı d ı r .
T e h l i k e l i i l a ç l a r h a s t a l a r a u y gu l a n ı r k e n bu a l a n l a r d a y em e k , i ç m e k , m a k y a j y a pm a k v e b e si n
m a d de l e r i n i bu l u n du r m a k t a n k a ç ı n ı l m a l ı dı r . A y a k t a n t e d a v i i ç i n , u z u n u y gu l a m a t ek n i k l er i
g e r e k t i ğ i n de , t e h l i k e l i i l a ç l a r ı n t a k ı l m a s ı v e u z a k l a şt ı r ı l m a sı a i l e ü y e l er i i l e y a r d ı m c ı p er so n el i n
t e m a s ı n ı a z a l t m a k ; b e s i n a r a b a l a r ı i l e p er so n el i n k o n t a m i n a s y o n u n d a n k a ç ı n m a k i ç i n
pl a n l a n m a l ı d ı r .
B i r l e ş i k D e v l e t l e r d a h i l i n d e t e h l i k e l i i l a ç l a r ı n k o n u l m a sı v e s a k l a n m a sı pe k ç o k po l i k l i n i k v e
k l i n i k t e h a s t a v e y a k ı n l a r ı k o n u l a n a l a n ı n y a n ı n d a i k en y a pı l d ı ğı i ç i n ç e v r e se l k o n t a m i n a sy o n u en
a l t dü z e y e i n d i r m e k v e
t e m i z l i k ( de k o n t a m i n a sy o n ) i ş l e m l er i n i n e t k i n l i ğ i n i en ü st dü z ey e
ç ı k a r m a k i ç i n d i k k a t e d i l m e l i d i r . B u t i p a l a n l a r ı n di z a y n ı h e m en t em i z l en e bi l e n v e d e k o n t a m i n e
e di l e b i l e n y ü z e y l e r i ç e r m e l i di r . D ö ş e m e l i v e y a h a l ı l ı y ü z e y l er d en h e m e n t e m i z l en em e y ec e k l er i i ç i n
k a ç ı n ı l m a l ı dı r . Ç e ş i t l i ç a l ı ş m a l a r z e m i n k o n t a s m i n a s y o n u n u v e h e m y ü z ey l er d ek i v e h em d e
y e r l e r d e k i t e m i z l i k ç a l ı ş m a l a r ı n ı n e t k i s i z l i ği n i gö st er m i şt i r . Ç a l ı ş a n l a r , h a st a l a r v e di ğ er i ç i n
di n l e n m e v e m o l a o d a l a r ı po t a n s i y e l k o n t a m i n a s y o n u n o l a b i l ec e ği y e r l er d en ç a l ı ş a n l a r ı n ,
z i y a r e t ç i l e r i n v e di ğ e r l e r i n i n g e r e k s i z t e m a s ı n ı a z a l t m a k i ç i n u z a ğ a y e r l e ş t i r i l m e l i d i r .
T e h l i k e l i i l a ç l a r a y r ı c a a m e l i y a t h a n e gi bi e ğ i t i m v e s a k l a m a a ç ı sı n d a n gü ç l ü k l e r i n o r t a y a
ç ı k a bi l e c e ği a l ı ş ı l m a m ı ş o r t a m l a r d a d a u y gu l a n a bi l i r . T eh l i k e l i i l a ç l a r ı n i n t r a k a v i t e r u y gu l a m a sı (
ö r n e ğ i n m e s a n e y e , p e r i t o n k a v i t e s i n e , gö ğü s k a v i t e si n e ) s ı k l ı k l a b a ğ l a n t ı l a r ı n k i l i t l en m e s i n i n
h e m e n u l a ş ı l a m a dı ğ ı h a t t a m ü m k ü n o l m a d ı ğ ı ge r eç l er g er e k t i r m e k t e di r . T eh l i k el i i l a ç l a r l a u ğr a şa n
t ü m pe r s o n e l t e h l i k e l i i l a ç l a r ı n t a n ı n m a s ı n ı v e dö k ü n t ü l er i n u y gu n ş e k i l d e u z a k l a ş t ı r ı l m a s ı n ı
i ç e r e n gü v e n l i k e ğ i t i m i a l m a l ı dı r . T e h l i k el i i l a ç dö k ü l m e k i t l er i , sa k l a m a k a pl a r ı v e u z a k l a ş t ı r m a
k a p l a r ı t e h l i k e l i i l a ç l a r ı n i ş l e n di ği t ü m a l a n l a r da u l a ş ı l a bi l i r o l m a l ı dı r . A ç ı k si s t e m l er i n r i sk i n i e n
a l t dü z e y e i n di r e n t e k n i k l e r v e y a r d ı m c ı c i h a z l a r t eh l i k e l i i l a ç l a r ı n n o r m a l o l m a y a n y o l l a r d a v ey a
a l ı ş ı l m a m ı ş y e r l e r d e u y g u l a n d ı ğı z a m a n l a r da k u l l a n ı l m a l ı dı r .
kontrolleri çalışanın kimyasal,
H a v a l a n d ı r m a k o n t r o l l e r i : H a v a l a n d ı r m a v e y a m ü h en di s l i k
bi y o l o j i k , r a dy o l o j i k , e r g o n o m i k v e f i z i k s el t eh l i k el er l e t em a sı n ı o r t a da n k a l dı r m a k v e y a a z a l t m a k
i ç i n d i z a y n e di l e n c i h a z l a r dı r . H a v a l a n d ı r m a l ı k a bi n l er ç a l ı ş a n k o r u m a s ı a m a c ı i ç i n di z a y n ed i l m i ş
bi r ç e ş i t h a v a l a n d ı r m a v e y a m ü h e n di s l i k k o n t r o l ü dü r . D i z a y n a b a ğ l ı o l a r a k , h a v a l a n d ı r m a l ı
k a b i n l e r a y r ı c a s t e r i l ü r ü n l e r i n k o n u l m a sı i ç i n g er e k l i k r i t i k ç e v r ey i s a ğ l a m a k i ç i n d e
k u l l a n ı l a b i l i r l e r . A s e p s i g e r e k m e d i ği n d e , b i r 1 . sı n ı f B S C v ey a i ç er i k i z o l a t ö r ü t eh l i k el i i l a ç l a r ı
i ş l e m e k i ç i n k u l l a n ı l a b i l i r . S t e r i l t e h l i k e l i i l a ç l a r k o n u l a c a ğı z a m a n 2 . s ı n ı f v e y a 3 . s ı n ı f B S C v e y a
a s e p t i k h a z ı r l a m a v e i ç e r i k g e r e k t i r e n i z o l a t ö r l er t er c i h e di l i r . B S C ’ l e r v e i z o l a t ö r l er e ö z el i ş
4
u y gu l a m a ö n e r i l e r i b u k ı l a v u z l a r da d a h a i l er i de t a r t ı ş ı l a c a k t ı r .
2 . S ı n ı f B S C : 1 9 8 0 ’ l e r i n ba ş l a r ı n d a , 2 . s ı n ı f B S C ’ l er , t em a s e d en l e r i n i dr a r ı n da A m e s t e st i i l e
ö l ç ü l e n m u t a j e n i k y a n ı t ı gö s t e r e n t e h l i k e l i i l a ç l a r ı b i r l eş t i r i c i ec z a n e p er so n el l er i n i n t em a s ı n ı
azaltmak üzere t anımlanmıştır.
1 9 9 0 ’ l a r d a k i A m e s t e st i n d en b e l i r g i n şe k i l d e d a h a ö z gü n v e
h a s s a s a n a l i t i k y ö n t e m l e r i k u l l a n a n ç a l ı şm a l a r 2 . sı n ı f B S C k u l l a n ı m ı n ı ö n er en l er d e d a h i l o l m a k
ü z e r e ba s ı l ı t ü m k ı l a v u z l a r d a k i k o n t r o l ö n er i l e r i n i n k u l l a n ı l m a sı n a r a ğ m en i ş y er i o r t a m l a r ı n da
ç e v r e v e ç a l ı ş a n k o n t a m i n a s y o n u n u n m ey d a n a g el d i ği gö st e r m i ş t i r . Ç a l ı ş m a l a r ; 1 ) Ü r et i c i v e
da ğ ı t ı c ı l a r d a n g e l e n ş i ş e l e r i n d ı ş ı n d a k o n t a m i n a s y o n o l du ğu n u , 2 ) 2 . sı n ı f B S C ’ l er i n et k i n l i ğ i n i en
ü s t d ü z e y e ç ı k a r m a k i ç i n g e r e k l i i ş ç a l ı şm a l a r ı n ı n a t l a n d ı ğ ı n ı v e y a u n u t u l d u ğ u n u , 3 ) T eh l i k e l i
i l a ç ç ö z e l t i l e r i n i n po t a n s i y e l b u h a r l a ş m a sı n ı n y ü k s e k et k i n l i k l i p a r t i k ü l l ü h a v a f i l t r es i n i n ( H E P A
) s a ğ l a d ı ğ ı k a p s a m a n ı n e t k i n l i ğ i n i a z a l t a bi l ec eğ i n i gö st er m i ş t i r . Y ü z e y k o n t a m i n a s y o n u
ç a l ı ş m a l a r ı 2 . s ı n ı f B S C ’ l e r i n ö n ü n de k i z e m i n d e i l a ç l a r ı n k o n t a m i n e el di v en l e r ü z er i n d e v e y a so n
ürün ya da hava içinde
B S C ’ n i n a ç ı k ö n y ü z ü n d en geç e r e k k a ç m ı ş o l a b i l ec eğ i n i gö s t e r en
t e h l i k e l i i l a ç bi r i k i n t i l e r i n i n v a r l ı ğ ı n ı bu l m u şl a r dı r .
Ç a l ı ş a n l a r 2 . s ı n ı f B S C ’ n i n k a b i n i ç i n de k o n t a m i n a s y o n o l u şm a sı n ı en g el l e m ed i ği n i v e bu t ü r
t e h l i k e l i i l a ç i ç e r e n k a bi n l e r i n e t k i n l i ği n i n ç a l ı ş a n l a r ı n u y gu n t e k n i k l er i k u l l a n m a sı n a b a ğ l ı
o l du ğu n u a n l a m a l a r ı g e r e k m e k t e d i r .
B a z ı 2 . s ı n ı f B S C ’ l e r h a v a y ı k a bi n i ç i n d e t e k r a r dö n dü r m e k t e d i r v ey a k o n t a m i n e h a v a y ı H E P A
f i l t r e l e r y o l u y l a t e k r a r ç a l ı ş m a o r t a m ı n a s a l m a k t a d ı r . 2 . s ı n ı f B S C y ü z ey d e k o n t a m i n a s y o n u i ç i n
er i ş i l e m e y e n , pe r v a n e n i n a l t ı n d a , h a v a d a k i o d a k i r i , t o z gi b i m a t er y a l l e t e h l i k e l i i l a c ı B S C
ç a l ı ş ı r k e n b i r l e ş t i r e n o d a k l a r a s a h i p t i r . B S C ’ n i n y a n ı n da k i
h a v a s a ğl a y ı c ı m a z ga l l a r v e di ğ er
laminar akım gereçleri ile
g i r i ş h a v a s ı b a r i y er l e r i n i n p a r ç a l a r ı n ı n i ç er i ğ i ç a l ı şm a o r t a m ı n ı n
k o n t a m i n a s y o n u n u s a ğ l a y a c a k ş e k i l de b u o da k l a r y ü z ü n d en b i r bi r l er i i l e k a r ı ş a b i l m ek t ed i r . 2 .
sı n ı f B S C ’ l e r i n di z a y n ı v e ç a l ı ş m a s ı i l e i l g i l i da h a f a z l a bi l g i y e U l u s l a r a r a sı N S F / A m er i k a U l u s a l
S t a n d a r t l a r E n s t i t ü s ü ( A N S I ) s t a n d a r t 4 9 - 0 4 ’ d en er i şi l e b i l i r . 2 . s ı n ı f B S C ’ l er i n k u l l a n ı m ı i ç i n
öneriler ek A’da listelenmiştir.
2 . S ı n ı f B S C ’ y e A l t e r n a t i f l e r : A ç ı k ö n y ü z l ü 2 . s ı n ı f B S C ’ y e a l t er n a t i f l er 3 . s ı n ı f B S C ’ y i , e l di v e n
k u t u l a r ı n ı v e i z o l a t ö r l e r i i ç e r i r . T a n ı m ı n a gö r e bi r 3 . s ı n ı f B S C t a m a m en sa r ı l m ı ş, sı z dı r m a z
y a p ı d a h a v a l a n dı r m a l ı k a b i n di r . K a bi n i ç i n d ek i ey l em l e r sa b i t l e n m i ş el di v en er i şi m i i l e
sü r dü r ü l m e k t e d i r . K a b i n n e g a t i f b a s ı n ç l a ç a l ı ş m a k t a dı r . G i r i ş h a v a sı k a b i n e H E P A f i l t r e i l e
s a ğ l a n m a k t a d ı r . K i r l i h a v a ç i f t H E P A f i l t r e si v ey a H E P A f i l t r e si v e y a k m a i l e t em i z l en m e k t e di r . 3 .
sı n ı f B S C ç o k t o k s i k v e y a e n f e k t e m a t e r y a l i l e k u l l a n ı m i ç i n d i z a y n e di l m i şt i r . 3 . sı n ı f b i r B S C ’ n i n
s a t ı n a l ı n m a s ı v e ç a l ı ş t ı r ı l m a s ı n d a k i y ü k se k m a l i y et n e d en i y l e st er i l ü r ü n l er i n a c e l e bi r l e şt i r i l m e si
için nadiren kullanılmaktadır.
B e n z e r ş e k i l d e s a bi t e l d i v e n e r i ş i m i o l a n d a h a a z t i t i z g er eç l e r el d i v en k u t u l a r ı v e i z o l a t ö r l er di r .
E l di v e n k u t u l a r ı i ç i s t a n da r t t a n ı m l a r v e k r i t e r l e r o l m a s ı n a r a ğm en bu k ı l a v u z l a r ş u a n da t eh l i k el i
i l a ç l a r ı n b i r l e ş t i r i l m e s i n e d e ği l n ü k l e e r en dü st r i d ek i u y gu l a m a l a r a o d a k l a n m ı ş t ı r . K i m y a s a l
su l a n d ı r m a u y gu l a m a l a r ı n a y ö n e l i k o l a r a k bu c i h a z l a i l gi l i h i ç t a n ı m v e y a k r i t er y o k t u r v e h i ç b i r
ba ğ ı m s ı z o r g a n i z a s y o n t a r a f ı n da n a l ı c ı y a s eç m e sü r ec i n d e y a r dı m c ı o l a c a k p er f o r m a n s
st a n d a r t l a r ı t a n ı m l a n m a m ı ş t ı r . N I O S H y a l n ı z c a h a v a l a n d ı r m a l ı m ü h en d i s l i k k o n t r o l l e r i n i n t eh l i k el i
i l a ç l a r ı n b i r l e ş t i r i l m e s i n d e k u l l a n ı l m a s ı n ı v e b u k o n t r o l l er i n bu i ç er i k i ç i n d i z a y n e di l d i ği n i
ö n e r m e k t e d i r . N I O S H b u k o n t r o l l e r i v e bu n l a r ı n k u l l a n ı m v e seç i m k r i t er l e r i n i n d et a y l a r ı n ı h a v a
a k ı m ı , k i r l i h a v a v e i d a r e s i h a k k ı n d a k i ö n er i l er i k a d a r t a n ı m l a m a k t a dı r . N I O S H d a h a so n r a
h a v a l a n d ı r m a l ı m ü h e n di s l i k k o n t r o l l e r i n i n t e h l i k e y u m u ş a t ı l m a sı i ç i n st er i l k u l l a n ı m ı b ek l en e n
ü r ü n l e r i l e t e h l i k e l i i l a ç l a r ı n s t e r i l o l m a y a n i ş l en m e si a r a sı n d a k i f a r k ı o r t a y a k o y m a k t a dı r .
B i r i z o l a t ö r du v a r l a r a , z e m i n e v e t a v a n a s a bi t l en m i ş h a v a l a n dı r m a l ı , k o n t r o l l ü o r t a m o l a r a k
dü ş ü n ü l e b i l i r . A s e p t i k k u l l a n ı m i ç i n , gi r i ş h a v a s ı y ü k s e k e t k i n l i k l i ( en a z H E P A ) b i r f i l t r e i l e
sü r ü l m e l i di r . K i r l i h a v a d a a y n ı z a m a n d a y ü k se k et k i n l i k t e f i l t r e l en di r i l m e l i di r v e ç a l ı şm a o d a s ı n ı n
d e ğ i l k u r u m u n dı ş ı n a a t ı l m a l ı dı r . İ z o l a t ö r ü n ç a l ı ş m a a l a n ı n a v e y a a n a bö l m e si n e ç a l ı ş a n l a r
el d i v e n l e r , bi l e k l i ö n l ü k l e r , h a v a k i l i t l er i v e y a
i ç i n d en g eç m e y o l u y l a u l a ş m a l ı d ı r . Ş u a n d a
u l a ş ı l a bi l i r o l a n i z o l a t ö r l e r a n a bi r bö l m e d e t e k y ö n l ü v ey a t ü r bü l a n s h a v a a k ı m ı n d a n b i r i n e
s a h i pt i r . S t e r i l ü r ü n l e r i n bi r l e ş t i r i l m e s i i ç i n f i l t r el en m i ş h a v a v e h a v a a k ı m ı n ı n I S O 5 . s ı n ı f ı n ı (
r e s m i F S - 2 0 9 E s ı n ı f 1 0 0 ) i z o l a t ö r i ç i n d e s a ğl a m a l ı dı r . S t er i l su l a n d ı r m a i ç i n i z o l a t ö r l er g i t t i k ç e
k l a s i k t e m i z o da gü ç l ü k l e r i n i v e 2 . s ı n ı f B S C ’ l er i n ba z ı o l u m su z l u k l a r ı n ı e n a l t d ü z e y e i n di r m ek
i ç i n b i r y o l o l a r a k d a h a po pü l e r h a l e g e l m e k t e di r . T a m o l a r a k k a p a l ı di z a y n be l k i su l a n d ı r m a
sü r e c i s ı r a s ı n d a k o n t a m i n a s y o n u n d ı ş a r ı k a ç m a sı n ı a z a l t a b i l i r . İ z o l a t ö r b el k i a r t ı k l a r a v e di ğ e r
po z i t i f b a s ı n ç l ı ç e v r e l e r da h i l l a m i n a r a k ı m g e r e ç l e r i n e gö r e d a h a a z h a s sa s o l a b i l i r . İ z o l a t ö r l er e
ö z gü i ş l e r s a b i t e l di v e n m o n t a j ı n a u l a ş ı r k en b a sı n ç d e ği ş i k l i ği , ö n bö l m e y e u l a şı r k en v e y a i ç i n de n
g e ç m e s ı r a s ı n d a a n a bö l m e d e k i ba s ı n ç d e ğ i ş i k l i k l e r i , t e h l i k el i i l a ç l a r ı n b i r l e ş t i r i l m e s i i ç i n p o z i t i f e
k a r ş ı n e ga t i f b a s ı n ç l ı i z o l a t ö r l e r i n k u l l a n ı m ı v e s a bi t e l di v en m o n t a j ı i l e i l i ş k i l i er go n o m i k
k o n u l a r d ı r . B i r ç o k i z o l a t ö r 2 . s ı n ı f B S C ’ l er d en d a h a a z ı s ı v e gü r ü l t ü ü r et m e k t e d i r . K o n t r o l l ü
5
Ç e v r e T e s t i B i r l i ğ i i z o l a t ö r l e r i n s a ğl ı k b a k ı m k u r u m l a r ı n d a u y gu l a n m a sı i ç i n b i r k ı l a v u z
geliştirmiştir.
2 . s ı n ı f B S C ’ l e r gi b i i z o l a t ö r l e r de k a bi n – ç a l ı ş m a bo şl u ğ u a r a s ı n d a k i k o n t a m i n a sy o n u
ö n l e m e m e k t e di r v e i ç e r di k l e r i k o n t a m i n a s y o n u n et k i n l i ğ i u y gu n t e k n i ğ e b a ğl ı dı r . T e h l i k el i i l a ç
k o n t a m i n a s y o n u n u n i ç i n d e n ge ç m e v e i z o l a t ö r ü n a n a bö l m e si n d en ç a l ı şm a o da s ı n a y a y ı l ı m ı be l k i
y ü z e y d e k o n t a m i n a s y o n u i l e a z a l t ı l a bi l i r f a k a t h i ç s i l e r e k u z a k l a ş t ı r m a sü r eç l e r i ç a l ı şı l m a m ı ş t ı r .
Y ü z e y d e k o n t a m i n a s y o n u i z o l a t ö r l e r de 2 . sı n ı f B S C ’ l er d en da h a k o l a y c a y ü r ü t ü l e b i l i r ( D a h a f a z l a
bi l gi i ç i n “ d e k o n t a m i n a s y o n ” , “ d e a k t i v a s y o n ” v e “ t em i z l i k ” e ba k ı n ı z ) .
Y e n i d e n ç e v i r e n i z o l a t ö r l e r y ü k s e k e t k i n l i k l i ( H E P A v e y a ç o k dü şü k h a v a gi r i ş l i [ U L P A ] ) f i l t r el er e
da y a n m a k t a dı r . B u f i l t r e l e r u ç u c u t e h l i k e l i i l a ç k o n t a m i n a sy o n u n u h a v a a k ı m ı n d a n y e t er i k a d a r
u z a k l a ş t ı r m a y a bi l i r l e r . H a v a y ı ç a l ı ş m a o d a sı n a ç ı k a r t a n i z o l a t ö r l er , y ü k se k et k i n l i k l i f i l t r el e r e
r a ğm e n 2 . s ı n ı f B S C ’ l e r de e ğ e r i ç l er i n d e i ş l em gö r en t eh l i k el i i l a ç l a r bu h a r l a ş ı r s a
u z a k l a ş t ı r ı l a m a m a s ı n a b e n z e r b i r t e m a s du r u m u n u n o r t a y a ç ı k m a s ı i l e i l gi l i di r . T eh l i k el i i l a ç l a r ı n
bi r l e ş t i r i l m e s i i ç i n k u l l a n ı l a n i z o l a t ö r l e r n e g a t i f b a sı n ç l ı o l m a l ı dı r v e y a ç e v r el e y en a l a n l a r ı n
h a f i f l e t i l m e s i i ç i n ba s ı n ç l ı h a v a k i l i d i k u l l a n m a l ı d ı r . B a z ı i z o l a t ö r l e r ü r ü n l e r i n s t er i l i t es i n i k o r u m a k
i ç i n l a m i n a r h a v a a k ı m ı n a t e r c i h e n dü ş ü k p a r t i k ü l l ü ç ev r e t ek n o l o j i si n e da y a n m a k t a d ı r . 3 . s ı n ı f
B S C ’ l e r v e i z o l a t ö r l e r l e i l gi l i ö n e r i l e r e k B ’ d e ö z e t l en m i şt i r .
K a p a l ı s i s t e m i l a ç n a k i l g e r e ç l e r i : K a pa l ı si s t e m i l a ç n a k i l g er eç l er i ç e v r ey i k o n t a m i n e
e di c i l e r i n s i s t e m e t a ş ı n m a s ı n ı v e i l a c ı n s i st e m d ı ş ı n a k a ç m a sı n ı v ey a b u h a r l a şm a sı n ı m e k a n i k
o l a r a k e n g e l l e r . A D D - V a n t a g e v e D u p l ex c i h a z l a r ı en j e k t e e di l eb i l en a n t i bi y o t i k l er i ç i n m e v c u t
k a p a l ı s i s t e m i l a ç n a k i l ge r e ç l e r i di r . T e h l i k e l i i l a ç l a r a k a r ş ı d a h a f a zl a ç e vr e s e l k o r u m a
ö n e r e b i l e n b i r b a ş k a t e s c i l l i k a p a l ı s i s t e m i l a ç n a k i l g e r e c i P h a S e a l o l a r a k bi l i n i r . Ç o k
bi l e ş e n l i s i s t e m ö z e l k e s i m b i r e n j e k s i y o n k a n ü l ü i l a ç şi ş e si n e, l u e r - l o c k ’ a v e y a i n f ü z y o n s et i n i n
ba ğ l a n t ı y e r i n e i l e r l e r k e n e t r a f ı n ı k a pa t m a k i ç i n ç i f t k a t l ı b i r z a r k u l l a n ı r .
Çeşitli
çalışmalar
tehlikeli
ilaçların
i şl en m e si n d e
PhaSeal
ile
st a n d a r t
tekniklerin
k a r ş ı l a ş t ı r ı l m a s ı n d a h e m s u l a n d ı r m a v e h e m d e u y gu l a m a s ı r a s ı n d a i ş a r et l ey i c i t eh l i k e l i i l a ç l a r l a
ç e v r e s e l k o n t a m i n a s y o n da a z a l m a gö s t er m i şt i r . B u n u n l a b er a b er , P h a S e a l bi l e şe n l er i n i n t ü m
t e h l i k e l i i l a ç l a r ı n s u l a n d ı r ı l m a s ı n da ( a m pu l ) k u l l a n ı l a m a y a c a ğı n a d i k k a t e di l m el i d i r .
1 9 8 4 ’ t e H o y v e S t u m p t i c a r i b i r h a v a ç ı k a r m a c i h a z ı n ı n şi ş e de k i i l a c ı n y en i d en y a pı l a n d ı r ı l m a sı
sı r a s ı n da h a v a y a k a r ı ş a n i l a ç p a r t i k ü l l e r i n i a z a l t t ı ğ ı so n u c u n a v a r m ı ş l a r dı r . T e st gö r s el a n a l i z l e
sı n ı r l ı dı r . H a v a l a n d ı r ı c ı c i h a z i l a c ı n bi r şi ş ed en ö bü r ü n e t a ş ı n m a sı n a i z i n v er ec e k ş ek i l d e ş i ş e
ü s t ü n e k i l i t l i de ğ i l di r . B u u y gu l a m a h em ç e v r es e l v e h em de ü r ü n s e l k i r l en m e y e f ı r s a t
y a r a t m a k t a dı r . G ü n ü m ü z d e “ k e m o - e k l e r i ” o l a r a k e t i k e t l e n e n p e k ç o k c i h a z m e vc u t t u r . Bir
ç o ğ u f i l t r e l i , t e h l i k e l i i l a ç l a r ı n s u l a n d ı r ı l m a s ı ve y e n i d e n y a p ı l a n d ı r ı l m a s ı s ü r e c i n d e ç i vi
g i b i d e l i k a ç a r y a p ı d a d ı r . b u n u n l a be r a be r bu c i h a zl a r d a n h i ç bi r i k a p a l ı s i s t e m i l a ç
n a k i l c i h a z ı o l a r a k g ö r ü l e m e z v e h i ç bi r i r e s m i o l a r a k ç a l ı ş ı l ı p
emsallerin gözden
g e ç i r i l d i ğ i d e r g i l e r d e s o n u ç l a r ı i l e y a y ı n l a n m a m ı ş t ı r . D i ğ er ü r ü n l e r u l a şı l a b i l i r h a l e g el di k ç e
N I O S H t a r a f ı n da n o l u ş t u r u l a n k a p a l ı s i s t em i l a ç n a k i l c i h a z ı t a n ı m ı n ı s a ğ l a m a l a r ı v e b a ğ ı m s ı z
ç a l ı ş m a l a r da e t k i n l i k l e r i n i s e r gi l e m e l e r i ge r e k e c ek t i r . K a pa l ı s i st em i l a ç n a k i l c i h a z l a r ı ( v e y a
h e r h a n g i y a r dı m c ı c i h a z l a r ) h a v a l a n dı r m a l ı bi r k a b i n i n k u l l a n ı m ı n ı n y e r i n i a l a m a m a k t a dı r .
Bi r e y s e l k o r u y u c u d o n a n ı m : E l di v e n l e r : E l d i v en l e r t e h l i k el i i l a ç l a r ı n i şl en m e s i n de t em e l d i r .
E l di v e n l e r i l a ç p a k e t i n i n , k a r t o n u n u n , ş i ş e l er i n i n t u t u l du ğu en v a n t e r k o n t r o l sü r ec i n i n
g e r ç e k l e ş t i r i l di ği v e t e h l i k e l i i l a ç l a r i l e t e k bi r d o z u n y a d a b i r k ı sm ı n ı n su l a n dı r ı l m a sı i ç i n o l a n
t e ç h i z a t ı n ı n t u t u l m a s ı da h i l h e r z a m a n m u t l a k a gi y i l m e l i di r . 2 . sı n ı f B S C i ç i n de su l a n d ı r m a
sı r a s ı n da , e l di v e n l e r v e ö n l ü k l e r d e r i y ü z e y l er i n i n bu a j a n l a r l a t e m a s ı n ı ö n l e m e k i ç i n
g e r e k m e k t e d i r . E l d i v e n ç a l ı ş m a l a r ı l a t e k s o l a n v e y a o l m a y a n m a l z e m el er i n bi r ç o k t eh l i k e l i i l a c ı n
gi r i ş i n e v e g e ç i ş i n e k a r ş ı e t k i n k o r u y u c u l a r o l du k l a r ı n ı b el i r t m e k t e d i r . L a t e k s h a s sa si y et i i l e i l gi l i
so n gö r ü ş l e r y e n i e l d i v e n m a l z e m e l e r i n i n t e st e di l m e si n i t e ş v i k e t m i ş t i r . N i t r i l , n eo p r e n k a u ç u k
v e po l i ü r e t a n d a n y a p ı l a n e l di v e n l e r a n t i n eo p l a st i k i l a ç l a r ı n p i l i k u l l a n ı l a r a k y a pı l a n t e st l er d e
ba ş a r ı l ı o l m u ş l a r d ı r . A m e r i k a T e s t v e M a l z e m e l e r T o p l u l u ğu ( A S T M ) t ı b bi e l di v en l er i n
k e m o t e r a pi i l a ç l a r ı n a k a r ş ı g e ç i r g e n l i ğ e o l a n di r e n c i n i d e ğ er l e n d i r m e k i ç i n t e st st a n d a r t l a r ı
g e l i ş t i r m i ş t i r . B u s t a n d a r dı s a ğ l a y a n e l di v e n l er “ k em o t e r a p i el d i v en i ” ü n v a n ı n ı k a z a n m a k t a d ı r .
T e h l i k e l i i l a ç l a r l a k u l l a n ı m i ç i n s e ç i l e n e l d i v en l er A S T M ’ n i n bu st a n d a r dı n ı s a ğl a m a k z o r u n d a dı r .
C o n n o r v e X i a n g a n t i n e o pl a s t i k a j a n l a r l a t em a s e d en l a t e k s v e n i t r i l el di v en l e r e i so p r o pi l a l k o l ü n
g e ç i r g e n l i k e t k i s i n i ç a l ı ş m ı ş t ı r . Ç a l ı ş m a n ı n 3 0 d a k i k a i l e sı n ı r l ı p er i y o du n d a t e m i z l e m e v e
dekontaminasyon
sırasında
i s o p r o pi l
alkol
kullanımının
altı
a n t i n eo pl a st i k
ajanla
k a r ş ı l a ş t ı k l a r ı n da h e r i k i m a l z e m e n i n bü t ü n l ü ğü n ü bo z u c u b i r et k i gö st er m e di ğ i n i bu l m u ş l a r d ı r .
E l di v e n t e s t s i s t e m l e r i n i n ç o ğu n d a e l di v en m a l z em e si g e r ç e k k u l l a n ı m d a o r t a y a ç ı k a n g e r m e v e
6
e s n e t m e y e k a r ş ı d e ği ş m e de n k a l m a k t a d ı r . S a b i t v e e sn et i l m i ş k o şu l l a r d a el d i v en g eç i r g en l i ğ i n i
i n c e l e y e n bi r ç a l ı ş m a da i n c e l a t e k s m u a y en e el di v en l er i d ı şı n d a k i l e r i n g e ç i r ge n l i ğ i n d e b el i r gi n b i r
f a r k l ı l ı k o l m a dı ğ ı r a po r e di l m i ş t i r . B a ş k a bi r ç a l ı ş m a , bu n u n l a b er a be r , l a t e k s el d i v en i n a l t ı n d a
pa m u k l u e l di v e n k u l l a n ı l a r a k ge r ç e k ç a l ı şm a k o ş u l l a r ı sı r a s ı n da a n t i n eo p l a st i k a j a n l a r ı n g eç t i ği n i
b e l i r l e m i ş t i r . S i k l o f o s f a m i d i ç i n a t ı l ı m z a m a n ı 1 0 da k i k a dı r . Y a z a r l a r p a m u k l u e l d i v e n i n f i t i l g i b i
da v r a n ı p t e h l i k e l i i l a c ı dı ş t a k i e l d i v e n d en k e n di n e ç e k t i ği k u r a m ı n ı y ü r ü t m ü ş l e r di r . B u n u n l a
b e r a b e r , g e r ç e k ç a l ı ş m a k o ş u l l a r ı a l t ı n da ç i f t el di v en k u l l a n m a v e a y n ı el d i v en i o t u z d a k i k a d a n
fazla giymeme ihtiyatlı uygulamalardır.
E l di v e n l e r i n t e h l i k e l i i l a ç l a r a g e ç i r g e n l i k l er i i l a c a , el d i v en m a l z em e si n e, e l d i v e n i n k a l ı n l ı ğı n a v e
temas
süresine
b a ğl ı dı r .
Pudrasız
el d i v en l er
pu dr a
pa r ç a c ı k l a r ı
st er i l
i ş l em
alanını
bo z a bi l e c e ğ i n d e n , t e h l i k e l i i l a ç i ç e r i k l er i n i em e bi l ec e ğ i n d en v e p o t a n s i y e l c i l t t em a sı n ı
a r t t ı r a b i l e c e ği n d e n pu dr a l ı e l di v e n l e r e t er c i h e di l i r . E l l er e l d i v en l er i g i y m e d en ö n c e v e s o n r a
i y i c e y ı k a n m a l ı d ı r . E l d i v e n l e r ç ı k a r ı l ı r k e n t e h l i k e l i i l a ç l a r ı n e t r a f a s a ç ı l m a sı n ı ö n l e m ek i ç i n d i k k a t
e di l m e l i d i r .
Ç e ş i t l i ç a l ı ş m a l a r t e h l i k e l i i l a ç l a r s u l a n dı r ı l d ı k t a n so n r a el di v en l e r i n dı ş y ü z e y i n d e k i r l en m e
o l du ğu n u b e l i r t m i ş t i r v e b u k i r l e n m e su l a n d ı r m a sü r ec i s ı r a s ı n d a d i ğ er y ü z e y l e r e y a y ı l a bi l i r .
Ç a l ı ş m a l a r a y n ı z a m a n d a t e h l i k e l i i l a ç k i r l e n m e si n i n t e h l i k e l i i l a ç l a r ı n h a z ı r l a n m a v e u y gu l a n m a
sü r e c i n e a k t i f o l a r a k k a t ı l m a y a n ç a l ı ş a n l a r t a r a f ı n d a n d er i y o l u y l a e m i l i m e y o l a ç a bi l ec e ğ i n i
gö s t e r m i ş t i r . B u i l a ç l a r ı s u l a n d ı r ı r k e n i k i ç i f t e l d i v en gi y i l m e si ö n er i l m e k t e di r . B i r i z o l a t ö r de sa b i t
el d i v e n m o n t a j ı n ı n i ç i n d e b i r e k ç i f t da h a el d i v e n m u t l a k a gi y i l m e l i di r .
S u l a n d ı r m a bi r k e z t a m a m l a n d ı k t a n v e s o n h a z ı r l a m a y ü z e y i d ek o n t a m i n e e di l di k t en so n r a dı ş
el d i v e n ç ı k a r ı l m a l ı v e B S C i ç i n d e t u t u l m a l ı dı r . İ ç t e k i el di v en et i k et l er i n y a pı şt ı r ı l m a s ı v e ü r ü n ü n
n a k i l i ç i n d a m ga l a n a b i l i r bi r k a b a y e r l e şt i r i l m e s i i ç i n g i y i l i r . B u m u t l a k a B S C i ç i n d e y a p ı l m a l ı dı r .
İ z o l a t ö r d e , s a bi t e l di v e n l e r i n s o n ü r ü n ü si l m ed e n , et i k et i ü r ü n ü n ü z er i n e y a p ı şt ı r m a d a n v e n a k i l
c i h a z ı n a y e r l e ş t i r m e d e n ö n c e y ü z e y i n i n t e m i z o l m a s ı g er e k m e k t e di r . İ ç t e k i el d i v en l er
et i k e t l e n m e n i n t a m a m l a n m a s ı v e s o n ü r ü n ü n n a k i l ç a n t a sı n a y e r l e şt i r i l m e s i i ç i n gi y i l m el i di r .
İ ç t e k i e l di v e n l e r s o n r a ç ı k a r ı l a bi l i r v e d a m g a l a n a bi l i r d ı şa r ı ç ı k ı ş ç a n t a sı n d a t u t u l u r . İ k i n c i b i r
p e r s o n e l t a r a f ı n da n s o n bi r k o n t r o l y ü r ü t ü l ü r s e t a m a m l a n m ı ş ü r ü n e e l l e m e d en ö n c e y en i e l d i v e n
gi y i l m e k z o r u n da d ı r .
B i r g r u b u n s u l a n dı r ı l m a s ı s ı r a s ı n d a , e l di v en l er en a z ı n da n o t u z da k i k a da b i r d eğ i şt i r i l m e l i di r .
E l di v e n l e r i n ( e n a z ı n da n d ı ş t a k i l e r i n ) B S C ’ y e h e r g i r i ş ç ı k ı ş g e r e k t i ği n d e d e ği ş t i r i l m e s i
z o r u n l u du r . S t e r i l ü r ü n l e r i n a s e pt i k k o r u n m a sı i ç i n d ı ş e l di v en l e r B S C ’ y e t e k r a r gi r i ş l e r de u y gu n
d e z e n f e k t a n l a d e z e n f e k t e e di l m e l i di r . E l di v en l e r a y r ı c a y ı r t ı l d ı k l a r ı n d a , d el i n di k l e r i n d e v e y a gö z l e
gö r ü l ü r ş e k i l d e k i r l e n di k l e r i n d e h e m e n d e ği şt i r i l m el i di r . B S C ’ d e i k i k a t el d i v en g i y e r k en b i r i ö n l ü k
bi l e k l i ği n i n a l t ı n a i k i n c i s i ü s t ü n e g e ç i r i l m el i di r . E l d i v en l er ç ı k a r t ı l ı r k en k o n t a m i n e el d i v en
pa r m a k l a r ı y a l n ı z c a e l d i v e n i n d ı ş y ü z ü n e d eğ m e l i di r , a s l a i ç e r i do k u n m a m a l ı d ı r . E ğ er i ç t e k i
el d i v e n l e r k i r l e n i r s e e l d i v e n l e r i n h e p s i d e ğ i ş t i r i l m e l i di r . H er h a n g i bi r P P E ç ı k a r t ı l ı r k en
t eh l i k el i
i l a ç k o n t a m i n a s y o n u n u n ç e v r e y e a ç ı l m a s ı n da n k a ç ı n m a k i ç i n d i k k a t gö st e r i l m e l i d i r . H e m i ç t e k i v e
h e m de dı ş t a k i e l di v e n l e r k i r l i o l a r a k dü şü n ü l m e l i d i r v e e l di v en y ü z ey l er i der i y e y a d a b a şk a l a r ı
t a r a f ı n d a n k o r u n m a s ı z d e r i i l e do k u n u l a b i l ec e k y ü z e y l e r e a s l a d e ğm e m e l i di r . T eh l i k e l i i l a ç l a r ı
i ş l e m e k i ç i n k u l l a n ı l a n e l d i v e n l e r d a m g a l a n a b i l i r pl a st i k ç a n t a l a r a B S C i ç i n d e v e y a i z o l a t ö r
i ç i n d e n g e ç m e y e r i n d e k o n t a m i n e a t ı k o l a r a k u z a k l a şt ı r ı l ı n c a y a k a da r k o n u l m a l ı d ı r .
E ğ e r s o n ü r ü n e B S C v e y a i z o l a t ö r i ç i n d e s er u m s et i b a ğl a n dı y sa se t i n el di v en , B S C v ey a i z o l a t ö r
y ü z e y i n d e k i t e h l i k e l i i l a ç l a k i r l e n m e s i n d en k a ç ı n m a k i ç i n ö z el l i k l e d i k k a t e di l m el i di r . 3 . s ı n ı f B S C
v e i z o l a t ö r l e r e k l e n m i ş e l d i v e n l e r v e u z u n k o l l u k l a r l a do n a t ı l m ı ş t ı r . B S C v e y a i z o l a t ö r t eh l i k el i
i l a ç l a r ı n s u l a n d ı r ı l m a s ı i ç i n k u l l a n ı l dı ğ ı n da k o n t a m i n e o l a r a k gö r ü l m el i d i r . S t er i l ü r ü n l e r i
su l a n d ı r m a k i ç i n e k l e n m i ş e l di v e n l e r v e k o l l u k l a r r u t i n o l a r a k m i k r o b i y a l k o n t a m i n a s y o n u ö n l e m e k
i ç i n p a z a r l a m a c ı n ı n y ö n e r g e s i n e gö r e d e z en f e k t e e di l m e l i di r . T eh l i k el i i l a ç k o n t a m i n a s y o n u
el d i v e n l e r v e k o l l u k l a r d a n k a bi n i ç i n de k i t ü m c i si m l er i n y ü z ey i n e t a ş ı n a bi l i r . T ü m so n ü r ü n l er i n
y ü z e y l e r i t e m i z e l di n e n g i y e n v e k o n t a m i n a sy o n u y a y m a k t a n k a ç ı n a n p er so n e l t a r a f ı n d a n
d e k o n t a m i n e e di l m e l i di r . E l d i v e n k u l l a n ı m ı i l e i l g i l i ö n er i l er e k C ’ de ö z et l e n m i şt i r .
Ö n l ü k l e r : Ö n l ü k l e r v e y a t ü m k a pl a m a l a r s t e r i l ü r ü n l e r i n su l a n d ı r ı l m a sı sı r a s ı n da ü r ü n ü
ç a l ı ş a n d a n , ç a l ı ş a n ı ü r ü n d e n v e y a h e r i k i s i n i n bi r b i r i n d en k o r u m a k i ç i n k u l l a n ı l ı r . Ö n l ü k
m a l z e m e s i n i n s e ç i m i s ü r e c i n a m a c ı n a b a ğl ı d ı r . B i r e y s el k o r u y u c u ö n l ü k l e r t eh l i k e l i i l a ç ü r ü n l er i
i ş l e n i r k e n ç a l ı ş a n ı k a s ı t s ı z o l a r a k d ı ş t a k i y ü z e y l er i n ü z er i n de k i i l a ç pa r ç a c ı k l a r ı n da n v e y a g en el
o l a r a k s u l a n dı r m a s ü r e c i n d e n g e l e n t e m a st a n k o r u m a k i ç i n ö n er i l m e k t e di r
T e h l i k e l i i l a ç l a r ı n gü v e n l i i ş l e n m e s i i ç i n k ı l a v u z l a r B S C i ç i n d e su l a n dı r m a s ı r a s ı n d a , u y gu l a m a da ,
a t ı k k o n t r o l ü n d e , dö k ü n t ü l e r i n u z a k l a ş t ı r ı l m a s ı n da ç a l ı ş a n ı i şl en m e sü r ec i s ı r a sı n d a g el i ş t i r i l i p
k a ç a n i l a ç l a k o n t a m i n a s y o n d a n ç a l ı ş a n ı k o r u n m a k i ç i n ö n l ü k gi y i l m es i n i ö n er m e k t e di r l er .
K o r u y u c u e n g e l ö n l ü k l e r i ç i n i l k ö n e r i l e r bu n l a r ı n t e k k u l l a n ı m l ı k , p a m u k s u z , a z g eç i r g en , k a p a l ı
bi r ö n ş e k l i n d e do k u n m u ş , u z u n k o l l u , s ı k ı c a o t u r a n e sn e k v ey a ö r ü l m ü ş b i l e k l i ğ e s a h i p o l m a s ı n ı
g e r e k t i r m e k t e y d i . Y ı k a n a bi l i r gi y i m l e r ( ö r n e ğ i n l a b a r a t u a r ö n l ü k l e r i , f ı r ç a l a r v e k u m a ş ö n l ü k l e r )
sı v ı y ı e m e r l e r v e t e h l i k e l i i l a ç g i r i ş i v e g eç i şi n e k a r şı ba r i y er s a ğl a m a z l a r . T ek k u l l a n ı m l ı k
7
ö n l ü k l e r i n t e h l i k e l i i l a ç l a r ı n g e ç m e s i n e k a r ş ı d i r en c i n i n et k i n l i ğ i n i b e l i r l em e y e y ö n e l i k ç a l ı ş m a l a r
t i c a r i o l a r a k u l a ş ı l a b i l i r m a l z e m e l e r i n s a ğl a dı ğ ı k o r u m a d a ç e şi t l i l i k b e l i r l em i ş t i r . P o l i pr o p i l en
t e m e l l i ö n l ü k l e r i n g e l i ş t i r i l m e s i n d e C o n n o r y a l n ı z c a po l i pr o pi l en de n do k u n m a m ı ş bü k ü l ü y a pı l ı
m a l z e m e i l e po l i pr o p i l e n - po l i e t i l e n k o p o l i m er i i l e do k u n m a m ı ş b ü k ü l ü m a l z e m en i n su v e su
o l m a y a n b a z l ı t e h l i k e l i i l a ç pi l l e r i t a r a f ı n d a n ge r ç e k l e şt i r i l en g eç i r g en l i ğ e k a r ş ı ç o k a z k o r u m a
s a ğ l a d ı k l a r ı n ı bu l du . P o l i pr o pi l e n i n ç e ş i t l i ş e k i l l e r i ( ö r ü l m em i ş - bü k ü l ü , er i t i l m i ş - ş i ş i r i l m i ş)
t a m a m e n g e ç i r ge n o l m a y a n v e y a
y a l n ı z c a t eh l i k e l i i l a ç l a r a a z m i k t a r d a geç i r g en ü r ü n l er l e
so n u ç l a n m ı ş t ı r . C o n n o r bu k a p l a m a m a l z e m el er i n i n gö r ü n ü r de d i ğ er ç e şi t l i do k u n m a m ı ş
m a l z e m e l e r e gö r e gö r ü n ü ş t e b e n z e r o l du k l a r ı n ı a n c a k f a r k l ı i şl e v gö r dü k l er i n i v e ç a l ı ş a n l a r ı n
k a p l a m a ö n l ü k m a l z e m e l e r i n i k u l l a n d ı k l a r ı n da dö r t s a a t e k a da r t e m a s da n k o r u n m u ş o l m a y ı
u m m a l a r ı g e r e k t i ğ i n i b e l i r t m i ş t i r . H a r r i s o n v e K l o o s a l t ı f a r k l ı t e k k u l l a n ı m l ı k ö n l ü k m a l z em e si v e
o n b e ş t e h l i k e l i i l a ç l a y a pt ı k l a r ı b i r ç a l ı şm a da b e n z er so n u ç l a r bi l di r m i şt i r . Y a l n ı z c a po l i e t i l en v e
v i n i l k a pl a m a l ı ö n l ü k l e r e ş i t s ı ç r a m a k o r u m a s ı v e ö n l en m i ş i l a ç g eç i şi
sa ğ l a m ı şt ı r . Ç a l ı ş a n
r a h a t ı n ı n s u b j e k t i f bi r d e ğe r l e n di r m e s i n d e da h a k o r u y u c u ö n l ü k l er i n d a h a s ı c a k t u t t u ğu v e d a h a
a z r a h a t o l du ğu bu l u n m u ş t u r . B u b u l gu l a r en k o r u y u c u ö n l ü k m a l z e m e si n i n g i y m es i en f a z l a
r a h a t s ı z e d i c i o l a n o l du ğu n u bu l a n d a h a e s k i b i r ç a l ı şm a i l e a y n ı f i k i r d ed i r . Ö n l ü k k u l l a n ı m ı n a
di r e n ç , ö z e l l i k l e h e m ş i r e l e r t a r a f ı n da n t eh l i k e l i i l a ç l a r ı n u y gu l a n m a s ı s ı r a s ı n da r a po r e di l m i ş t i r .
R a h a t ı n o l m a m a s ı di r e n c e v e da v r a n ı ş d e ği şi k l i ği n e n e den o l a b i l i r .
A r a ş t ı r m a c ı l a r ö n l ü k k o n t a m i n a s y o n u n a f l o r o s a n t a r a m a , y ü k s e k p e r f o r m a n sl ı s ı v ı k r o m a t o gr a f i si
v e a r d ı ş ı k k ü t l e s p e k t r o m e t r e i l e ba k m ı şl a r d ı r . B i r ç a l ı şm a d a , a r a ş t ı r m a c ı l a r t eh l i k el i i l a ç l a r ı n
su l a n d ı r ı l m a s ı v e u y gu l a n m a s ı s ı r a s ı n da ö n l ü k g i y en h em ş i r e v e ec z a c ı l a r ı t a r a m ı ş l a r d ı r . T o pl a m
o n s e k i z k o n t a m i n a s y o n o d a ğ ı b e l i r l e n m i şt i r . B u n l a r ı n b eş i i l a ç u y g u l a m a sı n d a n so n r a h em şi r e n i n
el d i v e n i n de d i r . S u l a n dı r m a s o n r a s ı n d a ec z a c ı n ı n ö n l ü ğü n d e h i ç o d a k y o k t u r . B u n a k a r şı l ı k ,
si k l o f o s f a m i d i l e i f o s f a m i d s u l a n dı r m a v e u y gu l a m a sı sı r a sı n d a ö n l ü k k u l l a n a n l a r ı n ö n l ü ğü n ü n
h e m ü s t ü n e h e m a l t ı n a v ü c u du n ç e ş i t l i y e r l er i n e da h a h a s s a s a y a r l ı p a l e t l er y e r l e şt i r er e k ç a l ı şa n
a r a ş t ı r m a c ı l a r m e v c u t t u r . Ç a l ı ş a n l a r k ı s a k o l l u h em şi r e f o r m a l a r ı n ı , t e k k u l l a n ı m l ı k v e y a p a m u k l u
ö n l ü k l e r i v e v i n i l y a d a l a t e k s e l d i v e n l e r i g i y m i şt i r . S u l a n d ı r m a sı r a sı n d a u y gu l a m a d a k i n de n d a h a
fazla
kontaminasyon
bu l u n m u ş t u r .
Hazırla yanların
kollarına
y er l e ş t i r i l en
p a l e t l er d e k i
k o n t a m i n a s y o n 2 . s ı n ı f B S C k u l l a n ı l a n y e r l er i n i ç i n d e k i t i pi k i ş u y gu l a m a l a r ı v e e l l er l e k o l l a r ı n
k a b i n i n k o n t a m i n e ç a l ı ş m a a l a n ı n a u z a n d ı ğ ı di z a y n ı i l e u y u m l u du r . B el i r g i n şe k i l d e, bi r
h a z ı r l a y ı c ı d a ö n l ü ğü n a r k a s ı n da m u h t e m el en so n ü r ü n ü n 2 . s ı n ı f B S C ’ d en ç ı k a r ı l m a s ı sı r a s ı n da
do k u n m a i l e k o n t a m i n a s y o n u n gö s t e r g e si o l a n bi r k o n t a m i n a s y o n v a r d ı r . Ö n c ek i k ı l a v u z l a r b i r
ö n l ü ğü n gi y i l e b i l e c e ği m a k s i m u m s ü r e i l e i l g i l i bi r z a m a n sı n ı r ı i ç e r m ez k en C o n n o r ’ ı n ç a l ı şm a s ı
k a p l a n m ı ş b i r ö n l ü k i ç i n i k i – ü ç s a a t l i k b i r p en c er ey i d e st e k l em e k t e di r . Ö n l ü k l er i n e l di v en
d e ğ i ş i m i s ı r a s ı n d a k o n t a m i n a s y o n u di k k a t g e r e k t i r m e k t e di r . E ğ e r e l d i v e n l e r i n i ç t ek i ç i f t i d e ği ş im
g e r e k t i r i y o r s a bi r ö n l ü k d e ğ i ş i m i dü ş ü n ü l m el i di r . T e h l i k e l i i l a ç l a r ı n su l a n dı r ı l m a s ı i ç i n ba r i y er
k o r u y u c u o l a r a k gi y i l e n ö n l ü k l e r a s l a h a z ı r l a m a a l a n ı n ı n h em en d ı ş ı n da b i l e gi y i l m em e l i di r .
U y gu l a m a s ı r a s ı n da gi y i l e n ö n l ü k l e r h a s t a b a k ı m a l a n ı t e r k ed i l m e d en v e k o n t a m i n e o l du l a r s a
h e m e n ç ı k a r ı l m a l ı d ı r . Ö n l ü k l e r di ğ e r ç a l ı ş a n l a r v e ç e v r e y e k o n t a m i n a s y o n k a y n a ğı o l m a m a s ı i ç i n
k o n t a m i n e a t ı k o l a r a k d i k k a t l i v e u y gu n ş e k i l d e ç ı k a r ı l ı p a t ı l m a l ı d ı r .
3 . s ı n ı f B S C v e y a i z o l a t ö r gi bi t a m a m e n k a p a l ı b i r ç e v r e de t eh l i k el i i l a ç su l a n d ı r ı l m a sı ç a l ı ş a n ı n
ö n l ü k gi y m e s i n i ge r e k t i r m e y e b i l i r . B u n u n l a b er a b er , so n ü r ü n l er v e i l a ç şi şe l er i n i i ş l e m e sü r ec i
k a d a r i z o l a t ö r ü n i ç i n de n g e ç i ş k ı s m ı n a u l a şm a k o n t a m i n a s y o n i ç i n f ı r sa t o l a r a k gö r ü l eb i l i r , ö n l ü k
gi y i l m e s i i h t i y a t t ı r . K a p l a m a l ı ö n l ü k l e r bu u y g u l a m a d a e ğ er u y gu n ö n l ü k gi y m e u y gu l a m a l a r ı
y e r l e ş t i r i l i r s e g e r e k l i o l m a y a b i l i r . Ö n l ü k k u l l a n ı m ı n a y ö n e l i k ö n er i l er ek D ’ d e ö z e t l en m i şt i r .
E k P P E : T e h l i k e l i i l a ç l a r ı n k o n t r o l s ü z ş e k i l d e h a v a y a k a r ı şm a sı v e y a s ı ç r a m a l a r l a t em a s
i h t i m a l i n i n o l d u ğ u h e r z a m a n g ö z v e y ü z k o r u m a sı k u l l a n ı l m a l ı d ı r ö r n e ği n bi r d ö k ü n t ü n ü n v a r l ı ğı
v e y a h a s a r l a n m ı ş n a k i l k a r t o n u i l e i ş l em y a p m a ) . B u du r u m l a r d a , g ü v en l i k gö z l ü k l e r i v e g a z
m a s k e l e r i n d e n d a h a ç o k y ü z ö r t ü s ü ö r t ü t a r a f ı n da n s a ğl a n a n d a h a f a z l a c i l t k o r u m a sı n e d en i y l e
önerilmektedir.
A y n ı k o ş u l l a r r e s p i r a t ö r k u l l a n ı m ı i ç i n d e u y a r ı c ı dı r . R e s pi r a t ö r k u l l a n m a sı g er e k eb i l ec e k t ü m
ç a l ı ş a n l a r O S H A r e s pi r a t u a r K o r u n m a S t a n d a r d ı ’ n a gö r e u y gu n ş ek i l d e e ği t i l m i ş v e u y gu n l u k
t e s t i n i g e ç m i ş o l m a l ı dı r . D o ğr u ö l ç ü l e r d e v e h a v a d a k i
p a r t i k ü l ö l ç ü s ü n e, f i z i k s e l du r u m a (
ö r n e ğ i n k a t ı v e y a bu h a r ) v e h a v a y o l u y l a bu l a ş a n i l a c ı n k o n s a n t r a sy o n u n a u y g u n b i r r e s pi r a t ö r
h e r z a m a n u l a ş ı l a bi l i r o l m a l ı dı r . C e r r a h i m a s k el e r r e sp i r a t u a r k o r u n m a y ı s a ğ l a m a m a k t a d ı r . G a l o şı
ve baş örtüsü
s t e r i l s u l a n d ı r m a sü r ec i sı r a s ı n da k r i t i k ç a l ı şm a a l a n ı n ı n v e ü r ü n ü n
k o n t a m i n a s y o n u n u ö n l e m e k i ç i n g i y i l m el i d i r . T eh l i k e l i i l a ç l a r ı n s u l a n d ı r m a v e u y gu l a m a
a l a n l a r ı n d a z e m i n k o n t a m i n a s y o n u po t a n si y el i n e den i i l e , g a l o ş l a r k o n t a m i n a sy o n k o n t r o l ü
m e k a n i z m a s ı o l a r a k ö n e r i l m e k t e di r . S u l a n dı r m a a l a n ı n da n a y r ı l ı r k en ga l o şl a r el di v en l i e l l er l e
u z a k l a ş t ı r ı l m a l ı d ı r . E l d i v e n l e r g i y i l m e l i v e b a ş ö r t ü sü i l e g a l o şl a r ı ç ı k a r ı r k e n t em i z a l a n l a r ı n
sı ç r a m a i l e k o n t a m i n e o l m a m a s ı i ç i n ö z el d i k k a t gö st e r i l m el i d i r . T eh l i k e l i i l a ç l a r ı n i şl en di ğ i
a l a n l a r d a k u l l a n ı l a n s a ç v e a y a k k a bı ö r t ü l e r i k u l l a n ı l m ı ş e l d i v e n l er l e bi r l i k t e k o n u l m a l ı v e
8
k o n t a m i n e a t ı k g i bi u z a k l a ş t ı r ı l m a l ı dı r .
İ ş U y g u l a m a l a r ı : T e h l i k e l i i l a ç l a r ı n s u l a n d ı r ı l m a sı : T eh l i k el i i l a ç l a r ı n s u l a n d ı r ı l m a sı n a i l i ş k i n i ş
u y gu l a m a l a r ı b i r ş e k i l d e 2 . s ı n ı f B S C , 3 . s ı n ı f B S C v e y a bi r i z o l a t ö r d e f a r k l ı l ı k g ö s t er m e k t e di r .
Ü r e t k e n l i ği n a r t t ı r ı l m a s ı v e k o n t a m i n a s y o n u n a z a l t ı l m a sı i ç i n i y i o r g a n i z a sy o n y e t en eğ i ge r ek l i d i r .
K r i t i k b i r ç e v r e g e r e k t i r m e y e n t ü m u y gu l a m a l a r ( ö r n e ği n et i k e t l er i n k o n t r o l ü , h e s a pl a m a l a r ı n
y a p ı l m a s ı ) B S C v e y a i z o l a t ö r e u l a ş m a d a n ö n c e t a m a m l a n m a l ı dı r . S u l a n dı r m a i ç i n g er ek l i b ü t ü n
m a l z e m e i ş e ba ş l a m a d a n ö n c e e di n i l m e l i di r . B u u y gu l a m a B S C v e y a i z o l a t ö r d en su l a n dı r m a
ba ş l a d ı k t a n s o n r a ç ı k m a g e r e k s i n i m i n i o r t a d a n k a l dı r m a l ı d ı r . T eh l i k el i i l a ç şi ş e l e r i v e ü r ü n l e r i n i
e di n m e k i ç i n i k i k a t e l d i v e n gi y i l m e l i di r . B u el d i v en l er d i k k a t l i şe k i l d e ç ı k a r t ı l ı p a t ı l m a l ı dı r . Y en i
el d i v e n l e r g i y i l m e l i v e a s e pt i k i ş l e m b a ş l a m a d a n ö n c e u y g u n ş e k i l de d ez e n f e k t e ed i l m el i d i r .
Y a l n ı z c a do z u n v e y a k ü t l e n i n s u l a n dı r ı l m a s ı g e r e k l i o l a n i l a ç l a r B S C ’ n i n ç a l ı şm a a l a n ı n a v e y a
i z o l a t ö r ü n a n a bö l m e s i n e y e r l e ş t i r i l m el i di r . B S C v e i z o l a t ö r l er g er e k s i z t eh l i k el i i l a ç
k o n t a m i n a s y o n u n da n k a ç ı n m a k i ç i n f a z l a k a l a b a l ı k o l m a m a l ı dı r . L u er - l o k ş ı r ı n ga l a r v e
ba ğ l a n t ı l a r ı t eh l i k e l i i l a ç l a r ı n e l l e n e c e ği u y gu n h e r f ı r s a t t a su l a n dı r m a sı r a s ı n da m u h t em el en
a y r ı l m a i h t i m a l i da h a dü ş ü k o l du ğu n d a n k u l l a n ı l m a l ı dı r .
T e h l i k e l i i l a ç i ç e r e n bi r s ı v ı y a s e r u m s e t i n i n b a t ı r ı l m a sı n d a n v ey a k o n t r o l s ü z b i r ç e v r e de s er u m
s e t i n i t e h l i k e l i i l a ç l a k u l l a n ı m a h a z ı r l a m a k t a n k a ç ı n ı l m a l ı d ı r . B S C v e y a i z o l a t ö r ü n i ç i n d ey k e n
u y gu n s e r u m s e t i n i n s o n k a b a e k l e n m e si v e k u l l a n ı m a h a z ı r h a l e g et i r i l m es i , a r dı n d a n t e h l i k el i
i l a c ı n e k l e n m e s i bi r ö n e r i di r . K a p a l ı s i s t em i l a ç n a k i l c i h a z l a r ı u y gu l a m a s et i i l e t eh l i k el i i l a c ı n
so n k a b ı a r a s ı n d a k u r u bi r ba ğ l a n t ı s a ğl a m a l ı dı r . B u b a ğl a n t ı k a bı n i k i n c i b i r s er u m se t i n i n
ba t ı r ı l m a s ı n d a n v e s e t i n t e h l i k e l i o l m a y a n bi r sı v ı y l a k u l l a n ı m a h a z ı r h a l e g el m e s i n e i z i n v er i r . B u
sü r e ç s e r u m s e t i n i n s u l a n dı r m a s ü r e c i sı r a s ı n d a y ü z ey k o n t a m i n a s y o n u po t a n si y e l i n i a z a l t a c a k
ş e k i l d e B S C v e y a i z o l a t ö r ü n d ı ş ı n d a g er ç e k l e şt i r i l e bi l i r . B i r k e z b a ğ l a n d ı k t a n so n r a , se r u m s et i
h i ç b i r z a m a n t e h l i k e l i i l a ç do z u n d a n ç ı k a r ı l m a m a l ı d ı r . B ö y l ec e h a z n e de k a l a n s ı v ı n ı n ç a n t a y a ,
şi ş e y e v e y a ç u bu k ş e k l i n d e a k a r a k ç a l ı ş a n ı v e ç e v r e y i k o n t a m i n e e t m e si ö n l en e b i l i r .
N a k i l ç a n t a l a r ı s u l a n dı r m a a ş a m a s ı n da ç a n t a n ı n dı ş y ü z ey i n i n y a n l ı şl ı k l a k o n t a m i n a s y o n u n d a n
k a ç ı n m a k i ç i n B S C i ç i n e v e y a i z o l a t ö r ü n ç a l ı ş m a bö l m es i n e h i ç bi r z a m a n y e r l e şt i r i l m e m e l i d i r .
H e m B S C ’ d e v e h e m d e i z o l a t ö r d e , s o n ü r ü n ü n et i k e t l en m e s i v e n a k i l ç a n t a sı n a y er l e ş t i r i l m es i
sı r a s ı n da t e m i z i ç e l d i v e n l e r g i y i l m e l i d i r . S o n ü r ü n l er i n v e n a k i l ç a n t a l a r ı n ı n t eh l i k e l i i l a ç l a r l a
k o n t a m i n e e l d i v e n l e r l e e l l e n m e s i k o n t a m i n a s y o n u n di ğ er ç a l ı şa n l a r a t a şı n m a s ı i l e so n u ç l a n ı r . İ ç
e l d i v e n l e r i n t e m i z l i ği n e y ö n e l i k n e z a m a n bi r ş ü ph e v a r s a y en i e l di v en g i y i n i z .
BS C v e y a i z o l a t ö r l e ç a l ı ş m a : Y a r dı m c ı c i h a z l a r l a v ey a o n l a r s ı z , ç a l ı şa n i ç i n m e v c u t h i ç bi r
h a v a l a n d ı r m a v e y a m ü h e n di s l i k k o n t r o l l e r i % 1 0 0 k o r u m a s a ğl a y a m a z . Ç a l ı şa n l a r g er eç l er i n
sı n ı r l ı l ı k l a r ı n ı f a r k e t m e l i v e b u n l a r ı u y gu n ç a l ı ş m a sü r eç l er i i l e t a r i f l em e l i di r l er . 2 . sı n ı f B S C ’ l er i n
v e i z o l a t ö r l e r i n k o n t a m i n a s y o n u b a r ı n dı r m a k o n u su n da et k i n l i ğ i u y gu n t e k n i ğ e b a ğl ı dı r .
İ z o l a t ö r ü n ç a l ı ş m a a l a n ı n d a k i t e h l i k e l i i l a ç k o n t a m i n a s y o n u ç a l ı şm a o d a s ı o r t a m ı n a i ç i n d en geç m e
v e y a h a v a k i l i d i v e i z o l a t ö r ü n a n a bö l m e si n d en ç ı k a r ı l a n c i s i m l e r i n y ü z e y l er i n de n ( ö r n e ği n so n
ürün
)
taşınabilir.
Ürünün
izolatörün
ana
bö l m e s i n de n
çıkarılmadan
önce
yüzey
d e k o n t a m i n a s y o n u ç a l ı ş m a o da s ı n a t e h l i k e l i i l a ç k o n t a m i n a s y o n u n u n t a şı n m a s ı n ı a z a l t m a l ı d ı r
f a k a t s i l e r e k t e m i z l e m e s ü r e ç l e r i ç a l ı şı l m a m ı şt ı r . Y ü z e y d e k o n t a m i n a sy o n u a l k o l , s t e r i l su ,
p e r o k s i t , s o d y u m h i po k l o r i d s o l ü s y o n l a r ı i l e e t i k et l e r i n o k u n a k l ı v e pa k et i n s ı v ı y a g eç i r g en l i ğ i
o l m a d a n s a ğ l a n a b i l i r . B S C ’ l e r v e i z o l a t ö r l er d e ç a l ı ş m a i ç i n ö n er i l er e k E ’ d e ö z e t l en m i şt i r .
2 . s ı n ı f B S C ’ l e r k o n t r o l l ü a s e p t i k ç e v r e l er i i ç i n d i k ey h a v a a k ı m ı n ı , H E P A i l e f i l t r e l en m i ş h a v a y ı (
İ S O s ı n ı f 5 ) k u l l a n ı r . 2 . s ı n ı f b i r B S C i ç i n d e ç a l ı ş m a y a ba ş l a m a d a n ö n c e bi r ç a l ı ş a n el l er i n i
y ı k a m a l ı d ı r , u y gu n e l d i v e n l e r i n i ç t e k i ç i f t i n i gi y m e l i di r , d ı şt a k i el d i v en ç i f t i n i n g i y i l m e s i i l e d e v a m
e de n k a pl a m a l ı ö n l ü ğ ü n ü g i y m e i ş i n i y a pm a l ı dı r . Ç a l ı ş m a y ü z ey i y ü z e y k o n t a m i n a sy o n u n da n
d e t e r j a n , s o d y u m h i po k l o r i d, n ö t r a l i z e e di c i v ey a a l k o l l ü d ez en f e k t a n l a e n so n n e z a m a n
t e m i z l e n di ğ i n e ba ğ l ı o l a r a k t e m i z l e n m e l i di r . 2 . sı n ı f B S C i ç i n ö n k a l k a n y ü z v e gö z l e r i n k o r u n m a s ı
i ç i n u y gu n s e v i y e y e i n d i r i l m e l i di r . Ç a l ı ş a n o m u z l a r ı n ı n ö n k a l k a n ı n a l t se v i y e si n e g el m e s i i ç i n
o t u r m a l ı dı r . T ü m i l a ç l a r v e bi r do z u n a se p t i k o l a r a k su l a n d ı r ı l ı p s e t l e n m e s i i ç i n g er e k l i t ü m
m a l z e m e l e r % 7 0 a l k o l l e v e y a u y gu n d e z en f e k t a n l a d ez en f e k t e e di l m el i d i r . Ç a l ı ş m a a l a n ı n a g i r i ş
ç ı k ı ş l a r da n k a ç ı n ı l m a l ı d ı r . S t e r i l c i s i m l e r i n y ü z ey i n a l t ı n d a o l m a m a sı n a di k k a t e di l m el i di r , s er u m
po ş e t l e r i v e ş i ş e l e r i y ü z e y d e n dü ş e bi l i r . T ü m c i s i m l e r 2 . s ı n ı f B S C i ç i n d e ö n ba r i y er d en v e
f i l t r e l e n m e m i ş h a v a da n u z a k t a i y i b i r ş e k i l d e y e r l eş t i r i l m el i di r . B u d i z a y n i l e 2 . s ı n ı f B S C i ç i n d ek i
b e k l e n e n ç a l ı ş m a a l a n ı ö n i l e a r k a h a v a m a z g a l l a r ı a r a s ı dı r . 2 . sı n ı f B S C ’ n i n k a p sa m a
k a r a k t e r i s t i k l e r i h e m ö n h e m d e a r k a h a v a m a z g a l l a r ı n d a k i h a v a a k ı m ı n a ba ğ ı m l ı dı r . B u m a z ga l l a r
h i ç b i r z a m a n t ı k a n m a m a l ı d ı r . 2 . s ı n ı f B S C ’ l e r i n d i z a y n ı n a b a ğl ı o l a r a k , H E P A f i l t r el i h a v a n ı n
k a l i t e s i ç a l ı ş m a a l a n ı n ı n y a n k e n a r l a r ı n d a en dü şü k s ev i y e d e di r , y a n i i şl em l e r y a t a y a l a n ı n en a z
1 5 . 2 4 c m ( 6 i n c h ) u z a ğ ı n d a g e r ç e k l e ş t i r i l m e l i d i r . K ü ç ü k bi r k es i c i - d el i c i c i si m k a bı B S C ’ n i n a r k a
k e n a r ı n d a y a n k e n a r l a r ı n a y a k ı n bi r k ö ş e y e y e r l eş t i r i l e b i l i r . B i r ç a l ı ş m a p l a s t i k s ı r t l ı em i c i b i r
9
h a z ı r l ı k p e d i n i n 2 . s ı n ı f B S C ’ d e h a v a a k ı m ı n ı en g el l e y e bi l ec e ğ i n i ö n er m i şt i r f a k a t ba ş k a bi r
ç a l ı ş m a dü z , s ı k ı bi r p e di n m a z g a l l a r ı en g el l e m e di ğ i v e h a v a a k ı m ı n a b i r e t k i si o l m a dı ğ ı n ı
b e l i r l e m i ş t i r . Ö n v e y a a r k a m a z ga l l a r ı k a pa t a b i l e c ek g en i ş bi r p e di n k u l l a n ı m ı n d a n k a ç ı n ı l m a l ı dı r .
E k o l a r a k , b i r p e d k ü ç ü k da m l a l a r ı e m e bi l ec e ğ i n d en ü z er i n e y e r l e şt i r i l e c ek h er h a n gi b i r ş e y i ç i n
t e h l i k e l i i l a ç k o n t a m i n a s y o n k a y n a ğı h a l i n e g el e bi l i r . H a z ı r l ı k p e dl er i k o l a y c a de k o n t a m i n e
e di l e m e z v e h e r k ü t l e n i n h a z ı r l a n m a sı n d a n s o n r a v e h a z ı r l ı k s ı r a sı n d a k ü t l en i n su l a n m a s ı
u z a d ı ğı n d a a t ı l ı p y e n i l e n m e l i di r . 2 . s ı n ı f B S C ’ l er i n di z a y n ı v e k u l l a n ı m ı i l e i l g i l i d a h a f a z l a bi l gi y e
N S F / A N S I s t a n da r t 4 9 - 0 4 ’ t e n u l a ş ı l a b i l i r .
İ z o l a t ö r l e r : B i r i z o l a t ö r d e ç a l ı ş m a k i ç i n , t ü m i l a ç l a r v e bi r do z u v e y a k ü t l e y i a s e pt i k o l a r a k
su l a n d ı r m a k i ç i n g e r e k l i m a l z e m e l e r i n % 7 0 a l k o l v ey a u y gu n bi r d e z e n f e k t a n l a d e z en f e k t e e di l i p
i ç i n d e n g e ç i ş i ç i n h a z ı r h a l e g e t i r i l i p t o p l a n m a sı g e r e k i r . L i t er a t ü r de t a r i f e di l en b i r t ek n i k
i ç i n d e n ge ç i ş y e r i n e o t u r a c a k b i r a r a ba n ı n k u l l a n ı m ı n ı i ç e r i r . B ü y ü k b i r bi r i n c i l da m g a l a n a bi l i r
ç a n t a a r a ba n ı n ü s t ü n e y e r l e ş t i r i l i r . E t i k et l er v e so n ü r ü n ü a l m a s ı i ç i n k u l l a n ı l a c a k i k i n c i bi r
da m ga l a n a b i l i r ç a n t a ( n a k i l i ç i n ) a r a b a y ü z e y i n d ek i b i r i n c i ç a n t a n ı n ü s t ü n e y e r l e şt i r i l i r . Ş i ş el er ,
en j e k t ö r l e r , i ğn e l e r v e di ğ e r t e k k u l l a n ı m l ı k l a r d a m ga l a n a b i l i r ç a n t a n ı n e n ü st ü n e k o n u r .
T a m a m e n k a p a l ı a r a ba i z o l a t ö r ü n i l a ç l a r v e m a l z e m el er i n do z u s u l a n dı r m a k i ç i n k u l l a n ı l a c a k l a r ı
a n a o da s ı n a a l ı n ı r . B i r i n c i d a m g a l a n a bi l i r ç a n t a y ı da i ç e r en k o n t a m i n e m a l z em e l e r i z o l a t ö r ü n
k a p a l ı a t ı k s i s t e m i k u l l a n ı l a r a k u z a k l a şt ı r ı l ı r . E ğ er ç o k do n a n ı m l ı i s e v ey a i k i n c i b i r ç a n t a d a
m ü h ü r l e n i p i ç i n d e n ge ç i ş y e r i y o l u y l a u z a k l a ş t ı r ı l dı y sa k o n t a m i n e a t ı k o l a r a k a t ı l ı r . S o n r a s ı n da
do z e t i k e t l e n i r v e n a k i l i ç i n i k i n c i d a m g a l a n a b i l i r ç a n t a y a y e r l e şt i r i l i r .
B u y ö n t e m i z o l a t ö r e l di v e n l e r i v e k o l l u k l a r ı ü z e r i n d ek i k o n t a m i n a sy o n a de ği n m em e k t e di r . E k i ş
u y gu l a m a l a r ı i l k s u l a n d ı r m a d a n s o n r a v e et i k et l e r l e i k i n c i d a m g a l a n a bi l i r ç a n t a y a el l em e den ö n c e
el d i v e n l e r i n , k o l l u k l a r ı n v e s o n ü r ü n ü n t e m i z l en m e si n i i ç er e bi l i r . Ü r ü n l er i n i ç i n d en g eç i ş y e r i n d e n
dı ş a r ı y a n a k l i v e i ç i n d e n g e ç i ş y e r i y a d a ç ö p k a n a l ı y o l u y l a a t ı k l a r ı n u z a k l a ş t ı r ı l m a s ı s ı r a sı n d a
k a z a y l a k o n t a m i n a s y o n d a n k a ç ı n m a y a di k k a t e di l m e l i di r .
A s e p t i k t e k n i k : 1 9 8 1 ’ d e W i l s o n v e S o l i m a n do t a r a f ı n d a n t a n ı m l a n a n s ı k ı a se p t i k t ek n i k st e r i l
i l a ç f o r m l a r ı n e l l e n m e s i n d e i ğn e v e e n j e k t ö r l er i n k u l l a n ı m ı n ı i ç e r en h er h a n gi bi r sü r ec i n k a y n a ğı
o l a r a k v a r l ı ğ ı n ı s ü r dü r m e k t e di r . B u t ek n i k , n e ga t i f b a sı n ç t e k n i ği i l e ba ğ l a n t ı l ı o l a r a k
k u l l a n ı l d ı ğı n d a , i l a ç l a r ı n ş i ş e l e r d e n v e y a a m pu l l er d en dı ş a r ı k a ç m a sı n ı en dü şü k s e v i y ey e
indirmektedir.
İğnesiz cihazlar iğne
ba t m a l a r ı y o l u y l a
kanla bulaşan
patojen
m i k r o o r g a n i zm a l a r l a t e m a s r i s k i n i a z a l t m a k i ç i n g e l i ş t i r i l m i ş t i r . Bu c i h a zl a r ı n h i ç bi r i
t e h l i k e l i i l a ç k o n t a m i n a s y o n u n u a z a l t m a k i ç i n t e s t e d i l m e m i ş t i r . Bu c i h a zl a r ı n t e h l i k e l i
ilaçların ellenmesinde uygunluğu henüz tanımlanmamıştır.
Ş i ş e i ç i n d e k i t e h l i k e l i i l a ç l a r ı n y e n i d e n ş e k i l l en di r i l m e s i n de ş i ş e i ç er i ği n i ba s ı n ç a l t ı n a so k m a k t a n
k a ç ı n ı l m a l ı dı r . B a s ı n ç i l a c ı n i ğn e n i n e t r a f ı n d a n i ğ n e de l i ğ i y o l u y l a e t r a f a y a y ı l m a sı n a v ey a
da m ga n ı n k a y bı n a , i l a c ı n ç a l ı ş m a a l a n ı n d a k i h a v a y a k a r ı şm a sı n a n ed en o l a b i l i r . B a sı n ç t a n ş i ş en i n
i ç i n d e h a f i f b i r n e g a t i f b a s ı n ç o l u ş t u r u l a r a k k a ç ı n ı l a bi l i r . B u n u n l a b er a b er f a z l a n e ga t i f b a sı n ç
i ğn e ş i ş e d e n ç ı k a r ı l ı r k e n i l a c ı n a k m a s ı n a n e d en o l a b i l i r . Ş i ş e l er de k i v e y a a m pu l l er d ek i t eh l i k el i
i l a ç s o l ü s y o n l a r ı n ı n gü v e n l i e l e a l ı n m a s ı i l a c ı n t ü m ü ç ek i l di ğ i n de dö r t t e ü ç ü - dö r dü n d en f a z l a sı
do l m a y a n , bö y l e c e t a m po n u n e n j e k t ö r d en a y r ı l m a sı r i sk i n i en a z a i n di r en en j e k t ö r l er i n
k u l l a n ı m ı n ı g e r e k t i r m e k t e di r . Ö n c e ç ö z ü c ü e n j e k t ö r e ç e k i l i r , i ğn e ş i ş ey e s o k u l u r v e ş i ş e i ç i n d e bi r
m i k t a r n e ga t i f b a s ı n ç o l u ş t u r m a k i ç i n t a m p o n b i r a z g er i ç e k i l i r , bö y l ec e h a v a e n j e k t ö r e ç ek i l i r .
Ç ö z ü c ü n ü n k ü ç ü k m i k t a r l a r ı e ş i t m i k t a r da h a v a g er i ç e k i l er ek şi ş ey e v er i l m e l i di r . İ ğ n e şi ş ey e
t a k ı l ı t u t u l m a l ı dı r v e i ç e r i k di k k a t l i ş e k i l d e ç a l k a l a n a r a k ç ö z dü r ü l m e l i di r . Ş i ş en i n t er s i n e
ç e v r i l m e s i y l e ç ö z e l t i n i n u y gu n do z u e ş i t m i k t a r da h a v a n ı n g er i v er i l m e si y l e k ü ç ü k m i k t a r l a r d a
k a d e m e l i o l a r a k ç e k i l m e l i di r . T a m do z i ğn e ş i ş e n i n i ç i n d e i k en ö l ç ü l m el i d i r v e f a z l a i l a ç ş i ş ed e
bı r a k ı l m a l ı dı r . Ş i ş e y u k a r ı po z i s y o n d a i k en i ğ n e y i ç ı k a r m a d a n ö n c e t a m po n t e k r a r h a f i f n e g a t i f
ba s ı n ç o l u ş t u r m a k i ç i n o r i j i n a l b a ş l a n gı ç n o k t a sı n a ç e k i l m e l i di r . İ ğn e u c u e n j e k t ö r ç ek i l m e d e n
ö n c e t e m i z o l m a l ı dı r .
E ğ e r t e h l i k e l i i l a ç s e r u m po ş e t i n e n a k l e di l ec e k s e y a l n ı z c a en j e k s i y o n po r t u n u n de l i n m e si n e,
po r t u n y a n l a r ı n ı n v e y a s e r u m t o r ba s ı n ı n d ei n m em e si n e di k k a t e di l m el i di r . İ l a ç ç ö z el t i si s er u m
i ç i n e e n j e k t e e d i l di k t e n s o n r a s e r u m po r t u , h a z n e v e ( e ğe r ec z a c ı t a r a f ı n da n B S C v e y a
i z o l a t ö r d e e k l e n d i y s e ) s e t i n y ü z e y i d e k o n t a m i n e e di l m el i di r . S o n ü r ü n y ed e k b i r u y a r ı y ı d a
i ç e r e c e k ş e k i l d e e t i k e t l e n m e l i d i r v e e n j e k s i y o n po r t u k o r u y u c u bi r ö r t ü i l e ç ev r el en m e l i di r . S o n
k a p t e m i z e l d i v e n l e r k u l l a n ı l a r a k d a m ga l a n a b i l i r ç a n t a y a h er h a n g i b i r s ı z ı n t ı o l u p o l m a d ı ğ ı
k o n t r o l e di l e r e k y e r l e ş t i r i l m e l i di r .
T e h l i k e l i bi r i l a c ı a m pu l d e n ç e k m e k i ç i n s ı r t v e y a ü st k ı sm a n a z i k ç e v u r u l m a l ı dı r . S ı r t a l k o l l e
si l i n d i k t e n s o n r a 5 m i k r o m e t r e l i k f i l t r e l i i ğ n e v e y a a r a ba ğ l a n t ı i l a c ı n t a m a m ı a l ı n dı k t a n so n r a
dö r t t e ü ç ü n d e n f a z l a s ı do l m a y a c a k bü y ü k l ü k t e bi r en j e k t ö r e t a k ı l m a l ı d ı r . S o n r a s ı v ı en j e k t ö r e
10
f i l t r e l i i ğn e v e y a a r a b a ğl a n t ı i l e ç e k i l m el i v e u ç k ı s ı m t e m i z l en m e l i di r . B u n da n so n r a en j e k t ö r
u c u a y n ı u z u n l u k v e g e n i ş l i k t e k i bi r b a şk a i ğn e i l e d eğ i şt i r i l m el i v e f a z l a h a v a i l e i l a ç ( i s t en e n
do z e n j e k t ö r d e bı r a k ı l a r a k ) s t e r i l b i r ş i ş e y e bo ş a l t ı l m a l ı d ı r . H a v a k a r ı ş t ı r m a k t a n k a ç ı n ı l m a l ı dı r .
İ l a ç s e r u m po ş e t i n e v e y a ş i ş e s i n e n a k l e di l e b i l i r . E ğ er b u do z u n en j e k t ö r i ç i n d e d a ğı t ı l m a s ı
g e r e k i y o r s a i ğn e u c u n d a k i i l a c ı n t e m i z l en m es i i ç i n t a m po n u n bi r m i k t a r g er i ç ek i l m es i ge r ek i r .
İ ğn e
kilitlenen
bir
kaba
y e r l e ş t i r i l m el i di r
ve
en j e k t ö r ü n
yüzeyi
de k o n t a m i n e
e di l i p
et i k e t l e n m e l i di r .
E ğ i t i m v e y e t e r l i l i ğ i n s e r gi l e n m e s i : T eh l i k el i i l a ç l a r ı s u l a n dı r a c a k t ü m ç a l ı ş a n l a r s ı k ı st er i l
tehlikeli ilaçlarla çalışırken gerekli olan
a s e pt i k t e k n i k v e n eg a t i f ba s ı n ç t e k n i k l e r i n d e
e ği t i l m e l i d i r . Ö n c e e ğ i t i l di k t e n s o n r a p e r so n e l o bj e k t i f bi r y ö n t em l e y et k i n l i ğ i n i s er g i l em el i di r v e
y e t e r l i l i k dü z e n l i bi r z e m i n d e t e k r a r d e ğe r l en di r i l m e l i di r .
E n j e k t e e d i l m e y e n t e h l i k e l i i l a ç f o r m l a r ı n ı n h a z ı r l a n m a sı v e i şl en m e s i : T eh l i k e l i i l a ç l a r ı n en j e k t e
e di l m e y e n f o r m l a r ı n ı n ç e ş i t l i o r a n l a r da i l a ç v e i l a ç o l m a y a n
( t eh l i k e l i v e t eh l i k e s i z )
k ı s ı m l a r i ç e r m e l e r i n e r a ğ m e n e ğ e r i l a ç l a r ec z a n e p e r s o n el i t a r a f ı n d a n i ş l en i y o r s a ( ö r n eğ i n
pa k e t l e m e ) bi r e y s e l t e m a s t a n ç e v r e s e l t e m a s a k a d a r t eh l i k e l i i l a ç l a r l a t em a s po t a n s i y e l i v a r d ı r .
Ç o ğu t e h l i k e l i i l a c ı n s ı v ı f o r m u n u n o l m a m a s ı n a r a ğ m en bu f o r m l a r sı k l ı k l a k ü ç ü k ç o c u k l a r a v e
b e s l e n m e t ü pü o l a n y e t i ş k i n l e r e r e ç e t e e di l m ek t e di r . S u l a n d ı r ı l a n i l a ç l a r ı n r eç et el e r i o r a l sı v ı l a r
pa r e n t e r a l
yolla
b a ş l a n a bi l i r
veya
t a b l et l er i n
k ı r ı l m a sı n ı ,
k a p sü l l er i n
açılmasını
g e r e k t i r e b i l i r l e r . T a b l e t l e r i n e z i l m e s i i n c e t o z o l u şm a sı n a v e l o k a l ç e v r e k o n t a m i n a s y o n u n a y o l
a ç a b i l i r . G e r e ç l e r i n h a z ı r l a n m a s ı v e k u l l a n ı m ı i l e i l g i l i sü r eç l er ( ö r n eğ i n 1 . sı n ı f B C S ’ l e r v e y a
H E P A f i l t r e l i ü s t s ı r a b a ş l ı k l a r ı ) t e h l i k e l i i l a ç l a r ı n i şl en m e s i sı r a s ı n da h a v a k a r ı şm ı ş t o z l a r da n
v e y a s ı v ı da n k a ç ı n m a k i ç i n g e l i ş t i r i l m el i d i r . E n j e k t e ed i l m e y en t eh l i k e l i i l a ç f o r m l a r ı n ı n
h a z ı r l a n m a s ı v e i ş l e n m e s i e k F ’ d e ö z e t l e n m i şt i r .
D e k o n t a m i n a sy o n
t em i z l em e
v ey a
Dekontaminasyon,
deaktivasyon
ve
t e m i zl e m e :
d e a k t i v a s y o n o l a r a k t a n ı m l a n a b i l m e k t e di r . T eh l i k el i b i r ü r ü n ü n d ea k t i v a s y o n u t er c i h e di l m e k t e di r
f a k a t m e v c u t o l a n t ü m i l a ç l a r ı n d e a k t i v a s y o n u i ç i n u l a şı l a b i l i r t e k bi r s ü r eç y o k t u r . B S C ’ n i n v ey a
i z o l a t ö r ü n de z e n f e k s i y o n u i ç i n a l k o l k u l l a n ı m ı h e r h a n g i bi r t eh l i k el i i l a c ı n d e a k t i v a sy o n u n u
s a ğ l a m a m a k t a d ı r v e g e r ç e k t e m i z l i k y e r i n e k o n t a m i n a s y o n u n y a y ı l m a s ı i l e so n u ç l a n a bi l m e k t e di r .
B S C ’ l e r i n v e i z o l a t ö r l e r i n de k o n t a m i n a s y o n u pa z a r l a m a c ı n ı n ö n e r i l er i i l e ba ğ l a n t ı l ı o l a r a k
g e r ç e k l e ş t i r i l m e l i di r . M S D S b i r ç o k t e h l i k e l i i l a ç i ç i n u y gu n d e a k t i v a sy o n a j a n ı o l a r a k so d y u m
h i po k l o r i d i ö n e r m e k t e d i r . A r a ş t ı r m a c ı l a r so dy u m h i po k l o r i d g i bi k u v v e t l i o k si d e ed i c i a j a n l a r ı n bi r
ç o k t e h l i k e l i i l a ç i ç i n e t k i n d e a k t i v a t ö r l e r o l du ğu n u gö st er m i şl e r d i r . T i c a r i o l a r a k m e v c u t bi r ü r ü n
v a r dı r , S u r f a c e S a f e
( S u p e r G e n , D u bl i n , C A ) , so dy u m h i po k l o r i d, d e t er j a n v e t i o sü l f a t
n ö t r a l i z e e di c i
k u l l a n a r a k d e k o n t a m i n a sy o n v e d e a k t i v a sy o n s a ğl a y a n bi r s i st em di r . S ü r e k l i
o l a r a k ç a l ı ş a n h a v a l a n d ı r m a l ı b i r k a bi n i ş l e m l er ba şl a m a d a n ö n c e k i gü n t em i z l en m el i v e dü z en l i
a r a l ı k l a r l a v e y a gü n l ü k ç a l ı ş m a t a m a m l a n d ı ğı n d a t e k r a r t em i z l en m el i di r . 2 4 s a a t h i z m et v er en b i r
s e r v i s t e k a bi n gü n d e i k i – ü ç k e z t e m i z l en m e l i di r . A s e pt i k su l a n dı r m a i ç i n k u l l a n ı l a n k a b i n l er
ç a l ı ş m a g ü n ü n ü n b a ş ı n d a , h e r a r a ş i f t d e ( e ğ er su l a n d ı r m a b el i r l i bi r z a m a n d a n so n r a y a p ı l a c a k s a
) v e r u t i n o l a r a k s u l a n d ı r m a s ı r a s ı n da d ez en f e k t e e d i l m e l i di r .
2 . s ı n ı f B S C ’ y e v e y a 3 . s ı n ı f B S C i l e i z o l a t ö r ü n i ç i n den g eç i ş y er i n e g et i r i l m e d en ö n c e
su l a n d ı r m a da k u l l a n ı l a c a k m a l z e m e l e r i n h a z ı r l ı ğ ı i ç i n % 7 0 a l k o l v e y a u y gu n d ez en f e k t a n ı sı k m a ,
bu n u n l a s i l m e , a y n ı z a m a n da a s e p t i k s u l a n dı r m a i ç i n d e g er ek l i d i r .
2 . s ı n ı f B S C k o n t a m i n e h a v a y ı i ş l e m e k i ç i n h a v a l ı y ü z ey l er e sa h i pt i r . B u y ü z e y l er y ü z e y
d e k o n t a m i n a s y o n u n a i z i n v e r m e y e c e k ş ek i l d e d i z a y n e di l m i ş l er di r v e k o n t a m i n e y ü z e y l er i n p e k
ç o ğu n a u l a ş ı l a m a m a k t a d ı r . Ç a l ı ş m a a r a ba s ı n ı n a l t ı n da k i y ü z ey 2 . s ı n ı f B S C ’ l e r de ( v e u y gu n
o l du ğu n d a i z o l a t ö r l e r d e ) k o n t a m i n a s y o n dü z e y i n i a z a l t m a k i ç i n en a z ı n d a n a y l ı k
olarak
temizlenmelidir.
Y ü z e y d e k o n t a m i n a s y o n u t e h l i k e l i i l a ç k a p s a m ı n ı t ek k u l l a n ı m l ı k o l m a y a n b i r y ü z ey d en t e k
k u l l a n ı m l ı k b i r y e r e n a k l e di l m e s i i l e ( ö r n e ği n b ez l er , h a v l u l a r , g a z l ı b e z ) y o l u y l a b a ş a r ı l a b i l i r .
T e h l i k e l i i l a ç i ç e r e n ş i ş e l e r i n dı ş y ü z ey l er i n i n t eh l i k e l i i l a ç l a r l a k o n t a m i n e o l du k l a r ı n ı n
gö s t e r i l m e s i n e v e t e h l i k e l i i l a ç k o n t a m i n a s y o n u so n ü r ü n l e r i n dı şı n d a da o l a b i l m e si n e r a ğm en
h i ç b i r s i l m e s ü r e c i ç a l ı ş ı l m a m ı ş t ı r . B S C v e y a i z o l a t ö r ü n i ç i n d ek i t e h l i k el i i l a ç k a p s a m ı n ı n m i k t a r ı
b e l k i t e h l i k e l i i l a ç ş i ş e l e r i n i n y ü z e y l er i n i n d e k o n t a m i n a s y o n u y o l u y l a ( ö r n e ği n s i l er e k )
a z a l t ı l a b i l i r . H i ç bi r s i l m e s ü r e c i ç a l ı ş ı l m a d ı ğı n d a n , a l k o l l e, s t e r i l su i l e , p er o k si t l e v e y a so d y u m
h i po k l o r i d i l e ı s l a t ı l m ı ş g a z l ı be z i n k u l l a n ı m ı et k i n o l a bi l i r . B i r k e z k o n t a m i n e o l du ğ u n da t e k
k u l l a n ı m l ı k m a l z e m e k o n t a m i n e a t ı k o l a r a k p a k et l en i p u z a k l a şt ı r ı l m a l ı dı r .
T e h l i k e l i i l a ç l a r ı n u y g u l a n m a s ı : T e h l i k el i i l a ç l a r ı n u y g u l a n m a sı n ı d ü z en l e y en po l i t i k a v e
pr o s e dü r l e r s a ğ l ı k b a k ı m ç a l ı ş a n l a r ı n ı n o r t a k g ü v en l i ği i ç i n ec z a c ı l a r v e h em şi r el er t a r a f ı n d a n
bi r l i k t e g e l i ş t i r i l m e l i di r . B u po l i t i k a l a r t ü m i l a ç l a r ı n u y g u l a n m a sı sı r a s ı n d a h a s t a gü v en l i ği n i
k o r u m a k i ç i n di z a y n e di l m i ş po l i t i k a l a r a k a y n a k o l m a l ı dı r . B i r ç o k bö l ü m ü et k i l ey en t ü m
11
po l i t i k a l a r e t k i l e n e n a l a n l a r d a k i t ü m ç a l ı şa n l a r v e i d a r ec i l er d en g el en v er i l er l e ge l i ş t i r i l m e l i d i r .
T e h l i k e l i i l a ç l a r ı n gü v e n l i v e u y gu n u y g u l a n m a s ı n a y ö n el i k g en i ş h em ş i r e l i k k ı l a v u z l a r ı O n k o l o j i
H e m ş i r e l i ğ i T o pl u l u ğu v e O S H A t a r a f ı n d a n ge l i şt i r i l m i şt i r . T ü m
a l a n l a r d a u y gu l a m a s ı r a s ı n d a
t e h l i k e l i i l a ç l a r l a t e m a s ı n a z a l t ı l m a s ı i ç i n ö n er i l e r e k G ’ d e l i s t e l en m i ş t i r .
D ö k ü n t ü i d a r e s i : D ö k ü l m e l e r i n ö n l en m e si v e t eh l i k e l i i l a ç da m l a l a r ı n ı n u z a k l a ş t ı r ı l m a s ı n ı n
dü z e n l e n m e s i i ç i n po l i t i k a v e pr o s e d ü r l e r ge l i ş t i r i l m e l i di r . Y a z ı l ı p r o se dü r l e r dö k ü n t ü i d a r e si n d en
k i m i n s o r u m l u o l du ğ u n u b e l i r l e m e l i di r v e dö k ü n t ü n ü n a l a n ı i l e ö l ç ü l e r i n e d e ği n m el i d i r .
D ö k ü n t ü l e r e ği t i l m i ş p e r s o n e l l e r t a r a f ı n da n h e m e n a l ı n m a l ı v e u z a k l a şt ı r ı l m a l ı dı r .
T e h l i k e l i i l a ç dö k ü n t ü l e r i n i n t e m i z l e n m es i i ç i n g er e k l i m a l z e m el er i i ç e r en dö k ü l m e k i t l e ri
o l u ş t u r u l m a l ı v e y a a l ı n m a l ı dı r ( e k H ) . B u k i t l er t e h l i k el i i l a ç l a r ı n r u t i n o l a r a k i şl en di ğ i t ü m
a l a n l a r d a k o l a y c a e r i ş i l e bi l i r o l m a l ı d ı r . B i r dö k ü l m e k i t i en j ek t e e di l e bi l e n t eh l i k el i i l a ç l a r ı n
da m ga l a n a b i l e n ç a n t a v e y a pl a s t i k k a p t a t a şı n ı y o r o l m a sı n a r a ğ m en h a s t a ba k ı m a l a n l a r ı n a n a k i l
sı r a s ı n da i l a ç l a r a e ş l i k e t m e l i d i r . E ğe r t e h l i k el i i l a ç r u t i n o l m a y a n bi r a l a n d a h a z ı r l a n ı y o r v e y a
u y gu l a n ı y o r s a ( ö r n e ğ i n e v o r t a m ı , n o r m a l o l m a y a n h a st a b a k ı m a l a n ı ) , bi r dö k ü l m e k i t i v e
r e s pi r a t ö r i l a ç s a ğ l a y ı c ı t a r a f ı n d a n e di n i l m el i d i r . D ö k ü l m e a l a n ı n a gi r i şi n sı n ı r l a n d ı r ı l dı ğı u y a r ı s ı
i ç e r e n i ş a r e t l e r bu l u n du r u l m a l ı d ı r .
Y a l n ı z c a u y gu n P P E ’ s i i l e r e s pi r a t ö r ü o l a n v e e ğ i t i l m i ş ç a l ı ş a n l a r t eh l i k el i i l a ç dö k ü n t ü sü n ü i d a r e
et m e y e gi r i ş m e l i di r . T e h l i k e l i b i r i l a c ı n dö k ü n t ü s ü n ü t em i z l em e si t a l e p e di l eb i l ec e k t ü m p e r so n e l
dö k ü n t ü i d a r e s i v e P P E k u l l a n ı m ı i l e N I O S H t a r a f ı n da n se r t i f i k a v er i l en r e s pi r a t ö r l e r i n k u l l a n ı m ı
ü z e r i n e u y gu n e ği t i m i a l m a l ı dı r .
O l a y l a r v e dö k ü n t ü l e r i n e l e a l ı n ı ş ı b e l g e l en d i r i l m e l i di r . T eh l i k el i i l a ç l a t em a s e d en ç a l ı ş a n v e
ç a l ı ş m a y a n l a r da a y r ı c a bi r k a z a r a po r u v e y a t e m a s f o r m u d o l du r u p b i r e y s e l d eğ e r l en di r m e i ç i n
b e l i r l e n e n a c i l s e r v i s i n e du r u m u r a po r e t m e l i di r .
T ü m dö k ü n t ü m a l z e m e s i t e h l i k e l i a t ı k o l a r a k u z a k l a ş t ı r ı l m a l ı d ı r . D ö k ü n t ü n ü n t em i z l e n m e si n e
y ö n e l i k ö n e r i l e r v e p r o s e dü r e k I ’ da ö z e t l e n m i ş t i r .
Ç a l ı ş a n k o n t a m i n a s y o n u : Ç a l ı ş a n k o n t a m i n a sy o n u n u i ş a r e t e d en p r o s ed ü r l e r v e t ı b b i b a k ı m
i ç i n pr o s e dü r l e r bu t i p bi r k a z a y a ş a n m a d a n ö n c e g e l i şt i r i l m e l i d i r . İ z o t o n i k gö z y ı k a m a ü r ü n l er i
v e s a b u n i ç e r e n ( v e y a u l a ş ı l a bi l i r s e a c i l g ö z y ı k a m a ) a c i l k i t l er i t eh l i k el i i l a ç l a r ı n e l e a l ı n dı ğı
t ü m a l a n l a r d a h e m e n e r i ş i l e bi l i r o l m a l ı d ı r . D ö k ü l m e s ı r a sı n d a v ey a dö k ü n t ü y ü t em i z l er k e n
k o n t a m i n e o l u p t e h l i k e l i i l a ç l a di r e k gö z v e y a c i l t t e m a s ı o l a n
çalışanlar acil tedavi
g e r e k t i r i r . O S H A t a r a f ı n d a n ö n e r i l e n t e da v i b a sa m a k l a r ı e k J ’ d e ö z e t l en m i ş t i r .
T e h l i k e l i a t ı k p a k e t l e n m e s i v e u z a k l a ş t ı r ı l m a s ı : 1 9 7 6 ’ da , K a y n a k D ö n ü şü m ü v e Y en i de n
K u l l a n ı m ı A k t i ( R C R A ) t e h l i k e l i a t ı k l a r ı o l u şu m l a r ı n d a n a t ı m ı n a k a da r t a k i p e t m ek i ç i n bi r
m e k a n i z m a s a ğ l a n m a s ı a m a c ı y l a k a n u n l a şm ı ş t ı r . R C R A a l t ı n d a y ü r ü r l ü ğ e k o n a n dü z en l em e l er
Ç e v r e K o r u m a A j a n s ı t a r a f ı n da n y ü r ü t ü l m ek t ed i r v e h a st a n el er , ec z a n e l e r , k l i n i k l e r v e di ğ er
t ü z e l k i ş i l e r t a r a f ı n d a n a t ı l a n k i m y a s a l l a r v e f a r m a sö t i k l er e u y g u l a n ı r . R C R A t eh l i k e l i a t ı ğ ı n dö r t
k a r a k t e r i s t i ği n i n s ı n ı r l a r ı n ı ç i z e r v e a t ı l dı ğı z a m a n t eh l i k el i a t ı k o l a r a k gö z ö n ü n d e t u t u l a c a k
a j a n l a r ı n l i s t e s i n i i ç e r i r . L i s t e l e r de n b i r i n de a dı o l a n ( a t ı k l i st e si ) v e y a k r i t e r l er d en ( a t ı ğ ı n
k a r a k t e r i s t i ği ) bi r i n i s a ğl a y a n h e r h a n gi bi r a t ı l m ı ş i l a ç t eh l i k el i a t ı k o l a r a k di k k a t e a l ı n ı r .
L i s t e l e n m i ş i l a ç l a r do k u z k e m o t e r a pi i l a c ı ; a r s en i k t r i o k si t , k l o r a m bu s i l , si k l o f o sf a m i d ,
da u n o bi c i n , d i e t i l s t i l b e s t e r o l , m e l ph a l a n , m i t o m i z i n c , s t r e pt o m i si n v e u r a s i l m u st a r d k a d a r
e pi n e f r i n , n i k o t i n , v e f i z o s t i gm i n i d e i ç er i r . B u n l a r R C R A t e h l i k e l i a t ı ğı o l a r a k el e a l ı n m a y ı ,
pa k e t l e n m e y i v e a t ı l m a y ı ge r e k t i r i r .
R C R A bo ş k a p l a r ı n t e h l i k e l i a t ı k dü z e n l e m el er i n i n d ı şı n d a k a l m a s ı n a i z i n v er m ek t e d i r . B o ş k a pl a r
U l i s t e s i n d e k a p s a n a n l a r v e y a t ü m a t ı k l a r ı n a t ı l a b i l di ğ i , bu t i p a t ı k l a r ı n k o n du ğu k a pl a r ı n
u z a k l a ş t ı r ı l m a s ı i ç i n g e n e l u z a k l a ş t ı r m a y ö n t e m l er i n i n k u l l a n ı l dı ğı , k a b ı n t ü m a ğı r l ı ğ ı n ı n
% 3 ’ ü n d e n f a z l a s ı n ı k a p s a m a y a n t i p t e k i k l a si k a t ı k l a r dı r . U l u s a l S a ğl ı k E n s t i t ü sü ( N I H )
t a r a f ı n d a n g e l i ş t i r i l e n v e 1 9 8 4 ’ t e y a y ı n l a n a n “ a z k o n t a m i n e ” t er i m i n i k a z a n m ı ş o l a n k ı l a v u z l a r
% 3 k u r a l ı n ı k u l l a n m a k t a d ı r . 2 6 1 . 3 1 , 2 6 1 . 3 2 v e y a 2 6 1 . 3 3 de k i a r s en i k t r i o k s i t gi b i a k u t bi r
t e h l i k e l i a t ı k t u t a n k a pl a r ı n % 3 k u r a l ı t a r a f ı n d a n bo ş o l a r a k d e ğe r l en di r i l m e di ğ i n e v e t em i z l i k t en
k a l a n dö k ü n t ü n ü n t e h l i k e l i a t ı k o l a r a k d e ğ er l en d i r i l di ği n e di k k a t e d i l m e l i di r .
E k o l a r a k , bi r ç o k e y a l e t k e n di t e h l i k e l i a t ı k p r o gr a m ı n ı u y gu l a m a k t a dı r v e bu p r o gr a m l a r
da h i l i n d e k i ge r e k s i n i m l e r E P A ’ n ı n k i l e r d en da h a k a t ı o l a bi l m e k t e di r . M er k ez v e b ö l g es e l
dü z e n l e m e l e r b e l i r l i b i r k u r u l u ş t a t e h l i k el i a t ı k po l i t i k a sı o l u şt u r u l a c a ğ ı z a m a n gö z ö n ü n d e
tutulmalıdır.
S a ğl ı k b a k ı m o r t a m ı n d a bu l u n a n g e n e l t eh l i k e l i a t ı k sı n ı f l a r ı a z k o n t a m i n e t eh l i k el i a t ı k , es a s
t e h l i k e l i a t ı k , t e h l i k e l i a t ı k o l a r a k l i s t e l e n m em i ş t eh l i k el i a t ı k l a r v e t e h l i k el i a t ı k i l e t eh l i k e l i en f e k t e a t ı k bi l e ş i m i d i r .
12
A z k o n t a m i n e t e h l i k e l i i l a ç a t ı ğ ı : N I H t a n ı m ı n a gö r e a z k em o t er a pi a t ı ğı “ R C R A - bo ş ” k a pl a r ı ,
i ğn e l e r , e n j e k t ö r l e r , a z k o n t a m i n e e l di v en l er , ö n l ü k l er , p e dl e r v e bo ş s er u m s et l e r i t ı b b i a t ı k
f ı r ı n ı n d a t o pl a n ı p y a k ı l a r a k d ü z e n l e n e n a t ı k l a r d ı r . T eh l i k e l i i l a ç l a r ı n h a z ı r l a n m a sı n d a k u l l a n ı l a n
k e s i c i l e r y a k m a i l e de ğ i l ç o ğu n l u k l a o t o k l a v d a v e y a m i k r o da l ga d a d e z en f e k t e e d i l e bi l di k l er i n d en
v e a t ı k l a u ğ r a ş a n ç a l ı ş a n l a r i ç i n h a v a y a k a r ı ş m a r i s k i t a ş ı d ı k l a r ı n d a n k ı r m ı z ı k e si c i k a pl a r ı n a v ey a
i ğn e k u t u l a r ı n a k o n m a m a l ı d ı r l a r .
E s a s t e h l i k e l i i l a ç a t ı k l a r ı : O f i s l e i l gi l i o l m a dı ğ ı n d a e s a s t eh l i k el i i l a ç a t ı k l a r ı t er i m i 1 ) R C R A
l i s t e s i n d e k i v e y a t e h l i k e l i a t ı k k a r a k t e r i s t i ği n d e k i , 2 ) R C R A - bo ş o l m a y a n h e r h a n g i b i r t eh l i k e l i
a r ı k v e y a t e h l i k e l i a t ı k l a r ı n dö k ü l m e s i n d en so n r a t e m i z l em e a r t ı k l a r ı dı r . B u a t ı k l a r t e h l i k e l i a t ı k
olarak idare edilmelidir.
T e h l i k e l i a t ı k o l a r a k l i s t e l e n m e y e n t e h l i k el i a t ı k l a r : R C R A dü z e n l em e l e r i i l a ç g el i şm el er i i l e
bi r l i k t e gü n c e l l e n m e m e k t e d i r . H o r m o n a l a j a n l a r ı da i ç er en y ü z d en f a z l a i l a ç t eh l i k el i a t ı k o l a r a k
l i s t e l e n m e m i ş t i r . M i n n e s o t a g i bi b a z ı e y a l et l e r d e, bu n l a r t eh l i k el i a t ı k o l a r a k e l e a l ı n m a l ı dı r .
D i ğ e r b a z ı e y a l e t l e r d e k u r u m l a r bu i l a ç l a r ı u l u s a l dü z e n l em el e r gü n c e l l en i n c e y e k a d a r t eh l i k el i
a t ı k o l a r a k k a b u l e t m e y i e n i y i u y gu l a m a o l a r a k sü r dü r m e k l e y ü k ü m l ü d ü r . B i r ç o k t e h l i k el i a t ı k
a l ı c ı s ı d ü z e n l e n m i ş t ı b bi a t ı k l a r ı v e y a en f e k t e a t ı k l a r ı i d a r e et m ey e i z i n l i d e ği l d i r , b u n ed en l e
k u l l a n ı l m ı ş i ğn e l e r i v e s ı k ı ş t ı r ı l a bi l i r , da m l a y a b i l i r , dö k ü l e bi l i r k a n l a k o n t a m i n e c i s i m l er i k a bu l
e de m e m e k t e d i r l e r . K u r u m l a r t e h l i k e l i a t ı k a l ı c ı l a r ı n ı g er ek i r s e k a r ı şı k e n f e k t e a t ı k l a r d a h i l t ü m
m u h t e m e l t e h l i k e l i a t ı k l a r ı k a bu l e d e bi l ec e ğ i g a r a n t i si n i d i k k a t l e k o n t r o l et m el i d i r l e r . T eh l i k el i
a t ı k i l k k e z t a n ı m l a n dı ğı n d a ö z e l E P A v e N a k i l B i r i m i ge r ek s i n i m l er i n e g ö r e t o p l a n m a l ı v e
d e po l a n m a l ı dı r . U y gu n ş e k i l d e e t i k e t l e n en , r ea k t i f o l m a y a n , s ı z d ı r m a y a da y a n ı k l ı , dö k ü l m ey e
da y a n ı k l ı p l a s t i k k a p l a r t e h l i k e l i a t ı k l a r ı n t o p l a n dı ğ ı a l a n l a r d a g er e k l i d i r . T eh l i k el i i l a ç a t ı k l a r ı
o n a y l ı u y d u t o p l a n m a k a p l a r ı n a y e r l e ş t i r i l m e de n ö n c e b a şl a n gı ç t a k a l ı n , d a m g a l a n a bi l i r p l a s t i k
ç a n t a l a r d a t u t u l a bi l i r . C a m p a r ç a l a r ı da h a bü y ü k o n a y l ı s a k l a m a k a pl a r ı n d a d e po l a n ı n c a y a k a da r
küçük, delinmeye dirençli kaplara yerleştirilebilir.
K a n v e y a di ğ e r v ü c u t s ı v ı l a r ı i l e k o n t a m i n e a t ı k l a r t eh l i k el i a t ı k l a r l a k a r ı ş t ı r ı l m a m a l ı d ı r . U y du
t o p l a n m a k a p l a r ı n d a n d e po l a n m a a l a n l a r ı n a a t ı k k a p l a r ı n ı n n a k l i O S H A v e k a l et i n de k i t eh l i k el i a t ı k
f a r k ı n d a l ı k e ğ i t i m i n i t a m a m l a m ı ş bi r e y l e r t a r a f ı n da n ge r ç ek l e ş t i r i l m el i d i r . T eh l i k el i a t ı k l a r u y g u n
ş e k i l d e pa z a r l a n m a l ı v e m e r k e z t a r a f ı n d a n i z i n v er i l en t eh l i k el i a t ı k n a k i l a r a c ı i l e m e r k e z
t a r a f ı n d a n i z i n v e r i l e n t e h l i k e l i a t ı k d e p o l a m a , s a ğ a l t m a v e y a u z a k l a şt ı r m a t e si si n e
n a k l e di l m e l i d i r . L i s a n s l ı bi r m ü t e a h h i t t eh l i k e l i a t ı k pr o gr a m ı n ı i d a r e et m e k i ç i n t u t u l a b i l i r . A t ı k
ü r e t i c i s i , bu n u n l a b e r a b e r , t e h l i k e l i a t ı k l a r ı n y a n l ı ş i d a r e si n e k a r ş ı so r u m l u t u t u l a bi l i r . L i s a n s
t ü r ü v e y e t k i n l i ğ i n do ğr u l a n m a s ı n ı i ç e r en b i r m ü t e a h h i t a r a şt ı r m a sı bi r a n l a şm a i m z a l a n m a da n
ö n c e t a m a m l a n m a l ı v e b e l g e l e n m e l i d i r . T e h l i k el i a t ı k u z a k l a şt ı r m a sı i l e i l gi l i d a h a f a z l a b i l gi i ç i n :
http://www.hercenter.org./
A l t e r n a t i f i ş v e t ı b b i g ö z e t i m : İ ş y e r i n i n t eh l i k el i i l a ç l a r l a t em a sı n ı k o n t r o l e t m e k i ç i n g en i ş bi r
gü v e n l i k pr o g r a m ı m ü h e n di s l i k k o n t r o l l e r i n i , eğ i t i m i , i ş u y gu l a m a l a r ı n ı v e P P E ’ y i i ç er m el i d i r . B u
t i p gü v e n l i k pr o gr a m l a r ı po t a n s i y e l o l a r a k t e m a s e d en ç a l ı ş a n l a r ı v e t e m a s a b a ğ l ı o l a r a k t er s
s a ğ l ı k e t k i s i r i s k i d a h a y ü k s e k o l a n ç a l ı ş a n l a r ı t a n ı m l a y a b i l m e l i d i r . Ü r em e i l e i l g i l i r i s k l e r t e h l i k el i
i l a ç l a r l a t e m a s l a i l gi l i o l du ğu n d a n h a m i l e o l a n , e m z i r en v e y a h a m i l e k a l m a y ı / ba b a o l m a y ı
pl a n l a y a n bi r e y l e r e a l t e r n a t i f i ş ö n e r i l m el i d i r . Ç a l ı ş a n l a r ı n do k t o r l a r ı bu t a n ı m l a m a l a r ı n
y a p ı l m a s ı n a k a t ı l m a l ı dı r .
T e h l i k e l i i l a ç l a r l a i ş y a p a n t ü m ç a l ı ş a n l a r r u t i n o l a r a k t ı b bi d en et i m p r o g r a m ı n d a i z l en m e l i di r .
T ı b b i d e n e t i m ç a l ı ş a n t o pl u ğu n s a ğ l ı k d u r u m u n d a k i d e ği ş i k l i k l e r i a r a ş t ı r m a a m a c ı y l a v er i l er i n
t o p l a n m a s ı v e y o r u m l a n m a s ı n ı i ç e r i r . T ı b b i d en et i m pr o gr a m l a r ı şi k a y e t s em pt o m l a r ı n ı , f i z i k s e l
bu l gu l a r ı v e k a n s a y ı m ı g i b i b e k l e n e n s ı n ı r l a r da d e ği ş i k l i k o l u p o l m a d ı ğı n ı
be l i r l em e k i ç i n
l a bo r a t u a r d e ğe r l e r i n i n d e ğ e r l e n di r i l m e si n i k a p s a r . T e h l i k e l i i l a ç i şl e y i c i l er i i ç i n t ı b bi de n e t i m
pr o gr a m l a r ı n ı n t a r i f i l i t e r a t ü r d e gö s t e r i l m i ş t i r . N I O S H t eh l i k el i i l a ç i şl e y i şi n d e y e r a l a n ç a l ı ş a n l a r ı
iş yerlerinde
s a ğ l a n a n t ı b b i d e n e t i m pr o gr a m l a r ı n a k a t ı l m a y a t eş v i k ed er . K ı sı t l ı k a y n a k l a r
t e h l i k e l i i l a ç l a t e m a s e de n ç a l ı ş a n l a r ı n g en i ş b i r t ı b b i d en et i m pr o gr a m ı n a a l ı n m a l a r ı n ı
en g e l l e y e bi l i r . K u r u m s a l b i r t ı b bi d e n e t i m p r o gr a m ı o l m a d ı ğ ı n d a N İ O S H t eh l i k e l i i l a ç l a r ı i şl e y e n
ç a l ı ş a n l a r ı n k en d i k i ş i s e l s a ğl ı k ba k ı m s a ğ l a y ı c ı l a r ı n ı r u t i n t ı b bi k o n t r o l l er i sı r a sı n d a ç a l ı şt ı k l a r ı
y e r v e t e h l i k e l i a t ı k l a t e m a s o l a s ı l ı ğı h a k k ı n da b i l g i l en di r m el e r i i ç i n c e s a r et l en d i r m e k t e d i r .
SONUÇLAR
Bu
kılavuzlar
a s ı r l a r dı r
tehlikeli
ilaçlara
maruz
kalma
po t a n si y e l i n e
sa h i p
sa ğ l ı k
bakım
13
ç a l ı ş a n l a r ı n ı n t e h l i k e l i i l a ç l a r a m a r u z i y e t po t a n si y el i n i a z a l t m a k i ç i n a sı r l a r d ı r y o r u l m a d a n
ç a l ı ş a n bi r ç o k gr u bu n v e b i r e y i n ö n er i l er i n i se r g i l em e k t e di r . B u k ı l a v u z l a r ı n h i ç b i r k ı sm ı ,
k a p s a m l ı o l m a l a r ı n a r a ğ m e n , t ü m s a ğ l ı k t es i sl er i n i n t ü m i h t i y a ç l a r ı n a d e ği n em e m e k t e d i r . S a ğl ı k
ba k ı m ç a l ı ş a n l a r ı k e n d i pr o f e s y o n e l y a r gı l a r ı n a , de n e y i m l e r i n e v e bu ö n er i l er i u y g u l a r k en k en d i
ö z e l ç e v r e l e r i n d e k i g e n e l du y u m l a r ı n ı m er k ez i , e y a l et s el v e l o k a l dü z en l e m e l er k a d a r u y g u n
a k r e d i t a s y o n k u r u m l a r ı n ı n g e r e k l i l i k l e r i n i d e d i k k a t e a l a r a k y o r u m l a m a y a t e şv i k e di l m e k t e di r .
EK A : 2. Sınıf BCS’lerin Kullanımı İçin Öneriler
1 ) 2 . s ı n ı f B S C k u l l a n ı m ı i ş u y gu l a m a l a r ı n ı n e ği t i m , y e t er l i l i ği n s e r g i l en m e si , k o n t a m i n a s y o n u n
a z a l t ı l m a s ı v e d e k o n t a m i n a s y o n u i ç e r e n k a t ı pr o g r a m ı n u y g u l a n m a sı y o l u y l a sü r dü r ü l m e l i d i r .
2 ) Y a l n ı z c a dı ş a r ı a ç ı l a n 2 . s ı n ı f B C S ’ l e r t eh l i k el i i l a ç l a r ı n su l a n d ı r ı l m a sı n d a k u l l a n ı l m a l ı dı r ; t a m
dı ş a r ı a ç ı l a n B 2 t i pi t e r c i h e di l m e l i di r . T a m d ı şa a ç ı l ı m e ğ er t eh l i k el i i l a ç u ç u c u o l a r a k b i l i n i y o r s a
gerekmektedir.
3 ) Ö z e l d i z a y n h u s u s l a r ı o l m a d a n 2 s ı n ı f B C S ’ l er h a v a y o l u y l a k o n t a m i n a sy o n u n ç e v r e d e k i
alanlara
açık
ön
yüzden
d a ğ ı l a bi l ec e ğ i
g el en e k s e l
po z i t i f
b a sı n ç l ı
temiz
odalarda
önerilmemektedir.
4 ) 2 . s ı n ı f B S C ’ l e r de t e h l i k e l i i l a ç l a r ı su l a n d ı r ı r k en k a pa l ı si st e m n a k i l c i h a z l a r ı n ı n k u l l a n ı m ı n ı
gö z ö n ü n d e t u t u n ; 2 . s ı n ı f B C S ’ l e r d e bu t i p c i h a z l a r k u l l a n ı l d ı ğı n d a i ç er d ek i i l a ç i ç e r i ğ i n i n
a z a l d ı ğı n ı k a n ı t l a y a n b e l g e l e r m e v c u t t u r .
5 ) 2 . s ı n ı f B S C ’ l e r d e t e h l i k e l i i l a ç k o n t a m i n a s y o n l u , p a t l a m a s ı t eh l i k el i i l a ç l a r ı B S C ’ n i n i ç i n e
yerleştirmeden önce silerek azaltın.
Ek B: 3. Sınıf BSC’ler ve İzolatörlerin Kullanımı İçin Öneriler
1 - S t e r i l t e h l i k e l i i l a ç l a r ı n s u l a n d ı r ı l m a sı i ç i n y a l n ı z c a a s ep t i k bi r o r t a m s a ğ l a m a k v e ç a l ı ş a n l a r
i l e ba ğ l a n t ı s ı o l a n p e r s o n e l i bu l a şt a n k o r u m a k i ç i n t a sa r l a n a n h a v a l a n dı r m a l ı k a bi n l er
kullanılmalıdır.
2 - T e h l i k e l i i l a ç l a r ı n s u l a n dı r ı l m a s ı i ç i n y a l n ı z c a b u h a r l a ş a n i l a ç l a r ı t u t m a k i ç i n di z a y n ed i l m i ş
havalandırmalı kabinler kullanılmalıdır.
3- 3. sınıf BSC veya izolatörün kullanımı mutlaka;
o p er a t ö r eğ i t i m i , s e r g i l en m i ş y e t e r l i l i k ,
k o n t a m i n a s y o n u n a z a l t ı l m a s ı v e d e k o n t a m i n a s y o n u i ç er en sı k ı bi r i ş u y g u l a m a l a r ı pr o gr a m ı i l e
bi r l i k t e s ü r d ü r ü l m e l i d i r .
4 - 3 . s ı n ı f B S C v e y a i z o l a t ö r ü n d e k o n t a m i n a s y o n u t em i z l em e s ı r a s ı n d a h e r h a n gi bi r t eh l i k el i i l a ç
i l e y ü z e y k o n t a m i n a s y o n u n u u z a k l a ş t ı r a c a k ş e k i l d e y a p ı l m a l ı dı r .
5 - K a bi n i ç i n d e u y gu n d e k o n t a m i n a s y o n k a b i n i ç i n d en g eç i şl er v e y a h a r e k e t l i ö n p a n el l e r
a r a c ı l ı ğı y l a k a b i n e u l a ş ı l m a d a n ö n c e t a m a m l a n m a l ı d ı r .
6 - E l di v e n l e r v e ö n l ü k l e r k a bi n i ç i n d e u y gu n d e k o n t a m i n a s y o n sa ğ l a n m a d a n y er l e şt i r i l m e m e l i d i r .
7- Yüzey
dekontaminasyonu
veya
so n
ürünler
et i k e t l en m e d en
veya
i ç i n d en
geç i şe
yerleştirilmeden önce tamamlanmalıdı r.
8S o n ü r ü n l e r k a bi n d e n u z a k l a ş t ı r ı l m a l a r ı i ç i n n a k i l ç a n t a sı i ç i n d en g eç i ş i n i ç i n d e i k en ç a n t a y a
yerleştirilmelidir.
Ek C : Eldiven Kullanımı İçin Öneriler
1 - T e h l i k e l i i l a ç l a r ı i ç e r e n t ü m a k t i v i t e l e r de ç i f t el d i v en g i y i n . Ç i f t el d i v en t e h l i k e l i i l a ç l a r ı n
n a k l i y e k u t u l a r ı v e y a i l a ç ş i ş e l e r i n i n i ş l en m e si s ı r a s ı n da , t e h l i k el i i l a ç l a r ı n su l a n d ı r ı l m a sı v e
u y gu l a n m a s ı s ı r a s ı n da , t e h l i k e l i i l a ç a t ı k l a r ı n ı n v e y a t eh l i k el i i l a ç l a r l a y a k ı n z a m a n d a t e da v i
e di l m i ş h a s t a l a r ı n a t ı k l a r ı n ı n i ş l e n m es i v ey a t eh l i k e l i i l a ç dö k ü n t ü l e r i n i n t em i z l e n m e si
s ı r a s ı n da m u t l a k a g i y i l m e l i di r .
2 - P u dr a i ç e r m e y e n , l a t e k s , n i t r i l , po l i ü r e t a n , n e o pr en v ey a k e m o t er a pi el di v en i i ç i n A S T M
s t a n d a r dı n ı s a ğl a y a n y ü k s e k k a l i t e e l di v e n l er i s eç i n .
3 - E l di v e n l e r i gö z l e gö r ü l e b i l i r bo z u k l u k l a r a ç ı s ı n d a n i n c e l e y i n .
4 - H e r h a n gi b i r a s e p t i k s u l a n dı r m a a k t i v i t e s i n de n ö n c e el d i v en l er i % 7 0 a l k o l v e y a d i ğ e r u y gu n
dezenfektanlarla sterilize edin.
5 - S u l a n d ı r m a s ı r a s ı n da e l d i v e n l e r i h e r y a r ı m s a a t t e bi r v e y a h a sa r l a n dı ğı / k o n t a m i n e
o l du ğu n d a h e m e n d e ğ i ş t i r i n .
6 - Ü s t t e k i e l di v e n l e r i , s o n ü r ü n l e r i s i l d i k t e n so n r a f a k a t i ş a r e t l em e d en v e y a B S C ’ de n ç ı k a r m a d a n
önce çıkarın.
7 - D ı ş t a k i e l di v e n l e r B S C i ç i n d e y k e n b i r ç a n t a y a y e r l e ş t i r i l m e l i d i r .
8 - B i r i z o l a t ö r i ç i n d e , i k i n c i bi r e l d i v e n s a b i t el d i v en - k o l l u k si st e m i n i n i ç i n e gi y i l m e l i di r .
9 - B i r i z o l a t ö r d e , s a b i t e l d i v e n l e r v e ö n l ü k l er su l a n dı r m a so n l a n dı r ı l d ı k t a n so n r a t eh l i k el i i l a ç
k o n t a m i n a s y o n u n u n di ğ e r y ü z e y l e r e y a y ı l m a sı n ı e n g e l l em e k i ç i n y ü z e y k o n t a m i n a sy o n u
14
işleminden geçirilmelidir.
1 0 - T e m i z e l di v e n l e r ( ö r n e ği n i ç t e k i t e m i z el d i v en l e r ) so n ü r ü n ü n y ü z ey k o n t a m i n a s y o n u n u
y a p m a k i ç i n , e t i k e t i n s o n ü r ü n e y a pı ş t ı r ı l m a sı i ç i n d en g eç i şi n i ç i n e y e r l e şt i r i l m e si i ç i n
kullanılmalıdır.
1 1 - S o n k o n t r o l ü t a m a m l a m a k , ü r ü n ü t em i z b i r n a k i l ç a n t a s ı n a y e r l e şt i r m e k , ç a n t a y ı i ç i n de n
g e ç i ş de n ç ı k a r m a k i ç i n y e n i e l d i v e n gi y i n .
1 2 - E l di v e n l e r i gi y m e de n ö n c e v e ç ı k a r dı k t a n so n r a el l e r i n i z i y ı k a y ı n .
1 3 - E l di v e n l e r i , k o n t a m i n a s y o n u ö n l e m ey e di k k a t e de r ek u z a k l a ş t ı r ı n . U z a k l a ş t ı r m a i ç i n ö z el
pr o s e dü r l e r g e l i ş t i r i l m e l i v e i z l e n m e l i di r .
1 4 - E l di v e n l e r 2 . s ı n ı f B S C v e y a i z o l a t ö r i ç i n d e k a ba k o n u p u z a k l a şt ı r ı l m a l ı dı r .
1 5 - T e h l i k e l i b i r i l a c ı u y gu l a dı k t a n s o n r a v ey a u y gu l a m a a l a n ı n ı t er k et t i k t en h em en so n r a
e l d i v e n l e r i d e ği ş t i r i n .
1 6 - K i r l i e l d i v e n l e r i k o n t a m i n e a t ı k o l a r a k u z a k l a şt ı r ı n .
Ek D : Önlük Kullanımı İçin Öneriler
1 - Ö n l ü k l e r s u l a n d ı r m a , u y gu l a m a , t e h l i k el i i l a ç l a r l a y a k ı n z a m a n d a t ed a v i e di l m i ş h a st a l a r ı n
a t ı k l a r ı n ı n i ş l e n m e s i v e t e h l i k e l i i l a ç dö k ü n t ü l e r i n i n t em i z l e n m e si sı r a sı n d a g i y i l m el i d i r .
2 - K u l l a n ı l d ı k l a r ı n d a t e h l i k e l i i l a ç l a r a k a r şı k o r u y u c u o l du ğu t e s t ed i l m i ş t ek k u l l a n ı m l ı k ö n l ü k l e r i
seçin.
3 - K a pl a m a l ı ö n l ü k l e r s u l a n d ı r m a s ı r a s ı n da ü ç s a a t t en d a h a f a z l a gi y i l m em e l i di r v e
h a s a r l a n dı ğ ı n da y a d a k o n t a m i n e o l du ğu n d a h e m en d eğ i şt i r i l m e l i di r .
4 - Ö n l ü k l e r i k o n t a m i n a s y o n u n y a y ı l m a s ı n d a n k a ç ı n a r a k u z a k l a ş t ı r ı n . U z a k l a şt ı r m a y a ö z gü
pr o s e d ü r l e r g e l i ş t i r i l m e l i v e i z l e n m e l i di r .
5- Önlükleri uzaklaştırmadan hemen önce çıkarın.
6 - K o n t a m i n e ö n l ü k l e r i k o n t a m i n e a t ı k o l a r a k k a ba k o y u p ç ı k a r ı n .
7 - Ö n l ü k l e r i ç ı k a r t ı p u z a k l a ş t ı r dı k t a n e l l er i n i z i y ı k a y ı n .
Ek E : BSC veya İzolatörler İçinde Çalışmak İçin Öner iler
1 - 2 . v e y a 3 . s ı n ı f B S C y a da
izolatörün kullanımı mutlaka;
o p er a t ö r e ği t i m i , s er g i l en m i ş
y e t e r l i l i k , k o n t a m i n a s y o n u n a z a l t ı l m a sı v e d e k o n t a m i n a sy o n u i ç e r en sı k ı bi r i ş u y gu l a m a l a r ı
pr o gr a m ı i l e bi r l i k t e s ü r dü r ü l m e l i di r .
2 - İ z o l a t ö r v e y a k a bi n i ç i n d e t e h l i k el i i l a ç l a r ı n su l a n dı r ı l m a s ı sı r a s ı n da k o n t a m i n a s y o n u n
olabileceği çalışma alanlarına gereksiz cihazlar koymayın.
3- BSC veya izolatörü fazla kalabalıklaştırmayın.
4 - G e r e k l i t ü m m a l z e m e l e r i s u l a n dı r m a b a şl a m a d a n ö n c e e di n i n . B S C v e y a i z o l a t ö r ü n ç a l ı şm a
alanına tekrar tekrar giriş çıkışlardan kaçının.
5 - B S C v e y a i z o l a t ö r ü n i ç i n d e n ge ç i ş i n d e ü r ü n ü n , % 7 0 a l k o l v e y a di ğ er b i r u y gu n d ez en f e k t a n
s ı k m a v e y a s i l m e y i i ç e r e n , u y g u n ş e k i l de el l en m e si a s e pt i k su l a n d ı r m a i ç i n g er e k l i di r .
6 - B S C v e y a i z o l a t ö r i ç i n d e k i t e h l i k e l i i l a ç l a k o n t a m i n a s y o n y ü k ü n ü , i l a ç şi ş el er i n i B S C v e y a
i z o l a t ö r i ç i n e y e r l e ş t i r m e d e n ö n c e s i l er e k a z a l t ı n .
7 - N a k i l ç a n t a l a r ı ç a n t a n ı n dı ş y ü z e y i n i n i st en m e y en k o n t a m i n a sy o n u n u ö n l e m ek i ç i n k e si n l i k l e
s u l a n d ı r m a s ı r a s ı n d a B S C v e y a i z o l a t ö r ü n ç a l ı şm a o d a sı i ç i n e y e r l e şt i r i l m em el i di r .
8 - S o n ü r ü n l e r B S C v e y a i z o l a t ö r i ç i n d e y k en v e B S C v ey a i z o l a t ö r ü n i ç i n d en g eç i ş i n de k i n a k i l
ç a n t a l a r ı n a y e r l e ş t i r i l m e d e n ö n c e y ü z ey d e k o n t a m i n a s y o n u n d a n g eç i r i l m el i di r v e ç a n t a n ı n d ı ş
y ü z e y i n i n k o n t a m i n e o l m a m a s ı n a d i k k a t e di l m el i d i r .
9 - B S C v e y a i z o l a t ö r ü n ç a l ı ş m a y ü z e y i n i h er k u l l a n ı m d a n ö n c e v e so n r a i m a l a t ç ı n ı n ö n er d i ğ i b i r
m a d de v e y a d e t e r j a n , s o d y u m h i p o k l o r i d s o l ü sy o n u v e n ö r t a l i z e ed i c i bi r m a d de y l e
temizleyin.
1 0 - B S C v e y a i z o l a t ö r ü n t ü m y ü z e y l e r i n i h a z ı r l a n a c a k gr u p, gü n v e y a n ö b e t bi t t i k t en , i ş y ü k ü n e
u y gu n s ı k l ı k t a d e k o n t a m i n e e d i n . T i pi k o l a r a k , gü n ü n 2 4 sa a t i ç a l ı şa n bi r B S C v e y a i z o l a t ö r
gü n d e 2 – 3 k e z d e k o n t a m i n a s y o n g er e k t i r i r . B S C v e y a i z o l a t ö r ü s t er i l bi r i l a ç do z u n u v e y a
gr u bu n u s u l a n d ı r m a d a n ö n c e de z e n f e k t e ed i n .
1 1 - 2 . s ı n ı f B S C ’ n i n ö n a ç ı k l ı ğı n ı v e b u n u n ö n ü n d ek i z e m i n i d et er j a n , so dy u m h i po k l o r i d
s o l ü s y o n u v e n ö t r a l i z e e di c i i l e e n a z gü n d e b i r k ez si l i n .
1 2 - B S C v e y a i z o l a t ö r d e n u z a k l a ş t ı r m a d a n ö n c e k e si c i – de l i c i a l e t k u t u l a r ı i l e a t ı k k u t u l a r ı n ı ö n c e
m ü h ü r l e y i n s o n r a d e k o n t a m i n e e di n .
1 3 - B S C v e y a i z o l a t ö r i ç i n d e s u l a n dı r m a s ı r a s ı n d a h e r h a n gi bi r d ö k ü l m en i n a r d ı n d a n
d e k o n t a m i n a s y o n ge r e k l i di r .
1 4 - Ç a n t a l a r da k i v e y a p l a s t i k k u t u l a r d a k i t ü m k o n t a m i n e m a l z e m e l er i
( g a z l ı b ez , t em i z l i k
b e z l e r i , h a v l u l a r , y ı k a m a v e y a du r u l a m a s u y u ) m ü h ü r l e y i n v e k o n t a m i n e a t ı k o l a r a k a t ı n .
1 5 - 3 . s ı n ı f B S C v e y a i z o l a t ö r ü n d e k o n t a m i n a sy o n u t em i z l e m e sü r e c i n d e t eh l i k el i i l a ç
15
16171819-
kontaminasyonu
içeren
tüm
yüzeylerin
d e k o n t a m i n a sy o n u n u
s a ğl a y a c a k
ş ek i l d e
g e r ç e k l e ş t i r i l m e l i di r .
K a bi n i ç i n d e u y gu n d e k o n t a m i n a s y o n k a bi n e i ç i n d en geç i ş v e y a h a r e k et l i ö n p a n el l e r y o l u y l a
u l a ş ı l m a d a n ö n c e t a m a m l a n m a k z o r u n d a dı r .
E l di v e n l e r
ve
kolluklar
k a bi n
içinde
u y gu n
d ek o n t a m i n a s y o n
tamamlanmadan
yerleştirilmemelidir.
S o n ü r ü n l e r i n y ü z e y de k o n t a m i n a s y o n u e t i k et l e m e v e i ç i n d e n geç i ş i ç i n e y er l e ş t i r i l m ed en
önce tamamlanmak zorundadır.
S o n ü r ü n l e r bi r t a ş ı m a ç a n t a s ı n a k a b i n d en u z a k l a şt ı r ı l m a k ü z e r e i ç i n d en g eç i şi n i ç i n d e y k e n
yerleştirilmelidir.
E k F : E n j e k t e E d i l m e y e n T e h l i k e l i İ l a ç D o z u F o r m l a r ı n ı n İ l e n m e s i ve Bi r l e ş t i r i l m e s i
İçin Öneriler
1-
T e h l i k e l i i l a ç l a r u y gu n s u z ş e k i l d e i ş l e n m ey i ö n l e m e k u ğ r u n a e t i k et l e n m e l i v e y a bi r ş e k i l d e
tanımlanmalıdır.
2T e h l i k e l i i l a ç l a r ı n t a b l e t v e y a k a ps ü l f o r m l a r ı , bu n l a r ı s ı k ı şt ı r a b i l en v e t o z h a l i n d e k i
k o n t a m i n a s y o n a j a n l a r ı n ı n ç e v r e y e y a y ı l m a sı n a n e d en o l a b i l ec ek o t o m a t i k s a y ı m m a k i n e l er i
i ç i n e y e r l e ş t i r i l m e m e l i di r .
3E n j e k t e e d i l m e y e n t e h l i k e l i i l a ç l a r ı n v e bu n l a r l a k o n t a m i n e g er eç l e r i n r u t i n i şl en m e si
s ı r a s ı n da ç a l ı ş a n l a r k e m o t e r a p i e l d i v en i i ç i n A S T M st a n da r t l a r ı n ı s a ğl a y a n e l d i v e n l er d en i k i
ç i f t gi y m e l i di r .
4T e h l i k e l i i l a ç l a r ı n s a y ı m ı v e ş i ş e d e n bo ş a l t ı l m a s ı d i k k a t l i ş e k i l de y a pı l m a l ı dı r , t e m i z g er eç l er
bu i l a ç l a r l a k u l l a n ı m i ç i n t a h s i s e di l m el i d i r .
5K o n t a m i n e g e r e ç l e r i l k o l a r a k s t e r i l su y l a do y u r u l m u ş bi r be z i l e t em i z l en m el i ; d a h a so n r a
d e t e r j a n , s o d y u m h i p o k l o r i d s o l ü s y o n u v e n ö t r a l i z e e d i c i i l e t e m i z l en i p a r dı n d a n
du r u l a n m a l ı dı r . B e z v e d u r u l a m a s u y u k o n t a m i n e a t ı k o l a r a k p a k et l en i p u z a k l a şt ı r ı l m a l ı dı r .
6T a bl e t l e r i k ı r m a k t a n v e y a k a p s ü l l er i a ç m a k t a n k a ç ı n ı l m a l ı dı r ; sı v ı f o r m l a r u l a şı l a bi l i r
o l du k l a r ı h e r z a m a n k u l l a n ı l m a l ı dı r .
7T e h l i k e l i i l a ç l a r ı n i ş l e n m e s i s ı r a s ı n d a ( k ı r m a , ç ö z m e, bi r so l ü s y o n v e y a bi r k r em h a z ı r l a m a )
ç a l ı ş a n l a r g e ç i r ge n o l m a y a n ö n l ü k l er v e ç i f t k a t el d i v en gi y m el i di r . İ ş l em h a v a l a n dı r m a l ı b i r
kabin içinde gerçekleştirilmelid ir.
8S t e r i l o l m a y a n t e h l i k e l i i l a ç f o r m l a r ı n ı n s t e r i l ü r ü n l e r i ç i n d i z a y n e di l e n c i h a z l a r d a i ş l e n m es i
di k k a t l e e l e a l ı n m a l ı dı r . U y gu n p a k et l e m e, d e a k t i v a sy o n v e d e z en f ek s i y o n t e k n i k l er i n d en
y a r a r l a n ı l m a l ı dı r .
9T e h l i k e l i i l a ç l a r m ü m k ü n o l du ğu h e r z a m a n so n do z v e f o r m l a r ı n d a d a ğı t ı l m a l ı d ı r . A ğ ı z d a n
a l ı n a n s ı v ı l a r i ç i n k u l l a n ı l a c a k do z k a d a r i l a c ı i ç e r en k a pl a r ı n do n a n ı m ı h en ü z t e st
e di l m e m i ş t i r . P e k ç o ğu h a z ı r l a m a v ey a k u l l a n ı m s ı r a s ı n da b i r m i k t a r sa ç ı l m a s er gi l e m i şt i r . B u
c i h a z l a r k u l l a n ı l ı r k e n i k a z t a t bi k a t ı y a pı l m a l ı d ı r .
1 0 - Ö z e l ş e k i l d e pa k e t l e n m i ş t i c a r i t e h l i k e l i i l a ç l a r ( ö r n e ğ i n N eo r a l [ N o v a r t i s t a r a f ı n da n
pa z a r l a n a n ] ) k a d a r s ı v ı t e h l i k e l i i l a ç l a r ı n bo ş k a pl a r ı d a dö k ü l m e l er i ö n l e m e k i ç i n ö z e l
ş e k i l d e i ş l e n m e l i di r . B u k a pl a r du r u l a n m a l ı v e h e r h a n gi b i r i st en m e y en k o n t a m i n a s y o n u
k a p l a y a bi l e n m ü h ü r l e n e b i l i r p l a s t i k k a pl a r i ç i n d e k o r u n m a l ı d ı r .
1 1 - K u l l a n ı l m a y a n v e y a k u l l a n ı l a m a y a c a k du r u m d a o l a n en j e k t e e di l m e y en t eh l i k e l i i l a ç
formlarının
atılması
enjekte
e d i l e bi l e n
t e h l i k el i
ilaç
formları
veya
atıklarının
u z a k l a ş t ı r ı l m a s ı n a b e n z e r ş e k i l d e ge r ç ek l e ş t i r i l m el i di r .
E k G : T ü m U y g u l a m a O r t a m l a r ı n d a T e h l i k e l i İ l a ç l a r ı n Uy g u l a n m a s ı S ı r a s ı n d a T e m a s ı
Azaltmak İçin Öneriler
İn tr a ve n ö z Uy gu l a m a
12345678-
E l di v e n , ö n l ü k , k o l l u k v e y ü z k o r u y u c u su ( sı ç r a m a i ç i n g e r e k t i ği n d e ) k u l l a n ı m ı g er ek l i d i r .
P P E d a h i l g e r e k l i t ü m ge r e ç l e r i e di n i n .
U l a ş ı l a bi l i r o l du ğu h e r z a m a n i ğn e s i z s i st em l er i k u l l a n ı n .
T ü m i ğn e s i z s i s t e m l e r , e n j e k t ö r l e r , i ğn el er , i n f ü z y o n se t l e r i v e i n f ü z y o n po m p a l a r ı i ç i n L u e r Lok gereçlerini kullanın
İ ğ n e s i z s i s t e m l e r b a ğ l a n t ı n o k t a l a r ı n d a n d a m l a a k m a s ı i l e s o n u ç l a n a bi l i r ; d a m l a l a r ı
yakalamak için gazlı bez kullanın.
İ ş y e r i n i t e h l i k e l i i l a ç l a r ı n i ş l e n m e s i i ç i n di z a y n e di n .
H e r a n u l a ş ı l a bi l i r b i r d ö k ü l m e k i t i v e t eh l i k e l i i l a ç a t ı k k u t u su e d i n i n .
E l di v e n v e k o l l u k g i y m e pr o s e dü r ü : E l l e r i n i z i y ı k a y ı n , bi r i n c i ç i f t el di v en i g i y i n , k o l l u ğu v e
16
y ü z k o r u y u c u s u n u g i y i n v e s o n r a i k i n c i ç i f t el d i v en i gi y i n . E l d i v en l er k o l l u ğu n e l a s t i k v ey a
ö r gü m a n ş e t i n i g e ç m e l i di r . Ç i f t e l d i v en gi y m e
ö n l ü k m a n ş et i n i n a l t ı n d a bi r e l di v en v e
ü s t ü n d e i k i n c i bi r e l di v e n gi y i l m e s i n i g e r e k t i r i r .
9 - H e r z a m a n gö z s e v i y e s i n i n a l t ı n d a ç a l ı ş ı n .
1 0 - T e h l i k e l i i l a ç d o z l a r ı n ı h e n ü z n a k i l ç a n t a sı n ı n i ç i n d e i k en gö z l e r i n i z l e m u a y en e e di n .
1 1 - E ğ e r t e h l i k e l i i l a ç do z u b ü t ü n l ü ğü bo z u l m a m ı ş gö r ü n ü y o r sa n a k i l ç a n t a s ı n da n ç ı k a r ı n .
1 2 - U y gu l a m a a l a n ı n ı n a l t ı n a da m l a l a r ı em m e s i v e h a st a n ı n de r i si i l e i l a ç t em a sı n ı ö n l e m ek i ç i n
a l t ı pl a s t i k k a p l ı e m i c i b i r p e d k o y u n .
13Eğer uygulama alanında serum pompasının havasını almak gerekirse sete önce
tehlikeli ilaç içermeyen bir serum bağ layın ve geri akım metodunu kullanın.
1 4 - U y gu l a m a s ı r a s ı n d a da m l a l a r ı y a k a l a m a k i ç i n en j e k s i y o n po r t l a r ı n ı n b a ğl a n t ı y e r l er i n i n a l t ı n a
ga z l ı be z y e r l e ş t i r i n .
1 5 - N a k i l ç a n t a l a r ı n ı t e h l i k e l i i l a ç l a r l a k o n t a m i n e o l m u ş m a l z em e l e r i , i l a ç k u t u l a r ı n ı v e s et l er i ç i n
kapsayıcı kap olarak kullanın.
1 6 - S e t b a ğ l a n m ı ş t e h l i k e l i i l a ç t o r b a l a r ı n ı s et l er i i l e bi r l i k t e a t ı n , se t l e r i a y ı r m a y ı n .
1 7 - T e h l i k e l i i l a ç l a t e m a s e t m i ş y ü z e y l e r i eğ e r u y gu n s a d et er j a n , so d y u m h i po k l o r i d so l ü sy o n u v e
bi r n ö t r a l i z e e di c i i l e y ı k a y ı n .
1 8 - G i y i l e n e l di v e n l e r , t e h l i k e l i i l a ç l a r ı k a p sa y a n m a l z em e l e r v e P P E da h i l t eh l i k e l i i l a ç l a r l a
k o n t a m i n e o l m u ş m a l z e m e l e r i n a r t ı k l a r ı k o n t a m i n e a t ı k dı r .
1 9 - T e h l i k e l i i l a ç a t ı ğ ı k a p l a r ı P P E da h i l t ü m a t ı k m a l z e m ey i a l a c a k y et e r l i bü y ü k l ü k t e o l m a l ı d ı r .
2 0 - T e h l i k e l i i l a ç l a r l a k o n t a m i n e o l m u ş m a l z em el er i v e y a t eh l i k el i i l a ç a t ı k k u t u l a r ı n ı
sıkıştırmayın, zorlamayın.
2 1 - E l di v e n l e r i d i k k a t l i ş e k i l d e ç ı k a r ı n , pa k et l ey i n v e a t ı n . E l di v en l e r i ç ı k a r dı k t a n so n r a el l e r i n i z i
iyice yıkayın.
İn tr a m u s k u l e r ve ya S u b ku t a n U ygu l a m a
1234567891011121314151617-
Ç i f t e l d i v e n k u l l a n ı m ı g e r e k l i di r .
P P E d a h i l g e r e k l i t ü m m a l z e m e l e r i v e g er eç l er i e di n i n .
L u e r - L o k gü v e n l i k i ğn e l e r i n i v e y a g e r i ç e k m el i , k o r u y u c u l u en j e k t ö r l er i k u l l a n ı n .
E n j e k t ö r l e r L u e r - L o k b a ğ l a n t ı l a r a s a h i p o l m a l ı d ı r v e dö r t t e ü ç ü n d en da h a a z ı do l u o l m a l ı d ı r .
T e h l i k e l i i l a ç l a r ı n i ş l e n m e s i i ç i n i ş y e r i n i d i z a y n e di n .
H e r a n u l a ş ı l a b i l i r bi r dö k ü l m e k i t i v e t eh l i k e l i i l a ç a t ı k k u t u su n a sa h i p o l u n .
E l di v e n g i y m e p r o s e dü r ü : E l l e r i y ı k a y ı n , ç i f t el di v en g i y i n .
H e r z a m a n gö z s e v i y e s i n i n a l t ı n d a ç a l ı ş ı n .
T e h l i k e l i i l a ç d o z u n u h a l e n n a k i l ç a n t a sı n d a i k en gö z l e m u a y en e ed i n .
E ğ e r t e h l i k e l i i l a ç do z u b ü t ü n l ü ğü bo z u l m a m ı ş gö r ü n ü y o r sa n a k i l ç a n t a s ı n da n ç ı k a r ı n .
E n j e k t ö r k a b ı n ı a y ı r ı n v e u y g u n gü v e n l i k i ğn e si n i ba ğ l a y ı n .
E n j e k t ö r d e n h a v a ç ı k a r m a y ı n v e y a gü v en l i k i ğn e s i n d e k i h a v a y ı a l m a y ı n .
U y gu l a m a s o n r a s ı n d a , t e h l i k e l i i l a ç en j ek t ö r l er i n i ( e k l en en gü v en l i k i ğn e si i l e b i r l i k t e ) d i r ek
olarak tehlikeli ilaç atık kutusuna atın.
G i y i l e n e l di v e n l e r , t e h l i k e l i i l a ç l a r ı k a ps a y a n m a l z em el er t eh l i k e l i i l a ç l a r l a k o n t a m i n e o l m u ş
m a l z e m e l e r i n a r t ı k l a r ı k o n t a m i n e a t ı k dı r .
T e h l i k e l i i l a ç l a r l a k o n t a m i n e o l m u ş m a l z em el er i v e y a t eh l i k el i i l a ç a t ı k k u t u l a r ı n ı
sıkıştırmayın, zorlamayın.
E l di v e n l e r i di k k a t l i ş e k i l d e ç ı k a r ı n , pa k et l ey i n v e a t ı n .
E l di v e n l e r i ç ı k a r dı k t a n s o n r a e l l e r i n i z i i y i c e y ı k a y ı n .
O r a l U yg u l a m a
1 - E ğ e r pü s k ü r t m e , s ı ç r a m a v e y a bu h a r ı n ı n d a ğ ı l m a sı po t a n si y el i v a r s a y ü z k o r u c u su o l du ğu gi b i
ç i f t e l di v e n ge r e k l i d i r .
2 - Ç a l ı ş a n l a r t a b l e t l e r i n v e y a k a ps ü l l e r i n t eh l i k e l i i l a ç i ç er en b i r t o z t a b a k a sı i l e k a pl ı
olabileceğinin
ve
bu n l a r ı n
inhale
e d i l e bi l ec eğ i n i n ,
cilt
yoluyla
em i l e bi l ec e ği n i n ,
s i n d i r i l e bi l e c e ği n i n v e y a d i ğe r y e r l e r e y a y ı l a b i l e c e ği n i n v e s ı v ı f o r m l a r ı n bu h a r l a şa b i l ec eğ i n i n
y a d a dö k ü l e b i l e c e ği n i n f a r k ı n d a o l m a l ı d ı r l a r .
3 - K o r u n m a s ı z bi r ç e v r e d e t e h l i k e l i i l a ç l a r ı n o r a l f o r m l a r ı k ı r ı l m a m a l ı v e y a i ş l en m em el i d i r .
4 - P P E d a h i l g e r e k l i t ü m m a l z e m e l e r i v e g er eç l er i e di n i n .
5 - T e h l i k e l i i l a ç l a r ı n i ş l e n m e s i i ç i n i ş y e r i n i d i z a y n e di n .
6 - H e r a n u l a ş ı l a b i l i r bi r dö k ü l m e k i t i v e t eh l i k e l i i l a ç a t ı k k u t u su n a sa h i p o l u n .
7 - E l di v e n g i y m e p r o s e dü r ü : E l l e r i y ı k a y ı n , ç i f t el di v en g i y i n .
8 - H e r z a m a n gö z s e v i y e s i n i n a l t ı n d a ç a l ı ş ı n .
9 - T e h l i k e l i i l a ç d o z u n u h a l e n n a k i l ç a n t a sı n d a i k en gö z l e m u a y en e ed i n .
17
1 0 - E ğ e r t e h l i k e l i i l a ç do z u b ü t ü n l ü ğü bo z u l m a m ı ş gö r ü n ü y o r sa n a k i l ç a n t a s ı n da n ç ı k a r ı n .
1 1 - P l a s t i k t a ba n l ı bi r e m i c i p e d i e ğ er h er h a n gi bi r da m l a y ı k a ps a y a c a k s a ç a l ı şm a a l a n ı n a
yerleştirin.
1 2 - U y gu l a m a s o n r a s ı n d a ; gi y i l e n ç i f t e l di v en l er , t eh l i k e l i i l a ç l a r l a k o n t a m i n e o l m u ş m a l z e m e l er i
t e h l i k e l i i l a ç a t ı k k u t u s u n a k o y u p u z a k l a şt ı r ı n .
1 3 - T e h l i k e l i i l a ç l a r l a k o n t a m i n e o l m u ş m a l z em el er i v e y a t eh l i k el i i l a ç a t ı k k u t u l a r ı n ı
sıkıştırmayın, zorlamayın.
1 4 - E l di v e n l e r i di k k a t l i ş e k i l d e ç ı k a r ı n , pa k et l ey i n v e a t ı n .
15- Eldivenleri çıkardıktan sonra ellerinizi iyice yıkayın.
Ek H : Tehlikeli İlaç Dökülme Kitinin Önerilen İçeriği
1 - Y a k l a ş ı k 1 0 0 0 m l ( bi r I . V ş i ş e v e y a t o r b a v o l ü m ü ) dö k ü n t ü y ü em ec ek m a l z em e.
2 - Ç a l ı ş a n ı t e m i z l i k s ı r a s ı n da k o r u y a c a k i k i ç i f t el d i v en ( b i r a ğ ı r i ş l e m l er i ç i n d ı ş el d i v en v e bi r
i ç e l d i v e n ) , g e ç i r g e n o l m a y a n , t e k k u l l a n ı m l ı k k o r u y u c u ö n l ü k l e r ( t ü m k a pl a m a l a r v e y a
ö n l ü k v e a y a k k a bı k a pl a y ı c ı l a r ı ) v e y ü z k o r u y u c u su da h i l u y gu n P P E .
3 - E m i c i , p l a s t i k s ı r t l ı k a ğı t l a r v e y a p e d l er .
4- Tek kullanımlık havlu.
5 - E n a z i k i t a n e m ü h ü r l e n e bi l i r , k a l ı n pl a st i k t eh l i k el i i l a ç a t ı k k u t u su ( u y g u n u y a r ı e t i k et l e r i
ile önceden işaretlenmiş ).
6 - C a m p a r ç a l a r ı n ı t o p l a m a k i ç i n b i r t e k k u l l a n ı m l ı k f a r a ş.
7 - C a m p a r ç a l a r ı i ç i n d e l i n m e y e d i r e n ç l i b i r k a p.
Ek I : Döküntü Temizliği Prosedürü İçin Öneriler
1 - D ö k ü n t ü n ü n bo y u t u n u v e a l a n ı n ı d e ğ er l e n d i r i n . E ğ er g e r e k l i i s e eğ i t i m l i y a r dı m i ç i n t el ef o n
e di n .
2 - İ k i dö k ü l m e k i t i i l e t o pl a n a m a y a c a k bü y ü k l ü k t e k i dö k ü n t ü l er d ı ş y a r d ı m g er e k t i r e bi l i r .
3 - D ö k ü l m e a l a n ı n ı s ı n ı r l a m a k i ç i n i ş a r e t l er y er l e şt i r i n .
4 - D ö k ü l m e k i t i v e r e s p i r a t ö r e di n i n .
5 - İ ç v e d ı ş e l d i v e n l e r i l e r e s p i r a t ö r i ç e r en P P E g i y i n .
6 - B i r k e r e t a m o l a r a k g i y i n di ğ i n i z d e dö k ü n t ü y ü dö k ü l m e k i t i n i k u l l a n a r a k a l ı n .
7 - H e r h a n gi k ı r ı k c a m p a r ç a l a r ı n ı di k k a t l i c e u z a k l a ş t ı r ı n v e d el i n m e y e d i r en ç l i bi r k a b a
yerleştirin.
8 - S ı v ı y ı e m i c i p e dl e r e e m d i r i n .
9 - T o z l a r ı n e m l i t e k k u l l a n ı m l ı k pe d l e r l e v e y a y u m u ş a k h a v l u y l a em di r i n .
1 0 - D ö k ü n t ü t e m i z l i ği d a h a a z k o n t a m i n e a l a n da n d a h a ç o k k o n t a m i n e a l a n a do ğr u k a de m e
kademe gerçekleştirilmelidir.
1 1 - T ü m k o n t a m i n e m a l z e m e y i t a m a m e n u z a k l a ş t ı r ı n v e t ek k u l l a n ı m l ı k ç a n t a l a r a y er l e şt i r i n .
1 2 - B ö l g e y i s u i l e y ı k a y ı n v e s o n r a d e t er j a n , s o d y u m h i po k l o r i d so l ü s y o n u v e n ö t r a l i z e ed i c i i l e
temizleyin.
1 3 - A l a n ı b i r k a ç k e z y ı k a y ı n v e t e m i z l i k i l e p a k et l e m e i ç i n k u l l a n ı l a n t ü m m a l z em e y i t e k
kullanımlık
çantalara
yerleştirin.
Çantaları
m ü h ü r l ey i n
ve
t eh l i k e l i
atık
olarak
u z a k l a ş t ı r ı l m a l a r ı i ç i n s o n bi r k a ba y er l e şt i r i n .
1 4 - İ ç e l d i v e n l e r i k u l l a n a r a k t ü m P P E ’ y i d i k k a t l i ş e k i l d e u z a k l a şt ı r ı n . T ü m t e k k u l l a n ı m l ı k P P E ’ y i
a t ı k k u t u l a r ı n a y e r l e ş t i r i n . K u t u l a r ı m ü h ü r l e y i n v e so n b i r u y g u n k a ba y e r l eş t i r i n .
1 5 - İ ç e l d i v e n l e r i ç ı k a r ı n ; k ü ç ü k , m ü h ü r l en e bi l i r b i r k u t u y a k o y u n v e so n r a t eh l i k el i a t ı k o a l r a k
u z a k l a ş t ı r ı l m a s ı i ç i n s o n bi r u y gu n k a b a y e r l e şt i r i n .
1 6 - E l l e r i n i z i s u v e s a bu n l a i y i c e y ı k a y ı n .
1 7 - B i r k e z dö k ü n t ü t e m i z l e n di k t e n s o n r a a l a n ı n e v i da r e s i , t em i z l i k p e r so n el i v e y a ç e v r e s el
s e r v i s l e r t a r a f ı n d a n t e k r a r t e m i z l e n m e si n i sa ğ l a y ı n .
BSC veya İzolatör İçindeki Döküntüler
1 - B i r B S C v e y a i z o l a t ö r de k i dö k ü l m e l e r h em en t e m i z l en m e l i di r .
2 - E ğ e r dö k ü n t ü n ü n v o l ü m ü 3 0 m l ’ d e n f a z l a i s e v e y a b i r i l a ç şi ş e si y a d a a m pü l ü n ü n i ç e r i ği i s e
bi r dö k ü l m e k i t i e di n i n .
3 - D ö k ü l m e k i t i n d e k i i ş e l di v e n l e r i B S C v ey a i z o l a t ö r i ç i n d ek i k ı r ı k c a m l a r ı u z a k l a ş t ı r m a k i ç i n
gi y i l m e l i di r . İ z o l a t ö r i ç i n d e k i s a bi t el d i v en s i st em i n i n h a s a r l a n m a m a sı i ç i n ö z e l di k k a t
gö s t e r i l m e l i d i r .
18
4 - C a m p a r ç a l a r ı n ı B S C i ç i n e y e r l e ş t i r i l m i ş d e l i n m e y e di r en ç l i t eh l i k e l i i l a ç a t ı k k u t u su n a v ey a
i z o l a t ö r ü n u y gu n a t ı k h a v u z u n a y e r l e ş t i r i n .
5 - B S C v e y a i z o l a t ö r ü t a m a m e n t e m i z l e y i p de k o n t a m i n e e d i n .
6 - 2 . s ı n ı f B S C v e y a b e n z e r ş e k i l d e ge r eç l en di r i l m i ş 3 . s ı n ı f B S C y a d a i z o l a t ö r ü n a l t ı n d a
y e r l e ş m i ş o l a n dö k ü n t ü dr e n a j o l u ğu n u t em i z l ey i p d e k o n t a m i n e ed i n .
7 - E ğ e r d ö k ü l m e H E P A f i l t r e y e a ç ı l a c a k bi r s ı v ı y l a so n u ç l a n ı r s a v e y a t o z z er r ec i k l er i H E P A
f i l t r e n i n “ t e m i z k ı s ı m ” ı k o n t a m i n e e d er s e B S C v ey a i z o l a t ö r ü n k u l l a n ı m ı H E P A f i l t r e
y e n i l e n i n c e y e v e g e r e ç l e r d e k o n t a m i n e e di l i n c e y e k a da r g eç i c i o l a r a k d u r du r u l m a l ı dı r .
E k J : T e h l i k e l i İ l a ç l a r l a D i r e k G ö z ve y a D e r i T e m a s ı O l a n Ç a l ı ş a n l a r ı n H e m e n T e d a vi s i
İçin OSHA Tarafından Önerilen Aşamalar
1234567-
E ğ e r i h t i y a ç v a r s a y a r d ı m ç a ğı r ı n .
Hemen kontamine giysileri çıkarın.
E t k i l e n e n gö z ü i z o t o n i k v e y a s u i l e en a z 1 5 d a k i k a y ı k a y ı n .
E t k i l e n e n c i l di s a b u n v e s u i l e t e m i z l e y i n ; i y i c e d u r u l a y ı n .
T ı b b i b a k ı m t e m i n e di n .
T e m a s ı ç a l ı ş a n ı n t ı b b i do s y a s ı n a t ı b bi sü r v ey a n s d ef t er i n e k a y de d i n .
T e h l i k e l i i l a ç l a r ı n s u l a n d ı r ı l ı p u y gu l a n d ı ğı t ü m a l a n l a r a a c i l t e da v i m a l z e m e l e r i ( s a b u n , gö z
y ı k a m a k i ç i n s u , i r r i g a s y o n i ç i n s t e r i l i z o t o n i k ) h em en bu l u n a b i l m e l i di r .
19
SÖZLÜK
A n t i n e o p l a s t i k i l a ç : K a n s e r h ü c r e l e r i n i ö l dü r en v e y a k o n t r o l e d en k em o t e r a pö t i k bi r i l a ç .
K a n s e r t e da v i s i n de k u l l a n ı l a n i l a ç l a r s i t o t o k si k t i r f a k a t g en el o l a r a k t ü m h ü c r el e r d en d a h a ç o k
bö l ü n e n h ü c r e l e r e z a r a r v e r i r l e r .
A s e p t i k : C a n l ı p a t o j e n i k o r ga n i z m a v e y a en f e k t e m a l z em e i ç er m e y en .
Bi y o l o j i k G ü v e n l i k K a b i n i ( B S C ) : B i r B S C a ş a ğ ı da k i t i pl e r d en bi r i o l a b i l i r :
1 . S ı n ı f B S C : Ç a l ı ş a n v e ç e v r e y i k o r u y a n f a k a t ü r ü n ü k o r u m a y a n bi r B S C ’ di r . N e g a t i f b a s ı n ç l ı ,
h a v a l a n d ı r m a l ı bi r k a b i n di r , g e n e l l i k l e e n a z 7 5 f t / d k a ç ı l dı ğı n d a ç a l ı ş ı r k en bu h a r l a k a r şı l a ş m a y ı
m i n i m u m dü z e y e i n d i r e n b i r a ç ı k ö n pa n e l l e ç a l ı şı r . 1 . s ı n ı f bi r B S C ’ n i n di z a y n ı k i m y a s a l du m a n
ba c a s ı n a k a b i n d e n g e l e n h a v a n ı n y ü k s e k et k i n l i k l i p a r ç a c ı k h a v a s ı ( H E P A ) f i l t r e s i
i ç i n d en
g e ç i r i l e r e k a r ı n d ı r ı l ı p dı ş a r ı ( l a b a r a t u a r i ç i n e v e y a dı ş a r ı y a ) v e r i l m e si dı şı n d a ben z er d i r .
2 . S ı n ı f B S C : Ç a l ı ş a n ı , ü r ü n ü v e ç a l ı ş m a o r t a m ı n ı k o r u y a n bi r h a v a l a n dı r m a l ı B S C ’ d i r . 2 . sı n ı f bi r
B S C ç a l ı ş a n ı n k o r u n m a s ı i ç i n i ç e r i do ğr u h a v a a k ı m l ı a ç ı k b i r ö n e, ü r ü n ü n k o r u n m a sı i ç i n a şa ğ ı y a
do ğr u H E P A f i l t r e l i l a m i n a r h a v a a k ı m ı n a v e ç a l ı ş m a o r t a m ı n ı n k o r u n m a sı i ç i n H E P A f i l t r e si i l e
s ü z dü r ü l m ü ş h a v a y a s a h i p t i r .
T i p A 1 ( R e s m i o l a r a k T i p A ) : B u 2 . s ı n ı f B S C ’ l er m i n i m u m 7 5 f t / dk i ç er i d o ğ r u a k ı m h ı zı
s a ğ l a r ; H E P A f i l t r e l i , g e n e l b i r m a z g a l d a n g el en i ç er i do ğr u h a v a a k ı m ı i l e a ş a ğ ı do ğr u h a v a a k ı m ı
k a r ı ş ı m ı n ı n b i r p a r ç a s ı o l a n a ş a ğı d o ğ r u h a v a a k ı m ı n a sa h i pt i r ; b i r sü z m e ö r t ü sü y o l u y l a H E P A
f i l t r e s i n d e n g e ç e n h a v a y ı l a bo r a t u a r a v ey a ç e v r e y e s ü z e bi l i r v e n e g a t i f b a s ı n ç l ı m a z ga l l a r l a
ç e v r i l i o l m a y a n k o n t a m i n e po z i t i f b a s ı n ç l ı m a z g a l l a r a v e k a n a l l a r a s a h i p o l a bi l i r . B u n l ar
bu h a r l a ş a n t o k s i k k i m y a s a l m a d d e l e r v e bu h a r l a ş a n r a dy o n ü k l eo t i d l er l e k u l l a n ı m i ç i n u y gu n
değildir.
T i p A 2 ( R e s m i o l a r a k T i p B 3 ) : B u 2 . sı n ı f B S C ’ l e r m i n i m u m 1 0 0 f t / dk i ç e r i do ğr u a k ı m h ı z ı
s a ğ l a r ; H E P A f i l t r e l i , g e n e l b i r m a z g a l d a n g el en i ç er i do ğr u h a v a a k ı m ı i l e a ş a ğ ı do ğr u h a v a a k ı m ı
k a r ı ş ı m ı n ı n b i r p a r ç a s ı o l a n a ş a ğı d o ğ r u h a v a a k ı m ı n a sa h i pt i r ; b i r sü z m e ö r t ü sü y o l u y l a H E P A
f i l t r e s i n d e n g e ç e n h a v a y ı l a bo r a t u v a r a v ey a ç e v r ey e s ü z e bi l i r v e n e g a t i f b a s ı n ç a l t ı n d a v e y a
n e ga t i f ba s ı n ç l a ç e v r i l i t a m a m e n k o n t a m i n e m a z ga l l a r l a k a n a l l a r a s a h i p t i r . E ğ e r bu k a b i n l e r ç o k
dü ş ü k m i k t a r da b u h a r l a ş a b i l e n t o k s i k k i m y a sa l l a r v e y a r a d y o n ü k l eo t i d l er i n a z m i k t a r l a r ı i ç i n
k u l l a n ı l ı r l a r s a t a m o l a r a k f o n k s i y o n gö r e n sü z m e ö t r ü l e r i i l e i y i c e s ü z dü r ü l m ek z o r u n d a dı r .
T i p B 1 : B u 2 . s ı n ı f B S C ’ l e r m i n i m u m 1 0 0 f t / dk i ç a k ı m h ı z ı sa ğ l a r , H E P A f i l t r el i a ş a ğı do ğ r u
a k ı m l ı b ü y ü k ö l ç ü d e k o n t a m i n e o l m a y a n t e k r a r do l a ş a n i ç a k ı m h a v a s ı n d a n o l u şa n b i r h a v a y a
s a h i pt i r , k o n t a m i n e o l a n a ş a ğı do ğr u h a v a a k ı m ı n ı n ç o ğ u n u H E P A f i l t r es i n i n i ç i n d en g eç i r d i k t en
so n r a a t m o s f e r e do ğr u s ü z m e k i ç i n t a h s i s e di l en bi r k a n a l l a s ü z er v e n e ga t i f b a sı n ç a l t ı n d a v ey a
n e ga t i f ba s ı n ç l a ç e v r e l e n m i ş t a m a m e n k o n t a m i n e k a n a l l a r v e m a z g a l l a r a sa h i pt i r . E ğe r b u
k a b i n l e r k ü ç ü k m i k t a r l a r da bu h a r l a ş a n t o k si k k i m y a sa l l a r v e r a d y o n ü k l e o t i dl er i n a z m i k t a r l a r ı n ı
i ç e r e n ç a l ı ş m a l a r d a k u l l a n ı l ı r l a r s a ç a l ı ş m a k a bi n i n di r e k o l a r a k s ü z ü l en k ı sm ı n da y a p ı l m a l ı dı r .
T i p B 2 ( T a m S ü z ü l m ü ş ) : B u 2 . sı n ı f B S C ’ l er m i n i m u m 1 0 0 f t / d k i ç a k ı m h ı z ı s a ğ l a r ,
l a bo r a t u a r v e y a d ı ş a r ı d a n i ç e r i y e s ü r ü l e n H E P A f i l t r el i a şa ğ ı do ğr u a k ı m l ı h a v a y a s a h i p t i r , i ç e r i
do ğr u h a v a a k ı m ı n ı v e H E P A f i l t r e s i n de n f i l t r a s y o n y o l u y l a a t m o sf er e v er i l en a ş a ğ ı do ğr u h a v a
a k ı m ı n ı n t ü m ü n ü k a b i n v e y a l a bo r a t u v a r i ç i n d e t ek r a r do l a ş t ı r m a d a n sü z er v e n e g a t i f b a sı n ç
a l t ı n d a v e y a di r e k o l a r a k s ü z ü l e n n e g a t i f b a s ı n ç l a ç e v r i l i t a m a m en k o n t a m i n e k a n a l l a r v e
m a z g a l l a r a s a h i p t i r . B u k a b i n l e r bu h a r l a ş a n t o k s i k k i m y a sa l l er v e r a d y o n ü k l eo t i dl er l e
kullanılabilir.
3 . S ı n ı f B S C ’ l e r : T a m a m e n k a p a l ı , g a z ç ı k ı ş ı n a i z i n v e r m e y e n s ı k ı l ı k t a b i r y a p ı y a sa h i p
h a v a l a n d ı r m a l ı , i ş l e m l e r i n y e r l e ş t i r i l m i ş k a u ç u k e l d i v en l er y o l u y l a a ç ı l m a y a n b i r gö z l em p en c er e si
i ç i n d e y ü r ü t ü l dü ğü b i r B S C ’ di r . B u B S C e n a z 0 . 5 su b a s ı n c ı k u v v et i n d e n e ga t i f ba s ı n ç a l t ı n d a
i d a r e e d i l i r v e h a v a k a bi n i ç i n e H E P A f i l t r el er d en g eç i r i l e r ek s ü r ü l ü r . S ü z ü l m ü ş h a v a ç i f t k a t l ı
H E P A f i l t r a s y o n u v e y a t e k H E P A f i l t r a s y o n u – y a k m a i ş l e m i i l e t em i z l en i r . K a b i n i ç i n d e k i v e
dı ş ı n d a k i m a l z e m e l e r i n g e ç i ş i g e n e l l i k l e bi r ba t ı r m a t a n k ı ( k a b i n z e m i n i y o l u y l a u l a ş ı l a bi l i r )
v e y a k u l l a n ı m l a r a r a s ı n da d e k o n t a m i n e ed i l e b i l en ç i f t k a pı l ı i ç i n d en g eç i ş k u t u su
(
o t o k l a v gi bi ) y o l u y l a g e r ç e k l e ş t i r i l i r .
K e m o t e r a p i i l a c ı : H a s t a l ı k l a r ı t e d a v i e t m ek i ç i n k u l l a n ı l a n k i m y a s a l bi r a j a n dı r . B u t er i m
sı k l ı k l a k a n s e r i t e d a v i e t m e k i ç i n k u l l a n ı l a n i l a c ı i f a d e e d er .
K e m o t e r a p i e l d i v e n i : A n t i n e o pl a s t i k i l a ç l a r ı n i şl en m e s i n de k u l l a n ı m ı F D A t a r a f ı n d a n
o n a y l a n m ı ş t ı b bi e l d i v e n di r .
20
K e m o t e r a p i a t ı ğ ı : A n t i n e o p l a s t i k i l a ç l a r ı n h a z ı r l a n m a s ı v e u y g u l a n m a sı n d a k u l l a n ı l an
el d i v e n l e r , ö n l ü k l e r , m a s k e l e r , ı v s e t l e r , bo ş k u t u l a r , bo ş i l a ç ş i şe l er i i ğn e l er , en j e k t ö r l er g i b i
a t ı l m ı ş c i s i m l e r di r .
K a p a l ı s i s t e m : F i l t r e l e n m e m i ş h a v a y ı ve y a i ç e r i ğ i n i ba ğ l a n t ı l ı ç e vr e y l e d e ğ i ş t i r m e y e n
bi r c i h a z .
K a p a l ı s i s t e m i l a ç n a k i l c i h a z ı : M e k a n i k o l a r a k ç e vr e s e l k o n t a m i n e e d i c i l e r i n s i s t e m e
g i r i ş i n i v e t e h l i k e l i i l a ç l a r ı n y a d a b u h a r l a r ı n ı n s i s t e m d ı ş ı n a ç ı k m a s ı n ı e n g e l l e y e n bi r
ilaç nakil cihazıdır.
S i t o t o k s i k : V ü c u t i ç i n d e k i h ü c r e l e r e z a r a r v er i c i v ey a y ı k ı c ı f a r m a k o l o j i k bi l e ş i k .
D e a k t i v a s y o n : B i r k i m y a s a l a j a n ı ( t e h l i k el i i l a ç gi bi ) b a şk a bi r k i m y a s a l , ı sı , u l t r a v i y o l e ı ş ı n ı
i l e v e y a d a h a a z t e h l i k e l i b i r a j a n e l de e t m ek i ç i n ba ş k a b i r m a dd e y l e k i m y a sa l i şl em e so k m a k .
D e k o n t a m i n a s y o n : T o k s i k a j a n l a r ı n g en el l i k l e k i m y a s a l y o l l a r l a i n a k t i v a s y o n u , n ö t r a l i z a sy o n u
v e y a u z a k l a ş t ı r ı l m a s ı . Y ü z e y d e k o n t a m i n a s y o n u t eh l i k e l i i l a ç k o n t a m i n a sy o n u n u n t e k k u l l a n ı m l ı k
o l m a y a n b i r c i s i m d e n t e k k u l l a n ı m l ı k bi r c i s m e n a k l i ( ö r n e ğ i n b ez l er , p ed l er , h a v l u l a r ) y o l u y l a
ba ş a r ı l a bi l i r .
D e z e n f e k s i y o n : C a n l ı m i k r o o r g a n i z m a l a r ı n y ü z e y l e r d en % 7 0 a l k o l v e y a u y gu n b a şk a b i r
d e z e n f e k t a n l a s t e r i l t e h l i k e l i i l a ç l a r ı n s u l a n dı r ı l m a sı n d a n ö n c e u z a k l a şt ı r ı l m a sı .
M ü h e n d i s l i k k o n t r o l l e r i : Ç a l ı ş a n l a r ı n k i m y a s a l , b i y o l o j i k , r a d y o l o j i k , er go n o m i k v e y a f i z i k s e l
t e h l i k e l e r l e t e m a s ı n ı a z a l t m a k v e y a o r t a d a n k a l dı r m a k i ç i n di z a y n e di l en c i h a z l a r . Ö r n e k l er
l a bo r a t u a r du m a n b a c a l a r ı n ı , e l d i v e n k u t u l a r ı n ı , i ç e r i geç e b i l en e n j e k t ö r i ğn e l e r i n i , gü r ü l t ü
s e v i y e s i n i a z a l t m a k i ç i n s e s a z a l t ı c ı m a l z em el e r i gü v e n l i k k i l i t l e r i n i v e r a d y a s y o n k a l k a n l a r ı n ı
içerir.
G e n o t o k s i k : D N A h a s a r ı n a n e d e n o l a bi l en v e m u t a s y o n l a r a y o l a ç a n .
E l d i v e n k u t u s u : Ç a l ı ş m a a l a n ı n a bi r i n c i l b i r b a r i y er sa ğ l a y a n k o n t r o l l ü i ş – ç e v r e k u şa t m a sı .
İ ş l e m l e r ç a l ı ş a n ı , e t r a f t a k i ç e v r e y i v e / v e y a ü r ü n ü k o r u m a k i ç i n m ü h ü r l ü e l d i v en a ç ı k l ı k l a r ı
yoluyla gerçekleştirilir.
T e h l i k e l i i l a ç : A ş a ğ ı d a k i a l t ı k r i t e r d en e n a z b i r i t a r a f ı n d a n t a n ı m l a n a n h er h a n gi bi r i l a ç :
k a r s i n o j e n i t e , t e r a t o j e n i t e v e y a g e l i ş i m s e l t o k s i si t e, ü r em e t o k s i si t e s i , h a y v a n v e y a i n sa n l a r d a
dü ş ü k do z l a r d a o r g a n t o k s i s i t e s i v e y a p ı i l e t o k s i si t e a ç ı s ı n da n m e v c u t t e h l i k e l i i l a ç l a r ı t a k l i t
e de n y e n i i l a ç l a r .
T e h l i k e l i a t ı k : R C R A t e h l i k e l i a t ı k l i st e si n d e [ 4 0 . C . F . R . 2 6 1 . 3 0 - 3 3 ] y er a l a n v e y a R C R A ’ n ı n
40.C.F.R.261.21-24’te
tanımladığı
gi b i
yanıcılık,
a şı n d ı r ı c ı l ı k ,
reaktivite
veya
toksisite
karakteristiklerinden birini karşı layan herhangi bir atık.
S a ğ l ı k b a k ı m o r t a m l a r ı : T ü m h a s t a n el er , po l i k l i n i k l e r , a y a k t a n h a st a ba k a n k u r u l u ş l a r , ö z e l
m u a y e n e h a n e l e r , s e r b e s t e c z a n e l e r v e h a st a l a r ı n ba k ı m ı n a t a h si s e di l e n b en z e r k u r u l u ş l a r .
S a ğ l ı k b a k ı m ç a l ı ş a n l a r ı : H a s t a b a k ı m ı n d a y er a l a n t ü m ç a l ı ş a n l a r . B u n l a r ec z a c ı l a r ı , ec z a c ı
k a l f a l a r ı n ı , h e m ş i r e l e r i ( k a y ı t l ı h e m ş i r el er , l i s a n sl ı u y gu l a m a h em şi r e l er i , h em şi r e y a r dı m c ı l a r ı
v b . ) , h e k i m l e r i , e v d e s a ğ l ı k b a k ı m ı ç a l ı şa n l a r ı n ı v e ç e v r e h i z m et l e r i n i y ü r ü t en l er i ( ev i d a r e s i,
çamaşırhane, atık uzaklaştırma ) içerir.
H E P A f i l t r e s i : Ç a pı 0 . 3 m i k r o n m e t r e d en bü y ü k o l a n p a r t i k ü l l er i n % 9 9 . 9 7 ’ s i n i e t k i n ş ek i l de
yakalayan filtre.
Y a t a y – k a t m a n l ı – h a v a a k ı m b a c a s ı ( y a t a y – k a t m a n l ı – h a va a k ı m t e m i zl e m e t e zg a h ı
) : Ç a l ı ş m a ü r ü n ü v e ç a l ı ş m a a l a n ı n ı k a bi n i n a r k a sı n a H E P A f i l t r e si n d en g eç i r i l m i ş h a v a
s a ğ l a y a r a k v e ç a l ı ş m a a l a n ı n d a n dı ş a r ı ç a l ı şa n a d o ğr u y a t a y a k ı m s a ğ l a y a r a k k o r u y a n b i r c i h a z .
İ z o l a t ö r : M ü h ü r l e n m i ş v e y a m i k r o pl a r ı t u t u c u f i l t r a s y o n si s t em i ( en a z H E P A f i l t r e s i ) i l e h a v a
s a ğ l a n a n v e d e f a l a r c a d e k o n t a m i n e e di l eb i l en bi r c i h a z . K a p a t ı l dı ğ ı n d a , i z o l a t ö r m a l z em el er i n
n a k l i i ç i n y a l n ı z c a d e k o n t a m i n e e di l m i ş a r a bi r i m l er i ( g er e k t i ği n d e ) v e y a h ı z l ı n a k i l po r t l a r ı n ı
k u l l a n ı r . A ç ı l dı ğ ı n da , m a l z e m e l e r i n k o n t a m i n e e di c i m a d de l er i n v e f i l t r e l e n m em i ş h a v a n ı n
ba ğ l a n t ı l ı ç e v r e l e r e n a k l i n e m a n i o l m a k ü z er e d i z a y n e di l i p t a s di k l en m i ş t a n ı m l ı a ç ı k l ı k l a r i ç i n d en
gi r i ş v e ç ı k ı ş ı n a i z i n v e r i r . B i r i z o l a t ö r a s ep t i k i ş l em l e r , gü ç l ü b i l e ş i k l e r i n k u t u l a n m a s ı v e y a eş
z a m a n l ı a s e ps i v e k u t u l a m a i ç i n k u l l a n ı l a bi l i r . B a z ı i z o l a t ö r di z a y n l a r ı i z o l a t ö r i ç i n d e s a bi t l en m i ş
el d i v e n m o n t a j ı y o l u y l a y ü r ü t m e y i a s e p s i v ey a k u t u l a m a y ı t eh l i k e y e a t m a d a n i ş l e m y a p m a y a i z i n
v e r m e k t e di r .
A s e p t i k i z o l a t ö r : İ z o l a t ö r i ç i n d e k i k r i t i k bö l g e de n d ı şa r ı d a k i k o n t a m i n a sy o n u u z a k t u t m a k i ç i n
di z a y n e di l m i ş h a v a l a n dı r m a l ı i z o l a t ö r .
21
A s e p t i k k u t u l a m a i z o l a t ö r ü : H e m a se p t i k i z o l a t ö r v e h em d e k u t u l a m a i z o l a t ö r ü n ü n
g e r e k s i n i m l e r i n i k a r ş ı l a m a k ü z e r e di z a y n e di l m i ş i z o l a t ö r .
L a b o r a t u a r ö n l ü ğ ü : T e k k u l l a n ı m l ı k v e y a t ek r a r k u l l a n ı l a bi l en ö n ü a ç ı k , g en el l i k l e k u m a ş v e y a
di ğ e r g e ç i r g e n m a l z e m e d e n y a pı l a n ö n l ü k .
M a l z e m e g ü v e n l i ğ i v e r i d e f t e r i : B e l i r l i k i m y a s a l l a r ı n t eh l i k el er i n i , k i m y a sa l ö z el l i k l er i n i v e
ç a l ı ş a n l a r ı n bu k i m y a s a l l a r l a t e m a s t a n k en d i l e r i n i n a s ı l k o r u y a bi l ec e ğ i n i t a r i f e d en , i m a l a t ç ı
t a r a f ı n d a n s a ğl a n a n ö z e t l e r i i ç e r i r .
M u t a j e n i k : D N A ’ d a d e ğ i ş i k l i k y a p a r a k r u t i n m u t a sy o n h ı z ı n ı a r t t ı r m a y e t en e ği n e sa h i p.
Bi r e y s e l k o r u y u c u g e r e ç ( P P E ) : E l di v en l er , ö n l ü k l e r , r e s pi r a t ö r l e r , k o r u y u c u gö z l ü k l er v e
y ü z k o r u y u c u l a r ı g i b i ç a l ı ş a n l a r ı t e h l i k e l i f i z i k s el v e k i m y a s a l a j a n l a r l a t e m a st a n k o r u y a n c i si m l er .
Re s p i r a t ö r : T e h l i k e l i m a l z e m e l e r i n so l u n u m si s t e m i n e gi r i şi n i t eh l i k e l i m a d de l er i ç e v r e
h a v a s ı n d a n f i l t r e e d e r e k e n g e l l e y e n b i r ç e şi t P P E ’ d i r . C e r r a h i m a sk e r es p i r a t u a r k o r u m a
sağlamamaktadır.
Ri s k d e ğ e r l e n d i r m e s i : Ç e v r e s e l v e m es l ek i t eh l i k el er l e i n sa n l a r ı n t e m a s ı y l a o r t a y a ç ı k a c a k
po t a n s i y e l t e r s s a ğl ı k e t k i l e r i n i n k a r e k t er i st i ğ i n i n b el i r l en m es i . R i s k d eğ e r l en di r m e si b e ş a n a
a ş a m a y a a y r ı l a bi l i r : T e h l i k e t a n ı m l a m a sı , do z – y a n ı t de ğ er l en di r m es i , t e m a s d e ğe r l en di r m e si ,
r i s k k a r a k t e r i s t i ği v e r i s k i l e t i ş i m i .
Y ü z e y d e k o n t a m i n a s y o n u : T e h l i k el i i l a ç k o n t a m i n a sy o n u n u n t e k k u l l a n ı m l ı k o l m a y a n
y ü z e y l e r d e n t e k k u l l a n ı m l ı k o l a n y ü z e y l e r e ( ö r n e ğ i n p e dl er , b e z l e r , h a v l u l a r ) n a k l i . T eh l i k el i
i l a ç l a k o n t a m i n e y ü z e y l e r i n y ü z e y d e k o n t a m i n a s y o n u i ç i n h i ç b i r pr o s e dü r ç a l ı şı l m a m ı ş t ı r . A l k o l l e,
st e r i l s u i l e , pe r o k s i t l e v e y a s o d y u m h i po k l o r i d l e n e m l en di r i l m i ş pe d k u l l a n ı m ı et k i l i o l a b i l i r . T e k
k u l l a n ı m l ı k c i s i m , bi r k e z k o n t a m i n e o l du ğu n da , t eh l i k e l i a t ı k o l a r a k pa k et l en m el i v e a t ı l m a l ı d ı r .
H a v a l a n d ı r m a l ı k a b i n : Ç a l ı ş a n ı n k o r u n m a sı ( bu k l a v u z l a r d a k u l l a n ı l dı ğ ı ü z er e ) a m a c ı y l a
di z a y n e di l e n b i r ç e ş i t m ü h e n d i s l i k k o n t r o l ü . B u c i h a z l a r ç a l ı şa n l a r ı n t em a sı n ı h a v a y o l u y l a
y a y ı l a n k o n t a m i n e e di c i l e r i n y a y ı l m a s ı n ı
1 ) po t a n s i y e l b i r k o n t a m i n e e di c i k a y n a ğ ı n t a m a m en v ey a k ı s m e n k u şa t ı l m a sı , 2 ) h a v a y o l u y l a
y a y ı l a n k o n t a m i n e e di c i l e r i k a y n a k l a n dı k l a r ı n o k t a n ı n y a k ı n ı n d a y a k a l a y ı p u z a k l a ş t ı r a n h a v a a k ı m
y a k a l a m a h ı z l a r ı v e 3 ) k a b i n i ç i n e do ğr u h a v a a k ı m ı n ı n y ö n ü n ü b el i r l e y en h a v a ba s ı n c ı
i l i ş k i l e r i n i n k u l l a n ı m ı y o l u y l a k o n t r o l ed e r e k m i n i m a l dü z e y e i n d i r m e k i ç i n d i z a y n e di l m i ş t i r .
H a v a l a n d ı r m a l ı k a b i n l e r e ö r n e k l e r B S C ’ l e r i , k u t u l a m a i z o l a t ö r l e r i n i v e l a bo r a t u a r du m a n
ba c a l a r ı n ı i ç e r i r .
22