50-53 Bakteremiler -4 - Hastane Infeksiyonlari Dergisi

Hastane ‹nfeksiyonlar› Dergisi 1998; 2: 50-53
tan
H as
e
f
İn
ek
si
yonları
Toplum ve Hastane Kaynakl›
Bakteremilerden S›kl›kla ‹zole
Edilen Bakteriler
Dr. Dilek ÇOLAK*, Dr. Filiz GÜNSEREN**,
Dr. A. Osman fiEKERC‹O⁄LU*,
Dr. Rasih FELEK***, Dr. Meral GÜLTEK‹N*,
Dr. Latife MAMIKO⁄LU**, Dr. Tümer VURAL*
Bacterial growth was detected in 384 of 2258 (17%) blo-
* Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi, Mikrobiyoloji ve
Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›,
** Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi, ‹nfeksiyon
Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›,
*** Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesi,
Merkez Mikrobiyoloji Laboratuvar›, Antalya.
three of 384 (%24) blood cultures were considered to
ÖZET
od cultures that were sent to Akdeniz University Hospital Central Microbiology Laboratory between February
1996 and February 1997 for one year period. Ninety
be contaminated and excluded from the data. One
hundred sixteen of 291 (40%) blood cultures were defined as hospital-acquired bacteremia using the CDC
(1988) criteria and the remaining 175 (60%) were as
community-acquired bacteremia. The most frequent
nosocomial isolates were; Staphylococcus aureus
(47%), Enterococcus spp. (16%) and Escherichia coli
Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Merkez Mikrobiyoloji La-
(10%), while S. aureus (64%) , E. coli (7%) and Klebsiel-
boratuvar›’na fiubat 1996-fiubat 1997 tarihleri aras›nda-
la spp. (7%) were identified as the most common com-
ki bir y›ll›k sürede gönderilen 2258 kan kültürünün
munity-acquired pathogens. The incidence of methicillin
384’ünde (%17) üreme olmufltur. Üreme olan kan kül-
resistant S. aureus (MRSA) was %30 and %19 for hos-
türlerinin 93’ü (%24) kontaminasyon olarak kabul edil-
pital and community-acquired bacteremia respectively.
mifl ve de¤erlendirme d›fl› b›rak›lm›flt›r. Kalan 291 kan
kültürünün CDC (1988) kriterlerine göre 116’s› (%40)
hastane kaynakl›, 175’i (%60) toplum kaynakl› baktere-
Key Words: Bacteremia, Hospital-acquired, Communityacquired.
mi olarak belirlenmifltir. Hastane kaynakl› bakteremilerden s›kl›kla izole edilen bakteriler Staphylococcus aure-
us (%47), Enterococcus spp. (%16), ve Escherichia coli
(%10)’dir. Toplum kaynakl› bakteremilerden s›kl›kla izole edilen bakteriler ise, S. aureus (%64), E. coli (%7) ve
Klebsiella spp. (%7)’dir. Metisiline dirençli S. aureus
(MRSA) s›kl›¤› ise hastane kaynakl› ve toplum kaynakl›
bakteremilerde s›ras› ile %30 ve %19’dur.
Anahtar Kelimeler: Bakteremi, Hastane Kaynakl›, Toplum
Kaynakl›.
SUMMARY
Frequently Isolated Bacteria from Community and Hospital-acquired Bacteremia
50
G‹R‹fi
Günümüzde giderek s›kl›¤› artan hastane ve
toplum kaynakl› bakteremiler, morbidite ve
mortalite riski nedeniyle önem tafl›maktad›rlar
(1,2). Bakteremilerde etken mikroorganizmalar›n
da¤›l›mlar› ve antibiyotik duyarl›l›klar› y›llara göre de¤ifliklikler göstermektedir (3). 1980’li y›llarda gram pozitif bakterilerle oluflan bakteremi
s›kl›¤›nda art›fllar kaydedilmifltir (4). Empirik tedaviye yol gösterici olmas› bak›m›ndan, ortaya
ç›kan bu de¤iflikliklerin her merkez için sürekli
belirlenmesi gerekmektedir.
Toplum ve Hastane Kaynakl›
Bakteremilerden S›kl›kla ‹zole Edilen Bakteriler
Çolak D, Günseren F, fiekercio¤lu AO,Felek R,
Gültekin M, Mam›ko¤lu L, Vural T.
Penisiline dirençli Staphylococcus aureus gibi
metisiline dirençli S. aureus (MRSA) da ilk kez
hastane kaynakl› infeksiyon etkeni olarak saptanm›flt›r (4). Ayr›ca, son y›llarda penisiline dirençli S. aureus gibi, MRSA’n›n da toplum kaynakl› infeksiyonlarda etken haline geldi¤i bildirilmektedir (5,6).
Bu çal›flmada, Akdeniz Üniversitesi Hastanesi’nde bir y›ll›k sürede hastane ve toplum kaynakl› bakteremi s›kl›¤› ve etken bakterilerin da¤›l›m› incelenmifltir.
MATERYAL VE METOD
Akdeniz Üniversitesi Hastanesi 400 yatakl›
bir referans hastanesidir.
Bu çal›flmada 01 fiubat 1996-31 Ocak 1997 tarihleri aras›nda Akdeniz Üniversitesi Hastanesi
Merkez Mikrobiyoloji Laboratuvar›’nda yap›lan
2258 kan kültürünün sonuçlar› incelenmifltir.
Hastane ve toplum kaynakl› bakteremilerin ay›rdedilmesi için veriler, infeksiyon kontrol hemfliresi taraf›ndan infeksiyon hastal›klar› konsültan›
yard›m›yla prospektif olarak toplanm›flt›r. Hastane kaynakl› bakteremilerin tan›mlanmas› için
CDC (1988) kriterleri kullan›lm›flt›r. Gerekli görüldü¤ü durumlarda hasta dosyalar› retrospektif
olarak da incelenmifltir. Çal›flma dönemi boyunca BACTEC 9120 (Becton Dickinson, USA) kan
kültürü sistemi kullan›lm›flt›r. Bakterilerin izolasyon ve identifikasyonlar› konvansiyonel yöntemlerle yap›lm›flt›r. Bir hastan›n tek bir kan kültü-
ründen koagulaz negatif stafilokok (KNS) izole
edildi¤inde, ilgili klinisyenle görüflüldükten sonra kontaminasyon karar› verilmifltir.
BULGULAR
01 fiubat 1996-31 Ocak 1997 tarihleri aras›nda
Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Merkez Mikrobiyoloji Laboratuvar›’na kültür için gönderilen
2258 kan örne¤inin 384’ünde (%17) üreme olmufltur. Üreme saptanan 384 kan kültürünün 93’ü
(%24) kontaminasyon olarak kabul edilmifl ve
de¤erlendirme d›fl› b›rak›lm›flt›r. Kalan 291 kan
kültürünün 116’s› (%40) hastane kaynakl›, 175’i (%
60) toplum kaynakl› bakteremi olarak de¤erlendirilmifltir. ‹zole edilen bakteriler Tablo 1’de
gösterilmifltir.
TARTIfiMA
Gram pozitif bakterilerle oluflan bakteremi
s›kl›¤› son y›llarda giderek artmaktad›r (5,7,8).
Bunun nedeni olarak, ba¤›fl›kl›k yetmezli¤i olan
hasta popülasyonunda art›fl ve damar içi kateter
kullan›m› gösterilmektedir (5,9,10). Ek olarak,
MRSA infeksiyonlar› da giderek artan oranlarda
bildirilmektedir. Toplum kaynakl› S. aureus bakteremilerinde ortaya ç›kan de¤iflimler ise daha
az oranda çal›fl›lm›flt›r (5).
Çal›flmam›zda, hem hastane hem de toplum
kaynakl› bakteremilerde, bakteremilerin en s›k
olarak gram pozitif bakterilerle geliflti¤i saptanm›flt›r (s›ras› ile %72 ve %74). Her iki tip baktere-
Tablo1. Akdeniz Üniversitesi Hastanesi’nde Hastane ve Toplum Kaynakl› Bakteremi Etkenleri (1 fiubat 1996-31 Ocak 1997).
Etken Bakteri
Hastane Kaynakl›
Bakteremi
Toplum Kaynakl›
Bakteremi
n
%
n
%
MSSAa
20
17
78
45
MRSAb
35
30
34
19
9
8
4
2
18
16
5
3
1
1
8
5
12
10
13
7
6
5
13
7
15
13
20
12
116
100
175
100
S. aureus
KNSc
Enterococcus spp
Di¤er gram pozitif koklar
E. coli
Klebsiella spp.
Di¤er gram negatif çomaklar
Toplam
a: Metisiline duyarl› S. aureus, b: Metisiline dirençli S. aureus, c: Koagülaz negatif stafilokok.
Hastane ‹nfeksiyonlar› Dergisi 1998; 2: 1
51
Toplum ve Hastane Kaynakl›
Bakteremilerden S›kl›kla ‹zole Edilen Bakteriler
Çolak D, Günseren F, fiekercio¤lu AO, Felek R,
Gültekin M, Mam›ko¤lu L, Vural T.
mide, S. aureus etken olarak s›ras› ile %47 ve %64
oranlar› ile ilk s›rada yer almaktad›r. MRSA s›kl›¤› ise, hastane kaynakl› bakteremilerde %30
iken, toplum kaynakl› bakteremilerde %19’dur.
Steinberg ve arkadafllar›, 1980-1983 ve 1990-1993
y›llar› aras›nda hastane ve toplum kaynakl› bakteremilerde etken olarak S. aureus’un artt›¤›n›
göstermifllerdir (5). Ayn› çal›flmada, 1990-1993
y›llar› aras›nda S. aureus’un neden oldu¤u hastane kaynakl› bakteremilerin %56’s›, toplum kaynakl› bakteremilerin ise %22’si kateterle iliflkili
bulunmufltur. Çal›flmam›zda verilerin yeterli olmamas› nedeni ile bu iliflki araflt›r›lamam›flt›r.
Steinberg ve arkadafllar›n›n çal›flmas›nda MRSA
oran› hastane ve toplum kaynakl› bakteremilerde s›ras› ile %32 ve %18.5 olarak bildirilmektedir.
Bizim çal›flmam›zda da benzer sonuçlar elde
edilmifltir. Çal›flmam›zda toplum kaynakl› MRSA
bakteremilerini inceledi¤imizde, bu olgular›n
%73’ünün daha önce hastaneye yat›r›lm›fl ya da
ciddi kronik hastal›klar› nedeni ile hastaneye s›k
baflvuran hastalar oldu¤u görülmüfltür. Steinberg
ve arkadafllar› da toplum kaynakl› bakteremisi
olan hastalar›n %29’unda diabet, %23’ünde kronik böbrek yetmezli¤i, %14’ünde kanser ve
%9’unda AIDS varl›¤›n› saptam›fllard›r (5).
Yurdumuzda yap›lan çal›flmalarda, Durmaz
ve arkadafllar› 5148 kan kültürünü retrospektif
olarak de¤erlendirmifller ve en s›k olarak
(%69.37) gram negatif bakterilerin saptand›¤›n›
bildirmifllerdir (11). Hastalara ait özellikler, kateter, protez gibi giriflimlerin bulunmas› ve de¤iflik
antibiyotik tedavi rejimlerinin uygulanmas› gibi
faktörler sonuçlar›n farkl› olmas›na neden olabilir. Tünger ve arkadafllar› ise kan kültürlerinden
en s›k olarak (%52) gram pozitif bakterileri izole
ettiklerini bildirmektedirler (12). Hastanemizde
daha önce yap›lan bir di¤er çal›flmada, kan kültürlerinden izole edilen bakteriler aras›nda ilk
s›rada (%70.7) gram pozitif bakterilerin oldu¤u
bildirilmifltir (13). Buna ba¤l› olarak, flimdiki çal›flmam›z›n da verileri do¤rultusunda, hastanemizde son birkaç y›l içerisinde bakteremi etkeni
olarak gram pozitif bakterilerin önemli patojenler oldu¤u görülmektedir. Ancak, di¤er çal›flmalardan farkl› olarak, hastane kaynakl› bakteremilerde enterokoklar›n ikinci s›rada (%16) etken oldu¤u saptanm›flt›r. Bu farkl›l›k, tart›fl›lan di¤er
çal›flmalarda bakteremilerin hastane ve toplum
kaynakl› olarak ayr›lmamas›na, gelifltirilen izolasyon ve identifikasyon yöntemlerine ve uygulanan antibiyotik tedavi rejimleri sonucunda
52
hastane floras›n›n de¤iflmesine ba¤l› olabilir.
Bununla birlikte, çal›flmam›zda saptad›¤›m›z di¤er etken bakterilerin da¤›l›m› Reimer ve arkadafllar›n›n, Vallès ve arkadafllar›n›n ve Bryan’›n
çal›flmalar›nda verilen sonuçlarla uyumludur
(9,10,14).
Sonuç olarak; hem hastane, hem de toplum
kaynakl› bakteremilerde etken olarak gram pozitif bakteri s›kl›¤›, özellikle de S. aureus artmaktad›r. Daha önce hastanede yatm›fl ya da hastanelere s›k baflvuran olgularda S. aureus bakteremisi
düflünülmeli ve etkenin MRSA olabilece¤i ak›lda
tutulmal›d›r.
KAYNAKLAR
1.
Weinstein MP, Reller LB, Murphy JR, Lichtenstein
KA. The clinical significance of positive blood cultures: a comprehensive analysis of 500 episodes
of bacteremia and fungemia in adults. I. Laboratory and epidemiologic observations. Rev Infect
Dis 1983;5:35-53.
2. Bryan CS, Homung CA, Reynolds KL, Brenner ER.
Endemic bacteremia in Colombia, South Carolina.
Am J Epidemiol 1986;123:113-27.
3. Uzun Ö. Nosokomial sepsis. In: Akal›n E (ed).
Hastane infeksiyonlar›. 1. Bask›, Ankara: Günefl
Kitabevi,1993:145-60.
4. Herwalt LA, Wenzel RP. Dynamics of Hospital-Acquired Infection. In: Murray PR, Baron EJ, Pfaller
MA, Tenover FC, Yolken RH (eds). Manual of Clinical Microbiology. Sixthedition, Washington DC:
American Society for Microbiology,1995:169-81.
5. Steinberg JP, Clark CC, Hackman BO. Nosocomial
and community-acquired Staphylococcus bacteremia from 1980 to 1993: impact of intravasculer devices and methicillin resistance. Clin Infect Dis
1996;23:255-9.
6. Darouiche RO, Musher DM. Editorial response:
Increasing rates of Staphylococcus aureus Bacteremia-A medical device is a merit in disguise and
Methicillin resistance is merely avice. Clin Infect
Dis 1996;23:260-1.
7. Mc Goman JE Jr. Changing etiology of nosocomial
bacteremia and fungemia and other hospital-acquired infections. Rev Infect Dis 1985;7(suppl
3):357-70.
8. Ill FRC, Hughes JG, Vetter EA, et al. Analysis of
281,797 consecutive blood cultures performed
over an eight-year period: Trends in microorganisms isolated and the value of anaerobic culture
of blood. Clin Infect Dis 1997;24:403-18.
9. Reimer LG, Wilson ML, Weinstein MP. Update on
detection of bacteremia and fungemia. Clin Microbiol Rev 1997;10:444-65.
10. Valls J, Len C, Alvarez-Lerma F. Nosocomial bacteremia in critically ill patients: a multicenter
study evaluating epidemiology and prognosis.
Clin Infect Dis 1997;24:387- 95.
11. Durmaz G, Bolatl› T, Y›ld›z Ü, Akgün Y. 5148 kan
kültürünün retrospektif de¤erlendirilmesi. Türk
Microbiyol Cem Derg 1993;23(3):164-7.
Hastane ‹nfeksiyonlar› Dergisi 1998; 2: 1
Toplum ve Hastane Kaynakl›
Bakteremilerden S›kl›kla ‹zole Edilen Bakteriler
Çolak D, Günseren F, fiekercio¤lu AO,Felek R,
Gültekin M, Mam›ko¤lu L, Vural T.
12. Tünger A, Özkan F, Ulusoy S, Özer Ö, Özinel MA,
Tokbafl A. Kan kültürlerinden etken olarak soyutlanan bakteriler ve antibiyotik duyarl›l›klar›. Klimik Derg 1995;8(2):71-4.
13. Tuncer D, Gültekin M, Öngüt G, ve ark.
BACT/ALERT otomatize kan kültürü sistemi ile al›nan sonuçlar›n de¤erlendirilmesi. ‹nfeks Derg
1996;10(4):351-3.
14. Bryan CS. Clinical implications of positive blood
cultures. Clin Microbiol Rev 1989;2:329-53.
YAZIfiMA ADRES‹:
Dr. Dilek ÇOLAK
Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi
Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji
Anabilim Dal›
ANTALY
SİMPOZYUM
İNFEKSİYON HASTALIKLARINDA KLİNİSYEN
MİKROBİYOLOG İŞBİRLİĞİNİN ÖNEMİ
20 NİSAN 1998
GATA Şehit Tbp. Ütgm. Halil AKÇİÇEK Anfisi - ANKARA
KATILIM ÜCRETİ:
1 Mart 1998’e kadar
Asistan : 500.000 TL
Uzman : 750.000 TL
1 Mart 1998’den sonra
750.000 TL
1.000.000 TL
Simpozyum hesab› :
Doç. Dr. Ahmet BAŞUSTAOĞLU
Doç. DR. Mehmet BAYSALLAR
Ziraat Bankas› Hepas No: 1597 0008 4811 000 009
Kay›t Adresi:
Doç. Dr. Ahmet BAŞUSTAOĞLU
Gülhane Askeri T›p Akademisi
Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›
06018 Etlik - ANKARA
Tel : 0.312. 352 65 52
Fax: 0.312. 352 65 52 - 323 49 23
E-mail : austa@abs.gata.edu.tr
Hastane ‹nfeksiyonlar› Dergisi 1998; 2: 1
53