Ekonomik birli i Te kilat `n n (E T) Gelece i
Transkript
Ekonomik birli i Te kilat `n n (E T) Gelece i
Raport No: 108, February 2012 THE FUTURE OF THE ECONOMIC COOPERATION ORGANIZATION (ECO) ECO WILL HAVE A BRIGHT FUTURE WHEN IT GAINS DYNAMISM, VISIBILITY AND EFFICIENCY EKONOMİK İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI’NIN (EİT) GELECEĞİ EİT DİNAMİZM, GÖRÜNÜRLÜK VE VERİMLİLİK KAZANDIĞINDA PARLAK BİR GELECEĞE SAHİP OLACAKTIR ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR Ortadoğu Stratejik Araştırmalar MERKEZİ Merkezi CENTER FORfor MIDDLE EASTERN STRATEGIC Center Mıddle Eastern Strategıc STUDIES Studıes مركز الشرق األوسط للدراسات االستراتيجية ORSAM CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES Kazakhstan Uzbekistan Turkey Azerbajjan Kyrgyzstan Turkmenistan Iran Tajikistan Afghanistan Pakistan THE FUTURE OF THE ECONOMIC COOPERATION ORGANIZATION (ECO) ECO Will Have a Bright Future When It Gains Dynamism, Visibility and Efficiency ORSAM Report No: 108 February 2012 ISBN: 978-605-4615-03-2 Ankara - TURKEY ORSAM © 2012 Content of this report is copyrighted to ORSAM. Except reasonable and partial quotation and exploitation under the Act No. 5846, Law on Intellectual and Artistic Works, via proper citation, may not be used or re-published without prior permission by ORSAM. Assessments expressed in this report reflect only the opinions of its authors and do not represent the instiutional opinion of ORSAM. ORSAM Strategıc Informatıon Management and Indepentdent Thought Productıon center for mıddle eastern strategıc studıes CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES History In Turkey, the shortage of research on the Middle East grew more conspicuous than ever during the early 90’s. Center for Middle Eastern Strategic Studies (ORSAM) was established in January 1, 2009 in order to provide relevant information to the general public and to the foreign policy community. The institute underwent an intensive structuring process, beginning to concentrate exclusively on Middle affairs. Outlook on the Middle Eastern World It is certain that the Middle East harbors a variety of interconnected problems. However, neither the Middle East nor its people ought to be stigmatized by images with negative connotations. Given the strength of their populations, Middle Eastern states possess the potential to activate their inner dynamics in order to begen peaceful mobilizations for development. Respect for people’s willingness to live together, respect for the sovereign right of states and respect for basic human rights and individual freedoms are the prerequisities for assuring peace and tranquility, both domesticalhly and internationally. In this context, Turkey must continue to make constructive contributions to the establishment of regional stability and prosperity in its vicinity. ORSAM’s Think-Tank Research ORSAM, provides the general public and decision-making organizations with enlightening information about international politics in order to promote a healtier understanding of international policy issues and to help them to adopt appropriate positions. In order to present effective solutions, ORSAM supports high quality research by intellectuals and researchers that are competent in a variety of disciplines. ORSAM’s strong publishing capacity türansmits meticulous analyses of regional developments and trends to the interested parties. With its web site, its books, reports, and periodicals, ORSAM supports the development of Middle Eastern literature on a national and international scale. ORSAM supports the development of Middle Eastern literature on a national and international scala. ORSAM facilitates the sharing of knowledge and ideas with the Turkish and international communities by inviting statesmen, bureaucrats, academics, strategicts, businessmen, journalists, and NGO representatives to Turkey. www.orsam.org.tr Ambassador (R) Numan Hazar Born in 1945 in Tarsus, Turkey. Graduated in 1966 from the Diplomatic Section of the Faculty of Political Science, Ankara University. Entered in 1967 Ministry of Foreign Affairs. Served in various diplomatic posts abroad: Second Secretary in Ottawa, Canada; First Secretary, in Nicosia,Cyprus; Counselor and First Counselor, in Washington,D.C., USA for two terms (seven years) ; Deputy Chief of Mission in New Delhi, India; Minister-Counselor, in Bonn,Germany; In Ankara, he served at the Office of the President of the Turkish Republic as well as Policy Planning, Cultural Affairs, Council of Europe Departments, Director General for Africa, East Asia and Pacific/Islamic Conference Organization (Ministry of Foreign Affairs). He was Ambassador to Lagos, Nigeria, Ambassador/Permanent Representative to the Council of Europe in Strasbourg and later to UNESCO in Paris. He served as Ambassador/Diplomatic Adviser to the Minister of National Defense and later as Acting Chairman of the Inspection Board of the Ministry of Foreign Affairs. Retired in 2010. Appointed by Turkey in 2011 as Turkish Member for the ECO Eminent Persons Group (EPG) and elected as Chairman of the EPG. He is the author of two books in Turkish on “Turkish- African Relations”, “International Politics and Civilizations”, as well as various printed articles in Turkish, English, French and German on different international issues. He speaks French, German and English. Content Presentation ............................................................................................................................................5 Executive Summary ...............................................................................................................................7 1. Establishment and Development of ECO .........................................................................................8 2. Basic Advantages of ECO ......................................................................................................................9 3. Organizational Structure of ECO .......................................................................................................10 4. The Search for a New ECO: Eminent Persons Group’s Studies....................................................11 Concluding Remarks ..................................................................................................................................16 Appendix: Economic and Social Datas of ECO Region ....................................................................18 4 ORSAM Report No: 108, February 2012 ORSAM PRESENTATION The Economic Cooperation Organization (ECO), whose foundations were laid by Turkey, Iran, and Pakistan, has been operating for nearly half-century. Despite the fact that in early 1980’s the functions of the Organization were periodically reduced; especially in early 1990’s, an historical opportunity was taken in terms of the cooperation potential upon the accession of Central Asian Republics as well as Azerbaijan, and Afghanistan. It was such that in 1992, the Organization covered an area of 7 million square kilometers, and its total population reached 400 million. The Organization, which has an extraordinary geopolitical and geoeconomic hinterland through the connection with Central Asia, Caucasus, Middle East, and even with Europe, is currently facing a pressure more than ever at the point of meeting the expectations. The fact that the Organization continued its existence even in the hardest times, and that it has carried on cherishing great hopes until today shows the fact that regional cooperation processes have really needed the Organization. One of the most effective ways of avoiding negative effects of globalization, which yields revolutionary gains in terms of welfare levels, comforts and freedoms of societies, on national economies and local values is to assess the regional cooperation potentials as accurate as possible. While achievements of many regionalization and integration movements, which have been developing in parallel with globalization and even progressing more rapidly than that, and the opportunities they have presented to their stakeholders are obvious; the fact that there has not been any distinguished integration in the Economic Cooperation Organization’s geography has taken place yet requires thinking it through carefully. The fact that the Organization set a new agenda in 2005 entitled, “ECO 2015 Vision”, and on the other hand, the fact that the desired preparations could not have been completed within the period of 7 years led to just concerns among the ones who wanted the success of the Organization. Therefore, recommendations to be prepared by the Eminent Persons Group, which was created for accelerating the works, and the approach of the member states towards the aforesaid preparation are extremely important. Recommendations to be handled in this mid-year will be concluded during the summit meeting to be held at the end of the year. After all, what will carry the Organization to future is the common political will of the member states. While publishing this valuable work of Mr. Numan Hazar as ORSAM; on the one hand we would like to contribute to the visibility of the Organization even if just a bit, on the other hand we would like to draw attention to will, vision and caution necessity required for reform. Because it is necessary to believe in order to achieve. Hoping that the year 2012 leaves its mark in the next half-century of the Organization, Hasan Kanbolat ORSAM Director ORSAM Report No: 108, February 2012 5 ORSAM ORSAM Report No: 108 , February 2012 ORSAM By: Numan HAZAR Ambassador (R) Turkey’s Representative and Chairman of the ECO Eminent Persons Group CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES THE FUTURE OF THE ECONOMIC COOPERATION ORGANIZATION (ECO)* ECO Will Have a Bright Future When It Gains Dynamism, Visibility and Efficiency Executive Summary * The Economic Cooperation Organization (ECO) countries in geographical terms, cover a vast area. This is geographically a contiguous territory with seven million square kilometers. They have, in total, a significant population of 350 million people. This population is predominantly Moslem. * The ECO region is located in a strategically important part of the world, with access to the Persian Gulf, the Indian Ocean, the Black Sea and the Mediterranean Sea. Proximity to major powers such as Russia, China and the European Union is another significant feature. * There is an affinity and very close cultural interaction among member states. Historical ties are also significant. There exists thousands of common words even with those which are linguistically different. * There exists transport linkages especially through cross-country railroad networks and highways in most of the member states. * There is a great potentiality for the success of the organization. In today’s world, however, it is not possible to make a satisfactory assesment in view of and as compared to the high potentiality of member states which could carry out more in their cooperation in all fields where the ECO might have important stakes. * ECO can do, no doubt, much better. When the Organization is much more active, this will serve best interests of all member countries. Nevertheless, it is observed that it lacks a dynamism. * As we see it, there is a great potential for the member states to take benefit from the opportunities offfered by the ECO on the way of cooperation and integration. Despite this positive ground, we can easily say that a strong political will is required to achieve the targets enshrined in the ECO Vision 2015. * One should emphasize, hovever, the fact that everything will depend on the political will of the member states to implement all necessary measures for a better functioning organization. But, we should always keep in mind the fact that, when the ECO functions in the future as an efficient, dynamic and visible international organization, this will serve, undoubtedly, only for best interests of all the member states. * Views expressed in the article belong to its author. They should not be perceived as reflecting official policy of Turkey. ORSAM Report No: 108, February 2012 7 CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES ORSAM 1. Establihment and Development of ECO Economic Cooperation Organization (ECO) was established to promote economic integration as well as technical and cultural cooperation among member states. Originally, Iran, Pakistan and Turkey created in 1964 the organization of “Regional Cooperation for Development’’ (RCD). Indeed, RCD realized some economic, technical and cultural projects. During the cold war period in the bipolar era, the leaders of these coun- 8 ORSAM Report No: 108, February 2012 tries believed that historical, cultural, geographical and religious bonds will be enough to realize close cooperation among the member countries to contribute to their efforts to ensure economic development and to raise their living standards. This plan was supported by the West in general and by the US in particular in order to prevent Soviet influence in a strategically important region. Nevertheless, in 1979 after the Islamic Revolution in Iran all activities of the organization were suspended. RCD as an international organization was dissolved in 1980. THE FUTURE OF THE ECONOMIC COOPERATION ORGANIZATION (ECO) In 1985, founders of the organization, aware of the importance of the regional cooperation and integration, decided to reactivate RCD, but they changed the name of the organizaton as Economic Cooperation Organization (ECO). This new organization became active in 1990 when foreign ministers of three founding members signed in Islamabad during an extraordinary meeting an Amendment Protocol to the original Izmir Treaty. In 1992, Central Asian Republics (Kazakhstan, Uzbekistan, Kyrgzystan, Tajikistan and Turkmenistan) as well as Afghanistan and Azerbaijan joined the Organization. ECO which thus became an organization with 10 members, acquired international recognition and prestige.1 After this historical introduction, I intend to dwell on the basic advantages of the organization which led the leaders of the member countries to create such a formation. ORSAM 2. Basic Advantages of ECO The ECO countries in geographical terms, cover a vast area. This is geographically a contiguous territory with seven million square kilometers. They have, in total, a significant population of 350 million people. This population is predominantly Moslem. The ECO region is located in a strategically important part of the world, with access to the Persian Gulf, the Indian Ocean, the Black Sea and the Mediterranean Sea. There is an affinity and very close cultural interaction among member states. Historical ties are also significant. There exists thousands of common words even with those which are linguistically different. As Professor Halil İnalcık, the dean of the living Turk- Kazakhstan Uzbekistan Turkey Azerbajjan Turkmenistan Iran Kyrgyzstan Tajikistan Afghanistan Pakistan Economic Cooperation Organization Region ORSAM Report No: 108, February 2012 9 CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES ORSAM ish historians, indicates, historical researches confirm the fact that cultural affinity between Turkey, Iran and Pakistan is much closer and stronger than cultural affinity of Turks with Arabs.2 Obviously, when we take into consideration all member states of ECO this fact becomes more apparent. On the other hand, American political scientist Professor Samuel P. Huntington, while explaining his infamous thesis of the clash of civilizations, he refers to regional economic organizations as an indicator of civilisations’ strenghtening against nation-state and claims that the precondition of economic integration is cultural affinity. Among various cases, he mentions in details the ECO. He underlines the fact that “the success of these efforts has depended overwhelmingly on the cultural homogeneity of the states involved.”3 Although I do not personally share his thesis highly criticized from various vantage points, I mention this only for the sake of his recognition that the ECO represents an organization based on cultural affinity. Member states of the ECO are rich in natural resources and energy. They possess a positive economic variety which can help a flourishing future based on economic and social development. Proximity to major powers such as Russia, China and the European Union is another significant feature. There exists transport linkages especially through cross-country railroad networks and highways in most of the member states. All these indicate that there is a great potentiality for the success of the organization. On the other hand, the global propensity toward adopting a development model based on mar- 10 ORSAM Report No: 108, February 2012 ket economy and expansion of exports has induced ECO member states to pay much more attention to liberalizing their economies and to impart an increasingly more important role to the private sector in their countries. 4 I must also add that basically the ECO is a technical organization not a political one, aimed at realising close economic and technical cooperation and integration among member states. Indeed, from the very beginning, the Organization has been able to bring about and to complete many significant projects. 3. Organizational Structure of ECO ECO’s headquarters is located in Tehran, Iran. Main organs of the Organization are as follows:5 1- Summit Meetings: Heads of State or Governments hold Summit Meetings every two years (biennially) or more often if considered necessary by Member States . These meetings give opportunity for consultations at highest level as well as general guidelines. 2- Council of Ministers (COM): This is the highest policy and decision-making and executive body of the organization. Foreign Ministers of Member States participate in these meetings which are held at least once a year or when it is deemed necessary (extraordinary meetings). 3- Council of Permanent Representatives (CPR): The Council is composed of Ambassadors of Member States resident in Tehran accredited to the ECO as well as a Director General in charge at the Foreign Ministry of Iran. It is responsible on behalf of the Council of Ministers for carrying out its policies, for formulating issues THE FUTURE OF THE ECONOMIC COOPERATION ORGANIZATION (ECO) requiring decisions by Member States and for taking appropriate steps on matters connected with the implementation of the decisions of the Council of Ministers. 4- Regional Planning Council (RPC): This body comprises the heads of the Planning Organizations and/or such other representatives of corresponding authority. The RPC meets at least once a year prior to the annual meeting of the Council of Ministers to evolve programmes of action along with a review of past programmes and evaluation of results achieved to be submitted to the Council of Ministers. 5- Secretariat: The Secretariat is headed by the Secretary General. It also comprises 3 Deputy Secretary Generals and such staff as the Organization may require. The role of the Secretariat is to initiate, coordinate and monitor the implementation of ECO activities and to service the meetings of the Oganization. 6- Specialized Agencies and Regional Institutions: They are in specific fields of cooperation. The number, nature and objectives of the agencies and institutions are determined by the Council of Ministers. Specialized agencies include Cultural Institute, Science Foundation and Educational Institute. There are also various regional institutions such as ECO Shipping Company, Chamber of Commerce and Industry (Turkey proposed to host its headquarters in Istanbul, one of the major finance centers in the world), Trade and Development Bank, Reinsurance Company, Consultancy and Engineering Company etc. The ECO used to have seven committees to carry out expert investigations. They submit their reports to the Regional Planning Coun- ORSAM cil (RPC). If adopted the reports are presented to the Council of Ministers. These committees are as follows: Economic and Trade Committee, Transport and Communications Committee, Agricultural Committee, Scentific, Educational and Cultural Committee, Energy Committee, Infrastructure Committee in Relation to Public Affairs (Health and Environment Committee) and Committee for Fighting Abuse of Narcotics Drugs. The ECO realized various agreements to promote economic cooperation and integration. ECO Trade Agreement (ECOTA): Adopted in 2003 aimed at reducing tariffs. Afghanistan, Iran, Pakistan, Tajikistan and Turkey signed the Agreement. The Transit Transport Framework Agreement: According to this Agreement a Transit Coordination Council was established. The Council has four committees: Insurance Committee, Railways Committee, Roadways Committee and Legal Committee. There are also various agreements formulated by the ECO such as Encouraging and Protecting Investments, Cooperation among Cooperative Sectors, Establishment of ECO Smuggling and Customs Offences Data Bank, Reinsurance Company of ECO, Agreement on facilitating the issuance of visas for merchants and businessmen of the Member States, ECO Trade and Development Bank which became operational in 2006 ( its headquarters is located in Istanbul, Turkey) etc. 4. The Search for a New ECO: Eminent Persons Group’s Studies In view of the slow progress of the ECO towards achieving its aims and objectives the ORSAM Report No: 108, February 2012 11 CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES ORSAM Council of Ministers decided in 2003 to set up an Eminent Persons Group ( EPG) among the member states with specific mandate to submit its recommendations, in collaboration with the Secretary General, to the Council of Ministers. The EPG agreed that the ECO should have a vision strategy for the next decade considering the experiences of other economic organizations and the priorities of UN Millenium Development Goals. In 11th ECO Summit Meeting, which was held in İstanbul on December 23rd 2010, important decisions were taken on the future of Organization. The EPG suggested that a Senior Officials Meeting ( SOM ) may be held in between the two Council of Ministers’ Meetings to closely monitor the status of implementation of various ECO projects. It also mentioned that, to energize the role of the member states in the ECO activities, ECO focal points in the Ministries of the Foreign Affairs as well as in other Ministries/organizations of the member states should be strenghtened. Member states are also encouraged to post officer (s) specializing in ECO affairs in their respective missions in Tehran to assist their Permanent Representatives to ECO. 12 ORSAM Report No: 108, February 2012 The EPG report also said that the the decision-making process as prescribed in the Izmir Treaty should be maintained for the time being. However, while adhering to this article, the member states may be encouraged to take decisions on the basis of simple majority in the case of non-vital issues (according to the Izmir Treaty the decisions are taken in principle on the basis of unanimity). Another important step taken by the Organization is the Document of ECO Vision 2015 adopted by the Ministers of Foreign Affairs of Member States in their meeting in Astana, Kazakhstan on 1 October 2005. 6 THE FUTURE OF THE ECONOMIC COOPERATION ORGANIZATION (ECO) In this Document Foreign Ministers declared that they wish to adopt a Vision of ECO taking into account the opportunities and challenges of the globalization process, the rapid social, economic, political and technological developments in the world and prospects in the decades ahead which need to be addressed adequately through a common and collective approach. They also emphasized that sustained and intensified efforts are needed within the framework of ECO to implement social, economic, legal and administrative reforms and to provide for the efficient functioning of the market. ORSAM - A commitment towards establishing interconnection of electric power systems by 2015 in the ECO region to achieve better patterns of production exchange and trade of electricity, facilitating development of oil and gas pipeline networks to meet the entire region’s energy requirements as well as to provide outlets for access to international markets. - Harmonization of the financial and monetary policies of member states. - Importance of economic and project research. In the ECO Vision 2015 Document Foreign Ministers agreed, inter allia, on the following: - Acceleration of the pace of industrial development of member countries. - A commitment to reduce tariffs to the extent already agreed in ECO Trade Agreement (ECOTA) and remove para tariffs and non-tariff barriers in trade among the ECO member states by the year 2015. - Adoption of policies and strategies for the promotion and attraction of Foreign Direct Investment. - A recognition that intergovernmental dialogue and programmes on technical cooperation in various fields. - A more active and important role to be reserved to private sectors. - The reiteration of the vital role of the banks and financial institutions in the ECO region in financing and accelerating economic growth as well as promoting privatization process and structural reforms. - Promotion of investment in the ECO region particularly in the priority areas of trade, transport and energy. - The importance of transport and communications infrastructure in promoting regional economic growth and cooperation. - Cooperation in the fields of agriculture and environment. - Taking necessary measures for the development of human resources and to improve social, educational and health standards of the ECO peoples. -Measures on drug control, organized crimes and related matters. - Promotion of tourism in the ECO region. The ECO Vision 2015, also emphasized a vital role to be played in all relevant international fora to project and advance ECO’s common views and interests, envisioning to intensify ECO’s relationship with relevant international and regional organizations as well as financial institutions. ORSAM Report No: 108, February 2012 13 CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES ORSAM Undeniably, the ECO realized until now a significant progress. In today’s world, however, it is not possible to make a satisfactory assesment in view of and as compared to the high potentiality of member states which could carry out more in their cooperation in all fields where the ECO might have important stakes. Since, at present, in the process of globalization, interactions worldwide are complicated and some countries including many developing ones benefit a lot, some countries, however, are loosers or do not benefit enough from this state of affairs. ECO can do, no doubt, much better. When the Organization is much more active, this will serve best interests of all member countries. Nevertheless, it is observed that it lacks a dynamism. The Secretary General of the ECO Mr Yahya Maroofi, in an interview for the First issue of ECO Chronicle magazine, he underlined, inter allia, the following:7 “I am personally satisfied with the current progress and status of the organization in that considering all the challenges confronting the Organization, we have managed to run a regional organization for over two decades. Nevertheless we have not ben able to live up to expectations of our people. The region deserves more tangible progress the effects of which can trickle down to promise better future for the people of the region. There is no denying the fact that the ECO membership comprising ten countries of the region, throughout their history, have always had good cultural and trade relations with one another and today still enjoy rich mineral and industrial resources and potentials which could be utilized to fulfill the needs and demands of each other within the region. Besides, the region, in the past has made tremendous contributions to the advancement of science and 14 ORSAM Report No: 108, February 2012 technology. The vast potential of the region in terms of human as well as material resources should be harnessed to the mutual benefit of member states. Towards that end, we have to sustain our efforts through the platform of ECO to reach our common destiny.” As we see it, there is a great potential for the member states to take benefit from the opportunities offfered by the ECO on the way of cooperation and integration. Despite this positive ground, we can easily say that a strong political will is required to achieve the targets enshrined in the ECO Vision 2015. As a matter of fact, during the 11th Summit Meeting of ECO held in Istanbul on 23 December 2010 the President of the Republic of Turkey and the Chairman of the Summit Abdullah Gül announced that an Eminent Persons Group, comprising experts from the member states would be established shortly to make in-depth study/ review of the ECO Vision 2015. President Gül, in his statement, referring to the fact that member states have set certain targets to be achieved until 2015 in order to strengthen cooperation among themselves in a wide range of areas from trade and investment to transport and communication, energy and environment to agriculture and industry, he said that the entry into force of the ECO Trade Agreement ( ECOTA ) will assist member states in passing over a critical threshold toward the economic integration. One of the objectives of the ECO Vision 2015 Document has been to increase intra-trade in the ECO region which was 6% in 2005 to 20% by 2015. It is, however, observed that as of 2010, the intra-trade has remained at a ratio of 7% , registering only a slight increase of 1%. THE FUTURE OF THE ECONOMIC COOPERATION ORGANIZATION (ECO) President Gül also added the following: “Therefore, we have to admit that the 7% intra-trade is a failure for all of us. If we make a comparison, the intra-trade in the European Union equals to 65% of the total trade volume of the EU. Low performance recorded in this respect sets forth the absolute necessity for signing and implementing the ECOTA by all member states.” President Gül expressed his pleasure for the approval of his proposal regarding the establishment of an “Eminent Persons Group” to conduct a comprehensive study with a view to adjusting ECO to the changing global circumstances and for more efficient implementation of the ECO vision 2015 as well as its possible revision. ORSAM In other words, the leaders of the ECO member states expressed their political will at the highest level and they put emphasis on recommendations by the Eminent Persons Group to enhance, I highglight these three words, the dynamism, efficiency and visibility of the ECO. In 2011 member states appointed their representatives in the Eminent Pesons Group (EPG). The distinguished members of EPG are qualified personalities with an invaluable international or diplomatic experience. Indeed, Istanbul Declaration, issued after the Summit Meeting, referred to the mission of the Eminent Persons Group ( EPG ) in following words, thus defining the mandate given to it: The First Meeting of the EPG was held, upon the invitaion of Turkey as Chairman in Office, in Ankara on 25-26 July,2011. This inaugural meeting made possible a preliminary exchange of view among participating EPG members in the light of the mandate given by the Istanbul Summit. The Secretary General Maaroufi made also an introductory presentation. In this meeting. it was agreed on the schedule of the next meetings. The Heads of State/Government… “welcomed the initiative by Turkey to establish an Eminent Persons Group ( EPG ) to study and review the work of the Organization including the ECO Vision 2015 in order to enhance the dynamism, efficiency and visibility of the Organization and provide recommendations to be submitted to the Council of Ministers.” In the Second Meeting held in Tehran on 3-4 0ctober 2011, the EPG adopted its Work Programme. During the Meeting the EPG made a review and evaluation of the overall performance of the Organization in terms of achieving its aims and objectives in different sectors during the last two decades. Views were expressed also on follow-up mecha- In case suggestions to be prepared by Eminent Persons Group is put into practice, ECO could be a much more functional organization. ORSAM Report No: 108, February 2012 15 CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES ORSAM nism to monitor and evaluate the overall performance of the Organization, underlining the need to establish a Troika mechanism comprising the current, previous and future Chairman of the ECO. The EPG also agreed to take benefit of the experiences of other international organizations. It was also discussed issues related to the coordination and follow-up of decisions, the efficiency of communication between the Secretariat and the Member States as well as an increased level of participation of the Member States in the ECO’s Meetings. EPG’s scope of work also included to examine all ECO’s basic and regulatory documents as well as sectoral strategies, programs and action plans, an analysis of institutional capacity, consideration of sufficiency of the available financial resources for implementation of envisaged plans and activities, a study of basic documentation of the ECO regional institutions/specialized agencies and their performance with the view to their better functioning. The Third Meeting of the EPG took place in Tehran on 22-24 November, 2011 in Tehran. On this occasion the Secretariat made a detailed presentation on the current recruitment policy and practices of the Organization. The Secretariat expressed also its views on the current Organizational Chart as well as on a revised Organizational Chart it proposed. The briefing by the Secretariat was followed by an in-depth exchange of views among participants. EPG members also reviewed decision-making mechanism and considered solutions to this issue which blocks sometimes the decisions, thus functioning of the Organization. During these meetings the EPG reached also some decisions. At this stage, they are not revealed since its work is confidential. 16 ORSAM Report No: 108, February 2012 Concluding Remarks The EPG will continue to work during this year and prepare its report that will contain its recommendations aimed at enhancing efficiency, dynamism and visibility of the Organization. The report will be submitted by the EPG to the Council of Ministers prior to the ECO Summit Meeting. The Meeting of the Council of Ministers as well as the Summit Meeting are planned to take place in the course of 2012 in June if not possible later in the year in Baku, Capital City of Azerbaijan. There will be in the months ahead an intensive working schedule for the EPG to study and to reach conclusions. One should emphasize, hovever, the fact that everything will depend on the political will of the member states to implement all necessary measures for a better functioning organization. . But, we should always keep in mind the fact that, when the ECO functions in the future as an efficient, dynamic and visible international organization, this will serve, undoubtedly, only for best interests of all the member states. THE FUTURE OF THE ECONOMIC COOPERATION ORGANIZATION (ECO) ORSAM ENDNOTES 1 2 3 4 5 6 7 Elaheh Koolaee and Hormoz Davarpanah, The Economic Cooperation Organization (ECO) Achievements and Prospects, Tehran, University of Tehran, 2010, pp.2-8. Halil İnalcık, Rönesans Avrupası Türkiye’nin Bati Medeniyetiyle Özdeşleşme Süreci, İstanbul, Türkiye İş Bankası Yayınları, 2011, p.351. Samuel P. Huntington, The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order, London, Simon and Schuster UK Ltd, 1996, pp.133-134. Koolaee and Davarpanah, op.cit. page 1. Economic Cooperation Organization Treaty of Izmir ECO Vision 2015, Tehran 2009. Economic Cooperation Organization Traty of Izmir ECO Vision 2015, Tehran 2009, pp.21-32. ECO Chronicle, August-September 2001, Issue 1, Tehran, pp.12-13. ORSAM Report No: 108, February 2012 17 CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES ORSAM APPENDIX: Economic and Social Datas of ECO Region* Table-1: Population (Thousand people) Country Afghanistan Azerbaijan Iran Kazakhstan Kyrgyzstan Pakistan Tajikistan Turkey Turkmenistan Uzbekistan ECO Region World Total ECO Share in World Total (%) 2000 NA 8048.6 63663 14883.6 4915 137500 6188 67420 5285 24650.4 353964.5 6070581 2001 21410.9 8111.2 65264 14858.3 4955 140500 6312.8 68365 5505 24964.4 360246.6 6134790 2002 21797.8 8172.0 65540 14858.9 4993 146000 6441 69302 5788 25271.8 368164.5 6210505 2003 22191.4 8234.1 66480 14909.0 5039 146800 6573 70231 6120 25567.7 372145.2 6286477 2004 23177.7 8306.5 67477 15013.0 5093 149700 6710 71152 6250 25864.4 378743.6 6361888 2005 23591.9 8391.9 68467 15147.0 5144 152500 6850 72065 6544 26167 384867.8 6437682 5.83 5.87 5.92 5.91 5.95 5.97 Table-2: Population Growth Rate (%) Country Afghanistan Azerbaijan Iran Kazakhstan Kyrgyzstan Pakistan Tajikistan Turkey Turkmenistan Uzbekistan ECO Region World 2000 NA 0.8 1.46 -0.2 0.8 2.15 2.1 1.41 3.7 1.4 1.9 1.3 2001 1.92 0.7 1.35 -0.1 0.8 2.07 2.1 1.40 4.16 1.3 1.55 1.05 2002 1.92 0.8 1.56 0.1 0.8 2.02 2.1 1.37 5.14 1.2 2.28 1.23 2003 1.92 0.8 1.43 0.6 1.1 1.96 2.1 1.34 5.73 1.2 0.96 1.22 2004 2.03 1.0 1.49 0.8 1.1 1.91 2.1 1.31 2.12 1.2 1.50 1.19 2005 2.03 1.1 1.46 1.0 0.9 1.86 2.1 1.28 4.7 1.2 1.53 1.19 * Elaheh Koolaee and Hormoz Davarpanah, The Economic Cooperation Organization (ECO) Achievements and Prospects, Tehran, University of Tehran Press, 2010, pp.170-178. 18 ORSAM Report No: 108, February 2012 THE FUTURE OF THE ECONOMIC COOPERATION ORGANIZATION (ECO) ORSAM Table-3: Adult Literacy Rate (%) Country Afghanistan Azerbaijan Iran Kazakhstan Kyrgyzstan Pakistan Tajikistan Turkey Turkmenistan Uzbekistan 2000 36.9 98.8 76.26 99.5 98.7 47.1 99.5 86.5 98.0 99.2 2001 NA 98.8 77.53 99.5 98.7 49.0 99.8 86.3 98.0 99.2 2002 NA 98.8 78.79 99.5 98.7 50.5 99.8 87.5 98.0 99.2 2003 NA 98.8 80.94 99.5 98.7 51.6 99.8 88.3 98.0 99.2 2002 7707 3777.5 37200 7399.7 1976.6 43012 1904 23818 2244 9367.8 138406.6 2003 7856.5 3801.4 38100 7657.3 2017.2 43879 1932 23640 2320 9621.2 140824.6 2004 28.1 98.8 81.71 99.5 98.7 53.0 99.8 87.4 98.0 99.2 2005 29 98.8 82.33 99.5 98.7 53.0 99 88.1 99 NA Table-4: Total Labor Force (Thousand people) Country Afghanistan Azerbaijan Iran Kazakhstan Kyrgyzstan Pakistan Tajikistan Turkey Turkmenistan Uzbekistan ECO Region 2000 7416.6 3748.2 37190 7107.4 1912.7 40385 1794 23078 2120 9018.4 133770.3 2001 7560.2 3763.4 37190 7479.1 1939.0 41236 1872 23491 2179 9173.5 135883.2 2004 8231 3865.0 38600 7840.6 2065.5 45946 2130 24289 NA 9945.5 142912.6 2005 NA 3906.5 40830 7901.7 2116.5 46819 NA 24565 NA 10224.0 136362.7 2004 3.6 1.4 10.3 8.4 2.8 7.69 2.0 10.3 NA 0.4 2005 NA 1.4 11.5 8.1 3.3 7.69 2.1 10.3 NA 0.3 Table-5: Unemployment Rate (%) Country Afghanistan Azerbaijan Iran Kazakhstan Kyrgyzstan Pakistan Tajikistan Turkey Turkmenistan Uzbekistan 2000 NA 1.2 14.3 12.8 3.0 7.82 2.7 6.5 2.4 0.4 2001 3.9 1.3 14.2 10.4 3.1 7.82 2.3 8.4 2.6 0.4 2002 3.9 1.3 12.8 9.3 3.1 8.27 2.5 10.3 2.5 0.4 2003 3.8 1.4 11.8 8.8 2.8 8.27 2.4 10.5 2.5 0.3 ORSAM Report No: 108, February 2012 19 CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES ORSAM Table-6: GDP Per Capita ($US) Country Afghanistan Azerbaijan Iran Kazakhstan Kyrgyzstan Pakistan Tajikistan Turkey Turkmenistan Uzbekistan ECO Region 2000 665 1238 1229 278 537 158 2941 950 556.46 1126 2001 90 714 1409 1491 309 513 171 2146 1259 465.94 1008 2002 201 775 1776 1658 323 506 190 2622 1503 382.12 1166 2003 215 897 2130 2068 384 568 237 3412 1867 396.16 1440 2004 247 1060 2520 2874 436 655 310 4187 2271 463.99 1740 2005 290 1518 3330 3703 478 727 337 5016 2624 579.43 2117 2001 -20 9.9 5.38 13.5 5.3 2.0 9.6 -7.5 20.4 4.2 1.1 2002 28.6 10.6 7.83 9.8 0.0 3.10 10.8 7.9 15.8 4.0 7.3 2003 14.3 11.2 8.03 9.3 7.0 4.7 11.0 5.8 17.1 4.2 6.9 2004 9.4 10.2 6.5 9.6 7.0 7.5 10.3 8.9 14.7 7.7 8.0 2005 14.5 26.4 5.4 9.4 -0.2 8.6 6.7 7.4 9.6 7.0 7.6 2006 220.55 3790.7 2007 NA 4442.4 2008 346.00 3844.8 10566.70 335.60 3520.00 385.2 19982.00 731.00 164.00 17578.80 324.00 5140.00 388.4 22795.00 799.00 721.00 6500 481.00 3621.00 481.0 20471.00 820.00 969.60 Table-7: GDP Growth Rate (%) Country Afghanistan Azerbaijan Iran Kazakhstan Kyrgyzstan Pakistan Tajikistan Turkey Turkmenistan Uzbekistan ECO Region 2000 NA 11.1 5.93 9.8 5.4 3.91 8.3 7.4 18.6 3.8 6.2 Table-8: Total Foreign Direct Investment (mln US $) Country Afghanistan Azerbaijan Iran Kazakhstan Kyrgyzstan Pakistan Tajikistan Turkey Turkmenistan Uzbekistan 20 ORSAM 2003 136.5 3017.8 482 2213.3 147.0 798.0 31.6 1253 100 70 Report No: 108, February 2012 2004 235.4 4192 99.6 5391.5 175.6 949.0 22.4 1978 -15.3 1.17 2005 173.7 4161.5 30 1721.1 210.3 1524.0 54.5 8638 61.5 45.4 THE FUTURE OF THE ECONOMIC COOPERATION ORGANIZATION (ECO) ORSAM Table-9: Composition of GDP By Sectors (%) Country Afghanistan Azerbaijan Iran Kazakhstan Kyrgyzstan Pakistan Tajikistan Turkey Turkmenistan Uzbekistan Sectors 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Agriculture 57.0 53.3 44.5 45.1 40.7 38.9 Industry 23.2 24.7 19.5 18.3 22.8 24.4 Service 19.8 22 36 36.6 36.5 37.4 Agriculture 15.9 14.8 14.0 12.4 11.0 9.2 Industry 36.0 37.6 37.4 37.3 38.3 47.5 Service 48.1 47.6 48.6 50.3 50.7 43.3 Agriculture 11.7 11.2 11.3 10.8 9.8 8.1 Industry 39.8 36.8 39.2 38.5 40.1 48.1 Service 48.4 52.0 49.5 50.07 50.01 43.8 Agriculture 8.2 8.8 8.0 7.9 7.1 6.4 Industry 32.6 30.07 29.5 29.1 29.3 29.7 Service 53.5 54.7 56.9 57.7 59.5 60.1 Agriculture 34.2 34.5 34.4 33.6 29.9 28.5 Industry 25.0 23.1 17.9 17.3 19.2 17.3 Service 29.6 31.4 35.6 36.8 38.3 40.7 Agriculture 25.9 24.9 24.1 24.0 22.9 22 Industry 23.3 23.8 23.7 23.6 25.5 26 Service 50.7 51.3 52.1 52.4 51.6 51 Agriculture 25.1 23.8 22.2 24.2 19.2 21.4 Industry 23.3 23.8 23.7 23.6 25.5 26 Service 50.7 51.3 52.1 52.4 51.6 51 Agriculture 13.6 11.4 11.4 11.6 11.1 10.1 Industry 22.5 24.2 24.2 23.8 23.8 24.4 Service 63.8 64.4 64.4 64.6 65.1 65.6 Agriculture 23.00 23.8 20.08 25.0 28.5 NA Industry 35.0 37.0 36.0 44.0 42.7 NA Service 42.0 39.2 43.2 31.0 28.8 NA Agriculture 30.1 30.0 30.01 28.6 26.4 25.0 Industry 14.2 14.1 14.5 15.8 17.5 20.7 Service 55.7 55.9 54.4 55.6 56.1 54.3 ORSAM Report No: 108, February 2012 21 CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES ORSAM Table-10: Total Length of Railways (km) Country Afghanistan Azerbaijan Iran Kazakhstan Kyrgyzstan Pakistan Tajikistan Turkey Turkmenistan Uzbekistan 2000 NA 2.1 6.7 14.5 0.4 7.8 0.94 8.7 2.5 3.5 2001 0 2.1 7.15 14.6 0.4 7.8 0.94 8.7 2.5 3.9 2002 0 2.1 7.26 14.6 0.4 7.8 0.94 8.7 2.5 4.0 2003 0 2.1 7.26 14.6 0.4 7.8 0.95 8.7 2.5 4.0 2004 0 2.1 7.58 15.1 0.4 7.8 0.95 8.7 2.5 4.0 2005 0 2.1 8.34 NA 0.4 7.8 NA 8.7 NA 4.0 Table-11: Net Ton- Kilometers Carried by Railways (mln.ton-km) Country 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Afghanistan NA 0 0 0 0 0 Azerbaijan 5770000 6141000 6980000 7719000 7536000 9524000 Iran 14179000 14613000 15842000 18048000 18182.000 19127000 Kazakhstan 124983000 135653000 133088000 147672000 163454700 173814700 Kyrgyzstan 337900 331600 394600 561700 71400 661800 Pakistan 4370925 4519528 4572734 4819756 5336000 5532000 Tajikistan 1326200 1250000 1086200 1085500 1117500 1062600 Turkey 9895346 7561601 7224000 8669000 9417000 9152000 Turkmenistan 6303000 6437000 7476000 NA NA NA Uzbekistan 15020500 15731900 18427900 18886600 18006900 18090000 Table-12: Total Length of Asphalted Roads (th.km) Country Afghanistan Azerbaijan Iran Kazakhstan Kyrgyzstan Pakistan Tajikistan Turkey Turkmenistan Uzbekistan 22 ORSAM 2000 NA 7 101 11.9 17.2 138.2 12.6 138.6 12.2 42.1 Report No: 108, February 2012 2001 0.4 7 113.1 12.1 17.2 144.6 13 145.6 12.2 42.2 2002 0.4 7 118.2 12.3 17.2 148.8 12.2 150.9 12.2 42.3 2003 0.642 7 121.0 13.4 17.2 153.2 12 153.6 NA 42.3 2004 0.973 7 NA 14.5 17.2 158.5 11.9 152.3 NA 42.1 2005 2 6.6 124.6 NA NA 162.8 NA 154.4 NA 41.6 THE FUTURE OF THE ECONOMIC COOPERATION ORGANIZATION (ECO) ORSAM Table-13: Total Production of Energy (thousand tons of oil equivalent) Country Afghanistan Azerbaijan Iran Kazakhstan Kyrgyzstan Pakistan Tajikistan Turkey Turkmenistan Uzbekistan 2000 NA 1608 NA 117298.2 14931 26497 14247 26047 45968 4031.0 2001 NA 1631 240619 118279.7 13667 27344 14382 24576 50443 4125.3 2002 NA 1608 237981 132303.2 11922 29075 15302 24259 53645 4248.9 2003 NA 1830.5 272990 148186.6 14021 31142 16509 23783 58551 4192.5 2004 NA 1870 292073 157301.9 15141 36782 16491 24332 NA 4274.9 2005 NA 1946.9 317335 NA 14891 40226 17087 26898 NA NA Table-14: Total Consumption of Energy (thousand tons of oil equivalent) Country Afghanistan Azerbaijan Iran Kazakhstan Kyrgyzstan Pakistan Tajikistan Turkey Turkmenistan Uzbekistan 2000 NA 1412 NA 66889.9 11918 25280 15580 80500 13885 4141.1 2001 597.6 1469 95266 67789.0 11543 25251 15731 75402 15309 4167.8 2002 592.2 1403 102170 81291.5 10044 25599 16087 78331 16606 4241.8 2003 741.2 1583 107556 85668.7 11748 26308 16518 83826 17203 4192.0 2004 623.4 1630 117439 88571.8 11865 28979 16835 87818 NA 4253.4 2005 691.1 1677 128894 NA 12230 32104 NA 91286 NA NA 2002 NA 1340 12530 2944.1 1516.6 33400 1010 130060 NA 4260 2003 269.67 1575 17024 3073.2 1754.2 33352 1031 145220 NA 4249 2004 472.99 1588 23074 2732.7 1949.8 33307 822 162400 NA 4322 2005 558.6 1650 24491 1776.6 1882.2 34037 872 168080 1007 4133 Table-15: Total External Debt ($US mln) Country Afghanistan Azerbaijan Iran Kazakhstan Kyrgyzstan Pakistan Tajikistan Turkey Turkmenistan Uzbekistan 2000 NA 1092 7953 3284.7 1386.1 32254 1226 118080 NA 4418 2001 NA 1366 9012 3262.1 1423.3 32144 1022 113190 NA 4279 ORSAM Report No: 108, February 2012 23 CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES ORSAM Table-16: ECO Countries Total External Trade ($ US min) Country 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Import 1176 1696 2452 2101 2177 2471 2744 9301 Afghanistan Export 137 68 100 144 305 384 416 2000 Balance -1039 -1628 -2352 -1957 -1872 -2087 -2328 -7301 Import 2917.3 3745 3832.9 5216.6 7131 8558 5267.6 5712.2 Export 2610.5 3487.9 3726 5123.5 7008 8096 6372.2 6058.4 Balance -306.8 -257.1 -106.9 -93.1 -123 -462 1104.6 346.2 Import 15086 18129 22036 29561 38199 40969 NA NA Export 28461 23904 28237 33991 43852 60012 NA NA Balance 13375 5775 6201 4430 5653 19043 NA NA Import 6446 6584 Azerbaijan Iran 5040 8408.7 12781.2 17352.5 23676.9 32756.4 Kazakhstan Export 8812.2 8639.1 9670.3 12926.7 20096.2 Balance 3772.2 2193.1 3086.3 4518 7315 10496.5 14573.5 14998.9 Import 554.1 467.2 586.8 717 941 1101.3 1718.2 3201 Export 476.2 485.5 581.7 718.8 672 794.1 2011 Balance -49.6 9 -101.3 -135.3 -222.2 -429.3 -924.1 -1190 Import 10810 10209 11252 13037 17905 25331 30540 39966 Export 8913 9186 9874 11844 12954 15917 16976 19052 Balance -1897 -1023 -1378 -1193 -4951 -9414 -13564 -20914 Import 675 687.5 720.5 880.8 1191 1330 1725.4 2555 Export 784.3 651.5 736.9 797.2 915 909 1399 767 -36 16.4 -83.6 -276 -421 -325.6 -1788 Kyrgyzstan Pakistan Tajikistan 504.5 Balance 109.3 27849 38250.4 47755.3 Import 54502.8 41399.1 51553.8 69339.7 97539.8 116774 139576 170057 Turkey Export 27774.9 31334.2 36059.1 47252.8 63167.2 73476 85535 107213 Balance -26727.9 -10064.9 -15494.7 -22086.9 -34372.6 -43298 -54041 -62844 Import 2349 2119.4 2512 2850 4364 2557.7 3780 Turkmenistan Export 2505.5 2620.2 2855.6 3632 4000 6174 7155.5 9114 Balance 720.5 271.2 736.2 1120 1150 1810 4597.8 5334 Import 2947.4 3136.9 2712 2964.2 3816 4091.3 4781.6 6736 Export 3264.7 3170.4 2988.4 3725 4853 5408.8 6389.8 8991 Balance 317.3 33.5 277.4 760.8 1037 1317.5 1608.2 2255 Uzbekistan 1785 Import 95493.6 88264.7 103849.4 134738 184531 222342.1 275187 343464.6 ECO Region Export 83767.6 83537.5 94732.8 120017.9 157869.2 198897.8 192088 240961.7 Balance -11726 -4727.2 -9116.6 -14720.1 -26661.8 -23444.3 -83099.4 102502.9 24 ORSAM Report No: 108, February 2012 THE FUTURE OF THE ECONOMIC COOPERATION ORGANIZATION (ECO) ORSAM ORSAM ACADEMIC STAFF Hasan Kanbolat Prof. Dr. Hayati Aktaş Assoc. Prof. Dr. Veysel Ayhan Assoc. Prof. Dr. Hasan Ali Karasar Assoc. Prof. Dr. Tarık Oğuzlu Asst. Prof. Dr. Mehmet Şahin Assoc. Prof. Dr. Harun Öztürkler Assoc. Prof. Dr. Özlem Tür Habib Hürmüzlü Asst. Prof. Dr. Serhat Erkmen Asst. Prof. Dr. Canat Mominkulov Asst. Prof. Dr. Bayram Sinkaya Dr. Abdullah Alshamri Dr. Neslihan Kevser Çevik Dr. Didem Danış Dr. Jale Nur Ece Dr. İlyas Kamalov Dr. Yaşar Sarı Dr. Bayram Sinkaya Dr. Süreyya Yiğit Att. Aslıhan Erbaş Açıkel (LL.M.) Hamburg Fazıl Ahmet Burget Volkan Çakır Esra Demir Bilgay Duman Ogün Duru Noyan Gürel Selen Tonkuş Kareem Oytun Orhan Sercan Doğan Nebahat Tanriverdi Uğur Çil Nazlı Ayhan Leyla Melike Koçgündüz Göknil Erbaş Aslı Değirmenci Ufuk Döngel Jubjana Vila Mavjuda Akramova ORSAM Director ORSAM Trabzon Represantative, Karadeniz Technical University Department of International Relations ORSAM Advisor, Gulf of Basra - Abant Izzet Baysal University, Department of IR ORSAM Advisor, ORSAM Eurasian Strategies Coordinator - Bilkent University ORSAM Advisor, Middle East – Antalya International University Department of Political Science and IR ORSAM Advisor, Middle East - Gazi University, Department of IR ORSAM Advisor, Middle East Economies - Afyon Kocatepe University, Department of Economics ORSAM Advisor, Middle East - METU, Department of IR ORSAM Advisor, Middle East ORSAM Advisor, Middle East -Ahi Evran University, Department of IR ORSAM Researcher, Middle East – Al Farabi Kazakh National University ORSAM Advisor, Middle East – Yıldırım Beyazıt University, Department of IR ORSAM Advisor, Middle East – ORSAM Riyadh Representative ORSAM Advisor, Middle East - METU, Department of IR ORSAM Advisor, Middle East - Galatasaray University, Department of Sociology ORSAM Advisor, Maritime Safety and Security ORSAM Advisor, Eurasia ORSAM Advisor, Eurasia - ORSAM Bishkek Represantative, Kyrgyzstan-Turkey Manas University ORSAM Advisor, Middle East - Atatürk University ORSAM Advisor, Eurasia ORSAM Advisor, Energy-Maritime Law ORSAM Advisor, Middle East - Afghanistan ORSAM Advisor, Africa - ORSAM Antananarivo (Madagascar) Representative ORSAM Advisor, Middle East ORSAM Researcher, Middle East ORSAM Managing Editor ORSAM İzmir Represatative ORSAM Erbil (Iraq) Represantative ORSAM Researcher, Middle East ORSAM Research Assistant, Middle East ORSAM Research Assistant, Middle East ORSAM Research Assistant, Middle East ORSAM Research Assistant, Middle East & Projects ORSAM Research Assistant, Middle East & Projects ORSAM Research Assistant, Black Sea ORSAM Research Assistant, Middle East ORSAM Research Assistant, Middle East ORSAM Research Assistant, Middle East ORSAM Research Assistant, Middle East ORSAM Water Research Programme Dr. Tuğba Evrim Maden Dr. Seyfi Kılıç Kamil Erdem Güler Çağlayan Arslan ORSAM Water Research Programme Hydropolitics Researcher ORSAM Water Research Programme Hydropolitics Researcher ORSAM Water Research Programme Research Assistant ORSAM Water Research Programme Research Assistant ORSAM ADVISORY BOARD Dr. Ismet Abdulmecid Prof. Dr. Hayati Aktaş Dr. Abdullah Alshamri Hasan Alsancak Prof. Dr. Meliha Benli Altunışık Prof. Dr. Ahat Andican Prof. Dorayd A. Noori Prof. Dr. Tayyar Arı Prof. Dr. Ali Arslan Başar Ay Prof. Dr. Mustafa Aydın Assoc. Prof. Dr. Ersel Aydınlı Assoc. Prof. Dr. Veysel Ayhan Prof. Dr. Hüseyin Bağcı Itır Bağdadi Prof. Dr. İdris Bal Assist. Prof. Dr. Ersan Başar Kemal Beyatlı Barbaros Binicioğlu Prof. Dr. Ali Birinci Assoc. Prof. Dr. Mustafa Budak Dr. Hasan Canpolat Ret. (Air) Gen. Ergin Celasin Assoc. Prof. Dr. Mitat Çelikpala Prof. Dr. Gökhan Çetinsaya Dr. Didem Danış Esra Demir Prof. Dr. Volkan Ediger Prof. Dr. Cezmi Eraslan Prof. Dr. Çağrı Erhan Asst. Prof. Dr. Serhat Erkmen Former President of Iraqi Council of State ORSAM Trabzon Represantative, Karadeniz Technical University Department of International Relations ORSAM Advisor, Middle East – ORSAM Riyadh Representative BP & BTC Turkey, Energy Security Director METU, Director of Institute of Social Sciences Former Minister & Istanbul University Vice-Undersecretary in Iraq’s Embassy in Ankara Uludağ University, Head of Department of International Relations Istanbul University, Department of History General Secretary, Turkish Textile Employers’ Association President of Kadir Has University Vice-President of Bilkent University, Fulbright Executive Director ORSAM Advisor, Middle East - Abant Izzet Baysal University, Department of IR METU, Head of Department of International Relations İzmir Economy University, Department of International Relations and European Union Member of Parliament in the 24th Legislative Term of Grand National Assembly of Turkey Karadeniz Techinical University, Maritime Transportation and Management Engineering Head of Iraqi Turkman Press Council ORSAM Advisor, Middle Eastern Economies Police Academy Deputy Director General in Prime Ministerial State Archives Deputy Undersecretary of Turkish Ministry of Interior 23rd Commander of Air Forces Kadir Has University, Head of Deparment of International Relations President of The Council of Higher Education ORSAM Advisor, Immigration Studies & Iraqi Refugees, Galatasary Uni., Dep. of Sociology ORSAM Advisor, Middle East İzmir Economy University, Department of Economics President of Atatürk Research Center, Istanbul University, Department of History Ankara University, Faculty of Political Science, Department of IR & Director of ATAUM ORSAM Middle East Advisor, Ahi Evran Uni., Head of the Dep. of Int. Relations ORSAM Report No: 108, February 2012 25 CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES ORSAM Dr. Amer Hasan Fayyadh Aslıhan Erbaş Açıkel (LL.M.) Hamburg) Cevat Gök Mete Göknel Osman Göksel Timur Göksel Prof. Muhamad Al Hamdani Numan Hazar Habib Hürmüzlü Assoc. Prof. Dr. Pınar İpek Dr. Tuğrul İsmail Dr. İlyas Kamalov Assoc. Prof. Dr. Hasan Ali Karasar Assoc.Prof.Dr. Şenol Kantarcı Selçuk Karaçay Assoc. Prof. Dr. Nilüfer Karacasulu İsmet Karalar Prof.Dr. M. Lütfullah Karaman Asst.Prof. Dr. Şaban Kardaş Att. Tuncay Kılıç Assoc. Prof. Dr. Elif Hatun Kılıçbeyli Prof. Dr. Aleksandr Knyazev Prof. Dr. Alexander Koleşnikov Prof. Dr. Erol Kurubaş Prof. Dr. Talip Küçükcan Arslan Kaya Dr. Hicran Kazancı İzzettin Kerküklü Assoc. Prof. Dr. Mustafa Kibaroğlu Dr. Max Georg Meier Prof.Dr. Mosa Aziz Al-Mosawa Prof. Dr. Mahir Nakip Assoc.Prof.Dr. Tarık Oğuzlu Prof.Dr. Çınar Özen Murat Özçelik Assoc. Prof. Harun Öztürkler Dr. Bahadır Pehlivantürk Prof. Dr. Victor Panin Assoc.Prof.Dr. Fırat Purtaş Prof. Suphi Saatçi Ersan Sarıkaya Asst. Prof. Dr. Bayram Sinkaya Assoc.Prof.Dr. İbrahim Sirkeci Dr. Aleksandr Sotnichenko Zaher Sultan Dr. Irina Svistunova Asst. Prof. Dr. Mehmet Şahin Prof. Dr. Türel Yılmaz Şahin Mehmet Şüküroğlu Assoc. Prof. Dr. Oktay Tanrısever Prof. Erol Taymaz Prof. Sabri Tekir Dr. Gönül Tol Asst. Prof. Dr. Özlem Tür Mehmet Üneş M. Ragıp Vural Dr. Ermanno Visintainer Dr. Umut Uzer Prof. Dr. Vatanyar Yagya Dr. Süreyya Yiğit Baghdad University, Dean of Political Sciences Faculty (Iraq) ORSAM Advisor, Energy-Maritime Law Turkey Represantative of Iraqi Al Fırat TV Former Director of Petroleum Pipeline Corporation (BOTAŞ) BTC & NABUCCO Coordinator Beirut American University (Lebanon) Cultural Undersecretary in Iraq’s Embassy in Ankara Retired Ambassador ORSAM Middle East Advisor Bilkent University, Department of International Relations TOBB University of Economics & Technology, Department of International Relations ORSAM Eurasia Advisor ORSAM Advisor, ORSAM Eurasian Strategies Coordinator - Bilkent University Kırıkkale University, Department of International Relations Deputy Director, Vodafone (Turkey) Dokuz Eylül University, Department of International Relations Advisor to Mayor of Edremit/Balıkesir Fatih University, Head of the Department of International Relations TOBB Economy and Technology University, Department of International Relations Mayor of Edremit/Balıkesir Çukurova University, Head of the Department of International Relations Kyrgyz Slavic University (Bishkek) Diplomat Kırıkkale University, Head of the Department of International Relations Director of Marmara University, Institute of Middle East Studies KPMG, Sworn-in Certified Financial Accountant Iraqi Turkman Front Turkey Representative President of Kirkuk Foundation Okan University, Head of Department of International Relations Hanns Seidel Foundation, Projects Director (Bishkek) President of Baghdad University (Iraq) Erciyes University, Faculty of Economic and Administrative Sciences ORSAM Advisor, Middle East–Antalya International Uni. Dep. of Pol. Science and IR Ankara University, Faculty of Political Science, Department of International Relations Undersecretary of Public Order and Security ORSAM Middle East Economies Advisor, Afyon Kocatepe Uni., Dep. of Economics TOBB Economy and Technology University, Department of International Relations Pyatigorsk University (Pyatigorsk, Russian Federation) Gazi University Department of Int. Relations, Deputy Secretary General of TÜRKSOY Secretary-General of Kirkuk Foundation Türkmeneli TV (Kirkuk, Iraq) ORSAM Middle East Advisor – Yıldırım Beyazıt University Reader in Demography and Marketing Regent’s College, (London, UK) St. Petersburg University (Russian Federation) President of Lebanese Turkish Association Russia Strategic Research Center, Turkey-Middle East Studies Expert (Russian Fed.) ORSAM Advisor, Middle East, Gazi University, Department of International Relations Gazi University, Department of International Relations Energy Expert METU, Department of International Relations Vice President of the METU North Cyprus Campus (TRNC) Dean of İzmir University, Faculty of Economics and Administrative Sciences Director of Middle East Institute Turkish Studies (USA) ORSAM Advisor, Middle East, METU, Department of International Relations Kastamonu University General Coordinator of 2023 (Magazine) Director of Vox Populi (Rome,Italy) Istanbul Technical University, Humanities and Social Sciences St. Petersburg City Council Member, St. Petersburg University (Russian Federation) ORSAM Eurasia Advisor EDITIORIAL BOARD OF MIDDLE EAST STUDIES Meliha Altunışık Bülent Aras Tayyar Arı İlker Aytürk Recep Boztemur Katerina Dalacoura F. Gregory Gause Fawaz Gerges Ahmet K. Han Raymond Hinnebusch Rosemary Holiis Bahgat Korany Peter Mandaville Emma Murphy Middle East Technical University (Turkey) Ministry of Turkish Foreign Affairs, Head of Center for Strategic Strategic Research Uludağ University (Turkey) Bilkent University (Turkey) Middle East Technical University (Turkey) London School of Economics (UK) Vermont University (USA) London School of Economics (UK) Kadir Has University (Turkey) St. Andrews University (UK) City University (UK) Durham University (UK) George Mason University (USA) Durham University (UK) MIDDLE EAST ANALYSIS EDITORIAL BOARD Prof. Dr. Meliha Altunışık Hasan Kanbolat Assoc. Prof. Dr. Hasan Ali Karasar Asst. Prof. Dr. Serhat Erkmen 26 ORSAM Report No: 108, February 2012 Middle East Technical University , Director of Institute of Social Sciences ORSAM Director ORSAM Advisor, ORSAM Eurasian Strategies Coordinator - Bilkent University ORSAM Middle East Advisor, Ahi Evran Uni., Head of Dep. of International Relations Rapor No: 108, Şubat 2012 EKONOMİK İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI’NIN (EİT) GELECEĞİ EİT DİNAMİZM, GÖRÜNÜRLÜK VE VERİMLİLİK KAZANDIĞINDA PARLAK BİR GELECEĞE SAHİP OLACAKTIR THE FUTURE OF THE ECONOMIC COOPERATION ORGANIZATION (ECO) ECO WILL HAVE A BRIGHT FUTURE WHEN IT GAINS DYNAMISM, VISIBILITY AND EFFICIENCY ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR Ortadoğu Stratejik Araştırmalar MERKEZİ Merkezi CENTER FORfor MIDDLE EASTERN STRATEGIC Center Mıddle Eastern Strategıc STUDIES Studıes مركز الشرق األوسط للدراسات االستراتيجية ORSAM CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES Kazakistan Özbekistan Türkiye Azerbaycan Kırgızistan Türkmenistan İran Tacikistan Afganistan Pakistan EKONOMİK İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI’NIN (EİT) GELECEĞİ EİT Dinamizm, Görünürlük ve Verimlilik Kazandığında Parlak Bir Geleceğe Sahip Olacaktır ORSAM Rapor No: 108 Şubat 2012 ISBN: 978-605-4615-03-2 Ankara - TÜRKİYE ORSAM © 2012 Bu raporun içeriğinin telif hakları ORSAM’a ait olup, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca kaynak gösterilerek kısmen yapılacak makul alıntılar ve yararlanma dışında, hiçbir şekilde önceden izin alınmaksızın kullanılamaz, yeniden yayımlanamaz. Bu raporda yer alan değerlendirmeler yazarına aittir; ORSAM’ın kurumsal görüşünü yansıtmamaktadır. ORSAM STRATEJİK BİLGİ YÖNETİMİ, ÖZGÜR DÜŞÜNCE ÜRETİMİ ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ Tarihçe Türkiye’de eksikliği hissedilmeye başlayan Ortadoğu araştırmaları konusunda kamuoyunun ve dış politika çevrelerinin ihtiyaçlarına yanıt verebilmek amacıyla, 1 Ocak 2009 tarihinde Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi (ORSAM) kurulmuştur. Kısa sürede yapılanan kurum, çalışmalarını Ortadoğu özelinde yoğunlaştırmıştır. Ortadoğu’ya Bakış Ortadoğu’nun iç içe geçmiş birçok sorunu barındırdığı bir gerçektir. Ancak, ne Ortadoğu ne de halkları, olumsuzluklarla özdeşleştirilmiş bir imaja mahkum edilmemelidir. Ortadoğu ülkeleri, halklarından aldıkları güçle ve iç dinamiklerini seferber ederek barışçıl bir kalkınma seferberliği başlatacak potansiyele sahiptir. Bölge halklarının bir arada yaşama iradesine, devletlerin egemenlik halklarına, bireylerin temel hak ve hürriyetlerine saygı, gerek ülkeler arasında gerek ulusal ölçekte kalıcı barışın ve huzurun temin edilmesinin ön şartıdır. Ortadoğu’daki sorunların kavranmasında adil ve gerçekçi çözümler üzerinde durulması, uzlaşmacı inisiyatifleri cesaretlendirecektir Sözkonusu çerçevede, Türkiye, yakın çevresinde bölgesel istikrar ve refahın kök salması için yapıcı katkılarını sürdürmelidir. Cepheleşen eksenlere dâhil olmadan, taraflar arasında diyalogun tesisini kolaylaştırmaya devam etmesi, tutarlı ve uzlaştırıcı politikalarıyla sağladığı uluslararası desteği en etkili biçimde değerlendirebilmesi bölge devletlerinin ve halklarının ortak menfaatidir. Bir Düşünce Kuruluşu Olarak ORSAM’ın Çalışmaları ORSAM, Ortadoğu algalımasına uygun olarak, uluslararası politika konularının daha sağlıklı kavranması ve uygun pozisyonların alınabilmesi amacıyla, kamuoyunu ve karar alma mekanizmalarına aydınlatıcı bilgiler sunar. Farklı hareket seçenekleri içeren fikirler üretir. Etkin çözüm önerileri oluşturabilmek için farklı disiplinlerden gelen, alanında yetkin araştırmacıların ve entelektüellerin nitelikli çalışmalarını teşvik eder. ORSAM; bölgesel gelişmeleri ve trendleri titizlikle irdeleyerek ilgililere ulaştırabilen güçlü bir yayım kapasitesine sahiptir. ORSAM, web sitesiyle, aylık Ortadoğu Analiz ve altı aylık Ortadoğu Etütleri dergileriyle, analizleriyle, raporlarıyla ve kitaplarıyla, ulusal ve uluslararası ölçekte Ortadoğu literatürünün gelişimini desteklemektedir. Bölge ülkelerinden devlet adamlarının, bürokratların, akademisyenlerin, stratejistlerin, gazetecilerin, işadamlarının ve STK temsilcilerinin Türkiye’de konuk edilmesini kolaylaştırarak bilgi ve düşüncelerin gerek Türkiye gerek dünya kamuoyuyla paylaşılmasını sağlamaktadır. www.orsam.org.tr Büyükelçi (E) Numan Hazar 1945 yılında Tarsus, Türkiye'de doğdu. 1966 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nin Diplomasi ve Dış Münasebetler Bölümü'nden mezun oldu. 1967 yılında Dışişleri Bakanlığı'nda çalışmaya başladıktan sonra yurtdışında çeşitli diplomatik görevlerde bulunmuştur: Ottawa, Kanada'da İkinci Kâtip; Lefkoşa, Kıbrıs'ta Başkâtip; iki dönem (yedi yıl) süresince Washington D.C., ABD'de Müsteşar ve Birinci Müsteşar; Yeni Delhi, Hindistan'da Misyon Şefi Yardımcısı; Bonn, Almanya'da Elçi-Müsteşar; ve Ankara'da Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Özel Kaleminde görev almasının yanı sıra, Dışişleri Bakanlığında Siyaset Planlama, Kültürel İlişkiler, Avrupa Konseyi Dairelerinde çalışmış, Afrika, Doğu Asya ve Pasifik/İslam İşbirliği Teşkilatı Genel Müdürü görevinde bulunmuştur. Lagos, Nijerya'da Büyükelçi, Strasbourg'daki Avrupa Konseyi'nde Büyükelçi/Daimi Temsilci, ve sonrasında da Paris'teki UNESCO’da Büyükelçi/ Daimi Temsilci olarak görev yapmıştır. Millî Savunma Bakanı'na Büyükelçi/Dış Politika Danışmanı görevinde bulunduktan sonra Dışişleri Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanı olarak atanmıştır. 2010 yılında emekli olduktan sonra 2011 yılında Türkiye tarafından ECO Akil Adamlar Grubu (Eminent Persons Group) (EPG) Türk Üyesi olarak görevlendirildi ve EPG Başkanı seçildi. Farklı uluslararası konularda Türkçe, İngilizce, Fransızca ve Almanca dillerindeki çeşitli makalelerinin yanı sıra, Türkçe olarak kaleme aldığı “Küreselleşme Sürecinde Afrika ve Türkiye-Afrika İlişkileri” ile “Uluslararası Politika ve Uygarlıklar” adındaki iki kitabın da yazarıdır. Fransızca, Almanca ve İngilizce dillerini konuşmaktadır. İçindekiler Takdim............................................................................................................................................................33 Özet ...............................................................................................................................................................35 1. EİT’in Kuruluşu ve Gelişimi..................................................................................................................36 2. EİT’in Temel Avantajları .......................................................................................................................37 3. EİT’in Kurumsal Yapısı ..........................................................................................................................38 4. Yeni Bir EİT İçin Arayışlar: Akil Adamlar Grubu’nun Çalışmaları..............................................39 Sonuç ..............................................................................................................................................................44 EK: EİT Bölgesine İlişkin Ekonomik ve Sosyal Veriler .......................................................................46 32 ORSAM Rapor No: 108, Şubat 2012 ORSAM TAKDİM Temelleri Türkiye, İran ve Pakistan tarafından atılan Ekonomik İşbirliği Teşkilatı yaklaşık yarım asırdır faaliyetlerini sürdürüyor. 1980’lerin başında Teşkilatın işlevi dönemsel olarak azalmış olsa da, özellikle 1990’ların başında Orta Asya Cumhuriyetlerinin ve Azerbaycan ile Afganistan’ın katılımıyla işbirliği potansiyeli açısından tarihi bir fırsat yakalanmıştı. Öyle ki 1992 yılında Teşkilat’ın kapsadığı alan 7 milyon kilometre kareye, toplam nüfusu da 400 milyona ulaşmıştı. Orta Asya, Kafkasya, Ortadoğu ve hatta Avrupa bağlantısı ile olağanüstü bir jeopolitik ve jeoekonomik hinterlanda sahip olan Teşkilat, beklentileri karşılaması noktasında günümüzde her zamankinden daha büyük bir baskıyla karşı karşıyadır. Teşkilat’ın en zor zamanlarda dahi varlığını sürdürmüş olması ve bugüne kadar büyük umutları beslemeye devam etmesi, bölgesel işbirliği süreçleri açısından kendisine gerçekten ihtiyaç duyulduğunu göstermektedir. Toplumların refah düzeyleri, konforları ve özgürlükleri açısından devrimsel nitelikte kazanımlar getiren küreselleşmenin, ulusal ekonomiler ve yerel değerler üzerinde oluşturduğu olumsuz etkilerden korunabilmenin en etkili yollarından biri bölgesel işbirliği potansiyellerinin olabildiğince doğru biçimde değerlendirebilmesinden geçmektedir. Dünyada küreselleşmeye paralel olarak gelişen hatta daha hızlı seyreden bölgeselleşme ve entegrasyon hareketlerinin birçoğunun başarısı ve paydaşlarına sundukları imkanlar ortadayken, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı coğrafyasında henüz adından söz ettirecek bir bütünleşme hareketi görülememesi, üzerinde dikkatle düşünmeyi gerektirmektedir. 2005 yılında Teşkilat’ın “EİT 2015 Vizyonu” adı altında yeni bir gündem belirlemiş olması, buna karşılık geride kalan 7 yıllık zaman zarfında arzu edilen hazırlıkların tamamlanamaması, Teşkilat’ın başarını isteyenler için haklı kaygılara neden olmuştur. İşte bu nedenle, çalışmalara hız kazandırılması amacıyla oluşturulan Akil Adamlar Grubu’nun hazırlayacağı öneriler ve üye devletlerin söz konusu hazırlığa yaklaşımı olağan üstü önemdedir. Bu yıl ortasında ele alınacak öneriler, yıl sonundaki zirve toplantısında karara bağlanacaktır. Neticede, Teşkilatı geleceğe taşıyacak olan şey üye devletlerin ortak siyasi iradesidir. ORSAM olarak Sayın Numan Hazar’ın bu değerli çalışmasını yayınlarken bir taraftan Teşkilat’ın görünürlüğüne küçük de olsa bir katkı yapabilmeyi, bir taraftan da reform için gerekli olan irade, vizyon ve basiret ihtiyacına dikkat çekmek istiyoruz. Zira başarmak için önce inanmak gerekmektedir. 2012 yılının Teşkilat’ın sonraki yarım asrına damgasını vurması dileğiyle Hasan Kanbolat ORSAM Başkanı ORSAM Rapor No: 108, Şubat 2012 33 ORSAM ORSAM Rapor No: 108 , Şubat 2012 ORSAM Hazırlayan: Numan HAZAR Büyükelçi (E) Türkiye Temsilcisi ve EİT Akil Adamlar Grubu Başkanı ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ EKONOMİK İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI’NIN (EİT) GELECEĞİ EİT Dinamizm, Görünürlük ve Verimlilik Kazandığında Parlak Bir Geleceğe Sahip Olacaktır Özet * Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT) ülkeleri coğrafi anlamda çok büyük bir alanı kaplar. Söz konusu coğrafi alan yedi milyon kilometre karelik bitişik bölgedir. Toplamda 350 milyonluk önemli bir nüfusa sahiptir. Bu nüfus büyük çoğunlukla Müslümanlardan oluşmaktadır. * EİT bölgesi İran Körfezi, Hint Körfezi, Karadeniz ve Akdeniz’e erişimi ile stratejik olarak dünyanın önemli bir bölgesinde yer almaktadır. Rusya, Çin ve Avrupa Birliği gibi büyük güçlere coğrafi yakınlık ise bir başka önemli özelliktir. * Üye ülkeler arasında çok yakın kültürel etkileşim ve benzerlikler vardır. Tarihsel bağlar ayrıca kayda değerdir. Dilbilimsel olarak farklılık gösterenlerde dahi binlerce ortak kelime vardır. * Pek çok üye ülkede özellikle ülkeyi boydan boya geçen demir yolu ağları ve otoyollar aracılığıyla ulaşım bağlantıları mevcuttur. * Teşkilatın başarısı için çok büyük bir potansiyel vardır. Ne var ki günümüz dünyasında, EİT’in önemli paylara sahip olabileceği alanlarda daha fazla işbirliği yürütebilecek üye devletlerin yüksek potansiyeli dikkate alındığında, tatmin edici bir değerlendirme yapmak mümkün değildir. * Şüphesiz EİT daha iyisini yapabilir. Teşkilatın daha aktif olması tüm üye ülkelerin faydasına hizmet edecektir. Buna rağmen bir dinamizm eksikliği olduğu görülmektedir. * Gördüğümüz gibi, işbirliği ve entegrasyon yolunda EİT’in önerdiği fırsatlardan yararlanmak için üye devletler adına çok büyük bir potansiyel vardır. Bu olumlu zemine karşın, EİT 2015 Vizyonu’nda yüceltilen hedeflere ulaşmak için güçlü bir siyasi iradeye ihtiyaç duyulduğunu kolaylıkla söyleyebiliriz. * Daha iyi işleyen bir teşkilat için gerekli tüm önlemleri uygulamak amacıyla her şeyin üye devletlerin politik iradesine bağlı olduğu gerçeği vurgulanmalıdır. Ancak her zaman şu gerçeği aklımızda bulundurmalıyız ki EİT gelecekte verimli, dinamik ve görünür bir teşkilat olarak işlerlik gösterebildiğinde şüphesiz bu durum münhasıran tüm üye devletlerin çıkarlarına hizmet edecektir. *Makalede belirtilen görüşler yazara aittir. Türkiye’nin resmi politikasını yansıttığı düşünülmemelidir. Bu metnin orijinali yazarı tarafından İngilizce kaleme alınmış olup, Oytun Sevgili tarafından Türkçe’ye tercüme edilmiştir. ORSAM Rapor No: 108, Şubat 2012 35 ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ ORSAM 1. EİT’in Kuruluşu ve Gelişimi Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT) üye devletler arasında ekonomik entegrasyonun yanı sıra teknik ve kültürel işbirliğini de desteklemek için kurulmuştur. Başlangıçta İran, Pakistan ve Türkiye 1964 yılında ‘Kalkınma için Bölgesel İşbirliği (RCD) teşkilatını oluşturmuşlardır. Gerçekten de RCD bazı ekonomik, teknik ve kültürel projeler gerçekleştirmiştir. Soğuk Savaş boyunca iki kutuplu dönemde bu ülkelerin liderle- 36 ORSAM Rapor No: 108, Şubat 2012 ri, ekonomik gelişmenin teminatı ve yaşam standartlarının yükseltilmesi çabalarına katkı sağlamak için tarihsel, kültürel, coğrafi ve dini bağların üye ülkeler arasında yakın işbirliği kurmaya yeterli olduğuna inanmıştır. Bu plan genel olarak Batı ve özellikle de ABD tarafından stratejik bakımdan önemli bir bölgede Sovyet nüfuzunu engellemek için desteklenmiştir. Buna rağmen İran’daki İslam Devrimi’nden sonra 1979’da teşkilatın tüm faaliyetleri askıya alınmıştır. Uluslararası bir teşkilat olan RCD 1980 yılında dağılmıştır. EKONOMİK İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI’NIN (EİT) GELECEĞİ 1985 yılında bölgesel işbirliğinin ve entegrasyonun öneminin farkında olan Teşkilatın kurucuları, RCD’yi tekrar aktifleştirmeye karar vermişler ancak teşkilatın ismini Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT) olarak değiştirmişlerdir. Bu yeni organizasyon, üç kurucu üyenin dışişleri bakanlarının İslamabad’da bir olağanüstü toplantı sırasında İzmir Antlaşması’nın aslına ek olarak Değişiklik Protokolü’nü imzaladıkları 1990 yılında etkin hale gelmiştir. 1992’de Orta Asya Cumhuriyetlerinin (Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Türkmenistan) yanı sıra Afganistan ve Azerbaycan da Teşkilata katılmışlardır. Böylece 10 üyeli bir teşkilat olan EİT, uluslararası tanınırlık ve saygınlık kazanmıştır.1 Tarihsel gelişim süreciyle ilgili bu girişin ardından, üye ülkelerin liderlerini böyle bir kuruluş oluşturmaya yönelten teşkilatın temel avantajları üzerinde durmak istiyorum. ORSAM 2. EİT’in Temel Avantajları EİT ülkeleri coğrafi anlamda çok büyük bir alanı kaplar. Söz konusu coğrafi alan yedi milyon kilometre karelik bitişik bölgedir. Toplamda 350 milyonluk önemli bir nüfusa sahiptir. Bu nüfus büyük çoğunlukla Müslümanlardan oluşmaktadır. EİT bölgesi İran Körfezi, Hint Körfezi, Karadeniz ve Akdeniz’e erişimi ile stratejik olarak dünyanın önemli bir bölgesinde yer almaktadır. Üye ülkeler arasında çok yakın kültürel etkileşim ve benzerlikler vardır. Tarihsel bağlar ayrıca kayda değerdir. Dilbilimsel olarak farklılık gösterenlerde dahi binlerce ortak kelime vardır. Yaşayan Türk tarihçilerin duayeni Profesör Halil İnalcık’ın belirttiği gibi tarihsel araştırmalar, Türkiye, İran ve Pakistan ara- Kazakistan Özbekistan Türkiye Azerbaycan Türkmenistan İran Kırgızistan Tacikistan Afganistan Pakistan Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Bölgesi ORSAM Rapor No: 108, Şubat 2012 37 ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ ORSAM sındaki kültürel ilişkinin, Araplar ve Türkler arasındaki kültürel ilişkiden daha yakın ve daha güçlü olduğu gerçeğini doğrulamaktadır.2 Açıkçası EİT’in tüm üye ülkelerini göz önüne aldığımızda bu gerçek daha da belirginleşmektedir. Diğer taraftan Amerikan siyaset bilimcisi Prof. Samuel P. Huntington, ünlü uygarlıklar çatışması tezini açıklarken bölgesel ekonomik kuruluşlardan uygarlıkların ulus-devlete karşı güçlenmesinin bir göstergesi olarak bahsetmekte ve ekonomik bütünleşmenin önkoşulunun kültürel yakınlık olduğunu iddia etmektedir. Pek çok değişik örnek arasında EİT’den ayrıntılı biçimde bahsetmektedir. ‘’Bu çabaların başarısının büyük ölçüde, ilgili devletlerin kültürel homojenliğine bağlı olduğu’’ gerçeğinin altını çizer.3 Kişisel olarak onun değişik bakış noktalarından oldukça eleştirilen teziyle aynı görüşü paylaşmamama rağmen, sadece EİT’in kültürel yakınlığa dayalı bir kuruluşu temsil ettiğinin tanınması açısından bundan bahsetmiş bulunmaktayım. EİT üyesi ülkeler enerji ve doğal kaynaklar açısından zengindirler. Ekonomik ve sosyal kalkınmaya dayalı, gelişen bir geleceğe katkı sağlayacak pozitif ekonomik çeşitliliğe sahiptirler. Rusya, Çin ve Avrupa Birliği gibi büyük güçlere coğrafi yakınlık ise bir başka önemli özelliktir. Pek çok üye ülkede özellikle ülkeyi boydan boya geçen demir yolu ağları ve otoyollar aracılığıyla ulaşım bağlantıları mevcuttur. Tüm bunlar gösteriyor ki teşkilatın başarısı için çok büyük bir potansiyel vardır. Öte yandan, piyasa ekonomisine ve ihracatın büyümesine dayanan kalkınma modelini benimsemeye olan küresel eğilim, EİT üyesi devletleri 38 ORSAM Rapor No: 108, Şubat 2012 ekonomilerini liberalleştirmeye daha fazla dikkat etmeye ve ülkelerindeki özel sektöre gün geçtikçe önemi daha da artan roller yüklemeye sevk etmiştir.4 Ayrıca şunu da eklemeliyim ki EİT siyasi bir kuruluş değil, temel olarak üye devletler arasında yakın ekonomik ve teknik işbirliği ile entegrasyonu gerçekleştirmeyi hedefleyen teknik bir organizasyondur. Aslında en başından beri Teşkilat pek çok önemli projeyi beraberinde getirmiş ve tamamlamıştır. 3. EİT’in Kurumsal Yapısı EİT’nin merkezi İran-Tahran’da bulunur. Teşkilat’ın temel organları şu şekildedir:5 1- Zirve Toplantıları: Devlet ya da hükümet başkanları, her iki yılda bir veya üye ülkeler tarafından gerekli görülürse daha sık olmak üzere Zirve Toplantıları düzenlerler. Bu toplantılar en yüksek seviyede danışmanlık ve genel rehberlik fırsatı sunmaktadır. 2- Bakanlar Konseyi: Teşkilatın en yüksek politika, karar alma ve yürütme organıdır. Üye ülkelerin dışişleri bakanları yılda bir kez veya gerekli görüldüğünde (olağanüstü toplantılar) yapılan toplantılara katılırlar. 3- Daimi Temsilciler Konseyi: Konsey, Tahran’da ikamet eden EİT’ye bağlı üye ülkelerin büyükelçilerinden ve İran’ın Dışişleri Bakanlığından sorumlu bir genel müdürden oluşur. Bakanlar Konseyi adına politikaların yürütülmesinden, üye devletlerin kararlarının gerektiği konuların açık ve kesin bir biçimde ifade edilmesinden ve Bakanlar Konseyi kararlarının yürütülmesiyle ilgili konularda uygun adımların atılmasından sorumludur. EKONOMİK İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI’NIN (EİT) GELECEĞİ 4- Bölgesel Planlama Konseyi: Bu organ Planlama Teşkilatının başkanlarından ve/ veya benzeri karşılık gelen otoritenin temsilcilerinden oluşur. BPK, geçmiş programların gözden geçirilmesi ve elde edilen sonuçların Bakanlar Konseyine sunulmak üzere değerlendirilmesi ile birlikte eylem programlarının geliştirilmesi için Bakanlar Konseyinin yıllık toplantısı öncesinde yılda en az bir kez toplanır. 5- Sekretarya: Sekretarya’ya Genel Sekreter başkanlık eder. Sekretarya ayrıca 3 Genel Sekreter Vekili ve Teşkilatın ihtiyaç duyabileceği benzeri personelden oluşur. Sekretaryanın görevi EİT faaliyetlerinin uygulanmasını başlatmak, koordinasyonunu sağlamak, süreci izlemek ve Teşkilatın toplantıları için gerekli hizmetleri sunmaktır. 6- Özel Ajanslar ve Bölgesel Kurumlar: İşbirliğinin belli alanlarında rol alırlar. Ajansların ve kuruluşların sayısı, doğası ve amaçları Bakanlar Konseyi tarafından belirlenir. Özel Ajanslar; Kültür Enstitüsü, Bilim Vakfı ve Eğitim Enstitüsü’nü kapsar. Ayrıca EİT Gemicilik Şirketi, Ticaret ve Sanayi Odası (Türkiye bu kuruluşun merkezinin dünyanın en önemli finans merkezlerinden biri olan İstanbul’da olması için öneride bulunmuştur), Ticaret ve Kalkınma Bankası, Reasürans Şirketi, Danışmanlık ve Mühendislik Şirketi vb. gibi pek çok bölgesel kuruluş vardır. EİT’de uzman araştırmalarını yürütmek için yedi komite vardır. Bu komiteler raporlarını Bölgesel Planlama Konseyi’ne sunarlar. Raporlar kabul edilirse Bakanlar Konseyi’ne sunulur. Bu komiteler şunlardır: Ekonomi ve Ticaret Komitesi, Ulaştırma ve Haberleşme Komitesi, Tarım Komitesi, Bilim Eğitim ve Kültür Komitesi, Enerji Komitesi, Halkla İlişkilerle İlgili Altyapı Komitesi (Sağlık ve Çevre Komitesi) ve Uyuşturucu ile Mücadele Komitesi. ORSAM EİT, ekonomik işbirliğini ve entegrasyonu teşvik etmek için çeşitli anlaşmalar yapmıştır. Gümrük Vergilerinin Azaltılmasını Amaçlayan EİT Ticaret Anlaşması (ECOTA): 2003 yılında kabul edilmiştir. Afganistan, İran, Pakistan, Tacikistan ve Türkiye bu anlaşmayı imzalamışlardır. Transit Taşıma Çerçeve Anlaşması: Bu anlaşmaya göre bir Transit Koordinasyon Konseyi kurulmuştur. Konsey’in dört komitesi vardır: Sigorta Komitesi, Demiryolları Komitesi, Karayolları Komitesi ve Hukuk Komitesi. Ayrıca EİT tarafından hazırlanan çok çeşitli anlaşmalar vardır. Örneğin; Yatırımların Teşvik Edilmesi ve Korunması, Kooperatif Sektörler arasında İşbirliği, EİT Kaçakçılık ve Gümrük Suçları Veri Bankasının Kurulması, EİT Reasürans Şirketi, Üye Devletlerin İşadamları ve Tüccarları İçin Vize Verilmesinin Kolaylaştırılması Anlaşması, 2006’da faaliyete geçen EİT Ticaret ve Kalkınma Bankası (merkezi Türkiye-İstanbul’da bulunmaktadır.) vb. 4. Yeni Bir EİT İçin Arayışlar: Akil Adamlar Grubu’nun Çalışmaları EİT’in amaçlarına ve hedeflerine ulaşmada yavaş ilerlediği düşüncesiyle, Bakanlar Konseyi 2003 yılında üye devletler arasından Genel Sekreter ve Bakanlar Konseyi ile işbirliği içinde özel yetki ile öneriler sunması için bir Akil Adamlar Grubu (AAG) kurulmasına karar vermiştir. AAG, EİT’in diğer ekonomik kuruluşların deneyimlerini ve BM Milenyum (Binyıl) Kalkınma Hedeflerinin önceliklerini göz önüne alarak sonraki on yıl için bir vizyon stratejisine sahip olması gerektiğini kararlaştırmıştır. AAG, çeşitli EİT projelerinin işleyiş durumunu yakından denetlemek için iki Bakanlar ORSAM Rapor No: 108, Şubat 2012 39 ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ ORSAM Konseyi Toplantısı arasında bir Üst Düzey Görevliler Toplantısı yapılmasını önermiştir. Ayrıca, üye devletlerin EİT faaliyetlerindeki rollerini canlandırmak için üye devletlerin dışişleri bakanlıklarındaki ve diğer bakanlıklarda/teşkilatlardaki EİT odak noktalarının güçlendirilmesi gerekliliğinden bahsetmiştir. Üye devletler aynı zamanda EİT Daimi Temsilcilerine yardımcı olmak amacıyla Tahran’da ilgili hizmetlerde EİT konularında uzmanlaşmış görevli(ler) göndermeleri için de teşvik edilmektedirler. 23 Aralık 2010’da İstanbul’da düzenlenen 11. EİT Zirve Toplantısı’nda Teşkilatın geleceğine ilişkin önemli kararlar alındı. 40 AAG raporu ayrıca İzmir Antlaşması’nda belirtilen karar alma sürecinin Antlaşma’da tanımlandığı şekilde sürdürülmesi gerektiğini belirtmiştir. Ne var ki bu maddeye bağlı kalarak, üye devletler hayati olmayan konularda salt çoğunluğa dayanarak karar almaya teşvik edilmiş olabilirler (İzmir Antlaşması’na göre kararlar oy birliği ilkesine dayanılarak alınır.) Bu belgede Dışişleri Bakanları dünyadaki hızlı sosyal, ekonomik, politik ve teknolojik gelişmelerin; küreselleşme sürecinin zorluklarını ve fırsatlarını ve önümüzdeki yıllarda genel ve ortak yaklaşımlar aracılığıyla uygun bir şekilde hedeflenmesi gereken beklentileri göz önüne alarak, bir EİT Vizyonu kabul etmeyi umduğunu ilan etmiştir. Teşkilat tarafından atılan başka bir önemli adım ise 1 Ekim 2005’te Kazakistan’da üye devletlerin Dışişleri Bakanları tarafından Astana’daki toplantılarında kabul ettikleri EİT 2015 Vizyon Belgesi’dir.6 Buna ek olarak sosyal, ekonomik, hukuki ve idari reformların yürütülmesi ve verimli işleyen bir piyasanın sağlanması için EİT çerçevesi içinde sürdürülen ve yoğunlaştırılan çabalara ihtiyaç duyulduğu vurgulanmıştır. ORSAM Rapor No: 108, Şubat 2012 EKONOMİK İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI’NIN (EİT) GELECEĞİ EİT 2015 Vizyon Belgesi’nde, Dışişleri Bakanları şu hususları kabul etmişlerdir: - Önceden kabul edilmiş EİT Ticaret Anlaşması (ECOTA) kapsamında EİT üyesi devletler arasında 2015 yılına kadar gümrük vergilerinin azaltılması ve tarife benzeri ve tarife dışı engellerin kaldırılmasının taahhüt edilmesi, - Hükümetler arası diyalog ve çeşitli alanlarda teknik işbirliği programlarının tanınması, - Özel sektöre daha aktif ve önemli roller ayrılması, - Özelleştirme sürecinin ve yapısal reformların teşvikinin yanı sıra ekonomik büyümenin hızlandırılmasında ve finanse edilmesinde EİT bölgesindeki finansal kuruluşların ve bankaların rollerinin öneminin yinelenmesi, - EİT bölgesindeki yatırımların; özellikle de öncelikli ticaret, ulaştırma ve enerji alanlarındaki yatırımların desteklenmesi, - Bölgesel ekonomik büyüme ve işbirliğinin desteklenmesinde ulaştırma ve haberleşme altyapısının önemi, ORSAM - Ekonomi ve proje araştırmalarının önemi, - Üye ülkelerin sanayi gelişimlerinin temposunu hızlandırmak, - Doğrudan yabancı yatırımların desteklenmesi ve ilgi çekmesi için politikaların ve stratejilerin benimsenmesi, - Tarım ve çevre alanlarında işbirliği, - EİT halklarının sosyal, eğitim ve sağlık standartlarını geliştirmek ve insan kaynaklarının geliştirilmesi için gerekli önlemlerin alınması, - Uyuşturucu kontrolü, organize suçlar ve ilgili konularda önlemler, - EİT bölgesinde turizmin desteklenmesi. EİT 2015 Vizyonu ayrıca EİT’in ilgili uluslararası ve bölgesel kuruluşlarla ve finansal kuruluşlarla ilişkilerin güçlendirilmesini planlayarak, EİT’in ortak görüş ve çıkarlarını geliştirmek ve projelendirmek için ilgili uluslararası forumlarda oynaması gereken rolün önemini vurgulamıştır. - Daha iyi üretim değişimi ve elektrik ticareti modellerine erişmek için EİT bölgesinde 2015’e kadar elektrik güç sistemleri bağlantılarının kurulmasının ve tüm bölgenin enerji ihtiyacını karşılaması ve uluslararası piyasalara erişmek için satış noktası sağlanması amacıyla petrol ve doğalgaz boru hatları ağlarının gelişiminin kolaylaştırılmasının taahhüt edilmesi, Bugüne kadar EİT yadsınamaz ölçüde önemli bir gelişme gerçekleştirmiştir. Ne var ki günümüz dünyasında, EİT’in önemli paylara sahip olabileceği alanlarda daha fazla işbirliği yürütebilecek üye devletlerin yüksek potansiyeli dikkate alındığında, tatmin edici bir değerlendirme yapmak mümkün değildir. Şu an küreselleşme süreci nedeniyle dünya çapında etkileşimler oldukça karmaşıktır ve gelişmekte olanlar da dâhil olmak üzere bazı ülkeler bundan oldukça faydalanırken, bazı ülkeler kaybedenlerden olmuşlar ya da bu durumdan yeterince faydalanamamışlardır. - Üye devletlerin finans ve para politikalarının uyumlaştırılması, Şüphesiz EİT daha iyisini yapabilir. Teşkilatın daha aktif olması tüm üye ülkelerin çıkarları- ORSAM Rapor No: 108, Şubat 2012 41 ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ ORSAM na hizmet edecektir. Buna rağmen bir dinamizm eksikliği olduğu görülmektedir. EİT Genel Sekreteri Yahya Maroofi, ECO Chronicle dergisinin ilk sayısında yer alan röportajında diğer konulara ek olarak şu hususların altını çizmiştir:7 “Teşkilatın karşılaştığı tüm zorluklara rağmen bölgesel bir teşkilatı yirmi yılı aşkın bir süredir yürüttüğümüzü göz önüne alarak, ben kişisel olarak Teşkilatın bugünkü gelişiminden ve durumundan memnunum. Bununla birlikte halklarımızın beklentilerine ulaşamadık. Bu bölge, etkileri bölge halkına daha iyi bir gelecek vaat eden daha elle tutulur gelişmeleri hak ediyor. Şu yadsınamaz bir gerçek ki, bölgedeki on ülkeden oluşan EİT üyeleri tarih boyunca birbirleriyle her zaman iyi kültürel ve ticari ilişkilere sahip oldular ve bugün de hâlâ zengin minerallerin ve endüstri kaynaklarının ve bölge içinde birbirlerinin taleplerini ve ihtiyaçlarını karşılamak için kullanılabilinecek potansiyellerin tadını çıkarıyorlar. Buna ek olarak, bu bölge geçmişte bilim ve teknolojinin gelişmesine çok büyük katkılarda bulunmuştur. İnsan ve hammadde kaynakları bakımından bölgedeki büyük potansiyel üye devletlerin karşılıklı çıkarları için kullanılmalıdır. Son olarak, ortak kaderimize ulaşmak için EİT platformu aracılığıyla çabalarımızı sürdürmeliyiz.” Gördüğümüz gibi, işbirliği ve entegrasyon yolunda EİT’in önerdiği fırsatlardan yararlanmak için üye devletler adına çok büyük bir potansiyel vardır. Bu olumlu zemine karşın, EİT 2015 Vizyonu’nda yüceltilen hedeflere ulaşmak için güçlü bir siyasi iradeye ihtiyaç duyulduğunu kolaylıkla söyleyebiliriz. Nitekim, 23 Aralık 2010’da İstanbul’da düzenlenen 11. EİT Zirve Toplantısı sırasında Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı ve Zirve 42 ORSAM Rapor No: 108, Şubat 2012 Başkanı Abdullah Gül, EİT 2015 Vizyonu’nun kısa bir süre içerisinde ayrıntılı bir çalışmasını/araştırmasını yapmak üzere üye devletlerin uzmanlarından oluşan bir Akil Adamlar Grubu’nun kurulacağını duyurmuştur. Cumhurbaşkanı Gül söz konusu açıklamasında, üye devletlerin ticaret ve yatırımdan ulaştırma ve haberleşmeye, enerji ve çevreden tarım ve endüstriye kadar çok geniş bir alanda işbirliğini güçlendirmek için 2015 yılına kadar gerçekleştirilmek üzere kesin hedefler koydukları gerçeğine işaret ederek, EİT Ticaret Anlaşması’nın (ECOTA) uygulamaya girmesinin üye devletlere ekonomik entegrasyona doğru kritik bir barajı aşmalarında yardımcı olacağını söylemiştir. EİT 2015 Vizyonu Belgesi’nin amaçlarından biri de EİT bölgesi içindeki ticaretin payının, (üye devletlerin toplam ticareti içerisinde) 2005’teki yüzde 6’lık düzeyinden 2015’e kadar yüzde 20 düzeyine çıkartılması olmuştur. Ancak söz konusu oran 2010’da sadece yüzde 1’lik çok küçük bir artış göstererek bölge içindeki oranının yüzde 7’de kaldığı gözlemlenmiştir. Cumhurbaşkanı Gül ayrıca şunları eklemiştir: “Bu nedenle, yüzde 7’lik bölge içi ticaretin hepimiz için bir başarısızlık olduğunu itiraf etmeliyiz. Eğer bir karşılaştırma yapacak olursak, Avrupa Birliği ülkelerinin kendi aralarındaki ticaretin payı, AB’nin toplam ticaret hacminin yüzde 65’ine denk gelmektedir. Bu bakımdan kaydedilen düşük performans, tüm üye devletler tarafından ECOTA’nın imzalanmasını ve uygulanmasını mutlak bir gereklilik olduğunu sergilemektedir.” Cumhurbaşkanı Gül, EİT’in değişen küresel koşullara uyum göstermesi ve EİT 2015 Vizyonu’nun daha verimli uygulanması ve olası düzeltmelerin yapılması düşüncesiyle EKONOMİK İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI’NIN (EİT) GELECEĞİ kapsamlı bir çalışma yürütmek için bir Akil Adamlar Grubu’nun kurulması teklifinin kabul görmesi nedeniyle memnuniyetini ifade etmiştir. Aslında, Zirve Toplantısından sonra ortaya çıkan İstanbul Bildirgesi, Akil Adamlar Grubu’nun (AAG) görevlerinden şu ifadelerle söz ederek kendilerine verilen yetkiyi tanımlar: …Hükümet/Devlet Başkanları, “Türkiye’nin EİT 2015 Vizyonu’nu kapsayan, Teşkilatın işlerini inceleyerek gözden geçiren, Teşkilatın dinamizmini, verimliliğini ve görünürlülüğünü pekiştirmek ve Bakanlar Konseyi’ne sunulmak üzere öneriler hazırlamak amacıyla bir Akil Adamlar Grubu’nun kurulması teklifini memnuniyetle karşılamıştır.” Diğer bir deyişle, EİT üyesi devletlerin liderleri siyasi iradelerini en yüksek seviyede göstermişler ve ilerleme kaydetmek için Akil Adamlar Grubu’nun önerileri üzerinde durmuşlardır. Şu üç kelimenin altını çizmek istiyorum: EİT’in dinamizmini, verimliliğini ve görünürlüğü pekiştirmek. 2011 yılında üye devletler Akil Adamlar Grubu’na (AAG) temsilcilerini atamışlardır. AAG’nin seçkin üyeleri, çok değerli uluslararası veya diplomatik tecrübelere sahip nitelikli şahsiyetlerdir. ORSAM Türkiye’nin Dönem Başkanı olarak yaptığı davet üzerine 25-26 Temmuz 2011 tarihinde Ankara’da ilk AAG Toplantısı yapılmıştır. Açılış toplantısı İstanbul Zirvesi’nde verilen yetkilerin ışığında, AAG üyeleri arasında ön hazırlık niteliğinde bir görüş alış verişini mümkün kılmıştır. Ayrıca Genel Sekreter Maaroofi tanıtıcı bir sunuş yapmıştır. Bu toplantıda sonraki toplantıların programları üzerinde anlaşmaya varılmıştır. 3-4 Ekim 2011 tarihlerinde Tahran’da düzenlenen İkinci Toplantıda, AAG Çalışma Programını kabul etmiştir. Toplantı boyunca AAG son yirmi yıl zarfında Teşkilatın değişik sektörlerdeki hedefleri ve amaçları bakımından genel performansını gözden geçirmiş ve değerlendirmiştir. Ayrıca, EİT’in şimdiki, geçmiş ve gelecek başkanlarından oluşan bir Üçlü Başkanlık mekanizmasının (Troyka) kurulması gerekliliğinin altı çizilerek Teşkilatın genel performansını değerlendirmek ve denetlemek için bir izleme mekanizması oluşturulması görüşü dile getirilmiştir. Buna ek olarak AAG diğer uluslararası kuruluşların tecrübelerinden yararlanılması konusunda anlaşmıştır. Aynı zamanda koordinasyon ve izleme kararları, Sekretarya ve üye devletler arasındaki iletişimin verimliliği ve EİT toplantılarında üye devletlerin katılım düzeyinin artırılması ile ilgili konular tartışılmıştır. Akil Adamlar Grubu’nun hazırlayacağı önerilerin hayata geçirilmesi halinde EİT’in çok daha işlevsel bir örgüt olması mümkün. ORSAM Rapor No: 108, Şubat 2012 43 ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ ORSAM Sektörel stratejiler, program ve eylem planları, kurumsal kapasite analizi, öngörülen plan ve faaliyetlerin uygulanması için uygun mali kaynakların yeterliliğinin göz önünde bulundurulması, ve daha iyi bir işleyiş amacıyla EİT bölgesel kuruluş/uzman kurumları ve performanslarına ilişkin temel belgelerin incelenmesinin yanı sıra EİT’in tüm temel ve düzenleyici belgelerini incelemek de AAG’nin çalışma kapsamında yer almaktadır. ayrıca karar alma mekanizmasını gözden geçirmiş ve zaman zaman kararları ve dolayısıyla Teşkilatın işleyişini engelleyen bu konu için çözümleri incelemişlerdir. Bu toplantılar sırasında AAG bazı kararlara da ulaşmıştır. Bu aşamada çalışmalar gizli olduğu için kararlar açıklanamamaktadır. Sonuç AAG bu yıl boyunca çalışmaya ve Teşkilatın verimliliğinin, dinamizminin ve görünürlülüğünün pekiştirilmesini hedefleyen önerilerini kapsayan raporunu hazırlamaya devam edecektir. Rapor AAG tarafından EİT Zirve Toplantısı öncesi Bakanlar Konseyi’ne teslim edilecektir. Bakanlar Konseyi Toplantısı’nın ve Zirve Toplantısı’nın Haziran 2012’de, bu tarih mümkün olmazsa yılın daha sonraki aylarda Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de yapılması planlanmaktadır. Önümüzdeki aylarda AAG’nin çalışması ve sonuçlara ulaşması için yoğun bir çalışma programı olacaktır. Üçüncü AAG Toplantısı 22-24 Kasım 2011’de Tahran’da yapılmıştır. Bu toplantıda Sekretarya, Teşkilatın mevcut personel alımı ve uygulamaları üzerinde ayrıntılı bir sunuş yapmıştır. Sekretarya ayrıca mevcut Teşkilat Şeması ve önerdiği gözen geçirilmiş Teşkilat Şeması üzerindeki görüşlerini bildirmiştir. Sekretaryanın bilgilendirmesini katılımcıların detaylı görüş alışverişi takip etmiştir. AAG üyeleri 44 ORSAM Rapor No: 108, Şubat 2012 Bununla birlikte, daha iyi işleyen bir teşkilat için gerekli tüm önlemleri uygulamak amacıyla her şeyin üye devletlerin siyasi iradesine bağlı olduğu gerçeği vurgulanmalıdır. Ancak her zaman şu gerçeği aklımızda bulundurmalıyız ki EİT gelecekte verimli, dinamik ve görünür bir teşkilat olarak işlerlik gösterebildiğinde şüphesiz bu durum münhasıran tüm üye devletlerin çıkarılarına hizmet edecektir. EKONOMİK İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI’NIN (EİT) GELECEĞİ ORSAM SONNOTLAR 1 2 3 4 5 6 7 Elaheh Koolaee ve Hormoz Davarpanah, The Economic Cooperation Organization (ECO) Achievements and Prospects, Tahran, Tahran Üniversitesi, 2010, ss. 2-8. Halil İnalcık, Rönesans Avrupası Türkiye’nin Batı Medeniyetiyle Özdeşleşme Süreci, Türkiye İş Bankası Yayınları, Istanbul 2011, s. 351. Samuel P. Huntington, The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order, Simon and Schuster UK Ltd, London, 1996, ss.133-134. Koolaee ve Davarpanah, op.cit. s. 1. Economic Cooperation Organization Treaty of Izmir ECO Vision 2015, Tahran 2009. Economic Cooperation Organization Treaty of Izmir ECO Vision 2015, Tahran 2009, ss.21-32. ECO Chronicle August-September 2001, Issue 1, Tahran, ss.12-13. ORSAM Rapor No: 108, Şubat 2012 45 ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ ORSAM EK: EİT Bölgesine İlişkin Ekonomik ve Sosyal Veriler* Tablo-1: Nüfus (bin kişi) ÜLKE 2000 Afganistan Veri Yok Azerbaycan 8048.6 İran 63663 Kazakistan 14883.6 Kırgızistan 4915 Pakistan 137500 Tacikistan 6188 Türkiye 67420 Türkmenistan 5285 Özbekistan 24650.4 ECO Bölgesi 353964.5 Dünya 6070581 Toplamı Toplam Dünya Nüfusu İçinde 5.83 ECO (%) 2001 21410.9 8111.2 65264 14858.3 4955 140500 6312.8 68365 5505 24964.4 360246.6 2002 21797.8 8172.0 65540 14858.9 4993 146000 6441 69302 5788 25271.8 368164.5 2003 22191.4 8234.1 66480 14909.0 5039 146800 6573 70231 6120 25567.7 372145.2 2004 23177.7 8306.5 67477 15013.0 5093 149700 6710 71152 6250 25864.4 378743.6 2005 23591.9 8391.9 68467 15147.0 5144 152500 6850 72065 6544 26167 384867.8 6134790 6210505 6286477 6361888 6437682 5.87 5.92 5.91 5.95 5.97 Tablo-2: Nüfus Artış Oranı (%) ÜLKE Afganistan Azerbaycan İran Kazakistan Kırgızistan Pakistan Tacikistan Türkiye Türkmenistan Özbekistan ECO Bölgesi Dünya 2000 Veri Yok 0.8 1.46 -0.2 0.8 2.15 2.1 1.41 3.7 1.4 1.9 1.3 2001 1.92 0.7 1.35 -0.1 0.8 2.07 2.1 1.40 4.16 1.3 1.55 1.05 2002 1.92 0.8 1.56 0.1 0.8 2.02 2.1 1.37 5.14 1.2 2.28 1.23 2003 1.92 0.8 1.43 0.6 1.1 1.96 2.1 1.34 5.73 1.2 0.96 1.22 2004 2.03 1.0 1.49 0.8 1.1 1.91 2.1 1.31 2.12 1.2 1.50 1.19 2005 2.03 1.1 1.46 1.0 0.9 1.86 2.1 1.28 4.7 1.2 1.53 1.19 *Elaheh Koolaee ve Hormoz Davarpanah, The Economic Cooperation Organization (ECO) Achievements and Prospects, Tahran, Tahran Üniversitesi Yayınları, 2010, ss.170-178. 46 ORSAM Rapor No: 108, Şubat 2012 EKONOMİK İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI’NIN (EİT) GELECEĞİ ORSAM Tablo-3: Yetişkinlerin Okur Yazarlık Oranı (%) ÜLKE Afganistan Azerbaycan İran Kazakistan Kırgızistan Pakistan Tacikistan Türkiye Türkmenistan Özbekistan 2000 36.9 98.8 76.26 99.5 98.7 47.1 99.5 86.5 98.0 99.2 2001 Veri Yok 98.8 77.53 99.5 98.7 49.0 99.8 86.3 98.0 99.2 2002 Veri Yok 98.8 78.79 99.5 98.7 50.5 99.8 87.5 98.0 99.2 2003 Veri Yok 98.8 80.94 99.5 98.7 51.6 99.8 88.3 98.0 99.2 2004 28.1 98.8 81.71 99.5 98.7 53.0 99.8 87.4 98.0 99.2 2005 29 98.8 82.33 99.5 98.7 53.0 99 88.1 99 Veri Yok 2002 7707 3777.5 37200 7399.7 1976.6 43012 1904 23818 2244 9367.8 138406.6 2003 7856.5 3801.4 38100 7657.3 2017.2 43879 1932 23640 2320 9621.2 140824.6 2004 8231 3865.0 38600 7840.6 2065.5 45946 2130 24289 Veri Yok 9945.5 142912.6 2005 Veri Yok 3906.5 40830 7901.7 2116.5 46819 Veri Yok 24565 Veri Yok 10224.0 136362.7 2004 3.6 1.4 10.3 8.4 2.8 7.69 2.0 10.3 Veri Yok 0.4 2005 Veri Yok 1.4 11.5 8.1 3.3 7.69 2.1 10.3 Veri Yok 0.3 Tablo-4: Toplam İşgücü (Bin Kişi) ÜLKE Afganistan Azerbaycan İran Kazakistan Kırgızistan Pakistan Tacikistan Türkiye Türkmenistan Özbekistan ECO Bölgesi 2000 7416.6 3748.2 37190 7107.4 1912.7 40385 1794 23078 2120 9018.4 133770.3 2001 7560.2 3763.4 37190 7479.1 1939.0 41236 1872 23491 2179 9173.5 135883.2 Tablo-5: İşsizlik Oranı (%) ÜLKE Afganistan Azerbaycan İran Kazakistan Kırgızistan Pakistan Tacikistan Türkiye Türkmenistan Özbekistan 2000 Veri Yok 1.2 14.3 12.8 3.0 7.82 2.7 6.5 2.4 0.4 2001 3.9 1.3 14.2 10.4 3.1 7.82 2.3 8.4 2.6 0.4 2002 3.9 1.3 12.8 9.3 3.1 8.27 2.5 10.3 2.5 0.4 2003 3.8 1.4 11.8 8.8 2.8 8.27 2.4 10.5 2.5 0.3 ORSAM Rapor No: 108, Şubat 2012 47 ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ ORSAM Tablo-6: Kişi Başına GSYİH (Dolar) ÜLKE Afganistan Azerbaycan İran Kazakistan Kırgızistan Pakistan Tacikistan Türkiye Türkmenistan Özbekistan ECO bölgesi 2000 665 1238 1229 278 537 158 2941 950 556.46 1126 2001 90 714 1409 1491 309 513 171 2146 1259 465.94 1008 2002 201 775 1776 1658 323 506 190 2622 1503 382.12 1166 2003 215 897 2130 2068 384 568 237 3412 1867 396.16 1440 2002 28.6 10.6 7.83 9.8 0.0 3.10 10.8 7.9 15.8 4.0 7.3 2003 14.3 11.2 8.03 9.3 7.0 4.7 11.0 5.8 17.1 4.2 6.9 2004 247 1060 2520 2874 436 655 310 4187 2271 463.99 1740 2005 290 1518 3330 3703 478 727 337 5016 2624 579.43 2117 Tablo-7: GSYİH Büyüme Oranı (%) ÜLKE Afganistan Azerbaycan İran Kazakistan Kırgızistan Pakistan Tacikistan Türkiye Türkmenistan Özbekistan ECO bölgesi 2000 Veri Yok 11.1 5.93 9.8 5.4 3.91 8.3 7.4 18.6 3.8 6.2 2001 -20 9.9 5.38 13.5 5.3 2.0 9.6 -7.5 20.4 4.2 1.1 2004 9.4 10.2 6.5 9.6 7.0 7.5 10.3 8.9 14.7 7.7 8.0 2005 14.5 26.4 5.4 9.4 -0.2 8.6 6.7 7.4 9.6 7.0 7.6 2006 220.55 3790.7 2007 Veri Yok 4442.4 2008 346.00 3844.8 10566.70 335.60 3520.00 385.2 19982.00 731.00 164.00 17578.80 324.00 5140.00 388.4 22795.00 799.00 721.00 6500 481.00 3621.00 481.0 20471.00 820.00 969.60 Tablo-8: Toplam Yabancı Doğrudan Yatırımlar (Milyon Dolar) ÜLKE Afganistan Azerbaycan İran Kazakistan Kırgızistan Pakistan Tacikistan Türkiye Türkmenistan Özbekistan 48 ORSAM 2003 136.5 3017.8 482 2213.3 147.0 798.0 31.6 1253 100 70 Rapor No: 108, Şubat 2012 2004 235.4 4192 99.6 5391.5 175.6 949.0 22.4 1978 -15.3 1.17 2005 173.7 4161.5 30 1721.1 210.3 1524.0 54.5 8638 61.5 45.4 EKONOMİK İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI’NIN (EİT) GELECEĞİ ORSAM Tablo-9: GSYİH’nin Sektörlere Göre Dağılımı (%) ÜLKE Afganistan Azerbaycan İran Kazakistan Kırgızistan Pakistan Tacikistan Türkiye Türkmenistan Özbekistan Sektör 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Tarım 57.0 53.3 44.5 45.1 40.7 38.9 Sanayi 23.2 24.7 19.5 18.3 22.8 24.4 Hizmet 19.8 22 36 36.6 36.5 37.4 Tarım 15.9 14.8 14.0 12.4 11.0 9.2 Sanayi 36.0 37.6 37.4 37.3 38.3 47.5 Hizmet 48.1 47.6 48.6 50.3 50.7 43.3 Tarım 11.7 11.2 11.3 10.8 9.8 8.1 Sanayi 39.8 36.8 39.2 38.5 40.1 48.1 Hizmet 48.4 52.0 49.5 50.07 50.01 43.8 Tarım 8.2 8.8 8.0 7.9 7.1 6.4 Sanayi 32.6 30.07 29.5 29.1 29.3 29.7 Hizmet 53.5 54.7 56.9 57.7 59.5 60.1 Tarım 34.2 34.5 34.4 33.6 29.9 28.5 Sanayi 25.0 23.1 17.9 17.3 19.2 17.3 Hizmet 29.6 31.4 35.6 36.8 38.3 40.7 Tarım 25.9 24.9 24.1 24.0 22.9 22 Sanayi 23.3 23.8 23.7 23.6 25.5 26 Hizmet 50.7 51.3 52.1 52.4 51.6 51 Tarım 25.1 23.8 22.2 24.2 19.2 21.4 Sanayi 23.3 23.8 23.7 23.6 25.5 26 Hizmet 50.7 51.3 52.1 52.4 51.6 51 Tarım 13.6 11.4 11.4 11.6 11.1 10.1 Sanayi 22.5 24.2 24.2 23.8 23.8 24.4 Hizmet 63.8 64.4 64.4 64.6 65.1 65.6 Tarım 23.00 23.8 20.08 25.0 28.5 Veri Yok Sanayi 35.0 37.0 36.0 44.0 42.7 Veri Yok Hizmet 42.0 39.2 43.2 31.0 28.8 Veri Yok Tarım 30.1 30.0 30.01 28.6 26.4 25.0 Sanayi 14.2 14.1 14.5 15.8 17.5 20.7 Hizmet 55.7 55.9 54.4 55.6 56.1 54.3 ORSAM Rapor No: 108, Şubat 2012 49 ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ ORSAM Tablo-10: Demir Yollarının Toplam Uzunluğu (km) ÜLKE Afganistan Azerbaycan İran Kazakistan Kırgızistan Pakistan Tacikistan Türkiye Türkmenistan Özbekistan 2000 Veri Yok 2.1 6.7 14.5 0.4 7.8 0.94 8.7 2.5 3.5 2001 0 2.1 7.15 14.6 0.4 7.8 0.94 8.7 2.5 3.9 2002 0 2.1 7.26 14.6 0.4 7.8 0.94 8.7 2.5 4.0 2003 0 2.1 7.26 14.6 0.4 7.8 0.95 8.7 2.5 4.0 2004 0 2.1 7.58 15.1 0.4 7.8 0.95 8.7 2.5 4.0 2005 0 2.1 8.34 Veri Yok 0.4 7.8 Veri Yok 8.7 Veri Yok 4.0 Tablo-11: Demir Yollarındaki Taşımacılık (milyon ton-km) ÜLKE 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Afganistan Veri Yok 0 0 0 0 0 Azerbaycan 5770000 6141000 6980000 7719000 7536000 9524000 İran 14179000 14613000 15842000 18048000 18182.000 19127000 Kazakistan 124983000 135653000 133088000 147672000 163454700 173814700 Kırgızistan 337900 331600 394600 561700 71400 661800 Pakistan 4370925 4519528 4572734 4819756 5336000 5532000 Tacikistan 1326200 1250000 1086200 1085500 1117500 1062600 Türkiye 9895346 7561601 7224000 8669000 9417000 9152000 Türkmenistan 6303000 6437000 7476000 Veri Yok Veri Yok Veri Yok Özbekistan 15020500 15731900 18427900 18886600 18006900 18090000 Tablo-12: Asfalt Yolların Toplam Uzunluğu (Km) ÜLKE Afganistan Azerbaycan İran Kazakistan Kırgızistan Pakistan Tacikistan Türkiye Türkmenistan Özbekistan 50 ORSAM 2000 Veri Yok 7 101 11.9 17.2 138.2 12.6 138.6 12.2 42.1 Rapor No: 108, Şubat 2012 2001 0.4 7 113.1 12.1 17.2 144.6 13 145.6 12.2 42.2 2002 0.4 7 118.2 12.3 17.2 148.8 12.2 150.9 12.2 42.3 2003 0.642 7 121.0 13.4 17.2 153.2 12 153.6 Veri Yok 42.3 2004 0.973 7 Veri Yok 14.5 17.2 158.5 11.9 152.3 Veri Yok 42.1 2005 2 6.6 124.6 Veri Yok Veri Yok 162.8 Veri Yok 154.4 Veri Yok 41.6 EKONOMİK İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI’NIN (EİT) GELECEĞİ ORSAM Tablo-13: Toplam Enerji Üretimi (Bin Ton Eşdeğer Petrol) ÜLKE 2000 Afganistan Veri Yok Azerbaycan 1608 İran Veri Yok Kazakistan 117298.2 Kırgızistan 14931 Pakistan 26497 Tacikistan 14247 Türkiye 26047 Türkmenistan 45968 Özbekistan 4031.0 2001 Veri Yok 1631 240619 118279.7 13667 27344 14382 24576 50443 4125.3 2002 Veri Yok 1608 237981 132303.2 11922 29075 15302 24259 53645 4248.9 2003 Veri Yok 1830.5 272990 148186.6 14021 31142 16509 23783 58551 4192.5 2004 Veri Yok 1870 292073 157301.9 15141 36782 16491 24332 Veri Yok 4274.9 2005 Veri Yok 1946.9 317335 Veri Yok 14891 40226 17087 26898 Veri Yok Veri Yok Tablo-14: Toplam Enerji Tüketimi (bin ton eşdeğer petrol) ÜLKE Afganistan Azerbaycan İran Kazakistan Kırgızistan Pakistan Tacikistan Türkiye Türkmenistan Özbekistan 2000 Veri Yok 1412 Veri Yok 66889.9 11918 25280 15580 80500 13885 4141.1 2001 597.6 1469 95266 67789.0 11543 25251 15731 75402 15309 4167.8 2002 592.2 1403 102170 81291.5 10044 25599 16087 78331 16606 4241.8 2003 741.2 1583 107556 85668.7 11748 26308 16518 83826 17203 4192.0 2004 623.4 1630 117439 88571.8 11865 28979 16835 87818 Veri Yok 4253.4 2005 691.1 1677 128894 Veri Yok 12230 32104 Veri Yok 91286 Veri Yok Veri Yok 2002 Veri Yok 1340 12530 2944.1 1516.6 33400 1010 130060 Veri Yok 4260 2003 269.67 1575 17024 3073.2 1754.2 33352 1031 145220 Veri Yok 4249 2004 472.99 1588 23074 2732.7 1949.8 33307 822 162400 Veri Yok 4322 2005 558.6 1650 24491 1776.6 1882.2 34037 872 168080 1007 4133 Tablo-15: Toplam Dış Borç (milyon dolar) ÜLKE Afganistan Azerbaycan İran Kazakistan Kırgızistan Pakistan Tacikistan Türkiye Türkmenistan Özbekistan 2000 Veri Yok 1092 7953 3284.7 1386.1 32254 1226 118080 Veri Yok 4418 2001 Veri Yok 1366 9012 3262.1 1423.3 32144 1022 113190 Veri Yok 4279 ORSAM Rapor No: 108, Şubat 2012 51 ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ ORSAM Tablo-16: ECO Ülkelerinin Toplam Dış Ticareti (Milyon Dolar) ÜLKE 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 İthalat 1176 1696 2452 2101 2177 2471 2744 9301 Afganistan İhracat 137 68 100 144 305 384 416 2000 Denge -1039 -1628 -2352 -1957 -1872 -2087 -2328 -7301 İthalat 2917.3 3745 3832.9 5216.6 7131 8558 5267.6 5712.2 Azerbaycan İhracat 2610.5 3487.9 3726 5123.5 7008 8096 6372.2 6058.4 Denge -306.8 -257.1 -106.9 -93.1 -123 -462 1104.6 346.2 İthalat 15086 18129 22036 29561 38199 40969 Veri Yok Veri Yok İhracat 28461 23904 28237 33991 43852 60012 Veri Yok Veri Yok Denge 13375 5775 6201 4430 5653 19043 Veri Yok Veri Yok İthalat 6446 6584 İran 5040 8408.7 12781.2 17352.5 23676.9 32756.4 Kazakistan İhracat 8812.2 8639.1 9670.3 12926.7 20096.2 Denge 3772.2 2193.1 3086.3 4518 7315 10496.5 14573.5 14998.9 İthalat 554.1 467.2 586.8 717 941 1101.3 1718.2 3201 Kırgızistan İhracat 504.5 476.2 485.5 581.7 718.8 672 794.1 2011 9 -101.3 -135.3 -222.2 -429.3 -924.1 -1190 İthalat 10810 10209 11252 13037 17905 25331 30540 39966 İhracat 8913 9186 9874 11844 12954 15917 16976 19052 Denge -1897 -1023 -1378 -1193 -4951 -9414 -13564 -20914 İthalat 687.5 720.5 880.8 1191 1330 1725.4 2555 651.5 736.9 797.2 915 909 1399 767 -36 16.4 -83.6 -276 -421 -325.6 -1788 Denge Pakistan -49.6 675 Tacikistan İhracat 784.3 Denge 109.3 27849 38250.4 47755.3 İthalat 54502.8 41399.1 51553.8 69339.7 97539.8 116774 139576 170057 Türkiye İhracat 27774.9 31334.2 36059.1 47252.8 63167.2 73476 85535 107213 Denge -26727.9 -10064.9 -15494.7 -22086.9 -34372.6 -43298 -54041 -62844 İthalat 1785 2349 2119.4 2512 2850 4364 2557.7 3780 2620.2 2855.6 3632 4000 6174 7155.5 9114 720.5 271.2 736.2 1120 1150 1810 4597.8 5334 İthalat 2947.4 3136.9 2712 2964.2 3816 4091.3 4781.6 6736 Özbekistan İhracat 3264.7 3170.4 2988.4 3725 4853 5408.8 6389.8 8991 33.5 277.4 760.8 1037 1317.5 1608.2 2255 Türkmenistan İhracat 2505.5 Denge Denge 317.3 İthalat 95493.6 88264.7 103849.4 134738 184531 222342.1 275187 343464.6 ECO Bölgesi İhracat 83767.6 83537.5 94732.8 120017.9 157869.2 198897.8 192088 240961.7 Denge -11726 -4727.2 -9116.6 -14720.1 -26661.8 -23444.3 -83099.4 102502.9 52 ORSAM Rapor No: 108, Şubat 2012 EKONOMİK İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI’NIN (EİT) GELECEĞİ ORSAM ORSAM Su Araştırmaları Programı RSAM AKADEMİK KADRO Hasan Kanbolat Prof. Dr. Hayati Aktaş Doç. Dr. Veysel Ayhan Doç. Dr. Hasan Ali Karasar Doç. Dr. Tarık Oğuzlu Doç. Dr. Mehmet Şahin Doç. Dr. Harun Öztürkler Doç. Dr. Özlem Tür Habib Hürmüzlü Yrd. Doç. Dr. Serhat Erkmen Yrd. Doç. Dr. Canat Mominkulov Yrd. Doç. Dr. Bayram Sinkaya Dr. Abdullah Alshamri Dr. Neslihan Kevser Çevik Dr. Didem Danış Dr. Jale Nur Ece Dr. İlyas Kamalov Dr. Yaşar Sarı Dr. Bayram Sinkaya Dr. Süreyya Yiğit Av. Aslıhan Erbaş Açıkel Fazıl Ahmet Burget Volkan Çakır Esra Demir Bilgay Duman Ogün Duru Noyan Gürel Selen Tonkuş Kareem Oytun Orhan Sercan Doğan Nebahat Tanriverdi Uğur Çil Nazlı Ayhan Leyla Melike Koçgündüz Ufuk Döngel Göknil Erbaş Aslı Değirmenci Jubjana Vila Mavjuda Akramova ORSAM Başkanı ORSAM Trabzon Temsilcisi, KTÜ Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - Abant İzzet Baysal Üniversitesi ORSAM Danışmanı, ORSAM Avrasya Stratejileri Koordinatörü - Bilkent Üniversitesi ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - Uluslararası Antalya Üniversitesi ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - Gazi Üniversitesi ORSAM Danışmanı, Ortadoğu Ekonomileri - Afyon Kocatepe Üniversitesi ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - ODTÜ ORSAM Danışmanı, Ortadoğu ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - Ahi Evran Üniversitesi ORSAM Uzmanı, Ortadoğu – El Farabi Kazak Milli Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü ORSAM Danışmanı, Ortadoğu – Yıldırım Beyazıt Üniversitesi ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - ORSAM Riyad Temsilcisi ORSAM Danışmanı, Ortadoğu ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - Galatasaray Üniversitesi ORSAM Danışmanı, Deniz Emniyeti ve Güvenliği ORSAM Danışmanı, Avrasya ORSAM Danışmanı, Avrasya – ORSAM Bişkek Temsilcisi, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniv. ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - Atatürk Üniversitesi ORSAM Danışmanı, Avrasya ORSAM Danışmanı, Enerji-Deniz Hukuku ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - Afganistan ORSAM Danışmanı, Afrika - ORSAM Antananarivo (Madagaskar) Temsilcisi ORSAM Danışmanı, Ortadoğu ORSAM Uzmanı, Ortadoğu ORSAM Yönetici Editörü ORSAM İzmir Temsilcisi ORSAM Erbil (Irak) Temsilcisi ORSAM Uzmanı, Ortadoğu ORSAM Uzman Yardımcısı, Ortadoğu ORSAM Uzman Yardımcısı, Ortadoğu ORSAM Uzman Yardımcısı, Ortadoğu ORSAM Uzman Yardımcısı, Ortadoğu & Projeler ORSAM Uzman Yardımcısı, Ortadoğu & Projeler ORSAM Uzman Yardımcısı, Ortadoğu ORSAM Uzman Yardımcısı, Karadeniz ORSAM Uzman Yardımcısı, Ortadoğu ORSAM Uzman Yardımcısı, Ortadoğu ORSAM Uzman Yardımcısı, Ortadoğu ORSAM Su Araştırmaları Programı Dr. Tuğba Evrim Maden Dr. Seyfi Kılıç Kamil Erdem Güler Çağlayan Arslan ORSAM Su Araştırmaları Programı Hidropolitik Uzmanı ORSAM Su Araştırmaları Programı Hidropolitik Uzmanı ORSAM Uzman Yardımcısı, ORSAM Su Araştırmaları Programı ORSAM Uzman Yardımcısı, ORSAM Su Araştırmaları Programı ORSAM DANIŞMA KURULU Dr. İsmet Abdülmecid Prof. Dr. Hayati Aktaş Hasan Alsancak Prof. Dr. Meliha Benli Altunışık Prof. Dr. Ahat Andican Prof. Dr. Dorayd A. Noori Prof. Dr. Tayyar Arı Prof. Dr. Ali Arslan Başar Ay Prof. Dr. Mustafa Aydın Doç. Dr. Ersel Aydınlı Doç. Dr. Veysel Ayhan Prof. Dr. Hüseyin Bağcı Itır Bağdadi Prof. Dr. İdris Bal Yrd. Doç. Dr. Ersan Başar Kemal Beyatlı Barbaros Binicioğlu Prof. Dr. Ali Birinci Doç. Dr. Mustafa Budak Dr. Hasan Canpolat E. Hava Orgeneral Ergin Celasin Volkan Çakır Doç. Dr. Mitat Çelikpala Prof. Dr. Gökhan Çetinsaya Dr. Didem Danış Esra Demir Prof. Dr. Volkan Ediger Prof. Dr. Cezmi Eraslan Prof. Dr. Çağrı Erhan Yrd. Doç. Dr. Serhat Erkmen Dr. Amer Hasan Fayyadh Av. Aslıhan Erbaş Açıkel Irak Danıştayı Eski Başkanı ORSAM Trabzon Temsilcisi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı BP & BTC Türkiye, Enerji Güvenliği Direktörü ODTÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Devlet Eski Bakanı, İstanbul Üniversitesi Irak’ın Ankara Büyükelçiliği Kültür Müsteşarı Yardımcısı Uludağ Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı İstanbul Üniversitesi, Tarih Bölümü Türkiye Tekstil Sanayi İşveren Sendikası Genel Sekreteri Kadir Has Üniversitesi Rektörü Bilkent Üniversitesi Rektör Yardımcısı & Fulbright Genel Sekreteri ORSAM Ortadoğu Danışmanı, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü ODTÜ, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı İzmir Ekonomi Üniversitesi Öğretim Görevlisi, Uluslararası İlişkiler ve Avrupa Birliği Bölümü TBMM 24. Dönem Milletvekili Karadeniz Teknik Üniversitesi, Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği Bölüm Başkanı Irak Türkmen Basın Konseyi Başkanı Ortadoğu Danışmanı Polis Akademisi Öğretim Üyesi Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdür Yardımcısı İçişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı 23. Hava Kuvvetleri Komutanı ORSAM Danışmanı, Afrika Kadir Has Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı YÖK Başkanı ORSAM Ortadoğu Danışmanı, Galatasaray Üniversitesi, Sosyoloji Bölümü ORSAM Danışmanı, Ortadoğu İzmir Ekonomi Üniversitesi, Ekonomi Bölümü Başbakanlık Atatürk Araştırma Merkezi Başkanı Ankara Üniversitesi ATAUM Müdürü, SBF Uluslararası İlişkiler Bölümü ORSAM Ortadoğu Danışmanı, Ahi Evran Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Bağdat Üniversitesi, Siyaset Bilimi Fakültesi Dekanı ORSAM Danışmanı, Enerji-Deniz Hukuku ORSAM 18 ORSAM SU ARAŞTIRMALARI PROGRAMI Rapor No: 12, Şubat 2012 Rapor No: 108, Şubat 2012 53 ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ ORSAM SINIRAŞAN AKİFERLER HUKUKU TASLAK MADDELERİ ÜZERİNE BİR SINIRAŞAN AKİFERLER HUKUKU MADDELERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME SINIRAŞAN AKİFERLER HUKUKU TASLAKTASLAK MADDELERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME DEĞERLENDİRME Cevat Cevat Gök Cevat Gök Gök Mete Mete Göknel Mete Göknel Göknel Osman Osman Osman Göksel Göksel Göksel Timur Timur Göksel Timur Göksel Göksel Prof. Muhamad Al Dr. Muhamad Al Hamdani Prof. Dr. Dr.Prof. Muhamad Al Hamdani Hamdani Habib Habib Hürmüzlü Habib Hürmüzlü Hürmüzlü Numan Hazar Numan Numan Hazar Hazar Doç. Pınar Dr.İpek Pınar İpek Doç. Dr. Dr.Doç. Pınar İpek Dr. Dr.İsmail Tuğrul İsmail Dr. Tuğrul Tuğrul İsmail Dr. Kamalov İlyas Kamalov Dr. İlyas İlyasDr. Kamalov Doç. Hasan Karasar Dr.Ali Hasan Ali Karasar Doç. Dr. Dr.Doç. Hasan Ali Karasar Doç. Şenol Dr.Kantarcı Şenol Kantarcı Doç. Dr. Dr.Doç. Şenol Kantarcı Selçuk Selçuk Karaçay Selçuk Karaçay Karaçay Doç. Nilüfer Dr. Karacasulu Nilüfer Karacasulu Doç. Dr. Dr.Doç. Nilüfer Karacasulu İsmet İsmet Karalar İsmet Karalar Karalar Dr. Dr.Canpolat Hasan Canpolat Dr. Hasan Hasan Canpolat Prof. M. Karaman Dr. M. Lütfullah Karaman Prof. Dr. Dr.Prof. M. Lütfullah Lütfullah Karaman Yrd. Dr. Şaban Yrd. Dr.Kardaş Şaban Kardaş Yrd. Doç. Doç. Dr.Doç. Şaban Kardaş Av. Kılıç Av. Tuncay Av. Tuncay Tuncay Kılıç Kılıç Doç Elif Dr. ElifKılıçbeyli Hatun Kılıçbeyli Doç Dr. Dr.Doç Elif Hatun Hatun Kılıçbeyli Prof. Aleksandr Knyazev Dr. Aleksandr Prof. Dr. Dr.Prof. Aleksandr KnyazevKnyazev Prof. Alexander Koleşnikov Dr. Alexander Koleşnikov Prof. Dr. Dr.Prof. Alexander Koleşnikov Prof. Erol Kurubaş Erol Kurubaş Prof. Dr. Dr.Prof. ErolDr. Kurubaş Prof. Talip Küçükcan Talip Küçükcan Prof. Dr. Dr.Prof. TalipDr. Küçükcan Arslan Arslan Kaya Arslan Kaya Kaya Dr. Dr.Kazancı Hicran Kazancı Dr. Hicran Hicran Kazancı İzzettin İzzettin Kerküklü İzzettin Kerküklü Kerküklü Prof. Mustafa Kibaroğlu Dr. Mustafa Kibaroğlu Prof. Dr. Dr.Prof. Mustafa Kibaroğlu Dr. Georg MaxMeier Georg Meier Dr. Max MaxDr. Georg Meier Prof. Mosa Al Dr.Aziz Mosa Aziz Al Mosawa Prof. Dr. Dr.Prof. Mosa Aziz Al Mosawa Mosawa Prof. Mahir Dr.Nakip Mahir Nakip Prof. Dr. Dr.Prof. Mahir Nakip Doç. Tarık Oğuzlu Tarık Oğuzlu Doç. Dr. Dr.Doç. TarıkDr. Oğuzlu Prof. Çınar Dr.Özen Çınar Özen Prof. Dr. Dr.Prof. Çınar Özen Murat Murat Özçelik Murat Özçelik Özçelik Doç. Harun Dr.Öztürkler Harun Öztürkler Doç. Dr. Dr.Doç. Harun Öztürkler Dr. Pehlivantürk Dr. Bahadır Pehlivantürk Dr. Bahadır Bahadır Pehlivantürk Prof. Victor Dr.Panin Victor Panin Prof. Dr. Dr.Prof. Victor Panin Doç. Fırat Purtaş Fırat Purtaş Doç. Dr. Dr.Doç. FıratDr. Purtaş Prof. Suphi Dr.Saatçi Suphi Saatçi Prof. Dr. Dr.Prof. Suphi Saatçi Dr. Dr.Sarı Yaşar Sarı Dr. Yaşar Yaşar Sarı Ersan Ersan Sarıkaya Ersan Sarıkaya Sarıkaya Yrd. Dr. Bayram Sinkaya Yrd. Dr. Bayram Yrd. Doç. Doç. Dr.Doç. Bayram SinkayaSinkaya Doç. İbrahim Sirkeci Dr. İbrahim Doç. Dr. Dr.Doç. İbrahim Sirkeci Sirkeci Dr. Sotnichenko Dr. Aleksandr Sotnichenko Dr. Aleksandr Aleksandr Sotnichenko Zaher Zaher Sultan Zaher Sultan Sultan Dr. Svistunova Irina Svistunova Dr. Irina IrinaDr. Svistunova Doç. Mehmet Şahin Dr. Mehmet Doç. Dr. Dr.Doç. Mehmet Şahin Şahin Prof. Türel Yılmaz Dr. Türel Şahin Yılmaz Şahin Prof. Dr. Dr.Prof. Türel Yılmaz Şahin Mehmet Şüküroğlu Şüküroğlu MehmetMehmet Şüküroğlu Doç. Oktay Dr.Tanrısever Oktay Tanrısever Doç. Dr. Dr.Doç. Oktay Tanrısever Prof. Erol Taymaz Erol Taymaz Prof. Dr. Dr.Prof. ErolDr. Taymaz Prof. Sabri Dr.Tekir Sabri Tekir Prof. Dr. Dr.Prof. Sabri Tekir Dr. Dr.Tol Gönül Tol Dr. Gönül Gönül Tol Doç. Özlem Dr.Tür Özlem Tür Doç. Dr. Dr.Doç. Özlem Tür M. M.Vural Ragıp Vural M. Ragıp Ragıp Vural Dr. Visintainer Dr. Ermanno Visintainer Dr. Ermanno Ermanno Visintainer Dr. Dr.Uzer Umut Uzer Dr. Umut Umut Uzer Prof. Vatanyar Yagya Dr. Vatanyar Prof. Dr. Dr.Prof. Vatanyar Yagya Yagya Dr. Yiğit Dr. Süreyya Dr. Süreyya Süreyya Yiğit Yiğit ORSAM OR ORSAM Irak Türkiye Müdürü Irak TV El TV Türkiye Irak El El Fırat Fırat TVFırat Türkiye MüdürüMüdürü BOTAŞ BOTAŞ EskiMüdürü Genel Müdürü BOTAŞ Eski Eski Genel Genel Müdürü BTC Koordinatörü BTC ve NABUCCO Koordinatörü BTC ve ve NABUCCO NABUCCO Koordinatörü Beyrut Üniversitesi Öğretim Üyesi Beyrut Amerikan Üniversitesi Beyrut Amerikan Amerikan Üniversitesi ÖğretimÖğretim Üyesi Üyesi Irak’ın Kültür Irak’ın Büyükelçiliği Ankara Büyükelçiliği Kültür Müsteşarı Irak’ın Ankara Ankara Büyükelçiliği Kültür Müsteşarı Müsteşarı ORSAM Ortadoğu Danışmanı Ortadoğu Danışmanı ORSAMORSAM Ortadoğu Danışmanı Emekli Emekli Büyükelçi Emekli Büyükelçi Büyükelçi Bilkent Uluslararası İlişkiler Bölümü Bilkent Üniversitesi, Uluslararası Bilkent Üniversitesi, Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler İlişkiler BölümüBölümü TOBB ve Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Uluslararası TOBB Ekonomi Ekonomi ve Teknoloji Teknoloji Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler İlişkiler BölümüBölümü ORSAM Avrasya Danışmanı Danışmanı ORSAMORSAM AvrasyaAvrasya Danışmanı ORSAM Danışmanı, ORSAM Avrasya Stratejileri Koordinatörü -- Bilkent Danışmanı, Stratejileri Koordinatörü Bilkent Üniversitesi ORSAMORSAM Danışmanı, ORSAMORSAM AvrasyaAvrasya Stratejileri Koordinatörü Bilkent- Üniversitesi Üniversitesi Kırıkkale Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Üniversitesi, Uluslararası KırıkkaleKırıkkale Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler İlişkiler BölümüBölümü Vodafone Genel (Türkiye) Vodafone Genel Yardımcısı Müdür Yardımcısı (Türkiye) Vodafone Genel Müdür Müdür Yardımcısı (Türkiye) Dokuz Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Dokuz Eylül Üniversitesi, Uluslararası Dokuz Eylül Eylül Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler İlişkiler BölümüBölümü Edremit Belediye Başkanı Danışmanı Danışmanı EdremitEdremit BelediyeBelediye BaşkanıBaşkanı Danışmanı İçişleri Müsteşar Yardımcısı İçişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı İçişleri Bakanlığı Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Fatih Uluslararası İlişkiler Bölüm Fatih Üniversitesi, Uluslararası Bölüm Başkanı Fatih Üniversitesi, Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler İlişkiler Bölüm Başkanı Başkanı TOBB ve Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Uluslararası TOBB Ekonomi Ekonomi ve Teknoloji Teknoloji Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler İlişkiler BölümüBölümü Edremit Belediye Başkanı EdremitEdremit BelediyeBelediye BaşkanıBaşkanı Çukurova Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Çukurova Üniversitesi, Uluslararası Bölüm Başkanı Çukurova Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler İlişkiler Bölüm Başkanı Başkanı Rus-Slav Üniversitesi (Bişkek, Kırgızistan) Rus-Slav Üniversitesi Kırgızistan) Rus-Slav Üniversitesi (Bişkek,(Bişkek, Kırgızistan) Diplomat Diplomat Diplomat Kırıkkale Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Üniversitesi, Uluslararası Bölüm Başkanı KırıkkaleKırıkkale Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler İlişkiler Bölüm Başkanı Başkanı Marmara Üniversitesi, Ortadoğu Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Marmara Üniversitesi, Ortadoğu Araştırmaları Enstitüsü Marmara Üniversitesi, Ortadoğu Araştırmaları Enstitüsü MüdürüMüdürü KPMG, Mali KPMG, Mali Müşavir KPMG, Yeminli YeminliYeminli Mali Müşavir Müşavir Irak Cephesi Türkiye Temsilcisi Irak Türkmen Temsilcisi Irak Türkmen Türkmen CephesiCephesi TürkiyeTürkiye Temsilcisi Kerkük Kerkük Vakfı Başkanı Kerkük Vakfı Vakfı Başkanı Başkanı Okan Uluslararası İlişkiler Bölüm Okan Üniversitesi Uluslararası Bölüm Başkanı Okan Üniversitesi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler İlişkiler Bölüm Başkanı Başkanı Hanns Proje (Bişkek) HannsVakfı Seidel VakfıMüdürü Proje Müdürü Hanns Seidel Seidel Vakfı Proje Müdürü (Bişkek)(Bişkek) Bağdat Rektörü Bağdat Üniversitesi Bağdat Üniversitesi Üniversitesi RektörüRektörü Erciyes Üniversitesi İİBF Üyesi Üniversitesi İİBF Öğretim Erciyes Erciyes Üniversitesi İİBF Öğretim Öğretim Üyesi Üyesi ORSAM Danışmanı, Ortadoğu -- Uluslararası Antalya Üniversitesi Danışmanı, Ortadoğu - Uluslararası Üniversitesi ORSAMORSAM Danışmanı, Ortadoğu Uluslararası AntalyaAntalya Üniversitesi Ankara SBF İlişkiler Bölümü Ankara Üniversitesi, SBF Uluslararası Ankara Üniversitesi, Üniversitesi, SBF Uluslararası Uluslararası İlişkiler İlişkiler BölümüBölümü Kamu Müsteşarı Kamu ve Düzeni ve Güvenliği Müsteşarı Kamu Düzeni Düzeni ve Güvenliği Güvenliği Müsteşarı ORSAM Ortadoğu Danışmanı, Afyon Üniversitesi İktisat Ortadoğu Danışmanı, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisat Bölümü ORSAMORSAM Ortadoğu Danışmanı, Afyon Kocatepe Kocatepe Üniversitesi İktisat Bölümü Bölümü TOBB ve Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Uluslararası TOBB Ekonomi Ekonomi ve Teknoloji Teknoloji Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler İlişkiler BölümüBölümü Pyatigorsk Üniversitesi (Pyatigorsk, Rusya) Pyatigorsk Üniversitesi (Pyatigorsk, Pyatigorsk Üniversitesi (Pyatigorsk, Rusya) Rusya) Gazi Uluslararası İlişkiler Bölümü, TÜRKSOY Genel Yardımcısı Gazi Üniversitesi Uluslararası TÜRKSOY Genel Sekreter Yardımcısı Gazi Üniversitesi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler İlişkiler Bölümü,Bölümü, TÜRKSOY Genel Sekreter Sekreter Yardımcısı Kerkük Kerkük VakfıSekreteri Genel Sekreteri Kerkük Vakfı Vakfı Genel Genel Sekreteri ORSAM Danışmanı, Avrasya –– ORSAM Bişkek Kırgızistan-Türkiye Manas Danışmanı, – ORSAM Bişkek Temsilcisi, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniv. ORSAMORSAM Danışmanı, AvrasyaAvrasya ORSAM Bişkek Temsilcisi, Temsilcisi, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniv. Üniv. Türkmeneli TV Irak) Türkmeneli TV – (Kerkük, Türkmeneli TV –– (Kerkük, (Kerkük, Irak) Irak) ORSAM Ortadoğu Danışmanı, Yıldırım Beyazıt Ortadoğu Danışmanı, Beyazıt Üniversitesi ORSAMORSAM Ortadoğu Danışmanı, YıldırımYıldırım Beyazıt Üniversitesi Üniversitesi Regent’s College (Londra, Birleşik Krallık) Regent’s Regent’s CollegeCollege (Londra,(Londra, BirleşikBirleşik Krallık) Krallık) St. Üniversitesi (Rusya St. Petersburg Üniversitesi (Rusya Federasyonu) St. Petersburg Petersburg Üniversitesi (Rusya Federasyonu) Federasyonu) Lübnan Türk Başkanı Türk Cemiyeti LübnanLübnan Türk Cemiyeti Cemiyeti BaşkanıBaşkanı Rusya Merkezi, Türkiye-Ortadoğu Araştırmaları Masası Rusya Araştırmaları Strateji Araştırmaları Türkiye-Ortadoğu Araştırmaları Masası Rusya Strateji Strateji Araştırmaları Merkezi,Merkezi, Türkiye-Ortadoğu Araştırmaları Masası Uzmanı UzmanıUzmanı ORSAM Ortadoğu Danışmanı, Gazi Uluslararası İlişkiler Bölümü Ortadoğu Danışmanı, Gazi Üniversitesi Uluslararası ORSAMORSAM Ortadoğu Danışmanı, Gazi Üniversitesi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler İlişkiler BölümüBölümü Gazi Uluslararası İlişkiler Bölümü Gazi Üniversitesi, Uluslararası Gazi Üniversitesi, Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler İlişkiler BölümüBölümü Enerji Enerji Uzmanı Enerji Uzmanı Uzmanı ODTÜ, İlişkiler Bölümü ODTÜ, Uluslararası ODTÜ, Uluslararası Uluslararası İlişkiler İlişkiler BölümüBölümü ODTÜ, Rektör (KKTC) ODTÜ,Kıbrıs KuzeyKampusü Kıbrıs Kampusü Rektör Yardımcısı ODTÜ, Kuzey Kuzey Kıbrıs Kampusü Rektör Yardımcısı Yardımcısı (KKTC) (KKTC) İzmir İktisadi İdari Fakültesi Dekanı İzmir Üniversitesi, İdari Bilimler Fakültesi İzmir Üniversitesi, Üniversitesi, İktisadi İktisadi İdari Bilimler Bilimler Fakültesi Dekanı Dekanı Middle Türkiye Çalışmaları Direktörü (ABD) Middle East Institute Çalışmaları Direktörü Middle East East Institute Institute TürkiyeTürkiye Çalışmaları Direktörü (ABD) (ABD) ORSAM Ortadoğu Danışmanı, ODTÜ İlişkiler Bölümü Ortadoğu Danışmanı, ODTÜ Uluslararası ORSAMORSAM Ortadoğu Danışmanı, ODTÜ Uluslararası Uluslararası İlişkiler İlişkiler BölümüBölümü 2023 2023 Yayın Dergisi Yayın Koordinatörü 2023 Dergisi Dergisi Yayın Koordinatörü Koordinatörü Vox (Roma-İtalya) VoxDirektörü Populi Direktörü (Roma-İtalya) Vox Populi Populi Direktörü (Roma-İtalya) İstanbul Teknik İnsan Toplum Bilimleri Teknik Üniversitesi, ve Toplum İstanbulİstanbul Teknik Üniversitesi, Üniversitesi, İnsan ve veİnsan Toplum BilimleriBilimleri St. Şehir Milletvekili, St. Üniversitesi (Rusya St. Petersburg Şehir Parlamentosu Milletvekili, St. Petersburg Üniversitesi (Rusya Federasyonu) St. Petersburg Petersburg Şehir Parlamentosu Parlamentosu Milletvekili, St. Petersburg Petersburg Üniversitesi (Rusya Federasyonu) Federasyonu) ORSAM Avrasya Danışmanı Danışmanı ORSAMORSAM AvrasyaAvrasya Danışmanı ORTADOĞU ETÜTLERİ YAYIN KURULU ORTADOĞU ETÜTLERİ YAYIN KURULU Meliha Altunışık Meliha Benli Altunışık Meliha Benli Benli Altunışık Bülent Bülent Aras Bülent Aras Aras Tayyar Tayyar Arı Tayyar Arı Arı İlker İlker Aytürk İlker Aytürk Aytürk Recep Recep Boztemur Recep Boztemur Boztemur Katerina Dalacoura Dalacoura KaterinaKaterina Dalacoura F. Gause F. Gregory F. Gregory Gregory Gause Gause Fawaz Fawaz Gerges Fawaz Gerges Gerges Ahmet Han Ahmet Ahmet K. K. Han K. Han Raymond Hinnebusch Raymond Hinnebusch Raymond Hinnebusch Rosemary Hollis Rosemary Rosemary Hollis Hollis Bahgat Bahgat Korany Bahgat Korany Korany Peter Peter Mandaville Peter Mandaville Mandaville Emma Emma Murphy Emma Murphy Murphy Orta Teknik Orta DoğuÜniversitesi Teknik Üniversitesi Orta Doğu Doğu Teknik Üniversitesi Dışişleri Bakanlığı Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanı Bakanlığı Araştırmalar DışişleriDışişleri Bakanlığı StratejikStratejik Araştırmalar MerkeziMerkezi BaşkanıBaşkanı Uludağ Uludağ Üniversitesi Uludağ Üniversitesi Üniversitesi Bilkent Bilkent Üniversitesi Bilkent Üniversitesi Üniversitesi Orta Teknik Orta DoğuÜniversitesi Teknik Üniversitesi Orta Doğu Doğu Teknik Üniversitesi Londra Üniversitesi (Birleşik Krallık) Londra Üniversitesi Londra Ekonomi EkonomiEkonomi Üniversitesi (Birleşik(Birleşik Krallık) Krallık) Vermont Üniversitesi (ABD) Üniversitesi VermontVermont Üniversitesi (ABD) (ABD) Londra Üniversitesi (Birleşik Krallık Londra Üniversitesi Londra Ekonomi EkonomiEkonomi Üniversitesi (Birleşik(Birleşik Krallık ))Krallık ) Kadir Üniversitesi Kadir Has Üniversitesi Kadir Has Has Üniversitesi St. Üniversitesi (Birleşik Krallık) St. Andrews Üniversitesi St. Andrews Andrews Üniversitesi (Birleşik(Birleşik Krallık) Krallık) City (Birleşik Krallık) City Üniversitesi City Üniversitesi Üniversitesi (Birleşik(Birleşik Krallık) Krallık) Durham Üniversitesi (Birleşik Krallık) Üniversitesi DurhamDurham Üniversitesi (Birleşik(Birleşik Krallık) Krallık) George (ABD) George Mason Üniversitesi George Mason Mason Üniversitesi Üniversitesi (ABD) (ABD) Durham Üniversitesi (Birleşik Krallık) Üniversitesi DurhamDurham Üniversitesi (Birleşik(Birleşik Krallık) Krallık) ORTADOĞU ANALİZ YAYIN KURULU ORTADOĞU ANALİZ YAYIN KURULU Prof. Meliha Altunışık Dr.Benli Meliha Benli Altunışık Prof. Dr. Dr.Prof. Meliha Benli Altunışık Hasan Hasan Kanbolat Hasan Kanbolat Kanbolat Doç. Hasan Karasar Dr.Ali Hasan Ali Karasar Doç. Dr. Dr.Doç. Hasan Ali Karasar Yrd. Dr. Serhat Yrd. Dr.Erkmen Serhat Erkmen Yrd. Doç. Doç. Dr.Doç. Serhat Erkmen 54 ORSAM Rapor No: 108, Şubat 2012 ODTÜ, Enstitüsü Müdürü ODTÜ,Bilimler Sosyal Bilimler Enstitüsü ODTÜ, Sosyal Sosyal Bilimler Enstitüsü MüdürüMüdürü ORSAM Başkanı ORSAMORSAM BaşkanıBaşkanı ORSAM Danışmanı, ORSAM Avrasya Stratejileri Koordinatörü -- Bilkent Danışmanı, Stratejileri Koordinatörü Bilkent Üniversitesi ORSAMORSAM Danışmanı, ORSAMORSAM AvrasyaAvrasya Stratejileri Koordinatörü Bilkent- Üniversitesi Üniversitesi ORSAM Danışmanı, Ahi Uluslararası İlişkiler Danışmanı, AhiÜniversitesi Evran Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı ORSAMORSAM Danışmanı, Ahi Evran Evran Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Bölüm Başkanı Başkanı 19 19 ORSAM SU PROGRAMI ORSAM SU ARAŞTIRMALARI PROGRAMI ORSAM SU ARAŞTIRMALARI ARAŞTIRMALARI PROGRAMI Rapor 12, Şubat Rapor 12,2012 Şubat 2012 Rapor No: No: 12, No: Şubat 2012 ORSAM Mithatpaşa Caddesi 46/6 Kızılay-ANKARA/TURKEY Phone: 0090 312 430 26 09 Fax: 0090 312 430 39 48 www.orsam.org.tr, orsam@orsam.org.tr