8. BÖLÜM: EXCEL PROGRAMI 8.1 Excel Programının Çalıútırılması
Transkript
8. BÖLÜM: EXCEL PROGRAMI 8.1 Excel Programının Çalıútırılması
8. BÖLÜM: EXCEL PROGRAMI Çeúitli verilerden tablo oluúturmaya, verilere dayanarak çeúitli formüller aracılı÷ıyla sonuç verileri türetmeye; verilerden hareketle istatistiksel sonuçlar elde etmeye ve grafikler oluúturmaya yarayan Microsoft yazılım ürünüdür. 8.1 Excel Programının Çalıútırılması Excel programını çalıútırmak için úu adımlar izlenir: Baúlat butonu tıklanır: ùekil 8.1 Açılan komut penceresinden Programlar komutu tıklanır: ùekil 8.2 229 Açılan alt komut penceresinden Microsoft Excel komutu tıklanır: ùekil 8.3 Böylece Excel programı ekrana gelir: ùekil 8.4 230 8.2 Excel Programı Program Çubukları Excel programı, program çubukları úöyledir: Baúlık Çubu÷u: ùekil 8.5 Menü Çubu÷u: ùekil 8.6 Araç Çubu÷u : ùekil 8.7 Biçimlendirme Çubu÷u: ùekil 8.8 Formül Çubu÷u: ùekil 8.9 Çalıúma Sayfası: ùekil 8.10 Yatay Kaydırma Çubu÷u: ùekil 8.11 231 Durum Çubu÷u: ùekil 8.12 8.3 Excel Çalıúma Sayfası Excel çalıúma sayfasında ilk 24 satır ekranda görünüyor olmasına ra÷men, aslında 65536 adet satır bulunur; keza ekranda L sütununa kadar olan sütunlar görünüyor olmasına ra÷men sa÷ tarafta 256 adet sütun bulunmaktadır. 8.4 Hücre øçine Veri Girilmesi Hücre içine veri girmek için (veriyi hücrenin içine sabitlemek için), veri klavye yardımıyla yazıldıktan sonra klavyedeki enter tuúuna basılır (veya Tab tuúuna basılır). Not: Farenin imleci hangi hücreye tıklanırsa o hücrenin etrafında siyah çerçeve yer alır ve bu hücre, aktif hücre adını alır. Veriler aktif hücrelerin içine yazılabilir. 8.5 Hücre Referansları Excel sayfasında her hücrenin örne÷in A5, C179, K54879 vb. gibi mutlaka birer hücre isimleri olur. Bu hücre isimlerine hücre referansları adı da verilmektedir. Hücre Referansları formüllerin içinde kullanılır. Aynı zamanda çalıúma sayfasında belli bir hücreye direkt gidilmesi gereken durumlarda da bu referanslardan yararlanılır. 8.6 Çalıúma Sayfası Üzerinde Gezinmek Excel’de çalıúma sayfası üzerinde gezinmek için klavyedeki: x Yön tuúları aktif hücreyi basılan tuúa göre birer hücre sa÷a – sola veya yukarıaúa÷ı getirir. x Page up tuúu bir sayfa, bir ekran görünümü aúa÷ı çevirir. x Home tuúu aktif hücreyi çalıúma sayfasında hangi satırda bulunuyorsa o satırın ilk hücresine konuúlandırır. x Ctrl + End tuú kombinasyonu aktif hücreyi çalıúma sayfasının en sonuncu satırındaki en sonuncu veri hücresine konuúlandırır. x Ctrl+ Home tuú kombinasyonu aktif hücreyi en baútaki A1 hücresine getirir. x Ctrl + (ilgili Yön Tuúu) tuú kombinasyonu aktif hücreyi bulundu÷u satırdaki veya sütundaki en baúındaki veya sonundaki hücreye konuúlandırır. 8.7 Uzaktaki Bir Hücreye Tek Adımda Gitme Uzaktaki bir hücreye tek adımda gitmek için Formül çubu÷unun en baúındaki hücre referans kutusuna imleç tıklanır ve gidilmek istenen hücrenin ismi yazılır: ùekil 8.13 Klavyedeki Enter tuúuna basılır. 232 8.8 Excel’de Veri Türleri Excel’de üç veri türü bulunur. 1. Sayısal Veriler 2. Tarih Türü Veriler 3. Metin Türü Veriler 8.8.1 Tarih Türü Veriler Çalıúma sayfasında yazılı bulunan tarih verilerini bir formattan baúka bir formata çevirmek için: Tarih formatına çevrilecek veriler seçilir: ùekil 8.14 Menü çubu÷undaki Biçim menüsü tıklanır: ùekil 8.15 Açılan komut penceresinde Hücreler komutu tıklanır: ùekil 8.16 233 Ekrana, Hücreleri Biçimlendir diyalog penceresi gelir. Burada Sayı sekmesi tıklanır: ùekil 8.17 Kategori liste kutusundan tarih seçene÷i seçilir. Sonra tür liste kutusundan(galerisinden) istenen model seçilir: ùekil 8.18 Son olarak Tamam butonu tıklanır: 234 ùekil 8.19 Böylece seçilen hücre verisi belirtilen tarih formatına çevrilmiú olur: ùekil 8.20 8.9 Excel’de Seçme øúlemleri x Tek bir hücreyi seçmek için, ilgili hücre tıklanır. ùekil 8.21 x Bitiúik hücreleri seçmek için: 235 ølk hücre tıklanır. Farenin imleci hiç bırakılmadan en sonuncu satırın en sonuncu hücresine kadar seçilir(sürüklenir). ùekil 8.22 x Bitiúik olmayan hücreleri(veri bölgelerini seçmek) seçmek için: ølk veri bölgesi seçilir. Klavyedeki Ctrl tuúuna basılı tutulur. Sırayla di÷er veri bölgeleri teker teker seçilir. ùekil 8.23 x Bir satırı komple seçmek için, imleç satır baúındaki satır numaralarının üzerine denk getirilerek tıklanır: ùekil 8.24 x Bir sütunu komple seçmek için imleç sütunun en üstündeki A, B, ... G... gibi sütunun üstüne denk getirilir ve tıklanır: ùekil 8.25 x Çalıúma sayfasının tümünü seçmek için, satır numaraları ile sütun baúlıklarının kesiúti÷i en baútaki boú hücre tıklanır: 236 ùekil 8.26 8.10 Hücrelerin øçindeki Verileri Silmek Silinmek istenen veri bölgesi(hücreler) seçilir: ùekil 8.27 Sonra Menü çubu÷undaki Düzen menüsü tıklanır: ùekil 8.28 237 Açılan komut penceresinden Temizle komutu tıklanır: ùekil 8.29 Ardından açılan alt komut penceresinden Tümü komutu tıklanır: ùekil 8.30 Böylece seçilen hücrelerin içindeki veri silinmiú olur: 238 ùekil 8.31 8.11 Sütun Ekleme Hangi sütunun önüne boú bir yeni sütun eklenmek isteniyorsa o sütun komple seçilir: ùekil 8.32 Sonra Menü çubu÷undaki Ekle menüsü tıklanır: ùekil 8.33 239 Açılan komut penceresinden Sütun komutu tıklanır: ùekil 8.34 Böylece seçilmiú sütunun önüne yeni sütun eklenmiú olur: ùekil 8.35 8.12 Satır Ekleme Hangi satırın üzerine boú bir yeni satır eklenmek isteniyorsa o satır komple seçilir: ùekil 8.36 240 Sonra Menü çubu÷undaki Ekle menüsü tıklanır: ùekil 8.37 Açılan komut penceresinden Satır komutu tıklanır: ùekil 8.38 Böylece seçilmiú satırın üzerine yeni satır eklenmiú olur: ùekil 8.39 241 8.13 Sütun Silme Silinmek istenen sütun komple seçilir: ùekil 8.40 Sonra Menü çubu÷undaki Düzen menüsü tıklanır: ùekil 8.41 Açılan komut penceresinden Sil komutu tıklanır: ùekil 8.42 242 Böylece seçilen sütun silinmiú olur: ùekil 8.43 8.14 Satır Silme Üzerinde çalıúmakta oldu÷umuz úöyle bir tablomuzun oldu÷unu varsayalım : ùekil 8.44 Bu tabloda silinmek istenen satır komple seçilir: ùekil 8.45 243 Sonra Menü çubu÷undaki Düzen menüsü tıklanır: ùekil 8.46 Açılan komut penceresinden Sil komutu tıklanır: ùekil 8.47 Böylece seçilen satır silinmiú olur: ùekil 8.48 244 8.15 Çalıúma Sayfasında Veri Kopyalama Kopyalanmak istenen veriler seçilir: ùekil 8.49 Sonra Menü çubu÷undaki Düzen menüsü tıklanır: ùekil 8.50 Açılan komut penceresinden Kopyala komutu tıklanır: ùekil 8.51 245 Kopyalanmak istenen boú yere aktif hücre konuúlandırılır: ùekil 8.52 Menü çubu÷undaki Düzen menüsü tekrar tıklanır: ùekil 8.53 Açılan komut penceresinden Yapıútır komutu tıklanır: ùekil 8.54 246 Böylece seçilen veriler kopyalanmıú olur: ùekil 8.55 8.16 Çalıúma Sayfasında Veri Nakledilmesi Nakledilmek(taúınmak) istenen veriler seçilir: ùekil 8.56 Sonra Menü çubu÷undaki Düzen menüsü tıklanır: 247 ùekil 8.57 Açılan komut penceresinden Kes komutu tıklanır: ùekil 8.58 Taúınacak yeni boú yere aktif hücre konuúlandırılır: ùekil 8.59 248 Tekrar Menü çubu÷undaki Düzen menüsü tıklanır: ùekil 8.60 Açılan komut penceresinden Yapıútır tıklanır: ùekil 8.61 Böylece seçilen veriler yeni yerine nakledilmiú olur: ùekil 8.62 8.17 Doldurma Tutaca÷ı Kullanma Bir Hücrenin içindeki verinin aynısını aynı sütundaki alt hücrelere veya aynı satırdaki yan hücrelere sürüklenerek kopyalanmasını sa÷layan ve aúa÷ıdaki úekilde gösterilen olana÷a denir. 249 Bu úekilde görülen hücrenin, sa÷ alt köúesindeki siyah kutucu÷a doldurma tutaca÷ı denir. øçinde formül gömülü olan bir hücrenin doldurma tutaca÷ı tutulup sürüklenirse, sürüklendi÷i hücrelere formülü uyarlayarak kopyalar. 8.18 Veri Serisi Oluúturmak Excel’in seri olarak oluúabilecek nitelikteki bazı verileri yorumlayarak seriyi tamamlama olana÷ı vardır. Örne÷in, yan yana iki hücreye 1 ve 3 verileri yazılsa ve bu iki hücre yazıldıktan sonra doldurma tutaca÷ından tutulup boú hücrelere sürüklenirse 5-7-9-11 úeklinde seriyi tamamlar. Keza Mart ve Nisan yazılı iki hücre seçilse aynı yöntemle seçilen di÷er boú hücrelere seriyi tamamlar. Çok Sayıda Hücreye (satırda veya sütunda) Veri Serisini Otomatik Olarak Oluúturtmak Örne÷in A sütununda 1. hücreden 4000. hücreye kadar 3,5,7... do÷rusal bir veri serisi oluúturmak için: A1 hücresine 3 yazılır ve klavyedeki Enter tuúuna basılır: ùekil 8.63 A1 hücresi tıklanıp seçilir: ùekil 8.64 Formül çubu÷undaki hücre referans kutusuna A 4000 yazılır (Enter tuúuna basmayınız): ùekil 8.65 Klavyedeki Shift tuúuna sürekli basılı tutulur. Sonra Klavyedeki Enter tuúuna basılır. 250 Böylece 4000 adet hücreyi seçti÷i görülür: ùekil 8.66 Shift tuúu bırakılır. Sonra Menü çubu÷undaki Düzen menüsü tıklanır: ùekil 8.67 Açılan komut penceresinde Doldur komutu tıklanır: 251 ùekil 8.68 Ardından açılan alt komut penceresinde Seriler komutu tıklanır: ùekil 8.69 Ekrana Seriler diyalog penceresi gelir. Bu pencerede oluúturulacak seriye göre “do÷rusal” ya da “satırlar” gibi ilgili seçenek seçilir. Sonra adım kutucu÷una seri yeri, adım de÷eri (bizim örne÷imizde 2) tanımlanır: 252 ùekil 8.70 Son olarak Tamam butonu tıklanır: ùekil 8.71 Böylece 3’den baúlayan ve 2’úer artan veri serisi oluúturulmuú olur: ùekil 8.72 8.19 Çalıúma Sayfasında Bilgi Arama Örne÷in çalıúma sayfasında 3 rakamı sırayla aratılacaksa: Öncelikle Menü çubu÷undaki Düzen menüsü tıklanır: 253 ùekil 8.73 Açılan komut penceresinde Bul komutu tıklanır: ùekil 8.74 Ekrana, Bul diyalog penceresi gelir. Buradaki aranan kutusunun içerisine hangi rakam aratılacaksa yazılır ve ardından Sonrakini Bul butonu tıklanır: ùekil 8.75 Aranmak istenen verinin bir sonraki yerini bulmak için Sonrakini Bul butonu bir daha tıklanır. 254 8.20 Çalıúma Sayfasındaki Bir Veriyi Baúka Bir Veriyle Tek Adımda De÷iútirmek Menü çubu÷undaki Düzen menüsü tıklanır: ùekil 8.76 Açılan komut penceresinde De÷iútir komutu tıklanır: ùekil 8.77 255 Sonra ekrana De÷iútir diyalog penceresi gelir. Örne÷in çalıúma sayfasındaki bütün 2 rakamları 8 ile de÷iútirilmek isteniyorsa; Aranan kutusu içine 2, Yeni de÷er kutusu içine 8 yazılır, Tümünü De÷iútir butonu tıklanır: ùekil 8.78 Böylece çalıúma sayfasındaki tüm 2 rakamları 8 olarak de÷iúmiú olur. 8.21 Otomatik Düzelt Özelli÷i Otomatik Düzelt özelli÷i çalıúma sayfasına verileri girerken verileri yazan kiúi bir veriyi yanlıú yazarsa, Excel’in çalıúma sayfasına verinin do÷ru biçimini yazması olana÷ıdır. Otomatik Düzelt özelli÷ini kullanmak için úu adımlar izlenir: Menü çubu÷undaki Araçlar menüsü tıklanır: ùekil 8.79 Açılan komut penceresinden Otomatik Düzelt komutu tıklanır: 256 ùekil 8.80 Daha sonra ekrana Otomatik Düzelt diyalog penceresi gelir. Burada de÷iúen kutusuna verinin yanlıú úekli, yeni de÷er kutusuna verinin do÷ru úekli yazılır, diyalog penceresindeki Ekle butonu tıklanır: ùekil 8.81 Son olarak Tamam butonu tıklanır: 257 ùekil 8.82 Bu iúlemden sonra kiúi Ali yazarsa otomatik olarak Veli olarak düzeltilecektir. 8.22 Verilerin Otomatik Biçimlendirilmesi Verilerin bulundu÷u bölge boú hücrelere taúırmadan seçilir. Sonra Menü çubu÷undaki Biçim menüsü tıklanır: ùekil 8.83 Açılan komut penceresinden Otomatik Biçim komutu tıklanır: 258 ùekil 8.84 Ekrana Otomatik Biçimlendir diyalog penceresi gelir. Buradaki modellerden be÷enilen seçilir: ùekil 8.85 Son olarak Tamam butonu tıklanır: 259 ùekil 8.86 Böylece seçilen veri, seçilen model biçiminde otomatik olarak biçimlendirilmiú olur: ùekil 8.87 8.23 Biçim Boyacısı Verilerin bulundu÷u bölgenin arka planında renkli bir fon(veya biçim) var da yalnızca bu model çalıúma sayfasındaki bir baúka yere kopyalanmak istenildi÷inde kullanılan olanaktır. Verilerin bulundu÷u bölge seçilir : ùekil 8.88 Araç Çubu÷undaki süpürge úeklindeki biçim boyacısı butonu tıklanır: 260 ùekil 8.89 Bu görünümü alan imleç desenin kopyalanaca÷ı ilk boú hücreye tıklanır: ùekil 8.90 Böylece sadece arka plan rengi kopyalanmıú olur: ùekil 8.91 8.24 Sütun Geniúliklerinin De÷iútirilmesi Eni geniúletilmek istenen sütun(lar) komple seçilir: ùekil 8.92 Sonra Menü çubu÷undaki Biçim menüsü tıklanır: 261 ùekil 8.93 Açılan komut penceresinden Sütun komutu tıklanır: ùekil 8.94 Ardından açılan alt komut penceresinden Geniúlik komutu tıklanır: ùekil 8.95 Ekrana Sütun Geniúli÷i diyalog penceresi gelir. Buradaki sütun geniúli÷i kutusuna istenen de÷er (15 veya 16 gibi) yazılır, sonra Tamam butonu tıklanır: ùekil 8.96 Böylece sütun geniúli÷i belirtilen de÷ere de÷iúmiú olur: 262 ùekil 8.97 8.25 Satır Yüksekli÷inin De÷iútirilmesi Yüksekli÷i de÷iútirilmek istenen satırlar seçilir: ùekil 8.98 Sonra Menü çubu÷undaki Biçim menüsü tıklanır: ùekil 8.99 Açılan komut penceresinden Satır komutu tıklanır: ùekil 8.100 263 Ardından açılan alt komut penceresinden Yükseklik komutu tıklanır: ùekil 8.101 Ekrana, Satır Yüksekli÷i diyalog penceresi gelir. Buradaki satır yüksekli÷i kutusuna istenilen de÷er yazılır, son olarak Tamam butonu tıklanır: ùekil 8.102 Böylece satır yüksekli÷i belirtilen de÷ere de÷iúmiú olur: ùekil 8.103 8.26 Sayıların Biçimlendirilmesi 8.26.1 Para birimi butonu Sayısal verileri ilgili para birimi cinsinden parasal formata dönüútürür. Örne÷in 34567891 sayısı TL cinsinden parasal formata dönüútürülmek istenirse: Verilerin bu biçimde yazıldı÷ı hücreler seçilir: 264 ùekil 8.104 Sonra araç çubu÷undaki % simgesinin solundaki para birimi butonu tıklanır: ùekil 8.105 Böylece veri úu úekle dönüúür: 34,567,891,00 TL ùekil 8.106 8.26.2 Yüzde biçimi dü÷mesi 0,65 formatında yazılmıú verilerin % simgeli biçime döndürülmesi için: Veriler seçilir: Sonra araç çubu÷undaki % tıklanır: ùekil 8.107 Verinin görünümü úekildeki gibi olur: ùekil 8.108 8.26.3Ondalık artır-azalt dü÷meleri Ondalık artırılacak veriler seçilir. Örne÷in 18,279 verisinin yazıldı÷ı hücre seçilir. Sonra araç çubu÷unda ondalık artır butonu tıklanır: ùekil 8.109 Verinin görünümü úekildeki gibi olur: ùekil 8.110 265 Örne÷in 18,279 biçimindeki verilerin ondalı÷ı azaltılarak üstte yuvarlatılması istenirse bu biçimdeki veriler seçilir: Sonra araç çubu÷undaki ondalık azalt butonu tıklanır. ùekil 8.111 Verinin görünümü úekildeki gibi olur: ùekil 8.112 8.27 Verilerin Hücre øçinde Hizalanması Hücrelerin içinde veriler ortalanmıú, sa÷a yı÷ılmıú veya sola yı÷ılmıú biçime getirilmek istenirse: Verilerin bulundu÷u bölge seçilir: ùekil 8.113 Araç çubu÷undaki úeklindeki ilgili buton tıklanır. 8.28 Hücre øçinde Verilerin Açılı Biçimde Yazılması Verilerin bulundu÷u hücreler seçilir: ùekil 8.114 Sonra Menü çubu÷undaki Biçim menüsü tıklanır: 266 ùekil 8.115 Açılan komut penceresinde Hücreler komutu tıklanır: ùekil 8.116 Ekrana, Hücreleri Biçimlendir diyalog penceresi gelir. Burada Hizalama sekmesi tıklanır: ùekil 8.117 267 Pencerenin sa÷ tarafındaki Derece kutusundan örne÷in; 45 derece gibi istenilen derece yukarı aúa÷ı butoncuklarına tıklanarak ayarlanır: ùekil 8.118 Son olarak Tamam butonu tıklanır: ùekil 8.119 Böylece hücre içinde veriler açılı biçimde yazılmıú olur: 268 ùekil 8.120 8.29 Verinin Hücre øçinde Bitiúik Doldurulması Verinin hücre içinde bitiúik doldurulması için úu adımlar izlenir: Verinin bulundu÷u hücre(ler) seçilir: ùekil 8.121 Sonra Menü çubu÷undaki Biçim menüsü tıklanır: ùekil 8.122 Açılan komut penceresinden Hücreler komutu tıklanır: ùekil 8.123 Ekrana Hücreleri Biçimlendir diyalog penceresi gelir. Burada Hizalama sekmesi tıklanır : 269 ùekil 8.124 Buradaki yatay liste kutusundan Doldur maddesi tıklanır: ùekil 8.125 270 Son olarak Tamam butonu tıklanır: ùekil 8.126 Böylece veriler hücre içinde bitiúik doldurulmuú olur: ùekil 8.127 Verinin hücre içinde hücrenin alt tarafına do÷ru yanaúık veya üst tarafına do÷ru yanaúık, v.s gibi hücrenin de÷iúik yerlerine konuúlandırılması gerekiyorsa: Verilerin bulundu÷u hücreler seçilir: ùekil 8.128 Sonra Menü çubu÷undaki Biçim menüsü tıklanır: 271 ùekil 8.129 Açılan komut penceresinden Hücreler komutu tıklanır: ùekil 8.130 Ekrana, Hücre Biçimlendir diyalog penceresi gelir. Buradan Hizalama sekmesi tıklanır: ùekil 8.131 272 Burada yatay ve dikey liste kutuları içinden orta, üst, alt gibi ilgili seçenek kombinasyonları seçilir: ùekil 8.132 Son olarak Tamam butonu tıklanır: ùekil 8.133 Böylece veriler hücrelerin içinde üste sıralanmıú olur: 273 ùekil 8.134 8.30 Verilerin Yazı Tipini De÷iútirmek Verilerin bulundu÷u hücreler seçilir : ùekil 8.135 Sonra Menü çubu÷undaki Biçim menüsü tıklanır: ùekil 8.136 Açılan komut penceresinden Hücreler komutu tıklanır: ùekil 8.137 Ekrana, Hücre Biçimlendir diyalog penceresi gelir. Burada Yazı Tipi sekmesi tıklanır: 274 ùekil 8.138 Buradaki yazı tipi galerisinden istenilen yazı tipi seçilir, gerekiyorsa yazı tipi stili ve boyutu da tanımlanır, son olarak Tamam butonu tıklanır: ùekil 8.139 275 8.31 Hücrelerin Çevresine Sınır Çizgisi Çizdirme Bir hücrenin örne÷in; yalnızca sa÷ına yada yalnızca üstüne veya her kenarına sınır çizgisi koymak için: ølgili hücreler seçilir: ùekil 8.140 Sonra Menü çubu÷undaki Biçim menüsü tıklanır: ùekil 8.141 Açılan komut penceresinden Hücreler komutu tıklanır: ùekil 8.142 Ekrana, Hücre Biçimlendir diyalog penceresi gelir. Burada Kenarlık sekmesi tıklanır : 276 ùekil 8.143 Sonra çizgi/stil bölümünden bir çizgi modeli seçilir. Sonra penceredeki ølk Ayarlar bölümünün içinde ilgili buton (örne÷in çerçeve) tıklanır: ùekil 8.144 E÷er seçili bölgenin etrafına çerçeve de÷il de, yalnızca altına tek bir çizgi koydurulmak istenirse, kenarlık bölgesindeki ilgili buton tıklanır: 277 ùekil 8.145 Son olarak Tamam butonu tıklanır: ùekil 8.146 Böylece hücrelerin çevresine ilgili sınır çizgisi çizilmiú olur: 278 ùekil 8.147 8.32 Hücreye Açıklama Ekleme(Açıklama Gömülmesi) Bir verinin çok eskiden yazıldı÷ında ne gibi özellikler içerdi÷ini metinsel biçimde (yani açıklama úeklinde) verinin bulundu÷u hücrenin içine eklenmesi için: Verinin bulundu÷u hücre seçilir : ùekil 8.148 Sonra Menü çubu÷undaki Ekle menüsü tıklanır: ùekil 8.149 Açılan komut penceresinden Açıklama komutu tıklanır: ùekil 8.150 279 Açılan metin kutusunun içine gerekli açıklama yazılır: ùekil 8.151 ømleç açı÷a tıklanır. Böylece açıklama hücre içine gömülmüú olur ki bir hücre içinde açıklama gömülü oldu÷u hücrenin köúesindeki kırmızı çentik iúaretinden anlaúılır: ùekil 8.152 ømleç böyle iúaretli bir hücre üzerine denk getirilirse açıklama ekranda belirir ve okunur: ùekil 8.153 8.33 Hücre øçindeki Açıklamaların Silinmesi øçinde açıklama gömülü olan hücre seçilir: ùekil 8.154 Sonra Menü çubu÷undaki Düzen menüsü tıklanır: ùekil 8.155 Açılan komut penceresinden Temizle komutu tıklanır: 280 ùekil 8.156 Ardından açılan alt komut penceresinde Açıklamalar komutu tıklanır: ùekil 8.157 Böylece hücrenin içindeki açıklama silinmiú olur: ùekil 8.158 8.34 Matematiksel øfadeler ve Formüller a) Matematiksel øfadeler: Matematiksel ifadeler hücre içinde mutlaka “=” iúaretiyle baúlar. Örne÷in; = 43+15/2 281 b) Matematiksel øfadelerde øúlem Sırası ùöyledir: - negatif alma ( ) parantez içindeki ifadeler % ifadeleri ^ üs alma * / çarpma bölme + - toplama çıkarma c) Matematiksel øfadelerle ølgili Örnekler : Örnek-1 : =6+20/2 (øúlem sonucu 16 olur) Örnek-2 : =(6+20)/2 (øúlem sonucu 13 olur) Örnek-3 : =256/4^2-4*0,5 (øúlem sonucu 14 olur) Örnek-4 : =50%*6^2 (iúlem sonucu 18 olur) Örnek-5 : =-(25%*8)^(2+4) ( negatif ifadesi yalnızca ilk parantez içindeki iúlemlere etki eder ve iúlem sonucu 64 olur) d) Matematiksel øfadeler ve Formüllerdeki Hata Mesajlarının Anlamı: #DEöER: Formülün içindeki hücre referansının belirtti÷i hücrede sayısal bir de÷er yok veya de÷er yanlıú yazıldı anlamındadır. #######: Formülün ya da matematiksel ifadenin sonucu hücrenin içine sı÷mıyor anlamındadır ve hücrenin eni geniúletilmelidir. 8.35 Formül Oluúturma Formüller de matematiksel ifadeler gibi mutlaka “=” ile baúlar. Formüllerin içlerinde matematiksel iúlemler yer aldı÷ı gibi içinde veri bulunan hücre isimleri de formüllerde yazılabilir. Örne÷in úekildeli tabloda aktif hücre olan A4 hücresine =A1+A2+A3 formülü yazılsa, sonuç 104 olur. 282 Örne÷in, A5 hücresine =(A1+A2+A3)*4 formülü yazılsa, sonuç 456 olur. 8.36 Etkileyenleri øzle Olana÷ı Çalıúma sayfasının içinde hücreler verilerle doluysa fakat formülün içinde bu verilerden bazıları kullanılıyorsa formülün bu verilerin hangilerinden etkilendi÷ini, baúka bir söylemle formülde hangi hücrelerdeki verilerin kullanıldı÷ını görsel olarak gösterme olana÷ıdır. Bu olana÷ı kullanmak için: Öncelikle øçinde verilerin yer aldı÷ı ve formülün gömülü oldu÷u hücre seçilir. Sonra Menü çubu÷undaki Araçlar menüsü tıklanır: ùekil 8.159 Açılan komut penceresinden Denetleme komutu tıklanır: ùekil 8.160 Ardından açılan alt komut penceresinden Etkileyenleri øzle komutu tıklanır: 283 ùekil 8.161 Böylece formülde kullanılan hücreler oklarla gösterilmiú olur: ùekil 8.162 8.37 Formüllerin Kopyalanması 8.37.1 Uzak Hücrelere Formül Kopyalamak Baúka bir hücreye kopyalanmak istenen formülün yer aldı÷ı (gömülü oldu÷u) hücre tıklanıp seçilir. ùekil 8.163 Sonra Menü çubu÷undaki Düzen menüsü içinden, Kopyala komutu tıklanır. Daha sonra da, Formülün kopyalanaca÷ı boú hücreye tıklanır: 284 ùekil 8.164 Sonra Menü çubu÷undaki Düzen menüsü tıklanır. ùekil 8.165 Sonra Düzen menüsündeki Yapıútır komutu tıklanır: ùekil 8.166 285 Formülün kopyalandı÷ı C5 hücresindeki de÷er 0 olur. Çünkü formüldeki de÷erler C sütünundaki de÷erlerle (Yani olmayan de÷erlerle) günlendi÷inden sonuç 0 olur. ùekil 8.167 Böylece seçilen hücredeki formül kopyalanmıú olur: 8.37.2 Ardıúık Hücrelere Doldurma Tutaca÷ı Yardımıyla Formüllerin Kopyalanması øçinde formülün gömülü oldu÷u hücrenin sa÷ alt köúesindeki doldurma tutaca÷ından úekilde görüldü÷ü gibi imleçle tutulur ve imleç hiç bırakılmadan aynı satırdaki(veya aynı sütundaki) boú hücrelere sürüklenir. 8.38 Göreceli ve Mutlak Hücre Referansları Excel’de “göreceli hücre referansı” ve “mutlak hücre referansı” olmak üzere iki çeúit hücre referansı bulunmaktadır. Formüllerin içinde A5 veya C19 úeklinde yazılan hücre isimleri, di÷er hücrelere kopyalandı÷ında yeni pozisyonlarına uygun olarak adapte edilirler ve aldıkları de÷erler de bu yeni pozisyona göre olur. Bu tür hücre referanslarına “göreceli hücre referansı” denir. Bazı hücrelerin içinde bulunan sayısal de÷erlerin ise, nereye kopyalanırsa-kopyalansın hep aynı hücredeki de÷erinin hesaba dahil edilmesi yani yeni kopyalandı÷ı pozisyona uyarlanmaması isteniyorsa, bu tür hücre referanslarına da “mutlak hücre referansı” denir. 286 Örne÷in, úekildeki tabloda görüldü÷ü gibi, A sütununun her hücresindeki de÷erin, hep B1 hücresindeki de÷erle toplanıp, B sütunundaki hücrelere yazdırılması istenirse, formül úekilde görüldü÷ü gibi yazılmalıdır. 8.39 Excel’de Formüllerin øúlev Sihirbazı ile Oluúturulması Excel’de çok fazla sayıda hücreyi içerecek biçimde formül yazılması zor olaca÷ından ve aynı zamanda bazı hallerde dizideki en küçük de÷eri buldurma gibi hazır fonksiyonlardan yararlanılması gerekti÷inden bu durumlara çözüm getiren iúlev sihirbazı isimli olanak bulunur. Örne÷in, bir sütundaki hücrelerin toplamlarını aldırtmak için formülün yazdırılaca÷ı boú hücreye konuúlandırıldıktan sonra : ùekil 8.168 Menü çubu÷undaki Ekle menüsü tıklanır: ùekil 8.169 Açılan komut penceresinden øúlev komutu tıklanır: 287 ùekil 8.170 Ekrana øúlev Yapıútır diyalog penceresi gelir. Buradaki iúlev kategorisi galerisinden “Matematik ve Trigonometri” kategorisi seçilir: ùekil 8.171 Sonra øúlev Adı liste kutusundan topla iúlevi seçilir: 288 ùekil 8.172 Ardından Tamam butonu tıklanır: ùekil 8.173 Ekrana ikinci diyalog penceresi gelir. Buradaki Sayı1 kutusu içinde hangi hücreden hangi hücreye kadar toplamanın yapılaca÷ı görünür (Örne÷in, A1, A2, A3, A4 hücrelerinin toplamı için format A1:A2 úeklindedir.). Bu aralık bizim toplamı yaptıraca÷ımız aralıksa hiçbir de÷iúiklik yapmadan Tamam butonu tıklanır: 289 ùekil 8.174 Sonuç úekildeki gibidir: ùekil 8.175 8.40 øúlev Sihirbazı Yardımıyla (Örne÷in) Dizideki En Küçük De÷eri Buldurma Önce, verilein yer aldı÷ı alan seçilir. Sonra, En küçük de÷erin buldurulaca÷ı boú hücre tıklanır: ùekil 8.176 Sonra Menü çubu÷undaki Ekle menüsü tıklanır: 290 ùekil 8.177 Açılan komut penceresinde øúlev komutu tıklanır: ùekil 8.178 Ekrana, øúlev Yapıútır diyalog penceresi gelir. Burada iúlev konusu “østatistiksel” olarak belirlenir: ùekil 8.179 291 Sonra iúlev adı liste kutusundan “KÜÇÜK” iúlevi seçilir. ùekil 8.180 Ardından Tamam butonu tıklanır: ùekil 8.181 Ekrana ikinci diyalog penceresi gelir. Buradaki dizi kutusuna hücre aralı÷ı(Örne÷in, A1:B4 úeklinde) yazılır. Sonra K kutusu içine kaçıncı en küçük de÷er buldurulmak isteniyorsa(Örne÷in, birinci en küçük de÷eri için 1 yazılır). Sonra da Tamam butonu tıklanır: 292 ùekil 8.182 Sonuç úekildeki gibidir: ùekil 8.183 8.41 Çalıúma Sayfasındaki Verilerin Sıralanması Çalıúma sayfasında verilerin bulundu÷u hücreler boú hücrelere taúırmadan seçilir. ùekil 8.184 Sonra Menü çubu÷undaki Veri menüsü tıklanır: ùekil 8.185 293 Açılan komut penceresinden Sırala komutu tıklanır: ùekil 8.186 Ekrana, Sırala diyalog penceresi gelir. Burada sıralama ölçütü liste kutusunda hangi kolona göre sıralanacaksa o kolonun adı seçilir: ùekil 8.187 E÷er küçükten büyü÷e sıralanacaksa (artan), büyükten küçü÷e sıralanacaksa (azalan) seçene÷i seçilir: 294 ùekil 8.188 Son olarak Tamam butonu tıklanır: ùekil 8.189 Böylece veriler sıralanmıú olur: ùekil 8.190 295 8.42 Excel’de Grafikler 8.42.1 Excel’de Veri Setinden Grafik Oluúturma Grafi÷i çizilmek istenen veriler, di÷er hücrelere taúırmadan seçilir: ùekil 8.191 Sonra Menü çubu÷undaki Ekle menüsü tıklanır: ùekil 8.192 Açılan komut penceresinden Grafik komutu tıklanır: ùekil 8.193 Birinci diyalog penceresi gelir. Buradaki grafik türü galerisinden sütun, pasta, alan gibi grafik seçilir: 296 ùekil 8.194 Sonra sa÷ taraftan bu türe iliúkin ilgili model seçilir. Daha sonra øleri butonu tıklanır: ùekil 8.195 297 økinci diyalog penceresi gelir. Burada grafi÷in satırlara veya sütunlara göre seçeneklerinden hangisi isteniyorsa seçilir. øleri butonu tıklanır: ùekil 8.196 Üçüncü diyalog penceresi gelir. Burada Baúlıklar sekmesi tıklanır: ùekil 8.197 298 Buradaki grafik baúlı÷ı kutusuna bir baúlık metni yazılır. X kategori ekseni kutusuna x eksenindeki de÷ere iliúkin metin yazılır.(örne÷in Sayı), Y de÷er ekseni kutusuna bu de÷ere iliúkin metin bilgisi yazılır(örne÷in Not): ùekil 8.198 Sonra Eksenler sekmesi tıklanır: ùekil 8.199 Buradaki x kategori ekseni ve y de÷er eksenindeki onaylar iste÷e göre kaldırılır veya onaylanır: 299 ùekil 8.200 Sonra Kılavuz Çizgileri sekmesi tıklanır: ùekil 8.201 Burada grafi÷in daha kolay izlenebilmesi bakımından x ve y eksenlerindeki birincil veya ikincil kılavuz çizgilerinden istenilenleri onaylanır: 300 ùekil 8.202 Sonra Gösterge sekmesi tıklanır: ùekil 8.203 Grafikteki renklerin anlamlarını gösteren gösterge kutusunun alta, sa÷da veya üstte... yerleútirilmek istenen yere göre ilgili radyo dü÷mesi seçene÷i seçilir: 301 ùekil 8.204 Sonra Veri etiketleri sekmesi tıklanır: ùekil 8.205 Bu aúamada de÷erleri göster veya etiketi göster gibi ilgili seçenek tıklanır: 302 ùekil 8.206 Tüm ayarlar yapıldıktan sonra øleri butonu tıklanır: ùekil 8.207 Dördüncü diyalog penceresi gelir. Genellikle grafik Word sayfasına aktarıldı÷ından burada “nesne olarak” seçene÷i tanımlı olmalıdır. En son olarak Son butonu tıklanır: 303 ùekil 8.208 Böylece grafik oluúturulur ve Excel çalıúma sayfasına seçili biçimde yerleúir: ùekil 8.209 8.42.2 Excel’de Oluúturulmuú Grafi÷i Word’e Taúıma Excel çalıúma sayfasında veri tablosu ve grafik bir Word sayfasına yerleútirilecekse úu adımlar yürütülür: Verilerin bulundu÷u bölge di÷er hücrelere taúırmadan seçilir ùekil 8.210 304 (Not: Word sayfasında verilerle birlikte tablo çizgileri de görünsün isteniyorsa Menü çubu÷undaki Biçim menüsü tıklanır): ùekil 8.211 Açılan komut penceresinden Hücreler komutu tıklanır: ùekil 8.212 Ekrana, Hücreleri Biçimlendir diyalog penceresi gelir. Burada Kenarlık sekmesi tıklanır: ùekil 8.213 305 ølk Ayarlar bölümünden Çerçeve butonu tıklanır: ùekil 8.214 Daha sonra øç butonu tıklanır: ùekil 8.215 Son olarak Tamam butonu tıklanır: 306 ùekil 8.216 Hücre kenarlıkları belirlendikten sonra bu hücreleri Word belgesine kopyalamak için önce Menü çubu÷undaki Düzen menüsü tıklanır: ùekil 8.217 Sonra Açılan komut penceresinden Kopyala komutu tıklanır: 307 ùekil 8.218 Excel programı simge durumuna getirilir. Word programı çalıútırılır. Word programında Menü çubu÷undaki Düzen menüsü tıklanır: ùekil 8.219 Açılan komut penceresinden Yapıútır komutu tıklanır: ùekil 8.220 308 Böylece Word sayfasına veri tablosu yerleúmiú olur: ùekil 8.221 ùimdi küçük grafi÷i de yerleútirmek için úu adımlar izlenir: Word programı simge durumuna getirilir. Simge durumunda bulunan Excel programı açılır. Grafi÷in beyaz bir bölgesine tıklanır ve böylece grafi÷in seçilmesi sa÷lanır: ùekil 8.222 Excel’de Menü çubu÷undaki Düzen menüsü tıklanır: 309 ùekil 8.223 Açılan komut penceresinden Kopyala komutu tıklanır: ùekil 8.224 Excel programı simge durumuna getirilir. Simge durumundaki Word programı açılır. Word sayfasındaki cursor bir iki kez klavyedeki enter tuúuna basılarak tablonun biraz altına gelmesi sa÷lanır. Word programında Menü çubu÷undaki Düzen menüsü tıklanır: 310 ùekil 8.225 Açılan komut penceresinden Özel Yapıútır komutu tıklanır: ùekil 8.226 Ekrana, Özel Yapıútır diyalog penceresi gelir. Burada Türü bölümünde Resim seçene÷i tıklanır: ùekil 8.227 En son olarak da Tamam butonu tıklanır: 311 ùekil 8.228 Böylece grafik de Word sayfasına aktarılmıú olur: ùekil 8.229 Önemli Not: Excel’de grafik hangi sütunlardaki verilere göre veya hangi satırdaki verilere göre oluúturulmak isteniyorsa yalnızca o satır veya sütun veriler seçilmelidir. 312 8.43 Excel’de EöER Formülü Excel’de herhangi bir satırda veya sütundaki verilerin örne÷in, belli bir de÷erden küçük veya büyük olmasına, vs. gibi durumuna göre e÷er formülünden yararlanılarak boú hücrelere yorum yazdırılabilir. Örne÷in; Bir çalıúma sayfasında ö÷rencilerin notları C sütununda bulunuyorsa ve notları 60’tan büyük olan ö÷rencilerin hizasına “GEÇTø”; notları 60’tan küçük ö÷rencilerin hizasına “KALDI” yazdırtmayı sa÷layan ve D1 hücresine yerleútirilmesi gereken örnek formül úöyledir: =EöER(D1>59,5;”GEÇTø”;KALDI) ùekil 8.230 313 KAYNAKLAR 1. Joyce,Jerry-Moon,Marianne;”Bir Bakıúta Windows 2000 Professional Türkçe Sürümüne Göre”; Arkadaú Yayınları; 2000; ISBN-975509307 2. Perry, Greg-çev. Halaç,Ali; “24 Derste Ms Office 2000 Professional Edition(Türkçe Sürümü)”; Sistem Yayıncılık; 2000 Eylül; ISBN: 975-322-172-x 3. Floria Gulf Coast University; “Excel 2000 Tutorial”; [http://www.fgcu.edu/support/office2000/excel/] 4. Floria Gulf Coast University; “Word 2000 Tutorial”; [http://www.fgcu.edu/support/office2000/word/] 5. Harvey,Greg; “Amatörler için Excel 2000”; Dünya Yayıncılık; Aralık 1999; ISBN: 975304-034-2 6. Bayrak, M. Faruk-Çömlekçi,Zeynep; “Hızlı ve Kolay Bilgisayar Ö÷renim Kılavuzu Türkçe Office 2000 ve Windows 98 Sürümleri için”; Alfa Basım Yayım Da÷ıtım; A÷ustos 2002; ISBN: 9752971628 7. Halvorson ,Michael- M.Young; “Microsoft Office 2000 Premium øle Çalıúmak”; Microsoft; 1999; ISBN:975-509-221-8 8. “Office 2000 ile birden çok nesneyi tek bir kerede kes yapıútır iúlemi”; http://www.microsoft.com/insider/articles/oncecut.htm 9. Gookin,Dan- Gookin Hardin, Sandra; “24 Derste Windows 2000 Professional Türkçe Sürüm”; Aralık 2000; ISBN: 975322186X 10. “Windows 2000 Step by Step Tutorials”; http://www.microsoft.com/enable/training/windows2000/ 11. “Microsoft Windows 2000 Professional Tutorials”; http://www.computer-trainingsoftware.com/windowspro.htm 12. Rathbone, Andy- Crawford Sharon; “Amatörler için Windows 2000 Professional”; Dünya Yayıncılık; A÷ustos 2000; ISBN: 975-304-060-1 13. “Microsoft Excel Tutorial”; http://www.bcschools.net/staff/ExcelHelp.htm 14. “Microsoft Office 2000 Tutorials”; http://infosource.kent.edu/WebBased2000.htm 15. “Word 2000 Tutorial”; http://www.electricteacher.com/tutorials.htm 314 16. “Excel 2000 Tutorial”; http://www.tutorialbox.com/tutors/off2000/excel/index.html 17. “Microsoft Excel 2000”; http://www.cc.boun.edu.tr/training/doc/excel2000_tur.pdf 18. “Word 2000 Tutorial”; http://www.tutorialbox.com/tutors/off2000/word/index.html 19. “Microsoft Office Word 2000 Tutorial”; http://www.jmu.edu/computing/tutorials/microsoft/word/index.shtml 20. “Introduction into Microsoft Excel”; http://www.bcschools.net/staff/ExcelHelp.htm 21. “Introduction into Microsoft Word”; http://www.bcschools.net/staff/WordHelp.htm 22. Maran, Ruth; “Teach Yourself Microsoft Windows 2000 Professional VISUALLY”; Visual; 1 Ocak 2000; ISBN: 0764560409 315