Lakaplar
Transkript
Lakaplar
Workshop on Turkish Dialects Orient-Instituf Istanbul, 19-20 November 2004 Türk Dilleri Araştırmalarz, 16,2006: 25-47 Lakaplar Mehmet Aydın (Samsun) Lakap veya Ordu ve Samsun yöresindeki söyleyişlede ayarna, Türkçe Sözlük'te "bir kimseye veya sülaleye gerçek adından farklı olarak sonradan verilen ad" olarak tanımlanmıştır. Lakap için takma ad da denmektedir. Lakaplar aynı adlı iki kişiyi birbirinden ayırmaya yaradığı için iletişim değeri de taşır. Adla kimlik ve kişilik arasında ilişki olduğu söylenmektedir. Lakap da bir tür ad olduğuna göre onun da verilenin veya takılanın kimliğiyle ilişkisi vardır. Türkiye'nin pek çok yöresinde, özellikle de yüz yüze ilişkilerin, cemaat bölgelerde neredeyse herkesin adı yanında bir de ilişkilerinin sürdürüldüğü lakabı vardır. http://www.turkdilleri.org 26 MEHMET AYDIN: ORDU VE SAMSUN AGIZLARINDAKİ BAZI LAKAPLAR Bu çalışmanın malzemesini oluşturan lakapIarın büyük bir bölümü 2003 yılında Ordu'nun Aybastı, Kabataş ve Korgan ilçelerinden derlenmiştir. Aybastı ilçesinden lakaplar tarafımdan derlendi. Kabataş ve Korgan'dan lakapIarı iki meslektaşım derledi. l Ordu'nun Aldeuş ilçesine bağlı Yenikonak Kasabası ve köylerinden lakaplar da yönettiğim bir lisans tezinden bu çalışmaya alınmıştır (Demirci 2003). Ordu Fen-Edebiyat Fakültesi'nden bir öğrencim Ordu merkeze bağlı Günören köyünden lakaplar derledi. Ayrıca Samsun'a merkeze bağlı Köseli köyünden de bir araştırına görevlisinin derlediği malzemeden yararlanılmıştır. Bütün bunlara ek olarak Vezirköprü ilçesinden lakaplar da Hayrettin İvgin'in çalışmasından alınmıştır (İvgin 1998: 76-79). Soyadı yasası 21.6.1934 tarihinde kabul edilmiştir. Bu tarihten önce soyadı yerine lakaplarla unvanların leullanıldığı bilinmektedir. Dolayısıyla lakapların bu eski resmi uygulamayla ilişkilendirilmesi mümkündür. Ayrıca geleneksel cemaat ilişkilerinin egemen olduğu kırsal yörelerde hala soyadlarının yaygın olarak leullanılmamasının bu tür adların yaşamasında önemli bir etkisi vardır. Bu bildiri çerçevesinde sülalelerin değil kişilerin lakapIarı ele alınmıştır. Doğrudan doğruya insanların fizik leusurlarından, özürlerinden yola çıkılarak yapılan kör, topaZ, keZ, kambur, sağır, dilsiz, bükrü vb. adlandırınalar kapsam dışı bırakılmıştır. " ... Takma adlar, daha çok geleneksel kesimde, özellikle köylerde çok görülmektedir. Bunlarda hemen hemen herkesin bir takına adı vardır. Bu ad kişinin ardından söylendiği gibi, rahatlıkla yüzüne de söylenir. (Örnek 1995: 159). Ancak her lakabın kişinin yüzüne söylenmesi Ordu ve Samsun yöresinde asla mümkün değildir. Aslında bu yöreden derlenen lakaplar "1. Kişinin yüzüne söylenenler, 2. Kişinin ancak ardından söylenebilenler" biçiminde ikiye ayrılabilir. Yörede bir kimseye duymaktan rahatsız olduğu açıkça belli olmasına rağmen topluluk içindeki konumu zayıfsa lakabı söylenebilir. Topluluk içinde konumu zayıf olan kişi bundan hoşnut olmasa da sineye çeker. Ayrıca takılanı rahatsız etmiyor, yüceltiyorsa o zaman kişinin gerçek adı yerine lakabı da geçebilir. Bazı kimselerin gerçek adları yakın çevresi dışında kimsece bilinmez, herkes o kişiyi Hikabıyla tanır. Çalışmama Ordu'nun Korgan ilçesinden malzeme derleyerek katkı sağlayan Doç. Dr. Şaban Sağlık ile yine Ordu'ya bağlı Kabataş'tan malzeme derleyen Yrd. Doç. Dr. Ahmet Çoban'a ve Samsun merkeze bağlı Köseli köyünden malzeme derleyen Arş. Gör. Serkan Şen'e teşekkür etmem gerekir. http://www.turkdilleri.org WORKSHOP ON TURKISH DIALECTS 27 "Kişi adları, öteki özel adların daha önce de değindiğimiz özelliklerini tümüyle yansıttığı gibi filoloji, dilbilim, kültür tarihi ve halkbilim çalışmaları açısından da önem taşımaktadır. Bir insana ad verilişi (göbek adı, ad, soyadı, takma adlar ve sanıar) bir ulusun kültürüyle çok sıkı ilişkili bulunmakta, öte yandan, adın insan için taşıdığı değere de ışık tutmaktadır." (Aksan 1982. 117). Lakap takmak pek hoş karşılanmasa hatta ayıplansa da Ordu ve Samsun yöresinde sürdürülen bir gelenektir. Bir kimseye kendisini seven, önemseyen biri tarafından da kendisini sevmeyen biri tarafından da bir ad yakıştırılabilir. Bir adın yakıştırılması kadar bu adın toplulukça benimsenmesi de önemlidir. Bir lakap topluluğun da onayından geçince adlandırılan kişinin kimliğinin önemli bir ögesi olur. Lakapçıların yörede kadınlar arasında daha yaygın olduğu derleyicilere söylenmiştir. Başlangıçta adla, adlandırılan kişi arasında nedenli sayılabilecek bir ilişki varken, zamanla bu ilişki silikleşir. Bu açıdan Aybastı' dan derlenen "tellü" lakabı ile bu lakabın yakıştırılma sebebi ilgi çekici ve aydınlatıcı bir örnek oluşturabilir: "Bir düğünün kına gecesinde köyün kızları kendi aralarında oynayıp eğlenmeldedir. Ancak içlerinden biri oynamayı bir türlü becerememektedir. Oynayamayan [zavallı] kız "tellü"nün çalınması durumunda oynayabileceğini söyler. Aslında onun sorunu "tellü"nün çalınıp çalınmaması değildir. Onun bu konuda yeteneği ve becerisi yoktur. Bundan dolayı ona eğlenmek için "tellü" lakabı yakıştırılır. Bu lakap toplulukça da benimsenmiştir. Bir süre sonra bu adın hangi gerekçeyle takıldığının hiçbir öneminin kalmayacağı söylenebilir. Başka lakapların da benzer hikayeleri vardır. Lakaplar başka açılardan da ele alınabilir. Adların, dolayısıyla da takma adların insan psikolojisine etkileri dahi ele alınmıştır. (Joubert 2002: 46-49). Tür adları gibi, kişi adlarının ve lakapların da dil karışması, başka bir anlatımla diller arası ilişkiler açısından ele alınması mümkündür. Tamamı ağızlardan derlendiği ve ağız özellikleri taşıdığı için bu çalışmadaki lakaplar ağız bilim açısından da önemlidir. "İster kişi adı, ister yer adı, ister başka bir özel ad olsun, adların kaynağını genel olarak tür adları oluşturur. (Aksan 1982: 97). Lakaplar da büyük oranda ağızlardaki tür adlarına dayanmaktadır. Buna dayanarak derlenen verilerin büyük bir bölümüne Derleme Sözlüğü'nden bakıldı. Burada şöyle bir gerçekle de karşılaşılmıştır: Lakaplara temeloluşturan tür adlarının önemli bir bölümü http://www.turkdilleri.org MEHMET AYDIN: ORDU VE SAMSUN AGIZLARINDAKİ BAZI LA.KAPLAR 28 yöre ağızlarında yaşamamakta; ama başka ağızlarda yaşamaktadır. Bu da ağızlar arasındaki ilişkiler açısından anlamlıdır. Ordu ve Samsun yöresinden derlenen bazı lakaplar ele alınacaktır. Lakaplara dilbilim ve adbilim açısından bakılabileceği gibi başka açılardan da bakılabilir. Ordu ve Samsun yöresi ağızlarından derlenen lakaplar öncelikle iki açıdan sınıflandırılacaktır. İlk olarak derlenen bütün veriler kuruluşları açısından incelenecek, arkasından da ıaıcapların dayandığı temeller üzerinde durulacaktır. Lakap i arın, insanın fiziki yapısı ve davranışları olmak üzere iki temele dayanılarak oluşturulduğu söylenebilir. Bu çalışmada 2. Türkçede adlar geleneksel dilbilgisi kitaplarında, kuruluşları açısından basit, türeıniş ve birleşik adlar olmak üçe ayrılarak incelenmektedir. Böyle bir yaklaşımla Ordu ve Samsun yöresi ağızlarından derlenen lakaplar da ele alınabilir. Bu çalışmada öbek kuruluşunda olan lakaplar ayrı bir sınıf olarak değerlendirilmiştir. 2.1. Basit Lcikaplar Lakapların önemli bir bölümü basit adlardan oluşmaktadır: abugat "avukat", aliksi "Aleksi?", angaz "enkaz", böcük "b öc ek" , bala!J "balak", caş, dana, jisil, gaba!J "kabak", gayzş "kayış", geçi "keçi", lös, sinek, tosun, yaba, zok vb. 2.2. Türemiş Lcikaplar Türemiş Hikaplar da isimden isim yapma elderiyle türetilenler ve fiilden isim yapma ekleriyle türetilenler olmak üzere ikiye ayrılabilir: 2.2.1. İsimden İsim Yapma Ekiyle Türetilmiş Lcikaplar +CA ekiyle kurulmuş lcikaplar a!Jca "akça", akça, garaca "karaca", gzrca "kırca" vb. +CAn ekiyle kurulmuş lcikaplar Bu ekle türetilmiş bir lakap belirlenebilmiştir: gılcan "ince yapılı, kıl gibi zayıf'. +CI ekiyle kurulmuş ldkaplar Ordu ve Samsun yöresinden derlenen türemiş lakapların önemli bir bölümü bu elde kurulmuştur. Zira +CI eki meslek adları yapan bir isim yapım ekidir: abacı, ambarcı, ayucu "ayıcı", behnici (behni "ahırda tahtadan veya taştan yapılmış hayvan yemliği"), boyacı, ça!Jucu "çakıcı", davulcu, dada!Jcl "dudakçı", ditditkcu "düdükçü", eşşekci "eşekçi", gafacı "kafacı", http://www.turkdilleri.org WORKSHOP ON TURKISH DIALECTS 29 galeyci "kalaycı", gorucu "korucu", höngülcü (höngül "patates"), semerci, somuncu, sülukcu "salyangozcu", tekeci, zunnacı "zumacı" vb. +CUIJ ekiyle kurulmuş Iiikaplar AnşacuIJ "Ayşecik ", glpcuIJ "kapçuk", löpcük "?", oğulculJ "oğulcuk", sabucuIJ "sabicik" vb. +dIrIk ekiyle kurulmuş Iiikaplar Bu ekIe yansımalardan kurulu isimlerden lakaplar yapılmıştır: çişdirik, jişdirik, holdirik "densiz" vb. +1I ekiyle kurulmuş Iiikaplar Bu ekle de kurulmuş çok sayıda lakap belirlenmiştir: Afgannu "Afganlı", böcüklü "böcekli", catdulu "?", Çamaşlu "Çamaşlı", dolJuzlu "dokuzlu", huylu, incillü, killü "kirli", namzeklü "?", onsekizlü "onsekizli", osuruIJlu "osuruklu", sümuklü, tonoslu , tüylü vb. +lIk ekiyle kurulmuş Iiikaplar dişlik "dişlek ", e/elik, gılluh "kıllık ", gumluh "kumluk JJ, iplUk "iplik" vb. +sIz ekiyle kurulmuş Iiikaplar cansuz "cansız ", mayasız, yorgansız. +tEk (+IEk) ve tUk ekiyle kurulmuş Iiikaplar Bu ekle yansımalardan lakaplar türetilmiştir: löstek, löstük "üstü başı kir pas içinde, döküntü", löjlek 2 "kaba ve iri yapılı" tostilr "?" 2.2.2. Fiilden İsim Yapma Ekiyle Türetilmiş Liikaplar Fiilden isim yapma ekleriyle türetilen lakaplar, isimden ısım yapma ekleriyle türetilenlerden çok daha azdır. -AcAk ekiyle kurulmuş Iiikaplar Bu ekle türetilmiş çok az lakap vardır: yapılacalJ "yapılacak, çirkin, yaratılıştan kusurlu", yunacaIJ "kirli, pasaklı". -Ak ekiyle kurulmuş Iiikaplar keylee "atılmış, fırlatılmış", süzek "süzgeç", !itrek "parkinsona tutulmuş?" -UK ekiyle kurulmuş Iiikaplar Bu ek lakapların kuruluşunda kullanılan en işlek fiilden ekidif. basuIJ "basık, zayıf, cılız", büzuk "büzülmüş", deşuk İsim yapma "şişman gö- Derleme Sözlüğü'nde löj "kaba adam" (Pirinççeşme * Malkara -Tk.) biçimi vardır. bk. c.IX, s. 3089. Bu da ağızlar arasındaki ilişki açısından düşündürücü bir veridir. keylek adı keyle-, keyle-t- "fırlamak, fırlatılmak" fiilleriyle ilişkilendirilebilir. Dolayısıyla bu ad keyle-k yapısında olmalıdır. http://www.turkdilleri.org 30 MEHMET AYDIN: ORDU VE SAMSUN AGıZLARINDAKİ BAZı LAKAPLAR bekli", dönuk "dönme", galu/) "kalık, evde kalmış", gazu/) "kazık, uzun boylu", sürtük "ona buna sürtünen geçimsiz", şişuk "şişmiş", yanulJ "yanık", yarulJ "yarık", yirilk "yirilmiş ", yoluh "saçı dökülmüş ". 2.2.3. Gerçek Adların Dönüşümüyle Türetilen Lakaplar Özellikle Arapçadan Türkçeye girmiş kişi adları bozulup dönüştürülerek lakap yapılmıştır. Bu işlem çok rastlanan bazı adlara uygulanmış ve bir adın bu yolla birkaç değişkesi (varyant) oluşturulmuştur: Fadime'den Fadik; Fitnet'ten Fittik, Hatice'den Hatıç Hav(v)a'dan Havıç; Hüseyin'den Üsuk,· İbrahim'den İbaç, İbil, İbililk, İbiş, İbo, İbücuk; Mehmet'ten Memiş, Memo, Memuk, Memülü; Mustafa'dan Mısdıh, Mısdan, Mısdili, Misdo; Rüştü'den Ürüş; Saliha'dan Saliç. Bu adları ne saymak gerekir? Bu kuruluşların bir bölümünde bir eksilti yanında bir Türkçeleştirmeden söz edilebilir. 2.3. Birleşik İsim Kuruluşunda Lakaplar Bu çalışmada birleşik isim sayılan Hikaplar genellikle sıfat tamlaması kuruluşundadır: abdal Hasan, allu Zeynep «allı), Ataş Memmet «Ateş Mehmet), balalJ gelin «balak), ballllJ Memet «ballık Mehmet), baligidik (?), baralJ Mehri «barak "çiçek bozuğu"), basulJ Fadime «basık), başkatip, becen gız, bodurulJ Mustafa, bukeş Şükrü, bücür Osman, cıbır Ahmet, cdat Camal, cibiş Camal, cüc 'oğlan, çatoğlan, çıtık Ayşe, çibir Dursun, dana Mehmet, dangıl MısdllJ, delilk Şakir «delik), devrüş Ali «derviş), dönuk Memuk, folah Yunis, galzn bacalJ, «kalın bacak), gavur Ali, gavur İmam, guzu Mısdıh «kuzu), mırzk Şükrü, mini gavur, purtul Musa, sulu Gadir, sulubey, şalgız, yangıloğlan 4, zartgız vb. 2.4. Öbek Kuruluşunda Olan Ldkaplar Yöreden derlenen lakaplar arasında öbek kuruluşunda olanlar da vardır. Sülale veya baba adıyla kullanılan lakaplar tamlayan ekli bir adla eksiz bir addan oluşmuştur. Bu tür öbekler ilgi öbeği biçiminde adlandırılmaktadır. Ayrıca seyrek de olsa belirtisiz isim tamlaması kuruluşunda lakaba da rastlanır. filifzğıfi Ahmet, Kırzdağıii 5 Mustafa «kırıt-ak), Mariye 'nifı Ahmet, Memü 'n Salah, Bala 'n gebeş, Gogil 'in Duran, K6se 'nin Teke, Gocalon saru,· 4 Sözlüğü'nde yangıl yok, ama yörede rastlanan hlkaplar yangal sözünün kimse" tanımına uyuyor. bk. DerS. C. XI, s. 4 ı 64. Hayrettin İvgin'in 9 biçimde gösterdiği ünsüzlerin g da olabileceklerini düşünmek gerekir. (İvgin 1998) Derleme "çarpık yürüyüş, çarpık yürüyüşlü http://www.turkdilleri.org WORKSHOP ON TURKISH DIALECTS 31 Hünüh bacısı, böcük gızı Tırıs gızı, Hürşit Alisi, yayla ağası, eruk gurusu, teke Alisi, Muhtar'ın gızz, gadının gızı; atgalduran 6 « at kaldıran). 3. Lakapların Dayandığı Temeller Lakapların insanm fiziki yapısı ve davranışları gibi iki temele dayanarak oluşturulduklarını düşünmek mümkündür. İnsanın fiziki yapısıyla adlandırılanın boyu, kilosu, yüz rengi, burnu, gözleri, kulakları, hatta elleri ve ayakları, saçı, saçınm rengi vb. anlaşılabilir. İnsanların bazı davranışları da lakapıarda veri olarak kullanılmaktadır. Bazen bir insanın soyu ve etnik kökeni de lakabında kullanılır. Lakaplara anlambilim açısından da bakılabilir. İnsanın bazı davranışları ve fiziki özellikleri doğadan insana aktarınalarla anlatılmış, insanın fiziki özelliklerini yansıtmada doğadan yararlanılmıştır. Bu bakımdan lakapların bir bölümü argo ile de ilişkilendirilebilir. Balak (malak), dana, ge beş, keçi vb. hayvan adlarından hem argoda hem de lakapların kuruluşunda yararlanılmıştır. (Ersoylu 2004: 60-61). 3.1. Renk Szjatlarıyla Kurulmuş Lakaplar Bu tür adların bir bölümü renk sıfat1arıyla kurulmuştur: ağça "akça", asfar saru « asfer), gara demir, gara Sali, gara yamalzh, garaca7 « karaca), gırca « kırca), gır gız, gır Yusuf, gırış « kır+ış), gogoz « gök+göz "mavi göz") vb. 3.2. Hayvan Adlarından Kurulmuş Lakaplar Hayvan adlarından kurulmuş lakaplarda insanın davranışları da fiziki yapısı da esas alınmış olabilir. Nasılolursa olsun, böyle lakaplar öncelikle deyim aktarınalarınm bir türü olan doğadan insana aktarınalardır. Bitki adlarından, eşya ve araç gereç adlarından yapılan i akap i arı da aynı şekilde deyim aktarınalarınm ürünü saymak gerekir: aygır F atma "azgın, başa çıkılmaz", ayu "ayı", balağ "balak", böcuk "böcek, esmer tenli", cavlağ "tüyünü dökmüş hayvan, (insan için) yoksul", çayan "çiyan", dana, davşan "tavşan", di/ki "tilki", dozura "gece ses çıkararak uçan bir çeşit kelebek? (sinek)", eliK gız (elik "dağ keçisi), eşire 8 "eşek arısı", fare, garga "karga", gırğayağ "kırkayak", goca kedi "koca kedi", goc 'oğlağ "koca oğlak", godena (göden "kurbağa"), guzu "kuzu", kedi, mizzik "sivrisinek", mozzik "bir tür bağlam içinde yörede hem hanımlar hem de erkekler için en sık kullanılan takma belirtmek gerekir. arısı" anlamında Ordu yöresinde kullanılan bir sözcükllir. adların Bir pehlivan lakabı olan atgalduran «at+kaldıran) başka bir düşünülebilirdi. garaca'nın başında geldiğini eşire "eşek http://www.turkdilleri.org 32 MEHMET AYDIN: ORDU VE SAMSUN AGIZLARINDAKİ BAZI LA.KAPLAR sinek", piliç, piliz "piliç", pire, porsu.!J "porsuk, salyangoz, teke, tekelek "ona buna sarkıntılık etmeye hevesli", teyin "sincap", tülek "tüyü dökülmüş kuş veya kümes hayvanı" vb. 3.3. Bitki Adlarından Kurulmuş Liikaplar eruk gurusu "erik kurusu", fisil "küçük soğan, arpacık soğanı", gaba-IJ "kabak", galdüruk "tüylü ve geniş yapraklı, kırmızı ve yeşil saplı bir bitki", gayısı "kaysı", nünuk "ıspanağa benzer ekşi ile pişirilen bir çeşit bitki", kevuk "mısır koçanının mısır ayıklandıktan sonra kalan kısmı", k6rek "mısırın biçildikten sonra toprakta kalan sapı", mendek "baldıran otu", töngel " muşmula". 3.4. Araç Gereç Adlarından Kurulmuş Ldkaplar Bazı Hikaplar araç gereç adlarından yola çıkılarak oluşturulmuştur. Bu tür lakapıarda vücudun bir bölümüyle, bir organla bazı araç gereçler arasında ilişki kurulmuştur. Bazen de lakapla araç gereç arasında böyle bir ilişki olmayabilir: cılat Camal "jilet", cop Aziz, ça!Jma!J, çangal, çarpana "eski ayakkabı", çıdı-IJ "çıtık", çite "bir tür örgü şişi", çivi, dibek, dirgen, direk, gırnap "güçlü ip", gilik, gocu-IJ "gocuk, bir tür kaban", hasır, hzrtı "eski çarık", keman "zayıf, kemikli", kulek "kafası büyük", kup "küp, şişman", matara, meşin, posdal, robot, süzek, teneke vb. 3.5. Meslek Adlarından !(urulmuş Liikaplar Bazı lakaplar doğrudan doğruya meslek adlarına dayanmaktadır. Ancak lakapların bir bölümü yalnızca böyle bir izlenim uyandırmaleta gerçekte meslek adlarına dayanmamaktadır. Fakat bunları birbirinden kesin olarak ayırabilmek çoğu zaman güçtür: davulcu, değmenci "değirmenci", galeyci "kalaycı", semerci, peyci "taş duvar ustası" lakaplarının gerçek meslek adlarına dayandığı düşünülebilir. 3.6. Yansımalardan Kurulmuş Ldkaplar Özellikle kişilerin çeşitli davranışlarını yansıtan lakaplar yansıma kelimelerle kurulmuştur: cem cem Şefika, civcik Hafzz (civcik "geveze, dedikoducu") , civif "öter gibi güzel konuşmayı anlatır", copla-IJ, coş, ça!Jır "mavi, hareli göz", çıtla!J, çişdirik, dzğdı "tarla kuşu, ufak tefek adam", dimbil "sürekli hareket eden, yerinde duramayan", diddiri, dimit, jildirik "göz kapakları kendiliğinden oynayan", jisil "filiz, sürgün", fişdirik "oyunbozanlık eden çocuk", gidik "keçi yavrusu, oğlak", gotdili "sürekli got got eden, bilgiç", holdirik9, hoppu-IJ, kekelek "kekeme", kekez "kekerne, peltek", Bu lakabı derleyen adı almıştır. Yanİ öğrencim şu içinden notu eklemiştir. "Holasa konuşmalarından dolayı bu gibi konuşan, her şeyi rahatlıkla söyleyebilen geldiği http://www.turkdilleri.org WORKSHOP ON TURKISH DIALECTS 33 miz(z)ik "sivrisinek", pörtlek "(göz) patlak, dışarıya doğru çıkık", tim tim "sessiz, patırtısız", tağaç "çamaşır yıkamaya yarayan tokaç ", vazalab "geveze, sözünü bilmeyen", zömbek "zöm zöm eden, zöm zöm edip duran, huysuz". 3.7. Olağanüstü Varlıkların Adlarından Kurulmuş Ldkaplar cin "açıkgöz", ecünnü "ecinni, görünüşü ürküt en ", azrayil "Azrail, korku salan", teççal "deccal, yaramaz". 3.8. Köken Adlarından Kurulmuş Ldkaplar Arap zRamadan (Arap "esmer"), Kurt Hasan, laz, dönuk lO "dönme, din değiştirmiş". ve Bu çalışma çerçevesinde ve Samsun yöresinden derlenen 886 Ancak yöreden derlenen bütün Hikaplar derinlemesine ele alınamamıştır. Dolayısıyla bu çalışma, bitmemiş çalışma sayılabilir. Elbette lakaplar başka birçok açıdan daha ele alınıp incelenebilir. Bu çalışmada ulaşılan sonuçlar şunlardır: Geleneksel cemaat ilişkilerinin egemen olduğu yörelerde hel11en herkesin yanında Hikabı Lakaplarla argodaki adlar arasında ilişki kurulabilir. Hatta argonun kentlerde üstlendiği işlevi lakapların yönüyle kırsal yörelerde üstlendiği söylenebilir. Emiroğlu "lakapların kişisel ilişkilerin yakınlık ve eşitliğini tanımlayıcı özellik özellikle topluluklarında (Emiroğlu 2003: saptanmış ıı) başına bir güzellik göstergesi anlatan lakap larda _,'".il ve Samsun -.Tr.,,.,,,,C'u-.ri,,,,n """-,or,,,,,,, ......... temel bazı tür Derleme Sözlüğü 'nde Bu bakımından yapılan derlemenin olsa sağlaması mümkündür. Bazı tür Türkçenin sözvarlığına az adları da Derleme Sözlüğü 'ndeki anlamla kullanılmamaktadır: Sözgelimi ,""""jLJlUjLUH.',,U,<, IT Jl"-:...Cll'IJ"'-'-I'-""'...... '" 10 birisidir. Derleme Sözlüğü'nde holasa "ı. [-*hoslak -2] 2. Densiz. (-Or. ve köyleri)" biçiminde kaydedilmiş ir. bk. DerS., c. VII, s. 2396. Ordu yöresinde dönul{ "dönme" anlamında kullanılmıştır. http://www.turkdilleri.org 34 MEHMET AYDIN: ORDU VE SAMSUN AGIZLARINDAKİ BAZI LAKAPLAR zömbek Derleme Sözlüğü'nde "(1) Deve hamudunun ardındaki sivri keçe. (II) Aptal, beceriksiz." anlamlarıyla kaydedilmiştir. Halbuki zömbek Ordu yöresinde "zöm zöm edip duran, huysuz" anlamında kullanılmaktadır. Derlenen bazı lakaplar ağızlara başka dillerden giren tür adlarına dayanmaktadır: abugat, aliksi, cavlah, çarpana, dirgen, dobah, gilik, girebi, maraşal, tonoslu, tanak, tanas, tukez vb. sözcüklerin bir bölümü Tietze (1999)' da yer almaktadır. "Dil karışması konusunda önemli birtakım gerçekler ortaya koymuş bulunan U.Weinreich da daha önce söz konusu ettiğimiz çalışmasında sözcüklere ilişkin dil karışması için verilen örneklerin yalnızca tür adları için değil, özel adlar için de geçerli olduğuna değinmekte, özel adlarda bunun çok geliştiğini belirtmektedir. (Aksan 1982: 95). Elbette yapılan bu derleme, dolayısıyla bu lakaplar üzerine yeni ortak çalışmalar yapılabilir. Yeni ve daha başka malzeme derlenerek de bu tür çalışmalar geliştirilebilir. http://www.turkdilleri.org WORKSHOP ON TURKISH DIALECTS 35 Aksan, Doğan (1982). Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim, III. Cilt, TDK Yay., Ankara. Atalay, Besim (1935). Türk Büyükleri veya Adları, İkinci Basım, İstanbuL. Aydın, Mehmet (2002). Aybastı Ağzı (İnceleme-Metin-Sözlük) , TDK Yay., Ankara. Boyraz, Şeref (2003). "Bir Yöre Örneğinden Hareketle Lakaplar Konusunda Bazı Dildeatler", turkoloji.cu.edu.tr/CUKUROV A/semp _3/boyrazasp. i OIk! Coşar, A. Mevhibe (2003), "Trabzon'da Kullanılan Lakaplar Üzerine Bir Derleme/Değerlendirme", TDAY Belleten 1999/ I-II, TDK Yay., Ankara, s. 27-40. Demirci Selahattin (2003). Yeni Konak Kasabası ve Köylerinde Kullanılan Lakaplar Üzerinde Bir Çalışma, Samsun (OMÜ Fen-Edebiyat Fakültesi TDE Bölümü Lisans Tezi). Emiroğlu, Kudret (2003). "Ad ve Adlandırma", Antropoloji Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yay., Ankara, s. LO-LL. Ersoylu, Halil (2003). Türk Argosu Üzerinde İncelemeler, L&M Yay., İstanbuL. İvgin, Hayrettin (1998). Vezirköprü Halk Kültürü Derlemeleri, Vezirköprü Belediyesi Yay., Ankara. Joubert, Charles E. (2002). "İsimlerin İnsan Psikolojisine Etkileri", çev. Muhammed Tekşan, Yeni Eğitim Üç Aylık Eğitimci Dergisi, Sayı: 1, s. 46-49. Kaya, Mustafa (1996). "Ürgüp'te Lakaplar Üzerine", Türk Halk Kültüründen Derleme/er 1994, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara, s. 47-72. Örnek, Sedat Veyis (1995). Türk Halkbilimi, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara. Özyetgin, Melek (2001). "Türk Ad Bilimine Malzemeler: Kitabu'l-İddik li Lisanİ'I-Etrak'te Kişi Adları", Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, Ahmet Yesevi Üniversitesi Yay., Sayı: 19, Ankara, s. 21-29. Sakaoğlu, Saİm (2001). Türk Ad Bilimi i Giriş, TDK Yay., Ankara. Tietze, Andreas (1999). Wörterbuch der griechischen, slavischen, arabischen und persichen Lehnwörter im Anatolisehen Türkisch Anadolu Türkçesinde Yunanca, İslavca, Arapça ve Farsça Ödünçleme/er Sözlüğü, Derleyen: Mehmet Ölmez, Simurg Yay., İstanbuL. (Türkiye'de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü 1963-1982). 12 Cilt, TDK Yay., Ankara [ DerS.]. Zülfikar, Hamza (1995), Türkçede Ses Yansımalı Kelimeler, TDK Yay. Ankara. http://www.turkdilleri.org (Aldmş) Badana badılö (Aybastı) abacı (Kabataş) abaş (Aldcuş) (-Or.) balab- gelin abdal Hasan (-Sm.) Abidin (Aldcuş) nallKcım (Aldcuş) (Aybastı) ıu""JlA~A'UU.fi. (Aybastı) (Aybastı) atg:anIllU ab-ça ( Aybastı) barab Mehri (Korgan) (Aybastı) ( -Or.) (Aybastı) aliksi aııu alö Fadime (Aybastı) (Aldcuş) alö'fi Ali (Aybastı) (Aldcuş) (Akkuş) behnici (-Or.) (Aybastı) amman (Aybastı) (Kabataş) (Aldmş) Berani (Aldmş) ansacuıh (Kabataş) (Kabataş) beton (Aybastı) bican Iramadan (Aldcuş) (Aybastı) asfar saru (Aybastı) A Mustafa (Korgan) (Aybastı) DOŞPOllttuı (Aybastı) (Aybastı) (Aybastı) ayu Fatma (Aybastı) ayucu (Aybastı) Azine (Aldcuş) azulu (Aybastı) (Aybastı) (Alckuş) (Aldcuş) Badana (Aybastı) Doncun aydaş [kadın] Bada (Aldcuş) (Aybastı) Memmet avara (Alckuş) (Kabataş) JU'A"""~""" (Aldmş) bidik aşJ.b (Aybastı) ateş (Aybastı) [er.] (Aldcuş) (Aybastı) lJaşKatm (Kabataş) becen ambarcı (Aybastı) artis (Aybastı) baleı (Akkuş) (Aybastı) böce (Korgan) böcuk (Aldmş) böcuklü (Aybastı) lJÖCUKııızı (Aldmş) (Korgan) IU'''''ULO''''JLJL (Aybastı) buzuk Cennet (Korgan) Bücür Osman (Akkuş) cabbar (-Sm.) cadi (Aldcuş) http://www.turkdilleri.org WORKSHOP ON TURKISH DIALECT S cansuz (-Sm.) catdulu (Aybastı) (Aybastı) cavlab. cedtin (-Or.) cemcem Şefika (V ezirk.) cennet Alisi (Aldcuş) (Aybastı) cıbır Ahmet (Korgan) Cıbır Ali (Aldcuş) Cıdıb. coş (Aybastı) eoşmana cöbül (-Or.) gız (Aybastı) cöeö Osman (Korgan) eödü Camal (Aybastı) eöm İsmayil (Korgan) cüe'oğlan (Aybastı) (Ald(uş) cüdik (Aybastı) cüeü Ali (Aldcuş) Ali (Akkuş) cdat Camal (Aybastı) eüeük (Akkuş) cılız cüre [er.] (Aybastı) cımbılö (Aldcuş) (Aybastı) Salih (Korgan) Ahmet (Akkuş) (Aldcuş) Cırlağıfi Mustafa (Vezirk.) cdtı Icıtdı (Aybastı) Camal (Aybastı) dn dndire dneh (Aybastı) (Aybastı) (Aldcuş) '-'AU".d'A",""" (Akkuş) "" .... ""''''l';'''''''' (Aybastı) (Kabataş) çab. aloz çabır (Aybastı) çabır ağa (Akkuş) Çabmab (Ald(Uş) çabmabeı çabueu [er.] (Aybastı) 'Y ..u.u"" ........ Şevket (AlITuş) çarpana ((Aybastı) çatoğlan (Korgan) çavuş (Ald(uş) çayan (Aybastı) çayeı (Akkuş) Civil (Aldcuş) Civn'in Ferzi (Ald(uş) çete (Vezirk.) (Aybastı) çetö (Korgan) (Ald(uş) co da (-Or.) coluz Com (Aldcuş) çamaşlu (Kabataş) dnelö (-Or.) Civdk Hafız (Vezirk.) coke 37 Salim (Korgan) çıb.ı (Aybastı) çıma (-Or.) çıpır Dursun (Korgan) (Aybastı) (Vezirk.) comee (-Or.) eop Aziz (Aybastı) (Korgan) Camal (Aybastı) (Aybastı) çıra (Kabataş) Çıtıb. * (Korgan) çıtIab (Akkuş) (Aybastı) çış4C1lrılj{ (Aybastı) http://www.turkdilleri.org MEHMET AYDIN: ORDU VE SAMSUN AGIZLARINDAKİ BAZI LAKAPLAR 38 çite Mevlüt (Korgan) dıbış [er.] çivi (Akkuş) çoban Ali (Aybastı) (Aybastı) dığiab. (Aybastı) d.ıgınan (Aybastı) (Ald(uş) Çobö Çoböfi Gamber (Ald(uş) dıkkıl (Akkuş) çomar (Korgan) dmı (Ald(uş) çort [er.] Mısdafa (Ald(uş) \;OKeJıe2lın Mehmet (Vezirk.) (Aybastı) çöluk (Ald(uş) (Kabataş) Ali (Aybastı) •.• ~,."' ....'.~, •• Fazıl (Vezirk.) dıva (Aybastı) dıvılı (Aybastı) dibek (Aybastı) diddiri (Ald(uş) dilki (Aybastı) Çötürüfi Fehmi (Vezirk.) dimbil Ahmet (Korgan) çürük (Kabataş) dimit Çürüğüfi Şükrü direk (Aybastı) (Vezirk.) (Aybastı) (Aybastı) dadik (Korgan) dirgen dağcı (Ald(uş) dişlik ğan (Kabataş) (Aybastı) Dobab. (Aldiliş) (Kabataş) dambal (Korgan) dana* dana . . . 'U'".~ ........ (Akkuş) çobanı (Aybastı) (Kabataş) dandik (Aybastı) davşan (Ald(uş) davulcu dazda (Aybastı) (Akkuş) değmenci (-Sm.) Dela (Akkuş) Dele Hakkı (Ald(uş) Deleh (Akkuş) delistir Ali (Korgan) delük Şakir (Aybastı) delü Ferzi (Aldiliş) denğ a (Kabataş) Yunis (Kabataş) J.... (Aybastı) dolma (goz) (Kabataş) Domdom Ali (Vezirk.) domAli (Korgan) dozura (Aybastı) dozuru (Korgan) dozzik (Aybastı) dönük Mıstafa (Aybastı) dönük Memuk (Aybastı) dövlet'ifi irecep Ebbab Kazım (Aldiliş) (Vezirk.) (Aybastı) ebe Ebegömed'nifi Burhan (Vezirk.) ecünnü edö efe (Aybastı) (Aybastı) (Aybastı) deved (Akkuş) efelik (Aybastı) devrüş Ali (Korgan) eğri ağız (Ald(uş) http://www.turkdilleri.org WORKSHOP ON TURKISH DIALECTS eğri burun (Akkuş) foWmer 39 (Aybastı) eğriboyun (Kabataş) gaba (-Sm.) ekinoğlu (Aybastı) gabadayı (Akkuş) elik gız gabab * (Aldiliş) (Aybastı) gababcı (Aybastı) emcnk (-Sm.) Emice Gabaş'ıii Kel Bayittin (Vezirk.) (Ald<:uş) Emin'iii gocabaş (Akkuş) ernk gurusu (Aybastı) gacab Hasan (Korgan) gacer (Aybastı) eselek (Aybastı) GadAlisi (Aldiliş) eski İseyin (Aybastı) gadı* (Aybastı) eşire (Aybastı) gafacı (Aybastı) eşşek Aynı (Akkuş) gafes (-Sm.) eşşekci (Aybastı) gabrik (Aybastı) Eşşekci Eşşe'ii Camal Hosa (Akkuş) (Aldiliş) galab Remzi (Akkuş) galdürnk (Aybastı) etlik Şerif (Aybastı) galeyci Fadik*(Aybastı) galıç (Aybastı) fabır fare a (Korgan) (Kabataş) felek [eL] (-Or.) ferrö (Aybastı) galın (Aybastı) bacab galub Salih (Korgan) (Aybastı) gama* gambab (Korgan) fetilö (-Or.) gamber Fıkfığ'ıii gamış Fındığ'ıii Ahmet (V ezirk.) Ahmet (Vezirk.) fırtana (Aybastı) (Aybastı) fildirik a (Korgan) gamış * (Aybastı) gamit (Aybastı) (Aybastı) gandab filiz (Aybastı) gandili a (Ald<:uş) fisil h'''-. ....';11" fittik (Aybastı) (Aybastı) gara* Ahmet (Akkuş) fisil Meryem (Aybastı) gamubdu filik fis (Aybastı) gara bilek (-Sm.) (Akkuş) (Aybastı) (Aybastı) gara goda gara paşa gara Sali (Aybastı) (-Sm.) (Aybastı) fol Ömer (Aybastı) gara Saniye folab Yunis gara yamalıb. (Aybastı) fotosman (Aldiliş) (Aybastı) (Ald<:uş) (Aybastı) garabit (Akkuş) garabö (Akkuş) http://www.turkdilleri.org 40 MEHMET AYDIN: ORDU VE SAMSUN AGIZLARINDAKİ BAZI LAKAPLAR http://www.turkdilleri.org 41 WORKSHOP ON TURKISH DIALECT S gmtogıan (Aybastı) Kemal (Alckuş) (Aybastı) (Aldcuş) Duran (Aldmş) "ı;;".aU""'H' (Aldcuş) (Aybastı) Halil (Aldcuş) (Aybastı) [er.] (Aldmş) Selahattin (Korgan) ... "' ......... '"""" (Aldcuş) (Aybastı) 1!mns(~r (Aybastı) (Aldcuş) (Aybastı) i!Olıctım Sali (Korgan) (Aldmş) (Kabataş) (Aldmş) Attun ,;;;."" ..u"'"''U' .... (Alckuş) Nihat (V ezİrk.) (Korgan) (Korgan) ,;;;.U1lllU. ...... (Aldcuş) (Aldcuş) Ali (V ezirk.) (Aldiliş) (Aybastı) (-Sm.) habik Hacı [kadın] Cecim'iii Aslan 1rII'lI1·:ıı",'.rı,ru .. (Aybastı) !!ot:m:ııh (Aybastı) * Mustafa (Korgan) (Alckuş) Hanhanlar'ıii (Aybastı) Göbü'nün Hamit (Vezirk.) Ali (Aldcuş) ""ii."""ii'h Cemal (Aldcuş) (Korgan) (Aybastı) (Aybastı) hanik (-Or.) (Aybastı) hasır [er.] ...... U""'H""'""'" [er.] (Aybastı) musa (Korgan) Musdafa (Aybastı) (Aldiliş) II-II . . ,"''''''71''''' Hatib'ifi (Akkuş) Hatib'ifi Yani (Aldiliş) (Vezirk.) Havhav Cafer (Vezirk.) (Aybastı) havus (-Sm.) ] (-Or.) (Korgan) (Aybastı) (Aybastı) "",,,n.''''''''''''''' Deli a (Aybastı) ı;;,U'lJLU.1U''H' (Aybastı) Mutaf Ahmet (Vezirk.) (Akkuş) hella helleci* (Akkuş) Hendik Nuri (Vezirk.) Misdili (Korgan) hıtan Ali http://www.turkdilleri.org MEHMET AYDIN: ORDU VE SAMSUN AGIZLARINDAKİ BAZI LAKAPLAR 42 Hıyaroğ'un Seyit (Vezirk.) inzibat (-Or.) HiUozoğlu (Aybastı) (Aybastı) Dursun bo [er. ] (Aybastı) İsogil (Aldcuş) Holdirik Aslan (-Or.) it Ömer'in Osman (Vezirk.) Holdirik Osman (-Or.) izmillü boppub Ali Osman (Korgan) izzo ] (Aybastı) (Korgan) bopsali h.n.W"ıIlO7dl,iTin (Aybastı) boruk (-Sm.) Horuzlar'ın (Akkuş) (Aybastı) otu,." .. " ... kabakcı Necmi (Vezirk.) (-Or.) Kabaklarıın Kazım Kabiz'in Mustafa (V ezirk.) (Aldcuş) Mehmet (Vezirk.) (Aybastı) boruzun Teyfik kauç hoş~ıanııa (Akkuş) keçi Zenure bökomet Memet kedi* (Korgan) Jl.. 'u"',Jlj;. ... ,,"'''' (Kabataş) bötül Cevat (Aldcuş) (Aldcuş) (Akkuş) Hüııüh (Aldcuş) Hünüb bacısı (Aldcuş) lLJU.,ı..U.aj;;,H.""J. (Aldcuş) Ahmet (Korgan) (-Or.) [er.] [er.] (Aybastı) (Aybastı) (V ezirk.) (Aldcuş) kedi Mehmet (Aldcuş) kekelek (Kabataş) (Alckuş) kekez kel eski (Aybastı) kelek (Aldcuş) (Aldcuş) kelek (Aldcuş) kelemed kelepçek Dursun (Korgan) kelik (Akkuş) kelik (Korgan) keltek (Aldcuş) İbiluk (Aybastı) keltek Febmi (Aklcuş) ibiş (Aybastı) keman Yaşar (Aldcuş) (Akkuş) ibruk (Aybastı) keman e (Aybastı) ..... ...., .. u'\' .......... gan ibücuk (Aybastı) kemçuk Hasan (Korgan) ibö (Aybastı) ileh Nazmi(Aldcuş) keme (-Or.) Kenedi İmam'm Paşa (Akkuş) imiş (Kabataş) Kemal (Aldcuş) (Korgan) kerdo Mustafa (Korgan) kerdogızı (Aldcuş) (Aybastı) immiz Hasan (Korgan) kerem incillü (Korgan) Kerimo'n Hasan (Aldcuş) http://www.turkdilleri.org WORKSHOP ON TURKISH DIALECTS Kerma (Akkuş) koruk Ali (Korgan) kesmece Salih (Korgan) [kadın] kestek Ali keşep kose* (Korgan) kose'nin teke (Korgan) keş 43 (Akkuş) kostü Ali (Akkuş) (Akkuş) kuççuk (Aybastı) Osman (Korgan) (Aybastı) kulek* kevuk (Aybastı) kulek gaya [er.] keylek (Aybastı) kulkul .."'...,..., ........ .., (Aybastı) kulleme (Korgan) Kırbıyığ'ın Kırıdağ'ın Kırlet Mustafa (Vezirk.) Kemal (Vezirk.) Selahattin (V ezirk.) kullü gız (Aybastı) (Aybastı) kulüstür kumbul (Korgan) (Akkuş) kibar (Aybastı) Ali (Korgan) Hakkı (Alckuş) kildir Ali Osman (Korgan) kup Mehmet (Korgan) kutmek (Korgan) killü (Aybastı) kuttek (Korgan) kina (Aybastı) Kumbül (Korgan) (Aybastı) kindil Kurt Hasan Kini'nin Ahmet (Vezirk.) kirkU Saniye kitiruk (Aldcuş) (Aybastı) Koçoğ'un Hakkı kole (Aybastı) komeç korek (Aldmş) Koçö Alisi (Alckuş) gızı (Ald<:uş) Kok laz (Akkuş) kokmen (Ald<:uş) (Ald<:uş) SayU (Vezirk.) (Aldmş) (Aybastı) (Aybastı) lillik (Aybastı) löflek (Aybastı) (Kabataş) (Aybastı) koselek (Aybastı) Koçö Kustü Ali lalik (Vezirk.) (Aybastı) kokec Kuspağ'ın (-Or.) lös (Aybastı) löstek (Aybastı) löstuk (Aybastı) lüle Ahmet (Korgan) lülü (Korgan) (Kabataş) macmö (Korgan) kolo (Aldcuş) mahar'Hi kolö bacısı (Akkuş) mal * (Korgan) Kolö'n I(el konez (Alckuş) *(Aybastı) konnuk Mehmet (Korgan) (Aldm Ş ) mal bobu Mandih (Akkuş) (Aybastı) http://www.turkdilleri.org 44 MEHMET AYDIN: ORDU VE SAMSUN AGIZLARINDAKİ BAZI LAKAPLAR * maraşal (Aybastı) Ahmet (Vezirk.) Nuri (Korgan) min di (Aybastı) (Kabataş) masdi (Korgan) (Akkuş) (Aybastı) JlJlJLOJUlUU" matara (-Sm.) minnu (Korgan) maya Salih (Korgan) mirö mayasız (Kabataş) mirtlek (Kabataş) (Aybastı) mazak memö (-Sm.) misdili (Korgan) mitik (-Sm.) (Akkuş) mizam Memmedi (Aybastı) mizzik (Aybastı) memuk (Aybastı) (Akkuş) Memüh Memü'fi Memü'fi (Aybastı) Mollö'fi (Aldiliş) Memü'fi Tönbe (Aldcuş) (Aldcuş) Memü'fi memülü (Aybastı) ...... 'u"uc ........ 'u"..,"1' '-.» ............ mizzö (Aybastı) (Akkuş) (Vezirk.) (Aybastı) Motoren Cemil (Aldcuş) mozzik (-Or.) mndul Cemal (Aybastı) mendek (Aybastı) mendüllü .... ""'u;;;, ...... (Aybastı) (Aybastı) (Aybastı) Mehmet (Korgan) (Aybastı) (Aybastı) nadid (Aldiliş) namzeklü (Kabataş) metok (Aybastı) nari (Aybastı) Mıeı (Aldcuş) N azlı Mahir (V ezİrk.) Mıeı (Akkuş) nenuk (Korgan) (Aybastı) ..........., .... .lJff (Aybastı) mın (Ünye) (Korgan) (Aybastı) nünok (Aybastı) (Korgan) mınk nmnnş (Korgan) mısdan (Aybastı) (Aybastı) ogga (Aldruş) ogıHeuın (Aybastı) (Korgan) OmlJaşı (Korgan) mısdö (Aybastı) onsekizlü (Korgan) Mıstı' fi Osman Direk (Aybastı) (Aldcuş ) (Aldcuş) (Akkuş) os(lıda:şı (Korgan) (Aybastı) http://www.turkdilleri.org WORKSHOP ON TURKISH DIALECTS (Ald<:uş) saban Emİn "'"U""-"OJlJl (Vezirk.) 45 (Aybastı) (Aybastı) (Korgan) (Korgan) (Vezirk.) (Aldcuş) Sakanu (Aldmş) Ali (V ezirk.) (Aybastı) Sanenifi (Aybastı) [eL] paşa* (Korgan) paş,usdla (Aldcuş) Sarı Bilal (Vezirk.) savcı (Aldcuş) Ahmet (V ezİrk.) (Aldcuş) Patdelü (Aldcuş) !-J'iPı·i~\lln Cemal seyso AUA"..''''-' ....... v ...,... n .•uu..... Cafer (Aybastı) semerd (Aldcuş) (V ezirk.) Mustafa (Korgan) (Ald<:uş) Simi Mahir (V ezİrk.) (Aybastı) simİt (Aldcuş) (Akkuş) simitd Yemezler'ifi Mehmet (Vezirk.) (Aldcuş) sitn (Vezirk.) (Aybastı) simman (Aldcuş) Simsar (Aldmş) sinek (Aybastı) sivri (Aybastı) Selahattin (-Sm.) (Aybastı) sivrük (Aldcuş) (Akkuş) somuncu (Aybastı) (Aybastı) Mevlüt (Aybastı) Kamil (Akkuş) Hüsne Sucu Mahir (Vezirk.) (Ald<:uş ) sulu (Aldmş) (Ald<uş) "nlınhll"" (Aybastı) sülüh (Aldcuş) sülükcü (Aybastı) Musdafa robot (Kabataş) (Akkuş) (Korgan) (Aybastı) .... "'ı.. t-I.ı:ı,lr (Aybastı) (Aybastı) (Aldmş) (Aldcuş) sülü'ü horoz (Aldmş) sümuklü sündükcü [kadın] http://www.turkdilleri.org MEHMET AYDIN: ORDU VE SAMSUN AGIZLARINDAKİ BAZI LAKAPLAR 46 (Aybastı) sürtuk Salih (Korgan) tellü süzek teneke (-Or.) (Korgan) [kadın] Şabile (Akkuş) tercüman Şah testek kibar (Vezirk.) şala'ii meden (Aldcuş) teyin tıy. şalgız (Aybastı) (Vezirk.) Şalvarlar'ıii (Aybastı) tıblÇ (Aybastı) (-Or.) tıkıç (Aybastı) Camal (Korgan) tıkıl şan:tala şampiyon Camal (Ulubey)* tılıb (Aybastı) şarapçı (Akkuş) Şeker (Ald<:uş) y"-'Jilu...... AU (V ezirk.) j,........ Şevin (Akkuş) (Akkuş) kelek (Akkuş) Ahmet (Korgan) tırıs (Ald<:uş) tırısgızı (Akkuş) tırısgız'ıii Haliliblam Şeytanö (Akkuş) Tilki Şipşipler'iii dilek (Aybastı) Hilmi Usta (Vezirk.) (V ezirk.) şişko (Aldcuş) timisi (Akkuş) şömbelek timtim Hasan Tacıbela'mii (Akkuş) (Akkuş) Fehmi (Vezirk.) tahaç (Aybastı) Titiroğ'uii tahda (Aybastı) titrek (-Or.) tahmaz (Ald<:uş) tahmaz (Aybastı) Tahtacö talaz (Aldmş) (Aybastı) tanak Hasan (-Sm.) tanas Mustafa (-Sm.) (Akkuş) Mehmet (Aybastı) toçuy. (Aybastı) toy.ur imam (Aybastı) Tokaç Ali (Vezirk.) tokur (Ald<:uş) R·""I,' .. 1i"' . . ..,.II-II •• ''''''''''rı;,." (Vezirk.) (Aybastı) tangan Nuri (-Sm.) tomay. tanış (Aldmş) Tomaz Mahir (Vezirk.) tavuy.cu (Akkuş) tavuk Mustafa (-Sm.) teççal (Aybastı) (Ald<:uş) (Kabataş) tekelek (Aybastı) (Aybastı) Zekiye (Akkuş) (Aybastı) (Kabataş) teke Alisi teked tonoslu (Aybastı) tek gaya teke* tonga Hüseyin (-Sm.) toraman Torunö tos (Akkuş) (Akkuş) (Aybastı) tostik (Aybastı) http://www.turkdilleri.org 47 WORKSHOP ON TURKISH DIALECT S (Aybastı) tosun (Korgan) Töktökler'in Tokur Ahmet (Vezirk.) yanşapga (Akkuş) (Aldmş) Tömeh (Aybastı) tömek tömzekci yanub- helle yanm (Aybastı) tulubturşu yassu Hüseyin (Korgan) yavan Ali (-Or.) (Korgan) Tutanağ'ın Kazım Tuzluğ'un (Vezirk.) yayla ağası (Akkuş) (Akkuş) Mehmet (Vezirk.) * (Aybastı) tökez (Aybastı) yasdu (Korgan) (Aybastı) turis a* yartılJ. (Aybastı) (Aybastı) töngel (Akkuş) yapılacab (Aybastı) (Ald(uş) (Aldmş) tönbe (Akkuş) yanugara (Akkuş) tömek Anşa (Aybastı) yangun yığman (Aybastı) tülek Şerif (Aybastı) yiruk (Aybastı) Tühik [er.] (-Or.) yolub- Türkmen türüm tüylü Sadık (Vezirk.) gız (Aybastı) (Aybastı) (Aldmş) ucuz Ali Ufab-IılJ. (Akkuş) (Akkuş) (Aybastı) yorgansız (Kabataş) yumab- (Aybastı) yunacab- (Aybastı) zabit (Akkuş) zartgız (Aybastı) zelve (Aybastı) Uzun Mahir (V ezirk.) zibek (Aybastı) üğrün zibidi [er.] usta (Korgan) (Akkuş) Ayşe (Akkuş) ürüş (Aybastı) zillü üsuk (Aybastı) zillü Saniye Üsü'n gızı (Akkuş) zimbilik (Korgan) üzuk [er.] vali (Akkuş) (Akkuş) Varlığlıii vazalabyaba (Vezirk.) Zola gan Ahmet (Vezirk.) (Aybastı) (Akkuş) yacı (Kabataş) yalab- Zok (Akkuş) (Kabataş) zombilik (-Or.) zömbek (Aybastı) zunna Süleyman (Korgan) zunnacı Osman (Korgan) (Aybastı) yan Sali yangal (Aybastı) (Akkuş) yangıloğlan [er.] http://www.turkdilleri.org