20. yüzy›l›n bilim kad›n›: Kochina
Transkript
20. yüzy›l›n bilim kad›n›: Kochina
at›l›m 11 • EMEKÇ‹ KADIN • 12 Temmuz 2008 Tacizci erkekler de¤il, tayt giyen kad›n suçlu! Gülcan Köse adl› bir kad›n, ‹stanbul Galata Köprüsü'nde hayas›zca bal›k tuttu¤u için ceza ald›. Medyas›yla, hukukuyla, erkek egemen sistemin sald›r›s›na u¤rad›, Gülcan Köse. Tacize maruz kald›, ama teflhircilikten cezaya çarpt›r›ld›. K›zkardeflleri, Gülcan'›n suçuna ortak oldu. Ete¤ini bilerek açt›¤› iddia edilen kad›na hapis cezas›... Gecelikle bal›k tutmaya teflhircilikten hapis... Dekolte k›yafetle bal›k tutuyor diye hapis cezas› ald›... Tek bafl›na bal›k tutmaya gidince bafl›na gelmedik kalmayan Gülcan Köse, burjuva medyan›n “erk”ek sayfalar›na böyle yans›d›... Bir kad›n›n, Galata Köprü'sünde bal›k tutarken güvenlik görevlilerinin ve polisin tacizine u¤ramas› de¤il, siyah bir tayt, üzerine bir de elbise giymesi rahats›z etti onlar›... Dünya kad›nlar› ‹spanya’da topland› Uluslararas› Kad›nlar›n Dünyalar› Kongresi, 3-9 Temmuz tarihleri aras›nda, ‹spanya'n›n baflkenti Madrid'de yap›ld›. Üç y›lda bir gerçeklefltirilen ve bundan önce Güney Kore'de düzenlenen kongrenin “eflitli¤e ve herkes için sayg›nl›¤a do¤ru, çeflitlilik içinde kararl› bir ad›m” oldu¤u vurguland›. Kongre'de bu y›l ele al›nan konu bafll›klar› ise flunlar oldu; Göç, kad›nlar›n cinsel sömürü ve kölelik amaçlar›yla ticareti, ucuz emek, ›rkç›l›k, yabanc› düflmanl›¤› ve kad›na yönelik her türlü fliddet. Feminizm ve toplumsal hareketler, küreselleflme alternatifleri, bar›fl giriflimleri, çevreci feminizm, küresel ›s›nma, savafl ve silahl› çat›flmalar, sa¤l›k ve üreme haklar›, medya, kad›nlar ve bilim, sanat, e¤itim ve sa¤l›k politikalar› da tart›fl›lan konular aras›ndayd›. Kad›nlar aras›nda dayan›flmay› sa¤lamay›, kad›n çal›flmalar›n› güçlendirmeyi amaçlayan Kad›nlar›n Dünyalar› Kongresi'nin ilki, 1981'de Hayfa'da düzenlenmiflti. Kad›nlar afllar›n› korumak için yol kesti TRABZON- Trabzon'un Çaykara ilçesine ba¤l› Uzungöl'de, belediyenin yol yap›m çal›flmas› belde halk›n›n tepkisini çekti. Yol yap›m çal›flmalar›n›n bafllamas› halinde, organik tar›m yapt›klar› topraklar›n› kaybedeceklerini ve büyük s›k›nt› çekeceklerini ifade eden kad›nlar, 2 Temmuz'da ifl makinelerinin önüne barikat oldu, yol kesti. Uzungöl belde belediyesi ekipleri, Gölbafl› Mahallesi’nde bafllat›lacak yol yap›m› için ifl makineleriyle bölgeye gitti. Ancak çal›flmalar›n bafllad›¤›n› haber alan kad›nlar, “Yol istemiyoruz” slogan› ile yolun yap›laca¤› arazide oturma eylemi yapt›. Bölgeye gelen jandarmalar›n eyleme sald›rmas› üzerine yaklafl›k 10 kifli gözalt›na al›nd›. Bir kad›n bal›k tutmak isterse! San›k: Gülcan Köse! Suç; hayas›z hareket! Suç aleti; dekolte elbise! “Ma¤dur” laf atan, tacizde bulunan 'güvenlik görevlisi.' Yarg›layan: Cahit Maranc›. Ceza: 5 ay hapis! Türk burjuva yarg› sistemi, Haziran ay›nda ak›llara durgunluk verecek bir karar›n alt›na daha imza att›. 12 Haziran 2007'de Gülcan Köse adl› kad›n Galata Köprüsü'nde, üzerinde dekolte k›yafetle bal›k tutmaya çal›fl›rken 'mahrem yerlerinin görüldü¤ü' (bu ne demekse) gerekçesine dayan›larak “hayas›zca hareketlerde bulunmak” suçunu iflledi¤i kanaatine var›ld›. Ve befl ay hapse mahkum edildi. “Erk”ek egemen sistem “hayas›zca” taciz etti Gülcan Köse, iki çocuk annesi bir genç kad›n... 2007 Eylül'ünde, ‹stanbul'un turistik merkezlerinden Galata Köprüsü'nde bal›k tutmak isterken önce güvenlik görevlilerinin sözlü tacizine u¤rad›. Sonra “K›yafetiniz dekolte oldu¤u için flikayet var, karakola gelmeniz gerekiyor” diyen polislerce karakola çekildi. Öyle ya; kad›nl›¤›n› ifade eden, görevlinin tabiriyle “geceli¤e” benzeyen bir elbise giymifl, tacizlere davetiye ç›karm›fl!... Üstüne üstlük tek bafl›na!... Genel ahlak ilkeleri böyle ayaklar alt›na al›nabilir mi?! Ama Gülcan, Köse karakola gidece¤ini sanarken, kendini otoparkta buldu. Polis arac›nda iki saat boyunca elle ve sözle tacize maruz kald›. Çünkü; “genel ahlak ilkeleri”nin savunucusu polislerin simit evine gidip oturma teklifini geri çevirmiflti. Sorun “Erk”eklikten de ç›km›flt›. Zira, Gülcan Köse'nin yaflad›klar› bununla da kalmam›flt›. Genç kad›n, tacizi flikayet etmek için gitti¤i karakolda fliddete maruz kalm›flt›. Sirkeci Karakolu'nda görevli bir polis, kendisini teflhis eden kad›na sald›rm›fl ve karn›na tekme atm›flt›. ÖZGÜR KADIN TCK’n›n 225. Maddesi kald›r›lmal› Kay›t cihaz›m›z› kad›nlara uzatt›k. Kad›nlar, kad›n nas›l giyinirse giyinsin tacizin meflru say›lamayaca¤›n› ifade ettiler, ayr›mc›l›k maddesinin kald›r›lmas›n› istediler. Eylemi izleyen Münevver Ilgaz, karar› yüz k›zart›c› buldu¤unu söyledi, “Erkek egemen zihniyete göre yap›lan yasa böyle olur. Ama sonuçta kendisine taciz eden güvenlik görevlileri ve polisler de¤il, yine o suçlu ç›km›flt›. Suçu, tarihseldi. Suçu, kad›n olmakt›. Gülcan Köse, "hayas›zca hareketlerde bulunmak"tan “erk” egemen sistemin “erk”ek egemen yasalar›nda biri olan TCK'n›n 225. Maddesi gere¤ince 5 ay hapis cezas›na çarpt›r›ld›. Mesela, ‹ran yasalar›na göre kad›n›n saç›n›n ucu görününce de tahrik unsuru oluyor, böyle olmamas› laz›m. E¤er özgür bir ülkede yaflad›¤›m›z söyleniyorsa tesettürlüsü de gezmeli özgürce, bafl› aç›k da” dedi. Gülcan Köse gibi Galata Köprüsü'nde “hayas›zca bal›k tutan” Liza Amadon, “Karar endifle uyand›r›c›, yasa eliyle kad›n›n giyimi kuflam› hareket özgürlü¤ü k›s›tlan›yor. TCK kad›nlar›n çabalar›yla bir k›s›m de¤ifliklikler yapt›, ama bu madde halen duruyor, Ahlak kavram› göreceli ve yasa koyucunun keyfiyetine kalm›fl bir fle- Kad›nlar, k›z kardeflleriyle “hayas›zca” dayan›flt› Kad›nlar, tacizcilerin de¤il de Gülcan Köse'nin hapisle cezaland›r›lmas›n› protesto etti. Kad›nlar, 5 Temmuz günü Galata Köprüsü'nde “hayas›zca” bal›k tuttu. Kad›nlar, öncesinde yolu trafi¤e kapatarak Karaköy'den, Gülcan Köse'nin tacize u¤rad›¤› Galata kilde. Cinselli¤imizi ve bedenimizi bunlar s›n›rlayamaz” vurgusunda bulundu, TCK'n›n 225. Maddesi'nin kald›r›lmas› için Meclise önerge sunacaklar›n› ifade etti. Jane Iremonger ise, “Buradaki k›z kardefllerime destek olmak için burday›m. Dünyan›n her yerinde taciz var. Bu yüzden dayan›flma büyümeli. Muhafazakar politikalar dünyan›n pek çok noktas›nda art›fl gösteriyor. Benim ülkemde örne¤in tecavüz vakalar› artmaya bafllad›. Yarg›çlarsa bu ciddi vakalar› önemseyerek ceza vermiyor” diye konufltu. Köprüsü'ne yürüdü. Kad›nlar, köprü üzerinde tek tarafl› trafi¤, kapatarak yapt›klar› bas›n aç›klamas›nda, “Tayt giydi¤i için kad›n ceza al›rken, katilleri ayn› mahkemelerde aklan›p 'haks›z tahrik' indirimi ile ödüllendiriliyor” dedi, “erk”ek egemen yasadaki eflitsizli¤e dikkat çekti. Kad›nlar, genel ahlak bahanesiyle en temel insani haklar›n ihlal edildi¤ini vurgulad›lar. Bilimkad›nlar› - 7 20. yüzy›l›n bilim kad›n›: Kochina Rus kad›n matematikçi Palageya Yakovlevna Polubarinova Kochina, sosyalist rejimde gördü¤ü teflvik, makalelerinin yay›nlanmas› ve ald›¤› unvanlar sayesinde çal›flmalar›n› sürdürebildi. Bir as›rl›k ömrüne yüz y›ll›k çal›flmalar s›¤d›ran Kochina, hidrojeolojiye yapt›¤› katk›larla tan›n›yor. Çarl›k Rusya'da 1899'da dünyaya gelen Kochina, 1916'da Pokrovsky K›z Okulu'ndan mezun oldu. 1917 Ekim Devrimi'nin, Çarl›k Rusya's›ndaki toplumsal cinsiyet ayr›m›n› yok etmesi sayesinde 1917'de Petrograd Üniversitesi'ne gidebildi. Ayn› üniversiteden Nikolai Kochin ile evlenen Kochina, 1934'te Leningrad Üniversitesi'nde ö¤retim üyesi olarak çal›flmaya bafllad›. Daha sonra araflt›rmac› olarak çal›flt›¤› Stek- lov Matematik Enstitüsü'nde, 1940'da matematik ve fizik dallar›nda doktoras›n› tamamlad›. SSCB Bilimler Akademisi'nde bir kad›n 2. Paylafl›m Savafl› y›llar›nda, kocas›n›n hastalanarak ölmesi üzerine kocas› yerine SSCB Bilimler Akademisi'nde ders vermeye bafllad›. 1946'da katk›lar›ndan dolay› Akademi üyeli¤ine getirildi. 1958'de Sibirya'ya giderek Akademi'nin Sibirya Kampüsü'nü kurdu. Ayn› y›l Rusya'da, çeyrek bin y›ll›k gelene¤e sahip, en sayg›n unvanlar›ndan biri olan Bilimler Akademisi üyeli¤ine hak kazand›. 12 y›l Sibirya'da, Hidrodinamik Enstitüsü yöneticisi ve Novosibirsk Üniversitesi Teorik Mekanik Bölümü Baflkan› olarak görev yapt›. 1969'da, Komünist Parti kahramanl›k unvan›n› alan Kochina, 1970'de Moskova'ya Akademi'ye döndü ve 1979'da Uluslar›n Dostlu¤u onurunu kazand›. Kochina, yüzy›ll›k ömrüne neler s›¤d›rmad› ki Sonuncu makalesini ölümünden Nas›l da s›radanlaflm›fll›¤›n al›flkanl›klar›yla yaz›lm›fl, küçücük bir sat›r aras›na s›k›flt›r›lm›fl: “Benzin fiyatlar›ndaki art›fl, ABD'li memur kad›n›, bir depo benzin karfl›l›¤›nda benzin istasyonu sahibiyle birlikte olmaya zorlad›.” Ad› Angela Eversole... Kentucky'li bir kad›n... 34 yafl›ndaki ABD'li kad›n, bir depo benzin karfl›l›¤›nda “fuhufl” yapt›¤› için tutukland›. Angela Eversole, ayr›ca meslek lisans› olmadan ifl yapmakla suçland›. Dünyan›n neresinde olursa olsun yoksullu¤un yüzü kad›n, kaderi benzefl... T›pk› ülkemizde bebe¤ine süt almak ya da karn›n› doyurmak için erkek hoyratl›¤›na bedenini sunmak zorunda kalan kad›nlar gibi. Bu foto¤raf, bir erke¤in anlayamayaca¤› kadar can yak›c›... k›sa bir süre önce, kendisi gibi matematikçi olan k›z› Nina Kochine ile birlikte 1999'da yay›nlad›. Kochina, bilimsel bir çok makale ve kitab›n yan› s›ra bir çok ünlü matematikçinin biyografisini de yazd›. Rus kad›n matematikçi Sofya Kovalevskaya'n›n yazd›¤› biyografiler flunlar: Karl Weirtrass, Alexander Friedman, kocas› Nikolai Kochin ve Gosta Mittag-Leffler. Kochina, 90 yafl›nda ise 624 sayfal›k kendi çizimlerini de içeren an›lar kitab›n› yay›nlad›. Oysa Gülcan Köse, savunmas›nda, iddia edildi¤i gibi gecelik giyinmedi¤ini, bal›k tutmaya çal›fl›rken güvenlik görevlilerinin gelip laf att›¤›n›, kendisinin de buna karfl›l›k verdi¤ini ifade etti. Polisleri ça¤›rd›¤›n› ifade etmesi dahi Köse'nin 5 ay hapis cezas› almas›n›n önüne geçemedi. Bu karar; kad›na karfl› sald›r›n›n, kad›n düflmanl›¤›n›n toplumsal ve hukuksal bak›mdan ulaflt›¤› boyutun bir göstergesidir. Gülcan suçlu bulunmufltur. Çünkü, evinde olmas› gerekirken, Galata Köprüsü'nde bal›k tutma cüretinde bulunmufltur! Bir erkek ifline el atm›flt›r. Oysa evinde oturup bir gelin kaynana program›yla e¤lenmeliydi. Gülcan suçlu bulundu. Çünkü, evine kapanmad›¤› gibi bedenini de kapatmayarak kendi bedeninden sorumlu oldu¤unu göstermifltir. Gülcan suçlu bulundu çünkü, kendisini taciz eden 'güvenlik görevlilerine' karfl› ç›k›p tacize sessiz kalmam›flt›r. Ve toplum, güvenlik görevlileri, yarg›c›yla el ele verip Gülcan'› 21. yy.da utanç verici bir kararla suçlu bulup mahkum etmifltir. 1789 Frans›z Devrimi sonras› erkek ve yurttafl haklar› bildirgesine karfl› kad›n haklar› bildirgesini yay›nlayan kad›n haklar› savunucular›n›n giyotine gönderilmesini, o dönemin burjuva önderleri, “Öldürüldüler, fikirlerinin niteli¤inden de¤il, bir fikirleri oldu¤u için” sözleriyle aç›klam›fllard›r. Aradan geçen 220 y›lda burjuva mahkemelerinde cezaland›r›lma biçimleri de¤iflse de, bir flekliyle mahkum edilen hep kad›nlar olmufltur. Bu defa ceza, iki çocuk sahibi Gülcan Köse'ye verildi. Oysa her insan kendi bedeninden sorumludur. Neyi, hangi aç›kl›kta, hangi renkte giyece¤ine karar verecek olan bireyin kendisidir. Her sistem kendi ahlak anlay›fl›n› yarat›r. ‹nsanl›¤›n sömürüsü üzerinden yükselen kapitalist sistem toplumu kolayca yönlendirebilmek için iki yüzlü ahlak anlay›fl›n› topluma empoze eder. Bu ahlak anlay›fl›n›n görece “ileri” yahut “gerici” unsurlar› ülkelere, söz konusu ülkelerdeki dine, toplumlar›n kültürlerine, burjuva devrimini ne zaman hangi biçimde yapt›¤› gerçekliklerine göre farkl›l›k arz eder. Kad›n üzerine gerici de¤er yarg›lar›n› oluflturan güç, eril zihniyet ve onun yaflam buldu¤u toplumsal kurumlard›r. Bu de¤er yarg›lar›yla; giyimden düflünce biçimine kadar yarg›layan, suçlu bulan, ceza veren eril zihniyet üzerine bina edilmifl burjuva yarg› sistemidir. Kad›n evde kocas›n›n, sokakta toplumun, mahkemede yarg›c›n karfl›s›nda kendini aklamak zorunda olan potansiyel bir suçludur. Taciz-tecavüz edeni; kad›n›n yeterince ba¤›rmad›¤›n›, ma¤durun zihinsel engelli oldu¤unu gerekçe göstererek aklayan, kad›n katliamlar›n› 'namus cinayeti' ad› alt›nda özel indirim uygulayarak en alt s›n›rdan cezalar veren Türk burjuva yarg› sistemi, Gülcan Köse'ye de bu burjuva ahlak anlay›fl›na dayanarak 5 ay mahkumiyet karar› vermifltir. Kapitalist sistem kad›n› dört duvar aras›nda terbiye etmeye çal›fl›yor. Bunu baflaramad›¤› durumda da demir parmakl›klar› gösteriyor. Ah kad›nlar a¤layal›m m› halimize? A¤lamayal›m, bal›k tutal›m! Bir bidon gaz karfl›l›¤›... Her ekonomik, sosyal, siyasal kriz ilk önce kad›n bedenine yöneliyor. Amerika'da bafllayan ve flimdi dünyaya yay›lan mali krizin hedefinde yine kad›nlar›n bedeni var. Bu haber, kapitalizmin, kad›n› “özgürlefltirme” yalan›n›n suratlara çarpt›¤› and›r. fiaflal› Amerika propagandas› arkas›nda kad›n bedeni üzerine yükselen zenginlikler var. Neon ›fl›klar› arkas›nda saklad›¤›n›z yaral› kad›n bedenlerin elbet bir gün hesab› sorulacak. Çünkü kapitalizm erkek egemen dünyas›nda kad›na “özgürlük” ac› ve ›st›raptan ibarettir. Ne yaz›k ki kad›n›n makus talihi bin y›llard›r tarihin sayfalar›na hep böyle yaz›l›yor. Emperyalist küreselleflme, s›n›fsal, bölgesel, ulusal ve cinsel eflitsizlikleri derinlefl- tirirken, kad›nlar›n daha fazla yoksullaflmas› sonucunu do¤urmaktad›r. Kapitalizm, ataerkil sistem üzerinde yükseliyor, ondan besleniyor. Ve onun arac›l›¤›yla yeniden ve daha güçlü bir flekilde üretilip yayg›nlafl›yor. Emperyalist küreselleflmenin getirdi¤i eflitsiz geliflme, gelir da¤›l›m›ndaki adaletsizlik ve yoksullu¤un üzerinde yükseliyor. Seks endüstrisi, uluslararas› kapitalist ekonominin stratejik parças›d›r. Dünyan›n en yoksul kesiminin '70'ni kad›nlar oluflturuyor. IMF ve Dünya Bankas› yap›sal uyum programlar›n› uygulayan bir çok Asya, Latin Amerika ve Afrika ülkesinde seks ticaretinin bu ülkelerin kalk›nma stratejisi ha- Kendi Dilinden line geldi¤i biliniyor. Her y›l, açl›k, yoksulluk, iflsizlik, savafllar vb. nedenlerden dolay› milyonlarca kad›n bedenini satmaya zorlan›yor. Özgürlük ve refah getirece¤i söylenen küreselleflme, kad›nlar› daha fazla istismar›n, karanl›¤›n, çürümenin içine çekiyor. Kad›n haklar›n› yasal alanda tan›makla kapitalizm, kad›n sorununu çözmüfl olmuyor. Sadece kad›n sorununun üstündeki örtüyü çekip alm›fl oluyor. Kad›n›n eflitlik ve kurtulufl özleminin kap›s› ancak sosyalist devrimle aç›labilir. Ekmek, bar›fl, gül için talihimizi, tarihimizi de¤ifltirme gücü bizim ellerimizde! Sosyalist bir kad›n