Sauria: Scincidae
Transkript
Sauria: Scincidae
Tr. J. of Zoology 20 (1 996) 265-269 Ek Say1 o TUBITAK Kuzey K ~ b r ~Chalcides s ocellatus Forskal 1 775 (Sauria; Scincidae) ~rnekleriHakk~nda Ege Ahrnet MERMER. Bayram GOCMEN. C. Varol TOK Universltesi Fen Fakultesi, B~yolojiBolurnu. ZooloJi A.B.D.. Bornova. izmir-TURKIYE Geli5 Tarihi: 28 1 3 / 1995 0zet: Bu ~ a l l ~ m a dKuzey a Klbrls'daki Chalcides ocellatus'un Taksonomisi, morfolojisi ve ekolojisi incelenmi~olup, biyolojisine ili~kin gozlenmi2tir. Ayrlca Kuzey Klbrls'daki C. ocellatus populasyonu. Ege ve Akdeniz ada populasyonlar~ile Anadolu populasyonlarlna ait degerlerle ayrlntll~olarak karyla$t~r~Imr~t~r. b a z ~ozellikler Anahtar Kelimeler: Kuzey Klbrls. Chaicides ocellatus. Scincidae On 'The Samples of Chalcides ocellatus Forskal 1775 (Sauria: Scincidae) From Northern Cyprus Abstract: The taxonomy, morphology and ecology of Chalcides ocellatus from Northem Cyprus are examined and some biological features of the population were observed. Also, the population of Chalcides oceiiatus in Northern Cyprus ise compared with the data of the populations of the Aegean and Mediterranean Islands and with the Anatolian population too. Key Words: North Cyprus, Chalcides ocellatus, Scincidae dugunu belirtmesine kargln, populasyonlar araslnda istatistiki aq~dan onemli farklarln soz konusu olmad~glnl Chalcides ocellatus ilk kez 1 7 7 5 y~llnda Forskal tarafindan Mlslr'dan tavsif edilmigtir. Turun esas d a g ~ l ~ g belirtrnigtir. Buna k a r g ~ l ~ k Pasteur (20,21) tum C.ocellatus subgrubunu 6 tur halinde toplamlgtlr. alan~ise Kuzey Afrikay'y~ tamamen qevirip, M~slr uzerinden guneyde Somali'ye kadar uzanlr (1-3). Degigik aragtlr~cllar (2,5,11,20) C.ocellatus turunun K ~ b r ~ s ' tyagadlgln~ a bildirmiglerdir. Daha sonraki ylllarda Bu ture ait orneklerin Avrupa'da Sardunya, Korsika, Klbrs'ln Herpetofaunas~n~ inceleyen Osengg (22), SchaSicilya, Linosa. Lampedusa ve civar adalar~ ile Italya, etti ve Sigg (23), Bohme ve Wiedl (24) ile Goqmen e t Yunanistan, Girit, Rodos. Chios. Malta ve civardaki all. (25) bu turun Klbrls'ta bulundugunu bekuquk adalarda yaylllg gosterdikleri bilinmektedir (1-8). lirtmiglerdir. Turun d a g ~ l ~gosterdigi g Asya areali ise Kuzeyde Tur- Girig kiye ve K~brls,guneyde Israil, Lubnan, Urdun, Suriye, Irak, Arabistan Yanmadas~,doguda Iran ve Pakistan'~ iqine almaktadlr (9-18). Anderson (2) Kuzey Afrika ulkelerinde genig bir dagll~gsahas~nasahip C.ocellatus turunu 6 varyeteye aylrm~gtlr. Bu varyetelerin aylrlml daglllglarl goz onunde tutularak cografik formlar geklinde yapllrnlgtlr. Mertens (3) ise soz konusu varyeteleri ayrl altturler olarak degerlendirmig ve C.ocellatus'u 6 altture aylrmlgtlr. Bruno (5) ise C.ocellatus turunu 9 altture aylrrnlgtlr. Boylece degigik aragtlrmacllar tarafrndan C.ocellatus turu 11 altture ayrllm~g durumdadlr. Schneider (19) Kuzeybat~ Afrika'da qok saylda dag ve qo1 izolasyonu ile Avrupa'da saylslz ada izolasyonunun mevcut ol- Bu qal~gmada elde edilen materyalin, Anadolu'nun bat1 ve guney bolgeleri yanlnda Ege ve Akdeniz ada populasyonlar~ ile karg~lagt~rmal~ olarak incelenmesi amaqlanmlgtlr. Materyal ve Metot Kuzey K~brls'daki Chalcides ocellatus orneklerini toplamak iqin yap~lan aragtlrma gezileri esnaslnda, dogadan yakalanan can11 ornekler once bez torbalarda muhafaza edilmig, daha sonra tespit SIVISI (%7'lik formol-alkol karlg~rn~)kullan~larak enjeksiyon metodu ile tespit edilmigtir. Kuzey K ~ b r ~Chaicides s ocellatus Forskal 1775 (Sauria: Scincidae) Ornekleri Hakklnda Bu araztlrmada incelenen ornekler 8 8 d , 899, 4 subadult ve 1 juvenil'den ibarettir. OrneWer ZDEU (Zoology Department Ege University) kolleksiyonunda muhafaza edilmektedir. Orneklerin t o p l a n d ~ gyer ~ ve tarihler ile kolleksiyon numaralar~ azag~da, ayrlca materyalin toplandlg~ istasyonlar~gosteren haritada (Sekil 1 ) verilmi~tir. 7 1 Lf. 1. Yayla 1 Curelyurt BostanclI Cuielyurt Sekil 1 . 3. Lapta ICirne 4. Conyeli I k f k o p 5. Aslankoy I Lefkoge 6. Salamis I Ca. magosa 1 Kuzey K~bris'daChalcides ocellatus Oineklerinin Toplandlgl Mahaller, '' ZDEU 42/1975 2999 LEFKOSE 03.02.1975 Leg. G. Mustafa. 2. ZDEU 82/1993 1 s a d . 28.07.1993 Leg. B. G o ~ m e n . Aslankoyl GonyelilLEFKOSE 3. ZDEU 5111994 2 d d , 299 GonyeliILEFKOSE 17.08.1994 Leg. B. G o ~ m e n - 0 .Saglam. 4. ZDEU 52/1994 I d , 299 Yayla-Guzelyurtl LEFKOSE 24.08.1994 Leg. B. G o ~ m e n - 0 .Saglam. . 5. ZDEU 5311994 2 d d 1 9 SalamislGAZI MAGOSA 27.08.1994 Leg. B. Go~men-U.Kaya. 6. ZDEU 5411994 1 20.08.1994 Leg. B. G o ~ m e n 19 LapWGIRNE . 7. ZDEU 5511 994 '1 d 1 juv Bostancl-Guzelyurtl LEFKOSE 24.08.1994 Leg. B. G o ~ m e n - 0 .Saglam. lncelenen materyalde ~ezitlibiometrik degerler elde etmek i ~ i nyapllan ol~umlerde0.2 mm.'lik hassasiyete sahip saat gostergeli bir kumpas kullan~lrn~$lr. 0 r neklerin total uzunluklarlnda ve kuyrugu ilgilendiren viicut oranlarlnda, kuyrugu tam orneWer degerlendirilmiz, subadult ve juveniller degerlendirmeye allnmaml@r. Olgumler mm. olarak verilmiztir. Ayr~ca Kuzey K ~ b r ~populasyonu s ile Anadolu populasyonlar~nln, saylm ve o l ~ u m ile belirtilen karakterlerin karg~laztlrllmaslnda "Farklll~kKatsaylsl" (Co- efficient of Difference) CD = M,-M, 1 SD, + SD, formulune gore hesaplanmrztlr (26). Buna gore CD degeri 1 . 2 8 veya daha buyuk bulundugunda karyla$lrllan populasyonlar~n incelenen karakter b a k ~ m ~ n d a nayrl altturlere dahil oldugu kabul edilmektedir. Yap~lan degerlendirmelerde cinsiyetler araslnda fark bulunamad~g~ i ~ i ncinsiyetler birlikte allnrnlgtlr. Bulgular a. Genel gorunu$ v e Pholidosis: Bayn ust taraf~ diger Scincidae uyelerinde oldugu gibi buyuk ve simetrik plaklar ile ortuludiir. Govde ve kuyrugun gerek ust gerekse alt taraflar~ yassl, cycloid ve birbirini kiremit gibi orten pullarla kapl~dlr.Baz ve govdeyi aylran belirgin bir boyun bolgesi yoktur. ~ ~ g e~eklindeki n kulak deligi butun orneklerde mevcuttur. Orneklerin hepsinde govdenin omuz klsmlnda. on bacak kaidesinin arkasinda - geriye dogru uzanan bariz bir girinti bulunur. Yuvarlaklazm!~ burun ucu, alt Gene slnlrlnl hemen hemen hiq azmaz. Yar~m ay ~eklindeki k u ~ u k nasal plagln aqkl~gl rostrale'ye donuktur. Supranasal plaklar tum orneklerde birbiri ile temas eder. K u ~ u k interparietal plak, frontal ve parietal plaklar ile temastadlr. Ayr~ca 4 ornekte (961 9.05) interparietale nuchale ile temas halindedir. Parietal plaklar. frontale. interparietale, nuchale ve 4. supraoculare ile temastadlr. On yedi ornekte ( ~ 8 0 . 9 5 )interparietale gerisindeki parietal plaklar birbirleri ile temas etmekte, 4 ornekte ise soz konusu plaklar birbirleri ile temas etmemektedir. Orneklerin tumunde loralia 2 adettir. Bu plaklar (loralia), 2. ve 3. supralabial, postnasal. supranasal, frontonasal ve 1. supraciliar plaklar ile temastadlr. Prefrontal ve frontoparietal plaklar bulunmaz. Bezinci supralabiale her iki tarafta da gozler ile temastadlr. Supraciliaria 1 8 ornekte (9685.71) 6, diger 3 ornekte (9614.29) 5'dir. Supraocularia butun orneklerde 4 adettir. Supralabialia sadece bir ornekte 5, diger 20 ornekte (Y095.24) 4 adettir. Supralabialia bir ornekte 7, yirmi ornekte (%95.24) ise 8 adettir. Sublabialia bir ornekte 7, u~ ornekte (90 14.29) 5, diger 1 7 ornekte (80.95) 6 adettir. Dorduncu parmak a l t ~lamel saylsl 16-20 araslnda, govde ortaslnda bir SIrada boyuna dizilmiz pul slrasl 2 8 - 3 2 araslnda detji~mektedir(Tablo 1). b. Vucut OIqum v e Oranlar~: Kuyrugu saglam bir dizi ornekte total vucut uzunlugu 1 5 2 mm., kuyrugu saglam iki erkek ornekten en uzun olanlnln total boyu 1 7 1 mm.'dir. Butun orneklerde baz+govde uzunlugu 6 0 - 9 9 mm. araslnda detjigmekte, ortalamas~ 70.31 mm.'dir. Baz uzunlugunun, baz+govde uzunluguna A. MERMER. oranl 0.129-0.159 araslnda degigmekte, ortalamas~ 0.145; bag genigliginin, bag uzunluguna oranl 0.6970.892 aras~nda olup, ortalamas~ 0.762'dir. Vucut ol~umve oranlarlna ait diger veriler Tablo 2'de verilmektedir. c. Renk ve Desen: lncelenen orneklerde. slrt tarafin zemin rengi sarlmsl apk kahverengi veya a ~ gri ~ k kahverengidir. Bu zemin uzerinde duzensiz dag~lm~g ve enine dizilmig benek geklinde ve hemen hemen bir pulu tamamen kaplayan oceller mevcuttur. Siyah renkteki bu ocellerin ortalar~daima beyazdlr. Ocel geklindeki bu lekeler, govde ve kuyruk uzerinde yan yana dizilerek duz veya dalgal~ bantlar olugturmaktad~r. Bu lekeler ekstremitelerde ve ozellikle arka ekstrernitelerde dag ~ n ~olarak k bulunabildigi gibi enine veya boyuna bant da olugturabilmektedir. Bagln uzerinde ise daha ziyade Tablo 1 . Chalcides ocellatus orneklerine ail Baz~ Pholidosis Ozell~kleri ve Bunlara a ~ tStandart lstat~stik 'Jer~ler (N: Ornek S a y ~ s ~Min: . En Kuluk DeQer, Max: En Buyuk Deger, Ort: Ortalarna Deger. SD: Standart Sapma. SE: Ortalarnan~nStandart hat as^). KARAKTERLER Parrnak lamelleri Lorealia Supraciliar~a Supraocularia Supralabialia Sublabialia Govde Ort. put saylsl Tablo 2 N MIN MAX ORT. 21 21 21 2I 21 21 21 16 20 18 1.024 0.223 6 5 8 7 32 2 5.86 4.05 7.95 5.95 29.71 0.350 0.213 0.213 0.375 1.201 0.076 0.046 0.046 0.082 0.262 5 4 7 5 28 SO , SE Chalcides ocel!atus Orneklerine ait Baz~Vucut Uzunluk ve Dranlar~ile Bunlara ait Standart lstatistik Veriler. MIN KARAKTERLER -- Ba? Uzunlugu Bag Genigligi P~leusUzunlugu P~leusGenigligi Ba?+Govde Uz. On Bacak Uz. Arka Bacak Uz. Kuyruk Uz. Total Vijcut Uz. Bag gen.Wag Uz. Bag uz./Bag+Govde Uz. On Bacak Uz./Ba$ffiov& Uz. Arka Bacak Uz./Bag+Govde Uz. Kuyruk Uz.motal Vucut Uz. Bag+GOvde Uz./Kuyruk Uz. 9.48 6.92 8.00 4.70 60.00 11.02 15.88 76.00 152.00 0.697 0.129 0.148 0.2 16 0.500 0.929 MAX ORT. e. GOQAEN. C. V. TOK ocel geklinde olmayan az veya ~ o ksay~dabeyaz veya siyah lekeler mevcuttur. Ventral taraf ise yeknesak sarlmsl beyaz renktedir. d. Biyolojik ve Ekolojik Gozlemler: Adada orneklere deniz seviyesinde (10-100 m.) ve gegitli biotoplarda gunboyu rastlanmlgt~r. Karn~agllan digi orneklerde kordon veya kume halinde gogunlukla 4-6, nadiren 11 adet ~egitli boyutlarda kiiguk yumurtalar mevcuttur. Midesi a~llan orneklerde $ogunlukla sindirilmig durumda Coleoptera orneklerine rastlanrnlgt~r. Bir ornekte ise henuz yutuldugu anlagllan sindirilmemig bir Carabus sp. ornegi bulunrnugtur. Diger taraftan Gonyeli Goleti civarlnda yumugak toprak zeminden GIkartllan orneklerle birlikte hernen her ornek yakalanan ortamda Dictyoptera ordosuna mensup Phyllodromica cinsi hamam boceklerine rastlanmlgtlr. Ornekler bostanc~ve yayla (Kumkoy) genellikle su yolu kenarlarlnda Poa sp., Amaranthus sp. gibi bitkiler ve narenciye agaclarl ile kapl~ ortamlarda. Salamis harabelerinde ylk~kharebe taglarl altlnda ve deniz k ~ y l sboyunca ~ dikensi maki ile kapl~ kumsalda gorulmiig ve yakalanrnglardlr. Bu hayvanlar~nen s ~ kgoruldugu gunduz 11.00-12.00 saatleri araslnda olgulen hava slcakl~g~ 38-43 O C ortalarna 39 O C olarak not edilmigtir. Bu turun bulundugu ortamlarda Ablepharus kitaibeli, Ophisops elegans ve Acanthodactylus schreiberrye s ~ kolarak rastlanmlgtlr. Ayrlca Bostancl'da agzlnda C.ocellatus bulunan bir Coluber jugularis ornegi yakalanmlgtlr. Kuzey Klbns'da Bizaska (Benekli Kertenkele) denilen C.ocellatus'un renk ve desen varyasyonuna iligkin bulgular diger aragt~rlcllaraait raporlar (1.2,3.6.8,15, 16,17,18,19.20) ile uyum iqindedir. Orneklerimiz slrt tarafta zemin sarlmsl agk kahverengi veya aqk gri kahverengidir. Bu zemin uzerinde duzensiz dagllmlg veya enine dizilrnig goz goz lekeler geklinde ve tamamen bir pulu kaplayan oceller bulunur. Siyah renkteki bu ocellerin ortalar~dairna beyazdlr. Pholidosis ozelliklerine iligkin baz~bulgular da mevcut literaturlerle birlikte degerlendirilmisir. Dorduncu arka ayak parmagln~n altlndaki parmak lamellerinin genel varyasyonu 15-(18)-20 olarak verilmigtir (15,17,18). Kuzey K ~ b r ~orneklerinde s ise 16-(18)-20 olarak bulunmugtur (Tablo 1). Bu degerler aragt ~ r ~ c l l a rdegerleri ~n ile uyum gostermektedir. Werner (26) supranasal plaklarln birbirinden ayrl oldugunu bildirmesine kargln, Baran (15), Mermer (17) ve Tok Kuzey K ~ b r ~Chalcides s ocellatus Forskal 1775 (Sauria: Scincidae) Ornekler~Hakk~nda (18) bu plaklarln birbirleri ile ekseriyette temas halinde olduklarlnl bildirmiglerdir. Orneklerimizde de supranasal plaklarln birbirleri ile temas halinde olduklar~ gorulmugtur. Baran (15) parietal plaklarln, interparietal plak arkaslnda qogunlukla birbirleriyle temasta 4 ornekte ise ayrl oldugunu, Mermer (17) ise qogunlukla birbirleriyle temasta oldugunu ve 17 ornekte ayrl oldugunu rapor etmiglerdir. ijrneklerimizde parietal plaklar interparietal plak arkaslnda qogunlukla birbirleri ile temas halinde olmakla beraber 4 ornekte ayrl olarak bulunmugtur. C.ocellatus'da total vucut uzunlugunun schneider (19) 160-200 mm. ve Mermer (17) ise 121-194 mm. olarak vermektedirler. BU plqmada ise total viicut uzunlugu 152-171 mm. olarak tespit edilmigtir (Tablo 2). Bag+govde uzunlugunu Ege ve Akdeniz ada populasyonlar~iqin 107 mm. (3), Girit ve Rodos ada populasyonlar~iqin 106.5 mm. (28). Lampedusa (Italya) ada populasyonu iqin 135 mm. (29) ve Anadolu populasyonu iqin 116 mm.'lik (17) en buyuk bag+govde uzunlugu degerleri verilmigtir. Kuzey K~brls'dan toplanan orneklerde ise en buyuk bag+govde uzunluk degeri 99 mm. olarak olqulmugtur (Tablo 2). Anderson (2)'a gore maksimum kuyruk uzunlugu degeri Ege populasyonu i ~ i n8 3 mm., Girit ve Rodos populasyonu iqin 79 mm. (28). Lampedusa ada populasyonu iqin 108 mm. (29) ve Anadolu populasyonu iqin 103 mm. (17)'lik kuyruk uzunluk degerleri belirtilmigtir. lncelenen orneklerde kuyruk uzunlugu maksimum 86 mm. olmak uzere ortalama 82.33 mm. olarak tespit edilmigtir (Tablo 2). Schneider (19) on bacak uzunlugu Linosa ada populasyonlar~iqin maksimum 17.60 mm. olarak, Mermer (17) Anadolu populasyonu iqin maksimum 18.50 mm. olmak uzere ortalama 14.27 mm. olarak vermiglerdir. lncelenen orneklerde ise maksimum on bacak uzunlugu 14.80 mm. ve ortalama 13.64 mm. olarak tespit edilmigtir (Tablo 2). Arka bacak uzunlugu Schneider (19)'e gore Linosa ornekleri iqin maksimum 23.90 mm.. Mermer (17)'e gore Anadolu ornekleri iqin maksimum 26.90 mm. ve ortalama 23.90 mm.'dir. lncelenen orneklerde ise arka bacak uzunlugu maksimum 22.50 mm. olmak uzere ortalama 19.99 mm. olarak tespit edilmigtir (Tablo 2). Mermer (17) bap+govde uzunlugu Anadolu populasyonu iqin maksimum 58-(82.82)-116 olarak vermigtir. Kuzey K ~ b r ~orneklerinde s ise bag+govde uzunlugu 60-(70.31)-99 mm. olarak tespit edilmigtir (Tablo 2). Anadolu populasyonu ile Kuzey K ~ b r ~populasyonu s araslnda bag+govde uzunlugu karakteri bak~mlndanhesaplanan CD=0.32 olarak bulunmugtur. Buna gore hesaplanan CD (Farklll~kKatsay~s~)degerlerinde Anadolu ve Kuzey K ~ b r ~populasyonlar~ s aras~ndakifarkrn onemli olmadlg~anlag~lmaktad~r. Anadolu populasyonu iqin bag genigliginin bag uzunluguna oranl ortalama 0.766 oldugu bildirilmigtir (17). Kuzey K ~ b r ~populasyonu s iqin bag genigliginin, bag uzunluguna oranl ortalama 0.762 olarak bulunmugtur (Tablo 2). Anadolu populasyonu ile Kuzey K ~ b r ~populasyonu s araslnda hesaplanan CD degerinin onemli olmadlg~gorulmugtur. Bag uzunlugunun, bag+govde uzunluguna oranl Anadolu ornekleri iqin ortalama 0.'144 oldugu belirtilmigtir (17). Bag uzunlugunun, bag+govde uzunluguna oranl Kuzey K ~ b r ~ornekleri s iqin 0.145 ortalama deger bulunmugtur (Tablo 2). Mermer (17) Anadolu ornekleri iqin on bacak uzunlugunun, bag+govde uzunluguna oranlnln ortalama degirini 0.173 ve arka bacak uzunlugunun, bag+govde uzunluguna oranlnln da ortalama degerini 0.248 oldugunu bildirmigtir. lncelenen Kuzey K ~ b r ~ sornekleri iqin ise on bacak uzunlugunun. bag+govde uzunluguna oraninin ortalama degeri 0.174 ve arka bacak uzunlugunun, bag+govde uzunluguna oranlnln ortalama degeri de 0.256 olarak bulunmugtur (Tablo 2). Yapllan taksonomik degerlendirme sonucunda Kuzey K ~ b r ~Chalcides s ocellatus populasyonunun baz~onemsiz farklll~klararagmen Ege ve Akdeniz adalar~ile Anadolu populasyonundan farkl~olrnadlg~anlagllmaktadlr. Kaynaklar 1. Boulenger. G. A. Catalogue of the Lizards in the British Museum (Natural History) Vol. 3 Lacertidae. Gerrhosauridae. Scincidae. Anelytropidae. Dibamidae. Chamaeleontidae. Trustees of British Museum, London. 575 pp. 1887. 2. Anderson. J. Zoology of Eagypte I. Batrachia and Reptilia. London (Quaritch). 371 pp.. 1898. 3. Mertens, R. Zur Kenntnis der Geografhischen Formen von Chalcides ocellatus (Forskal). Senckenbergiana Frankfurt am Main 3 (314): 1 16-120. 1921. Werner. F. Ergebnisse einer Zoologischer studien und Sammelreise nach den inseln des Aegaeishen meeres Reptilien und Amphibien Sitzungs Mathh. Naturw. k l . Abt. 1 . 142, 103-133. 1933. 5. Bruno. S. Anfibi e Rettili di Sicilia (Studi Sulla Fauna Erpetologica ltaliana 1 1 ). Atti Accad. Gion~aSci. Nat. 2: 144, 1970. 6. Lanza. B. Gli Anfibi e i Rettili delle isole circumsiciliane. Law. soc. Ital. Biogeogr. (N.S.). 3: 754-804. 1973. 7. Henrik, B. A Check-list of Peleponnesian Amphibians and Reptiles including New Records Greece. Ann. Muse: Goulandris. 7: 271 - 318, 1985. A. MERMER. B. GOCMEN. C. V. TOK Capula. M. The MacDonald Encyclopedia of Amphibians and Reptiles. A. McDonald Orbis Book. London. 256. 19'90 Werner. F. Uber Reptien und Batrachier aus West As~en(Anatolien und Persien). Zool. Jb. Syst. 19. 329-349. 1903. Schmidt. K. P. Reptiles and Amphibians from Southwestern Asia. Zool. Ser. Field. Mus. Nat. Hist. 24: 49-92. 1939. Bodenheimer. F.S. ntroductlon into the Knowledge of the Amphibia and Reptilia of Turkey. Rev. Fac. Sci. Istanbul. B (9): 1-78. 1934. Mertens. R. Amphib~en und Reptilien aus der Turkei. Rev. Istanbul. Ser. B. 17: 4 1 7 5 . 1952. Anderson. J. Preliminar Key to the Turtles. Lizards and Amphisbaenians of Iran. Fieldiana Zoology. 65: 27-44. 1974. Ba~oglu,M., I. Baran Turkiye Surungenler~K~slmi Kapt~mbagave Kertenkeleler. E. U. Fen Fak. Kitaplar Ser. Bornova 76: 1 2 7 2 . 1977. Baran. I. Tuikiye'de Scincidae Fam~lyas~ Turlerinin Taksonomisi. Doga Biim Dergisi. TUBITAK. Ankara. 1: 21 7-223. 1977. Leviton, A.E.. Anderson. C.. Adler. K.. Minton. S.A. Handbook to Middle East Amphibians and Reptiles. Society for the Study of Amphibians and Rept~les.2 5 2 pp.. 1992. Pasteur. G. A Survey of The Species Groups of The Old World Sclncld Genus Chalc~des.Journal of Herpetology. Vol. 15. Number 1 . 1-16. 1981. Pasteur. G. Notes sur les Saur~ensdu Genre Chalcides 3. Dercription de Chac~deslev~ton~ n.sh.. d'Arab~eSaud~te(Reptil~a,Lacertiia. Scincidae). Journal of Herpetology. 1 2 (3): 371 3 7 2 , 1978. Osenegg. K., Die Amph~bienund Reptilien der lnsel Zypern. Univ. of Bonn (The thessis of M. Sc). 1989. Schatti, B. und Sigg. H.. Die Herpetofauna der lnse Zyperr~.Teil 2.. Schidkroten. Echsen und schlanger. Herpetofauna 11 (62). 15-26. 1989. Bohme. W. and Wiedl. H. Status end Zoogeography of the Herpetofauna of Cyprus With Taxonomic and Natural History Notes on Selected Species (Genera Rana, Coluber, Natrix, Vipera). Amphibla and Reptilia. Zool. Mid East, 10: 31 -52. 1994. GoCmen. B.. C. V. Tok. U. Kaya. M.Tosunoglu K~rzeyK ~ b r ~Hers petofaunasl Hakklnda Blr On Callgma TUBlTAK Doga Turk-Journal of Zoology 20(4): 16s. 1996. Mayr, E. Principles of Systematic Zoology. McGraw Hill BOO'KC. New York. 4 2 8 pp. 1969. Werner. F. Reptilien. Batrachien und Fische von Tripolis una Barka. Zool. J. G. Biol. Jena. 27: 595-646. 1909. Mermer. A. Anadolu'da Yagayan Chalcides ocellatus (Sauria: Scincidae) uzerinde Taksonomik ve Biyolojik Aragt~rmalar.Tr. J. of Zoology 20: 77-93. 1996. Wettstein, 0.Herpetologie Aegea. S. ber. Ostterr. Akad. wiss. Math.-Naturw. KI (1 ): 9-1 6 2 (10):651 8 3 3 . 1953. Tok. C.V. Re~adiye(Dat~a)Yarlmadas~n~n Herpetofaunas~.{Doktora Tezi). Lanza. B. Su Due Nuuve Razze Geographice del Chalcides ocelatus (Forskal) (Reptilia: Scincidae). monit. Zoo. Ital. Franze. 6 2 : 162-173, 1954. Schneider. B. Chalcides ocellatus (Forskal 1775). Walzensking. Handbuch der Reptilien und Amphibien Europas. Bant 1 , 338354. 1981.