Sunum 16
Transkript
Sunum 16
ATIK PİL VE AKÜMÜLATÖRLERİN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ VE UYGULAMALARI Atık Yönetimi Dairesi Başkanlığı Özel Atıklar Şubesi Ziya DURUCAN Pillerin Tipleri ve Kullanım Alanları Pil Tipleri Şekli ve Boyutlar Tipik Voltajı (Volt) Kullanım Alanı Islak Hücreli Piller Kurşun‐Asit (Akü) Dikdörtgen Taşıtlar, motorsikletler, botlar Kuru Hücreliler Primer Piller Silindir, dikdörtgen, 9‐V, D, C, 1.5, 9 Flaş lambaları, radyolar, oyuncaklar, saatler, traş Karbon‐Çinko AA,AAA makineleri 1.5, 8 Radyolar, oyuncaklar, kaset çalarlar, hesap Silindir, dikdörtgen, Yatsı, Alkali Düğme, 9‐V, D, C, AA,AAA makineleri, kameralar İşitme aletleri, saatler, kameralar, hesap makineleri, Düğme, silindir, D, C, AA, AAA kalpleri düzenleyen aletler Cıva oksit 1.55 Hesap makineleri, kameralar, bilgisayarlar, saatler, Gümüş oksit Düğme işitme cıhazları 1.4 Çinko Hava Düğme İşitme cihazları, paket hoparlör aletleri 3 Paket hesap makineleri, saatler ve fotoğrafçılık Düğme, dikdörtgen, 3V, cihazları, taşınabilir CD çalarlar, duman alarm 6V, 9‐V, C, AA, madeni para, ve düğme sistemleri Lityum Kuru Hücreler ‐Sekonder Piller 1.2 Güç aletleri, vakumlu temizleme aletleri, taşınabilir Nikel – Silindir, düğme, 9‐V, D, C, AA, telefonlar, oyuncaklar, lap‐top bilgisayarlar, traş makineleri, fotoğraf makineleri Kadmiyum AAA 1.2 Nikel Metal Hidrid Silindir, düğme Mobil telefonlar, lab‐top bilgisayarlar comcorders 4 Lityum İyonu Düğme, dikdörtgen , yatsı Mobil telefonlar, lab‐top bilgisayarlar vb. Çeşitli Pillerin Boyutları ve Voltajı Boyut Şekli ve Boyutu Voltajı (Volt) D (Büyük Boy) Silindir: boy 61.5 mm, çap 34.2 mm 1.5 C (Orta Boy) Silindir: boy 50.0 mm, çap 26.2 mm 1.5 AA (Kalem) Silindir: boy 50.5 mm, çap 14.5 mm 1.5 AAA (İnce Kalem) Silindir: boy 44.5 mm, çap 10.5 mm 1.5 9 Volt (Dikdörtgen) Düğme Dikdörtgen: boy 48.5 mm, genişlik 26.5 mm, derinlik 17.5 mm, Düğme: çapları 4.8mm,‐11.4 yüksekliği, 1.05 – 5.4 mm 9 Elektro kimyasal sisteme mm, bağlı olarak 1.2, 1.35, 1.4, 1.5 veya 1.55 arasında değişir. Akü Kurşun asit pilleri (aküleri), sülfürik asit elektrolitleri içinde kurşun ve kurşun oksit elektrotları içerir. Bir otomobil kurşun‐asit aküsü ortalama 8 kg kurşun 0.454 kg sülfürik asit içerir. 4 AKÜ ELEMANLARI 1 : PLAKA 2 : PERDE 3 : SEPERATÖR 4 : GRİFT 4 a) Starter Aküler Otomobiller Hafif ticari araçlar Ağır ticari araçlar Deniz araçları Motosikletler Golf araçları Bahçe araçları b) Endüstriyel Aküler Telekom santralları, Enerji santralları, Forkliftler, Kesintisiz güç kaynakları Diğer kullanımlar Pillerde Potansiyel Tehlikeli ve Toksik Ağır Metaller *:Düğme hücre stillerde Kadmiyum (%) Cıva (%) Alkali 0.01 0.025 (0.6)* 8‐18 Çinko‐Karbon 0.03 0.01 12‐20 Cıva Oksit 30‐50 10‐15 Gümüş Oksit 0.5‐1.0 Çinko‐Hava 1‐2.0 Pil Tipi Nikel Gümüş (%) (%) 30‐45 Çinko (%) 30‐35 35‐40 Atık Akümülatör Bileşenleri Bileşen 8 Yüzde Kurşun % 60 Plastik % 12 Asitli su % 22 Filtre tozu+ Cüruf % 6 Cıva • • • • • Cıva doğada bozulmaz. toksittir. Akan pildeki cıva hızla deri veya solunum yolu ile vücuda girebilir. Dünya Sağlık Teşkilatına göre içme suyunda cıvanın 0.001 mg/lt fazla olması istenmez. İçme suyu veya gıda zinciri yolu ile insan vücuduna giren cıva; – – – – • • Parastezi, ataksi, dişartri ve sağırlık gibi nörolojik bozukluklara, Merkezi sinir sisteminin tahribine ve kansere, Böbrek, karaciğer, beyin dokularının tahribine, Kromozonları tahrip edip sakat doğumlara neden olmaktadır. Cıva oksit pilindeki cıva miktarı 800.000 litre suyun kirleterek içme suyu standartları üzerine çıkartır. Tüm pillerdeki cıva miktarı eser miktarda olsa dahi miktarı pil üzerine yazılmalı. • MİNAMATA HASTALIĞI ‐ Minamata‐Japonya'da 1953 Kadmiyum Ağır metaller içerisindeki en tehlikeli ve toksit maddelerden biridir. İtai – itai ve akciğer hastalıklarına, prostat kanserine, kansızlığa, doku tahribine, Anfiyen ve kronik neval tübüler bozukluğa ve böbrek üstü bezlerin tahribine neden olur. Kadmiyumun vücuttaki yarılanma ömrü 10‐25 yıl arasında değişir. Dolayısıyla havada, gıdada ve içme suyunda kadmiyum bulundukça, kadmiyumun sudaki birikmesi artarak devam eder. İçme suyu veya gıda zinciri ile kadmiyumun %2’si vücutta birikirken, solunum yolu ile gelen kadmiyumun %10‐50’si vücutta tutulur. Dünya Sağlık Teşkilatına göre içme suyunda kadmiyumun 0.005 mg/lt’den fazla olması istenmez. Evsel çöpteki kadmiyumun %50’si pillerdeki kadmiyumdan ileri gelmektedir. Kurşun (Pb) Kurşun vücuda solunum, içme suyu ve gıda zinciri yolu ile girer. Vücuda giren kurşun ciğerlere kadar ulaşır ve ciğerlerde yavaş yavaş absorbe edilerek kana karışır. Kurşun kan yolu ile önce karaciğer, böbrek, beyin ve kas gibi yumuşak dokularda 35‐40 gün bekledikten sonra kurşun metabolitleri yardımı ile kemik ve diş gibi sert dokularda yarılanma süresi 20 yıldır. Kurşun; işitme bozukluğuna, sinir iletim sisteminde ve hemoglobin bileşiminde düşmeye, kansızlığa, mide ağrısına, böbrek ve beyin iltihaplanmasına, kısırlığa, kansere ve ölüme neden olmaktadır. Dünya Sağlık Teşkilatına göre içme suyunda kurşunun 0.05 mg/lt’den fazla olması istenmez. Mangan, sinir ve solunum sistemine zarar vermesi, yüksek dozajlarda maruz kalınması halinde DNA yapılarını bozması, siroz, zatüre, bronşit ve grip, Çinko, kornea iltihapları, yemek borusu hasarları, akciğer ödemleri, mide kramplarına, anemi ve kolesterol seviyesindeki değişimlere, Nikel, deri ve dişeti iltihapları, akciğer ödemleri ve geniz kanseri, Lityum, parkinson, anemi, akciğer kanseri, Gümüş, körlüğe, doku bozuklukları , Potasyum hidroksit, temas edilen bölgede dokuların ölmesine neden olur. PİL ve AKÜLERİN YÖNETİMİNDE • Bilinçlendirme ve bilgilendirmeye yönelik faaliyetlerin gerçekleştirilmesi , • Kullanıcının bilinçlendirilmesine yönelik etiketlenmesi ve işaretlenmesi, • Daha uzun ömürlü ve şarj edilebilir Pil ve Akümülatörlerin BUNLARDA YÖNETMELİĞİN TEMELİNİ üretilmesi ve kullanılması OLUŞTURMAKTADIR • Ağır metal içeriğinin düşürülmesi ve belli orandan fazla ağır metal içeren pillerin yurt içine girmesini yasaklanması, • Piyasaya sürülen pil ve akülerin kullanım ömrü sonrasında piyasadan toplanması, • Diğer evsel atıklarla karıştırılmaması, beraber depolanmaması, yakılmaması ve alıcı ortama verilmemesi, • Mümkün olduğu ölçüde geri kazanılması, gerekmektedir. 14 KULLANIM ÖNCESİ ATIK PİL VE AKÜMÜLATÖRLERİN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ KULLANIM SONRASI ESASLARI DÜZENLEMEKTEDİR Bakanlık İl Müdürlüğü GÖREV VE YETKİLER Belediyeler 16 Üreticiler Tüketiciler Satış Noktaları YÜKÜMLÜLÜKLER Geçici Depolama Geri Kazanımcı Taşıyıcı 17.10.2015 17 YETKİLENDİRİLMİŞ KURULUŞ 18 YETKİLENDİRİLMİŞ KURULUŞ 19 PİL DÖNGÜSÜ İthalatçı ÜRETİM Çevre Uyum Belgesi g İTHALAT ETİKETLEME PİYASAYA SÜRME TÜKETİM TOPLAMA NOKTALARI ATIK PİL TAP DERNEĞİ AYRIŞTIRMA TESİSİ BELEDİYELER GERİ KAZANIM KATI ATIK DEPOLAMA SAHASI‐Atık Pil Deposu AKÜ DÖNGÜSÜ İTHALAT PİYASAYA SÜRME ETİKETLEME ÜRETİM AKÜ DEĞİŞİMİ DEPOZİTO SATIŞ YERLERİ VE GEÇİCİ DEPO ALANI %90 DEPOZİTO ATIK AKÜ GERİ KAZANIM TÜMAKÜDER AKÜDER RAPORLAMA İTHALAT KISITI Civa • Ağırlıkça yüzde iki (%2) den fazla cıva oksit veya cıva içeren düğme tipi piller ve düğme tipi pillerden oluşan pillerin üretimi ve ithalatı yasaktır. • Ağırlıkça milyonda beş (%0,0005) den fazla cıva içeren (Hg) pillerin üretimi ve ithalatı yasaktır. • Ağırlıkça onbinde yirmibeş (%0,025) den fazla kadmiyum (Cd) içeren primer pillerin, ithalatı ve üretimi yasaktır. Kadmiyum 24 • ETİKETLEME Akümülatörlerin Etiketlenmesi ve İşaretlenmesi AKÜ- xxx (Firma Kodu) DEPOZİTOLUDUR Pb / Kurşun GERİ KAZANILIR GERİ KAZANILACAK AKÜ 26 PİLLER ETİKET VE İŞARETLENMESİ Ağırlıkça % 0,0005’den fazla cıva (Hg) içeren düğme tipi piller ile bu tür düğme pillerden oluşturulan pillerin ambalajları Yönetmelik Ek-1’de gösterilen sembol ile işaretlenir(aynı zamanda pilin kimyasal sembolü de yazılacaktır). Hg Geri Dönüşüm işareti, konteyner işareti, kimyasal sembol Ni-Cd 27 TOPLAMA MARKETLER HASTANELER OKULLAR MUHTARLIKLAR • GEÇİCİ OLARAK BİRİKTİRME VE DEPOLAMA Atık Pil Geçici Depolama Alanlarının Özellikleri Atık pillerin geçici depolanmasında; • İç ve dış yüzeyleri korozyona dayanıklı konteynerler kullanılması, • Konteynerlerin kolay taşınabilir ve hacmi asgari 4 m3 veya daha fazla olması, • Sızdırmazlık özelliği taşıması gereken konteynerlerin kırmızı renge boyanarak her iki yüzeyine “Atık Pil Geçici Deposu” ibaresi yazılması zorunludur. • Konteynerlerın nakliye kolaylığı olan yerlerde zemini beton ve üstü kapalı alanlarda bulundurulması gerekli olup, bu alanlarda yangına karşı her türlü tedbir alınması zorunludur. 17.10.2015 30 Sanayi Kuruluşları Fabrika Sahasında tezgah, tesis, forklift, çekici ve taşıt araçları güç kaynakları ve trafolarda En Fazla 90 Gün Bekletmek TAŞIMA Bu tür atıkların taşınması için Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünden Atıkların Karayolunda Taşınmasına İlişkin Tebliğ kapsamında taşıma lisansı alınması zorunludur. Atık Pillerin Ayrıştırılması • TAP Derneği’nin anlaşmalı olduğu Ankara ve Kocaeli ilinde Pil Ayrıştırma tesisleri bulunmakta olup, • Ayrıştırma tesislerinde Ni‐Cd, Li‐İon ve Ni‐Mh pilleri türlerine göre ayrıştırılması yapılmaktadır. • Karışık olarak toplanan piller içinden ayrılan bu piller geri kazanım amacıyla yurt dışına ihraç edilmektedir. 17.10.2015 33 Atık Pil Depolama Sahası Atık piller, belediyelere ait katı atık depolama sahalarında atık piller için özel olarak dizayn edilmiş alanlarda nihai olarak bertaraf edilmektedir. 34 Bölge Bayii ( Geçici Depo ) Perakende Satış Tüketici UATF Açıklama Valilikten Lisanslı Geçici Depo 35 Çevre Lisanslı Geri Kazanım Tesisi Kapsam Dışı Endüstriyel kullanım amacına bağlı olarak kalıcı olarak yerleştirilmiş pillerin bulunduğu aletler, Bilimsel ve mesleki alanda kullanılan tıbbi aygıtlara yerleştirilmiş piller, Kalp Pilleri, Sadece uzman kişiler tarafından uzaklaştırılması gereken kesintisiz olarak sürekli çalışması gereken aletler içerisindeki pil ve akümülatörler bu Yönetmelik kapsamı dışındadır. 36 B İ T T İ … Ziya DURUCAN‐ ziya.durucan@csb.gov.tr