BOSB`dan Tablo
Transkript
BOSB`dan Tablo
Sinerji BOSİAD yayın organıdır Birlikte üretelim, birlikte büyüyelim... Yıl 1 | Sayı 2 | Eylül / Ekim 2013 BOSB’dan Gururlandıran Tablo Bursa Organize Sanayi Bölgesi, BTSO 250 ve İSO 1000 araştırmalarına açık ara damgasını vurdu. Devler arasındaki 52 firma, fark yarattı. s16 Patronlar, gelecekten umutlu… Son çeyrek ve 2014’e ilişkin tahminlerde iyimser hava göze çarptı. s44 İşçi çıkarmadan krizleri atlattı Hasan Candan, krize karşı mali gücü nasıl koruduklarını anlattı. s60 ‘Bursa’nın enerjisi yerinde’ Çetin Öztunalı, Bursa sanayisi ve BOSB’un ‘enerji’ analizini yaptı. s32 2 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 Sinerji s16 s32 Birlikte üretelim, birlikte büyüyelim... s36 Sinerji BOSİAD yayın organıdır Eylül / Ekim 2013 Yıl 1 Sayı 2 Yayın Süresi 2 ayda 1 Yayın Bölgesi Bursa BOSİAD adına sahibi Yavuz Yiğit Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Abdullah Bayrak Bursa OSB Yönetim Kurulu Ali Uğur Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Durmaz Yönetim Kurulu Başkan Vekili Cemal Tuna Yönetim Kurulu Üyesi Baran Çelik Yönetim Kurulu Üyesi Yavuz Yiğit Yönetim Kurulu Üyesi s60 içindekiler 02 04 16 Bursa OSB Bölge Müdürü A.Türker Ertürk BOSİAD Yönetim Kurulu Faik Çelik Yönetim Kurulu Başkanı Abdullah Bayrak Yönetim Kurulu Üyesi İlker Oral Yönetim Kurulu Üyesi Ali Hadi Türkay Yönetim Kurulu Üyesi İhsan İpeker Yönetim Kurulu Üyesi Ahmet Parseker Yönetim Kurulu Üyesi Yavuz Yiğit Yönetim Kurulu Üyesi Turgut Şahin Yönetim Kurulu Üyesi Hasan Candan Yönetim Kurulu Üyaesi Murat Yuvakuran Yönetim Kurulu Üyesi Tayfur Coşkunüzer Yönetim Kurulu Üyesi Dergi İletişim Bursa Organize Sanayi Bölgesi Lacivert Cd. No: 8 Nilüfer / BURSA Mobil: 0 530 941 33 39 Tel: 0 224 243 20 01 Fax: 0 224 243 20 02 Web: www.bursabosiad.org info@bursabosiad.org Yayına Hazırlayan Yazıevi İletişim&Yayıncılık Tel: 0 224 451 66 67 Fax: 0 224 451 70 71 Konak Mahallesi Eğitimciler Cd. Leylak Sk. No:20 K:3 D:4 Nilüfer/Bursa yazievi@yazievi.com.tr www.yazievi.com.tr Baskı AKMAT Organize San. Böl. A. Osman Sönmez Bulv. 2. Sk. No: 1 16159 Nilüfer / Bursa Tel: 0224 243 29 29 (pbx) Fax: 0224 242 51 00 www.akmat.com.tr Baskı Tarihi 27.09.2013 Yayın Türü Yerel Süreli Sinerji, Bursa Organize Sanayi Bölgesi Sanayicileri ve İş Adamları Derneği’nin (BOSİAD) yayın organıdır. Dergide yayınlanan yazı ve makaleler kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir. Yazı ve reklamların sorumluluğu yazana veya reklam verene aittir. s64 06 09 10 12 13 14 28 56 57 58 62 32 36 60 34 44 38 42 52 66 54 64 70 74 s44 Sinerji’den Mesaj “Göğsümüzü Kabartan Bu Gurur, Hepimizin…”… Ali Uğur “BOSİAD, ‘Sinerji’ Oluşturmaya Devam Edecek”… Faik Çelik Kapak Konusu BOSB’un gururlandıran tablosu BOSB ve BOSİAD’dan… Bursa OSB tüketim verileri Enerjide verimli atak Vali Münir Karaloğlu’na ziyaret BOSB ve BOSİAD’dan ortak iftar BOSB’dan ‘vefa’ iftarı BOSB Camii’nde Ramazan… BOSB ve BOSİAD’da ‘Gurur Gecesi’ Otomotiv Kümesi’nde tempo artıyor BOSB’da hedef 2023 Tekstil Kümesi’nden strateji hamlesi Afgan heyetinden ziyaret Röportajlar Bursa’nın ‘enerji’si yerinde Çetin Öztunalı BTÜ’den BOSB’a Özel Merkez Prof. Dr. Şule Altun “İşçi çıkarmak en son iş” Hasan Candan Araştırma/İnceleme BOSB, AR-GE’de de zirvede Patronlar, son çeyrek ve 2014’ten ne bekliyor? Görüşler OSB altyapı tesislerine ait Katılım Payı Ödemeleri gider yazılabilir mi? Şerif Arı TMSF ve TOKİ paylaşımı BOSB’u etkilemez Ahmet Özenalp Sürdürülebilir başarı için yol haritası Emin Direkçi Detoks için vazgeçilmez ikili: Enginar ve Hindiba Tunca Toker Firmalar Yalın üretimle verimliliğe katkı sağlıyor Coşkunöz Holding İsminin sorumluluğunu taşıyor Destek Amortisör Gezi-Hobi Gezi: 1001 Gece Masalı Gibi İran-Persepolis Hobi: Gündüz iş, akşam musiki Ermaksan TSM Korosu BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 1 BOSB’dan / Ali Uğur Göğsümüzü kabartan bu gurur, hepimizin… Ali Uğur BOSB Yön. Kur. Bşk. Sinerji’nin 2. sayısı ile tekrar merhaba, Ekonominin can damarlarının attığı Türkiye’nin ilk organize sanayi bölgesi olan Bursa Organize Sanayi Bölgesi (BOSB), yarattığı katma değeri geçtiğimiz aylarda bir kez daha gözler önüne serdi. Bursa Ticaret ve Sanayi Odası’nın (BTSO) Bursa’daki En Büyük 250 Firma Araştırması ile İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) iki bölümde açıkladığı En Büyük 1000 Firma Araştırması’nda BOSB’un yıllardır sürdürdüğü başarıyı tekrarladığına şahit olduk. Bu gelenekselleşen araştırmalarda firmalarımızın 2012 yılında kat ettikleri başarı, gerçekten övgüye değer. Ekonominin küresel dengeler itibariyle hızlı dönüşüme girdiği bir süreçte, Bursa Organize Sanayi Bölgesi’nde faaliyet gösteren firmalarımızın başarılarının üstüne daha fazlasını katarak bizleri gururlandırmaları çok önemlidir. Bizleri gururlandıran, bölgedeki diğer sanayi kuruluşlarına örnek olan firmalar için gerçekleştirdiğimiz ödül törenine olan katılım ve ilgi de bizleri bir hayli memnun etti. Geride kalan 52 yılda her zaman örnek olmayı başaran bölgemizin başarısını bir kez daha kanıtlayan firmalarımızı gönülden kutluyoruz. Araştırma sonuçları kadar, Ramazan ayında BOSB olarak düzenlediğimiz ve eski ile yeni BTSO Meclis üyelerini bir araya getirdiğimiz iftar yemeği de bizim için çok önemliydi. Bu kutsal ayda, Bursa Organize Sanayi Bölgesi Sanayici ve İş Adamları Derneği (BOSİAD) ile el ele vererek düzenlediğimiz iftar organizasyonumuz birlik beraberliğimizi pekiştirdi. Tüm bunların yanında BOSB Camii’nde ilk kez bu yıl Ramazan’ın tamamına yaydığımız iftar yemeklerinde desteklerini 2 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 esirgemeyen sanayicilerimize de özellikle teşekkür ediyorum. Bölgemiz, göğsümüzü kabartan araştırmaların sonuçları ve iftar organizasyonlarının yanı sıra oldukça yoğun bir dönem geçirdi. Enerji verimliliğindeki duyarlılığımızı, aldığımız belgeyle kanıtladık. Otomotiv ve Tekstil Kümesi’ndeki ara değerlendirme toplantılarında da sektöre yön veren ve yeni dinamizm yaratan sonuçlar elde ettik. Bu yöndeki çalışmalarımızı bundan sonraki süreçte de yoğunlaştırarak sürdüreceğiz. Kuzey Irak’tan sonra bölgemizi ziyaret eden Afganistan heyetinin temasları da önemli gündem maddeleri arasında yer aldı. Yurtdışı temaslarımızı bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da artırarak devam ettireceğiz. Ortak çalışma kültürünü sinerji etrafında yoğunlaştırarak sürdüren BOSB; sonbahar itibariyle firmaları, yöneticileri ve çalışanları daha iyi noktalara getirmek için kapsamlı ve sonuç odaklı çalışmaların arkasını getirecektir. Hiçbir zaman taviz vermediğimiz şeffaf ve ulaşılabilir yönetim anlayışımızla, ülke ekonomisinin dinamosu konumundaki bölgemizi daha iyi yerlere taşımaktan başka bir gayemiz yok. 52 yıllık çınar misali varlığını sürdüren BOSB, bundan sonra da örnek teşkil edecek çalışmalara imza atacaktır. BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 3 BOSİAD’dan / Faik Çelik BOSİAD, ‘Sinerji’ oluşturmaya devam edecek Faik Çelik BOSİAD Yön. Kur. Bşk. Değerli Okurlar, Daha çok sosyal faaliyetler noktasında siz sanayicilerimiz ve iş adamlarımızla birlikte olmayı hedefleyen bir platform olan BOSİAD, örnek teşkil eden çalışmalarıyla yoluna devam ediyor. 52 yılı geride bırakan Bursa Organize Sanayi Bölgesi’nde faaliyet gösteren sanayici ve iş adamlarımızın buluştuğu BOSİAD olarak, haklı bir gururu yaşıyoruz. Bursa Ticaret ve Sanayi Odası ile İstanbul Sanayi Odası’nın açıkladığı araştırma sonuçlarında listeye giren bölgemizin firmaları, gurur kaynaklarımız oldu. Ülkemizin ilk organize sanayi bölgesi durumundaki bölgemizde faaliyette bulunan fabrikalarımız; üretimleri, istihdamları ve ihracatları ile sadece Bursa’mız veya bölgemize değil ülkemiz ekonomisine önemli katkılar sunduklarını bir kez daha kanıtlamışlardır. Bu gurur tablosunun mimarlarını gerçekleştirdiğimiz ödül töreniyle onurlandırdık. Bu töreni artık geleneksel hale getireceğimizi de ifade edelim. Her iki odanın da araştırmalarına göre ekonomiye değer katan firmalarımızın yönetici ve çalışanlarına BOSİAD Yönetimi olarak teşekkür ediyor ve başarılarının devamını diliyoruz. İlerleyen yıllarda da bu gurur tablosunun daha da büyüyerek devam etmesi için BOSİAD olarak üzerimize düşen görevleri yerine getirmeye hazır olduğumuzu da bilhassa belirtmek isterim. BOSİAD olarak başından beri olduğu gibi yine yoğun bir faaliyet dönemi geçirdik. Sanayici ve iş adamlarımızın sorunlarına birebir kulak verip çözüm yollarını devreye aldık. Bu yönetim anlayışımız, bundan sonra da devam edecektir. Sosyal sorumluluklarımız kapsamında ve bölgemizin yararına çeşitli aktiviteleri de desteklemeye devam ettik ve edeceğiz. 4 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 Bölgemizin ve bölgemizdeki fabrikalarımızın faaliyetlerini sizlerle paylaşmak amacıyla yayınına başladığımız SİNERJİ dergimiz sayesinde ise sizlere çok daha sağlıklı bilgi akışı sağlamaya başladık. İkinci sayısında sayfa sayısını artırdığımız dergimizin içeriğini de zenginleştirerek yolumuza devam ediyoruz. Bölgemizdeki yatırımlar ve hizmetler de yoğunlaşarak sürüyor. Yeni sosyal tesisimiz bölgemizdeki sanayicilerimize ve iş adamlarımıza, fabrika yöneticilerimize, sosyal anlamda faydalanabilecekleri bir mekân olarak hizmet vermeye başladı. Böylece sanayiciler ve iş adamları ile fabrika yöneticilerimiz arasında daha çok kaynaşmanın yaşanmasına, birlik ve beraberliğin daha üst noktalara çıkmasına imkân sağlanması için ilk adımlar atılmış oldu. Sözün kısası; bölgemiz sanayicisinden aldığımız güç ile demokratik, şeffaf sorumluluk ilkeleri doğrultusunda Yönetim Kurulu Üyesi arkadaşlarımızla birlikte çalışmalarımızı gerçekleştirdik. Aynı düşünce ve yaklaşımla da görevimize devam ediyoruz. SAC İȘLEME MAKİNELERİ yenilikçi teknolojiler. FIBERMAK Momentum Gen-2 > Yeni Nesil Fiber Lazer. FIBERMAK Momentum Gen-2 Yeni ve gelișmiș CNC yazılımı ile yüksek hızlarda kusursuz kesim. Modern ve ergonomik tasarımı ile fark yaratan bir düșünce. Organize Sanayi Bölgesi, Lacivert Cad. No:6 Nilüfer, Bursa / TÜRKİYE T: +90 224 294 75 00 (pbx) F: +90 224 294 75 49 www.ermaksan.com.tr | yisatis@ermaksan.com.tr /ermaksan.com.tr /ermaksanmachine /ErmaksanTV BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 5 Bursa OSB / Tüketim Verileri Bursa OSB tüketim verileri ve hizmet fiyatları A) DOĞALGAZ TÜKETİMİ 300.000.000 DOĞALGAZ ÇEKİŞLERİ 250.000.000 2012 2013 Sm Sm MAYIS 43.239.789 60.347.288 HAZİRAN 55.792.782 63.033.194 150.000.000 TEMMUZ 88.510.171 69.704.378 100.000.000 AĞUSTOS 79.947.521 63.004.607 TOPLAM 267.490.263 256.089.467 AY 3 3 200.000.000 Doğalgaz Çekişleri 2012 Sm3 50.000.000 Doğalgaz Çekişleri 2013 Sm3 0 MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS TOPLAM B) ELEKTRİK TÜKETİMİ 300.000.000 ELEKTRİK TÜKETİMİ AY 250.000.000 2012 (milyon kwh) 2013 (milyon kwh) MAYIS 79.575.356 84.780.330 HAZİRAN 81.285.020 83.860.933 150.000.000 TEMMUZ 79.756.996 89.787.700 100.000.000 TOPLAM 240.617.372 258.482.963 50.000.000 Elektrik Tüketimi 2012 (milyon kwh) 0 Elektrik Tüketimi 2013 (milyon kwh) 200.000.000 MAYIS HAZİRAN TEMMUZ TOPLAM C) SU TÜKETİM VERİLERİ Su Üretim-Tüketim 2012-2013 8 Aylık Karşılaştırması 1. 2013 yılı 8 aylık dönemde 1.898.872 m3 1’inci kalite su satışı gerçekleştirilmiştir. 2012 yılının aynı döneminde ise 2.055.339 m3 1’inci kalite su satışı gerçekleştirilmiştir. 2.500.000 2.000.000 2.055.339 1.898.872 1.500.000 1.000.000 500.000 2012 0 2013 1. KALİTE SU SATIŞI m3 D) AĞUSTOS 2013 İTİBARİYLE HİZMET FİYATLARI 6 HİZMETLER Birim fiyatı/TL Doğalgaz 0,749353 TL/sm3 Elektrik 0,202151 TL/kwh 1. Kalite Su 3,85 TL/m3 2. Kalite Su 0,80 TL/m3 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 2. 2013 yılı 8 aylık dönemde 7.670.080 m3 proses suyu üretilmiştir. 2012 yılının aynı döneminde ise 7.835.015 m3 proses kalite su üretimi gerçekleştirilmiştir. 8.000.000 7.500.000 7.835.015 7.670.080 7.000.000 6.500.000 6.000.000 2012 5.500.000 2013 PROSES KALİTE SU ÜRETİMİ m3 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 7 ekonomi dünyası / son veriler Bütçe, 8 ayda 231 milyon TL açık verdi Merkezi Yönetim Bütçesi, Ağustos’ta 3,1 milyar lira açık, Ocak-Ağustos döneminde ise 231 milyon lira fazla verdi. Buna göre, bu yıl ağustos ayında bütçe gelirleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 5,5 oranında artarak 31,9 milyar lira, bütçe giderleri ise yüzde 10,1 oranında artarak 35,1 milyar lira olarak gerçekleşti. Ocak-Ağustos döneminde ise bütçe gelirleri, 2012’nin aynı dönemine göre yüzde 17,9 oranında artarak 259,9 milyar lira, bütçe giderleri ise yüzde 13,4 oranında artarak 259,7 milyar lira oldu. 2013 yılı Ocak-Ağustos döneminde faiz giderleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4,1 oranında artarak 37 milyar 738 milyon lira oldu. Personel giderleri, yılın 8 ayında, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 11,2 oranında artarak 64 milyar 924 milyon lira oldu. Cari açık beklenenin üzerinde çıktı Merkez Bankası verilerine göre, cari açık Temmuz 2013’te 5 milyar 786 milyon dolar ile beklenenin üzerinde gerçekleşti. Cari açığın 5,50 milyar dolar seviyesinde çıkması bekleniyordu. Haziran ayı cari açık verisi de 4,45 milyar dolardan 4,63 milyar dolara revize edildi. 2013 yılı Ocak-Temmuz dönemi cari işlemler açığı ise, yılın 7 aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre 8 milyar 4 milyon dolar artarak 42 milyar 99 milyon dolara yükseldi. Aynı dönemde, cari işlemler açığında etkili olan dış ticaret açığı 7 milyar 642 milyon dolar artarak 48 milyar 604 milyon dolara çıktı. Türkiye’nin Temmuz ayında cari işlemler açığı 5 milyar 786 milyon dolar olurken, yıllıklandırılmış bazda cari işlemler açığı 55 milyar 754 milyon dolar oldu. İhracatta hız kesmek yok Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, Ağustos ayında ihracatın 2012 yılının aynı ayına göre yüzde 1,4 artarak 10 milyar 594 milyon 536 bin dolar olarak gerçekleştiğini açıkladı. Büyükekşi, Türkiye’nin 8 aylık ihracatının yüzde 1,3 artarak, 98 milyar 887 milyon dolara, son 12 aylık ihracatın ise yüzde 5,3 artışla 151 milyar 389 milyon dolara yükseldiğini de söyledi. Ağustos ayında en fazla ihracatı 1 milyar 447 milyon dolar ile kimyevi maddeler sektörü yaptı. 1 milyar 401 milyon dolar ile hazır giyim sektörünün ikinci, 1 milyar 266 milyon dolar ile otomotiv sektörü üçüncü sırada yer aldı. Sanayi üretiminde artış yaşandı Temmuz’da sanayi üretimi geçen yılın aynı ayına göre yüzde 4,6 oranında bir önceki aya göre yüzde 0,9 oranında arttı. Madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi yüzde 1,8 azaldı. İmalat sanayi sektörü endeksi yüzde 1,1, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ile dağıtımı sektörü endeksi ise yüzde 0,5 artış gösterdi. Ana Sanayi Grupları sınıflamasına göre ise 2013 Temmuz’da bir önceki aya göre en yüksek artış yüzde 2,7 ile dayanıklı tüketim malı imalatında görüldü. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayisinde en yüksek artış yüzde 10,0 ile motorlu kara taşıtı, treyler ve yarı treyler imalatında oldu. Enflasyon frene bastı Ağustos ayında enflasyon düşüşe geçti. TÜFE beklentilere paralel şekilde yüzde 0.10 düştü. 8 aylık enflasyon yüzde 4,21 olurken yıllık enflasyon yüzde 8,17 oldu.Yıllık TÜFE artışı ise yüzde 8,17 oldu. Yıllık TÜFE Temmuz ayında yüzde 8,88 oranındaydı. Sekiz aylık enflasyon yüzde 4,21 oldu. Tüketici fiyatları bazında Ağustos’ta en yüksek fiyat artışı, yüzde 17,47 ile yumurtada görüldü. Yumurtayı, fiyatı yüzde 6,51 artan mücevher ile fiyatı yüzde 5,26 artan kaşar pey8 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 niri izledi. Fiyatı en fazla düşen ürün ise yüzde 27,14 ile domates oldu. Grup bazında aylık en yüksek artış da yüzde 2,28 ile ulaştırmada gerçekleşti. Ana harcama grupları itibariyle Temmuz ayında endekste yer alan gruplardan haberleşmede yüzde 0,94, eğitimde yüzde 0,81, lokanta ve otellerde yüzde 0,58, sağlıkta yüzde 0,45 artış gözlendi. Aylık en fazla düşüş gösteren grup ise yüzde 4,68 ile giyim ve ayakkabı oldu. faaliyetler / enerji belgesi Enerjide ‘Verimli’ Atak Bursa OSB, birçok alanda olduğu gibi enerji verimliliğinde de örnek oluyor. Bursa OSB, son olarak TSE EN ISO 50001:2011 Enerji Yönetim Sistemi Belgesi’ni aldı. Türkiye’nin ilk organize sanayi bölgesine (OSB) sahip olan Bursa’da sanayide enerji verimliliği adına çok önemli bir adım atıldı. Bursa Organize Sanayi Bölgesi (BOSB), enerji verimliliğindeki duyarlılığını yeni bir belgeyle kanıtladı. Belge Sayısı Artırılacak ve konu hakkında açıklamalarda bulunan BOSB Yönetim Kurulu Başkanı Ali Uğur, “Türkiye’de kurulan ilk OSB olma özelliğini taşıyan bölgemiz, bugüne kadar yürütmüş olduğu birçok çalışma ile örnek olduğunu ispatlamıştır. Aldığımız bu sertifika da enerji verimliliği konusuna karşı olan hassas tutumumuzu kanıtlamış oldu” diye konuştu. Bilinçlendirme Çalışmaları… Bursa Organize Sanayi Bölgesi Bölge Müdürlüğü (BOSB), TSE EN ISO 50001:2011 Enerji Yönetim Sistemi Belgesi sahibi oldu. BOSB Müdürlüğü, enerjiyi verimli kullanmaya yönelik gösterdiği hassasiyeti, TSE EN ISO 50001: 2011 Enerji Yönetim Sistemi Belgesi’ni alarak ispatlamış oldu. Daha önce Kalite Yönetim Sistemi Belgesi, Çevre Yönetim Sistemi Belgesi ile İş Sağlığı ve Güvenliği Sistemi konusunda yeterliliğini kanıtlayan BOSB Müdürlüğü, belge sayısını her geçen gün arttırma hedefiyle çalışmalarını hızlandırdı. Enerjinin verimli kullanılması konusundaki bilincinin arttırılmasının önemine vurgu yapan BOSB Yönetim Kurulu Başkanı Ali Uğur, “Türkiye gibi enerjide dışa bağımlı bir ülkenin enerjiyi daha verimli kullanması kaçınılmaz bir gerçek. Bu konuda herkes üzerine düşeni yapmalıdır. Bu konuda alınacak tedbirler belli. OSB Müdürlüğü’müz de bu tedbirleri yerine getirdiğini ispatlayan bir kurum” ifadelerini kullandı. Uğur: Tutumumuz Kanıtlandı “Üretim Gözden Geçmeli” Türk Standartları Enstitüsü (TSE) Bursa Belgelendirme Müdürü Mithat Kaleoğlu’ndan TSE EN ISO 50001:2011 Enerji Yönetim Sistemi Belgesi’ni alan Enerjide verimli tutum takınmanın sanayiciler için hayati önem taşıdığının da altını çizen Ali Uğur, “Biz sanayiciler olarak bu bilinirliğinin arttırılma- sı için üzerimize düşeni yapmalıyız. Bu iş için ilk olarak firmalarımızdaki üretim süreçlerini gözden geçirmeli, gerekli danışmanlıkları almalı ve yeterlilik belgesi veren kurumlara başvurmalıyız. Enerjiyi sadece işyerlerinde ve sanayide verimli kullanmanın yetmeyeceğini biliyoruz aşikâr. Bu sebepten enerjinin verimli kullanılması işini her türlü enerji tüketim alanına yaymamız gerekiyor ki bu alanda yapılan çalışmalar bir bütünlük arz etsin” dedi. TS EN ISO 50001 EYS Nedir? Enerjinin giderek daha da büyük önem taşıdığı günümüzde, enerjinin verimli kullanılması esasına dayanan TS EN ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi (EYS); her sektörde küçükten büyüğe her türlü işletmeye uygulanabilecek, tek başına olabileceği gibi diğer yönetim sistemleriyle entegre olarak da yürütülebilecek bir yönetim sistemi. EYS, kuruluşların enerji politikalarını belirlemesi, amaç ve hedefleri doğrultusunda oluşturduğu enerji yönetim programları çerçevesinde enerji tüketimini yönetmesi ve enerji yönetim sisteminin performansını değerlendirerek iyileştirmelerin sağlanmasına dayanıyor. Neden TS EN ISO 50001? BOSB Başkanı Uğur, Enerji Yönetim Sistemi Belgesi’ni Kaleoğlu’ndan aldı. EYS’nin kuruluşlarda geliştirilmesi sonucunda; Enerji politikasının resmiyet kazanması, Enerji tüketiminin sistematik bir yaklaşımla yönetilmesi sayesinde enerji masrafında düşüş, Çevrenin korunması, Kaynakların etkin kullanımı, Sera gazı emisyonunun azaltılması, Mevzuata uyumun sağlanması, Başta Çevre Yönetim Sistemi olmak üzere diğer yönetim sistemleri ile kolayca entegre olabilmesi sağlanıyor. BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 9 faaliyetler / Vali Karaloğlu’na ziyaret BOSİAD, ekonomiye değer katıyor Bursa Organize Sanayi Bölgesi Sanayici ve İş Adamları Derneği (BOSİAD) Yönetimi, Bursa’ya atanan Vali Karaloğlu’na yapılan ziyarette bölgenin durumuyla ilgili bilgi verdi. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün imzaladığı Valiler Kararnamesi’yle Bursa’da yeni bir dönem başladı. Van’dan Şahabettin Harput yerine Bursa Valiliği’ne atanan Münir Karaloğlu’nun ilk ziyaretçileri arasında sanayiciler ve iş adamları ağırlıkta oldu. Bursa Organize Sanayi Bölgesi Sanayici ve İş Adamları Derneği Yönetimi de ilk ziyaretçiler arasında yer aldı. Ziyarette Bursa Organize Sanayi Bölgesi ve kentin sanayi bakımından geldiği durum masaya yatırıldı. Yavuz Yiğit’le birlikte AK Parti Bursa Milletvekili İsmet Su da yer aldı. BOSİAD heyeti ziyarette Vali Karaloğlu’na yeni görevinde Bursa’da başarı temennisinde bulundu. Türkiye’nin ilk ve örnek organize sanayi bölgesi olan Bursa Organize Sanayi Bölgesi ile Bursa Organize Sanayi Bölgesi Sanayici ve İş Adamları Derneği’nin çalışmaları hakkında Karaloğlu’na detaylı bilgiler de verildi. ‘Sanayi’ Vurgusu Yaptı BOSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Faik Çelik, dernek olarak öncelikleri arasında Bursa Organize Sanayi “Bursa OSB Örnek” Bölgesi’nin gelişerek firmalarının ve üyelerinin daha iyi koşullarda faaliyet gösterebilmelerini sağlamak için çalışmalarda bulunmak olduğunu söyledi. Vali Münir Karaloğlu da ziyaretten memnuniyet duyduğunu dile getirdi. Sanayinin ülke ekonomisi için taşıdığı öneme dikkati çeken Karaloğlu, kalkınma için herkesin elinden geleni yapması gerektiğini ifade etti. Karaloğlu, Bursa OSB’nin örnek teşkil ettiğini herkesin bildiğini belirterek BOSİAD’ın çalışmalarıyla ekonomiye değer katmaya devam edeceğine inandığını kaydetti. Şahabettin Harput’un merkezde görevlendirilmesinin ardından 2 Ağustos itibariyle Van’dan Bursa Valiliği’ne atanan Münir Karaloğlu’nun yoğun mesaisi sırasında kabul ettiği konukları arasında sanayiciler ve iş adamlarının çoğunlukta yer alması dikkati çekti. Ayağının tozuyla gelir gelmez Bursa’nın sanayide daha ileri aşamalara ulaşması gerektiğini açıklayan Vali Münir Karaloğlu, Bursa Organize Sanayici ve İş Adamları Derneği’nin (BOSİAD) yöneticilerini de Valilik’te ağırladı. Atatürk Caddesi’ndeki tarihi binada gerçekleşen ziyarette sanayide gelinen son nokta ele alındı. Çalışmalar Anlatıldı… Ziyarette BOSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Faik Çelik, Yönetim Kurulu Üyesi Abdullah Bayrak ve 10 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 Bursa Valisi Münir Karaloğlu’na BOSİAD tarafından Bursa OSB ve dernek çalışmaları hakkında bilgi verildi. BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 11 faaliyetler / BOSB-BOSİAD ortak iftar “Her şeyin başı birlik ve beraberlik” BOSB ve BOSİAD’ın ortaklaşa düzenlediği iftar yemeği, sanayici ve iş adamları arasındaki birlik beraberliği pekiştirdi. Yemekte OSB’deki yatırımlar da anlatıldı. Çelik, “Çünkü çok iyi biliyoruz ki her şeyin başı birlik ve beraberliktir” ifadelerini kullandı. 44 Bin Kişiye İstihdam… Hasırönü Marine Restoran’daki iftar programına Bursa Vali Yardımcısı Adnan Çakıroğlu, Bursa Büyükşehir Belediye Başkanvekili Abdullah Karadağ, Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Burkay, BTSO Meclis Başkanı Remzi Topuk ile çok sayıda sanayici, iş adamı ve davetli de katıldı. Gecenin ev sahipliği Bursa Organize Sanayi Bölgesi Sanayici ve İş Adamları Derneği (BOSİAD) ve Bursa Organize Sanayi Bölgesi (BOSB) yönetimleri yaptı. “Bir Nevi Ağabeylik…” Gecede davetlileri selamlayan BOSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Faik Çelik, “Şükürler olsun bu sene de Ramazan’a ulaştık. Bu mübarek ayın fazileti işlerimize de bereket getirsin inşallah” diye konuştu. Faik Çelik, Türkiye’nin ilk ve her zaman örnek bölgesi durumundaki Bursa Organize Sanayi Bölgesi’nde, BOSİAD olarak daha fazla sosyal faaliyetlerle ilgili çalışmalar yaptıklarını da söyledi. Bir nevi ağabeylik görevini yerine getirmeye çalıştıklarını anlatan Faik Çelik 12 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 İftar programının diğer ev sahibi BOSB Yönetim Kurulu Başkanı Ali Uğur da 52 yılda bölgede faaliyette olan fabrika sayısının 240’a ulaştığını belirtti. Organize Sanayi Bölgesi’ndeki firmalaAli Uğur rın ihracat toplamının yıllık 5 milyar dolar düzeyinde olduğunu belirten Uğur, yapılan çalışmaları konuklara anlattı: Yaklaşık 44 bin kişiye istihdam sağlanmakta olup bölgemizdeki firmaların ihracat toplamı yaklaşık 5 milyar dolar düzeyindedir. BOSB altyapısında, 180 kilometre elektrik, 107 kilometre fiber optik kablo, 73 kilometre proses su, 66 kilometre kullanım suyu, 41 kilometre yağmur suyu, 37 kilometre atık su, 54 kilometre doğalgaz ve 25 kilometre uzunluğunda telefon hattı bulunmaktadır. Bölgemizde, su üretim ve dağıtım, atık toplama ve atık su arıtma, elektrik dağıtım, doğalgaz dağıtım, fiber optik ve bakır kablo ile haberleşme, itfaiye ve yangın eğitimleri, sağlık hizmetleri ve ilkyardım eğitimleri, çevre ağaçlandırma ve bakım, yol ve inşaat işleri, parselasyon, ruhsatlandırma ve onaylar, enerji verimliliği ile Bursa Çevre Merkezi laboratuvarı hizmetleri verilmektedir. Adeta bir belediye gibi çalışmaktayız. “Bu Tablo Bursa’nın İhtiyacı” Bursa Ticaret ve Sanayi İbrahim Burkay Odası (BTSO) Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Burkay da gecedeki konuşmasında “Bursa’nın ihtiyacı olan birlik tablosudur. Yola çıkarken ‘biz’ kelimesini düstur edindik. BTSO’da yeni bir dönem başlattık. En büyük tecrübemiz Bursa iş dünyasıdır” ifadelerini kullandı. Bursa Vali Yardımcısı Adnan Çakıroğlu ise Bursa’nın sanayicilerinin Ramazan ayına yönelik faaliyetlerini büyük bir mutlulukla takip ettiklerini belirterek “Ramazan ayı, garip gurebayı görme ayıdır” dedi. BOSİAD ve BOSB’un ev sahipliğindeki iftarda OSB’de yürütülen çalışmalar ve projeler konuşuldu. faaliyetler / BOSB vefa iftarı BOSB sofrasında ‘vefa’ zamanı Bursa Organize Sanayi Bölgesi, BTSO’nun 2009-2013 dönemi ve 2013-2017 dönemi Meclis üyelerini iftar yemeğinde bir araya getirdi. Yemekte ‘vefa’ duygusu zirveye çıktı. Bursa Organize Sanayi Bölgesi (BOSB) Sosyal Tesisleri içerisinde bulunan Hasırönü Marine Restaurant’ta gerçekleştirilen iftar yemeğine; BOSB Başkanı Ali Uğur, Bursa Organize Sanayi Bölgesi Sanayici ve İş Adamları Derneği (BOSİAD) Başkanı Faik Çelik, BTSO Meclis Başkanı Remzi Topuk, BTSO Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Mustafa Esgin, BTSO’da 1978-1981 yılları arasında Meclis Başkanlığı yapan Adnan Türkay, 1995-1997 yılların arasında Meclis Başkanlığı yapan Türker Çilingir, 1997-2005 yılları arasında Meclis Başkanlığı yapan Burhan Vatan ile BTSO’nun geçmiş ve yeni dönem Meclis üyesi iş adamları katıldı. Sosyal Tesis Vaadi… Önceki ve yeni dönem meclis üyelerini buluşturan gecenin ev sahibi olan BOSB Başkanı Ali Uğur, konuşmasında 52 yıllık bir geçmişe sahip olan Bursa OSB’de her zaman sanayicilere daha iyi hizmet etme çabasında olduklarını söyledi. 2012 bütçe dönemi içerisinde bölgeye bir sosyal tesis kazandırma vaadinde bulunduklarını hatırlatan Uğur, temeli geçen yıl Haziran ayında atılan Bursa OSB Sosyal Tesisleri’nin Eylül itibariyle tamamen devrede olduğunu da ifade etti. Uğur, tesisin 4 bin 900 metrekarelik inşaat alanına sahip olduğunu ve OSB’nin yeşil alan kazanması açısından önemli olduğunu da belirtti. mızda bulunan sayın başkanlar günü geldiğinde görevi bizlere bıraktılarsa, bizler de aynı şekilde bizlerden sonra gelenlere hizmet bayrağını devredeceğiz. Bu aşamada galiba en önemlisi gönüllerde hoş bir seda bırakabilmektir” ifadelerini kullandı. “Birliktelik Daim Olsun” BTSO Başkanı İbrahim Burkay’ın Ankara’da bir programda olması dolayısıyla yemeğe katılamadığını açıklayan BTSO Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Mustafa Esgin de, “İnşallah bu birliktelik daim olur ve inşallah birlikte hareket etme geleneğimiz, Bursa için yeni dönemde ortaya koyduğumuz hedeflerin gerçekleşmesine zemin olacaktır” diye konuştu. Bursa’nın sıradan bir şehir olmadığını, köklerinin bir cihan devletine dayandığına vurgu yapan Esgin, “Bu eşsiz miras bizlere çok önemli bir arka plan veriyor. Şimdi, köklü maziden aldığımız güçle gelecek nesillere bırakacağımız yeni zenginlikleri hep birlikte üretmek için yola çıkıyoruz. İnanıyoruz ki Bursa kabuğunu kıracak. İnşallah hep birlikte Türkiye ve bölge değil, dünya çapında projelere imza atacağız. Burada göstermiş olduğumuz birliktelik ve dayanışma, beni bu projeleri gerçekleştirme konusunda oldukça umutlandırdı” dedi. yıl 125’inci yaşını dolduracağını hatırlatan Topuk, “Türkiye’nin en büyük ticaret ve sanayi odası olan BTSO, altına hep birlikte imza atacağımız başarılı çalışmalarla Türkiye’ye model olacaktır. Nitelikli eleman ihtiyacını gidermiş, katma değeri yüksek, çevreci üretim sahibi, savunma ve uzay sanayisinin başkenti olmuş bir Bursa, hepimizin ortak hedefi olmalıdır. Cumhuriyet’imizin 100. yılı için belirlenen ekonomik kalkınma hedeflerine ulaşabilmek ve kentimizi hak ettiği noktalara getirebilmek için omuz omuza çalışacağımız konusunda hiçbir şüphe yoktur” ifadelerini kullandı. Hatıralar Tazelendi… Yaş olarak en kıdemli BTSO Meclis Başkanı olan ve 1978 ile 1981 yılları arasında görev yapan iş adamı Adnan Türkay da, sanayi bölgesinin karar aldığı ilk gün de Meclis’te olduğunu anlattı. Türkay, “Üyesi olmakla şeref duyduğumuz BTSO’da sanayi bölgesiyle ilgili ilk kararın alındığı gün Meclis’teydim. Sizlerle beraber olmaktan çok mutluyum” ifadelerini kullandı. Bosb ve Bosiad’a Teşekkür… “Başkanlık, Bayrak Yarışı” Başkanlık görevinin bir bayrak yarışı olduğunun altını çizen Ali Uğur, “Bu dönem Meclis üyeliğine seçilen arkadaşlarımızla da elbette güzel işlere imza atacağımıza inanıyoruz. Bu görevlerin bir bayrak yarışı olduğu inancındayım. Nasıl ki ara- BTSO Meclis Başkanı Remzi Topuk ise, “Hem önceki dönemlerde hizmet etmiş hem de yeni dönemde BTSO’da Meclis Üyesi olarak görev yapacak olan iş adamları için böylesine güzel bir buluşmayı sağlayan BOSB ve BOSİAD’a şükranlarımı sunuyorum” diye konuştu. BTSO’nun önümüzdeki Adnan Türkay - Remzi Topuk BOSB’un iftar daveti, 2009-2013 ve 2013-2017 dönemi BTSO Meclis Üyesi iş adamlarını aynı sofrada buluşturdu. BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 13 faaliyetler / BOSB Camii’nde Ramazan Sanayici vesile oldu, 15 bin kişi buluştu Bursa OSB Camii’nde Ramazan ayında bir ilke imza atıldı. Geçen yıllarda sınırlı sayıda günde düzenlenen iftar organizasyonları sanayicilerin de destekleriyle bu yıl tüm aya yayıldı. buluştu. Geçen yılki organizasyonda İspanya ve Kırgızistan’dan Bursa’ya gelen ve Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından ağırlanan Müslümanlığı seçmiş öğrenciler de OSB Camii’ndeki iftar sofrasının davetlisi oldu. 1986 yılında yapılan Bursa OSB Camii’nde her akşam bir sanayici iftar yemeği verdi. Bursa OSB Yönetimi, organizasyon için gerekli koordinasyonu Camii İmamı Sezai Ceyhan’la sağladı. 30 gün boyunca her gün ortalama 500 kişi, toplamda 15 bin kişi aynı sofrada buluştu. 10 dönüm alanda yer alan BOSB Camii bahçesindeki iftar organizasyonlarına ilgi beklenenden yoğun oldu. Yurt Dışından Da Katıldılar Sohbetlere Büyük İlgi Organizasyona katılanların iftara kadarki zamanlarını iyi değerlendirmeleri amacıyla alanında uzman isimler aracılığıyla bilgilendirme sohbetleri yapıldı. Oruçların açılmasının ardından konuklar, değişik alanlardan konuşmacıların birikimlerinden faydalandı. Nilüfer İlçe Müftüsü Durmuş Ayvaz, BOSB Camii İmamı Sezai Ceyhan, Profesör Doktor Hüseyin Algül, Profesör Doktor Halil İbrahim Acar, Profesör Doktor Yunus Vehbi Yavuz, Doçent Doktor Tuğrul Göncü, Yardımcı Doçent Doktor Salih Kumaş, Öğretim Görevlisi Şevket Öztürk, Yusuf Sarıkaya, İsmail Hakkı Zorlu, Mehmet Yazar, Mustafa Bülbül, Fatih Çelik ve Arif Karlı Bursa Organize Sanayi Camii İftar Programı’nın konuşmacıları oldu. Diyanet İşleri Eğitim Müdürlüğü görevlileri de sohbetlere katılım gösterdi. Fotoğraflar Sergilendi OSB’de çalışan bir gönüllü de her akşam organizasyona ait fotoğraflar çekti. Çekilen fotoğraflar, Ramazan’ın sonuna doğru cami bahçesinde sergilendi. Bazı akşamlar tasavvuf musikisi de icra edildi. Camii imamı Sezai Ceyhan’ın sesiyle katkı sunduğu dinletide profesyonel müzisyenler ut, kanun, vurmalı tef ve ney ile organizasyona renk kattı. Kardeşlik ve kaynaşma ortamının kurulduğu iftar sofralarının kurulmasına vesile olan sanayiciler hiçbir şekilde ön plana çıkmadı. Artık geleneksel olması düşünülen organizasyonda cuma ve cumartesi akşamları için bir firmayla anlaşıldı ve bahçede çocuklar için şişme oyuncak alanı kuruldu. Şişme oyuncak alanının gelecek yıllarda her akşam kurulması konusunda da fikir birliğine varıldı. 10 kişilik masaların kurulduğu yemekten sonra gönüllü bir öğrenci tarafından çay servisi de yapıldı. Nezih bir ortamda oruçların açıldığı organizasyona sadece BOSB’da faaliyet gösteren firma sahipleri ve çalışanlar katılmadı. Nilüfer Kaymakamı Mustafa Kılıç’ın yanı sıra, çevreden ve uzaktaki ilçelerin yanı sıra yurt dışından da katılım oldu. İç savaşın sürdüğü Suriye’den kaçıp Türkiye’ye sığınan mülteciler de birçok akşam OSB Camii iftar sofrasında yer aldı. Yurt dışından gelen ve Müslümanlığı yeni seçmiş 40 üniversite öğrencisi de ağırlandı. Bulgaristan’dan Kırcaali Müftüsü, Müftü Yardımcısı ve Vaizi de BOSB Camii’ndeki sofranın konuğu oldu. Geçen Yıl Neler Yapıldı? Aynı alanda geçen yıl da planetaryum (gökevi) kurulmuştu. Geçen yıl Ramazan ayında 8 akşam iftar organizasyonu düzenlendi. 4-5 iş adamı masrafları karşıladı. 2 binden fazla kişi iftar sofralarında 14 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 Bursa OSB’deki 26 sanayici ve iş adamının vesile olduğu iftar organizasyonlarında bir ay boyunca 15 bin kişi aynı sofrada buluştu. BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 15 dosya / BOSB’dan gururlandıran tablo 16 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 BOSB’un Gurur Tablosu 52 yıldır Türkiye ekonomisine yön veren Bursa Organize Sanayi Bölgesi; 240 fabrika, 45 bin çalışan ve yıllık 5 milyar dolar ihracatla oluşturduğu farkını 3 önemli araştırmaya yansıttı. BTSO’nun Bursa’daki 250 Büyük Firma Araştırması’nda 49, İSO’nun ‘500’ ve ‘İkinci En Büyük 500’ başlıkları altındaki 1000 Büyük Firma Araştırması’nda da 24 BOSB firması yer aldı. BOSB’un gururu olan firmalar, ekonomi ve kalkınmaya yapılan katma değeri en somut haliyle gözler önüne seriyor. Araştırma: Erdal ÇATALKAYA BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 17 dosya / BOSB’dan gururlandıran tablo ‘Devler Ligi’ne Damga Vurdular Türkiye’nin gururu Bursa Organize Sanayi Bölgesi (BOSB), ekonominin lokomotifi olmayı sürdürüyor. BTSO-250 ve İSO-1000 Araştırması’na BOSB’da faaliyet gösteren firmalar bu yıl da damgasını vurdu. İki odanın araştırmasında 52 firma yer aldı. Bursa Ticaret ve Sanayi Odası’nın (BTSO) ‘Bursa’nın En Büyük 250 Firması’ ile İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) ‘En Büyük 500’ ve ‘En Büyük İkinci 500’ adlarıyla yaptığı Türkiye’nin 1000 Büyük Firma Araştırması sonuçları, Bursa Organize Sanayi Bölgesi’ni bir kez daha ön plana çıkardı. Türkiye’nin ilk organize sanayi bölgesinde faaliyet gösteren firmaların, hem kent genelini hem de ülke genelini kapsayan araştırmalara göre ekonomik gidişata en büyük katkıyı sunmaya devam ettikleri bir kez daha ortaya çıktı. Her iki odanın da araştırmalarına dâhil olan 52 firmanın toplam satış tutarı, 22 milyar 635 milyon 631 bin 376 liraya tekabül etti. BTSO 250’DE BOSB RÜZGÂRI BTSO’nun Bursa’daki 250 Büyük Firma Araştırması’nın sektörel bazdaki kategorilerinde Bursa Organize Sanayi Bölgesi’nin (BOSB) farkı çok açık biçimde görüldü. 250 firma arasındaki 66 otomotiv ana ve yan sanayii firmasının 22’si BOSB’da faaliyet gösteriyor. 250 firma arasındaki 54 tekstil ve konfeksiyon firmasının 10’unu, 31 makine-metal firmasının 9’unu, 9 enerji-elektrik-elektronik firmasının 3’ünü, 13 inşaat firmasının 3’ünü, 8 plastik ve 2 kimya firmasının 1’ini BOSB’da faaliyet gösteren firmalar oluşturdu. ASLAN PAYI ‘OTOMOTİV’İN BTSO-250 Araştırması’nda en büyük ağırlığı, sektörler arasında birinci olan otomotiv ana ve yan sanayii oluşturdu. Listenin yüzde 26,4’üne tekabül eden 66 otomotiv ana ve yan sanayii firması ciro bakımından da yüzde 45’lik payla ilk sırada yer aldı. Bu payda en fazla etkisi olan, BOSB’da faaliyet gösteren 22 otomotiv ana ve yan sanayii firması oldu. 2011 yılında da listenin yüzde 26’sını oluşturan 65 otomotiv firması, ciroda da yüzde 48,3’lük payla ilk sırada yer almıştı. 18 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 7 SEKTÖRDE BOSB İMZASI 2011-2012 karşılaştırması yapıldığında sektörel bazda BOSB’da faaliyet gösteren firmaların ağırlığı hissedildi. (Tablo 1) OYAK RENAULT İLE BOSCH SANAYİ ZİRVEDE İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) En Büyük 1000 Firması Araştırması’nda da BOSB fark yarattı. 2011’de olduğu gibi 2012’de de ilk 1000 arasında 24 BOSB firması yer aldı. 2011-2012 karşılaştırmasına göre ağırlığını hissettiren sektör ise otomotiv oldu. 2012 İSO 1000 Araştırması’na göre Türkiye çapında 3’üncü ve Bursa çapında 1’inci olan OYAK Renault Otomobil Fabrikaları AŞ, 2011’deki grafiğini sürdürdü. 10’uncu olan AYGAZ A.Ş. ile 39’uncu olan Bosch Sanayi ve Ticaret AŞ de 2011’deki gibi OYAK Renault Otomobil Fabrikaları AŞ ile ilk 100’de yer alan tek BOSB firması oldu. (Tablo 1) BOSB’UN BTSO-250’YE SEKTÖREL ETKİSİ Yıllar Sektör BTSO-250’deki Firma Sayısı BTSO-250’deki BOSB Firması Sayısı 2011 Otomotiv Ana-Yan San. 65 18 2012 Otomotiv Ana-Yan San. 66 22 2011 Tekstil-Konfeksiyon 57 10 2012 Tekstil-Konfeksiyon 54 10 2011 Makine-Metal 28 8 2012 Makine-Metal 31 9 2011 Enerji-Elektrik-Elektronik 8 3 2012 Enerji-Elektrik-Elektronik 9 3 2011 İnşaat 13 3 2012 İnşaat 13 3 2011 Plastik-Kauçuk-Sünger 8 1 2012 Plastik-Kauçuk-Sünger 8 1 2011 Kimya 5 1 2012 Kimya 2 1 HANGİ SEKTÖRDEN KAÇ FİRMA? 2011 yılında 10 olan Bursa Organize Sanayi Bölgesi’nden araştırmaya dâhil olan otomotiv ana ve yan sanayi firması sayısı 2012’de de değişmedi. 2011’de 5 olan makine-metal firma sayısı bir yıl sonra 4’e indi. Tekstil-konfeksiyon sektöründen ‘ilk 1000’de yer alan firma sayısı ise 2011’e göre 1 artarak 5 oldu. Enerji-elektrik-elektronik sektöründe de son iki yılda listede 4 BOSB firması yer aldı. 2005 yılında kurulan Trakya Yenişehir Cam Sanayii ise listeye ilk kez girdiği 2012’de sektörünün tek firması oldu. BOSEN ENERJİ ve BEYÇELİK GESTAMP’TAN BÜYÜK SIÇRAMA İSO’nun açıkladığı ilk 1000 firma arasında yer alan 22 BOSB firması arasındaki 3 firmanın kaydettikleri büyük sıçramalar da dikkati çekti. Bosen Enerji Elektrik Üretim A.Ş., 2011’e göre 135 basamak birden yükselerek en büyük sıçrayışı gerçekleştiren firma oldu. Bosen’i 63 basamak ilerleme kaydeden Beyçelik Gestamp Kalıp ve Oto Yan San. Paz. ve Tic. A.Ş. izledi. BPO B-Plas Plastic Omnium Otomotiv Plastik ve Metal Yan Sanayi A.Ş. de 37 basamakla sıçrama sıralamasında 3’üncü oldu. En büyük sıçramayı yapan 3 firmadan 2’sinin otomotiv sektöründe faaliyet göstermesi de dikkati çekti. 2011-2012 KARŞILAŞTIRMASI En büyük sıçramaların yanı sıra bazı firmaların, bir önceki yıla göre sıralamaları değişti. Türkiye’nin en büyük 1000 firması arasına adını yazdırmayı başaran firmalardan SİFAŞ Sentetik İplik Fabrikaları A.Ş., 149 basamak düştü. Harput Tekstil San. ve Tic. A.Ş. de 2011’e göre 108 basamak düşüş kaydetti. ÇEMTAŞ Çelik Makina San. ve Tic. A.Ş. ise 104 basamakla bu iki firmayı izledi. İSO 1000 Araştırması’ndaki bu tabloyu oluşturan firmalardan ikisinin tekstil-konfeksiyon sektöründe faaliyet gösterdiği görüldü. BTSO-250 ve İSO-1000’de Yer Alan BOSB Firmaları Firma Adı OYAK RENAULT OTOMOBİL FABRİKALARI A.Ş. BTSO 250’deki Sıralaması İSO 1000’deki Sıralaması 1 3 7.531.936.333 10 AYGAZ A.Ş. BTSO 250’deki Sıralaması İSO 1000’deki Sıralaması BELTAN VİBRACOUSTİC TİTREŞİM ELEMAN. SAN. VE TİC. A.Ş. 116 895 4.689.703.272 NURİ KÖRÜSTAN MAKİNA METAL SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 130 83.470.827 İç ve Dış Satış (TL) Firma Adı İç ve Dış Satış (TL) 91.717.318 BOSCH SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 3 39 1.992.474.543 EMAŞ PLASTİK SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 133 79.812.592 KORTEKS MENSUCAT SAN. VE TİC. A.Ş. 11 118 609.023.399 İNOKSAN MUTFAK SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 134 79.680.491 KARSAN OTOMOTİV SANAYİİ VE TİCARET A.Ş. 13 151 524.292.805 ERMAKSAN İÇ ve DIŞ TİCARET A.Ş. 141 77,184,088 BİS ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. 16 150 504.210.621 SİFAŞ SENTETİK İPLİK FABRİKALARI A.Ş. 145 COŞKUNÖZ METAL FORM MAKİNA ENDÜSTRİ VE TİCARET A.Ş. 17 156 495.255.724 ÜÇGE MAĞAZA EKİPMANLARI PAZ. SAN. VE TİC. A.Ş. 148 73.414.694 ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. 19 276 475.169.441 OYTAŞ-YILDIZ ULUSLARARASI İNŞAAT SAN. TİC. LTD. ŞTİ. 160 67.946.620 BEYÇELİK GESTAMP KALIP VE OTO YAN SAN. PAZ. VE TİC. A.Ş. 22 212 409.009.707 KİNTEKS DOKUMA VE BOYA SANAYİ A.Ş. 164 65.934.963 BOYTEKS TEKSTİL SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 26 362.824.889 DİNA/VANELLİ TEKSTİL SANAYİ ve TİCARET A.Ş. 168 65.024.474 BOSCH REXROTH OTOMASYON SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 27 326 335.226.392 SOYİÇ İNŞAAT NAK. METAL GERİ DÖNÜŞÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ. 170 62.952.624 MAJOR SKT OTO DONANIM SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 33 288 285.917.821 ŞAHİNCE OTOMOTİV SAN. VE TİC. A.Ş. 183 58.825.952 DURMAZLAR MAKİNA SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 35 343 265.784.313 SİNTA SANAYİ İNŞAAT TAAHHÜT VE TİCARET A.Ş. 186 57.706.056 HARPUT TEKSTİL SANAYİ VE TİC. LTD. ŞTİ. 38 827 240.937.810 T.K.G. OTOMOTİV SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 187 56.848.876 BOSEN ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. 42 621 228.128.854 FEKA OTOMOTİV MAMULLERİ SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 189 55.683.992 ÇEMTAŞ ÇELİK MAKİNA SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 47 458 196.191.090 HAKSAN OTOMOTİV MAMÜLLERİ SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 191 55.405.163 BPO-B.PLAS-PLASTİC OMNİUM OTO. PLASTİK VE METAL YAN. SAN. A.Ş. 50 520 187.489.367 PAKKENS YEDEK PARÇA VE MAKİNA SAN. VE TİC. A.Ş. 193 55.039.694 COŞKUNÖZ-MA OTOMOTİV ÜRÜNLERİ SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ 69 139.584.932 MEGA TEKSTİL SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 197 53.633.863 ROLLMECH AUTOMOTİVE SAN. VE TİC. A.Ş. 79 120.542.445 GÜLDOĞAN MENSUCAT SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 209 50.265.226 ERMAKSAN MAKİNA SAN. VE TİC. A.Ş. 80 729 119.873.554 ELELE DÖŞEME SAN. VE TİC. A.Ş. 239 42.745.774 COATS TÜRKİYE İPLİK SANAYİİ A.Ş. 91 829 106.807.673 NERGİS TEKSTİL SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 241 42.287.602 BAYKAL MAKİNA SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 94 106.524.341 EMARC-ÇELİK AUTOMOTİVE COMPONENTS YED. PAR. İMALATI VE SAN. TİC. A.Ş. 246 40.775.111 COŞKUNÖZ DIŞ TİCARET ANONİM ŞİRKETİ 98 105.222.886 PİLOT TAŞIT KOLTUKLARI SAN. VE TİC. A.Ş. 248 40.404.133 RUDOLF DURANER KİMYEVİ MADDELER TİC. VE SAN. A.Ş. 100 103.291.254 ZORLUTEKS TEKSTİL TİC. Ve SAN. A.Ş. 172 466.474.760 TREDİN OTO DONANIM SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 105 97.780.022 TRAKYA YENİŞEHİR CAM SANAYİİ AŞ. 265 309.669.631 FORMFLEKS YALITIM ÜRÜNLERİ SAN. VE TİC. A.Ş. 108 960 97.267.363 TOPLAM İÇ-DIŞ SATIŞ (TL) MAYSAN MANDO OTOMOTİV PARÇ. SAN. VE TİC. A.Ş. 109 845 97.034.927 998 75.221.074 22.635.631.376 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 19 dosya / BOSB’dan gururlandıran tablo 2012’de BTSO-250’de Yer Alan BOSB Firmalarının 16 Yıllık Performansı 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 OYAK RENAULT OTOMOBİL FABRİKALARI A.Ş. Firma ve Müesseseler 2 1 1 1 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 BOSCH SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 9 5 7 5 4 4 4 4 3 3 3 3 3 4 4 3 KORTEKS MENSUCAT SAN. VE TİC. A.Ş. 12 6 4 5 5 5 6 6 7 7 12 9 6 6 11 KARSAN OTOMOTİV SANAYİİ VE TİCARET A.Ş. 19 10 6 16 BİS ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. COŞKUNÖZ METAL FORM MAKİNA ENDÜSTRİ VE TİCARET A.Ş. 49 39 2012 18 13 18 9 14 16 17 27 15 9 7 13 15 18 16 16 17 21 12 7 7 14 16 16 56 44 48 45 38 34 33 35 30 28 22 24 - 17 ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. 51 22 14 20 17 19 18 14 14 8 6 11 19 19 BEYÇELİK GESTAMP KALIP VE OTO YAN SAN. PAZ. VE TİC. A.Ş. 132 77 57 69 60 52 47 41 (Gestamp) 35 22 25 31 29 22 81 47 42 BOYTEKS TEKSTİL SANAYİ VE TİCARET A.Ş. BOSCH REXROTH OTOMASYON SANAYİ VE TİCARET A.Ş. MAJOR SKT OTO DONANIM SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 85 81 DURMAZLAR MAKİNA SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 61 53 HARPUT TEKSTİL SANAYİ VE TİC. LTD. ŞTİ. 221 136 BOSEN ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. 83 42 41 44 32 30 27 26 193 73 58 60 39 30 27 91 144 99 87 74 76 60 52 41 28 27 33 33 50 49 48 46 39 35 29 28 26 46 42 36 35 66 64 91 72 63 75 63 47 44 35 50 52 42 38 73 41 35 43 51 57 46 59 46 48 35 54 62 42 32 44 41 35 25 27 31 27 33 52 41 38 47 66 49 55 54 45 51 59 114 64 76 ÇEMTAŞ ÇELİK MAKİNA SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 33 36 45 BPO-B.PLAS-PLASTİC OMNİUM OTO. PLASTİK VE METAL YAN. SAN. A.Ş. 113 114 53 COŞKUNÖZ-MA OTOMOTİV ÜRÜNLERİ SANAYİ VE TİCARET A.Ş. ROLLMECH AUTOMOTİVE SAN. VE TİC. A.Ş. 100 ERMAKSAN MAKİNA SAN. VE TİC. A.Ş. 164 COATS TÜRKİYE İPLİK SANAYİİ A.Ş. 29 29 34 29 BAYKAL MAKİNA SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 84 84 87 82 64 96 72 32 34 40 43 52 62 84 83 89 67 58 55 59 (LTD. ŞTİ.) 51 80 88 90 96 82 80 73 83 87 91 87 COŞKUNÖZ DIŞ TİCARET A.Ş. 95 MAYSAN MANDO OTOMOTİV PARÇ. SAN. VE TİC. A.Ş. 117 124 157 (Maysan 98 (Maysan Halla) 98 176 144 109 100 96 108 108 106 114 105 91 100 120 105 85 80 126 148 142 117 142 89 82 77 95 99 96 108 129 97 88 102 75 60 81 110 130 113 109 129 110 116 130 TREDİN OTO DONANIM SANAYİ VE TİCARET A.Ş. FORMFLEKS YALITIM ÜRÜNLERİ SAN. VE TİC. A.Ş. 79 94 149 RUDOLF DURANER KİMYEVİ MADDELER TİC. VE SAN. A.Ş. 50 69 112 100 109 100 Halla) (Maysan Halla) (Maysan Halla) 133 112 92 83 (Beltan Yedek Parça ve Mak. San.) 82 72 87 79 80 98 96 113 134 119 136 133 152 148 160 162 184 180 186 201 170 133 98 104 85 102 90 84 92 104 92 134 77 BELTAN VİBRACOUSTİC TİTREŞİM ELEMAN. SAN. VE TİC. A.Ş. NURİ KÖRÜSTAN MAKİNA METAL SANAYİ VE TİCARET A.Ş. EMAŞ PLASTİK SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 145 164 146 İNOKSAN MUTFAK SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 75 75 67 59 80 88 158 132 223 118 94 126 153 177 141 SİFAŞ SENTETİK İPLİK FABRİKALARI A.Ş. 6 9 28 17 20 23 28 26 36 37 57 82 98 116 105 145 ÜÇGE MAĞAZA EKİPMANLARI PAZ. SAN. VE TİC. A.Ş. 91 101 103 79 127 113 119 83 72 63 80 79 146 135 115 148 235 145 163 179 151 182 160 235 145 143 138 144 137 119 119 125 131 178 186 164 247 231 195 176 232 226 193 170 169 175 218 249 212 (VANELLİ) 141 137 150 168 142 131 201 169 148 183 43 74 68 92 94 93 92 93 104 124 82 176 187 186 233 248 250 199 188 201 190 225 208 230 187 215 ERMAKSAN İÇ ve DIŞ TİC. A.Ş. OYTAŞ-YILDIZ ULUSLARARASI İNŞAAT SAN. TİC. LTD. ŞTİ. KİNTEKS DOKUMA VE BOYA SANAYİ A.Ş. SOYİÇ İNŞAAT NAK. METAL GERİ DÖNÜŞÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ. DİNA/VANELLİ TEKSTİL SANAYİ VE TİCARET A.Ş. ŞAHİNCE OTOMOTİV SAN. VE TİC. A.Ş. SİNTA SANAYİ İNŞAAT TAAHHÜT VE TİCARET A.Ş. 59 64 T.K.G. OTOMOTİV SANAYİ VE TİCARET A.Ş. FEKA OTOMOTİV MAMULLERİ SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 266 241 185 186 HAKSAN OTOMOTİV MAMÜLLERİ SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 238 223 196 193 PAKKENS YEDEK PARÇA VE MAKİNA SAN. VE TİC. A.Ş. 170 193 202 211 MEGA TEKSTİL SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 108 130 97 97 230 202 153 146 137 172 159 161 210 234 189 203 201 170 206 181 204 179 189 207 189 191 239 163 178 205 216 214 200 193 114 124 157 191 150 126 137 159 160 162 197 - 226 182 212 220 239 15 23 27 28 33 38 250 102 GÜLDOĞAN MENSUCAT SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 247 ELELE DÖŞEME SAN. VE TİC. A.Ş. NERGİS TEKSTİL SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 5 4 17 16 23 245 EMARC-ÇELİK AUTOMOTİVE COMPONENTS YED. PAR. İMALATI VE SAN. TİC. A.Ş. PİLOT TAŞIT KOLTUKLARI SAN. VE TİC. A.Ş. 20 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 190 195 171 150 164 203 209 239 170 238 215 241 197 221 246 247 225 248 dosya / BOSB’dan gururlandıran tablo İSO’ya Her Yıl BOSB İmzası İSO’nun gelenekselleşen En Büyük 1000 Firma Araştırması’na her yıl olduğu gibi bu yıl da BOSB damga vurdu. 2012’de BOSB’dan toplam 24 firma ilk 1000’e adını yazdırdı. İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) ‘En Büyük 500’ ve ‘En Büyük İkinci 500’ başlıkları altında kamuoyuna duyurduğu araştırmanın ilk 500’lük bölümüne Bursa Organize Sanayi Bölgesi’nden (BOSB) 15 firma girdi. 2011’de sayısı 14 olan firmalara 1 firma daha eklendi. En Büyük İkinci 500 Listesi’nde 2011’de 10 olan BOSB’lu firma sayısı ise 2012’de 9 oldu. EN BÜYÜK 500 FİRMA… İSO’nun açıkladığı ‘En Büyük 500 Sanayi Kuruluşu’ listesinde 2011 yılında Bursa’dan 41 firma yer alırken bu sayı, 2012’de 34’e düştü. Türkiye’nin ilk organize sanayi bölgesi olan ve bu nedenle bir dönem ‘Pilot’ diye de nitelendirilen Bursa Organize Sanayi Bölgesi ise, firma sayısını 2011’e göre 1 artırarak 15’e çıkardı. 2012-1993 karşılaştırmasına göre OYAK Renault, 7 milyar 514 milyon 22 bin 589 liralık üretimden net satışlarda en büyük artışı kaydetti. Trakya Yenişehir Cam Sanayii AŞ ise, 2012 yılında listeye yaptığı ilk girişle sürpriz yaptı. 140 BASAMAKLIK DEV SIÇRAYIŞ Bursa OSB’den, İSO En Büyük 500 Araştırması’na istisnasız her yıl giren firmalar OYAK Renault, AYGAZ A.Ş., Korteks, Karsan ve Çemtaş oldu. Bosch Sanayi AŞ ise 1993 hariç her yıl listede yer aldı. Listeye ilk kez giren ise 2012’deki 261’incilikle Trakya Yenişehir Cam Sanayi AŞ oldu. En yüksek sıçramayı gerçekleştiren firma, 1999-2000 arasında 140 basamakla Çemtaş Çelik Makine Sanayi ve Ticaret AŞ’nin oldu. Listede yer aldığı sürece tutar olarak üretimden net satışlarda en büyük artışı 7 milyar 514 milyon 22 bin 589 lira ile OYAK Renault sağladı. 256’NCILIKTAN 121’İNCİLİĞE… İSO’nun 1997 yılından bu yana her yıl açıkladığı ‘En Büyük İkinci 500 Sanayi Kuruluşu’ listesinde 2011’de Bursa’dan giren 38 firmadan 10’unu BOSB’lu sanayi kuruluşları oluşturdu. 2012 yılında ise 37 Bursa firması içerisindeki BOSB’lu firmaların sayısı 9’a indi. 2012’deki ‘En Büyük İkinci 500’ listesinde yer alıp bir önceki yıla göre en büyük sıçramayı gerçekleştiren firma, Bosen Enerji Elektrik Üretim AŞ oldu. BOSB’da faaliyet gösteren firma, 256’ncılıktan 121’inciliğe yükselerek 135 basamak tırmanmış oldu. 2. EN BÜYÜK 500’DEN DETAYLAR… 2012 listesine göre en yüksek üretimden net satış tutarını kaydeden firma da 161 milyon 462 bin 742 lira ile Türkiye genelinde 20’nci olan BPO B-Plas Plastic Omnuim Otomotiv Plastik ve Metal Yan Sanayi A.Ş. oldu. 2012 En Büyük İkinci 500 Listesi’nde 3 tekstil ve 3 otomotiv firmasının yer alması da dikkati çekti. En Büyük İkinci 500 Listesi’ne 11 kez dâhil olan Beltan Vibracoustic Titreşim Elemanları Sanayi ve Ticaret A.Ş., adeta listenin gediklisi oldu. BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 21 dosya / BOSB’dan gururlandıran tablo Tablo, 16 Yıldır Bozulmuyor BTSO’nun Bursa’daki 250 Büyük Firma Araştırması’na her yıl en büyük damgayı BOSB vurdu. Otomotiv, makina ve tekstille öne çıkan BOSB, 16 yıldan beri tüm kategorilerde yarattığı farkı sürdürdü. Türkiye’nin ilk organize sanayi bölgesi unvanının olması nedeniyle örnek teşkil etmesinin yanı sıra başarılarıyla dikkati çeken Bursa Organize Sanayi Bölgesi (BOSB), BTSO’nun Bursa’daki 250 Büyük Firma Araştırması’nın üst sıralarına adeta abone oldu. Otomotiv ve makine sanayii ağırlıklı olarak listeye giren BOSB firmalarından 14’ünün 16 yıldır aralıksız araştırmada yer alması dikkati çekti. AÇIK ARA OTOMOTİV BİRİNCİ BTSO’nun Bursa’daki 250 Büyük Firma Araştırması’na Bursa Organize Sanayi Bölgesi’nden (BOSB) giren 49 firmanın sektörel dağılımından önemli sonuçlar çıktı. Otomotiv ana ve yan sanayii, BOSB’lu 22 firma ile açık ara birinci sektör oldu. Otomotiv ana ve yan sanayiini 10 firma ile tekstil ve konfeksiyon izledi. Tekstil ve konfeksiyonun ardından 8 firma ile makine-metal 3’üncü sektör oldu. Enerji, elektrik ve elektronik sektöründen de 4 firma listeye girdi. İnşaat sektöründen listeye dâhil olan firma sayısı da 3 oldu. Kimya ile plastik, kauçuk ve sünger sektöründen ise 1’er firma araştırmadaki yerlerini aldı. 14 BOSB’LU LİSTENİN GEDİKLİSİ BTSO’nun Bursa’daki 250 Büyük Firma Araştırması’na Bursa Organize Sanayi Bölgesi’nden (BOSB) giren 49 firmadan 14’ü araştırmanın yapıldığı 1997 yılından beri her yıl listeye dâhil olmayı başardı. 16 yıl boyunca aralıksız listeye giren 22 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 BOSB firmaları şöyle: OYAK Renault Otomobil Fabrikaları AŞ, Bosch Sanayi ve Ticaret AŞ, Karsan Otomotiv Sanayi ve Ticaret AŞ, Major SKT Oto Donanım Sanayi ve Ticaret AŞ, Harput Tekstil Sanayi ve Ticaret AŞ, Çemtaş Çelik Makina Sanayi ve Ticaret AŞ, Formfleks Yalıtım Ürünleri Sanayi ve Ticaret AŞ, Maysan Mando Otomotiv Parçaları Sanayi ve Ticaret AŞ, SİFAŞ Sentetik İplik Fabrikaları AŞ, İNOKSAN Mutfak Sanayi ve Ticaret AŞ, ÜÇGE Mağaza Ekipmanlar Pazarlama Sanayi ve Ticaret AŞ, Sinta Sanayi İnşaat Taahhüt ve Ticaret AŞ, FEKA Otomotiv Mamulleri Sanayi ve Ticaret AŞ, MEGA Tekstil Sanayi ve Ticaret AŞ. SADECE BİR KEZ GİRMEDİLER 16’da 16 yapan firmalarla birlikte Bursa’daki 250 Büyük Firma Araştırması’na sadece bir kez girmeyen BOSB’lu firmaların sayısı da 8 oldu. Listeye 15 kez giren BOSB’lu firmalar şöyle: Korteks Mensucat Sanayi ve Ticaret AŞ, Coşkunöz Metal Form Makina Endüstri Ticaret AŞ, Durmazlar Makina Sanayi ve Ticaret AŞ, Baykal Makina Sanayi ve Ticaret AŞ, Beltan Vibracoustic Titreşim Elemanları Sanayi ve Ticaret AŞ, EMAŞ Plastik ve Sanayi AŞ, Haksan Otomotiv Mamulleri Sanayi ve Ticaret AŞ, Nergis Tekstil Sanayi ve Ticaret AŞ. ‘CİRO’ ve ‘BRÜT KATMA’ DEĞERE GÖRE İLK 10… 2012 yılı verileriyle ‘ciro’suna göre sıralanan ilk 10 firma arasında BOSB’dan 2 firma yer aldı. İlk basamakta KDV hariç 7.531.936.333 TL ile OYAK Renault yer alırken Bosch Sanayi ve Ticaret AŞ de 1.992.474.543 TL ile 3’üncü oldu. ‘Yarattığı Brüt Katma Değere Göre İlk 10 Firma’ sıralamasında da BOSB’dan 2 firma yer aldı. Bosch Sanayi ve Ticaret AŞ 420.257.384 TL brüt katma değerle 3’üncü olurken Korteks Mensucat Sanayi ve Ticaret AŞ de 134.360.555 TL ile 8’inci oldu. ‘ÖZ SERMAYE’ ve ‘NET AKTİF’E GÖRE İLK 10 SIRALAMASI… 2012 verileriyle öz sermayesine göre ilk 10 firma arasında yer alan BOSB firmalarının sayısı 2 oldu. Korteks Mensucat Sanayi ve Ticaret AŞ 779.550.274 TL ile sıralamada 3’üncü olurken Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ de 615.455.779 TL ile 4’üncü oldu. Net aktife göre ilk 10 sıralamasına ise 4 BOSB’lu firma dâhil oldu. 3.546.752.959 TL ile Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ 2’nci, 1.795.561.281 TL ile Bosch Sanayi ve Ticaret AŞ 4’üncü, 1.171.635.731 TL ile Korteks Mensucat Sanayi ve Ticaret AŞ 5’inci ve 607.400.769 TL ile Karsan Otomotiv Sanayii ve Ticaret AŞ de 10’uncu oldu. ‘DÖNEM KÂRI’ ve ‘İHRACAT’ KRİTERİNE GÖRE İLK 10… Dönem kârına göre ilk 10 arasında 3 BOSB firması yer aldı. 68.300.284 TL ile Boyteks Tekstil Sanayi 2011-2012 CİRO ve İHRACAT KIYASLAMASI… Son 2 yılda çalışmaya katılan firmalar için seçilmiş performans kriterlerine göre yapılan 20112012 kıyaslamasından da önemli sonuçlar çıktı. Cirosu bir önceki yıla göre en fazla artış gösteren ilk 10 arasında BOSB’dan bir firma bulundu. 2011’de 228.128.854 TL olan cirosunu yüzde 55’le 2012’de 147.139.122 TL’ye çıkaran BOSEN Enerji Elektrik Üretim AŞ, ilk 10’a 9’uncu sıradan girdi. İhracatı bir önceki yıla göre en fazla artan 10 firmadan 3’ü BOSB’dan çıktı. 4’üncü ve Korteks Mensucat Sanayi ve Ticaret AŞ de 601.587.722 TL ile 7’nci sırada yer aldı. ve Ticaret AŞ 8’inci, 67.053.568 TL ile SİFAŞ Sentetik İplik Fabrikaları AŞ 9’uncu ve 66.980.491 TL ile Korteks Mensucat Sanayi ve Ticaret AŞ de 10’uncu oldu. ‘İSTİHDAM’ ve ‘ÜRETİMDEN SATIŞLAR’A GÖRE İLK 10… İstihdama göre ilk 10 sıralamasında bulunan BOSB firmalarının sayısı 3 olarak kayıtlara geçti. Ücretle çalışanlar ortalamasına göre 6 bin 268 kişiyle OYAK Renault Otomobil Fabrikaları AŞ listenin 2’ncisi, 5 bin 652 kişi ile Bosch Sanayi ve Ticaret AŞ 3’üncü ve 2 bin 54 kişi ile Korteks Mensucat Sanayi ve Ticaret AŞ de 10’uncu sırada yer aldı. Üretimden satışlarına göre ilk 10’a BOSB’dan 3 firma girdi. OYAK Renault Otomobil Fabrikaları AŞ 7.529.420.343 TL ile birinci, Bosch Sanayi ve Ticaret AŞ 1.552.961.516 TL ile 2012’de İSO-1000 Araştırması’nda Yer Alan BOSB Firmalarının 20 Yıllık Performansı Firmalar 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Oyak-Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş. 6 11 9 10 11 8 4 3 7 7 4 4 7 5 4 5 3 4 3 3 AYGAZ A.Ş. 38 40 25 22 30 23 26 14 10 10 10 10 10 10 9 10 8 7 10 10 Bosch San. ve Tic. A.Ş. Korteks Mensucat San. ve Tic. A.Ş. 145 165 165 132 99 77 70 27 24 25 27 30 30 25 39 37 40 40 39 228 103 99 113 114 121 46 27 25 29 27 34 40 50 84 113 99 87 88 118 143 130 120 160 171 192 115 84 85 169 177 150 91 299 262 207 155 127 94 50 170 116 148 82 137 144 191 267 162 109 91 151 463 444 465 549 485 459 394 344 285 313 330 299 274 226 245 188 156 228 117 102 70 69 78 63 88 117 Bis Enerji Elektrik Üretim A.Ş. Karsan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. Coşkunöz Metal Form Makina Endüstri ve Tic. A.Ş. ZORLUTEKS Tekstil Tic. Ve San. A.Ş. (Zorlu Linen) (Zorlu Linen) (Zorlu Linen) (Zorlu Linen) Beyçelik Gestamp Kalıp ve Oto Yan San. Paz. ve Tic. A.Ş. (Zorlu Linen) (Zorlu Linen) (Zorlu Linen) (Zorlu Linen) (Zorlu Linen) 105 127 125 131 144 172 606 528 448 477 363 316 261 254 296 275 212 149 157 168 158 135 138 100 114 185 268 276 757 592 645 510 447 341 262 260 305 288 493 356 326 Trakya Yenişehir Cam Sanayii A.Ş. 261 Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş. Major SKT Oto Donanım San. ve Tic. A.Ş. 145 340 908 996 Bosch Rexroth Otomasyon San. ve Tic. A.Ş. Durmazlar Makina San. ve Tic. A.Ş. ÇEMTAŞ Çelik Makina San. ve Tic. A.Ş. 278 282 297 296 280 376 459 563 457 428 405 349 317 301 283 280 382 399 343 343 319 415 371 306 246 245 289 266 288 454 363 354 458 516 578 528 601 541 445 483 557 520 516 578 528 601 418 356 581 756 621 548 783 832 741 729 BPO B-Plas Plastic Omnium Otomotiv Plastik ve Metal Yan Sanayi A.Ş. Bosen Enerji Elektrik Üretim A.Ş. 424 354 377 424 Ermaksan Makina San. ve Tic. A.Ş. Harput Tekstil San. ve Tic. A.Ş. Coats (Türkiye) İplik Sanayii A.Ş. 157 281 237 292 260 281 319 Maysan Mando Otomotiv Parçaları San. ve Tic. A.Ş. 290 268 785 687 706 656 483 435 452 670 804 719 827 284 315 378 441 495 592 655 702 721 784 829 947 964 956 947 881 845 632 659 661 948 883 895 881 890 960 874 849 998 894 Beltan Vibracoustic Titreşim Elemanları San. ve Tic. A.Ş. 726 697 686 765 785 942 Formfleks Yalıtım Ürünleri San. ve Tic. A.Ş. SİFAŞ Sentetik İplik Fabrikaları A.Ş. 2012 218 131 135 145 135 181 236 169 178 198 251 244 321 352 516 709 843 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 23 dosya / BOSB’dan gururlandıran tablo OYAK Renault Zirveye Alıştı OYAK Renault, İSO En Büyük 500 Firma Araştırması’nın yapıldığı ilk yıldan bu yana hep zirveye yakın durdu. Genel Müdür Tarık Tunalıoğlu, ‘Hedef liderliği sürdürmek’ dedi. OYAK Renault, İSO Araştırması’nın yapıldığı yıldan bu yana hep en üst sıralarda yer aldı. Nedir bunun arka planındaki gelişmeler? OYAK Renault Otomobil Fabrikaları, Türkiye’deki 44 yıllık tarihi boyunca Türkiye’nin ilk station wagon (Renault 12 SW), ilk klimalı (Renault 12 GTS), ilk dizel motorlu (Renault 9 GTD), ilk otomatik vitesli (Renault 9), ilk yol bilgisayarlı (Renault 21 Concorde) otomobilini ve ilk dizel otomobil motorunun üretimini gerçekleştirerek pek çok ilke imza attı. OYAK Renault Otomobil Fabrikaları, 2011 sonunda başlayan elektrikli Fluence seri üretimi ile Türk otomotiv sanayinde yeni bir çığır açtı. Kullanımda sıfır salımlı elektrik motorlu otomobille herkes için sürdürülebilir ulaşım olanağı sunan devrimsel nitelikteki bu çözümde OYAK Renault Otomobil Fabrikaları önemli bir rol üstlendi. OYAK Renault, 4 farklı elektrik motorlu araç tipinin 2011 ve 2012 yıllarında seri üretimine başlayan dünyadaki tek öncü markadır. İSO’nun En Büyük 500 Araştırması dışında hangi başarılar göze çarpıyor? OYAK Renault ile birlikte gelişen ve büyüyen imalatçıları, küresel markalara yüksek miktarlarda üretim, ihracat yapıyor ve yatırımlara imza atıyorlar. 2013 yılında, İSO En Büyük 500 Sanayi Kuruluşu Raporu’na göre OYAK Renault Otomobil Fabrikaları Türkiye’nin üçüncü büyük sanayi kuruluşu, Bursa Ticaret ve Sanayi Odası’nın (BTSO) anketine göre Bursa’nın en büyük kuruluşu konumunda yer alıyor. Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin (TİM) sonuçlarına göre ise OYAK Renault, Türkiye’nin ihracatında üçüncü sırada bulunuyor. Bundan sonrasına ilişkin hedefleriniz neler? 1990’lı yıllardan günümüze yaşanan önemli kriz döneminde her türlü olumsuz koşula rağmen OYAK Renault Otomobil Fabrikaları, çalışanlarına ve üretim tesislerine yatırımlarını aksatmadan sürdürerek Renault Grubu içerisinde stratejik bir konuma yerleşti, Türk otomotiv sanayinde de üretim ve ihracatta liderlik konumunu 15 yıl aralıksız olarak sürdürdü. 2013 yılının ilk 6 ayı sonunda da üretim ve ihracat liderliği sürüyor. OYAK Renault, 2013 yılını 330 bin üretim adediyle kendi üretim rekorunu kırarak aynı zamanda da 16. yılda sektörün üretim ve ihracat lideri olarak bitirmeyi hedefliyor. Tarık Tunalıoğlu Beyçelik Gestamp’ta Hedef ‘İlk 150’ Faik Çelik Holding CEO’su Baran Çelik, her yıl ortalama yüzde 20-40 arası büyüdüklerini belirterek İSO En Büyük 500 Listesi’nde hedeflerinin ilk 150 olduğunu söyledi. Beyçelik’in; İSO Araştırması’nda geride kalan 10 yıllık döneme bakıldığında yükselen bir grafik izlediği ve 2005 yılında 477. sırada yer alırken, 2012’de 212. sıraya ulaştığı dikkati çekiyor. Yıllar içerisindeki değişimi nasıl yorumluyorsunuz? 24 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 Beyçelik; 2000 yılından bu yana her yıl ortalama yüzde 20 ila 40 oranında büyüyor. 2012 yılında Avrupa’daki krize rağmen yeni pazarlar özellikle de Rusya ve ABD pazarların etkisi ile yüzde 30 büyüme yakaladık. İhracatta ise güçlü bir AR-GE ekibi ve tasarım odaklı çalışarak ihracat rakamlarımızı önemli ölçüde yükselttik. 2007 yılında İspanyol Gestamp şirketi ile yaptığımız ortaklıkla yatırımlarımız daha da hızlandı. Beyçelik’in ‘İSO En Büyük 500 Sanayi Kuruluşu’ listelerinde sürekli yer almasının sırrı nedir? Başarımızın ardındaki neden; çok çalışmak ve yeniliğe açık olmak, teknoloji ve insan kaynağına sürekli yatırım yapmaktır. Bizler, bulunduğumuz sektörde tüm teknoloji ve insan kaynağı gereksinimi noktasında yatırım yapmaktan hiçbir zaman geri durmadık ve başarı arkasından geldi. 2010 yılı verilerinde 296’ncı sırada bulunan, 2011’de 275’nci, 2012’de de 212’nci sıraya ulaşan ve neredeyse 85 basamak birden atlayan Beyçelik’in bu 2 yıllık süreçteki başarısının en önemli nedenleri nelerdir? Biz, 2011-2012 yıllarını yatırım yılları olarak değerlendirdik. Yaptığımız yeni yatırımlar ile lokasyon sayımızı arttırdık. Bu bağlamda üretim hacmimiz arttı. 2014 yılı itibariyle yine yatırım atağı yapacağız. Rusya ve Romanya’da üretim planlarımız var. Globalleşme yolunda emin adımlarla ilerliyoruz. 2013 ve bundan sonraki yıllarda İSO Araştırması’nda nasıl yer alacağınızı öngörüyorsunuz? Yakın hedef, 2015 yılına kadar Beyçelik Gestamp’ı ISO 500 sıralamasında ilk 150 içine sokmaktır. 5 yıl içinde hedefimiz ise Hindistan’da ve Çin’de aktivitesi olan belirli ülkelerde üretime geçmiş bir şirket olmak… Son 4-5 yıl içerisinde firmanızda; satış, ciro ve istihdam anlamında nasıl bir değişim yaşandı? 2009 yılından bugüne konuşursak ciromuzda yüzde 150, istihdamda yüzde 100 artışımız söz konusu. Günümüzde 1500 çalışanı ile Türkiye otomotiv endüstrisinin büyümesi ve 2023 hedeflerine ulaşması için çalışıyoruz. Baran Çelik Bosch Rexroth, AR-GE’yle Yükseliyor Bosch Rexroth, İSO En Büyük 500 Listesi’nde kısa sürede büyük ivme yakaladı. Genel Müdür Akkaynak, 30 basamaklık sıçrayışa dikkati çekerek AR-GE vurgusu yaptı. Firmanızın ‘İSO En Büyük 500’ listesinde yer almasının sırrı nedir? Bosch Grubu, 150 ülkede temsil edilen ve global çapta teknolojik çözümler sunan büyük bir firma. Rexroth ise, Türkiye’nin yanı sıra 79 ülkede yer alıyor. Bosch GmbH’ın 306 bin çalışanından 38 bini, Rexroth bünyesinde hizmet veriyor. Bosch Rexroth, Türkiye’de Gebze’deki Genel Müdürlük binası ve Bursa’daki seri üretim fabrikasıyla birlikte bugün, 72.000 metrekaresi kapalı olmak üzere 120.000 metrekarelik bir alan ve 1.000’e yakın çalışan sayısına ulaştı. İstanbul Sanayi Odası (İSO) her yıl açıkladığı en büyük 500 sanayi kuruluşu listesindeki performansımız da bu başarımızın bir göstergesi. Geçen yıl 356. sıradan 326. sıraya yükselerek, 30 basamaklık bir sıçrayış gerçekleştirdik. Tüm bu açıklamaların dışında Rexroth’un en büyük 500 şirket listesinde yer almasının en büyük sırrı bana göre inovatif olmasından kaynaklanıyor. AR-GE faaliyetleri ile dünyada öncü rol oynayan firmamızın bu kapsamda, globalde Bosch Rexroth da geçen yıl AR-GE’ye 350 milyon euronun üzerinde kaynak ayırımı yapıldı. Şirket cirosunun yüzde 5,7’sine denk gelen AR-GE yatırımları, geçen yıl sektör uygulamasının üstünde bir değere ulaştı. Son yıllardaki performansınızı artırmanızın altında hangi faktörler yatıyor? 40 milyon euro yatırımla kurulan ve 2009 yılından itibaren üretim hacmi hızla artan Bursa fabrikamızda 500 bininci pompayı ürettik. Bugün yaklaşık 900 kişinin çalıştığı bu fabrikamız, BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 25 dosya / BOSB’dan gururlandıran tablo sektörün göz bebeği konumunda. Toplamda 2007-2012 arasında 90 milyon euro yatırım gerçekleştirerek büyük bir başarıya ulaştığımızı düşünüyorum. Bursa’daki ciromuzun yüzde 95’ini ihracattan sağlıyoruz. Bu nedenle Avrupa’da kilit rol oynuyoruz. Bundan sonra da ‘En Büyük 500’ listesinde yer almak için nasıl bir politika yürüteceksiniz? Hem yatırımlarımıza hem de kendimizi geliştirmeye devam ederek bu başarının devamlılığını sağlayabileceğimizi düşünüyoruz. Kendimizi geliştirmenin de en açık yöntemi Bosch Rexroth olarak AR-GE çalışmalarına önem vermekten geçiyor. AR-GE birimimizi büyütmek için sürekli olarak çalışmalar yapıyoruz. Önümüzdeki dönemde, test cihazları ile test hatlarını oluşturacağız. Servet Akkaynak Durmazlar, ‘İstikrar’a Odaklandı 2000’den beri ‘Devler Ligi’nde yer alan Durmazlar, ‘istikrar’ vurgusuyla yola devam ediyor. YKB Yardımcısı Fatma Durmaz Yılbirlik, fark yaratmayı sürdürdüklerini söyledi. Firmanızın ‘İSO En Büyük 500’ listelerinde yer almasının sırrı nedir? Firmamızın ‘İSO En Büyük 500’ listelerinde yer almasının sırrının iki cümleyle özetleyebiliriz: İstikrarlı olmak ve sözümüzün arkasında durmak… Makine sektörü, elektrik-elektronik sanayiyle birlikte dünya genelindeki pazar hacmiyle 21’inci Yüzyıl’ın en fazla işgücü barındıran sektörü haline gelirken, artık tek başına bir sanayi dalı olmaktan çıkmış ve diğer tüm sektörleri geliştiren temel bir sanayiye dönüşmüş durumda. Makine sanayi, katma değer performansı diğer imalat sanayi sektörlerine göre çok daha fazla olan ve ihracatını sürekli olarak Türk sanayi ortalamasından daha hızlı geliştiren önemli bir sektör konumunda bulunuyor. Son yıllardaki performansınızı artırmanızın altında hangi faktörler yatıyor? Durmazlar Makina; ürün yelpazesini, artan üretim kapasitesini, zenginleşen doğrudan ve dolaylı personeli ile yapısı ve süreçlerini yeniden yapılandırıyor. Burada hedef; Türkiye’yi, dünya pazarında en üst düzeyde temsil etmek… Her günün, bir önceki günden daha zor geçtiği bu pazarda, kalitenin yanında, maliyetler ve kâr 26 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 oranları da geleceğimize şekil veren önemli unsurlar. Düşük maliyetli ancak kaliteden ödün vermeden yapılmış, üretim ve kayıplardan arındırılarak müşteri isteğine cevap verme hızı da ayrı bir önem taşıyor. Bu önemli etkenler bir araya gelince global pazarda farklılık ortaya çıkıyor ve bu fark, müşteri odaklı üretim ile biraz daha ileriki noktalara taşınıyor. yarışında liderliğini korumak için hedeflerini belirleyip bu hedefler doğrultusunda stratejilerini oluşturuyor ve tüm bunları bir sistem dâhilinde yürütüyor. Makine ihracatının ülkemiz ihracatı içinde daha büyük pay alabilmesi ve gelişmiş ülkeler seviyesine çıkabilmesinin ancak bu çalışmalar sonucunda gerçekleşeceğini düşünüyoruz. ‘En Büyük 500’ listelerinde yer almaya devam etmek için nasıl bir politika yürüteceksiniz? Durmazlar Makina Satış-Pazarlama Müdürlüğü’nün yaptığı çalışmalar ile dünya üzerinde doğru noktalara, doğru ürün yelpazesi ile giriş yapılıyor. Durmazlar; rakiplerinin fasoncusu olmak yerine, kendi markası ile büyüyor. Türkiye için katma değer yaratmaya çalışıyoruz. Durma markası ile AR-GE Merkezi’nde teknolojik, yenilikçi, sağlam ve hızlı tasarımlar üzerinde çalışırken, bütün bu çalışmalar ile 80 den fazla ülkeye 100 bayi satış kanalı ile ulaşıyoruz. Hedefler doğrultusunda ihracatınız nasıl bir önem taşıyor? Durmazlar Makina; global pazardaki rekabet Fatma Durmaz Yılbirlik BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 27 haber / BOSB ve BOSİAD’da ‘Gurur Gecesi’ BOSB ve BOSİAD’da ‘Gurur Gecesi’ Haber: Erdal Çatalkaya Fotoğraf: Erdal Şen OYAK Renault Otomobil Fabrikaları AŞ. adına Hakan Tandoğdu, Bosch Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına Gökhan Tunçdöken, Korteks Mensucat Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına Zeki Zorlu, Karsan Otomotiv Sanayii ve Ticaret A.Ş. adına Umut Özdeş, BİS Enerji Elektrik Üretim A.Ş. adına Osman Nuri Doğan, Coşkunöz Metal Form Makine Endüstri ve Ticaret A.Ş. adına Şükrü Tetik’e ödüllerini BOSB Başkanı Ali Uğur ve BOSİAD Başkanı Faik Çelik takdim etti. BTSO-250 ve İSO-500 Araştırması’na girmeyi başaran BOSB firmaları, görkemli bir törenle ödüllendirildi. BOSB ve BOSİAD’ın düzenlediği gece, sanayici ve iş adamlarını bir araya getirdi. Bursa Organize Sanayi Bölgesi’nde (BOSB) faaliyet gösteren ve 2012 verileri doğrultusunda, firmalarıyla Bursa Ticaret ve Sanayi Odası’nın Bursa’daki 250 Büyük Firma Araştırması ile İstanbul Sanayi Odası’nın İSO En Büyük 500 Firma Araştırması’na girmeyi başaran sanayici ve iş adamları ödüllendirildi. Meşelipark Sosyal Tesisleri’ndeki Caffé Siesta’da düzenlenen törende, araştırmalara dahil olan 52 firmanın temsilcileri gurur tablosu oluşturdu. “MARİFET, İLTİFATA TABİDİR” Yoğun ilginin gösterildiği gecenin açılış konuşmasını yapan Bursa Organize Sanayi Bölgesi Ali Uğur 28 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 Yönetim Kurulu Başkanı Ali Uğur, çok anlamlı bir ödül töreni düzenlediklerini söyledi. Aynı zamanda birlik ve beraberliğin en güzel örneğinin sergilendiğini de kaydeden Ali Uğur, “Marifet, iltifata tabidir diye bir söz vardır. Bu anlamda firmalarımızın başarılarının ödüllendirilmesi gerektiğini düşünüyoruz. 2012 verilerine göre İSO’nun En Büyük 500 Firması arasında yer alan 15 firmamızın üretimden satışları toplam tutarı 18 milyar 323 milyon lirayı buluyor” diye konuştu. BTSO250 Araştırması’na giren firmaların ciroları toplamının araştırma bazındaki 250 firmanın ciroları toplamının 3’te 1’ini oluşturduğunu da vurgulayan Uğur, “Bursa’nın 250 Büyük firmasının yaptığı toplam ihracatın yarısı bölgemizde faaliyet gösteren firmalar tarafından gerçekleştiriyor. Yine bu 250 firma arasındaki firmalarımızda toplam 29 bin 500 kişi çalışıyor” dedi. Verilerin, BOSB’un çok önemli bir üretim üssü konumunda olduğunu gösterdiğini de belirten Uğur, “Tüm bunlar; üreten, katma değer yaratan, ihracat yapan ve istihdam sağlayan firmalarımızın ödüllendirilmesi için yeterlidir. Bu münasebetle iki araştırmada da yer alan firmaları kutluyor ve başarılarının devamını diliyorum” dedi. “ÖDÜLLER YORGUNLUĞUMUZU ALIYOR” Gecenin bir diğer ev sahibi Bursa Organize Sa- Faik Çelik nayi Bölgesi Sanayici ve İş Adamları Derneği (BOSİAD) Yönetim Kurulu Başkanı Faik Çelik de, BOSB Başkanı Ali Uğur’un “Marifet, iltifata tabidir” sözüne gönülden katıldığını ifade etti. Bir yandan üretirken diğer yandan da küresel pazardaki rakiplerle mücadele ettiklerinin altını çizen Faik Çelik, “Gerçekten yoruluyoruz. İşte bu ödüller de yorgunluğumuzu bir nebze olsun aldığına inanıyorum. BOSİAD olarak, bundan sonra sosyal aktiviteler yönünden bir araya gelmemize ön ayak olacağız. Sizleri her zaman yanımızda görmekten mutluluk duyacağız. Bu vesileyle, gerek BTSO’nun gerekse de İSO’nun listesinde yer alan Araştırması’nda yer alanların değil Bursa’daki firmalarımızın rekabetçiliğini ve ulusal-uluslararası arenada yer alma arzusunu görerek yol almaktayız. Hep övündüğümüz Bursa’mızın girişimcilik ruhu, 250 firma ile tezahür ediyor, vücut buluyor. Bu vesileyle İSO ve BTSO Araştırması’na giren firmalarımızı performanslarından dolayı kutluyor, başarılarının daim olmasını diliyorum. Kentimize kattıkları katma değer için de teşekkür ediyorum” ifadelerini kullandı. Zeki Zorlu’ya ödülünü Ali Uğur ve Faik Çelik takdim etti Remzi Topuk bölgemiz firmalarını kutluyor ve başarılarının devamını diliyorum” diye konuştu. “SONUÇLARI DOĞRU OKUMALI” Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) Meclis Başkanı Remzi Topuk da ödül töreninde bulunmaktan dolayı büyük mutluluk duyduğunu belirterek, “Bu tören, ticaret ve sanayi başkenti Bursa’nın potansiyelini ortaya çıkaran 250 Büyük Firma Araştırma’mızın sahiplenildiğini göstermektedir. 250 Büyük Firma Araştırması, şüphesiz kentimizin en büyük araştırmalarından biridir. 16 yıldır aralıksız gerçekleştirilen araştırma; Bursa’daki sektörlerin durumlarını, iniş ve çıkışlarını, yatırım ortamını ve gelişim kabiliyetlerini açıkça ortaya Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş. adına Zeki Zorlu, Beyçelik Gestamp Kalıp ve Oto Yan Sanayi Pazarlama ve Ticaret A.Ş. adına Nedim Çelik, Boyteks Tekstil Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına Gökhan Hatınoğlu, Bosch Rexroth Otomasyon Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına Hasan Hasırcı, Major SKT Oto Donanım Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına Başak Yegin ile Durmazlar Makina Sanayi ve Ticaret Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına Livza Yılbirlik Yılmaz’a ödüllerini BTSO Meclis Başkanı Remzi Topuk verdi. koymaktadır” diye konuştu. Bilginin teknoloji sayesinde ulaşılması kolay ancak üretilmesi zor bir kavram haline geldiğini kaydeden Topuk, “Bilgiyi kullanıp değere dönüştürebilenler bundan sonra kazananlar olacaktır. Bu anlayışla, 250 Büyük Firma Araştırması’nın sonuçlarının doğru okunması önemlidir. Diğer yandan geleceğe ilişkin tahmin yapmamıza olanak veren araştırmada yer almak, firmalarımız için prestij konusu olmuştur. Bugün burada sadece 250 Büyük Firma ÇEMTAŞ Çelik Makine Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına Nuri Özdemirel, Aygaz A.Ş. adına Ahmet Gürpınar, Trakya Cam Sanayii A.Ş. adına Fevzi Okumuş, Zorluteks Tekstil Ticaret ve Sanayi A.Ş. adına Zeki Zorlu, Harput Tekstil Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti adına Ali Can Tutar ile BOSEN Enerji Elektrik Üretim A.Ş. adına Cemal Tuna’ya ödüllerini BTSO Yönetim Kurulu Üyesi Cüneyt Şener verdi. BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 29 haber / BOSB ve BOSİAD’da ‘Gurur Gecesi’ BPO-B.Plas-Plastic Omnium Oto. Plastik ve Metal Yan Sanayi A.Ş. adına Hasan Ayangül, Coşkunöz-MA Otomotiv Ürünleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına Şükrü Tetik, Rollmech Automotive Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına Erdoğan Demir, Ermaksan Makina Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına Erol Özkayan, COATS Türkiye İplik Sanayi A.Ş. adına Bülent Değirmencioğlu ile Baykal Makina Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına Tolga Oğsar’a ödüllerini BOSB Yönetim Kurulu Üyesi Cemal Tuna takdim etti. Coşkunöz Dış Ticaret A.Ş. adına Şükrü Tetik, Rudolf Duraner Kimyevi Maddeler Ticaret ve Sanayi A.Ş. temsilcisine, Tredin Oto Donanım Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına Vecdi Eriş, Formfleks Yalıtım Ürünleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına Ömer Şanlı, Maysan Mando Otomotiv Parçaları Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına Erdal Elbay ile Beltan Vibracoustic Titreşim Elemanları Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına Abdullah Saner’e ödüllerini BOSB ve BOSİAD Yönetim Kurulu Üyesi Yavuz Yiğit verdi. Nuri Körüstan Makina Metal Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına Alp Körüstan, EMAŞ Plastik Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına Sabriye Arslan, İNOKSAN Mutfak Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına Emre Varlık, Ermaksan İç ve Dış Ticaret A.Ş. adına Erol Özkayan, Sifaş Sentetik İplik Fabrikaları A.Ş. adına Memiş Koyuncu ile ÜÇGE Mağaza Ekipmanları Pazarlama Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına Seçkin Yüksel’e ödüllerini BOSB ve BOSİAD Yönetim Kurulu Üyesi Abdullah Bayrak verdi. Oytaş-Yıldız Uluslararası İnşaat Sanayi Ticaret Ltd. Şti adına Osman Yıldız, Kinteks Dokuma ve Boya Sanayii A.Ş. adına Haluk Özçağatay, Dina/Vanelli Tekstil Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına Sefer Gezer, Soyiç İnşaat Nakliye Metal Geri Dönüşüm Sanayi Ticaret Ltd. Şti adına Ramazan Soyiç, Şahince Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına Turgut Şahin ile Sinta Sanayi İnşaat Taahhüt ve Ticaret A.Ş. adına Mehmet Yediler’e ödüllerini BOSB Denetim Kurulu ve BOSİAD Yönetim Kurulu Üyesi İlker Oral takdim etti. T.K.G. Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına Tayyar Katrancı, FE-KA Otomotiv Mamulleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına Ferit Karslıoğlu, Haksan Otomotiv Mamulleri Sanayi ve Ticaret A.Ş adına İbrahim Gülmez, Pakkens Yedek Parça ve Makina Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına Nurgül Çınar, Mega Tekstil Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına Sefer Gezer ile Güldoğan Mensucat Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına Nazif Emer’e ödüllerini BOSB Denetim Kurulu Üyesi Ahmet Özenalp verdi. Elele Döşeme Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına Rüştü Yılmaz, Nergis Tekstil Sanayi ve Ticaret A.Ş. Nejla Hapçıoğlu, EMARC-Çelik Otomotiv A.Ş. adına Nedim Çelik ile Pilot Taşıt Koltukları Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına Mefkure Zümbülova’ya ödüllerini BOSB ve BOSİAD Yönetim Kurulu Üyesi İhsan İpeker takdim etti. 30 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 Siesta ilanı BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 31 röportaj / Çetin Öztunalı ‘Bursa’nın Enerjisi Yerinde’ Röportaj: Erdal ÇATALKAYA 34 yıl önce kurulan 9 metrekarelik küçük bir iş yerinden başlayıp bir dünya markası olma yolunda ilerleyen Çetin Elektrik’in Yönetim Kurulu Başkanı Çetin Öztunalı, Bursa sanayisinin enerji konusunda iyi sınav verdiğini düşünüyor. Yakın dönemdeki dış gelişmelere dikkati çeken Öztunalı, daha çok katma degeri yüksek üretimle her şeyin üstesinden gelineceğine inanıyor. 1950 yılında Ahmet Öztunalı’nın temelini attığı ve 1979 yılında Çetin Öztunalı tarafından kurulan Çetin Elektrik, sektörün amiral gemilerinden birisi… 9 metrekarelik atölyeden bugün Bursa Organize Sanayi Bölgesi’ndeki 9 bin metrekarelik fabrikaya geçişi sağlayan Çetin Öztunalı’yla sektörün son durumu, yatırım çalışmaları ve ekonomik gidişat üzerine konuştuk… Türkiye’nin ekonomik gidişatını nasıl buluyorsunuz? Olumlu sinyaller mi olumsuz sinyaller mi ağırlıkta? Türkiye’nin ekonomisi dışa bağımlı, bunu hepimiz biliyoruz. Türkiye, her geçen gün ihracatı artan, her gün dışarıya açılan bir ülke. Güzel çalışmalar da yapılıyor ama dövizdeki dalgalanma ve ekonominin darboğaza doğru gittiğine dair bazı duyumlar alınıyor. Türkiye, bana göre katma değeri yüksek ürünler üretip dünya arenasında bu tür meselelerle mücadele etmeli. Fasoncu bir ülke olmadan, markalaşmaya önem veren, daha öz ve kaliteli ürünler yapıp dünya pazarına ‘Türk’ malı olarak sunmamız gerekiyor. İnşaat sektöründe, taahhüt bazında sesimizi daha fazla duyurmaya başladık. Çok çalışıp, çok üretip mücadeleye devam etmemiz gerektiğine inanıyorum. 32 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 ‘KÜRESEL GELİŞMELER ETKİLEDİ’ Türkiye’nin yanı başındaki ülkelerde meydana gelen şiddet olayları ve beraberindeki istikrarsız tabloyu nasıl değerlendiriyorsunuz? Son örnek Mısır oldu. Ekonomiye etkileri nasıl oldu ve olacak? Bu sıkıntılardan ülkemiz de etkileniyor. Sayın Başbakan’ımızın dediği gibi dış mihraklar, bizim Ortadoğu’da kuvvetlenmemizi istemiyorlar. İstemedikleri için de bazı konularda ayak oyunlarıyla sıkıntılar yaratıyorlar. Ama bunları aşacağımıza inanıyorum. Yeter ki ülkemizde kardeşçe, dostça ve kavga etmeden, medeni bir şekilde tartışarak çalışıp üretelim… Küresel gelişmelerden sizin çalışmalarınız olumsuz etkilendi mi? Makedonya ve Romanya’nın yanı sıra Bulgaristan’da çalışmalarımız var. Onlarla ilgili bir sıkıntı yok. Ama gelişmelerin tabii ki daha büyük firmaları etkilediğini görüyoruz. Suriye, Mısır ve Irak’ta yatırım yapan Bursalı bazı firmaların sıkıntı yaşadıklarını basından izliyorum. Bu sıkıntıların daha da büyüyeceğini öngörüyorum. O yüzden bunlarla ilgili ülke olarak ciddi tedbirler almalıyız. Dünya genelinde rekabet anlamında ciddi bir mücadele var. Petrol konusunda özellikle ciddi bir mücadele var. Avrupa ülkelerinin ve ABD’nin ekonomisi de malum zaten. Dünya ekonomisinde bazı şeylerde doyuma ulaşıldığı için yaşanan sıkıntıların çok kısa sürede aşılacağını zannetmiyorum. Sektördeki durumunuz nedir? Yatırım çalışmalarınız hangi boyutlarda? Çetin Elektrik’in kurulduğu günden bugüne kadar güvenilir olduğunu ve işi gününden önce yaptığını vurgulayarak markamızı koruyoruz. Müşterilerimiz de bize ciddi anlamda çok güveniyorlar. Türkiye’nin önde gelen 4 otomobil markasına iş yapıyoruz şu anda. TOFAŞ’a 25, Renault’ya 20 yıldır, Karsan’a kurulduğundan beri ve Ford’a da elektrik sistemleriyle ilgili iş yapıyoruz. Bunun dışında daha çok sanayi, iş merkezleri ve hotellerle ilgili çalışmalar yapıyoruz. Gıda sektöründe Sütaş, Eker, Yörsan ve Banvit’e de iş yapıyoruz. Martur, B Plas, Yeşilova Holding, A Plas, Türkün Holding ve Sönmez Holding gibi otomotiv firmalarının birçoğu da bizimle çalışıyor. Son yıllarda yurt dışında da proje üretmeye yoğunlaştık. Yurt içinde, Bursa’da BUTTİM’in yanında yapılacak olan 350 bin metrekarelik adliye binasının elektrik proje tasarımını üstlendik. Öncesinde de Ankara Sosyal Güvenlik Kurumu Bilgi İşlem Merkezi binasının elektrik projesini teslim ettik. Bursa’da Hasanağa Sanayi Bölgesi’nin enerji nakil hattını da tamamladık. BOSB’daki firmamızın dört bacağı var. Elektrik malzeme satışı, elektrik taahhüt, proje tasarımı ve 365 gün 24 saat bakım ekibimiz müşterilerimize hizmet vermektedir. Aynı zamanda tip testli orta gelirim modüler elektrik pano imalatını da yapıyoruz. 160’a yakın çalışanımız var. 15’e yakını elektrik mühendisi arkadaşımız ile sanayicimize hizmet vermekteyiz. ‘ENERJİDE KALİTE ÖNEMLİ’ Yenilenebilir enerji konusunda Türkiye iyi bir aşamaya geldi diyebilir miyiz? Sizin çalışmalarınız var mı? Yenilenebilir enerji Türkiye için çok yeni bir alan değil. Güneşi ve rüzgârı çok olan bir ülkeyiz ama bundan üst düzeyde faydalanamıyoruz. Herhalde verilen teşviklerden ve desteklerden yeteri kadar faydalanmak gerekiyor. Ciddi bir potansiyel olmasına rağmen ufak güçlerde yatırım maliyeti yüksek, geri dönüşümü de çok geç. Bu maliyetlerde ciddi bir talep olmaz ama gelecek vaat ediyor. Biz de bu konularda ciddi araştırmalar yapıyoruz. Bu konuda kalite de önemli. Güneş pillerinde bilhassa çok önemlidir. Uzakdoğu’dan gelen güneş pilleriyle ilgili ciddi sıkıntılar yaşanıyor. Müşteriler ucuz diye alıyorlar ancak sıkıntı yaşıyorlar. Bizim rüzgâr enerjisiyle ilgili çalışmalarımız vardı ama geri dönüşüm maliyeti çok yüksek ve uzun vadede olduğu için o şekliyle kaldı. Bursa sanayisinin geldiği noktayı nasıl değerlendiriyorsunuz? Yeterli bir yerde miyiz? Bursa; ekonomide İstanbul’dan sonra 2’ye, 3’e girecek bir şehrimiz. Bursa ekonomisi bana göre önce otomotiv, sonra tekstil ve nihayetinde ener- vücudumuzda, damarlarımızda dolaşan kan gibidir. Nasıl ki kan dolaşımı kesildiğinde vücudumuz çökerse sistemler de elektrik kesildiğinde çökecektir… ‘İHANETİ AFFETMEM!’ Bursa’nın sanayi anlamında çok iyi bir yerde olduğunu belirten Öztunalı, Bursa OSB’nin de enerji güvenliği anlamında başarı olduğunu ifade etti. jiyle mücadele veriyor. Genelde Türkiye’de ve özelde de Bursa’da gördüğüm kadarıyla sanayide ara eleman bulma noktasında ciddi sıkıntılar var. Sanayici olarak, yetişmiş ara elemanda ciddi sıkıntılar yaşıyoruz. Bu anlamda sanat okullarına daha fazla önem verilmesi lazım. Bu okullarda eğitim gören gençlerin ya da üniversitede mühendislik okuyanların yaz tatillerini hiç boş geçirmemeleri lazım. Meslekleriyle ilgili firmalarda staj yapmaları, çalışmaları gerekiyor. Ama ben gençlerde bunu göremiyorum. Mesleklerinde kendilerini çok iyi geliştirip evlerine ekmek götürebilecek noktaya gelmeleri lazım. Umarım bu sorun da zamanla aşılır. Özellikle teknik eğitime her sektörde ciddi bir ihtiyaç var. ‘BURSA OSB ÇOK İYİ BİR YERDE’ Elektriğe bağlı ölümler ya da yaralanmaları düşündüğümüzde Bursa’daki sanayi bölgelerini güvenlikli buluyor musunuz? Bursa’daki sanayi bölgelerinin çoğunda, insanlara zarar verecek bir sistemin olduğuna inanmıyorum. Herkes bu konuya çok önem veriyor. Elektrik ve diğer sektörler çok hızlı geliştiğinden yeni yatırımların çoğu doğru yapılıyor ama daha da üst düzey yapılması gerekir. Bunlar da maliyet getirdiğinden bazı firmalar kaçınabiliyor. Ama bunun bedelini daha farklı şekilde daha sonra ödüyorlar. Bursa Organize Sanayi Bölgesi, Türkiye’nin ilk organize sanayi bölgesidir. Bana göre, altyapı olarak da Türkiye’nin en iyi sanayi bölgesidir. Her şey zamanında planlanmış ve yapılmış. Enerji nakil hatları yer altına indirilmiş, enerji üretim tesisleri var. Hepsi de son sistem yapılmış. Elektrik kesildiği zaman hayat duruyor adeta. Peki, sizin için elektriğin hayatınızdaki yeri nedir? Elektrik, mesleğimiz bizim. Kazancımızı buradan sağlıyoruz. Elektrik, olmazsa olmaz ve temiz bir enerji ama aynı zamanda tehlikelidir. Ülkemiz, enerji nakil hatlarında ve üretimde biraz geç kaldı ama iyi çalışmaların yapıldığını biliyoruz. Elektrik Firmanın duvarlarında özlü sözler dikkati çekiyor. Çalışanlarınıza karşı nasıl bir yaklaşımınız var? Hem sözün özüne hem de eğitime çok önem veririm. Benim felsefeme göre; patron, çalışanına saygılı olursa çalışan da ona karşı saygılı olur. Ben çalışan arkadaşlarımıza mümkün olduğu kadar değer verip saygılı olmaya çalışıyorum. Onların hem ekonomik hem de diğer sorunlarına yardımcı olmaya çalışıyorum. İşlerimizi rakiplerimizle mücadele edip kıran kırana fiyatlarla alıyoruz ama çalışanımızın maaşının gününde ödenmesine, sigortasının yatmasına ve diğer özlük haklarının verilmesine yıllardan beri önem veririz. Eğitime çok önem veririz. Ben, şirkette çalışan arkadaşlarımıza her zaman “Benden çekinmeyin, eleştirin ama şirketimize ihanet edeni asla affetmem, benden çekinsin” derim. Eğer ki o şirkete ihanet ediyor, çalışmıyor ve kötü şeyler düşünüyorsa benden çekinsin… İş yaşamı dışında neler yapıyorsunuz? Hobileriniz, özel uğraşlarınız var mı? Atları çok severim. Ata karşı çok ciddi bir sempatim var. Zamanında bir atım da vardı. Ata biniyordum ama şimdilerde daha çok denizle, balıkçılıkla uğraşıyorum. Fırsat buldukça denize gider balık tutarım. Arkadaşlarımızla bir araya gelir ve balığa gideriz. Yazın denizle ilgilenirken kışın da seyahat ederim. Amatör olarak fotoğrafçılık da yapıyorum. Her gittiğim ülkeden de oraya has biblolar alırım. Fotoğrafçılıktan ötürü eski Bursa fotoğraflarını ve yazılarını da topluyorum. Doğum Yeri: Bursa Doğum Tarihi: 1955 Yabancı Dil: İngilizce Çocuk: 1 kız çocuğu Hobileri: Balıkçılık ve fotoğraf En sevdiği yemek: Balık BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 33 araştırma / BOSB’daki AR-GE merkezleri BOSB, AR-GE’de de Zirvede Araştırma: Erdal ŞEN Bursa Organize Sanayi Bölgesi (BOSB), AR-GE çalışmalarında da örnek oluyor. Türkiye genelindeki 142 merkezinden 20’si Bursa’da bulunurken Bursa OSB, 20 AR-GE merkezinden 11’ini bünyesinde barındırıyor. 2023 yılında 2 trilyon dolarlık milli gelir rakamıyla dünyanın en büyük 10 ekonomisinden biri olmayı hedefleyen Türkiye’de, bu hedefe ulaşılabilmesi için araştırma ve geliştirme (AR-GE) yatırımlarının artırılması büyük önem taşıyor. Bu yolculukta önemli bir kaldıraç görevi üstlenecek olan AR-GE merkezlerinin sayısı da günden güne artıyor. sağlanan teşvik ve destekler arasında; yapılan ARGE harcaması kadar Kurumlar Vergisi indiriminin sağlanması, personel ücretlerinin doktoralı olanlar için yüzde 90, diğerleri için yüzde 80’inin Gelir Vergisi’nden muaf tutulması, AR-GE merkezlerinde çalışan personelin sigorta primi işveren hissesinin yarısının devlet tarafından karşılanması gibi önemli avantaj geliyor. REKABETTE AVANTAJ SAĞLIYOR 20 MERKEZDEN 11’İ BOSB’DA Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nca yürütülen 5746 sayılı Kanun kapsamında AR-GE merkezi kuran tesisler, sağlanan teşvik ve muafiyetlerle rekabette bir adım öne çıkıyor. 2008 yılında uygulanmaya konan ‘Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’ kapsamında 50 ve üzeri AR-GE personeli bulunduran firmalara verilen AR-GE Merkezi Belgesi ile bugün 142 firma bu belgeye sahip oldu. Bu işletmelere 34 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 Halen Türkiye genelindeki 142 AR-GE merkezinden 20’si Bursa’da bulunurken, Bursa Organize Sanayi Bölgesi (BOSB), bünyesinde barındırdığı 11 AR-GE merkeziyle bu alanda Bursa’da lokomotif görevi görüyor. Türkiye’nin daha rekabetçi bir kimlik kazanması ve reel sektörün daha yüksek katma değerli üretim yapabilmesi AR-GE çalışmalarının varlığının artmasıyla doğru orantılı. Ar- tık firmalar giderek sertleşen rekabet koşullarına cevap verebilmek için öncelikleri arasına AR-GE yatırımlarını koyuyor. BURSA OSB, AR-GE MERKEZİ SAYISINDA BURSA’DA İLK SIRADA Bugün 37 AR-GE merkeziyle Türkiye genelinde ilk sırada yer alan İstanbul’un ardından, Bursa 20 ARGE merkeziyle ikinci sırada bulunuyor. Bursa’da, 2008 yılında TOFAŞ Türk Otomobil Fabrikası’yla başlayan AR-GE merkezlerinin kurulma serüveni; 15’i otomotiv yan sanayii, 2’si otomotiv ana sanayi, 1’i tekstil, 1’i makine, 1’i de dayanıklı tüketim malları sektörleriyle devam etti. Bursa Organize Sanayi Bölgesi de bünyesindeki 11 AR-GE merkeziyle kentin bu alandaki lokomotifi konumunda bulunuyor. 11 firma, Bursa’nın ve Bursa OSB’nin AR-GE geleceğine yön veriyor. Sıra No Bursa’nın AR-GE Merkezleri Sektörü 1 TOFAŞ TÜRK OTOMOBİL FABRİKASI AŞ. Otomotiv Ana Sanayi 2 SANKO TEKSTİL İŞLETMELERİ SANAYİ VE TİCARET AŞ. Tekstil 3 BOSCH SANAYİ VE TİCARET AŞ. Otomotiv Yan Sanayi 4 MAKO ELEKTRİK SAN. VE TİC. AŞ. Otomotiv Yan Sanayi 5 BEYÇELİK GESTAMP KALIP VE OTO YAN SANAYİ Otomotiv Yan Sanayi 6 DURMAZLAR MAKİNE SANAYİ VE TİC. AŞ. Makine 7 OYAK-RENAULT OTOMOBİL FABRİKALARI AŞ. Otomotiv Ana Sanayi 8 COŞKUNÖZ METAL FORM MAKİNA ENDÜSTRİ VE TİCARET AŞ. Otomotiv Yan Sanayi 9 GRAMMER KOLTUK SİSTEMLERİ SANAYİ VE TİCARET AŞ. Otomotiv Yan Sanayi 10 MARTUR SÜNGER VE KOLTUK TESİSLERİ TİC.VE SAN. AŞ. Otomotiv Yan Sanayi 11 VALEO OTOMOTİV SİSTEMLERİ ENDÜSTRİSİ AŞ Otomotiv Yan Sanayi 12 TOKSAN YEDEK PARÇA İMALAT TİCARET VE SANAYİ AŞ. Otomotiv Yan Sanayi 13 ERMETAL OTOMOTİV VE EŞYA SANAYİ TİC. AŞ. Otomotiv Yan Sanayi 14 B- PLAS AŞ. Dayanıklı Tüketim Malları 15 FARBA OTOMOTİV AYDINLATMA VE PLASTİK AŞ. Otomotiv Yan Sanayi 16 FE-KA OTOMOTİV MAMULLERİ SAN. VE TİC. AŞ. Otomotiv Yan Sanayi 17 MAYSAN MANDO OTOMOTİV PARÇALAR SAN. VE. TİC. AŞ. Otomotiv Yan Sanayi 18 MAJOR SKT Otomotiv Yan Sanayi 19 AKA OTOMOTİV SANAYİ VE TİC. AŞ. Otomotiv Yan Sanayi 20 ROLLMECH AUTOMOTİVE SAN. VE TİC. AŞ. Otomotiv Yan Sanayi Sıra No Bursa OSB’deki AR-GE Merkezleri Sektörü 1 OYAK-RENAULT OTOMOBİL FABRİKALARI AŞ. Otomotiv Ana Sanayi 2 DURMAZLAR MAKİNE SANAYİ VE TİC. AŞ. Makine 3 BOSCH SANAYİ VE TİCARET AŞ. Otomotiv Yan Sanayi 4 COŞKUNÖZ METAL FORM MAKİNA ENDÜSTRİ VE TİCARET AŞ. Otomotiv Yan Sanayi 5 BEYÇELİK GESTAMP KALIP VE OTO YAN SANAYİ Otomotiv Yan Sanayi 6 MARTUR SÜNGER VE KOLTUK TESİSLERİ TİC.VE SAN. AŞ. Otomotiv Yan Sanayi 7 FE-KA OTOMOTİV MAMULLERİ SAN. VE TİC. AŞ. Otomotiv Yan Sanayi 8 MAYSAN MANDO OTOMOTİV PARÇALAR SAN. VE. TİC. AŞ. Otomotiv Yan Sanayi 9 MAJOR SKT Otomotiv Yan Sanayi 10 FARBA OTOMOTİV AYDINLATMA VE PLASTİK AŞ. Otomotiv Yan Sanayi 11 ROLLMECH AUTOMOTİVE SAN. VE TİC. AŞ. Otomotiv Yan Sanayi Bursa OSB’de sektörlerine göre faaliyette olan AR-GE merkezleri Sıra No Sektör Adı Sayı % 1 Otomotiv Yan Sanayii 9 81,8 2 Otomotiv Ana Sanayi 1 9,1 3 Makine 1 9,1 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 35 röportaj / BTÜ’den OSB’ye AR-GE Merkezi BTÜ’den BOSB’a Özel Merkez Röportaj: Erdal ÇATALKAYA ‘Araştırma’ odaklı olarak kurulan Bursa Teknik Üniversitesi’nin yönetimi, Bursa OSB’ye AR-GE Merkezi kurmak için kolları sıvadı. Tahsis işleminden sonra inşaata başlanacak. Sanayinin can damarlarının geçtiği Bursa, üniversite-sanayi işbirliğinde çok önemli bir açılıma ev sahipliği yapacak. Kentin ikinci devlet üniversitesi Bursa Teknik Üniversitesi (BTÜ), Bursa Organize Sanayi Bölgesi’ne (BOSB) ARGE Merkezi kurulması için düğmeye bastı. Rektör Yardımcısı Profesör Doktor Şule Altun, belirlenen alanın tahsis edilmesinin ardından inşaat başlanacağını söyledi. Altun’la sanayi ve akademi dünyasını heyecanlandıran projenin detaylarını konuştuk… ‘11 ARAMA TOPLANTISI YAPILDI’ BTÜ’nün AR-GE Merkezi düşüncesi ne zaman oluştu? Talep hangi taraftan geldi? Uygulamaya geçmesi için ne gibi çalışmalar yapıldı ve yapılacak? BTÜ’nün AR-GE Merkezi kurma düşüncesi kuruluşundan itibaren vardı. Çünkü BTÜ, araştırma üniversitesi misyonu ile kurulmuştu. Ayrıca üniversite-sanayi işbirliğine yönelik yapılan arama toplantılarının sonuçları da bu kararı pekiştirdi. BTÜ olarak farklı sanayi sektörleri ile 11 arama toplantısı gerçekleştirdik ve bu toplantı sonuçları bir rapor halinde yayınlandı. Bu toplantılarda sanayiciye üniversiteden beklentileri soruldu. Bu beklentiler içerisinde üniversite-sanayi ortak AR-GE çalışmalarına yönelik önemli bir beklenti 36 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 olduğu görüldü. Bu durum da çalışmalarımızı hızlandırmamızı sağladı. Fikir oluştuktan sonra yer arayışına başlandı. BOSB içerisinde eğitim için ayrılan bir yer olduğu öğrenildikten sonra BOSB Yönetimi ile irtibata geçildi. AR-GE Merkezi’nin özellikle sanayi-üniversite işbirliğine yönelik çalışmalar yapması planlandığından OSB içerisinde yer almasının avantajları anlatıldı. Yönetime ARGE Merkezi’nin içeriğine yönelik sunumlar yapıldı. BOSB Yönetimi’nin konuya olumlu bakmasıyla da süreç resmiyet kazandı. Talep üniversiteden geldi, ancak sanayinin desteği olmasa bu aşamaya gelmesi mümkün olmazdı, “Ortak gerçekleştirildi” demek en doğrusu… ‘4 BÖLÜMDEN OLUŞUYOR’ BTÜ’nün AR-GE Merkezi projesinin içeriğinde neler var? Talep sanayiciden mi geldi, yoksa üniversite mi gündeme getirdi? AR-GE Merkezi 4 ana bölümden oluşmakta: ARGE, Eğitim, Test ve Analiz ve Diğerleri. Her bir bölüm de çeşitli alt işlevlerden oluşmakta. Bunları kısaca özetleyecek olursak… ‘AR-GE’ başlığı altında, özellikle Bursa’nın temel sanayi alanları olan makina, tekstil ve otomotiv konularına ağırlık verilecek. ‘EĞİTİM’ başlığı altında da, lisansüstü çalışmalar bu merkez de yapılacak. Geliştirilen ürünlerin ticarileşmesine, patent ve fikri mülkiyet hakları- na yönelik bir ofis de yer alacak. Yüksek lisans ve doktora tez konuları sanayi ile ortak belirlenecek ve sanayinin sorunlarına çözümler üretebilecek çalışmalar yapılacak. Sürekli eğitim merkezinde sanayide çalışan teknik personele eğitimler verilecek. Sanayinin proje yapma kapasitesinin artırılmasına yönelik özel eğitimler düzenlenecek. ‘TEST ve ANALİZ’ başlığı altında ise, AR-GE Merkezi çalışmalarına yönelik test ve analizlerin yanı sıra, özellikle sanayinin yurt dışında veya Bursa dışında yaptırmak zorunda kaldığı test ve analizlere yönelik bir bölüm de planlanmakta. ‘DİĞERLERİ’ başlığı altında da firmaların doğrudan AR-GE çalışmalarının içerisinde yer alabilmesi, yurt içi ve dışından gelen araştırmacılarla birebir irtibat halinde olabilmeleri için firmalara AR-GE Merkezi içerisinde irtibat ofisleri sağlanacak. incelemeye davet ediyoruz. Aynı toplantılarda çıkan sanayici taleplerimiz doğrultusunda, sektörler bazında ihtisas komisyonları oluşturuyoruz. Bu komisyonlarla ilgili öğretim elemanlarımız düzenli toplantılar gerçekleştirecek. Sektördeki yeniliklere yönelik sanayicilerimize toplantılar düzenleyeceğiz. İlk toplantılarımızı tekstile yönelik olarak başlatıyoruz. Sanayicilerimiz, üniversitemizde 2 yıldır seminerler veriyor. Bu yıl bu uygulamaya ilave olarak, derslerimizin 1-2 haftasını konuyla ilgili sanayiden teknik personelin ders anlatmasına yönelik olarak düzenledik. Böylece, öğrencilerimiz konuların pratik uygulamasını en yetkili ağızlardan dinleme imkânı bulacak. Bu uygulamayı hem lisans, hem lisansüstü programlarımızda gerçekleştireceğiz. Arama toplantılarından elde edilen sonuçları zamanla hayata geçirmeye devam edeceğiz. Bu projenin benzerleri var mıdır? Bu örnekler dikkate alınmış mıdır? Bu projenin dünyada örnekleri vardır. National Science Foundation (NSF), USA ABD (Ulusal Bilim Kurumu) Industry/University Cooperative Research Centers Program (I/UCRC): Sanayi/Üniversite İşbirliği Araştırma Merkezleri Programı; MIT Industrial Liaison Programı (ILP), Gyeongi Teknoparkı bu örnekler arasındadır. BOSB Yönetimi’ne bu örnek uygulamalar da sunulmuştur. Örnekler incelenmiştir ve kurulması planlanan AR-GE Merkezi için en uygun olabilecek örnek yapı ve yönetim şekli üzerinde çalışılmaktadır. İş dünyasından, sanayiciden, Bursa OSB ve BOSİAD Yönetimi’nden beklentileriniz neler? Mesaj vermek ister misiniz? Öncelikle bu yerin tahsisinde gösterdikleri ilgi, destek ve yardımlar için BOSB Yönetimi’ne teşekkür ediyoruz. Biz onlara “Geleceğe Yatırım Yapmaları” talebiyle gittik ve büyük bir öngörü ile bu talebi kabul ettiler. Çünkü AR-GE merkezlerinden verimli sonuçlar almaya ancak 10 yıl sonra başlayabilirsiniz. Bugün teknik tekstiller konusunda dünyanın en önemli tekstil araştırma merkezi olan RWTH-ITA (Almanya) bundan 70 yıl önce kurulmuştur, ancak şu anda bu alanda dünyadaki en önemli gelişmelere imza atmaktadır. Biz de sanayi-üniversite-kamu ortaklığı ile böyle bir başarıya imza atabiliriz. Sanayicilerimizin elbette, tahsisin tamamlanması ve binaların yapımı aşamasında desteklerini bekliyoruz. Biliyorsunuz, binalara yapımına katkı koyan kişilerin isimleri verilerek, bu isimlerin yaşatılması mümkün. Bu merkezde de bu tür çalışmalar gerçekleştirilebilir. BTÜ olarak diğer sanayi bölgelerine yönelik de benzer çalışmalarınız söz konusu olacak mı? Sanayicilerimizin talepleri doğrultusunda -ki bu konuda talepler var- memnuniyetle diğer bölgelerimizde de benzer çalışmalarımız olabilir. Bu durumda, kaynakları verimli kullanarak, bir bütünlük içerisinde ilgili sanayi bölgesinin de özellikleri göz önüne alınarak çalışmalar gerçekleştirilebilir. Planlarımızda da vardır. Ancak, öncelikle mevcut çalışmanın gerçekleştirilmesine ağırlık vermek istiyoruz. BTÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Şule Altun risinde yer alıyor. Önemli olan yüksek miktarda üretim yapmak değil, katma değeri yüksek ürünler üretebilmek. Bu da ancak AR-GE çalışmaları ile gerçekleştirilebiliyor. Ayrıca Türkiye’nin 2023 ve 2071 hedeflerine ulaşabilmesinin en önemli araçlarından biri, bilim ve teknolojide gerçekleştireceği gelişmeler. Biz de Türkiye’de ve dünyada bu anlamda fark yaratan bir üniversite olabilmeyi hedefliyoruz. Dolayısıyla AR-GE, bizim en önemli ayağımız. Üniversite-sanayici işbirliğinde arzu edilen seviyeye BTÜ’nün katkıları neler olacak? Bunu aslında zaman gösterecek. Ancak biz bu işbirliğine inanıyoruz ve faydalarını da çok iyi biliyoruz. Bu uzun bir yol… Ancak dünyada teknolojileri ile fark yaratan ülkelerin bu işbirliğini mutlaka gerçekleştirmiş olduğunu görüyoruz. Bu işbirliği bir gerekliliktir. Biz de yukarıda da bahsettiğimiz gibi bu işbirliğinin gerçekleşebilmesi için çeşitli projeler üretiyoruz. Umarız hep birlikte bu çalışmaların güzel sonuçlarını görebiliriz. BTÜ’nün AR-GE Merkezi dışında sanayiciye, özellikle BOSB’a yönelik başka projeleri gündeme gelecek mi? Arama toplantıları sonuçlarına göre sanayicilerimizin taleplerine yönelik çeşitli uygulamalarımızı hayata geçirmeye başladık. Bunlardan biri sanayiye yönelik bir arayüz olacak olan internet sitemiz sanayi.btu.edu.tr hizmete başladı. Bu site ile sanayicimiz doğrudan ilgili öğretim elemanlarımızla irtibat kurabilecek. Sanayicilerimizi sitemizi BTÜ olarak AR-GE konusuna neden çok önem veriyorsunuz? Biz bir araştırma üniversitesiyiz. Üniversitemizde yüksek lisans ve doktora öğrenci sayımızın mevcut öğrenci sayısının 1/3’üne yakın olması hedeflenmekte. Günümüzde AR-GE, devletlerin en önemli öncelikleri içeBOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 37 köşe yazısı / Şerif Arı OSB Alt Yapı Tesislerine Ait Katılım Payı Ödemeleri Gider Yazılabilir mi? Şerif Arı Yeminli Mali Müşavir serifari@arilar.com.tr 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu’nun 20’nci maddesine göre bölgedeki katılımcıların altyapı ve arıtma tesislerini, OSB Müdürlüğü yapmak ve yönetmeliğe uygun usul ve esaslara göre de paylaştırmak zorundadır. Organize sanayi bölge müdürlüklerinin, bölge sınırları içerisindeki katılımcılara (bina veya arsa sahiplerine) herhangi bir mal veya hizmet vermeleri halinde fatura ile sattığının bedelini alma hakkı bulunmaktadır. Aynı şekilde katılımcıların ortak kullanımı için alt yapı tesisleri yaptığı veya yaptırdığı takdirde, istifade ettiği oranlar göz önüne alınarak, harcamasını katılım payı altında fatura ile istifade edenlerden almaktadır. Alt yapı tesisleri ‘yol’, ‘elektrik’, ‘doğal gaz’, ‘su tesisatları’, arıtma ve atık su tesisleri vb. olabilir. Bu konuda önemli bir sorun ortaya çıkmıştır. Hâlâ da tartışılmaktadır. Bölgede faaliyetteki firmalar katılma payını gider yazma veya aktifleştirerek amortismana tabi tutma konusunda tereddüt yaşamışlardır. Bu konudaki görüşüm; tamamının hemen gider yazılmayıp, amortisman yoluyla gider yazılmasıdır. Çünkü Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) 272’nci maddesinde; normal bakım, tamir ve temizleme giderleri dışında, gayrimenkulü genişletmek veya iktisadi kıymetini devamlı olarak arttırmak maksadıyla yapılan giderlerin gayrimenkulün maliyet bedeline eklenmesi hüküm altına alınmıştır. Bu madde hükmüne göre, herhangi bir OSB’de arıtma tesisi yapıldığını ve herhangi bir fabrikadan katılım payının tahsil edildiğini varsayalım... OSB sınırları içerisinde olan bu fabrikanın değeri, arıtma tesisi olmayan bir başka fabrikaya nazaran bir miktar artmıştır. Bir örnek daha vermek isterim... Türkiye’nin ilk organize sanayi bölgesi olan Bursa OSB içerisindeki 10 bin metrekarelik bir fabrikanın bina değeri ile bölge dışında aynı yapı sınıfında ve aynı malzemelerle yapılmış yine 10 bin metrekarelik başka 38 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 bir fabrika binasının değeri aynı olamaz. Bu farkı yaratan, OSB’deki alt yapı tesis ve tesisatlarıdır. Adı geçen alt yapı tesisleri her ne kadar gayrimenkulün içinde veya bitişiğinde olmasa da, VUK’un 269’uncu maddesinde gayrimenkullerin mütemmim cüzü ve teferruatının da gayrimenkuller gibi değerlenmesi gerektiği belirtilmiştir. Buna göre OSB’deki fabrikanın tesisat ve borularla bağlı olduğu alt yapılar binanın ‘teferruatı’ sayılır. Bir defada ‘gider’ yazma görüşü VUK 40’ıncı maddesine göre faaliyetle ilgili olduğuna dayandırılmaktadır. Hâlbuki OSB’de bulunan ‘boş arsalardan da’ adı geçen alt yapı katılım paylarının çoğunluğu alınmaktadır. Bu payın faaliyetle ilişiği olmayıp, ‘arsa değerini’ arttırdığı tartışmasızdır. Tereddüt edilen bu konu; muhtelif kişilerce, muhtelif vilayetlerde Maliye’den yazılı sorulmuş, farklı görüşler verilmekle beraber son olarak verilen özelgeler ‘bir defada gider yazılamayacağı’ yolundadır. (Bursa Vergi Dairesi Başkanlığı’nın B.07.1.GİB.4.16.17.02-VUK-06 Sayılı Özelgesi) Danıştay Üçüncü Dairesi’nde 23.02.2006 tarih ve 2005/3326 esas; 2006/2382 karar no ile, ‘katılım payı adı altında’ yapılan ödemelerin gayrimenkulün maliyetine eklenmesi gerektiğine karar verilmiştir. Bu konuda önemli bir husus daha var... ‘Kiracı’, kira sözleşmesi hükümlerine dayanarak katılım payı öderse nasıl kayıt yapacaktır? Kiracılar; oturdukları gayrimenkulün değerini arttırıcı bir masraf yaparlarsa, VUK’un 264’ncü maddesine göre ‘özel maliyet hesabına’ kaydederek, ‘kira sözleşmesindeki süreye orantılı’ olarak itfa payı yoluyla ‘gider’ yazabilecektir. BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 39 haber / yapı denetim OSB’lere % 75 ‘Denetim’ İndirimi Organize sanayi bölgelerini yakından ilgilendiren bir indirim sanayiciyi rahatlattı. OSBÜK’ün çabaları sonucunda yapı denetim ücretleri yüzde 75 oranında düşürüldü. Sanayiciler için önemli bir maliyet unsuru olan yapı denetim ücretleriyle ilgili önemli bir gelişme yaşandı. Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu OSBÜK’ün girişimleri sonucu Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde yapılan son yasal düzenlemelerden sonra OSB’lerdeki yapı denetim ücretleri yüzde 75 oranında indirildi. az ödeyecek” diye konuştu. Sanayicinin elinin rahatlayacağını dile getiren Yedikardeş, “Yatırım aşamasında kaynak bulmakta zorlanan sanayici böylelikle bir nebze de olsa rahatlayacak. Bu sayede, yapı denetimi ücretindeki indirimden elde ettiği kaynağı yatırımındaki başka bir alana kaydırabilecek” ifadelerini kullandı. SANAYİCİ LEHİNE SONUÇLANDI Konuyla ilgili açıklama yapan Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) Yönetim Kurulu Üyesi Selim Yedikardeş, “Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu OSBÜK’ün bir süreden beri sanayici lehine takip ettiği konuda sonuca ulaşılmış bulunuyor. Bundan sonra organize sanayi bölgeleri içerisinde yatırım yapacak sanayiciler, fabrika inşaatı aşamasında önemli bir gider kalemi olan yapı denetim ücretlerini yüzde 75 oranında daha ‘ÖNEMLİ BİR KAZANIM’ Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde görüşülerek kabul edilen 478 sıra sayılı Torba Yasa kapsamında 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun’un ilgili maddesinde değişiklik yapıldığını belirten Selim Yedikardeş “Yeni düzenlemede ‘Yapı denetim kuruluşlarına ödenecek hizmet bedeli, Endüstri Bölgeleri, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri ve Organize Sanayi Bölgeleri onaylı sınırı içerisinde yer alan tüm yapılar için % 75 indirimli uygulanır’ hük- mü yer almıştır. Bu sanayiciler için önemli bir kazanım olarak değerlendirilmelidir” dedi. Selim Yedikardeş Kanunda ne yazıyor? “Yapı denetimi hizmeti için yapı denetim kuruluşuna ödenecek hizmet bedeli, yapı denetimi hizmet sözleşmesinde belirtilir. Bu bedel, yapı yaklaşık maliyetinin %1,5’inden az olamaz. Hizmet bedeli oranı, yapım süresi iki yılı aşan iş için yıllık %5 artırılır ve yapım süresi iki yıldan daha az olan işler için yıllık %5 azaltılır. Bu bedele, katma değer vergisi ile yapı denetim kuruluşu tarafından talep edilen ve taşıyıcı sisteme ilişkin olmayan malzeme ve imalâtlar konusunda yapı müteahhidince yaptırılacak olan laboratuvar deneylerinin masrafları dâhil değildir. Yapı denetim kuruluşu, yapı sahibin- 40 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 den başka bir ad altında, ayrıca hiçbir bedel talebinde bulunamaz. Yapı denetim kuruluşlarına ödenecek hizmet bedeli, Endüstri Bölgeleri, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri ve Organize Sanayi Bölgeleri onaylı sınırı içerisinde yer alan tüm yapılar için %75 indirimli uygulanır. Yapı denetim hizmet bedeli, yapı denetim kuruluşlarının hizmet bedellerinin ödenmesinde kullanılmak üzere yapı sahibince il muhasebe birimlerinde açılacak emanet nitelikli hesaba yatırılır. Yatırılan tutarların %3’ü ruhsatı veren idarenin, %3’ü Bakanlık bünyesinde bulunan döner sermaye işletmesinin hesabına aktarılır.” BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 41 köşe yazısı / Ahmet Özenalp TMSF ve TOKİ Paylaşımı Bursa Organize Sanayi Bölgesi’ni Etkilemez Ahmet Özenalp Bursa Organize Sanayi Bölgesi Denetleme Kurulu Üyesi www.ahmetozenalp.com Bursa Sanayici ve İş Adamları Derneği’nin (BOSİAD) yayın organı olan Sinerji Dergisi’nin, ikinci sayısını yayınlandı. Başta sevgili iş adamımız Yavuz Yiğit Bey olmak üzere dergimizde emeği geçen herkese teşekkür ediyorum. Ben de Sinerji’nin bundan böyle her sayısında gerek mesleğimle ilgili gerekse OSB’ye ait konularla ilgili yazı yazacağım. Bu sayıda konunun güncel olması nedeni ile TMSF ve TOKİ arasında paylaşımı düzenleyen protokol karşısında OSB’lerin konumu üzerinde duracağım. Birçok sanayicimiz soruyor… OSB’deki taşınmazların kredi alacaklısı kuruluşa satılması halinde, kredi alacaklısı kuruluş, (örneğin banka, vergi dairesi, SGK, TMSF, TOKİ vs. olabilir) taşınmazın yeni sahipleri istediği tasarrufa sahip midir? Örneğin TMSF ve TOKİ paylaşımı kapsamında OSB’de istediği tasarrufta bulunabilir mi? Veya kredi alacaklısı kurum bankalar sahibi oldukları OSB taşınmazı dilediğine verebilir mi? Veya dileyen bunları alabilir mi? Elbette hayır. Ama tabii ki bu ‘hayır’ın sebeplerini ortaya koyup, bu konunun iyice anlaşılmasını sağlamak gerekli. Bilindiği gibi OSB, 4562 sayılı yasa ve buna bağlı olarak çıkarılan OSB Uygulama Yönetmeliği kapsamında yönetilir. Peki, bu yasa ve yönetmelikleri etkisiz kılacak özel bir düzenleme var mıdır? OSB’lerdeki katılımcılara ait menkul ve gayrimenkullerin işletmelerin devir konusu 4562 sayılı OSB Kanunu’nun 18’inci maddesi ve Uygulama Yönetmeliği’nin 109’uncu maddesinde düzenlenmiştir. 4562 sayılı yasanın 18’inci maddesi çok açık olup “Arsa, tahsis amacı dışında kullanılamaz” diyor. Ayrıca ek fıkra 23.10.2008 tarihli 5807/4’le getirilen değişiklikle “OSB’nin uygunluk görüşünün alınması zorunludur” diyor. Ayrıca “Tapuda eski sahibin vermiş olduğu şerhler yeni devralan içinde geçerlidir” diyor. 109 / (6) Taşınmazların kredi alacaklısı kuruluşa satılması halinde, kredi alacaklısı kuruluş, satın aldığı taşınmazı sadece OSB’nin kuruluş protokolünde öngörülen niteliklere sahip gerçek veya tüzel kişilere en geç 2 yıl içerisinde satmak veya aynı nitelikteki gerçek veya tüzel kişilere kiraya vermek zorundadır. (7) Bu husustaki yasaklara aykırılığın mahkemelerce tespiti halinde, arsa kimin tasarrufunda olursa olsun, tahsis veya satış tarihindeki bedeliyle geri alınarak bir başka katılımcıya tahsis ve satışı yapılır. Özetle, banka veya kredi alacaklısı OSB’den yer alırsa ya burasını kuruluş protokolünde gösterilen işleri yapmak üzere gerçek veya tüzel kişiye devretmek zorundadır. (109 madde ile ilgili aşağıda daha geniş bilgi vereceğim. Devralanın TMSF 42 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 olması bir şeyi değiştirir mi? Hayır. Yukarıdaki maddeler bu kurum için de geçerlidir. Peki, TMSF ve TOKİ arasında paylaşımı düzenleyen protokol karşısında OSB’ler etkilenir mi? Yani TOKİ, ‘Anlaşma yaptı’ diyerek gelip OSB’de AVM veya toplu konut yapabilir mi? Plan değişikliği yapma gücü var mı? Bilindiği gibi TOKİ’yi TOKİ yapan en önemli madde 2985 sayılı TOKİ Kanunu’nun 4’üncü maddesidir. (Değişik birinci fıkra: 24.7.2008-5793/7 md.) Başkanlık, gecekondu dönüşüm projesi uygulayacağı alanlarda veya mülkiyeti kendisine ait arsa ve arazilerde veya valiliklerce toplu konut iskân sahası olarak belirlenen alanlarda çevre ve imar bütünlüğünü bozmayacak şekilde her tür ve ölçekteki planlar ile imar planlarını yapmaya, yaptırmaya ve tadil etmeye yetkilidir. Bu planlar; büyükşehir belediye sınırları içerisinde kalan alanlar için büyükşehir belediye meclisi tarafından, il ve ilçe belediye sınırları ile mücavir alanları içerisinde kalan alanlar için ilgili belediye meclisleri tarafından, beldelerde ve diğer yerlerde ilgili valilik tarafından, planların belediyelere veya valiliğe intikal ettiği tarihten itibaren üç ay içerisinde aynen veya değiştirilerek onaylanır. Belediyeler ve valilik tarafından üç ay içerisinde onaylanmayan planlar Başkanlık tarafından re’sen onaylanır. Belediyeler, valilik veya Başkanlık tarafından onaylanan bu planlar; askı, ilan ve itiraza dair kararlar da dâhil olmak üzere 3194 sayılı İmar Kanunu hükümlerine göre belediyeler ve ilgili kamu kurumları tarafından yapılacak tüm işlemler Başkanlık tarafından re’sen yapılmak suretiyle yürürlüğe konur.) Bu madde karşısında konuya ilişkin mevzuatı incelediğimizde 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu’nun “İl özel idaresinin görev ve sorumlulukları” başlıklı 6’ncı maddesinin son fıkrasında; “4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’na ve organize sanayi bölgelerine tanınan yetki ve sorumluluklar bu Kanun kapsamı dışındadır”, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun (01.7.2006 tarih ve 5538 sayılı Kanunla değişik) 7’nci maddesinin son fıkrasında; “4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu’yla Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’na ve organize sanayi bölgelerine tanınan yetki ve sorumluluklar ile sivil hava ulaşımına açık havaalanları ve bu havaalanları bünyesinde yer alan tüm tesisler bu kanunun kapsamı dışındadır”, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun ‘Belediyenin görev ve sorumlulukları’ başlıklı 14 üncü maddesinin son fıkrasında; “4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu hükümleri saklıdır” denilmektedir. Sonuç olarak İçişleri Bakanlığı’nın mevcut mevzuat ve yargı kararları çerçevesinde konu değer- lendirildiğinde; 4562 sayılı OSB Kanunu’nda ve bu kanuna dayanılarak çıkarılan 17.01.2008 tarih ve 26759 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış Organize Sanayi Bölgeleri Yer Seçimi Yönetmeliği, 22.08.2009 tarih ve 27327 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği ve 10.11.2009 tarih ve 27402 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış Tarıma Dayalı ihtisas Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği gibi düzenleyici metinlerde; OSB’lerde yetki ve sorumlulukların belirlendiği ve yer seçimi, kuruluş, tüzel kişiliğin kazanılması ve faaliyete geçilmesi aşamalarında, belediyeler ve il özel idareleriyle ilgili konularda yapılması gerekenlerin açıklandığı görülmektedir. Buna göre; OSB’lerin yetkili organlarının kendi sınırları içerisinde, imar planı yapmak ve uygulamak, yapı ruhsatı düzenlemek, yapıları denetlemek ve yapı kullanma izin belgesini vermek, ilgili ruhsat vermek, elektrik üretim ve dağıtım hizmetlerini yapmak, doğal gaz temini ve dağıtımını yapmak, ihtiyaç olan her türlü altyapı ve sosyal tesisleri yaparak işletmek gibi konularda mevzuatla verilen yetkilerini kullanacağı ve sorumluluklarını yerine getireceği; 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu’nda, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nda ve 5393 sayılı Belediye Kanunu’nda OSB alanlarının bu kanunların kapsamı dışında tutulduğunun ifade edildiği görülmektedir. İlgili kanun ve yönetmeliklerde, OSB’lerdeki yetki ve sorumluluklar ile mahalli idareleri ilgilendiren konuların düzenlendiği, Belediye Kanunu, Büyükşehir Belediyesi Kanunu ve İl Özel İdaresi Kanunu’nun uygulanmasında bu alanların kapsam dışında tutulduğunun açıkça ifade edildiği, ancak 3194 sayılı İmar Kanunu’ndan kaynaklanan yıkım kararı alınması ve imar para cezası verme yetkisinin, belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyelerde, bu alanlar dışında ise valiliklerde olduğu görülmektedir Yukarıdaki değerlendirmelerden de anlaşılacağı üzere organize sanayi bölgelerimiz Belediye, İl Özel İdaresi ve Büyükşehir Kanunu’nun dışındadır. OSB’lerdeki katılımcılara ait menkul ve gayrimenkullerin işletmelerin devir konusu 4562 sayılı OSB Kanun’un 18. maddesi ve Uygulama Yönetmeliği’nin 109. maddesi düzenlenmiştir: 4562/18 – Katılımcılara arsa tahsisi. Bakanlık tarafından çıkarılacak yönetmelik hükümlerine göre müteşebbis heyet tarafından yapılır. Bakanlık gerekli gördüğü takdirde, OSB’de yer tahsis edilecek özel ya da tüzel kişilerin temel vasıfları ile iştigal konularını kuruluş protokolünde belirleyebilir. Katılımcılara tahsis veya satışı yapılan arsalar hiçbir şekilde tahsis amacı dışında kullanılamaz. Bu arsalar katılımcılar ve mirasçıları tarafından borcun tamamı ödenmeden ve tesis üretime geçmeden satılamaz, devredilemez ve temlik edilemez. Bu husus tapuya şerh edilir. Arsa tahsis ve satışının şirket statüsündeki katılımcılara yapılması halinde, borcu ödenmeden ve tesis üretime geçmeden arsanın satışını ve spekülatif amaçlı işlemlerle mülkiyet hakkının devrini önlemeye yönelik tedbirleri almakla bakanlık yetkilidir. Ancak, arsa tahsisi veya satışı yapılan firmanın tasfiyesi halinde, firmanın katılımcı vasfını taşıyan ortağına veya ortaklarına tahsis hakkının devri mümkündür. Bu konudaki işlemlerin muvazaalı olup olmadığını tetkikle ve sonucuna göre gerekli tedbirleri almakla Bakanlık yetkilidir. Bu husustaki yasaklara aykırılığın mahkemece tespiti halinde, arsa kimin tasarrufunda olursa olsun tahsis veya satış tarihindeki bedeli ile geri alınarak bir başka katılımcıya tahsis ve satışı yapılır. (Ek fıkra: 23/10/2008–5807/4 md.) Katılımcılara geri alım hakkı şerhi kaldırılarak tapu verilmesi durumunda tapu kaydına “Taşınmazın icra yoluyla satışı dâhil üçüncü kişilere devrinde OSB’den uygunluk görüşü alınması zorunludur” şerhi konulur. Bu durumda eski katılımcının vermiş olduğu taahhütler, yeni alıcı tarafından da aynen kabul edilmiş sayılır. OSB’lerde yer alacak sanayi kuruluşlarının müşterek yararlarına yönelik hizmet vermek üzere, “Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı, Sosyal Sigortalar Kurumu, Türk Standartları Enstitüsü, Posta İşletmesi Genel Müdürlüğü, Türk Telekomünikasyon A.Ş., Türk Patent Enstitüsü, müteşebbis heyette temsil edilen oda gibi kurum ve kuruluşlara müteşebbis heyet tarafından mülkiyeti OSB’de kalmak üzere arsa tahsis edilebilir” şeklinde düzenlenmiş bulunmaktadır. BAŞKALARINA DEVİR MADDE 109 – (1) Katılımcıların satın aldığı parsellerin tapu kayıtlarına geri alım hakkı şerhi konur. (2) Katılımcılara tahsis veya satışı yapılan arsalar hiçbir şekilde tahsis amacı dışında kullanılamaz. (3) Bu arsalar katılımcılar veya mirasçıları tarafından borcun tamamı ödenmeden ve tesis üretime geçmeden satılamaz, devredilemez ve temlik edilemez. Bu husus tapuya şerh edilir. Arsa tahsis ve satışının şirket statüsündeki katılımcılara yapılması halinde, borcu ödenmeden ve tesis üretime geçmeden arsanın satışını ve spekülatif amaçlı işlemlerle mülkiyet hakkının devrini önlemeye yönelik tedbirleri almakta Bakanlık yetkilidir. (4) Arsa tahsisi veya satışı yapılan firmanın tasfiyesi halinde, firmanın katılımcı vasfını taşıyan ortağına veya ortaklarına tahsis hakkının devri mümkündür. Bu konudaki işlemlerin muvazaalı olup olmadığının tetkikiyle sonucuna göre gerekli tedbirleri almakta Bakanlık yetkilidir. (5) OSB’ce teminat olarak gösterilen ve bu nedenle satışına karar verilen veya katılımcıların borcundan dolayı satışına karar verilen gayrimenkullerin icra yoluyla satışı halinde; Bakanlık ve OSB alacaklarının öncelikle ödenmesi koşuluyla, OSB’nin kuruluş protokolünde öngörülen niteliklere sahip alıcılara veya kredi alacaklısı kuruluşa satış yapılabilir. Satış ilanlarında kuruluş protokolünde yer alan katılımcı niteliklerine de yer verilir. (6) Taşınmazların kredi alacaklısı kuruluşa satılması halinde, kredi alacaklısı kuruluş, satın aldığı taşınmazı sadece OSB’nin kuruluş protokolünde öngörülen niteliklere sahip gerçek veya tüzel kişilere en geç 2 yıl içerisinde satmak veya aynı nitelikteki gerçek veya tüzel kişilere kiraya vermek zorundadır. (7) Bu husustaki yasaklara aykırılığın mahkemelerce tespiti halinde, arsa kimin tasarrufunda olursa olsun, tahsis veya satış tarihindeki bedeliyle geri alınarak bir başka katılımcıya tahsis ve satışı yapılır. (8) Alıcı tapusunu aldıktan ve tesisini ikmal ettikten sonra devir ya da satış söz konusu olması halinde; OSB’nin yeni alıcı ile yapacağı sözleşmede, ilk alıcı ile yaptığı sözleşmede bulunan hükümleri çıkarma veya yeni hükümler koyma hakkı vardır. İMAR PLANI DEĞİŞİKLİKLERİ VE ONAYI MADDE 75 – (Değişik: RG–8.8.2012–28378) (1) Plan ana kararlarını bozucu plan değişikliği yapılamaz. (2) İmar planında bulunan sosyal, idari ve teknik altyapı alanlarının kaldırılması veya küçültülmesine dair plan değişiklikleri zorunlu olmadıkça yapılamaz. Değişikliğin zorunlu olması hallerinde bu konuda plan müellifinin gerekçeli uygun görüşü alınır. 4562 sayılı yasanın 18 ve yönetmeliğin 109. maddesi kapsamında TMFS idaresinin TOKİ ile yapmış olduğu protokol, Organize Sanayi Bölge’miz için bir anlam ifade etmemektedir. OSB Uygulama Yönetmeliği’nin 6-7 maddesi çok açıktır. (6) Taşınmazların kredi alacaklısı kuruluşa satılması halinde, kredi alacaklısı kuruluş, satın aldığı taşınmazı sadece OSB’nin kuruluş protokolünde öngörülen niteliklere sahip gerçek veya tüzel kişilere en geç 2 yıl içerisinde satmak veya aynı nitelikteki gerçek veya tüzel kişilere kiraya vermek zorundadır. Bunun mümkün olmaması halinde, (7) Bu husustaki yasaklara aykırılığın mahkemelerce tespiti halinde, arsa kimin tasarrufunda olursa olsun, tahsis veya satış tarihindeki bedeliyle geri alınarak bir başka katılımcıya tahsis ve satışı yapılır. Sonuç olarak: TMSF VE TOKİ PAYLAŞIMI BURSA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİNİ ETKİLEMEZ. Hiç bir kuruluş buna TMSF dâhil, başka bir kurumla anlaşma yaparak -bu kurum TOKİ bile olsa- OSB içinde plan değişikliği yapamaz, yaptıramaz. Her ne kadar kanun, yönetmelik çok açıksa da muhtemel gelişmeler karşısında senaryoları OSB’lerden sorumlu Bakanlığımızla paylaştığımızda aldığımız cevap benim yukarıda yazdıklarımla birebir örtüşmektedir. Bursa Organize Sanayi Bölgesi’nin (BOSB), Bakanlık’a süreç ile ilgili sorduğu soruya karşılık gelen yazıda, TMSF ve TOKİ paylaşımının BOSB’u etkilemeyeceği, OSB’nin içinde plan değişikliği yapılamayacağı ve OSB’lerin sanayi dışı yapılanmaya karşı ciddi şekilde korunduğu belirtildi. Kimsenin OSB’yi taşımaya, OSB’nin bütünlüğünü bozmaya gücü yetmez. Hiç bir kurum OSB’nin bütünlüğünü bozamaz. Çünkü organize sanayi bölgeleri her türlü sanayi dışı yapılanmaya karşı meri mevzuat tarafından çok sıkı şekilde korunmaktadır. BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 43 araştırma / son çeyrek ve 2014’ten patronlar ne bekliyor? Son çeyrek ve 2014’ten neler bekleniyor? Araştırma: Erdal ÇATALKAYA Özellikle döviz kurundaki sert hareketlere yoğunlaşan piyasalarda yaşananlar Bursa OSB’de faaliyet gösteren iş adamlarının da ilgi odağında. Patronlar, son çeyrekte ve 2014’te ekonomide neler beklediklerini anlattı. Amerikan dolarında yaz aylarında yaşanan ciddi yükseliş, Ortadoğu’da doruk noktasına ulaşan krizler ve dünya ekonomisindeki yavaşlama Bursa ekonomisinde de etkilerini kısa sürede hissettirdi. Sanayinin kalbinin attığı Türkiye’nin ilk organize sanayi bölgesi Bursa OSB’de faaliyet gösteren sanayiciler ve iş adamları, uygun tedbirlerin alınması halinde Türkiye’nin büyük bir kriz yaşamayacağını düşünüyor. yüzde 6,87, Rusya’da yüzde 6,6 değer kaybetti. Türk lirası da bu dönemde yüzde 9’un üzerinde değer kaybetti. Gelişmekte olan ülkelerin tamamında para birimleri değer kaybetmiş oldu. Psikolojik sınır olan‘2 lira’yı geçen dolar, ihracata ağırlık veren firmalara olumlu yansıma olarak dönerken ithalata bağımlı firmalarda sıkıntılara yol açtı. DOLARDAKİ CİDDİ TIRMANIŞ Petrol fiyatı da iç savaşın tüm hızıyla sürdüğü Suriye’de yaşanan gelişmeler nedeniyle varil başına 115 dolar sınırını aştı. Altın fiyatları da aynı dönemde endişeler nedeniyle yükseliş kaydetti. Dolardaki artış, özellikle ihracatın ithalatı karşılama oranının çok düşük olduğu firmaları olumsuz yönde etkiledi. İhracata ağırlık veren ve özellikle Avrupa pazarı ile alternatif pazarlara yönelen firmalar ise dolardaki artıştan olumlu yönde etkilendi. Ancak piyasalardaki sert hareketlilik siparişler ve ödemeler noktasında bazı endişeleri açığa çıkardı. Borsa İstanbul da son 1, 3 ve 6 aylık dönemde dünyanın en fazla düşen borsası oldu. Son aylarda Amerikan Merkez Bankası FED’in de etkisiyle dolar kurunda peş peşe gelen yükseliş, piyasalardaki etkisini kısa sürede gösterdi. Merkez Bankası’nın mevcut önlemlerinin kuru savunmakta yetersiz kalabileceği endişesi ve devam eden Suriye gerginliğiyle birlikte dolar rekor üstüne rekor kırdı. 22 Mayıs’tan itibaren para birimleri Brezilya’da yüzde 15, Güney Afrika Cumhuriyeti’nde Dolardaki tırmanış ve Ortadoğu’daki kaos, Bursa OSB’de faaliyet gösteren sanayici ve iş adamları tarafından yakından takip edildi. 44 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 İHRACATA YÖNELEN ÜZÜLMEDİ ÇAĞLAYAN: ZOR GEÇECEK Kur farkı giderlerinin aşırı şekilde artması altı aylık bilançolara adeta zarar yağdırdı. 2012 yılının altı aylık döneminde 99 şirket zarar açıklarken, bu yılın aynı döneminde zarar eden şirket sayısı 148’e çıktı. Kâr eden şirket sayısı 300’den 251’e gerilerken, 83 şirket kârdan zarara geçti. 41 şirketin zararı artarken, sadece 24 şirketin zararı azaldı. Zarardan kâra geçen şirket sayısı 34’te kalırken, 104 şirketin kârı azaldı. Kârını arttıran şirket sayısı 113’te kaldı. Ocak-Ağustos döneminde 143 milyar 789 milyon 858 bin dolar ihracat yapıldığını açıklayan Ekonomi Zafer Çağlayan da “Son 2- 3 ayda küresel ekonomideki tansiyonu da eklediğimizde, dış talebin reel olarak zayıf seyrettiğini görüyoruz. Dolayısıyla yılın kalan ayları şimdiye kadarkinden daha zor geçecek gibi görünüyor” diyerek son çeyreğe ilişkin beklentisini açıkladı. PATRONLAR NE DİYOR? Bursa Organize Sanayi Bölgesi’nde faaliyet gösteren sanayiciler ve iş adamları da ekonomideki baş döndürücü gelişmeleri yakından takip etti. Tayfur Coşkunüzer, İlker Biliktü, Orhan İğrek ve Vehbi Varlık Sinerji Dergisi’ne beklentilerini anlattı. Dört iş adamı da Türkiye’nin ciddi bir ekonomik krizle karşı karşıya kalmasına ihtimal vermezken güçlü tedbirlerle ülke ekonomisinin daha iyi noktalara gelebileceğini dile getirdi. İhracata daha fazla odaklanılması ve alternatif pazarlara yönelinmesi gerektiğini ifade eden iş adamları Suriye ve Mısır’daki şiddet ve istikrarsızlığın bir an önce son bulmasını da temenni etti. BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 45 araştırma / son çeyrek ve 2014’ten patronlar ne bekliyor? Coşkunüzer: İhracata yoğunlaşmalı “ORTADOĞU’DA İSTİKRAR ZOR” Dünya genelinde 2014’ün zor bir yıl olmasını beklemediğini vurgulayan Tayfur Coşkunüzer, “Çalıştığımız 55-60 ülke arasında çok sıkıntılı olan İran ve Hindistan... Bu ülkeler zaman zaman ekonomik türbülansa giriyor. Ama dünya genelinde büyük bir kriz olacağını düşünmüyorum. Ama Türkiye’de, bu beklenti hâkim” ifadelerini kullandı. Türkiye’nin yanı başındaki istikrarsızlıkları ve krizleri de yorumlayan Tece Dekor AŞ Yönetim Kurulu Başkanı, “7-8 sene öncesine kadar bütün pazarımızı Irak, Suriye, Mısır ve Ürdün gibi ülkeler kapsıyordu. Biz de bu coğrafyaya bağlı kalsaydık bugün çok büyük sıkıntılar yaşıyor olurduk. Ama oradan çıkıp Uzakdoğu, Orta Avrupa ve Güney Amerika’ya yöneldik. Bu da bizim dönüm noktamız oldu. Irak son 10 yıldır karışıklık içerisinde. Önümüzdeki 3-5 yılda Ortadoğu’nun düzelebileceğini öngöremiyorum” ifadelerini kullandı. Biliktü: Gezi Parkı sekteye uğrattı NİTELİKLİ İŞGÜCÜ=NİTELİKLİ ÜRÜN 2014’te dünya genelinde büyük bir kriz beklemeyen Tece Dekor AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Tayfur Coşkunüzer, ihracata yoğunlaşmayla risklerin azaltılacağını söyledi. Ekonomide son aylarda yaşanan panik havası ve dünya genelindeki yavaşlamayı değerlendiren Tece Dekor AŞ.Yönetim Kurulu Başkanı Tayfur Coşkunüzer, dövizdeki flaş yükselmelerin ABD Merkez Bankası FED’in politikasından da kaynaklandığını düşünüyor. Mevcut tablonun Türkiye’ye etkisini değerlendiren Coşkunüzer, “Dolar ve euroda yükseliş devam edecek. Bazı ekonomistlere göre, dolar 2,30 TL seviyesine çıkacak. Bunun sebebi de cari ve dış ticaret açığın gittikçe artması. Cari açık bundan sonra devalüasyona bile neden olabilir. Bunun düzeltilmesi için ihracatın yoğun şekilde artırılması gerekiyor. Hükümet, bu konuda ihracatçıya destek sağlayabilir” dedi. “PAZARDA DARALMA VAR” 2013’ün 8 aylık periyodunda şirketleri açısından satışlarda artış olduğunu kaydeden Tayfur Coşkunüzer, “Genel olarak baktığımız zaman yurt dışındaki işlerimiz yükselirken yurt içinde bir gerileme söz konusu. Onun da nedeni, daha çok dolar ve euronun yükselmesiyle ilgili… Son çeyrekte bu durum daha da kötüye gidecek gibi duruyor. Yaptığımız araştırmalara göre sektörümüzle ilgili pazarda daralma var. Ama ihracat daha güçlü duruyor” diye konuştu. 46 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 Coşkunüzer, Türkiye’nin nitelikli işgücü potansiyelini ve genç nüfusunu yeterince kullanıp kullanamadığıyla ilgili de “Türkiye’nin gençlik potansiyelini yeterince kullandığını söyleyebiliriz. Ama teknolojinin kullanımının yanında, teknolojiyi üreten nitelikli iş gücüne sahip gençlerin yetiştirilmesi gerekiyor. Eğer nitelikli iş gücüne sahip insanlar çalışırsa kaliteli ürünler çıkarırız. Evet, fabrika sayısı bakımından Almanya’yla eşdeğer olabiliriz ama ürünleri çıkartırken satış rakamımız ton başına 3-4 bin euroyu geçmezken Almanya 30-40 bin euroya satabiliyor. Arada bu kadar büyük bir fark olmasının nedeni nitelikli ürün üretmemekten kaynaklanıyor. O nitelikli işgücünü ortaya çıkartıp nitelikli ürünler sağlarsak Avrupa ülkelerini yakalayabiliriz” değerlendirmesini yaptı. “BURSA, İTHALATÇI KALDI” İhracatın ithalatı karşılayamamasının önemli bir sorun olduğunun da altını çizen Coşkunüzer, “Bursa, ithalatçı şehir olmak durumunda kaldı. Ucuz dolar, ithalatı patlattı. Dolar 2,5 TL olsaydı ithalat bu kadar patlamayacaktı. İthalat yıllardır 1,5 ile 1,8 arasında gidip geliyor. Bu da ithalatı cazip hale getirdi. İçerideki maliyetler yükselirken ithalatçı firmalar hep ucuza mal temin ettiler. Oysaki içeride maliyetler yükseldi. Ama şimdi ithalat, dolar yükseldiği sürece zorlaşacak. Şu an için 150 milyar dolar ihracat, 260 milyar dolar ithalat öngörülüyor. Yüzde 60-70’lik böyle bir dış ticaret açığı hiçbir ülkede yok ” dedi. BİL Plastik Ambalaj Sanayi Yönetim Kurulu Başkanı İlker Biliktü, Gezi Parkı olayları ile Mısır ve Suriye’deki kaosun plastik sektörünü sekteye uğrattığını söyledi. Biliktü, 2014’ün ilk çeyreği sonrasında düzelme beklediğini de ifade etti. BİL Plastik Ambalaj Sanayi Yönetim Kurulu Başkanı ve Bursa Plastik ve Ambalaj Sanayicileri Derneği (BURPAS) Başkanı İlker Biliktü, ekonomik gidişata Gezi Parkı olayları ile Mısır ve Suriye’deki karışıklığın bir türlü sona ermemesinin olumsuz etki yaptığını anlattı. HAM MADDE DE YÜKSELDİ İçinde bulunulan yılın ilk yarısında ekonomik gidişatın beklentilere yakın yönde seyrettiğini vurgulayan İlker Biliktü, Mayıs-Haziran itibariyle yaşananları değerlendirdi: 2013’ün ilk 8 ayına baktığımızda, ilk 5-6 aydan sonra hem Gezi Parkı olayları hem de dövizin, enflasyonun, ham madde fiyatlarının yükselmesi sektörümüzü ciddi anlamda sekteye uğrattı. Sektör olarak ihracata yönelmeye başladık. Ciddi anlamda Türk Lirası’nın döviz karşısında değer kaybetmesi, ihracatımızı olumlu ölçülerde etkiledi. ORTADOĞU, İŞLERİ BOZDU Daha çok Avrupa Birliği ülkelerine ihracat yaptık- BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 47 araştırma / son çeyrek ve 2014’ten patronlar ne bekliyor? larını kaydeden İlker Biliktü, “2011-2012’de daha çok Ortadoğu’yla ilgili çalışmalarımız oldu. Ama siyasi gelişmeler ve Ortadoğu’daki karışıklıklar bizim de önemli ölçüde sıkıntımızı artırdı. Mısır’la ilgili de ihracat anlamında plan ve programlar vardı. Ortadoğu’ya yönelecektik ama bu sıkıntılar, bizi yatırımlarda geriye düşürdü. Bence, 2014’ün ilk çeyreğinin sonuna kadar tüketim sıkıntısı devam eder. Yıllarca bu işi yapan biri olarak ilk çeyrekten sonra hızlanma olacağını düşünüyorum. Yeni binalar yapılacaktır, hayat normale dönecektir, insanlar tüketmeye devam edeceklerdir. O tüketim de ciddi anlamda ivme kazandıracaktır” diye konuştu. yar dolar üretim değerine ulaştı. Plastik Sanayicileri Federasyonu PLASFED, 6 aylık gerçekleşmelere göre 2013 sonunda plastik mamul üretiminin geçen yıla göre değer bazında yüzde 13, ithalatın yüzde 10 ve ihracatın da yüzde 17 artacağını tahmin etti. Ancak bu rakam, beklenmedik gelişmeler nedeniyle yılsonu itibariyle düşer diye tahmin ediyorum. PLASFED tahminlerine göre; plastik mamuller üretimi 2013 sonunda 33 milyar dolara, ithalatı 2,8 milyar dolara, ihracatı da 4,7 milyar dolara ulaşacağı açıklanmıştı. Buna göre, dış ticaret fazlasının da 1,9 milyar dolar tutarında gerçekleşeceği tahmin edilmişti. Ama yılsonu itibariyle bu rakamlar beklendiği gibi olmayacaktır” ifadelerini kullandı. AB YERİNE ORTADOĞU… İlker Biliktü, ihracatla ilgili sıkıntı olmadığını da “Türkiye’nin iç dinamikleri bizi etkiler. İhracat yaptığımız Belçika’yı etkilemez mesela… Belçika’yı yapmış olduğum ürünü geç vermem gibi faktörler etkiler. Gezi Parkı olayları diye bakarsak… Küçük bir alanda oldu ama yankıları, anlamı bir direniş gibi algılandığı için orada ekonomideki verilerden dolayı sıkıntılar oldu” sözleriyle anlattı. Sektörel bazda sorunlar olduğunu ve işlerin azaldığına işaret eden Biliktü, “Bu nedenle son çeyrekte ihracata yönelik çalışmalarımız söz konusu. Daha çok Avrupa Birliği ülkelerine çalışıyoruz. İç piyasadaki maliyet artışımızı dış piyasalara ihracat yaparak kapatmak istiyoruz. Bu da son çeyrekte olabilecek bir şeydir. 6, 7 ve 8’inci aylarda sektöre ilişkin öngörülen rakamlara ulaşılamadı. İlk 6 aya baktığımızda büyüme var, 3’üncü çeyrekte küçülme var ama son çeyrekte bu Avrupa Birliği ülkeleriyle kapatılabilir. Ama sadece Avrupa Birliği’yle olmaz. Orada da sıkıntılar söz konusu. Bence en büyük hedefimiz Ortadoğu olmalı. Oradaki karışıklık elbet düzelir” dedi. YATIRIMLAR DURDURDULDU Öngörüsünün 2014’ün ilk çeyreğinin de sıkıntılı geçeceği yönünde olduğunu kaydeden İlker Biliktü, “2014 için plan programlarımız vardı ama askıya aldık. Önce ilk çeyreği göreceğiz. Haziran’da konjonktür değişti, hesap tutmadı. Yoksa 2014 için ciddi yatırımlar yapardım. Çünkü bankaların verdiği uzun vadeli, düşük faizli krediler vardı. 2014 ilk çeyreğini görmeden bir şey diyemem. Ama iyi bir şeyler olacağına kanaat getirirsek yatırım planlarımızı hayata geçiririz” değerlendirmesini yaptı. BEKLENTİLER KARŞILANMAYACAK Plastik sektörünün performansını da mercek altına alan İlker Biliktü, “Plastik ürünlerde ilk 6 ayda sektör, 6,6 milyar dolar katma değere ve 16,5 mil48 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 İğrek: ‘Bursa Holding’ felsefesi olmalı baktıklarını dile getirdi. TEK PLAN… TEK HEDEF… Ekonomik gidişat ve Bursa’nın ekonomi açısından tanıdığı öneme özel vurgu yapan İğrek Makina Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi’nin Yönetim Kurulu Başkanı Orhan İğrek, ülke ekonomisine katkı sunmaya devam edeceklerini belirterek, “Bu güzel şehrin 70 yıllık sanayi kuruluşu olarak, kısa vadeli değişimlerden etkilenmeyen finans ve teknoloji politikaları uyguluyoruz. Cumhuriyet’in 100. yılında 25 bin dolar milli gelir diye anlamlı bir devlet hedefi var. Bu kulvardaki faydalı modüllerden biri olmak gelecekteki programımızdır” diye konuştu. Bursa için ayrı bir pencere açan Orhan İğrek, “Şehrimizde ‘Bursa Holding’ felsefesi gündeme gelmelidir. Üretim envanterlerimizin dallarında iş bölümü yapılmalıdır. Bursa’nın Master Planı deyince, tek plan ve tek hedef için çalışmalıyız. Vilayetin, belediyenin, odaların, tüm sivil toplum kuruluşlarının planları birleştirilip 2023 Hedefi ve Yol Haritası belirlenmelidir” dedi SEKTÖREL KONSEYLER… Bursa’nın Master Planı’nın hayata geçirilmesinin ülke ekonomisi için çok büyük önem teşkil ettiğini kaydeden Orhan İğrek, “Bu planın sanayi ve teknoloji ayağının gerçekleştirilmesinde Bursa Ticaret ve Sanayi Odası’nın (BTSO) vaat ettiği ‘sektörel konseyler’den çok şey bekliyorum. Yalnız üyelerin liyakate göre çok detaylı araştırma ile belirlenmesi lazımdır. Bence, hiç BTSO Meclis Üyesi alınmasa bile yönetime kimse darılmamalıdır. Dünyaya teknoloji üreten, dünyayı tanıyan, lisanlar bilen gençlerimizi konseylere yerleştirip bizim onlara yardımcılık yapmamız gerekiyor” ifadelerini kullandı. İğrek Makina AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Orhan İğrek, Cumhuriyet’in 100. yılı hedeflerine dikkati çekiyor. ‘Bursa Holding’ felsefesiyle hareket edilmesi gerektiğini dile getiren İğrek, ‘üretim’ konusuna da özel vurgu yaptı. Bursa’nın en eski ve köklü sanayi kuruluşlarından biri olan İğrek Makina Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi’nin Yönetim Kurulu Başkanı Orhan İğrek, deneyimlerine dayanarak ekonomik gidişat için iyimser değerlendirmelerde bulundu. Cumhuriyet’in 100. yılı dolayısıyla ortaya konan hedeflerin altını çizen İğrek, bugüne kadar ‘üretim’ konusuna verdikleri öncelikle geleceğe her zaman umutla ÜRETİM… ÜRETİM… ÜRETİM… Firmalarının vizyonunu da anlatan Orhan İğrek, “Biz, firma olarak geleceğe iyimser bakıyoruz. Odaklandığımız 3 konu var: 1-Üretim. 2-Üretim. 3-Üretim… Dünyada halihazırdaki müşteri zaten doğru teknoloji ve fiyattan üretmeye mecbur ediyor” dedi. Yurt dışı ve yurt içindeki temaslarında yaptığı çıkarımlara da işaret eden İğrek, “Son haftalarda Tayvan, Kore, İtalya, Almanya ve İspanya’ya yaptığım iş seyahatlerimde meslektaşlarımızla, 30 yıldır tanıdığım ülkerin önemli sanayicileri olan arkadaşlarımla yoğun temaslarım oldu. Onların sorunları bizden az değil. Hatta bazen daha çok… Genelde son 7-8 senedir iş seyahatlerimden hep iyimser döndüm. Önemli olan; onların pozisyonlarını, sorunlarını yorumlayabilecek vizyondan bakabilmek” diye konuştu. BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 49 araştırma / son çeyrek ve 2014’ten patronlar ne bekliyor? ‘AYNI SUDA PİŞİYORUZ’ Orhan İğrek, küresel gelişmeleri yorumlarken ekonomik yapısı her zaman gündeme gelen Almanya’dan da örnek verdi: Almanya’daki Genel Seçim öncesi Başbakan Angela Merkel, medya mensuplarının en güçlülerinin sorularına muhatap oldu. Aynı anda 20 kanalda yayınlandı ve 100 milyon kişi seyredip dinledi. Sorulardan biri ilginçti: 2000 adet 1 milyar euro devlet borcunu ne zaman ödemeye başlayacaksınız? Cevap: 2015’ten itibaren programa aldık! Ben, bu devlet borcunun büyüklüğünü tahayyül etmekte zorlanıyorum. Soran da zaten onun için 2 katrilyon euro demedi. Dünya ihracat şampiyonunun büyük sorununa bakın. Özetle, sorunlar her yerde var ve herkes aynı suyla pişiyor. Bizim mutfak şanslı bir yerde. Görevimiz; bu yeri ve nüfusunun yüzde 65’i 35 yaşın altında olan gençlerimizi değerlendirmek, desteklemek ve motive etmekten ibaret. Vehbi Varlık, 2014 yılının kendileri açısından yeni pazarlarla geçeceğini dile getirdi. TURİZMDE YATIRIMLAR SEZONLUK Turizmin, hem Türkiye’de hem de dünyada kendini her geçen gün yenileyen ve hızla gelişen bir sektör olduğunu belirten İNOKSAN Yönetim Kurulu Başkanı Vehbi Varlık, sektörde yatırımların sezonluk yapıldığına dikkati çekti: Çalışma sermayesi devir hızını yükseltmeye, dolayısıyla vadelerde piyasa şartlarına göre düzenlemeler yaptık. Şirketimiz, önce faaliyet giderlerinin etkin kullanımı planı çerçevesinde, başa baş satış noktasını yaklaşık yüzde 30 oranında düşürerek daha düşük ciro yapmayı göze alarak vadeleri kısaltma uygulamasına geçti. Sektörümüzde de kısa zamanda bu uygulamaları göreceğimize inanıyoruz. kullanılmaya başlamasıyla birlikte sektörün hızla hijyen ve estetik konusunda gelişme kaydedeceğini ve buna bağlı bir iyileşmenin olacağını düşünüyoruz” diye konuştu. HANGİ PAZARLAR HEDEFTE? 2012 yılında aldıkları TURQUALITY marka desteği ile yönlerini yurt dışına çevirdiklerini hatırlatan Varlık, “‘10 yılda 10 dünya markası yaratmak’ sloganı ile hayata geçirilen TURQUALITY marka geliştirme programından aldığımız destekle ürünlerimizin yüzde 35’ini yaklaşık 80 ülkeye ihraç etmeye başladık. Önümüzdeki 5 yıl sonunda ihracat kapasitemizi 5 katına çıkartmayı hedefliyoruz. Kuzey Afrika ülkeleri, Avrupa ülkeleri ve Türki cumhuriyetlerinde yakaladığımız başarıyı artık Uzak Doğu, ABD ve Avustralya ile daha da uzaklara taşımayı planlıyoruz” dedi. CİRO HEDEFİ AŞILACAK ORTADOĞU’DA SÜREN KAOS… Varlık: 2014 yeni pazar yılı olacak 5 yıl sonundaki ciro hedefleri aynı kalsa da 2013 ciro hedefinde, giderlerle paralel olarak indirime gittiklerini vurgulayan Vehbi Varlık, “Yılın ilk ayları itibarıyla bizi şaşırtan pozitif gelişmeleri üst üste yaşamaya başladık. Kayıtlı siparişlerimiz 33 yıllık rekoru kırdı. İlk çeyreğin sonuna doğru mevsim normallerine sipariş seviyelerine dönüleceğini bekledik. Ancak kayıtlı siparişler azalmak bir yana artmaya devam etti ve halen rekor seviyelerini korumaktadır. İlk çeyrek ciro hedefini yaklaşık yüzde 20 oranında aştık. Başa baş noktası üzerindeki satışlar nedeniyle de yıllık kar hedefinin yaklaşık yüzde 50’sini ilk dönem sonunda gerçekleştirdik. Haziran başı göstergelerine baktığımızda da, ciro hedefini yılın ilk yarısını yüzde 20 oranında aşacağımızı söyleyebiliriz” ifadelerini kullandı. SON ÇEYREK NASIL GEÇECEK? 2013’te siparişlerin beklentilerin üstünde gerçekleştiğini anlatan İNOKSAN Yönetim Kurulu Başkanı Vehbi Varlık, daha çok üreterek yeni pazarlara açılmak istediklerini söyledi. 2013’e temkinli başlamalarına rağmen ciroda gerçekleşen dikkati çekici artışla iyimserliklerinin arttığını belirten İNOKSAN Yönetim Kurulu Başkanı 50 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 İNOKSAN Yönetim Kurulu Başkanı, 2013’ün son çeyreğine ilişkin beklentisini açıklarken otel, restaurant vb. sektöründe büyümenin yüzde 13,7 olarak gerçekleşmesinin beklentilerini aştığına dikkati çekerek “Bu da, bizim bir süre daha kayıtlı sipariş rekorları kırmaya devam edeceğimizi göstermektedir. Kurumsallaşma yönünde sektördeki bu olumlu gelişmelerin önümüzdeki yıllarda artarak devam edeceğini, bunun sektörümüze yabancı ilgisini arttıracağını da söylemek gerekir” dedi. 2014’TEN NELER BEKLENİYOR? 2014’e ilişkin beklentilerinin önemli olduğunun da altını çizen Vehbi Varlık, “Yemek sektörünün potansiyel pazar hacmi 22 milyar dolar iken şu an ancak 6 milyar dolarlık kısmı değerlendirilebiliyor. İnoksan olarak, ülkemizde açık mutfak sisteminin Ortadoğu’daki kaosun ekonomiye etkilerini de yorumlayan Vehbi Varlık, “Elbette ekonomiye etkisi olacaktır ancak İnoksan markası olarak biz hedeflerimizden vazgeçmiş ya da ertelemiş değiliz. Kısa dönemler içerisinde ekonomide oluşabilecek dalgaların sektörü önemli ölçüde etkileyeceğini ve planlarımızı revize etmemizi gerektireceğini düşünmüyoruz. Daha çok iş, aş üretmek istiyoruz. Türkiye’nin sektör milli markası olmak istiyoruz” diye konuştu. BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 51 köşe yazısı / Emin Direkçi Sürdürülebilir Başarı İçin Yol Haritası Emin DİREKÇİ KalDer Bursa Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı emin.direkci@kalder.org Ülkemizin çağdaşlaşması ve kurumlarımızın rekabetçi ortamlara ayak uydurması amacıyla 1990 yılında kurulan KalDer; yayılımı ile birlikte ‘ürün kalitesi’, ‘hizmet kalitesi’, ‘yönetim kalitesi’ ve ‘düşünce kalitesi’ni ileri seviyelere taşımak, en önemlisi de ‘yaşam kalitesi’ bilincini yaygınlaştırmak için çalışmalarını sürdürüyor. Bursa, Ankara, İzmir ve Eskişehir’deki şubelerimiz bölgelerinde üyeler ve gönüllüleri ile yoğun çalışma programları yürütüyor. Ülke genelinde 2000 üye ile bugün büyük bir aileyiz. Temmuz ayında İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) ‘Türkiye’nin En Büyük 500 Sanayi Kuruluşu’ araştırması sonuçları açıklandı. Listede yer alan kurumların 180’i KalDer’in üyeleri arasında yer alıyor. Listede yer alan 32 Bursalı kurumun 24’ü ise yine KalDer Bursa üyesi. Bununla birlikte son yıllarda büyük kuruluşların yanında bakanlıklar, belediyeler, KOBİ’ler ve eğitim kurumları da KalDer’e artan bir ilgiyle yaklaşarak, çalışmalarından yararlanıyor. Vizyonumuzda da belirttiğimiz gibi; 2023 yılında ülkemizde etkin ve yaygın olmayı hedefliyoruz. Bu hedefe ulaşmak için de; Kayseri, Kocaeli, Antalya, Konya, Denizli ve Gaziantep, Adana, Samsun ve Tekirdağ illerimizde yapılanma çalışmalarımızı aşamalı olarak tamamlayacağız. Kaliteyi yaygınlaştırmak, rekabetçiliği artırmak ve sürdürülebilir başarıyı yakalamak adına yürütülen çalışmalarda ülkemizin pek çok yerinden, özel ve kamudan kurumlarımızla başarılı sonuçlar elde ettik. Geçtiğimiz yıl bu kurumlarımızla birlikte Sayın Cumhurbaşkanı’mıza yaptığımız ziyarette çalışmalarımızı paylaşma olanağı bulduk ve ödülleri sunduk. Ayrıca 2003 yılından bu yana her yıl Ankara’da düzenlenen Kamu Kalite Sempozyumu’muz, Cumhurbaşkanlığı himayelerinde düzenlenmekte ve ‘kamu’ kategorisinde Kalite Ödülleri sempozyumun sonunda törenle verilmektedir. KalDer’in genel etkinliklerinde; eğitim çalışmaları tüm kurumlara açık olduğu gibi, EFQM Mükemmellik Modeli’ni uygulamak adına pek çok kurum 52 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 KalDer’e üye olarak Ulusal Kalite Hareketi (UKH)’ne katılıyor. Türkiye genelinde 1998 yılında KalDer tarafından başlatılan Ulusal Kalite Hareketi’ne Bursa’dan bugüne dek 113 kuruluşumuz katılarak “Mükemmellik yolcuğunda biz de varız” dedi. NEDEN UKH? Ulusal Kalite Hareketi’nin (UHK) temel özelliklerini şu şekilde ifade edebiliriz: • UKH; üretim, sağlık, eğitim, turizm, hizmet, sivil toplum kuruluşları, kamu kurumlarına genel anlamda toplumun her kesimine ‘Toplam Kalite Yönetimini’ yaymak amacıyla yürütülmektedir. • UKH’de Avrupa Kalite Yönetim Vakfı (EFQM) Mükemmellik Modeli esas alınarak öz değerlendirme yöntemleri kullanılmaktadır. • UKH ile güçlü ve iyileştirmeye açık alanlar düzenli aralıklarla belirlenip, sürekli iyileştirme planlamaları oluşturulabilmektedir. • Kuruluşlar; kendi mevcut durumlarını görüp, doğabilecek problemlere karşı önlem alabilmektedir. KalDer olarak; özel ve kamu kuruluşlarının, sivil toplum kuruluşlarının ‘mükemmel yönetim anlayışı’na ulaşmaları ve rekabet güçlerini arttırmaları ve her alanda ‘yaşam kalitesi’nin artması amacıyla çalışmalarımızı sürdürmekteyiz. Amaca ulaşıldığında bu kurumlarda çalışanlar, sosyal çevreleri, müşterileri ve tüm paydaşları da mükemmellikten paylarını alacaklardır. Sürdürülebilir bir başarıyı yakalamak için bir YOL HARİTASI arıyorsanız, sizleri de bekliyoruz. Saygılarımla… BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 53 firmalar ve verimlilik / Coşkunöz Coşkunöz, yalın üretimle verimliliğe katkı sağlıyor Coşkunöz Holding Temel Yetkinlik Koordinatörü Halil Akgül, ‘yalın üretim’le sağladıkları katkıları anlattı. Akgül, yalın üretimin kültürlerinin bir parçası haline geldiğini söyledi. Coşkunöz Holding Temel Yetkinlik Koordinatörü Halil Akgül, sürekli iyileştirmeyi ve israfları ortadan kaldırmayı hedefleyen yalın üretim sisteminin, verimliliğe büyük katkısı nedeniyle sadece otomotiv sektöründe değil, diğer tüm üretim ve hizmet sektörlerinde de uygulanma alanı bulduğunu dile getirdi. “KÜLTÜRÜMÜZÜN BİR PARÇASI” 2004 yılında Coşkunöz Metal Form AŞ’de ‘Yalına Yolculuk’ adıyla başlatılan projenin başarı olduğunu belirten Temel Yetkinlik Koordinatörü Halil Akgül, “Bunun sonucunda Coşkunöz Holding firmalarının tamamında uygulanmasına ve temel yetkinliklerimizden biri haline gelmesine karar verilmiştir. Yalın Enstitü danışmanlığı ile başlatılan bu proje ile yalın düşünce Coşkunöz Holding’in bütün şirketlerine sistemli olarak yayılmış, kültürümüzün bir parçası haline gelmiştir” diye konuştu. TOPLUMSAL ZENGİNLİĞE KATKI Rekabet güçlerinin, müşterilerinin, çalışanlarının ve tedarikçilerinin memnuniyetinin arttığını görmenin kurum ortaklarını da memnun ettiğini kaydeden Halil Akgül, “Yabancı ortaklarımız da işleyen sistemi gördükçe yatırımlarına güven ile bakmaktadırlar. Yalın düşünce tarzını benimser, tüm tedarikçilerimize ve tüm faaliyet alanlarımıza yaydığımızda operasyonel mükemmelliğe ulaşır, 54 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 toplumsal zenginliğin artmasına katkıda bulunmuş oluruz. Yöneticilerimizin kuvvetli liderliği ve değişime adanmışlığı bu modelin başarısı için ön şarttır” ifadelerini kullandı. YALIN POLİTİKANIN TEMELLERİ Halil Akgül, Coşkunöz Holding ‘Yalın Politikası’nın temel kavramlarını da şöyle açıkladı: 1. İnsanlara saygı en öncelikli değerlerimizdendir. Bu çalışanlarımızı, müşterilerimizi, tedarikçilerimizi genelde bütün toplumu kapsar. Birbirimizi anlamak ve karşılıklı güveni kurmak için her türlü çabayı göstermeliyiz. 2. “Bir işi yapıyorsam en iyisi olmalıyım” ilkesiyle kendimizi, işimizi ve süreçlerimizi sürekli iyi- 3. 4. 5. leştirmeliyiz. Ekip çalışması ve kişisel performans için çalışanlarımızın yeteneklerini geliştirmeliyiz, esnek olmalarını sağlamalıyız, gelişimle ilgili fırsatları paylaşmalıyız. Hayallerimizi gerçekleştirmek için zorlukları cesaret ve yaratıcılıkla karşılayan uzun vadeli bir vizyonumuz vardır. Stratejimizin ve hedeflerimizin yayılımını organizasyonumuzun en uç noktalarına kadar sağlamalıyız. Doğru karar vermek, fikir birliğine varmak ve hedeflerimize en hızlı biçimde ulaşabilmek için gereken olguları bulmada kaynağına inmeliyiz. YURT DIŞINDAKİ UYGULAMALAR Yurt dışındaki uygulamalara da dikkati çeken Halil Akgül, “Toyota dahi Toyota tarzını Japonya dışında uygulamakta zorlanmaktadır. Coşkunöz yönetimi çalışanlarını yalın düşünce ve yalın teknikler konusunda eğiterek değişimi başlatmıştır. Her şirkette yalın ofislerin kurulması, yalın liderlerin atanması ve takım liderlerinin eğitimi başlangıç noktası olmuştur. Etkili liderler olmaz ise değişim gerçekleşemez. Tepe, orta ve ilk kademede liderlere ihtiyaç vardır” dedi. LİDER SERTİFİKASYON PROGRAMI Halil Akgül, Coşkunöz Eğitim Vakfı bünyesinde Yalın Lider Sertifikasyon Programı (YLSP) oluş- turarak her seviyede yalın lider yetiştirilmesinin amaçladığını da anlattı: Program her biri 6 tam gün süren 6 modülden oluşmaktadır. Modüller arasında fabrika ziyaretleri, kişisel gelişim eğitimleri düzenlenmektedir. Her öğrenci A3 proje formatında iki proje bitirmek zorundadır. Tecrübeli yöneticilerimiz uzman oldukları konularda seminerler vererek programı zenginleştirmektedirler. Yalın Lider Sertifikasyon Programı (YLSP) gerekli gördüğümüz tedarikçilerimizin yalın liderlerinin yetiştirilmesi için de uygulanmıştır. Bu program yalın düşüncenin yayılmasına ve içselleştirilmesine büyük katkı sağlamaktadır. Coşkunöz şirketlerinde 10 yıldır uygulanan yalın üretim ve yönetim sisteminin esasını Toyota Üretim Sistemi oluşturmasına rağmen zaman içinde oluşan öğrenen organizasyon sonucu Coşkunöz Operasyonel Mükemmellik Standartları hazırlanmıştır. Bu modelin Coşkunöz’ün yurt içi ve yurt dışı şirketlerinde rekabet gücümüze süreklilik kazandırması için rehberlik etmesi hedeflenmektedir. HANGİ İLKELER UYGULANMALI? Yalın düşüncenin organizasyonun bütününe başarılı şekilde yayılması için bazı ilkelerin mutlaka uygulanması gerektiğini yıllar içinde öğrendiklerini belirten Halil Akgül, bu ilkeleri de şu sözlerle açıkladı: • Takım liderleri işletme içindeki iyileştirmelerin esas itici gücüdür. İşçi sağlığı ve güvenliği, kalite, verimlilik ve maliyet alanlarındaki istenen performansa ulaşılabilmesi için takım liderlerinin doğru seçimi ve eğitimi çok önemlidir. Bu liderlerlerin takım üyelerinde yalın kültürün yerleşmesi, iş sorumluluğu kazanılması ve hedeflerin gerçekleşmesindeki payları çok fazladır. • Yalın üretim ve yalın yönetim sisteminin bir gereği olarak göstergeler sürekli takip edilmelidir. Şirket üst yönetiminin aylık gösterge • • • Coşkunöz Holding Temel Yetkinlik Koordinatörü Halil Akgül • • izleme toplantılarına (Coşkunöz’de ‘kokpit’ olarak adlandırılmaktadır) ve Kaizen sunuşlarına katılımı yönetimin ilgisinin göstergesidir. Katılım çalışanların motivasyonunu artırır. Yalın denetimler şirketin yalın resmini gösterir ve yalın yayılım için sonraki adımları belirler. Yalın denetim notunun artırılması genel müdürlerin hedefleri içinde yer almalıdır. En iyi uygulamalar grup içinde kıyaslama yöntemi ile örnek alınmalıdır. Coşkunöz’ün bütün şirketleri yalın denetimlerden 4 üzerinden 3 puanın üzerine çıktıktan sonra yalın denetim kitapçığındaki sorular gözden geçirilmiş ve yeni kitapçık hazırlanmıştır. Kişi başı öneri sayısı ve Kaizenlere katılan çalışan oranı ulaşılan yalın seviyenin bir göstergesidir. Kişi başı uygulanabilir 10 öneriyi geçtiyseniz ve çalışanların %80’i en az bir Kaizen takımı içinde yer aldıysa doğru yoldasınızdır. Bu performansa ancak etkili takım liderleri ile ulaşılabilinir. Belli bir ürün grubuna odaklanmak süreçlerin standartlaştırılmasını sağlar ve fabrikanın karmaşıklığını önler. Değer akış haritası oluşturduktan, israfları ve kullanılmayan sabit kıymetleri ayıkladıktan sonra bütün kaynaklar değer yaratmaya yöneltilmelidir, sadece gerekli yatırımlar yapılmalıdır. Rekabet gücü, müşteri memnuniyeti ve şirket karlılığı birlikte artar. Görsel yönetim bilgiyi organizasyonun bütün üyeleri ile paylaşmanın bir aracıdır. Üst yönetim ve yalın ofis bilgilerin güncelliğini kontrol etmelidir. Fabrika içindeki panoların temizliği, düzeni ve bilgilerin güncelliği çalışanların davranışlarını olumlu yönde etkiler. Bir çok durumda daha iyi malzeme akışı ve daha iyi çalışma ortamı için makina ve ekipman yerleşiminde değişiklik gerekir. Çalışanların yerleşim değişikliği yapmasına izin verilmeli, deneme ve hata yapılmasından korkulmamalıdır. “SABIR ve DİSİPLİN İSTER” Halil Akgül, daha iyiye ulaşmak için bir şeyleri denemek gerektiğini kaydederek “Bir adım ilerleyince daha önce kimsenin düşünemediği yeni iyileştirme fırsatları ortaya çıkacaktır. Sürekli iyileştirme, her yıl şirketlerdeki yalınlaşma düzeyini artırmaktadır. Yalın öğrenen organizasyonda çalışanların yetkinliği iyileştirmeler doğrultusunda gelişmektedir. Her şeyi yüzeysel yapmaktansa öncelikleri belirleyip doğru ve sürekli yapmak daha önemlidir. Yalın yayılım sabır ve disiplin isteyen uzun bir yolculuktur” dedi. Coşkunöz Holding 2012 de iyileştirme çalışmaları • • • Toplam çalışan sayısı: 3.000 Gerçekleşen Kaizen sayısı (Ağırlıklı mavi yakanın gerçekleştirdiği iyileştirmeler): 441 Gerçekleşen Jıshuken ve Kaikaku sayısı (Ağırlıklı beyaz yakanın gerçekleştirdiği iyileştirmeler): 79 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 55 faaliyetler / otomotiv kümesi Otomotiv Kümesi’nde tempo artıyor Ekonomi Bakanlığı desteğiyle Bursa OSB’nin Otomotiv Kümesi, projelerde ara değerlendirme dönemine geldi. Bugüne kadar alınan sonuçlar masaya yatırıldı. Türk otomotiv sektörünün başkenti durumundaki Bursa’da, otomotiv ana ve yan sanayinde faaliyette bulunan öncü firmaların oluşturduğu Bursa Organize Sanayi Bölgesi (BOSB) Otomotiv Kümesinin ara değerlendirme toplantısı yapıldı. SONUÇLAR DEĞERLENDİRİLDİ Ekonomi Bakanlığı’nın desteği ile gerçekleştirilen, Uluslararası Rekabeti Geliştirme (UR-GE) projesi olan BOSB Otomotiv kümesi ara değerlendirme dönemine gelindi. Gelinen ara dönemde, firmaların bugüne kadar gerçekleştirdikleri iyileştirmeler, alınan sonuçlarla beraber düzenlenen değerlendirme toplantısında firmaların yetkilileri tarafından katılımcılara aktarıldı. BTSO salonlarında gerçekleştirilen ‘BOSB Otomotiv Sektör Kümesi İş Mükemmelliği Ara Değerlendirme Toplantısı’na, Bursa OSB Yönetim Kurulu Başkan Vekili Hüseyin Durmaz, Yönetim Kurulu Üyesi Abdullah Bayrak ile otomotiv kümesine katkı sağlayan firmaların yönetim kurulu başkanları, üst düzey yöneticileri ve çalışanları katıldı. ZAMANINDA YATIRIMIN ÖNEMİ Açılış konuşmasını yapan BOSB Yönetim Kurulu Başkan Vekili Hüseyin Durmaz, BOSB’un 2 sektörde küme kurarak bölgedeki firmalarına rekabetçiliklerini ve ihracatlarını arttırmalarına destek verdiklerini belirtti. Hüseyin Durmaz, “Mükemmel kuruluşlar; çalışanların bilgi birikimlerini ve tüm potansiyellerini bireysel düzeyde, ekip düzeyinde ve kuruluşun bütününde yönetir, geliştirir ve özgürce kullanmalarını sağlarlar. Kurumlardaki tüm çalışanların bilgi, beceri, yetkinlik ve motivasyonlarına zamanında yatırım yapan ve şirket hedeflerini tüm şirket çalışanlarına yaygınlaştırabilme başarısını gösteren şirketler var olma ve ileri gitme başarısını göstereceklerdir” diye konuştu. İş 56 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 mükemmelliği çalışmalarına katılan firmalara başarı temennisinde bulunan Durmaz, “BOSB olarak yürüttüğümüz İş Mükemmelliği çalışmalarında da böyle bir yönetim ve çalışma anlayışının hayata geçirildiğini görüyor ve çok takdir ediyorum. Bu anlamda İş Mükemmelliği Projesi’ndeki çalışmalarınızda sizlere başarılar diliyorum” ifadelerini kullandı. AMAÇ, REKABETÇİLİĞİ ARTTIRMAK BOSB Proje Yöneticisi Nilay Durukan da BOSB’un Türkiye’de OSTİM OSB’nin ardından küme çalışmaları ile firmalarına destek veren 2’nci organize sanayi bölgesi olduğuna dikkati çekti. 120 kümenin hiç birinde BOSB’un kümelerinde olduğu kadar yoğun eğitim ve danışmanlık faaliyeti olmadığını belirten Durukan, iş mükemmelliği eğitim ve danışmanlıkları ile firmaların rekabet güçlerini arttırdıklarını alınan sonuçlardan gördüklerini belirtti. Yalın Enstitü Danışmanı Cevdet Özdoğan ise, ara döneme kadar gerçekleştirilen iyileştirmelerden duyduğu memnuniyeti, “Bu kadar dar imkânlar içerisinde, yoğunluk içerisinde, böyle sonuçlar alı- nıyorsa, bunu tam olarak uygulayıp ve yaygınlaştırılırsa ne kadar önemli sonuçlar alınacağına hep birlikte şahitlik ederiz” sözleriyle özetledi. Özdoğan, “Bu kümeyi sadece desteklerden yararlanabilmek olarak görmemek lazım. Bu kümeyi beraber öğrenme kümesi haline getirebilmeliyiz” dedi. ‘DOĞRU YOLDA İLERLİYORUZ’ Açılış konuşmalarının ardından ilk oturumda Farba, Pilot Koltuk, Prometal ve Şahince firmaları sunumlarını gerçekleştirdi. Hemen arkasından Farba Genel Müdürü Ayhan Gürbay firmalarının Yalın Dönüşümünü ve Meklas Genel Müdürü Selçuk Kılıç İş Mükemmelliği ve Yalın Uygulamaların firmalarına yaptıkları katkıları anlattılar. Kümenin ihtiyaç analizini yapan TTGV firması yetkilisi Serkan Bürkan ihtiyaç analizinde çıkan sonuçlara göre kümenin doğru yolda ilerlediğini, bundan memnuniyet duyduklarını belirttiler. İkinci oturumda da Afşa Metal, İmortaş ve Meklas firmaları sunumlarını gerçekleştirdi. İş mükemmelliği eğitim ve danışmanlıklarının firmalarında yaptığı katkıları rakamlarla ifade etti. Toplantının sonunda plaket takdimleri gerçekleştirildi. Toplantıya BOSB YKB Vekili Hüseyin Durmaz ve Yönetim Kurulu Üyesi Abdullah Bayrak da katıldı. faaliyetler / hedef 2023 BOSB’da Hedef 2023 Cumhuriyet’in 100. yılına yönelik 2023 hedefleri için Bursa OSB’de çalışmalar hızlandı. Tekstil kümesinde başlatılan ‘İş Mükemmelliği Projesi’nin ara değerlendirmesi yapıldı. 2023 hedefleri doğrultusunda kendi payına düşeni yapmak için kolları sıvayan Bursa Organize Sanayi Bölgesi (BOSB), bu kapsamda hayata geçirilen ‘İş Mükemmelliği Projesi’nin ara değerlendirme toplantısını gerçekleştirdi. ‘HER ŞİRKET YAPMALI’ Hükümet’in koyduğu ‘2023 yılında 500 milyar dolar ihracat’ ve ‘dünyanın ilk 10 ekonomisi arasında yer alma’ hedefleri doğrultusunda bünyesinde bulunan şirketlerin rekabet gücünü arttırmayı amaçlayan Bursa OSB, ilk olarak tekstil kümesinde hayata geçirdiği ‘İş Mükemmelliği Projesi’ni ara İhsan İpeker değerlendirme toplantısında ele aldı. Toplantının açılış konuşmasını yapan Bursa OSB Yönetim Kurulu Üyesi İhsan İpeker; mükemmelliği hedef alan, yönetim ve iş yapış şekillerini sürekli iyileştirmeyi amaçlayan bu çalışmaları, günümüzde artık her şirketin mutlaka uygulaması gereken standart reel sektör uygulamaları olarak değerlendirdiğini söyledi. AR-GE ve İNOVASYON… İhsan İpeker, tüm şirketlerin rekabetin giderek arttığı bu ortamda dışarıya olduğu kadar içeriye de bakarak, kendi bünyelerini kuvvetlendirme- leri ve dünya çapında koşulan zorlu yarışa hazırlanmaları gerektiğini belirtti. Eski usullerle ancak mevcut belli bir noktaya kadar gelinebileceğini de ifade eden İpeker, “Bir yere kadar hızlı büyülür; ancak sonrasında aynı yöntemlerle yol kat edemezsiniz. Yolumuza devam etmek için yenilik yapmak önemli. AR-GE ve inovasyona daha çok pay ayırmak zorundayız. Bunun haricinde önemli olan bir diğer konu planlama ve koordinasyon. Türkiye son 10 yılda geçmişten gelen tüm problemleri çözdü. Şimdi de iyi bir strateji ile dünyayı iyi okumalı ve ona göre pozisyon almalıyız” diye konuştu. Nilay Durukan REKABET KOŞULLARIYLA MÜCADELE BOSB İş Mükemmelliği Projesi Tekstil Kümesi Proje Lideri ve Sağlık ve İtfaiye Birimi Yöneticisi Nilay Durukan da, “Dünyada günden güne ağırlaşan rekabet koşulları ile mücadele etmek ve sürekli en ucuz fiyatı isteyen müşterilerin beklentisini karşılamak için ilk olarak var olan koşulları daha iyi bir duruma getirmek gerekir. Bu da ‘İş Mükemmelliği’ ile gerçekleşebilir. İş Mükemmelliği ile başlayan projemiz, enerji verimliliği, pazarlama becerilerini arttırma ve takım olma konuları ile devam edecek” dedi. MÜŞTERİ BEKLENTİLERİ… Ekonomi Bakanlığı himayesinde Bursa OSB tarafından hayata geçirilen projenin eğitim faaliyetlerini yürüten İdealkoç Danışmanlık Genel Müdür Ömer Faruk Tezcan ise, “Tekstil kümesi ile Mart’ta başladığımız çalışmalarda önemli bir aşama kaydettik. Bu kadar kısa bir zamanda bu noktalara gelmek önemli bir başarı” diye konuştu. Yaşanan gelişmelerden sonra dünya pazarlarının ihracatçıları zorlayan bir hal aldığını belirten Tezcan, “Müşteri beklentisi, pazar rekabeti gibi birçok sıkıntı mevcut. Böyle bir ortamda şirketlerimiz ayakta kalmaya çalışıyor. Bursa OSB İş Mükem- Ömer Faruk Tezcan melliği Projesi ile daha rekabetçi ve müşteri beklentilerini karşılamakta zorluk yaşamayan şirketler oluşturmayı amaçlıyoruz. Proje ile çalışanların iş yerlerinde keyif aldığı, başarının da buna paralel olarak arttığı ve 2023 hedeflerine uygun bir çalışma ortamı oluşacaktır” ifadelerini kullandı. Harput, Pakipek, Savcan firmaları çalışanları yaptıkları 5S çalışmalarını anlattı. Öğleden sonraki oturumda Safran firması Kaizen çalışmasını, Korteks firması çalışanları da SMED çalışmasını sundu. BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 57 faaliyetler / tekstil kümesi Tekstil Kümesi’nden ‘Strateji’ Hamlesi Ekonomi Bakanlığı desteğiyle BOSB Tekstil Kümesi Stratejik Planlama Çalıştayı yapıldı. Stratejik planlama konusunda neler yapılması gerektiği masaya yatırıldı. Bursa Organize Sanayi Bölgesi (BOSB) koordinatörlüğünde, Ekonomi Bakanlığı desteği ile yürütülen Uluslararası Rekabeti Geliştirme (UR-GE) projesinde önemli bir aşamaya geçildi. Proje kapsamında BOSB Tekstil Kümesini oluşturan firmalar, Stratejik Planlama Çalıştayı’nda bir araya geldi. “GELECEĞE YÖN VERİN” Çalıştay hakkında bilgi veren BOSB İş Mükemmelliği Proje Lideri Nilay Durukan, “Şirketler için sadece bugüne ya da yakın geleceği planlamak yetmez. Her şirketin kısa, orta ve uzun vadeli stratejik planlamaya ihtiyacı vardır” dedi. Çalıştayın stratejik planlama konusunda firmalara önemli yararlar sağlayacağını ifade eden Durukan, “Strateji, gelecek hakkında öngörü yapmak değil; geleceğe yön vermek demektir” ifadelerini de kullandı. rının yüzde 60’ında gelecek planlaması ile yüzde 30’und rutin işleriyle ve sadece yüzde 10’unda sorunlarla uğraşmalıdır” diye konuştu. “AB’DEKİ TOPARLANMA YANSIR” Ekonomiye ilişkin genel değerlendirmeler yapan Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Genel Sekreteri Mustafa Mente, ise “2013 yılında dünya ekonomisi ve ticaretinde ‘yavaş büyüme’ ana senaryo olmaya devam ediyor. Bu çerçevede izlenen gelişmiş ülkelerin ikinci çeyrek büyüme verileri toparlanma için olumlu işaretler veriyor” dedi. ABD ekonomisinin ikinci çeyrekte yüzde 1,7, Japonya ekonomisinin yüzde 0,9 ve İngiltere ekonomisinin yüzde 1,4 büyüme kaydettiğine dikkati çeken Mustafa Mente, “AB ve Euro Bölgesi ise bir önceki çeyrek döneme göre yüzde 0,3 büyüyerek 6 çeyrek sonra ilk kez büyüme sağlamıştır. AB ve Yusuf Ulcay BOSB Tekstil Kümesi Stratejik Planlama Çalıştayı’nda şirketlere nasıl yön verilebileceği anlatıldı. SORUNLARA YÜZDE 10 ZAMAN ‘Stratejik planlama’ konusunda bilgiler veren İdeal Koç Genel Müdürü Faruk Tezcan da, yöneticilere önemli görevler düştüğünü belirterek “Firma yöneticileri; her departmanla yakından ilgilenmeli, üretimden idari birimlere kadar her aşama hakkında bilgiler edinmeli, yaşanan sorunları ve düzeltilmesi gereken noktaları gözleyerek stratejik planlamaya şekil vermelidir. Yöneticiler, zamanla58 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 Euro Bölgesi’nde büyüme başlangıcı resesyondan ilk çıkış işareti olarak değerlendirilmektedir. AB’deki toparlanma Türkiye’nin ihracatını olumlu etkileyecektir” dedi. Gelişmiş ülkelerdeki toparlanma eğiliminin bu ülkelere yönelik risk iştahını da arttırdığına dikkat çeken Mente, “Yeni oluşan küresel koşullar içinde gelişen ülkeler yerine gelişmiş ülkelerin varlıkları yatırım için tercih edilmeye başlamıştır. Dünya Ticaret Örgütü’nün yüzde 4,5’ten yüzde 3,3’e indirdiği 2013 yılı dünya mal ticareti büyüme öngörüsü korunmaktadır” ifadelerini kullandı. İNOVASYON NEDEN ÖNEMLİ? Çalıştayda inovasyonun önemini anlatan Uludağ Üniversitesi Öğretim Üyesi Profesör Doktor Yusuf Ulcay ise, “İnovasyon; toplumsal, kültürel ve idari ortamda yeni yöntemlerin kullanılmaya başlanması demektir. Diğer bir anlatımla ise inovasyon; sizi rakiplerinizden ayıracak ürünler üretmenize, rekabette sizi öne geçirecek hamleler yapmanıza olanak tanıyacak bir olgudur” dedi. Hızla değişen rekabet ortamında şirketlerin ayakta kalmasının inovasyonla mümkün olduğunu dile getiren Ulcay, “Şirketlerimizin ürünlerini, hizmetlerini ve üretim yöntemlerini sürekli değiştirmeleri ve yenilemeleri gerekmektedir. Yapılacak bu inovasyon ile henüz bilinmeyen, geliştirilmemiş ürünler yapmak önemlidir. Bu nedenle inovasyon sürecinde fikirler ve kavramlar büyük önem kazanır; çünkü bir ürünü ilk kez kim piyasaya sürerek ticarileş- Nilay Durukan Mustafa Mente tirmişse, o tüm dünya tarafından bilinen bir hal kazanır” ifadelerini kullandı. BOSB koordinatörlüğünde yürütülen kümelenme çalışmalarını önemsediğini de ifade eden Ulcay, “Türk şirketlerinin birbirlerine güvenerek, güç birliği yapması gerekir. Türkiye’nin son 200- 300 yıllık dönemde teknoloji üretememesinin sebebi, şirketlerin birbirine karşı güvensizliğinden kaynaklanıyor. Eğer bu güveni, bu güç birliğini sağlayamazsak teknoloji üretemeyiz. Bu açıdan bu güvenin tesis edilmesi, BOSB tarafından hayata geçirilen kümelenme çalışmaları ile sağlanabilir” dedi. BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 59 röportaj / Hasan Candan “İşçi çıkarmak en son iş” Röportaj: Erdal ÇATALKAYA İş hayatında 37 yılı geride bırakan RETOSAN Kurucusu ve Genel Müdürü Hasan Candan, ‘ithalatı kısma’ hedefiyle sektörde büyümeye devam etmeyi hedefliyor. Ekonomik krizlerde ‘işçi çıkarma’yı aklına bile getirmek istemeyen ve cuma günlerini tatil ilan ederek çözüm bulan Candan, mali gücü iyi tutarak süreçleri atlattıklarını ve 42’lik CNC torna tezgâhıyla da 2014’te yatırım atağı yapacaklarını da söyledi. 20 Haziran 1953’te Bursa’nın Akçalar köyünde dünyaya gelen RETOSAN Makine Sanayii ve Ticaret Anonim Şirketi’nin Kurucusu ve Genel Müdürü Hasan Candan; ilkokulu Akçalar’da, ortaokul ve liseyi de Bursa Erkek Lisesi’nde okudu. Daha sonra 1976’da İstanbul Devlet Mimarlık Mühendislik Akademisi yani bugünkü Yıldız Teknik Üniversitesi’nde Makine Mühendisliği Bölümü’nden mezun oldu. 1977 yılında RETOSAN’ın kuruluşunda yer alan Candan, 1994-1999 arasında Akçalar Belediye Başkanlığı yaptı. 1991-1999 arasında iki dönem Bursa Ticaret ve Sanayi Odası Meclis Üyeliği de yaptı. Candan’la 37 yıllık iş hayatına damga vuran olayları ve yatırım planlarını konuştuk… RETOSAN’ın hikâyesinden başlayalım… Bugüne kadarki süreçte ne gibi önemli anlara şahit oldunuz? RETOSAN’ı 1977’de 3 ortakla kurduk. Daha sonra ortaklar ayrıldı. Biz de aile olarak tek başımıza kaldık ve bugün hala öyle götürüyoruz. İlk olarak Arabayatağı’nda 100-150 metrekarelik bir atöl60 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 yede faaliyet gösterdik. Orada bir yıl çalıştıktan sonra 1979’da Santral Garaj civarında bir yere geldik. Santral Garaj’dan 1990 yılında Beşevler Sanayi Sitesi’ne taşındık. 1997 yılında da şu an bulunduğumuz yere, Bursa Organize Sanayi Bölgesi’ne geldik. 16 yıldan beridir 2 bin metrekarelik alanda faaliyetlerimizi sürdürüyoruz. Faaliyet gösterdiğiniz alanı anlatır mısınız? İstihdam ve üretim kapasiteniz neye tekabül ediyor? İhracatınız hangi oranda gerçekleşiyor? 15-25 arası değişen çalışan sayımız oluyor. 2 mühendisimiz var. Yılda 200 adet makine yapıyoruz. Faaliyet gösterdiğimiz alan takım tezgâhlarını üretmek üzerine kurulu. Bu doğrultuda kılavuz çekme makinesi yapıyoruz, şanzımanlı ve kayışlı matkap üretiyoruz. Bir de revolver torna üretiyoruz. İhracatımız, yüzde 10 düzeyinde. Suriye, Mısır, Azerbaycan ve Almanya gibi ülkelere ihracat yapabiliyoruz. Ama son bir senede ihracatımız biraz azaldı. İhracattan ziyade ithalatı kısıyoruz, bunu hedefliyoruz. Ürettiğimiz kılavuz çekme makinesi Almanya’dan, CNC torna da Tayvan’dan ithal ediliyordu. Şimdi biz, onlardan pay almaya çalışıyoruz. Mısır ve Suriye’de kaos sürüyor… Sizin üretim kapasitenizi etkiledi mi? İhracat, bizim işimizin yüzde 10’una tekabül ettiği için çok fazla etkilediğini söyleyemem. Ama neticede yatırım malı üretiyoruz. Yatırım malı üreten firmaların işlerinin iyi olması için Türkiye’nin büyüme hızının yüzde 4’ün üzerinde olması lazım. Yüzde 2’lerle yatırım malına talep de düşük oluyor. Takım tezgâhları ithalatında bile bu yıl yüzde 30 gerileme var. Ekonomide son döneme damgasını vuran gelişmeleri deneyimli bir sanayici olarak nasıl değerlendiriyorsunuz? Bizi ilgilendiren nokta, Türkiye’de büyüme hızının yüzde 4’ün üzerinde olması. Aslında döviz kuru düşüktü. Dövizde anormal bir durum yok ama ani artış ya da düşüşler sıkıntı yaratıyor. Ödemeler noktasına baktığımızda ise bilhassa Ağustos ayında protestolu senet sayısında ciddi bir artış olduğunu gördük. Müşterilerimizin yüzde 90’u otomotiv sektöründen olduğu için oradaki sıkıntılar doğal olarak bizleri de etkiliyor. 2014 yatırım planlarınız arasında neler var? Hedefleriniz neler? 2008 krizinde 32’lik CNC torna yapmıştık. Bu sene de daha büyüğünü, yani 42’lik tipini yapıyoruz. Ocak ayından beri onunla uğraşıyoruz. Birkaç aya kadar piyasada olacak. Yani daha büyük çaplı yeni bir ürün yapıyoruz. Takım tezgâhı üreticileri dünya genelinde 40 kişiyle çalışır. Butik üretim yapan firmalarız. İşte bu yeni yapacağımız ürünle biz de RETOSAN olarak istihdamı artıracağız. Yatırım planları doğrultusunda fuarları takip ediyoruz. Bu sektörün en büyük fuarı 2 yılda bir Almanya’nın Hannover kentinde düzenlenir. Bu EMO Fuarı’na 1987’den beri kaçırmadan katılırız. Teknolojideki son gelişmeleri orada kolaylıkla gözlemleyebiliyoruz. RETOSAN’ı kurarken ve geliştirirken dünya çapında üretim yapmayı hedefliyorduk. Şimdi de o hedeflere ulaştığımızı söyleyebiliriz. Türk sanayisinin kalbinin attığı Bursa OSB’de yıllardır faaliyet gösteriyorsunuz… Bugün itibarıyla Bursa OSB’nin fotoğrafını çekecek olursanız, gözünüze neler çarpar? Tüm Türkiye’yi geziyoruz… Bursa Organize Sanayi Bölgesi, altyapısı ve yönetimiyle alanında Türkiye’nin en iyisi. 1997’den beri buradayız daha 1 dakika bile elektrik kesilmedi. Bu, büyük bir başarıdır. Doğalgazımız, suyumuz düzenli geliyor. Daha oturmuş bir yapısı var. Bursa sanayisinin içinde bulunduğu durumu nasıl görüyorsunuz? Yeterince destek var mı Bursa’ya? Destek veya teşvike fazla güvenmiyorum. İnsan, neticede kendi göbeğini kendisi kesmeli. Gelişmişlik noktasında Bursa çok çok ileri düzeyde. Anadolu’ya gittiğiniz zaman hem mantalite hem de kalite anlamında Bursa farkı bir hayli açmış durumda. Tabi otomobil fabrikalarının burada olmasının etkisi büyük. 150 yılda edinilen kültürü Bursalı sanayici, 10 yılda kazandı ve disipline etti. Siz üretim yapma ve yönetim beceriniz yoksa her gün teşvik bile verilse batarsınız. Türkiye, pek çok kez ekonomik krizle sarsıldı? Bu kadar dalgalı bir zeminde firmanızı makinanızı nasıl korudunuz? İlk yaptığınız işçi çıkarmak mı oldu? Bir kere çalışkan olacaksınız ve işinizi seveceksiniz. Her şeyin önünde bizim için iş gelir. Bir de mali gücünü güçlü tutacaksın. Bizim bu işlerimizde maceraya yer yok. Mali gücü her zaman ön planda tuttuk. En ciddi krizi 2008’de yaşadık. Genelde 6 ayda krizleri atlatırdık ama 2008’deki kriz, yaklaşık 1 buçuk yıl etkiledi. Müthiş bir dü- şüş yaşadık. Almanya’da Volkswagen çalışma saatlerini kısaltarak işçi çıkartmamayı sağlıyormuş. Biz de onu uyguladık. Cuma günleri çalışmayı kaldırdık. Hiç kimseyi çıkarmadan bir yıl boyunca öyle devam ettik. Şimdi ise bazen cumartesi bile mesai yapıyoruz. Çalışanlar size kolay ulaşıyor mu? İlişkiler nasıl bir zeminde ilerliyor? Birebir iletişime giriyoruz. Butik iş yaptığımız için doğal olarak direk iletişime geçiyoruz. Üretim sürecine ilişkin kararları birlikte uyguluyoruz. Şu an buradaki çalışanlardan yaklaşık 15’i aşağı yukarı 30 yıldan fazla süredir bizimle birlikte. Bizimle 5 yılı geçiren bir daha ayrılmaz. Kırıp dökmeye, hataya göz yumabilirim ama dürüst olmayanı, iyi niyetli olmayanı hiçbir zaman affetmem. “Yıllar geçti, artık yoruldum” dediğiniz oluyor mu? Çocuklarınıza işi devretmeyi düşünüyor musunuz? İş bırakma gibi bir projem yok. 37 yıl oldu iş hayatında. Bir oğlum bir de kızım var. Beşevler Sanayi Sitesi’nde TAKPA Makine Ticaret ve Sanayi adlı bir şirketimiz daha var. İletişim Fakültesi mezunu oğlum bu şirkette çalışıyor. Kesici takımlar, kalıp donanımları ve takım tezgâhları ticareti yapılıyor. Kızım da endüstri mühendisi. 3 yıldır TOFAŞ’taydı o da Eylül’de RETOSAN’da çalışmaya başladı. Pek çok sanayici eleman bulamamaktan yakınıyor. Bu, sizce ağır çalışma şartları mı yoksa fırsatların yeterince değerlendirilmemesinden mi kaynaklanıyor? Üretimin olması için sermayen olacak, yöneticiler olacak arkasından da teknisyenler olacak. Ama Türkiye’de birçok kişi ‘Yönetici olayım. Masada oturayım’ zihniyetine bürünüyor. Biraz da firmaların politikasıyla ilgili bir konu. Eleman yetiştirme gibi bir amaç güdülmüyor. Üniversiteyi bitiren biri her şeyi bilemez. Beklentiler de farklı. Makine mühendisi gelip de anında makine çalıştıramaz. “Kumpas kullanmayı bile bilmiyorlar” deniliyor mesela… Kumpas kullanmayı öğretmek 10 saniyelik bir iştir. Biraz da bu bakış açısından kaynaklanıyor. Sanayide boy göstermek isteyen gençlere neler önerirsiniz? Son 10 yılda kendisi girişimci olup da tutunan çok az genç gördüm. Profesyonel de çalışsalar, 5 sene çıraklığı göze almalarını öneriyorum. Yüksek ücret hayaline kapılmadan teknik üretime ilişkin gereksinimlerini karşılamaları gerekir. İşlerini sevecekler ve de dürüst olacaklar. İş yaşamı dışında neler yapıyorsunuz, nelerden zevk alıyorsunuz? Hobi olarak, daha çok bahar aylarında fotoğraf çekerim. Bir de cumartesi günleri briç oynadığımız bir ekibimiz var. Şansın olmadığı tek kâğıt oyunudur. İnsanın düşünce sistematiğini müthiş bir şekilde geliştiriyor. RETOSAN Kurucusu ve Genel Müdürü Hasan Candan, 2014 ve sonrasına umutla bakıyor. Yemekle aranız nasıl? En çok sevdiğiniz yemek hangisidir? Hobilerimden biri de yemek yemektir. Özelliği olan bir lokanta duyarsam işi gücü bırakır denemeye giderim. Zaman zaman yeni açılan yerler olup olmadığını da arkadaşlarımızla konuşuruz. Birinci tercihim deniz ürünleridir, balıktır. BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 61 faaliyetler / Afgan heyetten ziyaret Afgan heyetinden ziyaret Kuzey Irak heyetinin temaslarından sonra Bursa OSB’yi inceleyen Afgan heyeti de çok etkilendi. BOSB Bölge Müdürü Ertürk’ten bilgiler alan Afgan yetkililer, kolları sıvadı. Bursa Organize Sanayi Bölgesi (BOSB), Kuzey Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Sanayi ve Ticaret Bakanı Sinan Çelebi ve beraberindekilerin yaptığı ziyaretten kısa süre sonra Afganistan’dan önemli isimleri de ağırladı. Ziyaretin ev sahipliğini yapan Bursa OSB Müdürü Türker Ertürk’ün verdiği bilgileri dikkatle dinleyen heyet, Afganistan’daki sanayi yapılanması için çalışmalara başlama kararı aldı. ÖNEMLİ BİLGİLER ALDILAR Şiddet ve yoksulluğun pençesindeki Afganistan’dan yola çıkıp Türkiye’ye gelen Afganistan heyeti, Bursa ziyaretinde ülke ekonomisini ileri noktalara taşıma adına önemli bilgilere sahip oldu. Çeşitli temas ve incelemelerde bulunmak üzere Valilik’in konuğu olarak Bursa’ya gelen Afganistan Cevizcan Vilayeti Kalkınma Müdürü Muhammed Yosuf Saied ile İktisat Müdürü Said Hamidullah Nabizada; Bursa Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü yetkilileri ile birlikte Bursa Organize Sanayi Bölgesi’ni ziyaret etti. “ROL MODEL OLDUK” Ziyarette Bursa OSB Müdürü Türker Ertürk, Afgan heyete sanayi bölgesinin yapısı ve çalışmaları hakkında bilgiler verdi. Bursa OSB’nin Türkiye’nin öncü ve örnek bölgesi olarak gerek yurt içinde gerekse yurt dışında rol model olduğunu ifade eden Türker Ertürk, “Bursa Organize Sanayi Bölgesi, hala yatırım konusunda en çok tercih edilen bölge konumundadır. Bünyesinde doğalgazla ça62 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 lışan 3 enerji santralini barındıran ve yaklaşık 45 bin kişiye istihdam sağlayan önemli bir bölgeyiz” diye konuştu. “SÜREKLİ GELİŞİM HALİNDEYİZ” Bölgenin yaklaşık 5 milyar dolarlık bir ihracat hacmine sahip olduğunun da altını çizen Bursa OSB Müdürü Türker Ertürk, “Ayrıca çevreyi korumaya yönelik yaptığımız yatırımlar ile Türkiye’ye örnek olan, ülkemiz ekonomisinin gelişmesine katkıda bulunmak amacıyla diğer OSB’ler ile işbirliği halinde gelişmelerine destek olan, sürekli gelişen ve kendini geliştiren örnek bir bölge konumunda bulunuyor” ifadelerini kullandı. “BURSA ÇOK İLERİ NOKTADA” Bursa’daki temasları ve görüşmeleri neticesinde çok etkilendiklerini dile getiren Afganistan Cevizcan Vilayeti Kalkınma Müdürü Muhammed Yosuf Saied ile İktisat Müdürü Said Hamidullah Nabizada da konukseverlikten ötürü Bursa OSB yönetimine teşekkür etti. Türkiye’nin ve özelde Bursa’nın sanayide çok ileri noktada olduğunu dile getiren Saied ve Nabizada, Türker Ertürk’ten edindikleri önemli bilgileri Afganistan’ın sanayi yapılanmasını geliştirmede kullanmak için en kısa sürede çalışmalara başlayacakları mesajını da verdi. Afgan yetkililer, Türkiye’yle ekonomik ilişkileri artırmak adına ellerinden gelen bütün çabayı sergileyeceklerini de dile getirdi. Türkiye-Afganistan İhracat Rakamları: 2012 283.870.057.000 $ 2011 278.087.024.000 $ 2013 Ocak-Temmuz: Ocak 20.019.049.000 $ Şubat 15.567.041.000 $ Mart 19.031.007.000 $ Nisan 16.159.088.000 $ Mayıs 20.287.017.000 $ Haziran 19.756.097.000 $ Temmuz 21.458.042.000 $ TOPLAM 132.280.040.000 $ BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 63 firmalar / Destek Amortisör Destek Amortisör, İsminin Sorumluluğunu Taşıyor Haber: Erdal ÇATALKAYA 1986’da 5 ortağın güç birliğiyle kurulan Destek Amortisör, Gülbahçe Mahallesi’nde başlayıp Bursa OSB’de noktalanan başarı yolculuğunda yeni duraklar belirledi. Ürün çeşidini azaltıp üretimi artırmayı planlayan Destek Amortisör, teknik güçlendirme ve bina yatırımıyla yoluna devam ediyor. Ortakların son gözdesi ise madencilik… Yönetim Kurulu Başkanlığı’nı Hasan Kumru’nun yaptığı Destek Amortisör, 27 yıldır Türkiye ekonomisine önemli katkılar sunuyor. İlk şirketlerinin 1982 yılında kurulan Burpres Metal Sanayi Anonim Şirketi olduğunu söyleyen Destek Amortisör Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Nurettin Özkan, sobaların üzerine takılan 5’li boru sisteminin imalatını yaptıktan sonra otomotiv tarzı baskı işleri yaptıklarını anlattı. 1986’da Destek Amortisör’ün kuruluşunu gerçekleştirip 1987’de de üretime başladıklarını belirten Özkan, “Kuruluş amacımız, otobüslerin yan kapaklarının, motor kapaklarının, yolcu koltuklarının ve amortisörlerini üretmekti. Daha sonraları bu işi ciddi anlamda yapan iki firmadan biri olduğumuzu gördük” dedi. ‘DESTEK’ İSMİNİN HİKÂYESİ… Kuruluştan sonra ciddi taleplerle karşı karşıya kaldıklarını ve bununla birlikte ürün gamını bir hayli yükselttiklerini ifade eden Nurettin Özkan, “1987’den itibaren 2 yer değiştirdik. Kurulduğumuz Gülbahçe Mahallesi’nden Anadolu Mahallesi’ne taşındık. Oradan da çıkıp 64 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 2002’de Bursa Organize Sanayi Bölgesi’ne taşındık. 2003 yılında da tam olarak faaliyetimize başladık. 5 ortakla, 25 bin lira kadar sermayeyle kurulduk” diye konuştu. Özkan, Destek Amörtisör’ün ilginç hikâyesini de anlattı: Otobüslerin kapaklarına konulan parçaya ‘destek’ denir. İsim oradan geliyor. Nasıl bir ağaç parçası koyarsanız destek işlevi görür, bu parça da o özelliği yerine getirir. Dayımız Hüseyin Aydıngör, isim babasıdır. Logoyu da o belirlemiştir. Kendisi ilk ortaklarımızdandır, kuruluşumuza manevi anlamda çok ciddi katkıları olmuştur. 3 ŞİRKET FAALİYETTE Bünyelerindeki şirketlerin Burpres, Destek Amortisör, Destek Pazarlama, Bursa Kalıp Merkezi ve Makine AŞ olduğunu belirten Özkan, “Aile şirketi şeklinde, Bursa Kalıp Merkezi ve Destek Amortisör ve Makine’de kuruluşta yer alan 5 ortak olarak devam ediyoruz. Burpres’te ise aynı isimler arasın- da yer alan 3 ortağız. Kuruluşta Nurettin Özkan, Hasan Kumru ve Hüseyin Kumru yer aldı. Daha sonra Celal Öztürk ile Sabahattin Özkan dâhil oldu. Burpres, NOSAB’da Dökümcüler Sanayi Sitesi’nde faaliyet gösteriyor. 25 çalışanı var. Bursa Organize Sanayi Bölgesi’nde ise Destek Amortisör ve Bursa Kalıp Merkezi aynı arsa üzerinde faaliyet gösteriyor. Toplam alan ise 8 bin metrekaredir. 6 bin metrekaresi kapalı alan şeklinde. Toplamda üretim alanımızı 12 bin metrekareye kadar büyütebiliyoruz. Ağırlığı Destek Otomotiv kaplıyor. 120 civarında çalışanı var. Bursa Kalıp Merkezi’nde de 30 çalışan var” dedi. ÜRETİMİN YÜZDE 60’I İHRACATA Nurettin Özkan, Destek Amortisör’ün ihracat ağırlıklı çalışan bir firma olduğunu da “Üretimin yüzde 60’ı ihracata yönelik. Kalan yüzde 40’lık kısmın yüzde 20’si de endirekt ihracat olarak gerçekleşiyor. Yani, müşteriler amortisörlerimizi ürünlerine monte ederek ihraç ediyorlar. Ciro olarak geçmiş yıllara göre ciddi artışlar kaydettik. 2008’deki krizden dolayı 2009’da ufak bir düşme oldu ama sonrasında artış eğilimi sürdü. Direkt ihracat yaptığımız 60’ı aşkın ülke var. ABD, Arjantin, Brezilya, Kanada, Avrupa’nın tamamının yanı sıra Ortadoğu ve Uzakdoğu’da müşterilerimiz var. Son yıllarda Rusya’da epey müşteri edindik. Kore’de, Çin’de ve Avustralya’da bile müşterilerimiz var” sözleriyle anlattı. ALTERNATİF PAZAR ARAYIŞI… 2008 krizine kadar Avrupa ağırlıklı satışları olduğunu vurgulayan Özkan, “O zamana kadar ihracatımız yüzde 80’lerdeydi. Krizden sonra Türkiye’de yapılan ihracat hamlesi meyvelerini vermeye başlayınca yurt içinde talep de artmaya başladı. Böylece toplam pazardaki ihracatımız biraz azaldı. Bununla birlikte Avrupa’daki talep de azaldı. Biz bu süre zarfında yeni pazar anlamında Kuzey Amerika ve Rusya’ya yöneldik. Bu iki pazar sayesinde ihracatımızı canlı tutabildik” dedi. SADECE OTOMOTİV YOK… İşe otomotiv sektörü ağırlıklı olarak başladıklarını ve zamanla birçok sektörden talepler geldiğini kaydeden Nurettin Özkan, “Oturduğunuz büro koltuğun yükseklik ayarını bir amortisör yapar. Yani bir anlamda konforu artıran ürünlerdir. Mobilya kapaklarında, bazada, hastane yataklarında, makinalarda ve kapaklarda amortisör kullanılır. İşleviyle aslında bizi sektörel krizlerden koruyor. Bir sektör krize girse biz bir diğeriyle yola devam edebiliyoruz. Hiçbir sektöre aşırı bağımlılığımız yok. Dengeli gidiyoruz” diye konuştu. ÇEŞİTLİLİKTE İLK 5 ARASINDALAR Bugünkü konuma geleceklerini kolları sıvarken düşünmediklerini dile getiren Özkan, “O yıllarda kendimize gerçekten çok güveniyorduk. O zamanlarda iş potansiyeli çok yüksekti. Ne yaparsan yap satılıyordu. Etraftan başaramayacağımız söyleyenler oldu ama kulaklarımız onlara her zaman tıkalıydı. İşe girdiğimiz zaman amortisörün ne olduğunu bilmiyorduk. “Biz bunu yaparız” deyip devam ettik. İyi bir yerdeyiz ama çok çok daha iyi bir yerde olmaya çalışıyoruz. Amortisörlerde ürün çeşitliliği bakımından dünyada ilk 5 firma arasında yer alıyoruz” dedi. ALANI BÜYÜTMEYİ PLANLIYORLAR Nurettin Özkan yatırım planları için de “Öncelikle tesislerimizin teknik anlamda iyileştirilmesi, yenilenmesi ön planda. Ciddi bir yatırımdan önce bunun yapılması gerekiyor. Sonrasında da bina yatırımı var. Önümüzdeki dönemde bina yatırımıyla buradaki alanımızı büyütmeyi planlıyoruz. Şu an dışarıdaki taşeron firmalara ürün veriyoruz. Makine parkurumuz çok geniş. Dolayısıyla Destek Amortisör bünyesinde tezgâha daha fazla yatırım düşünmüyoruz. Ama Bursa Kalıp Merkezi’nde tezgâh yatırımı söz konusu olacaktır. Bursa Kalıp Merkezi’nde bir Japon firmasının distribütörlüğünü aldık. O ürünlerin Ford, Renault ve Fiat gibi yerlere pazarlamasını yapıyoruz. Dolayısıyla burada onların da yan sanayilerine kalıp zımbaları, kam ve sürtünme plakaları gibi ürünler tedarik ediyoruz. Bu ürünlerin de satışını ciddi bir şekilde Türkiye genelinde sürdürüyoruz. Bu hamleyle ciroda yüzde 100’ü aşan bir artış sağladık. AR-GE ve tek- lüğe girmesi ertelense de biz, kanun varmış gibi çalışmalarımıza devam ettik. Bu kanun çıkmadan önce de işletmemizde İş Güvenliği Kurulu adlı bir yapı oluşturmuştuk. Her bölümden arkadaşlarla saha ve risk analizini yaparak değerlendirmelerde bulunduk. Çalışanın sağlığı ve güvenliği bizim için çok önemlidir” dedi. Nurettin Özkan noloji anlamında da TÜBİTAK ve KOSGEB’le özel çalışmalarımız var. Yeni bir ya da iki ürünümüz de önümüzdeki dönemde ortaya çıkarılacak. Bunlar, Türkiye’de ‘ilk’ özelliğini taşıyacaklar. TÜBİTAK’la yürütülen proje kapsamında söz konusu olacak” açıklamasını yaptı. SON GÖZDE MADENCİLİK İmal ettikleri ürünlerin sayısının çok fazla olduğuna da işaret eden Özkan, “Çeşit sayısını biraz daha azaltıp, daha yüksek sayıda üretime yöneleceğiz. 2014, bu yatırımlar anlamında çok büyük önem taşıyor. Hangi ürünleri devre dışı bırakıp nelere odaklanmamız gerektiğini inceliyoruz. Diğer firmamız Burpres’te bu yönde bir çalışma var. Madencilik sektörü gündemimizde. Mermer granit ocaklarındaki kütlelerin kesilmesiyle ilgili takımlar üretiyoruz” dedi. KLİŞE SLOGANLARI YOK Duvarlara asılan klişe sloganları olmadığını belirten Özkan, “Ama mutlaka kafamızda birçok hedef var. Biz tabii ki ülkemize en iyi şekilde hizmet edip dünya markası olmayı amaçlayan bir firmayız. Çalışanlarımıza ve ülkemize katkıda bulunmaya çalışıyoruz. Kurucular olarak birinci jenerasyonu tamamlamış olduk. Önümüzdeki süreçte ikinci kuşağa işi devretmenin çalışmalarına başladık. Son 2 ayda yaklaşık 15 kişi bünyemizde işe başladı. 4 mühendisimiz göreve başladı. Belki birkaç mühendis takviyesi daha yapabiliriz” dedi. İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ… İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’yla ilgili bütün hazırlıkları yaptıklarını da dile getiren Özkan, “Yürür- Destek Amortisör YKB Hasan Kumru, YKB Yardımcısı Nurettin Özkan ve YK Üyesi Celal Öztürk, geriden gelen ikinci kuşaktan bir hayli umutlu… BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 65 sağlık/ Tunca Toker Detoks İçin Vazgeçilmez İkili: Enginar ve Hindiba… Ecz. Tunca Toker tunca@tokersaglik.com Detoks, günümüzde sıkça duyduğumuz bir terim haline geldi. Toksinlerin vücuttan atılması şeklinde düşünebileceğimiz ‘detoks’u incelerken, öncelikle ‘Neden vücudumuzda toksinler birikiyor’ diye düşünmek gerekiyor. Vücutta toksinlerin tutulmasının iki temel sebebi vardır. Birincisi yiyeceklerde, havada ve suda doğal olmayan çevresel toksinlere aşırı maruz kalmamız yüzünden oluşan, metabolizmanın doğal seviyenin çok üstünde toksin yüklenmesi. Diğeri ise, sağlıksız kişisel alışkanlıklar, aşırı yorgunluk ve hiperaktif modern yaşam stilleri yüzünden zayıflayan sinir sistemi sebebiyle işlemeyen normal atılım sürecidir. Herkesin kendi yaşam tarzına ve ihtiyaçlarına göre değişik miktarlarda ve şekillerde detoksa ihtiyacı var. Bunun için özellikle karaciğer önem arz etmekte. Karaciğer, kanı toksinlerden arındıran tek organdır. Ayrıca vücudun diğer organlarıyla yakın ilişki içindedir ve tüm dokuların sağlığında katkısı vardır. Karaciğerden toksinlerin atılmasında hindiba bitkisi yardımcı olduğundan, detoks için önemlidir. Bilimsel araştırmalar, enginar özünün de karaciğerin kendini yenileme özelliğini arttırdığını desteklemektedir. Enginar ve hindiba ekstreleri; safra salınımını arttırarak, sindirim, şişkinlik, karın ağrısı, mide bulantısı ve hazımsızlık gibi şikâyetlerin hafifletilmesine yardımcı olabilir. Enginar ekstresi; kolesterol sentezini etkileyerek, iyi-kötü huylu kolesterolün dengelenmesine yardımcı olabilir. Karaciğer yağlanmasına karşı etkilidir. Karaciğer ve diğer dokularda bulunan yağ depolarını harekete geçirir ve bu yağlar, daha sonra vücuttan atılarak, kana karışır. 66 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 KİMLER KULLANABİLİR? • Alkol kullananlar… • Karaciğer şikâyeti olanlar… • Sürekli ilaç kullananlar… • Detoks yapmak isteyenler… • Hazımsızlık şikâyeti olanlar… • Kolesterolü yüksek olanlar… Enginar ve hindiba, ülkemizde bolca bulunabilen ve doğal yolla tüketebildiğimiz besinler... Birçok konuda olduğumuz gibi, ülke olarak şanslıyız. Ancak hızlı yaşam temposu ve beslenme düzenimizin aksadığı durumlarda, besin destekleri ile de vücudumuzun ihtiyaçlarını giderebiliriz. Her zaman söylediğimiz gibi, doktor ve eczacınıza danışmayı ihmal etmemenizi hatırlatıyoruz. BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 67 lezzet durağı / Hasırönü Marine Yeni Lezzet Durağı ‘Hasırönü Marine’ Türk mutfağının değişmeyen keyiflerini yaşatan Hasırönü, Küçük Sanayi ve Korupark AVM’deki şubelerinden sonra bu kez de Bursa OSB’de ‘Hasırönü Marine’i hizmete sundu. Damaklarda iz bırakan Hasırönü; et, balık ve Osmanlı mutfağının lezzetlerini sunduğu ‘Hasırönü Marine’i Bursalılarla buluşturdu. Bursa Organize Sanayi Bölgesi’nde (Bursa OSB) açılan yeni şube ilk günden itibaren büyük ilgi gördü. ÇOK ÖZEL BİR MEKÂN… Günlük konseptinde öğle ve akşam yemeği olan Hasırönü Marine, pazar günleri sunulan kahvaltı hizmetiyle de kısa sürede farkını ortaya koydu. Hasırönü Marine, VIP Salon’unun yanı sıra camlı açılır-kapanır toplantı salonuyla da toplantı ve benzer organizasyonlara ev sahipliği yapıyor. İşletme, kapalı ve açık çocuk oyun alanıyla da aileler için önemli bir imkân oluşturdu. Gruplara özel menü hazırlama imkânı da sunan Hasırönü Marine’de müşterilerin damak zevki düşünülerek 28 gün kurutma dolaplarında dinlendirilmiş özel etler, lezzet tutkunlarından tam not alıyor. DEĞİŞMEZ LEZZETLER… Hasırönü Marine, Türk mutfağının değişmez yemekleri ile özel et ve balık çeşitleriyle Osmanlı mutfağından oluşan yelpazesiyle her damakta özel tatlar bırakan bir menü sunuyor. Öğle ve akşam yemekleri için hazırlanan farklı menüler, günlük olarak değişen farklı yemeklerin eklenmesiyle konuklara lezzet dolu öğünler yaşatıyor. Bu lezzetlerin sırları ise, her gün en taze malzemelerin özenle seçilmesi, gıda sertifikalı özel etlerin tedarik edildiği bir mutfak, uzman servis kadrosu ve konukseverliğin ön planda olduğu bir hizmet anlayışı... 68 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 Bursa OSB’de açılan Hasırönü Marine, ilk günden itibaren lezzet tutkunlarının akınına uğradı. BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 69 gezi / İran Kebir Çölü Abdullah BAYRAK 1001 Gece Masalı Gibi… Abdullah Bayrak ve eşi Dilek Bayrak Arkadaşım ve eşlerimizle yola çıktığımızda içimizi coşku, heyecan ve gizem kapladı. İran’a doğru, birçok medeniyetin kalıcı izler bıraktığı o ülkeye doğru yol alıyorduk. Rotamızı büyüleyici kent Persepolis’e çevirdik. İran; çölleri, dağları ve insanlarıyla tam anlamıyla 1001 gece masallarını andıran bir ülke olarak hafızalarımızda yer edindi. ONLAR İÇİN ‘HAYAL’ ÜLKEYİZ İran’ı anlatmaya inanın ne sayfalar ne de ciltler yeter. Her şeyden önce İran’ın, diğer Arap ülkelerinden farklı olarak düşünülmesi gerektiğini belirtmek istiyorum. Şehir, sokaklar her yer tertemiz. Ülke gittikçe fakirleşse de hiçbir yerde pis ya da sefil görüntü yok. Son 3 yılda para birimi riyal, 10 kat değer kaybetmiş. Dolayısıyla çok ciddi bir fakirleşme var. Daha önce hiç görülmeyen hırsızlık olayları da son yıllarda baş göstermiş. Ekonomik kriz öncesi Türkiye’ye çok gidip geliyorlarmış. Bir anlamda onlar için ‘hayal ülke’ gibiyiz. İran’dan Tüm Milletler Kapısı 70 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 Türkiye’ye baktığınızda, bizim Avrupa’ya bakışımıza benziyor. ESTETİĞE İLGİ YOĞUN İranlı kadınlar kapalılar ama çok fazla makyaj yapıyorlar. Çok fazla estetikli kadın gördük. Hatta sadece kadın değil, erkekler arasında da estetik çok popüler. En yaygın konuşulan dillerden birinin Türkçe olduğunu öğrenince şaşırdık. Üstelik Türkiye sınırına yaklaştıkça Türkçe konuşulma oranı yüzde 80’lere ulaşıyor. Tahran’da ise yüzde 50 civarında. Konuştukları Türkçe’nin çok anlaşılır olması da dikkatimizi çekti. Türkleri çok seviyorlar. Türkiye’den geldiğimizi duyunca “Kardeşiz” diye hitap ettiler. Azeri kökenli İranlılar da ciddi bir nüfusa sahip. ÇAYI AÇIK İÇİYORLAR Çay, çok yaygın bir içecek ama bize göre çok açık içiyorlar. Ben bir türlü zevk alamadım. Türk diziApadama Duvarları Motosiklete binip yoluna revan olduğumuz İran, uçsuz bucaksız mirasıyla gözlerimizi kamaştırdı. Bilhassa, karış karış dolaştığımız Persepolis’in tarihine hayran kaldık… leri ise İran’da çok popüler. Televizyonlarda Türk dizilerini görmeniz her an mümkün. Selçuklu ve Pers kültürünün etkilerinin mimariye yansıması da muhteşem sonuçlar ortaya çıkarmış. Camiler, saraylar ve meydanlar görülmeye değer. El sanatları da hala çok yaygın olarak icra ediliyor. El halıları, bakır işleri ve seramik işlemelerinin neredeyse hepsi el yapımı. Çok büyük halı müzeleri var. İzinsiz halı çıkarmanın yasak olduğu söyleniyor. O nedenle halı almak istememize rağmen cesaret edemedik. CEMŞİD’İN TAHTI… Gelelim Persepolis’in dillere destan tarihine… İran çıkarmamızın ana durağı, buram buram tarih kokan Persepolis şehri oldu. Büyük Pers İmparatorluğu’nun merkezi, Akamenidlerin tören merkezi olan Persepolis, (Yunancada Pers ülkesinin başşehri) Şiraz’ın 60 kilometre dışında yer alıyor. İranlılar bu tarihi yere Farsçada Taht-ı Cemşid isApadama mini vermişler. Bu büyük yerleşim yerinin ismini koyarken mitolojik İran kahramanı ‘Cemşid’den yola çıkmışlar. İlk tarihi yapıları görünce bizim Efes geldi aklıma. Onların Efes’i de Persepolis… İYİ KORUNMUŞ BİR MEDENİYET Toprakları Hindistan’dan Etiyopya’ya kadar uzanan Pers-Ahemeniş İmparatorluğu’nun bu görkemli şehri, Büyük İskender tarafından M.Ö. 330’da yakılıp yıkılana kadar ününü sürdürmüş. Milattan önce 6’ncı yüzyılın sonlarında kurulan ve yapımı 150 yıl süren İran’ın Persepolis, çağının gıpta edilen başkenti unvanıyla parıldarken aynı zamanda medeniyetler tarihine damgasını vuran Pers İmparatorluğu’nun başkentliğini yapıyordu. Ünlü Pers Kralı I. Darius tarafından yaptırılan Persepolis; görkemli saray kalıntıları, etkileyici duvar süslemeleri ve heykelleri ile Pers sanatını ve gücünü asırlardır olduğu gibi bugün de tüm ihtişamıyla gözler önüne seriyor. Taşıma toprakla yapılan, 473 metre uzunlukta, 86 metre genişlikte ve 13 metre yüksekliği olan yapay bir tepe üzerine kurulan kral sarayları da bu ihtişamın parçası… TÜM MİLLETLER KAPISI… Her köşesinden tarih fışkıran kenti dolaştığımızda en görkemli yerlerinden biri olan ve sarayların bulunduğu taraçaya giden iki geniş yan duvarları kabartma heykellerle dolu Tüm Milletler Kapısı’nı gördüğümüzde çok etkilendik. Bu kapı, iyiliği temsil eden bir yarı insan savaşçı ile kötülüğü temsil eden bir canavarın mücadelesini yansıtıyordu. İyiliğin zaferini anlatan devasa heykeller, Perslerin inançlarıyla ilgili en önemli bilgileri de almamızı sağladı. APADAMA DUVARLARI… Toprak altında kaldığı için bugüne kadar varlığını koruyan, 10 bin kişilik tören salonu Apadama’nın duvarlarındaki kabartmalar ise Perslerin eriştiği gücü anlatıyordu adeta... Dara’nın Mısır’daki ocaklardan götürülen blok taşlarla yapılan tören salonunda, başlıklarında boğa ve insan figürleri olan 100 sütun bulunuyor. Kapıdaki sütunların önünde, yüzleri insan şeklindeki iki boğa heykelinin olduğu bugünkü kalıntılardan anlaşılabiliyor. NAKŞ-I RÜSTEM… Nakş-ı Rüstem’de yer alan 4 büyük Akamenid kralının mezarları var. Büyük Dairus’un mezarı, diğerlerinden daha büyük ve daha iyi korunmuş Kandovan Meydan-ı İmam durumda. Bu mezarda yer alan doğan güneş sembolü, bağımsızlığı sembolize ediyor. Yanında kutsal ateşin yandığı bir tapınak da görülüyor. Darius’un başının üzerinde koruyucu melek ‘Forouhar’ da asılı durmaktadır. Kraliyet tahtı iki sıralı dizilmiş toplam 14 kişi tarafından taşınmaktadır. Bunlar Akamenid İmparatorluğu’nda yaşayan 14 toplumu temsil ediyor. MEYDAN-I İMAM ve KEBİR ÇÖLÜ Meydan-ı İmam’ın dünyanın en büyük meydanı olduğu söylenmektedir. Eski adı Meydan-ı Şah’tır. Şehir planlamacılığının en güzel örneklerinden birisi olan meydanın boyu 500, eni de 160 metre kadardır. 1979 yılında UNESCO’nun Dünya Kültür Mirası Yerleri Listesi’ne alınan meydanın çevresini oluşturan binada kapalı çarşı bulunuyor. Bu çarşıda özellikle ince İsfahan sanatından örnekler bulabilirsiniz. Haftada bir, pazar günü erkeklere kapatılıp kadınların rahatça alışveriş etmesi sağlanır. Bu sırada erkek dükkân sahipleri işyerlerinde oturup ortalıkta görünmez. Havuzun çevresindeki ışıkların akşamüstü yakılmasıyla meydanın atmosferi bir anda değişiyor ve tipik bir şark gecesi ortamı oluşuyor. En önemli noktalardan biri olan Kebir Çölü de, Kavir-e Namak veya Büyük Tuz Çölü diye bilinmektedir. İran Platosu’nun ortasında yaklaşık 77 bin 600 kilometrekare yüzölçümüne sahip bu çöl, uçsuz bucaksız görüntüsüyle gizemini korumaktadır. Bu çölde, 45 derecede 4 buçuk saat seyahat etmenin verdiği yorgunluk ve hazzı anlatmak imkânsız. Çöl tozu ve sıcak bir araya gelince adeta ‘toz adam’ olduk. Persepolis KANDOVAN ve DEMAVAND… İran’ın doğusunda bulunan Kandovan, 13’üncü yüzyılda kurulmuş gizemli bir köy... Volkanik küllerin sıkışmasıyla oluşmuş koni biçimindeki bu mağara evleri genelde iki ya da 4 katlı. 4 katı olan evde ilk iki kat yaşam alanı, üçüncü kat depolama, son kat ise hayvan barınağı için kullanılıyor. Malzemesinin yalıtkan olması nedeniyle mağara evler yazın serin, kışın ise sıcak kalıyor. Bölgede çıkan maden suyu da böbrek hastalığına iyi geliyor. Kapadokya’mıza benzeyen yapı, bize ülkemizi hatırlattı. Kapadokya’nın bir turizm cenneti olduğunu düşündüğümüz zaman, Kandova’nın bu eksikliği ve tanınmaması İran için çok büyük bir kayıp. 5 bin 671 metre yükseklikteki Demavand da, İran’ın, hatta Batı Asya’nın en yüksek dağı konumunda. Efsaneye göre, insanlık öncesi cinler ve periler bu dağ için savaşırlarmış. Demavand kelimesi, söylentiye göre ‘Cinler ve Periler Ülkesi’ ya da ‘Rüzgârların Dağı’ anlamına gelirmiş. Demavend Dağı Apadama BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 71 OSB’nin güzel bahçesi OSB’nin En ‘Doğa’l Köşesi Haber: Erdal ÇATALKAYA Temeli Ömer Körüstan tarafından 1959 yılında atılan Nuri Körüstan Makine Metal Sanayi Ticaret AŞ, üretim faaliyetlerinin yanı sıra yeşile olan duyarlılığıyla da fark yaratıyor. Cıvıl cıvıl bahçesi ve havuzu diğer fabrikalara örnek olacak nitelikte. 10 bin metrekare kapalı ve 2 bin metrekare açık alana sahip olan Bursa Organize Sanayi Bölgesi’ndeki fabrikanın ön kısmında bulunan bahçe, eşsiz güzellikleriyle görenlerin dikkatini çekiyor. İçerideki havuz da benzer şekilde göz kamaştırıyor. ‘SAC’AKSESUARLAR ŞAŞIRTIYOR Nuri Körüstan Makine Metal Sanayi Ticaret Anonim Şirketi, bahçe düzenlemesi ev bölgeye yeşil alan kazandırılması konusundaki hassasiyetten dolayı 2011 yılında Bursa Organize Sanayi Bölgesi tarafından plaketle ödüllendirildi. Makine metal sanayiinde faaliyet gösterilmesine karşın doğayla iç içe bir ortamda çalışılan fabrikada, sadece çiçekler ve ağaçlar değil sacdan yapılan Tarihi Bursa Uçağı modeli, dinozor, eşek ve örümcek de dikkati çekiyor. Begonyaların süslediği bahçede; sedir, manolya, palmiye, çam, gold taflan ve şimşir gibi çiçek ve ağaçlar yer alıyor. ‘NURİ BEY ÖNEM VERİR’ 800 metrekarelik bir alanı kapsayan bahçenin kuruluşu 2008 yılının Mart ayında gerçekleştirildi. Bahçenin ilk düzenlemesi yapıldığı günlerde fabrikada çalışmaya başladığını söyleyen bahçıvan Hasan Güler, “Bahçeyi ilk şekillendirenler, bir peyzaj şirketinin çalışanlarıydı. Nuri Körüstan Bey de bahçeye çok önem verir, sürekli inceler. Beğenmediği yerler olduğunda söyler, ona göre düzenlemeyi yaparız” dedi. Fabrikaya gelen misafirler ve müşterilerin bahçeyi gördüklerinde çok etkilendiklerini vurgulayan Güler, “Doğaya katkı sunduğumuz için teşekkür ediyorlar” dedi. HAVUZ DA ŞAŞIRTIYOR İç kısımda fabrikanın dört bir yanına dağılmış benjamin, limon, mandalina, bonzai, antorium, yukka, orkide, kroton ve hurmalar da göze çarpı72 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 yor. 100’e yakın iri Japon balığı türüyle kaplumbağaların bulunduğu havuz da fabrikanın en önemli parçalarından biri... Havuzun 2007 sonlarında yapıldığını belirten Hasan Güler, “Kazan dairesinden motorlarla haftada iki kez ters yıkama yapıyorum. Hayvanların beslenmesini de mesai bittikten sonra yapıyoruz” diye konuştu. ‘İLAÇLAMA ÇOK ÖNEMLİ’ Hem içerideki hem de dışarıdaki bitkiler ve çiçeklerle ilgilendiğini belirten Hasan Güler, nasıl bakım yaptığını da “İlkbaharda böceklenme olduğu için ilaçlamayı gerçekleştiriyorum. Budamayı genelde ilkbaharda yapıyoruz. Bir de Kasım ayında yapıyoruz. Yaprakların parlak kalmasına dikkat ediyoruz. Çeşme suyu yerine dinlenmiş suyla yaprakları temizliyorum. Toprağa da ayda bir kez vitaminli su veririm. İçerideki bitkilerin sulamasını da haftada iki gün yapıyorum” sözleriyle anlattı. TARİHİ BURSA UÇAĞI Fabrikanın bahçesinde yer alan Tarihi Bursa Uçağı’nın ilginç bir öyküsü var… Hava Kuvvetleri’ni güçlendirmek için 1926-1935 yılları arasında halk, aralarında 50 milyon lira toplayıp yüzlerce uçak alınmasını sağladı. Bursalılar da kampanyaya 3 uçakla dâhil oldu. Bu uçaklardan birinin model çalışması da Nuri Körüstan AŞ’nin bahçesinde yer alıyor. Model uçak; kanat açıklığı 5,80 metre; gövdesi 5 metre olan 1993 Çekoslovakya yapımı Letov S-16 Smolik uçağı baz alınarak lazer kesimle elde edilen parçalarla yapıldı. 3 aylık çalışma sonucu ortaya çıkarılan uçak, Türk havacılık tarihinin önemli bir dönemini temsil ederken bulunduğu bahçenin de demirbaşı konumunda… BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 73 hobi / Ermaksan Koro Gündüz iş, akşam musiki Türk sanat müziğine gönül verenler Ermaksan Korosu’nda bir araya geldi. Özkayan, ilki Mart ayında gerçekleştiren konserin ikincisi için yıl sonunu planladıklarını açıkladı. Yıllarını Türk sanat müziğine veren Bursa’nın duayen sanayicilerinden Erol Özkayan’ın öncülük yaparak 1 yıl önce kurduğu Ermaksan Türk Sanat Müziği Korosu, ilk konseriyle büyük beğeni topladı. Aynı zamanda koronun sponsorluğunu üstlenen Ermaksan’ın Yönetim Kurulu Başkanı da olan Özkayan, musikiye olan tutkusunu ve korunun çalışmalarını anlattı. Çalışanlardan ve dışarıdan katılım gösterenlerden oluşan koroda stres atan sanat müziği tutkunları, ikinci konserleriyle yeniden kulakların pasını silmeye hazırlanıyor. Özkayan, koronun kuruluşundan itibaren kat ettiği aşamayı ve sanat müziğiyle ilgili düşüncelerini paylaştı… Firmalar pek çok alanda sosyal çalışmalar yapıyor. Sadece ekonomiye değil sosyal hayata da katkıları var. Koro ya da daha doğrusu Türk sanat müziği merakınız nereden geliyor? Ben uzun yıllardır Türk sanat musikisinin içindeyim. Bursa Musiki Cemiyeti vardı. İlk orada başladım. İşte o zamandan, yani 20’li yaşlardan beri musikinin içerisindeyim. Hala da devam ediyorum. Korolarda çalıştım. Solo yaparım. Konser çalışmalarımızı sürdürmek için faaliyetlerimizi devam ediyor. Ermaksan Türk Sanat Müziği Korosu’nun kuruluşu nasıl gerçekleşti? Koroyu kurma hikâyesine gelince… Ben değişik musiki cemiyetlerinde başkanlık yaptım. 74 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 Korolarda bulundum ama cemiyetçiliğin bazı zorlukları var. Onun için “Kendi koromu kendim kuracağım” dedim. Öyle de kurdum. Koromuzun bütün sponsorluğu Ermaksan’a aittir. Koristler gelir ve çalışmalarını şirketimizde yaparlar. Güzel bir salonu, tesisatı ve diğer araç-gereçleriyle birlikte koromuza tahsis ettik. 1 yıl oldu koromuzu kuralı. İlk konserimizi de Mart ayında Tayyare Kültür Merkezi’nde verdik. servatuvardan gençlerimiz var. Hocamız var. Bir de sazımız var. Koromuz, yaklaşık 30 kişiden oluşuyor. Verdiğiniz ilk konserde nasıl bir yansımayla karşılaştınız? Çok büyük ilgi gördük. Tayyare Kültür Merkezi’nin salonu tıklım tıklım doluydu. Beklediğimiz ilgiyi bulduk. Halka açık bir konserdi. Gençler de vardı. Organize Sanayi Bölgesi’nden iş adamlarımız da geldiler ve çok beğendiler. Güzel, nezih bir konser oldu. Benim de 2 eserim vardı. Büyük bestekar Sadettin Kaynak’ın ‘Dertliyim Ruhuma Hicranı Sardım da Yine İnlerim’ adlı eserini seslendirdim. Bu, Türk sanat musikisinin ‘baba’ eseridir. İkinci şarkım da yine Sadettin Kaynak’a ait ‘Ne Dert Kalır Ne Hüzün Bir Sudur Akar Zaman’ şeklindeki eseri oldu. Birçok duygunun bir arada olduğu eserlerdir bunlar… Yeni bir konser vermeyi planlıyor musunuz? İnşallah bu yılın sonunda ikinci konserimizi vermek istiyoruz. Eylül’de çalışmalara başlayarak yıl sonunda bir konser vermeyi planlıyoruz. Yine Tayyare Kültür Merkezi’nde konserimizi icra ederiz. Koroyu kurma amacınız ve sonrasında hedefiniz nedir? Asıl amacımız, Türk sanat musikisini gelecek kuşaklara aktarmak ve sevdirmektir. Bu çalışmada en büyük hedefimiz budur. Peki, Ermaksan Türk Sanat Müziği Korosu kimlerden oluşuyor? Koroda hem fabrikamızda çalışan insanlarımız hem de dışarıdan gelen arkadaşlarımız var. Kon- Çalışmalarınızı hangi periyotlarda gerçekleştiriyorsunuz? Haftada bir akşam buluşup Türk sanat müziği eserleri geçiyoruz. Güzel seslerimiz solo yapıyor. Bu çalışmalarımız devam edecek. Albüm çalışması gibi konser dışında bir faaliyette bulunmayı düşünüyor musunuz? Çevremizdekiler bize sık sık ‘Bir CD yapın da hatıra kalsın’ diye söylüyorlar. Öyle bir ilgi ve yaklaşım var ama bakalım. Olabilir… Yeni neslin, Türk sanat müziğine olan ilgisini nasıl buluyorsunuz? İlgi azalıyor gibi görünse de ilgi bence çok var. Halkımız çok seviyor ve konserlere de gidiyor. Gençlerin de ilgisi çok. Pop müziği gençken kulağa hoş geliyor ama yıllar geçtikçe Türk sanat müziğinin değeri daha iyi anlaşılıyor. Ama bizim bu yaptığımız çalışmaların devam etmesi ve Türk sanat musikisini gelecek kuşaklara aktarmamız lazım. Yoksa birkaç kuşak sonra kaybolur gider. Ben, hayırlı ve faydalı bir çalışma yaptığımıza inanıyorum. Türk sanat müziğinin size kattıklarından da konuşalım… Musiki, sizde ne gibi değişimlere yol açtı? Musiki çok güzel bir şey. Şarkılar hep aşkı ve sevgiyi anlatır. Duygusaldır… Mesela, gündüz yoğun çalıştıktan sonra akşam toplandığımızda sazlar başladı mı ne yorgunluk ne de başka bir şey kalıyor. Önemli olan da duyarak, hissederek okumaktır… www.elsisanmakine.com twitter.com/elsisanmakine youtube.com/elsisanmakine Ürünlerimiz Toz Boya Kabinleri ve Uygulamaları Yaş Boya Kabinleri ve Uygulamaları Toz Boya Emaye Kabinleri Boya Kurutma ve Pişirme Fırınları Otomatik Boya Makineleri - OBM Yüzey Temizlik Hatları Endüstriyel Yıkama Makineleri Endüstriyel Boya Çamuru Ayırıcıları Robotik Kontrollü Kataforez Hatları Alüminyum Termikleme Fırınları Roll Test Kabinleri Chemonosil Otomatik Boyama Makinesi ‘‘ Lastik Kimyasalları Tartım Hattı Elsisan, tecrübeli ve dinamik mühendis kadrosuyla yurtiçiveyurtdışındayüzlerce projeye imza atmıştır. Kimyasal Temizlik Hatları ’’ Araç Roll Test Kabinleri BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 75 haber / ÜÇGE kültür günleri Ben Bilmem Beyin Bilir! BOSB’da faaliyet gösteren ÜÇGE, ‘Kültür Günleri’ etkinliklerinin birincisini gerçekleştirdi. ‘Ben Bilmem Beyin Bilir’ adlı söyleşi iş ve eğitim dünyasını buluşturdu. Günleri hakkında bilgi verdi. Erbaşlar; 1996 yılında kurulan ve verdiği gönüllü eğitim ve seminerlerle 200 binden fazla kişiye ulaşan İzgören Akademi’nin Türkiye’nin dört bir yanında yaptığı gönüllü çalışmalarla, daha eğitimli ve daha çok okuyan bir toplum için çalıştığını anlattı. ÜÇGE Mağaza Ekipmanları Pazarlama Sanayi ve Ticaret AŞ ile İzgören Akademi ortaklığında organize edilen ‘Kültür Günleri’ etkinliklerinin ilki, eğitmen Gökhan Okçu’nun ‘Ben Bilmem Beyin Bilir’ adlı söyleşisiyle başladı. Bursa OSB’de faaliyet gösteren firmaların işveren ve çalışanlarının ücretsiz katılımına açık olan ve ÜÇGE Konferans Salonu’nda gerçekleştirilen etkinlikte, Bursa’nın iş ve eğitim dünyasının önde gelen isimleri bir araya geldi. İŞ ve EĞİTİM CAMİASI BULUŞTU Kültür Günleri etkinliğinin açılışında konuşan, ÜÇGE Halkla İlişkiler Yönetmeni Sevgi Yalçın, “ÜÇGE; çalışanlarını, müşterilerini, iş ortaklarını, sektör temsilcilerini, Bursa iş dünyasının ve eğitim camiasının çok değerli isimlerini ile bir araya getirerek sadece perakendenin değil, bulunduğu kentin ve çevrenin de bilgi kaynağı ve rehberi olma misyonunu sürdürmeye devam ediyor” dedi. 200 BİNDEN FAZLA KİŞİYE ULAŞILDI Sevgi Yalçın’ın açılış konuşmasının ardından sahneye çıkan İzgören Akademi Bursa Bölge Müdürü Özlem Erbaşlar, İzgören Akademi ve Kültür 76 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 ‘BEN’İN ÖNEMİNİ ANLATTI Gökhan Okçu; insan beyninin yapısından bahsedip, ‘ben’in önemini anlattığı söyleşide başarıya giden yolda bildiğimiz ama farkında olmadığımız için karşımıza engel olarak çıkan düşünme biçimimizi “Sen ne istediğine karar ver, beyin onu bulup sana getirir. Bela mı istiyorsun bela, sevgi mi istiyorsun sevgi…” sözleriyle özetledi. Başarının ‘an’ı ne kadar iyi anladığımızla ve algımızın ne kadar açık olduğuyla ilgili olduğunu ifade eden Okçu, “Başarı, ne kadar orada olduğunuzla ilgilidir. Yani o anı ne kadar iyi anladığınızla. Ne kadar orada olduğunuzu ise bilinciniz belirler. Bilinci açık tutmak için beyni yormamak gerekir. Kararsızlık, belirsizlik, kabullenmemek insan beynin en çok yoran üç şeydir” ifadelerini kullandı. BAŞARIYA GİDEN YOL… Gökhan Okçu başarıya giden yoldaki önerilerini şu sözlerle dile getirdi: Olayları eksiltmeden, yeni yorumlar katmadan, önceki deneyimlerimizle kıyaslamadan değerlendiriyor olmak, bununla birlikte hedeflerimizi belirlemiş, hedefe yönelik algımızı konumlamış, hedefe giden yolları görebilen, bu yollardan doğru olanı seçebilecek duyusal keskinliğe ulaşmış olmak çok ama çok önemlidir. Söyleşinin sonunda, Lütfi Bağnuşoğlu İlköğretim Okulu Öğretmeni Fatih Şahin, Gökhan Okçu’ya, eğitime katkılarından ve sosyal so- rumluluk bilincinden dolayı teşekkür etti. ÜÇGE adına, Okçu’ya Türkiye Perakendeciler Federasyonu Bursa Şubesi Başkanı Haşim Kılıç’ın plaket ve NİŞ rehber öğretmeni Nilgün Babür’ün hediye vermesiyle etkinlik sona erdi. Bursa Organize Sanayi Bölgesi’ndeki firmaların işveren ve çalışanlarının ücretsiz katılımına açık olan etkinlikler, www.ucge.com adresinin ‘Duyurular’ bölümünden de takip edilebiliyor. Nilgün Babür-Gökhan Okçu Haşim Kılıç-Gökhan Okçu BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 77 teknoloji Teknolojide yeni trendler büyülüyor En iyi flaş desteği iOS ve Android telefonlara uyumlu yeni bir aksesuar, karanlık ortamlarda en iyi flaş desteğini sağlamayı amaçlıyor. Eğer telefonunuzun loş ortamlarda çektiği fotoğraflardan memnun değilseniz, ilginç bir aksesuarla bu sorunu çözmeyi deneyin. ‘iblazr’ adını taşıyan mobil flaş aksesuarı, dört adet güçlü LED’den oluşuyor. Kendine özel yazılımla çalışan aksesuar, iOS ve Android telefonlarda video ve fotoğraf çekerken aydınlatma yapmak için kullanılabiliyor. Sadece 10 milimetre kalınlığında olan iblazr, standart 3,5 milimetrelik kulaklık girişinden telefonlara bağlanıyor. iPhone’larda kulaklık girişinin telefonun altına alınmış olması kullanıcıları nasıl etkiler bilinmez. iblazr, ön paneldeki kameranın çekeceği görüntüleri aydınlatmak için çevrilebiliyor. 78 ‘Dizüstü’nde büyük değişim Dizüstü bilgisayarlarda geliştirilen yeni trendler büyük ilgi görüyor. İki işletim sistemi kullanan hibrid dizüstü bilgisayarlar, hibrid otomobiller gibi daha az enerji tüketiyor. Ortalama pil süresini neredeyse 2 katına çıkaran bu teknoloji özellikle multimedya uygulamalarda etkili oluyor. Dizüstü bilgisayarlarda kullanılan malzemeler hafiflik ve sağlamlığın dışında fazla ısınmayı önlemesi için uçak yapımında yapılan malzemeler de kullanılmaya başladı. Böylece hafiflikte uçan balonlarla yarışacak bilgisayarlar satışa sunuldu. e-ticaret hız kesmiyor Eskiden radyo ve televizyon gibi kitle iletişim araçları ile yapılan tanıtımla kendi ismini duyuran firmanın ulaştığı kitleler sınırlıyken, günümüzdeki firmalar reklam ve tanıtımını e-ticaret (B2B) sitelerinden yapabiliyor. Bu da onlara sınırsız ve küresel bir pazar sunuyor. B2B (e-ticaret) siteleri vasıtasıyla tüccar; ülke ülke gezmeden ya da yabancı ülkelerde yapılan fuarlara katılmadan, sadece oturduğu yerden dünyanın her yerindeki müşterisine kolayca ulaşabiliyor. Ekonomi Bakanlığı e-ticaret yapacak firmaların tüm üyelik masraflarını karşılıyor ve tüm dünyaya açılan e-Ticaret kapısını değerlendirme fırsatını ‘0’ maliyetle sunuyor. Bakanlık, 10 bin dolara kadar hibe verebiliyor. Yeni reklam alanı Ayakta toplantı devri LED’e ilgi artıyor Hemen hemen her alanda farklı reklam türü ve stratejileri kullanılırken, yeni reklam sahası mobile platformlara taşındı. Bunun ilk örneklerinden biri de ‘Foursquare’ oldu. Son birkaç yılda daha da güçlenen uygulama dünyasının vazgeçilmezleri arasında yer alan Foursquare, bundan böyle yer bildirimi yapıldıktan hemen sonra reklama başlıyor. Reklam ve uygulama işleyişinin bir arada harmanlandığı bu gelişmede, siz yer bildiriminizi yaparken sırasını bekleyen reklamlar, yer bildiriminiz gerçekleştikten hemen sonra ‘popup reklamlar’ şeklinde karşınıza çıkıyor. Başka bir deyişle siz teknoloji mağazasında iken yemek reklamlarını değil teknolojik ürün reklamlarını göreceksiniz. Yazılım dünyasının rekabet ortamında hayatta kalmaya çalışan teknoloji şirketleri, verimliliklerini artırmak için çeşitli yöntemlere başvuruyor. En çok başvurulan ve artık bir kültür halini alan yöntem ise ‘ayakta yapılan toplantılar’ oldu. Toplantılarda, söz hakkını devretmek için elindeki oyuncağı bir başkasına fırlatmak veya 4 kiloluk sağlık topunu elden ele dolaştırmak da kullanılan yöntemler arasında. Adobe Systems için çalışan program müdürü Ian Witucki için bu toplantıların önemi o kadar büyük ki, toplantılara gecikenlerin neden olduğu maliyetleri hesaplıyor. Ayakta durarak yapılan toplantılarda kullanılan bir diğer yöntem ise müzik. Toplantıların açılışında çalınan şarkılar ayrı bir motivasyon sağlıyor. Enerjinin verimli kullanılması amacıyla yürütülen çalışmalar ve bu amaçla devreye giren yönetmelikler aydınlatma sektöründe değişimi de beraberinde getirdi. Aydınlatmada yeni trend ise LED teknolojisi… Geleneksel aydınlatma elemanlarına göre daha az enerji harcayan LED lambalar, sektörün geleceğine de ışık tutuyor. 2020 yılında LED tabanlı ürünler pazarının 64 milyar euro büyüklüğe ulaşacağı tahmin edilirken, pazarın yüzde 60’ının bu ürünlerden oluşması bekleniyor. BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 beyaz perde Sinemada ne izlenir? Ölümsüz Polisler Peter M. Lenkov’un çizgi roman serisinden uyarlanan Ölümsüz Polisler filminin yönetmen koltuğunda, Uçuş Planı ve Red filmleriyle tanınan Alman yönetmen Robert Schwentke bulunuyor. Aksiyon, komedi, suç türündeki filmin oyuncu kadrosunda Ryan Reynolds, Robert Knepper, Kevin Bacon, Jeff Bridges ve Mary-Louise Parker yer alıyor. Filmde, “Nick Walker” isimli bir polis memurunun ölümünden sonra gittiği gerçeküstü dünyada kendini öldüren kişiyi bulmak için yaşadığı macara anlatılıyor. Karayel Poyraz Dram ve komedi türündeki Karayel Poyraz filminin senaryosu, Levent İnanır ve Yıldırım Bayazıt’a ait. Yüksel Arıcı, Numan Çakır, Hikmet Karagöz, Yıldırım Beyazıt ve Soner Arıca’nın rol aldığı filmin yönetmen koltuğunda yine Levent İnanır bulunuyor. İstanbul’dan Karadeniz bölgesine gelen farklı ideolojideki gençlerin yaşamının konu alındığı filmde, üniversite yıllarında kurulmuş bir müzik grubunda kardeş kadar yakın arkadaşların bir süre sonra ‘ideal müzik mi ‘, ‘piyasa müziği mi ‘ derken yaşadıkları fikir ayrılığı nedeniyle dağılmaları ve sonrasında da çok yakın dostlarının ölüm savaşı vermek zorunda kalmasıyla birleşmeleri konu ediniyor. Bir Hayalimiz Vardı İngiltere’de 1960’lı yıllarda Soğuk Savaş sırasında ölüm korkusu giderek artan Ginger ve Rosa adlı genç kızların birbirine olan bağlılığının anlatıldığı Bir Hayalimiz Vardı’nın senaristliğini ve yönetmenliğini Sally Potter üstlendi. Dram türündeki filmde, Elle Fanning, Christina Hendricks, Timothy Spall, Alessandro Nivola, Annette Bening rol alıyor. Samsara Belgesel türündeki Samsara’nın yönetmen koltuğunda Ron Fricke bulunuyor. Senaryosunun Ron Fricke ve Mark Magidson tarafından kaleme alındığı filmde doğum, ölüm, yaşam ve reenkarnasyon konu ediniyor. Beş yılı aşkın bir sürede, yirmi beş ülkede çekilen belgesel, insanlığın kutsal saydığı topraklardan, endüstrileşmenin en yoğun yaşandığı alanlara kadar geniş bir coğrafyayı kapsıyor. İnsan deneyiminin ve maneviyatının kavranılamayan derinliklerini araştıran saf bir sinema deneyimi sunan film, dünyanın çeşitli yerlerindeki insan topluluklarının umut etme biçimleri kadar korkularının ve arzularının da benzer olduğunun altını çiziyor. El Ele Şehre yeni gelen genç bir adamın, Paris Operası’nın yönetmenine âşık olması ve ardından dans çerçevesinde gelişen bir aşk hikâyesinin anlatıldığı El Ele filmi, henüz hazırlık aşamasındayken büyük ilgi gördü. Müzikal türünde hazırlanan filmin yönetmenliğini Valerie Donzelli yaparken, oyuncu kadrosunda, Bastien Bouillon, Valerie Lemercier, Valerie Donzelli, Jeremie Elkaim, Beatrice De Stael bulunuyor. Son Moda Aşk Şimdiki Zaman Türk yapımı olan Şimdiki Zaman filminin yönetmen koltuğunda Belmin Söylemez oturdu. Filmde, Sanem Öge, Şenay Aydın ve Ozan Bilen rol alıyor. Filmde, gelecek, kader ve dostluk temaları sorgulanırken, işsiz ve bütün bağları kopmuş olan Mina isimli karakterin yeni bir hayat kurmak istemesi işleniyor. Mina’nın Amerika’ya gitmek için bir kafede fal bakmasının ardından, şu anı ve geleceğini sorgulamasının anlatıldığı dram türündeki filminin senaryosunu Belmin Söylemez ve Haşmet Topaloğlu kaleme aldı. Bypass Komedi türündeki Bypass filminin yönetmenliğini Aitor Mazo yaptı. Barbara Goenaga, Sara Cozar, Unax Ugalde, Mikel Losada, Aitor Mazo’nun da oyuncuları arasında yer aldığı filmde, Bilboa’da yaşayan Xabi, Lukas ve John adında uzun dönemli arkadaşların hikâyesi anlatılıyor. Virginie Efira, Pierre Niney, Charles Berling ile Gilles Cohen’in oynadığı Son Moda Aşk filminin yönetmenliğini David Morea yaptı. Moda dergisi editörü, güzel ve hırslı Alice’nin genel yayın yönetmeni olmak istediği ancak çok fazla ve zorlu rakibinin bulunduğu filmin konusu şöyle: Alice, kariyeri yüzünden yıllarca aşk hayatını ihmal etmiştir. Bir gün uçakta bir öğrenci olan Bathazar ile tanışır. Bathazar da Alice’den çok etkilenir, Alice de onunla bir kez buluşmak zorunda kalır. Oyun olarak başlayan aşk artık Alice’e çok yakındır. BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 79 80 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013 81 82 BOSİAD SİNERJİ / Eylül - Ekim 2013