AMERĠKA BĠRLEġĠK DEVLETLERĠ ÜLKE RAPORU
Transkript
AMERĠKA BĠRLEġĠK DEVLETLERĠ ÜLKE RAPORU
AMERĠKA BĠRLEġĠK DEVLETLERĠ ÜLKE RAPORU MAYIS 2008 0 1. SOSYAL VE EKONOMĠK GÖSTERGELER 1.1. Ülke Kimliği Ulusal Adı BaĢkenti Yönetim Biçimi Resmi Dili Dini : Amerika BirleĢik Devletleri : Washington : Federal Cumhuriyet : Ġngilizce : %52 Protestan, %24 Roman Katolik, %2 Mormon, %1 Yahudi, %1 Müslüman, %10 Diğerleri, %10 hiçbiri (2002) Para Birimi : A.B.D. $ Yüzölçümü : 9.826.630 km² ( 9.161.923 km² kara + 664.707 m² deniz) Nüfus : 303.824.646 (Temmuz 2008 tahmini) En büyük 10 kentin nüfusu : New York City, New York : 8.143.197 Los Angeles, California : 3.844.829 Chicago, Illinois : 2.842.518 Houston, Texas : 2.016.582 Philadelphia, Pennsylvania : 1.463.281 Phoenix, Arizona : 1.461.575 San Antonio, Texas : 1.256.509 San Diego, California : 1.255.540 Dallas, Texas : 1.213.825 San Jose, California : 912.332 Yıllık Nüfus ArtıĢı (%) : 0,883 (2008 tahmini) Etnik Gruplar : % 81,7 beyaz, % 12,9 siyah, % 4,2 Asya, % 1 Amerindian ve Alaska kökenli, % 2 Havai ve diğer Pasifik Adaları (Hispanikler kapsam dıĢında tutulmuĢtur. 2003 tahmini) Dil : % 82,1 Ġngilizce, % 10,7 Ġspanyolca, % 3,8 Diğer Indo-European % 2,7 Asya ve Pasifik adaları dilleri, % 0,7 Diğer (2000) Mesai Saatleri ve Günleri : ABD’de mesai günleri Pazartesi-Cuma beĢ gündür. ÇalıĢma saatleri ise, kuruluĢlar arasında farklılıklar göstermekle birlikte, genel olarak 8:30-17:30’dur. Büyük Eyaletler : Teksas, Kaliforniya, Illinois, New York, Florida Türkiye ile Saat Farkı : – 7 saat (Doğu Kıyısı) –10 saat (Batı Kıyısı) Uluslararası Telefon Kodu : Uluslararası telefon kodu (1)’dir. 1 1.2. Sosyal Göstergeler Ortalama Ömür Kadın Erkek 0-14 yaĢ nufusu/toplam nüfus (%) 15-64 yaĢ nufusu/toplam nüfus (%) 65 yaĢ ve üzeri (%) Okuma Yazma Oranı (%) Ġnternet Kullanıcı Sayısı (milyon) Otoyol uzunluğu Demiryolu uzunluğu Petrol boru hatları Doğal gaz boru hatları 78 yıl 81 yıl 75 yıl 20,1 67,1 12,7 99 208 milyon 6.430.366 km 226.612 km 244.620 km 548.665 km 1.3. Ekonomik Göstergeler GSYĠH (Trilyon $) KiĢi BaĢına GSYĠH ($) Reel GSYĠH Büyüme Oranı (%) GSYĠH Sektörel Dağılımı (%) Tarım Sanayi Hizmetler Enflasyon Oranı (TÜFE) (%) ĠĢgücü (Milyon KiĢi) ĠĢsizlik Oranı (%) DıĢ Ticaret (Trilyon $) Ġhracat (Fob) Ġthalat (Fob) Denge Ticaret Hacmi Ġhraç Ürünleri Tarım Ürünleri (Soya fasülyesi, meyve, tahıl) Sanayi Malları (Organik kimyasallar) Sermaye Malları (Yarı iletkenler, uçak, motor parçaları, bilgisayar, iletiĢim malzemeleri) Tüketim Malları (Otomobiller, tıbbi malzemeler) Ġthal Ettiği Ürünler Tarım Ürünleri Sanayi Malları (Ham petrol) Sermaye Malları (Bilgisayarlar, iletiĢim malzemeleri, motor parçaları, büro makineleri, elektrikli makineler) Tüketim Malları (Otomobiller, tıbbi malzemeler) Cari Açık (Milyar $) ABD’ye Gelen Doğrudan Yabancı Sermaye (Milyar $) DıĢ Açık (Trilyon) -30 Haziran 2007 2007 Tahmini 13,86 46.000 2,2 0,9 20,6 78,5 2,7 153,1 4,6 1,14 1,98 -0,84 3,12 %9,2 %26,8 %49,0 %15,0 %4,9 %32,9 %30,4 %31,8 -766,6 99,4 12,25 Kaynak : US Department of Commerce, Bureau of Economic Analysis (BEA) 2 2. ABD GENEL EKONOMĠK DURUMU 2.1 Genel Ekonomik Durum Amerika BirleĢik Devletleri, 300 milyonu aĢkın nüfusu ve 13,86 trilyon $’lık GSYĠH’sı ile dünyanın en büyük ve önemli pazarıdır. ABD, dünyanın en büyük pazarı ve ithalatçısı olma özelliğinin yanı sıra, yine dünyanın en büyük doğrudan yabancı sermaye kaynağı ve alıcısı konumu ile, geliĢmiĢ ülkeler yanında tüm geliĢme yolundaki ülkeler açısından da en önemli hedef pazardır. “Yeni ekonomi” kavramı çerçevesinde, teknolojik yenilikler ve küreselleĢmenin uzun dönemde verimliliği artıracağı ve üretim artıĢını sürekli kılacağı varsayımıyla ABD ekonomisi görünebilir bir gelecekte de bu konumunu sürdürecektir. ABD ekonomisinin Avrupa ekonomilerine göre en rahat olduğu gösterge, iĢsizlik oranlarıdır. ĠĢsizlik oranı %4,6 gibi düĢük bir düzeyde olmasına rağmen, son yıllarda rekor düzeylere ulaĢan cari açığını (766 milyar $) ve hane halkının kazançlarını tasarruf etmekten çok tüketim harcamalarına kullanmasını ABD ekonomisinin potansiyel tehdit unsurları olarak değerlendirmek mümkündür. ABD’de ithal edilen petrolün 2/3’si ülke içinde tüketilmektedir. ABD’de uzun dönemli ekonomik problemler arasında ekonomik alt yapıyı geliĢtirmeye yönelik yatırımların yetersiz olması, yaĢlı nüfus nedeniyle hızla artan tıbbi harcamalar ve emeklilik maliyetleri, geniĢleyen ticaret ve bütçe açığı ile düĢük gelirli ekonomik grupların durağan kalması gelmektedir. Büyüme : 2006 yılı sonu itibariyle ABD ekonomisinin Gayri Safi Yurt Ġçi Hasılası (GSYĠH), cari fiyatlarla yaklaĢık 13,2 trilyon $’ı, reel fiyatlarla ise yaklaĢık 11,4 trilyon $’ı olup, 2007 yılı verilerine göre satın alma gücü paritesine göre ABD GSYĠH’sı 13,86 triyon $’a, resmi döviz oranlarına göre 13,79 triyon $’a yükselmiĢtir. KiĢi BaĢına GSYĠH : 2007 yılı sonu itibariyle ABD’nin nüfusunun 303 milyon kiĢiye ulaĢtığı tahmin edilmektedir. Buna göre, GSYĠH’nin kiĢi baĢına düĢen tutarı 46.000 $ olduğu tahmin edilmektedir. Enflasyon ve ĠĢsizlik : 2006 yılının ilk yarısında yükselen petrol vb. girdi fiyatlarının etkisiyle ABD ekonomisi için enflasyon önemli bir sorun oluĢturmuĢtur. 2007 yılında ise ABD’nin enflasyon oranı %2,7 olarak gerçekleĢmiĢtir. 2005-2007 yılları arasında artan petrol fiyatları, enflasyon ve iĢsizliği tetiklemiĢtir. 3 2.2. ABD’nin DıĢ Ticareti 2006 yılında 2,9 trilyon $ olan ABD toplam dıĢ ticareti 2007 yılında 3,1 trilyon $ olarak gerçekleĢmiĢtir. 2007 yılında ABD’nin toplam ihracatı bir önceki yıla göre %12,1 oranında artıĢ kaydederek 1,16 trilyon $’a ulaĢmıĢ, toplam ithalatı ise 2006 yılına göre %5,3 artarak 1,9 trilyon $ olarak gerçekleĢmiĢtir. 2.3. Ġhracat ABD’nin en büyük ihraç pazarı olan Kanada’ya ihracatı, toplam ihracatının %21’i olup 2007 yılında %7,9 oranında artarak 248 milyar $’a ulaĢmıĢtır. ABD’nin ikinci büyük ihraç pazarı olan Meksika’ya ihracatı 2007 yılında bir önceki yıla göre %1,8 artarak 136 milyar $ olarak gerçekleĢmiĢtir. ABD’nin toplam ihracatından %5,5 pay alan ve ihracat artıĢı en yüksek ülkeler arasında yer alan Çin Halk Cumhuriyeti’ne 2007 yılında toplam 65 milyar $ ihracat yapılmıĢtır. ABD’nin ihracatından büyük pay alan diğer ülkeler ise sırasıyla Japonya, Ġngiltere, Almanya, Kore ve Hollanda’dır. 2007 yılında Türkiye ABD’nin ihracat yaptığı 235 ülke arasından 31. olmuĢ ve ABD’nin Türkiye’ye ihracatı bir önceki yıla göre %14,9 artarak 6,5 milyar $ olarak gerçekleĢmiĢtir. ABD Ġhracatındaki BaĢlıca Ülkeler (%) DeğiĢim 2006 2007 Kanada 1000 $ 230.256.796 248.437.164 7,9 Meksika 134.167.083 136.541.262 1,8 Çin Halk Cum. 55.224.163 65.238.310 18,1 Japonya 59.649.181 62.664.976 5,1 Ġngiltere 45.392.957 50.296.215 10,8 Almanya 41.319.483 49.652.006 20,2 Kore 32.455.459 34.702.985 6,9 Hollanda 31.101.770 32.985.965 6,1 Fransa 24.217.224 27.407.110 13,2 Tayvan 23.023.313 26.358.532 14,5 Singapur 24.683.169 26.284.496 6,5 Belçika 21.347.151 25.291.888 18,5 Brezilya 19.227.522 24.628.411 28,1 Hong Kong 17.778.570 20.120.529 13,2 Avustralya 17.781.763 19.205.106 8,0 Ara Toplam 777.625.604 849.814.953 9,3 Diğer Ülkeler 259.517.369 312.893.340 20,6 TOPLAM 1.037.142.973 1.162.708.293 12,1 Ülke 2006 - 2007 Kaynak : ABD Uluslararası Ticaret Komisyonu (USITS) http://dataweb.usitc.gov/ 4 2007 yılında ABD en fazla 84.fasılda yer alan makine ve aksamları ihracatı gerçekleĢtirmiĢ olup, bir önceki yıla göre bu ürünün ihracatında %9 oranında artıĢ yaĢanmıĢ ve söz konusu üründen toplam 198 milyar $ değerinde ihracat yapılmıĢtır. Ġhracattan en yüksek payı alan ikinci ürün 85.fasılda bulunan elektrikli makine ve cihazlar, aksam ve parçaları olmuĢtur. Söz konusu ürünün toplam ihracattan %12,7 pay aldığı ve 2007 yılında ABD’nin 148 milyar $ değerinde elektrikli makine ve cihaz ihracatı yaptığı görülmüĢtür. Ġhracattan %9 oranında pay alan traktör, otomotiv yedek parçaları ve aksesuarları ABD’nin ihracatı ise 2007 yılında 106 milyar $ olarak gerçekleĢmiĢtir. ABD’nin Ġhracatındaki BaĢlıca Ürünler 84 –Makine ve Aksamları 85-Elektrikli Makine ve Cihazlar, Aksam ve Parçaları 87- Traktör, Otomotiv Yedek Parçaları ve Aksesuarları 88 -Uçak ve Uçak Parçaları (%) DeğiĢim 2006 2007 1000 $ 182,034,125 198,459,863 9.0% 145,832,282 148,350,268 1.7% 92,702,820 106,993,538 15.4% 2006 - 2007 66,753,299 75,952,357 13.8% 90-Optik, foto, tıbbi ekipman 61,891,052 66,274,998 7.1% 39 -Plastik ve ürünleri 42,712,143 47,858,263 12.0% 27 -Kömür, Petrol Koku, Ksilen, Motor Yağları 71- Altın Mücevherat Ürünleri, Taklit Mücevherler, Değerli TaĢlar 29-Organik kimyasallar 34,940,264 42,015,519 20.2% 31,541,395 40,616,302 28.8% 33,654,324 37,678,596 12.0% 98 -Özel SınıflandırılmıĢ Ürünler (DüĢük Sevkıyatlar, Askeri Giyim, Tamir Edilip Gelen Mallar) 30 -Eczacılık Ürünleri 29,305,260 33,990,058 16.0% 25,236,280 29,099,708 15.3% 10 -Hububat 13,525,652 21,119,589 56.1% 38 –Kimyasal Ürünler 15,637,575 18,112,918 15.8% 72 -Demir ve Çelikten Uzun ve Yassı Ürünler 73 -Demir ve Çelik Ürünleri 12,621,402 17,097,396 35.5% 13,490,562 14,872,820 10.2% Ara Toplam 801,878,436 898,492,192 12.0% Diğer Ürünler 235,264,537 264,216,101 12.3% TOPLAM 1,037,142,973 1,162,708,293 12.1% Kaynak: ABD Uluslararası Ticaret Komisyonu (USITS) http://dataweb.usitc.gov/ ABD’nin en fazla ihraç ettiği diğer ürünler ise uçak ve uçak parçaları, optik, foto, tıbbi ekipman, plastik, kömür, petrol koku, ksilen, motor yağları, altın mücevherat ürünleri, değerli taĢlar ve organik kimyasallar olarak sıralanabilir. 5 2.4. Ġthalat 2007 yılında ABD’nin ithalatındaki en önemli ülke toplam ithalattan aldığı %16’lık payla Çin Halk Cumhuriyeti olmuĢtur. ABD’nin Çin Halk Cumhuriyeti’nden yaptığı ithalat bir önceki yıla göre %11,7 oranında armıĢ ve toplam 321,5 milyar $’lık ithalat gerçekleĢtirilmiĢtir. ABD’nin ithalatından en büyük payı alan ikinci ülke 313 milyar $’la Kanada olurken, onu 211 milyar $’la Meksika takip etmiĢtir. 2007 yılında ABD’nin ithalatından aldığı payda bir önceki yıla en fazla artıĢ gösteren ülke %12’lik payı ile Suudi Arabistan olurken, Japonya, Almanya, Ġngiltere, Kore ve Fransa ABD ithalatındaki baĢlıca ülkeler arasında yer almıĢtır. Türkiye ise ABD’nin ithalat yaptığı 222 ülke arasında 4,6 milyar $’la 45.sırada yer almıĢtır. ABD’nin Ġthalatındaki BaĢlıca Ülkeler (%) DeğiĢim 2006 2007 Ülke Çin Halk Cum. 1000 $ 287.772.786 321.507.785 11,7 Kanada 303.416.250 313.110.879 3,2 Meksika 198.258.639 210.799.021 6,3 Japonya 148.091.154 145.463.648 -1,8 Almanya 89.072.841 94.364.472 5,9 Ġngiltere 53.437.127 56.892.893 6,5 Kore 45.829.578 47.566.302 3,8 Fransa 37.148.635 41.588.986 12,0 Venezuella 37.165.013 39.896.686 7,4 Tayvan 38.214.770 38.301.899 0,2 S.Arabistan 31.688.920 35.626.422 12,4 Ġtalya 32.652.210 35.041.835 7,3 Malezya 36.532.477 32.789.950 -10,2 Nigerya 27.916.439 32.770.232 17,4 Ġrlanda 28.639.962 30.346.484 6,0 Ara Toplam 1.395.836.802 1.476.067.493 5,7 Diğer Ülkeler 459.282.453 477.631.308 4,0 TOPLAMl 1.855.119.254 1.953.698.801 5,3 2006 - 2007 Kaynak: ABD Uluslararası Ticaret Komisyonu (USITS) http://dataweb.usitc.gov/ 2007 yılında ABD’nin en fazla ithal ettiği ürünler benzin, motor yağları, fuel oil, etilen, propilen ve benzeri ürünler olmuĢtur. Söz konusu fasılın toplam ithalattan aldığı pay %18 olup, toplam 361 milyar $ değerinde ithalat gerçekleĢtirilmiĢtir. ABD’nin ithalatından %12,8 oranında pay alan makine ve aksamları fasılından ise toplam 256 milyar $ ithalat yapılmıĢtır. 6 En fazla ithal edilen ürünler arasında üçüncü sırayı alan elektrikli makine ve ekipman ithalatı ise bir önceki yıla göre %8,6 oranında artarak 248 milyar $ olarak gerçekleĢmiĢtir. ABD’nin ithal ettiği diğer ürünler arasında traktör, otomotiv yedek parçaları, tıbbi ekipman, eczacılık ürünleri,altın mücevherat ürünleri , değerli taĢlar ve organik kimyasallar yer almaktadır. ABD’nin Ġthalatındaki BaĢlıca Ürünler 2006 Number 27-Benzin. Motor Yağları, Fuel Oil, Nafta, Etilen,. Propilen, Benzen 2007 (%) DeğiĢim 1000 $ 2006 - 2007 333.578.333 360.996.706 8,2 84 –Makine ve Aksamları 250.076.929 256.322.763 2,5 85-Elektrikli Makineler ve Ekipmanlar 229.154.303 248.905.074 8,6 87- Traktör. Otomotiv Yedek Parçaları ve Aksesuarları 90-Optik, foto, Tıbbi ekipman 215.378.710 214.466.749 -0,4 50.514.211 53.815.013 6,5 30 -Eczacılık Ürünleri 42.349.177 48.936.993 15,6 71- Altın Mücevherat Ürünleri, Taklit Mücevherler, Değerli TaĢlar 29-Organik kimyasallar 44.039.147 47.603.534 8,1 43.690.926 45.205.520 3,5 94 –Mobilya, Prefabrike Binalar, Yataklar ve Aydınlatma Ürünleri 98 -Özel SınıflandırılmıĢ Ürünler (DüĢük Sevkıyatlar, Askeri Giyim, Tamir Edilip Geri Gelen Mallar) 61 -Örme Hazır Giyim Ürünleri 39.788.817 40.969.442 3,0 38.367.368 39.531.522 3,0 35.527.606 37.961.034 6,8 62 –Dokuma Hazır Giyim Ürünleri 37.865.889 37.603.698 -0,7 39 -Plastik ve ürünleri 34.361.087 34.436.597 0,2 73 -Demir ve Çelik Ürünleri 28.427.141 31.649.057 11,3 95 –Oyuncaklar, oyun ve spor malzemeleri ve bunların aksam ve parçaları 25.887.588 31.061.280 20,0 Ara Toplam 1.442.877.273 1.529.464.983 6,0 Diğer Ürünler 412.241.982 424.233.818 2,9 TOPLAM 1.855.119.254 1.953.698.801 5.3 Kaynak: ABD Uluslararası Ticaret Komisyonu (USITS) http://dataweb.usitc.gov/ 7 3. TÜRKĠYE-ABD TĠCARĠ ĠLĠġKĠLERĠNĠN GELĠġĠMĠ 3.1. Türkiye-ABD DıĢ Ticareti Türkiye ile ABD arasındaki ticaret rakamları aĢağıdaki tabloda verilmiĢ olup. 2002 yılında 6,4 milyar $ olan toplam dıĢ ticaret hacmi. %91 oranında artıĢ kaydederek. 2007 yılında 12,3 milyar $’a ulaĢmıĢtır. 2007 yılında 4,1 milyar $ olan ihracatımız. 2008 yılının ilk üç ayında 1 milyar $ olarak gerçekleĢmiĢtir. Ġthalatımız ise 2007 yılında 8,1 milyar $ iken 2008 yılının ilk üç ayında 2,4 milyar $ olarak kaydedilmiĢtir. Ġki ülke arasındaki dıĢ ticaret 2002 yılında 257 milyon $, 2003 yılında 256 milyon $, 2004 yılında ise 115 milyon $ Türkiye lehine fazla vermiĢtir. Buna karĢılık iki ülke arasındaki dıĢ ticaret dengesi 2005, 2006 ve 2007 yıllarında Türkiye aleyhine açık vermiĢtir. Türkiye-ABD DıĢ Ticareti (Milyon $) Yıllar Ġhracat 2002 3.356 2003 3.752 2004 4.860 2005 4.911 2006 5.061 2007 4.168 2008* 1.056 *(Ocak-Mart) verileri kullanılmıĢtır. Kaynak: TUĠK verileri. Ġthalat Toplam Ticaret Hacmi 3.099 3.496 4.745 5.376 6.261 8.164 2.412 DıĢ Ticaret Dengesi 6.455 7.248 9.605 10.287 11.322 12.332 3.469 257 256 115 -465 -1.200 -3.996 -1.355 Ġki ülke arasında dıĢ ticaretin daha yakından incelenmesi amacıyla mal grupları bazında verilere bakıldığında; 2007 yılında Türkiye’nin ABD’ye yaptığı toplam ihracat içinde en büyük paya sahip olan ürün 388 milyon $ ile taĢ, alçı ve çimentodur. Onu 368 milyon $’la nükleer reaktörler, kazanlar, makineler, mekanik alet ve parçaları takip etmiĢtir. Altın mücevherat ve değerli taĢlar, kömür, petrol koku, ksilen, motor yağları ve tekstil ürünleri de ihracattan büyük pay alan mal grupları arasındadır. ABD’nin Türkiye’ye Ġhraç Ettiği BaĢlıca Mallar 2006 2007 2008 (Ocak-Mart) Değer ($) Değer ($) Değer ($) 68 TaĢ, Alçı, Çimento veya Benzeri Maddelerden EĢya 384.669.037 388.702.758 76.519.562 84 Makine ve Aksamları 298.672.048 368.721.569 106.154.336 71 Altın Mücevherat Ürünleri, Taklit Mücevherler, Değerli TaĢlar 298.338.330 324.391.837 57.304.006 383.384.814 316.866.838 98.772.657 330.487.775 314.241.460 63.608.440 329.620.661 259.144.018 41.969.649 27 Kömür, Petrol Koku, Ksilen, Motor Yağları 63 Dokumaya ElveriĢli Maddelerden Diğer Hazır EĢya 61 Örme Hazır Giyim Ürünleri 8 72 Demir ve Çelikten Uzun ve Yassı Ürünler 62 Dokuma Hazır Giyim Ürünleri 24 Tütün veya Tütün Yerine Geçen ĠĢlenmiĢ Maddeler 88 Uçak ve Uçak Parçaları 87 Traktör, Otomotiv Yedek Parçaları ve Aksesuarları 785.897.590 256.632.830 139.081.963 349.570.123 227.881.473 44.975.465 139.297.573 172.112.308 50.668.867 176.872.093 144.143.734 9.622.683 103.130.045 110.502.695 39.611.789 Diğer 1.480.913.438 1.284.822.476 328.682.561 TOPLAM 5.060.853.527 4.168.163.996 1.056.971.978 Kaynak: TUĠK verileri 2007 yılında Türkiye’nin ABD’den ithalatında fasıl olarak birinci sırayı 1,3 milyar $’lık değeriyle demir ve çelikten yassı ürünler almıĢtır. Onu sırasıyla makine ve aksamları, pamuk, medikal ekipman ve plastik ürünleri takip etmiĢtir. ABD’nin Türkiye’ye Ġthal Ettiği BaĢlıca Mallar 2006 2007 2008 (Ocak-Mart) Değer ($) 744.064.733 Değer ($) 1.304.262.076 Değer ($) 462.771.064 769.174.978 915.621.861 221.534.810 52 Pamuk 90 Optik, foto, tıbbi ekipman 39 Plastik ve ürünleri 29 Organik kimyasallar 85 Elektrikli Makineler ve Ekipmanlar 30 Eczacılık Ürünleri 27 Benzin Motor Yağları, Fuel Oil, Nafta, Etilen. Propilen, Benzen 531.822.693 819.418.991 144.181.273 499.957.134 547.694.586 156.135.405 157.407.132 462.199.201 109.573.196 340.101.147 431.664.418 104.065.950 345.212.575 430.378.708 104.039.798 368.126.292 363.491.255 118.207.395 276.374.321 338.488.544 95.542.464 88 Uçak ve Uçak Parçaları Diğer 570.502.118 338.456.075 121.829.418 1.658.129.850 2.211.916.692 773.721.355 TOPLAM 6.260.872.973 8.163.592.407 2.411.602.128 72 Demir ve Çelikten Uzun ve Yassı Ürünler 84 Makine ve Aksamları Kaynak: TUĠK verileri 9 4. ABD’NĠN MAKĠNE VE AKSAMLARI SEKTÖRÜ DIġ TĠCARETĠ 1996-2007 yılları arasında ABD’nin makine ve aksamları dıĢ ticaret verileri analiz edildiğinde. dıĢ ticaret açığının genel olarak artıĢ eğiliminde olduğu görülmekte. 2005 ve 2006 yıllarında bu açığın 60 milyar $’ı aĢtığı, 2007 yılında ise bir miktar gerileyerek 60 milyar $’ın altına düĢtüğü görülmektedir. 2001 yılı dıĢında ithalatın her yıl bir önceki yıla göre arttığı gözlenirken, ihracatta en büyük artıĢ oranı 2000 yılında kaydedilmiĢtir. 2007 yılında makine ve aksamları sektörü ihracatını %8,8 artırarak 198 milyar $’a çıkaran ABD’nin sektör ithalatı ise %2,5 artarak 256 milyar $ olmuĢtur. 2008 yılının ilk üç aylık döneminde ise ülkenin makine ithalatı artıĢ oranı %1,5’e gerilemiĢtir. ABD’nin Makine ve Aksamları Sektörü DıĢ Ticareti (84.Fasıl) Ġthalat Yıllar Milyar $ 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 DeğiĢim (%) 133 147 157 169 185 165 166 175 206 228 250 256 DıĢ Ticaret Dengesi Ġhracat Milyar $ DeğiĢim (%) 123 141 136 137 159 145 130 131 149 166 182 198 10.5 6,8 7,6 9,5 -10,8 0,6 5,4 17,7 10,7 9,6 2,5 Milyar $ -10 -6 -21 -32 -26 -20 -36 -44 -57 -62 -68 -58 14,6 -3,5 0,7 16,1 -8,8 -10,3 0,8 13,7 11,4 9,6 8,8 Kaynak: http://dataweb.usitc.gov ABD'nin Makine İthalat ve İhracat Gelişimi (GTİP: 84) 300 İthalat İhracat 250 Milyar $ 200 150 100 50 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 2000 1999 1998 1997 1996 0 Kaynak: http://dataweb.usitc.gov / Not: İthalat CIF. İhracat FAS değerleridir 10 Dörtlü GTĠP bazında sıralandığında 2007 yılında ABD’nin baĢlıca makine ithal kalemleri arasında %23 pay ile G.T.Ġ.P. 8471’de yer alan “Otomatik bilgi iĢlem makineleri ve bunlara ait birimler, manyetik veya optik okuyucular vb.” ilk sırada yer almaktadır. 84. fasıl mal gruplarına göre sınıflandırıldığında ise; G.T.Ġ.P. 8471’i de içeren “Büro makineleri” ilk sırada yer almakta. “Kağıt ve Matbaacılık Makineleri” ve “Motor ve Aksamları” da bu mal grubunu izleyen kalemler olarak görülmektedir. Bu üç mal grubu ülkenin makine ithalatının yarısını oluĢturmaktadır. 84. Fasıl Ġtibariyle ABD’nin Makine Ġthalatında Dörtlü GTĠP Bazında Ġlk 30 Kalem 2007 2008 2006 2007 Ocak-Mart Ocak-Mart (%) DeğiĢim (%) DeğiĢim 2007/2006 2008/2007 (Ocak-Aralık) (Ocak-Mart) 14.056.140 -14,3 1,5 1 G.T.Ġ.P. 8471 68.730.009 Bin $ 58.891.581 13.842.059 2 8473 34.988.350 22.729.769 6.368.633 4.791.565 -35,0 -24,8 3 8443 2.102.627 21.566.810 5.186.188 5.270.477 925,7 1,6 4 8411 12.467.673 14.502.509 3.250.099 3.920.929 16,3 20,6 5 8481 9.208.954 9.933.172 2.379.985 2.501.835 7,9 5,1 6 8407 8.218.152 8.899.405 2.213.582 2.093.442 8,3 -5,4 7 8409 8.174.266 8.099.180 1.962.113 2.108.401 -0,9 7,5 8 8431 7.372.500 7.865.266 1.880.385 1.910.109 6,7 1,6 9 8414 7.506.520 7.730.016 1.983.908 1.920.050 3,0 -3,2 10 8413 5.622.407 6.393.391 1.515.638 1.675.784 13,7 10,6 11 8483 5.421.747 5.983.120 1.391.486 1.583.934 10,4 13,8 12 8421 4.652.095 5.625.508 1.251.810 1.545.555 20,9 23,5 13 8418 4.631.459 5.227.375 1.140.303 1.146.129 12,9 0.5 14 8486 0 4.604.796 874.911 1.035.636 - 18,4 15 8479 5.071.624 4.338.154 1.077.923 1.115.269 -14,5 3,5 16 8429 5.820.104 4.103.207 1.091.798 1.019.776 -29,5 -6,6 17 8408 4.213.525 4.082.349 997340 1.049.986 -3,1 5,3 18 8467 4.118.127 4.035.615 926.177 932360 -2,0 0,7 19 8415 3.719.371 3.995.941 1.167.016 1.017.859 7,4 -12,8 20 8419 2.514.882 3.045.532 739.219 826.166 21,1 11,8 21 8428 2.875.015 2.663.288 645.962 694.973 -7,4 7,6 22 8422 2.317.178 2.570.405 593.964 677.071 10,9 14,0 23 8412 1.702.238 2.297.979 461.744 696.976 35,0 50,9 24 8477 2.207.503 2.153.825 552.678 538.543 -2,4 -2,6 25 8482 2.028.990 2.051.020 484.156 573.405 1,1 18,4 26 8424 1.657.411 1.841.697 457.153 489.681 11,1 7,1 27 8466 1.949.897 1.758.470 412.952 459.826 -9,8 11,4 28 8480 1.851.465 1.593.290 405.575 378.187 -13,9 -6,8 29 8450 1.271.906 1.575.109 421.842 357.581 23,8 -15,2 30 8427 1.690.831 1.410.822 325.341 321.141 -16,6 -1,3 25.970.103 24.754.162 6.076.170 6.314.435 -4,7 3,9 250.076.929 256.322.763 62.078.110 63.023.221 2,5 1,5 DĠĞER TOPLAM Kaynak: http://dataweb.usitc.gov. Not: Sıralama. Ocak-Aralık 2007 dönemine göre yapılmıştır. 11 84. Fasıl Ġtibariyle ABD’nin Makine Ġthalatının Mal Gruplarına Göre Dağılımı 2006 MAL GRUBU 1 BÜRO MAKĠNELERĠ (8469-8473 arası toplamı) 2 KAĞIT VE MATBAACILIK MAKĠNELERĠ (8439-8443 arası toplamı) 3 2007 Ocak-Mart 2007 2008 Ocak-Mart Bin $ (%) DeğiĢim (%) DeğiĢim 2007/2006 (Ocak-Aralık) 2008/2007 (Ocak-Mart) 108.175.048 83.783.494 20.705.045 19.315.079 -22,5 -6,7 3.518.682 23.145.451 5.507.043 5.644.927 557,8 2,5 MOTORLAR VE AKSAMLARI (8407-8409 arası toplamı) 20.605.943 21.080.934 5.173.035 5.251.829 2,3 1,5 4 TÜRBĠN. TURBOJET VE AKS. (8406. 8410. 8411 ve 8412 toplamı) 14.547.806 17.204.544 3.826.190 4.789.642 18,3 25,2 5 ĠNġAAT VE MADENCĠLĠK MAKĠNELERĠ (8429. 8430. 8431 ve 8474 toplamı) 15.636.623 14.547.378 3.698.990 3.519.414 -7,0 -4,9 6 POMPA VE KOMPRESÖRLER (8413 ve 8414 toplamı) 13.128.927 14.123.407 3.499.546 3.595.834 7,6 2,8 7 8 TAKIM TEZGAHLARI (8456-8468 arası toplamı) VANALAR (8481) 13.205.581 9.208.954 12.228.716 9.933.172 2.907.510 2.379.985 3.073.860 2.501.835 -7,4 7,9 5,7 5,1 9 KLĠMA VE SOĞUTMA MAKĠNELERĠ (8415 ve 8418 toplamı) 8.350.830 9.223.316 2.307.319 2.163.988 10,4 -6,2 YÜK KALDIRMA. TAġIMA VE ĠSTĠFLEME MAK. 10 (8425-8428 arası toplamı) 6.300.009 6.037.647 1.460.047 1.553.031 -4,2 6,4 GIDA SANAYĠĠ MAKĠNELERĠ (8434. 8435. 8437. 8438. 8421 (8421.12; 8421.23; 11 8421.29; 8421.31 hariç) toplamı) 2.979.017 3.246.983 742.151 830.464 9,0 11,9 ISITICI VE FIRINLAR 12 (816. 8417 ve 8419 toplamı) 2.895.128 3.477.166 842.383 919.224 20,1 9,1 TARIM VE ORMANCILIK MAKĠNELERĠ (Traktör hariç. 8424.81. 8432. 8433. 8436 ve 13 8478 toplamı) 2.240.255 2.584.759 728.111 650.060 15,4 -10,7 HADDE VE DÖKÜM MAKĠNELERĠ (8420. 14 8454. 8455 ve 8480 toplamı) 2.726.575 2.385.220 634.954 574.676 -12,5 -9,5 KAUÇUK. PLASTĠK. LASTĠK ĠġLEME 15 MAK. (8477) 2.207.503 2.153.825 552.678 538.543 -2,4 -2,6 TEKSTĠL VE KONFEKSĠYON MAK. (8450 16 hariç 8444-8452 arası toplamı) 17 RULMANLAR (8482) 1.909.834 2.028.990 2.064.647 2.051.020 491.270 484.156 483.356 573.405 8,1 1,1 -1,6 18,4 DĠĞER YIKAMA. KURUTMA MAK. (8450. 8421.12. 8422.11. 8422.19. 8422.20. 18 8422.90.10 toplamı) 1.511.313 1.820.233 481.330 418.682 20,4 -13,0 AMBALAJ MAKĠNELERĠ (8422.30. 19 8422.40 ve 8422.90.90 toplamı) 1.498.744 1.653.205 386.936 448.033 10,3 15,8 674.325 16.726.842 1.208.856 22.368.790 195.442 5.073.989 277.732 5.899.607 79,3 79,3 42,1 42,1 250.076.929 256.322.763 62.078.110 63.023.221 2,5 1,5 REAKTÖR VE KAZANLAR 20 (8401-8405 arası toplamı) DĠĞER TOPLAM Kaynak: http://dataweb.usitc.gov Not: 1. Sıralama. Ocak-Aralık 2007 dönemine göre yapılmıştır. 2. Tarım makinelerine 84. fasıl dışında yer alan GTİP’ler de dahil edildiğinde ( 8701.10. 8701.90 ve 8716.20) 2007 yılında 5 milyar $’a yakın ithalat söz konusudur. 12 ABD’nin en fazla makine ithal ettiği ilk beĢ ülke olan Çin, Japonya, Meksika, Kanada ve Almanya ülkenin makine ithalatının %65’ini teĢkil etmektedir. Türkiye ise ülkenin makine ithalatında 35. sırada yer almaktadır. 84. Fasıl Ġtibariyle ABD’nin Makine Ġthalatında Ġlk 30 Ülke 2006 ÜLKE 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 ÇĠN JAPONYA MEKSĠKA KANADA ALMANYA MALEZYA G. KORE ĠNGĠLTERE ĠTALYA FRANSA TAYVAN SĠNGAPUR TAYLAND HOLLANDA ĠSVEÇ BREZĠLYA ĠSVĠÇRE AVUSTURYA ĠRLANDA ĠSRAĠL FĠLĠPĠNLER HĠNDĠSTAN BELÇĠKA DANĠMARKA MACARĠSTAN ĠSPANYA FĠNLANDĠYA ÇEK CUM. ENDONEZYA POLONYA DĠĞER TOPLAM 64.277.454 32.818.470 23.630.854 20.313.413 19.714.290 15.229.168 7.751.721 8.176.547 6.737.625 6.095.403 7.753.112 6.824.925 4.355.696 1.519.706 2.737.534 3.039.710 2.083.783 1.294.095 1.820.530 1.166.642 1.183.184 1.016.921 1.250.532 731.810 905.005 831.645 744.228 623.315 545.588 601.206 4.302.817 250.076.929 2007 2007 Ocak-Mart Bin $ 66.092.322 15.847.234 30.958.222 7.930.678 25.050.612 5.987.500 22.185.736 5.366.840 21.265.723 5.157.622 14.728.595 3.634.730 8.071.568 2.212.701 7.859.932 1.856.297 7.258.798 1.746.024 6.954.820 1.580.574 6.378.699 1.645.706 6.006.983 1.478.859 4.761.971 1.175.006 3.053.603 573.474 2.811.164 648.546 2.469.694 570.395 1.993.272 452.868 1.653.365 332.758 1.552.253 383.380 1.549.639 345.482 1.186.307 293.904 1.184.076 274.838 1.173.842 268.323 984.293 197.883 950.349 253.212 888.972 200.498 770.569 187.747 650.331 154.863 616.546 128.789 605.407 136.559 4.655.100 1.054.820 256.322.763 62.078.110 2008 Ocak-Mart % DeğiĢim % DeğiĢim 15.613.658 7.849.325 6.204.550 5.546.403 5.516.134 3.497.396 1.824.447 1.861.035 1.887.346 1.862.607 1.407.389 1.545.468 1.291.890 697.621 695.617 686.385 490.163 406.179 366.634 392.498 272.841 350.455 300.123 230.313 275.913 211.797 187.216 152.097 163.704 135.751 1.100.266 2007/2006 Ocak-Aralık 2,8 -5,7 6,0 9,2 7,9 -3,3 4,1 -3,9 7,7 14,1 -17,7 -12,0 9,3 100,9 2,7 -18,8 -4,3 27,8 -14,7 32,8 0,3 16,4 -6,1 34,5 5,0 6,9 3,5 4,3 13,0 0,7 8,2 2008/2007 Ocak-Mart -1,5 -1,0 3,6 3,3 7,0 -3,8 -17,5 0,3 8,1 17,8 -14,5 4,5 9,9 21,6 7,3 20,3 8,2 22,1 -4,4 13,6 -7,2 27,5 11,9 16,4 9,0 5,6 -0,3 -1,8 27,1 -0,6 4,3 63.023.221 2,5 1,5 Kaynak: http://dataweb.usitc.gov Not: Sıralama. Ocak-Aralık 2007 dönemine göre yapılmıştır. 13 5. TÜRKĠYE ĠLE ABD’NĠN MAKĠNE VE AKSAMLARI SEKTÖRÜ DIġ TĠCARETĠ 2007 yılında Türkiye’nin ABD’ye OAĠB iĢtigal alanı itibariyle makine ve aksamları ihracatı. bir önceki yıla kıyasla %19 artarak 408 milyon $ olarak gerçekleĢmiĢtir. Türkiye’nin sektör ihracatından %7,1’lik pay alan ABD, sektörün en önemli ikinci pazarı konumundadır. ABD, OAĠB iĢtigal alanı itibariyle sektör ithalatından %4,3 pay alarak 6. ülke olmuĢtur. OAĠB ĠĢtigal Alanı itibariyle Türkiye'nin Makine ve Aksamları Ġhracatındaki BaĢlıca Ülkeler ($) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ÜLKE ADI 2006 ALMANYA A.B.D. ĠNGĠLTERE RUSYA FEDERASYONU FRANSA ĠTALYA ROMANYA KAZAKĠSTAN ĠRAN IRAK DĠĞERLERĠ TOPLAM 385.421.531 342.897.682 275.962.648 203.802.369 154.778.755 191.613.002 130.988.430 94.697.775 100.823.124 93.983.331 2.128.365.098 4.103.333.745 2007 626.101.200 408.530.535 383.567.574 315.414.448 251.284.979 228.382.048 190.264.547 160.515.387 156.483.232 154.728.512 2.915.342.855 5.790.615.317 2006 (%) Pay 9.4 8.4 6.7 5.0 3.8 4.7 3.2 2.3 2.5 2.3 51.9 100 2007 (%) Pay 10.8 7.1 6.6 5.4 4.3 3.9 3.3 2.8 2.7 2.7 50.3 100 Kaynak: TÜİK Verileri ABD ile 84. fasıl itibariyle makine ve aksamları dıĢ ticareti incelendiğinde; 2007 yılında ABD’ye yönelik sektör ihracatının bir önceki yıla göre %23 artarak 369 milyon $’a ulaĢtığı dikkat çekmektedir. Ġthalat ise yaklaĢık %19 oranında artmıĢ ve 916 milyon $ olmuĢtur. 2008 OcakMart döneminde ise ülkeye ihracatımız 106 milyon $’a, ithalatımız ise 222 milyon $’a ulaĢmıĢtır. Türkiye ile ABD Arasındaki Makine ve Aksamları DıĢ Ticareti (Milyon $ -84. Fasıl) 2001 ABD’ye Ġhracatımız ABD'den Ġthalatımız DıĢ Ticaret Hacmi DıĢ Ticaret Dengesi Ġhracat DeğiĢim (%) Ġthalat DeğiĢim (%) 2002 2003 Ocak-Aralık 2004 2005 2006 2007 Ocak-Mart 2007 2008 163 148 144 179 221 299 369 77 106 858 540 482 598 773 769 916 168 222 1.020 -695 688 -392 626 -338 777 -420 993 -552 1.068 -471 1.284 -547 245 -90 328 -115 -8.89 -2.87 24.05 23.57 35.35 23.45 37.02 -37.06 -10.78 24.21 29.17 -0.45 19.04 31.97 Kaynak: TÜİK Verileri 84. fasıl itibariyle ABD ile Türkiye arasındaki dıĢ ticaret hacmi artıĢ göstermekte iken son yıllarda ABD ile dıĢ ticaret açık vermektedir. Ancak son yedi yıldır, ABD’ye yönelik sektör ihracatında düzenli bir artıĢ gözlenmektedir. 14 Türkiye ile ABD’nin Makine ve Aksamları DıĢ Ticareti (milyon $-84. Fasıl) 1.000 900 916 858 773 800 700 600 540 598 500 482 369 400 300 200 ABD'ye Yönelik Makine ve Aksamları İhracatımız ABD'ye Yönelik Makine ve Aksamları İthalatımız 769 221 144 163 299 179 100 148 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Kaynak: TÜİK Verileri Türkiye’nin ABD’ye yönelik genel ithalatı içerisinde makine sektörünün payı. son yıllarda azalırken, sektör ihracatının payı ise yıllar itibariyle artıĢ göstermektedir. 2007 Ocak-Mart döneminde sektör payı %7,9 civarında iken bu oran, 2008 yılının aynı döneminde %10’a çıkmıĢtır. Ġthalatta ise makine sektörünün payı 2008 Ocak-Mart döneminde %9,1 olarak gerçekleĢmiĢtir. Türkiye ile ABD Arasındaki DıĢ Ticarette Makine ve Aksamlarının Payı (84. fasıl) 2001 2002 2003 Ocak-Aralık 2004 2005 2006 2007 Ocak-Mart 2007 2008 ABD'ye Genel Ġhracatımızda Makine Sektörünün Payı (%) 5.20 4.42 3.84 3.67 4.49 5.90 8.85 7.94 10.04 ABD'den Genel Ġthalatımızda Makine Sektörünün Payı (%) 26.30 17.42 13.78 12.61 14.37 12.29 11.22 9.60 9.19 Kaynak: TÜİK Verileri 5.1. ĠHRACAT TÜĠK verilerine göre ABD’ye yönelik olarak. OAĠB iĢtigal alanına 84. fasılda olup, OAĠB iĢtigal alanında bulunmayan GTĠP’lerin eklenmesiyle oluĢturulan makine sektörü toplamı ihracatı, 2007 yılında bir önceki yıla göre yaklaĢık %18,8 artarak 453 milyon $’a ulaĢmıĢtır. 2007 yılında ABD’ye yönelik makine sektör toplamı ihracatında, 200 milyon $’lık ihracatı ile “türbinlerturbojetler, aksam ve parçaları” mal grubunun ilk sırada yer aldığı görülmektedir. 2007 yılında ihracatında en fazla ihracat artıĢ gerçekleĢen mal grubu ise “reaktörler ve kazanlar” olmuĢtur. 15 Türkiye ile ABD Arasında Makine Sektör Toplamı Ġthalat ve Ġhracat Rakamları ($) MAL GRUPLARI TÜRBĠNLER-TURBOJETLER, AKSAM VE PARÇALAR ĠHRACAT (OCAK-ARALIK) ĠTHALAT (OCAK-ARALIK) 2006 2006 2007 137.966.583,0 201.127.259,0 2007 71.640.966,0 108.046.203,0 (%) DeğiĢim ĠHR ĠTH 45,8 50,8 SĠLAH VE MÜHĠMMAT 43.410.588,0 47.930.802,0 6.133.131,0 6.823.164,0 10,4 11,3 TARIM VE ORMANCILIKTA KULLANILAN MAK., AKS.,PÇ. 39.052.941,0 36.397.094,0 65.994.628,0 69.075.075,0 -6,8 4,7 27.627.058,0 28.131.596,0 52.308.316,0 79.189.954,0 1,8 51,4 23.155.369,0 24.728.597,0 22.855.468,0 25.507.055,0 6,8 11,6 ĠNġAAT VE MADENCĠLĠKTE KULLAN. MAK. AKS. PÇ. 13.146.064,0 19.937.264,0 59.412.138,0 101.184.494,0 51,7 70,3 DĠĞER MAKĠNELER, AKSAM VE PARÇALAR 12.640.447,0 15.487.649,0 79.427.226,0 87.413.802,0 22,5 10,1 MOTORLAR, AKSAM VE PARÇALARI 15.944.414,0 15.366.629,0 85.563.249,0 113.607.352,0 -3,6 32,8 TAKIM TEZGAHLARI 12.058.106,0 13.641.043,0 37.792.828,0 36.943.206,0 13,1 -2,2 VANALAR 22.799.189,0 12.603.406,0 22.852.006,0 30.536.783,0 -44,7 33,6 YÜK KALDIRMA,TAġIMA VE ĠSTĠFLEME MAK.,AKS.,PÇ. 10.855.263,0 12.220.387,0 20.612.845,0 20.274.885,0 12,6 -1,6 RULMANLAR 5.844.231,0 5.757.899,0 13.491.911,0 13.486.084,0 -1,5 0,0 BÜRO MAKĠNELERĠ 3.330.120,0 5.747.658,0 109.985.175,0 104.669.013,0 72,6 -4,8 TEKSTĠL VE KONFEKSĠYON MAKĠNELERĠ, AKS. VE PARÇ. 3.114.623,0 3.888.997,0 36.960.575,0 15.400.056,0 24,9 -58,3 GIDA SAN. MAKĠNELERĠ, AKS. VE PARÇ. 2.169.665,0 2.911.383,0 27.567.082,0 29.918.364,0 34,2 8,5 REAKTÖRLER VE KAZANLAR 501.999,0 2.459.974,0 17.797.225,0 4.676.555,0 390,0 -73,7 HADDE VE DÖKÜM MAK., KALIPLAR, AKS. VE PARÇ. 5.038.188,0 2.053.239,0 7.152.828,0 19.899.195,0 -59,2 178,2 ISITICILAR VE FIRINLAR 1.134.065,0 1.036.050,0 15.233.251,0 26.119.977,0 -8,6 71,5 KURUTMA, YIKAMA MAK.AKS.PRÇ. 238.870,0 670.987,0 2.187.028,0 1.282.947,0 180,9 -41,3 KAĞIT ĠMALĠNE VE MATBAACILIĞA MAHSUS MAK. 929.101,0 511.329,0 17.345.636,0 30.688.118,0 -45,0 76,9 KAUÇUK, PLASTĠK, LASTĠK ĠġLEME VE ĠMALĠ MAK. 166.551,0 195.394,0 11.037.037,0 9.466.864,0 17,3 -14,2 AMBALAJ MAKĠNELERĠ, AKSAM-PARÇALARI 210.139,0 165.855,0 4.872.587,0 5.323.812,0 -21,1 9,3 35.146,0 125.762,0 28.997,0 15.878,0 257,8 -45,2 381.368.720 453.096.253 788.252.133 939.548.836 18,8 19,2 POMPALAR VE KOMPRESÖRLER KLĠMALAR VE SOĞUTMA MAK. DERĠ ĠġLEME VE ĠMALAT MAKĠNELERĠ, AKS. VE PARÇ. TOPLAM Kaynak: TÜİK Verileri 16 Türkiye’nin 2007 yılında ABD’ye yönelik baĢlıca ihraç kalemleri ise; 200 milyon $ ile “turbojetler, turbo-propeller. diğer gaz türbinleri” olurken; onu 25 milyon $ ile “buzdolapları. dondurucular, soğutucular, ısı pompaları”, 16 milyon $ ile “hava-vakum pompası. hava/gaz kompresörü, vantilatör, aspiratör” takip etmiĢtir. Sektör ihracatında önemli yer tutan kalemler arasında; en yüksek ihracat artıĢı “otomatik bilgi iĢlem makineleri, üniteleri” kaleminde kaydedilmiĢ olup, bu kalemin ihracat değeri yaklaĢık 900 bin $’dan 4,1 milyon $’a ulaĢmıĢtır. Ġkinci büyük artıĢ ise 14,1 milyon $’lık ihracatı ile “toprak,. taĢ, metal cevheri vb. Ayıklama, eleme vb. için makineler” inde yaĢanmıĢtır. ABD’ye Makine ve Aksamları Ġhracatımızda BaĢlıca Kalemler (84.Fasıl-$) DÖRTLÜ GTĠP 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 8411 8418 8414 8409 8474 8481 8428 8413 8462 8483 8482 8431 8421 8471 8451 8405 8448 8455 8412 8479 GTĠP TANIMI 2006 2007 TURBOJETLER. TURBO-PROPELLER. DIGER 136.972.684 GAZ TÜRBINLERI BUZDOLAPLARI. DONDURUCULAR. 23.143.462 SOGUTUCULAR. ISI POMPALARI HAVA-VAKUM POMPASI. HAVA/GAZ 13.963.916 KOMPRESÖRÜ. VANTILATÖR. ASPIRATÖR IÇTEN YANMALI. PISTONLU MOTORLARIN 15.449.316 AKSAM-PARÇALARI TOPRAK. TAS. METAL CEVHERI VB. 6.321.646 AYIKLAMA. ELEME VB. IÇIN MAKINELER MUSLUKÇU. BORUCU ESYASI-BASINÇ 22.799.189 DÜSÜRÜCÜ. TERMOSTATIK VALF DAHIL KALDIRMA. ISTIFLEME. YÜKLEME. BOSALTMA 10.766.686 MAKINE VE CIHAZLARI SIVILAR IÇIN POMPALAR. SIVI ELEVATÖRLERI METALLERI DÖVME. ISLEME. KESME. SATAFLAMA PRESLERI. MAKINELERI TRANSMISYON MILLERI. KRANKLAR. YATAK KOVANLARI. DISLILER. ÇARKLAR HER NEVI RULMANLAR AGIR IS MAKINE VE CIHAZLARININ AKSAMI. PARÇALARI SANTRIFÜJLE ÇALISAN KURUTMA. FILTRE. ARITMA CIHAZLARI OTOMATIK BILGI ISLEM MAKINELERI. ÜNITELERI DOKUMA MADDELERINI YIKAMA. KURUTMA. ÜTÜLEME MAKINE VE CIHAZLARI GAZOJENLER. SU ILE ISLEYEN GAZ JENERATÖRLERI VE AKSAM. PARÇALARI YARDIMCI TEKSTIL MAKINE. CIHAZLARI VE AKSAM-PARÇALAR METALLERI HADDELEME MAKINELERI. BUNLARIN SILINDIRLERI DIGER MOTORLAR VE KUVVET ÜRETEN MAKINELER KENDINE ÖZGÜ FONKSIYONLU MAKINE VE CIHAZLAR DĠĞERLERĠ TOPLAM DeğiĢim % 200.023.658 46.03 24.710.613 6.77 16.197.079 15.99 14.760.951 -4.46 14.226.281 125.04 12.603.406 -44.72 12.093.237 12.32 13.663.142 11.934.517 -12.65 9.214.882 10.496.178 13.90 5.880.525 9.233.584 57.02 5.844.231 5.757.899 -1.48 3.025.373 5.569.803 84.10 5.859.301 5.131.632 -12.42 929.010 4.121.538 343.65 1.044.729 2.056.525 96.85 0 1.817.111 1.690.160 1.761.579 4.23 4.254.548 1.498.801 -64.77 972.005 1.086.264 11.75 484.652 926.584 91.19 16.392.591 12.714.329 -22.44 298.672.048 368.721.569 23.45 Kaynak: TÜİK Verileri 17 ABD’ye Makine ve Aksamları Ġhraç Eden ilk 20 Firma (alfabetik sıralı) AKKAR SİLAH PAZ.LTD.ŞTİ. BAHTİYAR AV MALZEMELERİ PAZ. İNŞ.TEKS.SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ BAYKAL MAKİNA SAN.VE TİC.A.Ş. BSH EV ALETLERİ SAN.VE TİC.A.Ş. DURMAZLAR MAKİNA SAN.VE TİC.A.Ş. EKOM-ECZACIBAŞI DIŞ TİC.A.Ş. ESTAŞ KAM MİLİ İML.İTH.İHR.SAN.TİC.LTD.ŞTİ. GİMAS GİRGİN DIŞ TİC.LTD.ŞTİ. HEMA ENDÜSTRİ A.Ş. KALE KALIP MAKİNA VE KALIP SANAYİ A.Ş. KAYHAN AV TÜFEKLERİ SAN.VE DIŞ TİC.LTD.ŞTİ. ORTADOĞU RULMAN SAN.VE TİC.A.Ş S.S. HUĞLU AV TÜFEKLERİ İMALAT ALIM SATIM KÜÇÜK SAN.KOOP.S.S SİNTER METAL İMALAT SAN.A.Ş. STOEGER SİLAH SAN.A.Ş. TOTOMAK MAKİNA VE YED.PARÇA SAN.VE TİC.A.Ş. TUSAŞ MOTOR SANAYİ A.Ş. TÜRK TRAKTÖR VE ZİRAAT MAK.A.Ş. UTAŞ MAKİNE İTHALAT İHRACAT SANAYİ VE TİCARET LTD.ŞTİ. YILDIZ SİLAH SAN.TİC.LTD.ŞTİ. Kaynak: Tüm İhracatçı Birlikleri Kayıtları 5.2. ĠTHALAT Makine sektör toplamı itibariyle Türkiye’nin ABD’den ithalatı, 2007 yılında bir önceki yıla göre %19,2’lik artıĢla 940 milyon $ olarak gerçekleĢtirmiĢtir. ABD’den en fazla ithal edilen mal grubu, 113 milyon $’lık ihracat ile “motorlar, aksam ve parçaları” olurken, en fazla ithal edilen ikinci mal grubu ise, 108 milyon $ ile “türbin, turbojet, aksam ve parçaları” olmuĢtur. 2007 yılında makine sektör toplamı ithalatında en fazla artıĢ, “hadde ve döküm makineleri, kalıplar, aksam ve parçalar” mal grubunda gerçekleĢmiĢtir. 2007 yılında Türkiye’nin ABD’den 84. fasıl itibariyle en fazla ithal ettiği mal grubu, 103 milyon $ ile ihracatta olduğu gibi “turbojetler, turbo-propeller. diğer gaz türbinleri” olurken, onu 79 milyon $ ile “dizel, yari dizel motorlar (hava basıncı ile ateĢlenen. pistonlu)”, 62 milyon $ ile “hasat, harman, biçme; ürünleri ayırma. temizleme makine, cihazları” takip etmiĢtir. Sektör ihracatında en yüksek ihracat artıĢı 21 milyon $’lık ithalatı ile “yazı, hesap, muhasebe, bilgi iĢlem, büro için diğer makine ve cihazların aksamı”nda yaĢanırken, onu 16 milyon $’lık ithalatı ile “toprak, taĢ, metal cevheri vb. ayıklama, eleme vb. için makineler” takip etmiĢtir. 18 ABD’den Makine ve Aksamları Ġthalatımızda BaĢlıca Kalemler (84.Fasıl-$) DÖRTLÜ GTİP 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 GTİP TANIMI 2006 2007 Değişim % 8411 TURBOJETLER. TURBO-PROPELLER. DIGER GAZ TÜRBINLERI 68.122.714 102.675.480 50.72 8408 DIZEL. YARI DIZEL MOTORLAR (HAVA BASINCI ILE ATESLENEN. PISTONLU) 52.679.923 78.563.709 49.13 8433 HASAT. HARMAN. BIÇME; ÜRÜNLERI AYIRMA. TEMIZLEME MAKINE. CIHAZLARI 57.767.573 62.225.107 7.72 8471 OTOMATIK BILGI ISLEM MAKINELERI. ÜNITELERI 58.309.344 51.061.061 -12.43 8443 MATBAACILIGA MAHSUS BASKI MAKINELERI. YARDIMCI MAKINELER 58.089.486 49.463.639 -14.85 8421 SANTRIFÜJLE ÇALISAN KURUTMA. FILTRE. ARITMA CIHAZLARI 38.684.154 45.348.407 17.23 8414 HAVA-VAKUM POMPASI. HAVA/GAZ KOMPRESÖRÜ. VANTILATÖR. ASPIRATÖR 23.860.800 41.807.115 75.21 8429 DOZERLER. GREYDER. SKREYPER. EKSKAVATÖR. KÜREYICI. YÜKLEYICI VB. 19.132.639 39.493.200 106.42 8431 AGIR IS MAKINE VE CIHAZLARININ AKSAMI. PARÇALARI 23.725.773 37.989.634 60.12 8413 SIVILAR IÇIN POMPALAR. SIVI ELEVATÖRLERI 28.447.516 37.382.839 31.41 8409 IÇTEN YANMALI. PISTONLU MOTORLARIN AKSAMPARÇALARI 29.597.401 31.407.523 6.12 8481 MUSLUKÇU. BORUCU ESYASI-BASINÇ DÜSÜRÜCÜ. TERMOSTATIK VALF DAHIL 22.852.006 30.536.783 33.63 8473 YAZI. HESAP. MUHASEBE. BILGI ISLEM. BÜRO IÇIN DIGER MAKINE VE CIHAZLARIN AKSAMI 829.333 21.147.263 2449.91 8483 TRANSMISYON MILLERI. KRANKLAR. YATAK KOVANLARI. DISLILER. ÇARKLAR 19.013.736 20.773.394 9.25 8479 KENDINE ÖZGÜ FONKSIYONLU MAKINE VE CIHAZLAR 25.161.396 19.282.369 -23.37 8474 TOPRAK. TAS. METAL CEVHERI VB. AYIKLAMA. ELEME VB. IÇIN MAKINELER 7.581.356 16.519.878 117.90 8419 ISI DEGISIKLIGI YÖNTEMI ILE MADDELERI ISLEMEK IÇIN CIHAZLAR 8.938.876 16.514.953 84.75 8424 SIVI. TOZLARI PÜSKÜRTMEYE. DAGITMAYA MAHSUS MEKANIK CIHAZLAR 13.518.257 16.421.843 21.48 8415 KLIMA CIHAZLARI-VANTILATÖRLÜ. ISI. NEM DEGISTIRME TERTIBATLI 8.938.257 15.982.944 78.81 8482 HER NEVI RULMANLAR 13.491.911 13.486.084 -0.04 DİĞERLERİ 190.432.527 167.538.636 -12.02 TOPLAM 769.174.978 915.621.861 19.04 Kaynak: TÜİK Verileri 19 6. SONUÇ VE DEĞERLENDĠRME ABD tüketiminde ithal mallarına yönelik talep esnekliğini ölçmek amacıyla yapılan çalıĢmaların sonucunda ithalata yönelik talep esnekliğinin pozitif ve önemli ölçüde yüksek olduğu tespit edilmiĢtir. Bu durum. yerli malların fiyatındaki artıĢ karĢısında Amerikan tüketicisinin ithal mallara olan talebinin fiyattaki artıĢtan çok etkilendiği anlamına gelmektedir. Dolayısıyla, Amerikan tüketicisi fiyat değiĢikliklerine son derece hassastır. Bu nedenle, Amerika’ya yönelik ticarette fiyatın iyi tespit edilmesi son derece önemlidir. ABD’ye yönelik ihracat stratejisinde dikkate alınması gereken bir diğer husus ise kalitedir. DüĢük fiyatlı ürünlerde Çin, Hindistan gibi ülkeler karĢısında ülkemizin rekabeti giderek zorlaĢmaktadır. Bu nedenle, daha yüksek fiyatlı ancak markalı ve kaliteli ürünlerle ABD pazarında Türk ürünlerinin rekabet Ģansı daha fazla olacaktır. Ancak, ABD pazarında bir ürünün tanınması için çok yoğun reklam ve tanıtım yapılması ve ürünün iyi pazarlanması gerekmektedir. Rekabetçi olduğumuz ürünlerde hem endüstriyel kullanıcıya hem de nihai tüketiciye yönelik promosyonlar yapılmalıdır. Bu aĢamada. profesyonel PR Ģirketlerinden destek alınması yararlı olacaktır. ABD’ye yönelik ihracatı buradaki aracılara mal satmak suretiyle gerçekleĢtirmek yerine, Türk Ģirketlerinin ABD’de Ģirket kurarak, ofis, mağaza, showroom açmaları ve bizzat pazarın içinde yer alarak, pazarda yer edinmeye çalıĢmaları uzun vadede çok daha iyi sonuçlar verecektir. ABD’de fuar anlayıĢının Avrupa ülkelerinden farklı olması. fuarın bütün katılımcıların yerinde görülmesinden ziyade önceden belirlenen müĢterilerin standının ziyareti Ģeklinde olması nedeniyle ABD’de giderek talebi ve etkinliği azalan fuarlara öncelik verilmesine gerek bulunmadığı düĢünülmektedir. Bunun yerine, ABD’ye yönelik stratejide, belirlenecek sektörlerde küçük ve etkin ticaret heyetleri oluĢturularak buradaki alıcılarla bir araya getirilmelerinin sağlanmasına ağırlık verilmesi daha faydalı olacaktır. Uzun yıllar savunma iĢbirliğine yönelik olarak süregelen Türk-ABD iliĢkileri, 90’lı yılların baĢında “zenginleĢtirilmiĢ ortaklık” olarak geliĢtirilmiĢtir. ABD yönetiminin Türkiye’ye bakıĢ açısı SSCB’nin dağılmasını takiben değiĢmeye ve iliĢkilerde ekonomik boyut ön plana çıkmaya baĢlamıĢ ve 1995 yılında ABD yönetimi Türkiye’yi geliĢen 10 büyük pazar arasında ilan etmiĢtir. ABD yönetiminin bu kararı Amerikan özel sektörünü Türkiye’ye yöneltmede önemli bir teĢvik unsuru olmuĢtur. ABD’ye ihracatta potansiyel arz eden baĢlıca ürünler; gıda ve içecek ürünleri. Fındık, kuru meyvalar, zeytin ve zeytinyağı, yaĢ meyve-sebze ve kesme çiçek. dondurulmuĢ meyve-sebze. konserve meyve-sebze, organik tarım, makarna, çay, tütün, Ģarap, tekstil, deri, demir-çelik, seramik, cam, çimento, mobilya, beyaz eĢya, bor, alüminyum ve altındır. Son yıllarda, ucuz, kaliteli ve katma değeri yüksek ürünlerin ABD pazarında rekabet Ģansının yüksek olduğu düĢünülmektedir. 20 FAYDALI ĠNTERNET ADRESLERĠ Amerika BirleĢik Devletleri’nde Bulunan Önemli Devlet KuruluĢları ABD’deki Eyaletlerin Resmi Sayfaları : http://www.globalcomputing.com/states.html ABD”deki Resmi Kurumların Ġnternet Adresleri : http://www.gksoft.com/govt/en/us.html ABD’deki Ticaret Odaları : http://www.chamberbiz.com/ Diğer bazı kuruluĢların internet adresleri aĢağıda gösterilmiĢtir: Ekonomik Analiz Bürosu : http://www.bea.doc.gov/. ABD Eximbank : http://www.exim.gov/index.html. Federal Ġstatistikler Bürosu : http://www.fedstats.gov/. Ġthalat Ġdaresi : http://ia.ita.doc.gov/. ABD Ticaret Temsilciliği : http://www.ustr.gov/. Patent ve Ticari Marka Ofisi : http://www.uspto.gov/. Tekstil ve Konfeksiyon Ofisi : http://www.otexa.ita.doc.gov/. Ticari ve Ekonomik Analiz Ofisi : http://www.ita.doc.gov/td/industry/otea/. Küçük ĠĢletmeler Ġdaresi : http://www.sbaonline.sba.gov/. Federal Tüketici Bilgi Merkezi : http://info.gov/. Gümrük Ġdaresi : http://www.customs.ustreas.gov/. Tarım Bakanlğ. YurtdıĢı Tarım Servisi : http://www.fas.usda.gov/. Ekonomi ve Ġstatistik Bürosu : http://www.esa.doc.gov/508/esa/Bureaus.htm. Ġhracat Ġdaresi Bürosu : http://www.bxa.doc.gov/Default.htm. Amerikan Ġhracatçılar ve Ġthalatçılar Birliği : http://www.aaei.org/index.asp. ABD’li Ġhracatçıların Alfabetik Listesi : http://www2.cnewsusa.com/alphabet/A.html. Avukat Bulma : http://www.lawyers.com/. ABD’de ĠĢ Yapma : http://www.buyusainfo.net/. Commercial News USA : http://www.cnewsusa.com/. ABD Ġhracatçılar Rehberi : http://www.usa-export.com/. ABD Sanayi Rehberi : http://www.buyusainfo.net/industries.cfm?loadnav=yes. ABD ġirket Bilgileri : http://www.corporateinformation.com/uscorp.html. Buy USA : http://www.buyusa.com/cgi-bin/db2www/index.d2w/input. ĠĢ Rehberi : http://www.business.gov/busadv/index.cfm. Üniversiteler : http://www.utexas.edu/world/univ/state/. Ticari ve Mesleki Birlikler : http://www.pueblo.gsa.gov/crh/trade.htm. ABD’de Tarım Alanında Faaliyet Gösteren Dernekler Grocery Manufacturers of America Ohio Grocers Association American Society of Baking Food Marketing Institute Washington Specialty Foods Association North American Association of Food Equipment : http://www.gmabrands.com/ : http://www.ohiogrocers.org/ : http://www.asbe.org/ : http://www.fmi.org/ : http://www.waspecialtyfoods.org/ : http://www.nafem.org/ 21 USA Dry Pea and Lentil Council : http://www.pea-lentil.com/ Associated New York State Food Processors : http://www.nyfoodprocessors.org The Wine Institute : http://www.wineinstitute.org/ Northeast Fresh Food Alliance : http://www.neffa.com/ National Watermelon Association : http://www.nwaqueen.com/ Washington Association of Wine Grape Growers : http://www.wawgg.org/ Manufacturers' Agents for the Food Service Industry : http://www.mafsi.org/ Illinois Food Retailers Association : http://www.ilfood.org/ American White Wheat Processors Association : http://www.awwpa.com/ Southern Bakers Association : http://www.sba.org/ California League of Food Processors : http://clfp.com/ Tennessee Specialty Foods Association Inc. : http://tsfagourmet.com American Wholesale Marketers Association : http://www.awmanet.org Food Shippers of America : http://www.foodshippersofamerica.org/ Iowa Grape Growers Association : http://www.iowagrapegrowers.org/ Northwest Food Processors Association : http://www.nwfpa.org/nwfpa/ Hawaii Food Manufacturers Association : http://www.foodsofhawaii.com/ ABD’de Turizm Alanında Faaliyet Gösteren Dernekler ASTA-American Society of Travel Agencies USTOA-United States Tour Operators Association SITE-Society of Incentive Tourism CLIA-Cruise Lines International Association Amerika BirleĢik Devletleri’ndeki Türk Dernekleri Assembly of Turkish American Associations (ATAA). Washington. DC http://www.ataa.org The American Turkish Council (ATC). Washington. DC http://www.americanturkishcouncil.org Turkish-American Scientists and Scholars Association (TASSA) Washington. DC http://www.tassausa.org Turkish American Chamber of Comerce and Industry http://www.turkishuschamber.org Turkish American Business Forum http://www.forum.org The Institute of Turkish Studies (ITS). Washington. DC http://www.turkishstudies.org Federation of Turkish American Associations (FTAA) http://www.ftaa.org Ataturk Society of America (ASA) http://www.ataturksociety.org 22 Önemli Perakende Zincirleri ve Çok Katlı Mağazalar: Wal-Mart Stores Inc. http://www.walmart.com/ Target Inc. http://www.target.com/ Kohl’s Inc. http://www.kohls.com/main/home.jsp K Mart Corporation http://www.kmartcorp.com/corp/ Sears Inc. http://www.sears.com/sr/homepages/sears_homepage.jsp Macy’s Inc. http://www.macys.com/index.ognc Nordstrom Inc. http://store.nordstrom.com/Default.asp?ce=1 Bloomingdales Inc. http://www.bloomingdales.com Saks Inc. http://www.saksincorporated.com/our_stores.html JC Penney Inc. http://www0.jcpenney.com/jcp/default.asp Linen’s Things. Inc. http://www.lnt.com/home/index.jsp Bed. Bath and Beyond Inc. http://www.bedbathandbeyond.com/default.asp?order_num=-1& KAYNAKLAR Amerika BirleĢik Devletleri’nin Genel Ekonomik Durumu ve Türkiye Ġle Ticari ĠliĢkileri /Mayıs 2007/ Washington Ticaret MüĢavirliği TÜĠK verileri ABD Ülke Raporu/2007/ĠGEME http://dataweb.usitc.gov 23