içindekiler pdf
Transkript
içindekiler pdf
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ .............................................................................................................................IX İÇİNDEKİLER ...................................................................................................................XIII KISALTMALAR ........................................................................................................... XXXIX TABLOLAR VE ŞEKİLLER LİSTESİ....................................................................................XLIX GİRİŞ ...............................................................................................................................1 BİRİNCİ BÖLÜM BİLGİSAYAR VE İNTERNET I. BİLGİSAYARLAR ................................................................................................. 9 A. Bilgisayarın Tanımı.....................................................................................................9 B. Bilgisayarın Tarihi Gelişimi.......................................................................................10 1. Genel Olarak.....................................................................................................10 a. Elektronik öncesi dönem...........................................................................11 b. Elektronik dönem ......................................................................................13 c. Mikrobilgisayar dönemi.............................................................................13 2. Ülkemizde Bilgisayarın Tarihi Gelişimi..............................................................14 C. Bilgisayarların Çeşitleri ............................................................................................16 1. İşlem Hızları, Yetenekleri ve Boyutlarına Göre..................................................16 a. Süper Mini Bilgisayarlar.............................................................................16 b. Mainframe Bilgisayarlar ............................................................................16 c. Mini Bilgisayarlar.......................................................................................16 d. İş İstasyonu Olarak Kullanılan Bilgisayarlar: ..............................................16 e. Mikrobilgisayarlar......................................................................................16 f. Modern Bilgisayarlar .................................................................................17 fa. Dizüstü (Laptop) Bilgisayarlar.............................................................17 fb. Net-book ve Smart-book Bilgisayarlar ...............................................17 fc. Tablet Bilgisayarlar .............................................................................17 fd. Elektronik Kitap Okuyucuları..............................................................18 2. Çalışma Modlarına Göre...................................................................................19 a. Analog Bilgisayarlar ...................................................................................20 b. Dijital Bilgisayarlar.....................................................................................20 D. Bilgisayar Ağları .......................................................................................................20 İçindekiler XIV 1. 2. Yerel İletişim Ağları (Local Area Network-LAN) ................................................21 Geniş Ağlar (Wide Area Network-WAN)...........................................................21 II. İNTERNET ........................................................................................................ 21 A. İnternetin Tanımı ve Teknik Yapısı...........................................................................21 B. Protokoller...............................................................................................................24 1. Uygulama Katmanı Protokolleri .......................................................................25 a. SMTP (Simple Mail Transport Protocol) ....................................................25 b. SNMP (Simple Network Management Protocol).......................................25 c. TELNET (Remote Login) .............................................................................25 d. FTP (File Transfer Protocol) .......................................................................25 e. NNTP(Network News Transport Protocol) ................................................25 f. HTTP (Hyper Text Transfer Protocol) ........................................................25 2. Ulaşım Katmanı Protokolleri.............................................................................25 a. TCP (Transmission Control Protocol).........................................................25 b. UDP (User Datagram Protocol) .................................................................26 3. Yönlendirme Katmanı Protokolleri ...................................................................26 a. IP (Internet Protocol).................................................................................26 b. ICMP (Internet Control Message Protocol) ...............................................26 4. Fiziksel Katman.................................................................................................26 C. İnternetin Tarihi Gelişimi.........................................................................................26 1. McLuhan, Licklider ve Sage Projesi...................................................................26 2. Sputnik Krizi ve ARPA’nın Kurulması.................................................................28 3. NASA’nın Kurulması ve ARPA’nın Görev Alanının Yeniden Tanımlanması........29 4. Licklider’ın ARPA’da Görev Alması ve Ağ Çalışmalarının Başlaması.................30 5. Diğer Ağ Çalışmaları .........................................................................................32 6. ARPANET Ağının Ortaya Çıkışı ..........................................................................34 7. TCP/IP Protokolü ve Diğer Ağlarla Birleşme .....................................................36 8. Ağın Büyümesinde Dönüm Noktaları ...............................................................37 İKİNCİ BÖLÜM İNTERNET İŞLEVİNİ YERİNE GETİREN AKTÖRLER I. TELEFON VE TELEKOMÜNİKASYON İDARELERİ .................................................. 41 A. Türk Telekom ve Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) .................................41 B. Dijital Uçurum Kavramı ve Evrensel Hizmet ............................................................43 1. Dijital Uçurum Kavramı ....................................................................................43 2. Evrensel Hizmet ................................................................................................45 C. TELEKOMÜNİKASYON İLETİŞİM BAŞKANLIĞI (TİB) ..................................................50 İçindekiler 1. 2. 3. XV TİB ve Ulusal Siber Olaylara Müdahale Merkezi (USOM) .................................50 TİB’in Görev ve Yetkileri....................................................................................51 İnternet Daire Başkanlığı ..................................................................................55 II. İNTERNET SERVİS SAĞLAYICILARI (Internet Service Providers-ISPs)................... 56 III. İNTERNET ERİŞİM SAĞLAYICILARI..................................................................... 58 A. İNTERNET ERİŞİM SAĞLAYICILARI (Internet Access Providers)................................58 B. İNTERNET ERİŞİM SAĞLAYICILARI BİRLİĞİ (ESB) ......................................................60 IV. İNTERNET İÇERİK SAĞLAYICILARI (Internet Content Providers).......................... 61 V. İNTERNET YER SAĞLAYICILARI (Hosting) ........................................................... 63 VI. İNTERNET TOPLU KULLANIM SAĞLAYICILARI (İnternet Kafeler)......................... 65 A. B. C. D. TANIM......................................................................................................................65 FAALİYET İZNİ...........................................................................................................66 SORUMLULUK..........................................................................................................66 İNTERNET KAFELER VE İNTERNETE BAĞLANMA ŞEKİLLERİNİN DEĞİŞİMİ................67 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İNTERNETE ÖZGÜ DİĞER KAVRAMLAR I. World Wide Web (WWW)................................................................................ 71 A. B. C. D. Ortaya Çıkışı ve İlk Web Sayfası ...............................................................................71 World Wide Web’in Bileşenleri ve Derin Web ........................................................74 Web’de Dolaşmak (Surfing).....................................................................................75 World Wide Web Önemini Yitirdi mi? .....................................................................76 II. ELEKTRONİK POSTA ......................................................................................... 78 A. Genel Olarak............................................................................................................78 B. Spamming, Spoofing ve Phishing.............................................................................81 1. Spamming.........................................................................................................81 a. Kavram ve İlk Spam E-Posta ......................................................................81 b. Hukuki Açıdan Spamming..........................................................................83 ba. Avrupa’da ...........................................................................................83 bb. Türkiye’de...........................................................................................86 bba. 6 Şubat 2004 Tarihli Telekomünikasyon Kurumu Yönetmeliği ...............................................................................86 bbb. 24 Temmuz 2012 Tarihli BTK Yönetmeliği.................................87 bbc. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun..................89 İçindekiler XVI bbd. Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun Tasarısı ......................................................................................91 bbe. Kişisel Verilerin Korunması Hakkında Kanun Tasarısı................96 bbf. Anayasa Mahkemesi’nin 5809 sayılı Kanun’un 51. Madde Düzenlemesini İptal Etmesi.....................................................101 bc. Birleşik Devletler’de .........................................................................102 2. Spoofing ve Phishing (Yemleme) ....................................................................105 C. Kayıtlı Elektronik Posta (KEP) Sistemi ve Elektronik Tebligat ................................107 1. KEP Sistemi ve BTK Düzenlemeleri..................................................................107 2. Elektronik Tebligat (E-Tebliğ) .........................................................................110 3. Diğer Düzenlemeler ve KEP Sisteminin Faydaları ...........................................112 III. Arama Motorları (Search Engines) ve Metatags.............................................. 113 IV. Gopher ve Cookie’ler ..................................................................................... 116 V. Bulut Bilişim (Cloud Computing)..................................................................... 116 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM İNTERNET VE YENİ EKONOMİ I. YENİ EKONOMİ VE ELEKTRONİK TİCARETİN ORTAYA ÇIKIŞI ............................. 123 A. Elektronik İletişim..................................................................................................123 B. Yeni Ekonomi ve Elektronik Ticaret .......................................................................124 1. Genel Olarak...................................................................................................124 2. Elektronik Ticaret: Tanımı ve Büyümesi..........................................................130 3. E-Ticarete Bağlı Diğer Gelişmeler ...................................................................132 a. E-Para ve Dijital Ödeme Sistemleri..........................................................132 b. İnternet Üzerinden Açık Artırma .............................................................135 c. Yeni Meslekler ve Sosyal Ticaret .............................................................137 II. ELEKTRONİK DEVLET ve E-DÖNÜŞÜM TÜRKİYE PROJESİ.................................. 140 A. Kavram...................................................................................................................140 B. e-Avrupa Girişimi...................................................................................................141 C. Ülkemizde e-Devlet Çalışmaları ve e-Dönüşüm Türkiye Projesi ............................144 1. Genel Olarak...................................................................................................144 2. e-Devlet Kapısı................................................................................................147 3. Ulusal Bilgi Güvenliği Kapısı ve Siber Güvenlik ...............................................149 D. Ülkemizde Uygulanan e-Devlet Proje ve Modelleri...............................................153 1. Merkezi Nüfus İdaresi Projesi (MERNİS) .........................................................153 2. Web Tabanlı Saymanlık Otomasyon Sistemi (SAY2000i)................................153 İçindekiler XVII Dış İşleri Bakanlığı Otomasyon Projesi, e-Konsolosluk ve e-Vize ....................153 Gümrük Sistemleri Otomasyon Projesi (GİMOP) ............................................155 Vergi Daireleri Otomasyon Projesi (VEDOP) ve e-Teftiş..................................155 Trafik Bilgi Sistemi (TBS) Projesi .....................................................................156 Polis Bilgisayar Çalışma Ağı (POLNET)............................................................156 Sağlık Harcamaları Tasarruf Projesi ...............................................................156 Tapu ve Kadastro Bilgi İşlem Sistemi (TAKBİS)................................................157 Merkezi Sicil Kayıt Sistemi (MERSİS) ...............................................................157 E-İhale.............................................................................................................159 E-Belediye .......................................................................................................161 E-Kütüphane Uygulamaları ve Dijital Bilgi......................................................163 a. E-Kütüphane Uygulamaları......................................................................163 b. Dijital Bilgi................................................................................................165 14. Ulusal Yargı Ağı Projesi (UYAP).......................................................................167 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. III. ELEKTRONİK SÖZLEŞME ................................................................................. 173 IV. ELEKTRONİK İMZA ......................................................................................... 176 A. B. C. D. Genel Olarak..........................................................................................................176 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu .......................................................................179 Borçlar Kanunu ve Ticaret Kanunu’nda Elektronik İmza .......................................181 Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda Elektronik İmza ..............................................182 V. TELE ÇALIŞMA ............................................................................................... 185 BEŞİNCİ BÖLÜM İNTERNET ALAN ADLARI SİSTEMİ (DOMAİN NAME SYSTEM-DNS) I. İNTERNET PROTOKOL NUMARASI ve ALAN ADLARI ........................................ 189 A. ALAN ADLARININ YAPISI VE İŞLEYİŞİ......................................................................189 B. IPv4 ve IPv6 PROTOKOLLERİ ..................................................................................193 C. JENERİK BİRİNCİ DERECE ALAN İSİMLERİ (gTLDs) ..................................................197 II. ALAN ADLARI SİSTEMİNİN ORTAYA ÇIKIŞI VE GELİŞİMİ ................................... 202 A. B. C. D. ORTAYA ÇIKIŞI VE TEKNİK YAPISI ...........................................................................202 JENERİK BİRİNCİ DERECE ALAN İSİMLERİ MUTABAKAT METNİ (gTLD-MoU).........206 YEŞİL KİTAP (Green Paper).....................................................................................209 BEYAZ KİTAP (White Paper)...................................................................................211 III. ICANN ve IANA .............................................................................................. 215 XVIII İçindekiler A. İNTERNET TAHSİSLİ SAYILAR VE İSİMLER KURUMU-ICANN...................................215 1. Genel Olarak...................................................................................................215 2. ICANN Organizasyon Yapısı ............................................................................217 3. ICANN Yönetim Kurulu Kararlarının Denetimi ................................................222 4. ICANN Yönetimini Düzenleme Çabaları ve Eleştiriler......................................224 5. PRISM ve İnternet’in Yönetişimine İlişkin Yeni Anlayış ...................................227 6. ICANN Kayıt Kurumu Akreditasyon Politikası .................................................229 B. İNTERNET TAHSİSLİ SAYILAR OTORİTESİ-IANA ......................................................232 1. ARIN (American Registry for İnternet)............................................................232 2. RIPE NCC(Reseaux IP Europeens)....................................................................233 3. APNIC (Asia Pacific Network Information Centre) ..........................................233 4. LACNIC (Regional Latin-American and Caribbean IP Adress Registry) ...........233 5. AFRINIC (African Network Information Center)..............................................234 D. ICANN’ın YENİ JENERİK ADLARI UYGULAMASI (new gTLD System).......................236 1. Hazırlık Süreci, Sistemin Başlaması ve Başvuru İstatistikleri ..........................236 2. Genel İlkeler ve Başvuru Şekli .........................................................................238 3. Değerlendirme Süreci .....................................................................................241 a. İsim Benzerlik Paneli (String Similarity Panel) .........................................241 b. Alan Adları Sistemi, İstikrar Paneli (DNS Stability Panel).........................241 c. Coğrafi İsimler Paneli (Geographic Names Panel)...................................241 d. Teknik ve Operasyonel Değerlendirme Paneli (Technical and Operational Panel) ..................................................................................241 e. Finansal Değerlendirme Paneli (Financial Panel) ....................................242 f. Tescil Hizmetleri Teknik Değerlendirme Paneli (Registry Services Technical Evaluation Panel-RSTEP) .........................................................242 4. Ad Çakışması (Name Collision) .......................................................................243 5. İtirazlar ve İhtilaf Çözümü ..............................................................................245 6. Yeni Sistemin Değerlendirilmesi .....................................................................245 IV. İNTERNET ALAN ADLARI YÖNETİMİNDE ÜLKE ÖRNEKLERİ VE TÜRKİYE ............ 247 A. ccTLD İDARELERİ VE ÜLKE ÖRNEKLERİ...................................................................247 B. TÜRKİYE’DE ALAN ADLARI YÖNETİMİ ....................................................................252 1. Türkiye’de İnternetin ve Alan Adları Sisteminin Gelişimi ................................252 2. “Nic.TR” Alan Adları Yönetimi ........................................................................255 a. Tarihçe ve İdari Yapı ................................................................................255 b. “tr” Alan Adı Yönetimi Tarafından Tahsisi Yapılan İkinci Düzey Alan Adları .......................................................................................................257 c. ODTÜ Alan Adları Politikası, İşleyiş ve Kurallar........................................260 3. İnternet Geliştirme Kurulu ve DNS Çalışma Grubu .........................................268 4. TRABİS (.tr Ağ Bilgi Sistemi) ve Alan Adları Yönetmeliği.................................273 İçindekiler XIX 5809 sayılı Kanun ve TRABİS’in Kurulması...............................................273 Yeni Alan Adları Kayıt Otoritesi olarak ULAKBİM ....................................277 ba. ULAKBİM: Teşkilat, Organizasyon Yapısı ve Görevleri......................277 bb. TRABİS’in Faaliyete Geçirilmesi için ULAKBİM ile Sözleşme Yapılması ve IANA Tarafından Yetkilendirme (re-delegation) Sorunu..............................................................................................280 c. TRABİS Yönetimi ve Alan Adı Tahsis İlkeleri ............................................283 ca. Tanım ve İlkeler ................................................................................283 cb. Kayıt Esasları.....................................................................................284 cc. Rehberlik Hizmeti .............................................................................285 cd. Alan Adı Sahibinin Hak ve Yükümlülükleri........................................286 ce. Kayıt Kuruluşları (KK) Sistemi ...........................................................287 cea. Tanım, Yeterlilik ve Başvuru ....................................................287 ceb. Kayıt Kuruluşlarının Yükümlülükleri ........................................288 cec. Verilerin Saklanması................................................................289 ced. Kayıt Kuruluşunun Faaliyetlerinin Sona Ermesi ve KK değişikliği.................................................................................290 cf. Yenilikler..................................................................................................291 cfa. Serbest ve etkin rekabet ortamı..............................................291 cfb. “a.tr” şeklinde alan adı tahsisi ve yeni ikinci seviye alan adlarının açılması ....................................................................291 cfc. Alan adlarının satışı ve devrine izin verilmesi..........................292 cfd. Tahsise Kapalı Adlar ve Tahsisi Kısıtlı Adlar Listeleri................293 cfe. Kayıt Kuruluşları (KK) ve Bayilik Sistemi ..................................294 a. b. V. ALAN ADI KAYIT İSTATİSTİKLERİ VE DEĞERLENDİRMELER ............................... 295 A. ALAN ADI KAYIT İSTATİSTİKLERİ.............................................................................295 B. DEĞERLENDİRME...................................................................................................299 VI. ÇOK DİLLİ ALAN ADLARI SORUNU VE ÇÖZÜM ÇALIŞMALARI (Internationalized Domain Names-IDNs-Uluslararasılaştırılmış Alan Adları) .... 302 A. VERİ İLETİMİ VE KATMANLARI ...............................................................................302 B. KODLAMA SİSTEMLERİ VE STANDART KAYNAK KONUMLANDIRICILARI (URLs) ....................................................................................................................303 C. SORUNUN TANIMLANMASI VE ÇÖZÜM ÇABALARI ...............................................305 D. ÜLKEMİZDE DURUM..............................................................................................309 İçindekiler XX ALTINCI BÖLÜM İNTERNET ALAN ADLARI HUKUKUNA GİRİŞ I. ALAN ADLARININ ÖNEMİ VE TAHSİS YÖNTEMİ............................................... 311 A. İnternet Alan Adlarının Önemi ..............................................................................311 B. First Come-First Served (İlk Gelen-İlk Alır) Kuralı ve Alan Adı Tahsis Modelleri ...............................................................................................................313 1. First Come-First Served (İlk Gelen-İlk Alır) Kuralı ............................................313 2. Alan Adı Tahsis Modelleri ...............................................................................315 a. Serbest Tahsis Modeli .............................................................................315 b. Kısıtlı Tahsis Modeli.................................................................................315 II. SİBER KORSANLIĞIN BAŞLAMASI VE İLK ÖNEMLİ UYUŞMAZLIK....................... 315 A. Genel Olarak..........................................................................................................315 B. İlk Önemli Uyuşmazlık (McDonalds.Com) .............................................................317 III. İNTERNET ALAN ADLARININ HUKUKİ NİTELİĞİ ................................................ 317 A. Alan Adlarının Fikri Mülkiyet Hukuku Anlamında Hak Niteliğinde Olmadığı Görüşü ...................................................................................................................317 B. Alan Adlarının Ayırt Edici Ad ve İşaretlerden Olduğu Görüşü ve Alan Adlarının “Mal (Property)” Niteliği ........................................................................322 C. Alan Adlarının Medeni Hukuk Anlamında “İsim” Olduğu Görüşü .........................329 1. İsim Kavramı ve Düzenlemeler .......................................................................329 2. Alan Adlarının İsim Niteliği .............................................................................332 D. AİHM’in 18 Eylül 2007 Tarihli Paeffgen v. Almanya Kararı ....................................334 1. Karara Konu Olaylar .......................................................................................334 2. AİHS’e Ek 1 No’lu Protokol’ün Birinci Maddesinde Düzenlenen Mülkiyet Hakkı...............................................................................................................336 3. AİHM’in Kararı ve Değerlendirilmesi ..............................................................337 IV. YENİ TİCARET KANUNU’NDA ALAN ADLARI .................................................... 340 A. Giriş .......................................................................................................................340 B. İnternet Sitesi Bulundurma Zorunluluğu (6102 sayılı Kanun, madde 1524)..........340 C. İnternet Sitesi Bulundurmakla Yükümlü Şirketler .................................................344 1. Genel Olarak...................................................................................................344 2. Denetime Tabi Olacak Şirketler (İnternet Sitesi Bulundurmakla Yükümlü Şirketler) .........................................................................................................344 3. Konuya İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı’nın Değerlendirilmesi .........................348 D. Sermaye Şirketlerinin Açacakları İnternet Sitelerine Dair Yönetmelik ..................349 1. Merkezi Veri Tabanı Hizmet Sağlayıcısı (MTHS) .............................................350 a. Tanım ve Yükümlülükler..........................................................................350 İçindekiler XXI b. Teknik Rapor ve Faaliyete Başlama .........................................................351 c. MTHS’lerin Faaliyetlerinin Sona Ermesi ..................................................352 E. İnternet Sitesi Bulundurmakla Yükümlü Şirketlerin Yapmaları Gerekenler...........353 F. İnternet Sitesinde Bulundurulması Gereken Bilgiler .............................................354 1. 6102 sayılı Kanun Uyarınca ............................................................................354 2. Sermaye Şirketlerinin Açacakları İnternet Sitelerine Dair Yönetmelik Uyarınca .........................................................................................................355 a. Sürekli Olarak İnternet Sitesinde Yayınlanması Gereken Hususlar ............. 356 b. En az “6 ay Süre” ile İnternet Sitesinde Yayınlanması Gereken Hususlar...................................................................................................356 G. Yükümlülüğe Uymama Halinde Müeyyide ............................................................360 H. Alan Adlarının Ticaret Şirketlerine Sermaye Olarak Konulması.............................361 I. Değerlendirme.......................................................................................................362 V. ALAN ADLARI İLE DİĞER AYIRT EDİCİ AD VE İŞARETLER İLİŞKİSİ ....................... 362 A. Alan Adlarının Marka Olarak Tescil Edilmesi .........................................................362 B. Alan Adlarının Ticaret Unvanı ve İşletme Adı Olarak Tescil Edilmesi.....................370 VI. TİCARİ İŞLETME İLE İLGİLİ HUKUKİ İŞLEMLERDE ALAN ADLARININ DURUMU....................................................................................................... 373 A. B. C. D. Ticari İşletmenin Unsuru olarak Alan Adları ..........................................................373 Ticari İşletmenin Devri Halinde Alan Adlarının Durumu........................................374 Ticari İşletmenin İflası ve Alan Adlarının Haczedilebilirliği ....................................379 Ticari İşletmenin Rehni Halinde Alan Adlarının Durumu .......................................382 VII. ALAN ADI SAHİBİNİN ÖLÜMÜ VEYA TÜZEL KİŞİLİĞİN SONA ERMESİ DURUMUNDA ALAN ADLARININ DURUMU .................................................... 385 YEDİNCİ BÖLÜM ALAN ADLARI UYUŞMAZLIKLARINI ÇÖZÜM ÇALIŞMALARI VE ICANN ÇÖZÜM USULLERİ I. NETWORK SOLUTİONS INC. (NSI) ÇÖZÜM KURALLARI..................................... 387 A. GENEL OLARAK ......................................................................................................387 B. NSI UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM POLİTİKASI....................................................................388 1. Giriş ................................................................................................................388 2. Kurallar ve Örnek Uyuşmazlıklar ....................................................................389 II. WIPO ÇALIŞMALARI ....................................................................................... 392 A. ÖN ÇALIŞMALAR....................................................................................................392 1. Marka Veri Tabanları .....................................................................................392 XXII İçindekiler 2. Marka katalogları (trademark directories).....................................................393 3. Alan İsmi Başvurularında Ön İnceleme...........................................................393 4. Marka Özel Alanı İhdası..................................................................................394 B. WIPO ÇALIŞMA SÜREÇLERİ....................................................................................394 1. WIPO Birinci Çalışma Süreci............................................................................394 a. Kayıt İşlemlerinin İyileştirilmesi...............................................................396 b. Jenerik birinci derece alanında anlaşmazlıkların çözümü için basit, hızlı ve tek bir idari süreç.........................................................................396 c. Tanınmış markaların kötüye kullanımlara karşı korunması.....................397 d. Yeni oluşturulacak jenerik birinci derece alanlarının etkileri ..................397 2. WIPO İkinci Çalışma Süreci .............................................................................397 III. UDRP UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM PROSEDÜRÜ VE USUL KURALLARI (RUDRP)......... 399 A. KISA TARİHÇE VE YETKİLİ SERVİS SAĞLAYICILARI...................................................399 B. ICANN ALAN ADLARI ÇÖZÜM PROSEDÜRÜNÜN NİTELİĞİ VE KAPSAMI ................402 1. Niteliği ............................................................................................................402 2. Kapsamı..........................................................................................................407 C. UDRP KURALLARINA GÖRE ALAN ADLARININ KORUNMASI ESASLARI VE ÇEŞİTLİ DURUMLARA GÖRE KARAR ÖRNEKLERİ....................................................408 1. Alan Adlarının Korunması Esasları..................................................................408 a. Aynı veya Benzer Olma Kriteri.................................................................409 aa. Açıklama...........................................................................................409 ab. Geçerli bir Markanın Bulunması Gerekliliği......................................411 ac. Diğer Örnek Kararlar ........................................................................414 b. Davalının Haklı Menfaatinin Bulunmaması Kriteri ..................................417 ba. Açıklama...........................................................................................417 bb. Bayi, Distribütör ve İkinci Satıcının Markadan Oluşan Alan Adını Kullanması...............................................................................419 bc. Alan Adının Kayıt Edilerek Parking, Tıklama Başına Ücret (PPC) Gibi Amaçlarla Kullanılması..............................................................422 bd. Alan Adlarında İlk Satış (First Sale) Doktrini .....................................425 be. Diğer Örnek Kararlar ........................................................................427 c. Kötüniyetli Kayıt ve Kullanma Kriteri.......................................................431 ca. Açıklama...........................................................................................431 cb. Telstra.Org Kararı ve Kötüniyet Ölçütleri .........................................432 cc. Alan Adının, Marka Tescil Tarihinden Önce Kayıt Edilmesinin Kötüniyetin Oluşumuna Etkisi ..........................................................433 cd. Web Sitesinde Robot Engelleme Programları (robots.txt) veya Benzer Mekanizmaların Kullanılmasının Kötüniyete Etkisi ..............437 ce. Alan Adı Kayıtlarında Gizlilik veya Proxy Kaydı Hizmetlerinden Yararlanılmasının Kötüniyete Etkisi..................................................438 İçindekiler 2. XXIII cf. Diğer Örnek Kararlar ........................................................................439 Çeşitli Durumlara Göre Karar Örnekleri..........................................................446 a. Cyber-squatting (Siber Korsanlık)............................................................446 b. Typo-squatting (Typo-piracy veya Mis-spelling) .....................................454 c. Celebrity-squatting ve Web Sitesini Fan Sitesi Olarak Kullanma ................459 ca. Açıklamalar.......................................................................................459 cb. Örnek Kararlar..................................................................................461 - Kevinspacey.Com Kararı ...............................................................461 - Tommylee.Com Kararı ..................................................................462 - Michael-Crichton.Com Kararı .......................................................464 - Juliaroberts.Com Kararı ................................................................465 - Jasonbateman.Com Kararı ...........................................................465 - Davidkeirsey.Com Kararı ..............................................................466 - Frankrijkaard.Com Kararı .............................................................467 - Jeanettewinterson.Com Kararı .....................................................468 - Madonna.Com Kararı ...................................................................468 - Cemyilmaz.Com ve Yilmazozdil.Com Kararları .............................469 - Sting.Com Kararı...........................................................................469 - Armani.Com Kararı .......................................................................470 d. Willful Blindness (Gönüllü Körlük)...........................................................470 e. Cyber-flying .............................................................................................471 f. Cyber-griping (Sucks Eki ile Kullanım) .....................................................475 g. Generic Names (Jenerik İsimler) ve Cyber-Speculating...........................480 ga. Açıklamalar.......................................................................................480 gb. Örnek Kararlar..................................................................................482 - Crew.Com Kararı...........................................................................482 - Hello.Com Kararı...........................................................................483 - Jewelery.Com Kararı .....................................................................483 - Libro.Com Kararı...........................................................................483 - Shopping.Com Kararı....................................................................484 - Borsa.Com ve Otomobil.Com Kararı.............................................485 - Cilek.Com Kararı ...........................................................................486 - E-Radio.Com Kararı ......................................................................487 - Alternative.Com Kararı .................................................................488 - Tekirdagrakisi.Com ve Tekirdagrakisi.Net Kararı .........................488 - Ciceksepetiniz.Com ve Ciceksepetiniz.Net Kararı..........................489 - Orkide.Com Kararı ........................................................................490 - Genelkurmay.Net Kararı...............................................................492 - Tiger.Com Kararı...........................................................................492 İçindekiler XXIV Reverse Domain Name Hijacking (Karşıt Alan Adı Korsanlığı) .................493 ha. Şikayetçinin İdari Prosedüre başvurmadan önce şikayet konusu hakkında bilgisinin olması durumu ......................................494 hb. Şikayetçinin yaptığı başvurunun başarılı olması olasılığının hayli düşük olması durumu ..............................................................496 hc. Şikayetçinin yaptığı başvurunun kötüniyetli ve sorumsuz olması (dürüst olmaması) durumu...................................................497 D. UDRP USUL KURALLARI (R-UDRP) .........................................................................498 1. Başvuru ve Dava Dilekçesi Verilmesi ..............................................................499 2. İdari Prosedür .................................................................................................500 3. Karar Aşaması ................................................................................................502 a. Kararın Verilmesi .....................................................................................502 b. Mahkemeye Başvuru Yapılması ..............................................................503 c. Karar ve Karar Sonrası Yeniden Talepte Bulunulması .............................506 E. e-UDRP Girişimi (e-UDRP Initiative) ......................................................................506 1. Yeşil UDRP (Green UDRP) ...............................................................................507 2. Verimli UDRP (Efficient UDRP)........................................................................507 3. Yenilikçi UDRP (Forward-looking UDRP).........................................................507 4. Etkin UDRP (Effective UDRP) ..........................................................................507 5. Modern UDRP.................................................................................................507 6. Hızlandırılmış UDRP (Expedited UDRP)...........................................................508 h. IV. UDRP BENZERİ EK ALAN ADI ÇÖZÜM PROSEDÜRLERİ...................................... 509 A. B. C. D. E. F. .biz gTLD ................................................................................................................510 .info gTLD...............................................................................................................513 .name gTLD............................................................................................................514 .pro gTLD ...............................................................................................................516 Üçüncü Seviye Alan Adları için Çözüm Kuralları (CentralNic Politikaları) ..............517 Diğer Uyuşmazlık Çözüm Prosedürleri ..................................................................518 V. ICANN YENİ JENERİK BİRİNCİ DERECE ALAN ADLARINA İLİŞKİN ÇÖZÜM KURALLARI VE ÖRNEK UYUŞMAZLIKLAR......................................................... 520 A. GENEL OLARAK ......................................................................................................520 B. İTİRAZ ÇEŞİTLERİ ....................................................................................................521 1. İsim Karıştırma İhtimali İtirazı (String Confusion Objection) ..........................521 2. Yasal Haklar İtirazı (Legal Rights Objection)...................................................521 3. Sınırlı Kamu Yararı İtirazı (Limited Public Interest Objection) ve “Hızlı İnceleme (Quick Look)” Usulü.........................................................................522 a. Hangi Standart Uygulanmalıdır? .............................................................522 b. Belirlemenin nasıl bir bağlayıcı etkisi olacaktır?......................................522 c. İtirazı kim inceleyecektir ve kim karar verecektir?..................................523 İçindekiler XXV d. Bu inceleme ne zaman yapılacaktır? .......................................................523 4. Topluluk İtirazı (Community Objection)..........................................................523 C. GAC UYARISI (GAC Advise) ....................................................................................523 D. BAĞIMSIZ İTİRAZCI (Independent Objector-IO) ....................................................524 E. İTİRAZLARI İNCELEME ESASLARI VE İTİRAZ SÜRECİ SONRASI KORUMA MEKANİZMALARI...................................................................................................525 1. Marka Veri Tabanı (Trademark Clearing House)............................................527 2. Yeknesak Hızlı Askıya Alma Sistemi (Uniform Rapid Suspension SystemURS) ................................................................................................................527 3. Yetkilendirme Sonrası Uyuşmazlık Çözüm Prosedürü (Post-Delegation Dispute Resolution Procedure-PDDRP)...........................................................527 F. YENİ gTLD İTİRAZLARI VE ÖRNEK UYUŞMAZLIKLAR...............................................528 1. Yasal Haklar İtirazı (Legal Rights Objection-LRO)...........................................528 a. Açıklama ve İstatistikler...........................................................................528 b. Örnek Uyuşmazlıklar ...............................................................................529 2. Topluluk İtirazı ve Sınırlı Kamu Yararı İtirazları...............................................532 a. Genel Olarak............................................................................................532 b. Topluluk İtirazına ilişkin Örnek Uyuşmazlıklar.........................................533 ba. .Amazon Uzantısı (string) Uyuşmazlığı .............................................533 baa. Bağımsız İtirazcının “Tarafsızlığı” Sorunu ................................533 bab. Topluluk İtirazı Şartlarının Değerlendirilmesi..........................534 i. Güçlü bağlantı şartı (Strong association) .......................535 ii. Topluluğun Açık Şekilde Tanımlanması (clear delineation) ....................................................................536 iii. Topluluk ile başvuru arasında esaslı karşıtlık hali (substantial opposition) .................................................537 iv. Topluluğun Önemli Bir Kısmına Maddi Zarar Verme İhtimali (Likelihood of material detriment) ....................538 bb. Diğer Örnek Uyuşmazlıklar...............................................................539 c. Sınırlı Kamu Yararı İtirazına ilişkin Örnek Uyuşmazlıklar .........................540 3. İsim Karıştırma İhtimali İtirazı (String Confusion Objection) ve Örnek Uyuşmazlıklar .................................................................................................543 a. .tv /.tvs ....................................................................................................544 b. .web/.webs..............................................................................................545 c. .sex/.sx, .shopping/.shop.........................................................................546 d. .car/.cars (1) ............................................................................................547 e. .car/.cars (2) ............................................................................................547 f. .car/.cars (3) ............................................................................................548 G. YENİ gTLD’lere UDRP Kurallarının Uygulanması ....................................................550 İçindekiler XXVI SEKİZİNCİ BÖLÜM BİRLEŞİK DEVLETLER’DE ALAN ADLARI UYUŞMAZLIKLARINI ÇÖZÜM MEKANİZMALARI I. BİRLEŞİK DEVLETLER (.US) ÇÖZÜM MEKANİZMASI.......................................... 553 A. Kurallar ..................................................................................................................553 B. Örnek Kararlar .......................................................................................................555 II. LANHAM KANUNU ve FEDERAL MARKANIN SULANDIRILMASI KANUNU (Lanham Act ve Federal Trademark Dilution Act-FTDA) .................................... 563 A. Lanham Kanunu.....................................................................................................563 1. Lanham Kanunu ve İlk İlgi Karıştırması (Initial Interest Confusion) ................563 2. İlk İlgi Karıştırmasının İnternete İlişkin İhtilaflara Uygulanması.....................567 B. Federal Markanın Sulandırılması Kanunu (Trademark Dilution Act) .....................571 1. Genel Olarak...................................................................................................571 2. Çeşitleri...........................................................................................................572 a. Bulandırarak Sulandırma (Dilution by Blurring) ......................................572 b. Matlaştırarak Sulandırma (Dilution by Tarnishment)..............................573 3. Tanınmış Olma Şartı ve Örnek Kararlar ..........................................................574 4. Nissan Motors v. Nissan Computer Uyuşmazlığı ve Karara Bağlanması ........580 III. UZAY KORSANLIĞINA KARŞI TÜKETİCİYİ KORUMA KANUNU (Anticybersquatting Consumer Protection Act-ACPA) ..................................... 584 A. ACPA’nın Yürürlüğe Girmesi ve Genel İlkeler ........................................................584 1. Yürürlüğe Girmesi ve Tanımlar .......................................................................584 2. Marka Sahibinin İspatlaması Gereken Hususlar.............................................585 3. Karıştırılabilecek Kadar Benzer Olma Şartı .....................................................585 4. Kötüniyet Halleri.............................................................................................587 5. Kişi İsminin Korunması....................................................................................588 B. ACPA’ya göre Karara Bağlanan İlk Uyuşmazlık ve Karar Örnekleri ........................589 C. Sorumluluktan Bağışık Tutulma (safe harbor) .......................................................593 1. Markanın Dürüst Kullanımı Doktrini...............................................................594 2. Siber Yakınma (cyber-griping) ........................................................................596 D. DİĞER HALLER........................................................................................................603 1. İhtiyati Tedbir Kararı (preliminary injunction) Verilmesi ................................603 2. Kayıt Kurumlarına ilişkin Bağışıklık Kuralı (Safe Harbor) ve İkincil Sorumluluk (Secondary Liability) Hali .............................................................606 3. Zarar ve Tazminat İstemleri............................................................................609 4. Ayni Hak İstemleri ve Yargılama Yeri..............................................................611 E. ACPA’nın Değerlendirilmesi...................................................................................612 İçindekiler 1. 2. XXVII ACPA ve UDRP Karşılaştırması........................................................................612 ACPA’nın Değerlendirilmesi ............................................................................615 IV. ALAN ADLARINDA DÜRÜSTLÜK KANUNU (Truth in Domain Names Act of 2003-TDNA)................................................................................................... 620 V. PIPA (Preventing Real Online Threats to Economic Creativity and Theft of Intellectual Property Act) ve SOPA (Stop Online Piracy Act)............................ 622 DOKUZUNCU BÖLÜM ÇEŞİTLİ ÜLKELERDE, AVRUPA BİRLİĞİ’NDE VE TÜRKİYE’DE ALAN ADLARI UYUŞMAZLIKLARI ÇÖZÜM POLİTİKALARINA BAKIŞ I. İNGİLTERE (.UK) ............................................................................................. 625 A. Genel Olarak..........................................................................................................625 B. Uyuşmazlık Çözüm Kuralları ..................................................................................626 C. Nominet Nezdinde İlk Uyuşmazlık ve İlk Mahkeme Kararlarından Örnekler ........629 - Xigris.co.uk Kararı ..............................................................................................629 - One in a Million Kararı .......................................................................................630 - Avnet.co.uk Kararı..............................................................................................631 - Prince.com Kararı...............................................................................................632 - Pitman.co.uk Kararı ...........................................................................................632 D. Nominet nezdinde Çözülen Örnek Uyuşmazlıklar .................................................633 - Nokiagsm.co.uk Kararı.......................................................................................633 - Telstra.org.uk Kararı ..........................................................................................634 - Turkcell.co.uk Kararı ..........................................................................................634 - Lists.co.uk Kararı ................................................................................................635 - Game.co.uk Kararı .............................................................................................636 - Babypages.co.uk Kararı .....................................................................................639 - Waynerooney.co.uk Kararı ................................................................................640 - Tolkien.co.uk Kararı ...........................................................................................642 - Clickz.co.uk Kararı ..............................................................................................643 - Nutella.co.uk Kararı ...........................................................................................644 - Vuarnet.co.uk Kararı ..........................................................................................645 II. AVUSTRALYA (.AU) ........................................................................................ 646 A. Genel Olarak..........................................................................................................646 B. Uyuşmazlık Çözüm Kuralları ..................................................................................648 C. Örnek Kararlar .......................................................................................................649 - Jacuzzi.com.au Kararı........................................................................................649 - Bt.com.au Kararı ................................................................................................650 XXVIII İçindekiler - İnternet.com.au Kararı.......................................................................................650 - Cambridge-diet.com.au Kararı...........................................................................651 - Verizon.net.au Kararı .........................................................................................653 III. BELÇİKA (.BE)................................................................................................. 654 A. Genel Olarak..........................................................................................................654 B. Uyuşmazlık Çözüm Kuralları ..................................................................................656 C. Örnek Kararlar .......................................................................................................657 - Fa.be Kararı........................................................................................................657 - Mobylines.be Kararı ...........................................................................................659 - Allianz.be Kararı.................................................................................................660 - Napster.be Kararı...............................................................................................660 - Gallupeurope.be ve Gallup.be Kararları.............................................................661 - İkki.be Kararı ......................................................................................................662 - Sputnik.be Kararı................................................................................................663 - Gvt.be Kararı......................................................................................................664 D. Alan Adlarının Kötüye Kullanımına Karşı 26 Haziran 2003 Tarihli Belçika Prosedür Kanunu (Procedure Act of 26 June 2003) ..............................................664 IV. İSVİÇRE (.CH) ve LİHTENŞTAYN (.Lİ) ................................................................ 666 A. Genel Olarak..........................................................................................................666 B. Uyuşmazlık Çözümü ve Örnek Kararlar .................................................................668 - Ariel.ch Kararı ....................................................................................................668 - Smoby.ch Kararı .................................................................................................670 - Yotube.Ch Kararı ................................................................................................672 - Blogger.ch Kararı ...............................................................................................673 - Mercure.ch Kararı ..............................................................................................673 - Academia.ch Kararı............................................................................................675 - Comparis.ch Kararı.............................................................................................675 - Turkcelleurope.ch Kararı ....................................................................................676 - Techcrun.ch Kararı .............................................................................................676 - Remax.li Kararı...................................................................................................677 - Cialis.li Kararı .....................................................................................................678 V. MALEZYA (.MY) ............................................................................................. 678 A. Genel Olarak..........................................................................................................678 B. Uyuşmazlık Çözüm Kuralları ..................................................................................679 1. .my Alan Adları Uyuşmazlık Çözüm Kuralları..................................................679 2. Sensitif İsim Uyuşmazlıkları Çözüm Politikası Kuralları (SNDRP) ....................682 C. Örnek Kararlar .......................................................................................................683 İçindekiler - XXIX Volkswagen.com.my Kararı ...............................................................................683 Boss.com.my Kararı ...........................................................................................684 Budget.com.my Kararı .......................................................................................685 Apple.com.my Kararı..........................................................................................686 Nikon.my Kararı .................................................................................................686 VI. HİNDİSTAN (.IN)............................................................................................. 687 A. Giriş .......................................................................................................................687 1. .IN Alan Adı Uyuşmazlıkları Çözüm Kuralları ..................................................688 C. Örnek Kararlar .......................................................................................................691 1. Markanın Alan Adı Olarak Kullanılması..........................................................691 a. Rediff.IN Kararı ........................................................................................691 b. Mcafee.co.IN Kararı.................................................................................692 c. Kingston.co.IN Kararı...............................................................................693 d. Akbank.IN Kararı......................................................................................694 2. Cins ve Jenerik İsimden Oluşan Alan Adları ....................................................694 a. Genel Olarak............................................................................................694 b. Internet.IN Kararı ....................................................................................695 c. Business.IN Kararı....................................................................................696 d. Jobs.IN Kararı...........................................................................................700 e. Web.IN Kararı ..........................................................................................702 f. Computer.IN Kararı .................................................................................702 g. Hotels.IN Kararı .......................................................................................703 VII. AVRUPA BİRLİĞİ (.EU) .................................................................................... 704 A. Avrupa’nın Birleşmesi Fikrinin Doğuşu ve Avrupa Birliği’nin Oluşumu .................704 B. .EU Alan Adının Oluşumu, Uyuşmazlık Çözümü ve Örnek Kararlar............................710 1. .EU Alan Adlarının Oluşturulması ...................................................................710 2. Uyuşmazlık Çözümü........................................................................................712 a. Genel Olarak............................................................................................712 b. Uyuşmazlık Çözümü Esasları ...................................................................715 c. Örnek Uyuşmazlıklar ...............................................................................718 VIII. TÜRKİYE ........................................................................................................ 725 A. ODTÜ ve DNS Çalışma Grubu (İnternet Alan Adları Yönetmeliği Öncesi Dönem)..................................................................................................................725 1. Uyuşmazlık Çözüm Mekanizması (UÇK) Oluşturma Çalışmaları.....................725 2. DNS Çalışma Grubu’nun Çözüme Bağladığı Örnek Uyuşmazlıklar...................... 728 B. Uyuşmazlık Çözüm Hizmet Sağlayıcıları (İnternet Alan Adları Yönetmeliği Sonrası Dönem) .....................................................................................................731 1. Genel Olarak...................................................................................................731 İçindekiler XXX 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. UÇHS’lerin Belirlenmesi ..................................................................................733 UÇHS’lerin Yükümlülükleri ..............................................................................734 Hakemlerin Nitelikleri ve Belirlenmesi............................................................735 Hakemlerin Uyuşmazlığa Bakamaması veya Reddi........................................737 Başvuru Şartları ..............................................................................................737 Şikayetin Yapılması ve Şikayetin Karşı tarafa Bildirilmesi...............................739 Karar Verilmesi ve Kararın Yerine Getirilmesi.................................................742 Ücretler...........................................................................................................743 UÇHS’lerin Faaliyetlerine Son Vermesi /Verilmesi ..........................................743 Yürürlük ..........................................................................................................745 Değerlendirme................................................................................................745 ONUNCU BÖLÜM MARKANIN ALAN ADI OLARAK KULLANILMASI I. MARKA VE ONLİNE REKLAMCILIK ................................................................... 749 A. Markanın Ortaya Çıkışı, Fonksiyonları ve Çeşitleri ................................................749 1. Markanın Ortaya Çıkışı ve İlk Marka Kanunları..............................................749 2. Markanın Fonksiyonları ve Çeşitleri................................................................750 a. Markanın Fonksiyonları...........................................................................750 b. Markanın Ayırt Ediciliklerine Göre Çeşitleri ............................................752 ba. Uydurma (Hayal Ürünü) veya Kurgusal Markalar (Fanciful Marks) ..............................................................................................752 bb. Gelişigüzel Seçilmiş Markalar (Arbitrary Marks) ..............................753 bc. Telkin Edici Markalar (Suggestive Marks).........................................753 bd. Tanımlayıcı Markalar (Descriptive Marks)........................................753 be. Jenerik Markaları (Generic Marks) ...................................................754 B. Online Reklamcılık .................................................................................................755 1. Tanım ve Geleneksel Reklamcılık İçindeki Payı ...............................................755 2. Çeşitleri...........................................................................................................756 a. Banner Reklamlar ....................................................................................756 b. Online Sponsorluk ve Affiliate Reklamlar ................................................757 c. Pop Up Reklamları (popups)....................................................................757 d. Arama Motoru Reklamcılığı.....................................................................758 e. Sosyal Medya Reklamcılığı (social media advertising) ............................758 3. Değerlendirme................................................................................................759 II. 556 SAYILI KHK’YA GÖRE MARKA ................................................................... 760 A. Tanım.....................................................................................................................760 İçindekiler XXXI B. Marka Olarak Tescile Engel Haller .........................................................................760 1. Mutlak Ret Nedenleri .....................................................................................760 2. Nispi Ret Nedenleri .........................................................................................765 C. Markanın Tescili ve Korumanın Başlaması ............................................................766 D. Markanın Hükümsüzlük Halleri .............................................................................769 E. Markanın Koruma Süresi ve Marka Hakkının Sona Ermesi....................................772 III. ALAN ADI-MARKA UYUŞMAZLIKLARINA İLİŞKİN FARKLI ÜLKELERDE VERİLEN İLK KARARLARDAN ÖRNEKLER.......................................................... 773 IV. TÜRK HUKUKUNDA MARKANIN ALAN ADI OLARAK KULLANILMASI ................ 779 A. 5833 SAYILI KANUN DEĞİŞİKLİĞİ ÖNCESİNDE ......................................................779 B. 5833 SAYILI KANUN DEĞİŞİKLİĞİ SONRASINDA.....................................................783 1. 5833 sayılı Kanun Değişikliğinin Yapılması ve Genel Esaslar ..........................783 2. İhlalin Oluşması Şartları..................................................................................787 a. Markanın Aynı veya Benzerinin İnternet Ortamında Kullanılması............. 787 aa. Markanın Aynının Alan Adı Olarak Kullanılması ...............................787 ab. Markanın Benzerinin Alan Adı Olarak Kullanılması ..........................790 ac. İlgili Toplumsal Çevre Kavramı .........................................................797 b. Markanın Ticari Etki Oluşturacak Şekilde Kullanılması............................801 c. Kullanıma İlişkin Hak veya Meşru Bağlantı Bulunmaması .......................807 ca. 556 sayılı KHK’nın 10 ve 12 nci Maddeleri Çerçevesinde Dürüst Kullanım ...........................................................................................808 cb. Dürüst Kullanım Halleri ....................................................................810 cc. Kötüniyet Halleri ..............................................................................811 cd. Farklı Durumlar ................................................................................813 cda. Web Sitesinin Fan Sitesi Olarak Kullanılması...........................813 cdb. İkinci El Satıcısı, Bayi, Acentenin Alan Adını Kullanması..........813 cdc. Eleştiri Hakkı Kapsamında Kullanım ........................................817 cdd. Alan Adının Kayıt Tarihinden Sonra Marka Tescili Yapılması .................................................................................821 cde. Sessiz Kalma Yoluyla Hakkın Kaybedilmesi..............................821 3. Tanınmış Markalar Açısından Değerlendirme ................................................826 a. Tanınmış Marka Olma Kriterleri ..............................................................826 b. Tanınmış Markaya Benzer Kavramlar......................................................828 ba. Dünya Markası (World Mark)...........................................................828 bb. Ünlü Marka (Famous Mark) .............................................................828 bc. Maruf Marka ....................................................................................828 bd. Uluslararası Marka (International Mark)/Topluluk Markası (Community Marks) .........................................................................829 c. Tanınmış Markanın Koruma Alanı ve Örnek Kararlar ..............................829 XXXII İçindekiler ca. Tanınmış Markanın İtibarından Dolayı Haksız Yarar Elde Etmek......830 cb. Tanınmış Markanın İtibarına Zarar Verilmesi...................................835 İfade Özgürlüğü Açısından Tanınmış Markanın Alan Adı Olarak Kullanılması .................................................................836 cc. Tanınmış Markanın Ayırt Edici Karakterinin Zedelenmesi................839 C. MARKA SAHİBİNİN HAKLARI VE İHTİYATİ TEDBİR TALEBİ......................................840 1. Tecavüzün Durdurulması Davası ....................................................................841 2. Tecavüzün Giderilmesi (Ref) Davası................................................................841 3. Tecavüzün Önlenmesi (Men) Davası...............................................................841 4. Tecavüz Sayılabilecek Olayların Tesbiti Davası ve Tecavüzün Mevcut Olmadığı Hakkında Dava................................................................................842 5. Maddi ve Manevi Tazminat Davası ................................................................843 6. İtibar Tazminatı Davası...................................................................................847 7. Elkoyma, Ürünler Üzerinde Mülkiyet Hakkı Tanınması, Markanın Silinmesi, İmha ve Cezai Müeyyide.................................................................849 8. Hükmün İlgililere Tebliği ve Kamuya Yayın Yoluyla Duyurulması...................... 851 9. Marka Sahibinin İhtiyati Tedbir Talebi ...........................................................851 a. Marka Hakkına Tecavüz Teşkil Eden Fiillerin Durdurulması ....................852 b. El Koyma..................................................................................................852 c. Teminat verilmesi....................................................................................853 d. İnternet Alan Adı Davalarında Uygulanabilen Özel Tedbirler..................853 e. 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Bakımından İhtiyati Tedbir Kararı Verilmesi ve Erişimin Engellenmesi ...................................856 V. ALAN ADLARI-MARKA UYUŞMAZLIKLARINA İLİŞKİN TÜRKİYE’DE VERİLMİŞ YARGI KARARLARINDAN ÖRNEKLER VE DEĞERLENDİRİLMELERİ ..................... 859 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. LEADTEK.COM.TR Kararı........................................................................................859 AKBANK.NET Kararı ...............................................................................................864 BOSCHMARKET.COM Kararı ..................................................................................866 ERKOCMUHENDİSLİK.COM, ERKOCMUH.İNFO Kararı ...........................................868 TROSER.COM Kararı...............................................................................................871 KALİTESİSTEM.COM Kararı ....................................................................................872 E-SAXSHOES.COM Kararı .......................................................................................874 ALKANOTOMOTİV.COM.TR Kararı.........................................................................876 COSMOPLUS.COM.TR Kararı .................................................................................879 PARKTASARIM.COM Kararı....................................................................................883 LİBASBEBE.COM.TR, LİBASBEBE.COM Kararı.........................................................886 VI. LİNKİNG, FRAMİNG, METATAGS, ADWORD REKLAMCILIK UYGULAMALARI..... 890 A. Linking ve Framing.................................................................................................890 1. Kavram ...........................................................................................................890 İçindekiler XXXIII 2. Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku Bakımından Linking ve Çeşitleri......................891 3. Framing ..........................................................................................................893 B. Hukuki Açıdan Linking-Framing ve Örnek Kararlar ................................................894 1. Linking ve Örnek Kararlar ...............................................................................894 2. Framing ve Örnek Kararlar .............................................................................899 C. Metatagging, Görsel Arama Dizinleri ve Adword Reklamcılık ...............................901 1. Metatagging ve Anahtar Kelimeler ................................................................901 2. Görsel Arama Dizinleri....................................................................................905 3. Adword Reklamcılık ........................................................................................909 a. Tanım ve Çeşitleri ....................................................................................909 b. Karşılaştırmalı Hukukta Adword Reklamcılık...........................................910 ba. Birleşik Devletler ..............................................................................910 bb. İngiltere ............................................................................................914 bc. Kara Avrupası ...................................................................................916 bca. Avrupa Adalet Mahkemesi (ECJ) Kararları...............................916 bcb. Almanya’da .............................................................................919 bcc. Türk Hukuku’nda .....................................................................921 c. Değerlendirme ........................................................................................923 VII. KULLANICI ADI KORSANLIĞI (USERNAME SQUATTİNG/PİRACY) ...................... 925 ON BİRİNCİ BÖLÜM BENZER HAKLARIN ALAN ADI OLARAK KULLANILMASI I. TİCARET UNVANI VE İŞLETME ADININ ALAN ADI OLARAK KULLANILMASI ....... 933 A. KORUNMA ESASLARI .............................................................................................933 B. ÖRNEK KARARLAR .................................................................................................937 1. Ticaret Unvanının Kısaltmasından Oluşan Alan Adının Kullanılması ..............937 a. YTEAS.com Kararı ....................................................................................937 b. MHO.de Kararı.........................................................................................937 c. BSA.ch Kararı ...........................................................................................938 d. GMAİL.pl Kararı .......................................................................................939 2. Diğer Örnek Kararlar ......................................................................................939 a. Rytz.Ch Kararı ..........................................................................................939 b. Juris.de Kararı..........................................................................................940 3. Yargıtay Kararları ...........................................................................................940 a. Kardeselektrik.com.tr Kararı ...................................................................940 b. Fazelektrik.com Kararı.............................................................................941 İçindekiler XXXIV c. d. e. f. Ekremnarin.com.tr Kararı........................................................................941 Litera.com.tr Kararı .................................................................................942 Polipa.com.tr Kararı.................................................................................942 Ht.Com.tr Kararı ......................................................................................942 II. KİŞİ ADLARININ ALAN ADI OLARAK KULLANILMASI ........................................ 943 A. KORUNMA ESASLARI .............................................................................................943 B. ÖRNEK KARARLAR .................................................................................................945 C. Türk Hukuku Bakımından Kişi İsimlerinin Alan Adı Olarak Kullanılması ve ABDULLAHGUL.NET Kararı.....................................................................................951 1. Giriş ................................................................................................................951 2. ABDULLAHGUL.NET Kararı ve Değerlendirilmesi............................................952 III. COĞRAFİ İŞARET VE COĞRAFİ YER ADLARININ ALAN ADI OLARAK KULLANILMASI .............................................................................................. 957 A. COĞRAFİ İŞARETLER VE ALAN ADLARI...................................................................957 1. Coğrafi İşaretlerin Korunması ve Marka ile Karşılaştırılması..........................957 2. Coğrafi İşaret Korumasının Tarihi Gelişimi .....................................................960 3. Avrupa Birliği’nde Coğrafi İşaret Koruması ....................................................962 4. Türk Hukukunda Coğrafi İşaret Koruması.......................................................965 5. Coğrafi İşaret Korumasının Önemi .................................................................971 6. Örnek Kararlar................................................................................................974 B. COĞRAFİ YER ADLARI VE ALAN ADLARI .................................................................977 IV. JENERİK İSİMLERİN ALAN ADI OLARAK KULLANILMASI ................................... 981 A. JENERİK İSİMLER VE BU İSİMLERİN MARKA OLARAK TESCİL EDİLMELERİ .............981 B. JENERİK İSİMLERİN ALAN ADI OLARAK KAYIT EDİLMELERİ....................................991 V. ESER ADLARININ ALAN ADI OLARAK KULLANILMASI....................................... 996 A. ESER VE ESER ADI KORUMASI İLİŞKİSİ ...................................................................996 1. Eser Kavramı...................................................................................................996 a. Eser Sayılan Fikir ve Sanat Ürünleri .........................................................996 b. Eser Sayılmayan Fikir ve Sanat Ürünleri ..................................................996 2. 5846 sayılı Kanun’da Eser Dışı Koruma Halleri ve Eser Adına İlişkin Düzenleme......................................................................................................997 B. ESER ADININ KORUNMASI...................................................................................1001 C. ESER ADININ ALAN ADI OLARAK KULLANILMASI HALİNDE KORUMA..................1003 V. SLOGANLARIN ALAN ADI OLARAK KULLANILMASI ........................................ 1005 A. SLOGAN KAVRAMI VE FONKSİYONU ...................................................................1005 B. SLOGAN ÇEŞİTLERİ...............................................................................................1006 1. Emir (imperative) kipinde .............................................................................1007 İçindekiler XXXV 2. Tanımlayıcı (descriptive)...............................................................................1007 3. Üstünlük (superlative) ..................................................................................1007 4. Kışkırtıcı, İlgi uyandırıcı (provocative)...........................................................1007 5. Spesifik..........................................................................................................1007 6. Tek kelimelik .................................................................................................1007 7. Ritim ve Yineleme .........................................................................................1007 C. SLOGANLARIN KORUNMASI ................................................................................1008 1. Fikir ve Sanat Eserleri Hukukunda ................................................................1008 2. Marka Hukukunda........................................................................................1009 3. Haksız Rekabet Hukukunda ..........................................................................1013 D. SLOGANLARDAN OLUŞAN ALAN ADLARI VE KORUNMASI ..................................1015 ON İKİNCİ BÖLÜM İNTERNET ALAN ADI KAYIT KURUMLARININ SORUMLULUKLARI I. GİRİŞ ........................................................................................................... 1017 II. SÖZLEŞME VE SÖZLEŞME DIŞI SORUMLULUK................................................ 1018 A. Sorumsuzluk Kayıtlarının Geçerliliği Sorunu........................................................1018 B. Birden Fazla Kişinin Sorumluluğu ve Rücu Hakkı (BK m. 60, 61 ve 62) ................1021 III. ABD’DE KAYIT KURUMLARININ SORUMLULUĞU........................................... 1024 IV. KAYIT KURUMUNA AÇILACAK DAVALARDA GÖREVLİ YARGI YERİ.................. 1026 V. KAYIT KURUMU ODTÜ’NÜN SORUMLULUĞUNUN TARTIŞILDIĞI ÖRNEK DAVALAR VE DEĞERLENDİRİLMELERİ ........................................................... 1028 A. ELİT.COM.TR KARARI ...........................................................................................1028 1. Davanın Kapsamı ve Karar Verilmesi............................................................1028 2. Değerlendirilmesi..........................................................................................1033 B. BİLTEM.COM.TR KARARI......................................................................................1034 C. TURKHABER.NET KARARI.....................................................................................1035 ON ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İNTERNET ALAN ADLARININ KORUNMASINDA HAKSIZ REKABET KURALLARININ UYGULANMASI VE ALAN ADI DAVALARINDA KANUNLAR İHTİLAFI VE YETKİ SORUNU I. ALAN ADLARININ KORUNMASINDA HAKSIZ REKABET KURALLARININ UYGULANMASI ............................................................................................ 1037 XXXVI İçindekiler A. Genel Olarak........................................................................................................1037 B. 6762 sayılı Ticaret Kanunu’na Göre Haksız Rekabet Hükümlerinin Uygulanması ........................................................................................................1038 1. İhlalin Oluşması ............................................................................................1038 2. Açılabilecek Davalar ve Diğer Sonuçlar ........................................................1040 C. 6102 sayılı Ticaret Kanunu’na göre Haksız Rekabet Hükümlerinin Uygulanması ........................................................................................................1041 1. İhlalin Oluşması ............................................................................................1041 2. Açılabilecek Davalar ve Diğer Sonuçlar ........................................................1043 3. İhtiyati Tedbirler ...........................................................................................1045 4. Basın, Yayın, İletişim ve Bilişim Kuruluşlarının Sorumluluğu (Madde 58).....1046 II. ALAN ADI DAVALARINDA KANUNLAR İHTİLAFI VE YETKİ SORUNU ................ 1050 A. Genel Olarak........................................................................................................1050 B. Kanunlar İhtilafı ve Yetki Sorunu .........................................................................1054 1. Birleşik Devletler Hukukunda........................................................................1054 2. Kara Avrupası Hukukunda ............................................................................1062 3. Türk Hukukunda ...........................................................................................1068 a. Kanunlar İhtilafı Sorunu.........................................................................1068 b. Yetki Sorunu ..........................................................................................1075 EKLER ...................................................................................................... 1079 EK 1: ŞEKİL VE TABLOLAR..........................................................................................1081 EK 2: ALAN ADLARINA İLİŞKİN KARARLAR.................................................................1095 - Yargıtay Kararları..........................................................................................1095 - Türkçe Olarak Verilmiş Örnek WIPO Kararları..............................................1095 - Akbankmagdurlari.net ..........................................................................1176 - Altınsepeti.com .....................................................................................1182 - Vogueturkey.com (Türkçe Karar) ..........................................................1188 - Vogueturkey.com (İngilizce Karar) ........................................................1195 - Yigitozgur.com ......................................................................................1202 EK 3: ALAN İSMİ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMÜ İÇİN YEKNESAK POLİTİKALAR (UDRP KURALLARI Türkçe Metni) ....................................................................1207 EK 4: İNTERNET ALAN ADLARINA İLİŞKİN TÜRK MEVZUATI ......................................1211 - Elektronik Haberleşme Kanunu’nun İlgili Maddeleri....................................1211 - İnternet Alan Adları Yönetmeliği..................................................................1214 - İnternet Alan Adları Tebliği ..........................................................................1225 - İnternet Alan Adları Uyuşmazlık Çözüm Mekanizması Tebliği .....................1241 İçindekiler XXXVII EK 5: İNTERNET SİTESİ BULUNDURMAKLA YÜKÜMLÜ ŞİRKETLERE İLİŞKİN MEVZUAT.........................................................................................................1253 - Sermaye Şirketlerinin Açacakları İnternet Sitelerine Dair Yönetmelik .........1253 - Bağımsız Denetime Tabi Olacak Şirketlerin Belirlenmesine Dair Karar ........1262 EK 6: F Klavye ve Ipv6 Protokolüne İlişkin Başbakanlık Genelgeleri .........................1267 BİBLİYOGRAFYA .........................................................................................................1271