Sayı 3
Transkript
Sayı 3
SPOR TÜRK TAKIMLARININ OLİMPİYAT MACERASI 07 0 0 08 0 09 2012 2 Başar Atk kağt toplamaktan sahaflğa giden yol Evliya Çelebi’den İstanbul tlsmlar Örme Sütun, Ylanl Sütun, Milion Taş Kariyer Genetik mühendisliği yaşamn kodlarn değiştiriyor English Summary of Contents SOSYAL MEDYA BİLGİSAYAR OYUNLARI KİTAP-SİNEMA YAVAŞ KENTLER MAGAZİN Daha güvenli trafiğe doğru TÜVTURK ailesinin değerli üyeleri ve saygdeğer TÜVTURK dostlar, Kş aylarnda muayenelerini tamamlayamayan birçok müşterimiz tatil günlerinin de yaklaşmasyla istasyonlarmza gelerek hem yasal yükümlülüklerini yerine getiriyor hem de araçlarnn güvenliğinden bir kere daha emin oluyorlar. Yaz aylaryla birlikte başlayan ve devam edeceğini öngördüğümüz bu durum, istasyonlarmzda ciddi bir yoğunluk yaratyor; bu da, genel müdürlük ve tüm istasyon çalşanlarmz için daha odaklanmş, daha verimli bir çalşma temposu ihtiyacn beraberinde getiriyor. Bu dönemi, tüm çalşanlarmzn her zamanki özverili ve gayretli çalşmalar sonucu başaryla geçeceğimize olan inancmz ise elbette ki tam. Değerli dostlar; geride braktğmz Mays aynda trafik güvenliğiyle ilgili çok önemli gelişmeler yaşand. İçişleri Bakanlğ Emniyet Genel Müdürlüğü, Ulaştrma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlğ Karayolu Düzenleme Genel Müdürlüğü, Karayollar Genel Müdürlüğü, Polis Akademisi Başkanlğ, Gazi Üniversitesi Rektörlüğü, Bahçeşehir Üniversitesi Rektörlüğü ve TÜVTURK işbirliğinde 16-18 Mays 2012 tarihleri arasnda gerçekleştirilen 3. Karayolu Trafik Sempozyumu’nda ve sempozyumu takiben, Başbakanmz Recep Tayyip Erdoğan başkanlğnda 30 Mays 2012 günü yaplan Karayolu Güvenliği Yüksek Kurulu toplantsnda, Türkiye’de trafik güvenliğinin artrlmas ve trafik kazas kaynakl ölümlerin azaltlmasna yönelik son derece önemli kararlar alnd. Bu kararlarn etkilerini yakn gelecekte hep birlikte görüyor olacağz. Biz de, TÜVTURK Araç Muayene İstasyonlar olarak ülkemizin trafik güvenliğine katk sağlamak için çalşmalarmz devam ettiriyoruz. Ülkemizde 2.3 milyonu bir kere bile istasyonlarmza uğramamş olan 3.5 milyon araç muayenesiz olarak trafikte geziyor; başka bir ifadeyle, beş araçtan biri muayenesiz... Ulaştrma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlğ ve Emniyet Genel Müdürlüğü ile işbirliği içinde bu sayy azaltacak yeni projeler üzerinde çalşyoruz. Bunun yan sra, muayenesiz araçlar içinde motosiklet ve traktörlerin önemli bir yer tuttuğundan hareketle, ilk olarak motosiklet sahiplerine kolaylk sağlamak amacyla İstanbul’un merkezi iki noktas olan Maslak ve Kzltoprak’ta iki özel istasyonu hizmete açmak üzere olduğumuzun haberini vermekten büyük bir memnuniyet duyuyorum. TRAFİK GÜVENLİĞİNİN ARTIRILMASI VE TRAFİK KAZASI KAYNAKLI ÖLÜMLERİN AZALTILMASI İÇİN ALINAN SON DERECE ÖNEMLİ KARARLARIN ETKİLERİNİ YAKINDA GÖRECEĞİZ. Ülkemizde trafik kazalarnn her geçen gün azalmas ümidiyle sizleri saygyla selamlyor, yaz aylarnn en güzel günleri beraberinde getirmesini diliyorum. KEMAL ÖREN TÜVTURK Genel Müdürü TÜVTURK Kzltoprak Motosiklet Muayene İstasyonu İSTASYON 3 İÇİNDEKİLER 46 42 06 Haberler Dünya ve Türkiye’de öne çkan haberler 10 Hayat İstanbul’un tlsmlar 16 Kariyer Genetik mühendisliği 20 Tarihten sayfalar Müslümanlarn kutsal aynda gelenekler, ibadet ve günlük hayata dair bir rehber 26 Başar Oktay Çetinkaya 34 36 Yeme-İçme Yaz günlerinin serinleten lezzetleri 38 Sağlk Sağlkla ilgili ilginç ve faydal bilgiler, sevindirici gelişmeler 42 Spor Türk sporcularnn olimpiyat maceras 46 Otomotiv Otomotiv dünyasndaki son gelişmeler 48 Uzman Gözüyle Süspansiyon kontrolleri 50 Sosyal Medya Sosyal medyadaki gelişmeler 52 Popüler Kültür Seyahat, festival, kitap, sinema... 56 Çocuk Bu bilgiler sizi şaşrtacak 58 TÜVTURK TÜVTURK’ten haberler 62 English Summary İmtiyaz Sahibi TÜVTURK Kuzey Taşt Muayene İstasyonlar Yapm ve İşletim A.Ş. Adna Kemal Ören Yönetim Yeri Büyükdere Caddesi, No: 255 Kat: 17-18 Maslak-Şişli-İSTANBUL Yayn Yönetmeni Figen Kayralc Yayn Koordinatörü M. Koray Özcan (Sorumlu Müdür) Görsel Yönetmen Kemal Toğanç Kapak Tasarm Hasan Fehmi Bayramoğlu Yapm Yeri Doğuş Grubu İletişim Yaynclk ve Ticaret A.Ş. Doğuş Power Center Ahi Evran Polaris Caddesi No: 4 Maslak 34398 İstanbul Tel: 0212 304 00 00 (Santral) Bask yeri Ömür Matbaaclk A.Ş. Haramidere Beysan Sanayii Sitesi Birlik Cad. No: 20 Avclar-İstanbul Tel: 0212 422 76 00 Yayn Türü Üç aylk yaygn süreli yayn, TÜVTURK Araç Muayene İstasyonlar kurumsal yayndr, parayla satlmaz. info@tuvturk.com.tr 4 İSTASYON HABERLER TAHTTA 60 YIL DERİN UZAYA İLK TİCARİ UÇUŞ ■ Tarihler 25 Mays 2012’yi gösterirken dünyadan yüzlerce kilometre yukarda insanlk adna küçük, ama ekonomi adna büyük bir adm atld. Uluslararas Uzay İstasyonu’na (ISS) bağlanan SpaceX şirketinin Falcon-Dragon kargo modülü okyanusa düşerek görevini başaryla tamamlad. Kurduğu SpaceX şirketiyle kendi roketlerini tasarlayp uzaya ilk ticari uzay uçuşunu yapan girişimciyse Elon Musk oldu. Uzay endüstrisi tarihinde bir devrim yapan Musk, Iron Man filmindeki Tony Stark’a ilham verecek kadar ilginç bir karakter. Yirmili yaşlarnda internette başlayan girişimciliğini uzaya kadar taşyan Musk, teknoloji, finans, enerji, otomotiv ve havaclk gibi devasa endüstrileri altüst eden, eskilerin mucit girişimci karakteri gösteriyor. SpaceX dşnda, eBay’e sattğ PayPal ile internette ödeme sistemi, Tesla Motors’la dünyann ilk elektrikli spor otomobilini üretti. SolarCity şirketiyse enerji sektöründe yenilikçi işlere imza atyor. İnsanlğn geleceğini uzaya açlmasnda görüyor ve 2020 ylnda Mars’a insan göndermeyi hedefliyor. 1971 ylnda Güney Afrika’nn Pretoria şehrinde doğan Musk, birçok teknoloji dâhisi girişimci gibi küçük yaşlarda bilgisayarlarla tanşmş. 17 yaşnda Kanada’ya göç eden Musk, işletme ve fizik okumuş. Uzaya turistik gezi anlayşnn ötesinde, uydu yerleştirme, uzay kargo taşmaclğ, astronot görev uçuşlar gibi endüstriyel uçuşlar için yola çkan Musk, Dragon roketiyle Uluslararas Uzay İstasyonu’na ilk özel ticari uzay nakliye uçuşunu başaryla tamamlayarak uzay tarihinde yeni bir kilometre taş koymuş oldu. Aşr kilo nüfus artşn gölgede brakyor ■ İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth, geçtiğimiz günlerde tahtta 60 yln geride brakmasn “Elmas Jübile” ile kutlad. Jübile dört gün boyunca bütün dünyaya canl olarak yaynlanrken İngiltere ile hükümdar sayldğ Kanada, Avustralya ve Yeni Zelanda’nn da aralarnda olduğu 18 ülkeden oluşan İngiliz Milletler Topluluğu’nda da çeşitli kutlamalarla bayram havas yaşand. Kraliçe Elizabeth tahtta bulunduğu 60 yl zarfnda 12 başbakanla çalşt. Bu dönemde 12 ABD başbakan gördü ve papalk alt kez el değiştirdi. Kraliyet Ailesi, İngiltere’nin en değerli markas olarak kabul ediliyor, marka değeri ise 42 milyar dolar. Elmas Jübile ekonomisi Geçen ay derin uzaya ilk ticari uçuşu başaryla tamamlayan uçuk fikirlerin girişimcisi Elon Musk, 41 yaşnda ve 2 milyar dolar servete sahip (altta sağda). Gelirler Giderler 1.1 milyar dolar Turistlerin İngiliz ekonomisine yaptğ katknn tutar. 1.9 milyar dolar Resmi tatilin ekonomiye maliyeti. 823 milyon dolar Jübileyle ilgili yaplan alşverişlerin tutar. 157 milyon dolar Güvenlik harcamalar. 128 milyon dolar İngilizlerin ve ziyaretçilerin tükettiği alkollü içeceklerin tutar. 5 milyon dolar Resmi geçitlerin maliyeti. Anadolu Ateşi Meksika’da ‘Lunas 2012 Ödülü’ne aday gösterildi ■ Anadolu Ateşi, kaynağn Anadolu’nun binlerce yllk mitolojik ve kültürel Mimarlk oscarna aday cami tasarm ■ “Bugünün cami mimarisinin tasarm nasl olmal?” sorusu, son dönemde üzerine bol düşünülen, tartşlan ve çalşlan konulardan biri. Şakirin Cami’nin yanks dünyaya yayld, Tiran’da BIG’in tasarladğ cami eleştiri almaya devam ediyor… Dünya çapnda birçok önemli mimari ödülün sahibi Emre Arolat ve firmas Emre Arolat Architects (EAA) de, Sancak Ailesi için Büyükçekmece’de bir cami tasarlad. EEA’dan Nil Aynal, topoğrafyaya uygun 6 metre derinlikte, 500 kişilik mağaray andran, minaresiz caminin tasarmn şöyle tanmlyor: “Cami buraya ibadete gelenler için bir sğnak olarak görülebilir. Diğer yandan caminin kendisi de sğnan bir yap, her şeyden önce bulunduğu yere sğnyor. Hakiki 6 İSTASYON olana ulaşmann gittikçe zorlaştğ, her şeyin pazarlanabilir olmasnn, ideolojileri ve inançlar gittikçe erittiği bir dünyadan bahsediyoruz. Bu dünyadan kopup bulunduğu yere sğnyor. Cami, kullanlan malzemelerin kendilerini olduklar gibi ortaya koyduklar, süslemeden arnmş, sade bir iç mekana sahip. Oldukça loş olan mekann içine mihrap duvarndan szan şk, içeriye ruhani bir hava katyor.” Emre Arolat, bu tasarmyla bu yln Mimari Oskar’na aday. tarihinden alan ve Türkiye’nin her yöresinden derlenmiş yüzlerce halk dans figürü ve halk müziğini içinde barndran Mustafa Erdoğan’n yarattğ özgün bir proje. Anadolu Ateşi, ilk defa 1999’da, “Sultans of Dance” gösterisiyle başlad. O günden bu yana aralarnda İsrail, Çin, Japonya, Lübnan, Katar, Almanya, Hollanda, Belçika, Azerbaycan, Bulgaristan, Msr, Ukrayna ve Fransa’nn da bulunduğu birçok ülkede sahne ald ve 85 ülkede 35 milyondan fazla seyirciye ulaşt. En son Meksika’daki gösterileriyle büyük beğeni toplayan Anadolu Ateşi, Meksika’nn Grammy Ödülleri saylan “Lunas 2012”ye, dünyann en iyi dans gösterisi kategorisinde aday gösterildi. Lunas 2011’de çesitli kategorilerde ödül alan sanatçlar ve gruplar arasnda U2, Black Eyed Peas, Davit Guetta, Alejandro Fernandez, Emir Kustirica & The No Smoking Orchestra yer alyordu. Anadolu Ateşi ayrca, sergiledikleri Karadeniz oyunuyla dünyann en hzl dans eden grubu olarak Guiness Rekorlar Kitabna da girdi. Suya darbeye dayankl ■ Bilim insanlarnn yaptğ bir araştrma, dünyadaki yetişkin insanlarn toplam ağrlğnn 316 milyon ton olduğunu ve bu rakamn, insanlğn 17 milyon ton aşr kilolu olduğuna işaret ettiğini ortaya koydu. BMC Public Health dergisinde yaymlanan araştrmaya göre, Birleşmiş Milletler (BM) nüfus tahminleri, 2050 yl itibariyle, dünya nüfusunun 2.3 milyar artacağ yönünde. Nüfus ve vücut kütlesinin doğru orantl artş, ekolojik etkilerin de daha fazla hissedilmesine yol açacak. Avrupal araştrmaclarn hazrladğ “En kilolu 10 ülke/bölge” sralamasnda, ABD birinci oldu. “En hafif 10 ülke/ bölge” sralamasnda ise Afrika ve Asyal ülkeler öne çkt. Vücut kütlesi arttkça, bu kütleyi korumak ve hareket etmek için daha fazla enerji harcyoruz. Ksaca, kilo aldkça, almamz gereken kalori oran da artyor. Araştrmaclar, enerji kaynaklarna olan ihtiyacn sadece nüfus artşna bağl olmadğn belirtiyor. Bilim insanlar, nüfusla beraber giderek artan toplam vücut kütlesinin, ekstradan 473 milyon insan için kullanlmas gereken enerji ihtiyacna denk geldiğini ve bu rakamn dünya kaynaklarn fazlasyla tehdit ettiğini de belirtti. ■ Zorlu koşullara dayankl fotoğraf makinelerinin says giderek artyor. Olympus’un yeni ürünü Tough TG-1, su altnda 12 metre derinliğe kadar çekim yapabiliyor. IHS teknolojisi sayesinde yüksek hzda canl renkler ve zengin kontrastl görüntüler kaydediyor. Yansma engelleme özellikli OLED ekrann yan sra GPS fonksiyonu ve elektronik pusula özellikleriyle tam bir outdoor ürünü. 12 megapiksellik CMOS görüntü sensörle Full HD video çekimi yaplabiliyor. İSTASYON 7 HABERLER SİLİKON VADİSİ KORSANLARI! Cepten yönetilen elektrikli bisiklet ■ Teknoloji ve iletişim son hzla gelişip yaşam devrimsel bir biçimde değiştirirken genel kabul gören hukuk sistemlerinin de yeniden tartşlp düzenlenmesine ihtiyaç var. Bu düzenlemeler uluslararas platformlarda yaplana kadar şirketler, ülkelerin kendine özgü hukuk sistemlerinin yarattğ skntlarndan kurtulmak için çeşitli yollar aryorlar. Bunlardan bir tanesi de denize açlmak, tabii ki yüksek teknolojik imkanlar sağlayan bir platformla. Blueseed isimli firma, 2013 ylnda San Fransisco sahilinin 12 mil açğnda, uluslararas sularda demirleyecek bir süper teknoloji gemisi için çalşmalara başlad bile. Bu gemi, şirket tarafndan “yüzen Googleplex” olarak tanmlanyor. Bu özgür platformun en büyük finansörü PayPal kurucularndan ve Facebook’un ilk yatrmclarndan olan ve teknolojiyle yeni girişimlerin tamamen özgür, hükümetlerin kontrol ve düzenlemelerinden bağmsz olmas gerektiğine inanan Peter Thiel. Projelendirmesi süren geminin plan ve donanmlar katlmc şirketlerden gelen talepler dikkate alnarak gelişecek. Bu yüzen teknoloji kompleksinde yer almak için şimdiden, aralarnda iki Türk şirketinin de bulunduğu, Amerika, Hindistan, Avustralya, İngiltere ve Kanada’dan 133 teknoloji girişimi başvuruda bulunmuş. ■ Audi e-tron elektrik motorlu bisikleti e-bike’ tantt. Tamamen karbon fiberden üretilen bisikletin ana iskeleti sadece 1,6 kg ağrlğnda. Lastikler, elektrikli motor ve şarj edilebilir piller eklendiğinde bu ağrlk 21 kilograma çkyor. Audi, otomobillerinde kullandğ uzaktan sürücü kontrolüyle kilitlenme, yani immobilizer özelliğini de eklemiş. Audi e-bike, 250 Nm tork üreten 3 beygirlik elektrik motoruyla 80 km hza ulaşabiliyor. Ünlü fizikçinin beynini hack’leyecekler! IBM Sequoia Elektronik mobilya ■ Ünlü mobilya zinciri IKEA, akll televizyon üretimine giriyor. Uppleva TV adn verdiği model, özel mobilya tasarmyla birlikte satşa sunulacak. Televizyon Full HD çözünürlük, 400 Hz tepki süresi, dahili blu-ray oynatc, iPod/MP3 çalar girişi, FM radyo ve kablosuz subwoofer özellikleri sunuyor. Bunlarn hepsini hiçbir karmaşaya yer vermeden özel bölmelere yerleştiren IKEA Uppleva TV’ye yeni bölmeler ekleyerek daha fazla elektronik ürünü sisteme ekleyebiliyorsunuz. EN HIZLI BİLGİSAYAR YARIŞINDA ABD, TEKRAR ÖNDE ■ ABD ile Çin yllardr dünyann en hzl bilgisayarn üretmek için yarş halinde. Listenin başnda Japonya’nn Fujitsu firmasnn bilgisayar bulunuyordu ancak ABD öncülüğü ele almakta gecikmedi ve IBM şirketinin süper bilgisayar Sequoia, en hzl işlem yapma listesinde Fujitsu firmasn tahttan indirdi. Sequoia, Fujitsu’nun bilgisayarndan 1.55 kat daha hzl. Sequoia 1.5 milyon işlemci kullanyor ve bir saat içinde 6.7 milyar kişinin hesap makinesi kullanarak 320 ylda yapabileceği kadar hesap yapabiliyor. İlk defa 1993 ylnda Thinking Machines tarafndan üretilmiş olan CM-5/1024 dünyann en hzl bilgisayar ilan edilmişti. Sequoia bu bilgisayardan 273,930 kat daha hzl. 1993 ylnda Thinking Machines’in bilgisayarnda üç günde ancak yaplacak bir hesap, bugün Sequoia tarafndan bir saniyeden ksa bir sürede yaplabiliyor. Çin ve Almanya ikişer süper bilgisayara sahip. Japonya, Fransa ve İtalya’da ise birer tane süper bilgisayar bulunuyor. Süper bilgisayar üretmede neredeyse rakipsiz olan IBM ise dünyann en hzl on bilgisayarndan beşini üretti. Sonunda hafza hücresi de üretildi Playbook geldi ■ BlackBerry’nin tableti PlayBook artk Türkiye’de. Geçen yl dünyada piyasaya çkan ürün Türk Telekom ve TTNET tarafndan satşa sunuldu. Ürün, 1 Ghz çift çekirdekli OMAP 4400 işlemci kullanrken, 1 GB RAM, 16 GB depolama kapasitesi, 5 megapiksel kamera ve 1080p HD video kayd özelliklerine sahip. 8 İSTASYON ■ ABD’li bilimadamlar, laboratuvar ortamnda “nöron” ad verilen hafza hücrelerini üretmeyi başard. Hafza kayb olan kişileri yeniden hafzalarna kavuşturabilecek bu yöntem Alzeimer için umut olacak bir çalşma olarak kabul ediliyor. Chicago’daki “Northwestern University Feinberg School of Medicine’’ adl tp okulunda, Christopher Bissonnette’in yaptğ bilimsel araştrmada laboratuvarda yeni üretilen nöronlar (hafza hücreleri) farelere nakledildiğinde bu yeni hücrelerin normal şekilde fonksiyon gösterdiklerini gözlemlendi. Araştrmada, sradan deri hücreleri yeniden programlanarak kök hücreye benzer hale getirildi. Bu kök hücreden üretilen hücreler de beyin hücreleri ve nöronlara dönüştürüldü. Kullandğ teknikle neredeyse snrsz sayda nöron hücresi elde etmenin mümkün olduğunu belirtiliyor ve teknoloji tam anlamyla kullanma hazr olduğunda, Alzheimer hastalarna, kendi hafza hücrelerinin yerini alacak hafza hücrelerinin nakledilmesinin mümkün olabileceği ifade ediliyor. Alzheimeris Association (Alzheimer Derneği) adl örgütün baş tp ve bilim yetkilisi William Thies ise yaptğ açklamada, “Bu, kesinlikle bizim en çok ihtiyaç duyduğumuz birinci derecede öneme sahip bir araştrma” dedi. Yüzen Googleplex, 2013 ylnda denize indirilerek San Fransisco’nun 12 mil açğnda demirleyecek. GALAXY ÜÇLEDİ ■ Samsung’un merakla beklenen akll telefonu Galaxy S3 piyasaya çkt. Bir hayli yoğun taleple karşlaşan şirket ürün yetiştirmekte zorlanyor. Yeni Galaxy’nin en büyük özelliği ekrann artan kalitesi. HD kalitede SuperAMOLED ekran 1280x720 piksel çözünürlükle iPhone 4’ün ötesinde geçti. Ekran boyutunda da ilginç bir gelişme var. Şirket ilk defa 4.8 inçlik bir boyut kulland. Apple’n iPhone 5 ile ekran büyütmeyi planladğn düşünürsek Samsung önden gitmiş oldu. Beyaz ve mavi renk seçenekleriyle üretilen S3, tasarm açsndan yuvarlak kenarl forma sahip. Donanm özelliklerine baktğmzdaysa ilk dikkati çeken Nvdia Tegra 3’e rakip olarak Samsung’un kendi dört çekirdekli 1.4 Ghz hzndaki Exynos işlemcisini kullanmas. Dört çekirdeğin yanna eklenen ek bir çekirdek ise cihazn ihtiyaç olmadğnda tek çekirdekle çalşarak güç tasarrufu yapmasn sağlyor. 1.4 Ghz. donanm ve tasarm özelliklerinin dşnda yazlmsal yenilikler de var. Apple’n Siri’sine rakip S Voice’u sunuyor. Ayrca akll bekleme ad verilen özellikle, eğer ekran Samsung’un kullanyorsanz, telefon bunu anlyor amiral gemisi Galaxy S3’ün ve otomatik tuş kilidine girmiyor. Temmuz aynda Diğer yandan birine mesaj yazarken 10 milyon satş telefonu kulağnza götürdüğünüzde, o barajn aşmas kişi otomatik olarak aranabiliyor. Kablosuz öngörülüyor. şarj etme özelliğiyse oldukça ilgi çekecek. ■ ABD’li bilim insanlarnn üzerinde çalştğ ‘iBrain’ adl cihaz, gelecek ay Cambridge’de düzenlenecek Francis Crick Memorial konferansnda Stephan Hawking üzerinde denenecek. iBrain bu denemede başarl olursa, ünlü fizikçinin beynine girebilmek mümkün olacak. Dünyaca ünlü fizikçi Stephan Hawking, henüz 21 yaşndayken Amyotrofik lateral skleroz (ALS) hastalğna yakalanmş ve konuşma yetisini de kaybederek neredeyse tamamen felç olmuştu. Beyin dalgalarn bilgisayara aktararak, iletişim kurulabilmeye olanak sağlayan İBrain bu noktada Hawking ve benzeri durumda olan diğer hastalara müthiş yarar sağlayabilir. Başa taklan siyah bir bant, çok sayda sinir iletici (nöro transmiter) bulunduruyor. Beyin dalgas teknolojisi, kişinin yapmaya niyetlendiği hareketleri bir kelime kütüphanesine bağlayarak niyetini kelimelere dökebilecek. Böylece, tamamen felç olan ve konuşamayanlar, vücutlarndan çok beyinleri araclğyla iletişim kurabilecek. Bilim insanlar, bu proje başarl olduğunda, iBrain ile depresyon ve otizmle de ciddi bir şekilde mücadele edebilmenin olanaklarna sahip olacaklarna inanyorlar. İSTASYON 9 HAYAT İstanbul’un tlsmlar Evliya Çelebi’nin “Seyahatname”sinden günümüze ulaşan gerçeküstü hikâyeler... “Ne zaman ylgnlk doğsa, ahalinin ruhu daralsa, kerametiyle imdada koşup ahaliyi ferahlattğna” inanlan Sultanahmet Meydan’ndaki Örme Sütun, Bizans döneminde farkl ölçülerde yontulmuş taşlardan yaplmş. 10 İSTASYON İSTASYON 11 HAYAT K ş ş ş ş İ ş ş ş ş İ ş Ş ş ş ş ş İ ş İğ ğ ş ş İ ş İş İ ş ş ş ğ ş İ ğ şş ş ğ ğşğ İ ş ş şş ş ş 9&08ª2 &>;&38&7&> 9GMHWT 8CTC[ & 1 È ] 0&7&0_> 5CPVQMTCVQT 8CTPE +&9ª- *2ª3_3` 0\VCî &08&7&> &TECFKWU 8vVWPW ªORCTCVQT 9JGQFQUKWU 8vVWPW ]GODGTNKVCî >NCPN 8vVWP VWP P &[CUQH[C 2KNKQP 9Cî 2 2KNK NKNKQP 9 QP 9CCî QP 9C Cî ) )KMKNKVCî _TOG 8vVWP _ _TO OG 8vV 8vVWWP >*3ª0&5. 8&2&9>& Evliya Çelebi, Konstantinupolis’ten Avrupa’ya giden Via Egnetia’nn başlangç noktasn işaret eden Yerebatan Sarnc girişindeki Milion Taş’ndan da söz etmişti; “Srr ibret verici bir alametti” (solda). Seyahat-name’de ad geçen tlsmlar bugün Tarihi Yarmada olarak anlan bölge ve çevresindeki denizlerde yer alyor (üstte). 12 İSTASYON ğ ş İ ğ ş ğ İ ş şğ ş ş ğ ş ğ İ ğ ş ş İ İ ş İ ş ş ş şş ğ ş ş ğ ş ş ş ş İ ş ş ş ğğ ğ ğ ş ş İ ğş ş ş ğ ğ ğ ğ ş İ Yunanllarn Perslere karş kazandğ zaferi simgeleyen ve Constantinus tarafndan Delfi’deki Apollon mabedinden getirilip Hipodrom’a diktirilen Ylanl Sütun için Evliya Çelebi, “Şehri ylanlardan, akreplerden, çiyanlardan korurdu” diyor. Orjinalinde bulunan üç ylan başndan biri günümüzde Arkeoloji Müzesi’nde sergileniyor. İSTASYON 13 HAYAT İstanbul’daki rivayetler ve inanşlar sadece Evliya Çelebi’nin sözünü ettiği tlsmlardan ibaret değildi. Ayvansaray’da yer alan ve bu fotoğrafta bir ayin srasnda görüntülenen 1500 yllk Meryem Ana Kilisesi’ndeki Bakire Meryem İkonu’nun da Bizans’ doğal afetlerden ve savaşlardan koruduğuna inanlyordu. İ ş ş ş ğ ş ş ş İ ş ş ş ş ş İ ş ş ş 14 İSTASYON Evliya Çelebi, “Kş geceleri bu sarnçtan cadlar çkp rüyalara kâbuslar saçard” dediği Pantokrator Sarnc’nn suyunun çok lezzetli olduğunu da anlatyor. ş şş ş ş ğ ş ş ğ ğ İ ş ş ğ ş ş ğ ğ İ ş İ ş ş ş ş ş ğ ğ ş ş ş ğ ş ş ğ ş ş ş ğ ş İ İ ğ ş ğ İ ğ ş ğ İ ş ş ğ ğ ş ş ş ş ğ ş ş ş İ ş ş ş ş İ ş ğ ğ ş ş ş ş ş ş ş İ ş ğ şğ ş ğ BUGÜN DAHİ KİMİ İZLERİ GÜNDELİK HAYATIMIZDA GÖRÜLEBİLEN BU İNANIŞLAR, HEM BİZANS HEM DE OSMANLI DÖNEMLERİNDE İSTANBUL’UN HALKININ ORTAK ENDİŞE, KORKU, COŞKU VE UMUTLARINI İFADE EDER. Evliya Çelebi’nin söz ettiği tlsml sütunlardan biri olan Çemberlitaş, İmparator Constantinus tarafndan 4. yüzyl başlarnda yaptrlmş. ş ğ İ ğ ş ğ ğ ş İ ş ş ş ş ş ş ş ş ğ İ ş ğ ş ş İ ğ ş ğ ğ ş İ ş ş İ ş ş ş ğ ş ş ğ Bu konu National Geographic Türkiye dergisinden özetlenerek alnmştr, NG Türkiye abone hatt: 444 18 59 veya 0 850 222 18 59 İSTASYON 15 KARİYER İNSANLIĞIN GELECEĞİ ONLARIN ELLERİNDE GENETİK MÜHENDİSLİĞİ Ömrümüzü yüzde 50 uzatmaya biraz zaman var ama genetik biliminin tp alanndaki uygulamalar sağlğn anlamn değiştirdi bile. Genetik mühendisliği yakn geleceğin en parlak ve en önemli kariyerlerinden biri, belki de en önemlisi olarak kabul ediliyor. YAZI: FİGEN KAYRALCI 16 İSTASYON Y aşammz hayallerimizin ötesinde ve geri dönülmez bir biçimde değişiyor. Çocuk sahibi olmas imkansz çiftler tüp bebekle çocuk sahibi oluyor. Hayvanlar klonlanyor, deriden hafza hücresi üretiliyor, insanlarn genetik şifresine baklarak ileride geçirmeleri muhtemel hastalklar saptanyor ve hatta DNA’larna müdahale edilerek hasta genler değiştiriliyor ve muhtemel hastalklarn önüne geçiliyor, yaşlanmaya neden olan gen bulunarak yaşamn uzatlmas için çok ciddi çalşmalar devam ediyor, adli tp alannda artk suçlularn ortaya çkarlamamas neredeyse imkanszlaşyor. İnsan klonlamann, ölümsüzlüğe ulaşmann da çok uzak olmadğn iddia ediyor baz bilim adamlar. Hatta Kaliforniya Üniversitesi’nden yaplan bir açklamada, insan hücrelerinde bulunan telomerase enzimine karş geliştirilen bir aşnn, bağşklk sistemini harekete geçirerek, kanser hücrelerini yok ettiği öne sürüldü. Kaliforniya Buck Enstitüsü bilim insanlarnn araştrmalarnda ise insan ömrünü yüzde 50 uzatabilecek bir ilaç laboratuvar denemelerinde olumlu sonuç verdi. İnsanlarda uygulanmaya başlanmasnn süresi mi? Eskiden olsa, “Amaan canm, ben görmedikten sonra” gibi bir cevap verirdik. Şimdi ise o gelecek sadece birkaç ylla snrl artk. Ömrümüzü yüzde 50 uzatmaya biraz zaman var ama genetik biliminin tp alanndaki uygulamalar, sağlğn anlamn değiştirdi bile. Dr. Osman Müftüoğlu, “Sağlk, hastalklar erken teşhis ve tedavi etmek durumundan çkyor. Daha özel, daha önemli, daha doğru yeni anlamlar kazanyor. Dünya Sağlk Örgütü’nün ‘bedensel, ruhsal, moral Çalşma alanlar İnsandan insana ya da hayvandan insana doku ve organ naklinin yaplmas. ■ Canldan canlya veya hücreden hücreye gen naklinin yaplmasyla veya genlerde yaplan değişiklikler sonucu yeni canl türlerinin ve üstün özellikli canllarn elde edilmesi. ■ Daha verimli, zararl böceklere dirençli, besin gücü daha yüksek olan hayvan ve bitki türlerinin ve ürünlerinin elde edilmesi. ■ Yaşam süresinin uzunluğunu belirleyen genlerin değiştirilmesiyle canllarn yaşamlarnn uzatlmas. ■ Bedensel ve kaltsal hastalklarn tedavi edilmesi. ■ İnsanlarda cüceliğe sebep olan büyüme hormonu eksikliğinin giderilmesi. ■ Kanser, AIDS, şeker, yüksek–hiper–tansiyon, renk körlüğü, hemofili gibi hastalklarn DNA’daki gen dizilişi sayesinde ne zaman ortaya çkacağnn bilinmesi ve hastalkl genlerin önlenmesi. ■ Antibiyotikler, hormonlar gibi kimyasal maddelerin üretiminde kullanlmak üzere baz bitkilerin genetik yaps değiştirilmesi. ■ Alkolizm, madde bağmllğ, suça yatknlk gibi sorunlarn, insann genetik yapsnn değiştirilmesiyle ortadan kaldrlmaya çalşlmas. ■ Genetik kopyalama (klonlama) yaplmas. ■ Gen tedavisi uygulamas. ■ Yapay döllenme ve vücut dşnda döllenme (tüp bebek) uygulamas. ■ Yeni ekolojik enerji kaynaklarnn elde edilmesi. ■ Çevre kirliliği nedenlerinin belirlenmesi ve yok edilmesi (ekolojiyle bağlantl olarak). ■ Canl vücudu için gerekli olan protein, vitamin ve hormonlarn ucuz, kolay ve fazla miktarda üretilmesi. ■ İSTASYON 17 KARİYER Kariyer alanlar M oleküler biyoloji ve genetikçi (moleküler biyolog) olmak isteyenlerin, yüksek akademik yeteneğe sahip, fen bilimlerine, özellikle biyolojiye karş ilgili, fizik, kimya ve matematik derslerinde başarl, bilimsel alanda merakl, araştrmac, olaylar arasnda nedensonuç ilişkileri ve bağlantlar kurabilen, görme duyusu ve belleği güçlü, ince ayrntlar görebilen, yoğun konsantrasyon yeteneği olan dikkatli ve sabrl kimseler olmalar gerekiyor. BİYOTEKNOLOJİNİN HIZLI GELİŞİMİ, AYNI ZAMANDA AHLAKİ VE HUKUKSAL SORUNLARI DA İÇEREN BİRÇOK PROBLEMİ TARTIŞMAYA AÇTI. ve sosyal olarak, tam bir iyilik hali’ diye tarif ettiği sağlk, beden ve ruhunuzla barşk, keyifli, huzurlu ve formda bir yaşam kurmanz için geleceğinize yönelik etkili ve kişiye özel önlemler almanz da kapsyor” diyor. Günümüzdeki sağlğn üç önemli özelliğinin öngörücü, koruyucu ve kişiye özel olduğunu belirten Müftüoğlu devam ediyor: “Genetik konusu tbba olağanüstü bir ufuk açt. Modern tp, genetik araştrmalar ve farkl genetik testlerle kendi geleceğimiz hatta bizden sonraki nesiller için ciddi tahminlerde bulunabiliyor. Baz genetik testler, bağşklk sistemimizin (immunogenomik), kalbimizin (kardiyogenomik), detoks sistemlerimizin (detoxigenomik), kemiklerimizin (osteogenomik) geleceği hakknda fikir verebiliyor. Modern tp daha pek çok soruya yant verebiliyor. Mesela, “Diyabet olur muyum?”, “Obezite riskim var m?”, “Biyolojik yaşm kaç?” sorularna da güçlü cevaplar verebilmek artk mümkün hale gelebilecek. Neredeyse “kaç yl ömrüm kald?” sorusuna bile cevap alabileceğiz. 2009 ylnda Nobel Tp Ödülü’nü kazanan ünlü araştrmac Dr. Elizabeth Blackburn geliştirdiği “telomer testi”yle bu soruya yant aryor. Yaknda rutine girecek olan bu testi 200-300 dolar ödeyen herkes yaptrabilecek. Kalan ömrünü ve sağlğn tehdit eden temel sorunlarn tahminini isteyebilecek.” Bütün bunlar genetik mühendisliği alannn mucizeleri. Bilim adamlarnca insan gen haritasnn çkarldğ 2000, tüm zamanlarn bilimde en önemli devrimsel yl olarak nitelendirildi. Dolaysyla genetik mühendisliği yakn geleceğin en parlak ve en önemli kariyerlerinden biri, belki de en önemlisi olarak kabul ediliyor. Bununla beraber biyoteknolojinin hzl gelişimi, beraberinde birçok problemi de tartşmaya açt. Bilimsel tartşmalarla ahlaki ve hukuksal sorular birbirini takip ediyor. Bu nedenle genetik biliminin yaratacaklar konusunda neredeyse bütün disiplinlerden bilim adamlaryla, nasl ve hangi etik değerler üstüne inşa edilecek bir gelecek istedikleri konusunda toplumun geniş kesimlerinin çok kapsaml bilgi alşverişi ve tartşmalarna ihtiyaç duyuluyor. İki dahi Türk G eleceğin tbbn oluşturan araştrmaclar arasnda iki Türk doktor da var. Dr. Murat Günel ve ekibi anevrizma gelişme riskini arttran üç yeni gen keşfetti. Dr. Günel, dünyann en saygn bilim dergilerinden Science tarafndan 2010 ylnn en büyük 10 buluşunu yapanlar arasnda yer alrken bu çalşmasyla Nobel Tp Ödülü’nün en güçlü adaylarndan da biri oldu. ABD, Yale Üniversitesi Tp Fakültesi, Beyin Cerrahisi Damar Hastalklar Bilim Dal Başkan ve Beyin Genetiği Program Direktörü ve ayn zamanda Türk Amerikan Tp Birliği Başkan olan Dr. Murat Günel, Prof. Dr. Gazi Yaşargil’den sonra, beyin cerrahisinin yeni dahisi olarak tannyor. Bir başka Türk doktoru Dr. Gökhan Hotamşlgil ise Harvard’da başkan olduğu genetik ve metabolizma araştrmalar merkezinde yürüttüğü, özelikle obezite ve diyabet sorununu önceden tanmamz sağlayacak genetik çalşmalaryla dünya çapnda tannr bir isim oldu. Dr. Murat Günel 18 İSTASYON Genetik mühendisleri fen, tp, ziraat, eczaclk ve veterinerlik fakültelerinde hücre biyolojisi, bitki mikrobiyolojisi, büyüme biyolojisi gibi alanlarda yüksek lisans ve doktora yapabilir, araştrma görevlisi olabilir ve akademik kariyer yapabilirler. Akademik kariyeri seçmeyen genetik mühendisleri ise, TÜBİTAK gibi resmi kurumlarda ve ilaç endüstrilerinde araştrmac olarak, çeşitli sağlk kuruluşlarnn laboratuvarlarnda ve çevre korumayla ilgili biyoteknolojik çalşma yapan kuruluşlarda yönetici olarak görev alabilirler. Ayrca; İlaç ve hammaddelerin, kozmetik ürünlerin üretim ve kalite kontrol aşamasnda, ■ ■ Hastalk taşyan vektör canllarn mücadelesinde, ■ Adli tp ve kriminoloji laboratuvarlarnda suçlu belirlenmesinde, ■ Tarm, hayvanclk ve sulama alanlarnda verimin arttrlmas ve doğaya zararl nedenlerin ortadan kaldrlmasna yönelik çalşmalarda Tarm, Orman, Çevre ve Sağlk Bakanlğ’na bağl kuruluşlarda görev yapabilirler. Eğitim veren üniversiteler D ört yllk olan genetik mühendisliği eğitimi, aşağdaki üniversitelerin fen fakültelerindeki Moleküler Biyoloji ve Genetik bölümlerinde veriliyor. Bu bölümlerin ÖSYM saysal taban puanlar, üniversitesine ve giriş ylna göre ortalama 430-530 arasnda değişiyor. ■ Atatürk Üniversitesi (Erzurum) ■ Bilkent Üniversitesi (Ankara) ■ Boğaziçi Üniversitesi (İstanbul) ■ Cumhuriyet Üniversitesi (Sivas) ■ Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü ■ Haliç Üniversitesi (İstanbul) ■ İstanbul Kültür Niversitesi ■ İstanbul Üniversitesi ■ İstanbul Teknik Üniversitesi ■ İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü ■ Koç Üniversitesi (İstanbul) ■ Orta Doğu Teknik Üniversitesi (Ankara) ■ Sabanc Üniversitesi (İstanbul) TARİHTEN SAYFALAR A’dan Z’ye Ramazan Müslümanlarn kutsal aynda gelenekler, ibadet ve günlük hayata dair bir rehber. M üslümanlğn en özel ay, 11 ayn sultan Ramazan geldi. Ramazan, her ne kadar dünya Müslümanlar için ortak bir ay olsa da farkl coğrafyalarda pek çok ritüel değişiklik gösteriyor. Bir o kadar gelenek de zamanla unutulup terkedilmiş. Ramazan Türkler için sadece oruç ay değildi. Ramazan’n gelişi günler öncesinden yaplan hazrlklarla karşlanrd. Mutfak hazrlklar, ev temizliği, alşveriş, her Müslüman evinin mutat telaşyd. Eğlence hayat da Ramazan gecelerinde hareketlenirdi. AREFE/ARİFE Ramazan ve Kurban bayramlarn önceleyen gün, bayrama hazrlk günü. Arefe günü ikindi namazndan sonra kabristan ziyareti yapmak sevap saylr. BAYRAM ALAYI Ramazan ve kurban bayramlarnn ilk günü sabah padişahn görkemli Sokaklarda davul çalp mâni okuyan davulcular Ramazan’n sembolüdür. İstanbul’da Şehzadebaş’ndaki Direkleraras eğlence mekanlarnn başnda gelirdi. Çocuklar da bu düzende yer bulur, ortaoyunu ve karagöz gibi gösteriler; Ramazan’n hemen ardndan gelen bayram günlerinde kurulan panayrlar onlara unutulmaz anlar yaşatrd. Zamanla pek çok âdet unutulup yerini başka alşkanlklara braksa da Ramazan günleri bugün de heyecan içinde yaşanyor. Mübarek ay bu yl scak günlere geldi, ne diyelim? Eskilerin deyişiyle hepimize “Kolay Ramazanlar”... bir kortej eşliğinde saraydan çkp büyük bir camiye bayram namazna gidiş-dönüş töreni. BAYRAM YERİ İstanbul’da ve başka büyük kentlerde, bayram boyunca çocuklarn eğlenmesi için, dönme dolap, atlkarnca, tahterevalli kurulan eğlence yeri. BEKÇİ BABA/DAVULCU MANİLERİ Ramazanda sahur davulu çalanlarn, bayram sabah bahşiş toplamak için dolaşrken okuduklar maniler. Bir örnek: “Güle geldim kapnza /Selâm verdim topunuza /Bahşişimi vermezseniz/Darlrm hepinize...” Ortaoyunu’nun son üstadlarndan Dümbüllü İsmail Efendi de yllarca Direkleraras’nda sahne almşt. İsmail Efendi, çrağ Münir Özkul ile, yl 1955. CAMİ GEZME Ramazan boyunca her gün başka başka camilerde vakit namazlar klmak. Kentlerde, semtleri ve camileri tanmak için, küçük gruplarlarla cami gezme programlar yaparlar. hediye veya para ödülü. II. Meşrutiyet’te, yüksek kamu görevlilerinin diş kiras vermeleri yasaklanmşt. ÇEREZ İftar sofrasna küçük tabaklarla konulan EZANÎ SAAT Güneşin doğuşuna, yükselmesine ve batşna göre ayarlanan saat düzeni. Her gün, güneşin battğ an, saat 12’ye ayarlanr. Namaz vakitleriyle Ramazanda da imsâk ve iftar, bu saat düzenine göre hesaplanp belirlenir. ceviz, badem, fndk, fstk, kays ve erik kurusu türünden kuru yemişler. İstanbul’da Çemberlitaş civarnda bayram yeri. Ramazan ve Kurban bayramlarnda, Osmanl kentlerinde büyük kutlamalar ve eğlenceler düzenlenirdi. 20 İSTASYON DİREKLERARASI 20. yüzyl başna değin, İstanbul’da Ramazan gecelerine mahsus eğlence merkezi olmuş çadr-tuluat tiyatrolar, çayhane ve cambazhaneleriyle ünlü semt. DİŞ KİRASI Zengin konaklarna iftar davetine gidenlere, ev sahibinin yemekten sonra verdiği FİDYE Oruç tutamayacak derecede hasta veya yaşl Müslümanlarn, tutamadklar Ramazan oruçlarnn her günü için yoksul Müslümanlara vermesi gereken bir günlük yiyecek bedeli, erzak. Her Ramazan fidye miktar önceden belirlenir. İSTASYON 21 TARİHTEN SAYFALAR hrk h rkas rk asn as snn n n Ramazan cumalarnda ve Kadir gecesi hrkasnn zi ziya iyyaare retiin açlmas. ziyaretine HİLAL-İ RAMAZAN Ramazan aynn HİLA baş ba b aş başladğn kantlayan Ay’n ilk görünüşü. FİTRE/FİTİR SADAKASI Ramazan’n son günlerinde, en geç bayram namaz öncesinde yoksullara verilmesi dinsel gereklilik (vacip) olan bir günlük yiyecek bedeli. FİTRE BAYRAMI NAMAZI Ramazan’ izleyen Şevval aynn ilk günü sabah, kuşluk vakti camilerde cemaatle klnan iki rekat namazla, namazdan sonra okunan hutbe. HUZUR DERSLERİ Ramazan’n ilk sekiz HU gü gününde din bilginleri sarayda padişahn ön önü nü önünde inanç ve ibadet konularn sesli ollarrak olar ak tartşrlar, ta olarak bu oturumlar tartşmalara kat ka t lm t lmad adan ad an izleyip dinleyen padişah ve sarayllar, katlmadan din bilgilerini yenilemiş olurlard. ezann okumak için bekleyen müezzinlerle iftar topu atacaklara işaret verilirmiş. konumuna göre iftar saatinde atlan top. Geceleyin sahur bitiminde de imsâk topu atlr. son on beş günü boyunca, yaşl ve sabrl bir Müslümann, toplumun ve dindaşlarnn gönenci, doğal afetler yaşanmamas için camilerden birinde hazrlanan kapal köşeye çekilip gece gündüz ibadet etmesi. İFTARLIK İftar sofrasna oturmazdan önce İYDİYE Eski divan şairlerinin bayram öven çerez tabaklarnda sunulan zeytin, peynir, Kâbe hurmas, reçel; türlü yemişler ve şerbetlere verilen genel isim. kasideleri. Bunlar dönemin büyüklerine sunar, karşlğnda parasal ödüller alrlard. İFTAR TOPU Her yerleşim yerinin meridyen İFTAR SOFRASI İftarlklarla oruç açp akşam IYD-İ FITIR Ftr/Fitre bayram. Ramazan İTİKÂF Bir din geleneği olarak Ramazan’n bitimindeki Ramazan bayramnn bir başka ad. Fitre dağtldğndan yoksullarn bayram ettiği gün anlamndadr. namaz klndktan sonra karn doyurmak için oturulan sofra. Ramazan âdetleri gereği, önce çorba içilir; ardndan etli, sebzeli, zeytinyağl scak soğuk yemekler, en son tatllar yenir. İFTAR KAMERİYESİ Topkap Saray’nda, Bağdat İMSÂKİYE Ramazan boyunca iftar saatlerini, her Köşkü’nün taşlğndaki balkon. Bu kameriyede asl kandil, iftar vaktinde yaklarak minarelerde akşam geceki sahur süresinin bittiği saat ve dakikay gösteren cetvel. KUTSAL EMANETLER Topkap Saray Hrka-i Saadet Dairesi’nde saklanan peygamberlere, sahabelere ait eşya ve klçlar. Ramazanda ziyaret edilen bunlarn en kutsanan Hz. Peygamber’in Kâab bin Züheyr’e armağan ettiği hrkadr. KEFARET ORUCU İmsâkta niyet ettikten sonra ve GÜNEŞTE UYUMAK AYDA UYANMAK Sahurdan iftardan önce, bozmay gerektirir bir neden söz konusu değilken söz gelişi, acktm, dayanamyorum gibi bir bahaneyle ya da kasten oruç bozulursa, bundan doğan günahtan arnmak amacyla bozulan her oruç için 60 gün, 1 gün de kazâs olmak üzere 61 gün tutulmas gereken oruç. sonra iftara yakn vakte kadar uyuyup, iftardan sahura kadar da yiyip içip eğlenerek oruç tutma kolaylğn bulanlar için söylenmiş eleştirel söz. Bunun gibi, “İftar topuyla uyanyor” da denir. KAZ ORUCU Hastalk, yolculuk, lohusalk, GUFRAN AYI Günahlarn bağşlandğ ay kusmak gibi nedenlerle tutulamayan yahut bozulan oruçlarn, Ramazan’dan sonra tutulmas. anlamnda Ramazana denir. Eskiden bu anlamda Ramazan- mağfiret-nişan da denilirmiş. KADİR GECESİ Kur’an’n, Ramazan aynn tarihi kesin olarak bilinmeyen bir gecesinde indirilmeye başlandğna ilişkin âyetle Hz. Peygamber’in kimi sözlerine dayal olarak bunun, Ramazann 27. gecesi olmas gerektiği kabul edilmiş ve o geceye Kadir Gecesi denmiştir. O gece, nafile namaz klmak, Kur’an okumak, dua etmek sevap saylr. GÜLLAÇ Nişasta hamurundan açlan ince yufkalara, kaymak, dövülmüş badem ve ceviz sarlp üstüne şerbet dökülerek hazrlanan Ramazana özel tatl. HELE S Eski ramazanlarda el ele tutuşup Şaban, Ramazan aylarndaki kutsal geceler: Regaib, Berat, Miraç kandilleri ve Kadir gecesi. Bu gecelerde sabaha dek ibadet edilir, minarelerde kandil yaklr, mevlit okunur, gülsuyu, şeker, şerbet, helva ikram edilirdi. HIRKA-İ ŞERİF ZİYARETİ İstanbul Fatih’teki MUKABELE Ramazan boyunca camilerde, Hrka-i Şerif Camii’nde saklanan Hz. Muhammed’in 22 İSTASYON Ramazan gecelerinde camilerin süsü mahyalardr. Arap harfleriyle son mahyalar 1928 Ramazan’nda kurulmuştu. Ayn yl çekilen fotoğrafta Şehzadebaş Camii’ne kurulan “Re’sü’l-hikmete Mehafetullah” mahyas, fotoğraftaki kayda göre mahyac Süleyman Efendi’nin tertibidir. gda maddelerinin fiyatlarn tespit ettirir, narh pusulasn sicil defterine yazdrdğ gibi çarşlarda da ilân ettirirlerdi. Bir örnek: 1832 Ramazan’ girerken, şekerin okkas beş kuruş, yumurtann yüz adedi 14 kuruş, güllacn okkas alt, kaşarpeynirinin okkas üç, zeytinin okkas bir kuruş, Rumeli balnn okkas ise üç kuruş ilân edilmiş. başladğnn kant olan, Şaban aynn 29. ya da 30. akşam doğan ay. RAMAZAN SERGİSİ Günümüzdeki marketlerin, olmadğ eski dönemlerde, büyük camilerin iç avlularnda, ramazana ve bayrama özgü türlü yiyeceklerin, hediyelik, bayramlk öteberinin satldğ tezgâhlardan oluşan geçici pazarlard. ON İKİ AYIN BİR SULTANI İnanşa göre Kameri LEYÂLÎ-İ MÜBAREKE Üç Aylar denen Recep, teravihe giden çocuklarn, ellerinde renkli küçük fenerler olduğu halde söyledikleri “hele sâ yele sâ” nakaratl “Uzunçarş çamur olmuş/Baklavalar hamur olmuş/ Tiryakiler mahmur olmuş” gibi dizelerden oluşan ezgilermiş. İSTANBUL FATİH’TEKİ HIRKA-İ ŞERİF CAMİİ’NDE SAKLANAN HZ. MUHAMMED’İN HIRKASI RAMAZAN CUMALARINDA VE KADİR GECESİ HALKIN ZİYARETİNE AÇILIR. RAMAZAN’IN SON ON BEŞ GÜNÜ BOYUNCA, YAŞLI VE SABIRLI BİR MÜSLÜMAN, TOPLUMUN VE DİNDAŞLARININ GÖNENCİ İÇİN CAMİLERDEN BİRİNDE GECE GÜNDÜZ İBADET EDERDİ. hafzlarn her gün öğle ile ikindi arasnda yüksek sesle Kur’an’dan bir cüz okumalar. Mukabele’ye gidenler sessizce dinler; okuma bilenler kendi Kur’an’larndan izler. Böylece otuz günde Kur’an hatmedilmiş, yani baştan sona okunmuş olur. aylardan bazlar veya kimi gün veya geceleri kutsal olmakla birlikte Ramazan’n tamam kutsal sayldğndan aylarn sultan denilmiştir. ORUÇ KEYFİ Ramazanda oruç tutan tiryakilerin, ikindi sonrasndaki sinirli, huysuz, fevri, esrik halleri. Eski Ramazanlarda oruç keyfindekileri türlü şakalarla kzdrmak, canlarn burunlarna getirtmek âdetmiş. PİDE Çarş frnlarnda mayal hamurdan hazrlanan oval biçimli, parmaklarla nakşlanmş, çörek otlu, susaml, daha ekstralarna da yumurta sars sürülmüş iftara özgü yass taze ekmek. MAHYA Ramazan geceleri camilerin çifte minareleri arasna kurulan, şkl yazlar ve betimlemeler. Eskiden iplere bağlanan kandillerle yaplrken günümüzde elektrikle yaplmaktadr. Ramazan’n vazgeçilmez lezzetlerinden biri de nar gibi kzarmş pidedir. RAMAZAN DAVULCUSU Gelenek uyarnca davul çalp maniler okuyarak oruç tutanlar sahur için uyandran davulcular. Eskiden bu işi mahalle bekçileri yapard. NARH PUSULASI Kadlar ihtisap ağalar araclğyla Ramazan girerken narha tabî ana RAMAZAN HİLALİ Ramazan, yani oruç aynn RAMAZAN SİMİDİ Kastamonu simidi, iyice kzartlp kurutulmuş susamsz ince simit. Desteler halinde alnp kaynar suda haşlandktan sonra üzerine süt dökülerek ya da kavrulmuş kyma ve soğanla karştrlarak sahurda yenir. RÜYET-İ HİLAL Kameri aylardan her birinin başlamasnn, ayn ilk hilal biçiminde gözle görülmesiyle saptanmas. Ramazan hilali görülünce buna genel geçerlilik kazandrmak için kad huzurunda göstermelik bir de mahkeme düzenlenir, ayn görüldüğü resmen belgelenirdi. SAKAL-I ŞERİF ZİYARETİ Camilerde minber şerefesindeki çekmece içinde saklanan Hz. Muhammed’in sakalndan telin Kadir gecesi ve Arife akşam tekbirlerle ziyaret edilmesi. SEFERİ Oturma yerinden en az 2 merhale (yaklaşk 90 km) uzaktaki bir yere gitmek üzere yola çkan, seferi, yani yolcu sayldğndan dönüşüne değin İSTASYON 23 TARİHTEN SAYFALAR Hoca Ali Rza’nn frçasndan iftar tepsisi. oruç tutmayabilir. Ramazan’dan sonra tutamadğ gün says kadar kazâ orucu tutar. ŞEHR-İ SİYAM Oruç tutulan ay anlamnda Ramazana verilen adlardan. ŞERİFE GÜNÜ Dinî bayramlardan iki, arifeden bir önceki gün. Anadolu kentlerinde o gün ikindiden sonra tellallar topluca çarş arastalarn dolaşarak “Bugün şerife, yarn arife öbür gün bayram, Allah sevabna nail etsin!” diye seslenirler, esnaf da dükkan önlerinde dikilip “Âmin!” der. ŞETARET-İ MİLLİYE Ulusal sevinç. Ramazan akşamlar, iftardan sonraki coşkulu kaynaşma. Cenap Şahabettin, İstanbul’da bir Ramazan adl yaptnda: “Ramazana mahsus bir şetaret-i milliye vard.. . Biraz hususi bir şetâret... Otuz Ramazan gecesi otuz bayram manzarasyd” diyor. SAHURA KALKMAYA, ORUÇ TUTMAYA HEVESLENEN ÇOCUKLARA, CUMALARDA VE AREFE GÜNÜ, ÖĞLENE DEĞİN YARIM GÜN TEKNE ORUCU TUTTURULUR. TERAVİH Sözcüğün anlam “esenlik”tir. Ramazan akşamlar yats namazndan sonra cemaatle klnan 20 rekâtlk sünnet namaz. Camilerde imamlarca ve her dört rekatta selam verilip ara dinlenmeli kldrlr. Kaygusuz Abdal bir dörtlüğünde: “Efendi sarğn değirmi / İşit kulağn sağr m? / Teravih namaz yirmi / Dahi namaz sorar msn?” demiş. saçak ya da penceresinden aşağdaki bir halkaya makaral ip bağlanr, bu ipe asl kutucuğa da mum yaklp konur. Makara çevrildikçe karanlkta ip ve kandil görülmez ama yanan mumun şğ havada uçuyormuş izlenimi verir. Bu eski Ramazan gecesi oyunu, çocuklar “kandil uçurtma” hevesiyle camiye, teravihe alştrmak için yaplrmş. TEKNE ORUCU Sahura kalkmaya, oruç tutmaya VAAZ Ramazanda ikindi namazndan sonra, vaiz denen din görevlileri camilerde, söyleşi üslubuyla din konularn açklarlar. heveslenen çocuklara, Cumalarda ve arefe günü, öğlene değin tutturulan yarm gün orucu. Tekne orucu tutan çocuklara hediye alnmas, istediği yiyeceklerin hazrlanmas sevap saylr. TEŞRIK TEKBİRİ Arefe günü sabah namazndan başlanarak bayramn son ikindi namazna kadar her vakit namaznn farzndan sonra sesli olarak getirilen tekbir. TÖVBE AYLARI Ay takviminin Recep, Şaban, Ramazan aylar. Regaip, Berat, Miraç, Kadir gecelerini de kapsayan bu aylarda, nafile oruç, nafile namaz, hatim indirme gibi ibadetler yoğunlaşr, tövbe istiğfar edilir. ŞEVVAL Ramazan’dan sonraki Kameri ay. İlk üç günü Ramazan-Şeker bayramdr. UÇURTMA Akşamlar cami minaresinden, evlerin YEVM-İ ŞEKK Kuşkulu gün anlamnda, Şaban aynn 29. günü. Ay takviminin, rüyet denen, ayn çplak gözle görünüşüne göre hesaplandğ eski dönemlerde, Ramazanda hilalin görünmesiyle başlard. Bir önceki Şaban aynn 29 mu 30 mu çektiği hilalin doğmasndan anlaşlacağndan kapal havalarda hilal görülmezse bir “şek” yaşanr; kimi o gece sahura kalkar, kimi de Şaban’n 30 çekeceğini hesapla ertesi akşam beklerdi. ZİYARET Arefe günü ikindi namazndan, bayram sabah da bayram namazndan sonra mezarlklar, aile kabirleri ziyaret edilir, dualar okunur. 19. yüzyl başlarnda veziriazam konağnda devlet ricâline verilen iftar ziyafeti. 24 İSTASYON Bu konu NTV Tarih dergisinden alnmştr, NTV Tarih abone hatt: 444 18 59 veya 0 850 222 18 59 BAŞARI Her insan bir kahramandr Oktay Çetinkaya çocukluğunu ve gençliğini kağt toplayarak, sokaklarda yatp kalkarak geçirmiş. Bu süre zarfnda hayattan vazgeçmek bir yana, her ann çok sevmiş. Bugün bir sahaf olan Oktay’n büyük bir emek, dirayet ve neşeyle inşa edilmiş hikayesi önyarglarmz sorgulatrken yaşamla ilgili umutlarmz artryor. RÖPORTAJ: FİGEN KAYRALCI FOTOĞRAFLAR: DİNÇER DİNÇ G eniş kitleler, Oktay’n hayat hikâyesini ünlü belgeselci Enis Rza’nn çektiği “Çöpte Dostoyevski Buldum” adl belgeselle öğrendi. Belgesel 30. İstanbul Film Festivali’nde ve birçok üniversitede gösterildi, 16. Boston Türk Kültür ve Sanat Festivali ve Corinthian Peloponnesian Uluslararas Film Festivali’nde “En İyi Belgesel” ödüllerini ald. Belgeselin yapmcs Enis Rza, “Oktay, hayatn kysnda durup bulunduğu yeri değerli klan, kendisi gibileri anlayan, sahiplenen içten bir davranşa sahipti. Bu insanlarn hikâyeleri bir araya geldiğinde, hayatn özünde olan ve hayat değiştirecek olan bir ruh hali çkyor ortaya… Oktay’la tanşma ve filmi gerçekleştirme sürecinde hayatla hesaplaşabildiğimi, hayata karş herkesin zihninde olan birtakm ‘pislikleri’ temizleyebildiğimi fark ettim… Çöpte Dostoyevski’yi bulan aslnda bendim, Oktay değil.” diyor. Hayatta başarl olmak, biraz da hayat içindeki duruşla, yenilmemekle, koşullardan dolay ezik hissetmemekle ilgili galiba. Baz insanlar var; koşullar Oktay’nkinden çok daha elverişli olsa bile kendilerini ezik ve şanssz hissedip o fasit dairenin dşna çkamyorlar. Peki, Oktay’ bu tür insanlardan ayran ve başarya götüren ne acaba? “Başarl olmak nedir ki?” diye başlyor konuşmaya. “Başar, çoğunlukla sistemin belirlediği bir şey. İnsanz sonunda, birimiz bir işte başarl oluruz, diğerimiz bir başkasnda. Şartlara o kadar Oktay çok sevdiği, geçim kaynağ olarak gurur duyduğu kağt arabasyla (üstte), sokak eği arkadaşlaryla bir somun ekmeği paylaşyorlar (ortada), sokaktaa yaşarken dünyaya gelen ve k” “hayatmdaki en değerli varlk” dediği kzyla (altta). BAŞARI bağl bir durum ki bu. Yaşamak doğal, akan bir şey ama başarl olmaya çalşmak çok zorlamal. Sokakta çalşan insann başka bir insandan bir fark yok. Mesela ben kağt topluyordum, bir başkas da bankada çalşyor. Bir fark varsa, bu sadece bilinçle, bulunduğun yeri nasl algladğnla ve kendine güveninle ilgili. Herkes aslnda bir kahraman ve herkesin söyleyecek bir sözü var.” BENİM HİKAYEMİN YARATICISI ANNEM Annesi ve babas Diyarbakrl. Oktay Adana’da doğmuş, dört kardeşler. Çocukluğu kumarbaz ve alkolik bir baba ve zor bir anneyle geçmiş. “Madem bu bir başar hikayesi, benim bütün hikayemin yaratcs annem. Hayatla ilgili ne öğrendiysek annemden öğrendik. Annem bizi çok döverdi ama öte yandan bizi çok sevdiğini de bir şekilde bilirdik. O belgeselde yönetmen anneme soruyor, çocuklarnz döver miydiniz diye. Annem de “Tabii döverdim. Hayata kzardm, öfkemi çocuklardan çkartrdm” diye cevap veriyor. Evde annemin sözü geçerdi. Bizim aile düzeni tamamen anaerkildi. Etraftaki ailelerden en büyük farkmz bence oydu, evde kadnn sözü geçerdi. Annem çok ama çok zor bir insand ama onu anlyordum. Koşullar çok zordu, sokakta kağt bile toplayp satt. İlkokula giderken ben de sokakta su sattm. Sonra ortaokula başladm ama hemen kaçp kaportacda çalşmaya başladm. O da 11 ay sürdü çünkü başmda bir ustam vard ve kapal bir yerde çalşyordum. Bu ikisi de beni çok skt. Sokaktaki kağtçlara gpta ediyordum. En önemlisi onlara emir veren patronlar yoktu, bir de sokakta hem özgürdüler hem de eğleniyorlard. Bir gün gidip kağt toplamak istedim, bir daha da geri dönmedim. Elime para geçmeye başlad, bir miktarn anneme vermeye başladm. Adam olmuş gibi hissediyordum. Bir akşam eve gitmedim, kağt deposunda kaldm, o gün daha bir güçlenmiş hissettim kendimi. Bu birey olmamzn gücünü, ayaklarmzn üstünde durmamzn önemini, kendimize her koşulda güvenmemizi ve korkusuz olmamz bize annemin işlediğini çok iyi biliyorum. Bu kadar çok takdir ettiği annesinin yaşadğ bunca zorluklara, hayata karş biriktirdiği bunca öfkeye isyan etmemiş mi, insanlar veya sistemi suçlayp kin duymamş m? Bunu sorduğumda verdiği cevap bir sosyoloji dersi gibi adeta: “Benim annem için söz konusu olamaz bu söyledikleriniz. Bu koşullardaki tek kadn annem değil ki. Bu konuda ancak bütün toplum için bir değerlendirme yapabilirim. O zaman da sistem meselesi gündeme geliyor. Bir sistem geliştirip paray meta olmaktan çkartabilirsiniz ama iş iktidara gelip dayandğnda, hangi sistem olursa olsun, neticede benzer sömürüler üretilmeye başlyor.” BEN KAĞITÇILIĞI ÇOK SEVDİM Oktay mahallesinde kağt yğnlar arasnda dolaşyor (en üstte). Çok sevdiği ve çok iyi anladğ sokak çocuklaryla beraber (ortada). Oktay artk İstanbul’da, özgürlüğüne kavuşmuş mutlu bir delikanl (sağda). 28 İSTASYON Hiçbir zaman okumak, adam olmak, meslek sahibi olmak gibi bir düşüncesi, hayali olmamş. “Tabii hayallerim vard ama bunlar hiçbir zaman okumakla, meslek sahibi olmakla ilgili değildi. Zaten etrafmda öyle bir örnek oluşturacak kimse de yoktu. Benim tek hayalim kaçmakt.” 94 ylnda bir arkadaşyla İstanbul’a kaçan Oktay, önce çok çirkin bulduğu İstanbul’a giderek alşmş. Sokaklarnda dolaştkça, insanlarn tandkça ve kağt topladkça da kopamamş İstanbul’dan. Bu süre zarfnda Oktay hayatn çeşitlendirmiş, yeniden inşa etmiş, bugünkü dünya görüşünü oluşturacak yaşantlar biriktirmiş. “Tophane, Beyoğlu’na çok yakn olduğu için sk sk Beyoğlu’na çkyorduk. Çok enteresan, çok özel hikayeleri olan insanlar tandm. Her biri önemliydi benim için. Sokakta tinerci çocuklarla birlikte yaşadm. Biz de, onlar da sokağa aittik. Onlar anlyordum, hiç yabanclk çekmedim onlarn yannda. O dönemde sokak insnalaryla birlikte çalşan Pnar Selek’le ahbap oldum, onun vastasyla ÖDP’yi tandm ve üye oldum. O zamana kadar politik bir duruşum yoktu, olamazd da. Bizim durduğumuz yer toplumun en dibiydi. Çoğu insann hiç olmak istemeyeceği, hatta korkacağ yerler ama benim hiçbir şikayetim yoktu. Gelecekle ilgili hiçbir yükselme hayalim olmadğ için ne bir der- dim vard, ne de kin ve öfke hissediyordum, hiçbir zaman da hissetmedim. O zamanlar bunun felsefesini yapabilecek noktada değildim. Duygularm böyleydi sadece, içinde hiçbir zorlama olmayan gerçeğimdi bu. Size samimi gelmeyebilir ama gerçekten çok mutluydum ben sokaklarda. Kağtçlğ çok sevdim; geri dönüşümü kavradktan sonra da çok önemli bir iş yaptğm düşündüm hep. OKUMAK İNSANI HER ZAMAN ADAM YAPMIYOR Şimdi kitapçlk yapyorum, akademisyeninden yazarna kadar çok insan tanyorum, snfsal olarak da başka bir yerdeyim ama bu işte, hiç sevmediğim şeyler de gördüm. Bir sürü okumuş cahil tandm. Yazarlar, yaynevi sahipleri, gazeteciler bana borç taktlar. Bunlar çok skc, çok kötü geldi bana. O çevrenin bir ksm bana hiç umut vermedi, hiç neşeli değildi, tam tersine çok yalanc geldi. Anladm ki; okumak insan her zaman adam yapmyor. Vicdannz yoksa, bir bilinç geliştirmiyorsanz, okumak ne işe yaryor ki? Yer yer, insanlğn kötülüğüne bile çalşabiliyor. Nükleer silahlar yapanlar da okumuş insanlar, insanlar sömürenler de. Bence o ahlaki duruş, insann kendisiyle olan meselesidir. Kendinle ve dünyayla ilgili soru sorabiliyorsan kitaplar başka şekilde soru sorman sağlyor, farkl pencereler açyor ama onlar ancak dünya görüşün ve mesele ettiklerinle değerlendirebilirsin.” Sokakta yaşayanlar arasnda bilge insanlar var m diye soruyorum. “Biliyor musunuz hayat çok 20 yaşnda kitap okumaya başlayan Oktay en çok Dostoyevski’yi, Albert Camus’yu, bir de Kafka’y sevmiş. Beyoğlu’nda araştrmaclarn, gazetecilerin, üniversite öğrencilerinin, akademisyenlerin uğrak yeri olan sahaf dükkannn ad Lamelif. gerçek bir şey. Yaşadklarmz şekillendiriyor bizi. Benim sokakta tandklarm, hep sokaklardan kurtulmak isteyen insanlard. İnsan yaşadğ hayattan sürekli şikayetçiyse, orada kendi adna bir problem vardr. Bilge adam hayal kurarken ‘ah keşke şurada olsaydm, şuna sahip olsaydm’ diye düşünmez. Zaten her anlamda tüketim bu kadar pompalanrken, günümüz insannn sokakta bilge olarak varlğn sürdürebilmesi artk çok zor. Ama sokakta yaşayanlar arasnda çalşan, kimsenin malnda mülkünde gözü olmayan ve en önemlisi; had bilenler var. Had bilmek o kadar önemli bir şey ki. Hayat için çok da yeterli ayrca. Bir dönem ÖDP ile başlayan politik çalşmalar başka bir zemine taşmş. “Bence bir insann politik olarak yapabileceği en önemli şey somut olarak yakn çevresiyle ilgilenmesi. Ben yan başmdaki arkadaşmla ilgilenmezsem, politik olarak daha büyük alanda kimseye hayrm dokunmaz. İstediğim kadar alanlarda bağrp çağraym, yanmda aç arkadaşm varsa ve ben onu fark etmiyorsam, ne işe yarar ki? Hepimizin her gün önünden geçip gittiğimiz, bazen biraz para verdiğimiz ama hiçbir zaman isimlerini sormadğmz insanlar var. Para vererek yardm ettiğimizi düşündükçe onlar bulunduklar yere daha fazla gömüyoruz. Oysa onlarla beş dakika konuşsak, isimleriyle hitap etsek, hatrlarn sorsak, onlar da bir insan olarak bu topluma ait olduklarn hissedecekler. Ve o zaman belki çabalamaya başlayacaklar.” İSTASYON 29 MEDYA Dizi yapmclar, format şirketleri, televizyon kanallar gelirlerine önemli bir pay eklediler yarşmalar sayesinde. Üç binden fazla formatla 2008’de Türkiye operasyonunu kuran Endemol hem format satyor, hem de yapmclk yapyor. Öte yandan, Türkiye’de oluşturulmuş formatlar da yurtdşnda alc buluyor. Hayatmz yarşma 17 ulusal televizyon kanalnda 32 yarşma, para, şöhret, eğlence dağtyor. Yarşmaclara vaat ettikleri bir tarafa bu programlar, dekorcusundan soru yazarna kadar giderek genişleyen bir ekonomi yaratyor. YAZI: ÇİĞDEM SUBAŞI D uydunuz zilin sesini yarşma başlad... Erkan Yolaç’n evet-hayr yarşmasyla televizyon tarihine kazandrdğ bu repliği hatrlamayanmz yoktur herhalde. Erkan Yolaç bu programla seyirciyi yarşmaya katlma korkusundan uzaklaştrmay başarmşt. Şimdiki ilgiyi görünce inanmak zor geliyor ama o zamanlarda “bilemezsem rezil olurum” korkusuyla başvurular çok düşük saylarda kalyormuş. Türkiye’nin ilk yarşma program Talih Kuşu 1963 ylnda izleyiciyle buluştuğunda yarşmac bulmakta bir hayli zorlanlmş. Halit Kvanç’n sunuculuğunu yaptğ yarşmann jürisi için düşünülen ünlü isimler bile yayna katlmaya çekinmişler. O günlerin üzerinden yllar geçti. Bugün milyonlarca yarşmac aday, jüri koltuğunda oturmaya can atan ünlüleri, zenginlik vaat eden ödülleriyle devasa bir sektör oluşturdu yarşmalar... Daha yakn döneme gelelim. 2009 ylnda dokuz ulusal kanalda 12 yarşma yaynlanrken bugün bu say 17 kanalda 32 yarşmaya ulaşmş durumda. Milyon dolarlk bütçeleri, geniş kitleleri ekrana çekecek ilginç formatlaryla yarşma sektörü dizilerin tahtn sallamaya aday. Popülariteleri giderek artyor. Diziler gibi günlerce konuşuluyor, yarşmaclar twitter’da trending topic oluyor, hikayesiyle, sorularyla, ödülleriyle sohbetlerin baş malzemesi haline geliyor. Esasl bir yarşmann tekrar bile iş yapyor, dizilere meydan okuyabi- 30 İSTASYON Survivor (solda), Eyvah Düşüyorum (üstte), Kim Milyoner olmak ister (altta solda) ve obeziteyle savaşmak üzere kurgulanan Yeni Bir Hayat (altta sağda). İSTASYON 31 MEDYA Rakamlarla yarşmalar 500 bin 1 milyon lira Kim Milyoner Olmak İster’in 6 ayda aldğ başvuru says Çarkfelek’in nakit, otomobil, eşya gibi dağttğ tüm ödüllerin yedi aylk toplam 8 milyon 500 bin TL Endemol Türkiye’nin yarşma programlarnda şimdiye kadar dağttğ toplam ödül 319 bin TL 125 959 bin 769 Çarkfelek’in 7 ayda yaynlandğ bölüm says Acun Medya’ya ait Yetenek Sizsiniz’in Facebook’taki fan says Eyvah Düşüyorum’un bir aylk ödül miktar liyor. Baz yarşmalarn dizilerden fazla izlenmesi TV patronlar ve yapmclarn değişim yapmaya zorluyor. Ve çok izleneceği düşünülen bir dizinin yerini bir yarşma alabiliyor. Örneğin “Yemekteyiz” yarşmas baz dizilerin yayndan kalkmasna neden olmuş, prime time’n yldz olup çkmşt. (Üstte soldan sağa) Wipe-Out, Yetenek Sizsiniz Türkiye ve Bugün Ne Giysem. BÜTÇEYİ 1 DAKİKA DÜŞÜNMEM Bütçeler ülkeden ülkeye farkllk gösteriyor. Dünyann her yerinde geçerli olan tek bir gerçek var, o da dizilere göre daha ucuz olmalar. Türkiye’de olduğu gibi... Türkiye’de yarşma program bütçeleri 30 bin liradan başlyor. Dağttğ ödüllerle birlikte bütçesi 1 milyon liralara çkyor. Yüksek bütçeli yarşmalara imza atan Acun Ilcal’ya soruyoruz. Acaba o format satn almaya karar verirken bütçeye ne kadar önem veriyor? “Bütçeyi bir dakika düşünmem” diye yant veriyor. “Önemli olan beğendiğim işi hayata geçirmektir. Hiçbir zaman hiçbir projemde bütçe hesab yapmadm.” Programlarn bütçesini belirleyen en önemli kalemlerden biri sunucu... Bir de ünlülerden oluşan bir jüri heyeti varsa iş tamamen değişiyor. Bu konuda kesin bilgi edinmek çok zor ama deşifre olanlardan birkaç örnek verelim. 2007 ylnn popüler yarşmas Popstar’da Bülent Ersoy, Ebru Gündeş, Orhan Gencebay’dan oluşan jürinin aldklar ücretler epeyce gündeme gelmişti. Bülent Ersoy’un bölüm başna 55 bin, Ebru Gündeş’in 30 bin, Orhan Gencebay’n ise 40 bin lira aldğ iddia edilmişti. Bugün ise tannmş isimlerin yer ald- BÜTÇELER ÜLKEDEN ÜLKEYE FARKLILIK GÖSTERİYOR. DÜNYANIN HER YERİNDE GEÇERLİ OLAN TEK BİR GERÇEK VAR O DA DİZİLERE GÖRE DAHA UCUZ OLMALARI. 32 İSTASYON ğ jürilerin aldklar ücretin basna szmamas için çok daha titiz davranlyor. Sektörde konuşulanlara göre birkaç yl önceki popüler ünlü ücretlerinin geçerli olduğunu öğrenebiliyoruz sadece. Survivor geçen yl ilk kez ünlüleri yarşmac olarak ald. Bu ilk seri, ses sanatçs Nihat Doğan, oryantal Asena gibi popülerliklerini görece yitirmiş isimlerle gerçekleştirilmişti. Ama program adeta talih kuşu etkisi yaratmş bu isimler şöhrete yeniden kavuşmuştu. Survivor Ünlüler 2’de de yine ayn format uyguland, bu senenin en ünlüsü Mustafa Topaloğlu idi. Sektöre yakn kaynaklara göre bu programda görev alan ünlüler Acun Medya’nn bütçesini şişirmiyor. Tam aksine yeniden gündeme gelmek için Acun Medya’ya para teklif edenlerin bile olduğunu söyleyenler var. Diğer taraftan yarşmalarn vaat ettiği ödüller de bütçeyi belirliyor. Henüz kimseyi milyoner yapmad ama Kim Milyoner Olmak İster yarşmasnn bugüne kadar dağttğ ödüllere baklrsa, stüdyoda yaplanlar arasnda en yüksek bütçeye sahip olduğu tartşma götürmeyecek. Alt ay içinde toplam 4 milyon lira ödül dağtt. Bir kişi 125 bin lira kazand. Yarşmann İç Yapmlar Yapmcs Mehmet Çam “Hâlâ milyonerimizi aryoruz” diyor. Her programa ‘bu kez milyoneri bulacağz’ hevesiyle başladklarn söylüyor Çam. “Her çekim için konfeti makinesi kiralyor fakat kullanamadan geri gönderiyoruz.” Akla gelmeyen birçok masraf kalemiyle bütçesi epey yüksek olan bir diğer yarşma Çarkfelek... Türkiye’de birkaç kez el değiştirerek yaynland. Uzun yllar Mehmet Ali Erbil’in sunuculuğunda ilerledi yoluna ama bir süredir Petek Dinçöz’le hayatn sürdürüyor. Bütçesinde sunucu ücreti önemli bir kalem. Ama ödül de küçümsenmeyecek büyüklükte. Ödüller nakit para, eşya, otomobil olabiliyor. Yapm şirketinden Volkan Öksüz “Prime time kuşağndayz. Bütçemiz yüksek ama program 10 kuşak reklam alabiliyor” diyor. YÜKTE HAFİF PAHADA AĞIR Peki ‘yüksek bütçe eşittir iyi gelir’ diye bir denklem kurabilir miyiz? Araştrmamza göre, böyle bir denklemin çoğu zaman tuttuğu aşikâr. Ödül büyüdükçe, iddia da heyecan da artyor. Ama büyük bir ödül iddias olmadan, eğlence dozu yüksek yarşmalarn iyi gelir getirmesi de mucize değil. Örnek mi? Bu grubu en iyi temsilcisi Show TV’de üç yl yaynda kalan ve reyting rekorlar kran Yemekteyiz program. Bir yapmc şirket değil kanaln kendi hazrlyordu bu yarşmay. Stüdyo kiras, yapmc pay, oyuncu ücreti yoktu. Şov, bir kamerayla ve doğal akşnda ilerliyordu. Sonuçta, Yemekteyiz, bölüm başna beş bin liralk bir masrafla hayatn sürdürdü ve buna karşlk aldğ reklam ve reytingle kanal ihya etti. Yükte hafif, pahada ağr tam da bu programlar için kullanlabilecek bir deyim. Son dönemin beş bin lira ödüllü Şansl Masa’s gibi. ACUN DALGASI Bu ekonominin ortaya çkmasnda Acun etkisi yok mu? Var, hem de yarşma dünyasnda taşlar yerinden oynatacak kadar. Her yaptğ yarşma program en çok izlenenler arasna girdi, üzerinde günlerce konuşuldu, hayata geçirilmesi zor formatlar Türkiye’ye getirdi. Sanki elinde bir sihirli değnek var ve dokunduğu her program altna dönüştürüyor. Var Msn Yok Musun yarşmas ondan önce iki kez denenmiş ama başarl olmamşt. Formata Acun etkisi değince, izleyici ekrana kilitlendi. Birbirlerinin kazanmas için dua eden yarşmaclara onlarn safnda olduğunu gösterip, hissettirmesiyle ortaya çkardğ dayanşmadan herkes etkilenmişti. Vahşi doğaya ünlüleri götürüp açlkla, geceleri soğukta uyumaya, gündüzleri scakta yaşamaya raz edecek bir organizasyonu gerçekleştirmesiyle de takdir toplad. Seçtiği formatlar başarnn kapsn açt ona. Peki bunlar nasl seçiyor, tutacağna nasl ka- rar veriyor? Formülü oldukça basit. “Formatlar tamamen kendi hislerimle seçerim. Zevk almadğm format yapmam. Eğer ben zevk alyor ve mutlu oluyorsam izleyicinin de mutlu olacağn düşünüyorum. Kendimi halkn içinden biri olarak görüyorum. O nedenle benim sevdiğimi herkes seviyor.” Yayna koyduğu böylesine yüksek bütçeli ve çok ayakl programlar sektörün sahip olduğu ekonomiyi büyüttü. 2005 ylnda kurduğu Acun Medya sadece yarşma programlaryla var oldu. Ksacas Acun Ilcal, kendi de kazand sektöre de kazandrd. 10 ylda 21.7 milyon lira gelir elde etmiş Acun Ilcal. Buna karşlk da 3.1 milyon lira vergi ödemiş. Soru fabrikatörleri B ilgi yarşmalar en çok izlenen yarşma türlerinden... Peki izleyiciyi programa bağlayan, tiryakilik yaratan sorular kimin elinden çkyor? Yarşmalar çoğaldkça artan soru ihtiyac bir iş kolu yaratmş durumda. “Yarşmalara soru hazrlanr” ilanlar geziyor web dünyasnda. İşi profesyonelce yapan, referans kuvvetli şirketleşmiş bir girişime göz atyoruz. Sorushop yarşmalarn soru ihtiyacna yant vermek üzere kurulmuş. Kurucusu eski gazeteci Fahri Alakent 2006 ylnda deneyimli bir editör grubuyla işe başlamş. Ekip her gün “hiçbir yerde yaynlanmamş” iddial yüzlerce soru hazrlyor. Fatih Işd ise hobisi yarşmaclğ işe çevirmiş. Fatih Işd 1996 ylnda Bülent Özveren’in Joker yarşmasna katldğnda 17 yaşndaymş. Bu başlangcn arkasndan saysn kendisinin bile hatrlamadğ kadar çok yarşmaya katlmş. Kazandğ ödüllerin toplam 400 bin liraya ulaşmş. Ve bir gün iş teklifi alarak soru yazarlğna başlamş. Bugüne kadar birçok yarşmaya soru hazrlamş. Boğaziçi Ekonomi mezunu olan Işd için soru hazrlamak aslnda baba mesleği. Avukat olan babas zamannda yarşmalara katlmş, sonra da soru yazar olmuş. İyi bir soru için ne gerekiyor acaba? Fatih Işd “İyi bir birikim, Türkçeye hakimiyet, birçok alana ilgi ve merak duymak, çağrşm gücüne sahip olmak” diyor. İSTASYON 33 SAĞLIK Güneş, gözde katarak yapyor GÜNEŞ artk çok zararl Anadolu Sağlk Merkezi Göz Hastalklar Uzman Dr. Naci Sakaoğlu, ultraviyole şnlarnn göz kapağ kanserine, konjoktiva (gözün üst tabakas ve göz kapaklarnn iç yüzeyi) kanserine, kornea yanğna ve uzun dönemde kornea yüzeyinde bozulmaya sebep olabileceğini söylüyor. Ayrca, katarakt oluşumuna da, görme keskinliğini ve yaşam kalitesini bozan ciddi bir hastalk olan Güneş bir zamanlar en sevdiğimiz dostumuzdu. Belki de onun için günümüzde güneş şnlarnn çok zararl olduğunu kabul etmekte zorlanyoruz. Y azn gelmesini iple çekerdik. Güneşin altnda saatlerce yatp kitap okur, uyur, uyanp suya atlar, tekrar kumlara uzanrdk. Bütün gün güneşin altnda geçerdi. Ama çoğu şeyi olduğu gibi güneşimizi de elimizden aldlar. Ozon tabakas delindi, o delik büyüdükçe büyüdü ve artk güneşin zararl şnlar filtrelenemiyor. O çok sevdiğimiz güneş artk çok zararl, yaydğ ultraviyole şnlar derinin yaşlanma sürecini hzlandryor, ağr güneş yanklarna ve cilt kanserinin oluşmasna neden oluyor. Ayrca, güneşe maruz kalan ciltte benlerin ve güneş lekelerinin says artyor. Bu benlerin ve çillerin sürekli gözetim altnda tutmak, şekillerinde değişiklik olup olmadğn kontrol etmek gerekiyor zira bu değişiklikler cilt kanserinin belirtisi olabilir. Özellikle açk tenli ve renkli gözlü kişilerde kanser riski daha fazla ancak bu koyu tenlilerin riski yok demek değildir. Melonomlar (kanserli benler); koyu tenli kişilerin avuç içlerinde, ayak tabanlarnda ve trnak altlarnda gelişebiliyor. Deniz kenarnda güneşten kaçp gölgede oturmak da; güneşin zararl etkilerini engellemiyor. Kum, taş ve deniz yüzeyinden yansyan şk, gölgede de etkili oluyor. Güneş şnlarnn yansma oranlar kardan yüzde 85, kumdan yüzde 17, sudan ise yüzde 50. Memorial Etiler Tp Merkezi Dermatoloji Bölümü’nden Uz. Dr. Zerrin Baysal, sağlkl bir cilt için yaz mevsiminde nelere dikkat edilmesi gerek- 34 İSTASYON tiğini anlatt: “Yaz aylarnda dağda ve deniz kenarnda en az 30 faktörlü bir koruyucu kullanlmal. 30 faktör ile 90 faktör arasnda; koruyuculuk değeri açsndan büyük bir fark yoktur. Koruyucuyu güneşe çkmadan yarm saat önce ve daha sonra iki-üç saat aralklarla sürmek gerekiyor. Ayrca güneş kremi yüzdükten sonra da tazelenmelidir. Deniz ve havuz suyu ile temas; saçta, trnaklarda ve ciltte kurumaya yol açar. Denizden ve havuzdan sonra, temiz tatl suyla, yumuşak şampuanlarla ve sabunlarla banyo yapn ve vücudunuzu ve yüzünüzü nemlendirin. Güneş şnlar bulutlardan ve pencereden de geçebilmekte olduğu için kş aylarnda da koruyucu krem kullann. Kş aylarnda ve çok esmer tenlilerde ise 15 faktörlü olanlar yeterlidir. Hzl bronzlaşmak için kullanlan kakao yağ, havuç yağ, kola ve zeytinyağ da koruma faktörsüz olduğu için cildin erken yaşlanmasna, kalc lekelenmelere ve deri kanserine neden olabilir.” Ola ki tedbiri elden brakr ve koruma faktörsüz güneşe çkarsanz, cildinizde sizi çok rahatsz edebilecek güneş yanklar oluşabilir. Eskiden halk arasnda güneş yanklarna yoğurt ve diş macunu sürmek gibi yanlş bir uygulama vard. Bir başka yanlş ise yanan yere doğrudan buz koymak çünkü buz yanğ artrr. Buzu bir havlu ya da tülbente sararak uygulamak ise yarar sağlayabilir. Bu durumda yaplacak en iyi şey; yank oluşan bölgeye soğuk su uygulamak. Güneş yanğ olann bol su içmesi ve de istirahat etmesi gerekiyor. makula dejeneransna da sebep oluyor. Ultraviyole etkisiyle gözlerde yanma, batma, sulanma, şktan aşr rahatszlk, göz kapaklarn açmakta zorluk da oluşabiliyor. Güneş gözlüğü, göz sağlğ için gerekli bir aksesuar. Güneş gözlüklerinin güneşe doğrudan bakldğnda gözü koruduğu gibi bir yanlgya düşmeyin. Böyle bir durumda görme noktasnda geriye dönüşü olmayan hasar oluşabiliyor. Kullanacağnz güneş gözlüğünün cam yüzde 99 UV filtreleme özelliğine sahip olmal. Bu özelliği olmayan güneş gözlükleri, özellikle koyu renkli camlar olanlar takldğnda göz bebeği küçülmez, böylece, zararl ultraviyole şnlarn gözünüzün içine alr. YEME-İÇME Yaz günlerinin serinleten lezzetleri Yazn bunaltc scaklarn soğuk çorbalar, buzdolabndan yeni çkmş yaz meyveleri ve vazgeçilmez içeceğimiz limonatayla hafifletebilirsiniz. KARPUZ/KAVUN İstanbul’da deniz mevsiminin açldğn nasl anlarz? Karpuz kabuğunun denize düşmesiyle tabii ki! Kavun, karpuz, beyaz peynir… Yaz günlerinin ayrlmaz üçlüsü. İkisi de ayn şekilde seçiliyor, ellenerek. Kavun daha tatl, hazm daha zor. Karpuzun ise neredeyse tamam su ama bol su içeriğine bakp da karpuzun masum olduğunu zannetmeyin. Zira hatr saylr miktarda şeker içeriyor. Bir lokma bir şey yiyemeyecek kadar scaktan bezdiğimiz günlerde ideal kavun, karpuz, beyaz peynir üçlüsü imdada yetişiyor. LİMONATA Hazr meyve sular ve gazl içecekler çkmadan önce limonata baş içeceklerimizdendi. Yllar sonra bu nefis içeceği tekrar keşfettik. İşte o günlerin limonata tarifi: İki limonu iyice ykayp rendenin ince gözüyle üst sar kabuklarn rendeledikten sonra sularn skn. Bir kabn içinde limon kabuklarn bir çay bardağ toz şekerle bir güzel ovun. Üzerine limon suyu ve beş su bardağ su ilave edin. Kabn ağzn tülbentle örtün ve buzdolabna kaldrn. Limonatay soğuduktan sonra süzün ve cam bir sürahiye koyun, bolca taze nane yapraklaryla… Hemen şimdi içmek istiyorsunuz değil mi? BEZELYE Çok eski çağlardan beri Avrasya’da yetiştirildiği biliniyor. Çok mütevazi;toprak seçmiyor. Çok çeşidi var. Bahçe bezelyesi var örneğin, ağac bodur olan. Srk bezelyesi ise ad gibi uzun. Baz bezelye çeşitlerinin sadece taneleri yeniyor. Sultani bezelye ise kabuğuyla birlikte yeniyor. Taneleri iri olanna araka bezelyesi deniyor. Mis gibi kokan domatesli pilav, cack ve bezelye… İşte size ideal bir yaz yemeği. İSTASYON İNCİR Bereketin ve doğurganlğn sembolü incir ağac Anadolu kültürlerini derinden etkilemiş. İncir, antik çağlarda buğdayn ve ekmeğin de tanrças olan Demeter’le ilişkilendirilmiş. Bat Anadolu’da ekmek pişiren kadnlar bugün bile yeni pişen ekmeklerin üzerini hâlâ incir yapraklaryla örter. Muğla yöresinde yaşamş olan Karya uygarlğnda ise Anatanrça’nn armağan olarak görülmüş. Kadn imgesini çağrştrmas ve sapndan çkan süt nedeniyle doğurganlkla ilişkilendirilmesi bir rastlant değil. İncir’in kökü öyle güçlü ki, duvarlarn içinden yürüyor, evlerin temelini sarsyor. “Evime incir ağac diktin” sözü de buradan geliyor. KABAK ÇİÇEĞİ DOLMASI Sapsar kabak çiçekleri ancak sabaha karş toplanabiliyor. Yemekleri Ege’de çok meşhur, bir de İtalya’da. Kabak çiçeğiyle iki çeşit dolma yaplyor. Birincisinde marul, dereotu, nane, taze soğan, maydanoz ve pirinçten bir içle yaplyor. Diğerinde ise çiçekler, peynir, yumurta, soğan, taze nane ile dolduruluyor ve mayal yumurtal hamura bulanarak kzgn zeytinyağnda kzartlyor. AYRAN AŞI DUT Çocukluğumuzda dut ağacnn altna temiz çarşaf serilirdi. Biz de ağaca trmanp dallar sallardk, dutlar çarşafn üstüne dökülsün diye. Hatta yarşrdk, hangimiz daha kuvvetli sallayacak, daha fazla dut dökecek diye. Sonra da o dökülen dutlar toplar, afiyetle yerdik. Hep öyle kalacak zannettik. Yanlmşz… Barş Manço’nun Dut Ağac’nda dediği gibi, “Bu sabah doğup büyüdüğüm mahallenin sokaklarnda dolaştm... Birden Rza amcay gördüm yine o dut ağacnn altnda oturuyordu... Smscak ellerinde çocukluğumu yeniden yaşamaya başladm.” 36 MAŞ FASULYESİ Eski zamanlarda hastalk tedavisinde kullanldğ söylenen maş fasulyesi, Çin mutfağnn da baş aktörlerinden. Bizler tanşal çok olmasa da maş, Güneydoğu Anadolu mutfağnda yllardr kullanlyor, Toroslardaki ismi ise cin börülcesi. İçerdiği protein ve lifle çok sağlkl olan maş fasulyesi hücre yenileyici ve kan şekeri düşürücü özelliklere sahip. Soğan, sumak, közlenmiş biber, kornişon, nar ekşisi ve zeytinyağyla yaplan salatas çok lezzetli. Ayrca bulgur pilavna da çok yakşyor. TAZE ZAHTER Zahter, Doğu Akdeniz’e özgü bir kekik türünün Arapça ad, biberiyeye çok benziyor. Antakya ve Gaziantep’te taze soğan, maydanoz, zeytinyağ, limon ve nar ekşisiyle yaplan bir salatas var ki ağznza layk. O bölgede boğaz rahatlatma konusunda hlamur, nane limon gibi rakiplerinden bile güçlü olan ve ilk dozdan itibaren bağmllk yaptğ iddia edilen çay da içiliyor. Zahterin bir de baharat çeşidi var. 40 küsur baharatn karştrlmasyla yaplan zahter, özellikle kahvaltlarda zeytinyağyla yeniliyor. Küçük bir ekmek parçasnn arasna tulum peyniri koyun ve ekmeği önce has zeytinyağna, sonra da zahtere bandrn. Yedikçe daha fazla yemek isteyeceksiniz. Scak günler için besleyici de olan ideal bir soğuk çorba! Bir kase buğday bir gece önceden slatn. Buğdaylar iyice haşlayn. Ayr kapta hazrladğnz yoğun ayran buğdayn haşlandğ tencereye yavaş yavaş dökün. Tencereyi tekrar ocağa koyun, kaynamadan indirin ve tuz ekleyin. Çorba koyu olursa lk suyla açabilirsiniz. Üstüne ince doğranmş dereotu ve naneyle buzdolabna koyun ve soğuk servis edin. İSTASYON 37 SAĞLIK SICAK ÇARPMASI ÖLÜMCÜL OLABİLİR ATALARIMIZIN SAĞLIK İKSİRİ ■ Hava scaklğnn 32 derecenin, nemin yüzde 60’n üzerine çktğ durumlarda görülen scak çarpmas acil tedavisi gereken, hayat tehdit eden bir tablodur. Yaşllar, damar sertliği ve kalp yetersizliği olanlar, şeker hastalar, alkolikler ve idrar söktürücü ilaç kullananlarda daha sk rastlanr. Vücut ssnn 41 derece üzerine çkmas, ani olarak ortaya çkan baş ağrs, baş dönmesi, konuşma bozukluğu, baygnlk, halüsinasyon (hayal görme) ve havale gibi merkezi sinir sistemi belirtileriyle başlar. Ksa ■ Geçmişi M.Ö. 6 binli yllara dayanan sirke, aslnda, baz özelliklerini yitirip yenilerini kazanan bir tür “ekşimiş şarap”. Sirkenin kireç çözmekten saç parlatmaya, frn yağlarn temizlemekten sivrisinek kovmaya kadar günlük yaşam kolaylaştran saysz faydalarnn yan sra bir o kadar da sağlkla ilgili faydalarn sayabiliriz. Kolesterolü azaltr, sindirimi kolaylaştrr, kan basncn düşürür, kan şekerini düzenler, güçlü antiseptik özelliğiyle boğaz enfeksiyonlarnn geçmesini çabuklaştrr. Koltuk altna ve kasklara yerleştirilen sirkeli pamuk ise ateş düşürür. 38 İSTASYON YOGURT > sürede komaya girilebilir. Müdahale edilmezse kalp, beyin, böbrek, karaciğer gibi birçok hayati organn fonksiyonlar bozulabilir. Scak çarpanlar hemen gölge bir yere alnmal ve elbiseleri tamamen çkarlmaldr. Vücut yüzeyi (hortumla, soğuk suya batrlmş süngerle, duş altnda, vb.) slatlmal ve vantilatör tutularak suyun buharlaşmas sağlanmaldr. Bunlar, hemen uygulanrsa baz hastalarn kendilerine gelmeleri mümkündür. Bu sürede hastaya su vermek çok tehlikelidir. İlk müdahaleden sonra hasta, klimal ambulanslarla en ksa zamanda bir hastaneye ulaştrlmaldr. UZUN ÖMRÜN SIRRI ■ Daha önce yoğurtta mucizevi zayflatc bir enzim keşfeden bilim adamlar şimdi de, yoğurdu oluşturan yararl bakterilerin, kanserin oluşumunu ve gelişimini önlediğini tespit etti. Yoğurt mayasndaki bakteriler antibiyotik madde üreterek mikroplarn faaliyetini durduruyor. Öte yandan, antibiyotik tedavisiyle bağrsaklarn bozulan doğal dengesini düzeltiyor, zehirlenmelere karş panzehir görevini üstleniyor. İçerdiği yüksek orandaki kalsiyum osteoporoza karş güvenli bir koruyucu olduğu gibi özellikle süt şekerine hassasiyetleri nedeniyle süt içemeyen çocuklarn kemik ve diş gelişimi için çok önemli. Uzun yaşamn srr olduğu söylenen yoğurdun mutlaka her gün düzenli olarak tüketilmesi öneriliyor. Özellikle yedi tür antibiyotik içeren sarmsakla birlikte tüketirseniz güçlü bir bağşklk sistemine kavuşabilirsiniz. Proteze ‘kök’ten çözüm ■ Kkrdaklarnda sorun olan 45 yaş altndaki hastalar çok yaknda protez kullanmaktan kurtulabilecek. Uygun hastalardan alnan kkrdak parçalar yurt dşndaki bir laboratuvarda çoğaltlyor ve 1-1,5 ay sonra geri gönderilen bu yeni canl hücreler hastann sorunlu kkrdak dokusuna yerleştiriliyor. Bu yöntemle, 45 yaş altndaki hastalarn aktif sportif ve diğer travmalarla oluşan ve genetik ya da yapsal kkrdak sorunlar proteze gerek kalmakszn gideriliyor. Yeni yöntem, Ankara Yldrm Beyazt Üniversitesi Atatürk Eğitim ve Araştrma Hastanesi’nde 10 hastaya başaryla uyguland. Şimdilik yalnzca 45 yaşn altndaki hastalarda kullanlan bu yöntem, gelecek yllarda geliştirilerek özellikle kadnlarn menopoz sonras ortaya çkan kalça ve diz sorunlarnda da kullanlabilir. 100 BİN KM Balarlarnn bir peteği doldurmak için kanat çrptklar mesafe MISIR ŞURUBU BİR ZEHİR Mİ? YAZ ENFEKSİYONLARINA DİKKAT ■ Yaz aylarnda en sk yaşanan ve bulant, kusma ve ishalle seyreden enfeksiyonlar çoğunlukla iyi temizlenmemiş meyve ve sebzeler ile scakta bozulan yemeklerden, özellikle etten kaynaklanyor. Bu gibi enfeksiyonlarn önlenmesi için açkta satlan yiyecek ve içeceklerin tüketilmemesi, evde yiyeceklerin uygun sda saklanmas ve el temizliğine çok dikkat edilmesi gerekiyor. Bu enfeksiyonlarn en büyük tehlikesi su kayb olacağ için hafif gdalarla beslenin ve bol bol sv tüketin. Özellikle ishal iki gün sonra hala geçmemişse, doktora görünmekte fayda var. Vücudunuzun uzun süre susuz kalmas başka ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Yaz aylarnda karşlaşlan bir diğer enfeksiyon grubu ise gerekli ve uygun klorlama yaplmayan havuzlardan geçen enfeksiyonlar. Bunlarn başlcalar; cilt, göz ve dş kulak enfeksiyonlar ile kl kökünün iltihaplanmas. Havuzun temizliğinden emin olmak ve havuzdan çknca duş alarak temizlenmek bu enfeksiyonlarn önüne geçmede çok yararl. ■ Dünyada ve Türkiye’deki bütün tp otoriteleri uyaryor: Obezite ve bununla ilgili hastalklarn bir numaral sebebi, yüksek früktoz ihtiva eden “msr şurubu”. Tatlandrlmş tüm yiyecek ve içecekler, işlenmiş besinlerdeki (bisküvi, şekerleme, hazr tatllar, ketçap, soslar, poşetli unlu mamüller vs.) msr şurubu, yağ depolarmz ciddi anlamda çoğaltyor. Msr şurubunun sebep olduğu sağlk tehditleri şunlar: İnsülin direnci, tip 2 diyabet, kan basncnn yükselmesi, karaciğer hasar, kalp-damar hastalklar, gut, arterit, kanser. Genetiğiyle oynanmş msrdan üretilen msr şurubu alerji ve ksrlğa da sebep oluyor. Köşe başlarnda satlan haşlanmş veya közde kzarmş msra dayanmak çok zor ama genetiğiyle oynanmş olabileceğini de unutmayn. HEM HAZ VERİYOR HEM DE SAĞLIKLI KOKUSUYLA RAHATLATAN FESLEĞEN ■ Akdeniz mutfağnda yemeklere lezzet katan fesleğen, insan sağlğn da olumlu etkiliyor. Fesleğen, yüksek kolesterolü düşürücü, hatta gelişimini engelleyici özelliğiyle kalp sağlğna; ödemlere, diyabete, DNA hasarna iyi geldiği, hatta gündelik stresle savaştğ biliniyor. Bir başka araştrmaya göre fesleğen, akciğer enfeksiyonuna yol açan bakterilerin büyümesini de engelliyor. Yüksek antioksidan da içeren fesleğen yapraklarnn taze görünümlü, parlak ve yeşil olmasna dikkat edin. ■ Özellikle Çin ve Hindistan dolaylarnda 4 bin yldr kullanlan ve tropikal bölgelerin bütün dünyaya armağan olarak kabul edilen zencefil, kan temizleyen, kalp ritmini düzenleyen ve sindirim sistemini rahatlatan bir bitki. Zencefil bitkisinin soğuk algnlklarna çok iyi geldiği tüm dünyada bilinen bir gerçek. Romatizmal rahatszlklarda ise bin yllardr kullanlmakta. Son yllarda antioksidan özelliğiyle birçok bilim adamnca, kanserle savaşta “destekleyici tedavi olarak” kabul ediliyor. YAZ İÇECEKLERİ ■ Scaklarda bol bol sv tüketmek gerekiyor. Zaten yazn tek istediğimiz, sürekli buz gibi bir şey içmek. Öte yandan şeker ve msr şurubu içeren ve vücudumuzda neredeyse zehir etkisi yaptğ belirtilen hazr içecekler yerine ayran, buzlu kahve ve buzlu çay, içine meyve parçalar atacağnz maden suyu ile naneli limonata ideal yaz içecekleri olabilir. İçine şeker katmamak şartyla tabii. İSTASYON 39 SAĞLIK STRESSAVAR YİYECEKLER: BALIK, CEVİZ, NAR Mangalda etinizi pişirirken ateşin direk olarak ete temas etmemesine ve eti yakmadan pişirmeye özen gösterin. MANGALDA YANIK ETE DİKKAT ■ Hava scaklğnn artmasyla piknik mevsimi açld. Aman, mangalda pişirilen etlerin tüketimine dikkat! Etin mangal veya zgara üzerinde yanmasyla ve ete temas eden dumanla, yemek borusu kanserine neden olan iki değişik kanserojen madde ortaya çkyor. Üstelik yemek borusu kanserinin erken teşhisi de çok zor. Mangal keyfimizi sağlkl yapmak için etleri çok fazla pişirmeyin ve yakmayn. Az yağl etler seçin veya etin yağlarn temizleyin. Izgaray s kaynağna arada yeterli bir mesafe brakarak yerleştirin. Izgaralarn üzerindeki et ve yağ kalntlarn temizleyin. Etlerin yannda antioksidan özellikleriyle toksinlerin elimine edilmesinde yaral olan maydanoz, tere, roka, marul gibi koyu yeşil yaprakllar ve domatesi bol miktarda tüketin. SARI MUCİZE ZERDEÇAL ■ Zerdeçaln içerdiği “kurkimin”in çok yüksek orandaki antioksidan ve iltihabi reaksiyonlar azaltma özellikleriyle her türlü kanser hastalklar, diyabet ve enfeksiyon hastalklarna iyi geldiği, hatta 40 İSTASYON bunlardan bazlarn gen seviyesindeyken engellediği tespit edildi. Bilhassa çocuklara sabah ve akşam bir tatl kaşğ zerdeçal eklenmiş bir bardak süt içirmek bağşklk sistemlerini kuvvetlendiriyor. Amerikal bir grup bilim adam, kurkiminin inme geçiren hastalarn beyin hücrelerinin yenilenmesinde etkili olabileceğini hayvanlar üzerinde gözlemledi. Bu araştrma sonuçlar, özellikle inmelerde kullanlacak yeni bir ilacn geliştirilmesi için umut veriyor. ■ Stres hayatmzn bir parças ve stresle baş edebilmenin nefes tekniklerinden bedeni gevşetmeye kadar çok çeşitli yöntemlerini hemen her gün gazetelerde okuyoruz. Buna rağmen stresli dönemleri baz sağlkl yiyeceklerle daha rahat geçirebileceğimizi çoğumuz bilmiyor. Stresle savaşnzda Omega 3, C vitamini ve magnezyum sizi çok iyi destekleyecek. Diyetinizde Omega 3 deposu balk, ceviz, semizotuna ve magnezyum açsndan zengin krmz et, tam tahl ve bademe yer verin. En iyi C vitamini kaynaklar ise nar ve turunçgiller. DİŞ FIRÇALAMANIN DOĞRU SAATİ HIŞILTILI ÖKSÜRÜK ASTIM HABERCİSİ ■ Diş sağlğmz korumann ilk kural dişlerimizi günde iki defa frçalamak. Hatta çocuklarmza bile lavaboya ulaşabildikleri günden başlayarak diş frçalama alşkanlğn vermeye çalşyoruz. Ancak özellikle asitli yiyecek ve içeceklerin hemen ardndan diş frçalamak zararl bile olabilir. Zira diş minesini ve altndaki dentin katmann eriten asit frçalamayla daha derinlere işleyebiliyor. Onun için dişleri, asitli yiyecek ve içecek tükettikten en az yarm saat sonra frçalamak gerekiyor. Dişlerinizi frçalayana kadar asitten temizlemek için ağz gargaras veya karbonatl suyla ağznz çalkalayn. ■ Bahar ve yaz aylarndaki alerjik astma dikkat çekilirken çocuklarda tekrarlayan hşltnn astm olabileceği belirtiliyor. Çocuk hşltl ve sk nefes alp veriyorsa hemen bir doktora götürülmeli. Uzmanlara göre sürekli ve ayn şekilde devam eden hşlt, doğuştan gelen bozukluklar düşündürebiliyor. Arada iyileşen fakat tekrarlayan hşlt, hşltyla birlikte üç haftadan fazla devam eden, öksürük kesici ve antibiyotiğe rağmen geçmeyen öksürükte mutlaka astm ihtimalinin hesaba katlmas gerekiyor. Hşltda en önemli tetikleyiciler, polenler, hava kirliliği ve sigara.Çocuk sigara içilmiş alana uzun zaman sonra girse bile etkileniyor. Karaciğerin yaşamsal rolü Karaciğerin çok önemli bir organ olduğunu biliyoruz. Aşağdakiler de ne kadar yaşamsal görevler üstlendiğini gösteriyor. K A vitamini arotenden sentezler. Cinsiyet horm onlarnn fazlasn yo k eder nda Lenf yapm v göre alr n ayarlar Vücudun ss Vücuda su üretir Antikorlar n önemli bir ksmn üretir Kandaki şeker miktarn ayarlar. in hücrelerin eminde kan n ö d yo ri b Em ğlar. üretimini sa Phtlaşmad a ro oynayan pro l tr ve fibrinoje ombin ni üretir. Yağ, protein, şeker ve kan yapm için gerekli olan maddeleri depolar. TARÇIN SADECE BİR BAHARAT DEĞİL ■ M.Ö. 3000’de Çinliler tarafndan kullanld. Avrupa’da 16.’dan 18.yy’a kadar en değerli ve pahal baharatlardan biri sayld. Bizde de Osmanllardan itibaren özellikle tatllarda yoğun olarak kullanlyor. Geniş spektrumlu doğal bir anti bakteriyel olan tarçn ayrca en güçlü antioksidan baharatlardan birisi. Son araştrmalar tarçnn çok iyi bir kan şekeri düzenleyicisi de olduğunu ortaya koydu; özellikle Tip 2 diyabetliler için bu çok önemli. Zengin bir potasyum deposu ve bir mide dostu olan tarçn ayn zamanda ses tellerini koruyor, zihinsel ve fiziksel yorgunluğu gideriyor. Tarçn balla birlikte kullanmak etkisini kuvvetlendiriyor. 100 MİLYON Balarlarnn bir peteği doldurabilmek için nektarn emdikleri çiçek miktar VİTAMİN VE MİNERAL DEPOSU DONDURMA ■ Eskiden yazn gelmesini iple çekerdik dondurma yiyebilmek için. Şimdilerde her mevsim dondurma var. Haz vermesinin yan sra dondurma çok da sağlkl bir besin; A, C, D, E ve B grubu vitaminler ile kalsiyum, fosfor, magnezyum, sodyum, potasyum, çinko ve demir gibi mineralleri içeriyor. Kalorisi çok düşük değil ama ayn çikolata, kadayf, tahin helvas ve hamur tatllar, ayn miktar dondurmadan 3-4 kat daha kalorili. Dikkat etmemiz gereken önemli bir nokta var: Bir yaşn altndaki bebeklere ve inek sütüyle yumurtaya alerjisi olan çocuklara dondurma vermemek gerekiyor. KENEDEN KORUNMA YOLLARI ■ Scaklarn başlamasyla birlikte gazetelerde kene srğ kaynakl ölüm haberlerini de okumaya başladk. Her ne kadar,“Ya, bunlar bizim yllardr bildiğimiz kene, bunlar birşey yapmaz” desek de kene srğyla öldürücü bir hastalk gelişebiliyor. Bundan korunmak için özellikle mays, haziran, temmuz ve ağustos aylarnda krsala giderken kenenin vücuda yapşmasn engelleyecek şekilde ve açk renk giysiler giymek çok önemli. Eve döndükten sonra özellikle kol altlar, kulak çevresi, kemer bölgesi, diz arkalar, saç, bacak arkalarnda bene benzeyen küçük siyah nokta seklinde görülen kene kontrolü yapn. Kene tespit ederseniz hemen bir sağlk kuruluşuna gidin, yoksa çok fazla zaman geçirmeden önce üstüne yağ dökün ve v şeklinde bir kartonla, tarlada iseniz yaprakla keneyi koparmadan sökün. Kenenin üzerine asla alkol, sabun gibi kimyasallar sürmeyin. Hiçbir şekilde keneyi çplak elle tutmayn. Keneler çamaşr makinesinde ölmüyor ama kurutucu ssnda 15 dakikada ölüyor. KLİMALARIN DOĞRU KULLANIMI ■ Klimalarn çalşmaya başlamasyla kas ağrlar ve tutulma şikayetleri de çoğald. Klimay doğru kullanarak bunun önüne geçebiliriz. Öncelikle, klimann s ayar ortalama 24–25 derece, nem ayar ise yüzde 40–50 arasnda olmal. Soğutulacak ortam yavaş yavaş, 5’er derece aralklarla soğutulmal. Dşardan terli terli klimal bir ortama girdiğimizde çoğumuzun ilk yaptğ şey, klimann karşsna geçip serinlemeye çalşmak oluyor. Oysa ki, klimann üflediği serin havaya direk maruz kalmak terli iken klima çarpmasna, diğer zamanlarda ise boyun tutulmasna ve göğüste bçak batar gibi ağrlara neden olabiliyor. Bunlardan korunmak için klima kapaklarnn hareketli çalşmas gerekiyor. Bakm yaplmamş veya yetersiz yaplmş klimalar da farenjit, nezle, bademcik, zatürree ve astmn tetiklenmesine neden oluyor. Klimann tüm cazibesine rağmen mekanlarn, pencerelerin açlarak serinletilmesi en sağlkl yöntem. Araçlarda ise aksine, pencereler kapal olmal ve klima çalştrlmal. İSTASYON 41 SPOR Türk sporcularnn olimpiyat maceras İlk defa 1936 ylnda olimpiyat madalyas sahibi olduk. Ardndan özellikle güreş ve halterde efsane sporcularmz ard ardna altn madalya kazanrken baz dallarda 2012 Olimpiyatlar’na kadar hiç temsil edilemedik. Bu yl Londra’da, baz dallarda ilk defa olmak üzere, 88 kişilik kalabalk bir ekiple Olimpiyat heyecann bir kez daha yaşayacağz. YAZI: MERT AYDIN M ilattan önce 776’da başlayan ve milattan sonra 394’e kadar devam eden Antik Olimpiyatlar, katlmann kazanmaktan önemli sayldğ, sporcularn onurunun her şeyin önünde olduğu bir kültürün Güneydoğu Avrupa’da ortaya çkmasna neden olmuş ve Fransz Baron Pierre de Coubertin Modern Olimpiyatlar’n oluşturulmas srasnda bu kültür idealini benimsemişti. 1896’da başlayan macerada, 2012’ye gelene kadar bu ideallerle yarşan birçok sporcu yer ald. 27 Temmuz-12 Ağustos tarihleri arasnda düzenlenecek olan Londra Olimpiyat Oyunlar yine tüm dünyann ilgisini üzerine çekecek. Türkiye, bu yl rekor bir katlmla Londra Olimpiyatlar’nda temsil edilecek. Olimpiyatlara katlmas kesinleşen 88 sporcuya Kadn Basketbol Milli Takmmz da eklendi. 42 İSTASYON Bu oyunlar, Türkiye için birçok ilkleri barndryor. Baz dallarda ilk kez Türk sporcular Olimpiyat heyecan yaşayacak. Bunlardan birisi de jimnastik. Olimpiyat oyunlarnn ana branşlarndan birisi olan artistik jimnastikte Göksu Üçtaş’ izleme frsat bulacağz. Göksu Üçtaş’n yarşacağ kadnlar bireysel yarşmalar 2-7 Ağustos tarihleri arasnda yaplacak. Uzakdoğu ve Güneydoğu Asya ülkelerinin ağrlkl olarak başarl olduğu badminton’da dünya sralamasnda 52 numaraya kadar yükselen Neslihan Yiğit, Londra’da yarşma hakk elde etti. 18 yaşndaki Neslihan, gençlerde de dünya sralamasnda 7 numarada bulunuyor. Londra Olimpiyat Oyunlar’nda badminton müsabakalar 28 Temmuz-5 Ağustos tarihleri arasnda yaplacak. Yol bisikleti, uzun yllardr Olimpiyat Oyunlar’nda temsil edilmediğimiz bir dald. Bisiklet Federasyonu’nun çalşmalar sonucunda 2008 Pekin Olimpiyat Oyunlar’na dağ bisikletinde sporcu yollayabildik. Londra’da ise yol bisikletinde üç bisikletçiyle temsil edileceğiz. Yol bisikleti müsabakalar ise 28 Temmuz-1 Ağustos tarihleri arasnda büyük bir rekabete sahne olacak ve sporcularmz önemli bir tecrübe edinecekler. Geçmişte erkekler futbol ve basketbol branşlarnda Olimpiyat Oyunlar’na katldk. Ancak 1960 ylndan sonra takm sporlarnda böyle bir şans yakalayamadk ve takmlarmz, elemeleri geçerek oyunlara katlamad. Nihayet bu 52 yllk özlem sona erdi; hem de bugüne kadar Olimpiyat görememiş bir takm sporu sayesinde. Kadn Voleybol Milli Takmmz, Ankara’da düzenlenen olimpiyat elemelerinde gösterdiği performansla Londra vizesini ald. 12 takmn katlacağ Olimpiyat Oyunlar’nda milli takmmzn hiç de az olmayan bir madalya şans bulunuyor. Kadnlarda 28 Temmuz-11 Ağustos tarihleri arasnda madalya mücadelesi verilecek. Naz, Eda, Neslihan ve arkadaşlar, tarihte yeni bir sayfa açmak için çaba gösterecek. Ata sporumuz güreş, Olimpiyat tarihinde en çok madalya kazandğmz dal. Bu yl tabii ki yine önemli güreşçilerimizle madalyalar kovalayacağz ama Türk güreşi, Londra’da bir ilkle tanşacak. İlk kez bir kadn güreşçimiz Olimpiyat tecrübesi yaşayacak. 26 yaşndaki Elif Jale Yeşilrmak 63 kiloda madalya için mindere çkacak. Rusya doğumlu olan ve 2011’de vatandaşlğa geçen Yeşilrmak bu yl Avrupa Şampiyonas’nda ülkemize bronz getirmeyi başarmşt. Bakalm kadnlar da erkekler kadar madalya getirmeye başlayacak m güreşte? Kadnlar 63 kilo müsabakalar 8 Ağustos’ta yaplacak. Atletizm, Olimpiyat Oyunlar’nn her zaman en prestijli daldr. Tarihte bu dalda sadece iki güİSTASYON 43 SPOR Olimpiyat efsanelerimiz ■ NAİM SÜLEYMANOĞLU: 1988 Seul Olimpiyat Oyunlar’nda, güreş dşnda ilk altnmz halter dalnda kazandrd. 4 yl sonra Barselona’da seriye devam etti. Peş peşe 3. altnn almas 1996’da Olimpiyat şampiyonluğunu elde ettiği Atlanta’da gerçekleşti. ■ YAŞAR ERKAN: 1936 Berlin Olimpiyat Oyunlar’na gelindiğinde madalyas olmayan genç Türkiye Cumhuriyeti’ne Ahmet Kireççi bronz madalya kazandrarak güreşimizin altn çağn başlatt. 24 yaşndaki Yaşar Erkan, Grekoromen 61 kiloda Berlin’de ilk Olimpiyat altnmz kazand. Cumhurbaşkan Mustafa Kemal Atatürk’ün tebrik telgraf, “Kendin küçüksün ama memleket için çok büyük iş yaptn. Artk adn Türk spor tarihine geçti. Çok yaşa Yaşar” diyordu. ■ YAŞAR DOĞU: Ata sporumuz güreş yllar boyunca Olimpiyat sahnesinde tek gururumuz oldu. Yaşar Doğu da güreş sporunun efsanelerinden biri olarak ülkemize büyük başarlar kazandrd. 1948 Londra Olimpiyat Oyunlar’nda 31 yaşnda müthiş güreşler atarak altn madalyay elde etti. Milli takm formasyla yaptğ 47 maçta tek yenilgi almş, galibiyetlerinin 33’ü tuşla gelmişti. Londra Olimpiyat Oyunlar’nda 88 sporcu ülkemizi temsil edecek. Tekvandoda Bahri Tanrkulu ve ilk kadn güreşçimiz olarak Elif Jale Yeşilrmak, ilk kez olimpiyat tecrübesi yaşayacak. Melek Hu masa tenisinde, Çiğdem Özyaman ise skeet kadnlarda olimpiyatlarda ter dökecek sporcularmzdan bazlar (üstten saat yönünde). müş, iki bronz madalya kazanabildik. 1948’de üç adm atlamada Ruhi Saralp ve 2004’te çekiç atmada Eşref Apak, bronz madalya sahibi atletlerimiz oldu. 2008 Pekin Olimpiyat Otunlar’nda Elvan Abeylegesse 5 bin ve 10 bin metrede 2 gümüş madalya elde etti. Londra’ya hayli kalabalk bir kadroyla gidiyoruz. Bu durum final koşma, atma ve atlama şansmzn hayli fazla olduğunu gösteriyor. İstanbul’da düzenlenen Dünya Salon Atletizm Şampiyonas’nda iki madalya kazanan atletlerimiz, Olimpiyat Oyunlar öncesinde, Helsinki’de Avrupa Atletizm Şampiyonas’nda ter dökecek. Londra’daki atletizm müsabakalar ise 3-12 Ağustos tarihleri arasnda yaplacak. Her Olimpiyat Oyunu’nda temsil edildiğimiz atclkta bu kez beş sporcumuz birden yer alacak. Üç erkek, iki kadn sporcumuz, Londra’da en iyi atşlar yapabilmek için çaba gösterecek. Skeet kadnlarda Çiğdem Özyaman, 10 metre haval tabanca erkeklerde İsmail Keleş, trap dalnda kadnlarda Nihan Kantarc ve erkeklerde Oğuzhan Tüzün ile tabancada Yusuf Dikeç, ülkemizi temsil edecek isimler. Atclk müsabakalar 28 Temmuz-5 Ağustos tarihleri arasnda yaplacak. Dört yl önce Pekin’de Türkiye, Melek Hu ile masa tenisinde olimpiyat tarihindeki ilk galibiyetlerini almş, Çin kökenli sporcumuz, 3. tura kadar yükselmişti. Londra’da Melek’ten daha önemli şeyler bekleniyor. Tpk erkeklerde mücadele edecek olan Bora Vang gibi. Uzakdoğu hakimiyetindeki bu spor dalnda belki de çeyrek final oynaya- 44 İSTASYON bilmek çok büyük bir başar olarak addedilecek. Masa tenisi müsabakalar 28 Temmuz-8 Ağustos tarihleri arasnda yaplacak. Tabii ki halter, boks, judo, tekvando, yelken ve yüzmede de varz. Ne kadar çok değişik dalda sporcu gönderebilirsek sporumuz o kadar gelişmiş demektir. Madalya beklediğimiz ve dokuz sporcuyla temsil edileceğimiz halterde madalya mücadelesi 28 Temmuz-7 Ağustos tarihleri arasnda yaplacak. 1988 Seul’den bu yana halterde madalya alamadğmz bir Olimpiyat olmad. Alt sporcuyla madalya arayacağmz boks maçlarnda kyasya bir mücadele olacak. Çok büyük başarlara imza attğmz ve bu yl ilk kez programa alnan kadnlar boksunda şu anda sporcumuz bulunmuyor. Az sayda skletin programa alnmas ve dünya şampiyonu Gülsüm Tatar’n talihsiz bir şekilde kotay alamamas üzüntü yaratt. Tatar için wild card peşinde koşuluyor. Son üç Olimpiyat Oyunu’nda da madalya aldğmz tekvandoda Bahri Tanrkulu’nun başn çektiği bir sporcu grubu var. 2004 Olimpiyat Oyunlar ikincisi Tanrkulu, dört yl önce talihsiz bir şekilde madalyay kaçrmşt. Londra’da tekvando müsabakalar 8-11 Ağustos tarihleri arasnda yer alacak. Yeni bir ivme kazanmak isteyen Türk sporu için Londra Olimpiyat Oyunlar’nda alnacak sonuçlarn önemi büyük. Son dönemde 8-10 madalyayla tamamladğmz Olimpiyat’tan çkarabileceğimiz 15 madalya çok önemli olacak. ■ HÜLYA ŞENYURT: 1992 Barselona Olimpiyat Oyunlar’na kadar Türk kadn sporcularnn madalyas yoktu. Judocu Hülya Şenyurt, Barselona’da bir tarih yazacakt... Bir yl önce Avrupa Gençler Şampiyonu olan 19 yaşndaki sporcumuz 48 kiloda Türk kadn sporcularnn aldğ ilk madalya olan bronz madalyaya ulaşt. ■ HAMZA YERLİKAYA: 17 yaşnda dünya şampiyonu oldu. 20’sinde ise 1996 Atlanta Olimpiyat Oyunlar’nda şampiyon olarak Uluslararas Güreş Federasyonu’ndan “Asrn Güreşçisi” unvann, 2000’de de Sidney’de ikinci Olimpiyat altnn kazand. ■ HALİL MUTLU: Ülkemize geldiğinde henüz 15 yaşnda olan Halil Mutlu’ya Naim Süleymanoğlu antrenörlük yapt ve bir yldz ortaya çkard. 1992 Barselona Olimpiyat Oyunlar’nda 5’inci olarak Olimpiyat kariyerine giriş yapt. 1996 Atlanta’da altn madalyay boynuna geçirdi. 2000’de Sidney’deki ikinci altnnn ardndan Atina’daki altn madalyasyla peş peşe üç kez Olimpiyat şampiyonu olmay başard. ■ RUHİ SARIALP: 1948 Londra Olimpiyat Oyunlar’da 3 adm atlamada Wembley Stad’nda 24 yaşndaki Saralp bronz madalya kazand. Bu başarnn ardndan bu spor dalnda bir Olimpiyat madalyas için 56 yl daha bekleyecektik. Ruhi Saralp 1950 ylnda bir ilke daha imza att ve Avrupa Şampiyonas’nda bronz elde etti. Bu başarnn devam için de 52 yl bekleyecektik. ■ EŞREF APAK: 21. yüzyla Dünya Gençler Şampiyonu unvanyla giren çekiççimiz 2004 ylnda Atina’da yaplan Olimpiyat Oyunlar’nda müthiş bir final çkard. Aslnda yarşma bittiğinde Eşref Apak 4. srada yer alyordu. Ancak 3. olan Macar atlet Adrian Annus’un dopingli çkmas üzerine bronz madalya alma hakkn kazandğnda 56 yllk süreç bitti ve atletizmde Olimpiyat madalyasna kavuştuk. Artistik jimnastik branşnda başarl sporcu Göksu Üçtaş’ izleyeceğiz. ■ MUSTAFA DAĞISTANLI: Türk spor tarihinin en büyük efsanelerinden biri. Serbest stil 57 kiloda 1954’te dünya şampiyonu oldu. 1956 Melbourne Olimpiyat Oyunlar’nda altn madalyaya ulaşt. 1957 ve 1959’da bu kez 62 kiloda dünyann en iyisi oldu. 1960 Roma Olimpiyat Oyunlar’nda güreş milli takmmz muhteşem bir sonuç alarak 7 altn ve 2 gümüş madalyann sahibi oldu. İSTASYON 45 OTOMOTİV HAZIRLAYAN: EDMON BEKYAN YENİ A3 AĞABEYLERİNE ÖZENDİ LANCIA’DAN YENİ MODEL CRAFTER’A ÇİFT TURBOLU 2.0 TDI DOPİNGİ ■ Lancia’nn amiral gemisi unvann taşyan ve ilk olarak 1984 ylnda üretilen Thema’nn yeniden yollara dönüşünü simgeleyen yeni modeli satşa sunuldu. Chrysler’in 300 modeli baz alnarak geliştirilen arkadan itişli Lancia Thema, geniş boyutlar ve konfor gibi tipik Amerikan öğelerini, İtalyan iç/dş tasarm detaylar ve lüks detaylarla birleştiriyor. Thema’da 5 ileri otomatik şanzman, 239 beygir 46 gücündeki 3.0 litrelik V6 Multijet II dizel motorla birleştirildi. Beş metre uzunluğundaki Thema’nn donanmlarn şöyle sralayabiliriz: 7 hava yastğ, ESP, ABS, TCS, Yokuş Kalkş Destek Sistemi, yağmur sensörü, Acil Fren Destek Sistemi, çift bölmeli panoramik açlr tavan, ön/arka park sensörü, anahtarsz giriş ve çalştrma sistemi, nem sensörü, pusula, adaptif Bi-Xenon farlar, 18 inç alaşm jantlar, deri döşeme, havalandrmal ve hafzal ön koltuklar, stmal ön/arka koltuklar, elektrikli hz sabitleme sistemi, 276 vat gücünde 6 hoparlörlü müzik sistemi, Garmin navigasyon, Bluetooth ve 8.4 inçlik dokunmatik ekran. 0-100 km/s hzlanmasn 7.8 saniyede tamamlayan ve 232 km/s maksimum hza erişen Thema, 100 km’de ortalama 7.1 litrelik yakt tüketiyor. Uzay servisi 301 en çok satan Peugeot olacak ■ Doğuş Otomotiv–Audi, sadece A8, S, RS ■ Kasm aynda düzenlenecek olan İstanbul Auto Show Fuar’nda ilk ve R8 sahiplerine özel bir servis atölyesi açt. Doğuş Oto Esenyurt’ta tasarlanan ve adeta uzay laboratuvarn andran Audi Exclusive Atölye’ye araçlar tek tek alnyor. Bunun nedeni, hem araç sahiplerine ayrcalkl bir ortam ve servis sunmak hem de bu modellerin gelişmiş teknolojilerinin özel inceleme gerektirmesi. Her birinin ayr motor özelliği, elektrik donanm ve bilgisayar yazlmlar olan A8, R8, S ve RS modelleriyle, özel olarak geliştirilen cihazlar ve Audi A.G Eğitim Merkezi’nde özel eğitimlerden geçen teknisyenler ilgileniyor. Araç sahiplerinin gerçekleştirilmekte olan servis işlemlerini yakndan görmelerine olanak tanyan Audi Exclusive Atölye’de Audi Butik ürünleri de sergileniyor. olarak sergilenmesinin ardndan satşa sunulacak olan Peugeot 301 modelinin, satş hacmi açsndan markann en önemli modellerinden biri olmas bekleniyor. 301, geniş arka koltuklar, ESP, ABS, dört hava yastğ, acil fren yardmndan oluşan güvenlik donanm ve 506 litrelik bagaj hacmiyle dikkat çekiyor. Yeni modelde 1.2 VTi (72 hp), 1.6 HDi (92 hp) ve 1.6 VTi (115 hp) olmak üzere yeni nesil benzinli ve dizel motor seçenekleri var. 301 modelinde konfora yönelik özellikler ise elektronik klima, Bluetooth kit, USB bağlantl MP3-radyo çalar, uzaktan kumandal bagaj kapağ ile park sensöründen oluşuyor. İSTASYON ■ Volkswagen, ticari araçlarnda kullandğ çift turbolu 2.0 TDI motoru, yeni Crafter’da da sunmaya başlad. Eskisine kyasla yüzde 14 daha fazla tork ve yüzde 12 daha az yakt tüketimi sunan yeni motor, kullanm maliyetini önemli ölçüde azaltyor. Bir önceki versiyonu tamamen geliştirilerek yeniden tasarlanan; teknoloji, tasarm, güvenlik, konfor ve iç hacmindeki yenilikleriyle dikkat çeken yeni Crafter’n, Transporter ve Amarok modellerinde de kullanlan ve Euro 5 egzoz emisyon standartlarna uygun yeni motoru, 100 kilometrede 7.9 litre gibi düşük yakt tüketim değerleri sunuyor. 2.0 TDI, 163 PS ve 400 Nm tork üretiyor. FİAT - MAZDA İTTİFAKI ■ Alfa Romeo ve Mazda, yeni bir roadster üretmek için el skşt. Mazda’ya ait olan ve dünyada en çok satan roadster ünvann elinde bulunduran MX-5 modelinin yeni nesli baz alnarak geliştirilecek olan yeni model, her markann kendine özgü stil ve özellikleri göz önüne alnarak şekillendirilecek; buna, kullanlacak olan motorlar da dahil. Projeye göre, iki otomobil de Mazda’nn Hiroşima, Japonya fabrikasnda üretilecek. Fiat ve Mazda’nn daha fazla işbirliği konusunda görüşmelere devam etmesi bekleniyor. ■ Lüks snfn özelliklerini kompakt segment de sunmay amaçlayan Audi, yeni A3 modeliyle bu hedefine ulaşt. Teknoloji ve güvenlik alanlarnda büyüklerinden geri kalmayan yeni model, alüminyum gövde panellerinden süspansiyona, klima sisteminden kabinde kullanlan malzemelere kadar bir çok noktada hafifletilerek eski nesline kyasla 80 kg avantaj elde edildi. Bu da yüzde 12 orannda azaltlan yakt tüketimine önemli ölçüde katk sağlad. Yeni A3’de LED gündüz farlaryla birlikte xenon plus sistemi de isteğe bağl olarak sunuluyor. İnternet erişimi ve Audi Phone Box özelliği sayesinde cep telefonlarn araca ksa sürede entegre etme imkan sunan A3’ün Bang & Olufsen ses sistemi, ses kalitesine katkda bulunuyor. Elektronik diferansiyel sistemini barndran ESC denge kontrol sistemi, viraj kabiliyetini ve güvenliği artryor. Türkiye’de yln son çeyreğinde satşa sunulacak olan yeni A3, ilk etapta üç kapl gövde tipi ve 100 km’de 3.8 litre yakt tüketen 1.6 TDI, gerekmedikçe dört silindirin ikisini devreden çkartan 140 beygir gücündeki 1.4 TFSI ve 1.2 TFSI motor seçenekleri yer alacak. Kia üst segmente geçti ■ Kia, yeni üst segment sedan modeli K9’u Kore’de satşa sundu. Yln son çeyreğinde dünya genelinde de farkl isimlerle satşa sunulmas beklenen K9’un Türkiye’ye ne zaman ithal edileceği ise şimdilik kesinlik kazanmad. Marka için dönüm noktasn anlamna gelen K9, 10 yl aşkn bir süredir Kia’nn piyasaya sürdüğü ilk arkadan itişli sedan özelliğini de taşyor. K9’da 290 HP 3.8 lt. V6 benzinli ve 334 HP 3.8 lt. dizel motor seçenekleri, sekiz vitesli yeni otomatik şanzmanla birleştirildi. Adaptif LED farlar, Şerit Takip Sistemi (LDWS), radar tabanl Kör Nokta Tespit Sistemi (BSD) ve dört kamerayla çalşan Around View (AVM-Tam Görüşlü) monitör yer alyor. Ayrca 12.3 inç LCD gösterge paneli, arka koltuklardaki yolcular için iki adet 9.2 inç monitör ve 17 hoparlörlü Harman ses sistemi gibi konfora yönelik özellikler de yer alyor. ASTRA SEDAN YILSONUNDA GELİYOR ■ Opel’in en çok tercih edilen modeli Astra’nn sedan versiyonu, Ağustos aynda ön satş yöntemiyle satşa sunulacak. Otomobillerin yln son çeyreğinde teslim edilmeye başlanacağ ve güçleri 100-180 HP arasnda değişen 4 benzinli ve 95 beygir gücündeki 1.3 lt dizel motor seçeneklerinin sunulacağ gelen bilgiler arasnda. Abisi Insignia’ya olan benzerliğiyle dikkat çeken yeni sedan modelinde; sürüşe duyarl Bi-Xenon farlar, otomatik olarak yol ve sürüş dinamiklerine uyum gösteren ve üç sürüş modundan birini seçme olanağ sunan sürüşe duyarl FlexRIDE şasi sistemi, yeni bilgi-eğlence sistemi, ve entegre navigasyon sistemi yer alyor. İSTASYON 47 UZMAN GÖZÜYLE Süspansiyon kontrolleri Yoldan kaynaklanan titreşimleri en aza indirgeyip, yola tutunmay sağlayarak araçlarda sürüş güvenliği ve konforunu tesis etmek için tasarlanan süspansiyon sistemlerinin görevlerini ve muayene admlarnn neler olduğunu TÜVTURK Teknik Eğitmeni Hakan Burçin Uluçay anlatyor. ÇEŞİTLİ SÜSPANSİYON DONANIMLARI Süspansiyon sistemi, lastiklerle birlikte yol yüzeyinden kaynaklanan titreşimleri ve ani şoklar sönümleyerek yumuşatr. Böylece sürüş konforunun yan sra aktif güvenliği de sağlarken, şasi ve kaportay da korumuş olur. Aracn sürüş ve fren kuvvetini yola iletirken güvenli dönüş yaplmasn da sağlar. Süspansiyon sistemleri, serbest ve sabit olmak üzere ikiye ayrlrlar. Tekerleklerin yukar aşağ, sağa sola hareketlerinin birbirlerinden bağmsz olarak yaplabilmesi serbest süspansiyon sistemiyle mümkün olmaktadr. Bu sistemde tekerleklerin birbirlerinden bağmsz hareket edebilmesi gövdenin daha az harekete zorlanmasna yol açar. Böylece aracn yönlendirme kabiliyetini artrmak ve gövdeye iletilen sarsnt miktarn azaltmak mümkün olur. Araç içinde sarsntnn daha az hissedilmesini sağladğ için binek araçlarda serbest süspansiyon sistemi tercih ediliyor. Sabit süspansiyon sisteminde aracn ön ya da arka ksmnda bulunan sağ ve sol tekerlekler bir aks veya aks kovanyla birbirlerine bağlanr. Bu durumda yoldan gelen darbeler ayn aks üzerindeki tekerlekler tarafndan birlikte karşlanr. Otobüs, kamyon gibi ağr hizmet tipi araçlarn ön ve arka akslarnda sabit süspansiyon sistemi yaygn olarak kullanlmaktadr. AMORTİSÖRÜN GÖREVLERİ Süspansiyon sisteminin başlca parçalar yaylar, amortisörler, denge (viraj) çubuğu, salncak kollar ve rotillerdir. Yaylarn çeşitleri ise yaprak yaylar, helezon (helisel) yaylar, burulma çubuklu yaylar, pnömatik (hava yastkl) süspansiyon ve hidro pnömatik yaylardr. Süspansiyon sisteminde lastiklerden sonra darbeleri sönümlemek yaylarn ve amortisörlerin görevidir. Amortisörler ve yaylarn en önemli görevi tekerleklerin yere en iyi şekilde basmalarn sağlamaktr. Amortisörler yaylardan daha çok titreşim sönümleyerek konfor ve güvenliği artrrlar. Tekerleğin yoldan temasnn kesilmesi ve aracn sürücüsünün kontrolü dşna çkmas, çekiş gücünün yola aktarlamamas anlamna gelir. 48 İSTASYON VİRAJ (DENGE) DEMİRİ SABİT AKS HELEZON YAY PNÖMATİK SÜSPANSİYON YAY ÇEŞİTLERİ VİRAJ ÇUBUĞU Sabit süspansiyon sistemlerinde yaprak yay, helezon yay ve burulma çubuklu yay kullanlabilmektedir. Ağr yük altnda çalşan ticari araçlarn ön ve arka süspansiyonlarnda yaprak yaylar (altta) tercih edilirken binek otomobil, minibüs ve küçük çapl kamyonetlerin ön ask donanmnda helezon yaylar (üstte) tercih edilmektedir. Viraj (denge) çubuğu (demiri) stabilizatör olarak da bilinir. Viraj alrken oluşan merkez kaç kuvvetinin etkisiyle aracn savrulmasn engellemek için kullanlr. Virajn iç tarafnda kalan tekerleği yola bastrarak kontrolün kaybedilmemesini sağlar. SALINCAK GRUBU VE AMORTİSÖR YAPRAK YAY SÜSPANSİYON KONTROLLERİ Süspansiyon sistemi aracn kontrolüne direkt etki eden önemli sistemlerden biridir. Darbeleri sönümleme görevleri nedeniyle ayn zamanda darbelere de maruz kalr. Darbeler neticesinde sistemin özellikle bağlant ksmlarnda gevşeme ya da aşnma skça oluşur. Araç muayenesinde süspansiyon sistemi parçalarnn aşnma, gevşeme, szdrma, eksilme ya da hasar görme gibi kusurlarnn olup olmadğ değerlendirilir ve tespit edilen kusurlar hakknda araç sahibi bilgilendirilir. Süspansiyon sisteminin bir parças olan salncak kollar, ön süspansiyon sistemlerindeki aks taşycs, direksiyon sistemi elemanlar, denge çubuğu, yay ve amortisörlerle bir bütün oluşturur. Salncaklar, tekerlekleri düzgün konumda tutar, çeşitli yönlerden gelen kuvvetlere karş hareketlerini snrlar, yalnzca yukar ve aşağ yöndeki hareketlere izin verir. Her tekerlek için, aracn boyuna ROTİL olan eksenine dik bir üst bir de alt salncak bulunur. Genel olarak üst salncak tek, alt salncak ise iki koldan oluşmaktadr ve araç ekseni boyunca uzanan bir gergi çubuğu tarafndan desteklenmektedir. Rotiller tekerleklere gelen düşey ve yatay kuvvetleri taşr ve viraj alnrken direksiyon çatallarna pim vazifesi görür. Direksiyon sisteminin hareketlerini rot kolundan alr ve direksiyon mafsalna iletir. Binek otomobillerde kullanlan rotiller genelde yağlanmayan tiptir. Bu nedenle aşnty azaltmak için toz kapağnn szdrmaz olmas gerekmektedir. Rotiller direksiyon mafsaln alt ve üst salncaklara bağlar. Her rotilin bir ucu ayarlanabilir durumdadr. Bu bakmdan rotillerin boylar değişebilir. İSTASYON 49 SOSYAL MEDYA INSTAGRAM DA ARTIK FACEBOOK’UN Müziğin dijital hali ■ Son yllarda insan hayatndaki pek çok şey gibi müzik de hzla dijitalleşmeye başlad. Artk pek çok müziksever müzik marketleri gezip albüm almak yerine sevdiği sanatçlarn çalşmalarn internet üzerinden takip ediyor, albümleri dijital olarak satn alyor. En önemlisi ise bu amaca hizmet eden legal kanallarn hzla yaylmakta olmas. Artk pek çok paylaşm sitesinde resmi dağtmclar tarafndan paylaşlan şarklara ve video kliplere ulaşmak mümkün. Elbette bu konuda baş çeken platform da YouTube. Pek çok kullanc için YouTube, müziğe kolayca ulaşabilecekleri bir kaynak görevi görüyor. Dünyann dört büyük plak şirketinden üçü (Sony Music Entertainment, Universal Music Group, EMI) tarafndan kurulan Vevo da YouTube üzerinden yaynladğ resmi kliplerle bu kitlenin ihtiyacn karşlyor. Türkiye içinse bu durumun farkl bir önemi var çünkü Vevo web sitesi üzerinden Türkiye’ye yayn yapmyor. Neyse ki YouTube kanal araclğyla bu açğ kapatyor. Yapmclar da bu durumun sunduğu frsatlarn farknda ki son yllarda dijital lansman çalşmalarna başladlar. Rihanna, Justin Bieber gibi isimlerin kliplerinin milyonlarca kez izlenmiş olmasnda popülaritelerinin yan sra bu kampanyalarn da önemli bir rol oynadğ yadsnamaz. Dijital ortamda çok daha fazla dinleyiciye ulaşma şans yakalayan yapmclar için dijital pazarlama, çok daha önemli bir hale geliyor. SEVDİĞİNİZ MARKALARLA CANLI TAKILMA ŞANSI ■ Facebook, 2012 ilk çeyreğinin en önemli satn almalarndan birini gerçekleştirerek mobil fotoğraf uygulamas Instagram’ tam 1 milyar dolara satn ald. Şu anda 50 milyondan fazla kullancs olan Instagram, Facebook satn almasndan çok ksa bir süre önce sadece iOS’a özgü bir uygulamayd. Uygulamann Android versiyonunun da piyasaya sürülmesi ile birlikte Instagram çok daha geniş kitlelere hitap etmeye başlad. Giderek yaygnlaşan ve kullanm alan artan uygulamayla birlikte, Instagram kampanyalar da son zamanlarda oldukça popüler hale geldi. Her gün yeni bir kampanyasn duyduğumuz Instagram’n böylesine popüler olabilmesinin sebebi, öncelikle sahip olduğu filtrelerin kolayca fotoğraflara uygulanabilmesinde yatyor. Instagram’n böyle gelişmesine en büyük katk ise tabii ki teknolojinin geldiği nokta ve artk “mobil fotoğrafçlğn” da bir hayli yaygnlaşmas. Sosyal ağ entegrasyonu sayesinde çektiğiniz fotoğraflar Facebook ya da Twitter gibi ağlara direkt olarak yükleyebilmeniz ve bu ağlarda paylaşabilmeniz mümkün. Facebook satn almas ile birlikte Instagram, artk çok daha güçlü bir Facebook entegrasyonu içerecek. Ayda 3 milyar fotoğrafn yüklendiği Facebook, bu satn alma ile fotoğraf konusunda doğru bir hamle yapmş oldu. Sami Eyidilli, Sosyal Medya Uzman, Likeable Istanbul ■ Google+ Hangouts, Mays aynda kullanma açlan Hangouts on Air özelliğiyle markalara sosyal medya pazarlamas adna pek çok frsat sunuyor. Hangouts on Air, Hangouts’tan farkl olarak kullancy tam anlamyla canl yayna alyor. Hangouts on Air üzerinden kullanclar yaynlarn izleyici saysnda Hangouts’taki gibi bir limit olmakszn gerçekleştirebiliyor. Eğer kullanclar YouTube hesaplaryla Google hesaplarn birbirine bağlamşsa, tamamlanan Hangouts on Air seanslar kullancnn YouTube kanalna taslak olarak yükleniyor. Kullanclar buradan videolarn düzenleyip YouTube üzerinden paylaşabiliyor. Elbette Hangouts on Air, pazarlama çalşmalar için de yeni bir mecra olarak önemli frsatlar sunuyor. Canl müşteri hizmetleri, ürün tantmlar veya yarşmalar gibi etkinliklerle markalar ve müşteriler ortak bir platformda bir araya gelerek birbirlerini daha iyi tanma şans yakalyor. Marka-müşteri ilişkilerine yeni bir boyut getiren Hangouts on Air’in markalar için pazarlama adna ne kadar faydal olacağn ise zamanla göreceğiz. Kerem Başar, Sosyal Medya Stratejisti, Likeable Istanbul Konum tabanl servisler er ve pazarlama frsatlar ■ Dijital pazarlama trendlerindeki değişim, hayatmz tmz da şekillendiriyor. Konum tabanl servisleri kullanan işletmeler de bu trendlere uyuyor ve işletmeleri için özel kampanyalara imza atyor. Konum tabanl servislerin en önemli özelliği çok s. başarl bir online-offline entegrasyonu sağlamas. Uygulama mobilken, fiziksel mekanlara bu uygulamalar üzerinden belli bir bağllk sağlanyor. Bu da müşteri kitlesinde sadakat oluşmasna sebep oluyor. Son zamanlarda pek çok firma, Foursquare gibi konum tabanl servislerde yaptklar kampanyalarla birlikte müşteri kitlesini “dükkana” çekmeye çalşyor. Akll telefonunuzdan Foursquare uygulamasn çalştrdğnzda, çevrenizdeki özel kampanyalar görebiliyorsunuz. Örneğin bir spor salonu ya da restoranda, oraya özel yazlmş önerileri görebiliyor, o mekana yaplmş yorumlar okuyabiliyorsunuz. Konum tabanl servisler bu yorumlar ve önerilerle mekan seçiminde önemli rol oynuyor. Böylece ciddi bir pazarlama frsat doğuyor ve özellikle tüketicilerin markaya bakşnda ciddi bir etki brakyor. LinkedIn’i bir profesyonel gibi kullann ■ Profesyonellerin sosyal ağ LinkedIn’de halen yerinizi almadnz m? Yoksa “profilim var ama ayda 1-2 kez giriyorum” diyenlerden misiniz? Bu yazda LinkedIn’i profesyonel kullanmanz ve profilinizi güncel tutmanz için baz öneriler hazrladk. Öncelikle hesabnz yoksa, güncel bilgilerinizi girdiğiniz bir LinkedIn hesab açn. Kendinizle ilgili her bilgiyi vermek zorunda değilsiniz. Ancak verdiğiniz her bilgi doğru olmaldr. U Unutmayn, profesyonellerin olduğu bir ağdasnz ve “hatal” bilgiler başnz dderde sokabilir. Belirli aralklarla durumunuzu güncellemeyi, sektörünüzle yya da ilgilendiğiniz konularla ilgili paylaşm yapmay unutmayn. LLinkedIn’in başlca amac profesyonel ağnz genişletmektir. Özellikle ortak ta tandklarnzn olduğu kişilere davet göndermek konusunda çekingen oolmayn. Ama ağnz genişletmekte agresif davranmayn. Israrc ve alakasz bbağlant davetlerinden kimse hoşlanmaz. İşinizle ya da ilgi alannzla ilgili ggruplara katln ve paylaşmda bulunun. LinkedIn’i canl yapan ve size değer katacak yer gruplardr. Ancak çok fazla grup üyeliği, takibi imkansz hale getirebilir ve bu da bir anlam ifade etmeyecektir. Ayrca üye olduğunuz ggruplarn e-posta bildirim ayarlarn da kontrol etmeyi unutmayn. Sizin tam aaradklar kişi olduğunuzu söyleyen her iş görüşmesi talebine aldanmayn. SSize güven vermeyen hiç kimseye özel bilgilerinizi vermeyin. Unutmayn, ççalşacağnz şirket sizin hakknzda ne kadar çok şey bilmek zorundaysa siz d onlar hakknda o kadar bilgi sahibi olmalsnz. de Sosyal medyada sosyal sorumluluk kampanyalar ■ Sosyal medyann toplumsal bilinci geliştirmede ne kadar önemli olduğunu söylemeye gerek areketi, yok. Örneğin trafikte sorumluluk bilincini geliştirmeyi amaçlayan Trafikte Sorumluluk Hareketi, yola çktğ günden beri sosyal medya iletişimine özel bir önem veriyor. Dünyann en büyük sosyal ağ Facebook, 2012 Mays’nda kullanclarna profillerinden organ bağşçs olduklarn duyurma imkan verdi. Organ bağşna dikkat çekmeyi amaçlayan bu küçük düzenleme ABD’de günlük ortalama 400 olan bağşç saysn 6.000’e çkarmay başard. Ayrca geçtiğimiz yl sosyal medya, felaket anlarnda da etkili bir şekilde kullanld. 11 Mart 2011 tarihinde Japonya’da meydana gelen deprem ve tsunami felaketi sonras Twitter’da kullanlmaya başlanan #Pray4Japan etiketi, dünya kamuoyunun dikkatini felakete çekmede oldukça etkili oldu. 23 Ekim 2011 tarihinde ise bu kez Türkiye’nin doğusu, Van salland. Depremin ilk saatlerinde ABD’li şarkc Rihanna’nn “Hepiniz için dua ediyoruz Türkiye” tweet’i çok konuşuldu. Kurumlar ve kişiler de insanlar birbirine bağlayan sosyal medyann, sosyal sorumluluk kampanyalarndaki öneminin farknda ve çalşmalarn merkeze insan koyarak yürütmeye devam ediyor. İsmail Kayacan, Sosyal Medya Uzman, Likeable Istanbul 50 İSTASYON Sosyal medya sayfalar ve tarafndan hazrlanmştr. İSTASYON 51 OYUN SEYAHAT God of War yükseliyor bir hapishanede bulan Spartal kahramanmz, bir yandan delilikle mücadele ederken diğer yandan Ares’e olan bağn koparmann yolunu buluyor. Sonrasnda da Kratos, imzas haline gelen çift zincirli klcn kullanarak Ares’den intikam alyor. Oyunda karşnza çkan bulmacalar çözmeniz de oyunu bitirmenizde önemli rol oynuyor. Yeni oyunun en büyük özelliğiyse en çok sekiz kişiyle birlikte oynayabilecek olmanz. Bu modda karakterinizi avatar, zrh ve değişik silahlarla istediğiniz hale getirebiliyorsunuz. Ayrca Zeus, Ares, Poseidon ve Hades’in saflarndan birisine geçerek onlarn rzasn kazanmak için de savaşabiliyorsunuz. Oyunun yeni teknolojilerle daha gerçekçi bir görselliğe sahip olduğunu da söyleyelim. 52 İSTASYON 1999 ylnda ‘yavaş’ felsefesine ve kendi özelliklerine sahip çkan şehirler bir araya gelerek Cittaslow Birliği’ni kurdu. Cittaslow’a Türkiye’den Seferihisar, Akyaka, Gökçeada, Tarakl ve Yeni Pazar üye oldu, Yalvaç, Vize, Perşembe ve Halfeti ise adaylklarnn kabul edilmesini bekliyorlar. BEKLENEN OYUN DIABLO III ■ Diablo serisinin sonuncu oyunu Diablo III, ksa bir süre önce sevenleriyle buluştu. İlk olarak 1996 ylnda tanştğmz seri, karanlk atmosferi ve sadece karşsna çkan yaratklar kesmek üzerine olan oyununa rağmen arkasndaki derin hikayesiyle ilk gününden bu yana milyonlarca kişiyi peşinde sürüklüyor. Yeni oyun, Diablo II’den 25 sene sonrasnda geçiyor. İlk oyundan bu yana tandğmz Deckard Cain, yeğeni Leah’la birlikte eski bir kehaneti araştrrken gökyüzünden düşen bir yldz,Tristram Katedralinde bir krater oluşturuyor. Nephalem isimli kahraman tarafndan kurtarlan Cain ve Leah, düşen yldzn bir insan olduğunu fark ediyorlar. Üç parçaya bölünmüş klc dşnda başka bir hatras olmayan bu adam, Maghda isimli bir büyücü tarafndan kaçrlyor. Maghda’nn işkencelerinden dolay ölmek üzere olan Cain, son gücüyle klc tamir ediyor ve Nephalem yabancy Maghda’dan kurtardktan sonra klc ona teslim ediyor. Klc eline almasyla hatralar geri dönen yabanc kendini melek Tyrel olarak tantyor. İkinci oyunda tanştğmz Tyrel, dünyaya Belial and Azmodan isimli iki şeytann gelişini haber vermek ve insanlarn safnda savaşmak için geldiğini söylüyor. Bu noktadan Diablo’yu yok edene kadarki bölümü öğrenmek içinse oyunu oynamanz gerekiyor. Oyunda birini önceden tandğmz beş farkl snf bulunuyor. İkinci oyundan tandğmz Barbarian 25 sene yaşlanmş olarak karşmza çkyor. Barbarian’la birlikte oyuncular, Witch Doctor, Monk, Deamon Hunter ve Wizard karakterleri arasnda seçim yapabiliyor. Her snfn kendine ayr özellikleri bulunuyor. Oyunu oynadkça bu karakterlerin yeni özellikleri ortaya çkyor. Yaratklardan düşen eşyalar da Diablo oynamann en eğlenceli öğelerinden biri. Diablo III’ü Battle.net üzerinden diğer insanlarla da oynayabiliyorsunuz. iPHONE OYUN SPY Mouse TripleTown ■ Hem Android hem de iOS yüklü cihaznzda oynayabilen SPY Mouse’un ana karakteri Squeak isimli bir ajan fare. Gizli bir organizasyonun üyesi olan ve her yerde farelerin ihtiyaçlarna hizmet etmeyi kendine amaç edinen Squead’a, oyunu oynarken yardm ediyorsunuz. Oyun yedi farkl bölümlük 80 seviyeden oluşuyor. Oyunda parmağnzla çizdiğiniz çizgileri takip ederek kedilere yakalanmadan tüm peynirleri toplamanz gerekiyor. Bölümlerde ayrca küçük snavlar da yer alyor. Oyunun sesleri ise çok eğlenceli. ■ TripleTown’da en büyük şehri kurmaya çalşyorsunuz. 6x6 karelik alanda üç adet ayn obje yan yana gelerek daha büyük bir objeye dönüşüyor. Böylece, çallardan ağaçlara, ağaçlardan evlere ve evlerden kalelere doğru ilerliyorsunuz. Arada srada devasa aylar sizi engelliyor. 6x6 karelik alan bittiği zaman şehriniz en son haline geliyor. Oyun Android ve iOS yüklü cihaza ücretsiz kuruluyor. 1500 kadar olan hamle saynz bittiğinde kredilerinizle hamle satn almanz gerekiyor. EN Ü ST T E: NE JD E T D Ü Z EN/G E T T Y IM AG E S; OR T ADA : KA AN U ĞU R LU ; AL TT A: LU C ADR U I ■ Efsanevi oyunlardan bahsetmişken God of War’un da ad geçmese olmaz. İlk olarak 2005 ylnda tandğmz oyunun, şimdi de yeni bir versiyonu çkmak üzere. God of War: Ascension (Yükseliş) adn taşyan yeni oyun, sadece PlayStation 3 platformunda oynanabiliyor olacak. Oyunun detaylarna girmeden önce vermek istediğimiz müjdeli bir haber de yeni oyunun çoklu oyuncu desteğinin olmas. Serinin yedinci oyunu olan Ascension, bu sefer Kratos’un hikayesinin temellerine bizleri götürüyor. Daha tanrlaşmamş olan Kratos, Ares tarafndan kandrlarak eşini ve çocuğunu öldürüyor. Bu olaydan alt ay sonra kendini devasa YAVAŞ ŞEHİRLER ■ Ruhen ve bedenen tüketici yaşamlar sürdürmeye çalşyoruz. İş stresi, trafik kabusu, ekonomik zorluklar, şehirlerin gürültüsü ve kalabalğ, birbirimizle gittikçe zorlaşan iletişimimiz bize neredeyse hayatn normal ritmini unutturdu. Tatil zaman geldi, gidebileceğimiz tatil yerleri de artk ayn yoruculuğu taşyor. Gelin, bu yaz, eşinizi ve çocuklarnz aln, hayatn doğal ritminde aktğ, saatin farknda olmayacağnz, huzurlu ve telaşsz yavaş şehirlerden birinde geçirin tatilinizi. Yavaş şehirlerde doğal enerji kaynaklar kullanlyor, kentler araç trafiğine kapatlyor, organik veya doğal ürünlerin kullanldğ restoranlar çalşyor, fast food ve büyük alşveriş merkezleri bulunmuyor. Nostaljik, tarihsel, kültürel varlklarn korunduğu ve sade yaşamn sürdürüldüğü bu şehirlerden döndüğünüzde gerçekten dinlendiğinizi, arndğnz, yaşamn ve hayatnzdaki güzelliklerin daha bir farkna vardğnz hissedeceksiniz. İşte size Türkiye’deki üç yavaş kent: AKYAKA: Muğla’nn Akyaka kasabas srtn yeşil dağlara, eteklerini mavi sulara yaymş sessiz, sakin, huzur dolu bir kasaba. Çevre ve gürültü kirliliği yok. Etrafnzda gözü rahatsz eden bir yaplaşma GÖKÇEADA: Bir başka yavaş şehir ise Gökçeada. yok. Kendine has mimari özellikteki ahşap evleri, binlerce yldr Güney Bat Anadolu’da yaşayan çeşitli medeniyetlerin izlerini taşyan tarihi dokusu ile Türkiye’nin yeni sakin şehri. Antik çağlardan beri var olageldiğine inanlan Akyaka son yllara kadar ufak bir balkç kasabasyd. “Kadn Azmağ” boyunca yer alan balkç lokantalarnn ünü Türkiye’yi sarmş durumda. “Kadn Azmağ”nn bir başka atraksiyonu ise su samurlar. Nefes kesici koylar ve denizi ile Gökova, Akyaka’nn güneyinde yer alyor. Su samurlarnn yan sra Gökova sazlğnn göçmen kuşlar, flamingolar ve pelikanlar da Akyaka’ya ayr bir güzellik katyor. Akyaka’nn kuzeyinde ise yamaç paraşütçülerinin gözde mekan Sakartepe yer alyor. Çorak topraklarda bereket tanrs olarak adlandrlan Imbrasos’un bolluk diyar olarak bilinen İmroz, bugünkü adyla Gökçeada, Homeros’un İlyada destannda deniz tanrs Poseidon’un adas olarak geçiyor. Çanakkale’den feribotla ulaşabileceğiniz Türkiye’nin en büyük adas Gökçeada’da yllar yl Türk ve Rum kültürü iç içe yaşamş. Ancak Rumlarn Türkiye’yi terk etmesinin ardndan adadaki Rum nüfus ne yazk ki çok azalmş. Taş Rum evleri ise adeta eski sahiplerini bekliyor. Gökçeada’nn balğn, peynirini, baln, üzümünü, sabununu ve Rumlara özgü leziz Efibadem kurabiyesini başka yerde bulmak pek mümkün değil. Adann karakterini çok iyi yanstan iki kişi var; kendi markasyla ürettiği şaraplar, tavernas ve işlettiği Gökçeada Türk-Rum kültürünü çok iyi yanstan, tertemiz pansiyonuyla dünyann bütün keyfini adeta kendinde toplamş “Barba Yorgo” ve taş kahvesinde sunduğu orta şekerli kahvenin nam adann çok ötesine yaylmş olan Madam. Adaya giderseniz, bu iki kişiyle mutlaka tanşn. SEFERİHİSAR: Üçüncü yavaş şehir, İzmir’in 44 kilometre güneyinde yer alan 49 kilometrelik sahil şeridiyle Seferihisar. Seferihisar, yerel yemekler yapan lokantalar, ilçeye özgü ürünlerin satldğ pazarlar, güneş enerjili aydnlatmann kullanldğ peyzaj projeleri, bedelsiz bisiklet kiralanabilen garaj ve bisiklet yollar, pazarda kullanlan file torbalar ve 75 yaş üstü kadnlardan toplanan tariflerle eski yemeklerin yapldğ Seferihisar lokantasyla adeta kaybolan cennetiniz. İSTASYON 53 SİNEMA-TV AKTİVİTE SAHNEDE DEVLEŞİYOR • Mümkünse hiç dizi çekmesin, hep tiyatroda izleyelim, ayakta alkşlayalm bu mükemmel yeteneği. • Minimum 80 oyunda, onlarca usta oyuncuyu, yüzlerce genç yeteneği, yine yüzlerce yeteneği henüz fark edilememiş sanatçy izledim. Lakin, tiyatro sahnesine ömrünü vakfetmiş en mühim sanatçlar dahil olmak üzere hiçbiri senin kadar muazzam değildi. • Bunu naçizane Londra, New York ve Paris’te tiyatro izleyebilme şansna sahip olmuş bir izleyici olarak söylüyorum. Sen benim şimdiye kadar izlediğim en muhteşem, en ihtişaml, en muazzam sanatçsn! SİNEMA DİKTATÖR ■ Müthiş bir komedi filmi olan ve her dakikada kahkahalar atacağnzdan emin olduğumuz Diktatör, aslnda bize çok aşina olan, Arap Bahar ve en sonunda Suriye ile birlikte bir yldr gündemimizin başnda yer alan diktatörleri anlatyor. Zengin petrol yataklarna sahip Wabiya, babadan oğula geçen bir diktatörlükle yönetiliyor, ancak artk halkn dayanma gücü kalmamş. Bu arada zalim ve zorba lider General Aladeen’in en yaknndakiler de ona ve ülkeye başka türlü bir ihanet içindeler. Amaçlar, diktatörü devirmek ve ülkeye demokrasi getiriyormuş gibi gösterip yeralt ve yerüstü zenginliklerini yabanc güçlere teslim etmek. Bu amaçlarn gerçekleştirmek için Birleşmiş Milletler toplants sebebiyle Wabiya heyetinin ABD’ye gitmesini frsat biliyorlar. Ancak General Aladeen’in, batnn demokrasi anlayş üzerine Birleşmiş Milletler toplantsnda ettiği laflarn olduğu bir sahne var ki... Kahkaha ve eğlence bu sahnede zirve yapyor. 54 İSTASYON Masumiyet Müzesi İKSV 40. YILINI KUTLUYOR ■ Önce 2008’de Masumiyet Müzesi roman yaynland, Füsun ile Kemal’in 1970’lerde geçen aşk hikayesinin merkezde olduğu ve müthiş detaylaryla o günleri yaşatan bir dönem roman. Romanla birlikte Orhan Pamuk romanda yer alan bütün eşyalar, giysileri, günlük yaşamda kullanlan her şeyi en ufak detayna kadar ■ Dünyann ileri gelen Stevie Wonder ülkelerinden birisi olmak için kültür ve sanat platformunda önemli ve ismi geçen bir şekilde yer almak şart. Türkiye’nin bu anlamda çok şey borçlu olduğu Dr. Nejat F. Eczacbaş da 1973 ylnda “dünyadaki kültür ve sanat üretiminin seçkin örneklerini, yeni girişimleri ve değişik akmlar İstanbul’daki sanatseverlere sunmak, Türkiye’nin kültürel zenginliğini dünyaya tantmak ve İstanbul’u uluslararas Berlin Filarmoni kültür-sanat platformunun Orkestras önemli merkezlerinden biri haline getirmek amacyla” İstanbul Kültür Sanat Vakf’n kurdu. İlk olarak düzenlenen İstanbul Festivali uzun yllar bizi dünya kültür ve sanatyla buluşturan en önemli platformdu. İKSV, geçtiğimiz 40 yl içinde uluslararas nitelikte dört festival, iki bienal ve yl boyunca özel etkinlikler gerçekleştiren bir kurum haline gelerek İstanbul’un kültür ve sanat yaşamnda öncülük görevini üstlenmeye devam ediyor. Nejat Eczacbaş’nn vefatnn ardndan oğlu Bülent Eczacbaş’nn başkanlğn üstlendiği vakf, bu yl kuruluşunun 40. yln dünyaca ünlü sanat etkinlikleriyle kutluyor. Bunlardan bir tanesi, 14 ve 15 Haziran akşamlar iki özel gösteri sunan Çağdaş dansn Avrupa’daki en önemli ve dünyadaki en başarl temsilcilerinden biri olan Nederlands Dans Theater–Hollanda Dans Tiyatrosu’ydu. Bu grubu 21 ve 22 Haziran geceleri görkemli sokak • Bir oyuncu düşünün ki en zayf karakterlerde dahi bütün salonu kendine kitleyebiliyor! Bir oyuncu düşünün ki en bçak srt rollerde hiç sallanmadan, bir saniye dahi düşmeden ve seyirciyi düşürmeden devam edebiliyor! Bir oyuncu ki bir hafta içinde hem sahnelerin gelmiş geçmiş en romantik ve melankolik adamn hem de alelade bir bar soytarsn ayn başaryla demeyeceğim, birbirinden bambaşka şekillerde, bambaşka bir ihtişamla canlandrabiliyor! Bütün bunlar yalnzca 1980 doğumlu olan, tiyatrocu olabilmek için tam 11 kez konservatuar snavna giren, 11. Sadri Alşk en iyi yardmc erkek oyuncu ödülü ve iki kez Afife Jale en iyi erkek oyuncu ödülü sahibi Mert Turak için söylenmiş. Mert Turak çoğumuzun henüz tanmadğ bir dev oyuncu. İlk işimiz gidip kendisini izlemek olmal. İ.B.B. Şehir Tiyatrolar’nda sahnelenen Romeo ve Juliet oyununda, Mert Turak Romeo’yu, Ece Özdikici de Juliet’i canlandrd. roman adeta hayata geçirecek bir müzede sergilemek üzere biriktirmeye başlad. On yllk bir çabann ardndan bir romandan esinlenen ilk müze olma özelliğini taşyan Masumiyet Müzesini 28 Nisan’da İstanbul Çukurcuma’da açt. Orhan Pamuk’un Masumiyet Müzesi’ni Washington Post ‘bir yazarn dünyada eşi benzeri görülmemiş projesi’ olarak değerlendirirken, The Wall Street Journal, Orhan Pamuk’un muazzam bir zafere imza attğn ve yazarn belki de en iddial bu projesiyle bütün edebiyata yeni bir yön verdiğini belirtti. Financial Times ise müzeyi “Postmodern bir harikalar dolab” olarak nitelendirdi. Müzede neler mi var? 1970’lerden günümüze kadar İstanbul’un eski otobüs ve sinema biletleri, banka defterleri, belgeler, resimler, fotoğraflar, tuzluğundan meyvesine, giysiden mutfak eşyasna günlük eşyalar... Bu müze Kemal ve Füsun’un hayatn belgeliyor. Müzede dolaşrken ayn zamanda kendi hayatnzn yansmalarn da göreceksiniz. tiyatrosu etkinliklerinin yan sra tiyatro ve opera yorumlaryla dünya çapnda tannan gösteri topluluğu La Fura dels Baus’un İKSV tarafndan özel olarak sipariş edilen yeni projesinin müthiş dünya prömiyeri takip etti. İKSV’nin 40. ylnda ev sahipliği yapacağ bir diğer önemli etkinlik ise dünyann en prestijli orkestralarndan olan ve 130 yldr her bir konseri tüm dünyada dikkatle takip edilen Berlin Filarmoni Orkestras’nn daimi şefi Sir Simon Rattle yönetiminde vereceği konser olacak. 27 Eylül Perşembe akşam Haliç Kongre Merkezi’nde gerçekleştirilecek konserin solistleri ise dünya çapnda adlarndan övgüyle bahsedilen Türk sanatçlar, çellist Efe ve kardeşi kontrbas sanatçs Fora Baltacgil. Etkinlikler tabii ki bunlarla snrl değil. 14 Eylül Cuma akşam İstanbul’daki müzik severler Feist Santralistanbul’da, yllardr dört gözle bekledikleri bir müzik devini ağrlayacaklar. İstanbul’da ilk konserini verecek olan popüler müziğin bu büyük ismi 25 Grammy ödüllü Stevie Wonder. Etkinlikler kapsamnda bir başka özel sanatç, dört defa Grammy ödülüne aday gösterilmiş, Indie-folk müziğinin ipek sesli, güçlü gitar yorumu ve şark yazarlğyla dünyadaki en sevilen isimlerinden biri olan Feist 25 Ağustos’ta, Santralistanbul’da sahne alacak. İKSV bütün bu etkinliklerin yan sra 40. ylna özel bir koleksiyon da hazrlad. Vakfn Şişhane’deki görkemli binasnda yer alan İKSV Tasarm Mağazas’nda satşa sunulan bu koleksiyonda 20’ye yakn Türk tasarmcnn İKSV için özel olarak hazrladğ cam, seramik, kâğt gibi ürünlerden yaplmş aksesuar ve taklardan oluşan 40 parça ürün yer alyor. Hem bu koleksiyonu görmek, hem o ihtişaml binay gezmek ve en üstteki nefes kesici manzaral restorannda keyif yapmak için biran evvel İKSV’yi ziyaret etmenizi öneririz. KİTAP MEMLEKET HİKÂYELERİ NAMUS CİNAYETLERİ ■ Ayfer Tunç Memleket Hikayeleri isimli kitab için, “Türkiye’ye derin bağllğm anlatmak, ezeli ve ebedi meselelerimizin beni-bizi nasl yaraladğn, nasl geleceksiz ve ümitsiz braktğn anlatmak istiyordum” diyor ve soruyor: “Memleketimi sevmek için elimde ne kald?” Neler mi var bu kitapta? Bizi biz yapan hikayeler, çocukluğumuzun değişik kültürlerin izlerini barndran anlar, kaybettiklerimizle birlikte bizden eksilenler… ■ Bir eleştirmenin “Lanetli bir kutsal kitap” dediği “Namus Cinayeteri”, Ayşe Önal’n kendi tabirleriyle “kader kurban” dokuz kişiyle yaptğ görüşmelerin hikâyelerinden ibaret. ‘Namus Cinayetleri’, kolay okunacak bir kitap değil, adeta içiniz yrtlyor okurken. Öte yandan, bu irini toplumumuzdan aktmak için yllardr bildiğimiz halde çok ac verdiği için yok saydğmz kadn cinayetleriyle artk yüzleşmek zorundayz. İSTASYON 55 ÇOCUK Hayatn boyunca günde ortalama 13 kez kahkaha atarsn. Garip AMA , Gercek 30 METRE <h.6(./öôö1'( .807(3(/(5ö YER ALIR. TTimsahlarn imsahlarn eeskiyen skiyen dişlerinin AŞAĞIDAKİ BİLGİLER SENİ ŞAŞIRTACAK yaklaşk 5 cm büyümeye devam ediyor. 400 MİLYONDAN LYONDAN POTTER KİTABI YAN YANA SEDDİ İNŞA EDİLİRKEN DİZİLSE DÜNYA’YI İKİ KEZ TURLAR. $<$â,1'$ 500,000 500000 7(5%(=ä 9$5',5 56 İSTASYON yaklaşk 6 parçadan milyon oluşur. 4000 MÜMKÜNDÜR. %ö50(=$5'$ ELEKTRİK ÜRETMEK YILLIK .(÷)('ö/'ö 1500 5h<$ *g5(%ç/ç5 SAĞLAMLAŞTIRMAK İÇİN PİRİNÇ UNU KULLANILMIŞTI. MISIR’DA DIŞKISINDAN .(. TUĞLALARI Bir Boeing 747 yolcu uçağ FİL %ö5'ö/ö0 ö ö ö %ç5ç16$1 <,/'$257$/$0$ Sibirya’da 19. yüzyln sonuna kadar para yerine çaydan yaplmş bloklar kullanlyordu. D Ü R . Ü S N Ü G 49 HARRY ÇİN Himalayalar ylda BUGÜNE KADAR SATILAN AN SONA KAT EDEN T ÷ A B ’Yö OLCULUôU ABDöLK UÇAôIN Y FAZLA A yyerine erine ssürekli ürekli yyenileri enileri ççkar. kar. Kirpiler dikenleri sayesinde suda batmaz. Üzerinde barkod olan ilk ürün bir sakzd. ALASKA’DA 0HNVLND·QÖQ DOWÖQGDQ 153 km X]XQOXõXQGD ELU\HUDOWÖ QHKULDNDU ABD’DE %ö5),5,1 0(75(/ö.%ö5626ö6/öYAPTI. $%'·'(%ö5),5,10(75(/ö.%ö5626ö6/ö<$37, Bu konu National Geographic Kids Türkiye dergisinden alnmştr, NG Kids abone hatt: 444 18 59 veya 0 850 222 18 59 İSTASYON 57 TÜVTURK KARAYOLU TRAFİK GÜVENLİĞİ SEMPOZYUMU VE SERGİSİ Klavuz Talat Aydn, Ylmaz i istasyon zic ge ve Kemal Ören Denizcilik ve , ma tr aş Ul hakknda Bi n nali Yldrm Haberleşme Baka İdris Naim Şahin’e n ka ve İçişleri Ba bilgi verirken... Yln Profesyonel Sürücüsü IRU/UND Onur Ödülü ald 16 Maysta Ankara’da başlayan 3. Karayolu Trafik Güvenliği Sempozyumu ve Sergisi’nin açlşna İçişleri Bakan Sn. İdris Naim Şahin ve T.C. Ulaştrma, Denizcilik ve Haberleşme Bakan Sn. Binali Yldrm da katld. İçişleri Bakanlğ Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Hizmetleri Başkanlğ, Ulaştrma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlğ Karayolu Düzenleme Genel Müdürlüğü, Karayollar Genel Müdürlüğü, Polis Akademisi Başkanlğ, Gazi Üniversitesi Rektörlüğü, Bahçeşehir Üniversitesi Rektörlüğü ve TÜVTURK işbirliğinde gerçekleştirilen sempozyum 18 Mays’a kadar devam etti. Sempozyumda Koray Özcan tarafndan Trafikte Sorumluluk Hareketi, Fadile Paksoy tarafndan Can Dostlar Hareketi ve Hakan Burçin Uluçay tarafndan “TÜVTURK Araç Muayene İstasyonlar’nda Karma Eğitim” konulu üç ayr bildiri de sunuldu. İlk iki bildiri de her iki proje örnek vaka olarak anlatlrken; TÜVTURK ve Karma Eğitim konulu bildiride TÜVTURK’ün sürdürülebilir gelişiminin en önemli ögelerinden biri olan, snf eğitimleri, uygulamal eğitimler ve elektronik eğitimlerden oluşan karma yöntemle verilen teknik eğitimler anlatld. Teknik ve yasal gelişmelerin öğretilmesiyle personelin sürekli gelişimini sağlayan, mesleki bilgilerin davranşa dönüşmesini hedefleyen teknik eğitimlerin yan sra, TÜVTURK’ün eğitim sisteminde son derece etkin bir şekilde kullanmakta olduğu e-öğrenme portali TÜVTURK Akademi hakknda da detayl bilgi verildi. Emniyet Genel Müdür Bu ylki “IRU-UND Profesyonel Sürücü Ödülleri Töreni”, İstanbul Üniversitesi Konferans Binas Oditoryumu’nda, 9 Mays tarihinde gerçekleştirildi. TÜVTURK sponsor olduğu 2 bin 500 TL’lik yln en iyi profesyonel sürücüsü ödülü törende TÜVTURK adna İş Geliştirme ve Müşteri Tecrübesi Yönetimi Müdürü Özcan Saka tarafndan verildi. Törende ayrca UND Özel Ödülü olarak Yln Tepe Yöneticisi ödülü de verildi. Yardmcs İsmail Baş, TÜVTURK Kamu İşleri Direktörü Ahmet Bulut’a katlm plaketi verirken... TÜVTURK VE İL EMNİYET MÜDÜRLÜĞÜ İŞBİRLİĞİ Kurumsal Gelişim Direktörü Emre Büyükkalfa ile Bölge Müdürleri Alper Demirel, Serdar Torman ve Murat Barn; Konya, Osmaniye, Bolu, Gaziantep, Şanlurfa, Yalova ve Düzce İl Emniyet Müdürlükleri’nde, emniyet mensuplar ve kolluk güçleriyle işbirliğini güçlendirmek ve sahte muayeneler konusunda ekipleri bilinçlendirmek amacyla sunumlar yapt. TÜVTURK’ün tantldğ ve modern araç muayene sistemiyle ilgili detayl bilgilerin verildiği sunumlarda, sahtecilik konusunda gerçek örnekler üzerinden bilgilendirmeler yapld ve araç kusurlarndan kaynaklanan kazalardaki azalma rakamlarla anlatld. 2011 ylnda her yüz araçtan 25’inin muayeneye gelmediği için trafikte potansiyel tehlike oluşturduğu ve bunlarn yol denetimleriyle tespit edilmesinin önemi vurguland. Sunumlara, emniyet mensuplarnn yan sra Emniyet Müdür Yardmclar ve Trafik Denetleme Şube Müdürleri de katld. Emniyet Müdürlükleri’yle işbirliğinin geliştirilmesi amacyla Polis Haftas etkinlikleri kapsamnda, Polis Radyosu’na konuk olan Emre Büyükkalfa, araç muayenesi konusunda sorular yantlad ve programn sunucusu Muhammed Tan ile beraber vatandaşlara sorular sorarak hediyeler dağtt. 58 İSTASYON Ödüller 3. Karayo lu Trafik Güvenliği Sempozyumu ve Se rgisi’nin açlşnda İçişleri Bakan İdris Naim Şahin ve Ulaştrma, Denizcil ik ve Haberleşme Bakan Binali Yld rm tarafndan ve rildi. KISA FİLM, KISA FİLM SENARYO VE AFİŞ YARIŞMASI SONUÇLANDI Trafik bilgi ve bilincini artrmak amacyla Emniyet Genel Müdürlüğü tarafndan her yl düzenlenen ‘Ksa Film, Ksa Film Senaryosu ve Afiş Tasarm’ yarşmas bu yl, TÜVTURK sponsorluğunda gerçekleşti. Yarşmaya 163 ksa film, 403 ksa film senaryosu ve 570 afiş tasarm katld ve Cemal Bağdu’nun yönettiği “Akln Kullan” filmi, 15 bin TL’lik birincilik ödülünün sahibi oldu. 10 bin TL’lik ikincilik ödülü “Sen Hangisisin” filmiyle Zeliha Ylmaz’n, 5 bin TL’lik üçüncülük ödülü ise “Makaslama” adl filmle Selin Süar’n oldu. Ksa film dalnda jüri özel ödülünü Banu Svac’nn “Savaş Alan” filmi, Teşvik Ödülü’nü ise Halit Cihan Şengezer, Melih Bilici ve Aykut Ağraş’n birlikte yönettiği “Kemerinizi Taknz” adl film ald. Ksa film senaryosunda da 5 bin TL’lik büyük ödül Mürüvet Özcan’n “Büyüklük” eserine, 3 bin TL’lik ikincilik ödülü Saadettin Koyuncal’n “Onlar da Farknda” eserine ve bin TL’lik üçüncülük ödülü ise Önder Kenez’in “Çarpşma” adl eserine gitti. Afiş dalnda da 5 bin TL’lik büyük ödül Mustafa Horuş’un “Kaplumbağa”sna, 4 bin TL’lk ikincilik ödülü İbrahim Dinçer’in “Park yeri” eserinin, 3 bin TL’lik üçüncülük ödülü ise İsmail İnan-Orkun Özbinici’ye ait “Trafik SES” isimli eserin oldu. Araç muayeneleri konusunda dünya çapnda bir kuruluş olan ve TÜVTURK’ün de üyesi olduğu Uluslararas Motorlu Taşt Muayene Komitesi CITA’nn dergisi CITA News’ün Nisan saysnda, TÜVTURK Kurumsal Gelişim Direktörü Emre Büyükkalfa ve Teknik Eğitim Yetkilisi Hakan Burçin Uluçay tarafndan hazrlanan “E-Öğrenme’nin TÜVTURK’e Adapte edilmesi ve Uygulanmas” başlkl makale yaynland. 50’den fazla ülkeden yaklaşk 200 kurum ve kuruluşa ulaştrlan makalede, e-öğrenmenin sadece bir proje değil, bir zorunluluk olduğu da vurguland. TÜVTURK e-öğrenme projesİ CITA News’de 20 MİLYON MUAYENE SONUNDA ARAÇLAR EN ÇOK FRENDEN KALDI TÜVTURK Araç Muayene İstasyonlar’nn 20 milyonuncu muayenesine Çanakkale Merkez istasyonunda ulaşld. Çanakkale Merkez istasyonunda Mustafa Bayar’a ait motosiklete verilen 20 milyonuncu muayene hizmetinin ardndan, araç sahibine an olarak TÜVTURK COO’su Aykut Özgülsün tarafndan plaket ve ödül takdim edildi. Plaket törenine Çanakkale İş Ortağ 2K Araç Muayene İstasyonlar A.Ş yöneticileri de katld. 24 yaşndaki Bayar, 2008 model motosikletini ilk kazandğ parayla aldğn söyledi. Aykut Özgülsün ise, “Tarafsz, dürüst ve bağmsz bir muayene kuruluşu olarak ülkemizdeki trafik ve araç güvenliğinin artmasna katk sağlamay amaçlyoruz. TÜVTURK’ün hizmet vermeye başladğ tarihten bugüne kadar gerçekleştirdiği muayenelerin yüzde 50’sini binek araçlar oluşturdu. Bu rakam yüzde 35 ile minibüs, kamyonet gibi hafifi ticari araçlar; yüzde 10 ile otobüs, kamyon, tanker, TIR gibi ağr vastalar ve yüzde 5 ile de traktör ve motosikletler takip etti. Toplam muayene says, ücretsiz muayene tekrarlar, egzoz gaz emisyon ölçümleri ve tespit işlemleriyle birlikte 32 milyonu geçti. Böylece, 7 milyondan fazla tehlikeli aracn yola çkmas engellendi. Bugüne kadar muayeneye gelen 20 milyon araçta periyodik muayeneden kalma oran yüzde 38 olarak gerçekleşti. Muayeneden kalma nedeninde fren, lastik gibi yürüyen aksamlar ve aydnlatma sorunlar ilk sralarda yer ald” dedi. Motosikletiyle 20 milyonuncu muayeneye gelen Mustafa Bayar,” Ben mot osikletime bakyorum, muayenesini ve bak mn eksik etmiyorum. O da bana bakyor ” dedi. İSTASYON 59 TÜVTURK Panayrda şişme oyuncaklar ve çeşitli şovlarla eğlenen çocuklara keyifleri yüzlerinden okunuyor. Meslek Okulu Ziyaretleri İstanbul istasyonlarnda araç muayene teknisyeni olarak çalşacak adaylara ulaşmak amacyla, 16 Nisan – 4 Mays tarihleri arasnda, Küçükyal, Bağclar, Güllübağlar İMKB, Samandra, Şişli, Taşdelen ve Çatalca Arif Nihat Asya Teknik ve Endüstri. Meslek Liseleri ile Yldz Teknik Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi ve Marmara Üniversitesi Meslek Yüksek Okullar ziyaret edildi. Yaklaşk 600 öğrenciye TÜVTURK’ün tantmnn yapldğ bu ziyaretlerin sonunda toplam 500 öğrenci iş başvuru formu doldurdu. İLKÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNE ÖZEL TRAFİK PANAYIRI Bu yl 7-13 Mays arasnda kutlanan Trafik Haftas kapsamnda, İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve Trafikte Sorumluluk Hareketi projesinin güç birliğiyle, 11 Mays’ta Topkap Kültür Park’nda Trafik Panayr düzenlendi. Projenin ilköğretim dört ve beşinci snf öğrencilerine yönelik eğitim program ve en geniş katlml ayağ olan Can Dostlar Hareketi’nin uygulandğ İstanbul’daki 10 okulun katldğ panayrda binden fazla çocuk, sihirbaz gösterileri, şişme oyuncaklar, karaoke şovu ve jonklör gösterileriyle eğlendi. Dört bir yanda “trafik” konulu eğitici pankartlarn asldğ panayrda öğrencilere, oyuncak arabalarla uygulamal trafik kurallar eğitimi de verildi. Can Dostlar Hareketi kapsamnda, 2010’dan beri Türkiye genelinde 37 ildeki yaklaşk 300 okulda, öğrencilere, öğrenci ailelerine, ilköğretim öğretmenlerine ve servis şoförlerine trafikte sorumluluk bilinci oluşturmak için eğitimler veriliyor. GEZİCİ İSTASYONLARLA OKUL ZİYARETLERİ Türkiye ilk defa Avrupa Kamyon Sporlar Şampiyonas’nda Türkiye’nin ilk kez 2012 ylnda katldğ Avrupa Kamyon Yarşlar Şampiyonas’nn bu yl 11 yarştan oluşan ilk yars İstanbul’da, 1113 Mays tarihleri arasnda yapld. Şampiyona kapsamnda, İstanbul Park’ta, TÜVTURK’ün de sponsor olarak yer aldğ Motorsporlar Festivali düzenlendi. Festivalde yarşlar, pitwalk, test sürüşleri ve çeşitli gösteriler gerçekleşti. Çocuklarn özellikle büyük ilgi gösterdiği ve Formula 1 yarşlarndan sonra en yüksek izleyici saysna ulaşan bu şampiyonada minimum 30 bin seyirci üç gün boyunca Motorsporlar Festivali’ni ziyaret etti. Şampiyonann İstanbul ayağnda, kamyonlar İstanbul Park’ta yarşt. ALLGAU ORIENT DOSTLUK VE BARIŞ RALLİSİ Dünyann en eğlenceli ralli organizasyonlarndan biri olarak kabul edilen ve bu yl yedincisi düzenlenen Allgau Orient Rally - Dostluk ve Barş Rallisi’nin Türkiye etab TÜVTURK’ün sponsorluğunda gerçekleştirildi. Aralarnda klasik kategorisine girebilecek ‘oldtimer’ olarak adlandrlan araçlarn da bulunduğu 111 takm, Türkiye’de dokuz gün boyunca rallinin 4 bin km’lik en uzun parkurunu katetti. Avrupa Birliği tarafndan desteklenen, Dünya Gda Örgütü ve Birleşmiş Milletler’in de ortak olarak yer aldğ, ‘Allgau Orient Rally - Dostluk ve Barş Rallisi’nin yedincisi 28 Nisan’da Almanya’da başlad 14 ülkeyi kapsayan yaklaşk 9 bin km’lik parkurun sonu olan Bakü’de, 16 Mays’ta son buldu. 17 Mays tarihinde Amman›da düzenlenen ‘Dostluk ve Kardeşlik Partisi’nin ardndan tüm araçlar, Birleşmiş Milletler’e bağl hayr kurumlarna bağşland. TÜVTURK de rallinin Türkiye etabnn belirli bir bölümünde iki otomobille yarşt. Ralli süresince yol, hava, şartlar ve rakipleriyle mücadele eden yarşmaclar, ayn zamanda, pit stoplarda organizasyon gereğince çeşitli özel görevleri ve sosyal sorumluluk ödevlerini yerine getirdi. Mardin İstasyonu’na ek kanal Mardin Merkez İstasyonu’nda inşaatna Acarsan A.Ş tarafndan ek kanal ve idari bina genişletme inşaat başlatlmşt. Bu proje tamamland ve 14 Mays’ta Mardin Merkez İstasyonu’nun ek kanal hizmete sunuldu. 60 İSTASYON Can Dostlar Hareketi kapsamnda Mays 2012’nin ilk günlerinde başlayan bu uygulama için Afyonkarahisar, Aksaray, Amasya, Denizli, Elazğ, Erzurum, İstanbul, Krkkale, Kocaeli, Manisa, Nevşehir, Ordu ve Sivas’tan okullar seçildi. Bir ay boyunca, seçilen her okulun temsilci öğretmeninin snf öğrencilerine yönelik gezici araç muayene istasyonu uygulamas gerçekleştirildi. Uygulamada, TÜVTURK’e ait gezici araç muayene istasyonu okullarn bahçesine getirildi, örnek bir muayene uygulamas yapld. Böylece, taşt güvenliğinin önemi gerçek örneklerle çocuklara tekrar vurguland. İSTASYON 61 ENGLISH SUMMARY Talismans of Istanbul The surreal stories from Evliya Çelebi’s travel book, “Seyahatname”. T he witches strolling around the city under the full moon during winter nights, the monuments protecting the city from the snakes and the earthquakes, giant sculptures spouting flames to the enemy boats… The surreal stories based on the old Istanbul’s beliefs and hearsay reach us through the pages of Evliya Çelebi’s Seyahatname (travel book). In the age of the emperors who reigned power at the immemorial times and whose names are forgotten among the reality and hearsay, the expert architects coming from seven climates, skillful engineers, clairvoyants and astrologists gathered in İstanbul. The city in those days was so joyful, frolicsome and well-kept that many scientists were as if in a race to show off their know-how and skills. They got together and built 24 talismans on the seven hills of the city to protect the people of Istanbul from the disasters of the sea and the land, from the barbarians, epidemics and the fires. However, the Roman Emperor Constantine, 62 İSTASYON The masonry stone column at the Sultanahmet Square was believed to relieve the people in the times of distress and depresion with its spell. The column is made of different size stones in the Byzantium era. the first emperor who had legitimately accepted Christianity, destroyed many omens dating back to the pagan tyrants of the hearsay history as he was establishing the Byzantium Kingdom. But they were so beautiful; he couldn’t sacrifice some of them and left them in their places. In fact, he had built a sculpture of himself riding a horse on the top of one of these talismans. Thus, some of the talismans were kept intact until today. There were some voyagers who had visited İstanbul and wrote down their impressions before Fatih Sultan Mehmet converted Constantinople into İstanbul. Most of these memoires contained explanations of the city’s monuments and hearsay regarding them. Following 1453, İstanbul was nearly invaded by voyagers. When we compare the memoires of these voyagers with the earlier narratives, we realize that the protective talismans of the city decrease one by one while their meanings change from one age to the other. One of these voyagers who strolled through İstanbul inch by inch and wrote down what he witnessed and heard was our “first local tourist”, Evliya Çelebi. And like all other voyagers, Çelebi also looked for these monuments. He wrote about his exaggerated impressions with spirit of the age as of 1650 which was also the date of his travel book, “Seyahatname”. One of the talismans believed to protect İstanbul was at Avratpazar, still called with the same name, was a column with stairs inside rising on a white marble square pedestal. According to Çelebi, this monument which was 40 meters long and taller than a minaret, contained spiral bronze depictions of Yanko bin Madyan’s Persia, Horasan and India expeditions. On top of it, there was monolith marble chamber containing a sculpture of a fairy looking beauty of the times. Whenever she saw an enemy on the borders, she would scream so sharply that all the birds would leave their roosts and start flying towards İstanbul. While they were circling on the monument, thousands of them would be destroyed and fall down to be picked up and eaten by the people of İstanbul. According to Evliya Çelebi, the sculpture of the fairy faced beauty was removed from the chamber by the Emperor Constantine and placed by bells. Clergy would climb up the monument to watch for enemies and would ring the bells in case of danger. The monument stayed that way for ages until Emperor Arcadius cleared the surroundings and had his sculpture built on top of it. From then on, the monument was called as the Arcadius Column. As years passed, the talisman lost its power completely and as a result of numerous earthquakes, Arcadius’s sculpture fell down and broke. The column was erect until the Ottoman Sultan Ahmet’s time but was tired after numerous fires and wars. Eventually, thinking it would harm its surroundings, the column was taken down. But they couldn’t take down its pedestal which was nearly eight meters long. The saints of the times interpreted this as the power of the talisman. One other talisman was on the Tauri square, today named as “Beyazt”, had been built by Emperor Theodosius, in front of Beyazt Hamam. This column was spelled by a clairvoyant called Gezbazya to protect the city from the plague. In fact, as long as the talisman was there, no incidents of plague was witnessed in the city. One day, Sultan Bayezid took it down and had made a refreshing hamam using its stones. But on the day the monument was taken down, Sultan’s son died of the plague. On the Sultanahmet square, there was another talisman made of a square monolith red stone with frescos on it. These frescos were made and It was beleived that the icon of Virgin Mary in the 1500 year old Church of Virgin Mary at Ayvansaray was protecting Byzantium from the wars and the natural disasters The above photo shows a service at the Church of Virgin Mary. spelled by an expert clairvoyant showing what happened to İstanbul and what was expected to happen in the city. If you would look at these carefully, you could see everyone from Yanko bin Madyan to Sultan Fatih’s janissary. What you would see but not recognize were the omens of the future events. According to Evliya Çelebi, in one of the frescos, Yanko bin Madyan, in reality Emperor Theodosius was pictured sitting on his throne facing the East his back to the West. On the other side of the pedestal, the erecting of the column with 300 soldiers and a lifting jack was pictured. In fact, the column was brought from Egypt by Emperor Theodosius. The column belonged to Pharaoh Tutmosis the Third but its pedestal was made during Byzantium period. According to Evliya Çelebi, the Column Of The Snakes symolising the victory of the Greek against the Persians and brought by Contantinus from the Temple of Apollon in Delphi and put up in the Hippodrome was protecting the city from the snakes, the centipedes and the scorpions. One of the three original snake heads is being exibited at the İstanbul Archeological Museum. İSTASYON 63 ENGLISH SUMMARY TÜVTURK news TÜVTURK E-LEARNING PROJECT AT CITA NEWS Humanity’s future is in their hands There is still some time to reach immortality but genetic science applications in medicine already changed the meaning of health. Genetic engineering is one of the most brilliant and important careers of the future. TEXT: FİGEN KAYRALCI O ur life is changing beyond our dreams and in an irreversible manner. Infertile couples are having babies by test-tube method, animals are being cloned, memory cell is produced from skin, probable future illnesses are detected by examining genetic codes and probable illnesses are prevented through DNA intervention, genetic cause of ageing is discovered and serious studies are carried out to extend the human life… And some scientists even assert that cloning the human being and reaching immortality is not so far away. In a statement made by the University of California, it is alleged that a vaccine developed against telomerase enzyme contained in human cells has destructed cancer cells by activating immune system. Researches for extending the human life by 50 percent years carried out by California Buck Institute scientists gave positive results in laboratory tests. When will it be ready to be applied to humans? In the old times, our answer would be, “Who cares? I won’t be able to witness it anyway.” But now, the time needed is limited with decades. Extending the life span by 50 percent will take some time but the genetic science applications in the medical area have already changed the meaning of health. Dr.Osman Müftüoğlu referring to the World Health Organization’s definition of health as “A state of complete physical, mental and social well-being” says, “it also includes taking efficient and customized measures oriented to organizing your life in peace with your body and spirit, pleasant, peaceful and in form”. After pointing out 64 İSTASYON Legal and ethical questions are stilll to be answered regarding the genetic revolutions. to the three important aspects of modern health applications as preventive, protective and customized, Dr. Müftüoğlu continues by saying: “Genetics has provided an extraordinary horizon for the medicine. Some of the genetic tests are able to provide implications regarding our immunogenomic, cardiogenomic, detoxigenomic, osteogenomic future. Even further questions such as, “May I become diabetic?” “Do I have any obesity risk?” “What is my biological age?” can be answered by modern medicine. Famous researcher Dr. Elizabeth Blackburn awarded with Nobel Medicine Prix in 2009, look for an answer to this question through the ‘telomer test’. Soon the test will become routine. Anyone paying 200-300 dollars will be able to get this test and ask for an appraisal about basic problems threatening his remaining life and health.” And the day when we’ll learn about the number of years left in our life span doesn’t seem far away. All these are the miracles of genetic engineering field. Year 2000, when human gene map was drawn, is qualified as the most important revolutionary year in science of all times by scientists. Therefore, genetic engineering is accepted as being one of the most brilliant and most important careers of the future, maybe even the most important one. However, fast developments in biotechnology have also revealed many problems. They are accompanied by scientific discussions, legal and ethical questions. Thus, there is a need for a comprehensive discussion of large groups of people with multidisciplinary scientists about the ethical values we want our future shaped by the genetic revolutions to be based on. ■ The article,“Adaptation and Implementation of E-Learning to TÜVTURK” prepared by Mr. Emre Büyükkalfa, TÜVTURK Corporate Development Director and Mr. Hakan Burçin Uluçay, Technical Training Responsible, is published in CITA News’ April issue, the periodical magazine of CITA, International Motor Vehicle Inspection Committee. CITA is a worldwide recognized organization in vehicle inspection adhered by TÜVTURK also. The article reaching around 200 corporations and institutions in more than 50 countries underlines the fact that e-learning is not only a project but also a necessity for TÜVTURK. port on TÜVTURK and Combined Training contained technical trainings given with a combined method of class trainings, practical trainings and electronic trainings, the method being one of the most important elements of sustainable development at TÜVTURK. Besides technical trainings which assure the continuous development of the personnel through conveying the latest technical and legal developments and aim at trasforming the professional knowledge into action, detailed information was provided about the e-learning portal, TÜVTURK Academy, used very efficiently by the TÜVTURK training system. HIGHWAY TRAFFIC SAFETY SYMPOSIUM AND EXHIBITION ■ The opening of 3rd Highway Traffic Safety Symposium and Exhibition which took place on 16-18 May in Ankara was attended by the Minister of Internal Affairs, Mr. Idris Naim Şahin and the Minister of Transport, Maritime and Communications, Mr. Binali Yldrm. During the symposium, three reports; Traffic Responsibility Action by Koray Özcan, Bosom Buddies Action by Fadile Paksoy and “Combined Trainings at TÜVTURK Stations” by Hakan Burçin Uluçay were presented. While in the first two reports both projects were described as sample cases; the re- COOPERATION OF TÜVTURK AND CITY SECURITY DIRECTORATE ■ Corporate Development Director Mr. Emre Büyükkalfa and Regional Managers Mr Alper Demirel, Serdar Torman and Murat Barn made presentations at City Security Directorates aiming to strengthen the cooperation with security members and law enforcement agencies and to raise the teams’ attention regarding fake inspections in of Konya, Osmaniye, Bolu, Gaziantep, Şanlurfa, Yalova and Düzce. During these presentations where TÜVTURK was introduced and detailed information were given about modern vehicle inspection system, information was also provided regarding forgery by using genuine examples and decrease of accidents causes by vehicle failure are explained with figures. It is underlined that in 2011, 25 vehicles upon one hundred constitute potential danger in traffic because they have not been shown for inspection and importance of detection of the same through road controls. İSTASYON 65 ENGLISH SUMMARY TÜVTURK news VEHICLES MOSTLY FAILED FOR BRAKES DURING 20 MILLION INSPECTIONS ■ 20 millionth inspection of TÜVTURK Vehicle Inspection Stations was performed in Çanakkale Center Station. Following 20 millionth inspection service provided to the motorcycle owned by Mustafa Bayar, a plate and a prize was presented to the vehicle owner by TÜVTURK COO, Mr. Aykut Özgülsün as a souvenir. Çanakkale Business Associate 2K Vehicle Inspection Stations Inc. managers also participated at the prize ceremony. 24 year old Mr. Bayar said that he purchased his 2008 make motorcycle with the first money he earned. Mr. Aykut Özgülsün made a speech saying “We aim to contribute to the increase of the vehicle and traffic safety in our county as an independent, reliable and impartial vehicle inspection body. 50 percent of inspections made by TÜVTURK from the beginnig of our services until today consist of Passanger Vehicles. This figure is followed by light commercial vehicles like minibuses and delivery vehicles with 35 percent; heavy vehicles like busses, lorries, tankers and TIR with 10 percent; and farm tractors and motorcycles with 5 percent. The inspections prevented more than 7 million dangerous vehicles from the traffic. Of 20 million vehicles inspected until today, failure rate from periodical inspection is 38 percent. Moving parts like brakes, tires and lighting problems are classified in the first rank as causes of failure in inspection.” ALLGAU ORIENT RALLY ■ Turkish leg of Allgau Orient Rally, one of the funniest rally organizations of the world and organized for the seventh time this year, was performed under the sponsorship of TÜVTURK. 111 teams included “oldtimers” that might be deemed as classics, covered the four thousand kilometer lap of the rally during nine days in Turkey. The Allgau Orient Rally, supported by European Union, in which World Food Organization and United Nations were jointly present, started on the 28th of April in Germany and ended on the 16th of May in Baku, the end point of 9 thousand kilometers covering 14 countries. After the “Friendship and Peace Party” organized in Amman on the 17th of May, all the vehicles were donated to charity organizations allied to United Nations. TÜVTURK competed with two vehicles in a given part of Turkey leg of the rally. Competitors fighting with road, weather conditions and their rivals also completed special duties at the pit stops. SCHOOL VISITS WITH MOBILE STATIONS ■ The mobile inspection station visits within the context of Bosom Buddies Action were made to the selected schools in Afyonkarahisar, Aksaray, Amasya, Denizli, Elazğ, Erzurum, İstanbul, Krkkale, Kocaeli, Manisa, Nevşehir, Ordu and Sivas in the the first week of May. In this implementation, TÜVTURK’s mobile vehicle inspection station is brought to the schoolyards and a representative inspection practice is performed underlining the importance of vehicle safety. 66 İSTASYON Güven verir. De¤er katar. ‹Ýinizin hep yolunda gitmesi için Traktörünüzü TÜVTURK’te muayene ettirin! ‹Ýinizin demirbaÝlarÛndan traktörünüzün sizi yarÛ yolda bÛrakmamasÛ için muayenesini aksatmayÛn. Traktörünüzü TÜVTURK Araç Muayene ‹stasyonlarÛ’na getirerek muayene iÝlemlerini düzenli olarak mutlaka yaptÛrÛn. TÜVTURK Araç Muayene ‹stasyonlarÛ