İyileştirme Planları Geliştirme: Temel Öğeler
Transkript
İyileştirme Planları Geliştirme: Temel Öğeler
1 of 5 22/1/2015 İyileştirme Planları Geliştirme: Temel Öğeler Bu podcastte sorun tanımlamanın temel öğelerini, amaçlar ve ölçülebilir hedefler geliştirme ve aynı şekilde müdahale ve stratejileri tespit etmeyi ele alacağım. İyi tedavi planının anahtarı sorunu formüle etme, amaçlar, hedefler, değerlendirme ve müdahaleler arasında açık ve mantıksal ilişkinin olduğundan emin olmaktır. Bugünkü podcast problemi tespit etme, hedefler geliştirme, amaçlar ve müdahaleler üzerinedir. Sosyal Hizmette, biz sıkça sorun ifadesi, amaçlar, hedefler ve müdahaleler ve aynı şekilde iyileştirme planı ya da servis planı içeren dokümanlara başvururuz. En iyi haliyle, iyileştirme planı müracaatçı ile sosyal hizmet uzmanının A noktasından F noktasına nasıl yolculuk edeceklerinin ana hatlarını içeren yol haritasıdır. A noktası sorunlarla ilgilenmek ya da sorunların tespitinden değerlendirme ve teşhise doğru gidilen yer olarak düşünülebilir. F noktası bu sorunların başarıyla ele alınması sonucunda müracaatçının hayatının neye benzeyeceğidir. Şimdi F noktasını kasıtlı olarak bitiş noktası olarak kullandım çünkü müracaatçının kendisiyle getirdiği sorunun çizgisel tarzda çözüleceğini varsaymak gerçekçi değildir. Öyleyse, “Hım, müracaatçı ve ben iyileştirme planı geliştireceğiz ve onu takip edeceğiz ve sonra bitireceğiz” şeklinde düşünmek yerine, yapabileceğimiz en iyi planı geliştireceğiz ve hayat raydan çıktığında biz planımızı tekrar ziyaret edeceğiz ve yenileyeceğiz. Kendinizi B,C,D, ve E noktalarına doğru gidiyor olarak bulduğunuzda hayal kırıklığına uğramayın. Sadece onların bu yolculuğun bir parçası olduğunu hatırlayın. Bugün müracaatçının sunduğu uçsuz bucaksız bilgiyi nasıl çalışılabilir sorun şeklinde çerçeveleyebileceğinize dair konuşacağız. Amaçlar ve hedefler arasındaki farklılığı ve faydalı amaçları ve hedefleri nasıl geliştirebileceğimizi tartışacağız. Siz ve müracaatçınızın gerçekleştirmek için belirlediği hedeflere ulaşmak için ne tür stratejiler ve müdahalelerin kullanılabileceği hakkında konuşacağız. Sonra yetersiz hazırlanmış bir iyileştirme planı ile iyi hazırlanmış bir iyileştirme planını karşılaştırarak sonlandıracağız. Bu podcasti hazırlarken başvurduğum kaynaklardan bazıları şunlardır: Donald Wiger’s Clinical Documentation Primer and Sourcebook, her ikisi de (Wiley Press)’de mevcut, Wiley Press; Dr Lambert Maguire’s Clinical Social Work , Brooks Cole ‘de mevcut ve Wadsworth Thompson’dan Hepworth Rooney ve Larsen’in Direct Social Work Practice. Düşünün ki bir ayakta tedavi hizmetleri sunan ruh sağlığı acentesinde sosyal hizmet uzmanı olarak görev yapıyorsunuz. En yeni müracaatçınız bir kadındır, biz onu Tammy olarak adlandıracağız. O 50’li yaşların ortalarındadır ve depresif bir ruh hali sergilemektedir. Soft konuşmakta, sempatik gülümseyiş sergilemektedir, gündüz pembe dizileri ve Will Smith’in oynadığı filmleri sevdiğini söylemektedir. Evi güvenli ve ulaşılabilirdir. Bir şeye inandığını rapor www.psikososyalhizmet.com 2 of 5 22/1/2015 etmiştir fakat tam olarak onun ne olduğundan emin değil. Değerlendirmeniz esnasında, öğreniyorsunuz ki 6 yıldır ölçülü gittiğini fakat 15 yıl crystal methamphetamine bağımlılığı olduğu rapor edilmiş. Cinsel istismar hikayesinin olduğunu rapor etmiştir, hem çocukluğunda hem de yetişkin yaşamında, kendisini madde için sattığı dönemlerde birkaç kez tecavüz dahil. Aynı zamanda üç çocuğu da dahil, fiziksel istismar geçmişinin olduğunu, onların her birinin koruyucu aile yanında zaman geçirdiklerini rapor etmiştir. Sosyal desteğinin olmadığını, kendi çocukları dahil birlikle yaşadığı ya da bağlantılı olduğu kimsesinin olmadığını rapor etmiştir. Fiziksel sağlığı yetersiz, post-polio sendromu etkilerinden muzdarip, bunun sonucu olarak ayaklarını ve ellerini kullanma güçlüğü yaşamaktadır. Tammy’nin hikâyesini dinlediğinizde kendinizi boğulmuş hissedebilirsiniz ve kendi kendinize “Ona nasıl yardım edebilirim?” şeklinde düşünebilirsiniz. Eğer boğulmuş hissediyorsanız muhtemelen kendinizi Tammy’nin kendi yaşadığı deneyimleri yaşamaya itiyorsunuz. Müracaatçılarımızın çoğunluğu hayat-boyu sorunları ile gelirler, aynı şekilde hayat-boyu çözümlerle ve bizim işimiz müracaatçılarımıza şu an için en önemli şeyin ne olduğuna odaklanmaları için yardım etmektir. Milton Erickson, Ünlü hipnoterapist, başkalarının yardım etmede başarılı olamadığı hastaları nasıl oluyor da kendisi çok başarılı bir şekilde tedavi edebiliyor diye sorulduğunda söyle cevapladı; insanlar benim ofisime geldiklerinde genellikle kendilerinin çözemeyecekleri sorunlarla gelirler. Benim yaptığım şey, çözemeyecekleri sorunlarla birlikle yaşamalarını sağladığımdan enim olmaktır. Dolayısı ile herhangi bir yardım sürecinde ilk adım çözülebilecek sorunun ne olduğunu bilmektir. Teorik perspektifinize bakmadan, müracaatçınıza yardım edebilmeniz için cevaplandırılması gereken birkaç soru var. Birincisi, müracaatçınız sorununu çözmek için neden yardım arıyor ve neden şimdi yardım arıyor. Hangi problem ya da problemleri çözmek istiyor. Aynı zamanda bu sorunları tespit için terapide sizin ne yapacağınızı ve terapi dışında sizin müracaatçınızın ne yapacağı hakkında bazı fikirlerinizin olmasını istersiniz. Sonra, sizin ve müracaatçınızın bunun işe yarayıp yaramadığını nasıl anlayabileceğini bilmek istersiniz. Ve nihayetinde, artık terapiye ihtiyacınızın olmadığını nasıl bileceksiniz. Terapiyi ne zaman sonlandıracağınızı ya da başka bir iyileştirmeye geçmeniz gerektiğini nasıl bileceksiniz? Eğer bütün bu soruları cevaplayabiliyorsanız, o zaman sağlam bir iyileştirme planı geliştirmek için uzun bir yola çıkarsınız. Sorun tanımlama: bir sorunu tanımlama zorluklar içerebilir, fakat iyi haber bir kez sorunu tanımladınız mı, sonra çözüm önerebilirsiniz. Örneğin, Eğer Tammy’nin sorunlarından biri değersizlik hissi ise, spesifik olarak o, kimse için önemli değil, o zaman çözüm onun birisi için önemli olduğunu görmesine yardım edin. Değersizlik hissi majör depresif bozukluğun belirtisidir. Birçok acentede ve bütün üçüncü sınıf geri ödemelerde ve üçüncü sınıf geri ödemelerce demek istediğim sigorta, devlet ya da özel olsun fark etmez. DSM teşhisleri sorun tanımlarının temellerini sağlamaktadır; her nasılsa, teşhisin kendisi basitçe kısa yoldan belirti öbeklerini tanımlamanın bir yolu, semptomlardan kaynaklı sıkıntılarda ya da güçsüzlüklerde azalmanın bir aşamasıdır. Ve bir kategori www.psikososyalhizmet.com 3 of 5 22/1/2015 olarak, bir sorunu tanımlamada tanı yetersiz kalmaktadır. Eğer DSM tanıları ya da biyopsikososyal değerlendirme hakkında daha fazla öğrenmek istiyorsanız ilgili podcasti socialworkpodcast.com web sitesinden dinleyebilirsiniz. Tammy’nin vakasında, sorun majör depresif bozukluk değildir, bu sadece çok belirsizdir. Sorunun daha spesifik tanımlaması şu ki o hayatının değersiz olduğuna inanmaktadır. Bu açıkçası Tammy’nin hayatındaki tek sorun değil, fakat bizim üzerinde çalışabileceğimiz bir sorundur. Bir kez biz sorunu teşhis ettikten sonra, bizim çözümümüze ulaşmamız için bize yardımcı olacak hedefler, amaçlar ortaya atabiliriz. Amançar ve hedefler: Donald Wiger “amaçlar uzun sürelidir, genellikle ve sıkça sorunun zıttıdır” diye yazmaktadır. Tammy’nin vakasında, eğer sorun onun değersiz hissetmesi ise, o halde amaç onun bir şey için ya da birisi için önemli olduğunu hissetmesine yardım etmektir. Sorunun etrafında nasıl dönüldüğünü görebiliyor musunuz, içinden çıkılmaz gibi görülen bir durumu aldık ve biraz daha yönetilebilir duruma getirdik? Yönetilebilir olması onun kolay ya da hızlı olacağı anlamına gelmez, fakat bu sorunun çözüme birazcık daha yaklaştığı anlamına gelir. Eğer iyileştirme esaslı bir acentede çalışıyorsanız ve DSM bağlı olarak sigorta karşılıyorsa, o zaman amaç ve hedeflerinizin DSM teşhisindeki semptomlarla bağdaştığından emin olmanız gerekir. Eğer hedefin ne olabileceğini anlama konusunda zorlandıysanız, sadece şunu hatırlayın, en temel hedef müracaatçınızın hâlihazırdaki sorun başlamadan önceki işlevsellik seviyesi ne ise ondan daha düşük bir işlevselliği olmasın. Wiger, bunu hastalık öncesi işlevselliği olarak adlandırmaktadır. Amacı gerçekleştirmek için atılan spesifik adımlar hedefler olarak adlandırılmaktadır. Hedefler kısa sürelidir ve eylemi kimin yaptığını, hangi sürede yaptığını, ve arzu edilen sonucu hangi sıklıkta başardığını belirler. Hepworth, Rooney ve Larsen hedefi netleştirmek için öğeleri hatırlamayı kolaylaştıracak basit bir formül önermektedirler. Onların formülü “kimin neyi ne zaman yapacağını” açıkça belirlemektir. Buradaki kim bir görevi sonuçlandırmakla sorumlu bireydir. Ve bu (kişi) müracaatçı ya da terapist olabilir. Bu müracaatçının sosyal ağından bir kişi olabilir ya da refer edilen başka bir profesyonel olabilir. Buradaki ne, hedefe ulaşmak için, bireyin yapması gereken görevler olarak adlandırılır. Ve ne zaman belirlenen bir zaman limitidir. Ve zaman limiti çok faydalı olabilir çünkü aciliyet hissini eklemekte ve aynı şekilde bitiş noktası eklemektedir. Örneğin sizin değerlendirmeniz süresince, Tammy vakasında ilk kez birinin ya da bir şeyin önemli olduğunu hissettiğinde bacaklarını kullanma (yetisini) kaybetmesinden hemen öncesi olduğunu öğrendiniz. O, ki haftada iki kez arkadaşları ile buluşup onlarla dışarıda yemeye gittiklerini rapor etti. O, tekerlekli sandalyede olduğundan bu yana, araba kullanamıyor çünkü arabasını modifiye edecek ekonomik güce sahip değil ve arkadaşları gerçekte onunla takılmıyorlar çünkü onlarla buluşup yemeğe gitme kabiliyetini kaybetti, ve Tammy o dostlukları kaybettiğine inanmaktadır ve arkadaşlarının onu engelli durumundan dolayı kabul www.psikososyalhizmet.com 4 of 5 22/1/2015 etmediklerine inanmaktadır. Yani, o an Tammy kendini değersiz hissetmektedir ve kimse için önemli olduğuna inanmamaktadır ve dışarıya gitmiyor, arkadaşları ile buluşmuyor. Dolayısı ile hedef belki arkadaşları ile yemek için buluşması olabilir ki bu hâlihazırda haftada sıfırdır, ve hedef üç ay boyunca arkadaşları ile haftada iki kez buluşmak olabilir. Ve bu zaman periyodu gelecek üç ay için olacak. Hedefin alt sınırının nasıl olduğuna dikkat edin (haftada sıfır kez) aynı şekilde bir hedef (haftada 2 kez) ve bu zaman periyodu sonraki üç ay için olacak. Bu aynı zamanda kim, Tammy; ne, arkadaşları ile yemekte buluşma ve ne zaman, üç ay aralığında. Çünkü amaç ve hedefler değerlendirmeden çıkartılmaktadır, bu sayıları hiç yoktan uydurmak zorunda değilsiniz. Sizin sadece bu sorun başlamadan önce Tammy’nin yaşamının nasıl olduğunu tespit etmeniz gerekmektedir ve sonra geriye doğru çalışmalısınız. Eğer o haftada iki kere ile sosyal yaşamını geliştirebiliyorsa, ona Wiger’in hastalık öncesi işlevsellik olarak adlandırdığı aşamaya dönmesine yardım ettiniz demektir, diğer bir değişle o sorun öncesi işlevsellik düzeyine kavuşmuştur. Eğer kendi kendinize düşünüyorsanız, şey tamam, fakat onun arkadaşları ile haftada iki kez buluşması için basamaklar vardır, o halde bunun yolunu öğrenmeye başlıyorsunuz. Hedeflerinizde ne kadar çok gerçekçi ve açık olursanız ve hedeflerde hedeflerle kesişirseniz, gerek siz ve gerekse müracaatçınız sorunları çözmede o kadar başarılı olacaksınız, sorun ne olursa olsun çözüme kavuşacaktır. Siz daha çok profesyonellik gururunu yaşayacaksınız ve belki de en önemlisi müracaatçınızın yaşamı çok dolu dolu ve anlamlı olacaktır. Müdahaleler ve stratejiler: Wiger stratejilerin sizin iyileştirme hedeflerinizi başaracağınız anlamına geldiğini yazmaktadır. Lambert Maguire her bir hedefin birden çok müdahaleye sahip olabileceğini yazmaktadır. Müdahaleler tipik olarak hangi teorik yaklaşımı aldığınıza bağlıdır. Örneğin, eğer bilişsel-davranış yaklaşımı aldıysanız bozuk düşünceleri belirlemeye yönelik müdahaleler kullanırsınız. Eğer, her nasılsa, bir çözüm odaklı yaklaşım kullanırsanız, mucize sorular gibi şeyler kullanabilir ve istisnaları bulabilirsiniz. Wiger takip eden listelemeyi yapmıştır tipik stratejiler; terapinin tipi, bu birey, grup, aile, oyun vs., içerebilir, müdahale modeli örneğin, CBT ya da farmako terapi, teknikler, örneğin sistemik dezentizasyon, sosyal beceri öğrenme vs., ve ev ödevleri verme. Tammy için, bizim müdahalemiz bireysel terapi içerebilir, kişilerarası terapi kullanılabilir, rol değişimini belirleme, bir engellilikle güçlü-kuvvetli bir birey olma gibi. Tammy için diğer bir müdahale onu post-polio sendromu destek grubuna yönlendirmek olabilir, ki burada kendisi ile aynı durumda olan insanlarla ilişki geliştirebilir. Teknikler kaybedilen eski rollerle vedalaşma ve yeni rolü kabullenmeyi içerebilir. Ve ev ödevleri verme şunları içerebilir; hatıra defteri yazma, ulaşım seçeneklerini araştırma olabilir, vs. Amaçlar ve hedefler için spesifik bir müdahale, daha önce tartıştık, Tammy ile yapacağım bazı rol play olabilir, bu ona eski arkadaşları ile konuşması için pratik yapmak olabilir ya da onun eski arkadaş olarak adlandırdığı arkadaşları, ve tam olarak onun ne söyleyebileceğini öğrenmek ve onu nasıl söyleyeceğini, böylece onun bazı kaygıları ya da o eski arkadaşları ile yeniden bağlanma hakkında umutsuzluk hissi üzerine çalışabiliriz. www.psikososyalhizmet.com 5 of 5 22/1/2015 Özet olarak, amaçları belirlerken en önemli şey, hedefler ve müdahaleler değerlendirmeden çıkartılmaktadır ve müracaatçının hastalık öncesi durumuna ya da daha iyi bir duruma döndürülmesi sonucuna götürmelidir. Amaçlarınızın sorunla bağlantılı olması gerekir, aksi takdirde müdahaleniz çözümle sonuçlanmayacaktır. Eğer amaçlarınız belirsiz ve hedefleriniz ölçülebilir değilse, başlangıçta hakkında konuştuğumuz soruları cevaplamak sizin için çok zor olacaktır. Örneğin müdahalemin işe yaradığını nasıl bileceğim? Ve tedavinin artık gerekmediğini nasıl bileceğim? Düşünün ki Tammy size geldi ve sorun onun depresyonda olduğu yönünde tespit edildi, amaç daha mutlu hissetmek olabilirdi ve hedefler ölçülebilir. Onlar ruh halini geliştirmek gibi bir şey olabilirdi ki bu iyidir, fakat geliştirilmiş ruh halinin neye benzediğini bilmiyoruz. Ve müdahale yapmaya alışık olduğum herhangi birşey olabilir, örneğin günlük yazması için ona yardım etmek, insanlarla konuşmasını sağlamak. Ve müdahale çok iyi olabilir, fakat terapi seansında onun sorununu çözmek için bizim yaptığımız şeyle spesifik olarak ilişkili olamayabilir. Ve en kötü vaka seneryosu o terkedebilir ve terapi benim için zamanımı boşa harcamaktır hissiyatına kapılabilirdi: “Sadece yalnız değilim, fakat sorunumu çözmek için gittiğim bir şey bile bana yardım edemedi. İşte bu kadar umutsuz bir durumdayım.” Böylece, spesifik amaç ve hedeflere ulaştığınızda ve müdahaleniz müracaatçınızın sorunlarıyla buluştuğunda bu başarı duygusunu yaşarsınız, hem siz ve hem de müracaatçınız. Ve müracaatçılarınızın genel olarak hedefi olan arzuladığı bir yaşama kavuşma hayali büyük ihtimalle gerçekleşecektir. Çeviren: Imdat Artan Sosyal Hizmet Uzmanı References Hepworth, D. H., Rooney, R., & Larsen, J. A. (1996). Direct social Work practice: Theory and skills (5th ed). Belmont, CA: Wadsworth/Thomson. Maguire, L. (2001). Clinical social work: Beyond generalist practice with individuals, groups and families. Belmont, CA: Wadsworth/Thomson. Wiger, D. E. (1999). The Clinical Documentation Sourcebook (2nd ed.). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons. Wiger, D. E. (2005). The Psychotherapy Documentation Primer (2nd ed.). Ed. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons. APA (6th ed) citation for this podcast: Singer, J. B. (Host). (2007, March 1). Developing Treatment Plans: The Basics [Episode 10].Social Work Podcast. http://www.socialworkpodcast.com/ www.psikososyalhizmet.com