e-ticaret e ticaret - Kişisel Web Sitesi
Transkript
e-ticaret e ticaret - Kişisel Web Sitesi
LOGO e ticaret e-ticaret Yrd. Doç. Dr. Uçman ERGÜN 0 e-ticaret nedir? e-iş ş nedir? Electronic Commerce = e-commerce = ec Elektronik Ticaret = e-ticaret = et Electronic Business = e-business = eb Elektronik İş = e-iş = ei • Çok geniş bir terimdir. Uluslar arası genel kabul görmüş tam bir tanımı yoktur. • En basit şekliyle işletmeler/kurumların ticari işlemlerini tamamen veya kısmen elektronik araçlarla gerçekleştirilmesidir. veya • Temel olarak elektronik sistemler, özelde Internet veya daha yaygın olarak Web üzerinde mal ve hizmet alım alım-satımıdır. satımıdır. e-ticaret nedir? İşletmece yürütülen işler ve bilgi akışının sağlanmasında elektronik araçlar ve iletişim teknolojilerinin kullanımıdır. Tasarımdan alış, satış ve ulaştırmaya işletmelerce yürütülen işlerin tüm safhalarını hızlandırmak,, basitleştirmek, ş , kolaylaştırmak y ş için ç elektronik araçlar ve ağ kullanımıdır. Elektronik ağlar ğ vasıtasıyla y destek zincirinin herhangi g bir aşamasında, ş , organizasyon içinde olsun veya olmasın, işletmeler arasında, işletmeler ve müşteriler arasında veya kamu ve özel sektörler arasında ödemeli veya ödemesiz gerçekleştirilen ticari işlemlerdir. Mal, hizmet veya bilginin sayısal araçlarla transferini kapsayan herhangi bir işlem veya bu işlemleri yapabilmeyi sağlayan sayısal fonksiyonlardır. WTO’ya göre, elektronik ağlar vasıtasıyla mal ve hizmet üretimi, tanıtımı, alış ve satışı gibi işlemlerdir. e-ticaret x g-ticaret Temel stratejiler teknoloji esaslıdır. Gerçek-zamanlı Gerçek zamanlı rekabet söz konusudur. İşletme daima açıktır. T k l ji ttabanlı Teknoloji b l müşteri ü t i arayüzü ü ü vardır. d Müşteriye özel yönlendirme ve denetim vardır. Tüketici davranışları şeffaf ve izlenebilirdir. ş ş Ağ ekonomisine dayanır. Geleneksel olmayan ölçme yöntemleri kullanılır. e-ticaret biçimleri B2B işletme işletme business business networks intranet extranet internet B2C ş müşteri customer devlet EDI EFT EPS CALS...EC C2G P2G C2C P2P İşletmeden İşletmeye İşletmeden Müşteriye D l tt Devletten İşletmeye İ l t Müşteriden Müşteriye Kişiden Kişiye Devletten Müşteriye Devletten Halka Devletten Devlete B2G B2A 2 G2B government G2C G2P Business-to-Business Business-to-Costumer G Government-to-Business t t B i Customer-to-Customer People-to-People Government to Customer Government-to-Customer Goverment-to-Citizen Government-to-Government B2B B2C G2B C2C P2P G2C G2C G2G ilişkiler ve örnekler Satıcı Şirket Çalışanlar B2E Şirket B2B www.tradeboss.com b2b.migros.com.tr Alıcı Tüketici Müşteri Halk Vatandaş Devlet B2C Tüketici Müşteri H lk Halk Vatandaş C2B G2B www.pricewatch.com www.pricegrabber.com C2C www.amazon.com www ebay com www.ebay.com www.hepsiburada.com www.arabam.com B2G Devlet G2C www.irs.gov www.gelirler.gov.tr C2G www.govcommerce.net C2B2C - B2B2C- B2M ??? Horoz Nakliyat Nerede? Bankalar Nerede? PayPal? G2G B2C Doğrudan ğ müşteriyle ş y ilişki ş kurulan bir e-ticaret şşeklidir. • Kitap satışı – amazon.com – arkadas.com.tr • Otomobil satışı – automall.com • Uçak/tren bileti ayırma ve alma – ryanair.com – ... Genellikle perakende ticaret için geçerlidir. İnternet İnternet’le le büyük gelişme göstermiştir. göstermiştir 4000 65 Milyar Dolar (2001) 3300 600 Milyar Dolar (2005) 3500 Yeni B2C uygulamaları (C2B mi?) 3000 Mağaza portalları 2500 • Cybermalls 2000 1700 Fiyat y karşılaştırma ş ş 1200 • Pricegrabber 1500 • pricewatch 1000 500 0 3660 1800 1300 360 90 B to B B to C 90 Total EU US U.S. Japan B2C Avantajları Müşterilere daha iyi hizmet (yer ve zaman bağımsız) Müşteri sayısında artış Daha geniş seçenekler ve daha ucuz fiyat Dünya çapında pazarlama ve satış Kesintisiz 24/7 hizmet ve satış e-shopping...e-store Dezavantajları Yüksek risk (Siberfobi : Cyberphobia) • İflaslar nedeniyle oluşan irrasyonel korku e-tailing e-auctioning e-banking e-trading e entertaining e-entertaining e-learning e-realtor e-gambling e-directory e-news e-zine e adversiting e-adversiting e-logistics B2B Şirketler arası finansal ve ticari işlemler ve aktivitelerin ağ üzerinden yürütülmesidir. Bazı uygulama örnekleri E E-edinimler edinimler (e-procurement) (e procurement) E-pazaryeri (e-marketplace) İş hacmi B2C’den çok yüksektir. 700 milyar dolar (2001) 4 trilyon dolar (2005) B2B E edinimler (e E-edinimler (e-procurement) procurement) Mal ve hizmet üretimi için gereksinim duyulan mal ve hizmetleri satın alma tedarik etme işlemidir. alma, işlemidir Araştırma Değerlendirme Görüşme Kataloglar Araştırma Fiyat Internet Kredi Geçmişi Kredi Satış temsilcileri Rakipleri Kontrol Kalite Broşürler Telefon Araştırması Telefon Faks Zamanlama Satınalma Emri Sipariş emri (PO) Siparişi başlat Sisteme gir PO’yu postala Faturalama Taşıma PO’yu Al Finansal Sist.e gir Üretim sistemine gir Fatura gönder Siparişi Karşıla Internet Görüşme yap Stok sistemine gir Taşıyıcı izleme sistemine gir Malı taşı Malı ulaştır İzleme sistemine gir Ödeme Malı al Taşıma belgelerini stok sistemine gir Faturayı onayla ve doğrula Faturayı yeniden gönder Çek kes Doğru faturayı ofis sistemine gir B2B Avantajlar Şirketler arasındaki işlerin daha kolay, hızlı ve az maliyetle gerçekleştirilmesini sağlar. Maliyet ve fiyatlarda ciddi düşüş sağlar. Yanlışların ş azaltılmasını sağlar. ğ Dezavantajlar j Çoğu kez eski sistemle entegrasyonu gerektirir. B2E Ticari olmayan bir sistem olup işletme çalışanlarının sistem kaynaklarına ve belgelere erişimi ve karşılıklı iletişim kurmaları ve birlikte çalışma süreçlerini sağlayan bir e-iş uygulama biçimidir. Genellikle i t intranet t şeklinde kli d çalışırlar. l l C2C Müşteriler veya kişilerin çoğu kez bir aracı platform kullanarak görüşmesi ve ticaret yapmasıdır. Örnekler • • • • Ebay www.ebay.com Autotrader.com www.autotrader.com Otoilan.com www.otoilan.com Arabam.com www.arabam.com P2P ? İnternet kullanıcılarının dosyaları ve bilgisayar kaynaklarını paylaşmasıdır. paylaşmasıdır • Napster www.napster.com • Kazaa www.kazaa.com C2C Avantajlar Müşterilerin kendi aralarında doğrudan ilişki kurmasını sağlar. Kişilere mal ve himzetlerini satmak için yeni bir iş yapma şekli sağlar. Dezavantajları Kazancın az oluşu B2G İşletmeler ve kamu yönetimi (devlet) arasındaki tüm işlemlerin elektronik yoldan yapılmasıdır. Genellikle ABD’de ABD de yaygındır. yaygındır B2M B2M (B (Business i to t Machines) M hi ) CocaCola’dan Otomata Yenii gelişen i bir i e-ticaret i şeklidir. i i Şirket i İ İnternet aracılığıyla uzaktaki makinelerle iletişim kurabildiğinden bilgi alıp iş süreçlerini otomasyona geçirir. geçirir ğ , Coca Cola otomatlarını doldurmakla ggörevli olan bir Örneğin, şirket düşünün. Otomat makineleri şirkete bilgi geçer, şirket en yakındaki kamyonu otomata gönderir. Sipariş ve dağıtım bilgileri otomatik ik olarak l k SCM’de SCM’d iişlenir. l i Coca Cola otomatlarının durumunu, durumunu satış miktarlarını, miktarlarını teknik ayrıntılarını uzaktan izler. e-ticaret araçları telefon faks, telefon, faks televizyon elektronik ödeme sistemleri electronic payment systems (EPS) elektronik fon transferi…1970 electronic fund transfer (EFT) E Ticaret İNTERNET E-Ticaret İNTERNET’in in yaygınlaşmasıyla popüler oldu. Çünkü internet ile: ticari işlemlerin tümü etkileşimli olarak yapılabilir, elektronik l kt ik verii değişimi…1980 d ği i i 1980 electronic data interchange (EDI) zaman ve yer sınırlaması yoktur, elektronik araçlar uzun zamandan veri kullanılmaktadır ve bu nedenle e-ticaret e ticaret yeni bir şey değildir. değildir göreceli olarak ucuz ve kaliteli içerik sağlanabilir, Ancak... Telefonda sipariş almak elektronik ticaretin en basit şekillerinden biridir. İnternet nternet’te ’te te yapılan ticaret de bir e-ticarettir ticarettir,, ancak işletmeler arasında teknoloji, tümleşik uygulamalar ve işletme süreçlerinde ileri düzey iletişim ve bilişim teknolojilerine dayanan bir e e--ticaret şeklidir. dolayısıyla d l l e-ticaretin ti ti en baskın b k kolu olarak: • i-ticaret i ti t (internet (i t t commerce)) • m-ticaret (mobile commerce) ortaya t çıkmaktadır. k kt d e-ticaretin gelişimi internet İŞLETME İŞ HAREKETLERİ e pazaryeri e-pazaryeri 1980 veri tek knoloji faks metin ses fiziksel telefon posta zaman tedarikçiler müşteriler İŞLETME m-ticaret, me-ticaret, cepten ticaret Cep telefonları Me-business (Mobil e-iş) • Ses, resim veya SMS kanalı • Ağ sağlayıcısından katma değer yaratıcı hizmetler • Microcharging • Kişisel finans uygulaması • e-bilet & e-jeton • Bilgi, haber... • Başka bir cihazla veri bağlantısı - Bluetooth • Konuma bağlı bilgi ve hi hizmetler tl • Kimlik ve konum bilgisi • E-ticaret Gelecek Kuşak Özellikleri • Jenerik terminaller (Ör. (Ör saha hizmetleri için) • Mikro tarayıcılar, WAP tarayıcı • Uygulama istemcisi istemcisi, Java veya PDA O/S • Akıllı kart uygulamaları & verilerin host edilmesi • Ses tanıma, parmak izi • tanıma,, 2. Kart slotu,, mikroşarz, yüksek hızda veri ağları... e-iş nedir? e-business ( (electronic business) ) Gelir/kar yaratmak ve ağ ekonomisinin sunmuş olduğu fırsatlardan en yüksek düzeyde yararlanmak için işletme içi ve işletme dışı ilişkiler ve işlemlerin elektronik sistemler ve özellikle internet tabanlı yapıldığı bir iş biçimidir biçimidir. üretim Internet Intranet müşteri e işletme e.işletme taşeronlar Extranet tedarikçiler B2B Arka Uç S.Alma/Tedarik Satış/Pazarlama Finans/Muhasebe Üretim Ulaştırma/Dağıtım İnsan Kaynakları IT lojistik firması Extranet B2B İşletme birimleri arasında (intranet) Mevcut iş ilişkilerinin sürdürülmesi (extranet) Yeni iş ilişkileri (internet) B2C Mevcut iş ilişkilerinin sürdürülmesi (extranet) Yeni ilişkiler (internet) Tedarikçiler, lojistik şirketleri ve diğer işletmeler B2C Ön Uç Müşteriler.... ş O halde e-ticaret e-iş’in bir parçası, bir alt kümesidir. e-ticaret uygulamalarının mimarisi ÜçÜçkatmanlı katmanlıyapı yapıen ideal yapıdır. E Ticaret Platformu E-Ticaret ERP Sunum Katmanı İşlemler İş Mantığı Katmanı Güvenlik Oturum Veri & Eski Sistemler Eski Sistemler Kaynak Yük Havuzlama Dengeleme Yatay Servisler S V it b Veritabanı Uygulama Sunucusu İstemci Katmanı Sunucu Katmanı Veri Katmanı e-ticaret uygulamalarında ilkeler Güvenlik Kolay ve güvenli erişim esastır. Müşteri parasının kaybolmayacağı veya çalınmayacağından emin olmalıdır. Esneklik Hızlı ve kolay dönüştürülebilme önemlidir. Yapısal değişimlere açık Ölçeklenebilirlik Ç k sayıda Çok d müşteriye ü t i performanstan f t ödün ödü vermeden d hi hizmet. t Süreklilik Kesintisiz hizmet önemlidir. Entegrasyon Eski ve mevcut sistemlerle entegre çalışabilmelidir. Arayüzler Kişiselleştirilebilir, çarpıcı, kolay kullanılabilir olmalıdır. Web, Wap, TV, PDA destekleri olması çok kanallı olması avantajdır. Pazarlama Zamanında, doğru pazarlama teknikleri elbette önemlidir. e- beklentiler eğrisi Görünebilirlik “e” en iyi durumda Avustralya Dot.Com hisseleri Halka arz Düşüşte 1999 U.S. Yılbaşı 1998 U.S. Halka arz 1997/8 Yatırımcı hayal kırıklığı Yapısal düşüşler Dot.Com Sarsıntısı Açıklanan E-Başarısızlıklar Dot-Com başlangıç Internet WWW teknolojik tetikleme 2006–2008 E-iş uçları optimize e-iş “Gerçek” E-iş başlıyor etkin e-iş i İşletme düş kırıklığı Şişirilmiş Beklentiler Tepesi Düş Kırıklığı Çukuru Aydınlanma çizgisi Karlılık Platosu 1990 96 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 1990-96 e-ticaret ve e-iş için sorunlar Kültürel Sorunlar İsteksizlik ve güven eksikliği Dil engelili Politikalar ve Yasal Sorunlar Kişisellik ve verinin korunmasında sorunlar Vergilendirmede V il di d sorunlar l Devlet desteğinin eksikliği Altyapı Yetersizlikleri Altyapının Alt yetersizliği t i liği Ödeme yöntemlerinin belirsizliği Sipariş memnuniyeti ile ilgili sorunlar Pazar Pa ar Tan Tanımları mlar ve e istatistik bilgi Ev pazarının hacmi Yerel satış teknikleri Venture capital’in capital in varlığı ve yeterliliği .jp’de en çok gidenler .ja mucizesinden görüntüler İnternet kioskları sabit erişim noktaları gezici erişim noktaları Akıllı evler kobinet e-ticaret.gov.tr edukkan.cukurova.edu.tr cybermalls pricewatch pricegrabber meşhur amazon hepsiburada.com arabam.com ebay 1 e-denizbank.com.tr eticaret.garanti.com.tr turkfreezone worldbidturkey b2b.migros.com.tr pencer-e.com irs.gov gelirler.gov.tr govcommerce.net aracılar ! hala var mı? Çözüm Sağlayıcılar Çözüm Sağlayıcılar