seminer: küresel üretim sistemleri ve yeni dünya hiyerarşisi
Transkript
seminer: küresel üretim sistemleri ve yeni dünya hiyerarşisi
KÜRESEL ÜRETİM VE KÜRESEL YÖNETİM Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Yönetim Bilimleri Yüksek Lisans Programı Öğretim Üyesi: Doç.Dr. Ahmet Alpay Dikmen tel: 0-312-5951 316 e-posta: dikmen@politics.ankara.edu.tr Dersin Amacı ve Yöntemi: Küreselleşme olgusu hemen her alanda tartışılan ve bu anlamda çok farklı düzlemleri bir araya getiren bir tartışma alanı olarak karşımızda durmaktadır. Bu seminerin amacı daha sınırlı bir biçimde, küreselleşme olgusunu, küresel üretim süreçleri aracılığıyla anlamaya çalışmak ve bunun uluslararası kapitalist örgütlenmeye etkileri konusunda yükseklisans düzeyinde tartışma ve çalışmalar yürütmek şeklinde belirlenmiştir. 1980’lerden sonra üretim sisteminde bir değişiklik olduğu bugün hemen herkes tarafından kabul edilen bir olgudur. Bu değişikliği açıklamaya çalışan yaklaşımları ise iki temel başlık altında toplamak mümkündür: “İşletme yapıları ve teknolojik gelişme temelli yaklaşımlar” ve “küreselleşme temelli yaklaşımlar.” Birinci gruptaki yaklaşımlara örnek olarak post-Fordizmi, postmodern örgüt kuramını, Fransız düzenleme okulunu, esnek uzmanlaşma yaklaşımını vb. vermek mümkündür. Bu yaklaşımların hemen hepsi değişimin dinamiklerini işletme örgütlenmesindeki dönüşümde veya yeni teknolojik gelişmelerin devrimci nitelikteki yeni düzenleyici rolünde görmektedir. Küreselleşme temelli yaklaşımlar ise daha çok uluslararası üretim ve değişim sistemlerinin tarihsel kuruluş biçimleri ve bunların ortaya çıkardığı hiyerarşiler üzerinde yoğunlaşmaktadır. Bu grupta Immanuel Wallerstein’ın dünya sistemi kuramını, Samir Amin’in çalışmalarını, ve Gary Gereffi’nin Küresel Meta Zincirleri yaklaşımını saymak mümkündür. Bu seminerde, yöntem olarak, küreselleşme olgusunun firma biçimleri ve teorisi üzerindeki etkilerine dikkat edilecek ve bu anlamda da küreselleşme temelli yaklaşımlardan işletme temelli yaklaşımların analiz düzlemine doğru belli ölçülerde bir yakınlaşma hedeflenecektir. Ders aracılığıyla, kamu yönetimi ve siyaset bilimi (yönetim bilimleri) anabilim dalı öğrencilerine küresel kapitalizmin örgütlenme biçimi konusunda bilgi vermenin ötesinde, bu konuda yayınlanabilir nitelikte bir yazı hazırlamalarına yardım etmek amaçlanmaktadır. Dersin Yükümlülükleri: Dersin temel yükümlülüğü “Küreselleşme ve Türkiye” başlığı etrafında örgütlenecek herhangi bir alt konuda bir ödevinin hazırlanması ve sınıfta sunulmasıdır. Bu amaçla, seminer ödevine hazırlık niteliğinde, en geç Nisan ayı başında bir seminer önerisinin hazırlanıp teslim edilmesi gerekmektedir. Dersin düzenli olarak yürütülebilmesi için herşeyden önce derse devam, verilen okumaların düzenli olarak yapılması ve derslerde tartışmalara katılınması zorunludur. Derse devam ve derse katılım, öğrencilerin yıl sonunda bu seminerden başarılı olup olmayacaklarını da belirleyici niteliktedir. A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü kurallarına göre üçte bir oranında devamsızlık yapan öğrenci seminerden başarısız sayılacaktır. DÖNEM TAKVİMİ 1. Oturum- Tanışma 2. Oturum - Küreselleşmenin Göstergeleri, Okuma: Dicken, P. (1998). Global shift: Transforming the world economy, New York: The Guilford Press, s. 19-70. 3. Oturum - Küresel Meta Zincirleri, Film: Made in America: Winners and losers. 4. Oturum - Küresel Meta Zincirleri, Okuma: Gereffi, Gary (1995), “The international economy and economic development,” Smelser, N.J., Swedberg, R., Handbook of economic sociology, New York: Princeton University Press içinde, s. 206-233. 5. Oturum - Fordizm, Film: BBC Yaşadığımız yüzyıl, 1924- On the line (Montaj Hattı) 6. Oturum - Küreselleşme-Genel, Okuma: Kansu, I. (ed.) (1999), Emperyalizmin yeni masalı: Küreselleşme, Ankara: Güldiken Yayınları 7. Oturum - Kriz, Film: BBC Yaşadığımız yüzyıl, 1929- Breadline (Ekmek Kuyruğu) 8. Oturum - Bretton Woods Sistemi, Film: BBC Yaşadığımız yüzyıl, 1948 Boomtime (Ekonomik genişleme ve Bretton Woods) 9. Oturum - Bilgisayar ve Nike Meta Zincirleri, Okuma 1: Curry, J., (December 1999). “Vertical control in horizontally organized industries: the case of PC mainboard production”. El Collegio De La Frontera Norte Departmanto De Estudios Sociales Cuaderno De Trabajo (Working Paper), Baja California, Mexico; Okuma 2: Korzeniewicz, M., (1994), “Commodity chains and marketing strategies: Nike and the global athletic footwear industry”, in Gereffi, G. and Korzeniewlcz, M., (eds), Commodity chains and global capitalism, Praeger, Westport, CT, pp. 247-265 10. Oturum - Çevre Ülkeleri ve Türkiye, Okuma 1: Dikmen, A. A. (2001), “Global Textiles Production and Crisis in Turkey,” Nottingham University Winning and Losing in New Economy 2001 Konferansında sunulan Tebliğ, Okuma 2: Dikmen, A. A. (2001), “Teknolojiyi ararken….,” Mülkiyeliler Birliği Dergisi’nde yayınlanacak olan makale Okuma 3: Dikmen, A. A. (Güz 2000). “Küresel Üretim, Moda Ekonomileri ve Yeni Dünya Hiyerarşisi,”Toplum ve Bilim, No. 86, pp. 281-302. 11. Oturum - Çevre Ülkeleri ve Türkiye, 12. Oturum - Çok Ülkeli Şirketler, UNCTAD (2001) World Investment Report 2009:Promoting Linkages, Chapter3: Largest Transnatinal Corporations, New York: United Nations, s.89-127. 13. Oturum - Türkiye ve Küresel Yönetim Okuma 1: World Bank’s Role, www.worldbank.org/html/extdr/backgrd/ibrd/role/htm. Okuma 2: IMF at a Glance, www.imf.org/external/np/exr/facts/glance.htm Okuma 3: Major Terms and Conditions of IBRD CPL and VSCL Loans, www.worldbank.org/fps Okuma 4: What is the International Monetary Fund, www.imf.org/external/np/pubs/ft/exrp/what.htm Okuma 5: Mahfi Eğilmez (20 Eylül 1999), IMF,Dünya Bankası Grubu ve Türkiye, Radikal. Okuma 6: The IMF Approach to Economic Stabilization (1999) IMF Working Paper. 14. Oturum:- Küresel Üretim ve Artık Değere El Koyma Problemi Okuma: Küreselleşme, Boratav, K., Türel, E., Somel, C., (2001), IMF politikaları ve 2000 ekonomi krizi, Petrol İş Yayınları: 67, İstanbul: Petrol-İş. 15. Oturum - Kriz ve Türkiye, (Prof. Dr. Korkut Boratav tarafından sunulacaktır) Okuma: Bağımsız Sosyal Bilimciler- İktisat Grubu ( 2001), Güçlü eknomiye geçiş programı üzerine değerlendirmeler, Ankara: TMMOB yayınları. 16. Oturum - Non Governmental Organizations ( Okuma 1: Çulha-Zabcı, F. (2000), “Küreselleşmenin demokrasi makyajı,” Mülkiyeliler Birliği Dergisi, Sayı: 220. Okuma 1: Çulha-Zabcı, F. (2001), “Devlet dışı örgütler: Tanımlayıcı bir çerçeve,” Mülkiyeliler Birliği Dergisi. 17. Oturum- Çok Ülkeli Sınıf Oluşumu, Okuma: Pijl, Kees Van der (1989), “The international level,” Bottmore, S. ve Brym, R. S., The capitalist class: An international study, New York: Harvester Weafsheaf, s. 237-266.