Almanya Hakkında Genel Bilgiler Informationen
Transkript
Almanya Hakkında Genel Bilgiler Informationen
Almanya Hakkında Genel Bilgiler Informationen über Deutschland Almanya Hakkında Genel Bilgiler Informationen über Deutschland 272 Mein Sprach- und Integrationsbegleiter © 2011 Hueber Verlag, Ismaning. 978-3-19-007919-3 Almanya Hakkında Genel Bilgiler Informationen über Deutschland Coğrafi Yapısı Geografie Siyasi ve Hukuki Yapısı Rechts- und politisches System Almanya Avrupanın ortasında yer almaktadır. 1949’dan beri demokratik, parlamenter federal devlet şeklinde yönetilmekte olan Almanya’nın başkenti Berlin’dir. Ülke yüzölçümü 357.093 km² olan Almanyanın kuzeyiyle güneyi arasındaki mesafe 876 km, doğusu ile batısı arasındaki mesafe ise 640 km’dir. Almanya’nın sınırları 3.757 km ve sahil kıyılarının uzunluğu 2.389 km’dir. Demokratik, sosyal ve hukuk devleti olan Almanya, federal cumhuriyet sistemiyle yönetilmektedir. Federal Almanya Cumhuriyeti kendi yönetim mekanizmasına sahip olan 16 eyaletten oluşmaktadır. Siyasi yapı olarak her eyalet, Almanya genelinde geçerli kanunları uygulamakta ve kendi içlerinden seçtikleri milletvekilleri tarafından Berlin'deki Parlamentoda temsil edilmektedirler. Anayasa ve kanunlar ortak olmakla birlikte her eyaletin kendine ait uygulamaları için farklı mevzuatı da bulunmaktadır. Ülkenin içinden geçen Tuna, Ren, İzar, Main Irmakları ve turistik göller ile güney güneybatı boyunca uzanan Alpen Alpler, Schwarzwald – Kara Orman Dağları tabiata ayrı bir güzellik katmaktadır. Doğu ve Kuzey Denizleri deniz ticaretine büyük katkı sağlamakta, bu yüzden Hamburg ve Bremen liman şehri olarak anılmaktadır. Danimarka, Polonya, Çek Cumhuriyeti, Avusturya, İsviçre, Fransa, Lüksemburg, Belçika ve Hollanda olmak üzere Almanya’nın 9 komşu ülkesi vardır. Almanya Avrupa’da en çok komşusu olan ülkedir. Almanya’nın güneyinde Danimarka, güneydoğusunda Polonya, doğusunda Çek Cumhuriyeti, güneydoğusunda Avusturya, güneyinde İsviçre, güneybatısında Fransa, batısında Lüksemburg ve Belçika, kuzeybatısında Hollanda bulunmaktadır. Anayasayla, temel haklar, kişilik hakları, insan haysiyeti, insan hakları, özgürlükler ve sosyal güvenlik garanti altına alınmıştır. Alman siyasi sisteminin en üst kademesinde Cumhurbaşkanı bulunur. Cumhurbaşkanı parlamentonun çoğunluk oyuyla 5 yıl için seçilir. Başbakan, halkın oylarıyla seçilen milletvekillerinin oluşturduğu parlamentonun çoğunluk oyuyla belirlenir. Başbakan da kendi bakanlarını atar. Yönetim politikasını belirleyen başbakan geniş yetkilerle donatılmıştır. Mein Sprach- und Integrationsbegleiter © 2011 Hueber Verlag, Ismaning. 978-3-19-007919-3 273 Almanya Hakkında Genel Bilgiler Informationen über Deutschland Alman Milli Marşı Deutsche Nationalhymne August Heinrich Hoffman von Fallersleben (1798-1874) tarafindan yazılmıştır. Einigkeit und Recht und Freiheit für das deutsche Vaterland! Danach lasst uns alle streben brüderlich mit Herz und Hand! Einigkeit und Recht und Freiheit sind des Glückes Unterpfand. Blüh im Glanze dieses Glückes, blühe, deutsches Vaterland! Alman Milli Bayrağı Deutsche Nationalflagge Enlemesine 3 eşit parça halinde siyah, kırmızı ve altın sarısı renklerden oluşmaktadır. 274 Mein Sprach- und Integrationsbegleiter © 2011 Hueber Verlag, Ismaning. 978-3-19-007919-3 Almanya Hakkında Genel Bilgiler Informationen über Deutschland Konrad Adenauer Almanya'da Cumhurbaşkanlığı Yapmış Kişiler - Die Deutschen Bundespräsidenten Theodor Heuss 1949-1959 (FDP) Heinrich Lübke 1959-1969 (CDU) Gustav Heinemann 1969-1974 (SPD) Walter Scheel 1974-1979 (FDP) Karl Carstens 1979-1984 (CDU) Richard v. Weizsäcker 1984-1994 (CDU) Roman Herzog 1994-1999 (CDU) Johannes Rau 1999-2004 (SPD) Horst Köhler 2004-2010 (CDU) Christian Wulff 2010‘dan beri (CDU) Almanya'da Başbakanlık Yapmış Kişiler - Die Deutschen Bundeskanzler Konrad Adenauer 1949-1963 (CDU) Ludwig Erhard 1963-1966 (CDU) Kurt Georg Kiesinger 1966-1969 (CDU) Willi Brandt 1969-1974 (SPD) Helmut Schmidt 1974-1982 (SPD) Helmut Kohl 1982-1998 (CDU) Gerhard Schröder 1998-2005 (SPD) Angela Merkel 2005’ten beri (CDU) Mein Sprach- und Integrationsbegleiter © 2011 Hueber Verlag, Ismaning. 978-3-19-007919-3 275 Almanya Hakkında Genel Bilgiler Informationen über Deutschland Federal Eyaletler ve Bu Eyaletlerin Başkentleri Bundesländer und ihre Hauptstädte 276 Mein Sprach- und Integrationsbegleiter © 2011 Hueber Verlag, Ismaning. 978-3-19-007919-3 Almanya Hakkında Genel Bilgiler Informationen über Deutschland 16 Federal Eyalet ve Bu Eyaletlerin Başkentleri ve Nüfusları Die 16 Bundesländer und die Hauptstädte mit deren Einwohnerzahlen: Federal Eyalet Başkent Nüfusu Yüzölçümü Bundesland Landes-Hauptstadt Einwohner (x 1.000) Fläche (km²) Baden Württemberg Stuttgart 10,749 35.752 Bayern München 12,520 70.552 Berlin Berlin 3,416 892 Brandenburg Potsdam 2,535 29.479 Bremen Bremen 663 404 Hamburg Hamburg 1,770 755 Hessen Wiesbaden 6,072 21.115 Mecklenburg-Vorpommern Schwerin 1,679 23.180 Niedersachsen Hannover 7,971 47.624 Nordrhein-Westfalen Düsseldorf 17,996 34.85 Rheinland-Pflaz Mainz 4,045 19.853 Saarland Saarbrücken 1,036 2.569 Sachsen Dresden 4,220 18.416 Sachsen-Anhalt Magdeburg 2,412 20.446 Schleswig-Holstein Kiel 2,837 15.799 Thüringen Erfurt 2,289 16.172 82,217 357.093 Taplam 16 Eyalet (Gesamt) Kaynak: Fedaral ve Eyaletlerin istatistik daireleri tarafından 31 Aralık 2007 tarihli verilerine dayanmaktadır. Mein Sprach- und Integrationsbegleiter © 2011 Hueber Verlag, Ismaning. 978-3-19-007919-3 277 Almanya Hakkında Genel Bilgiler Informationen über Deutschland Yeniden Birleşme Die Wiedervereinigung 11 Eylül 1989’da Macaristan'ın sınırı tamamen açmasıyla binlerce doğulu Alman Batı Almanya'ya kaçtı. 7 Ekim 1989'daki DDR’in 40. yıl kutlamaları başarısızlıkla sonuçlandı ve 8 Kasım 1989‘da Almanya Komünist Partisi kapatıldı. Bütün bu gelişmeler iki Almanya'nın birleşmesini zorunlu kılmıştır. 9 Kasım 1989 akşamı Berlin Duvarı yıkıldı. İki Almanya arasında imzalanan çeşitli anlaşmalar sonucu 3 Ekim 1990‘da DDR tamamen BRD’ye katıldı ve Almanya tek bir cumhuriyet haline geldi. Doğu Almanya'nın siyasi ve ekonomik sistemi iflas etti. Batı Almanya'nın sistemi ve anayasası Birleşik Almanya için geçerli kılındı. 3 ekim tarihi Almanya genelinde resmi tatil olarak kutlanmaktadır. DDR = Deutsche Demoktarische Republik Demoktarik Almanya Cumhuriyeti BRD = Bundesrepublik Deutschland Almanya Federal Cumhuriyeti 278 Mein Sprach- und Integrationsbegleiter © 2011 Hueber Verlag, Ismaning. 978-3-19-007919-3 Almanya Hakkında Genel Bilgiler Informationen über Deutschland Partiler Die Parteien Christlich Demokratische Union Deutschlands - Hıristiyan Demokrat Birliği Bayern Eyaletinin dışında Almanya’nın her yerinde temsil edilen tutucu Hıristiyan Demokrat halk partisidir. Sozialdemokratische Partei Deutschlands - Almanya Sosyal Demokrat Partisi Almanya’nın parlamentoda temsil edilen en eski sosyal demokrat partisidir. Uluslararası Organizasyonlarda Üyelik Mitgliedschaft in internationalen Organisationen EU (AB) Avrupa Birliği Europäische Union NATO Kuzey Atlantik Paktı Nordatlantische Allianz UN (BM) Freie Demokratische Partei Hür Demokrat Parti Bu parti liberal bir partidir. Birleşmiş Milletler Vereinte Nationen OSZE (AGİT) Bündnis 90/Die Grünen Birlik 90 / Yeşiller „Die Grünen“ ve „Bündnis“ Partilerinin 1993’te birleşmesinden oluşmuş bir partidir. Christlich-Soziale Union Hıristiyan Sosyal Birlik Tutucu parti olan Hıristiyan Sosyal Birlik yalnız Bayern Eyaletinde seçilebilen bir partidir. Bu parti Hıristiyan Demokrat Birliği ile Federal Mecliste ortak fraksiyon oluşturmaktadır. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı Organisation für Sicherheit und Zusammenarbeit in Europa WTO Dünya Ticaret Örgütü Welthandelsorganisation IMF Die Linke - Sol Parti Sol Parti 2007 yılında WASG = Alternate Auswahl für Arbeit und soziale Gerechtigkeit - İş ve Sosyal Adalet Partisi - Seçim Alternatifi ve PDS = Partei des Demokratischen Sozialismus - Demokratik Sosyalizm Partisi‘nin birleşmesinden oluşmuştur. Uluslararası Para Fonu Internationaler Währungsfonds G20 (20 Grubu) Dünyanın en gelişmiş 25 milli ekonomisinden 19‘unu ve AB‘yi kapsayan 20 ekonomi bakanı ve merkez bankası müdürü veya bunların dengi devlet görevlilerinden oluşan gruptur. Mein Sprach- und Integrationsbegleiter © 2011 Hueber Verlag, Ismaning. 978-3-19-007919-3 279 Almanya Hakkında Genel Bilgiler Informationen über Deutschland Nüfusu Yoğun Olan Bölgeler Ballungsgebiete Almanya’da ülke geneline yayılmış nüfusu 100.000’nin üzerinde olan yaklaşık 80 büyük şehir bulunmaktadır. Bu şehirlerin 14’ünden fazlasının 500.000’den fazla nüfusu vardır. Nüfusu En Çok Olan 5 Şehir Şunlardır (Son durum Ağustos 2008): 1. Berlin 3.42 milyon 2. Hamburg 1.77 milyon 3. München 1.31 milyon 4. Köln 996.690 bin 5. Frankfurt am Main 659.021 bin Dil - Sprache Almanya’nın resmi dili Almanca’dır ve yaklaşık 100 milyon insan tarafından konuşulmaktdır. Almanca (EU) Avrupa Birliği’nde en çok kullanılan anadildir. Toplum - Bevölkerung Almanya Federal Cumhuriyeti’nin nüfusu 82.093 milyondur. Böylece Almanya dünyada nüfusu en yoğun olan ülkelerdendir. Almanya nüfusunun yaklaşık % 8,8 oranı yabancı kökenlidir. Türk kökenlliler, 13 Aralık 2007 tarih itibariyle Almanya’da bulunan toplam sayısı 7.255.949 olan yabancıların 1.713.551’ini teşkil ederek en büyük grubu oluşturmaktadır. 280 Federal Almanya Hukuku Bundesdeutsches Recht Federal Almanya Cumhuriyeti, görevleri ve hakları yasa ile belirlenmiş olan sosyal ve hukuk devletidir (Art. 28 Abs. 1 Satz 1 GG). Almanya’da siyasi yapılanmada kuvvetler ayrılığı ve yürütmenin yargıya karşı sorumluluğu ilkeleri geçerlidir. Tüm devlet organları anayasal (“Temel Yasa”) her vatandaşın temel hak ve özgürlüklerini ve insan haklarını güvence altına alır. Federal Anayasa Mahkemesi, anayasaya uyulmasını sağlar. Anayasa Mahkemesi’nin kararları diğer tüm devlet organları için bağlayacıdır. Mein Sprach- und Integrationsbegleiter © 2011 Hueber Verlag, Ismaning. 978-3-19-007919-3 Almanya Hakkında Genel Bilgiler Informationen über Deutschland Almanya'nın En Önemli Endüstri Sektörleri Ekonomi Wirtschaft Otomobil endüstrisi Makine sanayisi Kimya endüstrisi Uçak ve gemi sanayisi Biyoteknoloji endüstrisi Çevre teknolojisi endüstrisi Enerji sanayisi Hizmet sektörü Ulaşım sektörü Sosyal Yapı Sozialsystem Almanya’da ekonomi özellikle sanayi ve hizmet sektörlerine dayanmaktadır. Almanya, gayrisafi dahili hasıla ölçülerine göre Avrupa Birliği ülkelerinde birinci, dünyada ise Amerika Birleşik Devletleri, Japonya ve Çin Cumhuriyeti’nden sonra dördüncü büyük milli ekonomisine sahiptir. Almanya şu an itibariyle (2009) dünyada 3. büyük ekonomik güce sahiptir. Dış ticaret ve ihracatta ise dünyada 1. sırada yer almaktadır. Almanya yurttaşlarına geniş olarak sosyal güvence sunmaktadır. Krankenversicherung – Sağlık Sigortası Unfallversicherung – Kaza Sigortası Rentenversicherung – Emeklilik Sigortası Arbeitslosenversicherung und Pflegeversicherung – İşsizlik ve Bakım Sigortası Bu temel güvenceyi oluşturan sigorta aidat primleri çalışan ve işverenler tarafından ödenmektedir. Oluşan boşluklar vergilerden karşılanmaktadır. Mein Sprach- und Integrationsbegleiter © 2011 Hueber Verlag, Ismaning. 978-3-19-007919-3 281 ÜlkeAlmanya Çapındaki Hakkında Resmi ve Genel Dini Bayramlar Bilgiler Informationen Einheitliche Festüber bzw. Deutschland Feiertage Din - Religion “Din ve vicdan ile din ve dünyevi inanç özgürlüğüne dokunulmaz.” (Federal Almanya Cumhuriyeti Anayasası ‘Grundgesetzbuch’, Madde 4, Paragraf 1) „Die Freiheit des Glaubens, des Gewissens und die Freiheit des religiösen und weltanschaulichen Bekenntnisses sind unverletzlich.“ (Art. 4 Abs. 1 GG) Almanya’da yaklaşık 26 milyon Katolik, 26 milyon Protestan ve 900 bin Ortodoks olmak üzere yaklaşık 53 milyon Hıristiyan bulunmaktadır. Sayısı yaklaşık 3.3 milyon olan müslümanlar Almanya’da ikinci büyük dini grubu oluşturur. Din ve vicdan özgürlüğü Federal Almanya Cumhuriyeti Anayasası tarafından garanti edilmiştir. Resmi ve Dini Bayramlar - Fest- bzw. Feiertage: Neujahr - Yeni Yıl Yeni bir yılın başlangıcı 31 Aralığı 1 Ocağa bağlayan gece (yılbaşı gecesi) kutlanır. Diğer ülkelerde olduğu gibi, Almanya’nın her yerinde yılbaşı eğlenceleri yapılır ve yeni yıl gece yarısı yapılan havai fişek gösterileriyle karşılanır. 1 Ocak (yeni yıl) ülke çapında resmi tatil günüdür. Das Osterfest - Paskalya Bayramı Paskalya Bayramı Hıristiyanlığın en önemli ve kilise yılının temel bayramıdır. Kilisenin bu en eski bayram Hazreti İsa’nın ölümü (çarmıha geriliş) ve yeniden diriliş (= Paskalya Pazarı) anısına yapılır. Çarmıha geriliş ve yeniden diriliş Hıristiyanlığın temel inançlarıdır. Ölüm bir son olarak değil bir kurtuluş olarak anımsanır. Paskalya bayramı her yıl ilkbahar dolunayından sonraki ilk pazar günüdür. Paskalya’dan önceki Cuma günü (Karfreitag) ve Paskalya Pazartesi’si (Ostermontag) resmi dini bayram günleridir. 282 1. Mai - 1 Mayıs 1 Mayıs birçok ülkede olduğu gibi “işçi hareketi”nin bayramıdır. Alman Sendikalar Birliği (DGB) 1 Mayıs günü sabahı birçok büyük kentte yürüyüş ve politik mitingler düzenler. Bir Mayıs’tan önceki akşam Mayıs Ayına Giriş Dansı (Tanz in den Mai) sloganı altında müzikli eğlenceler yapılır. Bu şekilde eski bir gelenek devam ettirilerek, ilkbahar mevsimi mayıs ayının gelişiyle selamlanır. Bu yöndeki diğer bir gelenek ise, bazı yörelerde dikilen ve ismine “Maibaum“ denilen süslü direklerdir. “Maibaum“ temelde ilkbahar aylarının üretkenlik sembolüdür. Himmelfahrt - İsa Peygamberin Urcu Paskalya Bayramından sonraki 40. gün İsa Peygamberin urcu anlamına gelen dini “Christi Himmelfahrt“ bayramıdır. Bu bayramın içeriği İsa’nın babaya (Allah’a) ulaşmasıdır. „Himmelfahrt“ bayramı Pantkot Yortu‘sundan dokuz gün önceki perşembe gününe rastlar. Das Pfingstfest - Pantkot Yortusu Pazar (Pfingstsonntag) ve Pazartesi (Pfingstmontag) günlerinden oluşan Pantkot Yortusu Paskalya bayramından sonraki 50. güne rastlar. İsa Peygamberin müritlerine kutsal ruhun pantkot yortusunda malum olması, Hıristiyanlaştırma hareketinin başlangıcı sayılır. Pantkot Yortusu bu nedenle kilisenin doğuşu olarak da nitelenir. Pazartesi dini tatil günüdür. 3. Oktober - 3 Ekim Üç Ekim Batı ve Doğu Almanya’nın 1990 yılında resmi antlaşma yaparak birleştikleri gündür. Bu milli bayram günü diğer ülkelerdeki benzer bayramlara, örneğin Fransa’daki “Cumhuriyet Bayramı“ (14 Temmuz) ve ABD’deki “Bağımsızlık Bayramı“ (4 Temmuz) göre sakin bir şekilde kutlanır. Askeri geçit törenleri yerine bayram şenliği ve parlamentolarda günün anlamıyla ilgili konuşmalar yapılır. Mein Sprach- und Integrationsbegleiter © 2011 Hueber Verlag, Ismaning. 978-3-19-007919-3 ÜlkeAlmanya Çapındaki Hakkında Resmi ve Genel Dini Bayramlar Bilgiler Informationen Einheitliche Festüber bzw. Deutschland Feiertage Reformationstag - Protestanlık İlanı Yortusu Das Weihnachtsfest - Noel Bayramı Noel Bayramı üç gün sürer. 24 Aralık, “Kutsal Akşam”, İsa Peygamberin doğum tarihi olan birinci Noel günü (25.12.) ve ikinci Noel günü (26.12.). 24 Aralık akşamı Hıristiyan Alman aileler birbirlerine hediye verirler. Hediye dağıtılması esnasında Noel Ağacının mumları yakılır. Noel şarkıları söylenir. Çocuklara hediyelerin Noel Baba (Weihnachtsmann) veya İsa Peygamberi çocuk olarak gösteren tasvirler (Christkind) tarafından getirildiği anlatılır. Birinci ve ikinci tatil günlerinde çoğu insanlar bayram ayinlerine katılırlar. 25 ve 26 Aralık dini tatil günleridir. Heilige Drei Könige - Epifani Yortusu Bu dini bayram 6 Ocak günü Bavyera, BadenWürttenberg ve Saksonya-Anhalt Eyaletlerinde kutlanır. Epifani yortusu (Epifani = Görünme) ile İsa’nın doğum ve vaftizi kutlanır. Halk arasındaki geleneğe göre bu gün ev takdisi yapılır. Kral kostümleriyle dolaşan üç çocuk, ev kapılarının üzerine C + M + B harflerini yazarlar. Bu harfler “christus mansionem benedicat” sözcüklerinin baş harfleridir ve “İsa bu evi takdis et” anlamına gelir. Protestanlık mezhepli Hıristiyanlar için 31 Ekim “Reformationstag” günü tüm dünyada önemli bir tarihtir. Bu gün Almanya’nın Brandenburg, Mecklenburg-Vorpommern, Saksonya, Saksonya-Anhalt ve Thüringen eyaletlerinde resmi bayram günüdür. Reformu amaçlayan kilise hareketi 16. yüzyılda Martin Luther tarafından başlatılmış ve ortaya çıkmasına neden olmuştur. Allerheiligen - Azizler Yortusu Azizler Yortusu 1 Kasım günü kahramanlar ve ölenlerin anılarıyla birlikte kutlanır. Bugün mezarlıklar ziyaret edilir ve mezarlar çiçek ve mumlarla süslenir. Katolik kilisesine ait mezarlıklarda mum yakılır. Mum ışıkları ölenleri aydınlatan ebedi ışığı sembolize eder. Bu bayram Baden-Württemberg, Bavyera, Kuzey Ren Vestfalya, Rheinland-Pfalz ve Saarland eyaletlerinde dini tatil günüdür. Buß- und Bettag - Perhiz ve Dua Günü Perhiz ve Dua Günü daima kilise yılının son pazar gününden önceki çarşamba gününe denk gelir. Protestan kilisesine ait bu ilk perhiz ve dua günü ayini “Türklerle yapılan savaşlar”dan dolayı sadece Strassburg’da 1532 yılında yapıldı. Bu gün sadece Saksonya eyaletinde resmi tatil günüdür. Fronleichnam - Katoliklerin Esas Yortusu Rund um Ostern - Paskalya Bayramı Katolik Esas Yortu Töreni Pantkot Yortusundan sonraki ikinci perşembe günü kutlanır. Almanca “Fronleichnam”, kelimesi “fron” (Tanrı) ve “leichnam” (vücut) kelimelerinden oluşur ve Evharistiya unsurlarını anımsatır. Bu bayram Baden-Württemberg, Bavyera, Hessen, Kuzey Ren Vestfalya, Rheinland-Pfalz, Saarland, Saksonya ve Thüringen Eyaletlerinde dini tatil günüdür. Adetleri “Paskalya Tavşanı ve Paskalya Yumurtası” Paskalya Ateşi ve Paskalya Mumu Paskalya Bayramının özelliklerindendir. Bunlar ölümü yenen ve yeniden dirilen İsa’yı sembolize ederler. Paskalya Bayramı ile ilgili halk arasında yaygın olan geleneklerin çoğu, Hıristiyanlık öncesi efsanevi zamana kadar uzanır. Bu gelenekler zamanla Hıristiyanlığın simgeleriyle birleştirilmiştir. Paskalya Tavşanı ve Paskalya Yumurtası iki temel semboldür. Çok eski Cermen Halkı inançlarına göre yumurtalar eskilerden beri çeşitli renklere boyanır. Çocuklar anne ve babaları tarafından evin içine veya bahçeye saklanan Paskalya Yumurtaları, Çikolata, Paskalya Tavşanları ve diğer şekerleri Paskalya Pazarı arayıp bulmaya çalışırlar. Mariä Himmelfahrt - Meryem Ana Günü İsa Peygamber’in anası olduğundan dolayı Meryem ananın Allah katına ruh ve vücuduyla kabul edilmesine “Mariä Himmelfahrt” denir. Bu gün sadece Bavyera ve Saarland Eyaletlerinde 15 Ağustosta bayram günü olarak kutlanır. Mein Sprach- und Integrationsbegleiter © 2011 Hueber Verlag, Ismaning. 978-3-19-007919-3 283