9-September- 2014_final.pmd
Transkript
9-September- 2014_final.pmd
gurmiq pRkwS > 1 sqMbr 2014 < siqgur pRswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pRcwr kmytI dw mw mwii sk-p`qr) BwdoN-A`sU, nwnkSwhI 545 > sqMbr 2014 ijld 58 AMk 6 sMpwdk ismrjIq isM G cMdw pR q I kwpI (dy S ) swlwnw (dy S ) pM j swl (dy S ) lweI& (dy S ) swlwnw ivdy S pM j swl (ivdy S ) lweI& ivdy S sk` q r `5 ` 50 ` 250 ` 500 ` 1250 ` 5000 ` 10000 cMdw Byjx dw pqw Secretary Drm pRcwr kmytI Dharam Parchar Committee (SRomxI gu: pR: kmytI) (S.G.P.C.) sR I AMimRqsr-143006 Sri Amritsar-143006 Pon : 0183-2553956-59 AYks 304 PYks : 0183-2553919 website : www.sgpc.net e-mail :gurmatparkashmonthly@gmail.com, gyan_gurmat@yahoo.com fwk rwhIN ‘gurmiq pRkwS’ nw puj ` x bwry auprokq Pon nMbr imlw ky ieMcwrj gurmiq pRkwS nwl AYks: 303 ’qy sMprk kro jI[ Approved for School libraries by the Director of Public Instructions Punjab Vide Circular No. 4580-2/25-58-B-49154 Dated Oct. 1958 gurmiq pRkwS 2 sqMbr 2014 qqkrw gurbwxI ivcwr 3 sMpwdkI 4 . . . sRI gurU gRMQ swihb -pRo. ikrpwl isMG bfUMgr 8 sRI gurU gMRQ swihb ivc sihj pRivrqI dI mhwnqw -s. jgjIq isMG 22 Dwrimk sUJ Aqy smwijk ieksurqw . . . -fw. prmvIr isMG 27 lok kwiv rUp -fw. Drm isMG 39 . . . gurbwxI dI pRwsMigkqw -fw. suKdyv isMG 48 sRI gurU gMRQ swihb jI dw sMgIq-pRbMD -fw. drSn isMG 57 gurmiq drSn ivc mwieAw dw sMklp -fw. mnmohn isMG 68 sw jwiq sw piq hY jyhy krm kmwie] -bIbI rmndIp kOr 72 gurU nwnk bwxI 'ptI ilKI': ArQ-pRboD -fw. cmkOr isMG 77 syvw krq hoie inhkwmI -s. BuipMdrpwl isMG 82 BweI gurdws jI dIAW vwrW . . . -fw. gurcrn isMG 88 Bgq DMnw jI -fw. SmSyr isMG 91 bIbI sUrqI jI -ismrjIq isMG 95 gwgr ’c swgr-- 43 -fw. ieMdrjIq isMG gogoAwxI 102 is`KI dI dwsqwn (kivqw) -s. mlkIq isMG sRI gurU gMRQ swihb ivcly kuJ Alp cricq 104 ^brnwmw 105 Drm pRcwr kmytI dIAW pRcwr srgrmIAW 110 gurmiq pRkwS 3 sqMbr 2014 gurbwxI ivcwr Asuin pRym aumwhVw ikau imlIAY hir jwie] min qin ipAws drsn GxI koeI Awix imlwvY mwie] sMq shweI pRym ky hau iqn kY lwgw pwie] ivxu pRB ikau suKu pweIAY dUjI nwhI jwie] ijMn@I cwiKAw pRym rsu sy iqRpiq rhy AwGwie] Awpu iqAwig ibnqI krih lyhu pRBU liV lwie] jo hir kMiq imlweIAw is ivCuiV kqih n jwie] pRB ivxu dUjw ko nhI nwnk hir srxwie] AsU suKI vsMdIAw ijnw mieAw hir rwie]8] (pMnw 134) pMcm pwqSwh sRI gurU Arjn dyv jI bwrh mwhw rwg mWJ dI ies pwvn pauVI duAwrw A`sU mhIny dI bhwr qy vwqwvrn dy pRQwey mnùKI Awqmw dI prmwqmw nwl imlwp dI qWG qy ies Awqimk imlwp dy suK AnMd dw vrxn krdy hn[ siqgurU jI Purmwn krdy hn ik A`sU dy mhIny ivc jdoN ik BwdroN dy GuMmy qy huMms dw AxcwihAw Asr ^qm ho jWdw hY ipAwry pRIqm pRqI ipAwr dw auCwlw AMqr-Awqmy ’c aupijAw hY,imlwp dI qWG aupjI hY ik ipAwry nMU ijvyN-ikvyN imilAw jwvy[mn Aqy srIr ArQwq smùcy ienswnI vjUd ivc ipAwry dy dIdwr dI qRyh fMUGI hoeI hY[hy myrI mW! koeI Aw ky mYƒ myrw ipAwrw pRIqm imlw dyvy! sMq Bwv pRBU nwl imlwp hwsl kr cùky rUhwnI jIaUVy kol hI AijhI smr`Qw hY ArQwq s`cw gurU hI myrI shwieqw kr skdw hY ies vwsqy mYN ies mhIny dI im`TI bhwr qy rsIly vwqwvrn dw lwB lYNdI hoeI jw ky aus dy crnW nwl juVdI hW! prmwqmw ipAwry qoN ibnW suK AnMd l`Bx dI hor koeI jgHw vI qW nhIN hY[ gurU jI kQn krdy hn ik ijnHW ny ipAwry dy nwm dw rs c`K ilAw hY auh r`j gey[auh Awpw-Bwv C`f ky iehI Arz krdy hn ik hy mwlk jIE,swnMU Awpxy dwmn nwl lw lvo[ijhVIAW jIv-iesqrIAW nMU prmwqmw rUpI ipAwrw s`jx pqI iml jWdw hY auh muV aus qoN kdy vI ivCoVw nhIN pYx idMdIAW[ AMq ivc siqgurU jI swfI AiDAwqmk AgvweI krdy hoey ieh is`tw b^iSS krdy hn ik mwlk qoN ibnW hor koeI dUsrw shweI hox vwlw ies sMswr ’qy nhIN hY,ies q`Q nMU jwx ky mYN aus mwlk dI Srn ivc hW[ ijnHW jIv iesqrIAW au~pr hrI rUpI rwjy dI imhr dI nzr huMdI hY auh mnùKw jIvn rUpI A`sU dy mhIny ivc suKI v`sdIAW hn[ gurmiq pRkwS 4 sqMbr 2014 iek izAwdqI hor BwrqvwsIAW ƒ ZulwmI dI nINd ’coN jgwaux vwlI is`K kOm mu`FkdIm qoN hI izAwdqIAW dw iSkwr huMdI AweI hY[ is`K mq dy sMsQwpk sRI gurU nwnk dyv jI ny jdoN bwbr dy zulm ivru`D Avwz auTw ky aus ƒ zwbr kih ky sMboDn kIqw qW bwbr ny AwpxI glqI suDwrn dI QW gurU jI ’qy izAwdqI kridAW aunHW ƒ jylH ivc bMd kr id`qw[ gurU jI lokweI dy du`K-drd ƒ mihsUs krdy sn, jo bwdSwh ƒ mnzUr nhIN sI[ lokweI dy p`K ivc Aqy lokweI dI Azwd hsqI ƒ kwiem r`Kx leI gurU jI ƒ jylH ivc c`kI qk pIsxI peI[ sRI gurU Arjn dyv jI ny q`qI qvI ’qy bYT ky ShIdI pRwpq kIqI[ sRI gurU qyg bhwdr swihb jI ny hkUmq dIAW izAwdqIAW dy ivroD ivc id`lI dy cWdnI cONk ivc Awpxy sIs dw blIdwn id`qw[ sRI gurU goibMd isMG jI ny hkUmq dIAW izAdqIAW A`gy nw JukidAW swrw prvwr vwr id`qw[ bwbw bMdw isMG bhwdr qoN lY ky is`K rwj dI kwiemI qk is`KW ’qy izAwdqIAW dr izAwdqIAW hud M IAW rhIAW[ iksy vI is`K ny izAwdqIAW qoN fridAW zulm A`gy Jukxw sivkwr nhIN kIqw, sgoN ShIdIAW pRwpq kr ky dunIAw ivc sdw leI cwnx-munwrw bx gey[ is`K rwj dy QoVHy ijhy smyN, jdoN is`KW ’qy izAwdqIAW bMd hoeIAW qW aunHW ny AwpxI pRyrnw dy sRoq gurduAwrw swihbwn dI sWB-sMBwl v`l kuJ iDAwn id`qw[ pr ieh dOr lMbw sMmw nw c`l sikAw[ kuJ Aihswn PrwmoS Aqy g`dwr bMidAW kwrn AsIN iPr qoN ZulwmI dI hnHyrI K`f ivc jw if`gy[ is`KW ƒ Awpxy dyS-vwsIAW ƒ Aqy ^ud ƒ Azwd r`Kx dI imlI guVHqI ny iPr qoN rMg ivKwauxw SurU kIqw[ AzwdI dy prvwny is`K iPr qoN AzwdI dI SmHW dI pRwpqI leI mr imtx leI iqAwr ho gey[ is`KW ’qy izAwdqIAW dw dOr iPr qoN SurU ho igAw[ is`KW au~pr jo qS`dd hoey aunHW sux ky hI rUh kMb au~TdI hY, pr is`KW ƒ koeI vI fr, qsIhw, izAwdqI Jukw nhIN skI[ sB qoN pihlW qW is`KW ny AMgryzW dy h`QToky mhMqW pwsoN AwpxI jwn qoN v`D ipAwry gurduAwrw swihbwn ƒ Azwd krvwieAw[ lMbw sMGrS Aqy AMgryzW dIAW AnykW izAwdqIAW ƒ sihx kr ky gurduAwrw swihbwn dI sWB-sMBwl leI sB dI sWJI gurmiq pRkwS 5 sqMbr 2014 SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI bxweI[ A`j SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI Drm, smwj, iv`idAw, dyS, kOm dIAW smu`cIAW syvwvW ivc BrpUr Xogdwn pw rhI hY[ SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI ny is`K hoNdhsqI qy pihcwx ƒ ivSv dy nkSy ’qy drswaux dy bhuq vfmu`ly kwrj kIqy hn[ sMswr dy hr kony ivc v`sdy is`K ij`Qy pMjwb ƒ Awpxw j`dI ipMf smJdy hn, au~Qy SRomxI gurduuAwrw pRbMDk kmytI ƒ Awpxy j`dI Gr dy rUp ivc smJdy hn Aqy SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI vI hr AOkV smyN ienHW leI sur`iKAw dIvwr bx ky KVHI huMdI hY[ pr dunIAw Br ivc A`j vI is`KW ’qy izAwdqIAW dw dOr cwlU hY[ is`KW ƒ A`j vI AwpxI pihcwx leI, AwpxIAW Dwrimk prMprwvW ƒ inBwaux leI, dsqwr dI Swn ƒ kwiem r`Kx leI, kkwrW ƒ AMg-sMg inBwaux leI izAwdqIAW dw iSkwr hoxw pY irhw hY[ is`K-ivroDI SkqIAW is`KW dI kyNdrI SkqI ƒ qihs-nihs krn leI A`fI-cotI dw zor lw ky is`KW ’qy izAwdqIAW kr rhIAW hn[ Bwrq dI AzwdI ivc sB qoN v`D Xogdwn pw ky ShIdIAW pRwpq krn vwlI Aqy AMgryzW dI byqhwSw izAwdqIAW dw iSkwr hox vwlI is`K kOm ƒ A`j Azwd Bwrq ivc vI koeI G`t izAwdqIAW dw swhmxw nhIN krnw pY irhw[ kdy dyS dI rwjDwnI ivc is`KW ƒ Axmnu`KI qsIhy dy ky, ZlW ivc bldy twier pw ky ShId kIqw igAw hY, kdy golIAW nwl BuMinAw igAw hY[ jdoN vI kdy is`KW ny lokweI dI BlweI leI sMGrS kIqw qW izAwdqIAW is`KW ƒ hI brdwSq krnIAW peIAW hn[ ipCly idnIN iek hor izAwdqI dw iSkwr is`KW ƒ hoxw ipAw, ijs nwl hr is`K dw AMdr drd nwl Br igAw[ ieh Gtnw 25 julweI, 2014 dI rwq dI hY, jdoN shwrnpur Sihr dy is`K Awpxy gurU-Gr dI kwr syvw kr rhy sn qy iek iPrky dy lokW ny kwr syvw krdy is`KW ’qy Acwnk hmlw kr id`qw[ ies izAwdqI dy ipCokV ’qy Jwq mwridAW mwlUm huMdw hY ik gurduAwrw sRI isMG sBw jo rylvy stySn shwrnpur dy nzdIk hY Aqy Qwxw kuqbSyr dy ielwky ivc AwauNdw hY[ ies gurduAwrw swihb dy pRbMDkW v`loN 17 jnvrI, 2001 eI: ƒ 2785 vrg gz jgHw 70,18000/- rupey Adw kr ky KrIdI geI sI[ ieh jgHw KrIdy jwx mgroN Sihr dy hI iek muslmwn vIr ny ieqrwz lgw id`qw ik ies jgHw ’qy dyS dI vMf qoN pihlW msijd gurmiq pRkwS 6 sqMbr 2014 hoieAw krdI sI[ aus ny Sihr dy muslmwn BrwvW ƒ BVkwauxw vI SurU kr id`qw[ is`KW v`loN Awpxy muslmwn BrwvW ƒ ieh Brosw vI dy id`qw igAw ik jykr vwikAw hI ies jgHw ’qy msijd hox dy sbUq imly qW auqnI jgHw C`f id`qI jwvygI ijqnI ’qy msijd dI iemwrq hox bwry sbUq imlxgy[ muslmwn BrwvW ny ies jgHw pRqI shwrnpur dI Adwlq ivc kys drj krvw id`qw[ siqkwrXog j`j swihbwn ny swry mwmly dI GoK-pVqwl krn qoN bwAd PYslw gurduAwrw swihb dy h`k ivc dy id`qw[ muslmwn BrwvW ƒ SrwrqI AnsrW ny iPr BVkw id`qw Aqy aunHW ƒ nwl lY ky hweIkort ielwhwbwd ivc ApIl drj krvw id`qI[ mwxXog hweIkort v`loN au~qr pRdyS dy vkP borf lKnaU v`loN aus jgHw ’qy msijd hox bwry pqw kIqw igAw, prMqU vkP borf ny Awpxy irkwrf muqwibk d`isAw ik swfy irkwrf ivc aus QW ’qy msijd hox dw koeI vI sbUq nhIN hY[ au~qr pRdyS hweIkort ny vI gurduAwrw swihb dy h`k ivc PYslw dy id`qw[ swry PYsly gurduAwrw swihb dy h`k ivc ho jwx kwrn gurduAwrw swihb dI pRbMDk kmytI ny SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy pRDwn jQy: Avqwr isMG Aqy sRI Akwl qKq swihb dy jQydwr igAwnI gurbcn isMG jI dy h`QoN nINhp`Qr rKvw ky lMgr-hwl dI iemwrq dI auswrI SurU krvw id`qI[ lMgr swihb dI iemwrq dw lYNtr pw id`qw igAw Aqy Cotw-motw kMm c`l irhw sI[ 25 julweI dw idn sI Aqy rmzwn dw mhInw c`l irhw sI, ijs kwrn gurduAwrw swihb qoN QoVHI dUr hI msijd ivc muslmwn Brw iek`Ty hoey sn[ ies iek`T ivc iksy SrwrqI Ansr ny rolw pw id`qw ik is`KW ny rwqo-rwq msijd Fwh ky gurduAwrw swihb dI auswrI kr id`qI hY[ hzwrW dI igxqI ivc iek`TI hoeI BIV svyry 5:00 vjy dy krIb gurduAwrw swihb v`l ƒ c`l peI[ BIV ny gurduAwrw swihb dy nyVy phuMc ky ie`tW-p`QrW nwl zbrdsq hmlw kr id`qw[ gurduAwrw swihb ivc Sihr dy koeI 50-60 is`K sn, jo AMdr svyr dw in`qnym kr rhy sn[ ienHW ny BVkI hoeI BIV dw ft ky mukwblw kIqw, ijs dOrwn BIV v`loN clweI geI golI nwl iek is`K s. qyijMdr isMG z^mI ho igAw[ gurduAwrw swihb ivc mOjUd is`KW ny puils ƒ mdd leI &on kr ky bulwieAw, ijs nwl gurduAwrw swihb Aqy is`KW dw hor nukswn hox bc sikAw[ muslmwn BrwvW ny cONk ivc Drnw mwr ky swry pwisAW dy rsqy bMd kr id`qy[ BIV dy kuJ bMidAW ny Qwxw kuqbSyr ’qy gurmiq pRkwS 7 sqMbr 2014 vI hmlw kr id`qw, ijs nwl puils mulwzm vI z^mI ho gey Aqy au~QoN lMG rhy iek rwhgIr hrIS koCV dI ienHW dI lpyt ivc Aw jwx kwrn mOq ho geI[ hwr ky puils ƒ golI clwauxI peI, qW BIV iv`coN keIAW dy golIAW l`gIAW ijs nwl drjnW lok z^mI ho gey[ BVkI hoeI BIV ny pMjwbIAW (is`KW, ihMdA U W) dIAW dukwnW ƒ lùtxw Aqy A`g lgwauxI SurU kr id`qI[ BIV iv`cNo kuJ lok pYtl oR , fIzl, qyzwb Aqy Aslw nwl lY ky Awey sn[ puils v`lNo Sihr ivc kriPaU l`gw ky hwlwq ƒ kwbU krn dI koiSS kIqI geI[ jdoN ^brW ielwky ivc phuc M IAW qW ielwky ’coN 500 dy krIb is`K Aqy ihMdU gurduAwrw swihb dI rwKI leI vI Aw gey[ shwrnpur dy is`KW dI ies muSkl ƒ dyKidAW SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy mwxXog pRDwn jQy: Avqwr isMG jI v`loN iek sbkmytI bxweI geI[ ies sb-kmytI ivc s. suKdyv isMG BOr, jnrl sk`qr, SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, s. rijMdr isMG mihqw, AMiqRg mYNbr, SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, s. krnYl isMG pMjolI, AMiqRMg mYNbr, SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI Aqy s. suKdyv isMG BUrw konHw, mIq sk`qr, SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI ƒ mYNbr bxwieAw igAw[ ies kmytI ny shwrnpur jw ky is`KW ƒ hONslw id`qw Aqy swry hwlwq dI pVqwl kr ky pRDwn swihb pws irport kIqI hY[ kmytI ny shwrnpur pRSwsn dy SRI BuvnyS kumwr, kimSnr, sRI dIpk rqn, fI.AweI. jI Aqy sRI mqI sMiDAw iqvwVI, izlHw mYijstRyt nwl mulwkwq kr ky swry hwlwq bwry g`lbwq kIqI[ kmytI mYNbrW ny gurduAwrw swihb dy pRbMDkW Aqy Sihr dy pqvMiqAW- s. jsvMq isMG, s. blbIr isMG bIr, pRDwn, s. gurpRIq isMG, SRI ieSvr goiel Awid AwgUAW nwl vI g`lbwq kr ky ielwky dy mwhOl ƒ suKwvW bxwaux leI g`lbwq kIqI[ pRSwsn v`loN A`gy qoN AijhI Gtnw vwprn bwry kmytI ƒ Brosw idvwieAw igAw hY[ shwrnpur ivc vwprI ieh Gtnw ij`Qy duKdweI hY, au~Qy ies dI ijqnI vI inMdw kIqI jwvy G`t hY[ ies smyN loV hY ik Sihr ivc Amn-kwƒn dI ivvsQw bxw ky swirAW ƒ BrwvW vWg rihx dI[ swƒ BVkw ky nzwry dyKx vwlIAW SkqIAW qoN sucyq hoxw cwhIdw hY qW ik Zlq-&ihmIAW ƒ dUr kr ky sdBwvnw pYdw kIqI jw sky[ is`K AzwdI psMd Aqy ienswP psMd kOm hY[ vwihgurU kry ik ies ’qy hor izAwdqIAW nw hox[ gurmiq pRkwS 8 sqMbr 2014 duv`ly sMGrS dI pRyrxw dw sroq hY sRI gurU gRMQ swihb -pRo. ikrpwl isMG bfUMgr* gurmiq iek sMpUrn kRWqI dI mukMml i&lws&I hY[ ieh mnu`Kqw dw srvp`KI kilAwx krn dw aupdyS hY[ ies ivc Awqimk Aqy sMswrk dovyN p`KW bwry syD id`qI geI hY[ Awqimk p`K ivc boiDk, mwnisk Aqy sdwcwrk p`K vI Swml hn[ iesy qrHW sMswrk p`K ivc rwjnIqI, smwj Aqy AwriQkqw nwl sMbMiDq sm`isAwvW AwauNdIAW hn[ moty qOr au~qy iek dw sMbMD Awqmw nwl hY, jdoN ik dUjy dw sMbMD srIr nwl hY[ ieh dovyN iek-dUjy au~qy inrBr vI hn Aqy sihXogI vI, ArQwq iek-dUjy dIAW pUrk hn[ iek dI pRgqI Aqy dUjy ƒ AxgOilAW krn nwl AswvW ivkws huMdw hY, jo aupXogI nhIN huMdw[ ies leI dohW dw brwbr Aqy sMquilq ivkws hI suKd Aqy sPl jIvn leI shI Aqy swrQk is`D ho skdw hY[ gurbwxI dw audyS mnu`K ƒ Awqimk Aqy sMswrk dovyN qOr ’qy sUrbIr-XoDw Aqy jIvn mukiq bxwauxw hY[ gurbwxI dy aupdyS ’qy c`lidAW mnu`K dw “lok suKIey prlok suhyly” huMdw hY ArQwq ieh lok vI suKIAw huMdw hY Aqy prlok vI suhylw huMdw hY[ mnu`K dw Awqimk Aqy sMswrk jIvn Anyk pRkwr dIAW cuxOqIAW Aqy sm`isAwvW nwl iGirAw huMdw hY[ ijhVw ivAkqI Awqimk Aqy sMswrk dovyN pRkwr dIAW cuxOqIAW Aqy sm`isAwvW dw h`l kr skdw hovy, auh hI ies jIvn dw AnMd mwx skdw hY Aqy auhI izMdgI sPl igxI jWdI hY, “sPl sPl BeI sPl jwqRw” ho in`bVdI hY prMqU Aijhw ivAkqI koeI sUrmw hI ho skdw hY[ Asl ivc ieh mwrg AqI kiTn hY[ ies au~qy c`lx leI idRVHqw Aqy dlyrI dI loV huMdI hY[ ies leI sRI gurU nwnk dyv jI ny Akwl purK dI Srn ivc Awaux vwly is`KW leI isr qlI ’qy Dr ky Awaux dI Srq r`KI sI Aqy PurmwieAw sI: -jau qau pRym Kylx kw cwau] isru Dir qlI glI myrI Awau] *swbkw pRDwn, SRo: gu: pR: kmytI, sRI AMimRqsr[ mo: +9199158-05100 gurmiq pRkwS 9 sqMbr 2014 iequ mwrig pYru DrIjY] isru dIjY kwix n kIjY] (pMnw 1412) -swDo mn kw mwnu iqAwgau] kwmu kRoDu sMgiq durjn kI qw qy Aihinis Bwgau]1]rhwau] suKu duKu dono sm kir jwnY Aauru mwnu Apmwnw] hrK sog qy rhY AqIqw iqin jig qqu pCwnw]1] ausqiq inMdw doaU iqAwgY KojY pdu inrbwnw] jn nwnk iehu Kylu kTnu hY iknhUM gurmuiK jwnw] (pMnw 219) jIvn iek sMGrS hY, j`do-jihd hY[ mnu`K ny AiDAwqmk Kyqr ivc mn dy ivSy-ivkwrW- kwm, kRoD, loB, moh, hMkwr Aqy Amu`k iqRSnwvW Aqy lwlswvW ivru`D sMGrS kr ky ienHW au~qy ij`q pRwpq krnI hY[ Awpxw mn ij`q ky AMqhkrx ƒ Su`D Aqy blvwn bxwauxw hY Aqy bwhrI dunIAwvI Kyqr ivc smwijk, rwjnIqk Aqy AwriQk Kyqr ivc sMGrSSIl ho ky sPlqw pRwpq krnI hY Aqy jIvn suKd bxwauxw hY[ sRI gurU gRMQ swihb mnu`K dIAW hr pRkwr dIAW sm`isAwvW Aqy cuxOqIAW ƒ sr kr ky mnu`KI jIvn ƒ AnMdmeI qQw sPl bxwaux dw mukMml Aqy SRysT &ls&w hY[ sRI gurU gRMQ swihb ivc mnu`K dI in`kI qoN in`kI Aqy v`fI qoN v`fI sm`isAw dw h`l hY[ ieh jIvn-jugq mnu`K ƒ sMpUrn mnu`K qQw XoDw-sUrmw qQw hr mYdwn &iqh pwaux dy smr`Q bxwaux dy Xog hY[ sMpUrn mnu`K Aqy sUrmw ivAkqI auhI ho skdw hY ijhVw AMdroN-bwhroN mzbUq hovy, pUrI qrHW ivkisq hovy[ jo ivAkqI Awpxw ihrdw Su`D krn leI qW XqnSIl hY, pr bwhrI rukwvtW qoN AwpxI r`iKAw nhIN kr skdw, muSklW dw swhmxw nhIN kr skdw, Aijhw ivAkqI ADUrw huMdw hY[ kiTn qoN kiTn qp`isAw vI aus ƒ pUrn mnu`K nhIN bxw skdI[ aus ƒ AwpxI r`iKAw leI dUijAW dI shwieqw dI loV rihMdI hY[ auh bwhrI duinAwvI SkqIAW ’qy inrBr huMdw hY[ Akwl purK dI SkqI ’qy aus dw pUrn ivSvws nhIN bxdw[ ihMdU mq dy imiQhwisk pRsMgW Anuswr irSI-munI jdoN X`g Awid krdy sn, qW rwkS aunHW dI pUjw ivc ivGn pw idMdy sn; irSIAW-munIAW ƒ kql kr idMdy sn[ auh AwpxI r`iKAw leI kS`qrIAW dI shwieqw lYNdy sn[ Aijhy ivAkqI sMswrk p`K qoN frpok Aqy kmzor ho jWdy hn[ aunHW ƒ koeI sUrmy nhIN mMn skdw[ Aijhy lokW dw jIvn ADUrw gurmiq pRkwS 10 sqMbr 2014 huMdw hY[ gurbwxI dw mhWvwk hY: so jIivAw ijsu min visAw soie] nwnk Avru n jIvY koie] jy jIvY piq lQI jwie] sBu hrwmu jyqw ikCu Kwie] (pMnw 142) ies dy ault ijhVy ivAkqI Awpxy mn dy AOgux dUr nhIN krdy, ArQwq ihrdw Su`D kr ky Awqimk qOr au~qy blvwn nhIN bxdy, pr dUjy bMidAW au~qy dirMidAW vWg A`iqAwcwr krdy hn, aunHW ƒ zbrI Drm bdlI leI mzbUr krdy hn, dUijAW dI lu`t-Ksu`t krdy hn, SkqI dw duraupXog kridAW aunHW nwl zor-zbr krdy hn, auh ivAkqI vI sUrbIr nhIN huMdy[ auh BwvyN Drm dy nW ’qy hI zulm krdy hox, aunHW ƒ koeI Dwrimk hsqI nhIN kih skdw[ aunHW ƒ zwlm hI smiJAw jWdw hY[ ihMdusqwn ivc pihlI iksm dy ivAkqIAW dI vDyry igxqI sI[ ieh irSIAW-munIAW-jogIAW dw dyS sI[ jo Dwrimk swDnw qW kr skdy sn, pr AwpxI r`iKAw nhIN sn kr sky[ ies leI ihMdusqwn au~qy sdIAW qoN hmlwvr Aw ky lokW dw kql-ey-Awm, aunHW dIAW DIAW-BYxW dI byp`qI krdy sn Aqy lu`t-Ksu`t krdy Awey sn[ ieslwm Drm dy pYdw hox nwl dUjI iksm dy ivAkqI pYdw hoey[ ieh Drm dy nW ’qy jhwd krnw Drm dw kMm smJdy sn[ ihMdusqwnI lok sUrbIrqw nwl ienHW dw twkrw krn qoN Asmr`Q sn, ikauNik ijhVy BgqI krdy sn, aunHW pws SkqI nhIN sI[ ijnHW pws SkqI sI, aunHW pws BgqI nhIN sI, ArQwq BgqI Aqy SkqI qQw Swsqr Aqy Ssqr dI sMquilq AvsQw nhIN sI[ ies dw nqIjw ieh inkilAw ik Axigxq ihMdusqwn vwsIAW ƒ ieslwm Drm Apxwauxw ipAw Aqy l`gBg s`q sO swl qurkW Aqy muZlW dI ZulwmI ivc rihxw ipAw[ gurU swihb ihMdusqwnIAW dy AMdroN mOq Aqy hor hr qrHW dw fr dUr kr ky aunHW ƒ sUrmy bxwauxw cwhuMdy sn[ auh Aijhw sMpUrn mnu`K isrjxw cwhuMdy sn, ijhVw iksy ƒ frwey vI nw Aqy iksy dw fr vI nw mMny[ Aijhw ivAkqI hI gurmiq ivc sUrmw Aqy bRhm igAwnI mMinAw igAw hY[ jpu jI swihb dI pihlI pauVI ivc hI Aijhy r`bI hukm Aqy rzw ivc c`lx vwly mnu`K ƒ “sicAwr” dI sMigAw id`qI geI hY[ ieh sicAwr mnu`K hI gurmuK hY, bRhmigAwnI hY, hir Bgq gurmiq pRkwS 11 sqMbr 2014 hY, hir jn hY, Kwlsw hY[ ieh Kwlsw pRBU-BgqI nwl Eq-poq hY[ sihj AnMd dI AvsQw ivc ivcrn vwlw Kwlsw hI gurU dw rUp hY: auhI AiDAwqmk Aqy duinAwvI dohW KyqrW dw jyqU, jrnYl, gusWeIN dw pihlvwnVw hY[ -BY kwhU kau dyq nih nih BY mwnq Awn] khu nwnk suin ry mnw igAwnI qwih bKwin] -mn qUM joiq srUpu hY Awpxw mUlu pCwxu] mn hir jI qyrY nwil hY gurmqI rMgu mwxu] (pMnw 1427) (pMnw 441) gurmiq isDWq in`j qoN smUh v`l, AMdr qoN bwhr v`l, mn qoN jgq v`l, ipMf qoN bRihmMf v`l, Awqmw qoN prmwqmw qk Aqy AidRSt qoN idRSt v`l dw iek Adu`qI AiDAwqm isDWq hY[ ieh “min jIqY jgu jIqu” ivc ivSvws r`Kdw hY[ Awpxy mn ƒ ij`qx vwlw hI Bvswgr qoN pwr ho skdw hY Aqy sMswrk ivGnW, bMDnW Aqy cuxOqIAW ’qy ij`q pRwpq kr skdw hY[ ieh mwrg hukm Aqy haumYN dy ivckwr iek jMg hY[ gurmuK ny “hukim rjweI clxw” hY qW hI auh AwpxI haumYN ƒ imtw ky sicAwr Aqy “sUrbIr bcn kw blI” ho skdw hY[ aus dy mn AMdr igAwn dw dIpk jg au~Tdw hY[ ies qoN bwAd aus dI surq hor ivkisq huMdI hY[ auhI sMq-ispwhI hY[ auh bwhrI jgq ivc vI prmwqmw dI hoNd ƒ AnuBv krnw SurU krdw hY[ gurbwxI dw Purmwn hY: -sB mih joiq joiq hY soie] iqs dY cwnix sB mih cwnxu hoie] (pMnw 13) -jo bRhmMfy soeI ipMfy jo KojY so pwvY] (pMnw 695) ie`Qy gurmu`K dw tkrwau sMswr dI haumYN Aqy AigAwnqw nwl huMdw hY[ haUmYN Aqy AigAwnqw au~qy ij`q pRwpq kr ky mnu`K gurmuK gusweIN dw pihlvwnVw ho inbVdw hY[ Sbd gurU hY, ijs ny Awqm ƒ ijixAw hY[ aus ny hux isMG bx ky Akwl purK dI POj dw ispwhI ho ky jgq jlMdy ivc TMF vrqwauxI hY[ haumYN-hMkwr Aqy loB-lwlc ivc AMnHy hoey jwbrW-zwlmW ƒ prmwqmw dy hukm ivc ilAwauxw hY[ aunHW dw hMkwr qoVnw hY, haumYN BMnxI hY[ aus ny jgq ivc sMdyS dyxw hY ik swrI mnu`Kqw dI ie`ko jwq hY[ jwqW-pwqW Aqy DrmW dIAW gurmiq pRkwS 12 sqMbr 2014 vMfIAW JUT hn[ smUh smwijk burweIAW ivru`D jUJxw hY[ &iqh pRwpq krnI hY[ mnu`KI brwbrI dw Aihsws krnw Aqy krwauxw hY[ gurbwxI dw Purmwn hY: -eyku ipqw eyks ky hm bwirk qU myrw gur hweI] (pMnw 611) gurmuK ny srb`q dy Bly leI Xu`D krny hn, kurbwnI dyxI hY[ in`jI mnorQW jW quAs`b dI Bwvnw r`K ky sMGrS nhIN krnw Aqy ShId nhIN hoxw[ ies s`c-inAW Aqy r`bI hu`km dy mwrg “sMq kw mwrgu Drm kI pauVI ko vfBwgI pwey]” ’qy c`lidAW gurU swihbwn, swihbzwidAW Aqy gurU dy ipAwry Kwlsw pMQ ny Awpxy Drm dy pRcwr ih`q hI nhIN, sgoN dUjy DrmW dI rwKI ih`q vI Axigxq kurbwnIAW id`qIAW Aqy zwlm muZl hkUmq ƒ Kqm kr ky is`K rwj dI sQwpnw kIqI[ ies lMmy sMGrS iv`coN mhwrwjw rxjIq isMG vrgI mhwn S^sIAq pYdw kIqI hY[ auh iek bwdSwh huMdw hoieAw vI prjw dw syvk sI, SkqISwlI sI, pr zwlm nhIN sI[ auh is`KI AsUlW ivc p`kw sI, pr dUjy DrmW dw vI siqkwr krdw sI[ aus ny Awpxy rwjkwl ivc iksy ƒ mOq dI szw nhIN id`qI[ ies dI imswl dunIAw Br dy ieiqhws ivc nhIN imldI[ ies qrHW dw ikrdwr aunHW ivAkqIAW dw hI ho skdw hY, ijnHW dy mn ivc prmwqmw dw igAwn, BYA Aqy Bwau hovy; ijhVy AMdroN bwhroN inrml hn, ijhVy swirAW ivc ie`ko prmwqmw dw nUr smJdy hn, iksy ƒ cMgw-burw Aqy au~cw-nIvW nhIN smJdy[ gurbwxI dw hukm hY:-pRQmy mnu prboDY Apnw pwCY Avr rIJwvY] (pMnw 381) -jIAhu inrml bwhrhu inrml] bwhrhu q inrml jIAhu inrml siqgur qy krxI kmwxI] kUV kI soie phucY nwhI mnsw sic smwxI] (pMnw 919) -AMqir bsy bwhir BI EhI] nwnk drsnu dyiK sB mohI] (pMnw 294) jhwd &wrsI BwSw dw Sbd hY[ iesdw ArQ hY, Drm-Xu`D[ piv`qr audyS leI kIqI geI jMg ƒ jhwd ikhw jWdw hY[ s`cw jhwd auh huMdw hY, jo Awpxy Drm dI rwKI leI jW zulm dy twkry leI kIqw jwvy[ gurbwxI mnu`K ƒ Aijhy Su`B mnorQW leI lVn dw aupdyS idMdI gurmiq pRkwS 13 sqMbr 2014 hY[ aus mnu`K ƒ hI sUrmw mMinAw igAw hY jo Drm inAW dI rwKI leI s`c-h`k dI Kwqr Xu`D krdw hY[ Bgq kbIr jI dw Purmwn hY: sUrw so pihcwnIAY ju lrY dIn ky hyq] purjw purjw kit mrY kbhU n CwfY Kyqu] (pMnw 1105) ieslwm Drm qoN jhwd dI prMprw SurU hoeI hY[ hzrq muhMmd swihb ny ieslwm Drm dI sQwpnw kIqI Aqy aunHW dy pYrokwrW ny qlvwr dy zor nwl ies Drm ƒ ierwk, ierwn, APgwinsqwn, quriksqwn Aqy ihMdusqwn Awid mulkW ivc PYlwieAw[ ieh hmlwvr dUjy DrmW dy ivAkqIAW ƒ kw&r smJdy sn[ aunHW ƒ mwr-ku`t ky Awpxy Drm qoN aunHW dI SrDw Kqm kr idMdy sn[ auh lokW dw ^Un vI vhwauNdy sn Aqy aunHW dy ivSvws Aqy mMdrW ƒ qoV ky aunHW dy mn ƒ cot mwrdy sn[ ieslwm ivc zbrI Drm bdlI ƒ au~icq smiJAw jWdw hY Aqy mnu`Kqw ƒ momn Aqy kw&rW ivc vMifAw jWdw hY[ gurbwxI ies qrHW dy jhwd dI hrigz pRvwngI nhIN idMdI[ gurbwxI Anuswr prmwqmw srbivAwpk hY[ swry jIAW ivc vsdw hY[ auh isr& ihMdUAW, muslmwnW, is`KW jW iesweIAW qk hI sImq nhIN hY[ ies leI mnu`K ƒ inmrqw Aqy dieAw dw DwrnI hoxw cwhIdw hY[ iksy jIv ƒ duK nhIN dyxw cwhIdw[ gurbwxI dw Purmwn hY: -hoie sgl kI ryxukw hir sMig smwvau] dUKu n dyeI iksY jIA piq isau Gir jwvau] -jor julm PUlih Gno kwcI dyh ibkwr] AhMbuiD bMDn pry nwnk nwm Cutwr] (pMnw 322) (pMnw 255) Awpxy-Awpxy Drm dw pRcwr krn dw h`k sB ƒ hY[ ieh mu`Flw mnu`KI AiDkwr hY[ Drm svY-ie`iCAw nwl hI ApxwieAw jwxw Xog hY, nw ik iksy fr, BYA, lwlc Awid rwhIN ToisAw hoieAw ‘Drm’[Aijhy Drm Dwrn auprMq vI aus ivAkqI dI aus Drm ivc AwsQw Aqy ivSvws p`kw nhIN huMdw[ ieh vrqwrw Xog Aqy pRvwinq nhIN hY[ pr ieh pRcwr Awpxy Drm aupdySW dw igAwn krvw ky krnw Xog hY[ qlvwr dy zor nwl, rwj SkqI nwl, bhu-igxqI dy bl sdkw Aqy loB-lwlc dy ky Puslwauxw s`cw Drm pRcwr nhIN hY[ ieh iek qrHW dw pwp hY[ r`b dI rzw dy ivprIq hY[ Aijhy bMidAW dI Drm bdlI koeI gurmiq pRkwS 14 sqMbr 2014 ArQ nhIN r`KdI[ nw qW aunHW ƒ Awpxy Drm dw pUrw igAwn huMdw hY[ nw aus Drm dw, ijs ƒ auh ApxwA rhy huMdy hn[ auh pihlW vI AigAwnqw dy K`fy ivc if`gy huMdy hn[ au~QoN inkl ky auh hor v`fy K`fy ivc hI jw if`gdy hn[ ies qrHW dI Drm bdlI krn vwly zor-julm dy pRcwrk prmwqmw dy dMf dy BwgI huMdy hn[ Bgq kbIr jI ny PurmwieAw hY: kbIr joru kIAw so julmu hY lyie jbwbu Kudwie] (pMnw 1375) mnùKqw dI pwlxw krn leI prmwqmw ny ArbW-KrbW swlW ivc ieh DrqI pYdw kIqI hY[ kdy nw buJx vwly cMd-sUrj do dIvy bwly hn[ prmwqmw ny swry jIvW ƒ jIA dwn id`qw hY[ smùcI mnùKqw dIAW swrIAW duinAwvI loVW pUrIAW krn ih`q bnspqI sgoN pRikrqI dI swjnw kIqI hY[ mnuK ` ƒ au~qm jUn b^SI hY[ srdwrI bKSI hY[ “Avr join qyrI pinhwrI] ies DrqI mih qyrI iskdwrI]” ieh iksy vI Drm dy mnuK ` ƒ h`k nhIN ik auh dUjy Drm dy bygn u wh, inh`Qy Aqy kmzor bMidAW Aqy bwl-b`icAW dI h`iqAw kry[ ies dy nwl hI ieh vI iksy Drm ƒ h`k nhIN hY ik auh njwiez iksm dy FMg vrq ky Awpxy Drm dw pRswr kry[ ijhVy vI Drm dy AnuAweIN Aijhw pwp krdy hn[ auh szw dy BwgI hn[ BwvyN auh ieslwm ƒ mMnx vwly, BwvyN iesweI hn, BwvyN ihMdU hn Aqy BwvyN is`K hn[ clwkI nwl kIqI geI Drm bdlI vI bMd hoxI cwhIdI hY Aqy A`qvwd dw vI Kwqmw hoxw cwhIdw hY[ ieh dovNy FMg Apxwaux vwly mnùKqw dy syvk nhIN, sgoN duSmx hn[ auh jhwdI nhIN, auh PswdI hn[ Aijhy PswdIAW Aqy A`iqAwcwrIAW dy i^lw& jhwd krn dw aupdyS idMdI hY- gurbwxI[ sRI gurU goibMd isMG jI mhwrwj ny gurbwxI dy aupdyS dy Anuswr BgqI Aqy SkqI dw suml y kr ky iek AwdrS mnùK Kwlsy dI swjnw kIqI hY[ Kwlsw Akwl purK dI POj mMnI geI hY[ ies dw inSwnw ies DrqI ’qy hlymI rwj vrqwauxw hY Aqy jbr-zulm ƒ Kqm krnw hY[ jo kMm A`j XU.AYn.E. kr rhI hY, aus qoN vI ikqy au~cw Aqy swrQk kwrj sRI gurU goibMd isMG jI mhwrwj ny iqMn sdIAW pihlW sRI AnMdpur swihb dI DrqI ’qy ArMB kr id`qw sI[ Kwlsy dI aupmw ies qrHW kIqI geI hY: Kwlsw Akwl purK kI &Oj[ gurmiq pRkwS 15 sqMbr 2014 pRgitE Kwlsw prmwqm kI mOj[ prMqU gurU swihb ny Kwlsy ƒ Kwls qQw Su`D Aqy inrml rihx leI ieauN aupdyS vI kIqw: jb lg Kwlsw rhy inAwrw[ qb lg qyj dIE mYN swrw[ jb ieh ghy ibprn kI rIq[ mYN n kroN ien kI prqIq[ Kwlsw POj ny sB DrmW qoN inAwrw ho ky rihxw hY[ ieh iksy iek ivSyS Drm dI Zulwm nhIN hY[ ijvyN XU.AYn.E. sB dI sWJI sMsQw hY[ swry mulkW ivc SWqI sYnw Byj skdI hY[ iesy qrHW Kwlsw vI swry DrmW dw sWJw hY, rwKw hY[ ies ny vI sB DrmW dI rwKI krnI hY ik koeI iksy qy vDIkI jW izAwdqI nw kr sky[ ijnHW lokW qy zulm-A`iqAwcwr ho irhw hY[ Kwlsy dw krq`v hY ik aunHW lokW dw swQ dyvy aunHW dI hmwieq kry Aqy jy loV hovy qW aunHW Kwqr h`Q ivc ikrpwn vI lY ky qury[ iesy krky hI Kwlsy ƒ sB DrmW qoN inAwrw rihx dw aupdyS kIqw igAw hY[ sRI gurU qyg bhwdr swihb jI ny id`lI dy cWdnI cONk ivc 11 nvMbr, 1675 ƒ lwswnI kurbwnI dy ky dunIAw dy swhmxy sicAwr mnu`K dy krq`v ƒ AmlI rUp id`qw Aqy auh smu`cI dunIAw dy Drm dI cwdr ho inbVy[ ies sbMDI dsmyS ipqw ny ieauN PurmwieAw hY: iqlk jMJU rwKw pRB qw kw] kIno bfo klU mih swkw] (dsm gRMQ) iksy ivSyS Drm dw sihXogI jW BweIvwl bx ky Kwlsy ƒ aus Drm dy SrwrqI ivAkqIAW dy pwpW dw BwgI nhIN bxnw cwhIdw[ aus ƒ s`c, h`k Aqy inAW dy nwl KVnw cwhIdw hY[ s`c-h`k Aqy inAW hI Asl Su`B krm hn[ aunHW Kwqr Kwlsy ny jhwd krnw hY, sMGrS krnw hY Aqy inScw kr ky ij`q pRwpq krnI hY[ jy loV hovy qW ies Su`B kwrj leI ShIdI vI dy dyxI hY[ gurU jI ny PurmwieAw hY: dyh isvw bru moih iehY suB krmn qy kbhUM n troN] n froN Air so jb jwie lroN, inscY kr ApunI jIq kroN] Ar isKhoN Awpny hI mn ko, ieh lwlc hau gun qau aucroN] jb Awv kI AaUD indwn bnY, Aiq hI rn mY qb jUJ mroN] (dsm gRQ M ) gurmiq pRkwS 16 sqMbr 2014 Kwlsw auh hY ijs ny Awpxw ihrdw Su`D kr ilAw hY[ ijs ny mn dIAW lwlswvW Aqy iqRSnwvW au~qy ij`q pRwpq kr leI hY[ ijs ny sq, sMqoK Aqy sMjm ƒ izMdgI dy AsUl bxw ilAw hY[ ijs ny gur Sbd dI swDnw kr ky, ismrn kr ky prmwqmw dw nWm Awpxy ihrdy ivc vsw ilAw hY[ ijs ny Awpxy mn dy kwm, kRoD, loB, moh, hMkwr Awid ivkwrW au~qy kwbU pw ilAw hY Aqy aunHW ’qy ij`q pRwpq kr leI hY[ ijs ƒ iksy nwl vYr-ivroD nhIN hY[ ies leI Kwlsw bxn leI swDk ƒ pihlW Awpxy mn ivc vsdy ivSy ivkwrW ƒ ij`qxw huMdw hY[ bwhrly sMGrS qoN pihlW Awqimk sMGrS krnw pYNdw hY[ Aijhw Su`D ihrdy vwlw ivAkqI hI gurbwxI Anuswr sUrbIr mMinAw igAw hY[ ieh AMqr ƒ &iqh kr ky bwhrI cuxOqIAW au~qy &iqh krn dw isDWq hYgurmiq[ mn dy ivkwrW Aqy bwhrI zbr-zulm dy i^lw& Aijhy Kwlsy dw jhwd hI pRvwn hY[ gurbwxI dw Purmwn hY: -jo jn lUJih mnY isau sy sUry prDwnw] (pMnw 1089) -nwnk so sUrw vrIAwmu ijin ivchu dustu AhMkrxu mwirAw] (pMnw 86) -jw kau hir rMgu lwgo iesu jug mih so khIAq hY sUrw] Awqm ijxY sgl vis qw kY jw kw siqguru pUrw] (pMnw 679) guris`K SkqI ƒ BgqI dy Aqy Ssqr ƒ Swsqr dy ADIn r`Kdw hY[ aus ny duinAwvI sMGrS ƒ vI Awqimk swDnw dw hI iek rUp smJxw hY[ ijhVy lokW ny shI ArQW ivc is`KI Dwrn nhIN kIqI, gurU ƒ sIs Byt nhIN kIqw[ ijnHW dw audyS jIvn pdvI pRwpq krnw nhIN hY[ aunHW lokW dw iksy duinAwvI kwrnW jW ih`qW ƒ mu`K r`K ky lVnw-iBVnw gurmiq ivc pRvwn nhIN[ Aijhy lok AhMkwr ivc Aqy kRoD ivc Aw ky jUJdy hn[ aunHW dw jIvn ivArQ jWdw hY[ gurbwxI dw mhWvwk hY: sUry eyih n AwKIAih AhMkwir mrih duKu pwvih] AMDy Awpu n pCwxnI dUjY pic jwvih] Aiq kroD isau lUJdy AgY ipCY duKu pwvih] (pMnw 1089) gurbwxI dy isDWq Anuswr gurmuK ny jIvn ivc dohrw sMGrS krnw hY[ aus ny sMswr ivc ivcrnw vI hY, pr AMdroN inrlyp vI gurmiq pRkwS 17 sqMbr 2014 rihxw hY[ “jYsy jl mih kmlu inrwlmu murgweI nY swxY]” aus ny sMswrk qOr ’qy zulm dw ivroD vI krnw hY[ iksy dw BY nhIN mMnxw Aqy Awqimk qOr ’qy mn dy ivkwrW ƒ vI isr nhIN cu`kx dyxw, aunHW ƒ vI kwbU ivc r`Kxw hY[ ies qrHW gurmuK jW Kwlsy ƒ ie`ko vyly do duSmxW nwl zMg krnI huMdI hY[ auh iek vwr sMswrk ivroDIAW v`l krdw hY, nwlo-nwl dUjw vwr Awqimk mwrg dy vYrIAW ’qy vI krdw hY[ auh sMswr nwl jUJdw hoieAw, Awpxy mn nwl vI lUJdw rihMdw hY[ auh sMswrk ivroDIAW nwl Xu`D lVdw hoieAw vI aunHW dw burw nhIN mMgdw[ auh sB dy crnW dI DUV bx ky rihMdw hY[ gurbwxI dw mhWvwk hY: -bwhrhu haumY khY khwey] AMdrhu mukqu lypu kdy n lwey] (pMnw 412) -dIis Awvq hY bhuqu BIhwlw] sgl crn kI iehu mnu rwlw] (pMnw 384) is`K Drm ivc prmwqmw ƒ inrBau qy inrvYr mMinAw igAw hY[ auh srb smr`Q hY[ aus ƒ iksy dw fr nhIN, ies leI auh inrBau hY[ swry jIv aus ny pYdw kIqy hoey hn, sB aus dI AMS hn, ies leI aus ƒ iksy nwl vYr nhIN, ies leI auh inrvYr hY[ Kwlsw gur prmySr dw rUp hY[ ies leI Kwlsw vI ij`Qy inrBY hY, au~Qy inrvYr vI hY[ auh dUjy DrmW dy ivAkqIAW nwl vYr Bwvnw nhIN r`Kdw, iksy ƒ n&rq nhIN krdw[ gurbwxI ivc guris`KW leI ieh aupdyS kIqw igAw hY: -nw ko myrw dusmnu rihAw nw hm iks ky bYrweI] bRhmu pswru pswirE BIqir siqgur qy soJI pweI] sBu ko mIqu hm Awpn kInw hm sBnw ky swjn] dUir prwieE mn kw ibrhw qw mylu kIE myrY rwjn] (pMnw 671) -ibsir geI sB qwiq prweI] jb qy swDsMgiq moih pweI]1]rhwau] nw ko bYrI nhI ibgwnw sgl sMig hm kau bin AweI] (pMnw 1299) Kwlsw jMg vI krdw hY qW dvYq Bwvnw nwl nhIN, sgoN iksy dI r`iKAw leI Aqy mnu`Kqw dI BlweI leI jMg krdw hY[ ies leI Kwlsy ivc Aqy quA`sb, iPrkwpRsqI dI zihr nwl Bry ivAkqIAW ivc idn-rwq dw Prk hY[ quA`sbI ivAkqI mn ivc sVdy-bldy rihMdy gurmiq pRkwS 18 sqMbr 2014 hn[ aunHW ƒ dUjy Drm iv`c koeI gux nhIN nzr AwauNdw[ aunHW AMdroN mnu`Kqw dI sWJ vI Kqm ho jWdI hY[ aunHW AMdr vihSIpuxw jwg au~Tdw hY[ AigAwnqw ivc AMnHy ho ky auh mnu`K jwq dw ^Un vhwauNdy hn[ ies qrHW dy mhWpwp krdy-krdy auh nrkW dI A`g ivc sVdy hn[ aunHW dy sMGrS Aqy lV-mrn qoN iksy dw Blw nhIN huMdw[ auh dUijAW ƒ vI duK idMdy hn Aqy Awp vI AigAwnqw kwrn duK Bogdy hn[ aunHW dw mn pihlW iPrkwpRsqI, eIrKw Aqy dvYS ivc sVdw hY[ iPr auh kRoD ivc Aw ky pwp krdy hn[ aunHW dy mn dw cYn Kqm ho jWdw hY[ iPr auh pwp dw Pl Bogdy hn Aqy duK hI duK pwauNdy hn[ auh nw Awpxw jIvn sMvwr skdy hn Aqy nw hI sMswr dw Blw kr skdy hn[ gurbwxI dw mhWvwk hY: -jgqu AigAwnI AMDu hY dUjY Bwie krm kmwie] dUjY Bwie jyqy krm kry duKu lgY qin Dwie] (pMnw 593) -pwpu burw pwpI kau ipAwrw] pwip ldy pwpy pwswrw] (pMnw 935) gurmiq dw sMGrS sMswrk j`do-jihd nwloN jW hor DrmW dy jhwd nwloN iblkul v`Krw mwrg hY[ ieh kTn qp`isAw hY Aqy iek AnoKI swDnw hY[ ies ivc koeI ivrlw hI sPl huMdw hY[ bwbw dIp isMG jI Aqy bwbw bMdw isMG bhwdr vrgy XoDy ijhVy Xu`D krdy hoey vI prmwqmw nwl juVy rihMdy sn auh zwlmW dw KMfy dI Dwr bx ky swhmxw krdy sn, pr Awm jnqw leI, mnu`Kqw leI pRym Aqy Awqimk igAwn dw ^zwnw sn[ guris`KI dy mwrg ’qy sPlqw pUrvk cldy hoey sMGrS krn vwly XoiDAW ƒ DMn ikhw igAw hY: DMin jIE iqh ko jg mY, muK qy hir ic`q mY ju`Du ibcwrY] dyh Ain`q n in`q rhY jsu, nwv cVHY Bv swgr qwrY] DIrj-Dwm bnwie iehY qn, b`uiD su dIpk ijau aujIAwrY] igAwnih kI bFnI mnhU hwQ lY kwqrqw kuqvwr buhwrY] (dsm gMRQ) ieho hI BgqI-SkqI, sMq-ispwhI, gRihsQI-iqAwgI, dwqwBugqw, mIrI-pIrI Aqy sUrmy-syvwdwr dw is`KI isDWq hY[ ieho sMpUrn kRWqI dw isDWq hY[ ieho sMpUrn mnu`KI auswrI dw isDWq hY[ ieho hI inmrqw Aqy idRVHqw dw isDWq hY[ ieho sihj mwrg hY[ ieho Asl Drm hY[ ieho “mnu n ifgY qnu kwhy kau frwie” isDWq hY[ ieh gurmiq pRkwS 19 sqMbr 2014 gurmiq &ls&w, gurmiq isDWq, gurmiq mwrg Aqy gurmiq jIvnjugiq dunIAw ivc sB qoN invyklI, inAwrw Aqy Adu`qI hY[ iesy &ls&y, isDWq Aqy jIvn-jugq ny sMswr ƒ Ascrj kr dyx vwlw, AsMBv ƒ sMBv kr ivKwaux vwlw, Aloikk, AzIm Aqy SwnWm`qw ieiqhws isrijAw hY[ ijs dI imswl dunIAw dy ieiqhws ivc ikDry vI nhIN imldI[ ies kRWqIkwrI &ls&y-isDWq ƒ GVn, suAwrn Aqy AmlI Skl dyx leI gurU swihbwn ƒ lMmy sMGrS Aqy Gwlxw iv`coN guzrnw ipAw hY[ q`qIAW qvIAW au~qy bYTxw ipAw[ id`lI dy cWdnI cONk ivc sIs Byt krnw ipAw, srbMs kurbwn krnw ipAw[ srihMd Aqy cmkOr dy swky vrqwauxy pey[ guris`KW ƒ crKVIAW au~qy cVHnw ipAw[ bMd-bMd ktvwauxy pey[ AwirAW Aqy rylW hyT sIs dyxy pey[ aubldIAW dygW ivc SWq-ic`q ho ky ShIdI pwauxI peI[ p`uTIAW K`lW Aqy Kopr luhwauxy pey[ ieh AMdrly Aqy bwhrI sMGrS ivc &iqh pRwpq krn dI Adu`qI, AzIm Aqy invyklI khwxI hY[ ieho hI sihj AvsQw hY[ ieho hI s`c, Drm Aqy inAW ivc idRVH ivSvwsI hox dI gwQw hY[ ieho hI sRI gurU gRMQ swihb dw mhwn aupdyS hY, jo bwkI swry Dwrimk gRMQW qoN inAwrw , invyklw Aqy A`frw hY[ ieh pRym Aqy sMGrS dw &ls&w hY[ ieh mwieAw ivc ivcridAW hoieAw inrlypqw dw lwimswl isDWq hY[ ieh bwhrI qOr au~qy swbq sUrq Aqy AMdroN swbq surq dw isDWq hY[ ieh AMdrUnI Aqy bwihrUnI A`iqAwcwr au~qy s`iBAwcwr dI Pqih dI pRwpqI dw isDWq hY[ ieh AidRSt qoN huMidAW hoieAW idRSt qk phuMcx dw isDWq hY[ ieh ADUry qoN sMpUrn hox dw isDWq hY[ pRis`D ivdvwn fw. roSn lwl AhUjw sRI gurU gRMQ swihb dI aupmw ieauN krdy hn: “sWJIvwlqw Aqy smwjvwd dw bIj sRI gurU gRMQ swihb iv`coN Pu`tdw pRq`K nzr AwauNdw hY[ Drm, rwStr, sdwcwr Aqy mwnvqw dy DrohIAW ƒ DrohI AwKx dI ies ivc jurA`q, vMgwr Aqy infrqw hY[” pwp kI jM\ lY kwblhu DwieAw jorI mMgY dwnu vy lwlo] (pMnw 722) “sRI gurU gRMQ swihb Aijhy sIql Aqy im`Ty jl dw cSmw hn jo gurmiq pRkwS 20 sqMbr 2014 inrMqr vgdw rihMdw hY[ ies jl dy syvn nwl hzwrW duKI rUhW ƒ SWqI Aqy skUn imldw rihMdw hY[ . . . Aijhy Adu`qI, sRyST Aqy mhwn gRMQ dw siqkwr krnw swfw swirAW dw s`iBAwcwrk, swihqk Aqy BweIcwrk Drm hY[ ies pRqI bymuK hoxw BwrqI sMsikRqI nwl DRoh kmwauxw hY[ ieh au~jVpuxw Aqy mUrKqw hY[” s`cmuc hI sRI gurU gRMQ swihb dw aupdyS Azb Aqy Adu`qI hY[ sRI gurU gRMQ swihb kwdr dw piv`qr pYZwm-ey-ielwhI hY[ sRI gurU gRMQ swihb Dur kI bwxI dw Adu`qI BMfwr hY[ sRI gurU gRMQ swihb hr smyN dy mnu`KI kwrvW dI srbp`KI AgvweI krn vwlw igAwn rUpI cwnx munwrw hY[ ieh kwienwq-ey-kudrq dIAW AnMq sMgIqk DunIAW dy sumyl dw rwgmeI ruhwnI gIq hY[ ieh igAwn Aqy ivigAwn dw Amu`k BMfwr hY[ ieh mukMml kRWqI dI ienklwbI ivcwrDwrw dw sdw vihMdw dirAwE hY[ ieh r`bI pRym-ipAwr dw sdIvkwlI inrml cSmw hY[ ieh srb kilAwxkwrI Aqy srb`q dy Bly dw au~qm aupdyS hY[ ieh icVIAW qoN bwz quVvwaux Aqy siqAwcwr dI A~iqAwcwr au~qy ij`q pRwpq krn dw mjbUq Aqy AMimRqmeI klwm hY[ ieh sMpUrn kRWqI dw mukMml ienklwbI &ls&w hY[ ieh jgq jlMdy ƒ Twrn Aqy qwrn vwlw rihmqW, brkqW, imhrW, siq, sMqK o , “BY Aqy Bwau” dw sdIvkwlI kwrjSIl AzIm swgr hY[ ieh smu`cI lukweI dy au~Dwr leI mukMml Aqy ivl`Kx jIvn-jugiq qQw is`K s`iBAwcwr dw sRoq hY[ ieh qRYkwlI Aqy iqRlokI bwry igAwn dw AsIm somw Aqy jIvq-mukiq dy isDWq dw Adu`qI pYgwm hY[ ieh sihhoNd, sihxSIlqw, sWJIvwlqw Aqy AnoKy sdwcwr dI ivcwrDwrw dw sdw bhwr vihx vwlw rMgIn AwbSwr hY[ sRI gurU gRMQ swihb jwgiq-joiq Sbd rUp gurU hY Aqy AMimRqmeI bwxI dw ivl`Kx Aqy Amu`k BMfwr hY[ mYdwn-ey-jMg ivc qQw muSikl smyN vI gurU dw is`K Afol, Aihl Aqy Aif`g rihMdw hY[ sihj AvsQw ivc ivcrdw hY[ bwhrI sMGrS ivc jUJidAW hoieAW vI auh Awqimk mMfl ivc prmwqmw nwl Eq-poq rihMdw hY[ ies dI pRq`K imswl dsmyS pwqSwh sRI gurU goibMd isMG jI Awp hI sn, jdoN AnMdgVH dw iklw C`fx auprMq muZlW Aqy bweIDwr dy ihMdU rwijAW ny swrIAW ksmW, shuMAW qoV ky gurU jI gurmiq pRkwS 21 sqMbr 2014 dy kwPly au~qy iBAwnk hmlw kr id`qw[ au~Dr srsw ndI vI Awpxy pUry jwh-E-jlwl nwl vih rhI sI[ iBAwnk hmlw Aqy srsw ndI ivc hVH Aqy gurUikAW Aqy ivroDIAW ivckwr ^Un folvIN lVweI ho rhI hY prMqU srsw ndI dy iknwry dsmyS ipqw ny duSmx dIAW POjW dI prvwh nw krdy hoey, Awsw dI vwr dw kIrqn kIqw[ ieh aunHW dy sihj Bwv, r`bI igAwn Aqy Awqimk au~cqw dI durl`B imswl hY[ jMgW-Xu`DW dI mwr-ku`t, n`T-B`j dy drimAwn gurU swihb dw ihrdw brPW l`dy phwV vWg Ac`l, Afol Aqy SWq sI[ aunHW dy is`KW ivc iek BweI Gn`eIAw jI sn[ auh Xu`D iv`c z^mIAW ƒ pwxI iplwauNdy sn[ pwxI iplwaux vyly auh Awpxy-prwey dI qmIz nhIN sI krdy[ Awpxy BrwvW vWg hI z^mI duSmxW ƒ vI pwxI iplw idMdy sI[ auh is`K isDWq dI pRq`K mUrq sn[ ijs ƒ gurmiq Anuswr sB AMdr ie`ko nUr Jlkdw idisAw[ sRI gurU goibMd isMG jI aunHW dy ies kwrj ’qy bhuq pRsMn hoey sn[ ies leI Kwlsy dy jMgW-Xu`DW ƒ iek AiDAwqmk drSn dy rUp ivc smJx dI loV hY[ auh isr& rwj pRwpqI dy jW Drm pRcwr dy Xqn nhIN sn[ aunHW ny mnu`Kqw dI BlweI kIqI hY Aqy suK vrqwieAw hY[ mnu`KI BweIcwrk sWJ ƒ mzbUq kIqw hY Aqy igAwn dw cwnx vMifAw hY[ ies qrHW sRI gurU gRMQ swihb sMpUrn mnu`KI auswrI dw isDWq hY[ gurmiq mnu`K ƒ mn dy ivkwrW au~qy ij`q pRwpq krn Aqy duinAwvI cuxOqIAW dw swrQk rUp ivc mukwblw krn Aqy “inscY kir ApunI jIq kroN” dw aupdyS hY[ jo durl`B hY[ ivSyS hY[ Adu`qI hY[ invyklw hY[ AzIm hY[ AwE! sRI gurU gRMQ swihb qoN roSnI lY ky Awpxy jIvn sPly krIey Aqy jgq jlMdy ivc TMf vrqw ky, sihhoNd, sihxSIlqw Aqy sWJIvwlqw dw bolbwlw kr ky DrqI au~qy hlymI rwj dI sQwpqI leI XqnSIl hoeIey! ieho hI sRI gurU gRMQ swihb jI dy mhwn aupdyS dw mnorQ hY[ inSwnw hY[ gurmiq pRkwS 22 sqMbr 2014 Ko j inbM D : sRI gurU gMRQ swihb ivc sihj pRivrqI dI mhwnqw -s. jgjIq isMG* sRI gurU gRQ M swihb dw sMpwdn: sRI gurU gMQ R swihb dw sMpwdn sRI gurU Arjn dyv jI ny 1604 eI: ivc sMpr U n kIqw[ bwxI dI sMBwl dw kMm sRI gurU nwnk dyv jI dy smyN qoN hI gurU jI Aqy aunWH dy kuJ SrDwlU is`KW duAwrw ArMB ho cuk ` w sI[ sRI gurU nwnk dyv jI dI rcnw aunWH qoN ielwvW aunWH dy keI SrDwlU is`K vI nwl-nwl ilKdy jWdy sn[ purwqn jnm swKI dI gvwhI Anuswr kuJ ilKwrI sRI gurU nwnk dyv jI dy pws hr smyN mOjd U hud M y sn, jo aunWH dI bwxI ƒ ilKdy sn[ purwqn jnm swKI ivc sRI gurU nwnk dyv nwl v`K-v`K smyN rhy ilKwrIAW iv`cNo mnsuK ` , sYd,o sIhw, hsU Aqy JwVU Awidk ilKwrIAW dw vrxn imldw hY[ igAwnI pRqwp isMG ny purwqn jnm swKI dy hvwly “mnsuK qIn brs bwby kol irhw gurU bwby dI bwxI bhuq iliKAw sU[ poQIAW ilK lIqIAw”1 Anuswr ieh inrxw id`qw hY ik “BweI mnsuK gurbwxI ilKx vwlw pihlw is`K hoieAw hY[”2 sRI gurU nwnk dyv jI ny d`Kx dI audwsI smyN sryvVy nwl ivcwr vtWdrw kridAW jo bwxI (mwJ dI vwr) rcI sI[ aus ƒ BweI sYdo ny iliKAw sI “iqqu mhil ibsmwid ivic DnwsrI dys eyh vwru hoeI swpUrn mwJ kI qdhu sYdo Gyho ilKI sMpr U nu pVxI[”3 is`DW nwl hoeI goSit smyN jo bwxI (isD gosit) sRI gurU nwnk dyv jI ny aucwrI sI, aus ƒ vI BweI sYdo ny iliKAw “bwxI sYdo jt jwq Gyho ilKI”[4 pR.o swihb isMG5 ny BweI gurdws dIAW vwrW ivcly “puCin Poil ikqwb no ihMdU vfw ik muslmwnoeI”6 dy AwDwr ’qy ieh inrxw id`qw hY ik sRI gurU nwnk dyv jI AwpxI bwxI Awp sMBwl ky r`Kdy sn[ auh ikqwb ijs v`l BweI gurdws jI ny sMkq y kIqw hY, auh sMqW-BgqW Aqy sRI gurU nwnk dyv jI dI AwpxI mOilk bwxI dw sMgiR h sI[ m`ky dI Xwqrw smyN BweI gurdws jI ny sRI gurU nwnk dyv jI pws pusqk hox dI pRV o q H w ie`k hor QW vI kIqI hY: Awsw hiQ ikqwb kiC kUjw bWg mus`lw DwrI[ (vwr 1:32) sRI gurU nwnk dyv jI v`K-v`K dySW dI lMmI pRcwr-Xwqrw (audwsIAW) smyN bhuq swry phuMcy hoey sMqW, BgqW, sUPI-PkIrW Aqy *ipMf qy fwk mwƒpur, qih: smrwlw izlHw luiDAwxw-141401; mo: +9181465-86690 gurmiq pRkwS 23 sqMbr 2014 mhWpurKW ƒ imly[ ijhVI bwxI gurmiq AwiSAW dy AnukUl sI aus ƒ gurU jI iek`qr krdy jWdy sn[ BweI gurdws jI dy ikqwb dy sMkyq qoN Aqy sRI gurU nwnk dyv jI dI bwxI Aqy Bgq bwxI dIAW keI qukW dI AMdrlI sWJ Aqy aunHW dy qulnwqmk AiDAYn7 qoN ieh g`l sp`St hY ik gurg`dI rsm smyN sMgRih kIqI swrI bwxI auqrwiDkwrI ƒ dy id`qI jWdI sI[ purwqn jnm swKI dy ies vwk “iqqu mhil ho Sbd hoAw, so poQI jubwin gurU AMgd jog imlI[”8 qoN vI swfy mq dI puStI hud M I hY[ ieh poQI sRI gurU nwnk dyv jI dI AwpxI bwxI Aqy hor Bgq swihbwn dI bwxI dw sMgiR h sI[ bwxI isrjx Aqy bwxI sMBwl dw pRvwh sRI gurU Arjn dyv jI qk inrMqr c`ldw irhw[ sRI gurU Arjn dyv jI pws “pIaU dwdy kw Koil ifTw Kjwnw] qw myrY min BieAw inDwnw]”9 dy Anuswr ipau dwdy dy Kzwny dy rUp ivc Awpxy qoN pUrvvrqI gurU swihbwn Aqy Bgq swihbwn dI bwxI suri` KAq sI[ sRI gurU Arjn dyv jI ny AwpxI bwxI smyq Bgq swihbwn Aqy gurU swihbwn dI bwxI ƒ rwgW Anuswr qrqIb-bD (sMpwidq) kr ky pRmwixk bwxI jW s`cI bwxI dw sMgiR h sRI gurU gMQ R swihb dy rUp ivc iqAwr kIqw[ Bgq swihbwn dI nwm-swDnw jW sihj-swDnw:- Bgq swihbwn dw AwdrS jogIAW dI qrHW pRwxwXwm kr ky nwVI SùDI rwhIN Amr kwieAw jW Amrqw dI pRwpqI nhIN sI[ aunWH dw ie`k qy kyvl ie`k AwdrS ‘sihj-smwDI’ dI pRwpqI sI[ bySk ` Bgq swihbwn ny mn dy ij`qx au~qy bhuq zor id`qw hY, pr pRwxwXwm kr ky mn dw sMjm aunWH dw AwdrS nhIN sI[ Bgq swihbwn nwm-swDnw kr ky mn ƒ ij`qdy sn[ Bgq swihbwn Anuswr mn dw aultnw ArQwq mn dIAW bwhrmuKI ivSY-pUrk pRivrqIAW dw iqAwg kr ky ies dw AMqrmuKI hoxw hI gMgw-jmnw dw imlwp hY[ ieh hI ieVw ipMglw dw sMgm hY[ mn dw aultnw hI Cy ckR Bydn hY[ mn dw aultnw hI suMn AnurwgI hoxw ArQwq sihj AvsQw (APr AvsQw) dI pRwpqI hoxw hY[ Bgq kbIr jI gauVI rwg ivc Purmwn krdy hn: -aulit BeI suK shij smwiD] Awpu pCwnY AwpY Awp] rogu n ibAwpY qInO qwp]2] Ab mnu aulit snwqnu hUAw] qb jwinAw jb jIvq mUAw] khu kbIr suiK shij smwvau] Awip n frau n Avr frwvau] (pMnw 327) -AYsy mrhu ij bhuir n mrnw]2] aultI gMgw jmun imlwvau] gurmiq pRkwS 24 ibnu jl sMgm mn mih n@wvau] sqMbr 2014 (pMnw 327) Bgq swihbwn dI sihj-swDnw Aqy nwQ jogIAW dI hT-swDnw ivc bhuq v`fw AMqr hY, ijs ƒ fw. bldyv aupwiDAwie ny ies qrHW rUpmwn kIqw hY ik “nwQ muKqXw jogI hY Aqy sMq muKqXw Bgq hn[ ies idRStI hoN jykr ivcwr kIqw jwvy qW ieh ikhw jw skdw hY ik nwQW jogIAW dw rh`svwd Xogprk hY Aqy BgqW dw rh`svwd BgqIprk[” so BgqW dy inrgux BgqI mwrg dw nwQ jogIAW dy hT Xog nwl iksy pRkwr dw koeI Bwvuk jW bOiDk sMbD M nhIN joiVAw jw skdw[ Bgq swihbwn ny sihj dI vrqoN shj, shju, shij, shjsuBwie, shj-Duin, shj-suMn, suMn-shj, shj-AnMd, shj-smwiD Awidk rUp ivc kIqI hY[ sRI gurU gMRQ swihb qoN bwhrly sMqW ny shjsuMdrI, shj-is`DI, shj-nYrwqmw Awidk dw vrxn vI kIqw hY[ sihj dI ivauNqpqI mUlk ArQW Anuswr sihj iksy vI pdwrQ dw Awpxw nYsrigk (suBwivk) rUp hY[ irgvyd qoN lY ky hux qk shj AnykW DrmW, swDnw-p`DqIAW Aqy ivcwrDrwvW ivc Awpxy swDwrn qy pirBwSk ArQW ivc pRXog hox qy bwvjUd mUl qOr ’qy nYsrigk, suBwivk Aqy pRikRqk Awid ArQW dw hI sMkyqk irhw hY[ BgqW ny keI sQlW au~qy sihj dw ArQ swDnw dI nYsrigk-pRivrqI ArQwq suBwivk swDnW qoN ilAw hY[ aunHW AwpxI swDnw dw AwDwr sihjsuBwivk nwm ismrn ƒ bxw ky hT XogI swDnw qoN ies ƒ inKyiVAw hY[ swDnw dI sihjqw, suBwivkqw Aqy srlqw hI BgqW dI sihj swDnw dw pRmu`K l`Cx hY[ sihj swDnw dw AwDwr shjy hI ibnHW iksy kSt qoN, inrXqn sihj-suBwivk nwm ismrn krnw hY[ sRI gurU gRMQ swihb AMdr sihj AvsQw: ‘sihj’ dI pRwpqI dI AvsQw hI sihj-AvsQw hY[ ieh jIv Awqmw dI prmwqmw nwl ABydqw Aqy ilvlInqw dI AvsQw hY[ ieh Awqimk-Afolqw vwlI ACur AvsQw hY[ Bgq swihbwn ny sihj AvsQw ƒ klwiln nwl aupmw id`qI hY[ sihj AvsQw iek klwiln dI qrHW hY, jo swDk ƒ nwm-AnMd dy ky AnMidq krdI hY[ duinAwvI klwiln dw dwrU-nSw KMifq, dÍYqvwdI Aqy iBMn BMgr hY, pr sihj klwiln dw nSw AKMf, dÍYq Aqy sdIvI hY: ggin rswl cuAY myrI BwTI] sMic mhw rsu qnu BieAw kwTI]1] auAw kau khIAY shj mqvwrw] gurmiq pRkwS 25 sqMbr 2014 pIvq rwm rsu igAwn bIcwrw]1]rhwau] shj klwlin jau imil AweI] Awnµid mwqy Anidnu jweI]2] cInq cIqu inrMjn lwieAw] khu kbIr qO AnBau pwieAw] (pMnw 328) v`fy BwgW nwl ijs mnu`K dI surq pRBU-crnW ivc jw juVdI hY ArQwq ijs dI hrI nwl ilv l`g jWdI hY, aus ƒ Awqimk-Afolqw vwlI sihj smwDI dI pRwpqI ho jWdI hY: shj smwiD aupwiD rhq hoie bfy Bwig ilv lwgI] (pMnw 1106) igAwn Aqy sihj AnMd dohW dw AwDwr ‘sihj’ hY[ sihjAvsQw dI pRwpqI nwl sihj igAwn dI pRwpqI suqiy sD ho jWdI hY[ mwieAw dw Bulv y W jW BulK y w dUr ho ky sihj igAwn dw pRkwS ho jWdw hY: -Brmu Bulwvw ivchu jwie] aupjY shju igAwn miq jwgY] gur pRswid AMqir ilv lwgY] (pMnw 92) -shj smwno q Brm Bwj] (pMnw 1195) m`q jwgx dw igAwn koeI duinAwvI, bOiDk jW ikqwbI igAwn nhIN, sgoN ieh sihj igAwn hY[ inrw isDWq bRhm dw igAwn nhIN krvw skdw, ikauNik isDWq dw AwDwr bu`DIvwd hY[ fw. bVQvwl ny ‘sihj’ dw ArQ “pRwiqB igAwn” kIqw hY[ sihj-AvsQw ivclw igAwn buu`DI dw igAwn nhIN, ikauNik bu`DI dw igAwn bu`DI vWg hI sIimq hY[ pr pRwiqB igAwn jW sihj igAwn sImw-rihq AnMq igAwn hY[ sihj AvsQw ivc bu`DI shj ADIn ho ky c`ldI hY[ hux ieh iekweI ƒ KMifq nhIN krdI Aqy nw hI vKryvyN pwauNdI hY[ mnu`KI bu`DI swry dvMdW Aqy ivqkirAW dw kwrn hY[ ies dI pRikRqI ivSlySxmeI hY[ ieh iksy eykqw ƒ KMifq kr ky smJx dw Xqn krdI hY[ iehI kwrn hY ik Bgq swihbwn ny ivcwr rUpI pYrW (bu`DI) ƒ shj-AvsQw rUpI rkwb ivc Drn dI isPwrS kIqI hY: ApnY bIcwir AsvwrI kIjY] shj kY pwvVY pgu Dir lIjY] (pMnw 329) sihj-AvsQw jIvn mukq AvsQw hY[ bySk ` sihj pRikRqI Ak`Q hY, pr iPr vI Bgq swihbwn ny ies ƒ kQn dI koiSS kIqI hY[ sihj AvsQw dw DwrnI mn`uK prmwqmw smwn huMdw hY[ Aijhy mnu`K ƒ sMqW ‘shj-mqvwrw’ qy ‘mUriq-Bgvwn’ ikhw hY[ ‘shjmqvwrw’ ausqq-inMdw, mwn-AiBmwn Awidk sMswrk dvMdW qoN pry huMdw hY[ aus leI du`K, suK, kMcn qy lohw iek smwn huMdy hn[ sRI gurU gurmiq pRkwS 26 sqMbr 2014 nwnk dyv jI ny Aijhy mnu`K dy sMklp ƒ vwr-vwr gurmuK rwhIN mUrqImwn kIqw hY[ Bgq swihbwn ny ‘shj mqvwry’ Aqy ‘mUriqBgvwn’ dy ieh gux-l`Cx aulIky hn: -ausqiq inMdw doaU ibbrijq qjhu mwnu AiBmwnw] lohw kMcnu sm kir jwnih qy mUriq Bgvwnw] (pMnw 1123) -ggin rswl cuAY myrI BwTI] sMic mhw rsu qnu BieAw kwTI]1] auAw kau khIAY shj mqvwrw] pIvq rwm rsu igAwn bIcwrw] (pMnw 328) pr Aijhw ‘shj-mqvwrw’ jW ‘jIvn-mukq’ sMswr ivc koeI ivrlw hI hud M w hY, ikauNik pRBU mwrg bVw ibKVw hY[ mnuK ` dI prm-locw svY-pUrnqw Aqy s`c dI pRwpqI rhI hY[ sMqW ny mnùK dI ies prm icMqw dI sm`isAw ƒ CuihAw hI nhIN, sgoN ies dw h`l vI d`isAw hY[ Bgq swihbwn ny sihj-AnMd AnuBq U I ƒ mnuK ` dw prm AwdrS mMinAw hY[ sihj AnMd dy prspr sMbD M W bwry vI Bgq swihbwn dI bwxI ivc crcw hoeI hY[ sihj Aqy AnMd dw sMbD M Ain`KVH hY[ dohW ƒ iek dUjy qoN inKyiVAw nhIN jw skdw[ sihj AnMd qy AnMd sihj hY[ Bgq swihbwn ny ‘sihj AnuBv’ ƒ ‘AnMd AnuBv’ nwl joiVAw hY: mrno mrnu khY sBu koeI] shjy mrY Amru hoie soeI]2] khu kbIr min BieAw Anµdw] gieAw Brmu rihAw prmwnµdw] (pMnw 327) sR o q sU c I: 1. fw. rqn isMG (j`gI) (gurU nwnk dI ivcwrDwrw, sPw.20) ny ies tUk dw sMboDn kr ky ies ƒ ies pRkwr iliKAw hY:- “qIn brs bwby kol rihAw, Pyr bwby ividAw kIqw[ gurU bwby dI bwxI bhuq iliKAwsu, poQIAW ilK lIqIEsu” (swKI 41) 2. gurmq lYkcr; sPw. 77 3. vIr isMG (BweI) sMpw. purwqn jnm swKI, sPw 154. 4. auhI, sPw 162 5. gurbwxI qy ieiqhws bwry, sPw 20 6. vwr 1:33. 7. 1. min jIqY jgu jIqu] pMnw 6. 2. mnu jIqy jgu jIiqAw] pMnw 1103 1. jo bRhmMif KMif so jwxhu] pMnw 1041 2. jo bRhmMfy soeI ipMfy jo KojY so pwvY[ pMnw 695 8. vIr isMG (BweI), sMpw:, purwqn jnm swKI, sPw 207. 9. sRI gurU gMRQ swihb jI, gauVI guAwryrI m: 5, pMnw 185. gurmiq pRkwS 27 sqMbr 2014 Dwrimk sUJ Aqy smwijk ieksurqw - is`K idRStIkox -fw. prmvIr isMG* jIvn dy auqrwA-cVHwA mOky Drm ivAkqI dy jIvn ivc ivSyS BUimkw inBwauNdw hY[ mn ivc sihj Aqy sMjm dI Bwvnw pYdw kr ky ieh mnu`K dy mn ivc nw qW haumYN dI Bwvnw pYdw hox idMdw hY Aqy nw hI aus dy jIvn ivc inrwSqw ƒ pRvyS krn idMdw hY[ jIvn dy hr moV ’qy mwrg-drSn krn dy nwl-nwl ieh mnu`K ƒ smwijk Aqy Dwrimk kdrW-kImqW nwl joVn dw Xqn krdw hY[ Drm dI Bwvnw pRym Aqy sdwcwr pYdw krn dy nwl-nwl ieksurqw Aqy iekjutqw ƒ kwiem r`Kx ivc shwieqw pRdwn krdI hY[ ieksurqw dw srUp: Awid kwl qoN hI mnu`K smUh ivc rihx dw AwdI hY[ smUh ivc qW hI A`gy viDAw jw skdw hY jykr AwpsI pRym Aqy ivSvws kwiem rhy[ BwrqI prMprw ivc sWKX Aqy Xog do mh`qvpUrn icMqn DwrwvW hn[ isRStI dI isrjxw ivc ieh sqv, rjs Aqy qms guxW dw ivSyS Xogdwn mMndIAW hoeIAW d`sdIAW hn ik jdoN ieh iqMny gux sMXukq rUp ivc kwrj krdy hn qW ivkws huMdw hY Aqy jdoN ieh iqMny gux inSikirAw ho jWdy qW ivnwS dw dOr ArMB ho jWdw hY[ eysy qrHW mnu`K qW hI koeI kwrj s&lqwpUrvk isry cwVH skdw hY jykr aus dw mn Aqy srIr iml ky kwrj krn[ jykr dovW ivc Byd pYdw ho jwvy qW koeI kMMm sucwrU rUp ivc isry nhIN cVH skdw[ mnu`K ƒ Awpxy dovyN pYrW qoN is`iKAw gRihx krnI cwhIdI hY, ijhVy iml ky kMm krdy Aqy ie`ko idSw ivc c`ldy hn Aqy mnu`K ƒ hr pRkwr dI mMizl qk phuMcx ivc shwieqw krdy hn[ ie`k pYr nwl v`fIAW mMizlW qYA krn ivc muSikl pyS AwauNdI hY, eysy leI dovyN pYr mnu`K dw pYNfw qYA krn ivc ivSyS BUimkw inBwauNdy hn[ ieho ijhI ieksurqw mnu`K dy jIvn ivc pYdw hoxI cwhIdI hY[ srIr ƒ shI idSw ivc clwaux leI mn Aqy bu`DI dw ivSyS Xogdwn hY[ ienHW dovW ivc hmySW dvYq Bwv bixAw rihMdw hY[ mn burweI v`l jwxw locdw hY, pr bu`DI aus ƒ ies dy mwVy nqIijAW pRqI *muKI, is`K ivSvkoS ivBwg, pMjwbI XUnIvristI, pitAwlw[ mo: +9198720-74322 gurmiq pRkwS 28 sqMbr 2014 sucyq krdI hY[ mnu`K mn ip`Cy vDyry l`gdw hY Aqy keI vwr socx dw kwrj aus smyN krdw hY jdoN nukswn ho jWdw hY[ dovW ivc ieksurqw dI Bwvnw hoxI bhuq zrUrI hY, qW hI mnu`K dI idSw Aqy dSw shI Aqy sucwrU rUp ivc pRgt ho skdI hY[ mn Aqy bu`DI ivc pYdw hoeI ieksurqw srIrk ikirAwvW ’qy pRBwv pw ky aus ƒ ivkws dI idSw v`l lY jWdI hY, pr jykr ienHW ivc ivroD pYdw ho jwvy qW mnu`K ƒ ivkwrW dy mwrg ’qy jwx qoN koeI nhIN rok skdw[ mn Aqy srIr dI ieksurqw dy mh`qv ’qy jor idMdy hoey sRI gurU Amrdws jI PurmwauNdy hn: jIAhu inrml bwhrhu inrml] bwhrhu q inrml jIAhu inrml siqgur qy krxI kmwxI] kUV kI soie phucY nwhI mnsw sic smwxI] (pMnw 919) ieksurqw BMg hox dy kwrn: mnu`K dy jIvn nwl juiVAw hox krky Drm Bwvnwqimk sWJ pYdw krn ivc ivSyS BUimkw inBwauNdw hY[ ies krky jdoN vI mnu`K dI Dwrimk Bwvnw ƒ Tys pu`jdI hY qW auh iq`KI pRiqikirAw krn qoN guryz nhIN krdw[ ies nwl smwj ivc bycYnI Aqy ASWqI dI Bwvnw pYdw ho jWdI hY[ iek dUjy leI ^Un-psInw iek krn vwly nzdIkI ivAkqI Drm dy nW ’qy iek dUjy ƒ jwn qoN mwrn leI auqwvly ho jWdy hn[ Drm dy nW ’qy iek dUjy pRqI iq`KI pRiqikirAw krn dw ruJwn aus smyN pYdw huMdw hY jdoN Drm dI Bwvnw jIvn iv`coN mn&I ho jWdI hY Aqy suAwrQ ADIn JUT dw bolbwlw ho jWdw hY[ gurU nwnk dyv jI lokW dy mn iv`coN Drm dI mn&I hoeI Bwvnw kwrn pYdw hoeI smwijk Aqy rwjnIiqk siQqI dw izkr krdy hoey kihMdy hn: kil kwqI rwjy kwsweI Drmu pMK kir aufirAwÒ kUVu Amwvs scu cMdRmw dIsY nwhI kh ciVAwÒ (pMnw 145) sRI gurU nwnk dyv jI dy smyN pYdw hoeI iK`coqwx dw vrxn krdy hoey BweI gurdws jI PurmwauNdy hn: BeI iglwin jgiqR ivic cwir vrin AwsRm aupwey[ dis nwim sMinAwsIAw jogI bwrh pMiQ clwey[ jMgm Aqy sryvVy dgy idgMbir vwid krwey[ bRhmix bhu prkwir kir swsiqR vyd purwix lVwey[ Kt drsn bhu vYir kir nwil CqIis pKMf rlwey[ qMq mMq rwswiexw krwmwiq kwliK lptwey[ gurmiq pRkwS 29 iekis qy bhu rUip kir rUip kurUpI Gxy idKwey[ kiljuig AMdir Brim Bulwey] sqMbr 2014 (vwr 1:19) Drm dy nW ’qy kuV`qx ikauN pYdw huMdI hY jW Drm dy nW ’qy AijhIAW ikhVIAW ikirAwvW kIqIAW jWdIAW hn ijhVIAW mnu`Kqw ƒ sdIv-kwl leI iek-dUjy dw duSmx bxw idMdIAW hn? ies dy kuJ iek pRmu`K kwrn ies qrHW dyKy jw skdy hn:1. hr iek ivAkqI Drm ƒ Awpo-Awpxy idRStIkox qoN dyKdw hY[ keI vwrI aus ƒ auhI idRStIkox shI l`gdw hY ijhVw aus dy bzurgW ny d`isAw hovy, aus dIAW BwvnwvW dI pUrqI krdw hovy, aus ƒ smwijk ruqbw pRdwn krn vwlw hovy, aus ƒ smwijk AwdrS sQwipq krdw hovy Awid[ ieh zrUrI nhIN ik iek ivAkqI dw Dwrimk idRStIkox dUijAW leI vI shI hovy[ jdoN iek ivAkqI duAwrw Drm dw iek pwsw dyiKAw jWdw hY qW dUjw ivAkqI aus dw ivroD kr idMdw hY[ ies nwl Dwrimk ivroD dI Bwvnw pYdw ho jWdI hY[ 2. bhuq swry irSIAW-munIAW, pIrW-pYZMbrW ny Drm ƒ AwpoAwpxy qrIky nwl pirBwiSq kIqw hY[ smUh Dwrimk AwgUAW duAwrw pRgt kIqw Drm dw srUp aunHW dy jwx qoN bwAd aunHW dy pYrokwrW dy h`Q Aw jWdw hY[ pYrokwr dw iek v`fw kMm ieh huMdw hY ik auh Dwrimk AwgU duAwrw pyS kIqy Drm dy srUp dy nwl-nwl aus dy jIvn dIAW GtnwvW ƒ ikRSmeI AMdwz ivc pyS krn l`g pYNdy hn, ijhVIAW ik Dwrimk AwgUAW dI is`iKAw dy AnukUl nhIN huMdIAW[ ies qrHW krn nwl iek Drm ivc ivSvws r`Kx vwly pYrokwr Awps ivc aulJ pYNdy hn[ 3. Drm dy pYrokwr Awpxy Dwrimk AwgUAW dIAW is`iKAwvW ƒ pyS krdy smyN aunHW ƒ bwkI DrmW dy AwgUAW qoN sRySt swibq krn ivc l`g jWdy hn[ ies nwl smwj ivc BweIcwrk sWJ ƒ s`t v`jdI hY Aqy iek Drm ƒ mMnx vwly lok dUjy Drm dy lokW dy sdIv-kwl leI ivroDI ho jWdy hn[ 4. sRI gurU nwnk dyv jI ny “bilhwrI kudriq visAw” Aqy “duXI kudriq swjIAY kir Awsxu ifTo cwau” dIAW pMkqIAW rwhIN prmwqmw dy kudrq ivc invws Aqy mnu`K duAwrw aus dy Aihsws ƒ pRgt kIqw hY[ gurU swihb dIAW ieh pMkqIAW mnu`K dI kudrq nwl sWJ pwaux Aqy aus iv`coN prmwqmw dI hoNd AnuBv kr ky AnMd dI AvsQw gRihx krn ’qy zor idMdIAW hn[ pr mOjUdw smyN ivc AsIN gurmiq pRkwS 30 sqMbr 2014 kudrq dw jo hwl kIqw hY, auh iksy qoN CuipAw hoieAw nhIN hY[ ivkws dIAW bulMdIAW qk phuMcx leI AsIN kudrq dw jMgl qbwh kr ky kMkrIt dw jMgl auswr ilAw hY[ grmI dy mOsm ivc jdoN koeI vhIkl KVw krnw hovy qW dr`^q dI CW l`Bdy hW, ijs ƒ sMBwlx jW pRPuilq krn dw AsIN kdI Xqn nhIN kIqw[ mn`uK dI kudrq nwl sWJ dYvI hulwry pRdwn krdI sI[ dunIAw dy v`fy-v`fy kvI kwidr qoN bwAd kudrq dI suMdrqw ibAwn kIqy bZYr AwpxI rcnw ADUrI mMndy sn[ vydW Aqy hornW ihMdU Drm gRMQW ivc AgnI, hvw, pwxI, DrqI, AkwS Awid kudrqI q`qW ƒ dyviqAW dy rUp ivc isrijAw igAw hY[ sRI gurU gRMQ swihb ivc vI ‘pvx gurU’ Aqy ‘pwxI ipqw’ kih ky siqkwirAw igAw hY[ kudrq nwl sMvwd Aqy sWJ mnu`K ƒ AnMd pRdwn krdI hY, ijvyN ik BweI vIr isMG jI kihMdy hn: vYrI nwg! qyrw pihlw Jlkw jd A`KIAW ivc vjdw[ kudrq dy kwdr dw jlvw lY lYNdw iek sjdw[ (mtk hulwry, vYrI nwg) eysy qrHW pRo. pUrn isMG kudrqI nzwirAW dw iviKAwn krdy hoey kihMdy hn: KwV KwV clx ivc myry su&inAW, pMjwb dy dirAw, ipAwr A`g ienHW ƒ l`gI hoeI, ipAwrw jpu swihb gwauNdy, TMfy ’qy Twrdy, ipAwrdy[ (Ku`lHy mYdwn, pMjwb dy dirAw) kudrq nwl pYdw hoieAw sMvwd mn ivc SWqI, AnMd Aqy hulwirAW dw pRqIk hY[ gurbwxI Aqy smu`cy is`K swihq ivc kudrq dIAW GtnwvW Aqy vsqW rwhIN mnu`K ƒ suc`jw jIvn bsr krn leI pRyirq kIqw igAw hY[ kudrq dy nyVy rihx vwly mnu`K gurbwxI dy sMdyS ƒ cMgI qrHW gRihx kr ky AnMd dI pRwpqI kr skdy hn[ pr p`CmIkrn ny swƒ bxwautI jIvn-jwc isKweI hY Aqy AsIN ausy ƒ jIvn dw AMiqm s`c mMn ky ausy ivc glqwn hox ivc mwx mihsUs kr rhy hW[ mnu`K ny ru`K ƒ gmly ivc lw ilAw hY[ ijvyN gmly dw sQwn siQr nhIN huMdw, ausy qrHW mnu`K dy mn ivc vI Btkx bxI rihMdI hY[ ijvyN dirAw nwilAW dw rUp Dwrn kr gey hn, ausy qrHW swfI soc vI sOVI ho geI gurmiq pRkwS 31 sqMbr 2014 hY[ kudrq nwl swfw sMvwd hux Kqm huMdw jw irhw hY Aqy AsIN ies ƒ bcwaux dI bjwey ies ƒ Kqm krn ivc pUrw zor lw rhy hW[ inrMqr vDdI AbwdI Aqy kudrq dy nzwirAW dI G`t rhI hoNd ny mnu`K dw jIvn nIrs bxw id`qw hY[ Awaux vwly smyN ivc kSmIr ƒ DrqI dw svrg isr& ikqwbW jW i&lmW rwhIN hI idKwieAw jwvygw[ AwrjI qrIikAW nwl srdI Aqy grmI pYdw krn dy vsIly KrcIly ’qy sImq hn[ sImq AwrjI vsIilAW Aqy vDdIAW loVW ny mnu`KW ƒ suAwrQI bxwieAw hY, ijs nwl iK`coqwx Aqy byeImwnI dI Bwvnw pYdw hoeI hY[ vDdIAW loVW hmySW sdwcwirk kdrW-kImqW ivc rukwvt pwauNdIAW hn[ ies dyS dy hr iek cox idRS ivc ibjlI, pwxI, sIvryj, sVkW Awid mu`FlIAW loVW hI BwrU huMdIAW hn Aqy smUh rwjnIqk pwrtIAW ienHW dI pUrqI leI vcnb`Dqw drswauNdIAW hn[ smJ nhIN AwauNdI ik sImq kudrqI vsIilAW ƒ auh hr iek mnu`K qk ikvyN phuMcw skdy hn? ieh Aijhy msly hn ijhVy smwj ivc bycYnI dI Bwvnw pYdw kr idMdy hn[ 5. mnu`K dy kudrq nwl ^qm hoey sMvwd ny aus dy jIvn dy hr pihlU ’qy Asr pwieAw hY[ kudrq dIAW GtnwvW mnu`K ƒ suc`jI jIvn-jwc leI pRyirq krdIAW sn[ kIVI ƒ inmrqw, hwQI ƒ hMkwr, lUMbVI ƒ m`kwr Awid icMnHW rwhIN sMboDn kIqw jWdw hY[ ies sMboDn iv`coN mnu`K dw kudrq Aqy aus dIAW vsqW nwl sWJ dw vrxn imldw hY[ mnu`K dI kudrq nwl sWJ tu`tx krky aus dI dUjy mnu`KW nwl sWJ vI sImq ho geI hY[ hux ie`k-dUjy kol jw ky du`K-su`K sWJy krn dI bjwey soSl mIfIAw dw shwrw ilAw jWdw hY[ ikhw jWdw hY ik mn dIAW g`lW dUijAW nwl sWJIAW krn nwl mnu`K dy jIvn ivcoN mwnisk pRySwnIAW G`t jWdIAW hn[ eysy krky ikhw jWdw hY ik du`K sWJy krn nwl Gtdy hn Aqy Ku`SIAW vDdIAW hn[ soSl mIfIAw BwvyN ies kwrj ivc mh`qvpUrn BUimkw inBwA irhw hY, pr ies rwhIN smUh g`lW dUijAW nwl sWJIAW nhIN kIqIAW jw skdIAW[ mnu`KW ivc Gt rhy sMvwd ny aus dy smwijk Aqy sdwcwirk jIvn ’qy Asr pwieAw hY[ mnu`K dI AwdrSvwdI S^sIAq in`jvwd dw rUp Dwrn kr geI hY, ijs ivc mnu`K dw Awpxy qoN CoitAW leI ipAwr Aqy v`ifAW dw siqkwr mn&I hoieAw hY[ AiDAwpk, Dwrimk Aqy smwijk AwgU iksy smyN smwj ivc siqkwr dw pwqr mMny jWdy sn, pr hux ienHW dI gurmiq pRkwS 32 sqMbr 2014 kdr Aqy siqkwr iv`idAk Aqy smwijk AdwirAW qk hI ismt ky rih igAw hY[ AiDAwpkW dw siqkwr vI idKwvy-mwqr kyvl auhI ividAwrQI krdy hn ijhVy aunHW nwl is`Dy qOr ’qy sMbMiDq hn Aqy ijnHW ny aunHW dI AsYsmYNt lwauxI hovy jW gRys dy nMbr dyxy hox[ Aijhw nhIN ik smUh ividAwrQIAW ƒ ie`ko SRyxI ivc r`K ky dyiKAw jw skdw hY[ ij`Qy mwqw-ipqw jW hor vfyirAW dw b`cy dy mn ’qy pRBwv huMdw hY, au~Qy b`cy dI S^sIAq ivc sdwcwr dy gux vI dyKy jw skdy hn[ 6. AsIN hmySW globlwiezySn dI g`l krdy hoey kihMdy hW ik smu`cw jgq iek ipMf bx igAw hY[ ies ivc koeI AiqkQnI nhIN hovygI jykr ieh ikhw jwvy ik ieh sMswr iek ipMf (Global Village) dI bjwey iek mMfI (Global Market) bx igAw hY[ ivigAwn ny ies kwrj nUM isry cwVHn ivc mh`qvpUrn BUimkw inBweI hY[ ies ivc koeI S`k nhIN ik mnu`K dIAW AwvwjweI ’qy sMcwrswDnW dIAW dUrIAW ƒ Gtwaux ivc ivigAwn ny mh`qvpUrn Xogdwn pwieAw hY[ pr ivigAwn dw Awpxw Kyqr hY Aqy auh sImq Kyqr ivc rih ky hI kwrj kr skdw hY[ mnu`K dIAW srIrk loVW pUrIAW krn ivc ivigAwn dw mh`qvpUrn Xogdwn hY, pr mnu`K dIAW mwnisk Aqy AiDAwqmk loVW ƒ pUrw krn dw kwrj ivigAwn dy v`s ivc nhIN hY[ jIvn ivc mh`vpUrn BUimkw inBwaux vwlIAW ienHW loVHW dI pUrqI dI AxhoNd ivc bycYnI pYdw ho jWdI hY[ 7. smwj ivc AwpxI hoNd bcwaux leI mnu`K hmySW XqnSIl irhw hY[ jdoN auh smwijk, AwriQk Aqy rwjnIqk SkqI pRwpq kr lYNdw hY qW auh dUijAW dI hoNd ƒ ^qrw KVHw kr idMdw hY[ Awpxy bl nwl auh dUijAW ƒ Zulwm bxwaux leI Xqn krny SurU kr idMdw hY[ mnu`K dI ieh ibrqI Awid kwl qoN dyKx ƒ imldI hY[ hr smyN qy sQwn ivc ieh ibrqI mnu`K ’qy BwrU huMdI hY[ SkqI pRwpq krn Aqy dUijAW ƒ Awpxy ADIn krn dy FMg-qrIky bdl gey hn[ iksy smyN Drm ies kwrj ivc mh`qvpUrn BUimkw inBwauNdw sI, pr mOjUdw smyN ivc rwjnIqk Aqy AwriQk kwrn vI ies ivc Swml ho gey hn[ bl dI bjwey Cl nwl dUijAW ƒ kwbU krn dI ibrqI BwrU ho geI hY ijs ny mnu`KI ivSvws ƒ s`t mwrI hY[ suAwrQ ADIn nzdIkI dosq Aqy irSqydwr ivSvws qoVn Aqy dOVn ivc smW nhIN gvwauNdy[ ies ibrqI ny smwijk BweIcwry ƒ BwrI s`t mwrI hY[ gurmiq pRkwS 33 sqMbr 2014 8. jdoN iksy bhuigxqI smwj, Drm jW BweIcwry ivc sRyStqw dI Bwvnw pYdw ho jwvy qW auh G`tigxqIAW ’qy Awpxy Awp ƒ sQwipq krn dw pUrw Xqn krdw hY[ aunHW nUM G`t-igxqI BweIcwry dy smUh kwr-ivhwr ingUxy qy Awpxy srboqm jwpdy hn[ G`tigxqIAW ƒ jdoN bhuigxqI BweIcwry dI ies Bwvnw dI smJ pYNdI hY qW auh pRqIikirAw krdy hn[ jdoN ieh pRqIikirAw qIKx rUp Dwrn kr lvy qW ieksurqw BMg hox l`gdI hY[ G`t-igxqIAW ivc bygwngI dI Bwvnw pYdw hox ’qy auh sMGrS krn Aqy tkrwau dy mwrg ’qy c`l pYNdy hn[ 9. smwijk Aqy Dwrimk qOr ’qy mnu`K ny prmwqmw Aqy smwj nwl ieksurqw pYdw krnI huMdI hY[ jdoN prmwqmw dI bjwey iksy hor SkqI ivc ivSvws pYdw ho jwvy qW mn ivc aus SkqI ƒ dUijAW ’qy sQwipq krn dI Bwvnw pYdw huMdI hY, ijs nwl smwj ivc tkrwau dI sMBwvnw pYdw ho jWdI hY[ eysy qrHW smwj ivc rihMdy hoey jdoN prmwrQ qoN dUr mn pdwrQ dw mwrg Dwrn kr lYNdw hY qW kwmnwvW Aqy lwlswvW pYdw huMdIAW hn[ Aijhw nhIN ik kwmnwvW pYdw nhIN hoxIAW cwhIdIAW, prmwqmw dI bMdgI Aqy smwijk praupkwr dy kMm vI kwmnwvW dy ADIn hI kwrj krdy hn[ pr suAwrQ ADIn kwmnwvW dI pUrqI mnu`KI ibrqI ƒ prmwrQ dy mwrg qoN Btkw ky pdwrQ dy ADIn kr idMdI hY[ mnu`K dI ieh ibrqI aus ƒ byeImwn, iBRStwcwr Aqy mnmuKqweI dy mwrg ’qy lY jWdI hY[ suAwrQ ADIn kwrj krn vwlw mnu`K dUijAW qoN tu`t jWdw hY Aqy keI vwr prvwr Aqy smwj ivc Arwjkqw pYdw krn dw kwrj krdw hY[ ieksurqw ikvyN pYdw hovy? smwj ivc smwijk ieksurqw pYdw krn leI AnykW q`q kwrj krdy hn, pr Drm aunHW iv`coN sB qoN vDyry mh`qvpUrn BUimkw inBwauNdw hY[ Drm ƒ shI rUp ivc ikvyN smiJAw jw skdw hY jW Drm dI shI Bwvnw kI hY Aqy aus dw shI pRgtwvw ikvyN sMBv hY? sRI gurU Arjn dyv jI ny Drm dI ijhVI pirBwSw sRI gurU gRMQ swihb ivc AMikq kIqI hY, is`K leI Drm dI auhI pirBwSw sB qoN sRySt hY[ gurU jI kihMdy hnsrb Drm mih sRyst DrmuÒ hir ko nwmu jip inrml krmuÒ (pMnw 266) Drm dI ies pirBwSw rwhIN gurU jI mnu`K ƒ iek pwsy prmwqmw gurmiq pRkwS 34 sqMbr 2014 nwl juVn Aqy dUjy pwsy Aijhy kwrj krn dI pRyrnw krdy hn ijnHW iv`coN sdwcwr dI Bwvnw pRPuilq huMdI hovy[ Drm dI ieh pirBwSw dUjy DrmW dy Drm gRMQW ivc vI iksy nw iksy rUp ivc mOjUd hY Aqy auh qW hI swhmxy Aw skdI hY jykr Drm dy ivdvwn aus dw shI rUp ivc AiDAYn kr ky pwTkW Aqy Awm lokW qk lY ky jwx[ Drm gRMQW dw inrp`K Aqy smyN qy sQwn dI idRStI qoN au~pr au~T ky kIqw igAw AiDAYn Drm dI shI Bwvnw ƒ pRgt kr skdw hY[ smUh DrmW dy gRMQW ivc v`K-v`K smyN kIqI geI Drm dI ivAwiKAw ƒ shI rUp ivc smJx nwl ieh sm`isAw h`l ho skdI hY[ smwj ƒ sucwrU rUp ivc clwaux Aqy A`gy vDwaux ivc smwijk ieksurqw dw mh`qvpUrn Xogdwn hY[ smwj ivc sdBwvnw Aqy ieksurqw qW hI kwiem rih skdI hY jykr mnu`KI jIvn ivc s`cweI, iemwndwrI, inmrqw, sihnSIlqw Awid sdguxW dw ivkws hovy[ ie`Qy guxW dI sWJ vwlIAW kuJ ivSySqwvW dyKx dw Xqn kIqw jw irhw hY[ 1. smrpx: Drm ivc ivSvws r`Kx vwlw ieh mMndw hY ik koeI AijhI bwhrI qwkq jW hsqI ies bRihmMf ivc mOjUd hY ijhVI aus ƒ mukqI pRdwn krn dy smr`Q hY[ aus A`gy smrpx krn nwl smUh sm`isAwvW dw h`l sMBv hY[ sRI gurU Arjn dyv jI mnu`K ƒ pRBU pRym pRwpq krn dw mwrg smJwauNdy hoey d`sdy hn ik pRBU dI Bwvnw A`gy smrpx krn nwl smUh kwrj sPl ho jWdy hn: ipAwry ien ibiD imlxu n jweI mY kIey krm Anykw] hwir pirE suAwmI kY duAwrY dIjY buiD ibbykw] (pMnw 641) smrpx iv`coN ieksurqw dI Bwvnw pYdw huMdI hY[ smrpx krn dI Bwvnw mnu`K dI ie`Cw ’qy inrBr krdI hY[ ie`Cw AijhI SkqI hY ijhVI ik mnu`KI mn ƒ Btkw vI skdI hY Aqy aus ƒ is`Dy mwrg vI pw skdI hY[ ie`Cw SkqI ƒ sImq kr ky kwbU ivc ilAwauxw iek v`fw Aqy AOKw kwrj hY, pr ies ƒ AsMBv nhIN mMinAw jw skdw[ gurbwxI mnu`K ƒ gurU A`gy smrpq hox leI pRyirq krdI hY[ ie`Qy ieh iDAwn dyx dI loV hY ik smrpx mn ny hoxw hY, srIr ny nhIN[ jdoN mn gurU pRqI smripq ho igAw qW srIirk ikRAwvW vI Awpxy Awp hI idSw gRihx kr lYNdIAW hn[ ies dw Bwv hY ik srIr mn dIAW ie`CwvW dy Anuswr kwrj krdw hY[ ijvyN iksy v`fI mSIn ƒ kwbU krn leI aus dy Dury ƒ kwbU krnw zrUrI huMdw hY, ausy qrHW srIr ƒ kwbU krn leI gurmiq pRkwS 35 sqMbr 2014 mn ƒ kwbU krnw zrUrI hY[ mn ƒ kwbU kr ky mnu`K AOKy qoN AOKw kwrj krn leI iqAwr ho jWdw hY, AnykW qsIhy sihx dI SkqI aus ivc Aw jWdI hY, duinAwvI duK aus ƒ inrwS Aqy audws nhIN krdy[ mn ivc pYdw hoeI inrwSw qwkqvr Aqy au~cI-lMmI fIl-fOl vwly mnu`K ƒ vI kmzor kr idMdI hY Aqy ies qoN ault pYdw hoeI siQqI kmzor idKweI dyx vwly mnu`K dw mnobl ieqnw au~cw kr idMdI hY ik auh AOKy qoN AOKw kwrj krn vyly vI zrw ijMnI Gbrwht nhIN idKwauNdw blik kwrj dI s&lqw qk inrMqr XqnSIl rihMdw hY[ smrpx rwhIN jykr mnu`KI mn gurU dy Sbd nwl ieksurqw gRihx kr lvy qW koeI vI kwrj AsMBv nhIN l`gdw[ 2. smwnqw smwnqw: ies sdgux dy pRBwv sdkw smUh jIvW nUM smwnqw dI Bwvnw nwl dyKx dI pRyrnw kIqI geI hY[ ihMdU Drm dy SqpQ bRwhmx gRMQ ivc smwnqw ƒ BweIcwry dw hI dUjw rUp mMinAw igAw hY[ bu`D Drm dy Drm gRMQ ‘Dmpd’ ivc sp`St qOr ’qy ikhw igAw hY ik ‘smcirXw smxo iq vu`ciq’ Bwv ik ijhVw smwnqw dw Awcrn krdw hY, auhI SRmx AwKvwauNdw hY[ gurbwxI ivc “eyku ipqw eyks ky hm bwirk”, “Avil Alh nUru aupwieAw kudriq ky sB bMdy] eyk nUr qy sBu jgu aupijAw kaun Bly ko mMdy]” dI Bwvnw ƒ swhmxy r`K ky smUh jIvW nwl smwnqw dw ivhwr krn ’qy zor id`qw igAw hY[ dUijAW ƒ smwnqw dI Bwvnw nwl dyKx iv`coN inmrqw dw ivkws huMdw hY[ 3. sihhoNd d: sihhoNd ivc dUijAW dI hoNd ƒ pRvwn kr ky Aqy aunHW dIAW BwvnwvW ƒ Tys phuMcwey bZYr jIvn bsr krn ’qy zor id`qw igAw hY[ ieh Bwvnw mnu`K ƒ Anykqw ivc eykqw dI hoNd dw Aihsws krwaux dw kwrj krdI hY[ irgvyd ivc ‘eykm sdivpRw bhudw vdMiq’ ’qy zor id`qw igAw hY, ijs dw Bwv hY ik prmsiq kyvl ie`k hY Aqy bu`DIvwn aus dI ivAwiKAw iviBMn qrIikAW nwl krdy hn[ irgvyd dy ies slok dI ivAwiKAw prmsiq nwl joVn dw kwrj krdI hoeI iviBMn ivSvwsIAW ƒ iek dUjy dy nyVy ilAwaux dw kwrj krdI hY[ gurbwxI mnu`K dy mn ivc prmwqmw dI srbau~c hsqI dw Aihsws hI pYdw nhIN krdI blik smUh lokweI ƒ Awps ivc juVn dI pRyrnw vI pYdw krdI hY, ijs iv`coN svY-BlweI dy nwl-nwl smUihk-BlweI dI Bwvnw dw Aihsws pYdw huMdw hY[ sRI gurU Amrdws gurmiq pRkwS 36 sqMbr 2014 jI PurmwauNdy hn: jgq jlMdw riK lY AwpxI ikrpw Dwir] ijqu duAwrY aubrY iqqY lYhu aubwir] sRI gurU Arjn dyv jI d`sdy hn: (pMnw 853) ibsir geI sB qwiq prweI] jb qy swDsMgiq moih pweI] nw ko bYrI nhI ibgwnw sgl sMig hm kau bin AweI] (pMnw 1299) sRI gurU goibMd isMG jI sihhoNd dI Bwvnw dw pRgtwvw krdy hoey kihMdy hn: koaU BieE muMfIAw sMinAwsI koaU jogI BieE koaU bRhmcwrI koaU jqI Anumwnbo] ihMdU qurk koaU rwPjI iemwm swPI mwns kI jwq sbY eykY pihcwnbo[ (Akwl ausqq) PrIdw jy qU Akil lqIPu kwly ilKu n lyK] AwpnVy igrIvwn mih isru nˆØIvW kir dyKu] (pMnw 1378) sihhoNd SWqI, pRym qy BweIcwry dI Bwvnw ƒ jnm idMdI hY[ smwj ƒ sucwrU rUp ivc clwaux Aqy ies dy ivkws ivc lokweI dw smUihk Xogdwn pwaux ivc ies dI mh`qvpUrn BUimkw hY[ 4. sMvwd: sMvwd smUh sm`isAwvW dw swrQk h`l pRdwn krn ivc mh`qvpUrn Xogdwn pwauNdw hY[ smwj, prvwr Aqy dyS dIAW smUh sm`isAwvW dw h`l sMvwd rwhIN hI sMBv mMinAw igAw hY[ sMvwd dI AxhoNd eIrKw, swVw, inMidAw, vYr-ivroD Awid pYdw krdI hY ijhVI ik sm`isAwvW ƒ sulJwaux dI bjwey aulJwaux dw kMm krdI hY[ swfw sMvwd iek-muKI ho igAw hY[ “ikCu suxIAY ikCu khIAY” dI Bwvnw l`gBg Kqm ho geI hY[ dUijAW dI g`l suxn dI G`t rhI Bwvnw ny sUJvwn lokW ƒ icMiqq kIqw hY[ AwpxI g`l ’qy AVy rihx Aqy dUijAW dI shI g`l pRqI vI nkwrwqmk rv`eIAw Dwrn krn dI vD rhI Bwvnw dw ivSlySx krdy hoey auh kihMdy hn ik AsIN smJdy G`t qy smJwauNdy izAwdw hW, eysy krky sulJdy G`t qy aulJdy izAwdw hW[ sMvwd iks nwl kIqw jwvy? ieh iek mh`qvpUrn pRSn hY[ hr iek AwgU Aqy ivdvwn dUijAW nwl sMvwd krn ’qy zor idMdw hY[ gurbwxI ivc drj SyK PrId jI dI bwxI d`sdI hY ik mnu`K ƒ Awpxy Awp nwl sMvwd krnw cwhIdw hY: gurmiq pRkwS 37 sqMbr 2014 Awpxy Awp nwl kIqw igAw sMvwd AnykW sm`isAwvW dw invwrn kr idMdw hY[ sMvwd dI ieh Bwvnw dUijAW AMdr Kot l`Bx dI bjwey Awpxy AMdr pYdw hoeI Kot pRqI cyqMn krdI hY, ijs ƒ dUr krn leI auh XqnSIl ho jWdw hY[ Awpy nwl sMvwd krn dI Bwvnw iv`coN inmrqw, sihnSIlqw, sMjm Awid sdgux jnm lYNdy hn[ mn dI ieh Bwvnw smwj ƒ bdlx dw kwrj krdI hY Aqy ie`QoN hI dUijAW nwl sMvwd dI sucwrU Bwvnw dw jnm huMdw hY[ sMvwd krn dI shI soJI ‘min jIqY jgu jIqu’ dI Bwvnw ƒ jnm idMdI hY[ sRI gurU nwnk dyv jI dy audwsIAW dOrwn jogIAW, jpIAW, qpIAW, gRihsqIAW, qIrQ-XwqrUAW, pMfqW, mOlwixAW Awid nwl kIqy sMvwd gurbwxI Aqy jnmswKIAW rwhIN swfy swhmxy Awey hn[ sRI gurU nwnk dyv jI dI pRis`D bwxI ‘isD gosit’ sMvwd krn dI sdIvIN imswl rUp ivc swfy swhmxy hY[ gurU swihbwn ny sMvwd ƒ ieksurqw kwiem krn dw mh`qvpUrn swDn mMinAw hY[ 5. syvw qy praupkwr kwr: syvw Aqy praupkwr suAwrQ rihq kwrj krn ’qy zor idMdy hn[ suAwrQ ADIn kIqw jwx vwlw koeI vI kwrj praupkwr dI Bwvnw pYdw nhIN kr skdw[ ijhVw kwrj suAwrQ rihq syvw pRqI auqSwihq krdw hY aus iv`coN praupkwr dI Bwvnw dw jnm huMdw hY[ ies jgq dy smUh jIv iksy nw iksy kwrj ivc l`gy hoey hn Aqy Awpxy pyt dI pUrqI leI sBnW ƒ Xqn krnw pYNdw hY[ pMCI Aqy jwnvr Awpxy pyt dI pUrqI Aqy mOj leI sYNkVy mIlW dw s&r qYA krdy hn[ auh Awpxy b`icAW ƒ ivkisq Aqy sur`iKAq r`Kx leI AnykW Xqn krdy hn Aqy jdoN aunHW ƒ l`gdw hY ik aunHW dy b`cy Awpxy qOr ’qy Awpxw jIvn bsr krn dy Xog ho gey hn qW aunHW ƒ Azwd kr idMdy hn[ JuMf ivc rihx vwly jIv JuMfW ivc hI rih jWdy hn Aqy iSkwr krn vwly jIv JuMf qoN Azwd ho jWdy hn[ jIvW iv`coN mnu`K sB qoN sRySt mMinAw jWdw hY ijhVw Awpxy qoN ielwvw dUijAW pRqI vI cyqnw r`Kdw hY[ ies krky aus ƒ hmySW kwrj krn dI pRyrnw kIqI geI hY[ Bwgvd gIqw ivc krm krn ’qy zor idMdy hoey ivSyS qOr ’qy ikhw igAw hY Aqy nwl hI smJwieAw igAw hY ik hr iek krm Drm dI Bwvnw Anuswr krnw hY[ Drm dI Bwvnw nwl kIqy gey krm nwl mn ivc Pl dI ie`Cw pYdw nhIN huMdI ijs nwl lokweI dI BlweI dw mwrg Ku`ldw hY[ gurmiq pRkwS 38 sqMbr 2014 gurbwxI ivc dunIAw ƒ drgwh nwl joiVAw igAw hY[ ijhVw mnu`K dunIAw ivc rihMdy hoey duinAwvI jIvW pRqI praupkwr dI Bwvnw r`Kdw hY, drgwh ivc aus ƒ snmwnXog sQwn pRwpq huMdw hY[ gurU swihbwn ny syvw rwhIN praupkwr dI Bwvnw pYdw krn ’qy zor id`qw hY[ syvw qoN bZYr iksy vI qrHW dy Pl dI Aws nhIN kIqI jw skdI[ ies krky syvw ƒ jIvn dw zrUrI AMg mMndy hoey sRI gurU nwnk dyv jI kihMdy hn: jyqy jIA qyqy siB qyry ivxu syvw Plu iksY nwhI] (pMnw 354) jnm mrx duhhU mih nwhI jn praupkwrI Awey] jIA dwnu dy BgqI lwiein hir isau lYin imlwey] (pMnw 749) ijhVy mnu`K inSkwm syvw krdy hn auh pRBU dI b^iSS dw pwqr bxdy hn[ sRI gurU Arjn dyv jI “imiQAw qn nhI praupkwrw” dy sMdyS rwhIN mnu`K dw jIvn audyS inrDwirq krdy hoey kihMdy hn ik syvw krn vwly praupkwrI jIv jnm mrx dy bMDn qoN mukq ho jWdy hn: mOjUdw mnu`KI smwj ijs qrHW dy smwijk, Dwrimk, rwjnIqk, BUgoilk, KyqrI, BwSweI Awid vKryivAW dy dOr iv`coN guzr irhw hY, auh mnu`KI BweIcwry ƒ KyrUM-KyrUM kr skdy hn[ vKryivAW dy dOr ivc mnu`KI smwj ƒ iekmu`T Aqy iekju`t ikvyN r`iKAw jw skdw hY, iehI mOjUdw smyN dw sB qoN v`fw icMqw Aqy icMqn dw ivSw bixAw hoieAw hY[ Aijhw nhIN ik ieh AsMBv hY[ bdldIAW pRsiQqIAW dy snmuK smwj ivc vKryvyN idKweI dyxy koeI ivSyS hYrwnI jW AcMBy vwlI g`l nhIN blik ies ƒ suBwivk qOr ’qy dyKx dI loV hY[ smwj ƒ iek`Ty r`Kx dw ijhVw mwfl sRI gurU nwnk dyv jI ny smwj dy swhmxy r`iKAw sI, A`j vI auhI sB qoN vDyry kwrgwr is`D ho skdw hY[ sRI gurU nwnk dyv jI Anykqw ivc eykqw dy isDWq dy mud`eI sn, ijs iv`coN sihhoNd, pRym Aqy BweIcwry dI Bwvnw dw ivkws hoieAw sI[ smyN dy gyV nwl AsIN aus isDWq qoN dUr jw cu`ky hW Aqy suAwrQ ADIn dUijAW ƒ Awpxy ADIn r`Kx dy kwrj ivc l`gy hoey hW ijs iv`coN eIrKw, dvYK, byeImwnI, ASWqI Aqy Arwjkqw jnm lY rhy hn[ ijhVIAW kdrWkImqW nUM swhmxy r`K ky gurU swihbwn ny smwj dI isrjxw kIqI sI, ausy dw punr-au~Qwn smyN dI pRmu`K loV hY[ gurU v`l ip`T krn dI bjwey mUMh krn nwl smUh sm`isAwvW qoN mukqI pRwpq ho skdI hY[ gurmiq pRkwS 39 sqMbr 2014 sRI gurU gMRQ swihb ivcly kuJ Alp cricq lok kwiv rUp -fw. Drm isMG* sRI gurU gMRQ swihb dw kwiv-suhj smu`cI bwxI dI rwhw-b`Dqw, CMd aupXukqqw, Fu`kvyN kwiv rUpW dI cox, kwiv-jugqW Aqy au~icq BwSw pRXog ivc hY[ ieh swry suhj q`q v`Kry-v`Kry ivsqwr dI mMg krdy hn[ pr ies lyK ivc AsIN sRI gurU gMRQ swihb ivcly kuJ coxvyN pr Alp-cricq lok kwiv rUpW dI hI g`l krnI cwhWgy[ sRI gurU gMRQ swihb ivcly kwiv rUpW dI v`K-v`K ivdvwnW ny v`K-v`K qrHW dI vMf kIqI hY[ ienHW kwiv rUpW iv`coN kuJ soD-mq hn, ijvyN jpu jI swihb, isD gosit, AnMd swihb Aqy suKmnI swihb Awid[ kuJ vIr kwiv ivcly auqswh nwl ijigAwsU dI mnodSw ƒ AiDAwqmk XoDw bxwaux vwly hn ijvyN vwrW[ kuJ lok kwiv ƒ swihqk mUMh m`Qw pRdwn kr ky AiDAwqmkqw dw nwqw jn-jIvn nwl joVdy hn ijvyN AlwhuxIAW, bwrwmWh, GoVIAW, sd, krhly Awid[ kuJ ilpI ƒ AwDwr bxw ky A`KrW dI AiDAwqmk AiBivAkqI ƒ drswaux leI ilKy gey hn, ijvyN p`tI, bwvn A`KrI Awid[ kuJ kwiv rUp kwl AwDwirq hn, ijvyN- idn rYix, vwr sq Aqy phry Awid[ kuJ dw sMbMD ru`qW Aqy iQ`qW nwl hY ijvyN- iq`QW, ru`qW Awid[ kuJ BwSwvW dIAW ivl`KxqwvW ƒ Awpxy klwvy ivc lYNdy hn ijvyN- gwQw, fKxy, cauboly Awid[ kuJ Dwrimk AnuSTwnW dy rUV rUpW ƒ vrqmwn sMdrB ivc pyS krdy hn ijvyN- AwrqI, EAMkwr Awid[ kuJ kwiv rUp CMqgq hn, ijvyNcaupdy, AstpdIAW, solhy, slok, Awid[1 fw. mihMdr kOr (ig`l) ny ienHW swry kwiv rUpW ƒ moty qOr ’qy pMj vrgW ivc vMifAw hY[ ieh vrg hyT ilKy Anuswr hn: 1. ivl`Kx rUp: jpu, suKmnI swihb, AnMd swihb, dKxI EAMkwr 2. sMgRihq rUp: so dru, soihlw 3. swihqk rUp: pdw, AstpdI, vwrW, pauVI, slok, kwPI, *swbkw pRo&Ysr, pMjwbI AiDAYn skUl, gurU nwnk dyv XUnIvristI, sRI AMimRqsr[ mo: +9198889-39808 gurmiq pRkwS 40 sqMbr 2014 bwvn AKrI, ptI, solhy, isD gosit 4. lok rUp: CMq, GoVIAW, lwvW, AjuMlIAW , sd, muMdwvxI, phry, idn-rYix, vwr sq, ruqI iQqI, bwrwmWh, krhly, vxjwrw Awid[ 5. CMd rUp: slok, gwQw, Punhy, cauboly, sv`Xy Awid[2 ienHW swry kwiv rUpW iv`coN AsIN AwpxI crcw kyvl AMjulIAW, krhly, solhy, rwiesw Aqy aultbWsI qk mihdUd rKWgy[ sB qoN pihlw AMjulI/AMjulIAW lYNdy hW[ AMjulI: ies dw Swbidk ArQ hY bùk, pr ies dw Dwrimk Bwv pwxI dI aus culI qoN hY jo dyvI-dyviqAW nimq Aripq kIqI jWdI hY[ ies dw sMbD M imRqk mnùK dI AMiqm ikirAw nwl vI hY ikauNik ihMdU Drm ivc murdy dw dwh sMskwr qoN bwAd pwxI ivc iql imlw ky culIAW dyx dI rIq hY[ mry hoey ivAkqI ƒ Agly jnm ivc ies dw lwB hoieAw mMinAw jWdw hY[ ies ƒ iqlWjlI vI ikhw jWdw hY[3 swihq koS Anuswr ‘AMjl u I’ sMsikRq AMjiu l Sbd dw qdBv rUp hY, ijs dy ArQ hn juVy hoey h`Q jW dohW qlIAW ƒ joV jW imlw ky fUny dI Skl vWg bxwauxw[ AMjl u I duAwrw ip`qr jW dyvqw ƒ pwxI cVwaux dI ikirAw ƒ vI AMjl u I kihMdy hn[4 mhwn koS ivc vI ies dy ArQ hn- au~jl, bùk, fUny dI Skl bxwey hoey h`Q, ip`qr, dyvqw Awid ƒ Arpx kIqI pwxI dI culI[5 ies qrHW AsIN vyKdy hW ik ienHW swirAW koSW ivc AMjl u I dy moty qOr ’qy ho dI ArQ bxdy hn; juVy hoey h`Q, Bwxw mMnxw jW smrpx Aqy culI rwhIN ip`qrW ƒ pwxI dyxw[ sRI gurU gMQ R swihb ivc sRI gurU Arjn dyv jI ny mwrU rwg ivc AMjl u IAW ilKIAw hn, ijnHW iv`cNo do mwrU rwg dy pidAW ivc pMny (1007-1008) do AstpdIAW nwl sMkilq hn (pMnw 1019-1020) AstpdIAW vwlI iek AMjulI ivc rùK dy idRStWq nwl sMswr ƒ clwiemwn drsw ky prmwqmw A`gy smrpx ƒ pRwxI leI suKdweI d`isAw igAw hY: ibrKY hyiT siB jMq iekTy] ieik qqy ieik bolin imTy] Asqu audoqu BieAw auiT cly ijau ijau AauD ivhwxIAw]1] pwp krydV srpr muTy] AjrweIil PVy PiV kuTy] dojik pwey isrjxhwrY lyKw mMgY bwxIAw]2] sMig n koeI BeIAw bybw] mwlu jobnu Dnu Coif v\ysw] krx krIm n jwqo krqw iql pIVy ijau GwxIAw] (pMnw 1019) gurmiq pRkwS 41 sqMbr 2014 pidAW vwlI AMjulI ivc imRqk nimq kIqy gey krm-kWf ArQwq iqlWjlI Awid dI rIq ƒ ivArQ Aqy BwvhIx d`s ky sRI gurU Arjn dyv jI ny jigAwsU ƒ mwiek prpMc qoN au~pr au~T ky ie`ko srb SkqImwn Aqy srb-ivAwpk Aqy krn kwrn smr`Q suAwmI ƒ icqvx dI pRyrnw id`qI hY: vYdo n vweI BYxo n BweI eyko shweI rwmu hy]1] kIqw ijso hovY pwpW mlo DovY so ismrhu prDwnu hy]2] Git Gty vwsI srb invwsI AsiQru jw kw Qwnu hy]3] AwvY n jwvY sMgy smwvY pUrn jw kw kwmu hy]4] Bgq jnw kw rwKxhwrw] sMq jIvih jip pRwn ADwrw] krn kwrn smrQu suAwmI nwnku iqsu kurbwnu hy] (pMnw 1008) krhly: rwjsQwnI qy isMDI ivc ‘krhw’ jW krhl aUT ƒ kihMdy hn[ krhly auh gIq hn jo aUTvwn sOdwgr rsqy ivc aUT hkdy jWdy qy gwauNdy jWdy[6 mhwn koS ivc vI krhly ƒ sMigAw d`s ky ies dy ArQ aUT, Suqr Aqy dIrG jMg kIqy gey hn[7 swihq koS Anuswr krhl dw Swbidk ArQ Suqr jW aUT hY Aqy krhly aunHW gIqW ƒ kihMdy hn ijhVy SUqrvwn jW aUTW ƒ clwaux vwly rwh ivclI Qkwvt dI Bwvnw dUr krn leI gwauNdy sn[ ienHW ivc vYrwg dI sur ƒ pRDwn mMinAw igAw hY[8 pMjwbI lokDwrw ivSv koS Anuswr vI krhly dw ArQ aUTvwnW dy auh gIq hn, jo auh kwPly dy rUp ivc iek QW qoN dUjI QW jWdy smyN Aqy ivc mn prcwvy leI gwauNdy sn[ ienHW gIqW ivc pRdyS dI lMmI Xwqrw Aqy mwrUQlW dI qpS dw kruxwmeI vrxn huMdw sI[ s`jxW im`qrW qy prvwr qoN dUr hox krky ienHW gIqW ivc ibrho dI ksk Aqy vYrwg dI sur vI gUMjdI[ smyN nwl ieho gIq iek v`Kry kwiv rUp ivc sQwipq ho gey[ Ql dy ielwky ivc krhly gwx dI pRQw hux qk rhI hY[9 ienHW pirBwSwvW jW ArQW ivc ijhVIAW g`lW ƒ pRvwn kIqw igAw hY, auh hY prdysI, BRmxkwrI jW Btkdy hoxw[ ijs dy PlsrUp Gr prvwr leI imlx dI qWG AMgVweIAW lYdI hY[ ‘rwg gauVI’ ivc sRI gurU rwmdws jI dy aucwrn kIqy hoey ds-ds pidAW dy do krhly imldy hn[ ijnHW dI pihlI-pihlI sqr ivc hI ieh Bwv smwieAw hoieAw hY: krhly mn prdysIAw ikau imlIAY hir mwie] gurmiq pRkwS 42 sqMbr 2014 guru Bwig pUrY pwieAw gil imilAw ipAwrw Awie] (pMnw 234) mn krhlw Aiq inrmlw mlu lwgI haumY Awie] (pMnw 234) mn krhlw qUM cMclw cqurweI Cif ivkrwil] hir hir nwmu smwil qUM hir mukiq kry AMq kwil] (pMnw 235) ienHW dohW SbdW ivc dUjI Kws g`l ‘mn’ leI ‘aUT’ (krhlw) dw rUpk vrqxw hY[ gurbwxI ivc ij`Qy-ij`Qy aUT ƒ iek rUpk vjoN icqirAw igAw hY[ au~Qy-au~Qy ies dy keI gux/AOgux vI d`sy gey hn[ ienHW dohW SbdW ivc ies dy kyvl do guxW dI hI crcw hY[ pihlw gux ies dw inrml hoxw hY[ hwQI Aqy Koqy Awid pSUAW dy twkry aUT vDyry sPweI psMd jwnvr hY[ mn vI au~jlw hY, sv`C hY, pr haumYN dI mYl l`gx nwl ieh plIq ho jWdw hY: aUT dI dUjI ivSySqw ies dw cMcl qy cqur hoxw hY[ pr auh dovyN cIzW jigAwsU leI lwBdwiek nhIN, ikauNik ieh qIsrI mMizl pRwpqI dy AMq ivc roVy AtkwauNdIAW hn[ mukqI leI ienHW dw iqAwg Aqy nwm dw ismrn zrUrI hY: aultbWsI: aultbWsI qoN Bwv hY, auh kwiv-aukqI ijs ivc swDwrx qoN ault FMg nwl g`l khI geI hovy[ ies ivc ivroDwBws AlMkwr dw kuJ-kuJ Jwaulw vI pYNdw hY[ ies rUpwkwr dw ipCokV GoKx ’qy pRqIq huMdw hY ik ies dI vrqoN nwQ-jogIAW dy swihq ivc Awm imldI hY[ nwQ jogI ieh smJdy sn ik sMswr ijs rsqy ’qy c`l irhw hY, auh glq hY[ ies leI sMswr qoN ault kwrvweI, jogIAW Anuswr, shI mwrg hY[ iesy leI aunHW ny AwpxI kivqw ivc ault FMg nwl g`l kIqI hY[ sRI gurU gRMQ swihb ivc iksy bwxI dw isrlyK aultbWsI nhIN, pr Bgq kbIr jI dI bwxI ivc ies dI vrqoN kwPI hY[ Bgq kbIr jI keIAW g`lW ivc nwQ-jogIAW qoN pRBwivq sn, ies leI aunHW ny Awpxy AiDAwqmk AnuBv dy gUVH rh`s ƒ pRgtwaux leI aultbWsI rUpwkwr dI vrqoN kIqI hY[ ihMdI swihq ivc Bgq kbIr jI dIAW aultbWsIAW bhuq pRis`D hn[10 sRI gurU gRMQ swihb ivc Swml Bgq kbIr jI dI bwxI ivc “Acrj”, “AcMBau”, “ault” Awid SbdW dI vrqoN Anyk QWvW au~pr hoeI hY, jo aultbWsI dy Bwv ƒ ryKWikq krdI hY[ hyTW id`qy Sbd ivc swrw vrqwrw Awm vrqwry dy ault hY; ies leI ieh aultbWsI hY: -pihlw pUqu ipCYrI mweI] guru lwgo cyly kI pweI]1] gurmiq pRkwS 43 sqMbr 2014 eyku AcMBau sunhu qum@ BweI] dyKq isMGu crwvq gweI]1]rhwau] jl kI mCulI qrvir ibAweI] dyKq kuqrw lY geI iblweI]2] qlY ry bYsw aUpir sUlw] iqs kY pyif lgy Pl PUlw]3] GorY cir BYs crwvn jweI] bwhir bYlu goin Gir AweI]4] khq kbIr ju ies pd bUJ] Y rwm rmq iqsu sBu ikCu sUJ] Y (pMnw 481) -AYso Acrju dyiKE kbIr] diD kY BolY ibrolY nIru]1]rhwau] hrI AMgUrI gdhw crY] inq auiT hwsY hIgY mrY]1] mwqw BYsw AMmuhw jwie] kuid kuid crY rswqil pwie]2] khu kbIr prgtu BeI Kyf] lyly kau cUGY inq Byf] (pMnw 326) Bgq kbIr jI qoN ielwvw sRI gurU Arjn dyv jI dI bwxI ivc vI ikDry-ikDry aultbWsI dw rMg vyKx ƒ imldw hY, ijvyN ik hyT ilKy Sbd ivc Awm vrqwry dy ault sB kuJ vwpr irhw hY: hir ky dws isau swkq nhI sMgu] Ehu ibKeI Esu rwm ko rMgu]1]rhwau] mn Asvwr jYsy qurI sIgwrI] ijau kwpurKu pucwrY nwrI]1] bYl kau nyqRw pwie duhwvY] gaU cir isMG pwCY pwvY]2] gwfr ly kwmDynu kir pUjI] saudy kau DwvY ibnu pUMjI]3] nwnk rwm nwmu jip cIq] ismir suAwmI hir sw mIq] (pMnw 198) solhy: solhy iek Aijhw kwiv rUp hY ijs nwl Awm lokW kI kihMdy khwauNdy ivdvwnW Aqy lyKkW ny vI iKlvwV kIqw hY[ bhuqI vwrI ‘solhy’ ƒ Swied aucwrn dI suivDw kr ky Awps ivc rlg`f kr id`qw jWdw hY[ Asl ivc iqpdy, caupdy Aqy AstpdIAW vWg solhy vI iek SYlIgq kwiv Byd hY[ ies ƒ solhI vI ikhw jWdw irhw hY[ Awm qOr ’qy ies ivc solHW pdy hox krky ies ƒ KoVspdI vI ikhw jWdw hY[ ies ivc pidAW dI igxqI ie`k jW do jW G`t-v`D vI ho skdI hY Aqy Aijhw hoieAw vI hY[ hr iek pdy dy pihly Aqy dUjy ibsrwm au~qy qukWq myl KWdw hY Aqy ienHW qukW dw Akwr l`gBg iek smwn huMdw hY, pr qIjI quk lMmI Aqy pihlI qoN qkrIbn dugxy Akwr vwlI huMdI hY Aqy AMq au~qy lMmI hyk vwlw koeI Sbd rihMdw hY[ ies qrW hr iek pdy ivc iqMn pMkqIAW huMdIAW hn[11 solhy ivc iksy ivSyS CMd dy inXmW dI pwlxw nhIN huMdI, pr Anklw, ic`qrklw Awid CMdW dy l`Cx kuJ h`d qk ienHW ivcly pidAW au~qy Gtdy pRqIq huMdy hn, pr sMgIq dI sMgIqwmkqw ƒ vDyry mh`qv id`qw igAw hY[12 gurmiq pRkwS 44 sqMbr 2014 soihlw iek mMglmeI gIq hY, ijs ivc iksy dI mihmw qy js dw gwien huMdw hY[ soihlw Sbd ‘suhylw’-su (sRySt) hylw (Kyf) dy sMjog qoN bixAw jwpdw hY Aqy ieh pd aunHW mMgl gIqW leI rUVH ho igAw ijnHW ivc iksy S^s dI soBw hovy[ solhw Aqy soihlw bwry hor ivAwiKAw krdw hoieAw fw. vxjwrw bydI ilKdw hY, “ soihly dw eykIkrx solhy nwl vI kr ilAw jWdw hY Aqy dovyN Sbd iek dUjy dI QW smwnwrQW ivc vI vrq ley jWdy hn[ pr solhw pd AMk-prk hY[ lokDwrw Anuswr pUrnqw dIAW solHW klw hn[ ijs mhWpurS ivc solW klw hox, auh sMpUrn Avqwr Aqy bRhm igAwnI huMdw hY[ purwxy vyilAW ivc nvyN jMmy b`cy ivc solHW klW dI SkqI dw sMcwr krn leI iek rIq solhw kIqI jWdI sI[ ijs ivc cWdI dy Qwl ivc pihlW iek dIvw Dr ky b`cy dI AwrqI kIqI jWdI sI Aqy iPr Qwl ivc iek-iek kr ky audoN qk dIvy vDwauNdy cly jWdy, jdoN qk solW dIvy pUry nw ho jWdy[ iPr solW dIivAW dI AwrqI auqwrI jWdI qy nwl hI ‘soihly’ vI gwey jWdy[ solhy dw sMbMD solW dy AMk nwl hY[ ies AMk-prk CMd rUp dy solW bMd huMdy hn, pr ies dI ibrqI ‘soihly’ vwlI huMdI hY[ ‘soihly’ vWg ‘solhy’ ivc vI soBw Aqy mihmw huMdI hY[ soihly do ivSyS mMgl mOikAW au~pr gwey jWdy hn[ iek qW b`cy dy jnm smyN, dUjw kuVmweI smyN[13 sRI gurU gMRQ swihb ivc solhy kyvl mwrU rwg ivc hI ilKy gey hn, hor ikDry nhIN[ ienHW dy rcxhwry sRI gurU nwnk dyv jI, sRI gurU Amrdws jI, sRI gurU rwmdws jI Aqy sRI gurU Arjn dyv jI hn[ sRI gurU gMRQ swihb dy mwrU rwg ivcly sohilAW ivc gurmiq drSn dy bwxI isDWqW dy nwl-nwl bRihmMf dI auqpqI, ivkws qy pswr dy pRsMg ivc Akwl purK dI soBw qy vifAweI dw gwien hY[ bRihmMf dw pRBU iv`coN auqpMn ho ky ausy ivc lIn ho jwx dI Kyf dw vrxn hY Aqy ies swrI Kyf ip`Cy sUqrDwr pRBU Awp hY[ ieMj AsIN vyKdy hW ik sRI gurU gRMQ swihb dy solihAW ivc sohilAW vwlI ibrqI smweI hoeI hY[ pRBU dI isPq slwh krdy vkq ies ivc aus dy isPqI nWvW dI iek JVI ijhI l`gdI mihsUs huMdI hY ijvy: Awpy dwnw Awpy bInw] Awpy Awpu aupwie pqInw] Awpy pauxu pwxI bYsMqru Awpy myil imlweI hy]3] Awpy sis sUrw pUro pUrw] Awpy igAwin iDAwin guru sUrw] gurmiq pRkwS 45 sqMbr 2014 kwlu jwlu jmu joih n swkY swcy isau ilv lweI hy]4] Awpy purKu Awpy hI nwrI] Awpy pwsw Awpy swrI] Awpy ipV bwDI jgu KylY Awpy kImiq pweI hy]5]. . . Awpy rqnu AnUpu Amolo] Awpy prKy pUrw qolo] Awpy iks hI kis bKsy Awpy dy lY BweI hy]8] Awpy DnKu Awpy srbwxw] Awpy suGVu srUpu isAwxw] khqw bkqw suxqw soeI Awpy bxq bxweI hy]9] (pMnw 1020) rwiesw: aultbWsIAW vWg sRI gurU gRMQ swihb dI iksy bwxI dw nW rwiesw nhIN, pr ivdvwnW ny ies ivcly keIAW SbdW ivc ies kwiv rUp dI DunI zrUr suxI hY[ rwiesw Sbd dI auqpqI ‘rws’ jW ‘rwsk’ Sbd qoN hoeI mMnI jWdI hY[ rwsk Sbd ApBRMS qy pRwcIn rwjsQwnI ivc rwaus, rwies qy iPr rwso bx igAw[ ijs pRkwr pMjwbI ivc vwrW SWq qy bIr rsI do qrHW dIAW hn, iesy qrHW ihMdI ivc rwsk swihq vI do pRkwr dw hY[14 SbdwrQ ivc id`qy ArQ Anuswr rwjpuqwny dI iqMRgl BwSw ivc rwieso ieiqhwisk kQw jW pRsMg ƒ kihMdy hn, ijvyN ipRQvI rwj rwso ijs ivc ipRQvI rwj dI jIvn kQw hY[15 ienHW dohW pirBwSwvW Anuswr rwiesw/rwieso dw ArQ kQw jW pRsMg hY, ijs dw ivDIvq swihqk rUp ihMdI ivcly rwso swihq ivc vyKx ƒ imldw hY[ sRI gurU gMRQ swihb ivc iqlMg rwg ivc sRI gurU nwnk dyv jI dI iek lGU rcnw hY[ ijs bwry d`isAw jWdw hY ik ieh Sbd keI ilKqI bIVW dy qqkry ivc rwiesw mhlw 1 krky vI iliKAw hY[16 sRI gurU nwnk dyv jI ny ies ds pidAW vwlI lGU rcnw ivc prmwqmw ƒ nwiek imQ ky aus dI ausqiq qy krqvW dw rwiesw iliKAw hY[ lGU rcnw hox krky byS`k ienHW SbdW ƒ kQw qy pRsMg qW nhIN ikhw jw skdw, pr SWq-rsI rwiesw vwlw rMg ies ivc zrUr hY: ijin kIAw iqin dyiKAw ikAw khIAY ry BweI] Awpy jwxY kry Awip ijin vwVI hY lweI] rwiesw ipAwry kw rwiesw ijqu sdw suKu hoeI] (pMnw 724) iqlMg rwg ivc hI ies qoN Agy sRI gurU rwmdws jI dI 22 pidAW dI iek lGU rcnw hY, ijs ivc rwiesw Sbd BwvyN nhIN AwieAw, pr fw. qwrn isMG ny ies ƒ rUpk Aqy kwivk p`K qoN jWcidAW ies ƒ “hrI dw rwiesw” mMinAw hY[17 ies dIAW ArMBlIAW gurmiq pRkwS 46 sqMbr 2014 pMkqIAW hn: hir kIAw kQw khwxIAw guir mIiq suxweIAw] bilhwrI gur Awpxy gur kau bil jweIAw] (pMnw 724) sKI kwjl hwr qMbol sBY ikCu swijAw] solh kIey sIgwr ik AMjnu pwijAw] jy Gir AwvY kMqu q sBu ikCu pweIAY] hirhW kMqY bwJu sIgwru sBu ibrQw jweIAY] ijsu Gir visAw kMqu sw vfBwgxy] iqsu bixAw hBu sIgwru sweI sohwgxy] hau suqI hoie AicMq min Aws purweIAw] hirhW jw Gir AwieAw kMqu q sBu ikCu pweIAw] (pMnw 1361) Punhy: ies ƒ keI QWeIN kwiv rUp pr bhuqI QWeIN CMd ikhw igAw hY[ ‘Punhw’ sMsikRq Sbd ‘punh’ dw qdBv hY[ ijs dw l&zI ArQ iPr jW muV muV hY[ ies ivc koeI iek Sbd GVI muVI vriqAw jwx kr ky ies ƒ Punhw ikhw igAw hY[ ies dw ipCokV vI pMjwbI lok gIqW nwl jw juVdw hY[ keI pMjwbI lok gIqW ivc “CMd prwgy AweIey jweIey”, “mwhI vy”, “vgdI ey rwvI” Aqy “jugnI” Awid SbdW dw duhrwau sMgIq auqpMn krn leI kIqw igAw hY[18 SbdwrQ Anuswr ieh iek CMd dw nW hY, ijs ivc koeI lPz (ijvyN hirhW) muV muV AwauNdw hY[19 mhwn koS ivc ies ƒ iek CMd ikhw igAw hY[ ijs dy hor nW hn, “hirhw”, “cMdRwXx”, “pirhW” Awid[ ies dy l`Cx hn cwr crx, pRiq crx 21 mwqRwvW[ pihlW ibSrwm 11 au~pr Aqy dUjw 10 au~pr[20 ihMdI swihq ivc ieh AifRl nW nwl vDyry pRis`D hY ijs dI dwdU Awid sMqW ny Ku`lH ky vrqoN kIqI hY[21 sRI gurU gMRQ swihb ivc Punhy nW hyT ie`k hI bwxI-KMf hY, jo sRI gurU Arjn dyv jI duAwrw aucirq hY[ ies bwxI-KMf dy 23 pdy hn[ bhuiqAW pidAW dI AKIrlI sqr ivc “hirhW” Sbd dw duhrwau hY[ kMq qy suhwgx dy rUpkW duAwly GuMmdI ieh rcnw iSMgwr rs dw Bwv Awpxy ivc smoeI bYTI hY: ienHW kuJ ku Alp cricq kwiv rUpW dy ies sMKyp ivSlySx qoN bwAd ieh is`tw inkldw hY ik ienHW Aqy dUjy hor kwiv rUpW bwry AglyrI ivsiqRq crcw dI loV hY[ ie`Qy ieh vI icqwrnw zrUrI hY ik gurbwxI lokmu`KI hY, ieh smUh ƒ sMboiDq hY[ gurbwxI dw mu`K pRXojn gurmiq pRkwS 47 sqMbr 2014 lok sMcwr, lok sMboDn, lok aupdyS Aqy lok kilAwx hY[ ‘lok’ ƒ sMboDn, hox kr ky bwxIkwrW ny lok kwiv rUpW dI BrpUr vrqoN kIqI, pr kwiv rUpW dI pRikrqI dy Kyqr ivc aunHW ny v`fI qbdIlI ilAWdI[ ies qbdIlI ƒ kuJ ivdvwnW ny rupWqrx vI ikhw hY[ ieh gurU swihbwn dI vifAweI hY ik aunHW Awm pRcilq lok kwiv rUpW ivc BrpUr AiDAwqmk Aqy dwrSink gihrweI Br id`qI hY[ hvwly it` p xIAW: 1. rqn isMG j`gI, gurU gMRQ ivSv koS, ijld pihlI, sPw 335-336 2. ivsmwd nwd, (sRI gurU gMRQ swihb dI mnu`Kqw ƒ dyx; ivSyS AMk), jnvrI 1994, sPw 236 3. pMjwbI swihq sMdrB koS, sPw 115 4. (a) swihq koS, pMnw 158 (A) pMjwbI lokDwrw ivSv koS, ijld pihlI, sPw 144 5. mhwn koS, sPw 113 6. gurU gMRQ sMkyq koS, sPw 103 7. mhwn koS, sPw 300 8. swihq koS, sPw 394 9. pMjwbI lok Dwrw ivSvkoS, ijld cOQI, sPw 1034 10. gurU gMRQ ivSv koS, sPw 9 11. swihq koS, sPw 321 12. mhwn koS, sPw 234 13. pMjwbI lokDwrw ivSv koS, ijld qIjI sPw 791-792 14. swihq koS, sPw 875 15. SbdwrQ, sPw 725 16. gurU nwnk icMqn qy klw, sPw 83 17. gurU nwnk icMqn qy klw, sPw 725 18. swihq koS, sPw 926 19. SbdwrQ, sPw 1361 20. mhwn koS, sPw 776 21. gurU gMRQ sMkyq koS, sPw 247 gurmiq pRkwS 48 sqMbr 2014 vrqmwn jIvn-SYlI dy sMdrB ivc gurbwxI dI pRwsMigkqw -fw. suKdyv isMG* Ajokw Xug ` mSInIkrn Aqy qknwlOjI nwl BrpUr hY[ in`q ho rhIAW nvInqm KojW ny mnùK ƒ nw kyvl Anyk pRkwr dIAW shUlqW hI pRdwn kIqIAW hn, sgoN ienHW ivc inrMqr vwDw vI ho irhw hY[ ij`Qy qknwlOjI dy ivkws sdkw bySm u wr sùK-shUlqW dI pRwpqI hoeI hY, au~Qy mwnvI jIvn dI gqISIlqw ivc bVI qyzI vI AweI hY[ vrqmwn smyN qknwlOjI dy ivkws sdkw mnùKI jIvn dy qmwm pRkwr dIAW sùKshUlqW nwl sMpn M hox dy skwrwqmk pihlU dy nwl-nwl mwnvI jIvn ivc AweI qyzI kwrn auqpMn hoey sMkt iesdy nkwrwqmk p`KW dy pCwx-icMnH vjoN vI idRStIgocr hud M y hn[ mwnvI izMdgI ivc AweI qyz r&qwr ny Ajoky mnuK ` dI jIvn-SYlI ivc AnykW Aijhy pirvrqn ilAWdy hn ijnHW dI pRikrqI rswqlmùK hY[ “ivSvIkrx Aqy pMj U I dI srdwrI sQwipq krn vwlw Ajokw dOr swƒ Kpq-vsqW dI cmkdmk idKw ky inrol BOiqk suKW dI pRwpqI dy rwh qor irhw hY[ ieh ivvsQw mnùK ƒ hornW vsqW vWg bzwr dI iek vsq bxwauxw loVdI hY[ iesy Brm-jwl ivc Ps ky Ajokw mnùK hr hIly AmIr Aqy sPl hox leI mukwbly dI AMnIH dOV ivc ipAw hoieAw hY, ijs nwl aus dw vwsqivk Amn-cYn ikDry guAwcdw jw irhw hY[ gurbwxI AjokI ivvsQw h`QNo ho rhy mn`K u dy AmwnvIkrx Aqy mSInIkrn dw FukvW pRiq-au~qr pRdwn krdI hY[ ieh Dn-pdwrQW Aqy suK-shUlqW ƒ nkwrdI nhIN sgoN aunWH dw au~icq aupXog krn dI cyqnw jgwauNdI hY[”1 ies qrHW Ajoky mnu`K dI jIvn-SYlI AnykW qru`tIAW nwl BrpUr hY[ B`j-dOV, Awpw-DwpI, AsMjm, mwnisk durdSw Ajoky mnu`K dI hoxI hY[ ies dy ip`Cy aus dw ijaUx-FMg hI pRmu`K kwrn hY[ Aijhy qru`tIjnk vwqwvrx ivc mwnv leI suc`jI jIvn-SYlI pRsquq krn Aqy aus dy AnuswrI bxn dI pRyrnw AQvw idSw-inrdySn dw pRkwrj gurbwxI bwKUbI krdI hY[ “BwvyN sRI gurU gRMQ swihb dI isrjxw m`Dkwl ivc hoeI hY, pr ies dy kRWqIkwrI pRvcn ivc AnykW AMqr*pRojYkt PYlo, pMjwbI AiDAYn skUl, gurU nwnk dyv XUnIvristI, sRI AMimRqsr[ gurmiq pRkwS 49 sqMbr 2014 idRStIAW AijhIAW hn jo Ajoky BwrqI smwj-s`iBAwcwr leI hI nhIN sgoN smùcI mnùK jwqI leI vI AiqAMq swrQk Aqy pRwsMigk hn[”2 sRI gurU gMRQ swihb dI bwxI Aijhy ‘sicAwr’ mnu`K dw sMklp isrjdI hY jo sbr-sMqoK dw DwrnI, s`c dy mwrg ’qy c`lx vwlw, sMjmI, srb`q dw Blw mMgx vwlw Aqy kwm, kRoD, loB, moh, hMkwr qoN mukq hovy[ Aijhw ‘sicAwr’ mnu`K bxn leI idSw-inrdyS vI gurbwxI ivc hI inrDwirq kIqy gey hn[ “imhnq krnI, iemwndwrI vrqxI, ibnW iksy Byd-Bwv dy nwm jpxw, vMf Ckxw Aqy swQIAW dy dùK-sùK ivc praupkwrI Bwvnw nwl SrIk hoxw Aqy in`jvwd, in`jlwB, hauNvwd, kUVvwd, BMfvwd ƒ jIvn iv`coN mn&I krn vwly mwnv-ih`qU isDWq sRI gurU gMRQ swihb dI bwxI dy Amolk rqn hn[”3 ieh smu`cy idSw-inrdyS hI sicAwr bxn dy rwhy pey mnu`K dI jIvn-SYlI ƒ pRBwivq krdy hn AQvw jIvn-SYlI ho inbVdy hn[ iesy leI vrqmwn dOr dI igrwvtmUlk jIvn-SYlI dy sMdrB ivc gurbwxI dI pRwsMigkqw bVI mh`qvpUrn ho jWdI hY[ jIvn-SYlI mwnvI jIvn dy ijaUx-FMg ƒ ikhw jWdw hY[ mnu`K Awpxw dYink kwr-ivhwr ijs FMg-qrIky nwl krdw hY AQvw smu`cI ijMdgI ijs p`Dr au~pr ijaUNdw hY auh aus dI jIvn SYlI AKvwauNdI hY[ “ijaUx-FMg jW jIvn-SYlI iksy ivAkqI jW smUh dy vqIry Aqy mu`lW ƒ pRiqpwdq krdI hY[”4 qrz-ey-izMdgI dy AMqrgq AwriQk, smwijk, s`iBAwcwrk, Dwrimk p`Dr Aw jWdy hn jo mwnv dy dYink ivhwr Aqy rihx-sihx ƒ pRBwivq krdy hn[ izMdgI ijaUx dy iviBMn mwpdMf hn jo is`Dy qOr ’qy ivAkqI dy srIr Aqy mwniskqw ƒ pRBwivq krdy hn[ jykr ivAkqI dI jIvn-SYlI kurIqIjnk hovy qW aus dw srIirk Aqy mwnisk qOr ’qy pRySwn hoxw lwzmI hY[ Aijhw ijaUx-FMg ivAkqI ƒ rswql v`l lY jWdw hY[ ies dI insbq suc`jI jIvn-SYlI ivAkqI ƒ sMquStI pRdwn krdI hY[ ies qrHW dUsrI iksm dI jIvn-SYlI mnu`K leI ih`qkwrI hY[ vrqmwn dOr qyz rPqwrI vwlw hY[ Ajoky smyN mSInIkrn, kMipaUtrIkrn Aqy qknwlOjI dy ivkws kwrn izMdgI dI r&qwr bhuq qyz ho geI hY[ Aijhy dOr ivc h&Vw-dPVI, B`j-dOV, bycYnI Ajoky mnu`K dI hoxI bx geI hY[ mnu`K BOiqk vsqW dI pRwpqI dI ie`Cw Aqy ies ie`Cw dI pUrqI krn dy XqnW ivc pUrn rUp ivc Kicq ho cu`kw gurmiq pRkwS 50 sqMbr 2014 hY[ B`j-dOV BrI izMdgI kwrn mnu`K dI jIvn-SYlI ivc Aijhy coKy pirvrqn Awey hn ijnHW dI phuMc nkwrwqmk pRBwv vwlI hY[ Ajoky dOr ivc jIvn-SYlI pUrnBWq ivgwV BrpUr ho c`ukI hY[ ies sMdrB ivc kyvl pdwrQk vsqW hI mnu`KI soc Aqy ivhwr dy kyNdr ivc Aw geIAW hn ijnHW dy kwrn Ajokw mn`uK pdwrQvwdI soc nwl pUrnBWq lbryz ho cu`kw hY[ vrqmwn smyN mnu`K dw hryk krm, hryk Xqn nw kyvl BOiqk vsqW dI pRwpqI Aqy ies dy sMgRih v`l hI syiDq hY sgoN ienHW pdwrQk vsqW ivc iks pRkwr hor vwDw kIqw jw skdw hY ieh soc vI hmySW mnu`K au~pr BwrU rihMdI hY[ vrqmwn dOr ivc dUsry qoN A`gy lMGx dI Amu`k dOV ny ivAkqI koloN aus dw su`K-cYn, sMjm Aqy mwnisk sMquStI Koh leI hY[ Ajoky smyN jIvn dy ruJyvyN ies iksm ho gey hn ik hr mwnv smyN dI kmIN mihsUs krdw hPVw-d&VI ivc ivcrdw nzr AwauNdw hY[ AijhI B`j-dOV BrI izMdgI ivc qnwau dw vDxw kudrqI hY[ A`j smwj dw hryk vrg qnwau nwl pIVq hY[ smwj ivc PYlI gl-v`F mukwbly dI dOV ivAkqI ƒ kdy vI cYn nwl bYTx nhIN idMdI[ pRwpq vsqU dI KuSI Aqy sMquStI nwloN ApRwpqI dy du`K, AsMquStI ƒ pRwQimkqw dyx kwrn vDyry lok audwsInqw vrgI mwnisk ibmwrI dw iSkwr ho rhy hn[ ieh siQqI aus smyN iBAwnk rUp AKiqAwr kr lYNdI hY jdoN ies Alwmq dI qIKxqw kwrn ivAkqI ^udkuSI krn dI h`d qk phuMc jWdw hY[ lwlswmeI mwniskqw AjokI jIvn-SYlI dw pRmu`K AMg hY[ A`j mnu`KI jIvn ivc BOiqk vsqW dI vD rhI byqhwSw lwlsw dw koeI AMq nhIN hY[ BwvyN ik lwlsw iek mnu`KI pRivrqI hY, prMqU Drm-SwsqrW ivc ies au~pr inXMqrx krn dI pRyrnw kIqI geI hY[ Ajoky dOr ivc ivSvIkrn dy pRBwv ADIn lwlsw vDyry ivAkqI kyNdirq ho geI hY[ “prvwr dI sWJI cIz dI QW ivAkqI Awpxy eykwiDkwr vwlI v`KrI vsqU cwhuMdw hY[ in`jqw dy nW ’qy vsqW dI Amu`k lVI hY ijnHW ƒ ivAkqI pRwpq krnw cwhuMdw hY[ prvwr dI QW ^pq AwDwirq ivvsQw ivc hr ivAkqI ƒ ^pq dw Azwdwnw XUint bxw id`qw jWdw hY[ iesy leI hux Gr ivc hryk jIA dy sOx leI v`Krw kmrw zrUrI huMdw jw irhw hY qy ies qoN A`gy hryk sOx-kmry ivc v`Krw tI. vI. loVINdw hY[ hryk ivAkqI kol Awpxw v`Krw vwhn hoxw cwhIdw hY[ ies swry kuJ ƒ ies qrHW swfy izhn ivc ibTwieAw jw irhw hY ik AsIN ies ƒ gurmiq pRkwS 51 sqMbr 2014 AwpxIAW buinAwdI zrUrqW ivc Swml kr ilAw[” vD rhI lwlsw hI Ajoky smwj ivc idnoN-idn vD rhIAW AprwiDk GtnwvW dw kwrn hY[ vD rhIAW lwlswvW Aqy aunHW dI pUrqI dy swDnW ivc kmI kwrn ivAkqI AnYiqk FMg-qrIikAW nwl ienHW dI pUrqI krnI cwhuMdw hY[ pdwrQk su`K-shUlqW dI pRwpqI leI pYsw cwhIdw hY ijs ƒ hr ivMgy-tyfy FMg nwl pYdw krnw zrUrI hY[ ies ^wqr corI, T`gI, irSvq, JUT, m`kwrI, PrybI Awid kuJ vI krnw pvy sB jwiez hY[6 ieh pRivrqI bhuq h`d qk smwj dy AprwDIkrn leI izMmyvwr hY[ smwj ivc cuPyry &YlI irSvqKorI, lu`t-Koh, zbrijnwh, kql Aqy hor AprwiDk GtnwvW ip`Cy lwlswvW dI pUrqI dw AnYiqk FMg-qrIkw kMm krdw huMdw hY[ ieh Ajoky dOr dI qRwsdI hI hY ik A`jklH qkrIbn hryk ivAkqI AYS-E-ieSrq BrpUr jIvnSYlI Kwqr AnYiqk kwrj krn leI iqAwr-br-iqAwr rihMdw hY[ AjokI jIvn-SYlI ivc sbr-sMqoK dI pUrn Gwt hY[ hryk mnu`K cwhuMdw hY ik aus dw jIvn nw kyvl shUlq sMpn M Aqy AYS-E-ieSrq dy swDnW nwl BrpUr hovy sgoN ieh inrMqr ivkisq vI hov[ y AijhIAW pRwpqIAW dI icMqw Aqy dOV ivc Ajokw mnùK Awpxw srIirk Aqy mwnisk sùK-cYn guAw cùkw hY[ BOiqk vsqW dI pRwpqI ih`q mnùK idnrwq Kicq hY[ pRwpq vsqW nwl sMqS u t hox dI insbq ApRwpq vsqW dI pRwpqI ƒ pRwQimkqw dyxI AiqRpqI dw mùK kwrn hY[ gurbwxI iesy AiqRpqI dy ivprIq sMqK o ƒ pRwQimkqw idMdI hY[ bwxIkwr BOiqk pdwrQW dI pRwpqI ivc Kicq nw hox dI pRr y nw krdy hn: 5 Aink Bog ibiKAw ky krY] nh iqRpqwvY Kip Kip mrY] ibnw sMqoK nhI koaU rwjY] supn mnorQ ibRQy sB kwjY] (pMnw 279) ‘Aink Bog’ ivc ilpq mnu`K AiqRpq jIvn ijaUNdw hY Aqy AijhI jIvn siQqI qoN mukqI ‘sMqoK’ Dwrn kIqy ibnW nhIN ho skdI[ jykr pdwrQk vsqW dw sMgRih krn dI Amu`k dOV ivc l`gw mnu`K sihj BrpUr jIvn-SYlI Dwrn kr ky sMqoKI jIvn bqIq krn l`g pvy qW aus dIAW qmwm sm`isAwvW dw h`l lwzmI hY[ B`j-dOV BrI AjokI jIvn SYlI ivc ivAkqI dw qnwau-gRsq ho jwxw lwzmI hY[ qnwau dI qIbrqw ivAkqI ƒ audwsInqw (Depression) rUpI mwnisk ibmwrI dy rUp ivc Aw cMbVdI hY[ qnwau jW icMqw dy krky hI AnykW hor ibmwrIAW ivAkqI ƒ Gyr lYNdIAW hn[ ‘icMqw gurmiq pRkwS 52 sqMbr 2014 icqw smwn’ dI lokokqI ies dy mwrU pRBwv ƒ pRgtwauNdI hY[ sRI gurU gMRQ swihb ivc mnu`K ƒ icMqw kwrn aupjx vwlIAW ibmwrIAW pRqI sucyq kIqw igAw hY: jw kau icMqw bhuqu bhuqu dyhI ivAwpY rogu] (pMnw 70) ies siQqI ivc gurbwxI mn`uK ƒ icMqw-gRsq hox nwloN icMqwmukq rihx dw aupdyS idMdI hY[ Asl ivc Ajokw mn`uK &wlqU iksm dIAW icMqwvW ƒ Awpxy au~pr hwvI kr lYNdw hY Aqy AnykW Aijhy rog shyV lYNdw hY ijs dw mUl kwrn icMqw dI hY[ gurbwxI ies q`Q dI pihcwx kr ky mwnv ƒ suc`jI syD idMdI hoeI icMqw-mukq rihx dI pRyrnw idMdI hY: icMqw Cif AicMqu rhu nwnk lig pweI] (pMnw 517) ies qrHW AjokI jIvn-SYlI ivc ivAwpq qnwau dy pRsMg ivc gurbwxI dw icMqw-mukq rihx dw aupdyS inrsMdyh mh`qvpUrn hY[ mnu`K ies aupdyS Anuswr AwpxI jIvn-SYlI Fwl ky qmwm pRkwr dIAW sm`isAwvW qoN mukq suKmeI jIvn bqIq kr skdw hY[ AjokI jIvn-SYlI iv`coN mwnvI kdrW-kImqW dw mn&I hoxw vI iek icMqwjnk vrqwrw hY[ Ajoky B`j dOV Bry vwqwvrx ivc mwnvI kdrW-kImqW sMbMDI icMqn qoN ielwvw ienHW dI hoNd Aqy sQwpqI pRqI suihrd XqnW dI Gwt hY[ in`jlwB AQvw suAwrQ ƒ pRwQimkqw dyx dI ibrqI kwrn ishqmMd kdrW-kImqW ƒ v`fI Fwh l`gI hY[ iehI kwrn hY ik vrqmwn jIvn-SYlI iv`coN iemwndwrI, prih`q dw iDAwn, dUsry dI shwieqw, srb`q dw Blw mMgx vrgy aucyry nYiqk mu`l mn&I huMdy jw rhy hn[ ies dy nwl hI ‘nwm jpx’, ‘ikrq krn’, ‘vMf Ckx’ vrgIAW nYiqk kdrW ijnHW au~pr smu`cw nYiqk mu`l-ivDwn AwSirq sI, vrqmwn smyN Alop huMdIAW jw rhIAW hn[ ies dI jgHw in`jlwB, iBRStwcwr, suAwrQ pUrqI vrgy AOgux jIvn-SYlI dw mzbUq AMg bxdy jw rhy hn[ ies qoN ielwvw mn`uK dI svY-kyNdirq pRivrqI vI mnu`KI kdrW-kImqW dy Gwx dw v`fw kwrn bxdI hY[ AjokI jIvnSYlI qihq mwnvI kdrW-kImqW ivc Awey inGwr dy pRsMg ivc gurbwxI nYiqk kdrW-kImqW dI punr-sQwpqI dw kwrj suidRVHqw pUrvk kr skdI hY[ ‘nwm jpx’, ‘ikrq krn’, ‘vMf Ckx’ vrgIAW aucyrIAW nYiqk kdrW-kImqW dI pRsquqI Aqy pRcwr gurbwxI dw prm mnorQ hY[ sRI gurU gMRQ swihb ivc auswirAw igAw sdwcwr- gurmiq pRkwS 53 sqMbr 2014 Swsqr mwnv-cyqnw ivc AijhI soc pYdw krn vwlw hY jo mnu`K ƒ krm-Kyqr ivc smu`cI mwnv-jwqI dI BlweI ih`q smwijk izMmyvwrI ƒ inBwaux ih`q kwrjSIl hox dI pRyrxw krdw hY[7 AjokI jIvn-SYlI ivc ikrq kIqy ibnHW AmIr bxn dI pRivrqI BwrU hY Aqy lu`t-Koh, corI, T`gI Awid dIAW vDdIAW GtnwvW ies dw pRq`K pRmwx hn[ ies pRsMg ivc gurbwxI dw ikrq kr ky Kwx Aqy AwpxIAW buinAwdI loVW dI pUrqI kr ky ies kmweI iv`coN loVvMdW dI shwieqw krn dw sdwcwrk aupdyS inScY hI nroeIAW kdrW-kImqW dI punr sQwpqI v`l kRWqIkwrI kdm hY: Gwil Kwie ikCu hQhu dyie] nwnk rwhu pCwxih syie] (pMnw 1345) vrqmwn smyN qnwaupUrn Aqy B`j-dOV BrI jIvn-SYlI kwrn lokW ivc sihxSIlqw GtdI jw rhI hY[ pdwrQk vsqW dy iek`qRIkrn dI dOV ivc Kicq hoieAw mnu`K im`qrqwpUrn BwvW qoN ivhUxw huMdw jw irhw hY[ Aijhy kurIqIpUrn vwqwvrn ivc gurbwxI dI im`qrW dy nwlnwl duSmxW nwl vI im`qrqwpUrn ivhwr krn dI pyRrnw aucyrIAW nYiqk kdrW ƒ idRVHwaux dw kwrj krdI hY: shx sIl sMqM sm imqRs´ durjnh] (pMnw 1356) ies pRkwr aucyrIAW nYiqk kdrW-kImqW ijnHW dw AjokI jIvnSYlI iv`coN ivsQwpn ho cu`kw hY, dI purn sQwpqI dy pRsMg ivc gurbwxI AqI mh`qvpUrn BUimkw Adw kr skdI hY Aqy ies sMbMDI ies dy suc`jy idSw-inrdyS gRihx krnw Ajoky smyN dI zrUrq dI hY[ ies qoN ielwvw vrqmwn jIvn ivc vDI B`j-dOV kwrn mnu`K dIAW Kwx-pIx dIAW AwdqW ivc vI BwrI bdlwau vwpry hn[ ruJyivAW dI bhuqwq kwrn Pwst-PUf au~pr inrBrqw ivc vwDw hoieAw hY[ dYink jIvn ivc kMipaUtr dI v`D rhI vrqoN Aqy qknwlOjI dy ivkws kwrn bYTx (Sitting) vwly kMMm vD gey hn[ Aijhy kMm kridAW brZr, hotfog, sYNfivc vrgy pYktbMd &wst-&Uf ivAMjnW dw aupBog krnw Ajoky mnu`K dI loV AQvw mzbUrI bx geI hY[ bzwrI Kwx-pIx, sMquilq Awhwr dI kmI Aqy srIrk imhnq dI AxhoNd kwrn Ajoky mnu`K ƒ AnykW srIrk ibmwrIAW icMbV geIAW hn[ vrqmwn smyN jn-mwns ivc vD rhI motwpy dI dr inrMqr iBAwnk rUp A^iqAwr kr rhI hY[ motwpw keI hor ibmwrIAW dI jVH hY Aqy ies dw mUl kwrn Kwx-pIx dIAW AwdqW ivc Awey ivgwVW ivc gurmiq pRkwS 54 sqMbr 2014 inihq hY[ AjokI jIvn-SYlI ivc Kwx-pIx dIAW bdlIAW AwdqW Aqy ies dy mnu`K au~pry pey nkwrwqmk pRBwvW dy sbMD ivc gurbwxI dI pRwsMigkqw Aiq mh`qvjnk hY[ gurbwxI Aijhy Awhwr dw KMfn krdI hY ijs nwl mn ivkwrgRsq hovy: bwbw horu Kwxw KusI KuAwru] ijqu KwDY qnu pIVIAY mn mih clih ivkwr] (pMnw 16) gurbwxI ivc mn`uK ƒ Aijhw sMquilq Awhwr gRihx krn dI pyRrnw kIqI geI hY ijs nwl qn-mn dI qMdrusqI kwiem rhy[ Ajokw mnu`K gurbwxI dy idSw-inrdySW Anuswr “ijqu KwDY qnu pIVIAY mn mih clih ivkwr” vwly Kwx-pIx qoN iknwrwkSI kr ky AwpxI jIvn-SYlI ivc sMquilq, pOSitk Ahwr ƒ Swml kr lvy, qW auh Arog qn dy nwl-nwl Arog mn dw mwlk vI bx skdw hY[ ies qrHW AjokI ivkwrgRsq jIvn-SYlI ivc qru`tIjnk Bojn-pRbMD dy suDwr ih`q gurbwxI suc`jI AgvweI krn dw mwdw r`KdI hY[ ies dy nwl hI vrqmwn jIvn-SYlI ivc niSAW dw vDdw pRcln vI iek ^qrnwk vrqwry dy qOr ’qy idRStmwn huMdw hY[ B`jdOV, ApRwpqI dI mwXUsI Aqy AnykW hor icMqwvW Aqy ikirAwvW mnu`K ƒ srIrk Aqy mwnisk qOr ’qy Qkw idMdIAW hn[ Q`ikAw-tu`itAw mnu`K Awpxy Awp ƒ QoVHw icr skUn dyx leI nSy dw shwrw lYNdw hY[ ivAwh, pwrtI jW hor prvwirk smwgmW au~qy Srwb pIx/ipAwaux dw irvwj AjokI jIvn-SYlI ivc niSAW dy ivAwpq pRcln dw pRq`K pRmwx hY[ niSAW ƒ PYSn dy qOr ’qy lYx dI pRivrqI vI nOjvwn pIVI ƒ iek mwrU rwh au~qy qor rhI hY[ Srwb qoN ielwvw AnykW iksmW dy hor ^qrnwk nSy dYink jIvn dw Atu`t AMg bx rhy hn[ mihMgy niSAW dI pRwpqI ^wiqr lu`t-Koh, corI, fwky, kql Awid AprwiDk GtnwvW ivc vI v`fI igxqI ivc vwDw ho irhw hY[ pMjwb ivc pRcilq ho cu`kw niSAW dy CyyvyN dirAw dw sMklp pMjwbI smwj dI nSyVI ibrqI vl ieSwrw krdw hY[ Ajoky Xùg ivc mwnvI kdrW-kImqW dy inGwr ivc niSAW dw vI v`fw Xogdwn hY[ vrqmwn jIvn-SYlI ivc niSAW dy coKy pRcln dy sMbD M ivc gurbwxI dI pRwsMigkqw inrsMdh y bhuq v`D jWdI hY[ gurbwxI hryk iksm dy nSy dw krVw KMfn krdI hY[ nSyVI mnuK ` AwpxI sùD-bùD gvw bYTdw hY Aqy cMgy mMdy ivc AMqr krn dI smr`Qw qoN ivhUxw ho jWdw hY[ Aijhw mwnv smwijk burweIAW ivc vwDy dw kwrn vI bxdw gurmiq pRkwS 55 sqMbr 2014 hY[ gurbwxI ivc niSAW dw s^q qy sp`St ivroD kridAW iksy vI iksm dw nSw nw krn dI krVI hdwieq kIqI geI hY: ijqu pIqY miq dUir hoie brlu pvY ivic Awie] Awpxw prwieAw n pCwxeI Ksmhu Dky Kwie] ijqu pIqY Ksmu ivsrY drgh imlY sjwie] JUTw mdu mUil n pIceI jy kw pwir vswie] (pMnw 554) Ajoky smyN ^qrnwk mwrU niSAW dy syvn dI vDdI pRivrqI mwnv dy rswql v`l ruJwn dw pRq`K pRmwx hY[ sRI gurU gRMQ swihb dy bwxIkwr ies p`KoN pUrn-BWq sucyq sn ik nSw mnu`K leI iek mwrU pdwrQ hY[ ies qoN inrlyp rih ky hI suc`jw jIvn bqIq kIqw jw skdw hY[ niSAW dw syvn mwnv ƒ igrwvt v`l hI lY ky jWdw hY ies leI gurbwxI ivc nSIly pdwrQW dI inKyDI kIqI geI hY[ ies qoN ielwvw mihMgy Aqy PYSndwr vsqrW au~pr vDyry pYsw Aqy smW Krcxw vI AjokI jIvn-SYlI dw iek nkwrwqmk pihlU hY[ pihrwvw srIr ƒ k`jx Aqy kudrqI mOsmW qoN srIr dI r`iKAw krn dw kwrj krdw hY[ mn`uK Awpxy pihrwvy ƒ suMdr AQvw &bvW bxwaux leI hmySW XqnSIl irhw hY Aqy iesy pRivrqI iv`coN &YSn dI auqpqI huMdI hY[ &YSn kdy vI mwVw nhIN huMdw, bwSrqy s`iBAqw dy dwiery ivc rhy[ prMqU vrqmwn smyN pihrwvy ivc Awey kRWqIkwrI pirvrqn izAwdwqr nkwrwqmk pRBwvW vwly hI hn[ vrqmwn jIvn-SYlI ivc pihrwvw vI mnu`KI mwniskqw ivc Awey ivgwVW ƒ pRiqibMbq krdw hY[ A`j pihrwvy dw mksd kyvl qn F`kx qk hI sImq nhIN irhw sgoN ieh AMg-pRdrSn dI p`Dr qk phuMc igAw hY[ PYSn dy nW ’qy pihny jWdy vwihXwq iksm dy k`pVy ASlIlqw &Ylwaux dw kwrj krdy hn[ mn hI mn smwj-icMqk ies g`l ƒ mMn rhy hn ik smwj ivc iesqrIAW nwl sMbMiDq AprwiDk GtnwvW, CyV-CwV, zbr-ijnwh Awidk ip`Cy keI vwr AOrq dw aukswaU pihrwvw vI izMmyvwr huMdw hY[ vrqmwn dOr ivc p`CmI FMg dy vsqr pihnx dw ruJwn Aqy aus dy mukwbly mwniskqw qbdIl nw hox ivclw pwVw hI AnykW sm`isAwvW dy pYdw hox dw mu`K kwrn hY[ AjokI jIvn-SYlI ivc slIkydwr pihrwvy dI QW &YSnybl pihrwvy dw vDdw ruJwn inScY hI icMqwjnk pihlU hY[ sRI gurU gMRQ swihb ivc Aijhy pihrwvy dw inSyD kIqw igAw hY, ijs dy pihnx nwl gurmiq pRkwS 56 sqMbr 2014 Asihjqw mihsUs hovy Aqy ivkwrW dI auqpqI hovy: bwbw horu pYnxu KusI KuAwru] ijqu pYDY qnu pIVIAY mn mih clih ivkwr] (pMnw 16) ies qrHW gurbwxI mnu`K ƒ Aijhy pihrwvy qoN vrjdI hY ijhVw AnYiqkqw dy aupjx dw kwrn bxdw hY[ ies dy mukwblqn swdw Aqy slIkydwr pihrwvw pihnx dw aupdyS hY jo ivAkqIgq S^sIAq ƒ inKwrdw Aqy smwijk nYiqkqw ƒ mzbUq krdw hY[ vrqmwn smyN AKOqI &YSn dy nW ’qy pihny jWdy vwihXwq Aqy ASlIl vsqrW dy pRsMg ivc gurbwxI inScY hI nroeI syD idMdI hY[ ies qrHW AjokI kurIqIjnk jIvn-SYlI kwrn mnu`KI B`j-dOV, mwnisk qnwau, AsMquStI, srIrk ibmwrIAW Awid ivc BwrI vwDw hoieAw hY[ mn`uKI soc dy pdwrQvwdI hox, Kwx-pIx dIAW AwdqW Aqy pihrwvy ivc ivgwV, niSAW dw vDdw pRcln Aqy mn`uK dy lwlswmeI mwniskqw dw DwrnI hox vrgy AnykW sMkt vrqmwn jIvn-SYlI dI hI dyx hn[ ies sMbMD ivc gurbwxI dI pRsMigkqw svY-is`D hY[ mnu`uK ƒ sbr, sMjm vwly sdwcwrk jIvn dy DwrnI bxn dI pRyrnw gurmiq dw mUl-mnorQ hY[ vrqmwn jIvn-SYlI ivc pRcilq kurIqIAW dy invwrn dy FMg-qrIky Aqy ienHW dw suc`jw bdl (Alternative) gurbwxI ivc pRsquq hoieAw hY[ ies sMktmeI pRsiQqI ivc gurbwxI inScY hI iek suc`jy mwrg drSk dI BUimkw Adw krdI hY[ hvwly Aqy it` p xIAW 1. fw. jgbIr isMG, sRI gurU gMRQ swihb dI smkwlIn pRwsMigkqw, pMjwbI XUnIvristI pitAwlw, 2012, sPw 85 2. -auhI- pMnw 80 3. s. srbijMdr isMG, (sMpw:) sRI gurU gMRQ swihb Aqy ie`kIvIN sdI, pMjwbI XUnIvristI pitAwlw, 2006, sPw 3 4. En.Wikipedia.org 5. fw. BIm ieMdr isMG, (sMpw:), ivSvIkrn ivSlySx Aqy ivvycn, kuknus pRkwSn jlMDr, 2006, sPw 97 6. s. AmrjIq isMG (kWg) (sMpw:), ivSvIkrx Aqy pMjwbI swihq siBAwcwr, swihq AkwdmI, nvIN id`lI, 2005 sPw 36 7. fw. jsbIr kOr, sRI gurU gMRQ swihb; iviBMn pirpyK, pMjwbI XUnIvristI pitAwlw, 2005, sPw 138 gurmiq pRkwS 57 sqMbr 2014 sRI gurU gMRQ swihb jI dw sMgIq-pRbMD -fw. drSn isMG* pRis`D kIrqnkwr Aqy lyKk pRo. krqwr isMG ny iek Koj-inbMD ivc iliKAw hY ik:pRBU prmySr ny sMswr ivc jo AqI suMdr vsqU dI rcnw kIqI, aus dw nwm sMgIq hY[ ieh mnu`Kqw ƒ iek r`bI qohPy vjoN pRwpq hoieAw[ mnu`K hI nhIN, pSU-pMCI qy KUMKwr jwnvr vI ies qoN pRBwivq hn[ ij`Qy bl qy bu`DI hwr jWdy hn au~Qy sMgIq dw jwdU hI kwrgr swbq huMdw hY[ BwrqI sMgIq sdIAW purwxw hY Aqy irSIAW-munIAW ny ies ƒ pRBU pRwpqI dw swDn mMinAw hY[ gurbwxI-sMgIq dI SurUAwq audoN hoeI jdoN sRI gurU nwnk dyv jI ny ikhw, “mrdwinAw rbwb CyV bwxI AweI hY, kwie isPq sWeIN dI krIey[” BweI mrdwnw jI vI Awpxy ausqwdW dw cMifAw sMgIqkwr qy mMinAw-pRmMinAw ‘rbwb’ dw vj`eIAw sI, jo gurU jI ƒ swQI dy rUp ivc pRvwn sI ikauNik lokweI ƒ soDx leI Aqy s`c dw mwrg drswaux leI AnykW ibKVy pYNfy qYA krny sn[ ‘qUM hI inrMkwr’ dI DunI aupjwaux vwlw rbwb, jo sRI gurU nwnk dyv jI ny BweI iPrMdw jI qoN iqAwr krvwieAw, BweI mrdwnw jI ƒ b^iSS hoieAw[ sRI gurU nwnk dyv jI ny bwxI qy sMgIq dw sumyl kr ky kIrqn gwieAw qy BweI mrdwnw jI ny rbwb dIAW mDur DunW CyVIAW qW ies r`bI-sMgIq ny tu`tIAW rUhW ƒ pRBU nwl joV id`qw qy rwKS ibrqI ƒ dyv rUp ivc bdl id`qw[ ijs qrHW iek sUJvwn mwlI dr`^q dy iek twhxy ƒ ipauNd kr ky aus ƒ vDIAw iksm dw &l jW/Pu`l aupjwaux Xog bxw idMdw hY[ sRI gurU nwnk dyv jI ny BwrqI sMgIq ƒ rUhwnI pRp`kqw dy ky, gurmiq sMgIq dI AYsI rcnw kIqI ijs dy Alwpx nwl swrIAW iqRSnwvW Kqm jo jwx[ “DMn su rwg surMgVy Alwpq sB iqKjwie]” Asl ivc ‘rwg-pRbMD qoN ‘sMgIq-pRbMD’ dI ivvsQw qy ivkws sMbMDI ies lyK dw ivSw hY-- ‘sRI gurU gMRQ swihb jI dw sMgIq pRbMD’ *nrUlw imaUizk hwaUs, mlot (sRI mukqsr swihb) pMjwb; mo: +9198556-51623 gurmiq pRkwS 58 sqMbr 2014 ies dy pRmu`K AwDwr inmnilKq hn: 1. rwg-pRbMD: qqkrw jW ivSw sUcI[ 2. sMgIq-pRbMD: AMqrmuKI qrqIb qy kIrqn (hzUrI-gwien) 3. rwgW-auprwgW dI qrqIb 4. gurbwxI-sMgIq 5. kIrqn Aqy kIrqn ivDIAW (AjokI pRivRqI) 6. is`K sMgIqkqw Aqy is`K-XUnIvristI dI sQwpnw[ 7. swr-AMS rwg-pR b M D : qqkrw: purwqn-s`iBAqw dy pRqIk irgvyd, Xjurvyd, swmvyd, AQrvvyd hn, ijnHW iv`coN swmvyd (gMDrv vyd) ivcly mMqr-gwien dI prMprw, BwrqI sMgIq dy Awid-ArMB vjoN jwxI jWdI hY[ aupinSd gRMQW iv`coN CMdogX-aupinSd iv`coN s`q-surW dw sp`St pRXog, mMqr-gwien dI Aqy swzW dI pUjw qoN ielwvw, sMgIq-SwsqrW dI jwxkwrI vI hY[ AnykW lyKkW vI ny ies sMbMDI jwxkwrI id`qI hY ijvyN: -AY~s. AY~n. dws gupqw; ‘ihMdU imstIiszm’, sPw 3 -Ahobl; ‘sMgIq pwirjwq’ (Anuvwd: pMifq kilMd) sPw 5 -AYm. Awr. gOqm; dw imaUzIkl hYrItyj Aw& ieMfIAw, sPw 1 -jI. AY ~ c. rwnwfy , ihM d u s qwnI imaU i zk: iPizks AY N f AsQYitk, sPw 2 ievyN hI aupinSd gMRQW ivc pUjw ivDIAW Aqy keI smwijkauqsvW (sMmn-sm`jw) qy sMgIq Swsqr dw ivkws hoieAw[ rwmwiex, mhWBwrq Awid ivc sqoqr-gwien, jwqI-gwien AnykW swzW dI jwxkwrI hY[ aus X`ug dy mhwn-bMsrI vwdk: sRI ikRSn jI, gwien qy inRq-klw pRbIn sn[ vIr-Arjn: vIxw vwdn qy gwien klw dw mwihr sI[ gMDrv sMgIq, aus X`ug dw sMgIq pRqIk sI[ jYn mq ivc vI sMgIq ƒ pUjw qy Drm pRcwr dw au~qm-swDn mMinAw igAw[ iBkSUAW leI vrijq Aqy mhWvIr dI ausqqI leI sMgIq AwXojn vI huMdw sI[ Drupd, tyk, lwvxI, dohw, kib`q, svYXw, CpX, cOpeI, suMdrI, BUjMg-pRXwq CMd Awid pRcwr ih`q vrqy gey[ ies dIAW rcnwvW pwSrv-sqn qy ikRqI kuSmWjlI gRMQ ivc drj gurmiq pRkwS 59 sqMbr 2014 hn[ drj rcnwvW, rwg-AMk sihq AMikq hn[ bu`D m`q ivc gwien, vwdn, inrq, Awid sMgIq qy klwkwrW dI jwxkwrI vI hY[ gIq, vwid`q, n`c, A`Kwnm dy rwhIN gwiekW ƒ vYqwilk ikhw igAw[ Qyr-gwQw qy QyrI-gwQw dy gwien mrdW qy iesqrIAW leI insicq sn[ ASvGoS aus kwl dw pRis`D kvI qy gwiek sI ijs dI sMgIq mMflI, bu`D Drm dw pRcwr krdI sI[ ievyN hI is`D-nwQ, prMprw dw sMgIq (ATvIN-nOvIN sdI) dI vjrXwn sMprdw ny qMqr-mMqr Aqy mhwXwn-SwKw ny vI qWqirkswDnw leI sMgIq dw pRXog kIqw[ Xog mq dy sMsQwpk mCMdr nwQ qy gorKnwQ mq dohW SwKwvW ny AnykW rwgW ivc pd-rcnw kIqI, ijs ivc Sbd is`iKAw drSn, pRwx sMglI, Awqm boD qy igAwn-cwlIsw pRis`D hn[ vYSxvmq qy SYvmq pMjvIN sdI qoN ArMB hoieAw[ v`K-v`K nWvW qoN bwAd, Bwgvq nwm-BgqI mwrg vjoN pRis`D hoieAw[ bRhmwAvqwr dI BgqI dy vYSxv-sMqW ƒ ‘Alwvr’ ikhw jWdw sI, ijs dy gwiek v`K-v`K ngrW ivc qy v`K-v`K mMdrW ivc pRBU-BgqI dy Bjn gwauNdy hn[ pRis`D sMqW nwm: mwDvwcwrIX, rwmwnujcwrX, ivSv svwmI, inMbwrk qy rwmwnMd ny ies ƒ au~qrI Bwrq ivc PYlieAw[ sqpdy qy A~Stpd gwien pRis`D hn[1 Bgq jYdyv jI ikRq “gIq goivMd” rcnw- 12vIN sdI dI pRis`D sMgIqk-ikRqI hY, ijs ivclI ‘pRbMD-gwien-SYlI ƒ pRis`Dqw hwsl hoeI[ mh`qvpUrn g`l ieh hY ik Bgq jYdyv jI dIAW do rcnwvW sRI gurU gRMQ swihb ivc vI drj hn[ ijvyN rwg-gUjrI qy rwg mwrU[ ievyN hI BgqI-sMgIq dI lihr ivkisq huMdI geI, ijs ivc AnykW mhWpurKW, sMqW, pIrW-PkIrW, sU&IAW, AvqwrW nwl A`goN ivkws krdI geI ijs ivc Xogdwn pwaux vwly mhWpurK cYqMnX mhwpurS (1485-1533 eI:) hn[2 mhWn koS Anuswr pRbMD Aqy bwxI-pRbMD dy ArQ ies pRkwr id`qy gey hn: -Drupd, auqm kwiv-rIq Aqy rIqI, pRbMD gwien hY[ -pRbMD gwien (Drupd) AStpd (A`T pdW vwly) dIAW rIq- gurmiq pRkwS 60 sqMbr 2014 rcnwvW ijnHW dy cwr BwgW ivc Awlwp Aqy gIq dy cwr-Bwg: sQweI, AMqrw, sMcwrI, ABog, gwauNdy hn[ -pRkIrx: Putkl-gIq pRkwr jW AnykW gIq-pRkwrW ƒ pRkIrx ikhw jWdw hY, ijvyN A`T-pdW vwly SbdW leI vriqAw, Drupd ivc gwauNdy hn[ -AStpd gwiekI dI lokipRAqw, jXdyv ikRq ‘gIq goivMd’ rwhIN d`KxI Bwrq ivc ho cu`kI sI[ ies ƒ pRbMD gwien ikhw jWdw hY[ sRI gurU gMRQ swihb ivc, sYNkVy AStpd hn ijnHW ƒ au~qrI Aqy d`KxI pRxwlI ivc vI gwieAw jWdw hY[3 smuc ` y rUp ivc AsIN mMndy hW ik sRI gurU gMQ R swihb jI ivc (rwggauVI Aqy rwg-mlwr qy mwrU rwg ivc) AnykW qol-qukWq (mwqRwiBMnqw) vwly AStpd vI mOjd U hn[ ies ivc koeI S`k nhIN ik pVqwl, Drupd, Dmwr, iKAwl, rwg-mwlw/guldwsqw Awid, kiTn gwiekI mMnI jWdI hY[ gurU swihbwn ny kIrqn dI mrXwdw dw pRbD M sRI drbwr swihb ivKy vI sQwipq kIqw ijs qoN pihlW kIrqn-kyNdrW dI sQwpnw hoeI[ pRo. krqwr isMG jI ilKdy hn ik ivigAwn dy ies Xu`g ivc tI. vI. dy keI cYnlW qoN AnykW dySW ivc kIrqn dw is`Dw pRswrx ho irhw hY, loV sI ik swfI rwg-AwDwirq kIrqn prMprw Asl srUp, qMqIswzW dy gwien rUp ivc dunIAw dy swhmxy AwauNdI[ gurbwxI sMgIq dy ApRcilq qy kiTn rwgW ivc, kIrqn dw pRswrx sux ky, ivrsy iv`coN imlI gurU-jnW dI sMgIqk-dwn qoN pRBwivq huMdy ik, ikMny v`fy Kzwny dI bKiSS hoeI hY[ AsIN kIrqn dI dwq dy vwrs qW bx gey hW, pr p`lw KwlI hY[ AsIN AwpxI Amolk kIrqn-klw qoN hIxy qy grIb ho gey hW[ inrDwirq-rwgW ivc pVqwl SYlI dy SbdW dw gwien, Drupd, Dmwr, AStpd Awid sB kuJ hOlI-hOlI Kqm ho irhw hY[ A`j dw kIrqn izAwdw kr ky iPlmI qrzW, ZzlW, lok DunW Aqy lok-gwiekW dy gwey hoey gIqW duAwly GuMm irhw hY[ gurbwxI-sMgIq dI rMgq ivc iB`ijAw hoieAw qy s`cy-su`cy surW dy lgwau duAwrw Aqy Bwvrs ivc iB`j ky gwieAw hoieAw hI AslI Sbd kIrqn hY[ so AsIN kIrqnkwr Aqy pRbMDk swry Awpxy AMdr Jwq mwrIey ik kIrqn prMprw ik`Dr ƒ jw rhI hY ikauN jw rhI? ies dI ip`T-BUmI ivc koeI gurmiq pRkwS 61 sqMbr 2014 vpwrk, haumYNvwdI pRivrqI qW nhIN A`gy vD rhI? ieh socx dI Aqy swvDwnI-r`Kx dI zrUrq hY, ikauNik ivrsy dI sur`iKAw qy sMBwl, pRbMD qy pwswr qW hI sMBv ho skygw, nhIN qW “rotIAw kwrix pUrih qwl] Awpu pCwVih DrqI nwil]” hovygw sM k lp Aqy pirBwSw: sRI gurU nwnk dyv jI ny, ‘swihq Aqy sMgIq’ dI pirBwSw Aqy sMklp dI ausqq ivc ikhw hY: ieknw nwd n byd n gIA rsu rs ks n jwxMiq] ieknw suiD n buiD n Akil sr AKr kw Byau n lhMiq] nwnk sy nr Asil Kr ij ibnu gux grbu krMiq] (pMnw 1246) ievyN hI: rwgY nwdY bwhrw ienI hukmu n bUiJAw jwie] (pMnw 1423) bu`DI-mMfl qoN au~pr ArQwq suriq dI aucyrI AvsQw ivc: vwjy pMc sbd iqqu Gir sBwgY] Gir sBwgY sbd vwjy klw ijqu Gir DwrIAw] (pMnw 917) Anwhq-nwd qy Awhq-nwd BgqI-mMfl dI swDnw rUp hn[ ievyN hI: nwmu ijn kY min visAw vwjy sbd Gnyry] (pMnw 917) kIrqn bwry: -kIrqnu inrmolk hIrw] Awnµd guxI ghIrw] (pMnw 893) -kljug mih kIrqnu prDwnw] gurmuiK jpIAY lwie iDAwnw] (pMnw 1075) sp`St hY ik: -kIrqn nwmu ismrq rhau jb lgu Git swsu] -Blo Blo ry kIrqnIAw] rwm rmw rwmw gun gwau] Coif mwieAw ky DMD suAwau] (pMnw 818) (pMnw 885) rwg bwry: rwg rqn prvwr prIAw sbd gwvx AweIAw] (pMnw 917) ievyN hI: -rwgu nwdu sBu scu hY kImiq khI n jwie] (pMnw 1423) -rwg rqn prIAw prvwr] iqsu ivic aupjY AMimRqu swr] gurmiq pRkwS 62 sqMbr 2014 nwnk krqy kw iehu Dnu mwlu] jy ko bUJY eyhu bIcwru] (pMnw 351) -sBnw rwgW ivic so Blw BweI ijqu visAw min Awie] (pMnw 1423) gwaux Aqy gwiekI dy pRbMD leI s`cI bwxI gwien leI sp`St inrdyS vI id`qy hn, ijvyN: Awvhu isK siqgurU ky ipAwirho gwvhu scI bwxI] bwxI q gwvhu gurU kyrI bwxIAw isir bwxI] (pMnw 920) sRI gurU gMRQ swihb ivc Aqy hryk rwg ivc ‘pRQm-bwxI’ vI sRI gurU nwnk dyv jI dI hY Aqy ‘pRQm-swz-vwdk’ vI BweI mrdwnw jI sI[ BweI mrdwnw jI dI rbwb vI sRI gurU nwnk dyv jI dy ielwhIsMgIq dI ‘sMgq-vwdn-pRikRAw’ iv`coN iek mh`qvpUrx kVI hY[ ies leI gurbwxI-sMgIq dy rwg-pRbMD Aqy sMgIq-pRbMD ivc BweI mrdwnw jI sihXogI-gwiek qy vwdk vjoN sQwipq hY[ BweI mrdwnw jI gurU jI dw syvk, is`K, cylw, rwgI, rbwbI Aqy dosq vI sI, jo l`gBg A`DI-sdI sRI gurU nwnk dyv jI dIAW mhwn-XwqrvW ivc iek swQI qy sMgqIAw bx ky AMg-sMg irhw sI[ sRI gurU nwnk dyv jI qoN l`gBg pMj swl pihlW hI aus dw dyhWq, l`gBg sMn 1534 eI: ivc hoieAw sI[ ivCoVw suBwivk sI[ BweI mrdwnw jI dy dyhWq smyN sRI gurU nwnk dyv jI ny aucwrn kIqw: qUtI qMqu rbwb kI vwjY nhI ivjoig] ivCuiVAw mylY pRBU nwnk kir sMjog] (pMnw 934) bwby dI ‘bwxI’ qy aus dI ‘rbwb’ iv`coN ‘Anhd-Sbd’ dI Jnkwr suxdI sI: rbwbu pKwvj qwl GuMGrU Anhd sbdu vjwvY] (pMnw 381) ievyN hI: jl qrMgu ijau jlih smwieAw] iqau joqI sMig joiq imlwieAw] (pMnw 102) ieh hwridk pRsMnqw vwlI g`l hY ik gurmiq-sMgIq Aqy prMprw ƒ sur`iKAq-r`Kx dy leI pMjwb ivc AnykW-Xqn kIqy gey hn: (a) sRI drbwr swihb, sRI AMimRqsr qoN ipCly 400 swlW qoN vDIk smyN qoN rwg-pRbMD (sMgIq pRbMD) Anuswr idn-rwq (grmIAW gurmiq pRkwS 63 sqMbr 2014 ivc 20 GMty Aqy srdIAW ivc 18 GMty inrMqr ‘kIrqn’ inrDwirq rwgW Anuswr) kIqw jw irhw hY; ijs ƒ ryfIE/ tI. vI. qoN bkwiedw suixAw/dyiKAw jw irhw hY[ (A) pMjwb skUl is`iKAw borf, mohwlI (cMfIgVH) v`loN ipCly 10-12 swlW qoN ATvIN qoN 12vIN SRyxI qk gurbwxI sMgIq dI is`iKAw pwTkRm Anuswr ho rhI hY[ (e) gurU nwnk dyv XUnIvristI, sRI AMimRqsr Aqy pMjwbI XUnIvristI, pitAwlw v`lNo vI B.A. (Hons.) Aqy M.A. ivc ‘gurbwxI sMgIq’ iek ivSy vjoN pVHwieAw jw irhw hY[ BweI swihb fw. vIr isMG qy fw. crn isMG ny gurbwxI sMgIq ƒ iek v`Krw-m`q, inrxX krn dI ivdvqw-BrI Koj kIqI sI, ijs ivc fw. blbIr isMG Aqy aus vkq dy pRis`D kIrqnkwrW dIAW surilpIAW Aqy hor keI is`KsMprdweI, fyrw-pRbMDkW dI pRvwngI nwl ieh pRQm-pusqk 1958 ivc pRkwiSq kIqI sI[ ies dy ‘mu`K-bMd’ (a, A, e, s, h, k, K, g) A`T pMinAW ivc pusqk dy pMj-BwgW dI sMKyp-ivAwiKAw vI kIqI hY[4 ies leI gurmiq-sMgIq dI Koj; ‘sMklp Aqy sQwpnw’ dy idRStIkox qoN ieh pRQm pusqk hY ijs qoN A`gy pUrvvrqI, vrqmwn qy Biv`K dI Koj-pRikirAw vI pRBwivq hY Aqy rhygI[ rwg: rwg gurbwxI sMgIq dw AwDwr-sqMB hY[ Sbd-kIrqn jW pd-gwien dIAW AnykW pRxwlIAW, BgqI sMgIq ivc pRcilq hn prMqU gurbwxI sMgIq ivc rwg dy sMgIqwqmk, AiDAwqmk, surwqmk, sONdrXwqmk Aqy Bwv-rs dI sPl-pySkwrI ƒ mh`qv id`qw jWdw hY, ij`Qy ‘sMgq’ jW sroiqAW ƒ vI AiDAwqmk-AnMd pRwpq huMdw hovy[ pRo. dyivMdr isMG Awpxy Koj-inbMD ivc ilKdy hn ik, “sRI gurU gMRQ swihb dI bhu-pwswrI mh`qqw qoN swfI idRStI ies dy ‘rwgpRbMD’ sMdrB ivc inihq hY[ sRI gurU Arjn dyv jI ny ies dI sMpwdnw smyN ies dy ‘rwg-pRbMD’ ƒ iek ivSyS idRStI qoN snmuK r`iKAw hY, ijs dI gurmiq ƒ pRsquq krn ivc ivSyS BUimkw hY[ AYsI idRStI ƒ snmuK r`K ky ies q`Q dw AwBws huMdw hY ik ies dy mu`K sMpwdk ny ies dy rwg-pRbMD rwhIN AMqrmuKI jIvn-i&lws&I ƒ bVy suMdr FMg nwl pRsquq kr ky mnu`K ƒ iek ivSyS jIvn dI soJI gurmiq pRkwS 64 sqMbr 2014 krvweI hY[ -ies rwg pRbMD dI KUbsUrqI ieh hY ik ienHW dw gUVHw sMbMD v`K kwiv-rUpW (kwiv-SYlIAW) Aqy rwgW nwl hY[6 -bySk kuJ ivdvwnW ny, ‘jpu jI’ dy gwey jwx ’qy vI it`pxI kIqI hY, prMqU pRmu`K rUp ivc ieh ‘rwg-rihq’ bwxI hY[ iehI gux ies ƒ ‘ivcwr-pRDwn’ rcnw inrDwrq krdI hY[7 -ies qrHW sRI gurU gMRQ swihb ivc drj bwxI dw rwg-pRbMD mnùKI jIvn dy ivkws-pVwvW dI ^UbsUrq qrzmwnI hY[ iehI ivauNqbMdI iek ivSyS jIvn i&lws&I dI DwrnI hY[ ‘gurbwxI-sMgIq’ dw AwDwrsqMB. qqkrw (ivSw sUcI) qoN ArMB ho ky, rwg-mwlw ’qy hI smwpq huMdw hY[ swr AMS ieh hY ik ‘qqkrw’ hI ‘rwg-pRbMD’ hY Aqy ‘sMgIq-pRbMD’ dw sUck hY, ikauNik qqkry Anuswr hI hryk-gRMQ dw lyKn jw ivBwjn huMdw hY[ jykr sRI gurU gRMQ swihb dI bwxI dw sUKm AiDAYn krIey, qW ies dIAW AMqrmuKI gvwhIAW ieh swbq krdIAW hn ik ies ivclw Awid qoN AMq qk, ‘rwg pRbMD Aqy sMgIq pRbMD’ (buinAwdI FWcw) ƒ gwvo, gwvIAY qy gwienW dy nwl nwl ‘pRmwqm-nwd’ nwl iek-imk hox dI pRyrxw qoN ielwvw suc`jI ‘jIvn-jwc’ leI ‘gurmiq pMQ’ Aqy ‘gurbwxI sMgIq’ dy ‘ielwhI-kIrqn’ ƒ ‘jwgq-joq’ vjoN inrDwrq kIqIAW geIAW hn[ ies krky, ‘inrDwrq-rwgW’ dI gwien ivDI ƒ ivigAwnk rUp ivc gurbwxI sMgIq dw nwm iek isDWq-vjoN sivkwr kIqw igAw hY Aqy krnw vI cwhIdw hY[ AsIN ie`Qy gurbwxI sMgIq, ‘Swsqr qy ivhwr’ dw ivsQwr nhIN krnw cwhuMdy, prMqU aunHW q`QW au~pr roSnI pwauxw cwhuMdy hW, ijnHW q`QW qoN sRI gurU gMRQ swihb dI bwxI, rihqnwmy, mrXwdw Aqy is`K-prMprw vjoN gurduAwrw swihb, is`K-sMgq Aqy smwijk pRivrqIAW iv`coN, ijs ‘rucI’ dw pRgtw ho irhw hY, ausy rucI krky, du`K, suK, ivAwh, mOq, sskwr Aqy aus auprMq kIqIAW jwx vwlIAW ‘rsmW-irvwjW’ iv`coN ipCly 500 swlW dy ieiqhws iv`coN: gurbwxI sMgIq Aqy ‘kIrqn’ dy AnykW pRkwr A`j vI dyKy suxy jw rhy hn[ sRI gurU gMQ R swihb ieiqhwisk, smwijk, rwjnYiqk, BUgoilk, AiDAwqmk, Dwrimk, mnoivigAwnk, 5 gurmiq pRkwS 65 sqMbr 2014 i&lws&I Aqy AnykW-pdwrQW dI jwxkwrI dy nwl-nwl, ‘mUl-rUp’ ivc ies dw sMpUrn-FWcw sMgIq klw dy ‘rwg-pRbMD Aqy sMgIqpRbMD’ nwl pUrI qrHW sMXukq-rUp ivc juiVAw hoieAw hY[ gu r bwxI sM g Iq pR b M D : ky v l SwsqR I Theory hI nhIN, blik ‘ikRAwqmk ivhwr’ Practical Performance dI ivvsQw hY, ijs ivc ‘SwsqrI-sMgIq’ Aqy ‘lok-sMgIq’ dohW dw pRXog kIqw jWdw hY[ gurU-jnW ny rwg pRbMD Aqy gurbwxI sMgIq pRbMD dI prMprw ƒ kwiem r`Kx leI v`K-v`K ‘kIrqn-kyNdr’ vI bxwey, qW ik ieh prMprw hmySW ‘jIvn-jwc’ ivc ‘jIvMq’ rhy[ kIrqn ky N dr: 8 1. krqwrpur swihb ivKy sRI gurU nwnk dyv jI ny is`K sMgq leI gurduAwrw swihbwn (Drmswl) ivc pRQm-kIrqn kyNdr dI sQwpnw kIqI[ 2. KfUr swihb ivKy sRI gurU AMgd dyv jI ny dUjy kIrqn kyNdr dI sQwpnw kIqI[ 3. goieMdvwl swihb ivKy sRI gurU Amrdws jI ny qIjw kIrqnkyNdr sQwipq kIqw Aqy mMjI-prMprw vI sQwipq kIqI[ 4. sRI gurU rwmdws jI ny sRI AMimRqsr (c`k rwmdws) ivKy kIrqn kyNdr dI sQwpnw kIqI, ij`Qy BweI s`qw qy BweI blvMf aus vkq dy pRis`D kIrqnIey sn[ 5. sRI AnMdpur swihb ivKy sRI gurU hirrwie swihb jI qy sRI gurU hirikRSn swihb jI ny kIrqn kyNdr dI sQwpnw kIqI[ ievyN hI is`K Drm Aqy is`K smwj dw ivsQwr hoieAw iqvyN gurbwxI sMgIq Aqy pRcwr dw kwrj vI v`fI p`Dr ’qy hoieAw, ijs kr ky sRI gurU goibMd isMG jI ny Awpxy jIvn-kwl ivc hI dmdmw swihb (qlvMfI swbo) ivKy dmdmw swihb dI tkswl sQwipq kIqI[ rwg qy sMgIq-pRbMD dy pRmwixk hvwly: dyKo: mwrU mhlw 5, sRI gurU gMRQ swihb, pMnw 1075 ivKy sp`St iliKAw hY ik -kljug mih kIrqnu prDwnw] gurmuiK jpIAY lwie iDAwnw] (pMnw 1075) gurmiq pRkwS 66 sqMbr 2014 -jo jo kQY sunY hir kIrqnu qw kI durmiq nws] (pMnw 1300) -gux goivMd gwvhu siB hir jn rwg rqn rsnw Awlwp] (pMnw 821) -jo jnu krY kIrqnu gopwl] iqs kau poih n skY jmkwlu] (pMnw 867) sRI gurU nwnk dyv jI ny PurmwieAw hY ik: -rwig nwid mnu dUjY Bwie] AMqir kptu mhw duKu pwie] (pMnw 1342) -sBnw rwgW ivic so Blw BweI ijqu visAw min Awie] (pMnw 1423) -EAMkwir eyk Duin eykY eykY rwgu AlwpY] (pMnw 885) mn ivcoN haUmY iqAwg ky kIrqn kIqw jwey: Awip gvwey su hir gux gwaU] (pMnw 270) ievyN hI PurmwieAw hY: ieik gwvq rhy min swdu n pwie] haumY ivic gwvih ibrQw jwie] (pMnw 158) ies leI: shjy gwivAw Qwie pvY ibnu shjY kQnI bwid] (pMnw 68) Awsw dI vwr dw isrlyK pVHn qoN sp`St huMdw hY ik: “vwr slokW nwil slok BI mhly pihly ky ilKy tuMfy AsrwjY kI DUin]” ArQwq: ieh vwr (Awsw dI vwr) pRQm sRI gurU nwnk dyv jI dI aucwrn kIqI hY[ ies ƒ purwqn-Dun: tuMfy Asrwj dI Duin au~pr gwauxw hY[ sRvxI suxIAY rsnw gweIAY ihrdY iDAweIAY] (pMnw 611) ‘qqkry’ qoN lY ky ‘rwg-mwlw’ qk, rwg pRbMD qy sMgIq pRbMD dI srvoqm-ikRqI hY: ‘sRI gurU gRMQ swihb’ jugo-jug At`l] swr-AMS: ies pRkwr pRq`K ƒ pRmwx dI kI loV hY? sRI gurU gRMQ swihb jI dw qqkrw hI rwg-pRbMD hY Aqy rwg-mwlw qk hI, ies dw sMgIq-pRbMD hY ikauNik AMqrmuKI-gvwhIAW: 400 swlW qoN vDIk sRI drbwr swihb dw kIrqn-pRbMD qy gurmiq pRkwS 67 sqMbr 2014 pwswr/ kIrqn caukIAW/ kIrqn kyNdr kIrqn tkswlW Aqy jnm qoN lY ky mOq qk dw sMgIq pRbMD Adu`qI hn[ Aijhw sMgIq-pRbMD ivSv dy iksy vI dyS, Drm, jwqI ivc nhIN hY[ swƒ Awpxy s`iBAwcwrkivrsy pRqI gOrvmeI pRwpqIAW ’qy mwx hY ijs ivc SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr Aqy id`lI is`K gurduAwrw pRbMDk kmytI dy pRqI lok ikRqgX hn[ sM d rB sU c I: 1. gurmiq sMgIq pr hux qk imlI Koj, cI& Kwlsw dIvwn, sRI AMimRqsr-1958, sPw: mu`K bMd[ 2. fw. lKSmI nwrwiex grg, gurmiq sMgIq ivSyS AMk: (mwisk p`qr), hwQrs pRkwSn, (ihMdI) XU.pI 1977, sPw 13-14 3. -auhI- sPw 13-14 4. sMpwdk, fw. jsivMdr kOr (iF`loN), sRI gurU gMRQ swihb dy ivivD pirpyK, gurU nwnk dyv XUnIvristI, sRI AMimRqsr 2004, sPw 71 5. -auhI- sPw 78 6. -auhI- sPw 79 7. fw. drSn isMG (nrUlw), pMjwb dw sMgIq ivrsw qy ivkws, nYSnl pRY~s AwP ieMfIAw, nYSnl bu`k Swp, cWdnI cONk id`lI, 1995; sPw 141 qoN 170 8. -auhI- sPw 141 qoN 170 9. -auhI- sPw 141 qoN 170 10. -auhI- sPw 141 qoN 170 11. -auhI- sPw 141 qoN 170 12. sMq bwbw su`cw isMG jI, Drm Aqy sMsikRqI ƒ dyx, sMpwdk: jv`dI tkswl; luiDAwxw- 2006, sPw 7 13. -auhI- sPw 15, 20 hvwly Aqy it` p xIAW:1. fw. fI. AY~s. nrUlw, sMgIq smIiKAw, iltyrcr hwaUs, sRI AMimRqsr- 1987 sPw 249-50 2. -auhI- sPw 253-58 3. BweI kwnH isMG nwBw, mhwn koS, BwSw ivBwg pMjwb. pitAwlw (1956-57) sPw 600, 579, 315, 180, 311, 327 4. gurmiq sMgIq pr hux qk imlI Koj, pRkwSk cI& Kwlsw dIvwn, sRI AMimRqsr 1958 5. gurU gMRQ swihb dy ivivD-pirpyK, (jI. AY~n. fI. XUnI) sRI AMimRqsr 2004 sPw 71 6. -auhI- sPw 78 7. -auhI- sPw 79 8. gurmiq sMgIq (ivSyS AMk); hwQrs pRkwSn, (ihMdI)-jn-Pr-1997 sPw 125. gurmiq pRkwS 68 sqMbr 2014 gurmiq ivc mwieAw dw sMklp -fw. mnmohn isMG* mwieAw dw SbdI ArQ hY ‘nhIN’[ ies vwsqy sMsikRq dw Sbd mw-Xw hY, ijs dy ArQ hn- Brm, BulyKw, kpt, Cl Awid[ gurmiq ivc mwieAw dy sMklp ƒ vyKx qoN pihlW ies ƒ dUjy DrmW dy ipCokV ivc vyKxw au~icq hovygw[ irgvyd qoN lY ky SMkrwcwrX qk mwieAw Sbd dy ArQ qoN ies dy sMklp dw ivkws huMdw AwieAw hY[ irgvyd ivc mwieAw aus cIz ƒ mMinAw igAw hY, jo Awpxw rUp bdldI rihMdI hY[ aupinSdW ivc mwieAw Sbd isRStI dy pRpMc leI vriqAw igAw hY[ ies qoN ielwvw Aiv`idAw Aqy pRikrqI dy ArQW ivc vI mwieAw Sbd dI vrqoN kIqI geI hY[ “Bwgvq purwx” ivc mwieAw auh hY jo nw hox qoN vI hoNdmeI vsqU pRqIq huMdI hY[ KtdrSnW ivc sWK drSn ny mwieAw ƒ Aiv`idAw ikhw hY[ sRI gurU gRMQ swihb ivc mwieAw Sbd ivSyS i&lws&I dy ArQW qoN Cu`t keI hor pRsMgW qy BwvW dy ArQW leI vI vriqAw igAw hY[ gurbwxI ivc mwieAw ƒ BulyKy Brm, dOlq qy haumYN ieiqAwid dy ArQW ivc vriqAw igAw hY[ mwieAw ƒ qRYguxwqmk SkqI vI d`isAw igAw hY[ ijvy ik: qRY gux mwieAw mUlu hY . . . (pMnw 647) ies Sbd dw pRXog Dn-dOlq dy ArQW ivc vI kIqw igAw hY[ bwbw mwieAw swiQ n hoie] (pMnw 595) gurbwxI ivc BwrqI ivcwrDwrw dI qrHW mwieAw dy ivcwr ƒ rupWqimk SYlI duAwrw hI vrxn kIqw igAw hY[ ies p`K qoN mwieAw ƒ nwgxI, s`p, DrktI nwr, s`s Awid dy rUp ivc ibAwn kIqw igAw hY[ -swsu burI Gir vwsu n dyvY ipr isau imlx n dyie burI] (pMnw 355) *897, Pyz 10, mohwlI; ipMn: 160062 gurmiq pRkwS 69 -mwieAw hoeI nwgnI jgiq rhI lptwie] ies kI syvw jo kry iqs hI kau iPir Kwie] -mwieAw mohu DrktI nwir] BUMfI kwmix kwmixAwir] sqMbr 2014 (pMnw 510) (pMnw 796) gurmiq ivc mwieAw dy isDWq ƒ do p`KW qoN ibAwinAw igAw hY: 1. mwieAw dw ivAkqIgq p`K[ 2. mwieAw dw bRihmMfI p`K[ mwieAw dw ivAkqIgq p`K : ivAkqIgq p`K qoN mwieAw jIv dy sMbMD ivc Aiv`idAw, Brm, kUV qy hMkwr ieiqAwid hY[ ies p`K qoN sRI gurU gMRQ swihb ivc ‘pihirAw’ dy isrlyK hyT AMikq bwxI ivc jIv qy mwieAw dy sMbMD pRqI hyT ilKy mu`K pRmwx imldy hn Aqy jIv dw mwieAw dy pRBwv hyTW Awaux dw kwrn vI pqw l`gdw hY[ sRI gurU Amrdws jI Anuswr jIv jnm qoN hI mwieAw dy pRBwv hyTW Aw jWdw hY, Aqy aus dI suriq prmwqmw nwloN tu`t jWdI hY: jw iqsu Bwxw qw jMimAw prvwir Blw BwieAw] ilv CuVkI lgI iqRsnw mwieAw Amru vrqwieAw] (pMnw 921) mnu`KI jIvn dy qIjy pihr ivc mnu`K ’qy mwieAw BwrU huMdI hY[ ies AvsQw ivc mnu`KI-mn prmwqmw ƒ ivswr idMdw hY, ijs dy nqIjy vjoN auh Dn-dOlq qy jobn ivc hI msq rihMdw hY Aqy Awpxw jIvn ivArQ guAw lYNdw hY[ qIjY phrY rYix kY vxjwirAw imqRw Dn jobn isau icqu] hir kw nwmu n cyqhI vxjwirAw imqRw bDw Cutih ijqu] hir kw nwmu n cyqY pRwxI ibklu BieAw sMig mwieAw] Dn isau rqw jobin mqw Aihlw jnmu gvwieAw] (pMnw 75) sRI gurU rwmdws jI iesy AvsQw ivc mnu`K dI pRDwn rucI mwieAw pRqI moh qy ies ƒ iek`qr krnw d`sdy hn[ ies AvsQw ivc mnu`K hrI dy nwm ƒ Xwd nhIN krdw[ qIjY phrY rYix kY vxjwirAw imqRw mnu lgw Awil jMjwil] Dnu icqvY Dnu sMcvY vxjwirAw imqRw hir nwmw hir n smwil] (pMnw 76) sRI gurU Arjn dyv jI iesy AvsQw ƒ hor sp`St PrmwauNdy hn: gurmiq pRkwS 70 sqMbr 2014 qIjY phrY rYix kY vxjwirAw imqRw ibKu sMcY AMDu AigAwnu] puiqR kliqR moih lpitAw vxjwirAw imqRw AMqir lhir loBwnu] (pMnw 77) mwieAw dw mnu`K dy mn Aqy ieMdrIAW au~qy jo pRBwv pYNdw hY Aqy aus dy pRqIkrm vjoN swfy mn qoN ieMdrIAW dI jo dSw ho jWdI hY aus dw vrxn gurbwxI ivc ies pRkwr kIqw igAw hY: -nYnhu nId pr idRsit ivkwr] sRvx soey suix inMd vIcwr] rsnw soeI loiB mITY swid] (pMnw 182) -mwieAw mmqw mohxI ijin ivxu dMqw jgu KwieAw] mnmuK KwDy gurmuiK aubry ijnI sic nwim icqu lwieAw] (pMnw 643) sRI gurU gMRQ swihb ivc auprokq pMkqIAW drj hn, jo mwieAw Bwv Dn-dOlq bwry d`sdIAW hn ik ies jg ivc mnu`K mwieAw dy jwl ivc PisAw hoieAw hY qy ies mwieAw ny swrw sMswr Awpxy ivc jkiVAw hoieAw hY[ mnmuK Bwv jo gurU qoN pry hn, auh ies ivc Guly hoey hn qy gurmuK ies mwieAw dy jwl qoN pry hn qy auh pRBU BgqI ivc l`gy hoey hn[ gurbwxI ivc mwieAw bwry bhuq kuJ ikhw igAw hY, ijs dw vyrvw ies qrHW hY: mnu soieAw mwieAw ibsmwid]. . . sgl shylI ApnY rs mwqI] igRh Apuny kI Kbir n jwqI] (pMnw 182) ivAkqIgq p`K qoN mwieAw ny ies sMswr dy lokW ƒ hI nhIN moihAw hoieAw sgoN sB dyvI-dyviqAW ƒ vI ies ny moihAw hY[ -mwieAw mohy dyvI siB dyvw] -khu kbIr sMqn kI bYrin qIin lok kI ipAwrI] (pMnw 227) (pMnw 476) ivAkqIgq qOr qoN hI mwieAw dw Bwv mnu`KI mn dw Brm qy BulyKw hY, ijs krky auh AvsqU ƒ vsqU smJ lYNdw hY[ mnoivigAwnk p`K qoN mwieAw dy ies p`K ƒ Bgq rivdws jI ieauN drswauNdy hn: mwDvy ikAw khIAY BRmu AYsw] jYsw mwnIAY hoie n qYsw] (pMnw 657) gurmiq pRkwS 71 sqMbr 2014 ies Brm Aqy shsy ny hI jIv ƒ Apiv`qr Aqy mlIn kIqw hoieAw hY[ ies ƒ ikvyN dUr kIqw jw skdw hY? gurbwxI Anuswr ies dw ie`koN-iek h`l gur Sbd dI ivcwr hY: shsY jIau mlIxu hY ikqu sMjim Doqw jwey] mMnu Dovhu sbid lwghu hir isau rhhu icqu lwie] (pMnw 919) mwieAw dw bRihmMfI p`K: gurbwxI dy p`K qoN mwieAw pRikrqI hY[ pr ies dI pRikrqI iek suqMqr qy svY-AwDwirq nhIN hY, sgoN AwDwirq qy sMKyp hY[ gurmiq drSn ies ivcwr dw hwmI hY ik mwieAw rcnw hY, ijs ƒ prmwqmw ny ricAw hY qy rcnw kdI vI rcnhwr qoN suqMqr nhIN ho skdI[ rMgI rMgI BwqI kir kir ijnsI mwieAw ijin aupweI] (pMnw 6) gurbwxI ivc AnykW QWvW au~qy mwieAw-rUpI sMswr dI ies pRikrqI Aqy srUp ƒ keI rUpkW duAwrw rUpmwn kIqw igAw hY[ ijvyN ik imRg iqRSnw, pwxI dw budbudw, bwdl kI CweIN ieiqAwid: jo dIsY so sgl ibnwsY ijau bwdr kI CwhI] (pMnw 1231) gurmiq drSn ny mwieAw pRqI dovyN hI svIkwrqmk Aqy inKyDwqmk idRStIkox Apxwey hn[ pihly p`K qoN smu`cI kudrq ivc kwdr ƒ ivdmwn mMinAw hY[ KMf, bRihmMf ƒ s`c mMinAw hY, prmwqmw dI idRStI ƒ s`cI mMinAw hY[ ies svIkwrqmk idRStIkox ny mnu`K dy AMdr ies jgq dy pRqI iGRxw bMd nhIN kIqI, ies dy iqAwg dI Bwvnw pYdw nhIN kIqI, sgoN ies pRqI iek auswrU moh vwlI Bwvnw pYdw kIqI hY[ dUjy inKyDwqmk idRStIkox ny mnu`K ƒ ies g`l dI sucyqnw pRdwn kIqI ik vwihgurU qoN ibnHW sB kUV hY, qW jo mn`uK ies jgq ƒ hI sdIvIN smJ ky ies ivc Kicq nw ho jwvy qy ies ƒ hI sB kuJ nw smJ bYTy[ nwnku vKwxY bynqI quDu bwJu kUVo kUVu] (pMnw 468) ies smu`cI ivcwrDwrw ƒ mu`K r`KidAW hoieAW AsIN kih skdy hW ik gurmiq drSn ny mwieAw dy jgq rUp sbMDI vwsqivk Aqy svIkwrqmk idRStIkox ApxwieAw hY[ gurmiq pRkwS 72 sqMbr 2014 sw jwiq sw piq hY jyhy krm kmwie -bIbI rmndIp kOr* ihMdU Drm Swsqr ivc smwj ƒ ik`iqAW dy AwDwr ’qy cwr ih`isAW ivc vMifAw igAw hY- bRwhmx, K`qrI, vYS qy SUdr[ ienHW iv`coN SUdr dw drjw sB qoN nIvW hY jdik bRwhmxW ƒ sB qoN au~cw drjw id`qw igAw hY, ikauNik ienHW dI auqpqI bRhmw dy muK qoN hoeI mMnI geI hY[ dUsry sQwn ’qy K`qrI hn ijnHW dI auqpqI bRhmw dIAW bwhvW qoN hoeI mMnI geI hY[ qIsry sQwn ’qy vYSW ƒ ilAw igAw hY Aqy ienHW dI auqpqI bRhmw jI dy p`tW qoN hoeI mMnI geI[ AKIr ivc SUdr hn ijnHW dI auqpqI bRhmw dy pYrW qoN hoeI mMnI geI hY[ vrx ivvsQw dI ies smwijk vMf kwrn mnu`KW nwl kwPI BydBwv kIqw jWdw irhw hY[ pihly simAW ivc qW SUdr lokW ƒ mMdr ’c jwx dI vI mnwhI huMdI sI[ is`K Drm dI gurmiq ivcwrDwrw Anuswr jwq-pwq dw koeI ivqkrw nhIN kIqw jwxw cwhIdw, ikauNik kyvl cMgy krm krn vwlw hI au~qm hY qy nIc krm krn vwlw nIc, BwvyN auh iksy vrx nwl vI sMbMiDq hovy[ Sbd “jwq” AMgryzI BwSw dy Sbd “caste” dw pMjwbI rUpWqr hY[ ies dI aupj purqgwlI Sbd “casta” Aqy lwqInI BwSw dy Sbd “castus” qoN hoeI hY[ ienHW SbdW dw ArQ nsl (race) jW rvw (breed) hY[ jwq Sbd dw ArQ nsl dI Su`Dqw mMinAw igAw hY[ ienHW ArQW Anuswr jwq jnm au~qy AwDwirq ie`k ivvsQw hY[ jwq ƒ iek puSqYnI qy smwijk smUh mMinAw hY, ijs dI mYNbriSp ivAkqI dy smwijk ivvhwrW au~qy pwbMdIAW lgwauNdI hY[ jwq duAwrw ivAkqI au~qy lgweIAW jwx vwlIAW pwbMdIAW iv`coN ivAwh ivvsQw, iv`idAw, Drm, rwjnIqI Aqy smwijk myl hn[ ienHW pwbMdIAW Aqy Byd-Bwv dy kwrn smwj ivc kurIqIAW PYldIAW hn[ ies dy ault sRI gurU gRMQ swihb dI bwxI ienHW sB mwnvI ivqkirAW qoN au~pr au~T ky s`c dy mwrg ’qy c`lx dw aupdyS idRVwauNdI *59, Arbn Astyt, Pyz-1, pitAwlw[ mo: +9198728-61331 gurmiq pRkwS 73 sqMbr 2014 hY[ ies ivc ijhVy Bgq swihbwn, B`t swihbwn Awid dI bwxI drj hY, aunHW ivc keI AKOqI nIvIAW jwqW nwl sMbMD r`Kdy sn, ijvyNBgq nwmdyv jI, Bgq kbIr jI, Bgq rivdws jI, Bgq sdnw jI Awid[ ienHW dw sMbD M BwvyN qQwkiQq nIvIN jwqI nwl sI, pr ienHW dI rUhwnI aucweI ƒ pRvwn kridAW ienHW dI bwxI sRI gurU gRQ M swihb ivc drj kIqI geI, ijs ny smwj au~pr gihrw pRBwv pwieAw hY[ sRI gurU gRQ M swihb ivc drj bwxI qoN swƒ sWJIvwlqw dw hI aupdyS imldw hY: Avil Alh nUru aupwieAw kudriq ky sB bMdy] eyk nUr qy sBu jgu aupijAw kaun Bly ko mMdy] (pMnw 1349) sRI gurU gRMQ swihb ivc Aijhy pRmwxW dI bhuq igxqI hY jo jwqpwq ƒ nkwridAW mnu`K dI Awcrx au~cqw ƒ cMgyrw mMndy hn[ ie`Qy bulMd Awcrx hI au~cy mnu`K dw pRmwx hY[ sRI gurU nwnk dyv jI qW Awpxy Awp ƒ AKOqI nIc-dilqW dw swQI hI mMndy hn: nIcw AMdir nIc jwiq nIcI hU Aiq nIcu] nwnku iqn kY sMig swiQ vifAw isau ikAw rIs] (pMnw 15) ienHW pMkqIAW v`l jy AsIN iDAwn dyeIey qW ieh sp`St ho jWdw hY ik gurU swihbwn dilqW, nIcW Aqy d`by-kucly vrgW dy smrQk sn Aqy aunHW dy h`k Aqy inAW dI g`l krdy sn[ gurU swihbwn dw ivcwr hY ik mnu`K ƒ jnm dy AwDwr au~qy nhIN, sgoN aus dy krmW dy AwDwr ’qy prKxw cwhIdw hY[ krm hI mnu`K dI AslI pihcwx krwauNdy hn[ ijhVw mnu`K cMgy krm krdw hY aus ƒ au~c mMinAw jWdw hY qy ijhVw glq krm krdw hY, jW dUsirAW ƒ nINvW idKwaux dI koiSS krdw hY aus ƒ nIc mMinAw hY[ gurmiq ivc kMMm dI vMf pRvwn nhIN, ikauNik ikrq rozI dw vsIlw hY[ ieh ienklwbI sMklp gurU swihbwn dI loV qy Aml dw kmwl hY[ gurmiq ivc krm-Aml hI jwq-pwq dw inrxw krn vwlw hY: jwiq jnmu nh pUCIAY sc Gru lyhu bqwie] sw jwiq sw piq hY jyhy krm kmwie] (pMnw 1330) is`K Drm Anuswr au~cI jwq vwlw auhI hY jo nwm jp ky pRBU pRwpqI leI XqnSIl hY[ pRBU-nwm-ismrn krky nIc smJy jWdy lok au~qmpdvI dy h`kdwr ho in`bVdy hn[ ijnHW ƒ pRBU-nwm-ismrn dw gurmiq pRkwS 74 sqMbr 2014 rMg nhIN l`gw aunHW dw smwj ivc ruqbw nINivAW vwlw hI rihMdw hY: -nIc jwiq hir jpiqAw auqm pdvI pwie] -Bgiq rqy sy aUqmw jiq piq sbdy hoie] ibnu nwvY sB nIc jwiq hY ibstw kw kIVw hoie] -Koty jwiq n piq hY Koit n sIJis koie] Koty Kotu kmwvxw Awie gieAw piq Koie] (pMnw 733) (pMnw 426) (pMnw 23) gurbwxI qW swƒ iehI aupdyS idMdI hY ik jdoN ies jgq dI rcnw iek hI prmwqmw ny kIqI hY qW iPr jwq-pwq dy nW ’qy ivqkrw krnw hI glq hY[ swry mnu`K jdoN kudrq dy hI bMdy hn, ie`ko prmySr dI AOlwd hn, iPr BydBwv ikauN: -jIA jMq siB iqs dy sBnw kw soeI] mMdw iks no AwKIAY jy dUjw hoeI] (pMnw 425) -Awip aupwey nwnkw Awpy rKY vyk] mMdw iks no AwKIAY jW sBnw swihbu eyku] (pMnw 1238) -PkV jwqI PkVu nwau] sBnw jIAw iekw Cwau] Awphu jy ko Blw khwey] nwnk qw pru jwpY jw piq lyKY pwey] (pMnw 83) -eyku ipqw eyks ky hm bwirk qU myrw gur hweI] (pMnw 611) -ieksu ivxu horu dUjw nwhI bwbw nwnk ieh miq swrI jIau] (pMnw 108) iksy ivAkqI ƒ jwq dw hMkwr nhIN krnw cwhIdw ikauNik ijhVy AhMkwr krdy hn aunHW ƒ bwxI ivc mUrK qy gvwr AwiKAw igAw hY[ jdoN mnu`K AwpxI jwq dw hMkwr krdw hY, qW auh ies AhMkwr vs mwVy krm kr dy Drm dI dunIAw ivc pqn-muKI huMdw quirAw jWdw hY[ bwxI ieh drswauNdI hY: -jwiq kw grbu n kir mUrK gvwrw] iesu grb qy clih bhuqu ivkwrw] (pMnw 1127) jdoN bwl grB ivc huMdw hY qW aus dI jwq-pwq koeI nhIN huMdI[ jnm leI kudrqI pRikirAw jwq-pwq dw inrxw nhIN krdI[ rkqibMd qoN mwnv dI dyh dI isrjxw huMdI hY[ grB vws mih kulu nhI jwqI] gurmiq pRkwS 75 bRhm ibMdu qy sB auqpwqI] sqMbr 2014 (pMnw 324) jwq dw hMkwr krn dw koeI Pwiedw nhIN AKIr ivc qW mnùK dy nwl nw qW aus dw srIr jwxw hY qy nw hI jwq jWdI hY, sB kuJ ie`Qy hI nSt ho jWdw hY[ nwl qW isrP mnùK dy kIqy hoey krmW ny hI jwxw hY[ iesy leI swƒ jwq dw hMkwr C`f ky Awpxy krmW v`l iDAwn dyxw cwhIdw hY ijs nwl AsIN Awpxy Awp ƒ Awqimk rUp ivc au~cw kr skIey: -ijQY lyKw mMgIAY iqQY dyh jwiq n jwie] swic rqy sy aubry duKIey dUjY Bwie] -AgY jwiq n joru hY AgY jIau nvy] ijn kI lyKY piq pvY cMgy syeI kyie] -dyhI jwiq n AwgY jwey] ijQY lyKw mMgIAY iqQY CutY scu kmwey] (pMnw 1346) (pMnw 469) (pMnw 112) gurmiq ivc qW auh hI syRSt kul dw ivAkqI hY jo Awpxy SuB AmlW kr ky pRBU dy drbwr ivc mwx qwn pRwpq krdw hY[ p`q dI rwKI krdw hY qy AKIr pRvwn cVHdw hY[ swry mnu`K ie`ko prmwqmw dI hI joq hn[ sB dI jnm pRikirAw vI ie`ko hY[ hryk mnu`K ivc ie`ko prmwqmw dw nUr v`sdw hY, ijs nwl sBnW dw jIvn c`ldw hY, ies leI swƒ Awps ivc Prk nhIN krnw cwhIdw[ -sBu ko aUcw AwKIAY nIcu n dIsY koie] ieknY BWfy swijAY ieku cwnxu iqhu loie] (pMnw 62) -sB mih joiq joiq hY soie] iqs kY cwnix sB mih cwnxu hoie] gur swKI joiq prgtu hoie] (pMnw 663) -bRhmn bYs sUd Aru K´qRI fom cMfwr mlyC mn soie] (pMnw 858) Bgq kbIr jI PurmwauNdy hn : qum kq bRwhmx hm kq sUd] hm kq lohU qum kq dUD] (pMnw 324) gurmiq r`b dy rwh ’qy c`lx dw mwrg drswauNdI hY[ aus Anuswr mnu`K leI s`c ƒ hI AwpxI jwq bxwauxw cwhIdw hY[ bwkI sB cIzW qoN au~pr au~T ky s`c ƒ p`ly nwl bMn ky Awpxy ruqby ƒ au~cw krnw gurmiq pRkwS 76 sqMbr 2014 cwhIdw hY ikauNik AKIrly smyN qW s`c ny hI swQ dyxw hY: hmrI jwiq piq scu nwau] krm Drm sMjmu sq Bwau] nwnk bKsy pUC n hoie] dUjw myty eyko soie] (pMnw 353) gurU swihbwn swƒ ieh hI sMdyS idMdy hn ik jigAwsU ƒ s`c dy mwrg ’qy quridAW nwm Sbd ƒ Awpxy AMdr vsw ky Byd-Bwv ƒ imtw dyxw cwhIdw hY Aqy Awpxw jIvn siq-mwrg ’qy quridAW bqIq krnw cwhIdw hY[ koeI vI mnu`K au~cw nIvW nhIN hY sB brwbr hn qy sBnW ivc ie`ko hI joq vsdI hY[ mn`uK ƒ nwm Aqy krm v`l iDAwn dyxw cwhIdw hY ikauNik mnu`K dI jwq aus dw krm krnw hI hY[ auh cMgy krm kr ky, s`c dy rwh ’qy c`l ky qy Byd-Bwv ƒ Kqm kr ky hI Awpxy Awp ƒ au~cw kry[ sRI gurU gRMQ swihb qoN swƒ BrwqrI Bwv dw aupdyS imldw hY ijs ivc hr mnu`K ivc ie`ko hI prmwqmw dw vwsw hY, ies leI jwq dy AwDwr ’qy ivqkrw krnw glq hY[ swry mnu`K prmwqmw dI nzr ivc brwbr hn[ aUc-nIc dw BydBwv krn dw mnu`K ƒ koeI h`k nhIN hY[ izlH w gu r dwspu r ivKy gu r miq smwgm pRcwrk BweI gurivMdr isMG v`loN pu`jI irport Anuswr jQy. s`jx isMG b`jUmwn, mYNbr, SRo:gu:pR:kmytI, sRI AMimRqsr dI AgvweI ivc gu: sRI gurU Arjn dyv jI, ETIAW, izlHw gurdwspur ivKy 2 meI, 2014 ƒ gurmiq smwgm krvwieAw igAw, ijs ivc v`K-v`K FwfI, kvISr Aqy kIrqnI jiQAW qoN ielwvw pRcwrk BweI mnjIq isMG kwdIAW ny sMgqW ƒ gurbwxI Aqy gurieiqhws nwl joiVAw[ auprokq sQwn ’qy hI 3 meI, 2014 ƒ krvwey gey AMimRq-sMcwr smwgm ivc 145 pRwxIAW ny AMimRqpwn kIqw[ gurmiq pRkwS 77 sqMbr 2014 Agsq 2014 dw bwkI gurU nwnk bwxI 'ptI ilKI': ArQ-pRboD -fw. cmkOr isMG* ccY cwir vyd ijin swjy cwry KwxI cwir jugw ] jugu jugu jogI KwxI BogI piVAw pMifqu Awip QIAw ]9] (pMnw 432) c = 'ccw' A`Kr dw sbk: ijs pRBU ny cwr vydW (igAwn-sroqW), cwr KwxIAW (auqpqIsroqW) Aqy cwr jugW (kwl-KMfW) dI isrjnw kIqI hY[ auh hr kwl-KMf ivc (bRihmMf dI mukMml gqISIlqw dw inrilpq-lupq) sMjogI-sUqr hY, jo jIvn dy cwry auqpqI-sroqW qoN auqpMn srb jIv-jMqUAW ivc (jIvns`qw dy sMjogI-sUqr vjoN) hwzr ho ky Awpxy rcy pdwrQW dw aupBog krn vwlw aupBogqw hY Aqy (igAwn dy mhW-sroq kudrq dy isKlweI-pRbMD rwhIN jIvW ƒ isKlweI dyx vwlw) piVHAw hoieAw AnuBvI isKlweIdwqw (ivdvwn AiDAwpk) auh Awp hI hY[9[ CCY CwieAw vrqI sB AMqir qyrw kIAw Brmu hoAw ] Brmu aupwie BulweIAnu Awpy qyrw krmu hoAw iqn@ gurU imilAw ]10] (pMnw 433) C = 'CCw CCw CCw' A`Kr dw sbk: (hy pRBU!) sB lokweI dy AMdr qyrI dYvI-rUh (jIvn-SkqI) vrqI hoeI hY Aqy Brm vI qyrw hI pYdw kIqw hoieAw hY[ (ivkws-pRikirAw dI r`bI Kyf ƒ gqISIl r`Kx vwsqy ivroDivkws jW sMjog-ivjog dI kudrqI jugqkwrI dy AMqrgq) qUM Awp hI Brm pYdw krky lok Brmwey hoey hn[ ijnHW (s`c dy AiBlwKI au~dmSIl pRwxIAW) au~pr qyrw rihm ho igAw hY, aunHW ƒ gurU-rUp mwrgdrSk rUhwnI-AwgU iml ipAw hY[10[ jjY jwnu mMgq jnu jwcY lK caurwsIh BIK BivAw ] eyko lyvY eyko dyvY Avru n dUjw mY suixAw ]11] (pMnw 433) * AisstYNt fwierYktr, is`K sroq ieiqhwsk gRMQ sMpwdnw pRojYkt, tOhVw ieMstIicaUt, bhwdrgVH (pitAwlw) mo: +9187270-77725 gurmiq pRkwS 78 sqMbr 2014 j = 'jjw' A`Kr dw sbk: mYN jwck-syvk, aus igAwn/iv`idAw dI jwcnw krdw hW ijs dI pRwpqI Kwqr cOrwsI l`K, Bwv Axigxq jIv-jwqIAW (dI ivkwspRikirAw dy lMby sMGrSmeI qjrby) ivcoN guzr ky AwieAw hW[ {Bwv mnu`K ny kRm-ivkws dI lMbyrI-AOKyrI pRikirAw ivcoN guzr ky jIvn dI bhupRkwrI isKlweI hwsl kIqI hY; prMqU kudrq nwloN tu`tx kwrn auh ies ƒ Bu`ldw jw irhw hY[} igAwn dI ieh KYrwq/isKlweI (kudrq dy isKlweI-pRbMD jW ivkws-pRikirAw dy kudrqI ivDI-ivDwn duAwrw mwnvI Awqm AMdr hwzr ho ky) iek qUM hI lYNdw hYN Aqy iek qUM hI idMdw hYN; (qyry ibnW, ies igAwn ƒ lYx-dyx vwlw) hor dUjw mYN nhIN suixAw[11[ JJY JUir mrhu ikAw pRwxI jo ikCu dyxw su dy rihAw ] dy dy vyKY hukmu clwey ijau jIAw kw irjku pieAw ]12](pMnw 433) J = 'JJw' A`Kr dw sbk: hy pRwxI! (rozI/jIvn-inrbwh dI icMqw ivc byvjHw) Jur-Jur ky qUM ikauN prySwn ho irhw hYN? (bRihmMfI-ivDwn ivc jIvW dy Awhwr leI siqpurK ny aunWH dI zrUrq Anuswr) jo kuJ dyxw bxdw hY, auhI dy irhw hY[ aus ny ijs qrHW jIvW dw Awhwr inSicq kIqw hoieAw hY, ausy muqwbk (AMn-pwxI) dy dy ky dyKBwl/prvirS kridAW sB ƒ Awpxy bRihmMfI-ivDwn ivc clwieAw hoieAw hY[12[ \M\Y ndir kry jw dyKw dUjw koeI nwhI ] eyko riv rihAw sB QweI eyku visAw mn mwhI ]13] \ = '\\w' A`Kr dw sbk: mYN s`c-sMjogI idRStI ArQwq r`bI nzr nwl ijDr vI dyKdw hW, dUjw koeI nzr nhIN AwauNdw; (ikauNik) hr QW ieko r`bI nUr pRwxvMq ho irhw hY; auh iek siqpurK swfy sB dy mnW ivc visAw hoieAw hY[ 13[ ttY tMcu krhu ikAw pRwxI GVI ik muhiq ik auiT clxw ] jUAY jnmu n hwrhu Apxw Bwij pVhu qum hir srxw ]14] (pMnw 433) t = 'tYNkw' A`Kr dw sbk: hy pRwxIEN! (Dn-dOlq iek`Tw krn leI) Cl-Pryb ikauN krdy ho? (kI pqw) GVI jW do GVI ƒ kd sMswr qoN auT (mr) ky cly jwxw hY[ gurmiq pRkwS 79 sqMbr 2014 Awpxy bySkImqI mwnv jIvn ƒ (Cl-Pryb vwly iBRSt kMmW dy) jUey ivc nw hwro ArQwq ivArQ nw gvwau blik qusIN B`j ky qurMq hir-pRBU dI Srn ivc pY jwvo (Bwv Awpxw jIvn PzUl dy gYr-auswrU kMmW ivc brbwd krn dI QW ibnW dyrI s`c nwl joVn vwly auswrU kMmW ƒ smripq kr dyvo)[14[ TTY TwiF vrqI iqn AMqir hir crxI ijn@ kw icqu lwgw ] icqu lwgw syeI jn insqry qau prswdI suKu pwieAw ]15] (pMnw 433) T = 'TTw' A`Kr dw sbk: aunHW pRwxIAW dy mnW AMdr prmSWqI vrqI hoeI hY ijnHW dw icq hrI-pRBU dy crnW nwl juV igAw hY; ArQwq jo s`c-AnuswrI jIvnpMD auqy c`l pey hn[ (hy hrI-pRBU!) qyrI rihmq sdkw ieh prmSWqI jW AwnMd aunHW ƒ pRwpq hoieAw hY ijnHW dw mn (s`c-AnuswrI jIvn-pMD nwl) juV igAw hY Aqy auh mnu`K (jIvn dy du`KW-kStW qoN) pwr ho gey hn; ArQwq auh Awpxy jIvn ƒ s`c-AnuswrI bxw ky sPl ho gey hn[15[ ffY fMPu krhu ikAw pRwxI jo ikCu hoAw su sBu clxw ] iqsY sryvhu qw suKu pwvhu srb inrMqir riv rihAw ]16] f = 'ffw' A`Kr dw sbk: AY pRwxIE! AfMbr ikauN krdy ho? jo kuJ vI pYdw hoieAw hY, auh sB ivnwS ho jwxw hY[ jo siqpurK srb pswry AMdr iekrs pRwxvMq ho irhw hY, aus dw ismrn kro; qW (jIvn ivc Av`S hI) AwnMd mihsUs krogy[16[ FFY Fwih auswrY Awpy ijau iqsu BwvY iqvY kry ] kir kir vyKY hukmu clwey iqsu insqwry jw kau ndir kry ]17] (pMnw 433) F = 'FFw' A`Kr dw sbk: pRBU Awp hI jIvW/isrjnwvW ƒ FwhuMdw Aqy auswrdw hY; aus ƒ ijs qrHW psMd hY, ausy qrHW hI bxwauNdw hY[ auh jIvW ƒ rc rc ky aunWH dI dyKBwl/prvirS krdw hY Aqy aunWH ƒ Awpxy bRihmMfI-ivDwn Anuswr clwauNdw hY[ auh pRBU ijs mnuK ` ƒ s`csMjg o I idRStI/r`bI nzr bKS dyv,y aus ƒ (jIvn dy sMktW rUp qUPwnI smud M r ivcoN bcx dI isKlweI dy ky) pwr lMGw/bcw lYNdw hY[17[ gurmiq pRkwS 80 sqMbr 2014 xwxY rvqu rhY Gt AMqir hir gux gwvY soeI ] Awpy Awip imlwey krqw punrip jnmu n hoeI ]18] (pMnw 433) x = 'xwxw' A`Kr dw sbk: auhI ienswn hir-pRBU dy guxW ƒ gwien (gRihx) krdw hY ijhVw Awpxy idl AMdr aus ƒ ismrdw/mihsUs krdw rihMdw hY[ AYsw guxvwn ienswn Awpxy Awpy ƒ isrjnhwr/krqwr (dI guxvMq hsqI) nwl imlw lYNdw hY; aus dw vwr vwr jnm nhIN hud M w[18[ {ArQwq mnu`K Awpxy jIvn dy isKrI AnuBv jW tIcy ƒ hwsl kr lYx kwrn pUrI qrHW iqRpq ho jWdw hY[ aus dy jnm lYx dw pRXojn pUrw ho jwx krky auh punr-jnm dw AiBlwKI nhIN rihMdw[} qqY qwrU Bvjlu hoAw qw kw AMqu n pwieAw ] nw qr nw qulhw hm bUfis qwir lyih qwrx rwieAw ]19] (pMnw 433) q = 'qqw' A`Kr dw sbk: (sMswrk jIvn dy bySumwr qOKilAW Aqy sm`isAwvW rUp lihrW nwl nij`Tx vwlI shI isKlweI/iv`idAw qoN ibnW) jIvn-swgr bhuq fUMGw (fobU/AOKw) ho igAw hY Aqy ies dw AMqlw-iknwrw (lkS/tIcw) hI pqw nhIN l`g irhw[ myry kol qYrn (jIx) dI jugq nhIN Aqy nw hI ikSqI dw shwrw jW swDn hY; mYN f`ub (brbwd ho) cilAw hW[ hy qwrnhwr pwqSwh! (jIvn jIx dy shI gur/skills isKw ky) mYƒ pwr lMGw/bcw lY[19[ QQY Qwin QwnMqir soeI jw kw kIAw sBu hoAw ] ikAw Brmu ikAw mwieAw khIAY jo iqsu BwvY soeI Blw ]20] Q = 'QQw' A`Kr dw sbk: ijs krqwrI SkqI ny ieh srb bRihmMfI pswrw isrijAw hoieAw hY auh swrIAW QWvW Aqy ienHW dIAW ivckwrlIAW QWvW (iv`QW/ ivrlW) dy AMdr Awp mOjUd hY[ qW iPr iks vrqwry ƒ Brm ikhw jwvy Aqy iks ƒ mwieAw? auhI cMgw hY jo isrjnhwr ƒ psMd hY (ArQwq Bwxy ivc clxw hI hukm-brdwrI hY)[20[ ddY dosu n dyaU iksY dosu krMmw AwpixAw ] jo mY kIAw so mY pwieAw dosu n dIjY Avr jnw ]21] (pMnw 433) d = 'ddw' A`Kr dw sbk: gurmiq pRkwS 81 sqMbr 2014 (AwpxIAW KwmIAW/AsPlqwvW leI) mYN iksy dUjy ƒ doS nw dyvW blik (ieh smJW ik Asl ivc) doS qW myry Awpxy kIqy hoey AmlW dw hY[ (hy mn! iv`idAw pVHn nwl eynI smJ qW zrUr Aw jwxI cwhIdI hY ik izMdgI Br) mYN jo vI ivvhwr kIqw hY, ausy dw Pl mYN Bog irhw hW; (ies leI AwpxIAW KwmIAW/AsPlqwvW leI) horW lokW ƒ doS nw idAw krW[21[ {ArQwq dUijAW v`l auNgl krn dI QW mYN svY-pVcol krky Awpxy ivvhwr dIAW KwmIAW dy suDwr v`l iDAwn dyvW, myry leI iehI cMgw hY[} DDY Dwir klw ijin CofI hir cIjI ijin rMg kIAw ] iqs dw dIAw sBnI lIAw krmI krmI hukmu pieAw ]22] (pMnw 433) D = 'DDw' A`Kr dw sbk: ijs isrjnhwr klwkwr ny hr cIz rMgIn kr (^UbsUrq bxw) id`qI hY Aqy aus ivc AwpxI SkqI pw ky sMcwlq kr id`qI hY[ sB jIvW ny aus hrI-pRBU v`loN lwgU kIqy bRihmMfI-ivDwn ivc Awpo-Awpxy inrDwrq pUrbly krmW (Bwg/ih`sy) ArQwq nslI ivrsy (heredity) Anuswr aus dy bKSy hoey rUprMg Aqy SkqI-smr`Qw ƒ hwsl kIqw hY[22[ nMnY nwh Bog inq BogY nw fITw nw sMmHilAw ] glI hau sohwgix BYxy kMqu n kbhUM mY imilAw ]23] (pMnw 433) n = 'nnw' A`Kr dw sbk: Awpxy pRIqm pRBU dy bKSy hoey KwD-pdwrQ mYN rozwnw vrqdw/ vrqdI hW; prMqU mYN nw aus dy drSn-dIdwr kIqy hn Aqy nw cyqy/ mihsUs kIqw hY[ hy suhwgx BYxy! (s`c-sMjogI suBwgSwlI rUhy! s`c qoN ivjogI pVHweI krn krky) mYN g`lW jW igAwn-crcw nwl hI suhwgx (DrmI/ Awsiqk) bxI iPrdI hW; prMqU auh pRIqm pRBU (siqpurK) qW mYƒ kdy imilAw hI nhIN[23[ {ArQwq DrmI jW Awsiqk AKvwaux dy bwvjUd myrw jIvn Ajy qk s`c dy hkIkI Aml-AiBAws jW AnuBv-Aihsws qoN s`Kxw hY[} cldw... gurmiq pRkwS 82 sqMbr 2014 syvw krq hoie inhkwmI -s. BuipMdrpwl isMG* syvw is`K Drm dw Aihm qy mh`qvpUrn isDWq hY[ mhwn koS Anuswr syvw qoN Bwv hY- i^dmq krnI jW tihl krnI[ iksy Bu`Ky ƒ Bojn Ckwx leI, iksy Q`ky hoey ƒ Arwm dyx leI iksy duKI dw duK imtwx leI, iksy bImwr dw ielwj krwaux leI, iksy grIb dI shwieqw krn leI kIqy inSkwm kwrj ƒ syvw kihMdy hn[ syvw dI mhwnqw BwvyN hr Drm ivc hY, prMqU gurmiq ivc Drm dy rsqy ’qy c`lx leI inSkwm, inrmwx qy SrDw Bwv nwl kIqI syvw dI bhuq v`fI mhwnqw hY[ ie`QoN qk ik syvw ƒ pRBU dy imlx dw mu`K swDn vI mMinAw igAw hY[ syvw krq hoie inhkwmI] iqs kau hoq prwpiq suAwmI] (pMnw 286) syvw rwhIN hI mnu`KI mn ivc pRBU ƒ imlx dI Bwvnw pYdw huMdI hY[ Bwvnw AMdr hI hukm dI pwlxw huMdI hY[ hukm mMinAw hI au~qm pd dI pRwpqI huMdI hY [ jykr AsIN pRBU dI isPq slwh dI ivAwiKAw krIey, qW pqw c`ldw hY ik aus dI hoNd dw AnuBv aus dI syvw dI ikrq iv`coN l`Bdw hY[ cMd, sUrj, hvw, pwxI, mOsmW dI vMf, grmI, srdI, ru`qW, ieh AnykW b^iSSW mnu`K leI hn[ ieh sB kuJ prmwqmw v`loN mnu`K dI iqRpqI leI hY[ ie`Qy AsIN mihsUs krWgy ik ies sB kuJ dw bKSxhwr pRBU vI mnu`Kqw dI syvw ivc l`gw hoieAw hY[ Aijhy bKSxhwr pRBU hukm dI mnu`K v`loN pwlxw krnw vI syvw dw hI AMg hY[ syvw sdkw mnu`K dw srIr Aqy mn dovyN piv`qr qy sv`C ho jWdy hn[ dunIAw dy AnykW irSIAW-munIAW ny mukqI dI pRwpqI leI AnykW srIrk kSt krn qy DUxIAW Awid qpwx dw aupdyS id`qw, prMqU gurmiq ny sMswrk bMDn qoN Cutkwry leI syvw Aqy ismrn ƒ hI mu`K swDn d`isAw hY[ syvw Awqimk qOr ’qy au~nqI krn dI ie`k pOVI hY, *mIq sk`qr, SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr; mo: +9198725-77723 gurmiq pRkwS 83 sqMbr 2014 ijs rwhIN syvk AwpxI mMizl ’qy jw phuMcdw hY[ jykr ghu nwl vyKIey qW dunIAw Br dI hr vsqU ijs qoN mnu`K ny suK mwixAw jW lwB auTwieAw auh iksy nw iksy syvk dI syvw dw hI is`tw hY[ ijs ny vI r`b dy jIAW ƒ ibnw iksy BydBwv, ibnw ivqkry dy ipAwr kIqw, aus ny s`cmu`c hI r`b ƒ ipAwr kIqw qy aus dI hoNd ƒ mMinAw[ mnu`Kqw pRqI ipAwr ny aus iv`coN haumYN, eIrKw Kqm kr id`qy[ aus ivc inmrqw, suihrdqw, iKmw, is`dk, sMqoK vwlw suBwA pYdw ho igAw[ ies ipAwr vwly suBwA kwrn aus dy ibgwny vI Awpxy ho gey[ iesy hI ipAwr iv`coN syvw dw Bwv aupjdw hY[ syvw qoN ipAwr vwly suBwA iv`coN dYvI ipAwr dy gux id`s pYNdy hn: syv kIqI sMqoKIeˆØI ijn@I sco scu iDAwieAw ] En@I mMdY pYru n riKE kir suik®qu Drmu kmwieAw ] (pMnw 466) kr ky Drm Anuswr Awpxw jIvn inBwauNdy hn[ syvk ivc ij`Qy inSkwm syvw-Bwvnw Aqy ismrn dI lgn zrUrI hY, au~Qy Awqm igAwn vI zrUrI hY[ syvw krn vwly syvk ivc krm, BgqI dy nwl igAwn vI zrUrI hY[ iqMnW guxW iv`coN ie`k dI Gwt vI S^sIAq rUpI pUrnqw ƒ ADUrI kr idMdI hY[ iesy kwrn dsmyS ipqw jI ny qlvMfI swbo ƒ gurU kwSI hox dw mwx bKS ky iv`idAw dw kyNdr bxwieAw, qW jo mnu`K igAwn qoN ibnW Awqimk jIvn dI Bwl leI hnyHry ivc t`krW nw mwrn, Bwv jIvn ivc igAwn vI zrUrI hY[ ienHW guxW dy sdkw syvk dy jIvn ivc sihjqw, AnMdmeI AvsQw, sdw syvw ivc gVUMd rihx dIAW AvsQwvW Aw jWdIAW hn qy aus ivc pRym dIAW lihrW (Vibrations) su`qy is`D au~TdIAW rihMdIAW hn[ BweI gurdws jI ny syvk dI iksm dw vrxn kridAW PurmwieAw hY: murdw hoie murIdu n glI hovxw[ swbru isdik shIdu Brm Bau Kovxw[ golw mul KrIdu kwry jovxw[ nw iqsu BuK n nId nw Kwxw sovxw[ (vwr 3:18) auprokq pauVI ivc BweI gurdws jI ny smJwieAw hY ik syvw Awpw vwr ky huMdI hY, Bwv syvk mnu`K Awpxw Awp mwr ky bxdw hY g`lW nwl nhIN[ syvk iek hr vyly bVy cwA nwl tihl-syvw ivc ies qrHW gurmiq pRkwS 84 sqMbr 2014 juiVAw rhy[ aus ƒ dunIAwdwrI dI koeI prvwh nw hovy[ syvw krn vwly syvkW dIAW iqMn iksmW huMdIAW hn[ iek syvk auh huMdw hY jo idKwvy jW in`jI grjW krky duinAwvI cODr dI ie`Cw r`Kdy hoey syvw krdw hY[ auh aus p`Qr vWgUM hY, jo pwxI ivc pY ky vI AiB`j (ig`l rihq) rihMdw hY[ syvk dI dUsrI iksm im`tI vWgUM huMdI hY, jo pwxI ivc pY ky v`KrI vI hY qy pwxI ivc vI hY aus dw mn do ic`q huMdw hY[ syvk dI qIsrI iksm aus pqwsy vWgUM huMdI hY jo pwxI ivc Awpxy Awp ƒ Kor idMdw hY ArQwq Awpw Bwv imtw ky pwxI dw hI rUp ho jWdw hY: hsqI isir ijau AMksu hY Ahrix ijau isru dyie] mnu qnu AwgY rwiK kY aUBI syv kryie] ieau gurmuiK Awpu invwrIAY sBu rwju isRsit kw lyie] (pMnw 647) ijvyN hwQI dy isr ’qy mhwvq dw kuMfw hY, auh kuMfy dy ieSwry ’qy hr hrkq krdw hY[ ijvyN lohy dI Aihrx hQOVy dy hyTW isr r`K idMdI hY[ iesy qrHW mnu`K ƒ smJwieAw igAw hY ik Awpxw srIr Aqy mn gurU ƒ Arpx kr ky Awpw-Bwv imtw ky syvw krnI hY[ gurmuK siqgurU dy snmuK Awpw-Bwv invwr ky ieMj syvw krdw hY mwno aus ny swrI isRStI dw rwj hwsl kr ilAw hY[ so haumYN dUr kr ky inmrqw nwl kIqI geI syvw drgwh ivc vI pRvwn huMdI hY[ Awqmpd dI pRwpqI leI syvkW leI syvwvW iqMn pRkwr dIAW huMdIAW hn[ qn, mn Aqy Dn dI syvw: ivxu syvw iDRgu hQ pYr hor inhPl krxI[ (vwr 27:10) qn dI syvw auh hY, jo srb`q dy Bly leI srIr duAwrw h`QW pYrW nwl kIqI jwvy[ gurU-Gr ivc BWfy mWjxw, JwVU mwrn dI syvw, lMgr pkwauxw, lMgr vrqwauxw, joVy JwVn dI syvw, CbIl rwhIN TMFy jl vrqwaux dI syvw, p`Kw Pyrnw, loVvMd ividAwrQIAW ƒ pVwaux qy gurU-Sbd nwl joVn dI syvw, ibmwr qy inAwsirAW dI syvw, Bwv mnu`Kqw dy Bly Aqy hor praupkwrI kwrjW leI srIrk qOr ’qy h`QW pYrW nwl kIqI syvw qn duAwrw kIqI syvw AKvwauNdI hY[ BweI nMd lwl jI dw jIvn ies g`l dI hwmI Brdw hY ik jd aunHW ny SihnSwh AOrMgzyb dy muq`sbI suBwA qoN duKI ho ky id`lI drbwr dI vzIrI C`f gurmiq pRkwS 85 sqMbr 2014 id`qI qy sRI AnMdpur swihb sRI gurU goibMd isMG jI pws pu`jy qW aunHW dsmyS ipqw jI pwsoN jIvn mnorQ dI pRwpqI dw shI rsqw pu`iCAw[ gurU jI ny BweI nMd lwl jI ƒ lMgr ivc h`QIN syvw krn dI jugq d`sI[ BweI nMd lwl jI ny ies hukm ƒ swrI izMdgI inBwieAw[ jdoN dsmyS ipqw jI ny Bys bdl ky lMgrW dI pRIiKAw leI qW sB qoN SRomxI lMgr BweI nMd lwl jI dw hI inkilAw[ mnu bycY siqgur kY pwis] (pMnw 286) mn dI syvw qoN Bwv hY mnu`K mn ƒ kwm, kRoD, loB, moh, hMkwr qoN moV ky gurU dy smrpx krnw qy gurU dy Bwxy Bwv aus dI rzw ivc rih ky jIvn bsr kridAW mn ƒ ismrn dy ivc joVnw mn duAwrw kIqI geI syvw hY: Gwil Kwie ikCu hQhu dyie] (pMnw 1245) Dn dI syvw qoN Bwv hY s`cweI dy rsqy c`lidAW mnu`K v`loN Drm dI kIqI ikrq qoN pRwpq hoeI mwieAw iv`coN AiDAwqmk kwrjW leI dsvMD k`F ky gurU AwSy vwly pwsy lgwauxw[ BwvyN dsW pwqSwhIAW duAwrw dyS, kOm, pMQ Aqy mnu`Kqw dI BlweI leI kIqy mhwn kwrjW dw ie`Qy ivsQwr sihq vrxn nhIN kIqw jw skdw, pr iPr vI is`K ieiqhws iv`coN syvw dIAW kuJ ku JlkW drj krn dI koiSS kr irhw hW, jo syvw dy mnorQ dI pRqIinDqw krdIAW hn[ jdoN AsIN sRI gurU nwnk dyv jI jIvn bwry ivcwr krdy hW qW swƒ koeI AYsw smW nzr nhIN AwauNdw jo syvw qoN rihq hovy[ ijvyN bcpn ivc Kyfdy-Kyfdy iksy grIb b`cy dy Gr gey dyiKAw ik Gr ivc brqn nhIN hn, Awpxy GroN cu`k ky brqn dyxy[ ieh syvw dI ArMBqw hI mMnI jWdI hY[ ipqw mihqw kilAwx dws jI v`loN 20 rupey dy ky vpwr krn Byjx ’qy rsqy ivc Bu`Ky swDUAW ƒ Bojn Ckwaux dI swKI syvw dw hI AMg hY[ lwhOr dy ielwky ivc iksy ngr qoN bwhr ku`lI ivc rihMdy kohV dy rogI h`QIN ielwj kr ky kohV dUr krnw vI syvw sI[ gurU jI ny Axigxq mwnisk qy srIrk rogIAW dw duK dUr kr ky vI syvw dw mhwn kMm kIqw[ BweI lihxw jI dI inSkwm syvw dw izkr vI is`K ieiqhws ivc gurmiq pRkwS 86 sqMbr 2014 AwauNdw hY[ BweI lihxw jI syvw sdkw sRI gurU nwnk dyv jI dy au~qrwiDkwrI bxy[ jdoN sRI gurU nwnk dyv jI krqwrpur ivKy “ikriq ivriq kir Drm dI hQhu dy kY Blw mnwvY” dw sbk pVHw rhy sn, qd BweI lihxw jI krqwrpur phuMcy[ mwqw sul`KxI jI qoN gurU swihb bwry pu`iCAw, au~qr imilAw auh bwhr Psl iv`coN ndIn k`F rhy hn[ BweI lihxw jI aus pwsy qur pey[ BweI lihxw jI ny jw ky m`Qw tyikAw qy ikhw, ArSI pRIqm jI! syvk ƒ vI koeI syvw b^So[ qW gurU jI ny p`uitAw ig`lw ndIn qW iek`Tw krn leI ikhw[ jdoN BweI lihxw jI ny ig`lw ndIn iek`Tw kr id`qw qW iPr hukm hoieAw ik ies dI pMf vI bMnHo[ pMf bMnH id`qI[ iPr hukm muqwbk BweI lihxw jI pMf cu`k ky Drmswl phuMcy[ syvw dI lgn Aqy ipAwr ivc pwxI qy gwry nwl il`bVI pMf dw koeI vI Bwr pRqIq nhIN hoieAw[ mwqw sul`KxI jI ny nvyN Awey SrDwlU dy k`piVAW, jo ig`lI pMf ivcly ic`kV nwl Krwb ho gey sn, v`l dyK ky gurU jI ƒ ikhw ik ieh qusW kI kIqw? nvyN Awey Bly lok ƒ pMf cukvwaux nwl ies dy bhumu`ly k`pVy ic`kV nwl Br gey hn[ gurU swihb ny ikhw ik BlIey qyrIAW ingwhW ivc ies dy k`pVy gwry ivc il`bVy hn[ ieh ic`kV nhIN kysr dy C`ty hn jo ies dy k`piVAW ’qy pRBU Awpy mwry hn[ qusW smiJAw hY ik AsIN ies ƒ ndInW dI pMf cu`kw ky glqI kIqI hY, BolIey! qYƒ nhIN pqw AsIN ies ƒ dIn-dunIAW dI pMf cukweI hY[ ieh dIn dunI dw Bwr bMn Kloqw hY[ BweI lihxw jI ny jIvn Br inSkwm syvw kIqI qy hr ksv`tI ’qy pUry auqry[ ies syvw sdkw hI auh BweI lihxw jI qoN sRI gurU AMgd dyv jI bxy[ iesy qrHW dIAW hor bhuq swrIAW syvwvW sMbMDI GtnwvW ieiqhws ivc ivsQwr sihq drj hn[ is`K ieiqhws ivc AnykW hor AijhIAW S^sIAqW hn ijnHW ny AinMn syvk ho ky inSkpt Bwvnw sihq syvw kIqI[ ieh S^sIAqW hmySW hI syvkW leI iek cwnx-munwrw hn qy ies rwh ’qy c`lx vwly syvkW dw mwrg-drSn krdIAW rihxgIAW[ ienHW S^sIAqW ivc bIbI BwnI jI, mwqw gMgw jI, BweI mMJ jI, BweI bihlo jI, BweI Gn`eIAw jI, BweI nMd lwl jI, nvwb kpUr isMG jI, mhwrwjw rxjIq isMG jI vIhvIN/ie`kIvIN sdI dy Xu`g ivc Bgq pUrn isMG jI bwnI gurmiq pRkwS 87 sqMbr 2014 ipMglvwVw, sRI AMimRqsr Awid S^sIAqW hn, ijnHW ny smyN-smyN mhwn syvwvW kIqIAW[ gurmiq isDWq Anuswr syvw iek mhwn kwrj hY[ ies rsqy ’qy c`l ky syvk syvw qy ismrn krdw hoieAw AwpxI mMizl qy phuMc skdw hY[ syvw dw isDWq hr Drm ivc mMinAw igAw hY[ syvw krn vwly syvk ƒ sRI gurU gMRQ swihb ivc bVy hONslw vDwaU FMg nwl siqkwirAw igAw hY: Apuny syvk kI Awpy rwKY Awpy nwmu jpwvY] jh jh kwj ikriq syvk kI qhw qhw auiT DwvY] syvk kau inktI hoie idKwvY] jo jo khY Twkur pih syvku qqkwl hoie AwvY] (pMnw 403) syvw jIv AMdr vsdI haumYN dw pRBwv dUr kr ky mn ƒ sv`C, inrml, inSkpt qy piv`qr krdI hY[ syvw rwhIN is`K dw jIvn gurmuKqweI vwlw bx jWdw hY[ ies nwl aus dw lok-pRlok suhylw ho in`bVdw hY[ syvw rwhIN hI jIv ƒ mwx pRwpq huMdw hY[ gurmiq ivc inSkwm syvw hI pRBU-pRwpqI dw mwrg hY[ is`K imSn auqrwKMf v`loN gurmiq smwgm BweI hrijMdr isMG, ieMcwrj, is`K imSn auqrwKMf v`loN pu`jI irport Anuswr imSn v`loN is`KI dy pRcwr qy pRswr vwsqy Drm pRcwr kmytI (SRo: gu: pR: kmytI), sRI AMimRqsr dy sihXog nwl 8 jUn 2014 ƒ gu: isMG sBw, Awvws ivkws, rudrpur, auqrwKMf ivKy AMimRq-sMcwr krvwieAw igAw, ijs ivc 48 pRwxI KMfy-bwty dI pwhul Ck ky gurU vwly bxy[ ies qoN ielwvw imSn v`loN 20 meI qoN 20 jUn qk gu: isMG sBw, bwjpur, auqrwKMf ivKy gurmiq isKlweI kYNp lgwieAw igAw; ijs ivc 100 ividAwrQIAW ny Bwg ilAw[ gurmiq pRkwS 88 sqMbr 2014 BweI gurdws jI dIAW vwrW ivc gurmuK qy mnmuK dw srUp -fw. gurcrn isMG* dunIAw ivc do pRkwr dy ivAkqIAW ivc pihlI SRyxI gurmuKW dI huMdI hY Aqy dUsrI mnmuKW dI[ mnmuK dw mnorQ isrP Awpxw au~lU is`Dw krnw huMdw hY[ auh suAwrQI, hMkwrI AiBmwnI, loBI qy lwlcI huMdw hY[ aus leI aus dw ‘Awpw’ hI jhwn hY[ gurmuK srb`q dw Blw mMgx vwlw, nyk, swaU qy au~qm purS huMdw hY[ BweI gurdws jI Anuswr gurmuK mwx-vifAweI pRwpq huMidAW vI inmwxw ho ky rihMdw hY[ auh s`cy mwrg ’qy c`ldw hY: gur isK suix mMnY smiJ mwix mhiq ivic rhY inmwxw[ gur isK gurisK pUjdw pYrI pY rhrwis luBwxw[ . . . gur isK imTw bolxw iniv clxw gurisKu prvwxw[ Gwil Kwie gurisK imil Kwxw]1] (vwr 32:1) guris`K dsW nhuMAW dI ikrq krdw hY[ h`k-hlwl dI kmweI krdw hY Aqy AwpxI imhnq ’coN sWJy qy Bly kwrjW leI dsvMD k`Fdw hY[ aus dw mnorQ huMdw hY: Gwil Kwie ikCu hQhu dyie] nwnk rwhu pCwxih syie](pMnw 1245) BweI swihb ny gurmuK dy AnykW l`Cx drswey hn[ auh bcnW qy krmW ivc iekswr huMdw hY[ auh kQnI qy krnI dw sUrmw huMdw hY[ auh iksy prweI vsqU v`l Jwkdw vI nhIN[ prweI iesqrI aus dI DIBYx smwn huMdI hY: nwmu dwnu iesnwnu idVu mn bc krm krY mylwxw[ gurisK QoVw bolxw QoVw sauxw QoVw Kwxw[ pr qn pr Dn prhrY pr inMdw suix min srmwxw[ . . . gurmuiK hodY qwix inqwxw] (vwr 32:2) ies dy ault mnmuK mUrK, hIxw qy AiBmwnI huMdw hY[ auh A`KW *204- lots twvr, bolIvu`f hweIts, pIr mus`lw, fwk: FkolI-160104; izlHw mohwlI[ mo: +9198157-53046 gurmiq pRkwS 89 sqMbr 2014 huMidAW vI AMnHW huMdw hY[ aus ƒ iksy g`l dI smJ nhIN pYNdI[ auh ieMJ huMdw hY ijvyN bolw hovy[ mnmuK mUrK ivAkqI smwn huMdw hY[ auh PzUl dy JgiVAW ivc auliJAw rihMdw hY[ aus dw koeI swQI nhIN huMdw: mUrK nwil n koie sQoeI] (vwr 32:3) auh Asl ivc Gu`gU hI huMdw hY[ auh bWs, sMK jW isMml ru`K vrgw huMdw hY: isMmlu ibrKu n sPlu hoie Awpu gxwey vfw AnwVI[ mUrKu PkiV pvY irhwVI] (vwr 32:4) mnmuK auh huMdw hY jo gurU qoN muK moVdw hY[ auh iksy ie`k dw ho ky nhIN rihMdw[ auh Btkdw rihMdw hY[ ijvyN bhuqy GrW dw pRwhuxw Bu`Kw rihMdw hY, auho hwl mnmuK dw huMdw hY[ ies qrHW smJo ik mnmuK iek dw nw ho ky bhuiqAW mgr B`jdw hY[ aus dI hwlq vysvw vrgI ho jWdI hY: bhuqIN GrIN prwhuxw ijau rhMdw BuKw[ . . . vix vix kwauN n soheI ikauN mwxY suKw[ ijau bhu imqI vysuAw qin vydin duKw[ ivxu gur pUjin hornw brny bymuKw[ (vwr 34:19) mnmuK ivAkqI AYsw huMdw hY ijvyN bhuqy pqIAW vwlI nwr: nwir Bqwrhu bwhrI suiK syj n cVIAY[ puqu n mMnY mwipAW kmjwqIN vVIAY[ kUVu n phuMcy sc no sau GwVq GVIAY[ (vwr 34:21) s`c qW ieh hY ik mnmuK duKW ivc Btkdw rihMdw hY[ auh BMblBUisAW ivc ipAw rihMdw hY : BMBlBUsy BuilAW Bvjl Brnwlw[ ieksu siqgur bwhry siB Awl jMjwlw[ (vwr 34:18) mnmuK dI qrHW bymuK vI pwpI hn[ auh corW, T`gW, AikRqGxW qy ivSvws-GwqIAW vWg bury igxy jWdy hn: bwmHx gWeI vMs Gwq AprwD krwry[ mdu pI jUey Kyldy johin pr nwry[ muhin prweI liKmI Tg cor cgwry[ ivsws DRohI AikrqGix pwpI hiqAwry[ gurmiq pRkwS 90 iekqu lUie n pujnI bymuK gurduAwry]16] sqMbr 2014 (vwr 34:16) bymuK qy gurmuK iblkul iek dUsry dw ault huMdy hn[ gurmuK hMs hY qy bymuK jW mnmuK ttIhrI smwn hY: hMsW nwil ttIhrI ikau phucY dauVI[ swvix vx hrIAwvly Aku jMmY AauVI[ bymuK suKu n dyKeI ijau CutiV CauVI[ (vwr 34:6) gurmuK drgwh ivc vI suKwlw rihMdw hY qy mnmuK dw hr QW mUMh kwlw hI huMdw hY[ mnmuK jnm AkwrQ gvwauNdw hY, jIvn-bwzI ƒ jUey ivc juAwrIey vWg hwr jWdw hY, prMqU gurmuK jIvn sPlw krdw hoieAw Awvwgvn qoN surKrU ho jWdw hY: -jnm pdwrQu hwirAw ijau jUey Kylw[ hQ mroVY isru DunY auuhu lhY n vylw[ -syvku drgh surK rU vymuKu muhu kwlw[ (vwr 34:2) (vwr 34:1) mnmuK dunIAw ƒ ij`qxw cwhuMdw hY, prMqU gurmuK Awpxy ‘mn’ ƒ ij`qdw hY[ gurmuK dI AvsQw “min jIqY jgu jIqu” vwlI huMdI hY[ gurmuiK swD huMdw hY qy mnmuK AswD[ mnmuK dubwjrw qy ivBcwrn iesqrI vrgw huMdw hY: swhuru pIhru plrY hoie inlj nljw DovY[ rwvY jwru Bqwru qij iKMjoqwix KusI ikauN hovY[ . . . mrY n jIvY duK shY rhY n Gir ivic pr Gr jovY[ duibDw Aauguxhwru provY]6] (vwr 33:6) BweI gurdws jI ny gurmuK qy mnmuK SbdW dI ivAwiKAw kr ky ienHW ivcly cMgy-bury dw Prk smJw ky mnu`Kw jIvn ƒ shI idSw pRdwn kIqI hY[ BweI gurdws jI ƒ sRI gurU gRMQ swihb jI dw pRQm ivAwiKAwkwr igixAw jWdw hY[ ieho kwrn hY ik jo ivAkqI BweI gurdws jI dIAW vwrW dw AiDAYn krdw hY, aus ƒ sRI gurU gMRQ swihb ivclI bwxI pVH ky smJx ivc AswnI huMdI hY[ gurmiq pRkwS 91 sqMbr 2014 Bgq DMnw jI -fw. SmSyr isMG* sRI gurU gRMQ swihb ivc sRI gurU Arjn dyv jI duAwrw Bgq swihbwn, B`t swihbwn Aqy gurU-Gr dy inktvrqI is`K syvkW dI bwxI ƒ drj krnw iek mh`qvpUrn qy SlwGwXog kdm sI[ kiQq p`CVIAW qy nIvIAW jwqIAW iv`coN hox krky vI Bgq swihbwn duAwrw ricq bwxI ƒ sRI gurU gMRQ swihb ivc sQwn dyxw bhuq v`fI qy fUMGI soc dw nqIjw sI[ ieh rwStrI Aqy ivSv ivAwpI p`Dr ’qy iek AYsw kdm sI, ijs nwl mwnv-eykqw qy smwnqw hor bl imilAw[ mwnvqw ƒ ieh iek Kws sMdyS qy aupdyS sI ik Dwrimk AnuBv iksy au~c jwqI qy igAwnmeI swDkW dI in`jI mlkIAq nhIN hY[ jigAwsw, SrDw, inmrqw qy Awpw smrpx krn vwly Bgq-jn vI ies dYvI ^zwny dy BweIvwl hn[ BgqI lihr d`Kx (Awlvwr) qoN 14vIN sdI ivc hoNd ivc AweI jo ik rwmwnuj qoN vDdI hoeI Bgq rwmwnMd jI rwhIN au~qrI Bwrq phuMcI[ Bgq kbIr jI, Bgq rivdws jI, Bgq pIpw jI, Bgq DMnw jI Awid Bgq swihbwn Bgq rwmwnMd jI dy cyly sn[ ienW sMqWBgqW dy ivcwrW qy bwxI ivc Awpxy ielwky (Region) dy ipCokV qy s`iBAwcwr dw pRBwv qW sI prMqU ivcwrDwrw sB dI l`gBg rldIimldI sI[ Dwrimk p`K qoN ieh inrgux BgqI sI[ mUrqI-pUjw dw KMfn, krm-kWfW dI inKyDI, ie`k prmwqmw dI BgqI ivc At`l ivSvws qy pRym sI[ jwq-pwq dw ivroD hI nhIN blik KMfn vI sI[ smkwlI hkUmq v`loN qMg kIqy jwx dw vI izkr imldw hY[ BgqI lihr dy ienW sMqW, BgqW dw pRBU ivc At`l ivSvws hox krky ienHW dI bwxI ivc prmwqmw leI vrqy gey Sbd qW BwrqI prMprw nwl juVy hoey hn prMqU ienHW dI Asl ivcwrDwrw inrgux BgqI dI hY[ ies ivcwrDwrw ƒ mu`K r`K ky hI ienHW Bgq swihbwn dI *133, lWg strIt, Sy K U p u r w, fwk: pµ j wbI XU n IvristI, pitAwlw-147002; mo . +9198884-38157 gurmiq pRkwS 92 sqMbr 2014 bwxI ƒ sRI gurU gRMQ swihb ivc drj kIqw igAw hY[ AsIN ie`Qy Bgq DMnw jI dI g`l krnI hY[ BweI kwn isMG nwBw ricq “mhwn koS” Anuswr DMnw Bgq jI dw jnm ipMf DUAwn (rwjsQwn) ivKy hoieAw[ BwvyN ienHW dy jIvn ivc kuJ srguxI pUjw dy ivcwr vI suxn qy pVHn ƒ imldy hn prMqU au~Qy aunHW dw kyvl prmwqmw pRqI ivSvws qy SrDw hI pRgt huMdI hY[ aunHW dy kyvl iqMn Sbd- do ‘Awsw rwg’ ivc sRI gurU gRMQ swihb jI pMnw 487-488 au~qy drj hn Aqy iek ‘DnwsrI rwg’ ivc pMnw 695 au~qy drj kIqw igAw hY[ ienW hvwilAW qoN sp`St huMdw hY ik Bgq DMnw jI swDU-jnW dI sMgq kr ky qr gey[ sRI gurU rwmdws jI PurmwauNdy hn: jo jo imlY swDU jn sMgiq Dnu DMnw jtu sYxu imilAw hir deIAw] (pMnw 835) sRI gurU Arjn dyv jI ny Bgq DMnw jI dI SrDw, Bolwpn, pRBU au~qy At`l ivSvws dw vrxn kridAW PurmwieAw hY ik prmwqmw piv`qr ihridAW ivc vws krdw hY: -ieh ibiD suin kY jwtro auiT BgqI lwgw] imly pRqiK gusweIAw DMnw vfBwgw] -DMnY syivAw bwl buiD] (pMnw 488) (pMnw 1192) BweI gurdws jI ny AwpxIAW vwrW ivc Bgq DMnw jI bwry keI QwvW ’qy vrxn kIqw hY: -DMnw jtu auDwirAw sDnw jwiq Ajwiq ksweI[ -Twkur dI syvw krY jo ieCY soeI Plu pwvY[ DMnw krdw jodVI mY iB dyh iek jy quDu BwvY] (vwr 12:15) (vwr 10:13) ‘Awsw rwg’ dy Sbd ivc Bgq DMnw jI dw kQn hY ik mn dw mwiek pdwrQW ivc lwlc kwrn PisAw hox krky Awvwgvn dw c`kr bixAw irhw, lwlcI mn sMklp ivklp icqvdw irhw[ pMj ivkwr zihr smwn hn[ ienHW krky qn Bsm ho igAw, Dn nws ho igAw[ mn ivc pRBU dw pRkwS nw ho sikAw[ lwlcI mn ƒ ivkwr im`Ty l`gdy rhy, iesy kwrn Acwr, ivcwr nhIN smJ sikAw Aqy jnm mrn dw c`kr c`ldw irhw[ jnm-mrn qoN Cutkwrw pwaux dI jugq nhIN jwxI qy nw gurmiq pRkwS 93 sqMbr 2014 hI mn ivc nwm vswieAw[ iqRSnw dy jwl ivc P`isAw irhw[ pdwrQW dw moh zihr smwn sI, prMqU mn ƒ im`Tw lgdw irhw[ mn ivc prmwqmw dw vwsw nw ho sikAw[ Bgq jI gurU dI ivSySqw d`sdy hoey kihMdy hn ik Awvwgvn qoN mukq hox dI jugqI gurU rwhIN hI pRwpq huMdI hY[ prmwqmw ikrpw Aqy nyk purSW dI sMgq rwhIN igAwn dw pRvyS mn ivc ho igAw[ aus dw mnn krn nwl, pRymw-BgqI Dwrn kIqI qy Awqm suK ƒ jwx ilAw[ iqRpqI ho geI[ pRBU joq swKXwqkwr ho geI[ pRBU ƒ pCwx ilAw: BRmq iPrq bhu jnm iblwny qnu mnu Dnu nhI DIry] lwlc ibKu kwm lubD rwqw min ibsry pRB hIry]1]rhwau] ibKu Pl mIT lgy mn baury cwr ibcwr n jwinAw] gun qy pRIiq bFI An BWqI jnm mrn iPir qwinAw]1] jugiq jwin nhI irdY invwsI jlq jwl jm PMD pry] ibKu Pl sMic Bry mn AYsy prm purK pRB mn ibsry]2] igAwn pRvysu gurih Dnu dIAw iDAwnu mwnu mn eyk mey] pRym Bgiq mwnI suKu jwinAw iqRpiq AGwny mukiq Bey]3] joiq smwie smwnI jw kY AClI pRBu pihcwinAw] DMnY Dnu pwieAw DrxIDru imil jn sMq smwinAw] (pMnw 487) dUsry Sbd rwhIN Bgq jI prmwqmw dy ismrn ’qy zor idMdy hn[ prmwqmw idAwlU, ikrpwlU qy irzk dyx vwlw d`isAw hY[ prmwqmw pRqI AQwh ivSvws pRgt kIqw hY[ ies ivSvws dIAW iqMn prqW jIv, jMqU Aqy p`Qr dIAW d`s ky ieh sp`St kIqw hY ik pRBU mwqw dy grB ivc jTr AgnI ivc ^urwk phuMcwauNdw hY[ k`CUkuMmI qW pwxI ivc rihMdI hY prMqU b`cy bwhr bryqI ivc pldy hn[ au~Qy prmwqmw hI aunW dI r`iKAw krdw hY[ qIsrw p`Qr ivc kIiVAW ƒ ^urwk phuMcwx vwlw prmwqmw hI hY[ p`Qr ivc iksy pwsy qoN vI ^urwk phuMcwx dw swDn nhIN huMdw prMqU au~Qy vI kIVy pldy hn: ry icq cyqis kI n dXwl dmodr ibbih n jwnis koeI] jy Dwvih bRhmMf KMf kau krqw krY su hoeI]1]rhwau] jnnI kyry audr audk mih ipMfu kIAw ds duAwrw] dyie Ahwru Agin mih rwKY AYsw Ksmu hmwrw]1] gurmiq pRkwS 94 kuMmI jl mwih qn iqsu bwhir pMK KIru iqn nwhI] pUrn prmwnMd mnohr smiJ dyKu mn mwhI]2] pwKix kItu gupqu hoie rhqw qw co mwrgu nwhI] khY DMnw pUrn qwhU ko mq ry jIAw frWhI]3] sqMbr 2014 (pMnw 488) Bgq DMnw jI dw qIsrw Sbd ‘DnwsrI rwg’ ivc hY[ ieh Sbd AwrqI rwhIN vI gwieAw jWdw hY[ ies dy nwl Bgq iqRlocn jI, Bgq sYx jI qy Bgq pIpw jI dy Sbd vI hn[ Bgq DMnw jI ny AwpxI swPsuQrI Awdq Anuswr prmwqmw qoN dwl, sIDw, iGau, AMn, du`D qy gaU, BYNs lvyrI, svwrI leI GoVI Aqy gRihsq leI suGV isAwxI jIvn swQx dI mMg kIqI hY[ ies dy nwl ju`qI, k`pVw Awid Bwv k`ulI, gu`lI qy ju`lI buinAwdI loVW dI mMg kIqI hY[ gurmiq gRihsqIAW dw Drm hY[ ies ivc rotI, k`pVw qy mkwn buinAwdI loVW hn[ Bgq DMnw jI dy iqMn Sbd mnu`K jIvn dy AiDAwqmk, smwijk Aqy AwriQk p`KW dI puStI krdy hn[ srl bolI hY, joik gurmiq dy jigAwsUAW leI bVy pRBwvSwlI FMg nwl pRsquq kIqI hY[ Bgq jI Anuswr Bu`iKAW BgqI nhIN ho skdI[ BgqI leI buinAwdI loVW dI pUrqI zrUrI hY: gopwl qyrw Awrqw] jo jn qumrI Bgiq krMqy iqn ky kwj svwrqw]1]rhwau] dwil sIDw mwgau GIau] hmrw KusI krY inq jIau] pn@IAw Cwdnu nIkw] Anwju mgau sq sI kw]1] gaU BYs mgau lwvyrI] iek qwjin qurI cMgyrI] Gr kI gIhin cMgI] jnu DMnw lyvY mMgI]2] (pMnw 695) sR I Akwl qKq swihb v` l o N AM i mR q -sM c wr smwgm BweI sqnwm isMG Kwlsw v`loN pu`jI irport Anuswr sRI Akwl qKq swihb ivKy Aqy pMjwb qy pMjwb qoN bwhr imqI 1 qoN 29 jUn, 2014 qk hoey AMimRq-sMcwr smwgmW ivc ku`l 2921 pRwxI KMfybwty dI pwhul Ck ky gurU vwly bxy[ gurmiq pRkwS 95 sqMbr 2014 bIbI sUrqI jI -ismrjIq isMG* pMjwb dy izlHw Aqy qihsIl mogw dw pRis`D ipMf hY- v`fw Gr[ mogw ngr qoN ieh ipMf l`gBg 20 iklomItr d`Kx-p`Cm vwly pwsy hY[ rylvy stySn fgrU qoN s`q mIl d`Kx-p`Cm v`l hY[ ies ipMf ivc sRI gurU hirgoibMd swihb jI ny Awpxy piv`qr crn pwey sn[ gurU jI frolI qoN Aw ky pMj idn ies ipMf ivc Tihry sn Aqy iPr mwlvw Kyqr ivc is`KI dy pRcwr leI gey sn[ gurU jI dI Awmd dI Xwd ivc gurduAwrw mMjI swihb pwqSwhI CyvIN suSoiBq hY[ gurduAwrw swihb dI vrqmwn suMdr iemwrq sMn 1921 eI: ivc auswrI geI sI[ gurU-Gr dy pRymI bwbw Awkl jI v`fw Gr ipMf dy vsnIk sn[ igAwnI krqwr isMG klwsvwlIAw AwpxI rcnw ivc izkr kridAW d`sdw hY ik bwbw Awkl jI ny sRI gurU rwmdws jI qoN is`KI dI dwq pRwpq kIqI sI[ ienHW ny Awpxy Gr ƒ is`KI dw kyNdr bxwieAw hoieAw sI:‘v`fy Gr’ iek ipMf hY mwlvy ivc Awkl nwm ie`k auQy qRKwn v`sy[ rwmdws siqgurU qoN leI is`KI ihrdy Es dy rUp Bgvwn v`sy[ ikrq ivrq kr Drm dI KWvdw sI Blw purS ho idloN inrmwx v`sy[ Awey gey dI krdw sdw syvw swD sMq Ehdy Gr Awn v`sy[ siqsMg dw r`Ky prvwh jwrI siqnwmu iv`c EhdI zbwn v`sy[ mwXw iv`c audws pRkwS ihrdy AslI dyvqw rUp ienswn v`sy[ Ehdy GrdI BI is`KI isdk vwlI ipMf ivc Gr auh dXwvwn v`sy[ ijs Gr iv`c Drm krqwr isMGw EQy Awp Bgvwn pCwn v`sy[ (sRI KVgyS pRkwS) bwbw Awkl jI ny ipMf dy bwhr iek bhuq v`fw vwVw vilAw hoieAw sI[ ies vwVy ivc aunWH ny bhuq swrIAW gaUAW r`KIAW hoeIAW sn[ auh ienHW dw dùD iek`Tw kr ky loVvMdW ƒ Ckw ky KuSI pRwpq kirAw krdy sn[ ies vwVy ƒ Awm lok ‘Awkl-vwVI’ ikhw krdy sn[ ivdvwnW dw ivcwr hY ik ies ‘Awkl-vwVI’ dw hI nW bdl ky v`fw-Gr mShUr *sMpwdk, gurmiq pRkwS Aqy gurmiq igAwn gurmiq pRkwS 96 sqMbr 2014 hoieAw hY[ kuJ ivdvwnW dw ivcwr hY ik BweI Awkl jI dI syvw-Bwvnw qoN pRBwivq ho ky bwhroN Awey swDU-PkIrW ny ‘Awkl-vwVI’ ƒ ‘v`fw-Gr’ kihxw SurU id`qw[ bwbw Awkl jI dy Gr 1657-58 ibkRmI ƒ sud M r pùqrI dw jnm hoieAw, qW bwbw jI ny aus dw nW ‘sUrqI’ r`iKAw[ BweI sMqK o isMG “sRI gur pRqwp sUrj gRQ M ” ivc izkr krdy hn:Awkl khihN qWih ko nwmU[ mn ko gurmiq mihN ibsrwmU[ iqs ky igRh inpjI iek kMnXW[ pUrb jnm puMn kI DMnXw[ bwbw Awkl jI sRI gurU rwmdws jI qoN bwAd sRI gurU Arjn dyv jI dI syvw ivc hwzr rhy[ bwbw jI dsW nhuMAW dI ikrq kmweI iv`coN gurU jI pws SrDw nwl Bytw lY ky jWdy Aqy gurU-Gr dIAW KuSIAW pRwpq krdy[ GrylU mhOl dw b`cI dy jIvn ’qy pRBwv pYxw suBwivk hI sI[ bIbI sUrqI jI pUrn in`qnymI bx gey[ gurmiq ƒ aunHW ny cMgI qrHW gRihx kr ilAw sI[ auh hr smyN gurbwxI dw AiBAws krdy Aqy gurU swihbwn dI is`iKAwvW nwl juVn dw Xqn krdy rihMdy sn[ gurbwxI dy AiBAws nwl gurmiq dy sMskwr aunHW dy jIvn ivc pRp`k ho cu`ky sn[ auh Awpxy prvwr nwl gurmiq Anuswr syvw ivc ru`Jy rihMdy sn[ sRI gurU hirgoibMd swihb jI ny frolI ipMf qoN c`l ky sYnw smyq GoVy ’qy svwr ho ‘v`fy Gr’ ipMf dI DrqI ƒ Bwg lwey[ gurU jI ny ies ipMf ivc pMj idn invws kIqw[ ipMf dy cODrI rwie Bwgm`l Aqy bwbw Awkl jI ny sMgq nwl iml ky gurU jI dI bhuq syvw kIqI[ bwbw Awkl jI ny AwpxI pu`qrI ƒ vr Xog smJ ky aus dI SwdI leI vr dI Bwl krn leI pRoihq ƒ ikhw[ pRoihq ny bIbI sUrqI jI leI quklwnI dy vsnIk bwby swdy dy poqry BweI swDU jI nwl irSqw p`kw kr id`qw[ bwbw swdy dw prvwr sulqwn sKI srvr ƒ mMndw sI[ sKI srvr iek muslmwn pIr sI, ijs dw ihMdU Aqy muslmwn dovyN hI siqkwr krdy sn[ sKI srvr dy syvk aus ƒ srvrI, sulqwnIAw, snwqn Drm srvrIAw, syvl sulqwnIAw, ihMdU sulqwnI, sKI syvk, ingwhIAw, srvrIAw sulqwnIAw, sKI srvr, sulqwn pIr, syvk sKI srvr, srvr, sWgr, sulqwn rwm rwey, l`Kdwqw, srvr pMQI, rwmdwsIAw sulqwnIAw, cylw sulqwn, ingwhw pIr, DONklw syvk, Kvwjw srvr Awid nWvW nwl vI Xwd krdy hn[ ieh swry nwm aus gurmiq pRkwS 97 sqMbr 2014 dI iksy nw iksy ivSySqw krky pRcilq hoey hn[ ingwhy ipMf dw vwsI hox kwrn aus ƒ ingwhIAw, DONkl ivc rihx krky DONkl syvk, lokW dy idlW ’qy rwj krn krky sulqwn Aqy lokW dI shwieqw krn krky sKI srvr nwm pRis`D hoey[ ies dw pRcwr krn vwly pRcwrkW ƒ BrweI Aqy pUjw AsQwnW ƒ pIrKwnw ikhw jWdw hY[ Bwrq ’qy muZl hkUmq hox nwl ieslwm dw pRcwr vI vD igAw[ ihMdU mq ivc AweI igrwvt Aqy ieslwm dy pRcwr kwrn bhuq swry BwrqI ieslwm dy pRBwv hyT jwxy SurU ho gey[ ikauNik ihMdU mq ivc CUq-Cwq Aqy jwqpwq dw bhuq bolbwlw sI, ies kwrn hyTly vrg dy lok pSUAW qoN vI burI izMdgI bqIq krn leI mzbUr sn[ ieslwmI pRcwrkW v`loN hkUmq ƒ nvyN lokW ƒ dIn ivc ilAwaux leI lwlc dyx Aqy pIrWPkIrW ƒ ipMfW dy AnpVH lokW dy idlW ’qy pRBwv pwaux leI qrHW-qrHW dy qrIky Apxwaux leI ikhw igAw[ ieslwm dw pRBwv kwiem krn ivc hwkmW dI nIqI bhuqI kwrgr is`D nhIN hoeI, pr muslmwn pIrW-PkIrW ny ipMfW dy lokW ƒ pUrI qrHW AwpxI igRPq ivc lY ilAw[ ienHW iv`coN kuJ Aijhy PkIrW dw pRBwv vI swhmxy AwieAw ijnHW dy pYrokwrW ny hkUmq dy pRBwv hyT quA`sbI dI nIqI Dwrn kr leI[ sKI srvr ienHW iv`coN iek sI ijs dy pYrokwrW dI igxqI bhuq qyzI nwl vDI[ ienHW pYrokwrW v`loN swrIAW kwrvweIAW gurU swihbwn dIAW is`iKAwvW Aqy gurmiq qoN ault kIqIAW jWdIAW sn[ jdoN bwbw Awkl jI ƒ ies g`l dw pqw l`gw ik bIbI sUrqI dw hox vwlw shurw prvwr sKI srvrIAw hY qW aunHW dy mn ivc bhuq icMqw hoeI[ auh AwpxI pu`qrI dy Biv`K pRqI socx l`g pey Aqy AwpxI b`cI dy is`KI is`dk dI idRVHqw leI Akwl purK A`gy ArdwsW krn l`gy[ bwbw Awkl jI ny AwpxI bytI ƒ jo is`iKAw id`qI aus dw izkr kridAW BweI sMqoK isMG “sRI gur pRqwp sUrj gRMQ” ivc ilKdy hn ik: Apn suqw soN skl bKwnI[ quv ssurwr AhY sulqwnI[ qYN nihN mwnhu, kihhN kdweI[ siqgur ko mwnhu mn lweI[ igAwnI krqwr isMG klwsvwlIAw ny ies bwry sRI KVgyS pRkwS ivc iliKAw hY ik: sB kuJ krIN auhnW nwl imlky ic`q isKIEN srvrI nihM fulweIN bytI[ gurmiq pRkwS 98 sqMbr 2014 r`KIN Xwd siqgurU dI ic`q AMdr gurbwxI n mnoN BulweIN bytI[ inSicq imqI ’qy bIbI sUrqI jI dw ivAwh quklwxI dy vsnIk BweI swDU jI nwl ho igAw[ ivAwh qoN auprMq bIbI sUrqI jI ƒ folI ivc ibTw ky v`fy Gr qoN quklwxI leI rvwnw kIqw igAw[ jWdy smyN jdoN folI frOlI ipMf pws phuMcI qW bIbI sUrqI jI dy kMnW ivc kIrqn dI im`TI Avwz peI[ bIbI sUrqI jI ny khwrW ƒ ies bwry pqw krn leI ikhw qW pqw l`gw ik sRI gurU hirgoibMd swihb jI frOlI Awpxy sWFU BweI sWeI dws jI pws Awey hoey hn qy aunHW ny ie`Qy dIvwn lgwieAw hoieAw hY au~QoN hI kIrqn dI surIlI Avwz Aw rhI hY[ kIrqn dI Avwz sux ky bIbI sUrqI jI dw mn gurU-crnW ivc juV igAw[ brwq QoVI A`gy jw cu`kI sI[ khwr folI ƒ cu`kI hOlI-hOlI A`gy vD rhy sn[ Acwnk bIbI sUrqI jI dy mn ivc iKAwl AwieAw ik shury Gr jw ky qW swrw jIvn sKI srvrIAW ivc hI guzrnw hY ikauN nw jWdI vwrI gurU jI dy drSn krdI jwvW[ aus ny khwrW ƒ folI rokx leI ikhw Aqy gurU jI dy drSnW ƒ lY jwx dI bynqI kIqI, pr khwrW ny aus dI g`l nw mMnI[ jdoN aus ny dyiKAw ik khwrW ny mMnxw nhIN qW aus ny Awpxy kMgx auqwr ky khwrW ƒ dy id`qy Aqy khwr lwlc ivc Aw ky bIbI sUrqI jI ƒ gurU jI dy drbwr ivc lY jwx leI mMn gey[ igAwnI igAwn isMG “ieiqhws irAwsq bwgVIAW” ivc ies Gtnw dw izkr krdy ilKdy hn ik: jykr Ab nih drSn QYhYN[ nYn AYn ibn cYn qRsYhYN[ jb aun ko pyKXo iFl krqY[ kMgx dXo auqwr inj krqY[ bIbI sUrqI jI folI iv`coN auqr ky aus sQwn ’qy phuMc geI ij`Qy sRI gurU hirgoibMd swihb jI dw dIvwn l`gw hoieAw sI[ auh dIvwn ivc jw ky gurU jI ƒ nmskwr kr ky nyVy hI bYT geI[ Awsw kI vwr dw dIvwn smwpq hox qoN bwAd gurU jI ny BweI ibDI cMd jI ƒ dIvwn ivc bYTI nv-ivAwhI kMinAw bwry pu`iCAw[ BweI ibDI cMd jI ny d`isAw ik ieh qW gurU-Gr dy Ainn syvk BweI Awkl jI dI pu`qrI, gurU-Gr dI SrDwlU Aqy gurmiq dI p`kI DwrnI hY[ ies Gtnw dw izkr “gur iblws pwqSwhI 6” ivc kIqw igAw hY: cOpeI]Awsw vwr Bog jb pwXo[ sRI gur bIbI Er idKwXo[ gurmiq pRkwS 99 sqMbr 2014 ibDIey ko As khw sunweI[ pUCo bIbI kh qy AweI]81] ibDIey pUC khI iqn bwqw[ drs hyiq AweI jgnwQw[ ibDIey bwq gurU soN gweI[ hy pRB qumro is`K bsweI]82] dohrw]igRh v`fy iqh nwmu hY Awkl jwiq qKwn[ qw kI suqw pCwnIey gur ikRpw inDwn]83] bIbI sUrqI jI nv-ivAwhI vhutI vwly k`piVAW ivc gurU jI pws phuMcI Aqy pyikEN jo miTAweI nwl lY ky shury jw rhI sI auh gurU jI ƒ Arpn kr ky m`Qw tyikAw[ gurU jI dy pu`Cx ’qy bIbI sUrqI jI ny swrI khwxI d`s id`qI ik auh gurmiq dI p`kI DwrnI hY, pr aus dw shurw prvwr sKI srvr dw Bgq hY[ gurU jI ny bIbI sUrqI jI ƒ ASIrvwd idMidAW aus dy gurmiq ivc p`kw hox dI pRSMsw kIqI[ BweI sMqoK isMG ies g`l dw izkr “sRI gur pRqwp sUrj gMRQ” ivc krdy hn: suin pRsMn gur bwk bKwnw[ nvoN lyK iliKbo quv Twnw[ ipqw qoih isK, so qo qrXo[ Gr ssurwr ikRqwrQ krXo[ is`KI dwn dIn hm qohI[ AiDk is`K suq qyro hohI[ piq BI is`K hoie hY Bly[ gur is`KI ky mwrg cly[ jdoN bIbI sUrqI jI dI folI kwPI dyr brwq nwl nw rlI, qW bIbI jI dy shurw swdw jI Aqy pqI BweI swDU jI vI Bwl krdy gurUdrbwr pws Aw gey[ dovyN ipau-pu`qr bhuq pRySwn sn ik bIbI sUrqI jI ny bVI Av`igAw kIqI hY ijs kwrn swfy ’qy sKI srvr dw krop ho jwvygw[ swdw jI ny Awpxy pu`qr swDU jI ƒ qwVnw kIqI ik auh AwpxI pqnI ƒ ilAw ky smJwvy[ ies Gtnw dw izkr kridAW BweI sMqoK isMG ny “sRI gur sUrj pRqwp gRMQ” ivc iliKAw hY: krih kop srvr sulqwn[ gur ko nwm n BUil bKwin[ jwhu qurq forI lY Awvhu[ sny sny iqs kru smJwvhu[ BweI swDU jI AwpxI pqnI ƒ lYx leI gurU-drbwr ivc phuMc gey[ bIbI sUrqI jI gurU jI dy crnW ivc bYTI gurU jI qoN b^iSS pRwpq kr rhI sI[ jdoN BweI swDU jI ny dyiKAw qW auh gu`sy ivc Aw gey Aqy bIbI sUrqI jI ƒ mwrn leI qlvwr imAwn iv`coN k`F leI[ igAwnI igAwn isMG “ieiqhws irAwsq bwgVIAW” ivc ies Gtnw gurmiq pRkwS 100 sqMbr 2014 bwry iliKAw hY: mm Gr kd bshY iehu nwrI[ qW qy AbhI cwhIey mwrI[ KYNc KVg Aiq kRoD bFY kY[ gieE qhW jih bYTI jY kY[ mwrn ihq ien K`g auBwrXo[ rihE auqY hI bl kr hwrXo[ prMqU jdoN BweI swDU jI dI nzr sRI gurU hirgoibMd swihb jI nwl imlI qW auh ie`kdm SWq ho gey[ ies bwry BweI sMqoK isMG ny “sRI gur pRqwp sUrj gRMQ” ivc iliKAw hY: irs kir gXo htwvn joie[ gur drSn qy sIql hoie[ ies Gtnw bwry “gur iblws pwqSwhI-6” ivc izkr hY ik: jbY drs gur kw kIXo swDU mn irs jwie[ qjI mXwn min SWiq Dir pd pMkj lptwie[ gurU jI dy drSnW dw BweI swDU jI dy mn ’qy bhuq Asr hoieAw[ gurU jI dy bcnW nwl aunHW dw jIvn hI bdl igAw[ auh gurU jI dy crnW ivc Fih ky AwpxI Bu`l dw pCqwvw krn l`gy Aqy gurU jI qoN is`KI dI dwq pRwpq krn leI ArjoeI krn l`gy[ gurU jI ny BweI swDU jI ƒ is`KI dI dwq b^iSS kr ky is`K sjw ilAw[ BweI swDU jI jdoN AwpxI pqnI nwl ipMf quklwxI phuMcy qW aunHW ny ausy rwq sKI srvr dI kbr Fwh id`qI[ igAwnI krqwr isMG klwsvwlIAw ny ies bwry “sRI KVgyS pRkwS” ivc iliKAw hY: iB`jI rwq, hoeI cu`p cwp swry Pyr auiTAw vylw qkwie rwqIN[ cu`p kIqw hI Gr qoN inkl igAw khI moFy dy auqy rKwie rwqIN[ auh pIr dw QVHw krqwr isMGw Fwh swDU ny kIqw sPwie rwqIN[ bIbI sUrqI jI Aqy BweI swDU jI swl ivc do vwr gurU jI dy drbwr ivc jWdy Aqy sMgq dI syvw kr ky Awqimk AnMd pRwpq krdy[ ienHW dy Gr iek suMdr bwlk ny jnm ilAw[ bIbI sUrqI jI Awpxy pqI nwl b`cy ƒ lY sRI gurU hirgoibMd swihb jI dy drbwr ivc sRI AMimRqsr phuMcy Aqy pu`qr dI dwq pRwpq hox ’qy KuSI dw iezhwr kIqw[ gurU jI ny b`cy dI suMdrqw ƒ dyKdy hoey b`cy dw nW rUp cMd r`iKAw[ b`cw vI Awpxy mwqw ipqw nwl gurU-Gr ivc AwauNdw hoieAw gurmiq dw pRBwv Dwrn krdw igAw[ ieho rUp cMd v`fw ho ik gurmiq dw bhuq v`fw pRcwrk bixAw Aqy gurU jI qoN ‘BweI’ dI aupwDI nwl gurmiq pRkwS 101 sqMbr 2014 AnykW b^iSSW pRwpq kIqIAW[ gurU jI ny ienHW dy nW ’qy hI BweI rUpw ipMf Awbwd krvwieAw[ gurU jI ny BweI rUpW cMd jI ƒ iek KMfw Aqy lMgr vrqwaux leI iek kVCw b^iSS kIqw[ ieh dovyN inSwnIAW A`j vI ienHW dy vMSzW pws ipMf bwgVIAW ivKy bVy siqkwr nwl sMBwlIAW hoeIAW hn[ A`gy c`l ky bIbI sUrqI jI dy vMSzW ny is`KI ivc mhwn kwrj kIqy Aqy ieho pirvwr ‘BweI ikAW’ dy nW nwl pRis`D hoey[ BweI rUp cMd jI dy pu`qr BweI prm isMG jI Aqy BweI Drm isMG jI ny sRI gurU goibMd isMG jI dI syvw ivc hwzr rih ky KMfy dI pwhul pRwpq kIqI[ BweI prm isMG jI dw sRI hzUr swihb nMdyV ivKy idhWq ho igAw Aqy BweI Drm isMG jI gurU swihb qoN AwigAw lY ky vwps ipMf Aw gey[ sRI gurU goibMd isMG jI ny BweI Drm isMG jI ƒ ivdw krn vyly iek gurbwxI dI poQI, iek ikrpwn, iek CotI ikrpwn Aqy iek Cotw KMfw b^iSS kIqw[ ienHW iv`coN ikrpwn jINd dy mhwrwjy pws sMgrUr Aqy bwkIAW dIAW piv`qr inSwnIAW aunHW dy vwrsW pws hn[ BweI rUp cMd jI swvx vdI 1, sMmq 1766 ibkRmI ƒ svrg isDwr gey[ ij`Qy aunHW dw AMqm sskwr kIqw igAw au~Qy ‘BweI kI smwD’ nW dw ipMf Awbwd ho igAw hY[ A`jkl bIbI sUrqI jI Aqy BweI rUp cMd jI dy vMSz ipMf BweI rUpw, BweI kI smwD, nyhIAWblw P`tI, BweI kI bwgVIAW, BweI kw idAwlpurw Awid ipMfW ivc Abwd hn[ gu r U s r su D wr ivKy gu r miq smwgm s. jrnYl isMG, mYnyjr, gurduAwrw sRI gurU hirgoibMd swihb, pw: CyvIN; gurUsr suDwr, izlHw luiDAwxw ivKy 26 qoN 28 julweI qk do-idnw slwnw gurmiq smwgm krvwieAw igAw[ ies smwgm ivc v`K-v`K FwfI, rwgI Aqy kvISrI jiQAW ny sMgqW ƒ gurieiqhws srvx krvw ky inhwl kIqw[ ies mOky hoey AMimRqsMcwr smwgm ivc ku`l 35 pRwxI AMimRq Ck ky gurU vwly bxy[ gurmiq pRkwS gwgr ’c 102 swgr-- sqMbr 2014 43 im`qrqw dw mh`qv -fw. ieMdrjIq isMG gogoAwxI* ijn@w idsMdiVAw durmiq vM\Y imqR AswfVy syeI] hau FUFydI jgu sbwieAw jn nwnk ivrly kyeI] (pMnw 520) mwnvI S^sIAq dI auswrI ivc ij`Qy s`iBAwcwr, Drm, iv`idAk Adwry qy mwipAW dI soc dw ih`sw huMdw hY, au~Qy v`fw pRBwv dosqWim`qrW dI sMgq dw huMdw hY[ mhwn koS Anuswr im`qr qoN Bwv snyh krn vwlw hY[ im`qr iek pRcilq Sbd hY, ijs dy smwnwrQI Sbd sm ArQ koS ivc pMjwh dy krIb hn, ijvyN- Asnwh, AsnyhI, AzIz, shcr, shweI, shyrw, sKw, snyhI, s`jx, sp`KS, swjnVw, suihrd, surjn, sYn sMgwqI, sMgI, sMAwqI, ihqU, ihqYSI, dosq, bwlhw, mIq, bylI, muhbqI, Xwr Awid qoN ielwvw hor vI kwPI hn[ iesy qrHW Drm dy mwrg ’qy c`lidAW SrDw-Bwvnw qy bwxI-bwxy dy DwrnI im`qr iml jwx qW ienswn Drm krm dy jIvn vwlw bx jWdw hY[ pr jykr ies dy ault nwsiqk ibrqI dy Bwvnw ivhUxy im`qr hox, qW cMgy Bly prvwrW dy vwrs vI iQVk jWdy hn[ S^sIAq auswrI qoN lY ky iek sMgiTq Drm dy pRcwr qy pwswr ivc vI ivkws qd huMdw hY jd iek S^s dUjy leI pyRrk SkqI bxy[ is`KI- iek sMgiTq Drm dI pihcwx hY, pr ies smyN is`K smwj ivc keI QWeIN ies dI Gwt rVkdI hY[ bhu-igxqI v`loN Awpxy Drm, &ls&y, mrXwdw jW srUp dw mwx hI nhIN kIqw jWdw, sgoN jd ikDry iek`Ty ho jwx qW kOmI inMidAw qy nWhvwcI soc dw muzwhrw vI huMdw hY[ kOmI p`Dr ’qy ieh iek ^qrnwk ruJwn hY, jo kuJ ku lyKkW, pRcwrkW qy pRkwSkW ny pYdw kr id`qw hY[ AsIN rozwnw Ardws ivc iek jodVI krdy hW ik “syeI ipAwry myl, ijnHW imilAW qyrw nwm icq Awvy” Bwv swfI jIvn-jwc au~pr aunHW dI sMgq dw cMgw pRBwv pvygw[ is`K smwj ivc nSy vrqx qy piqqpuxy dy vDx dw mu`K kwrn vI Aijhy Anupwq dw vD jwxw hY[ iPr *Kwlsw kwlj, sRI AMimRqsr-143001; mo: +9198159-85559 gurmiq pRkwS 103 sqMbr 2014 jYsI im`qrqw vYsI i&qrqw vwlI g`l ho rhI hY[ ies lyK dy ArMB ivc id`qIAW pMkqIAW sRI gurU gMRQ swihb jI ivc suBwiemwn hn[ siqgurU jI swƒ sMswrIAW ƒ jwigRq krdy hoey PurmwauNdy hn ik swfy (Asl) im`qr auhI mnu`K hn, ijnHW dw dIdwr kIiqAW BYVI m`q dUr ho jWdI hY[ mYN swrw jgq Bwl vyiKAw hY, koeI ivrly hI Aijhy mnu`K imldy hn[ ieh smUh smwj leI cyqMnqw qy jwigRqI dw mMqr hY ik im`qrqw dw mh`qv qy pRBwv kI hY[ iek jgHw ^lIl ijbrwn ilKdw hY, ‘quhwfw dosq iek Aijhw Kyq hY, ijs ƒ qusIN ipAwr nwl bIjdy Aqy Sukrwny nwl v`Fdy ho[’ A`gy iliKAw ik, ‘vkq dy ivnwS leI nhIN, sgoN vkq dy jIx leI quhwƒ Awpxy dosq dI loV hoxI cwhIdI hY[’ iesy sMdrB ivc is`KI dy mhwn ivAwiKAwkwr BweI gurdws jI dw ricq sv`Xw swfI pRyrk SkqI bxygw ik im`qrqw jW cMgy-bury sMgI dw swQ kI kImq r`Kdw hY qy kYsw pRBwv pwauNdw hY: kwhU dsw ky pvn gvn kY brKw hY, kwhU dsw ko pvn bwdr iblwq hY] kwhU jl pwn kIey rhq Arog dyhI, kwhU jl pwn ibAwpY ibRQw ibllwq hY] kwhU igRh kI Agin pwk swk isiD krY, kwhU igRh kI Agin Bvn jrwq hY] kwhU kI sMgiq imil jIvn mukiq huie, kwhU kI sMgiq imil jmpuir jwq hY]549] Bwv ik iksy pwsy dI hvw c`lx kr ky qW vrKw hud M I hY, pr iksy pwsy dI hvw b`dl hI aufw idMdI hY[ iesy qrHW koeI pwxI pIx nwl srIr Arog rihMdw hY, pr koeI hor pwxI pIx nwl koeI nw koeI rog icMbV jWdw hY qy mnùK kurlWdw hY[ A`gy BweI swihb izkr krdy hn ik iksy Gr dI A`g pkvwn qy sbzI-BwjI iqAwr krn ivc shweI hud M I hY, pr iksy Gr ’c BVkI A`g Gr ƒ hI swV ky suAwh kr idMdI hY[ AMqlI pMkqI ivc im`qrqw jW sMgq dI ivAwiKAw hY ik iksy dI sMgq ivc imilAW jIvn-mukqI pw leIdI hY Aqy iksy dI sMgq ivc imilAW Aijhw vwprdw hY ijs nwl jmpurI Bwv nrkW ivc jweIdw hY[ gurmiq pRkwS 104 sqMbr 2014 is`KI dI dwsqwn -s. mlkIq isMG* mu`F bMinAw is`KI dw gurU nwnk, jwlm C`f ky audoN mYdwn B`jy, dsvyN gurW ny pUrn sjweI is`KI[ ibnHW sIs qoN lVI lVweI is`KI[ svw l`K dy nwl ieh lVy iek`lI, BwvyN sIs qoN KopV luhw ley sI, ivc nIhW dy geI icxvweI is`KI[ kys nhIN sI audoN ktwey is`KI[ l`KW zulm shwry ny isrW au~qy, bMd bMd ktwey mnI isMG sUry, bMd ipMjirAW ivc jw pweI is`KI[ geI crKVI au~qy cVweI is`KI[ idl pu`q dw ipqw dy mUMh pwieAw, glW ’c pw ky twier swVx vyly, r`qw iPr vI nhIN GbrweI is`KI[ nvMbr 84 ’c geI nw mukweI is`KI[ p`Qr idl vI vyK roey ies ƒ, mUl sxy ivAwj dy moV id`qw, dsm ipqw ny AYsI sjweI is`KI[ mUMhoN hwey nw kdy kFweI is`KI[ sB kuJ vwr ky kOm qoN siqgurW ny, kro hoS kuJ dyS dy nOjvwnoN! vyKo v`ifAW ikvyN inBweI is`KI[ l`K Sukr sI Pyr mnwey is`KI[ mIr mMƒ dy zulm dI A`q vyly, Zl pu`qW dy hwr puAwey is`KI[ AMimRqDwrI hovo C`fo niSAW ƒ! mihMgy mu`l h`Q ieh AweI is`KI! svw svw mx pIsxy pIh ky qy, bUtw is`KI dw sdw bhwr rihxw, Bwxw mMn ky is`dk inBwey is`KI[ mu`k gey ijnHW soc, mukweI is`KI[ hirmMdr v`l pwpI jd mUMh kIqw, mlkIq isMGw eyhƒ pwilAw ^Un pw ky, bwbw dIp isMG lIk tpweI is`KI[ hoeI sdw hI dUx svweI is`KI[ *ieMcwrj, kVwh pRswd, sRI drbwr swihb, sRI AMimRqsr[ mo: +9198152-27481 gurmiq pRkwS 105 sqMbr 2014 is`K iKfwrIAW ƒ dsqwr sjw ky KyfxoN rokxw inMdxXog sRI AMimRqsr: 24 julweI- cIn dy vuhwn Sihr ivc ieMtrnYSnl bwsktbwl PYfrySn (PIbw) v`lNo eySIAw k`p dOrwn Bwrq dy do is`K iKfwrI s. AMimRqpwl isMG qy s. Amjoq isMG ƒ mYc rYPrI v`lNo isr ’qy CotI dsqwr (ptkw) sjw ky bwsktbwl Kyfx qoN roky jwx dI Som R xI gu:pR:kmytI v`loN sKq inKyDI kIqI geI hY[ hryk is`K vwsqy isr F`kx leI dsqwr sjwauxI zrUrI huMdI hY, ie`QoN qk ik KyfW dOrwn vI CotI dsqwr (ptkw) sjwauxI pYNdI hY[ ies nwl Kyf dOrwn iksy vI dUsry iKfwrI ƒ ko e I mu S ikl nhIN AwauNdI, pr pqw nhIN ikhVy inXm qihq PIbw ny is` K iKfwrIAW ƒ CootI dsqwr sjw ky Kyfx qoN roikAw hY[ PIbw dy ies qrHW krn nwl ij`Qy iKfwrIAW dI mwniskqw ƒ BwrI s`t v`jI hY, au~Qy dyS-ivdySW ivc vsdy is`K BweIcwry ivc BwrI ros qy roh pwieAw jw irhw hY[ pihlW vI ieMtrnYSnl vrlf sMsQw (PIPw) v`loN Pu`tbwl mYc Kyfx smyN is`K iKfwrIAW ƒ CotI dsqwr sjw ky Kyfx qoN roikAw igAw sI ijs dI kOmWqrI p`Dr ’qy is`K BweIcwry qy hor sMsQwvW v`loN BwrI ivroD krn ’qy PIPw v`loN Awpxy inXm ivc soD kr ky is`K iKfwrIAW ƒ dsqwr (ptkw) bMn ky Pu`tbwl Kyfx dI iejwzq id`qI geI sI, pRq M U hux PIbw v`lNo do is`K iKfwrIAW ƒ isr qy CotI dsqwr sjw ky bwsktbwl Kyfx qoN roikAw igAw hY, jo bhuq hI mMdBwgw hY[ SRo:gu:pR:kmytI ny dyS-ivdyS dy is`K BweIcwry Aqy sMsQwvW ƒ zor dy ky mMg kIqI hY ik kOmWqrI p`Dr ’qy PIbw dI ies hrkq dw sKq noits lYx qW jo ieMtrnYSnl vrlf sMsQw (PIPw) dI qrHW PIbw vI Awpxy inXmW ivc soD kry[ Drm pRcwr kmytI v`loN gurmiq cyqnw mwrc sRI AMimRqsr 25 julweI:- jQydwr gurduAwrw pRbMDk kmytI dy idSwAvqwr isM G , pR D wn, So R m xI inrdy S W Anu s wr piqqpu x w qy gurmiq pRkwS 106 niSAW dy Kwqmy leI Drm pRcwr kmytI (SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI) v`loN ivSwl gurmiq cyqnw mwrc dw AwXojn kIqw igAw[ ieh cyqnw mwrc gurduAwrw gurdrSn pRkwS mihqw qoN ArMB hoieAw[ArMBqw dI Ardws isMG swihb igAwnI gurimMdr isMG gMQ R I s`cKMf sRI hirmMdr swihb ny kIqI Aqy ies dI rvwngI isMG swihb igAwnI gurbcn isMG jQydwr sRI Akwl qKq swihb Aqy dmdmI tkswl dy muKI igAwnI hrnwm isMG Kwlsw ny kIqI[ sMgqW ƒ sMdyS idMidAW isMG swihb igAwnI gurbcn isMG ny ikhw ik Ajoky smyN ivc nOjvwn pIVI niSAW ivc glqwn ho ky piqqpuxy v`l vD rhI hY[ iesy hI muihMm qihq Drm pRcwr kmytI v`loN ies nwmurwd bImwrI ƒ dUr krn leI gurmiq cyqnw mwrc dI ArMBqw kIqI geI hY[aunHW ikhw ik A`j dy ruJwn Bry smyN ivc loV hY ik mwqw-ipqw, AiDAwpkW, smwj-syvI sMsQwvW Aqy Dwrimk jQy b M d IAW v` l o N nOjvwnW ƒ pRyirq kr ky guris`K rihxI-bihxI dI jIvn-jwc sqMbr 2014 d`sI jwvy[aunHW ikhw ik jdoN iek guris`K b`cw iek suMdr dsqwr sjw ky inkldw hY qW auh sB qoN ivl`Kx id`sdw hY ies leI swry nOjvwn b`cy-b`cIAW Aqy bzurgW ƒ dsm ipqw sRI gurU goibMd isMG v`loN b^SI KMfy-bwty dI pwhul Ck ky sRI gurU gMRQ swihb jI dy lV l`gxw cwhIdw hY[ ieh cyqnw mwrc gurduAwrw gurdrSn pRkwS mihqw qoN SurU ho ky au d o nM g l, nwQ dI KU h I, GmSwnpurw, nvW qnyl, bopwrwey, gurduAwrw sRI byr swihb, Boey, Ku j wlw, f` f U A wxw, nvW ipM f , Piqhpur, rwjpUqW, Cwpw rwm isMG, sRI gurU rwmdws hspqwl (v` l H w ), inaU AM i mR q sr qo N PlweIEvr rwhIN hwl gyt huMdw hoieAw gurduAwrw mMjI swihb dIvwn, hwl sRI AMimRqsr ivKy pu`ijAw[ies gurmiq cyqnw mwrc ivc v`K-v`K skUlW, kwljW dy ividAwrQIAW qy nOjvwnW ny suMdr dsqwrW sjw ky piqqpuxy, nSy dI rokQwm Aqy dsqwr dI mhwnqw bwry ilKqI bYnrW rwhIN sMgqW ƒ jwgrUk kIqw[ AMimRqDwrI is`K ƒ iemiqhwn dyx qoN rokx ’qy ros p`qr sRI AMimRqsr: 31 julweI- jQydwr Avqwr isM G , pR D wn, SR o m xI gurmiq pRkwS 107 gurduAwrw pRbD M k kmytI ny ipRs M Ipl pR S Wq iv` i dAw mM d r ko t w, rwjsQwn ƒ muAwPI mMgx leI p`qr iliKAw[ Awpxy ies p`qr ivc jQydwr Avqwr isMG ny ikhw ik mIfIAw dIAW ^brW qoN mYƒ pqw l`gw hY ik Awp dI sMsQw v`loN AM i mR q DwrI gu r is` K lVky ƒ iemiqhwn ivc kkwr pihn ky jwx qoN rok id`qw igAw hY, jo bhuq hI A&sosnwk Aqy bdiksmqI vwlI Gtnw hY[ ieh ivAkqI dI sMivDwink qy mOilk AiDkwrW dI AzwdI dy i^lw& hY[ aunHW ikhw ik ies Gtnw sbMDI pUry is`K smudwey ivc ros pwieAw jw irhw hY, ikauNik ies nwl aus b`cy dy Dwrimk jzbwqW ƒ Tys phuMcI hY[ aunWH ikhw ik 1699 eI: ivc dsmyS ipqw sRI gurU goibMd isMG jI ny Awpxy is`KW ƒ AMimRq dI dwq b^S ky Kwlsw pMQ dI sQwpnw kIqI[ aunWH Awpxy AMimRqDwrI is`KW sqMbr 2014 ƒ rihq vjoN pMj kkwr kiChrw, kMGw, kVw, ikrpwn qy kysW dy DwrnI hox leI ikhw[ aunWH is`K pMQ dI ƒ numwieMdw jQybd M I SRm o xI gurduAwrw pRbD M k kmytI dw pRDwn hox dy nwqy pRSWq iv`idAw mMdr dy ipRs M Ipl ƒ Adwry v`lNo ividAwrQI qy aus dy mwipAW qoN muAwPI mMgx qy ie`k hPqy dy AM d r-AM d r au s dw iemiqhwn lYx leI FukvyN pRbMD krn leI vI ikhw[ aunWH ikhw ik Aijhw nw krn ’qy ipRs M Ipl Aqy aukq Adwry i^lw& kwƒnI kwrvweI kIqI jwvygI[ jQydwr Avqwr isMG ny ie`k v` K rI p` q rkw izlH w mY i jstR y t rwjsQwn ƒ vI ilKI[ ijs ivc au n H W izlH w mY i jstR y t ƒ in` j I idlcspI lY ky is`K kOm dIAW Dwrimk BwvnwvW nwl i^lvwV krn vwly Adwry qy au s dy krmcwrIAW i^lw& kwƒnI kwrvweI krn leI ikhw[ pwiksqwn dy is~KW qy hoey hmly dI inKyDI sRI AMimRqsr: 7 Agsq- jQydwr Avqwr isM G , pR D wn, So R m xI gu r du A wrw pR b M D k kmy t I ny pwiksqwn dy ipSwvr Sihr ivc kuJ bMdk U DwrIAW v`lNo pwiksqwn ivc v`s rhy is`K kwrobwrI s. jgmoq isMG, s. prm isMG Aqy s. mnmIq isMG au~pr kIqy hmly dI s^q inKyDI kridAW pwiksqwn srkwr pwsoN doSIAW i^lw& s^q kwrvweI dI mMg kIqI hY[ aunHW ny ikhw ik bMdUkDwrIAW gurmiq pRkwS 108 v`loN kIqy hmly dOrwn iek is~K s. jgmoq isMG dI mOq Aqy do z^mI ho gey hn jo AqI iGxwauxI Gtnw hY[ aunWH ikhw ik is~K hryk Drm dw siqkwr krn qy srb~q dw Blw mMgx vwlI kOm hY, pr pwiksqwn ivc is`K sur`iKAq nhIN, ies qoN pihlW vI pwiksqwn dy v`K-v`K SihrW ivc SrwrqIAW v`loN hmly krky G`t ig`xqI is`KW sqMbr 2014 dw BwrI jwnI qy mwlI nukswn kIqw hY[ ies leI pwiksqwn srkwr dw &rz bxdw hY ik auh G`tigxqI is~KW dI jwn mwl dI rKvwlI kry qy bwr-bwr is`K BweIcwry ’qy hud M y hmly bMd krvwey[ au n H W ky N dr srkwr ƒ ApIl kridAW ikhw ik auh pwiksqwn dI srkwr nwl g`lbwq kr ky is~KW dI suri` KAw ƒ XkInI bxvwey[ nslI Byd-Bwv i^lw& kYnyfw srkwr kwrvweI kry sRI AMimRqsr: 9 Agsq- jQydwr Avqwr isM G , pR D wn, So R m xI gurduAwrw pRbMDk kmytI ny v`Kv`K AKbwrW iv`c Awey ibAwnW dy AwDwr ’qy ‘iemIgyRSn kYnyfw vwc’ nWA hyT gryt torWto Kyqr iv`c is`KW i^lw& vMfy gey n&rq Bry postrW dI sKq inMdw kridAW srkwr qoN mMg kIqI hY ik doSIAW i^lw& s^q kwrvweI kIqI jwvy[ aunWH ikhw ik bhu-igxqI is`K ipCly lMmy smyN qoN kYnf y w ivc rih rhy hn Aqy ie`QNo dy ivkws kwrjW ivc v`fy p`Dr ’qy Xogdwn pw rhy hn[ aunWH ikhw ik is`K kOm sdw srb`q dw Blw mMgdI AweI hY, pr nslI Byd-Bwv iksy vI kImq ’qy brdwSq nhIN kIqw jwvygw[ aunHW ikhw ik ies qoN pihlW vI brYNptn Sihr ivc is`K ivroDI prcy vMfy gey sn qy hux muV is`KW dy kYnyfw ivc dw^ly ƒ rokx leI iGxwauxI hrkq vwly postr vMfy gey hn, jo TIk nhIN[ aunHW ikhw ik is`KW i^lw& nslI ivqkry dIAW GtnwvW lgwqwr jwrI hn, jo icMqw dw ivSw hY[ aunHW kYnyfw srkwr ƒ ApIl kIqI ik ‘iemIgyRSn kYnyfw vwc’ nwmk sMsQw jW ijhVy vI ies Gtnw leI ijMmv y wr hn aunWH i^lw& sKq kwrvweI kIqI jwvy Aqy is`KW dI sur`iKAw ƒ XkInI bxwaux leI Tos auprwly kIqy jwx[ gurmiq pRkwS 109 sqMbr 2014 Bwgvq iKlw& kwrvweI hovy- jQy:Avqwr isMG sRI AMimRqsr: 12 Agsq- jQydwr Avqwr isM G , pR D wn, SR o m xI gu r du A wrw pR b M D k kmy t I ny Awr.AYs.AYs. dy muKI mohn Bwgvq v`loN bIqy idnIN ihMdosqwn ’c v`sdy swry ihMdU hn, vwlw ibAwn Bwrq dI eykqw qy AKMfqw ƒ BMg krn vwlw krwr idMidAW ies dI inMdw kIqI hY[ aunHW ikhw ik Bwrq bhuBwSweI, bhu-DrmI dyS hY qy ies ivc ihMdU, muslmwn, is`K, eIsweI qy hor Drm dy lok vsdy hn, ijnHW dy Awpo - Awpxy rIqI-irvwz, v`Kry-v`Kry Drm qy BwSwvW hn[ Bwrq dy sMivDwn Anuswr hryk Drm dy lokW ƒ Awpxy-Awpxy Drm ’c pRp`k qy Awpxy-Awpxy rIqI irvwzW Anuswr rihx-sihx dw pUrw-pUrw h`k hY[ aunHW ikhw ik mohn Bwgvq dI ieh dlIl ik AmrIkw ivc AmrIkI, ieMglYNf ivc rihx vwly AMgryz, jrmnI ’c rihx vwly jrmn hn Awid ikMnI hwsohIxI hY, ikauNik AmrIkw ivc eIsweI goirAW qoN ielwvw, muslmwn, is`K qy ihMdU BweIcwrw v`fI igxqI ’c rih irhw hY iesy qrHW dUsry dySW ’c vI hY prMqU iksy ny kdy Bwgvq vrgI sOVI soc dw pRgtwvw nhIN kIqw[ aunHW ikhw ik iksy vI dyS ivc rihx vwly lok au~QoN dy vsnIk qy dyS dI rwStrIAqw dy nWA nwl jwxy jw skdy hn, pr iek DrmI nhIN[ aunHW ikhw ik ies qoN pihlW vI Bwgvq ny keI vwr ivvwdq ibAwn id`qy hn, pqw nhIN aunHW dw ienHW ibAwnW ip`Cy kI mksd hY jW auh Aijhy ibAwn dwg ky Awpxy Awp ’c kI swbq krnw cwhuMdy hn[ G`t-igxqIAW jW dUjy DrmW dw inrwdr kr ky dyS dI koeI Dwrw qr`kI KuShwlI dw supnw nhIN sMjoA skdI[ aunHW Bwrq srkwr ƒ zor dy ky ikhw hY ik Bwrq bhu-DrmI dyS hY qy Bwgvq dy ies iPrkU ibAwn nwl dyS ’c vsdy bwkI DrmW dy lokW ƒ BwrI Tys pu`jI hY, Aijhy ibAwn rwStr dy ih`q ivc nhIN hn[ ies leI SWq vsdy Bwrq dI eykqw qy AKMfqw ƒ BMg krn dy mnsU b y bxwau x vwly Bwgvq i^lw& kwrvweI krnI cwhIdI hY[ gurmiq pRkwS 110 sqMbr 2014 Drm pRcwr kmytI dIAW pRcwr srgrmIAW is`K imSn hirAwxw qy ihmwcl pRdyS v`loN gurmiq kYNp is`K imSn hirAwxw v`lNo gurduAwrw swihb isMG sBw, ipMf AOFW, qih: f`bvwlI ivKy 11 qoN 13 julweI 2014 qk gurmiq isKlweI kYNp lgwieAw igAw[ ies kYNp ivc 90 pRwxIAW ny Bwg ilAw[ kYNp dI smwpqI smyN hlkw mYNbr jQydwr jgSIr isMG mWgyAwxw, s. rijMdr isMG pRDwn gurduAwrw isMG sBw, ipMf AOFW, is`K imSn hirAwxw dy ieMcwrj s. AjIq isMG ny AweIAW sMgqW dw gurmiq isKlweI kYNp ivc sihXog dyx leI DMnvwd kIqw Aqy gurU vwly bxn leI pRiy rAw[ kYNp ivc hwzrI Brn vwly pRwxIAW ƒ Drm pRcwr kmytI (SR:o gu: pR: kmytI), sRI AMimRqsr v`lNo srtIiPkyt, in`qnym dy gutky Aqy is`K rihq mrXwdw dy ky snmwinq kIqw[ ies kYNp ivc pRcwrk BweI mnvIq isMG, BweI gurdIp isMG Aqy BweI qrlocn isMG ny sMgqW ƒ is`K rihq mrXwdw bwry Aqy SùD pwT krn bwry jwxkwrI id`qI[ Drm pRcwr kmytI v`loN gurmiq smwgm Drm pRcwr kmytI (SRo: gu: pR: kmytI), sRI AMimRqsr swihb v`loN gu: twhlw swihb ipMf bhwdr ngr qih: p`tI, izlw qrnqwrn ivKy 7 qoN 9 julweI 2014 qk Dwrimk dIvwn sjwieAw igAw[ ijs ivc hoey AMimRq-sMcwr ivc 74 pRwxIAW ny AMimRq-pwn kIqw[ kvISr BweI gurjIq isMG vrnwlw, BweI dlbIr isMG Kwlsw, FwfI jsbIr isMG vltohw, BweI AmrjIq isMG sBrw, FwfI qrsym isMG morWvwlI Aqy s. gurmuK isMG rmdws v`loN sMgqW ƒ gur-ieiqhws srvx krvwieAw igAw[ iPlm auprytr BweI rxjIq isMG Aqy suKivMdr isMG v`loN Dwrimk iPlmW vI idKweIAW geIAW[ ies mOky ivSyS qOr ’qy mwstr iSMgwr isMG, mYNbr, SRo: gu: pR: kmytI, s. jgjIq isMG Aqy s. jsivMdr isMG dInpur, mIq sk`qr ny vI hwzrI BrI[ aUnw ivKy gurmiq klwsW dw AwXojn pRcwrk BweI suKrwj isMG v`loN pu`jI irport Anuswr Drm pRcwr gurmiq pRkwS 111 sqMbr 2014 kmytI, SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr v`loN is`K imSn ihmwcl pRdyS dy sihXog nwl aUnw dy v`K-v`K ipMfW ivc 2 qoN 30 julweI qk gurmiq klwsW lgweIAW geIAW[ ienHW klwsW ivc 200 qoN v`D b`icAW ny Bwg lY ky gurbwxI sMiQAw, in`qnym, gur-ieiqhws Aqy is`K rihq mrXwdw sMbMDI jwxkwrI hwsl kIqI[ ienHW klwsW dy AwXojn ivc mw.jgIr isMG Aqy s.dljIq isMG (dovyN mYNbr swihbwn SoR:gu:pR:kmytI) ny ivSyS rUp ivc sihXog id`qw[ hlkw btwlw ivKy gurmiq kYNp Drm pRcwr kmytI (SRo:gu:pR:kmytI), sRI AMimRqsr v`loN hlkw btwlw AMdr gurmiq isKlweI kYNpW dw AwXojn kIqw igAw[ ijs qihq 10 jUn, 2014 ƒ BweI blvMq isMG AYnokot pRcwrk, BweI gurmuK isMG DMdoeI, BweI gurByj isMG, BweI AmndIp isMG, BweI mnjIq isMG ny hlky dy v`K-v`K ipMfW ivc skUlI b`icAW ƒ gurbwxI, gur-ieiqhws Aqy is`K rihq mrXwdw dI jwxkwrI id`qI geI[ iesy qrHW 1 julweI, 2014 ƒ lgwey gurmiq kYNp ivc pRcwrk swihbwn v`lNo v`K-v`K ielwikAW ivc gurmiq klwsW lgweIAW geIAW[ ienHW gurmiq kYNpW dI smwpqI mOky 13 julweI, 2014 ƒ gurduAwrw A`cl swihb ivKy ienwm-vMf smwgm krvwieAw igAw[ ies smwgm ivc jQy: guirMdrpwl isMG gorw, mYNbr, SRo:gu:pR:kmytI ny ivSyS sihXog id`qw[ mYnyjr, gu: A`cl swihb v`loN ies mOky 1300 dy krIb b`icAW ƒ mYfl, pRsMsw-p`qr qy Dwrimk swihq vMifAw igAw[ ies mOky hoey AMimRq-sMcwr ivc 104 pRwxIAW ny AMimRq CikAw[ kkwr Drm pRcwr kmytI (SRo:gu:pR:kmytI) v`loN Bytw rihq id`qy gey[ is`K imSn jMmU kSmIr v`loN gurmiq smwgm is`K imSn jMmU kSmIr v`loN Drm pRcwr kmytI dy sihXog nwl 23 qoN 25 jUn, 2014 qk gu: CyvIN pwqSwhI bwrwmUlw (kSmIr) Aqy 27 qoN 29 jUn 2014 qk gu: ShId buMgw brjlw, sRI ngr (kSmIr) ivKy gurmiq tRyinMg kYNp lgwey gey, ijnHW ivc gurU-Gr dy gRMQI isMG, pwTI isMG, pRbMDk swihbwn ielwky dIAW Dwrimk sMsQwvW dy numwieMdy gurmiq pRkwS 112 sqMbr 2014 phuMcy[ Drm pRcwr kmytI dy pRcwrk BweI pRimMdr isMG ny ienHW kYNpW ivc Awey jigAwsUAW ƒ gurbwxI Aqy in`qnym dI sMiQAw id`qI[ ies mOky pRcwrk BweI srbjIq isMG FotIAW ny is`K rihq mrXwdw sMbMDI sMgqW ƒ jwxkwrI id`qI[ ienHW kYNpW ivc Drm pRcwr kmytI dy mIq sk`qr s. jsivMdr isMG dInpurny ivSyS rUp ivc hwzrI BrI[ ipM f Shbwzpu r ivKy AM i mR q -sM c wr pRcwrk BweI gurbcn isMG klsIAW Aqy BweI hIrw isMG minhwlw v`loN pu`jI irport Anuswr Drm pRcwr kmytI (SoRmxI gu:pR:kmytI), sRI AMimRqsr v`loN gurduAwrw bwbw surjn dyv jI, ipMf Shbwzpur, izlHw qrn qwrn ivKy 20 jUn, 2014 ƒ AMimRq-sMcwr smwgm krvwieAw igAw, ijs ivc ku`l 100 pRwxIAW ny KMfy-bwty dI pwhul pRwpq kIqI[ ieh smwgm BweI mnjIq isMG BUrw kohnw, mYNbr, SRo:gu:pR:kmytI dI dyK-ryK ivc hoieAw[ XU. pI. is`K imSn v`loN gurmiq kYNp s. ibRjpwl isMG, ieMcwrj, is`K imSn, hwpuV, gwizAwbwd v`loN pùjI irport Anuswr imSn v`loN mhInw jUn, 2014 ivc ipMf swdùlwpur, hwpuV, goNfw, bhrweIc Awid v`K-v`K sQwnW ’qy b`icAW dy gurmiq kYNp lgwey gey[ ienHW kYNpW ivc 200 qoN v`D b`icAW ny Bwg ilAw, ijnHW ƒ v`K-v`K pRcwrk swihbwn v`loN gurmuKI igAwn Aqy gurmiq dI jwxkwrI id`qI geI[ ienHW kYNpW ivc Bwg lYx vwly swry b`icAW ƒ Drm pRcwr kmytI (SoR:gu:pR:kmytI), sRI AMimRqsr v`loN mYfl Aqy snmwn-icMn vI id`qy gey[ gu r du A wrw ShIdW l` D y v wl ivKy AM i mR q -sM c wr mYnyjr, gurduAwrw ShIdW l`Dyvwl, mwihlpur, izlHw huiSAwrpur v`loN pu`jI irport Anuswr auprokq gurduAwrw swihb ivKy 22 julweI, 2014 ƒ hoey AMimRq-sMcwr smwgm ivc ku`l 34 pRwxI gurU vwly bxy[ golfn AwPsY~t pRY~s, gurduAwrw rwmsr swihb, sRI AMimRqsr qoN SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI leI s. dlmyG isMG ipRMtr qy pbilSr ny Cpvw ky d&qr SRomxI gurduAwrw pRbMDk [ kmytI sRI AMimRqsr qoN pRkwiSq kIqw[ imqI 5-9-2014