Linux, Renault Formula 1`i yürütüyor
Transkript
Linux, Renault Formula 1`i yürütüyor
SAYI 9 EK‹M 2005 IBM’in ücretsiz gazetesidir dört ayda bir yay›nlan›r Bu say›m›zda... 2 Linux, Renault Formula 1’i yürütüyor 4 Kamu ve özel sektör iflbirli¤i 6 Kamu sektörü Linux yetkinlik merkezi destekçileri 7 Kamusal Linux 8 Mustafa Akgül ile LKD 10 UBUNTU Rekabet, Büyüme, De¤iflim... 12 EncFS: fiifreli Dosya Sistemi 14 Freshmeat’ten seçmeler 16 IBM Linux’a karfl› patent suçlamas›nda bulunmayaca¤›n› taahhüt ediyor Küresel ekonomide baz› kavramlar ön plana ç›k›yor: Rekabet, büyüme, yeni ifl alanlar›, de¤iflim gibi. En küçü¤ünden en büyü¤üne, yerelden uluslararas›na bütün iflletmeler, kamu kurum ve kurulufllar›, bu bafll›klar› dikkate alarak ad›m atmak zorunlulu¤u hissediyor art›k. Rekabet avantaj›n›n sa¤lanmas›, büyümenin ivme kazanmas› ve yeni ifl alanlar› yarat›m› ise, ancak biliflim teknolojileri ve bu alanda yap›lan yat›r›mlar ile yaflam buluyor... 18 YKS A.fi.’de iki önemli proje 20 NYU IBM Supercomputer kullanacak 22 Haberler 23 Linux ve özgür yaz›l›mlar kritik kütleye ulaflt› m›? Bilgi ekonomisinin önem kazand›¤› günümüzde bilgi teknolojileri yat›r›mlar› ve bu yat›r›mlar›n maliyet avantajl›, ifl ihtiyaçlar›n› karfl›layacak esnek yap›larda olmalar› art›k en dikkat gösterilen bafll›klard›r. Elektronik ifl yapabilme yetene¤i yak›n gelecekte her ortam için gerekli ve geçerli bir ifl yapma yöntemi olacakt›r. Bütün bunlar, bizi, gelece¤in teknolojilerine bugünden entegre sistemlerin seçilmesi ve yat›r›mlar›n bu sistemlere yap›lmas› gerçe¤ine götürecektir. IBM y›llar boyu aç›k sistemler, tasar›mlar ve mimari tabanl› sistemleri, müflterilerinin ihtiyaçlar›na göre baflar› ile tasarlam›fl ve çözüme dönüfltürmüfltür. Linux iflletim sistemi aç›k sistemlerin de¤iflmez bir parças› olarak h›zl› ad›mlarla ilerlemektedir. Linux internetin h›zla geliflimi ile bütün dünyada çok büyük bir destekle gelifltirilmifl ve günümüzde çok olgun ve kar›fl›k çözümlerin baflar› ile yap›labilece¤i bir iflletim sistemi olarak kendini kan›tlam›flt›r. IBM bu geliflimde önemli destekler veren ve çözümlerde Linux iflletim sistemini konumland›ran en büyük destekçi olmufltur. Linux iflletim sistemi ve aç›k kaynak kodlu yaz›l›mlar›n Türkiye'de de dünyadaki kullan›m konumuna yükselmesi için IBM Türk Linux iflletim sistemine farkl› bir bak›fl aç›s› getirerek ilgili aktiviteleri yapacak ve yayg›nlaflmas›n› sa¤lamak için kamu yarar›na hizmet verecek merkezler kurmaktad›r. Bu konuda, MEB E¤itim Teknolojileri ile birlikte Türkiye'de bir "ilk" e daha imza att›k. MEB bünyesinde kurdu¤umuz Kamu Sektörü Linux Yetkinlik Merkezi'ni, biliflim teknolojilerinde aç›kl›k ve aç›k sistemlere olan deste¤i göstermek, e¤itim ve projeler gelifltirilmesini sa¤lamak amac› ile faaliyete geçirdik. Aç›k sistemlerin getirdi¤i avantajlarla gelecek daha aç›k ve belirgin olacak. Bütün Linux severleri, gelifltiricileri merkezlerden yararlanmaya davet ediyoruz. Sayg›lar›mla. YÖNET‹M ‹mtiyaz Sahibi : IBM Türk Ltd.fiti. ad›na Hüseyin K›z›ltay IBM Türk Limited fiirketi Büyükdere Caddesi Levent 80613, ‹stanbul Telefon : (0212) 317 1000 Faks : (0212) 278 0437 TASARIM ve UYGULAMA Vebevi ‹letiflim Teknolojileri Telefon : (0212) 231 3041 Faks : (0212) 231 3091 : www.vebevi.com Hüseyin KIZILTAY IBM Türk Genel Müdürü kurumsal Linux ve IBM birlikteli¤i bir y›ldönümünü daha geride b›rakt› Bu y›l San Francisco'da gerçeklefltirilen LinuxWorld toplant›s› IBM'in Linux ile birlikteli¤inin bir y›ldönümünü daha vurguluyor. 1999 y›l›nda, aç›k kaynak iflletim sistemi, aç›k kayna¤a geçen çekirdek grubun d›fl›nda da hareketlenme yaratmaya bafllam›flt›. Ancak, birçok iflletme, UNIX türevi bu sistemin, gereksinimlerini karfl›layabilece¤inden son derece kuflkuluydu. Ancak IBM, dünya çap›nda büyüyen gelifltirici ordusunun gösterdi¤i enerji ve özveri sayesinde Linux'un ald›¤› büyük h›z karfl›s›nda flaflk›na döndü. IBM Linux'a inanan ve Linux'un IBM ve müflterilerine sa¤layabilece¤i potansiyel avantajlar› gören ilk büyük ticari kurulufltur. Biz Linux'a bir milyar dolarl›k bir yat›r›m yapt›k ve Linux'a yeni ve gerekli özellikleri eklemek için binlerce gelifltiricimizi ay›rd›k. Befl y›lda ne kadar yol ald›k? fiu anda, Linux üzerinde çal›flan 350'den fazla yaz›l›m ürünü sunmaktay›z. Telekomünikasyondan kamu kurulufllar›na ve yaflam bilimlerine kadar her sektör yaln›zca Linux kullanmakla kalm›yor, ayn› zamanda Linux kullan›m›n› a¤ uygulamalar›n›n s›n›rlar›ndan ç›kar›p en kritik ifl uygulamalar›na tafl›yarak iflletmenin kalbine do¤ru geniflletiyor. IBM, Linux'la ile ilgili olarak dünya genelinde 12.000'den fazla ifl anlaflmas› yapt›. IBM'in System z9 anabilgisayar› gibi Linux ile çal›flan yeni donan›m çözümleriyle birlikte, Linux'un maliyetlerde yaratt›¤› düflüflü, sa¤lad›¤› mükemmel güvenli¤i ve esnekli¤i gören dünya çap›ndaki iflletmeler ve kurumlar aras›nda Linux kullan›m› h›zla yayg›nlaflmaya devam ediyor. da az say›da uygulama da¤›tmak isteyen müflterileri ve çözüm ortaklar›n› hedef almas›n› sa¤layacak kap›lar› açm›flt›r. Bu devralmadan önce IBM, Workplace'i Linux çerçevesinde gelifltirmeye 100 Milyon Dolar yat›raca¤›n›, Cloudscape kodunu (Derby olarak yeniden adland›r›ld›) Apache Fo u n d a t i o n ' a ba¤›fllayaca¤›n›, Linux Entegrasyon Merkezleri ve Linux Teknoloji Merkezlerinin aç›l›fl›n›, 500'den fazla patenti Linux'un gelifltirilmesine ba¤›fllad›¤›n› aç›klam›flt›. Wimbledon, Amerika Aç›k, Fransa Aç›k tenis turnuvalar› ve benzeri baflka spor organizasyonlar gibi birçok müflterisinin Web sitesine verdi¤i anasistem hizmetini de Linux üzerinde sa¤lamaktad›r. IBM, tavsiye etti¤i herfleyi kendi de uygulamaktad›r. Linux çal›flt›ran kritik uygulamalara örnek olarak IBM Web sitesi; IBM'in, di¤erlerinin yan›s›ra Cell ifllemcisi de üreten 2.5 milyar dolarl›k 300mm yonga üretim tesisine sundu¤u destek ve dünya çap›nda tüm ç a l › fl a n l a r › destekleyen uygulamalar verilebilir. Ayr›ca, IBM, Bu y›llar boyunca, IBM'in, devralma ve Aç›k Kaynak toplulu¤uyla iflbirli¤i yapma yoluyla Linux'a olan inanc›n› kan›tlamay› seçti¤i birçok vesile oldu. IBM en son Gluecode yaz›l›m›n› devrald›¤›n› aç›klad›. Bu giriflim, IBM'e, pazarda boflluk bulunan bir kesim olan, düflük düzeyde güvenlik geresinimleriyle tek bir uygulama ya 1 kurumsal Linux, Renault Formula 1'i yürütüyor Renault Formula 1 tak›m›, simülasyonlar›nda ve hayati önem tafl›yan telemetri uygulamalar›nda IBM'in sa¤lad›¤› Linux sistemlerinden faydalan›yor Renault'nun aç›klamas›na göre, Formula 1 tak›m›n›n arkas›ndaki BT ekibi, Linux kullanarak, yeni özellikleri s›narken harcad›klar› süreyi çarp›c› oranlarda azaltt›. Renault F1'in BT yöneticisi Christophe Verdier, geçmiflte tak›m›n›n motorda ya da flasideki yeni özellikleri denerken fiziksel taklitlere dayand›¤›n›, flu an kulland›klar› kurulumun ise (IBM eServer kümelerinde çal›flan Linux) simülasyonlara olanak vererek analiz süresini %90 oran›nda k›saltmalar›n› sa¤lad›¤›n› belirtti. Tak›m, araban›n ön ya da arka kanad›ndaki aerodimanik ak›m›n modellenmesi gibi çeflitli simülasyonlar› çal›flt›rmak için Linux kümelerini kullan›yor. Verdier'e göre, Linux'u seçmelerinin ana nedeni düflük maliyet de¤il, yüksek performans. Verdier "Formula 1'de as›l belirleyici etken giderler de¤il, zaman," dedi. "Sonuçta ölçü tur bafl›na harcanan süre - yani en h›zl› arabaya sahip olmak. Biz de en k›sa sürede en iyi arabay› tasarlamaya çal›fl›yoruz." 2 Geçmiflte, Renault, performans›n›n yeterli olaca¤›na inanmad›¤› için, kümelerini Linux üzerinde çal›flt›rmay› düflünmemifl. Ancak art›k bu durum de¤iflmifl ve tak›m 2003'den bu yana Linux tabanl› kümeler çal›flt›r›yor. Verdier, "Yar›fl s›ras›nda araba, yer ekibine motorun ya da flasinin çok önemli parametreleri hakk›nda, büyük miktarlarda gerçek zamanl› veri aktar›yor - ve bu sistem Linux üzerinden çal›flt›r›l›yor," dedi. Verdier "Linux kümelerini denemeye 1998'de bafllad›k," dedi. "O zamanlar Linux'u tek parçal› mimarilerle karfl›laflt›ran çal›flmalar, Linux'un daha az geliflmifl oldu¤unu ortaya koyuyordu. fiu anda ise AMD üzerinde çal›flan Linux, maliyet ve performans aç›s›ndan en iyi seçenek." Verdier, kuruldu¤undan bu yana Linux'la hiç sorun yaflamad›klar›n› da sözlerine ekledi ve "Linux'ta hiç pürüzle karfl›laflmad›k," dedi. Linux, 2001'den bu yana yaln›zca simülasyonlar› çal›flt›rmakta de¤il, hayati önem tafl›yan veritabanlar› ve telemetri uygulamar›nda da kullan›l›yor. Telemetri uygulamalar› yar›fl s›ras›nda arabay› izlediklerinden, bunlar yar›fl sürücüsünün güvenli¤i için hayati önem tafl›yor. Renault F1, Linux sistemini, AMD Opteron ifllemcilere sahip IBM eServer e325 ve e326 sunucu tabanl› bir IBM e1350 kümesi üzerinde çal›flt›r›yor. 3 Kamu Kamu ve Özel Sektör ‹flbirli¤i: Linux Yetkinlik Merkezi Hizmete Aç›ld› Milli E¤itim Bakanl›¤› E¤itim Teknolojileri Genel Müdürlü¤ü ve IBM Türk taraf›ndan kurulan "Kamu Sektörü Linux Yetkinlik Merkezi" 21 Haziran Sal› günü yap›lan törenle aç›ld›. Aç›l›fl› Milli E¤itim Bakan› Hüseyin Çelik ve IBM Türk Genel Müdürü Hüseyin K›z›ltay gerçeklefltirdi. Merkezde, kamu kurum ve kurulufllar› ile, ilgili üniversitelerin bilgi ifllem merkezlerinde ve daire bakanl›klar›nda çal›flan teknik personelin gelece¤in iflletim sistemi olarak kabul edilen aç›k kaynak kodlu Linux ‹flletim Sistemi konusunda yayg›n ve kapsaml› e¤itim almas› öngörülüyor. Merkez ayr›ca, kamu kurulufllar›na aç›k kaynak kodlu yaz›l›m teknolojileriyle ilgili her türlü çal›flmay› yapacak imkan› sunmay› amaçl›yor. Aç›l›flta bir konuflma yapan Hüseyin Çelik "Bu konuda IBM'e vermifl olduklar› destek için çok teflekkür ediyorum. IBM bu konuda bir ilki de gerçeklefltirmifltir: Merkezin oluflum sürecinde kamu kurum ve kurulufllar› ile bu konuda sorumluluk alan üniversite ve özel kurulufllar›n maksimum deste¤i vermesinde IBM öncü olmufl ve tüm kurulufllar›n Merkezin en k›sa zamanda kullan›ma girebilmesi için uyum içinde çal›flmalar›n› da sa¤lam›flt›r." dedi. 4 Çelik'in ard›ndan konuflan IBM Türk Genel Müdürü Hüseyin K›z›ltay: "Avrupa Birli¤i'ne entegrasyon sürecindeki Türkiye'nin geliflim ve de¤iflimi için kaynaklar›n etkin ve verimli kullan›m› ile biliflim teknolojileri alan›ndaki yat›r›mlar›n hayata geçirilmesi ve ihtiyaçlar do¤rultusunda kullan›ma sunulmas› önemli dinamolar olacakt›r." dedi. K›z›ltay konuflmas›n› flöyle sürdürdü: "1,5 y›l önce Türkiye'nin ilk Linux ve Serbest Yaz›l›m Merkezi'ni açarak bu merkezde bir çok projeyi gerçeklefltirmifl olan IBM Türk, Linux Yetkinlik Merkezi ile, dünya çap›nda çok baflar›l› projeleri gerçeklefltirmifl olan IBM'in uluslararas› bilgi birikiminin Türkiye'de kamu kurum ve kurulufllar›n›n yarar›na kullan›lmas›n› mümkün k›lmay› amaçl›yor." Kamu Sektörü Linux Yetkinlik Merkezi'nin hedefi Kamu Sektörü Linux Yetkinlik Merkezi, kamu kurum ve kurulufllar›n›n teknik personelinin e¤itilmesinde büyük bir bofllu¤u dolduracakt›r. Bu merkezde teknik personel, gelece¤in aç›k kaynak kodlu Linux ‹flletim Sistemi ve yaz›l›m teknolojileri konusunda e¤itilecek ve yeni teknolojileri en verimli flekilde kullanmak konusunda ilk elden bilgi almak imkan› bulacakt›r. Milli E¤itim Bakanl›¤› E¤itim Teknolojileri Genel Müdürlü¤ü (E¤iTek) bünyesindeki "Kamu Sektörü Linux Yetkinlik Merkezi", kamu kurum ve kurulufllar›n›n bilgi ifllem merkezlerindeki personelin e¤itimi amac›yla kurulmufltur. Ülkemizin modern teknolojinin sundu¤u olanaklardan en iyi flekilde yararlanabilmesi için insan kaynaklar›n›n e¤itimi büyük önem tafl›d›¤›na inanan Milli E¤itim Bakanl›¤›m›z ve IBM Türk bu gereksinimi karfl›lamak ve kamudaki teknik personelin günümüz teknolojilerini verimli bir flekilde kullanabilmesini sa¤lamak için bu çok önemli giriflimi yaflama geçirmifltir. Merkez'de, kamu kurum ve kurulufllar› ile üniversitelerin bilgi ifllem merkezlerinde ve daire baflkanl›klar›nda çal›flan teknik personelin, gelece¤in iflletim sistemi olarak kabul edilen aç›k kaynak kodlu Linux iflletim sistemi konusunda yayg›n ve kapsaml› e¤itim almas› öngörülmektedir. Merkez'de Linux ve aç›k kaynak yaz›l›m teknolojileriyle ilgili her türlü kayna¤a eriflme imkan› bulunmaktad›r. Kamu kurulufllar›, Linux projelerini gelifltirebilmek için gereksinim duyduklar› her türlü olana¤› Merkez'den elde edebilirler. Kamu Kamu Sektörü Linux Yetkinlik Merkezi E¤itim Plan› Kamu Sektörü Linux Yetkinlik Merkezi'nde verilecek olan e¤itim, seminer ve çal›fltaylar (workshop) ile ilgili olan bu programlar üç ayl›k dönemlerde yap›lacakt›r. E¤itim, seminer ve çal›fltaylar mesai saatleri içinde yar›m ifl günü veya tam ifl günü sürecek flekilde tasarlanm›flt›r. Linux Merkezinde yürütülecek olan bu çal›flmalar flu bafll›klar alt›nda düzenlenecektir: • IBM Yaz›l›m Grubu Seminerleri • "Linux Professional Institute (LPI)" Uyumlu - Linux E¤itimleri • IBM Linux Günü Linux Seminerleri ve Çal›fltaylar› • Akademik Çal›flmalar • Penguen Sohbetleri IBM Yaz›l›m Grubu Seminerleri IBM Yaz›l›m Grubu Seminerleri IBM Yaz›l›m uygulamalar›n›n tan›t›m›, Linux üzerinde kurulumu ve kullan›m› ile ilgili 2 bölümlü seminerlerden oluflur. Bu seminer çerçevesinde; • WebSphere Application Server • WebSphere Portal • DB2 Veritaban› • Lotus Workplace & Lotus Domino Linux E¤itimleri Ankara'da faaliyet gösteren çözüm ortaklar›m›z›n verece¤i Linux Professional Institute ile uyumlu Linux e¤itimleridir. Labris Teknoloji ve Portakal Teknoloji bu e¤itimleri vereceklerdir. Bu e¤itimler ayda sekiz oturum olarak yap›lacak olup, toplam on oturumdan oluflmaktad›r. ‹ki ayl›k periyodlarla kendini tekrarlayacakt›r. E¤itim süresince e¤itim dökümanlar› ve linux CD'leri kat›l›mc›lara da¤›t›lacakt›r. IBM Linux Günü, Linux Seminerleri ve Çal›fltaylar› Bu seminerler tam gün teknik ve/veya genel Linux çal›fltaylar›ndan oluflmaktad›r. Her oturum Linux ve aç›k kaynak dünyas›ndaki bir konuya veya çözüme odaklanacakt›r. Bunlar; • Linux ve Güvenlik • Red Hat Enterprise Linux Kurulumu • Novell SuSE Enterprise Server Kurulumu • Linux Cluster kurulumu • Kurumsal yap›da LDAP Çözümleri: IBM Directory Server & OpenLDAP • DNS, DHCP, Web Sunucu Kurulumlar› ve Ayarlar› • Mail & Print ve File Server kurulumlar› gibi konular olacakt›r. Bu konularda üniversiteler, sivil toplum kurulufllar›, ilgili firma ve çözüm ortaklar›m›zdan destek al›nmaktad›r; • Rational Web Developer & Rational Application Developer (RAD) • ‹stanbul Bilgi Üniversitesi, Bilgisayar Bilimleri Bölümü - Aç›k Kaynak Giriflim Merkezi gibi IBM yaz›l›mlar› anlat›lacakt›r. Seminerin ilk bölümünde ürünün tan›t›m› yap›lacak, ikinci bölümde ise Linux iflletim sistemi üzerinde ürünün kurulum ve kullan›m› anlat›lacakt›r. IBM Yaz›l›m Grubu Seminerleri ayda 1 defa düzenlenecektir. • Labris Teknoloji (Linux E¤itimleri ve Güvenlik) Akademik Çal›flmalar • Portakal Teknoloji (Linux E¤itimleri) Bu çal›flmalar, Üniversiteler ile birlikte gerçeklefltirilecektir. • Pro-G (Linux ve Güvenlik) • Prosoft (Red Hat) Penguen Sohbetleri • Tübitak UEKAE - PARDUS Ulusal Da¤›t›m Projesi Bu sohbetler kurulum, gelifltirme gibi teknik konular› kapsamay›p, Türkiye'de Linux konusunda uzmanlaflm›fl kifliler ile bir sohbet havas›nda olmas› düflünülen seminerlerdir. • Linux Kullan›c›lar Derne¤i (Seminerler ve Çal›fltaylar ) • Novell SuSE Kamu Linux Etkinlik Merkezi MEB E¤itim Teknolojileri Genel Müdürlü¤ü'nde IBM'in katk›lar›yla 21-06-2005 tarihinde aç›lm›fl olan Kamu Linux Yetkinlik Merkezi faaliyetlerine ara vermeden devam etmektedir. Merkezimizde her Cuma e¤itim seminerleri gerçekleflmektedir. fiu ana kadar merkezimizde Labris Teknoloji, Portakal Teknoloji ve Prosoft'un katk›lar›yla "Temel Linux Güvenli¤i", "Sald›r› Tespiti ve Yeni Nesil Güvenlik Stratejileri", "RHEL v.4 Kurulumu" ve "Elektronik ‹mza Altyap›s›" hakk›nda seminerler gerçeklefltirilmifltir. Bu seminerler her hafta Cuma günü baflka konularla da devam edicektir. Merkezimiz 18-07-2005 tarihinde ilk e¤itimine bafllam›fl bulunmaktad›r. Kat›l›mc›lar, MEB personelinden olup, 2 hafta sürecek olan e¤itimlere 13'er kifliden oluflan 2 grup halinde, günde 3'er saat olmak üzere devam etmifllerdir. E¤itimleri Portakal Teknoloji'den Kerem Cevahir vermifltir. E¤itime kat›lanlara yine Portakal Teknoloji'nin haz›rlad›¤› e¤itim dökümanlar› ve Fedora Core 4 kurulum paketi da¤›t›lm›flt›r. E¤itim sonunda kat›l›mc›lara "Linux Yetkinlik E¤itimi" belgesi da¤›t›lm›flt›r. Bir sonra ki 2 haftal›k e¤itim periyodu 08-08-2005 Pazartesi günü yine ayn› flekilde 2 grup halinde bafllayacakt›r. 5 Kamu Kamu Sektörü Linux Yetkinlik Merkezi Destekçileri ‹stanbul Bilgi Üniversitesi, Bilgisayar Bilimleri Bölümü, Aç›k Kaynak Giriflim Merkezi Aç›k Kaynak Giriflim Merkezi, OSEC (Open Source Enterprise Centre), 2003 y›l›n›n bafl›ndan beri ‹stanbul Bilgi Üniversitesi Bilgisayar Bilimleri Bölümü bünyesine çal›flmalar›n› sürdürmektedir. Amac› Özgür yaz›l›m›n ve Aç›k Kaynak´›n Türkiye´deki geliflimine kat›k›da bulunmak, bu alanda çal›flmak isteyen firma ya da bireylere e¤itim ve dan›flmanl›k vererek, ürün gelifltirerek destek vermektir. KLYM özellikle akademik içerikli bilimsel çal›flmalar yapma deste¤i vermek üzere gerekli çal›flmalar› yapmaktad›rlar. Aç›k Sistemler, Özgür Yaz›l›m ve Aç›k Kaynak konusunda hem ‹stanbul Linux ve Serbest Yaz›l›m Merkezi hemde Ankara Kamu Sektörü Linux Yetkinlik Merkezinde destek veren kurulufllardand›r. Open.bilgi.edu.tr Labris Teknoloji Labris Teknoloji Biliflim Çözümleri Ltd.fiti., biliflim sektöründe sahip oldu¤u teknolojik üstünlükler, geliflmifl mühendislik yetenekleri, tecrübeli e¤itim ve teknik destek ekibi ile bütünleflik çözümler sunamaktad›r. Labris Teknoloji, klasik anlamda al›m sat›m temeline dayanan bir biliflim flirketi konseptinin d›fl›nda, ARGE temelli çal›flmay› hedefleyen bir teknoloji flirketidir. Türkiye'de Linux ve Aç›k Kaynak Kodu konusundaki çal›flmalarla lider firmalardand›r. KLYM'de Linux E¤itimleri konusunda büyük sorumluluk alarak ana destekçilerimizden birisi olmufltur. Bütün Linux E¤itimleri Labris ve Portakal teknoloji taraf›ndan verilecektir. www.labristeknoloji.com 6 Linux Kullan›c›lar Derne¤i Linux Kullan›c›lar› Derne¤i, tüm renkleriyle aç›k kaynak kodu felsefesini kucaklamakta ve bu felsefeye uyan tüm ürün, teknoloji, oluflum ve platformlar› kapsamay›, en az›ndan s›cak iliflkiyi hedeflemekte olan bir dernektir. LKD, a¤›rl›kl› olarak Linux etraf›nda örgütlensede, tüm kardefl iflletim sistemleri, ve genifl bir yelpazede aç›k kaynak kodu lisanslar›n› desteklemektedir. KLYM'de LKD Seminerleri olarak art›k isim yapm›fl seminerleri ve çal›fltaylar› yapmak üzere destek vermektedir. www.lkd.org.tr Portakal Teknoloji Portakal Teknoloji 2003 y›l›nda bir teknoloji flirketi olarak kurulmufltur. Ana hedef kitle olarak yaz›l›m flirketleri, firma ve kurum bilgi ifllemlerini ve yaz›l›m sektöründeki bireyleri seçen firma, farkl›laflt›r›lm›fl ürünler ve hizmetler sunmaya dayanan bir strateji takip etmektedir. Türkiye'de ve hem Türkçe hem ‹ngilizce olarak gelifltirilen özgün biliflim teknolojisi e¤itimi içerikleri, kendi özel örnekleri, laboratuar çal›flmalar› ile içerik sa¤lay›c›s› olan Portakal Teknoloji 2004 y›l›nda AB Alt›nc› Çerçeve Program› kapsamndaki ar-ge projelerinde yer almaya karar vermifltir. Ortak olarak dahil olunan ilk proje teklifi, Türkiye'nin flu ana kadar dahil oldu¤u en büyük entegre proje olan Open_TC projesidir. Portakal Teknoloji, önümüzdeki dönemde de ortak ar-ge projeleri ile AB içindeki ortak say›s›n› art›racak ve bu projelerden edindi¤i deneyimi çok daha etkin dan›flmanl›k hizmetleri ile müflterilerine aktaracakt›r. KLYM'de Linux E¤itimleri için Labris Teknoloji ile destekçimiz olmufltur. Bütün Linux e¤itimleri Portakal Teknoloji ve Labris Teknoloji taraf›ndan üstlenmifltir. www.portakalteknoloji.com Pro-G Pro-G Proje, Biliflim Güvenli¤i ve San. Tic. Ltd. fiti, 2002 y›l›nda kurulmufltur. fiirketin temel amac›, Biliflim Güvenli¤i alan›nda dan›flmanl›k ve teknik hizmetler sunmak, stratejik yaz›l›m ürünleri gelifltirmektir. Biliflim güvenli¤i çok özel bir bilgi birikimi gerektirdi¤inden, flirkette oluflmufl olan teknik uzmanl›k birikimi e¤itim hizmeti olarak da sunulmaktad›r. KLYM'de Linux ve güvenlik konular›nda çal›flmalar yapmak üzere destekçimiz olmufltur. www.pro-g.com.tr Tübitak UEKA - PARDUS Ulusal Da¤›t›m Projesi Tübitak UEKA ekibini önderli¤i ile yürütülen PARDUS iflletim sistemi, ulusal da¤›t›m projesi olarak yürütülmekte olan bir linux tabanl› iflletim sistemi da¤›t›m projesidir. KLYM'de Ulusal Da¤›t›m Projesi ile çözülmek istenen sorunlarda bir çal›flma merkezi olarak merkezi kullanmak için destekçimiz olmufltur. www.uludag.org.tr Linux da¤›t›mlar›ndan Red Hat www.redhat.com, Türkiye distribütörü Prosoft www.prosoft.com.tr ile, SuSE Linux www.novell.com/linux/suse www.novell.com.tr Novell Türkiye ile Kamu Sektörü Linux kurumsal Kurumsal Linux Kurumsal Linux Kurumsal Lin Kurumsal LinuxLinux Kurumsal Bir iflletim sistemini kurumsal yapan nedir? Bu sorunun cevab› bizi linux iflletim sistemine götürebilir mi? Kurumsal kavram› bilgisayar endüstrisinde "bilgisayar kullanan herhangi bir genifl organizasyon" olarak k›saca tan›mlanabilir, "Intranet" kurumsal bilgisayar sistemleri için en güzel örneklerden biri olacakt›r. Kurumsal bilgisayar sistemleri kullanan kurumlar, bilgisayar› ifl ihtiyaçlar›n› karfl›lamak için kulland›klar›ndan, bu sistemler için belli gereksinimlere ihtiyaç duymaktad›rlar, bunlar; • • • • • Güvenilirlik, Süreklilik Performans Esneklik Destek Kurumsal bilgisayar sistemleri öyle sistemlerdir ki, eriflilebilirliliklerinde veya güvenliklerinde yaflancak herhangi bir problemde, onu kullanan kurumlar›n ana ifllerine do¤rudan, olumsuz etkide bulunacak kadar önemli olabilirler. ‹fl ve para kayb›na neden olabilirler. Kurumsal bilgisayar sistemlerini parçalar halinde düflünürsek, çözümün her parças›nda kurumsal kavram›n›n gereklili¤i görülecektir. Çözümün içindeki en önemli parçalardan biriside iflletim sistemidir, iflletim sisteminin kurumsal bilgisayar sisteminin bir parças› olabilmesi için dayan›kl›, güvenli, yüksek kullan›labilirli¤i olan performansl› bir iflletim sistemi olmal›s› gerekmektedir. Linux iflletim sistemi bu özellikleri bar›nd›ran aç›k kaynak kodlu bir iflletim sistemidir ancak kurumsal bilgisayar sistemlerinin ihtiyaçlar›n› karfl›layabilemek için günümüzde ticari linux da¤›t›mlar› kurumsal linux da¤›t›mlar›na bafllam›fllard›r. Kurumsal çözümlerin oluflmas›na olanak tan›yacak herfleyin bir arada bir iflletim sistemi ile da¤›t›m paketi içerisinde karfl›lanmas›na çal›fl›lmaktad›r. Kurumsal linux konseptinin temeli, destek ve yeniden yay›nlanma sürelerinin daha uzun periodlara ç›kart›lmas›, bu süreç içerisinde ç›kacak bütün bug'lar›n düzeltilmesinin garanti edilmesindir. Temel konseptin oluflmas›, ERP, CRM, DB gibi kurumsal uygulamalar›n da¤›t›m felsefesi ile paralellik gösterecek flekilde kabul görmüfltür. Kurumsal uygulamalar genelde 1224 ayl›k periotlarda yeniden yay›nlanmakta, problemlerin çözülmesi ve updatelerin yap›lmas› ifllemi için en fazla 5 y›ll›k süreler uygulanmaktad›r. Linux iflletim sistemi kurumsal linux da¤›t›mlar› ile özellikle kurumsal bilgisayar sistemeleri ile hareket eden ve çözümlerini standartlara dayand›ran kurumlar›n ihtiyaçalar›n› daha yak›ndan çözmeye bafllam›flt›r ve linux iflletim sisteminin aç›k kaynak kodlu felsefesideki bütün avantajlar› çözümlere yans›tacak art›larla kullan›lmaktad›r. 7 Röportaj Mustafa Akgül ile, Linux Kullan›c› Derne¤i Baflkan› Mustafa Akgül ile LKD üzerine konufltuk çG, E¤itim dünyas›na yönelik çal›flmalar yapmak için E¤itim çG söz konusu. Haber Linux - LKD'nin flenlik ve seminer d›fl›nda yapt›¤› faaliyetlerden bahsedebilir misiniz? Gelifltirme aflamas›nda destekledi¤iniz projeler var m›? HL - Seminer duyurular›nda üniversitelerin büyük co¤unlukta oldu¤unu görüyoruz. Liselere ve özellikle bilgisayar bölümü olan meslek liselerine yönelik seminerler veriyor musunuz? LKD Linux ve özgür yaz›l›m dünyas›n›n çerceve örgütü, buluflma noktas›, deyim yerinde ise portal› olmay› amaçl›yor. Daha da genifl olarak Aç›k Kaynak Dünyas›n›n gereksinimlerine elinden geldi¤ince karfl›lamaya, destek vermeye çal›flmaktad›r. fienlik, bu camian›n y›ll›k buluflma noktas›, bilgi ve deney aktar›m›n›n yap›ld›¤›, camiaya yeni kat›lmak isteyenlerden, uzmanlara, flirketlere, yöneticiler, gelifltiricilere linux ve özgür yaz›l›ma ilgi duyan herkesi toplamaya yönelik, LKD'nin en önemli etkinligidir. Henüz vermeye bafllamad›k. Temel biliflim e¤itimin nas›l verildi¤i, bu e¤itimin marka de¤il, kavram temelli oluflu, bu e¤itim s›ras›nda aç›k kaynak kod ve alternatif iflletim sistemleri ile tan›fl›lmas›, LKD'nin üzerinde duraca¤› , çok çaba harcamas› gereken konular›n bafl›nda gelmektedir. Bu kapsamda, Bilgisayar Meslek Liseleri ve Meslek Yüksek Okullar› ziyaret etmek istedi¤imiz, seminer vermek istedi¤imiz öncelikli yerler aras›nda. LKD olarak, gücümüz yettigince, talep olan her yere gitmek çabas›nday›z. Seminerler ise bizim 1995'den beri sürdürdü¤ümüz en sürekli etkinli¤imizdir; yeni penguen yetifltirmenin en yayg›n biçimidir. Düzenli seminerlerimiz, konferans içi seminerlerimiz, talep üzerine gittigimiz gezici seminerlerimiz var. Bugüne kadar 30'u aflk›n flehirde 80'ye yak›n 1-2-3 gun süren seminer yapt›k. Bunlar›n d›fl›nda webler, listeler, ftp arflivi gibi çabalar›m›z var. LKD, çal›flma gruplar› fleklinde örgütleniyor; bir çal›flma grubu bir görev tan›m› yap›yor; çekirdek bir kadro ve etraf›nda gönüllülerle o tan›ma uyan çal›flmalar› sürdürüyor. Seminerleri sürdüren Seminer ÇG ve seminer, fuar ve konferanslardaki standlar› hayata geçiren, flenli¤i yapan Etkinlik ÇG en eskileridir. Penguence'yi ç›karan e-dergi çal›flma grubu, S›kca Sorulan Sorular› toparlayan SSS ÇG, LKD Projeleri konusunda dan›flmanl›k yapan Proje ÇG'yi sayabiliriz. Henüz fazla yol almad›¤›m›z, baflar›l› uygulamalar› toparlamaya çal›flt›¤›m›z Baflar› ÇG, Linux-aç›k kaynak kod firmalar›n bilgilerini toplamak için Envanter 8 HL - LKD çal›flanlar› gönüllü mü çal›fl›yor? Seminerler vb. karfl›l›¤›nda bir gelirleri var m›? LKD bir sivil toplum kuruluflu. Temel ilke, gönüllü çal›flmak, sektöre ve topluma katk› yapmakt›r. Seminerler ve di¤er çal›flmalar karfl›l›¤›nda kimse bir ücret alm›yor. Pek çok halde, cebinden harcama yap›yor. Herkes vaktini, enerjisi, bilgisini ve eme¤ini toplumsal bir yarar için LKD çal›flmalar›na veriyor. ettigi bir proje. Kamu içinde destegi ve uygulama flans› daha yüksek bir proje. Ama, LKD'nin do¤rudan bir da¤›t›m› gelifltirmesi flu anda söz konusu de¤il. ‹yelerimiz teflvik ederiz. Konunun gündemde olmas› için ortam sa¤lar, katk› vermeye çal›fl›r›z. HL - Turkiye'nin dunya capinda ozgur yazilimlar cikartamamasini neye bagliyorsunuz? LKD'nin bu noktada rolu nedir? Henüz yeterli büyüklü¤e ulaflmad›k. Bu topraklardan özgür yaz›l›mc› ç›k›yor baflar›l› örneklerimiz var. Ama, henüz ekip oluflturmakta v eyaz›l›m›n etraf›nda bir ekosistem kurmkata yeterli birikimizi yok. LKD özgür yaz›l›mc›lar› buluflturarak, tan›tarak, ödül vererek destek olmaya çal›fl›yoruz. Bu tür çabalara baflka na›l destek verebiliriz, çok s›k kendimize sordu¤umu camiayla tart›flmak istedigimiz, geri besleme almak istedigimiz bir konu. Yaz›l›m gelifltirmek, uyarlamak ve uygulamak, ülkemizde özgür yaz›l›mlar›n geliflmesi ve ülkeye art› de¤er katmas› için önemli. LKD bu konularda destek olman›n yan›nda, bu konular›n tart›fl›lmas› için bir ortam olmaya çal›flmaktad›r. Özgür yaz›l›mlardaki geliflmeleri duyurmak, yaz›l›m› tan›t›c› seminerleri düzenlemek, onlara ftp ve weblerimizde yer vermek türünden destekleri sa¤lamay› LKD olarak görev biliriz. HL - LKD'nin yerli bir Linux da¤›t›m› için çal›flmalar› var m›? Uluda¤ projesiyle ilgileniyor musunuz? Maddi veya bakfla bir flekilde aktif destek sa¤l›yor musunuz? HL - ö¤retmenlere düflük krediyle sa¤lanan dizüstü bilgisayarlar›n Linux yüklü olmas› ve böylece daha düflük bir fiyat oluflturulmas› konusunda bir girifliminiz oldu mu? LKD örgüt olarak yerli bir da¤›t›m için çal›flma yapm›yor. ‹yelerinin ve camian›n bu yönde çabalar›na destek oluyor. Uluda¤ gelifltiricilerinin hepsi LKD üyesi bildi¤im kadar›yla. Ayr›ca LKD yöneticileri aras›da oldukça yüksek bir oran Uluda¤'› gelifltiricisi. LKD üye olsun olmas›n tüm yerli linux da¤›t›mlara destek olmaya özen gösterir. Uluda¤ biraz özel bir konumda. Kamuoyunun dikkatini çekmifl, devletin finanse Ö¤retmenlere sa¤lanan bilgisayarlar konusu kar›fl›k. Bakanl›k bir yandan, bunu teflvik edip sahip ç›k›yor, öte yandan bu bir ticari kuruluflun yapt›¤› bir kampanya deniyor. Kampanyan›n tek model mant›¤› ile en iyisini biz biliriz mant›¤› ile yap›lmas› yanl›fl. ö¤retmenlere masaüstü, ve dizüstü seçene¤inin sunulmas›, AMD ve ›ntel sçene¤inin sunulmas›, Linux ve Windows seçene¤inin sunulmas› gerekirdi. ‹lkemiz, hala Röportaj bireyler ad›na devletin karar verme al›flkanl›¤› devam ediyor. Yeni bafllayan ö¤retmenelere F klavye seçenegi bile eflit koflullarda sunulmad›. Linux- Windows meselesinde maaliyet aç›s›ndan flu andaki maaliyetin ötesinde uzun vadeli maaliyet önemli. 2 sene sonra iflletim sistemi ve ofis setini de¤ifltirmek, yenisini almak zorunda kalan ö¤retmene indirim uygulansa rakamlar de¤iflektir. Bakanl›¤›n kamn›mca yapmas› gereken, bilgisayarlara iki alternatif iflletim sistemini yükleyip vermesi olurdu. Böylece ö¤retmenler flki sistemi görürdü, ikisiylede beraber çal›flabilirdi. HL - önümüzdeki y›llarda Türkiye'de Linux ve özgür yaz›l›m›n gelece¤ini nas›l görüyorsunuz? Özgür yaz›l›m ve Linux'un tüm dünyaya paralel bir flekilde önünün aç›k oldu¤unu düflünüyorum. özgür yaz›l›m, ülkelerin kalk›nma ve bilgi toplumu stratejilerin bir parças› olmaya bafllam›fl durumda. özgür yaz›l›mlar güvenli, güvenilir, etkin, yüksek baflar›ml› ve büyük maliyet avantaj› sa¤l›yor. Kaynak kodunun aç›k olmas› yaz›l›mlar›n›n gereksinimlere göre uyarlanabilmesi, ve maliyet avantaj› aç›k kaynak kodunu öne ç›kart›yor. Özgür yaz›l›mlar›n biliflimci yetifltirmek, yaz›l›m sanayini gelifltirmek ve istihdam› art›rmak için önemli oldu¤unu düflünüyorum. Mütevazi donan›mla, yurdun her yerindeki merakl› gençlerin biliflim sektörüne kazan›lmas›n›a katk›da bulunacakt›r. Bunda internetin ve özgür yaz›l› camias›n›n dayana›flmas› önemli rol oynayacakt›r. Uyarlanabilen yaz›l›mlar ve mütevaz› dona›mla, okullar, halk kütüphaneleri, internete ba¤lanabilecek, biliflim ve bilgi genifl kitlelere ulaflabilecektir. Aç›k kaynak yaz›l›mlar, genç giriflimcilerin, küçül gruplar›n hem yaz›l›m gelifltirmesine, hem de destek ve bak›m firmalar› kurmas›na olanak sa¤layacakt›r. Linux ve özgür yaz›l›m, elini kirletmifl, bilgisayar ve yaz›lm›n içini d›fl›n› kurcalayan, merakl› gençlerin geliflmesi, kendilerini gelifltirmesi için ortam sa¤layacakt›r. Biliflim gittikçe artan bir oranda sanayi ürünlerine, hizmet sektörüne, kültür ürünlerine, iletiflim ve e¤glence sektörüne girmektedir. Aç›k kaynak ürünleri hem gelifltirme maaliyeti aç›s›ndan hemde lisanslar aç›s›ndan bu ürünlerin maaliyetlerini düflürmeye imkan sa¤layacakt›r. Bu ise yerli sanayiye rekabet avantaj› sa¤layacakt›r. Tabii bu kendiliginden olmayacaktir. Linux ve aç›k kaynak camias›n›n ifl birli¤i içinde olmas›, do¤ru stratejileri gelifltirip, özverili çal›flmas› ile ancak olabilecektir. HL - ‹lkemizde Linux konusunda en büyük flikayetlerden biri, yeterli destek verecek kurumlar›n ve dahas› kiflilerin bulunamamas› fleklinde. Sizce bu hakl› bir flikayet mi? LKD'nin bu konuda bir çal›flmas› var m›? LKD bu konuda bir ekosistemin kurulmas› için ortam haz›rl›yabilir, ilgili herkesin buluflmas› için portal oluflturabilir, yeni penguenler yetifltirebilir ancak. LKD kendisi bir destek firmas› gibi çal›flamaz, öyle bir amac› da yok. Bu firmlar›n oluflmas› ve geliflmesi için elindne gelen destegi sa¤lar. LKD'nin görevi önderlik, katalizörlük ve buluflma ortam› sa¤lamakt›r. HL - Türkiye'de Linux ve özgür Yaz›l›m ile ilgilenen ekiplerin çok birbirinden ayr› ve hatta zaman zaman çekiflen bir yap›s› oldu¤u söyleniyor. Sizce böyle bir fley var m›? Internetin ortaya ç›kard›¤› de¤iflim bireye daha çok özgürlük veriyor. ›letiflim ortamlar›n›n yayg›nl›¤› ve ucuzlu¤u bunu mümkün k›l›yor. Daha küçük gruplar olufluyor ve ba¤›ms›z hareket ediyör. özgür yaz›l›mda da yaz›l›m› özgürce gelifltirme özgürlü¤ü çok önemli. Bir baflka deyiflle, çok parçal›l›k iflin dogas›. Biz Türkler buna biraz daha meyyaliz. Ben ciddi bir çekiflme görmüyorum. Birbirmize daha hoflgörülü ile yaklas›k, daha fazla iflbirli¤i yapmak için çaba harcamal›y›z. ›flbirli¤i için platformlar, birliktelikler kurmal›y›z. LKD olarak biz tüm gruplara elimizden gelen deste¤i veririz. Her penguenin LKD'ye üye olmas›n› isteriz ama flart koflmay›z. LKD çal›flma gruplar›nda çal›flan özgür yaz›l›mc›lara bafl›m›z›n üstünde yerimiz var ama biz ba¤›ms›z olarak çal›flmak istiyoruz diyenlere de hoflgörü ile yaklafl›r, ifl birli¤i yapar›z. Daha fazla ve uzun soluklu iflbirli¤i hepimizin ortak ç›kar›d›r. HL - Bilgisayar okur yazarl›¤› kavram› malesef ülkemizde Windows okur yazarl›¤› fleklinde alg›lanmakta. Bu konuda acaba neler yap›labilir? Bilgisayar okuryazarl›g›n kavramlara yönelik oldu¤unu, "okur Yazarl›g›n" farkl› iflletim sistemi ve ürünlerle çal›flabilme¤i de kendili¤inden getirmesi gerektigini MEB ve üniveristelere anlatabilmeliyiz. Aç›k kaynak kod dünyas›na düflen görev, bilgisayar okur yazarl›¤› miçin alternatif üfredat› somut olarak ortaya koyaml›y›z. Bunun için ders malzemesi üretmeliyiz. Ve bunun pilot olarak kullan›lmas›› sa¤lamal›y›z. Dünyadaki örnekler bize yard›mc› olacakt›r. HL - önümüzdeki befl y›l içinde Linux'da ne gibi geliflmeler bekliyorsunuz? Ben falc›l›¤› sevmem, ama Linux'un dünyada önemli bir s›çrama yapmas›n› bekliyorum. Türkiye'deki geliflme biraz geriden gelebilir. Bu bizlerin çabalar›na ba¤l›. Kan›mca, parlak bir gelecek Türk penguenlerini bekliyor. Umar›m gerekti¤i ifl birli¤ini, fedakarl›¤›, çabalar› gösteririz. Mustafa Akgül Linux Kullan›c› Derne¤i Baflkan› 9 Yaz›l›m UBUNTU Ubuntu kelimesinin kökleri Afrika'ta dayan›yor. Zulu ve Xhosa dillerinde bulunan bir kelime olan Ubuntu, ‹ngilizce'ye çevrilemeyecek kadar güzel bir kelime olarak nitelendirilmifl. 'Humanity for others' ifadesiyle karfl›lanmaya çal›fl›lan Ubuntu'nun anlam› ayn› zamanda bu da¤›t›m›n felsefesini de aç›kl›yor. 'Bir kifli di¤er insanlar var oldu¤u için insand›r' diyerek 'çevirmeye çal›flaca¤›m›z' kelime, da¤›t›m›n her zaman özgür ve ücretsiz kalaca¤›n›, yaz›l›mlar›n herkesin özgürce gelifltirebilece¤i, de¤ifltirebilece¤i ve kendi dilinde kullanabilece¤i araçlar oldu¤unu ifade etmeyi amaçl›yor. 2004 y›l›n›n ikinci yar›s›nda duyurulan Ubuntu, k›sa sürede o kadar büyük bir popülarite kazand› ki, henüz ikinci sürümü duyurulmadan www.distrowatch.com sitesinin günlük hit s›ralamas›nda Fedora ve Mandriva'y› geçerek ilk s›raya oturdu. Birleflik K r a l › k (Britanya) dahilindeki adalardan birisi olan Isle of Man'da yerleflmifl bulunan Canonical firmas›n›n deste¤iyle ç›kar›lan Ubuntu da¤›t›m›, en kararl› Linux da¤›t›mlar›ndan birisi olarak bilinen Debian üzerinde gelifltiriliyor. Debian asl›nda Ubuntu d›fl›nda birçok da¤›t›m›n temeli olarak görülebilir, Knoppix, Xandros, Linspire, Mepis gibi. Acak Ubuntu'nun di¤er Debian türevlerinden temel fark›, Ubuntu'da karfl›lafl›lan problemleri ve çözümlerini Debian'a iletmesidir. Bu sayede Ubuntu, Debian'›n geliflimine de katk› sa¤lamaktad›r. Ubuntu kelimesinin kökleri Afrika'ta dayan›yor. Zulu ve Xhosa dillerinde bulunan bir kelime olan Ubuntu, ‹ngilizce'ye çevrilemeyecek kadar güzel bir kelime olarak nitelendirilmifl. 'Humanity 10 for others' ifadesiyle karfl›lanmaya çal›fl›lan Ubuntu'nun anlam› ayn› zamanda bu da¤›t›m›n felsefesini de aç›kl›yor. 'Bir kifli di¤er insanlar var oldu¤u için insand›r' diyerek 'çevirmeye çal›flaca¤›m›z' kelime, da¤›t›m›n her zaman özgür ve ücretsiz kalaca¤›n›, yaz›l›mlar›n herkesin özgürce gelifltirebilece¤i, de¤ifltirebilece¤i ve kendi dilinde kullanabilece¤i araçlar oldu¤unu ifade etmeyi amaçl›yor. ‹lk sürümü 2004 Ekim ay›nda ç›kan Ubuntu'nun bu sürümü Warty Warthog takma ismiyle duyurulmufltu. Henüz ilk sürüm olmas›na ra¤men Warty Warthog'un sürüm numaras› 4.10 olarak belirlendi. Bu sürüm numaras› bir s›ray› de¤il, ç›k›fl tarihini simgeliyor (Ekim 2004 yerine 4.10). Bir sonraki sürüm Nisan 2005'te duyurulan Hoary Hedgehog oldu. Tahmin edebilece¤iniz gibi sürüm numaras› 5.04 idi. Ubuntu da¤›t›m›n›n bir özelli¤i de her alt› ayda bir Gnome masaüstü yöneticisinin en son sürümüyle beraber karfl›m›za ç›kmay› planlamas›d›r. Bu durumda bir sonraki da¤›t›m›n Breezy Badger ad›yla ve y›l.ay kural›na uygun olarak 5.10 sürüm numaras›yla Ekim 2005'te ç›kar›lmas› bekleniyor. Gnome demiflken Ubuntu da¤›t›mlar›n›n Gnome masaüstü yöneticisiyle birlikte geldi¤ini belirtelim. Kurulum CD'si içinde KDE paketleri yer alm›yor. Ancak KDE'den vazgeçemeyenler için de Kubuntu'yu önerebiliriz. Her Ubuntu da¤›t›m›, Kernel, X, Gnome, GCC gibi bileflenlerin versiyonlar›n›n farkl› bir kombinasyonuyla oluflturuluyor. Örne¤in Warty Yaz›l›m Warthog Xfree86 4.3.99 paketiyle gelirken Hoary Hedgehog X.org kütüphanesini kullan›yor. En çok merak edilen noktalardan birisi, Ubuntu ve Debian paketlerinin birlikte kullan›labilirli¤i konusunda. Forumlarda, gelifltiriciler bunun pek iyi bir fikir olmad›¤›n› belirtiyor. Debian ve Ubuntu büyük oranda uyumlu olsalar da baz› paketler ba¤›ms›z derlendi¤i için birebir ayn› olmayabilir ve bu paket yönetimi sisteminde beklenmedik problemlere sebep olabilir. Ancak Debian için var olan paketlerin neredeyse tamam› Ubuntu kaynaklar›nda da bulunuyor. Bu nedenle ikisini birbirine kar›flt›rmak yerine, Ubuntu kaynaklar›ndan eriflilen paketlerin kullan›lmas› öneriliyor. Debian Woody'den Ubuntu 4.10'a (Warty Warthog) geçifl yap›labiliyor. Bnun için ilgili web sayfas›ndaki ad›mlar› takip etmeniz yeterli. (http://www.ubuntulinux.org/wiki/WartyUpgr adeNotes ) Ubuntu tek CD olarak indirilebilen bir da¤›t›m. Ancak indirme f›rsat›n›z yoksa veya orjinal bask›l› bir CD'ye sahip olmak isterseniz Ubuntu'dan size ücretsiz CD gönderilmesini talep edebilirsiniz. 'Shipit' ad›ndaki bu uygulamayla web sitesindeki talep formunu doldurarak orjinal Untu CD'sine ücretsiz sahip olabiliyorsunuz. Web sayfas›: http://shipit.ubuntulinux.org . Standart bir Ubuntu masaüstü sistemi için diskinizde en az 1.8 GB'lik bir disk bölümü olmas› gerekli. Minimal kurulum için ise 350 MB yeterli olabiliyor. Kurulumu son derece kolay olan (Sadece enter'a basmak yeterli) Ubuntu'da, tecrübeli Linux kullan›c›lar›n› birazc›k flafl›rtacak bir özellik var: kurulumda, ön tan›ml› olarak, root kullan›c›s› aktive edilmiyor. Bunun yerine kurulum s›ras›nda yarat›lan ilk kullan›c› baz› yönetici haklar›na sahip oluyor ve root izni gerektiren operasyonlar› da 'sudo' ile kendi flifresini girerek yapabiliyor. Örne¤in: sudo apt-get install. E¤er root kullan›c›s› olmadan çal›flamam diyorsan›z /etc/shadow dosyas›n› düzenleyerek veya basitçe sudo passwd root yazarak bir root flifresi belirleyebilir ve root kullan›c›n›z› aktif hale getirebilirsiniz. Henüz yeni say›labilecek bir da¤›t›m oldu¤u için Türkçe kaynak konusunda baz› s›k›nt›lar yaflayabilirsiniz. Ancak Ubuntu'nun web sitesinde (http://www.ubuntulinux.org) ›ngilizce olarak çok iyi bir dokümantasyon bölümü mevcut. Ayrica wiki (http://www.ubuntulinux.org/wiki) sayfalar›na siz de birseyler ekleyerek dokumantasyonun geliflmesine katk›da bulunabiliyorsunuz. K›sa sürede büyük bir kullan›c› kitlesine ulaflan bu da¤›t›m›n gördü¤ü ilgi ne kadar baflar›l› oldu¤unun bir iflareti gibi. Siz de bu kadar ilgi gören Ubuntu Linux da¤›t›m›n› merak ediyorsan›z http://www.ubuntulinux. org/download/ adresinden CD'yi indirebilir veya 'Shipit' ile size ücretsiz CD gönderilmesini isteyebilirsiniz. http://lists.ubuntu.com/mailman/listinfo/ adresinden flu anda aç›k olan e-posta listelerini görebilir, arflivlerine eriflebilirsiniz. En aktif liste olan ubuntu-users listesi günlük yaklafl›k 200 e-postan›n döndü¤ü bir liste. Bu kadar epostan›n hergün gelmesini istemezseniz http://www.ubuntuforums.org/ adresindeki forumlar› da ziyeret edebilirsiniz. Mutlaka de¤inilmesi gereken bir di¤er kaynak ise Malezya'l› bir Linux kullan›c›s›n›n oluflturdu¤u 'Unofficial Ubuntu 5.04 Starter Guide' doküman›. Kurulum sonras›nda ihtiyaç duyabilece¤iniz baz› temel ayarlardan (Firefox'a Flash ve Java eklentilerinin kurulmas› gibi), diskinizdeki Windows bölümüne nas›l eriflebilece¤inize kadar çok genifl bir yelpazede ihtiyaçlara cevap verebilecek bu kayna¤a da http://www.ubuntuguide.org/ adresinden eriflebilirsiniz. Ayr›ca bilgisayar›n›za Ubuntu kurduktan sonra /etc/apt/sources.list dosyas›na ftp://godel.cs.bilgi.edu.tr/ubuntu sat›r›n› da ekledi¤inizde güncellemeler için yurtd›fl›nda bir yans›dan faydalanmaktansa ›stanbul'daki bir sunucudan daha h›zl› güncelleme yapabilirsiniz. 11 Yaz›l›m EncFS: fiifreli dosya sistemi Güvensiz sistemler, protokoller: ve içindeki bilgilere eriflilebilir. Gün geçtikçe flifreleme sistemleri, gerek uygulama, gerekse iflletim sistemi baz›nda hayat›m›zda daha çok yeralmakta. Bunun en önemli sebebi, günümüzde bilginin birçok ortamda (ve genellikle de kontrolsüz olarak) bulunmas›. Buna karfl› al›nabilecek en büyük önlem, iflletim sistemi baz›nda bir flifreleme gerçeklefltirilmesi ve harddisk, cdrom ya da usb disk gibi cihazlara dosya yazman›n flifreli olarak yap›lmas›n› sa¤lamak olacakt›r. Bu kontrolsüzlü¤ün en bariz örne¤i bütün Internet'in üzerine kuruldu¤u TCP protokolü. ›lk ç›kt›¤› zamanlarda, tek amaç "ba¤lant›n›n sa¤lanmas›" oldu¤undan TCP ve üzerine kurulmufl temel protokoller (telnet, ftp, smtp, http vs.) güvenlik endifleleri gözönüne al›nmadan oluflturulmufllard›. Bu konuda en temel zay›fl›k ise, sözkonusu trafi¤in flifrelenmemifl olarak, clear-text diye adland›r›lan düz-yaz› olarak iletiliyor olmas›yd›. Bu zay›fl›k, k›sa sürede hem iyi niyetli, hem de kötü niyetli kifliler taraf›ndan çeflitli flekillere ortaya kondu. Bunun ard›ndan protokol gelifltiren ekipler, bütün bu protokollerin flifreli iletiflim sa¤layan güvenli hallerini gelifltirdiler (telnet->ssh, ftp->sftp,scp, smtp>tls-smtp, http->https gibi). Bu sayede, a¤ üstünden giden trafi¤in güvenli¤i ve dolay›s›yla kiflilik haklar› bir miktar daha güvenli hale getirilmifl oldu. Fiziksel Güvenlik Problemi Fakat bilgisayar güvenli¤i ile ilgilenenlerin çok yak›ndan bildi¤i temel bir kural vard›r. Bu da bir sisteme e¤er s›n›rs›z bir fiziksel eriflim sözkonusu oldu¤unda o sistemin güvenli¤inden sözedilemeyece¤idir. Bunu biraz açt›¤›m›zda görürüz ki kastedilen bir bilgisayar› networkden kesseniz, bafl›na girifl flifresi koysan›z ve daha bir dizi önlem daha alsan›z bile birisinin bilgisayar› al›p götürmesini engelleyemiyorsan›z, ordaki bilgileriniz güvenli de¤il demektir. «ünkü, bilgisayar›n içindeki harddisk, ya da verilerinizin bulundu¤u bir baflka medya al›n›p bir baflka bilgisayarda incelenebilir 12 Bunun çeflitli yöntemleri, uzun y›llard›r uygulanmakta. Fakat son y›llarda donan›mlar›n çok daha fazla güçlenmesi sayesinde, bu ifllemlerin yap›lmas› s›ras›nda gerçekleflen performans kay›plar›, yaz›l›mla gerçekleflti¤inde bile kabul edilebilir seviyelere gelmifltir. fiifrelenmifl Dosya Sistemleri Windows sistemlerde 2000'den itibaren EFS (encrypted file system) kullan›labilir olmuflken, Linux'da ise 1993'ten bu yana birçok flifrelenmifl dosya sistemi kullan›lmaktad›r. Bu dosya sistemlerinin ilk örne¤i, 1993 y›l›nda ç›kan CFS olmufltur. CFS bir pass-through (geçirgen) dosya sistemiydi. Geçirgen dosya sistemleri, filtre mant›¤› ile çal›fl›rlar ve dosyan›n nereye yaz›laca¤›, nas›l yaz›laca¤› gibi ifllerle ilgilenmezler. Bir dosya yaz›laca¤› zaman, üstünde gerekli de¤ifliklikleri yaparlar ve gerisini yine dosya sistemine b›rak›rlar. CFS'in temel özelliklerinden biri ise, bu ifllemi NFS (Network File System) kullanarak yap›yor olmas›yd›. NFS, Unix sistemlerin dosya paylafl›m›n› sa¤layan yap› oldu¤undan temel amac›, a¤ üzerinden eriflim için tasarlanm›fl bir protokoldü. Bu sebeple, CFS'in bir NFS uzan›m› gibi çal›flmas›, yerel çal›flan bir dosya sistemine göre, ciddi bir performans kayb› getiriyordu. 1996 y›l›nda ise yine ayn› konseptte, CFS'in kodunun üstüne eklemelerle, ›talya'dan bir grup TFS'i ç›kartt›. Buradaki temel farkl›l›k, TCFS'in kernel ile daha entegre olup, kullan›c›lara mümkün oldu¤u kadar fleffaf bir sistem sunmakt›. Dosyalar›n gruplar taraf›ndan paylafl›lmas›, dinamik flifreleme modülleri, de¤iflik flifreleme algoritmalar› gibi özellikler getiren TCFS'in en zay›f yan› ise, her kernel de¤iflikli¤ine adapte edilmesi zorunlulu¤uydu. Bu sebeple Kernel 2.2'ye kadar gelen TCFS, 2.4'den sonra devam etmemifltir. Bence bu sistemlerin en büyük handikap› yeterince fleffaf ve rahat kullan›labilir olmamalar› bir yana, partisyon baz›nda ifllem görüyor olmalar›. Yani çok basitçe, sadece bir tek dizini flifrelenmifl olarak kullanman›z mümkün de¤il. Bu özellikle insanlarla paylaflt›¤›n›z bilgileri bulundurdu¤unuz USB memory konusunda problem yaratmakta. Hem diskin baflkalar› taraf›ndan okunmas›n› istiyorsunuz, hem de diskin için kimsenin okumamas›n› istedi¤iniz belli bir dizin bulunmakta. EncFS Bütün bu ihtiyaçlara cevap veren ve benim bu yaz›da ele alaca¤›m sistem, CFS ve ENCFS ile birçok ortak noktalar› bulunan, fakat ikisinden de çok daha performansl› ve fleffaf bir çal›flma düzenine sahip olan EncFS. EncFS'in bu flekilde çal›flmas›n› sa¤layan en önemli özelliklerden biri nispeten yeni bir teknoloji olan FUSE; file system interface module kullan›yor olmas›. EncFS'den daha derinlemesine bahsetmeden önce, bu projenin gelifltirilmesinde Ubuntu ekibinin ciddi deste¤i ve katk›lar› oldu¤unu vurgulamak isterim. Ben de böyle bir projenin varoldu¤unu Ubuntu Traffic vas›tas› ile ö¤rendim. Ubuntu'nun Linux da¤›t›mlar› arenas›na olan bu yap›c› katk›s›n›n artarak devam etmesini umuyoruz. EncFS'in ana sayfas› http://arg0.net/users/vgough/encfs.html Burada EncFS'in temel kullan›m bilgilerinden, di¤er dosya sistemleriyle karfl›laflt›rmaya kadar çok genifl bilgi alman›z mümkün. EncFS'in kurulumu birazc›k kar›fl›k gibi gözükmekle birlikte pek zor de¤il. Yaz›l›m Öncelikle Fuse ve rlog programlar›n› kurman›z laz›m. EncFS'in yazar› Valient Gough'un sayfas›nda bu programlar›n Suse için olan RPM'lerini bulman›z mümkün. ÷te yandan her zamanki gibi http://fuse.sourceforge.net/ ve http://freshmeat.net/projects/rlog adreslerinden kaynak kodlar›n› indirip derleyebilirsiniz. Bu ikisini derledikten/kurduktan sonra EncFS'i de derleyip kurman›z gerekmekte. Bütün bu ifllemlrin akabinde kullan›m oldukça kolay. Öncelikle temel kavramlar› aç›klamakta biraz yarar var. EncFS'de bir dizini flifrelemek, Unix'deki mount yaklafl›m›na çok benziyor. Nas›l bir partisyonu mount ediyorsan›z, EncFS'de ise flifrelenmifl bir dizini bir baflka dizine mount ediyorsunuz. Bunun en bilinen örne¤i iso dosyalar›. Tek bir dosya içinde bir dosya sistemi bar›nd›ran iso'lar› Linux alt›nda mount -o loop knoppix.iso /mnt/iso gibi mount edip, daha sonra da /mnt/iso dizininden içeri¤ini okumak mümkündür. EncFS'deki sistem de tamamen ayn›. Burada anahtar nokta, dizin isimlerini göreceli de¤il, kesin vermeniz laz›m. Yani /home/user dizininde bulunan birisi direkt encfs sifreli sifresiz yazarsa bu kabul edilmeyecektir, yukardaki gibi tam dizin ismini girmek gerekir. Bu kadar, flifreli dizinimiz art›k haz›r. ›sterseniz gidip bir bak›n flifreli dizinin alt›na, büyük ihtimalle görecekleriniz, çizgi romanlarda küfür baloncuklar› içinde gördü¤ünüz anlams›z gelen karakter dizileri olacak. EncFS, sadece sözkonusu dizindeki dosyalar› flifrelemekle kalmaz, onlar›n isimlerini de anlafl›lmaz hale getirir. Bu sayede flifrelenmifl dosya sistemine bakanlar›n dosya isimlerinden arad›klar› dosyalar›n bu dizinde olup olmad›¤›n› anlama imkanlar› da kalmaz. Öte yandan sifresiz dizinine bakt›¤›n›zda ise dosyalar›n›z›n orda oldu¤unu görürsünüz. Bir kez daha hat›rlatmakta fayda var bu gördü¤ünüz dosyalar›n kendi de¤il, EncFS sisteminin araya girmesi ile o anda deflifre edilen, asl›nda sifreli dizini alt›ndaki dosyalar. Diyelim ki user diye bir kullan›c› ismine sahibiz, ve ev dizinimiz alt›nda flifrelemek istedi¤imiz bir "sifreli" isimli dizinimiz var. Bu flifrelenmifl dizin ile ifliniz bitti¤inde ise Öncelikle bu dizinin flifresiz halini okuyabilece¤imiz bir mount point (ba¤lant› noktas›) oluflturmam›z gerekiyor. Bu dizinin ismi de "sifresiz" olsun. komutunu vermeniz yeterli. Art›k sifresiz dizini alt› bofl gözükecek, ve flu anda flifreli dosyalar›n›za sizin ya da bir baflkas›n›n (yeniden ba¤lant›y› sa¤lamadan (mount etmeden)) eriflmesi mümkün de¤il. mkdir /home/user/sifresiz fiimdi yapmam›z gereken aradaki flifreleme ba¤lant›s›n›n sa¤lanmas› $encfs /home/user/sifreli /home/user/sifresiz Volume key not found, creating new encrypted volume. Password: Verify: $ fusermount -u /home/user/sifresiz Bunun sa¤lad›¤› kolayl›klardan bir tanesi de flifreli dizilerin yede¤ini veya kopyas›n› almak için tekrar deflifre etme zorunlulu¤unuzun olmamas›. Herhangi bir anda, flifreli halde yedek alabilir, daha sonra da o yedekten geri dönerken flifreyi açabilirsiniz. Bu sayede flifresi aç›lm›fl dosyalar, yedek teyplerinizde bile bulunmaz. sizin klavyeden elle pek giremeyece¤iniz rastlant›sall›kta uzun bir flifre atar. Daha sonra sizin girdi¤iniz flifre ise bu flifreyi flifrelemek/açmak için kullan›l›r. Bu mant›k, pgp anahtarlar›n›n pin ile flifrelenmesi gibidir. Bu uygulamadaki güzel yan› ise, siz flifreyi de¤ifltirdi¤inizde, sadece ana flifrenin flifrelendi¤i kodun de¤iflmesi, dizinin yeniden bafltan flifrelenmesi gibi bir ifllem yap›lmas›na gerek kalmamas› sonucunu do¤urur. Biraz da performanstan sözetmek gerekirse, EncFS 1 küsur Ghz herhangi bir makinada, size gözle görülür bir performans kayb› olmadan hizmet verebilir. Burada belki de önemli olan, zaten sizin için de¤erli dizinler için EncFS kullanmak, di¤erlerine ise normal eriflmektir. Daha güvenli bir sistem oluflturmak için uygulanabilecek yöntemlerden biri, kullan›c›n›n ev dizinini EncFS ile flifreleyip öyle kullanmas›d›r. Her aç›l›flta, EncFS flifresi girilerek dizin fleffaf bir hale getirilecek, kullan›c› bafl›nda de¤ilken sözkonusu bilgisayar›n çal›nmas› durumunda ise ev dizinindeki herhangibir dosyaya eriflmek pratik olarak mümkün olmayacakt›r. EncFS, hem kullan›m, hem de özellik aç›s›nda çok baflar›l› bir sistem. Dizüstü bilgisayarlarda ve USB haf›zalar baflta olmak üzere, veri tafl›mak için kullan›lan medyalarda bulunan bilginin, gün geçtikçe de¤erlenmesi, üstüne kaydedildi¤i medyalar›n ise gün geçtikçe de¤ersizleflmesi, bizleri fiziksel güvenli¤i sa¤lamak kadar, veri güvenli¤ine de önem vermeye itmektedir. Bu tür ihtiyaçlara cevap verebilmesi aç›s›ndan EncFS oldukça baflar›l› bir program. Umar›m iflinize yarar. EncFS'in iflleyifline biraz daha bakarsak, flifreleme için flöyle bir yöntem izledi¤ini görürüz: Bir dizin ilk defa flifrelenece¤inde, EncFS ona 13 Arfliv Freshmeat'ten Seçmeler: gfeed 2.3.1 GtkPod Internet'in birkaç y›ld›r oldukça popüler protokollerinden RSS'leri kolayca takip edebilmek için güzel bir yaz›l›m gfeed. GTK-2 grafik kütüphanesiyle yap›lm›fl, kolay kullan›labilen, ayn› zamanda göze de hitap eden bir program. Böylese Freshmeat, Slashdot, Fazlamesai gibi sevdi¤iniz sitelerdeki de¤ifliklikleri web taray›c›n›z› bile açmadan takip edebileceksiniz. Son zamanlar›n en gözde ç›lg›nl›¤› ipodlar›, Linux alt›nda da özgürce kullanabilmenizi sa¤layan bir yaz›l›m GtkPod. Sizi iTunes ve Windows kullanma mecburiyetinden kurtar›yor. Oldukça baflar›l›. http://freshmeat.net/projects/gtkpod/ http://freshmeat.net/projects/gfeed/?branch_id=55646&release_id=197485 QT Sözlük Freshmeat'te nadir gördü¤ümüz Türk kökenli yaz›l›mlardan biri QT Sözlük. Basitçe ›ngilizce-Türkçe, Türkçe-›ngilizce sözlük görevini görüyor. Faruk Eskicio¤lu taraf›ndan haz›rlanm›fl ve QT kütüphanesi kullanmakta. http://freshmeat.net/projects/qtsozluk/?branch_id=34636&release_id=1 97516 Console Pasword Manager Herkesin bafl›n›n belas›, gün geçtikçe say›lar› artan parolalar. Bir yerlere yazmadan bu parolalar ile bafl etmenin en iyi yolu, bu ifl için bütün parolalar› flifreli halde tutan ve bu veritaban›n› da yine bir ana parola ile flifreleyen bir program kullanmak. Console Password Manager bu tür programlar›n baflar›lar›ndan. Birçok örne¤inin aksine konsol üzerinden kullan›labilmesi sayesinde Internet olan herhangi bir yerde ssh ba¤lant›s› üzerinden eriflerek kullanabilece¤iniz bir yaz›l›m. http://freshmeat.net/projects/cpm/?branch_id=57580&release_id=197574 14 Bochs 2.2 Vmware gibi sanallaflt›rma (virtualization) özelliklerini kullanmak, ama bunu özgür bir yaz›l›mla yapmak istiyorsan›z gidece¤iniz yer Bochs. Halihaz›rda i386 ifllemciler üzerinde Dos, Windows, Linux ve daha bir çok iflletim sistemini çal›flt›rmakta. http://freshmeat.net/projects/bochs/ Arfliv Imposter 0.3 OpenCOBOL 0.32 OpenOffice.org Impress ile haz›rlanan sunumlar› OpenOffice.org olmaks›z›n görüntülemeyi sa¤layan Imposter'›n gelifltiricisi de bir Türk. Aram›zda hala gizli cobolcular›n bulundu¤unu biliyoruz. Zaten onlar olmasa böyle bir proje de olmazd›. OpenCOBOL özgür bir cobol derleyicisi. Cobol programlar›n› C koduna çevirip GCC ile derliyor. Coboldan vazgeçeceme diyenlere. http://freshmeat.net/projects/imposter/. http://freshmeat.net/projects/open-cobol/ Construction Management Software 1.32 ›nflaat ifli karmafl›kt›r. ›yi bir düzene ihtiyac›m var diyen inflaatç›lar için özgür bir çözüm. http://freshmeat.net/projects/construction-management-software/ JChemPaint 2.1.1 GmailAgent 0.5 Sisteminizde bir e-mail istemcisi gibi çal›flarak gthumb, digikam gibi yaz›l›mlardan gmail hesaplar›n›za eriflmenizi ve gönderilerinizi pratik bir flekilde yapman›z› sa¤layan bir yaz›l›m. Python and pyQT ile yaz›lan GmailAgent hakk›nda detayl› bilgi http://freshmeat.net/projects/gmailagent/ adresinde bulunabilir. Wörms of Prey 0.3.1 Bu yaz›l›m da kimyac›lar için. ›ki boyutlu kimyasal çizimler yapmak için kullan›lan JChemPaint Java tabanl› bir yaz›l›m. http://freshmeat.net/projects/jchempaint/ Browsershots 0.2.0 Worms oyununu bilmeyenimiz yoktur. Wörms of Prey ise bu oyunun bir klonu. Sadece bir worms klonu olarak kalmay›p yeni ve önemli özellikler de eklenen bu oyunu denemenizi hararetle tavsiye ederiz. Windows kullan›c›lar› kayg›lanmas›n. Oyunu onlar da oynayabiliyorlar. Web tasar›mc›lar›n›n temel bir sorunu olan web taray›c›s› uyumlu¤unu test etmek için tasarlanm›fl bir yaz›l›m. Yapt›¤›n›z tasar›m› hemen her taray›c›da denemeniz için ekran görüntülerini alan yaz›l›m, özellikle birden fazla tasar›mc›n›n çal›flt›¤› projeler için birebir. Browsershots'› yazarlar› bir screenshot fabrikas› olarak tan›ml›yor. http://freshmeat.net/projects/wop/ http://freshmeat.net/projects/browsershots/ 15 Konu IBM, Linux'a karfl› patent suçlamas›nda bulunmayaca¤›n› taahhüt ediyor... SAN FRANCISCO-IBM, aç›k kaynak yaz›l›m› hareketinin üzerindeki son kara bulutu da da¤›tmak amac›yla, IBM'in teknoloji patentlerinden oluflan ürkütücü koleksiyonunu Linux'a karfl› bir koz olarak kullanmayaca¤›n› belirtirken, di¤er flirketlere de benzer flekilde davranma ça¤r›s›nda bulundu. IBM'in Teknoloji ve Üretim Bölümü Baflkan Yard›mc›s› Nick Donofrio, LinuxWorld Conference and Expo'da yapt›¤› konuflmada "IBM'in patent portföyünde yer alan patentlere iliflkin haklar›n›, Linux kerneline karfl› sald›r› arac› olarak kullanmaya niyeti yok. Tabii, kendimizi korumak zorunda b›rak›lmad›¤›m›z takdirde..." diyerek bol bol alk›fl ald›. Teknoloji devinin bu aç›klamas›, bilgisayar endüstrisinin en genifl kapsaml› patent cephaneli¤ine sahip olan IBM'in yasal tehdidinden korkanlar› bir ölçüde yat›flt›rabilir. Ancak, Linux'un azg›n bir düflman› olan Microsoft'un yaratmas› daha muhtemel olan tehdide iliflkin herhangi bir aç›klama getirmemektedir. Microsoft bu konuda yorum yapmay› reddediyor. Ancak Nisan ay›nda flirketin hukuk birimi baflkan›, yaz›l›m devinin "daha yarat›c› çal›flmay›" arzu etti¤ini ve kendisine ait teknolojileri lisanslayaca¤›n› söylemiflti. Ancak, tek bir ana aç›k kaynak lisans›n›n, yani Genel Kamu Lisans›'n›n (General Public License - GPL) koflullar›na tabi olan yaz›l›mlar için, telif hakk› ödemelerini gerektiren patent lisanslar› yasaklanm›flt›r. IBM aç›klamas›n›n zamanlamas› son derece do¤ruydu: Linux kullan›c›lar› için yasal koruma satan bir tür sigorta flirketi olan Open Source Risk Management (OSRM) taraf›ndan Pazartesi günü yap›lan aç›klamada, IBM'in elinde, Linux'un 16 potansiyel olarak telif haklar›n› ihlal edebilece¤i 60 patent bulundu¤u belirtildi. Ve aç›k kaynak yaz›l›m› hareketi, Linux'dan çok çok daha genifl kapsaml› bir harekettir. Ayr›ca, Hewlett-Packard'›n üst düzey bir yöneticisinden al›nan ve 2 y›l öncesine dayanan bilgiye göre, Microsoft'un Linux'a karfl› patent ihlali iddialar›nda bulunabilme potansiyeli vard›r ve Microsoft'un yeni sald›rgan patent politikas› gere¤ince bu y›l 3.000 yeni patent için baflvurabilece¤i belirtilmektedir. OSRM, Microsoft'un elinde, Linux'un telif haklar›n› ihlal edebilece¤i 27 adet patent bulundu¤unu tahmin etmektedir. IBM y›llard›r izledi¤i politika gere¤ince, her y›l di¤er tüm bilgisayar flirketlerinin toplam›ndan daha fazla patent hakk› almaktad›r. Ve bu patent cephaneli¤ini kullanmaya istekli oldu¤unu göstermifltir: SCO Grubu, Big Blue'nun, Unix'in mülkiyetinde olan teknolojileri aç›k kaynak Linux'a aktararak Unix sözleflmesini ihlal etti¤ini iddia ederek IBM'e dava tehdidini yöneltti¤inde, IBM de, üç ayr› patent hakk› ihlali davas› açma karfl› tehdidinde bulunmufltu. Ancak, ifl Linux'a geldi¤inde, di¤er flirketlerin de, IBM'in taahhüdünü izlemeleri gerekecek gibi görünüyor. Donofrio bu konuda flunlar› söylemektedir: "Bilgi teknolojileri toplulu¤unu, patent uygulamalar›na iliflkin olarak benzer bir aç›klamada bulunmaya ve Linux toplulu¤unu, biz tam ileriye ad›m atarken önümüze getirilebilecek hak ihlali iddialar›n› engelleyecek prosedürler oluflturmak üzere bir araya gelmeye ve bu tür iddialar ortaya alt›ld›¤›nda bunlar› derhal çözümlemeye davet ediyorum." Ancak, di¤er flirketlerin de bu davete uymalar›n› sa¤lamak oldukça zor olacak gibi görünüyor. Çarflamba günü yapt›¤› aç›klamada "IBM'in yapt›¤› aç›klama fiilen müflterilerin sorunlar›n› çözmüyor" diyen HP'nin Linux'la ilgili Baflkan Yard›mc›s› Martin Fink, HP'nin geçti¤imiz Eylül ay›nda bafllatt›¤›, müflterilerini SCO'nun sald›r›lar›na karfl› korumay› amaçlayan kendi program›n› vurgulayarak "IBM, müflterilerini piyasada oluflabilecek gerçek ve parasal bir tehdide karfl› korumaya yönelik HP'nin davetine henüz bir yan›t vermemifltir" diye konufltu. Henüz yeterince yol al›nmad› m›? Aç›k kaynak hareketinin destekçilerinden olan ve aç›k kaynak hareketini durdurmak için gerçeklefltirilecek bir patent sald›r›s›n› bekledi¤ini ifade eden Bruce Perens, Çarflamba günü yapt›¤› yan›t konuflmas›nda ise çok daha fazlas›n› talep etti. Perens, sözel olarak verilecek bir taahhüdün yan› s›ra yaz›l› bir sözleflmenin de imzalanmas› gerekti¤ini vurgulad› ve aç›k kaynak programc›lar›n›n bir tehditle karfl›laflmalar› durumunda bunlara yard›m edilmesi talebinde bulundu. "IBM'den, HP'den ve di¤erlerinden, davalar aç›ld›¤›nda bana destek olacaklar›na dair bir taahhüt duymak istiyorum"; Microsoft tehditlerine bafllad›¤›nda, "kenara çekilmeyeceklerine dair bir taahhüt duymak istiyorum. Parlak armal› bir k›l›ç beni kurtarmaya gelmedi¤i takdirde, 10 gün içinde mahkemeye ç›kart›l›r›m. 10 gün sonra da bir tazminat anlaflmas› imzalamak zorunda b›rak›l›r›m." Bir analist, ifl Linux'a ve üst düzey yaz›l›mlara geldi¤inde IBM'in çeliflkili politikalar izledi¤ini belirtti. "Bence, IBM patent savafllar›n›n, özellikle de aç›k kaynak hareketine karfl› olan her Konu fleyin d›fl›nda kalmak istiyor" diyor Gartner analisti George Weiss. "Bu çekirdek, IBM'in en kolay odaklanabilece¤i nokta," diyor Weiss. "Ancak, d a h a ü s t d ü z e y l e r d e , i fl d a h a karmafl›klaflt›¤›nda, IBM'in fikri mülkiyetini bir rekabet unsuru olarak kulland›¤› durumlarda, hangi kayg›lar›n öne ç›kaca¤›n› kestirmek çok güç olur." Denge aray›fl› Donofrio, IBM'in kendi patent deposundan vazgeçece¤ine dair hiçbir imada bulunmam›fl ve di¤er aç›k kaynak yaz›l›mlar›na sald›rmama konusunda söz vermemifl olmas›na ra¤men, fikri mülkiyetin korunmas› ile iflbirli¤i aras›nda bir denge kurulmas› gerekti¤ini belirtmifltir. "IBM aç›s›ndan biz bu iki kavram aras›ndaki dengeyi sa¤lamak için elimizden gelen her fleyi yapmay› taahhüt ediyoruz," diyor Donofrio. Donofrio'ya göre, aç›k iflbirli¤i, günümüzde bilimsel geliflmenin temel bir bilefleni haline gelmifltir. Aç›k iflbirli¤iyle çal›flmak flirketler aç›s›ndan para kazanabildikleri noktalara odaklanabilmeleri anlam›na gelir. Böylece hiçbir flirket tekerle¤i yeniden icat etmek için gereksiz yat›r›mlar yapmak zorunda kalmaz. "Aç›k kaynak hareketi, insanlar› kendilerine ait fikri mülkiyet modelleri hakk›nda, müflterilerine nerede en fazla de¤eri sunabilecekleri ve nelerin rekabet aç›s›ndan gerçekten avantaj sa¤layaca¤› hakk›nda yeniden düflünmeye itmektedir" diyor Donofrio. "Önümüzdeki on y›l içinde, aç›k kaynak hareketi geniflleyecek ve fikri mülkiyetin yarat›lmas› sürecinde ve de¤erinde dramatik bir dönüflüm yaflanacakt›r." Uzmanlara göre, aç›lan patent davalar›na karfl› savunma yapmak-patentin gerçek de¤erinden ba¤›ms›z olarak-ortalama 2 milyon ile 4 milyon ABD Dolar› aras›nda bir mebla¤ gerektirmektedir. Donofrio'nun talebiyle benzer bir flekilde, bir Linux ortakl›¤› da, patentlere iliflkin sorunlar› gidermek için destek verme taahhüdünde bulundu. Linux'un lideri Linus Torvalds'›n da orta¤› oldu¤u bir Linux ortakl›¤› olan Open Source Development Labs adl› flirketin Yönetim Kurulu Baflkan› Stuart Cohen, patent sorunlar› ortaya ç›kt›¤›nda, Linux programc›lar›n›n sorun yaratan noktalar› ortadan kald›rmak için yeni bir yaz›l›m gelifltireceklerini söylüyor. Cohen, bu hafta içinde yapt›¤› aç›klamada; "SCO'nun iddialar›na verdi¤imiz yan›tta da belirtti¤imiz gibi, OSDL, Linux'ta rahats›zl›k yaratan ve üçüncü kiflilerin yasal haklar›n› ihlal eden tüm kodlar› düzeltmek için gelifltiriciler toplulu¤uyla ortak çal›flmaya haz›rd›r. Bu tavr›m›z, patentler konusunda ortaya ç›kan sorunlar için de aynen geçerlidir" dedi. müflterilerin bir flirketin teknolojisinden di¤er bir flirketinkine geçiflini kolaylaflt›rmaktad›r. Nelerin mümkün olabilece¤ini bize gösteren Linux'a iliflkin büyük beklentileri olan Donofrio, "ancak iflbirli¤i çok güçlü olabilir" diyor "Linux inan›lmaz," diyor, "mülkiyeti hiçkimsenin de¤il ama, ayn› zamanda herkesin. Dünyan›n her taraf›ndaki binlerce programc›, karfl›l›kl› olarak birbirlerini denetleyerek Linux'a katk›da bulunuyorlar. Böyle bir katk›y›, birinin özel mülkü olan bir yaz›l›mla gerçeklefltirmek imkans›z..." Yay›n tarihi: 4 A¤ustos 2004, Yazan: Stephen Shankland CNET News.com ‹kili bir tav›r IBM'in aç›k kaynak yaz›l›m›na karfl› ikili bir tavr› var. Linux'a verdi¤i destek, bu iflletim sistemine müthifl bir ticari ve teknolojik itici güç kazand›rd›. Ve bu hafta da IBM, Cloudscape veritaban› yaz›l›m›n›n kodunu genel kullan›ma açt›. Ancak, WebSphere e-ticaret yaz›l›m› ve DB2'nun amiral gemisi olan veritaban› paketi kesinlikle özel mülk olarak kalmaya devam ediyor. fiirket, y›llard›r yaln›zca aç›k kaynak yaz›l›m›n› içermekle kalmay›p aç›k standartlara uygun özel mülkiyete ait teknolojileri de içeren ve "aç›k hareket" olarak adland›rd›¤› hareketin güçlü bir destekçisi olmufltur. Aç›k standartlar 17 Baflar› Öyküsü Yap› Kredi Sigorta A.fi.’de iki önemli proje Java ile haz›rlanmas› oldu. Uygulama ile Türkiye çap›nda yay›lm›fl olan acentelerin ‹nternet ortam›n› kullanarak Trafik Sigorta poliçesi ifllemlerini, yeni ifl kurallar› çerçevesinde yürütmeleri hedeflendi. Halen iSeries sistemleri üzerinde çal›flmakta olan bir tak›m uygulamalar›n modernize edilmesi ve yeni ifl kurallar› ile birlikte Web tabanl› olarak kullan›labilmesi çal›flmalar› çerçevesinde Yap› Kredi Sigorta A.fi. de yürütülen çal›flmalarda iki önemli proje JFORCE Biliflim Teknolojileri’nce tamamlanarak kullan›ma aç›ld›. 2005 Y›l›, Yeni Türk Liras›na geçifl haz›rl›klar› ile paralel yürütülen bir çal›flma ile yeni yap›ya uyumlu bir muhasebe paketi tamamlanarak 1 Ocak’tan itibaren Yap› Kredi Sigorta A.fi de kullan›lmaya baflland›. Web tabanl› olarak, Java ile haz›rlanan uygulama, halen iSeries sisteminde mevcut di¤er uygulamalar ile de entegre edilerek sistemin bütünü içindeki yerini ald›. Uygulama ile flirket içi farkl› bölgeler farkl› flirket gibi çal›flabiliyor, listelerini Excel ya da Pdf format›nda alabiliyor, y›l içinde Kebir format› de¤ifltirebiliyor, ya da gün içinde di¤er uygulamalar taraf›ndan oluflturulan mali hareketler otomatik olarak arka planda fifl haline dönüfltürülebiliyor. Kullan›ma aç›lan bir di¤er uygulama ise halen farkl› arayüz ve ifl ak›fllar› ile haz›rlanmakta olan Trafik Sigorta Poliçesi ifllemlerinin tek bir arayüz ile TRAMER Bilgi merkezinin belirledi¤i standartlar çerçevesinde yine Web tabanl› olarak 18 Trafik sigortalar›nda 2005 y›l› bafl›ndan itibaren zorunlu hale gelen TRAMER (Trafik Sigortas› Bilgi Merkezi) den poliçe bilgilerinin sorgulanmas› ihtiyac› için, uygulama on line olarak TRAMER Bilgi merkezinden sorgulamay› yapmakta ve ald›¤› bilgiler çerçevesinde ifllemleri yürütmektedir. Yap› Kredi Sigorta A.fi.’de tamamlanan bir di¤er proje ise, son dönemde s›k s›k ihtiyaç duyulan kurumlar aras› veri aktar›m› için XML format› kullan›m›na yönelik oldu. Java ile haz›rlanan bir masaüstü uygulama ile kullan›c›lar›n verilen herhangi bir XSD yada DTD format›n›, halen iSeries sisteminde mevcut tablolar ile sürükle-b›rak ile iliflkilendirerek, ihtiyaçlara göre de¤ifltirilebilen XML dökümanlar› oluflturmas› sa¤land›. Oluflturulan XML dokümanlar›n›n arflivlenerek, gerekti¤inde XML verisi içerisinden de geriye dönük olarak sorgulama yap›labilmesi de projenin benzer uygulamalardan ayr›lan bir di¤er önemli özelli¤i. Baflar› Öyküsü developerWorks@IBM Linux Nedir? IBM internet sitesinden eriflebilece¤iniz developerWorks olana¤›n›n Linux k›sm›, yaz›l›m gelifltiricilere Linux uygulama gelifltirme ve sistem yönetiminde yard›mc› olacak, kelimenin tam anlam›yla yüzlerce makale, ö¤retici program ve ipucu içerir. Ancak, yeni bir konu hakk›nda bilgi edinmek isteyen kullan›c›lar için tüm bu bilgiler biraz fazla gelebilir. Bu sayfa, Linux hakk›nda birfleyler ö¤renmek isteyen ama nereden bafllayaca¤›n› bilmeyen okuyucular için genel bir bak›fl sunar. Linux hakk›ndaki temel bilgileri bir ba¤lam içine yerlefltirir ve ilgili developerWorks makaleleri, ö¤retici programlar› ve ipuçlar›yla birlikte IBM e¤itim hizmetlerini, uygulamal› çal›flmalar›n› ve IBM ürünlerini daha ayr›nt›l› bir araflt›rma için birbirine ba¤lar. En basit haliyle aç›klayacak olursak, Linux, bir iflletim sistemidir. 1991 y›l›n›n Ekim ay›nda Helsinki Üniversitesi ö¤rencisi Linus Torvalds (Linux, Linus'un UNIX'i anlam›na gelir) taraf›ndan yarat›lm›flt›r. Linux asl›nda yaln›zca çekirdektir; çok görevli ve çok kullan›c›l› ifllevleri uygular, donan›m› yönetir, bellek ay›r›r ve uygulamalar›n çal›flmas›n› sa¤lar. okumakt›r. Önemli k›s›mlar› özetleme riskini göze al›p aç›klayacak olursak, GNU GPL, herkesin diledi¤ince de¤ifltirip üzerinde deney yapabilmesi için bilgisayar kodlar›n›n serbest b›rak›lmas›d›r. * IBM'in Linux Hatt› sitesindeki Linux, bu Ortakl›kla ilgili haberleri, Linux ö¤renme kaynaklar›n›, baflar› öykülerini ve yeni geliflmeleri, IBM Linux odakl› olarak iletir. @ Ortalama düzeyde bir kullan›c› hiçbir iflletim sistemiyle çekirde¤in içi gibi fleyleri bilmek isteyecek kadar ilgilenmeyecektir. Yaln›zca kendini gerçekten bu ifle adam›fl olanlar- özel hayat› olmayanlar ya da bu iflten para kazananlar- bu karmafl›k konular› incelemeye yanaflacakt›r. IBM Linux Technology Center (IBM Linux Teknoloji merkezi) do¤rudan Linux toplulu¤uyla birlikte çal›fl›r, Web sitesi IBM'in Linux'a katk›lar›n› ve buna iliflkin gelifltirme topluluklar›n› izler. Çekirdeklere girmenin bafl döndürücü derinliklerine kendiniz hiç dalmasan›z da, bunu sizin yerinize yapabilecek bir flirketi ya da arac›y› kolayca tutabilece¤inizi bilmek içinizi rahatlatacakt›r; böyle de¤ifliklikleri patentli bir sistemde yapt›rmak ço¤unlukla daha zor ve masrafl›d›r. Bafllang›ç seviyesindeki birinin, muhtemelen çekirdekle ilgili hat›rlamas› gereken en önemli fley, tek say›l› sürümlerin (baflka bir deyiflle, 2.3, 2.5, 2.7 gibi sürümlerin) deneysel ve gelifltirme için oluflturulmufl çekirdekler oldu¤udur. Sabit, yay›n çekirdeklerinin sürüm numaralar› ise çift say›lard›r (baflka bir deyiflle, 2.4, 2.6, 2.8 gibi). S›radan bir Linux da¤›t›m›, Linux çekirde¤inin yan› s›ra pek çok uygulama program› ve araç da içerir. Ço¤unlukla, Linux'la birlikte da¤›t›lan pek çok sistem ve kullan›c› seviyesindeki araç Free Software Foundation'›n GNU projesinden (GNU "GNU'nun UNIX olmayan›" demektir) gelir. Hem Linux çekirde¤i hem de GNU araçlar› grubu, GNU GPL (General Public License; Genel Lisans) kapsam›nda yay›nlan›r. GNU GPL konusunda bilgi sahibi de¤ilseniz, onu anlamaya bafllaman›n en iyi yöntemi, gidip 19 Bilgi New York Üniversitesi IBM Supercomputer kullanacak New York Üniversitesi denizler hakk›nda bilinmeyenleri aç›kl›¤a kavuflturmak üzere yapaca¤› araflt›rmalarda IBM Supercomputer'› kullanacak IBM BladeCenter Teknolojisi NYU'ya New York fiehri'ndeki En H›zl› Süper Bilgisayar› sa¤lad›, yeni bilgisayar yaln›zca 2.8 metrekare yer kapl›yor ARMONK, New York - 8 A¤ustos, 2005 - IBM, New York Üniversitesi'ne (NYU) üst performans› 4.5 TeraFlop'a ulaflan, IBM eServer(tm) BladeCenter(r) tabanl› yeni bir bilgisayar sistemi kuruldu¤unu ve bu sistemin kullanmaya baflland›¤›n› aç›klad›. TOP500 Listesine göre (http://www.top500.org), NYU'nun süper bilgisayar› New York fiehri'ndeki en h›zl› bilgisayar ve dünyadaki en h›zl› 117'inci süper bilgisayar. Tek parçadan oluflan yeni sistemden ilk yararlanacak olan araflt›rma giriflimlerinden biri yerküredeki atmosfer ve okyanuslara iliflkin hareketleri incelemek üzere karmafl›k modeller gelifltiren Courant Institute for Mathematical Sciences içindeki Center for Atmosphere-Ocean Science olacak. Bir di¤er araflt›rma ise gen bilimi ve biyoenformatik konusunda Center for Comparative Functional Genomics ile the Courant Institute of Mathematical Sciences'›n iflbirli¤iyle sürdürülen çal›flma. IBM BladeCenter teknolojisini kullanarak, NYU yaln›zca 2.8 metrekare yer kaplayan bir süper bilgi ifllem kümesi oluflturmay› baflard›. Böylece Üniversite, New York fiehri'ndeki de¤erli gayri menkul alan›n› en iyi flekilde kullanm›fl oldu. New York Üniversitesi Müdür Yard›mc›s› ve Bilgi Teknolojisi Bafl Görevlisi Marilyn McMillan flunlar› söyledi: "IBM'in sat›fla haz›r blade sunucusu teknolojisi, sistemler kümesini kolayca birbirine ba¤lamam›z› ve burada, kent içindeki k›s›tl› mekan›m›zda bir süper bilgisayar oluflturmaya iliflkin sorunu çözmemize yard›mc› 20 oldu. IBM'in Power Architecture (Güç Mimarisi) teknolojisini Linux'la birlikte kullanarak, 64 bit'lik bilgi ifllem platformuna geçebildik. Bu platform araflt›rma sürecini çok h›zland›racak ve araflt›rma görevlilerimizin bilimsel kuramlar› h›zla toplumun yarar›na olacak biçimde gerçek yaflama geçirmelerini sa¤layacak. Bu süper bilgisayar, NYU'nun yüksek performansl› bilgi ifllem alan›ndaki lider konumunu daha da sa¤lamlaflt›rd›." IBM Deep Computing Baflkan Yard›mc›s› Dave Turek ise, "IBM'in BladeCenter ürününün yenilikçi tasar›m›, yüksek performansl› bilgi ifllemde devrim yapt›, NYU gibi organizasyonlar›n altyap›lar›n› yerden tasarruf etmelerini de sa¤layacak flekilde, güçten ya da performanstan fedakarl›k etmeden büyütmelerini sa¤lad›. Courant Institute'un ve Üniversite'nin di¤er bölümlerinin bilimsel araflt›rmada liderliklerini sürdürmelerine yard›mc› olacak ve IBM'in JS20 sistemlerini yüksek performansl› bilgi ifllem uygulamalar›nda tercih edilen platform haline getirecek, güçlü, teknoloji harikas› bir kümelenmifl süper bilgi ifllem çözümüne iliflkin NYU ile iflbirli¤i yapmaktan memnunuz," dedi. fiimdiden yeni süper bilgi ifllem sisteminden yararlanmas› belirlenen NYU araflt›rma iflletmelerinden biri, Courant Institute for Mathematical Sciences içindeki Center for Atmosphere-Ocean Science (http://caos.cims.nyu.edu/page/home). Bu Merkez, atmosferik dolafl›ma ve okyanus ak›nt›lar›na benzetim yapmak için bilgi ifllem modelleri kullan›yor. K›smen Department of the Navy, Office of Naval Research taraf›ndan da desteklenen süper bilgisayar›n al›nmas›, araflt›rmac›lar›n, kuram, matematiksel çözümleme ve say›sal modellemeleri birlefltirmelerini ve yerkürenin iklimini, f›rt›nalar ve kas›rgalar, El Nino gibi birleflik atmosferik ve okyanus sal›n›mlar›, Gulf Ak›nt›s› ve Antarktika Kutup Dairesi Ak›nt›s› gibi hava olaylar›n›n etkileri de dahil, daha iyi anlamalar›n› sa¤layacak. Süper bilgisayar ayr›ca, gen bilimi üzerine NYU'da Center for Comparative Functional Genomics ile Courant Institute of Mathematical Sciences'›n iflbirli¤iyle yap›lan bir araflt›rma program›na da katk›da bulunacak. Bu araflt›rman›n bölümlerinde ileri algoritma, veri bütünlefltirme, veri analizi ve veri canland›rmaya iliflkin yaz›l›m gelifltirme, biyolojik a¤ benzetimi ve yüksek ifl üretilen mikroskopi de yer al›yor. Süper bilgisayar›n al›nmas› U.S. Army Medical Research and Material Command (USAMRMC; ABD Deniz Kuvvetleri T›bbi Araflt›rma ve Malzeme Komutanl›¤›) taraf›ndan da desteklendi. IBM ayr›ca, ortaklafla bir test merkezi oluflturulmas› için New York Üniversitesi ile birlikte çal›fl›yor. Bu merkezde yüksek performansl› bilgi ifllem uygulamalar›n› gelifltirenler, uygulamalar›n› ve çözümlerini IBM JS20 sistemleri kullanarak etkinlefltiriyor, test ediyor ve ayarl›yorlar. Süper bilgisayar›n 64 dü¤ümlü sürümünden oluflan merkez, gelifltiricilere aç›k olacak ve IBM'in BladeCenter JS20 ve Linux on Power platformlar›n› kullanarak yenilikler yarat›lmas›n› teflvik edecek. Süper bilgisayar, 4.5 TeraFlop'tan daha yüksek bir performans gösterebiliyor ve her biri 2.2 GHz'lik iki PowerPC 970 ifllemcili ya da toplamda 512 ifllemcili Red Hat Enterprise Linux AS 4 (RHES AS 4) çal›flt›ran 256 IBM eServer BladeCenter JS20 sistemi kümesinden olufluyor. Bu bilgisayar, ABD'de ‹nternet ‹letiflim Kurallar›nda yeni kuflak, IPv6 kullanan ilk süper bilgisayar. IBM'in NYU ile ortak test merkezi projesi, Linux çal›flt›ran 64 IBM eServer BladeCenter JS20 sisteminden (128 ifllemciden) olufluyor ve 1 TeraFlop'dan daha yüksek bir performansa ulafl›yor. Yüksek performansl› sistemdeki her bir BladeCenter kümesi Myrinet anahtar teknolojisiyle birbirine ba¤lan›yor. Bilgi NYU 1831'de, Greenwich Village'in merkezinde kurulan New York Üniversitesi, Amerika'n›n önde elen araflt›rma üniversitelerinden biri ve seçkin Association of American Universities (Amerikan Üniversiteler Birli¤i) üyesi. NYU, ABD'deki en büyük özel üniversiteler aras›nda yer al›yor ve yurtd›fl›ndan en çok ö¤renci ve akademisyen çeken üniversite; ayr›ca di¤er ABD üniversitelerinden de daha fazla ö¤renciyi yurtd›fl›na gönderiyor. 14 yüksek okulu ve fakültesiyle, NYU, di¤er alanlar›n yan› s›ra, temel bilimler, hukuk, t›p, iflletme, difl hekimli¤i, e¤itim, hemflirelik, sinema ve gösteri sanatlar›, müzik, kamu yönetimi, sosyal ifller gibi alanlarda yap›lan araflt›rmalar› ve profesyonel çal›flmalar› sürdürmekte ve e¤itim vermekte. The CAOS (Atmosfer ve Okyanus Bilimi Merkezi), CIMS (Courant Matematik Bilimleri Enstitüsü) dahilindeki disiplinler aras› bir araflt›rma ve lisansüstü program›d›r. Merkezin misyonu, jeofizik ak›mlarla iliflkili uygulamal› matematik dallar›ndaki kuramsal ilerlemelerle iklim sistemlerinde gözlemlenen olaylar›n anlafl›lmas› aras›ndaki uçurumu kapatmakt›r. Atmosferik ve okyanus bilimlerinde karfl›lafl›lan sorunlarla do¤rudan iliflkili olan Courant Enstitüsü'ndeki araflt›rma uzmanl›¤›, k›smi diferansiyel denklemler, say›sal çözümlemeler, türbülans, ak›flkan dinamikleri, dinamik sistemler ve kaos, istatiksel mekanik, adaptive meshes (uyum sa¤layan a¤lar), görsellefltirme ve veri madencili¤i gibi yöntemler içerirler. CAOS'taki yard›mc› ve çekirdek akademisyenler, dinamik meteoroloji, fiziksel oflinografi ve iklim dinamikleri gibi, Merkezin misyonuyla kesiflen bilimsel disiplinlerin tümünde uluslararas› bilim derneklerinin etkin üyeleridir. Merkezin Courant ortam›nda yeri ve çeflitli akademisyenlerden oluflan yap›s›, iklim bilimlerinde önemli geliflmelerin önünü açmaktad›r. Atmosfer-Okyanus Bilimi nedir? Gezegenimiz iki ince ak›flkan katmanla kapl›d›r - atmosfer ve okyanuslar. Her ikisinin de durumu biz insanlar› yak›ndan ilgilendirir. Birlikte etki eden dünya atmosferinin ve okyanuslar›n günümüz iklimini oluflturmas› ve iklimlerin gelece¤imize iliflkin yaratabilece¤i de¤ifliklikler, atmosfer ve okyanus biliminin önemli konular›ndand›r. Bu disiplin kapsam›nda ele al›nan konular çok çeflitlidir; bunlara örnek olarak, El Nino ve küresel ›s›nma gösterilebilir. Bu alanda ilerleme sa¤lamak için, do¤al ortamdaki gözlemlerle, bunlara dayanarak haz›rlanm›fl kuramsal modellerin birlefltirilmesi gerekir. Son birkaç on y›ld›r, k›smen uydu teknolojisindeki ilerlemeler sayesinde, k›smen de bilgi ifllem teknolojisindeki yeniliklerle, atmosferlerin ve okyanuslar›n öngörülebilir modellerini oluflturmam›z sayesinde, Dünya'y› gözlemleme yetene¤imiz oldukça artt›. Önümüzdeki on y›lda, gözlemsel veritaban› giderek artacak ve ilerleyen kuramsal çal›flmalar sayesinde, atmosferin ve okyanuslar›n nas›l iflledi¤ini daha yak›ndan kavrayabilece¤iz. Küresel ölçekte gözlemler elde etmenin zorlu¤u ve bu çifte dinamik ak›flkan sistemlerin karmafl›kl›¤›, atmosfer ve okyanus bilimini son derece heyecan verici bir çal›flma alan› haline getiriyor. 21 Haberler IBM de Firefox'u seçti IBM firmas› çal›flanlar›n› Firefox kullanmalar› için teflvik edece¤ini aç›klad›. Halihaz›rda çal›flanlar›n›n %10'unun Firefox kulland›¤› IBM, kendi iç sunucular›ndan Firefox indirebilmesini ve Firefox kullan›c›lar›n›n firman›n teknik destek biriminden destek alabilmesini sa¤l›yor. Kas›m'da duyurulduktan sonra geçti¤imiz haftalarda 50 milyonuncu kez indirilen Firefox web taray›c›s› henüz Microsoft'un Internet Explorer'›n›n pazar pay›na yaklaflamam›fl olsa da k›sa zamanda yapt›¤› büyük at›l›mla özgür yaz›l›m destekçilerinin büyük sempatisini ve deste¤ini sa¤lam›fl durumda. Firefox kullanarak hem Microsoft'a ba¤›ml›l›klar›n› azaltt›klar›n› söyleyen IBM CIO'su (Chief Information Officer) Brian Truskowski ayn› zamanda standartlara uyan aç›k kaynakl› bir yaz›l›m kullanarak kendilerini daha rahat hissettiklerini söyledi. Firefox web taray›c›s›na desteklerinin sadece kullan›c› düzeyinde kalmayaca¤›na da de¤inen Truskowski, küçük bir yat›r›mla Firefox'u gelifltirme çal›flmalar›na bafllayacaklar›n›n da müjdesini verdi. Linux ve Matematik ›stanbul Kültür ‹niversitesi, III. Temel Bilimler Lisansüstü Yaz Okulu kapsam›nda bu y›l 'Linux ve Matematik' konusunu seçmifl. 29 A¤ustos - 3 Eylül tarihleri aras›nda gerçeklefltirilecek olan yaz okulunun kontenjan› 60 lisansüstü ö¤rencisi olarak belirlendi. TUB›TAK taraf›ndan da desteklenen I. Temel Bilimler Yaz Okulu: "Astronomide Matematik Yöntemler", II. Yaz Okulu: "Temel Bilimlerde ›statistik Yöntemler"konular›nda gerçeklefltirilmifltir. De¤iflik üniversitelerden ö¤rencilerin de kabul edildi¤i program›n ders notlar› da kitap olarak bast›r›lm›flt›r. Kat›l›m ücreti 50 YTL olan bu yaz okuluna kat›lmak isteyenlerin afla¤›da yaz›lan adresindeki formu doldurmalar› gerekiyor. http://fen-edebiyat.iku.edu.tr/yazokulu3/Ilkduyuru.htm 22 Suse Linux 10.0 Ekim ay›nda piyasada! Novell, yeniliklerle dolu ve ilk defa openSUSE camias›n›n katk›lar›yla haz›rlanan SUSE Linux'un son sürümünü Ekim ay›nda piyasaya sunacak. SUSE Linux 10.0, Linux'a bafllamak isteyen ev kullan›c›lar›na ve merakl›lara Linux da¤›t›mlar› aras›ndaki benzersiz tasar›m› ile kolay, kullan›c› dostu bir iflletim sistemi sunuyor. Tam özellikli masaüstü özelliklerinin yan›s›ra SUSE Linux 10.0, bin 500'den fazla aç›k kaynak Linux uygulamas› ve paketleri içeriyor. Perakende sürümü, kullan›c›lara kurulum deste¤i ve kapsaml› el k›lavuzu ile son derece düflük fiyatl› Linux sunacak. SUSE Linux 10.0, Novell'in de Linux'un yayg›nlaflmas› için destek verdi¤i openSUSE.com projesi kapsam›nda gelifltirildi. Novell bu yeni sürümle vizyonunu hem bireysel hem de kurumsal pazar taraf›nda gelifltirdi¤ini bir kez daha ispatlad›. Beta sürümü s›ras›nda dünyadaki Linux camias›na aç›lan SUSE LINUX 10, bu sayede yeni özelliklerle dolu, güvenli ve çok daha h›zl› gelifltirildi. SUSE Linux 10; Firefox Web taray›c› yeni sürümü, Windows uyumlu OpenOffice.org 2.0 office suite, e-posta ve mesajlaflma istemcileri, grafik yaratma, editleme ve yönetme uygulamalar›, spam blocker, antivirüs yaz›l›m ve bütünleflik güvenlik duvar› gibi önemli güvenlik araçlar› gibi çok say›da yeni ve güncelleme özellikleri içeriyor. Öte yandan ürünün eski sürümlere oranla daha düflük bir fiyatla pazara sunulmas› planlan›yor. http://www.novell.com/products/linuxprofessional/downloads/ Fedora Core 4 geliyor Fedora Core 4'ün üçüncü ve son gelifltirme sürümü Fedora Core 4 Test 3, 10 May›s'ta ç›kt›. Yorumlar›n hemen hepsinde Fedora Core 4'ün geçmifl sürümlere göre çok çok h›zl› oldu¤una de¤iniliyor. GCC derleyicisinin son sürümü olan 4.0 ile derlenen FC4, GCC 3.4.3 ve öncesi derleyicilerle derlenen eski sürümlerden daha fazla ilgi görecek gibi. Fedora'n›n sitesinde Core 4 as›l sürüm için tahmini piyasaya ç›k›fl tarihi 6 Haziran olarak belirtilmifl. Daha fazla bilgiyi afla¤›daki adresten alabilirsiniz. http://fedora.redhat.com/ Konu Linux ve Özgür Yaz›l›mlar kritik kütleye ulaflt› m›? On y›l› aflk›n bir süredir Linux ve yirmi y›ld›r da Özgür Yaz›l›m camias›n›n maceralar›n› izlemekteyiz. Bu süre zarf›nda san›r›m en inançl›lar›m›z bile, "yahu bir flekilde büyükler Linux'un aya¤›n› kayd›r›rsa ne olur" diye en az bir kez ak›llar›ndan geçirmifllerdir. Son zamanlarda yine alevlenen yaz›l›m patentleri yasas› bunun en canl› örneklerinden biri. Bu süre içinde birçok olaya tan›k olduk, Linux'un önce bireysel bilgisayarlarda deneme amaçl› kurulmas›ndan, yavafl yavafl sunucu ortamlar›nda gözükmesine, Apache ile birlikte en popüler web sunucusu ortam›n› sa¤lamas›ndan, gömülü cihazlar pazar›nda yayg›nlafl›p, a¤ güvenlik sistemlerinin zeminin teflkil etmesine ve son olarak da masaüstünde dört dörtlük bir çal›flma istasyonu oluflturmas›na kadar. Fakat bu zaman içinde hep bir "acaba kötü bir fleyler olursa?" endiflesi vard›. 17 A¤ustos depreminden alt› ay kadar sonra, bir ifl ziyareti için Ankara'ya gitti¤imde garip bir olayla karfl›laflm›flt›m. Uykuya dalmak üzereyken, bir garip hissettim, al›flt›¤›m bir fleyler yoktu. K›sa bir düflündükten sonra farkettim ki, eksik olan fley "Acaba bu gece deprem olur mu?" endiflesiydi. Görüyorum ki benzer bir eksikli¤i (mutlulukla) Linux konusunda da hissediyorum. Art›k "Linux'u yok ederlerse" diye bir endiflem yok, çünkü Linux flu an yok edilemeyecek kadar yayg›n. Burada bahsetti¤im "yayg›n" terimi, tabi ki art›k her evde Linux kullan›l›yor, dünya üstünde en çok kullan›lan iflletim sistemi vs. anlam›na gelmiyor. Burda kastetti¤im yayg›nl›k, Linux'un flu anda dünya üstünde bir çok ülkede, birçok flirket ve hükümet kurulufluna "ç›kar orta¤›" olmufl olmas›. fiu anda bir çok kurulufl, operasyonlar›n› GNU/Linux üzerinde yürütmekteler. Baz›lar› y›llard›r kulland›klar› uygulamalar› bu platforma tafl›m›fl durumdalar, baz›lar› ise masaüstlerinde bile Linux'u tercih etmekteler. Ve burada bahsetti¤im Linux konusunda çok önemli yat›r›mlar yapan IBM ve NOVEL gibi sektör içi firmalar de¤il, as›l ifli biliflim teknoloileri olmayan, maliyetlerini k›sarken gelecek konusunda baflka firmalara ba¤›ml› kalmadan planlama yapmak isteyen, birço¤u klasik ekonomiden gelme firmalar. K›saca art›k Linux'u y›kmak isteyen birileri, çok önemli baflka kurumlar› da sallayacak olduklar›n›n bilincindeler. Bu yüzden Linux art›k yokolma endiflesinden uzak yoluna devam edebilecek kritik kütleyi aflm›fl durumda. Kıvılcım Hindistan sundance@fazlamesai.net Gandhi'nin Hindistan'da Büyük Britanya'ya karfl› yapt›¤› pasif direniflin temel ilkelerinden birini hat›rlat›yor bu bana: "Önce sizi görmezden gelirler, sonra sizinle alay ederler, sonra sizinle savafl›rlar, sonra da kazan›rs›n›z". Tabi ki burada kazanan GNU/Linux ve Özgür Yaz›l›m'lar›n duayenli¤ini yapan kifliler kadar, bu iflten bizzat pratikte faydalanan, hayat kalitesi artan, ödedikleri ücretler azalan sokaktaki insan. Art›k Linux o kadar önemli bir yerde ki, onun ordan sökülüp al›nmas› basitçe bir iflletim sisteminin ticari ve politik maharetlerle ortadan kald›r›lmas›ndan öte, "ç›kar orta¤›" olmufl irili ufakl› binlerce flirketin ve kamu organizasyonunun ifllerine müdahale etmek anlam›n› tafl›makta ki kimse bu kadar büyük bir grubu karfl›s›na almak istemez. Geçti¤imiz May›s ay›nda bir e¤itim için bulundu¤um Amerika'da, Enerji Bakanl›¤›'ndan bir mühendis arkadafl, e¤itimini ald›¤›m›z yaz›l›m› hofl buldu¤unu fakat bunun Solaris ve Windows üzerinde çal›flmas›n›n kendileri için çok da önemli olmad›¤›n›, özellikle Linux versionunu kullanmak istediklerini belirtmiflti. Neden böyle bir yaklafl›mda bulunduklar›n› sordu¤umda ise, öncelikle daha güvenilir bulduklar›n›, altyap›la›r›nda yo¤un olarak Linux kulland›klar›n› ve bu yüzden içerde ciddi bir Linux bilgisine sahip olduklar›n›, bunun da bir problem ç›kt›¤›nda kendi içlerinde kolayca çözebilir olmalar› sonucunu do¤urdu¤unu, bunun kendileri için çok vazgeçilmez bir fley oldu¤unu ve son olarak da bütün bu sebeplerin ciddi bir maliyet avantaj› sa¤lad›¤›n› belirtmiflti. 23 Acil Servis AC‹L SERV‹S Komutlar de¤iflti! Geçenlerde okudu¤um bir makalede art›k ifconfig, route, nslookup gibi komutlar›n eski kald›¤› söyleniyordu. Bunlar yerine art›k hangi komutlar kullan›l›yor ve kullan›mlar› nas›l? Ifconfig ve route yerine ip komutu, nslookup yerine de dig ve host komutlar› kullan›lmakta. Baz› örnek kullan›mlar da afla¤›daki gibi: ifconfig eth0 10.0.0.1 netmask 255.255.255.0 ip addr add 10.0.0.1/24 dev eth0 route add default gw 10.0.0.254 ip route add default via 10.0.0.254 nslookup www.fazlamesai.net host www.fazlamesai.net IP Bulmak, ba¤lant› kurmak... Kablosuz a¤ kart›n› nas›l konfigüre ederim? Çevredeki AP'leri bulmak, bir tanesi ile ba¤lant› kurmak ve ondan IP almak gibi. Çevredeki AP'leri bulmak iwlist scan eth1 ESSID'si USR9106 olan bir AP ile ba¤lant› kurmak iwconfig eth1 essid USR9106 DHCP ile bu AP'den ip almak pump -i eth1 dhcpclient -q eth1 Mevcut konfigürasyonu görmek iwconfig eth1 Belli bir WEP anahtar› vas›tas›yla ba¤lant› kurmak Tüm komut sat›r› programlarda kullanabilece¤iniz de¤iflken! Debian GNU/Linux sistem kullan›yorum, bazen proxy ile ç›k›lan baz› a¤larda apt-get yapmam gerekiyor, fakat apt-get'e proxy ayarlar›n› nas›l yerlefltirece¤imi bilmiyorum. Bu konuda sadece apt-get de¤il, bu konvansiyonu destekleyen bütün komut sat›r› programlarda http_proxy de¤iflkenini kullanabilirsiniz export http_proxy=http://10.0.0.1:8080 komutu ile art›k apt-get ve di¤er komutlar, http proxy olarak 10.0.0.1 ve 8080 portunu kullanacaklard›r. USB diski, mount ederken! USB diskimi Linux alt›nda mount etti¤imde, Windows 95 zamanlar›nda uzun isimlerin DOS isimlerine çevrilmesi gibi isimlerle karfl›lafl›yorum (MICROS~1.txt) gibi. Bunu nas›l engellerim? Bunun için sözkonusu USB diski, mount ederken dosya sistemi olarak vfat girmeniz yeterlidir. mount -t vfat /dev/sda1 /mnt/usb Halihaz›rda bir usb diski de¤ifltirmek için de remount etmeniz yeterli mount -o remount -t vfat /dev/sda1 /mnt/usb Diske yaz›ld›¤›ndan emin olmak USB diskimi ç›kartmadan önce bütün dosyalar›n yaz›lm›fl oldu¤undan nas›l emin olabilirim? Bunun için sync komutunu kullanman›z gereklidir. umount etti¤inizde de bu komut iflletilir ve tutulmufl olan cache diske yaz›ld›ktan sonra komut sat›r› serbest kal›r. USB diski, mount etmek iwconfig eth1 key [3] ADE7B1D089E2A5EFF68704D597 USB diskimi, /dev/sda1 veya benzerleri (sda2,sda3,sdb1 vs.) ile mount edemiyorum, ne yapmal›y›m? Kablosuz a¤ bulucu program Baz› eski USB diskler partitiona sahip de¤ildir, bunlar› /dev/sda /dev/sdb gibi mount etmeyi deneyin. Linux alt›nda NetStumbler gibi kablosuz a¤ bulucu bir program var m›? Bu konuda konsoldan da kullanabilece¤iniz bir program wavemon. 24 acilservis@fazlamesai.net Acil Servis GNU SÖZLÜK netfilter: GNU/Linux iflletim sisteminin a¤ paketlerini al›p verirken bu paketler üzerinde ifllem yapmas›n› (kabul etme/reddetme/de¤ifltirme) sa¤layan altyap›n›n ismidir. iptables: Netfilter altyap›s› üzerinde kurallar›n oluflturulmas›na ve de¤iflitirilmesi için kullan›lan sistemin ismidir. Yaklafl›k dört senedir hemen her GNU/Linux sistemiyle birlikte gelmektedir. ipchains: Linux alt›nda iPod kullanmak iPod'umu Linux alt›nda kullanmam mümkün de¤il mi? Mutlaka iTunes mi kullanmam laz›m? Linux alt›nda gtkpod isimli oldukça baflar›l› bir program var iPod kullanmak için. Fakat Apple format› olan HFS, Linux alt›nda hala çok iyi desteklenemedi¤inden, cihaz› ilk defa kullanaca¤›n›zda bir Windows makinadan formatlaman›zda fayda var. Linux’da password yaratmak Linux'da konsoldan random password yaratmak istiyorum. Bunun için kullan›labilecek bir komut sat›r› tr -dc ' -~' < /dev/urandom | head -c 20 Fakat çok da kolay yaz›labilir bir password olmayaca¤›n› da belirtelim. Websitesinden dosya indirmek Belli bir websitesindeki belli uzant›l› bir dosyalar› nas›l indirebiliriz? wget -r1 -A.avi http://10.0.0.38/ Bu yöntemi Unix alt›nda kullanabilece¤iniz gibi, Windows alt›nda da kullanabilirsiniz. 2.2 kernellerde kullan›lan kural sistemi. 2.4 kernellerle birlikte yerini iptables'a b›rakm›flt›r. ifconfig: Unix sistemlerde a¤ arabirimlerini konfigüre etmek için kullan›lan komut. Son zamanlarda ip komutu ile yer de¤ifltirmifltir. Hala birçok sistemde kullan›lmaktad›r. mii-tool: A¤ arabiriminin özelliklerini (hat var m›/kaç mbit/full duplex mi? gibi) ö¤renmeye yarayan komut. Ajax: Gmail, GoogleMaps gibi sitelerde gittikçe daha s›k görmeye bafllad›¤›m›z, javascriptin s›n›rlar›na kadar zorlanmas› ile ortaya konulan yeni bir teknik. Ajax teknolojisi sayesinde web sayfalar›, normalde al›flk›n oldu¤umuz (bir yere t›klamam›z› ya da enter'a basmam›z› gerektiren) sitelerden farkl› olarak, sanki ayr› bir uygulama gibi interaktif davranmaktad›rlar. wiki: Web sayfalar›n›n içeri¤ine okurlar›n›n da müdahale edebilmelerini sa¤layan sistem. wikipedia: Wiki yöntemi ile oluflturulmakta olan, Otostopçu'nun Galaksi Rehberi'nden ilham alm›fl dev web ansiklopedisi. Birçok dilde oldu¤u gibi Türkçe'de hizmet vermektedir: http://tr.wikipedia.org apt: Debian GNU/Linux'un öntan›ml› paket yönetim sistemi. Yaklafl›k iki y›ld›r Fedora baflta olmak üzere birçok da¤›t›m taraf›ndan da kullan›lmaya baflland›. RPM sisteminin aksine dosya ba¤›ml›l›klar›n› de¤il paket ba¤›ml›l›klar›n› kontrol etmek, çok detayl› konfigürasyonlara/güncellemelere izin vermek gibi üstün özellikleri bulunmakta. vim: Unix iflletim sistemlerinin hemen hepsinde bulunan vi editörünün en geliflmifl hali. Birçok sistemde öntan›ml› olarak vi yerine bulunmaktad›r. Kullan›m› herne kadar ilk bafllarda -standart editörlere al›fl›k olanlar için- zor gelse de, zamanla oldukça h›zl› ve güçlü yaz› düzenleme ifllemlerine imkan sa¤lamaktad›r. cfdisk: GNU/Linux iflletim sistemlerinde bulunan, kolay kullan›ml› disk bölümlendirici. Fdisk'in aksine, menü sistemine sahiptir ve çok kolayl›kla kullan›labilir. knoppix: 2002 y›l›ndan bu yana Karl Knopper taraf›ndan gelifltirilmekte olan, bir CD üzerine s›k›flt›r›lm›fl olarak kaydedilmifl bir canl› GNU/Linux sistemidir. Boot edildi¤i makinada, donan›mlar› tan›y›p konfigüre edebilen, belli bafll› bütün önemli uygulamalar› harddiskinize hiç dokunmadan kullanman›za izin veren bir da¤›t›m. Debian tabanl›d›r, 2005 yaz›ndan itibaren bir CD'lik versionu gibi çok daha fazla yaz›l›m içeren bir DVD'lik versionu da vard›r. 25 Kamuda art›k ‘aç›k’ bir merkez var Kamu Sektörü Linux Yetkinlik Merkezi http://kylm.meb.gov.tr