THY 2004 yeni bas.m syf 01-32
Transkript
THY 2004 yeni bas.m syf 01-32
Faaliyet Raporu 2004 ‹çindekiler Türk Hava Yollar›’n›n Misyonu 01 Yönetim Kurulu Baflkan›’n›n Mesaj› 02 Yönetim Kadrosu 04 THY’nin Hukuki Statüsü 05 Trafik Sonuçlar› 06 On Y›ll›k Göstergeler 08 2004 Y›l› Faaliyetleri 10 Uçufl ve Trafik Geliflimi 10 Ticari Performans 19 Teknik 23 ‹nsan Kaynaklar› 24 E¤itim 26 Uçufl E¤itim Merkezi 26 Hizmetler 29 Bilgi Teknolojileri Projeleri 31 Kurumsal Yönetim ‹lkeleri Uyum Raporu 33 Mali Sonuçlar 41 UFRS’ye Göre Düzenlenen Mali Tablolar 47 Tek Düzene Göre Düzenlenen Mali Tablolar 79 Organizasyon fiemas› 94 Terimler ve K›saltmalar 96 Türk Hava Yollar›’n›n Misyonu Türkiye’nin bayrak tafl›y›c›s› olan THY’nin misyonu, afla¤›daki amaçlarla hava tafl›mac›l›k hizmeti sunmakt›r: -Ortakl›¤›n uzun menzilli uçufl a¤› (network) yap›s›n› büyüterek, küresel havayolu flirketi kimli¤ini gelifltirmek, -Ortakl›¤›n teknik bak›m ünitesini, bölgesinde önemli bir teknik bak›m üssü haline getirerek teknik bak›m hizmetleri sa¤lay›c›s› olma kimli¤ini ve vasf›n› gelifltirmek, -Ortakl›¤›n yer hizmetleri ve uçufl e¤itimi dahil stratejik önemi olan her türlü sivil havac›l›k hizmeti alan›nda hizmet sa¤lay›c›s› olma kimli¤ini gelifltirmek, -Ortakl›¤›n yurtiçi hava tafl›mac›l›¤›ndaki lider konumunu muhafaza etmek, -Ortakl›¤›n yurtd›fl›ndaki imaj›n› gelifltirecek ve pazarlama imkanlar›n› yükseltecek flekilde kendi uçufl a¤›n› tamamlayacak küresel bir havayolu ittifak› ile iflbirli¤ine girerek kesintisiz ve kaliteli uçufl hizmeti sunmas›n› sa¤lamak, -‹stanbul’u önemli bir uçufl merkezi haline getirmek. 01 Yönetim Kurulu Baflkan›’n›n Mesaj› Rekabet ortam›n›n çok yo¤un oldu¤u havac›l›k sektöründe hem tafl›d›¤› yolcu say›s›, hem de kaliteli hizmeti ile say›l› havayolu flirketleri aras›nda yer almak isteyen THY, bu amaçla al›nan yeni uçaklar›n filosuna kat›lmas› sonucunda y›ll›k 20 milyon yolcu ile Avrupa’n›n ve dünyan›n önde gelen flirketleri içerisinde yer almay› hedeflemektedir. Ortakl›¤›m›z 2004 y›l›nda doluluk oran›, tafl›nan kargo tonaj› ve kargo geliri bak›m›ndan tarihinin en yüksek etkinlik seviyelerini yakalam›flt›r. THY 2004 y›l›nda 2003 y›l›na oranla %15,1 artan yolcu say›s› ile 12 milyon yolcu tafl›rken, bu geliflme toplam sefer say›s›nda sadece %5,5'lik bir art›fl ile yakalanm›flt›r. Dolay›s›yla, sefer say›s›ndaki art›fl oran›na k›yasla yolcu say›s›ndaki art›fl›n daha büyük olmas› sayesinde 2004 y›l› yolcu doluluk oran› THY tarihinde ilk kez %70 seviyesini aflarak %70,2 olarak gerçekleflmifltir. Ortakl›¤›m›z›n tafl›d›¤› kargo miktar› 2004'te 134.850 tona yükselmifltir. Bir y›lda sa¤lanan %9,8'lik art›flla tafl›nan kargo miktar› yine THY tarihinin en yüksek seviyelerine ulaflm›fl, kargo hizmetlerinden elde edilen gelir ise %12,4 artarak 188,4 milyon ABD Dolar› olarak gerçekleflmifltir. Arzedilen koltuk-km cinsinden toplam kapasitemiz %10,2, ücretli yolcu-km olarak trafi¤imiz ise %15,4 oran›nda art›r›lm›flt›r. Tarifeli hatlardaki yolcu say›s› iç hatlarda %16,2 artarak 5,8 milyon, d›fl hatlarda ise %14,7 artarak 5,6 milyon olmufltur. Karl›l›¤›m›z› olumsuz yönde etkileyen en önemli faktörler tüm sektörü etkileyen akaryak›t fiyatlar›ndaki afl›r› yükselifller, di¤eri ise TL’nin reel bazda de¤er kazanmas›d›r. Bu iki temel olumsuz duruma ra¤men 2004 y›l›nda uygulanan müflteri 02 odakl› uçufl planlamas›, rekabetçi fiyat politikas› uygulamalar› ve sektörde beliren f›rsatlara karfl› proaktif yaklafl›mlarla Ortakl›¤›m›z, Uluslararas› Finansal Raporlama Standartlar› (UFRS) esas›na göre vergi öncesi 110 milyon YTL, vergi sonras› 107 milyon YTL tutar›nda kâr elde etmifltir. 2004 y›l› yüksek sezon öncesinde RJ uçaklar›n›n uçufl güvenli¤i aç›s›ndan bak›ma al›nmas›yla azalan kapasiteyi ikame etmek, artan yolcu talebini karfl›lamak ve siparifli verilen yeni uçaklar›n intikaline kadar oluflacak interim uçak ihtiyac›n› gidermek üzere 2004 Haziran ay›ndan itibaren dokuz A320, iki A321, üç B737-400 olmak üzere toplam 14 adet uçak filomuza dahil edilmifltir. Ayr›ca yolcu uçaklar› ile verdi¤imiz kargo hizmetini bütünleyici nitelikte olmas› nedeniyle yeterli seviyede kargo hizmeti verebilmek için gerekli gördü¤ümüz bir A310304 tipi kargo uça¤› da filomuza kat›lm›flt›r. 2004 y›l›nda bilet fiyatlar› üzerindeki vergi yükünün azalt›lmas› ve ekonomimizin büyümesi sonucu artan yolcu talebi, Ortakl›¤›m›z›n önümüzdeki y›llar için büyüme eksenli geliflim stratejisini desteklemifltir. En son 1997 y›l›nda uçak siparifli veren Ortakl›¤›m›z, uluslararas› sivil hava tafl›mac›l›¤›ndaki geliflmeleri ve 2002-2003 y›llar›nda ulafl›lan yüksek kâr› dikkate alarak filosunu büyütmeye karar vermifltir. Ortakl›¤›m›z oluflturulan uzun vadeli büyüme planlar› do¤rultusunda 2004 y›l›nda tarihinin en büyük uçak al›m karar›n› vermifltir. 15 adedi Boeing 737-800, 5 adedi Airbus A-330200, 12 adedi A-321-200 ve 19 adedi A-320200 olmak üzere toplam 51 uça¤›n al›m› sözleflmeye ba¤lanm›flt›r. THY Bak›m Merkezi kendi uçak filosuna oldu¤u gibi yerli ve yabanc› di¤er havayolu flirketlerine de hizmet vermektedir. Ortakl›¤›m›z teknik bak›m birimini küresel ölçekte önemli bir teknik bak›m üssü haline getirmek amac›yla HABOM Projesi’ni devreye alm›flt›r. HABOM, Türk Hava Yollar›’n›n, ‹stanbul Kurtköy’de faaliyet gösteren Sabiha Gökçen Uluslararas› Havaliman› bünyesinde kurmay› planlad›¤› Uluslararas› Havac›l›k Bak›m, Onar›m ve Modifikasyon Merkezi projesidir. 3 Aral›k 2004 tarihinde Sabiha Gökçen Uluslararas› Havaliman›’ndaki HABOM arazisinin THY’ye devredilmesi için Savunma Sanayi Müsteflarl›¤› ve THY aras›nda anlaflma imzalanm›flt›r. RJ uçaklar›n›n bak›ma al›nmas› sonucu öngörülmesi mümkün olmayan kapasite kayb› ikame edilene kadar geçen sürede yaflanan tehirlere dayal› yolcu ma¤duriyeti k›sa zamanda önlenmifltir. Ortakl›¤›m›z al›nan tedbirler sonucunda, 2004 y›l› Aral›k ay›nda Avrupa Havayollar› Birli¤i’ne üye 25 havayolu aras›ndan, "uçaklar›n zaman›nda kalk›fl›" aç›s›ndan ikinci olmufltur. Avrupa Havayollar› Birli¤i taraf›ndan yay›nlanan Aral›k 2004 Tüketici Raporu’nda tehirlerin azalt›lmas› konusundaki bu baflar›m›zla beraber en az kay›p bagaj olay›yla karfl›lafl›lan ikinci havac›l›k flirketi oldu¤umuz da aç›klanm›flt›r. THY, bu sonuçlarla Avrupa'daki en baflar›l› havayolu flirketleri aras›ndaki yerini pekifltirmifltir. Burada önemli olan bu baflar›lar›n bir gelenek haline getirilmesidir. Bu konuya verdi¤imiz önem ve bu yolda Ortakl›¤›m›z çal›flanlar›n›n çabalar› 2005 y›l›nda müflteri memnuniyeti sa¤lamam›z›n temelini oluflturacakt›r. Personel verimlili¤i aç›s›ndan bakt›¤›m›zda ise uçak bafl›na düflen personel say›s› bir önceki y›la göre 2004’te %5,3 azal›rken, personel bafl›na düflen yolcu say›s› %7,1 artm›flt›r. 2004 y›l›n›n ikinci yar›s›nda Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤›’n›n sorumlulu¤unda THY hisselerinin halka arz›na iliflkin çal›flmalar yeniden bafllat›lm›flt›r. THY’nin 175 trilyon TL olan ç›kar›lm›fl sermayesinin %20’sine karfl›l›k gelen hisse için 17-24 Kas›m 2004 tarihlerinde ön talepler, 1-3 Aral›k 2004 tarihlerinde ise kesin talepler toplanm›fl olup, arz edilmesi düflünülen miktar›n befl kat› kadar talep gelmesi üzerine %3’lük ek sat›fl hakk› kullan›lm›flt›r. Böylelikle halka arz oran› %23 olarak gerçekleflmifltir. Daha önce yap›lan halka arzdaki %1,83’lük k›s›mla beraber Ortakl›¤›m›z›n toplam %24,83’ü özellefltirilmifltir. 29 Kas›m 2004 tarihinden itibaren iflleme kapat›lan THY’nin ‹MKB’deki tahtas›, halka arz›n tamamlanmas›n›n ard›ndan 9 Aral›k 2004’de yeniden aç›lm›fl ve halka arz edilen hisseler borsada ifllem görmeye bafllam›flt›r. Ortakl›¤›m›z, rekabetin giderek yo¤unlaflt›¤› havac›l›k sektöründe hem tafl›d›¤› yolcu say›s›, hem de kaliteli hizmeti ile sa¤lam bir konuma sahiptir. THY, yeni uçaklar›n da filomuza kat›lmas›yla birlikte y›ll›k 20 milyon yolcu ile Avrupa’n›n ve dünyan›n önde gelen flirketleri aras›nda yer almay› hedeflemektedir. Baflta bizi tercih eden yolcular›m›z olmak üzere de¤erli çal›flanlar›m›z, tedarikçilerimiz, acentelerimiz, sendikam›z ve iflbirli¤i içinde oldu¤umuz tüm kifli ve kurulufllar›n destek ve katk›lar› ile bu hedefe k›sa sürede ulaflaca¤›m›za inan›yorum. Yönetim Kurulu ad›na, Dr. Candan KARLITEK‹N 03 Yönetim Kadrosu Yönetim Kurulu (31.12.2004) 1 > Dr. Candan Karl›tekin Yönetim Kurulu Baflkan› Genel Müdür 8 > ‹smail Gerçek > Abdurrahman Gündo¤du Denetim Kurulu Üyesi 2 > Abdurrahman Gündo¤du Yönetim Kurulu Baflkan Vekili 9 > Hasan Gül Denetim Kurulu Üyesi 3 > Prof. Dr. Cemal fianl› Üye 10 >Atefl Vuran Denetim Kurulu Üyesi 4 > Prof. Dr. O¤uz Borat Üye 5 > Hüseyin Atilla Öksüz Üye 6 > Hamdi Topçu Denetim Kurulu Üye 7 > Mehmet Büyükekfli Üye 4 04 3 6 5 2 9 7 1 8 THY’nin Hukuki Statüsü Türk Hava Yollar› A.O., 20 May›s 1933 tarihinde 2186 say›l› Kanunla "Hava Yollar› Devlet ‹flletmesi" ad› alt›nda Ankara’da kurulmufl ve Milli Savunma Bakanl›¤›’na ba¤l› olarak faaliyete geçmifltir. Türk Hava Yollar› A.O., 20 May›s 1933 tarihinde 2186 say›l› Kanunla "Hava Yollar› Devlet ‹flletmesi" ad› alt›nda Ankara’da kurulmufl ve Milli Savunma Bakanl›¤›’na ba¤l› olarak faaliyete geçmifltir. 1935 y›l›nda Bay›nd›rl›k Bakanl›¤›’na ba¤lanm›fl, 1938 y›l›nda "Devlet Hava Yollar› Umum Müdürlü¤ü" ad›n› alarak 1939 tarihinden itibaren faaliyetlerini Ulaflt›rma Bakanl›¤›’na ba¤l› olarak sürdürmüfltür. 1955 y›l›nda 6623 say›l› Kanunla özel hukuk kurallar› ile sevk ve idare edilen bir flirket yap›s›na kavuflturularak "Türk Hava Yollar› Anonim Ortakl›¤›" ad› alt›nda faaliyetlerine devam etmifltir. 9 Kas›m 1984 gün, 18570 say›l› Resmi Gazete’de yay›nlanan baz› Kamu Kurum ve Kurulufllar› hakk›nda 233 say›l› Kanun Hükmünde Kararname ile bir Kamu ‹ktisadi Kuruluflu olarak bu kanun kapsam›nda yer alm›flt›r. 25 Eylül 1990 tarih ve 20646 say›l› Resmi Gazete’de yay›nlanan 22 A¤ustos 1990 tarih ve 90/822 say›l› Bakanlar Kurulu Karar› ile Ortakl›¤›m›z›n 3291 say›l› kanun kapsam›na al›narak özellefltirilecek K‹K’ler aras›nda yer almas›na karar verilmifltir. Yüksek Planlama Kurulu’nun 30 Ekim 1990 tarih ve 90/18 say›l› karar› ile Kuruluflumuzun yeni statüsüne göre düzenlenen ana sözleflmesi kabul edilmifl ve 5 Kas›m 1990 tarihinde Ticaret Sicili’ne tescil ettirilmifltir. Bilahare, Ortakl›¤›m›z 27 Kas›m 1994 gün ve 22124 say›l› Resmi Gazete’de yay›nlanarak yürürlü¤e giren Özellefltirme Uygulamalar›n›n Düzenlenmesi ve Baz› Kanun Hükmünde Kararnamelerde De¤ifliklik Yap›lmas›na Dair 4046 say›l› Kanun kapsam›na al›n›p, mezkur kanunun 35. maddesi uyar›nca Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤›’na ba¤l› ‹ktisadi Devlet Teflekkülü olmufltur. An›lan kanunun 20/a maddesi taht›nda ana sözleflmesi, mezkur kanundaki hükümlere paralel hale getirilmek amac›yla Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤›’n›n 5 Aral›k 1996 tarihli onay› al›narak tadil edilmifl ve Sermaye Piyasas› Kurulu’nun 5 Temmuz 2002 tarih ve 33/953 say›l› karar› ile onaylanan ve Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›k makam›n›n 8 Kas›m 2002 tarih ve 1006 say›l› Olur’u ile uygun bulunan ana sözleflme de¤ifliklikleri de 17 Ocak 2003 tarihli Ola¤anüstü Genel Kurul’da kabul edilerek yürürlü¤e girmifltir. 05 Trafik Sonuçlar› 2004 y›l›nda bilet fiyatlar› üzerindeki vergi yükünün azalt›lmas› ve ekonomimizin büyümesi sonucu artan yolcu talebi, Ortakl›¤›m›z›n önümüzdeki y›llar için büyüme eksenli geliflim stratejisini desteklemifltir. Toplam Trafik Sonuçlar› 2000 2001 2002 2003 2004 Konma Say›s› 117.916 109.028 102.607 100.807 106.493 Uçulan Km (000) 149.349 143.616 138.059 137.392 147.492 Arzedilen Koltuk-Km (Milyon) 26.001 24.890 24.071 24.040 26.481 Ücretli Yolcu-Km (Milyon) 17.396 15.679 16.594 16.112 18.594 66,9 63,0 68,9 67,0 70,2 Arzedilen Ton-Km (Milyon) 3.502 3.574 3.285 3.229 3.556 Ücretli Ton-Km (Milyon) 1.976 1.968 2.118 2.055 2.333 Genel Doluluk Oran› (%) 56,4 55,1 64,5 63,6 65,6 12.031 10.277 10.383 10.420 11.991 Kargo (Ton) 125.742 104.778 118.906 117.923 129.984 Posta (Ton) 4.595 4.648 5.999 4.899 4.867 Fazla Bagaj (Ton) 2.624 2.524 2.187 2.515 2.783 12.480 11.242 10.984 10.239 10.956 Yolcu Doluluk Oran› (%) Ücretli Yolcu (000) Personel (Y›l Sonu Toplam) 06 10 Y›ll›k Göstergeler 1995-2004 Yolcu Doluluk Oran› % 70,2 69,0 68,9 68,6 67,0 66,9 65,2 64,5 63,0 60,2 1995 1996 1997 1998 1999 1995-2004 Uçulan Km (000) 123.083 103.018 1995 08 129.665 138.742 2000 2001 149.349 143.617 2002 2003 138.058 137.392 2004 147.491 109.370 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Avrupa Havayollar› Birli¤i taraf›ndan yay›nlanan Aral›k 2004 Tüketici Raporu’nda tehirlerin azalt›lmas› konusundaki bu baflar›m›zla beraber en az kay›p bagaj olay›yla karfl›lafl›lan ikinci havac›l›k flirketi oldu¤umuz da aç›klanm›flt›r. 1995-2004 Tafl›nan Ücretli Yolcu (000) 12.031 1995-2004 Konma Say›s› 11.991 113.964 108.155 10.266 10.504 10.410 117.916 109.028 102.607 100.807 99.109 10.277 10.383 10.420 106.493 89.966 84.006 9.281 8.599 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 1995 1995-2004 Kargo ve Posta (ton) 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 1995-2004 Arzedilen Koltuk-Km ve Ücretli Yolcu-Km 134.851 130.337 124.905 26.001 122.822 23.101 114.847 109.426 21.416 19.992 107.042 17.823 16.612 99.075 89.663 15.679 13.705 13.814 13.903 1996 18.594 17.396 90.389 10.832 1995 26.481 24.890 24.071 24.040 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 1995 16.594 16.113 12.305 1996 1997 1998 Arzedilen Koltuk (Milyon) 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Ücretli Yolcu-Km (Milyon) 09 2004 Y›l› Faaliyetleri 2004 y›l› içerisinde filomuza dokuz adet A320, iki adet A321, üç adet B737-400 olmak üzere 14 adet yolcu uça¤›, bir adet A310-304 tipi kargo uça¤› olmak üzere 15 adet uçak dahil olmufltur. 2004 y›l›nda, 5,8 milyonu tarifeli iç, 5,6 milyonu tarifeli d›fl, 229 bini hac ile umre ve 385 bini özel kira seferlerimizde olmak üzere toplam 12 milyon yolcu tafl›nm›flt›r. Uçufl ve Trafik Geliflimi Uçufl Operasyonu Y›l sonunda filomuzdaki uçak adedi 72 adedi yolcu ve 1 adedi kargo olmak üzere toplam 73, koltuk kapasetimiz ise 12.109 olmufltur. 2004 y›l› içerisinde filomuza dokuz adet A320, iki adet A321, üç adet B737-400 olmak üzere 14 adet yolcu uça¤›, bir adet A310-304 tipi kargo uça¤› olmak üzere 15 adet uçak dahil olmufltur. 2004 Y›l Sonu ‹tibariyle Filo Uçak Tipi Uçak Adedi Y›l Sonu Filo Yafl› A340-300 7 8,54 A310-300 5 16,25 B737-400 17 12,44 B737-800 26 5,13 A320 9 7,89 RJ100 6 10,60 A321 2 9,69 A310-304 (Kargo) 1 15,61 73 8,98 Toplam* * Teslim bak›m›nda olan 3 adet RJ70 uça¤› tabloya dahil edilmemifltir. Toplam Koltuk Kapasitesi (Y›l Sonu) 12.109 11.917 10.855 2000 10 2001 10.672 2002 10.598 2003 2004 2004 Y›l› Faaliyetleri 2004 y›l› sonu itibariyle 103 noktaya uçufl yap›lm›fl olup, 147 milyon km katedilmifl; y›l içinde toplam 135 bin ton kargo ve posta tafl›nm›flt›r. Trafik Geliflimi 2004 y›l›nda, 5,8 milyonu tarifeli iç, 5,6 milyonu tarifeli d›fl, 229 bini hac ile umre ve 385 bini özel kira seferlerimizde olmak üzere toplam 12 milyon yolcu tafl›nm›flt›r. Toplam trafik faaliyetlerinde kapasite (Arzedilen koltuk-km) %10,2 oran›nda, trafik (ücretli yolcu-km) %15,4 oran›nda artm›flt›r. Bunun sonucunda yolcu doluluk oran› 3,2 puan art›flla %70,2 olarak gerçekleflmifltir. Toplam Yolcu Da¤›l›m Hac %2 Bölgelere Göre Tarifeli D›fl Hatlar Yolcu Da¤›l›m› Kuzey Amerika %4 Özel Kira %4 Kuzey Afrika %4 Ortado¤u %10 Uzakdo¤u %12 Y›l içinde toplam 135 bin ton kargo ve posta tafl›nm›flt›r. 2004 y›l sonu itibariyle 103 noktaya uçufl yap›lm›fl olup, 147 milyon km katedilmifltir. ‹ç Hat %48 D›fl Hat %47 12 Avrupa %70 ‹ç Hatlar (Toplam) 2000 2001 2002 2003 2004 Konma Say›s› 66.872 58.239 51.542 49.959 51.557 Uçulan Km (000) 36.979 32.298 28.782 28.087 28.734 Arzedilen Koltuk-Km (Milyon) 5.077 4.333 3.858 3.863 4.253 Ücretli Yolcu-Km (Milyon) 3.588 2.876 2.732 2.790 3.236 Yolcu Doluluk Oran› (%) 70,7 66,4 70,8 72,2 76,1 Arzedilen Ton-Km (Milyon) 620 778 468 478 515 Ücretli Ton-Km (Milyon) 314 292 278 283 325 Genel Doluluk Oran› (%) 50,6 37,5 59,4 59,2 63,1 6.491 5.189 4.970 5.031 5.850 Kargo (Ton) 36.835 24.627 26.346 26.628 28.800 Posta (Ton) 1.901 1.771 1.759 1.289 1.323 918 801 896 1.077 999 2000 2001 2002 2003 2004 51.044 50.789 51.065 50.848 54.936 112.370 111.318 109.276 109.305 118.758 Arzedilen Koltuk-Km (Milyon) 20.924 20.557 20.213 20.177 22.228 Ücretli Yolcu-Km (Milyon) 13.808 12.803 13.862 13.322 15.358 66,0 62,3 68,6 66,0 69,1 Arzedilen Ton-Km (Milyon) 2.882 2.796 2.817 2.751 3.041 Ücretli Ton-Km (Milyon) 1.662 1.676 1.840 1.772 2.008 Genel Doluluk Oran› (%) 57,7 59,9 65,3 64,4 66,0 5.540 5.088 5.413 5.389 6.141 Kargo (Ton) 88.907 80.151 92.560 91.295 101.184 Posta (Ton) 2.694 2.877 4.240 3.610 3.544 Fazla Bagaj (Ton) 1.706 1.723 1.291 1.438 1.784 Ücretli Yolcu (000) Fazla Bagaj (Ton) D›fl Hatlar (Toplam) Konma Say›s› Uçulan Km (000) Yolcu Doluluk Oran› (%) Ücretli Yolcu (000) 13 2004 Y›l› Faaliyetleri 2004 y›l›nda tarifeli iç hatlardaki kapasite, 2003 y›l›na göre %10,1 artarken, trafik %16 oran›nda artm›fl, bunun sonucunda yolcu doluluk oran› 3,9 puan art›flla %75,9 olarak gerçekleflmifltir. Uçufl A¤›-Tarife Yap›s› A¤ustos 2004 tarihi itibariyle Ankara-Bursa (Yeniflehir) uçufllar› bafllam›flt›r. Hannover ve Düsseldorf’a; ‹zmir’den ise Münih, Köln ve Stuttgart’a seferler yap›lm›flt›r. 2003 y›l›nda aç›lan ‹stanbul-Yeni Delhi hatt›, büyük oranda d›fl hat transit yolcu tafl›mas› ile network katk›s› yüksek bir hat olmufltur. Bu geliflmeler üzerine 2004 y›l›nda ‹stanbulYeni Delhi hatt›n›n haftal›k sefer say›s› üçten befle ç›kar›lm›flt›r. D›fl hatlar›n yan› s›ra iç hatlarda da sefer art›fl›na gidilmifl, özelikle ‹stanbul’dan Ankara ve ‹zmir seferlerimizin say›s› art›r›lm›flt›r; sabah ve akflam saatlerinde her yar›m saatte bir, gün ortas›nda ise her saat bafl› sefer olacak flekilde düzenleme yap›lm›flt›r. 2004 y›l›nda ‹stanbul’dan düzenlenen Bakü, Stuttgart, Köln, Dubai, Manchester, Kopenhag ve Hamburg seferlerinde de frekans art›r›m›na gidilmifltir. Tarifeli Hatlar 2004 y›l›nda tarifeli iç hatlarda kapasite 2003 y›l›na göre %10,1 artarken, trafik %16,0 oran›nda artm›fl, bunun neticesinde yolcu doluluk oran› 3,9 puan art›flla %75,9 olarak gerçekleflmifltir. Tafl›nan yolcu say›s› 5,8 milyon olurken, 30 bin ton kargo ve posta tafl›nm›flt›r. Geçti¤imiz y›llarda sadece yaz aylar›nda Ankara ve ‹zmir’den talebin yo¤un oldu¤u Avrupa flehirlerine uygulanan direkt seferler, 2004 y›l›nda tüm y›l boyunca uygulanmaya bafllanm›flt›r. Böylece tüm y›l boyunca Ankara’dan Amsterdam, Brüksel, Viyana, Berlin, Stuttgart, Köln, Münih, Frankfurt, 2004 y›l›nda tarifeli d›fl hatlarda kapasite %8,9 oran›nda artarken, trafik %15,4 art›fl göstermifl ve yolcu doluluk oran› 3,9 puan artarak %69,2 olarak gerçekleflmifltir. Tafl›nan yolcu say›s› 5,6 milyon olurken, 92 bin ton kargo ve posta tafl›nm›flt›r. Tarifeli iç ve bölgesel da¤›l›ml› d›fl hatlar trafik neticeleri afla¤›daki tabloda verilmektedir. Arzedilen Koltuk-Km 04/03 Ücretli Yolcu-Km 04/03 (%De¤iflim) (%De¤iflim) 2003 2004 10,1 16,0 72,1 75,9 8,9 15,4 65,3 69,2 Ortado¤u 8,3 11,6 65,3 67,3 Avrupa 9,4 13,7 65,3 67,9 Uzakdo¤u 15,2 25,7 64,5 70,4 Amerika -0,1 8,3 65,8 71,4 Kuzey Afrika 8,9 18,0 70,4 76,3 Tarifeli ‹ç Hatlar Tarifeli D›fl Hatlar Yolcu Doluluk Oran› (%) 15 2004 Y›l› Faaliyetleri Mevcut kargo kapasitesinin öncelikle yüksek gelirli kargo ile de¤erlendirilmesi ve pazardaki talep de¤ifliklikleri do¤rultusunda uygulad›¤›m›z esnek fiyat politikas›, kargo gelirimizin %12,4 oran›nda artmas›n› sa¤lam›flt›r. 2004 y›l› fiubat ay›nda, kapasite k›s›t› yaflad›¤›m›z baz› iç hat noktalar› ile yak›n çevre ülkelere yönelik kargo kapasitesini art›rmak ve müflteri taleplerine an›nda cevap verebilmek üzere, hava-kara kombine (intermodal) tafl›mac›l›¤›na bafllanm›flt›r. Özel Kira Seferleri %8,7 oran›nda artm›flt›r. Mevcut kargo ay›nda ISO 9001:2000 revizyonuna uygun 2004 y›l›nda özel kira seferlerinde kapasitesinin öncelikle yüksek gelirli kargo olarak yenilenmifltir. gerçeklefltirdi¤imiz 2.386 adet olan konma ile de¤erlendirilmesi ve pazardaki talep say›s›n›n, 1.978 adedi d›fl hat, 408 adedi ise de¤ifliklikleri do¤rultusunda uygulad›¤›m›z 2004 y›l›nda, yolcu uçaklar› ile tafl›nan iç hatt›r. 2003 y›l›na göre özel kira esnek fiyat politikas›, kargo gelirimizin 122.041 ton kargonun, 30.261 tonu iç seferlerinde %12,6 azalma olmufltur. D›fl %12,4 oran›nda artmas›n› sa¤lam›flt›r. hatlarda, 91.780 tonu d›fl hatlarda gerçekleflmifltir. hatlarda gerçeklefltirilen özel seferlerin %92,4’i Avrupa’ya, %3’ü Ortado¤u’ya, 2004 y›l› fiubat ay›nda, kapasite k›s›t› %2,5’i Kuzey Afrika’ya, %1,1’i Uzakdo¤u’ya, yaflad›¤›m›z baz› iç hat noktalar› ile yak›n Yolcu uçaklar›m›z›n kargo kapasitelerinin %1’i ise Amerika bölgesine yap›lm›flt›r. çevre ülkelere yönelik kargo kapasitesini yetersiz kald›¤› baz› Avrupa, Amerika ve art›rmak ve müflteri taleplerine an›nda Uzakdo¤u noktalar›na yönelik kargo Hac ve Umre Seferleri cevap verebilmek üzere, hava-kara kombine taleplerini karfl›lamak üzere ACMI ve 29 Aral›k 2003-26 Ocak 2004 aras›nda (intermodal) tafl›mac›l›¤›na bafllanm›flt›r. kapasite kira baz›nda kargo uça¤› kiralanarak 8.554 ton kargo tafl›mas› gidifli, 4 fiubat-5 Mart 2004 tarihleri aras›nda dönüflü yap›lan Hac seferlerinde 30 Ekim 2004 itibariyle filoya dahil etti¤imiz gerçeklefltirilmifltir. 30 Ekim-31 Aral›k 2004 toplam 139.649 hac› tafl›nm›flt›r. yaklafl›k 38 ton kapasite ve 200 m3 hacimli döneminde filoya dahil etti¤imiz A310-300 A310-300F tipi kargo uça¤› ile haftada dört kargo uça¤› ile Maastricht, Frankfurt, Umre seferlerinde ise toplam 89.506 yolcu frekans Maastricht, üç frekans Frankfurt, iki Londra ve Tel-Aviv’e düzenlenen tarifeli tafl›nm›flt›r. frekans Londra (Gatwick), bir frekans Tel- seferlerle 4.577 ton kargo tafl›nm›flt›r. 2004 Aviv’e tarifeli seferler düzenlenmifltir. y›l›nda kargo uçaklar›yla tafl›nan toplam kargo miktar› 12.617 ton olmufl, 17.379.382 Kargo 16 ABD Dolar› gelir elde edilmifltir. 2004 y›l›nda ülkemizdeki ve global 2000 y›l›nda, hizmet kalitesi, müflteri ekonomideki geliflim, uluslararas› ticaret memnuniyeti h›zl› ve güvenilir hizmet hacmindeki art›fl, hava kargo tafl›mac›l›¤› sunumu kriterleri dikkate al›narak verilen 2004 y›l›nda yolcu ve kargo uçaklar›yla en sektörünü olumlu etkilemifl, kargo trafi¤imiz ISO 9002 Kalite Belgemiz, 2004 y›l› fiubat çok kargo tafl›nan hatlar s›ras›yla, Maastricht, Newyork, Frankfurt, Londra ve Tel-Aviv olmufltur. 2004 Y›l› D›fl Hatlar Kargo (Ton) Da¤›l›m› 2004 Y›l› Kargo (Ton) Da¤›l›m› Uzakdo¤u %23,4 ‹ç Hatlar %22,5 2004 y›l›nda yolcu ve kargo uçaklar›yla toplam 134.851 ton kargo tafl›nm›fl olup 188,4 milyon ABD Dolar› gelir elde edilmifltir. ‹ç hat kargo gelirleri bir önceki y›la göre %15,6 oran›nda artarak 9,9 milyon ABD Dolar›, d›fl hat kargo gelirleri ise %12,3 artarak 178,5 milyon ABD Dolar› olarak gerçekleflmifltir. Amerika gümrü¤ünün bafllatt›¤› US Amerika %10 CUSTOMS uygulamas› gere¤ince, kargo bilgileri iniflten on saat önce standart Ortado¤u %9,4 gümrük mesaj› format›nda, Amerika gümrü¤üne beyan edilmekte ve Amerika gümrü¤ünden gelen cevap mesajlar›, D›fl Hatlar %77,5 Kuzey Afrika %1,4 Avrupa %55,8 otomatik olarak TACTIC sistemimize ifllenmektedir. Türkiye gümrü¤ü uygulamas›nda, kargo bilgilerinin TACTIC sisteminden gümrük sistemine direkt gönderimi için gerekli çal›flma tamamlanm›flt›r. 2003 2004 04/03 De¤iflim % Konma Say›s› 100.807 106.477 5,6 Yolcu Seferleri 100.594 106.061 5,4 Kargo Seferleri 213 416 95,3 Kargo+Posta (ton) 122.822 134.851 9,8 Yolcu Seferleri 110.656 122.041 10,3 Kargo Seferleri 7.267 12.617 73,6 Kargo+Posta Geliri (Bin ABD Dolar›) 167.352 188.151 12,4 Yolcu Seferleri 155.518 170.772 9,8 Kargo Seferleri 11.834 17.379 46,9 17 2004 Y›l› Faaliyetleri THY’nin misyonlar› aras›nda da yer alan "Ortakl›¤›n uzun menzilli uçufl a¤› (Network) yap›s›n› büyüterek küresel havayolu flirketi kimli¤ini gelifltirmek" amac›yla uçufl tarifemizi Orta Asya’daki Türk Cumhuriyetler, Balkanlar ve Ortado¤u ülkeleri ile Uzakdo¤u, Amerika ve Avrupa ülkeleri aras›nda daha çok ba¤lant› olana¤› sunacak ve ‹stanbul’u önemli bir uluslararas› uçufl merkezi (hub) haline getirecek iyilefltirmeler yap›lmaktad›r. olmaktan ziyade, global bir tafl›y›c› olarak 2004 y›l› boyunca misyonumuza uygun tüm dünya pazarlar›nda uluslararas› yolcu olarak yap›lan bu iyilefltirme çal›flmalar›n›n Uçak kullan›m›/Verim art›r›m› tafl›mac›l›¤› yapan küresel bir network sonucu al›nm›fl ve tafl›nan transit yolcu say›s› Uçaklar›m›z›n en verimli flekilde kullan›lmas›n› tafl›y›c›s› olmaya zorlamaktad›r. Bu 2003 y›l›na göre %20,1 artm›flt›r. sa¤lamak amac›yla tarifemiz, son teknolojik çerçevede THY’nin misyonlar› aras›nda da yaz›l›mlar ile optimize edilmifl ve 2004 y›l›nda yer alan "Ortakl›¤›n uzun menzilli uçufl a¤› Gelir Yönetimi Etkinli¤i ve uçak utilizasyonu bir önceki y›la göre yaklafl›k (Network) yap›s›n› büyüterek küresel %2, 2002 y›l›na k›yasla %6 art›r›lm›flt›r. havayolu flirketi kimli¤ini gelifltirmek" Utilizasyon art›fl› ile uçak sahiplenme amac›yla uçufl tarifemizi bu bölgeler aras›nda maliyetlerinde düflüfl kaydedilmifl ve daha çok ba¤lant› olana¤› sunacak ve sektördeki düflük-maliyetli tafl›y›c›lar karfl›s›nda ‹stanbul’u önemli bir uluslararas› uçufl rekabet gücünün artmas› sa¤lanm›flt›r. merkezi (hub) haline getirecek iyilefltirmeler Esnek Ücret Yap›s› Yurtiçi havayolu tafl›mac›l›¤›n›n, büyüyen Türkiye ekonomisiyle eflzamanl› geliflimi ve bunun genel tafl›mac›l›k içinde büyük pay almas› hedefine paralel olarak sektöre giren çok say›daki özel havayolu flirketi ile rekabet edebilmek için, iç hat ücretlerinde çeflitlendirmeye gidilmifl ve özellikle yolcu Ticari Performans yap›lmaktad›r. 6 Dalga-Tarife Yap›s› Ortakl›¤›m›z tarife yap›s›, Bussiness Class yolcu trafi¤inin ve uluslararas› transit Günlük Uçak Kullan›m› yolcu say›s›n›n art›r›lmas›, uçak utilizasyonunun 10,21 yükseltilmesi, operasyon yo¤unlu¤unun 10,07 hafifletilmesi ve pazar pay›n›n art›r›lmas› amaçlar›yla 2004 y›l› yaz tarife dönemi itibariyle revize edilmifl ve 4 dalga tarife yap›s›ndan 6 dalga tarife yap›s›na geçilmifltir. 9,47 Network Yap›s› Sektörümüzde her geçen gün daha da zorlaflan global rekabet koflullar›, Ortakl›¤›m›z› sadece Türkiye pazar›nda yolcu tafl›mac›l›¤› yapan bir havayolu flirketi 2002 2003 2004 19 2004 Y›l› Faaliyetleri 2004 y›l› Mart ay›ndan itibaren THY web sayfas›ndan ça¤r› merkezi mail adresi callcenter@thy.com yay›nlanarak yolcular›m›za mail yoluyla da rezervasyon hizmeti verilmeye bafllanm›flt›r. talebinin düfltü¤ü gün ve saatlerde fiyat indirimine gidilerek, yo¤unlu¤un di¤er saat dilimlerine da¤›t›lmas› hedeflenmifltir. D›fl hatlarda her bölgenin kendine özgü pazar flartlar› dikkate al›narak oluflturulan esnek ücret yap›m›z›n yan› s›ra, özellikle promosyonel ücretler ile rakiplere karfl› izlenen agresif ücret politikam›z, uçaklar›m›z›n en optimum flekilde utilize edilmesinde önemli rol oynam›flt›r. Pazardaki trend takip edilerek proaktif müdahale amaçl› ücret ç›karma ihtiyac› belirlenerek ücret çal›flmalar› yap›lm›flt›r. Özel dönem ve yo¤un sezonlardaki yolcu talebi do¤rultusunda ilave sefer ihtiyaçlar› belirlenerek maliyet çal›flmalar› yap›lm›fl ve bunun neticesinde 2004 y›l›nda toplam 710 20 ilave ve intikal seferi düzenlenerek 70.459 yolcu tafl›nm›flt›r. yolcular›m›za mail yoluyla da rezervasyon hizmeti verilmeye bafllanm›flt›r. Ça¤r› Merkezi THY’nin en önemli pazarlama ve sat›fl kanal› olan ça¤r› merkezi taraf›ndan, 2004 y›l›nda 4 milyon adet ça¤r› cevapland›r›lm›flt›r. 2004 y›l› A¤ustos ay›ndan itibaren THY’nin e-ticket uygulamas›na geçmesi ile birlikte ça¤r› merkezi taraf›ndan de¤ifliklik yap›lan ve cezas› olmayan elektronik biletlerin reval (sticker) iflleminin yap›lmas›na bafllanm›flt›r. Böylece yolcular›m›za, sat›fl ofisine gitmeden direkt check-in yapt›r›p uçabilme olana¤› sunularak zamandan tasarruf ve müflteri memnuniyeti sa¤lanm›flt›r. Ça¤r› merkezi bünyesindeki internet sat›fl ofisi, 2004 y›l›nda 1.089 adet bilet düzenlemifl ve yolcu adreslerine göndermifltir. 2004 y›l› Mart ay›ndan itibaren THY web sayfas›ndan ça¤r› merkezi mail adresi callcenter@thy.com yay›nlanarak ‹nternet sat›fl ofisinden yolcular›m›z›n EFT ile ödemesini yapt›¤› adrese teslim seçenekli PNR’lar›n biletlenerek kurye ile yolcu adreslerine gönderilme hizmetine de bafllanm›flt›r. Böylece kredi kart› sahibi olmayan yolcular›m›za da internet üzerinden bilet alma olana¤› sa¤lanm›flt›r. fiubat 2004 itibariyle telefon görüflmelerini kaydeden sistemin kapasitesi 128’e ç›kart›larak müflteri flikayetlerine daha h›zl› cevap verme olana¤›na kavuflulmufltur. 2004 Y›l› Faaliyetleri Peace Eagle Projesi kapsam›nda, Türk Hava Kuvvetleri taraf›ndan sat›n al›nacak B737-800 AWACS erken uyar› uçaklar›n›n Türkiye’de yap›lacak bak›mlar›na Türk Hava Yollar› destek verecektir. Projenin gerçeklefltirilmesi safhas›nda da mühendis deste¤i verilmifltir. Teknik Atatürk Havaliman›’nda bulunan THY Bak›m Merkezi’nde çok amaçl› olarak planlanm›fl I. Bak›m Üssü’nde toplam 51.000 m2, II. Bak›m Üssü’nde ise 80.000 m2 alana sahip olan iki hangar bulunmaktad›r. Bak›m Merkezi’nde ayn› anda iki A340, iki A310, befl B737 ya da bir B737 ile üç RJ uça¤›na bak›m hizmeti verilebilmektedir. Mevcut hangar ve eleman kapasitesi ile özel hava tafl›mac›l›¤› flirketlerine ait uçaklara da teknik hizmet verilmekte; yurtiçi ve yurtd›fl› müflterilere teknik malzeme sat›fl› yap›lmaktad›r. Ortakl›¤›m›z, Bak›m Merkezi’nin teknik hizmet sat›fllar›ndan 34,7 milyon ABD Dolar›, hat bak›m hizmetlerinden (anlaflmal› firma) 2,4 milyon ABD Dolar›, clearing house kanal›yla fatura edilen teknik malzeme sat›fl›ndan 1,2 milyon ABD Dolar›, "warranty"den 5,5 milyon ABD Dolar› ve di¤er gelirlerden 2,4 milyon ABD Dolar› olmak üzere toplam 46,2 milyon ABD Dolar› gelir elde etmifltir. THY Bak›m Merkezi’nde 2004 y›l› içinde; A340 filomuzda olan bir uça¤›m›z›n (TC-JDL) boyas› ilk defa gerçeklefltirilmifltir. Filomuzda bulunan befl adet RJ, bir adet A340, bir adet B737-800, 16 adet B737-400 uça¤›na EGPWS (Enhanced Ground Proximity Warning System) modifikasyonu uygulanm›flt›r. Komponent ve breakdown’lar için toplam 22,3 milyon ABD Dolar› yat›r›m gerçeklefltirilmifltir. gerekli olan Motor Test Cell’in modifikasyonu, adaptasyonu ve korelasyonu tamamlanm›flt›r. Alt› adet CFM56-7B motoru test edilmifltir. 21 Mart 2004 tarihinde imzalanan Boeing IFM Projesi’nin y›ll›k ciro beklentisi 40 milyon ABD Dolar›’d›r. Proje kapsam›nda Rusya ve civar› ülkelerde uçacak B737 klasik tipi uçaklara bak›m, motor, APU, komponent ve mühendislik hizmeti verilmektedir. HABOM Projesi HABOM Türk Hava Yollar›’n›n, ‹stanbul Kurtköy’de faaliyet gösteren Sabiha Gökçen Uluslararas› Havaliman› bünyesinde kurmay› planlad›¤› Uluslararas› Havac›l›k Bak›m, Onar›m ve Modifikasyon Merkezi Projesi’dir. HABOM Projesi’nin inflaat›na, 2005 y›l› bafllar›nda bafllanmas› ve 2007 y›l› sonunda tamamlanarak hizmete girmesi planlanmaktad›r. Proje kapsam›nda üç y›l içinde inflaat ve teçhizat dahil toplam 200 milyon ABD Dolar› yat›r›m yap›lacakt›r. Devlet Planlama Teflkilat› taraf›ndan projeye 2005 y›l› için 50 milyon ABD Dolar› kaynak ayr›lm›flt›r. Peace Eagle Projesi kapsam›nda, Türk Hava Kuvvetleri taraf›ndan sat›n al›nacak B737-800 AWACS erken uyar› uçaklar›n›n Türkiye’de yap›lacak bak›mlar›na Türk Hava Yollar› destek verecektir. Projenin gerçeklefltirilmesi safhas›nda da mühendis deste¤i verilmifltir. Zorlu Holding’le Endüstriyel Gaz Türbinleri bak›m› konusunda iflbirli¤i anlaflmas› imzalanm›flt›r. Filomuzda bulunmayan AZAL Air’e ait B757 tipi bir uça¤a, ilk defa C bak›m› uygulanm›flt›r. 2004-2008 y›llar›nda THY filosuna kat›lacak yeni A330-200, A320/A321-200 ve B737-800 uçaklar›na yönelik teknik spesifikasyonlar ve kat›lacak yeni uçaklara tak›lacak SFE’den (Seller Furnished Equipment) opsiyonel olanlar›n seçimine yönelik çal›flmalar sonuçland›r›lm›flt›r. Bu ba¤lamda uçaklara tak›lacak SFE’nin seçimi sonunda bedelsiz kredi ve yedek parça olarak Ortakl›¤›m›za 30 milyon ABD Dolar›’n›n üzerinde kazan›m sa¤lanm›flt›r. B737-800 uçaklar›nda kullan›lan CFM56-7B motorlar›n›n THY’de test edilebilmesi için THY’nin yapt›¤› analizlere göre THY Teknik, hedef bölgesinde yer alan bak›m pazar›ndan 2010 y›l›nda 470 milyon ABD Dolar› gelir elde etmeyi hedeflemektedir. Havac›l›k Bak›m Onar›m ve Modifikasyon Merkezi, uçak bak›m hangarlar›, uçak boya hangar›, motor atölyesi, komponent atölyeleri ile idari bürolardan oluflacakt›r. Bak›m Merkezi’nde THY’nin yan› s›ra yurtiçinden ve yurtd›fl›ndan müflterilere de teknik hizmet verilecektir. HABOM Projesi’nin hayata geçmesi ile birlikte hedef bölgesinde, bak›m onar›m merkezi konusunda lider konuma gelmek hedeflenmektedir. 3 Aral›k 2004 tarihinde Sabiha Gökçen Uluslararas› Havaliman›’ndaki HABOM arazisinin Ortakl›¤›m›za devredilmesi için Savunma Sanayi Müsteflarl›¤› ve THY aras›nda anlaflma imzalanm›flt›r. 23 2004 Y›l› Faaliyetleri THY’nin 2003 y›l› sonunda 10.239 olan toplam personel say›s›, 2004 y›l›nda %7 art›fl göstererek 10.956 olmufltur. ‹nsan Kaynaklar› THY’nin 2003 y›l› sonunda 10.239 olan toplam personel say›s›, 2004 y›l›nda %7 art›fl göstererek 10.956 olmufltur. Personel bafl›na düflen yolcu say›s› geçti¤imiz y›la göre %7,1 artarak personel bafl›na düflen üretim ve verimlilik yükselmifltir. 31.12.2004 Tarihi ‹tibariyle Personelin Unvanlara Göre Da¤›l›m› ‹dareci 595 Pilot 812 Kabin Memuru 2000-2004 Personel Verimlili¤i Geliflimi Y›llar Uçak Bafl›na Düflen Personel Say›s› Personel Bafl›na Düflen Yolcu Say›s› 2000 171 973 2001 163 2002 Bilgi ‹fllem Personeli 198 D›fl Büro 762 Mühendis, Avukat, Doktor 257 Uzman, Dispeç, Ö¤retmen 485 Teknisyen 1.958 922 Memur 3.078 166 958 ‹flçi 1.030 2003 158 1.022 2004 150 1.095 Toplam 10.956 31.12.2004 Tarihi ‹tibariyle Personelin Ünitelere Göre Da¤›l›m› Y›llara Göre Personel Say›s›n›n Yurtiçi ve Yurtd›fl› Da¤›l›m› 24 1.781 Genel Müdüre Direkt Ba¤l› Üniteler 197 Genel Müdür Yard›mc›l›¤› (‹nsan Kaynaklar›) 279 580 Yurtiçi Yurtd›fl› 2000 11.547 933 Genel Müdür Yard›mc›l›¤› (Mali) 2001 10.353 889 Genel Müdür Yard›mc›l›¤› (Ticari) 4.522 2002 10.136 848 Genel Müdür Yard›mc›l›¤› (Uçufl ‹flletme) 2.889 2003 9.495 744 Genel Müdür Yard›mc›l›¤› (Teknik) 2.489 2004 10.194 762 Toplam 10.956 2004 Y›l› Faaliyetleri Türk Hava Kuvvetleri’nin Boeing’den alaca¤› Erken Uyar› (AWACS) uçaklar› ile ilgili olan Bar›fl Kartal› (Peace Eagle) Projesi’nde Ortakl›¤›m›z ile yap›lan anlaflma gere¤i, THK personeline uçufl e¤itimi ve teknik e¤itimler verilecek, iki y›l boyunca bak›mla ilgili mühendislik deste¤i sa¤lanacakt›r. E¤itim THY E¤itim Baflkanl›¤› olarak yerli ve yabanc› havayolu flirketlerine Motor Tip kurslar›, Gövde Tip ve Aviyonik Sistemleri kurslar›, acentelere Bilet Sat›fl ve Rezervasyon e¤itimleri, kargo acentelerine Kargo Sat›fl ve Tehlikeli Maddeler e¤itimleri, tüm talep eden müflterilerimize Davran›fl ve Kalite e¤itimleri verilerek gelir elde edilmektedir. 2004 y›l› içerisinde pazarlanan bu e¤itimlerden 647.153 ABD Dolar› gelir elde edilmifltir. Ayr›ca, Sivil Havac›l›k Genel Müdürlü¤ü’nün verdi¤i yetki ile ücret karfl›l›¤›nda lisans s›navlar› yap›lmaktad›r. Türk Hava Kuvvetleri’nin Boeing’den alaca¤› Erken Uyar› (AWACS) uçaklar› ile ilgili olan Bar›fl Kartal› (Peace Eagle) Projesi’nde Ortakl›¤›m›z ile iflbirli¤i için yap›lan çal›flmalar anlaflma ile neticelendirilmifltir. Anlaflma gere¤i THY taraf›ndan, THK personeline uçufl e¤itimi ve teknik e¤itimler verilecek, iki y›l boyunca bak›mla ilgili mühendislik deste¤i sa¤lanacakt›r. Bu hizmet karfl›l›¤› Ortakl›¤›m›z 4.100.000 ABD Dolar› gelir elde edecektir. Ayr›ca, sat›fl kurslar›n›n acentelere verilmesi konusunda TÜRSAB ile anlaflma yap›lm›fl; AIR Pulkova ve Aerosvet ile B737-3/4/500 e¤itim anlaflmas› imzalanm›flt›r. 400, bir RJ ve bir B737-800 "Full Flight Simulator" bulunmaktad›r. Kabin E¤itim Binas› bünyesinde ise bir A340 "First Class" kabin servis arac› (mock-up), bir B737 "Economy Class" kabin servis arac›, bir B737/A310/A340 hareketli acil tahliye simülatörü ve bir A310 kanat üstü ç›k›fl kap›s› e¤itim arac› (mock-up) bulunmaktad›r. Uçufl E¤itim Merkezi Uçufl E¤itim Merkezimizde verilen simulatör e¤itimlerine Ortakl›¤›m›z kokpit personelinden B737-800 uçaklar› için 395, B737-400 uçaklar› için 522 ve RJ uçaklar› için 118 olmak üzere toplam 1.035 kifli kat›lm›flt›r. fiirket d›fl›ndaki simülator e¤itimlerinde ise A340 uçaklar› için 292, A310 uçaklar› için 134 ve A320 uçaklar› için 175 olmak üzere toplam 601 kokpit personeli e¤itim alm›flt›r. Uçufl E¤itim Merkezi, Kokpit E¤itimi ve Kabin E¤itimi olmak üzere iki bölümden oluflmaktad›r. Kokpit e¤itimleri için bir B737- 2004 y›l›nda Ortakl›¤›m›z d›fl›ndaki kurulufllara verilen kokpit e¤itiminden elde edilen toplam gelir 2,5 milyon ABD Dolar›’d›r. 9-10 Aral›k 2004 tarihlerinde RWTÜV D›fl Denetim Kuruluflu taraf›ndan ara denetim gerçeklefltirilerek s›f›r uygunsuzluk ile ISO 9001:2000 Kalite Yönetim Sistem Belgemizin süreklili¤ine karar verilmifltir. E¤itim Programlar› 2003 Uygulanan 26 2004 Uygulanan Kurs Kursiyer Kurs Kursiyer AdamxGün Ticari 303 3.976 455 5.873 20.646 Teknik 110 1.549 91 1.595 20.793 Kalite 97 1.839 174 2.835 4.696 BDE 40 405 12 145 283 BfiK 236 4.594 83 1.368 1.956 Toplam 786 12.363 815 11.816 48.374 2004 Y›l› Faaliyetleri Online check-in hizmeti yayg›nlaflt›r›larak, bu hizmeti verdi¤imiz meydanlara Beyrut, Berlin, Brüksel, Köln, Kopenhag, Düsseldorf, Hamburg, Hannover, Londra, Lyon, Manchester, Münih, Nürnberg, Roma, Seul, Shanghai, Stuttgart, Tokyo, Viyana ve Varflova da dahil edilmifltir. Köln, Kopenhag, Düsseldorf, Hamburg, sa¤lanm›flt›r. Üyeler böylece, ücretsiz bilet Hannover, Londra, Lyon, Manchester, Münih, ve refakatçi biletlerinde, ekonomi ve Online Hizmetler Nürnberg, Roma, Seul, Shanghai, Stuttgart, business class için iki ayr› s›n›ftan THY web sitesinde, OnlineB‹LET (bilet sat›fl), Tokyo, Viyana ve Varflova da dahil edilmifltir. rezervasyon yapt›rabilmektedir. Miles&Miles Hizmetleri, Kay›p Bagaj Takibi, 2004 y›l›nda web sitemizden toplam 32.448 2004 y›l›nda Miles&Miles Program›’nda Kargo Hizmetleri (rezervasyon, kargo takip, adet bilet sat›fl› yap›larak, 7.459.332 ABD mevcut üye say›m›z 2003 y›l›na göre %14 tarife, iç hat ücretleri) ve Kalk›fl-Var›fl Bilgileri Dolar› gelir elde edilmifltir. artarak 652 bin olmufltur. Toplam üyemizin Hizmetler Online Check-in, Tarife Görüntüleme, %2’si elit üyelerden oluflmaktad›r. hizmetleri sunulmaktad›r. Miles&Miles Özel Yolcu Program› Yolcular›n havaalan›ndan bilet alabilmelerini Miles&Miles Program›, s›k uçan üyelerimizin Self Check-In Kiosk sa¤layan TOD’da (Ticket on Departure- Türk Hava Yollar› ile anlaflmal› havayollar› Self Check-in sayesinde, yolcular›m›z check- Havaalan›nda Biletleme) en erken uçufllar›ndan, otel konaklamalar›ndan, oto in ifllemlerini kendileri yapabilmekte, rezervasyon süresi 30 günden, 90 güne kiralamalar›ndan ve Garanti Bankas› ile istedikleri koltu¤u seçebilmekte ve binifl ç›kar›lm›flt›r. ortaklafla gelifltirilen co-branded kredi kart› kart›n› alarak do¤rudan uça¤›n kap›s›na olan Shop&Miles ile yap›lan harcamalardan gitme olana¤›na sahip olabilmektedir. TOD uygulamam›z olan noktalara Roma, kazan›lan miller karfl›l›¤› ücretsiz bilet, Bagajl› ya da bagajs›z, ba¤lant›l› tüm yurtiçi Kopenhag, Amsterdam, Simferepol, refakatçi bileti ve uçufl s›n›f›n› yükseltme gibi seyahatlerde yolcular kendileri ve Erzurum, Denizli ve Elaz›¤ da dahil edilmifltir. hizmetlerin sunuldu¤u Türk Hava Yollar› özel beraberindekiler için, ayn› rezervasyon yolcu program›d›r. kayd›nda olmak flart›yla, uçufllar›n›n son noktas›na kadar "Through Check-in" Check-in ifllemlerinin online olarak gerçeklefltirilebilmesi için verilen online Miles&Miles üyesi yolcular›m›za, yap›lan s›n›f yapabilmekte ve tüm uçufllar›na ait koltuk check-in hizmeti yayg›nlaflt›r›larak bu hizmeti ayarlamalar› ile limitli yer kapasiteli ve yer tercihlerini yaparak binifl kartlar›n› verdi¤imiz meydanlara Beyrut, Berlin, Brüksel, garantili olmak üzere s›n›f çeflitlili¤i alabilmektedirler. 29 2004 Y›l› Faaliyetleri Geçerli bileti olan tüm yolcular, Elektronik biletin tüm detaylar›, bilgisayar APIS-Advanced Passport yurtiçi seyahatleri için varsa Miles&Miles veritaban›nda sakl› tutuldu¤undan, seyahat Information System kartlar›n›, yoksa kimlik bilgilerine tarihinde veya seyahatte yap›lacak olas› bilet Troya sisteminde check-in esnas›nda ulafl›lmas› için kullan›lacak olan kredi ifllemlerinde, herhangi bir belgeye ihtiyaç pasaport ve vize bilgileri otomatik olarak kartlar›n› okutarak Self Check-in cihaz›n› duyulmadan, rezervasyon ve bilet kay›tlar›na okutularak uçufl sonras›nda, var›fl noktas›na kullanabilmektedirler. kolayl›kla ulafl›lmaktad›r. Oysaki ka¤›t bilette, APIS mesaj› yollanmas› çal›flmas› tüm ifllemler için mutlaka "biletin" olmas› tamamlanm›fl olup, uygulama Seul hatt›nda Elektronik Biletleme gerekmektedir. Bu uygulama, hem kullan›lmaktad›r. Ortakl›¤›m›z, A¤ustos 2004 tarihi itibariyle iç yolcular›m›za, hem de havayollar›na kolayl›k hat seferlerinde "Elektronik Bilet" sa¤lamakta; biletin, sat›fl ofislerine veya IBRIS-Bagaj Efllefltirme Sistemi uygulamas›na bafllam›fl olup, Mart 2005 acentelere baflvurularak ifllem yapt›r›lmas›n› Haziran 2004 tarihinde ilk kez Antalya tarihi itibariyle, ilk Lyon ve Strasbourg ile gerektirmedi¤inden, zamandan tasarruf havaliman›nda bu sistem kurulmufltur. Türkiye aras›nda olmak üzere d›fl sa¤lamaktad›r. ‹stanbul’da yeni teknolojiye uyum sa¤lamak üzere tüm kablosuz network altyap›s› hatlar›m›zda da uygulamaya bafllam›flt›r. 30 Elektronik bilette, "ka¤›t" biletin olas›, Yolcular›m›za verilen, uçufl bilgileri ve de¤ifltirilmifl, uçtan uca bagaj takibi sa¤layan "kaybedilme ", "çal›nma", "unutulma" gibi seyahatleri ile ilgili çeflitli uyar›lar›n yer ald›¤› çoklu havaliman› (multiairport) versiyonuna olas›l›klar› söz konusu olmad›¤›ndan, "seyahat belgesi" ayn› zamanda fatura yerine geçifl sa¤lanm›fl, ayn› kapsamda Ankara yolcular›n bu nedenler ile yaflad›klar› sorunlar de kullan›labilmektedir. Havayolu flirketi havaliman›nda da versiyon geçifli yap›lm›flt›r. ortadan kalkmakta, her iki taraf›n yaflad›¤› aç›s›ndan, elektronik bilet kullan›m› zaman problemler azalmakta ve müflteri tasarrufu sa¤lad›¤› gibi, bilet maliyetini de memnuniyeti artmaktad›r. ortadan kald›rmaktad›r. Bilgi ‹fllem Merkezimizde gelifltirilen uygulamalar ile internet sitemiz üzerinden online check-in ile yine internet üzerinden bilet sat›fl›n› daha çekici hale getiren Ticket on Departure (TOD) yurtiçi ve yurtd›fl›nda pek çok noktaya yayg›nlaflt›r›lm›flt›r. Bilgi Teknolojileri Projeleri Ortakl›¤›m›z›n bilgi sistemleri çal›flmalar›n›n tümünü sa¤layan EB‹ Baflkanl›¤›’n›n 2004 y›l› faaliyetleri kapsam›nda gerçeklefltirdi¤i projeler faaliyet raporumuzun Ticari Geliflmeler, Kargo ve Hizmetlerimiz bölümlerinde detayl› bir flekilde anlat›lm›flt›r. Bu projelerden havac›l›k sektöründe uygulanabilecek en ileri biletleme teknolojisi olan "Elektronik Biletleme Projesi" THY bünyesinde uygulanmaya bafllanm›flt›r. Rezervasyon ve Departure Control (DCS) projeleri ile online ba¤l› THY büro say›s›, yurtiçinde 73’e, yurtd›fl›nda 166'ya; havaliman› say›s› yurtiçinde 22’ye, yurtd›fl›nda 43'e; acente say›s› ise yurtiçinde 525’e, yurtd›fl›nda 221'e ç›kar›lm›flt›r. Bilgi ‹fllem Merkezimizde gelifltirilen uygulamalar ile internet sitemiz üzerinden online check-in ile yine internet üzerinden bilet sat›fl›n› daha çekici hale getiren Ticket on Departure (TOD) yurtiçi ve yurtd›fl›nda pek çok noktaya yayg›nlaflt›r›lm›flt›r. Miles&Miles Projemizdeki programsal gelifltirmeler gerek internet üzerinden gerekse do¤rudan, yolcular›m›za yönelik pek çok yeni olanaklar›n sunulabilmesini sa¤lam›flt›r. Günlük uçufl operasyonu s›ras›nda uçufl ve yoklama bilgilerinin son durumunu LCD ekranlar üzerinden uçucu personele kesintisiz olarak görüntüleyen FID (Flight Information Display) Projesi tamamlanarak kullan›ma aç›lm›flt›r. THY’nin yan› s›ra K›br›s Türk Hava Yollar›’n›n da bilgi sistemlerinin gelifltirilmesi çal›flmalar›n› yürüten Bilgi ‹fllem Merkezimiz, KTHY Online Bilet Sat›fl sitesini haz›rlayarak yolcular›n kullan›m›na açm›flt›r. TRACES kullanan havayollar›n›n bir araya geldikleri, TRACES ile ilgili önceliklerin belirlendi¤i ve tecrübelerin paylafl›ld›¤› TRACES Kullan›c› Konferans›, 2004 y›l› Temmuz ay›nda ülkemizde yap›lm›flt›r. Bu program sayesinde 43.300 ABD Dolar› yaz›l›m geliri elde edilmifltir. Eriflim maliyetlerinin düflürülmesi ve SITA kaynakl› ba¤lant› sorunlar›n›n azalt›lmas› amac›yla, Jeppesen firmas›ndan al›nan uçufl planlar›n›n (CFP), SITA yerine internet üzerinden UHKM sistemine entegrasyonu sa¤lanm›flt›r. Ayr›ca bünyemizde gelifltirilen UHKM Jeppesen Modülü ile uçufl planlar›n›n di¤er istasyonlara gönderilmesi s›ras›nda MSWTelex sisteminin kullan›lmas› sa¤lanm›fl olup bu çal›flma ile y›ll›k yaklafl›k olarak 200 bin ABD Dolar› kazanç sa¤lanm›flt›r. THY’nin ve Türkiye’deki tüm özel havayolu flirketlerinin uçufl mürettebat› kartlar›n›n üretilmesi amac›yla internet üzerinden istek belgesinin doldurulmas› ve onaylanmas› için gelifltirilen yaz›l›m, kullan›ma aç›lm›flt›r. ICAO standard›nda üretilen, 12 havayolu flirketine ait 2.600 personelin Uçak Mürettebat› Belgesi teslim edilmifltir. Ortakl›¤›m›z ayn› zamanda dünyan›n her noktas›ndaki seyahat acentelerine uçak, otel, araba rezervasyonu ve biletleme hizmeti sa¤layan bir kurulufl olan Galileo’nun Türkiye distribütörüdür. EB‹ Baflkanl›¤› taraf›ndan yürütülen bu proje ile Galileo sistemi kullan›lan 179 acente lokasyonuyla Türkiye pazar›nda 650 bin adet havayolu, otel, araba rezervasyonu gerçeklefltirilmifl ve toplam 2 milyon ABD Dolar› gelir elde edilmifltir. 31 Kurumsal Yönetim ‹lkeleri Uyum Raporu 1. Kurumsal Yönetim ‹lkeleri Uyum Beyan› Uluslararas› platformda Türkiye’yi ve Türk havac›l›k sektörünü en iyi flekilde tan›tmay›, güvenilirli¤i, fleffafl›¤› ilke edinmifl Ortakl›¤›m›z›n Sermaye Piyasas› Kurulu’nun (SPK) benimsemifl oldu¤u Kurumsal Yönetim ‹lkeleri’ne iliflkin uygulamalar› afla¤›da verilmektedir. 2. Pay Sahipleri ‹le ‹liflkiler Birimi 4. Genel Kurul Bilgileri Ana Sözleflmemizin 6. maddesine göre, Ortakl›¤›m›z›n bütün hisse senetleri nama yaz›l› olup, A ve C Grubu olarak iki gruba ayr›lmaktad›r. C Grubu Hisse, 1 adet olup, Baflbakanl›k Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤›’na (Ö‹B), Ö‹B’in görevlerini devretmesi halinde devretti¤i kuruma aittir. Halihaz›rda A Grubu Hisselerin %75,17’si Ö‹B’e ait olup, %24,83’ü de halka arz edilmifltir. Yat›r›mc›lar›m›z›n do¤ru ve zaman›nda bilgilendirilmesi ayn› zamanda da sermaye piyasas› denetleyicileri ile iliflkilerin yürütülmesi bilgi al›fl veriflinin sa¤lanmas›, sermaye art›r›m›, halka arz ifllemlerinin takibinin yapacak, yurtiçi ve yurtd›fl› yat›r›mc›lar› bilgilendirecek sunum ve toplant›lar›n düzenlenece¤i birim olarak Genel Müdür (Mali) Yard›mc›s›na ba¤l› Yat›r›mc› ‹liflicileri Müdürlü¤ü kurulmufl olup henüz atama yap›lmam›flt›r. Genel Müdür (Mali) Yard›mc›s› Rengin AKILLIO⁄LU’na Tel: 212-663-6355 ve Faks: 212-663-4049 arac›l›¤› ile ulafl›labilir. Dönem içinde 2003 y›l› hesap ve faaliyetlerinin görüflüldü¤ü ola¤an genel kurul toplant›s› yap›lm›flt›r. 3. Pay Sahiplerinin Bilgi Edinme Haklar›n›n Kullan›m› Ana Sözleflme’nin 29. maddesine göre Ortakl›k hisselerinden Borsa’da ifllem gören hisse senetlerini elinde bulunduran hissedarlara taahhütlü mektup göndermek suretiyle toplant› günü bildirme yükümlülü¤ümüz yoktur. Aral›k 2004 ay›na kadar borsada Ortakl›¤›m›z›n %1,82 hissesi ifllem görmekte iken bu oran 9 Aral›k 2004 tarihi itibariyle %24,83‘e yükselmifltir. 2004 y›l› içinde yeni pay alma kuponu ve senet de¤ifltirme ifllemine iliflkin 24 pay sahibine haklar›n›n teslim edilmesi sa¤lanm›flt›r. 2004 faaliyet dönemi içinde Ortakl›¤›m›za kiflisel ve kurumsal bazda, pay sahipli¤inden kaynaklanan ifllemlerle ilgili bilgi alma (sermaye art›r›m bilgileri) ve aç›klanan mali tablo kalemleri hakk›nda bilgi edinmek amac›yla toplam 13, Ortakl›k faaliyet raporlar›n› edinmek amac›yla gerek flah›s ve gerekse kurumsal bazda 12 yaz›l› baflvuru yap›lm›fl, baflvurular›n tamam› cevapland›r›lm›flt›r. Yaz›l› baflvuru haricinde telefon ve e-posta yoluyla pek çok yat›r›mc› ve hissedar›n sorular› eflitlik ilkesi gözönünde bulundurularak cevapland›r›lm›flt›r. Di¤er taraftan, pay sahiplerinin bilgi edinme haklar›n›n etkin kullan›m›n› teminen, Ortakl›¤›m›z›n mevcut web sitesinde Yat›r›mc› ‹liflkileri sayfas› oluflturulmufl ve çal›flmalar› devam etmektedir. Bu toplant›ya flirketin ç›kar›lm›fl sermayesi olan 175 Trilyon TL’nin 171.789.124.552.000,-TL’yi temsil eden hissedarlar toplant›ya kat›lm›flt›r. Çeflitli bas›n yay›n kurulufllar› toplant›y› izleyerek, haber yapm›fllard›r. Toplant›ya davet Ticaret Sicil Gazetesi ve yurt genelinde yay›nlanan bir gazetede gündem eklenmek suretiyle ilanen yap›lm›flt›r. Nama yaz›l› pay sahiplerinin genel kurula kat›l›m›n› teminin pay defterine kay›t için bir süre öngörülmemifltir, bu husustaki di¤er flartlar Ana Sözleflme’mizin 7. maddesinde afla¤›daki flekilde düzenlenmektedir; Hisse devirleri Türk Ticaret Kanunu, Sermaye Piyasas› mevzuat› ve sivil havac›l›k mevzuat› hükümlerine tabidir. Nama yaz›l› hisselerin devrinin Ortakl›¤a karfl› hüküm ifade edebilmesi için devrin pay defterine ifllenmifl olmas›na ba¤l›d›r. Nama yaz›l› hisselerin pay defterine ifllenmesinden önce hissedarlar kimlikleri ve milliyetleri ile varsa 6. maddede ifade edilen flekilde yabanc›l›k iliflkisini gerekti¤inde Yönetim Kurulunca belirlenen bir format dahilinde belgelemek durumundad›r. Herhangi bir hisse devri pay defterine ifllenmemiflse Ortakl›k aç›s›ndan ortak, pay defterinde ad› yaz›lan kiflidir. Hisselerin devrinin pay defterine ifllenmesi Yönetim Kurulu karar› ile yap›l›r. Yönetim Kurulu Ana Sözleflme veya kanuna uygun olmayan hallerde veya herhangi bir sebep göstermeksizin herhangi bir hisse devrini pay defterine ifllemekten kaç›nabilir. Yukar›da 6. maddede yaz›l› yabanc›l›k hisse oran› s›n›rlamalar›na ayk›r› hisse devirleri pay defterine kaydedilemez. Yönetim Kurulu bu tür hisse devirlerinin pay defterine ifllenmesini reddetmek zorundad›r. Yönetim Kurulu’nca pay defterine kaydedilmeyen hisse devirleri Ortakl›k taraf›ndan tan›nmaz ve ilgili müktesib Ortakl›¤a karfl› pay sahibi s›fat› kazanamaz. Yönetim Kurulu’nun hisse devrine onay verme ve pay defterine iflleme karar›nda Yönetim Kurulu’nun C grubu hisseyi temsilen seçilen üyesinin olumlu oyu bulunmas› flartt›r. C grubu hisse 4046 say›l› Kanun’un Baflbakanl›k Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤›’na verdi¤i yetkileri esas itibari ile haiz bir baflka Türk kamu kurulufluna devredilebilir. Bu devrin sözkonusu oldu¤u halde devir Yönetim Kurulu karar›n› gerektirmeksizin derhal pay defterine ifllenir. Yönetim Kurulu Ortakl›¤›n tabi oldu¤u Sivil Havac›l›k ve/veya di¤er mevzuat ile Ana Sözleflme’de öngörülen s›n›rlamalara uymak ve Ortakl›¤›n sahip oldu¤u trafik ve kabotaj haklar›n›n tehlikeye at›lmas›n› önlemek amac›yla hisselerin yabanc›lara devrini s›n›rlamak zorundad›r. TTK 362. maddesi gere¤ince kâr ve zarar hesab› bilanço y›ll›k rapor ve safi kazanc›n nas›l da¤›t›laca¤› hususundaki teklifler, murak›plar taraf›ndan verilecek rapor ile birlikte umumi heyetin adi toplant›s›ndan en az 15 gün önce flirketin merkezinde pay sahiplerinin emrine amade bulundurulur. Genel Kurullarda, hissedarlar›n sorular›na flifahi, kapsaml› sorulara ise yaz›l› olarak cevap verilmesi uygulamas› mevcut olmakla beraber, bu dönemde yaz›l› cevap verilmesini gerektiren bir soru ile karfl›lafl›lmad›¤›ndan, sözlü aç›klamalar yeterli olmufltur. 33 Kurumsal Yönetim ‹lkelerine Uyum Raporu Genel Kurul’un yetkileri Ana Sözleflme’mizin 27. maddesinde düzenlenmekte olup buna göre, Genel Kurul, TTK ve di¤er kanunlarda öngörülen yetkileri haiz olan karar organ›d›r. Bu madde d›fl›nda önemli nitelikteki kararlar›n Genel Kurul taraf›ndan al›nmas› konusunda Ana Sözleflme’de bir düzenleme mevcut de¤ildir. Ancak, hisselerimizin ço¤unlu¤u, Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤›’na ait oldu¤undan ve 4046 say›l› kanun; bölünme, önemli tutarda mal varl›¤› sat›m›, al›m›, kiralanmas› gibi önemli nitelikteki kararlar›n al›nmas›nda, Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤›’n› yetkili k›ld›¤›ndan, bu konularda Ana Sözleflme’ye ayr›ca hüküm konulmas›na gerek duyulmam›flt›r. Di¤er taraftan, Ana Sözleflme’mizin 14. maddesine göre, afla¤›daki konularda Yönetim Kurulu’nun alaca¤› kararlar›n geçerlili¤i C grubu hisseyi temsil eden Yönetim Kurulu üyesinin bu kararlar›n al›nd›¤› toplant›ya kat›l›m› ve olumlu oy kullanmas›na ba¤l›d›r. - ‹flbu Ana Sözleflme’nin 3.1. maddesinde belirtilen Ortakl›k misyonunu aç›kça olumsuz etkileyecek kararlar›n al›nmas›; - Genel Kurul’a Ana Sözleflme de¤iflikli¤i önerilmesi; - Sermaye art›r›lmas›; - Nama yaz›l› hisselerin devrinin onaylanmas› ve devrin pay defterine ifllenmesi; - Ortakl›¤›n Sermaye Piyasas› Kurulu’na sundu¤u son y›ll›k bilançosunda yer alan aktif toplam›n› beher sözleflme baz›nda %5’ini geçen ve Ortakl›¤› do¤rudan veya dolayl› olarak ba¤layan her türlü ifllem yapmas›, taahhüt alt›na sokacak her türlü kararlar›n al›nmas›, (flöyle ki kamu pay›n›n Ortakl›k sermayesindeki pay› %20’nin alt›na düfltü¤ünde bu bent hükmü kendili¤inden ortadan kalkacakt›r); - Ortakl›¤›n baflka flirketlerle birleflmesi, feshi veya tasfiyesi, - Münhas›ran pazar flartlar› dahilinde veya di¤er kaynaklarla operasyon giderini dahi karfl›layamayan hatlar haricinde, herhangi bir uçufl hatt›n›n kald›r›lmas› veya sefer say›s›n›n belirgin bir flekilde azalt›lmas›na iliflkin kararlar›n al›nmas›. C Grubu hissenin imtiyazlar› ancak Özellefltirme Yüksek Kurulu veya onun 34 görevlerini devralacak baflka bir kamu kurumu taraf›ndan k›s›tlanabilir. Genel kurul tutanaklar› Ortakl›¤›m›zda sürekli pay sahiplerine aç›k tutulmakta olup, talep edilmesi halinde pay sahiplerine iletilmektedir. 2005 y›l›ndan itibaren Yat›r›mc› ‹liflkileri web sitemizde son iki y›la ait Genel Kurul tutanaklar› yer alacakt›r. 5. Oy Haklar› ve Az›nl›k Haklar› 1- Oy Hakk› Ana Sözleflme’mizin 31. maddesinde afla¤›daki flekilde düzenlenmektedir. "‹flbu Ana Sözleflme’nin 6/d bendi hükümleri sakl› kalmak kayd› ile ola¤an ve ola¤anüstü Genel Kurul toplant›lar›nda haz›r bulunan hissedarlar›n veya vekillerinin her hisse için bir oyu vard›r." 2- Ana Sözleflme’mizin 14. maddesi 5. bendi hükmüne göre; Afla¤›daki konularda Yönetim Kurulu’nun alaca¤› kararlar›n geçerlili¤i C grubu hisseyi temsil eden Yönetim Kurulu üyesinin bu kararlar›n al›nd›¤› toplant›ya kat›l›m› ve olumlu oy kullanmas›na ba¤l›d›r. - ‹flbu Ana Sözleflme’nin 3.1. maddesinde belirtilen Ortakl›k misyonunu aç›kça olumsuz etkileyecek kararlar›n al›nmas›; - Genel kurula Ana Sözleflme de¤iflikli¤i önerilmesi; - Sermaye art›r›lmas›; - Nama yaz›l› hisselerin devrinin onaylanmas› ve devrin pay defterine ifllenmesi; - Ortakl›¤›n Sermaye Piyasas› Kurulu’na sundu¤u son y›ll›k bilançosunda yer alan aktif toplam›n› beher sözleflme baz›nda %5’ini geçen ve Ortakl›¤› do¤rudan veya dolayl› olarak ba¤layan her türlü ifllem yapmas›, taahhüt alt›na sokacak her türlü kararlar›n al›nmas›, (flöyle ki kamu pay›n›n Ortakl›k sermayesindeki pay› %20’nin alt›na düfltü¤ünde bu bent hükmü kendili¤inden ortadan kalkacakt›r); - Ortakl›¤›n baflka flirketlerle birleflmesi, feshi veya tasfiyesi, - Münhas›ran pazar flartlar› dahilinde veya di¤er kaynaklarla operasyon giderini dahi karfl›layamayan hatlar haricinde, herhangi bir uçufl hatt›n›n kald›r›lmas› veya sefer say›s›n›n belirgin bir flekilde azalt›lmas›na iliflkin kararlar›n al›nmas›. C Grubu hissenin imtiyazlar› ancak Özellefltirme Yüksek Kurulu veya onun görevlerini devralacak baflka bir kamu kurumu taraf›ndan k›s›tlanabilir. 3- Ana Sözleflme’mizin 10. maddesi hükmüne göre; Yönetim Kurulu, Genel Kurul taraf›ndan seçilen 7 üyeden oluflur. Yönetim Kurulu’nun 7 üyesinden 6 üyesi A grubu hissedarlar›n kendi aralar›nda yapt›klar› seçimden en çok oy alan adaylardan ve bir üyesi de C Grubu hissedar›n gösterece¤i adaydan seçilir. A Grubu hissedarlar›n Yönetim Kurulu’na aday belirlemelerinde afla¤›daki esaslar uygulan›r: a) Ortakl›¤›n halka aç›kl›k oran›n›n %15 (%15 dahil) olmas› durumunda A Grubuna tan›nan 6 Yönetim Kurulu üye aday›ndan birini belirleme hakk› halka aç›k A Grubu hisseleri elinde bulunduran hissedarlara aittir. b) Ortakl›¤›n halka aç›kl›k oran›n›n %35 (%35 ve üzeri) olmas› durumunda A Grubuna tan›nan 6 Yönetim Kurulu üye aday›ndan ikisini belirleme hakk› halka aç›k A Grubu hisseleri elinde bulunduran hissedarlara aittir. c) Halka aç›k A Grubu hisseleri ellerinde bulunduran hissedarlar›n Yönetim Kurulu’na aday gösterebilmeleri, Yönetim Kurulu üyeli¤ine seçim yap›lan Genel Kurul toplant›s›nda toplam ç›kar›lm›fl sermayenin en az %2’si oran›nda temsil edilmelerine ba¤l›d›r. Söz konusu %2 oran›n hesaplanmas›nda sadece halka aç›k A Grubu hisseler dikkate al›nacakt›r. Halka aç›k A Grubu hisseleri ellerinde bulunduran hissedarlar Yönetim Kurulu üyeli¤ine gösterecekleri adaylar› kendi aralar›nda yapacaklar› toplant›da belirleyeceklerdir. Bu toplant›da aday gösterme hakk›, kamunun elinde olmayan halka aç›k A Grubu hisse senedi sahiplerine aittir. Halka aç›k A Grubu hisseleri ellerinde bulunduran hissedarlar›n Genel Kurul toplant›s›nda %2 oran›nda temsil edilmemeleri halinde bu hissedarlara ait Yönetim Kurulu’na aday belirleme hakk›, halka aç›k olmayan A Grubu hisseleri ellerinde bulunduran di¤er hissedarlar taraf›ndan Türk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasas› mevzuat›na uygun olarak kullan›lacakt›r. d) Yönetim Kurulu’nun bir üyeli¤inin ölüm, istifa, azil veya üyeli¤in düflmesi gibi nedenlerle boflalmas› halinde, boflalan üyelik Yönetim Kurulu’nun Türk Ticaret Kanunu’nun 315. maddesi uyar›nca yapaca¤› seçimle doldurulur. Yukar›da belirtilen sebeplerden biri nedeniyle, Yönetim Kurulu’nda bir boflluk do¤mas› halinde yeri boflalan üyeyi aday gösterme hakk›na sahip grup hisseleri elinde bulunduran hissedarlar boflalan üyeli¤e aday gösterme hakk›na sahip olacak ve Yönetim Kurulu bofllu¤u doldurmak amac›yla bu aday› seçecektir. Yönetim Kurulu’nda boflalan üyeli¤e halka aç›k A Grubu hisseleri elinde bulunduran hissedarlar›n aday gösterememifl olmalar› durumunda, boflalan üyeli¤e aday gösterme hakk› C Grubu hissedara, C Grubu hissenin A Grubuna dönüflmüfl olmas› durumunda halka aç›k olmayan A Grubu hisseleri elinde bulunduran hissedarlara aittir. Halka aç›k A Grubu hisseleri elinde bulunduran hissedarlar›n gösterdi¤i aday›n boflaltt›¤› yere bu flekilde yap›lacak seçimde yukar›daki a, b ve c bentlerinde yer alan %15, %35 ve %2 oranlar› dikkate al›nmayacakt›r. Yönetim Kurulu üyesinin halefinin seçimi ilk Genel Kurul toplant›s›n›n onay›na sunulacakt›r. Genel Kurul taraf›ndan onaylanan Yönetim Kurulu üyesi ayr›lan Yönetim Kurulu üyesinin kalan görev süresi müddetince hizmet edecektir. e) Belli bir tüzel kifliyi temsil eden bir Yönetim Kurulu üyesinin o tüzel kifli ile iliflkisinin kalmad›¤› bildirildi¤i veya belli bir tüzel kifli hisselerini bir üçüncü kifliye devretti¤i takdirde o kifli Yönetim Kurulu üyeli¤inden istifa etmifl say›l›r ve boflalan üyeli¤e aday gösterme hususunda bu maddenin d bendindeki hükümler uygulan›r. f) ‹flbu Ana Sözleflme’nin bilahare de¤ifltirilmesi ve yeni hisse gruplar› yarat›lmas› halinde, yukar›da a ve b bentleri ile A Grubu halka aç›k hisseleri ellerinde bulunduran hissedarlara tan›nan 2 yönetim kurulu üyesini belirleme hakk› ortadan kald›r›lmayacak veya de¤ifltirilmeyecektir, me¤er ki söz konusu de¤ifliklik ç›kar›lm›fl sermayenin %65’ini temsil eden hissedarlar taraf›ndan onaylanm›fl olsun. 4- Karfl›l›kl› ifltirak iliflkisi içinde olunan herhangi bir flirket bulunmamaktad›r. 5- Az›nl›k paylar›n›n yönetimde temsil edilmesi, yukar›da belirtilen Ana Sözleflme’mizin 10. madde hükmüne göre gerçekleflmektedir. 6- Ana Sözleflme’mizde birikimli oy kullanma yöntemine yer verilmemektedir. 6. Kâr Da¤›t›m Politikas› ve Kâr Da¤›t›m Zaman› Ortakl›¤›m›z›n kâr›n tespiti ve da¤›t›m› Ana Sözleflme’mizin 36. maddesinde afla¤›da verildi¤i flekilde düzenlenmifltir. Ortakl›¤›n genel masraflar› ile muhtelif amortisman gibi Ortakl›kça ödenmesi ve ayr›lmas› zaruri olan mebla¤lar ile Ortakl›k tüzel kiflili¤i taraf›ndan ödenmesi zorunlu vergiler hesap senesi sonunda tesbit olunan gelirlerden düflüldükten sonra geriye kalan ve y›ll›k bilançoda görülen safi (net) kâr, varsa geçmifl y›l zararlar›n›n düflülmesinden sonra s›ras› ile afla¤›da gösterilen flekilde tevzi olunur. a) %5 kanuni yedek akçe ayr›l›r. (Yedek Akçe: Ortakl›k taraf›ndan her y›l›n safi kâr›n›n %5'i nisbetinde ayr›lan kanuni yedek akçe, Ortakl›k sermayesinin %20'sine var›ncaya kadar ayr›lmaya devam eder (Türk Ticaret Kanunu’nun 466. maddesi hükümleri sakl›d›r) Kanuni yedek akçe, Ortakl›k sermayesinin %20'sine eflit miktardan herhangi bir sebeple azalacak olursa, bu miktara var›ncaya kadar yeniden yedek akçe ayr›lmaya devam olunur. b) Kalandan Sermaye Piyasas› Kurulu taraf›ndan saptanan oranda ve miktarda birinci temettü ayr›l›r. c) Safi kârdan "a" ve "b" bentlerinde belirtilen mebla¤lar düflüldükten sonra kalan k›sm› genel kurul k›smen veya tamamen ikinci temettü olarak da¤›tmaya veya ola¤anüstü yedek akçe olarak ay›rmaya yetkilidir. d) Hissedarlara, kâra ifltirak eden di¤er kiflilere da¤›t›lmas› kararlaflt›r›lm›fl olan k›s›mdan ç›kar›lm›fl sermayenin %5’i oran›nda kâr pay› düflüldükten sonra bulunan tutar›n onda biri oran›nda Türk Ticaret Kanunu’nun 466. maddesinin 2. f›kras› 3. bendi uyar›nca ikinci tertip yedek akçe ayr›l›r. e) Kanun hükmü ile ayr›lmas› gereken yedek akçeler ile Ana Sözleflme’de hisse sahipleri için belirlenen 1. temettü ayr›lmad›kça, baflka yedek akçe ayr›lmas›na, ertesi y›la kâr aktar›lmas›na ve 1. temettü nakden ve/veya hisse senedi biçiminde ödenmedikçe temettü da¤›t›m›nda imtiyazl› pay sahiplerine kat›lma, kurucu ve adi intifa senedi sahiplerine yönetim kurulu üyeleri ile memur, müstahdem ve iflçilere, çeflitli amaçlarla kurulmufl olan vak›flara ve bu gibi kifli ve/veya kurumlara kâr pay› da¤›t›lmas›na karar verilemez. Kar›n ödeme zaman ve fleklini, Sermaye Piyasas› Kurulu Tebli¤leri gözetilerek Genel Kurul tesbit eder. 7. Paylar›n Devri 1- Ana Sözleflmemizin 6. maddesi; Hissedarl›k Niteli¤i: Yabanc› hissedarlar›n elinde bulundurduklar› hisseler Ortakl›¤›n toplam ç›kar›lm›fl sermayesinin %40’›n› geçemez. Yabanc› hissedarlar›n ellerinde bulundurduklar› hisselerin hesab›nda halka aç›k olmayan A Grubu hisseleri elinde bulunduran hissedar›n içindeki yabanc›l›k oran› da dikkate al›n›r. Yabanc› hissedar deyimiyle, - yabanc› uyruklu gerçek ve tüzel kifliler; - sermayesinde yabanc› uyruklu pay› %49’dan fazla olan Türk uyruklu flirketler; - idare ve temsile yetkili organlar›n›n ço¤unlu¤unun Türk vatandafl› olmad›¤› ve ana sözleflmesine göre oy ço¤unlu¤unun Türk ortaklarda bulunmad›¤› Türk uyruklu flirketler; - yukar›da say›lanlar›n fiili kontrolünde olan Türk uyruklu flirketler anlafl›l›r. Yabanc› hissedarlar›n yukar›da yaz›l› hisse oran› s›n›rlamalar›n›n Ana Sözleflme hükümlerine uygunlu¤unu sa¤layabilmek için Ortakl›k, hissedarlar› ve hisse devirlerini pay defterine kaydederken yabanc› hissedarlar› ayr› bir bölüm alt›nda takip eder. Ortakl›¤›n ç›kar›lm›fl sermayesinin %1’ine ulaflan her türlü hisse senedi al›fl ve sat›fl›n›n derhal Ortakl›¤a bildirilmesi zorunludur. Ayr›ca, iflbu Ana Sözleflme’de öngörülmüfl maksimum yabanc›l›k oranlar›na ulaflan ya da bu miktar› aflan hissedarlar bu durumu ö¤rendikleri andan itibaren Ortakl›¤a derhal bildirimde bulunmak zorundad›r. Bu bildirimin amac› yabanc›l›k unsurunun ve önemli hisse hareketlerinin takibi ve buna göre Yönetim 35 Kurumsal Yönetim ‹lkelerine Uyum Raporu Kurulu’nun yetkilerini kullanabilmesine imkan sa¤lanmas› olup, bildirimin yap›lm›fl olmas› pay defterine kay›t olmad›kça hissedarl›k hakk› do¤urmaz ve pay defteri kay›tlar› esast›r. Bu maddede düzenlenen yabanc›l›k s›n›r›n›n afl›lmas› durumunda hisse oranlar›n›n izin verilen orana indirilmesi amac›yla hangi yöntemin öncelikle kullan›laca¤›na karar verme yetkisi Yönetim Kurulu’na aittir. Yabanc› hissedarlara ait toplam hisselerin Ortakl›¤›n ç›kar›lm›fl sermayesinin %40’›n› aflt›¤› gerek yap›lan bildirimler gerek baflka bir flekilde ö¤renildi¤i hallerde, Yönetim Kurulu en geç 7 (yedi) gün içerisinde en son yap›lan hisse devirlerinden bafllamak üzere, söz konusu yabanc›l›k oran›n› aflan hisselerin yabanc›l›k s›n›r›na uygun miktar ve oranlarda elden ç›kar›lmas›n›, ç›kar›lmamas› durumunda Ortakl›¤›n afla¤›da yer alan tedbirlerden birini uygulama hakk› oldu¤unu ilgili hissedarlara derhal ihbar etmek zorundad›r. Fazla hisselerini satmas› konusunda ihbar tebli¤ olunan yabanc› hissedar, ihbarda belirtilen süre zarf›nda yabanc›l›k s›n›r›n› aflmas›na neden olan hisselerini iflbu Ana Sözleflme uyar›nca yabanc› hissedar tan›m›na girmeyen bir kifliye satmakla yükümlüdür. Yap›lan bildirime ra¤men hisselerin elden ç›kar›lmamas› durumunda, Yönetim Kurulu 3 (üç) gün içinde toplanarak s›n›r› aflan hisseler hakk›nda afla¤›da yer alan tedbirleri uygun gördü¤ü flekilde karar alt›na alarak uygulamak zorundad›r. Maddenin Gerekçesi: Bu maddedeki düzenlemenin gerekçesine Ana Sözleflme’nin 7. maddesi son paragraf›nda yer verilmekle birlikte, izleyen paragrafta ayr›ca Ortakl›¤›m›z›n havayolu s›fat› ile tabi oldu¤u ve uymak zorunda oldu¤u mevzuat aç›klanmaktad›r. (i) Yabanc› hissedar›n elinde bulunan ve yabanc›l›k s›n›r›n›n afl›lmas› sonucunu do¤uran hisse senetlerinin sermayenin azalt›lmas› yoluyla nominal bedelden itfa etmek; Ortakl›k bu amaçla öncelikle yabanc›l›k s›n›r›n› aflan hissedara söz konusu hisseleri itfa edece¤ini ihtar eder. Böyle bir ihtar›n yap›lamamas› halinde ihtar Ortakl›k merkezinin bulundu¤u yerde yay›nlanan iki gazetede yay›nlamak suretiyle ilanen yap›l›r. ‹tfa ile ilgili masraflar, itfa bedelinden mahsup suretiyle itfaya neden olan hissedardan al›n›r. (ii) Yabanc› hissedarlar›n toplam hisse oran› iflbu Ana Sözleflme’de belirlenen s›n›r›n üstüne ç›kt›¤›nda, Yönetim Kurulu yabanc›l›k s›n›r›n› aflan hissedar›n hisse oran›n› düflürmek amac›yla sermaye art›rabilir. Bu durumda, Sermaye Piyasas› Kurulu düzenlemeleri uyar›nca mevcut hissedarlar›n rüçhan haklar› k›s›tlanmak suretiyle yeni hisse ihraç edilebilir. 36 a) 2920 say›l› Türk Sivil Havac›l›k Kanunu’nun 31. ve 49. maddelerinde yer alan hükümler sebebiyle Türklük vasf›n› haiz olmayan bir havayolu flirketi iflletme ruhsat› alamaz veya iflletme ruhsat› mevcut olsa dahi, havayolunun hisselerinin el de¤ifltirmesi, sat›lmas›, yönetim kurulu üyelerinin ço¤unlu¤unun yabanc› olmas› v.s. gibi sebeplerle Türklük vasf›n› kaybetmesi halinde iflletme ruhsat› iptal edilir. b) Bir ülkeden di¤er ülkeye uçufl yap›labilmesi, yani uluslararas› trafik hakk›na sahip olunabilmesi için o iki ülke aras›nda önceden akdedilen devletleraras› ikili hava anlaflmalar› gere¤ince Türk devleti taraf›ndan tayin edilecek havayolunun mülkiyetinin ço¤unlu¤unun ve flirketin kontrolünün Türklerin (gerçek veya tüzel kiflilerinin) elinde bulunmas› zorunlu oldu¤undan; milliyet kriteri yani Ortakl›¤›m›z›n Türklük vasf› devletler aras›nda akdedilen ikili hava anlaflmalar› gere¤ince de trafik hakk›na sahip olunmas›n›n olmazsa olmaz kofluludur. Bu sebeple Türkiye’de mukim bir havayoluna, ancak hisselerinin ço¤unlu¤unun veya etkin kontrolünün Türk vatandafllar›nda veya flirketlerinde olmas› halinde, trafik hakk› verilebilece¤inden ve bu havayolunun Türklük vasf›n› kaybetmesi (veya kaybetmedi¤ini ispat edememesi, uçufl yap›lacak di¤er akit devletlerce buna kanaat getirilememesi durumunda) ilgili havayolu trafik hakk›n› kaybedece¤inden, milliyet kriteri bir havayolu için hayati önem tafl›yan bir unsurdur. Bu itibarla yukar›da arz etti¤imiz, gerek havayolu iflletme ruhsat›m›z›n gerekse uluslararas› trafik haklar›m›z›n güvence alt›na al›nmas›n› teminen, Ana Sözleflme’mizin 6. maddesinde yabanc›l›k niteli¤i düzenlenmifl ve buna ba¤l› olarak yabanc› hissedarl›k oran›na getirilen s›n›rland›rma ve bu s›n›r›n afl›lmas› halinde milliyet kriterinin dolay›s›yla Ortakl›¤›m›z›n trafik haklar›n›n korunmas› bak›m›ndan k›s›tlay›c› düzenlemelere yer verilmifltir. 2- Ana Sözleflme’mizin 7. maddesi; Hisse Devri: Hisse devirleri Türk Ticaret Kanunu, Sermaye Piyasas› mevzuat› ve sivil havac›l›k mevzuat› hükümlerine tabidir. Nama yaz›l› hisselerin devrinin Ortakl›¤a karfl› hüküm ifade edebilmesi için devrin pay defterine ifllenmifl olmas›na ba¤l›d›r. Nama yaz›l› hisselerin pay defterine ifllenmesinden önce hissedarlar kimlikleri ve milliyetleri ile varsa 6. maddede ifade edilen flekilde yabanc›l›k iliflkisini gerekti¤inde Yönetim Kurulu’nca belirlenen bir format dahilinde belgelemek durumundad›r. Herhangi bir hisse devri pay defterine ifllenmemiflse Ortakl›k aç›s›ndan ortak, pay defterinde ad› yaz›lan kiflidir. Hisselerin devrinin pay defterine ifllenmesi Yönetim Kurulu karar› ile yap›l›r. Yönetim Kurulu bu Ana Sözleflme veya kanuna uygun olmayan hallerde veya herhangi bir sebep göstermeksizin herhangi bir hisse devrini pay defterine ifllemekten kaç›nabilir. Yukar›da 6. maddede yaz›l› yabanc›l›k hisse oran› s›n›rlamalar›na ayk›r› hisse devirleri pay defterine kaydedilemez. Yönetim Kurulu bu tür hisse devirlerinin pay defterine ifllenmesini reddetmek zorundad›r. Yönetim Kurulu’nca pay defterine kaydedilmeyen hisse devirleri Ortakl›k taraf›ndan tan›nmaz ve ilgili müktesib Ortakl›¤a karfl› pay sahibi s›fat› kazanamaz. Yönetim Kurulu’nun hisse devrine onay verme ve pay defterine iflleme karar›nda Yönetim Kurulu’nun C Grubu hisseyi temsilen seçilen üyesinin olumlu oyu bulunmas› flartt›r. C Grubu hisse 4046 say›l› Kanun’un Baflbakanl›k Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤›’na verdi¤i yetkileri esas itibari ile haiz bir baflka Türk kamu kurulufluna devredilebilir. Bu devrin söz konusu oldu¤u halde devir Yönetim Kurulu karar›n› gerektirmeksizin derhal pay defterine ifllenir. 11. Gerçek Kifli Nihai Hâkim Pay Sahibi/Sahiplerinin Aç›klanmas› Çal›flanlar›m›zdan ayr›mc›l›k konusunda gelen herhangi bir flikayet olmam›flt›r. Yönetim Kurulu Ortakl›¤›n tabi oldu¤u Sivil Havac›l›k ve/veya di¤er mevzuat ile Ana Sözleflme’de öngörülen s›n›rlamalara uymak ve Ortakl›¤›n sahip oldu¤u trafik ve kabotaj haklar›n›n tehlikeye at›lmas›n› önlemek amac›yla hisselerin yabanc›lara devrini s›n›rlamak zorundad›r. Ortakl›¤›n sermayesinde gerçek kifli nihai hakim pay sahibi bulunmamaktad›r. 15. Müflteri ve Tedarikçilerle ‹liflkiler Hakk›nda Bilgiler 12. ‹çeriden Ö¤renebilecek Durumda Olan Kiflilerin Kamuya Duyurulmas› Ortakl›¤›m›z IATA üyesi bir havayolu olmas›ndan dolay› IATA taraf›ndan belirlenmifl kurallar çerçevesinde bilet sat›fllar›n› gerçeklefltirmektedir. Ayr›ca, gerek tüm uçaklar›m›zda gerekse havaalanlar›nda Ortakl›¤›m›z de¤erleme anketleri yolcular›n flikayet ve önerileri için yer almakta olup, anket sonuçlar› yolcu memnuniyetini art›rmak üzere de¤erlendirilmektedir. Bunun yan› s›ra Ortakl›¤›m›z müflteri memnuniyetini sa¤lamaya yönelik olarak; Telefonla rezervasyonda herhangi bir taahhüt ya da ceza olmaks›z›n 24 saatlik opsiyon verilmesi veya iptal edilmesi, özel ihtiyac› olan ve hareketi k›s›tl› yolculara yard›m sa¤lanmas›, uçak yerde iken uzun süreli tehirlerde yolcular›n temel ihtiyaçlar›n›n karfl›lanmas›, check-in hizmetlerinin h›zland›r›lmas› için önlem al›nmas› hususlar›nda gerekli itinay› göstermektedir. Bunun yan› s›ra, yolcuyla do¤rudan iliflkilerde Ortakl›¤›m›zca benimsenmifl olan müflteri memnuniyeti ilkeleri, ayn› do¤rultuda uygulanmas› amac›yla acentelerimizle paylafl›l›p, akdedilen sözleflmelerde de yer almaktad›r. Yap›lan de¤erlendirmelerde, ilkelerimiz do¤rultusunda hareket eden acenteler ile iflbirli¤imiz sürdürülmekte; bu ilkelere uyulmad›¤›n›n tespit edilmesi durumunda ise gerekli uyar›lar yap›lmakta, tekerrürü halinde acentelik iliflkisi sonland›r›lmaktad›r. 8. fiirket Bilgilendirme Politikas› Ortakl›¤›m›z yasal düzenlemelerde öngörülenlere ek olarak ticari s›r kapsam›na girmeyen bilgilerin kamuya aç›klanmas›nda bas›n bültenleri, medya kurulufllar› gibi araç ve yöntemler de kullanmaktad›r. 9. Özel Durum Aç›klamalar› Ortakl›¤›m›z, SPK‘n›n ’’Seri: VIII, No: 39 Özel Durumlar›n Kamuya Aç›klanmas› Tebli¤i"ne istinaden 2004 y›l› içerisinde mali tablo ve mali tablo ile ilgili aç›klamalar›n›n d›fl›nda 44 adet Özel Durum Aç›klamas› yapm›fl olup, SPK ve ‹MKB taraf›ndan bu aç›klamalar›m›za iliflkin ek aç›klama talebinde bulunulmam›flt›r. Ortakl›¤›m›z özel durum aç›klamalar›n›, yat›r›mc›lara, tasarruf sahiplerine, kurum ve kurulufllara ayn› anda, zaman›nda, anlafl›labilir, do¤ru, yorumlanabilir, tam olarak aç›klamaya özen göstermifltir. Ortakl›¤›m›zca yap›lan özel durum aç›klamalar›n›n zaman›nda yap›lmamas› gibi bir durum sözkonusu olmad›¤›ndan dönem içerisinde SPK ve ‹MKB taraf›ndan herhangi bir yapt›r›m olmam›flt›r. Di¤er taraftan, Ortakl›¤›m›z›n hisse senetlerinin yurtd›fl› borsalar›nda kote olmamas› nedeniyle, yurtd›fl› borsalar›nda yap›lan bir özel durum aç›klamas› bulunmamaktad›r. 10. fiirket ‹nternet Sitesi ve ‹çeri¤i Ortakl›¤›m›z›n Web Sitesi adresi www.thy.com.tr olup, Yat›r›mc› ‹liflkileri sayfas›na da belirtilen bu adresten ulafl›labilir. Yat›r›mc› ‹liflkiler sayfas›n›n ‹ngilizce versiyonu ile ilgili çal›flmalar devam etmektedir. Yat›r›mc› ‹liflkileri sayfas›nda Ortakl›k yap›s›, son 2 y›la ait Genel Kurul Tutanaklar›, Vekaletname Örne¤i, Faaliyet Raporlar›, Mali Tablolar, Yönetim Kurulu hakk›nda bilgi ve Özel Durum Aç›klamalar› yer almaktad›r. Ortakl›¤›m›z›n Yönetim Kurulu Üyeleri, Denetçileri, Genel Müdür Yard›mc›lar›, Genel Sekreter, Yat›r›mc› ‹liflkileri Müdürü, Bas›n Dan›flman›, Muhasebe Baflkan›, Finansman Baflkan›, Yat›r›m Yönetimi Baflkan›, Tan›tma ve Halkla ‹liflkiler Baflkan› ile bu Baflkanl›klar›n tüm personeli ve bunlar›n d›fl›nda mesleklerinden veya faaliyet konular›ndan dolay› görevleri süreci içerisinde bilgi sahibi olan gerçek ve tüzel kifliler bu bilgileri kendilerine veya üçüncü kiflilere menfaat sa¤lamak amac›yla kullan›mlar› yasaklanm›flt›r. 13. Menfaat Sahiplerinin Bilgilendirilmesi Ortakl›¤›m›z ile ilgili bilgilerin kamuya aç›klanmas›nda yasal düzenlemelerde öngörülenlere ve özel durum aç›klamalar›na ek olarak SPK’n›n ’’Seri: VIII, No: 39 Özel Durumlar›n Kamuya Aç›klanmas› Tebli¤i’’ne iliflkin aç›klama esaslar› da gözetilerek, di¤er menfaat sahiplerini de ilgilendirdi¤i düflünülen di¤er bilgi ve aç›klamalar› da en uygun iletiflim araçlar› ile zaman›nda ve aç›klay›c› bir içerikle kamuya aç›klamaktad›r. 14. ‹nsan Kaynaklar› Politikas› Ortakl›¤›m›z›n Yönetim Kurulu taraf›ndan belirlenmifl ‹nsan Kaynaklar› Yönetmeli¤i mevcut olup, süreçlere göre yap›lanm›fl alt birimleri ile tüm personelle ilgili her türlü ifllemi ve iletiflimi 4857 say›l› ‹fl Kanunu çerçevesinde gerçeklefltirmektedir. Öte yandan, Ortakl›¤›m›z personeli sendikal› olup Toplu ‹fl Sözleflmesi düzeninde çal›flmaktad›r. 2821 say›l› Sendikalar Kanununun 34. maddesinde belirtilen say› ve oranlarda sendikaca atanan temsilciler ve Sendika yöneticileri vas›tas›yla Toplu ‹fl Sözleflmesi ve personeli ilgilendiren her türlü konuda, her seviyede, çal›flanlarla iflveren aras›ndaki iliflkiler en etkin ve sonuç alacak biçimde yürütülmektedir. Ayr›ca, personelimizin tümünü kapsayan e¤itim hizmeti bulunmaktad›r. 4734 say›l› Kamu ‹hale Kanunu’nun ilgili maddeleri ve Ortakl›k Yönetim Kurul Karar› ile 1952 y›l›ndan günümüze kadar güncellenerek uygulanmakta bulunan Al›m/Sat›m Yönetmeli¤i taht›nda Ortakl›¤›m›z mal ve hizmet al›mlar›n› gerçeklefltirmekte olup, gerek yurtiçinde gerekse yurtd›fl›nda oldukça yüksek say›da tedarikçi ile çal›flmaktad›r. Kanunun belirledi¤i zaman dilimleri içinde ilgili al›mlara ait ihale duyurular› yurt genelinde en az 2 gazete ve www.kik.gov.tr ve ayr›ca www.thy.com.tr adreslerinde ilan vermek kayd› ile duyurulmaktad›r. 37 Kurumsal Yönetim ‹lkelerine Uyum Raporu 16. Sosyal Sorumluluk Ortakl›¤›m›z yurtiçi ve yurtd›fl›nda gerek verdi¤i hizmet kalitesi gerekse sosyal sorumlulu¤u ile bayrak tafl›y›c› kimli¤ine uygun olarak çal›flmalar›n› sürdürmektedir. Çevreye verilen zarar sebebiyle Türkiye’de Ortakl›k aleyhine aç›lan herhangi bir dava bulunmamaktad›r. 17. Yönetim Kurulu’nun Yap›s›, Oluflumu ve Ba¤›ms›z Üyeler Yönetim Kurulu, Genel Kurul taraf›ndan seçilen 7 üyeden oluflur. Yönetim Kurulu’nun 7 üyesinden 6 üyesinin A Grubu hissedarlar›n kendi aralar›nda yapt›klar› seçimden en çok oy alan adaylardan ve bir üyesinin de C Grubu hissedar›n gösterece¤i adaydan seçilmesi zorunludur. Yönetim Kurulu’nun C Grubu hisseleri temsil eden üyeler ile birlikte en az befl üyesinin Türk vatandafl› olmas› zorunludur. Yönetim Kurulu üyelerinin görev süresi 2 (iki) y›ld›r. Genel Kurul, Yönetim Kurulu üyelerini görev süreleri dolmadan görevden alabilir. Görev süreleri dolan Yönetim Kurulu üyeleri yeniden seçilebilir. fiu anda görev yapan Yönetim Kurul Üyelerimiz: Candan KARLITEK‹N Yönetim Kurulu Baflkan› Abdurrahman GÜNDO⁄DU Yönetim Kurulu Baflkan V. ve Genel Müdür Hamdi TOPÇU Yönetim Kurulu Üyesi Atilla ÖKSÜZ Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Cemal fiANLI Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. O¤uz BORAT Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet BÜYÜKEKfi‹ Yönetim Kurulu Üyesi 18. Yönetim Kurulu Üyelerinin Nitelikleri Yönetim Kurulu üyeli¤ine engel teflkil edecek hususlar Ana Sözleflme’mizin 11. maddesinde düzenlenmektedir. Ayr›ca, 4046 Say›l› Kanun’un 4/i maddesi özellefltirme kapsam›ndaki kurulufllar›n yönetim kurulu üyelerinde 4 y›ll›k yüksek ö¤renim görmüfl olma flart›n› da aramaktad›r. Yönetim kurulu 38 üye atamalar›nda Kurumsal Yönetim ‹lkelerinin IV. Bölümü’nün 3.1.1, 3.1.2 ve 3.1.5. maddelerinde yer alan niteliklere uyulmas›na özen gösterildi¤inden, Yönetim Kurulu Üyelerimizin nitelikleri bu ilkeler ile örtüflmektedir. Ana Sözleflme’nin 11. maddesi ile geçici 1/c maddesi afla¤›da zikredilmektedir. MADDE 11 Yönetim Kurulu üyeli¤ine seçilebilmek için hacir alt›na al›nmam›fl olmak, kendisinin veya yönetiminde bulundu¤u di¤er flirketlerin iflas etmemifl olmas›, aciz haline düflmemifl olmak, Ortakl›kta hissedar olmak ve yüz k›zart›c› suçlardan veya Sivil Havac›l›k Kanunu’nda yer alan suçlardan mahkum olmamak gerekir. Hissedar olmayan kimseler üye seçildikleri takdirde, hissedar s›fat›n› kazand›ktan sonra ifle bafllayabilirler. Türk Ticaret Kanunu'nun 334. ve 335. maddelerinde öngörülen durumlar için Genel Kurul izin verebilir. Yönetim Kurulu’nun C Grubu hisseleri temsil eden üyeler ile birlikte en az befl üyesinin Türk vatandafl› olmas› zorunludur. Geçici Madde 1/c A Grubu hissedarlar taraf›ndan gösterilecek adaylar aras›ndan yap›lacak seçimlerle ilgili olarak afla¤›da (d) bendi hükümleri sakl› kalmak kayd›yla, 4046 say›l› kanun gere¤ince Ortakl›k Yönetim Kurulu Baflkan›, Yönetim Kurulu Üyeleri, denetçileri ve Genel Müdürü Ortakl›k sermayesindeki kamu pay› %50’nin alt›na düflünceye kadar Kanun’da öngörülen flartlara haiz olmak kayd›yla, Ö‹B’nin teklifi ve Baflbakan’›n veya yetkili Bakan’›n onay› ile atan›r. 19. fiirket’in Misyon ve Vizyonu ile Stratejik Hedefleri Yönetim Kurulu Ortakl›¤›m›z yöneticilerince oluflturulan stratejik hedefleri onaylar, sürekli ve etkin bir flekilde hedeflere ulaflma derecesini, faaliyetleri ve geçmifl performans› gözden geçirir. Bunu yaparken her konuda uluslaras› standartlara uyum sa¤lamaya çal›fl›r ve gerekti¤i durumlarda gecikmeden ve sorun ortaya ç›kmadan önce önlem al›r. Ayr›ca Ortakl›¤›m›z›n Ana Sözleflmesi’nin 3. maddesinde afla¤›da belirtilen misyonu yer almaktad›r. a) Ortakl›¤›n uzun menzilli uçufl a¤› (network) yap›s›n› büyüterek, küresel hava yolu flirketi kimli¤ini gelifltirmek; b) Ortakl›¤›n teknik bak›m ünitesini, bölgesinde önemli bir teknik bak›m üssü haline getirerek teknik bak›m hizmetleri sa¤lay›c›s› olma kimli¤ini/vasf›n› gelifltirmek; c) Ortakl›¤›n yer hizmetleri ve uçufl e¤itimi dahil stratejik önemi olan her türlü sivil havac›l›k hizmeti alan›nda hizmet sa¤lay›c›s› olma kimli¤ini gelifltirmek; d) Ortakl›¤›n yurtiçi hava tafl›mac›l›¤›ndaki lider konumunu muhafaza etmek; e) Ortakl›¤›n yurtd›fl›ndaki imaj›n› gelifltirecek ve pazarlama imkanlar›n› yükseltecek flekilde kendi uçufl a¤›n› tamamlayacak küresel bir hava yolu ittifak› ile iflbirli¤ine girerek kesintisiz ve kaliteli uçufl hizmeti sunmas›n› sa¤lamak; f) ‹stanbul’u önemli bir uçufl merkezi (hub) haline getirmek. 20. Risk Yönetim ve ‹ç Kontrol Mekanizmas› Ortakl›¤›m›z›n faaliyetlerine ba¤l› olarak kurulmufl olan ilgili üniteler taraf›ndan iç kontrol yap›lmaktad›r. Bu kapsamda gerek personelin gerekse acentelerimizin satm›fl oldu¤u biletlerin do¤ru ücretlendirip ücretlendirilmedi¤i, yurtd›fl›ndaki tüm bürolar›m›z›n muhasebe kay›tlar›n›n Ortakl›k yönetmelik yönergeleri taht›nda gerçeklefltirilip gerçeklefltirilmedi¤i, yükümlü oldu¤u vergilerin do¤ru ve zaman›nda ödenip ödenmedi¤i kontrol edilmekte ve Ortakl›k tüm kay›tlar›n›n yürürlükteki kanun ve Ortakl›k yönetmelik ve yönergeleri taht›nda do¤rulu¤u denetlenmektedir. Ayr›ca Ortakl›¤›m›z Baflbakanl›k Yüksek Denetleme Kurulu’nun da y›ll›k denetimine tabidir. Ayr›ca, Ortakl›k Genel Kurulca seçilen 3 Denetçi taraf›ndan denetlenir. ‹smail GERÇEK Denetleme Kurulu Üyesi Dr. Hasan GÜL Denetleme Kurulu Üyesi Prof. Dr. Atefl VURAN Denetleme Kurulu Üyesi Denetçilerden 2'si A Grubu hissedarlar›n 1’i C Grubu hissedar›n gösterece¤i adaylardan seçilir. Denetçilerin görev süreleri 1 (bir) y›ld›r. Görev süresi dolan denetçi tekrar seçilebilir. A Grubu hissedarlar›n Denetçi belirlemelerinde afla¤›daki esaslar uygulan›r: a. Ortakl›¤›n halka aç›kl›k oran›n›n %35 (%35 ve üzeri) olmas› durumunda A Grubuna tan›nan 2 Denetçi belirleme hakk› halka aç›k hisseleri A Grubu hisseleri elinde bulunduran hissedarlara aittir. b. Halka aç›k A Grubu hisseleri ellerinde bulunduran hissedarlar›n Denetçi aday› gösterebilmeleri, Denetçili¤e seçim yap›lan Genel Kurul toplant›s›nda söz konusu hissedarlar›n toplam ç›kar›lm›fl sermayenin en az %2'si oran›nda temsil edilmelerine ba¤l›d›r. Söz konusu %2 oran›n hesaplanmas›nda sadece halka aç›k A Grubu hisseler dikkate al›nacakt›r. Halka aç›k A Grubu hisseleri ellerinde bulunduran hissedarlar denetçili¤e gösterecekleri adaylar› kendi aralar›nda yapacaklar› toplant›da belirleyeceklerdir. Bu toplant›da aday gösterme hakk›, kamunun elinde olmayan halka aç›k A Grubu hisse senedi sahiplerine aittir. Halka aç›k A Grubu hisseleri ellerinde bulunduran hissedarlar›n Genel Kurul toplant›s›nda %2 oran›nda temsil edilmemeleri halinde bu hissedarlara ait Denetçi belirleme hakk›, halka aç›k olmayan A Grubu hisseleri ellerinde bulunduran di¤er hissedarlar taraf›ndan Türk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasas› mevzuat›na uygun olarak kullan›lacakt›r. c. Denetçili¤in ölüm, istifa, azil veya üyeli¤inin düflmesi gibi nedenlerle boflalmas› halinde, di¤er Denetçilerin Türk Ticaret Kanunu madde 351 uyar›nca yapaca¤› seçimle doldurulur. Denetçilerde boflalan üyeli¤i halka aç›k A Grubu hisseleri elinde bulunduran hissedarlar›n aday gösterememifl olmalar› durumunda, boflalan üyeli¤e aday gösterme hakk› C Grubu hissedara, C Grubu hissenin A Grubuna dönüflmüfl olmas› durumunda halka aç›k olmayan A Grubu hisseleri elinde bulunduran hissedarlara aittir. Halka aç›k A Grubu hisseleri elinde bulunduran hissedarlar›n gösterdi¤i aday›n boflaltt›¤› yere bu flekilde yap›lacak seçimde yukar›daki a ve b bentlerinde yeralan %35 ve %2 oranlar› dikkate al›nmayacakt›r. d. ‹flbu Ana Sözleflme’nin bilahare de¤ifltirilmesi ve yeni hisse gruplar› yarat›lmas› halinde, yukar›da a bendi ile A Grubu halka aç›k hisseleri ellerinde bulunduran hissedarlara tan›nan 2 Denetçi belirleme hakk› ortadan kald›r›lmayacak veya de¤ifltirilmeyecektir, me¤er ki söz konusu de¤ifliklik ç›kar›lm›fl sermayenin %65’ini temsil eden hissedarlar taraf›ndan onaylanm›fl olsun. Denetçilerin görevleri, Ortakl›¤›n genel muamelelerini ve bütçesini tetkik etmeye, Türk Ticaret Kanunu'nda yaz›l› vazifeleri yapmaya, Ortakl›¤›n iyi flekilde idaresinin temini ve Ortakl›k menfaatlerinin korunmas› hususunda Yönetim Kurulu’na teklifte bulunmaya, zaruri ve müstacel sebepler ç›kt›¤› takdirde genel kurulu toplant›ya ça¤›rmaya ve toplant› gündemini tayine ve Türk Ticaret Kanunu'nun 354. maddesinde yaz›l› raporu tanzime yetkili ve görevlidir. Denetçiler, kanun ve ana sözleflme ile kendilerine düflen görevleri iyi ve tam olarak yapmakla yükümlüdürler. 21. Yönetim Kurulu Üyeleri ile Yöneticilerin Yetki ve Sorumluluklar› Ana Sözleflme’mizin 15. maddesi ile Yönetim Kurulu’nun, 19. maddesi ile de Genel Müdür’ün görev yetki ve sorumluluklar› düzenlenmektedir. Madde 15. Yönetim Kurulu, Ortakl›¤›n temsil ve idare organ›d›r. Yönetim Kurulu, kanun ve Ana Sözleflme ile Genel Kurul’a verilmifl olanlar d›fl›ndaki tüm görevler ile yükümlü olup, bu görevlerin gerektirdi¤i bütün yetkilere sahiptir. Yönetim Kurulu Türk Ticaret Kanunu madde 319 hükmünce, idare ve temsil yetkilerinin bir bölümünü veya tamam›n› üyelerden birine veya bir kaç›na, Yönetim Kurulu üyesi olmayan genel müdür, genel müdür yard›mc›s›, müdür veya müdürlere b›rakabilece¤i gibi bu görev ve yetkileri kullanmak üzere kendi içinden veya d›fl›ndan icra komiteleri oluflturabilir. Ancak C Grubunun imtiyaz› bulunan konularda Yönetim Kurulu taraf›ndan yetki devri yap›lamaz. Yönetim Kurulu üyelerinin görevlerini icra etmeleri için gereken her türlü mali ve sair bilgiler ile Yönetim Kurulu teklif ve ekleri vaktinde verilecektir. Madde 19. Genel Müdür’ün görev ve yetkileri, Yönetim Kurulu taraf›ndan belirlenir. Genel Müdür, görevlerini özenle yerine getirmek zorunda olup, aksine davran›fllardan sorumludur. 22. Yönetim Kurulu’nun Faaliyet Esaslar› Ortakl›¤›m›z Yönetim Kurulu faaliyetleri Ana Sözleflme’mizin 14. maddesinde düzenlenmekte olup; Yönetim Kurulu Ortakl›k iflleri gerektirdikçe ve herhalde en az ayda bir defa toplan›r. Toplant› yeri Ortakl›k merkezidir. Yönetim Kurulu karar› ile baflka bir yerde de toplan›labilir. Toplant›larda görüflülecek ifllerin bir gündem ile tespit edilmifl olmas› ve gündemin toplant› gününden önce üyelere tebli¤ edilmifl bulunmas› gerekir. Yönetim Kurulu toplant›lar›na davet, toplant› gününden en az üç gün evvel yap›l›r. Yönetim Kurulu en az 5 üyenin kat›l›m› ile toplan›r. Yönetim Kurulu, kararlar›n› en az 4 üyenin olumlu oyu ile al›r. Yönetim Kurulu’nca izinli say›lmaks›z›n veya hakl› bir sebebe dayanmaks›z›n arka arkaya dört toplant›ya veya bir y›l içinde toplam 6 toplant›ya kat›lmayan üye istifa etmifl say›l›r. Üyelerden biri toplant› yap›lmas› iste¤inde bulunmad›kça Yönetim Kurulu kararlar›, içlerinden birinin belli bir konuya iliflkin yapt›¤› öneriye bütün üyelerin yaz›l› olumlu görüfllerinin al›nmas› suretiyle de verilebilir. Yönetim Kurulu kararlar›n›n geçerlili¤i yaz›l›p imza edilmifl olmas›na ba¤l›d›r. Belli bir konuda karar nisab›n›n oluflturulmamas› önerinin reddedilmifl oldu¤u anlam›na gelir. Afla¤›daki konularda Yönetim Kurulu’nun alaca¤› kararlar›n geçerlili¤i C Grubu hisseyi temsil eden Yönetim Kurulu üyesinin bu kararlar›n al›nd›¤› toplant›ya kat›l›m› ve olumlu oy kullanmas›na ba¤l›d›r. - ‹flbu Ana Sözleflme’nin 3.1. maddesinde belirtilen Ortakl›k misyonunu aç›kça 39 Kurumsal Yönetim ‹lkelerine Uyum Raporu olumsuz etkileyecek kararlar›n al›nmas›; - Genel Kurul’a Ana Sözleflme de¤iflikli¤i önerilmesi; - Sermaye art›r›lmas›; - Nama yaz›l› hisselerin devrinin onaylanmas› ve devrin pay defterine ifllenmesi; - Ortakl›¤›n Sermaye Piyasas› Kurulu’na sundu¤u son y›ll›k bilançosunda yer alan aktif toplam›n› beher sözleflme baz›nda %5’ini geçen ve Ortakl›¤› do¤rudan veya dolayl› olarak ba¤layan her türlü ifllem yapmas›, taahhüt alt›na sokacak her türlü kararlar›n al›nmas›, (flöyle ki kamu pay›n›n Ortakl›k sermayesindeki pay› %20’nin alt›na düfltü¤ünde bu bent hükmü kendili¤inden ortadan kalkacakt›r); - Ortakl›¤›n baflka flirketlerle birleflmesi, feshi veya tasfiyesi, - Münhas›ran pazar flartlar› dahilinde veya di¤er kaynaklarla operasyon giderini dahi karfl›layamayan hatlar haricinde, herhangi bir uçufl hatt›n›n kald›r›lmas› veya sefer say›s›n›n belirgin bir flekilde azalt›lmas›na iliflkin kararlar›n al›nmas›. C Grubu hissenin imtiyazlar› ancak Özellefltirme Yüksek Kurulu veya onun görevlerini devralacak baflka bir kamu kurumu taraf›ndan k›s›tlanabilir. 2004 Y›l›nda yap›lan Yönetim Kurulu Toplant› say›s› 44 olup 278 karar al›nm›flt›r. Yönetim Kurulu kararlar›n› geçerlili¤i yaz›l›p imza edilmifl olmas›na ba¤l›d›r. Yönetim Kurulu’nun faaliyetlerini organize eden bilgilendirme ve iletiflimi sa¤layan, Yönetim Kurulu’nun toplant› say›s›, Yönetim Kurulu’na sunulacak tekliflerin takibi ve toplant› gündeminin belirlenmesi yöntemi Genel Sekreterlik taraf›ndan yerine getirilmektedir. 23. fiirketle Muamele Yapma ve Rekabet Yasa¤› Dönem içinde Yönetim Kurulu Üyeleri’ne, TTK 334-335 maddeleri hükümleri taht›nda fiirketle Muamele Yapma ve Rekabet Yasa¤› uygulanm›flt›r. Ayr›ca 07-001 no’lu THY A.O. ‹nsan Kaynaklar› Yönetmeli¤i’nin 11. Bölümünde Ortakl›k personeli bak›m›ndan Baflka ‹fl ve Hizmet Yasa¤›’na iliflkin düzenlemeler bulunmaktad›r. 40 24. Etik Kurallar Ortakl›¤›m›z etik kurallar›: • Ulusal ve uluslararas› mevzuattan kaynaklanan tüm yükümlülüklere ve Ortakl›¤›n taraf oldu¤u tüm sözleflmelere uygun hareket etmek. • Ortakl›¤› üçüncü flah›slara karfl› temsil ederken özenli ve kurallara uygun davranmak. • Görev tan›mlar›nda belirtilen görev, yetki ve sorumluluklar çerçevesinde iflini en iyi flekilde yapmak. • Gereken bilgi ve konular için gizlilik prensiplerine uygun hareket etmek. • Ortakl›¤›n malvarl›¤›n›n ve kaynaklar›n›n do¤ru kullan›m› için çaba göstermek. • Pay sahiplerinin hak ve menfatlerini korumak için azami gayret sarfetmek. • Yürütülen faaliyetlerle ilgili bilgi, belge ve kay›tlar›n düzenli, tam ve eksiksiz olarak tutularak, muhafaza edilmesini sa¤lamak. • Ortakl›k müflterilerine (yolcular baflta olmak üzere, tüm müflteriler), Ortakl›k kurallar›na uygun davran›fl biçimleri sergilemek. Bu kurallar›n d›fl›nda, nazik ve yard›mc› olmayan davran›fl biçimlerinden kaç›narak, bu flekilde davrananlar› uygun biçimde uyarmak. • Faaliyetin yürütülmesi s›ras›nda yaflanan hatalar› uygun flekilde gerekli yerlere ileterek, tekrarlanmas›n› önleyecek tedbirleri almak. • Görev yap›lan bölümle ilgili hedef ve stratejilere uygun çal›flarak, Ortakl›¤›n genel hedeflerine ulafl›p, vizyonunu gerçeklefltirmesine maksimum katk›da bulunmak. • Faaliyetin yürütülmesinde maddi menfaat sa¤lamamak, herhangi bir flahsa ya da kurulufla ayr›cal›k tan›mamak. • Adil ve güvenli bir çal›flma ortam› sunmak. • Ulusal ve uluslararas› rekabet ortam›nda, belirlenmifl rekabet kurallar›na uygun hareket etmek. • Denetimden sorumlu kiflilerin çal›flmalar›n› sürdürebilmeleri için destek olmak, ihtiyaç duyulan hallerde gereken imkanlar› ve yard›m› sa¤lamak. • Dürüst ve güvenilir olmak, ahlaki de¤erlere özen göstermek. 25. Yönetim Kurulu’nda Oluflturulan Komitelerin Say›, Yap› ve Ba¤›ms›zl›¤› Yönetim Kurulu’nda mali konular› denetleyen Mali Denetim Komitesi Sn. Hamdi TOPÇU ve Sn. Atilla ÖKSÜZ’den; kurumsal yönetim ilkelerine iliflkin uygulamalar›n› denetleyen Kurumsal Yönetim Komitesi ise Sn. Mehmet BÜYÜKEKfi‹ ve Sn. Cemal fiANLI’dan oluflmufltur. 26. Yönetim Kurulu’na Sa¤lanan Mali Haklar Yönetim Kurulu üyelerinin ücretleri Genel Kurul taraf›ndan tespit edilir. Hiç bir Yönetim Kurul Üyesi’nin Ortakl›ktan herhangi bir kredi veya borç almas› söz konusu de¤ildir. TÜRK HAVA YOLLARI A.O. MAL‹ SONUÇLAR Kâr / Zarar (YTL) UFRS'ye göre (31.12.2004 fiyatlar›yla) Faaliyet Gelirleri Faaliyet Giderleri (-) Net Esas Faaliyet Kâr›/(Zarar›) Di¤er Faaliyet Gelirleri Di¤er Faaliyet Zararlar› Faaliyet Kâr› Finansman Gelirleri/(Giderleri) (Net) Parasal Kazanç/(Kay›p) (Net) Vergi Öncesi Kâr/(Zarar) Vergi Karfl›l›klar› Net Kâr/(Zarar) Az›nl›k Paylar› Net Dönem Kâr›/(Zarar) 01.01.2004 31.12.2004 01.01.2003 31.12.2003 01.01.2002 31.12.2002 01.01.2001 31.12.2001 01.01.2000 31.12.2000 2.793.385.946 (2.650.837.500) 142.548.446 59.213.081 (15.867.495) 185.894.032 37.192.438 (113.210.018) 109.876.452 (2.818.011) 107.058.441 107.058.441 2.845.770.616 (2.475.654.844) 370.115.772 102.397.690 (12.160.118) 460.353.344 295.683.927 (429.034.781) 327.002.490 (83.543.920) 243.458.570 243.458.570 3.358.901.998 (2.922.973.059) 435.928.938 49.747.854 (9.278.601) 476.398.191 (499.601.373) 545.448.139 522.244.957 (126.633.476) 395.611.481 395.611.481 3.496.726.146 (3.608.982.541) (112.256.395) 252.307.050 (50.412.456) 89.638.199 (2.580.022.595) 2.206.529.843 (283.854.553) 63.532.545 (220.322.008) (220.322.008) 3.500.017.805 (3.827.919.613) (327.901.808) 126.514.914 (34.341.777) (235.728.670) (824.567.457) 913.444.977 (146.851.150) 3.288.152 (143.562.999) 6.823.335 (136.739.664) 01.01.2004 31.12.2004 01.01.2003 31.12.2003 01.01.2002 31.12.2002 01.01.2001 31.12.2001 01.01.2000 31.12.2000 2.643.173.007 (2.572.894.320) 70.278.688 251.292.273 (271.566.283) (6.183.398) 43.821.280 22.614.842 (6.122.586) 60.313.536 2.390.842.395 (2.208.871.203) 181.971.192 260.294.470 (223.934.191) (2.223.214) 216.108.257 45.769.987 (9.368.673) (78.990.691) 173.518.880 2.171.619.433 (2.152.412.536) 19.206.896 196.467.307 (131.755.070) (249.208) 83.669.926 24.093.063 (7.961.281) (32.398.092) 67.403.616 1.665.236.226 (1.837.236.504) (172.000.278) 159.125.631 (31.845.838) (21.417.159) (66.137.644) 111.054.387 (24.973.439) 19.943.304 959.662.893 (1.087.205.111) (127.542.218) 35.728.573 (8.719.398) (11.957.025) (112.490.068) 61.312.556 (12.856.882) (64.034.394) 1,3421 1,4223 1,3958 1,4953 1,6345 1,5046 1,4396 1,2228 0,6718 0,6059 Kâr / Zarar (YTL) Tek Düzen Hesap Plan›’na göre Faaliyet Gelirleri Faaliyet Giderleri Faaliyet Kâr›/(Zarar›) Di¤er Faaliyet Gelirleri Di¤er Faaliyet Zararlar› Finansman Giderleri Ola¤an Kâr/(Zarar) Ola¤an D›fl› Gelir Ola¤an D›fl› Gider Vergi Karfl›l›klar› Net Kâr/(Zarar) Y›l sonu kuru (1 ABD Dolar›) Ortalama kur (1 ABD Dolar›) Not: Uluslararas› Finansal Raporlama Standartlar›’na (UFRS) göre düzenlenen mali tablolar, Sermaye Piyasas› Kanunu (SPK) düzenlemeleri çerçevesinde haz›rlanmakta olup, ‹MKB’de halka aç›klanacak mali sonuçlara esas teflkil etmektedir. Tek Düzen Hesap Plan›’na göre düzenlenen mali tablolar ise Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Usul Kanunu düzenlemeleri dikkate al›narak oluflturulmakta ve kurumun yasal defterlerinde yer alan kay›tlar› esas almaktad›r. 41 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. SERMAYE DURUMU Ortakl›¤›m›z Sermaye Piyasas› Kurulu’nun 26.10.1990 tarih ve 815 say›l› karar› uyar›nca, 700 milyon YTL sermaye tavan› ile kay›tl› sermaye sistemine geçmifltir. Toplu Konut ve Kamu Ortakl›¤› ‹daresi Baflkanl›¤›, Yüksek Planlama Kurulu’nun 17.07.1989 tarih ve 89/12 say›l› karar›na istinaden Ortakl›¤›m›z sermayesine ifltirak etmifltir. Ancak Ortakl›¤›m›z, 27.11.1994 tarihinde 22124 say›l› Resmi Gazete’de yay›mlanarak yürürlü¤e giren Özellefltirme Uygulamalar›n›n Düzenlenmesi ve Baz› Kanun Hükmünde Kararnamelerde De¤ifliklik yap›lmas›na dair 4046 say›l› kanun kapsam›na al›narak, T.C. Baflbakanl›k Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤›’na ba¤lanm›flt›r. fiirket, 17-24 Kas›m 2004 tarihleri aras›nda ön talep, 1,2 ve 3 Aral›k 2004 tarihlerinde de kesin talep toplama yöntemiyle Ö‹B’nin elinde bulundurdu¤u ve fiirket’in toplam sermayesinin %23’üne karfl›l›k gelen hisselerini halka arz etmifltir. Yap›lan bu ikinci halka arz sonucu Ö‹B’nin fiirket’teki pay› %98,17’den %75,17’ye düflmüfltür. 31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle Ortakl›¤›m›z kay›tl› sermayesi 500 milyon YTL, ç›kar›lm›fl ve ödenmifl sermayesi her biri 0.1 Ykr nominal de¤erli 174.999.999.999 adet A grubu hisse ve 1 adet C grubu hisseden oluflmak üzere 175 milyon YTL’dir. T.C. Baflbakanl›k Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤› Di¤er Nominal Sermaye (Tarihi) Endeksleme Etkisi Endekslenmifl Sermaye Grup % 31 Aral›k 2004 % 31 Aral›k 2003 A, C A 75,17 24,83 131.538.948 43.461.052 175.000.000 1.739.005.871 1.914.005.871 98,17 1,83 171.788.948 3.211.052 175.000.000 1.739.005.871 1.914.005.871 100,00 100,00 Ortakl›¤›m›z hisse senetlerinin 2004 y›l› içinde gösterdi¤i de¤iflim: YTL 10,00 9,15 8,12 7,65 OCA. fiUB. 9,52 8,39 7,65 7,66 7,42 7,34 MAY. HAZ. TEM. A⁄U. 8,00 8,18 9,04 7,38 6,00 4,00 2,00 0,00 MAR. N‹S. A⁄IRLIKLI ORTALAMA F‹YAT 42 EYL. EK‹. KAS. ARA. TÜRK HAVA YOLLARI A.O. ‹fiT‹RAKLER‹M‹Z VE BA⁄LI ORTAKLIKLARIMIZ fiirket’in Ünvan› fiirket’in ve Faaliyetin Yeri Sahiplik Oran› Sahip Olunan Oy Hakk› Ana Faaliyet Alan› Günefl Ekspres Havac›l›k A.fi. (Sun Express) Emek ‹nflaat ve ‹flletme A.fi. Sita Inc. Türkiye Türkiye Hollanda %50 %0,3 %0,1’den az Türkiye Fransa %6,5 %0,1’den az %50 %0,3 Sahiplik Oran› Kadar %6,5 Sahiplik Oran› Kadar Hava Tafl›mac›l›¤› ‹nflaat Bilgi ve Telekomünikasyon Hizm. Yemek Servisi Telekomünikasyon Uçak Servisi A.fi. (USAfi) France Telecom 2004 Y›l›nda 185.134 6.137 3.966.833 2003 Y›l›nda 1.757.880 1.537 - GEL‹R TABLOMUZA ‹NT‹KAL EDEN KÂR PAYLARI YTL Uçak Servisi A.fi. (USAfi) Emek ‹nflaat ve ‹flletme A.fi. Günefl Ekspres Havac›l›k A.fi. GÜNEfi EKSPRES A.fi. Turistik "charter" pazar›nda seferler yapan bir havayolu flirketidir. Di¤er büyük orta¤› %50 ile Condor Flugdienst GmbH’dir. UÇAK SERV‹S‹ A.fi. (USAfi) fiirket’in açm›fl oldu¤u 5 y›ll›k ikram ihalesi Uçak Servisi A.fi. (USAfi) taraf›ndan kazan›lm›fl ve 1 Ocak 2002 tarihinde ikram anlaflmas› imzalanm›flt›r. Yap›lan anlaflma çerçevesinde, USAfi’›n ana orta¤› Gate Gourmet Holding A.G. (GGH) ile fiirket aras›nda yap›lan hisse devir sözleflmesine istinaden GGH USAfi’›n toplam sermayesinin %15’ine tekabül eden B grup hisseleri bedelsiz olarak fiirket’e devredilecektir. Yine sözleflme gere¤i, 21 Haziran 2002 tarihinde ilk %10 hissenin, 2 Ocak 2003 tarihinde %1,25’lik hissenin ve 2 Ocak 2004 tarihinde de %1,25’lik hissenin mülkiyeti al›nm›fl olup; 2005 ve 2006 y›llar›nda %1,25 oranlar›nda hissenin mülkiyeti devral›narak %15’e tamamlanacakt›r. Bu çerçevede USAfi sermayesinin ilk %12,5 k›sm›na tekabül eden ve teslim al›nan 712,5 milyon adet hisse, teslim tarihindeki borsa rayici üzerinden 16.853.544 YTL, karfl›l›kl› olarak ba¤l› menkul k›ymetler ve sonraki y›llara ait gelirler hesaplar›na al›nm›flt›r. Sonraki y›llara ait gelir tutar› befl y›ll›k ikram anlaflmas› süresince gelir olarak kaydedilmektedir. fiirket sahip oldu¤u USAfi hisselerinden 342 milyon adetini 2003 y›l›nda ‹stanbul Menkul K›ymetler Borsas›’nda satm›flt›r. USAfi, 8 Aral›k 2004 tarihli Ola¤anüstü Genel Kurulu’nda alm›fl oldu¤u sermayenin endekslemesinden kaynaklanan enflasyon fark›n›n sermayeye ilavesi karar›na istinaden fiirket’e 1.852.500.000 adet bedelsiz hisse vermifltir. 43 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. DÖV‹Z G‹RD‹S‹ Ortakl›¤›m›z, ‹stanbul Ticaret Odas›’n›n ihracatç›lar› teflvik amac›yla düzenledi¤i "Baflar›l› ‹hracatç›lar Ödülü" s›ralamas›nda 1994 y›l›ndan bu yana her y›l alt›n plaket alma baflar›s›n› göstermifltir. 2004 y›l›na ait ödüllerin 2005 y›l› içerisinde aç›klanmas› beklenmektedir. ‹stanbul Ticaret Odas› taraf›ndan verilen söz konusu ödüllerde kriter olarak ilgili y›lda yurtd›fl›ndan Türkiye’ye getirilerek, Türk Liras›’na çevrilen döviz tutarlar› dikkate al›nmaktad›r. Ortakl›¤›m›zca, 2004 y›l›nda yurtd›fl›ndan Türkiye’ye getirilip, TL’ye çevrilmifl olan döviz tutar› toplam› 1.2 milyar ABD Dolar›d›r. Ortakl›¤›m›zca 1994 y›l›ndan itibaren yurda getirilip, TL’ye çevrilen döviz tutarlar› afla¤›daki gibidir: DÖV‹Z G‹RD‹ YILI 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 44 G‹RD‹ TUTARI (M‹LYON ABD DOLARI) DERECE 676 707 816 820 806 975 938 901 858 1.018 1. 1. 1. 1. 1. 1. 1. 1. 2. 2. ÖDÜL ALTIN ALTIN ALTIN ALTIN ALTIN ALTIN ALTIN ALTIN ALTIN ALTIN PLAKET PLAKET PLAKET PLAKET PLAKET PLAKET PLAKET PLAKET PLAKET PLAKET TÜRK HAVA YOLLARI A.O. UFRS'YE GÖRE DÜZENLENM‹fi F‹NANSAL ANAL‹Z ORANLARI 2004 2003 L‹K‹D‹TE ORANLARI CAR‹ ORAN ( DÖNEN VARLIK / KISA VADEL‹ BORÇLAR ) 0,93 1,20 AS‹T-TEST ORANI ( ( DÖN. VARL. - STOK - PEfi‹N V. - D‹⁄ER DÖNEN VARL. ) / KISA VADEL‹ BORÇLAR ) 0,72 1,06 NAK‹T ORANI ( HAZIR DE⁄ER / KISA VADEL‹ BORÇLAR ) 0,50 0,90 F‹NANSAL YAPI ORANLARI ÖZKAYNAK / TOPLAM AKT‹F ORANI 0,38 0,30 ÖZKAYNAK / TOPLAM BORÇ ORANI (ÖZKAYNAK / ( KISA VADEL‹ BORÇLAR+UZUN VADEL‹ BORÇLAR) ) 0,60 0,43 KALDIRAÇ ORANLARI KALDIRAÇ ORANI ( TOPLAM BORÇ / TOPLAM AKT‹F ) 0,62 0,70 UZUN VADEL‹ BORÇLAR / ÖZKAYNAK 1,00 1,51 FA‹Z ÖDEME GÜCÜ ( ( F‹N G‹D., P. KAZANÇ VE VERG‹ ÖNCES‹ KÂR ) / FA‹Z G‹DER‹ ) 3,82 6,07 1,85 2,10 DEV‹R HIZLARI (GÜN) ALACAKLARIN ORTALAMA TAHS‹L SÜRES‹ = ( ( KISA VADEL‹ ALACAKLAR*360 ) / FAAL‹YET GEL‹RLER‹ ) 21 17 T‹CAR‹ BORÇLARIN ORTALAMA ÖDENME SÜRES‹ = ( ( T‹CAR‹ BORÇ*360 ) / FAAL‹YET G‹DERLER‹ ) 28 31 KÂRLILIK ORANLARI NET KÂR MARJI ( NET KÂR / FAAL‹YET GEL‹RLER‹ ) %3,83 %8,56 AKT‹F KÂRLILIK ORANI ( NET KAR / AKT‹F TOPLAMI ) %3,63 %7,26 ÖZKAYNAK KÂRLILIK ORANI (NET KÂR / ÖZKAYNAK) %9,64 %24,27 %(1,84) %(15,28) %(59,62) %(3,37) %19,94 %27,93 BORÇ KARfiILAMA ORANI ( EBITDAR / ( FA‹Z G‹DER‹ + F‹NANSAL K‹RALAMA ANAPARA ÖDEMES‹ ) ) FAAL‹YET GEL‹R‹NDEK‹ ARTIfi / (AZALIfi) FAAL‹YET KÂRINDAK‹ ARTIfi / (AZALIfi) EBITDAR MARJI ( ( ESAS FAAL‹YET KÂRI + FON ÇIKIfiI GEREKT‹RMEYEN FAAL‹YET G‹DERLER‹ + K‹RA G‹DERLER‹) / FAAL‹YET GEL‹RLER‹ ) 45 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. E⁄‹L‹M YÜZDELER‹NE GÖRE B‹LANÇO VE GEL‹R TABLOSU (UFRS) B‹LANÇO KALEMLER‹ 31.12.2004 31.12.2003 VARLIKLAR Nakit ve Nakit Benzeri Kalemler Ticari Alacaklar (Net) ‹lgili Kurulufllardan K›sa Vadeli Alacaklar Stoklar Peflin Ödenen Vergi Di¤er Alacaklar ve K›sa Vadeli Varl›klar B‹LANÇO KALEMLER‹ 31.12.2004 31.12.2003 %100 %73 %97 %106 %67 %61 %145 %78 - %100 %100 %100 %100 %100 %100 %100 %100 %87 %100 %70 %49 %94 %114 %58 %100 %100 %100 %100 %100 %73 %100 Sermaye Yedekler Hisse Senedi ‹hraç Primi Birikmifl Zarar %100 %100 %100 %90 %100 %100 %100 %100 Toplam Özsermaye %107 %100 %88 %100 01.01.2004 31.12.2004 01.01.2003 31.12.2003 %98 %107 %39 %58 %130 %40 %13 %26 %34 %3 %44 %43 %100 %100 %100 %100 %100 %100 %100 %100 %100 %100 %100 %100 YÜKÜMLÜLÜKLER %49 %118 %602 %124 %100 %61 %100 %100 %100 %100 %100 %68 %100 - %100 K›sa Vadeli Yükümlülükler %206 %149 %81 %4319 %76 %100 %100 %100 %100 %100 Uzun Vadeli Finansal Kiralama Borçlar› Hibe Krediler (Net) Uzun Vadeli Ertelenmifl Vergi Borçlar› K›dem Tazminat› Karfl›l›¤› Di¤er Uzun Vadeli Borçlar Duran Varl›klar %96 %100 Uzun Vadeli Yükümlülükler Toplam Varl›klar %88 %100 ÖZSERMAYE Dönen Varl›klar ‹liflkili Kurulufllardan Uzun Vadeli Alacaklar Özkaynak Pay Alma Metoduna Göre De¤erlenen ‹fltirak Sat›lmaya Haz›r Finansal Duran Varl›klar Maddi Duran Varl›klar (Net) Uçaklara ‹liflkin Verilen Avanslar Di¤er Uzun Vadeli Alacaklar ve Varl›klar Bankaya Borçlar K›sa Vadeli Finansal Kiralama Borçlar› Ticari Borçlar ‹liflkili Kurulufllara Borçlar Di¤er K›sa Vadeli Borçlar Al›nan Depozito ve Teminatlar Yolcu ve Uçufl Yükümlülükleri Di¤er Gider Tahakkuklar› Ödenecek Kurumlar Vergisi Toplam Özsermaye ve Yükümlülükler GEL‹R TABLOSU KALEMLER‹ Faaliyet Gelirleri Faaliyet Giderleri Net Esas Faaliyet Kâr› Di¤er Faaliyetlerden Gelirler Di¤er Faaliyetlerden Zararlar Faaliyet Kâr› Finansman Gelirleri / Giderleri (Net) Net Parasal Pozisyon Zarar› Vergi Öncesi Kâr Vergi Gideri Net Kâr Hisse Bafl›na Kâr 46 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31 ARALIK 2004 TAR‹H‹ ‹T‹BAR‹YLE ULUSLARARASI F‹NANSAL RAPORLAMA STANDARTLARINA GÖRE DÜZENLENEN MAL‹ TABLOLAR 47 BA⁄IMSIZ DENETÇ‹ RAPORU Türk Hava Yollar› Anonim Ortakl›¤› Yönetim Kurulu Baflkanl›¤›’na 1. Türk Hava Yollar› Anonim Ortakl›¤›’n›n ("fiirket") Türk Liras›’n›n 31 Aral›k 2004 tarihindeki sat›n alma gücüne eflde¤er olarak haz›rlanan 31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle bilançosunu ve bu tarihte sona eren y›la ait gelir, özsermaye de¤iflim ve nakit ak›m tablolar›n› denetlemifl bulunuyoruz. Bu mali tablolardan fiirket yönetimi sorumludur. Bizim sorumlulu¤umuz, yapt›¤›m›z denetime dayanarak bu mali tablolar üzerinde görüfl bildirmektir. 2. Denetimimizi, Uluslararas› Denetim Standartlar›'na uygun olarak yapt›k. Bu standartlar, denetimin mali tablolarda önemli bir yanl›fll›¤›n olup olmad›¤› konusunda makul bir güvenceyi sa¤lamak üzere planlanmas›n› ve yap›lmas›n› gerektirmektedir. Bir denetim, mali tablolardaki tutarlara ve aç›klamalara baz olan kan›tlar›n, test usulü incelenmesini içerir. Denetim, ayn› zamanda, uygulanan muhasebe ilkelerinin ve yönetim taraf›ndan yap›lan önemli muhasebe tahminlerinin ve genel olarak, mali tablolar›n sunumunun de¤erlendirilmesini de içerir. Denetimimizin, beyan etti¤imiz görüflümüze makul bir baz teflkil etti¤i kan›s›nday›z. 3. Görüflümüze göre, ekli mali tablolar fiirket’in 31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle mali durumunu ve ayn› tarihte sona eren y›la ait faaliyet sonuçlar›n› ve nakit ak›mlar›n›, bütün önemli taraflar›yla Uluslararas› Finansal Raporlama Standartlar›’na ("UFRS") uygun olarak yans›tmaktad›r. 4. fiirket, Türkiye Cumhuriyeti Maliye Bakanl›¤›’ndan alm›fl oldu¤u 2 May›s 2005 tarihli yaz›l› görüfle istinaden, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun geçici 33. Maddesinde aç›klanan, "Kurumlar›n bu Kanun’un yürürlü¤e girdi¤i tarih olan 31 Temmuz 2004 tarihinden itibaren 31 Aral›k 2004 tarihine kadar; yurtd›fl›nda bulunan ifl yeri veya daimi temsilcisi arac›l›¤› ile elde ettikleri kazançlar› 30 Haziran 2005 tarihine kadar Türkiye’ye transfer edilmifl olmak kayd›yla kurumlar vergisinden müstesnad›r" hükmünden yararlanabilece¤i sonucuna ulaflm›fl ve 31 Aral›k 2004 tarihinde sona eren y›la ait kurumlar vergisi beyannamesini 2 May›s 2005 tarihinde verirken, 1 A¤ustos 2004 ve 31 Aral›k 2004 tarihleri aras›nda yurtd›fl› ofislerinde yap›lan sat›fllardan dolay› elde etmifl oldu¤u kar tutar› olan 81.776.853 YTL’yi indirim konusu yapm›flt›r. Dolay›s›yla, fiirket’in 1 Nisan 2004 tarihinde kamuya aç›klam›fl oldu¤u 31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle UFRS’ye göre haz›rlanan mali tablolardaki kurumlar vergisi karfl›l›¤›nda de¤ifliklik meydana gelmifltir. fiirket yönetimi 31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle UFRS’ye göre haz›rlanan mali tablolar›n› bu de¤iflikliklerin etkilerini de içerecek bir biçimde yeniden düzenlemifltir. Kullan›lan bu indirim sonucu, fiirket’in daha önce raporlad›¤› 23.424.559 YTL olan 2004 y›l› kurumlar vergisi karfl›l›¤› gideri, yeniden düzenlenen mali tablolarda s›f›ra inmifl ve kurumlar vergisi matrah› 16.296.468 YTL zarar olarak gerçekleflmifl ve bu tutar sonraki döneme mali zarar olarak devretmifltir. Ayr›ca, daha önce raporlanan kurumlar vergisi karfl›l›¤› hesaplamas›nda indirim kalemi olarak kullan›lan 36.212.727 YTL tutar›ndaki yat›r›m indirimi tutar›n›n da kullan›lmas›na gerek kalmam›fl ve sonraki döneme devretmifltir. Devreden mali zarar ve yat›r›m indiriminden dolay› ertelenmifl vergi yükümlülü¤ü ve ertelenmifl vergi gideri de 8.593.151 YTL azalm›flt›r. Aç›klanan bu de¤iflikliklerin etkisiyle 31 Aral›k 2004 tarihinde sona eren y›la ait net dönem kar› 32.017.710 YTL artarak 107.058.441 YTL olarak gerçekleflmifltir. DENET‹M SERBEST MAL‹ MÜfiAV‹RL‹K A.fi. Member of DELOITTE TOUCHE TOHMATSU Selçuk Ürkmez Sorumlu Ortak, Bafl Denetçi ‹stanbul, 1 Nisan 2005 ( yukar›daki 4. paragrafta aç›klanan yeniden düzenleme için 13 May›s 2005) TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31 Aral›k 2004 ve 2003 Tarihleri ‹tibariyle Bilançolar (Tüm tutarlar, enflasyonun etkilerini yans›tacak flekilde Türk Liras›’n›n 31 Aral›k 2004 tarihindeki sat›n alma gücü cinsinden ifade edilmifltir ve aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras› olarak gösterilmifltir.) Not 31 Aral›k 2004 (Yeniden Düzenlenmifl) 31 Aral›k 2003 5 6 7 8 21 9 365.637.483 158.585.050 812.921 64.513.843 51.305.913 36.461.857 751.131.264 134.491.305 134.972 52.159.312 60.143.614 677.317.067 998.060.467 16.706.000 25.930.073 1.817.940.184 396.911.822 13.347.328 59.598.705 8.090.626 17.415.840 2.244.748.556 9.189.154 17.593.961 Duran Varl›klar 2.270.835.407 2.356.636.842 Toplam Varl›klar 2.948.152.474 3.354.697.309 VARLIKLAR Nakit ve Nakit Benzeri Kalemler Ticari Alacaklar (net) ‹liflkili Kurulufllardan K›sa Vadeli Alacaklar Stoklar Peflin Ödenen Vergi Di¤er Alacaklar ve K›sa Vadeli Varl›klar Dönen Varl›klar ‹liflkili Kurulufllardan Uzun Vadeli Alacaklar Özkaynaktan Pay Alma Metoduna Göre De¤erlenen ‹fltirak Sat›lmaya Haz›r Finansal Duran Varl›klar Maddi Duran Varl›klar (net) Uçaklara ‹liflkin Verilen Avanslar Di¤er Uzun Vadeli Alacaklar ve Varl›klar 7 10 10 11 12 13 Ekteki dipnotlar bu mali tablolar›n tamamlay›c›s›d›r. 50 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31 Aral›k 2004 ve 2003 Tarihleri ‹tibariyle Bilançolar (Tüm tutarlar, enflasyonun etkilerini yans›tacak flekilde Türk Liras›’n›n 31 Aral›k 2004 tarihindeki sat›n alma gücü cinsinden ifade edilmifltir ve aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras› olarak gösterilmifltir.) 31 Aral›k 2004 (Yeniden Düzenlenmifl) 31 Aral›k 2003 281.244 202.712.254 197.986.014 6.508.221 38.011.021 38.871.227 185.163.044 58.505.296 - 277.446.906 204.868.911 6.113.740 56.726.828 63.572.464 127.712.929 75.239.242 21.928.409 728.038.321 833.609.429 957.728.732 2.391.220 46.484.742 99.777.377 3.618.326 1.367.717.701 4.838.733 49.710.306 89.528.586 6.237.239 1.110.000.397 1.518.032.565 1.914.005.871 141.160.920 895.492 (945.948.527) 1.914.005.871 141.160.920 895.492 (1.053.006.968) Toplam Özsermaye 1.110.113.756 1.003.055.315 Toplam Özsermaye ve Yükümlülükler 2.948.152.474 3.354.697.309 Not YÜKÜMLÜLÜKLER Bankaya Borçlar K›sa Vadeli Finansal Kiralama Borçlar› Ticari Borçlar ‹liflkili Kurulufllara Borçlar Di¤er K›sa Vadeli Borçlar Al›nan Depozito ve Teminatlar Yolcu Uçufl Yükümlülükleri Di¤er Gider Tahakkuklar› Ödenecek Kurumlar Vergisi 14 15 16 17 18 19 20 21 K›sa Vadeli Yükümlülükler Uzun Vadeli Finansal Kiralama Borçlar› Hibe Krediler (Net) Uzun Vadeli Ertelenmifl Vergi Borçlar› K›dem Tazminat› Karfl›l›¤› Di¤er Uzun Vadeli Borçlar 15 22 21 23 17 Uzun Vadeli Yükümlülükler ÖZSERMAYE Sermaye Yedekler Hisse Senedi ‹hraç Primi Birikmifl Zarar 24 Ekteki dipnotlar bu mali tablolar›n tamamlay›c›s›d›r. 51 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31 Aral›k 2004 ve 2003 Tarihlerinde Sona Eren Y›llara Ait Gelir Tablolar› (Tüm tutarlar, enflasyonun etkilerini yans›tacak flekilde Türk Liras›’n›n 31 Aral›k 2004 tarihindeki sat›n alma gücü cinsinden ifade edilmifltir ve aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras› olarak gösterilmifltir.) Faaliyet Gelirleri Faaliyet Giderleri (-) Not 31 Aral›k 2004 (Yeniden Düzenlenmifl) 31 Aral›k 2003 29,34 30,34 2.793.385.946 (2.650.837.500) 2.845.770.616 (2.475.654.844) 142.548.446 370.115.772 59.213.081 (15.867.495) 102.397.690 (12.160.118) 185.894.032 460.353.344 37.192.438 (113.210.018) 295.683.927 (429.034.781) 109.876.452 327.002.490 (2.818.011) (83.543.920) 107.058.441 243.458.570 0,0006 0,0014 NET ESAS FAAL‹YET KARI Di¤er Faaliyetlerden Gelir ve Karlar Di¤er Faaliyetlerden Gider ve Zararlar (-) 32,34 33 FAAL‹YET KARI Finansman Gelirleri (net) Net Parasal Pozisyon Zarar› 31 VERG‹ ÖNCES‹ KAR Vergi Gideri 21 NET DÖNEM KARI H‹SSE BAfiINA KAR (YTL, tam tutar) 3.16 Ekteki dipnotlar bu mali tablolar›n tamamlay›c›s›d›r. 52 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31 Aral›k 2004 ve 2003 Tarihlerinde Sona Eren Y›llara Ait Özsermaye De¤iflim Tablolar› (Tüm tutarlar, enflasyonun etkilerini yans›tacak flekilde Türk Liras›’n›n 31 Aral›k 2004 tarihindeki sat›n alma gücü cinsinden ifade edilmifltir ve aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras› olarak gösterilmifltir.) 31 Aral›k 2002 Bakiyesi Cari Dönem Kar› 31 Aral›k 2003 Bakiyesi Cari Dönem Kar› (Yeniden Düzenlemifl) 31 Aral›k 2004 Bakiyesi Sermaye Yedekler Hisse Senedi ‹hraç Primi Birikmifl Zarar Toplam 1.914.005.871 141.160.920 895.492 (1.296.465.538) 759.596.745 - - - 243.458.570 243.458.570 1.914.005.871 141.160.920 895.492 (1.053.006.968) 1.003.055.315 - - - 107.058.441 107.058.441 1.914.005.871 141.160.920 895.492 (945.948.527) 1.110.113.756 Ekteki dipnotlar bu mali tablolar›n tamamlay›c›s›d›r. 53 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31 Aral›k 2004 ve 2003 Tarihlerinde Sona Eren Y›llara Ait Nakit Ak›m Tablolar› (Tüm tutarlar, enflasyonun etkilerini yans›tacak flekilde Türk Liras›’n›n 31 Aral›k 2004 tarihindeki sat›n alma gücü cinsinden ifade edilmifltir ve aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras› olarak gösterilmifltir.) FAAL‹YETLERDEN KAYNAKLANAN NAK‹T AKIMLARI Vergi Öncesi Dönem Net Kar› Faaliyetlerde Kullan›lan Nakit Ak›m›na Ulaflmak ‹çin Yap›lan Düzeltmeler: Amortisman K›dem Tazminat› Karfl›l›¤› Faiz Geliri Sabit K›ymet Sat›fl (Kar›)/Zarar› Ertelenmifl Vergi Yükümlülü¤ünden Do¤an Parasal Kazanç De¤er Düflüklü¤ü Karfl›l›¤› Özkaynaktan Pay Alma Yöntemine Göre Muhasebelefltirilen ‹fltirak Geliri Faiz Giderleri Hibe Kredilerdeki De¤iflim Finansal Kiralama Üzerindeki Kur Fark› Geliri (parasal kazanç ile netlefltirilmifl) Sat›lmaya Haz›r Finansal Duran Varl›k De¤er Düflüfl Karfl›l›¤›ndaki De¤iflim USAfi Hisse Transferi Ertelenmifl Gelir ‹tfas› fiüpheli Alacak Karfl›l›¤›ndaki Azal›fl ‹flletme Sermayesindeki De¤iflikliklerden Önceki Faaliyet Kar› Ticari Alacaklardaki (Art›fl)/Azal›fl ‹liflkili Kurulufllardan K›sa Vadeli Alacaklardaki (Art›fl)/Azal›fl Stoklardaki (Art›fl)/Azal›fl Di¤er Alacak ve K›sa Vadeli Varl›klardaki (Art›fl)/Azal›fl Di¤er Uzun Vadeli Alacaklar ve Varl›klardaki (Art›fl)/Azal›fl Ticari Borçlardaki (Azal›fl)/Art›fl ‹liflkili Kurulufllara Borçlardaki (Azal›fl)/Art›fl Di¤er K›sa ve Uzun Vadeli Borçlardaki (Azal›fl)/Art›fl Al›nan Depozito ve Teminatlardaki (Azal›fl)/Art›fl Yolcu Uçufl Yükümlülüklerindeki (Azal›fl)/Art›fl Faaliyetlerden elde edilen nakit Ödenen K›dem Tazminatlar› Ödenen Faizler Ödenen Gelir Vergisi Faaliyetlerden Elde Edilen Net Nakit YATIRIM FAAL‹YETLER‹NE ‹L‹fiK‹N NAK‹T AKIMLARI Ticari Amaçla Elde Finansal Varl›klardaki Azal›fl Finansal Duran Varl›k Sat›fl›ndan Elde Edilen Nakit Finansal Duran Varl›klarda (Art›fl)/Azal›fl Özkaynaktan Pay Alma Yöntemine Göre Muhasebelefltirilen ‹fltirakten Al›nan Temettü Maddi Duran Varl›k Sat›fl›ndan Elde Edilen Nakit Al›nan Faiz Maddi Duran Varl›k Al›m› Uçaklara ‹liflkin Verilen Avanslar Yat›r›m Faaliyetlerinde (Kullan›lan)/ Elde Edilen Net Nakit F‹NANSMAN FAAL‹YETLER‹NE ‹L‹fiK‹N NAK‹T AKIMLARI Finansal Kiralama Anapara Geri Ödemeleri Bankaya Borçlardaki De¤iflim Finansman Faaliyetlerinde Kullan›lan Net Nakit NAK‹T DE⁄ERLERDEK‹ NET ARTIfi/AZALIfi DÖNEM BAfiINDAK‹ NAK‹T VE NAK‹T BENZERLER‹ DÖNEM SONUNDAK‹ NAK‹T VE NAK‹T BENZERLER‹ Ekteki dipnotlar bu mali tablolar›n tamamlay›c›s›d›r. 54 2004 2003 109.876.452 327.002.490 300.451.836 16.585.532 (42.256.159) (44.922) (6.043.575) (22.249.212) (12.846.679) 46.672.237 (2.447.513) 30.920.326 (7.006.906) (1.499.120) (5.269.940) 404.842.357 (18.823.805) (677.949) (12.354.531) 23.681.757 63.845.338 (6.882.897) 394.481 (38.068.666) (24.701.237) 57.450.115 448.704.963 (6.336.741) (48.679.413) (73.234.322) 320.454.487 314.364.838 11.417.305 (44.924.622) 162.455 (7.820.234) (67.689.398) (3.113.565) 66.810.242 (4.295.927) 88.844.373 (4.078.264) (3.118.618) (5.934.305) 667.626.770 29.781.548 (9.505.109) 16.248.934 8.590.882 4.918.392 4.842.143 (852.552) (15.869.846) (5.353.171) 18.991.311 719.419.302 (21.406.261) (75.899.455) (56.926.817) 565.186.769 (8.207) 4.231.305 6.392.004 42.256.159 (118.563.959) (387.722.668) (453.415.366) 4.993.923 6.242.754 23.723.413 44.924.622 (71.656.714) 20.588.149 28.816.147 (252.814.146) 281.244 (252.532.902) (385.493.781) 751.131.264 365.637.483 (302.387.862) (963.710) (303.351.572) 290.651.344 460.479.920 751.131.264 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31 Aral›k 2004 Tarihi ‹tibariyle Mali Tablolar› Tamamlay›c› Notlar (Tüm tutarlar, enflasyonun etkilerini yans›tacak flekilde Türk Liras›’n›n 31 Aral›k 2004 tarihindeki sat›n alma gücü cinsinden ifade edilmifltir ve aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras› olarak gösterilmifltir.) 1. fi‹RKET‹N ORGAN‹ZASYONU VE FAAL‹YET KONUSU Türk Hava Yollar› A.O. ("fiirket" veya "THY") 1933 y›l›nda Türkiye’de kurulmufltur. fiirket’in ana faaliyet konusu yurt içi ve yurt d›fl›nda yolcu ve kargo hava tafl›mac›l›¤› yapmakt›r. 31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle fiirket’in hissedarlar› ve hisse da¤›l›m› afla¤›daki gibidir: T.C. Baflbakanl›k Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤› Di¤er Toplam %75,17 %24,83 %100,00 31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle fiirket’te çal›flan toplam personel say›s› 10.956’d›r (31 Aral›k 2003: 10,239). 2004 ve 2003 y›l› içinde çal›flan ortalama personel say›s› s›ras›yla 10.341 ve 10.683’tür. 2. MAL‹ TABLOLARIN SUNUMUNA ‹L‹fiK‹N ESASLAR Ekli mali tablolar Uluslararas› Finansal Raporlama Standartlar›’na ("UFRS") (önceki ad›yla Uluslararas› Muhasebe Standartlar›, "UMS") uygun olarak haz›rlanm›flt›r. Ekteki mali tablolar›n haz›rlanmas›nda kullan›lan esaslar afla¤›daki gibidir: fiirket; defterlerini ve yasal mali tablolar›n› Türk Ticaret Kanunu ("TTK"), Sermaye Piyasas› Kurulu ("SPK") mevzuat› ve vergi mevzuat›nca belirlenen muhasebe ilkelerine uygun olarak tutmakta ve haz›rlamaktad›r. Ekli mali tablolar, yasal kay›tlar esas al›narak düzenlenmifl olup, UFRS’ye göre gerçek durumu göstermek amac›yla Türk Liras›’n›n sat›n alma gücündeki de¤iflimlerle ilgili olan enflasyon muhasebesi dahil olmak üzere yap›lan baz› düzeltme ve s›n›flamalar› da içermektedir. SPK, 15 Kas›m 2003 tarihinde Seri XI, No: 25 say›l› "Sermaye Piyasas›nda Muhasebe Standartlar› Hakk›nda Tebli¤"i yay›mlam›fl bulunmaktad›r. Bu tebli¤, 1 Ocak 2005 tarihinden sonra sona eren ilk ara mali tablolardan geçerli olmak üzere yay›mland›¤› tarihte yürürlü¤e girmifltir. Bununla birlikte, dileyen iflletmeler 31 Aral›k 2003 veya izleyen tarihler itibariyle sona eren y›ll›k veya ara hesap dönemlerinden bafllamak üzere Seri XI, No:25 say›l› tebli¤ hükümlerini uygulayabilecektir. Söz konusu tebli¤in Otuz dördüncü K›s›m – Genel Hükümler, mali tablo yükümlülüklerine iliflkin geçici birinci maddesinde belirtildi¤i üzere, mali tablolar›n Seri XI, No:25 say›l› tebli¤ hükümlerine göre zorunlu olarak düzenlenece¤i ilk hesap döneminin bafl›na kadar geçen süre zarf›nda UFRS’ye göre mali tablo ve raporlar›n düzenlenmesi ve kamuya aç›klanmas›, Seri XI, No:25 say›l› tebli¤de öngörülen mali tablo haz›rlama ve ilan yükümlülüklerinin yerine getirilmesi hükmündedir. Buna istinaden fiirket, 31 Aral›k 2003 tarihinde sona eren hesap döneminden itibaren mali tablolar›n› UFRS’ye uygun olarak haz›rlamay› ve kamuya aç›klamay› benimsemifltir. Ayr›ca, 23 Aral›k 2004 tarihinde yay›mlanan "Sermaye Piyasas›nda Muhasebe Standartlar› Hakk›nda Tebli¤de De¤ifliklik Yap›lmas›na Dair Tebli¤" (Seri: XI, No: 27) ile Seri XI No: 25 say›l› "Sermaye Piyasas›nda Muhasebe Standartlar› Hakk›nda Tebli¤"e eklenen "Ek Madde 1"de belirtildi¤i üzere mali tablo ve rapor ile dipnot formatlar› dahil Kurulca yay›mlanan muhasebe standartlar› aç›klamalar› sakl› olmak üzere, iflletmelerin UFRS uygulamalar›, Seri XI No: 25 say›l› Tebli¤de öngörülen düzenleme ve ilan yükümlülüklerinin yerine getirilmesi hükmündedir. 31 Aral›k 2003 tarihi itibariyle Seri XI, No:25 say›l› tebli¤i veya UFRS’yi seçerek erken uygulamaya bafllayan iflletmelerin, SPK’n›n Seri XI No: 1 "Sermaye Piyasas›nda Mali Tablo ve Raporlara ‹liflkin ‹lke ve Kurallar Hakk›nda Tebli¤", Seri XI No: 20 "Yüksek Enflasyon Dönemlerinde Mali Tablolar›n Düzeltilmesine ‹liflkin Usul ve Esaslar Hakk›nda Tebli¤" ve Seri XI No: 21 say›l› "Sermaye Piyasas›nda Konsolide Mali Tablolara ve ‹fltiraklerin Muhasebelefltirilmesine ‹liflkin Usul ve Esaslar Hakk›nda Tebli¤" kapsam›nda raporlama yapmalar› gerekmemektedir. 55 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31 Aral›k 2004 Tarihi ‹tibariyle Mali Tablolar› Tamamlay›c› Notlar (Tüm tutarlar, enflasyonun etkilerini yans›tacak flekilde Türk Liras›’n›n 31 Aral›k 2004 tarihindeki sat›n alma gücü cinsinden ifade edilmifltir ve aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras› olarak gösterilmifltir.) 2. MAL‹ TABLOLARIN SUNUMUNA ‹L‹fiK‹N ESASLAR (Devam) Ekteki mali tablolar›n haz›rlanmas›nda kullan›lan esaslar afla¤›da ve Not 3’te aç›kland›¤› gibidir: Enflasyon muhasebesi Ekli mali tablolarda, Türk Liras›’n›n genel sat›n al›m gücündeki de¤iflmeler nedeniyle yap›lan düzeltmelerde, Uluslararas› Muhasebe Standard› ("UMS") No:29 ("Hiperenflasyonist Ekonomilerde Finansal Raporlama") esas al›nm›flt›r. UMS 29, hiperenflasyonist ekonomilerin para birimi ile haz›rlanan mali tablolar›n bilanço tarihindeki ölçüm biriminden gösterilmesini ve genel fiyat endeksinin kullan›larak daha önceki dönemlere ait bakiyelerin de ayn› birimden gösterilmesini öngörmektedir. UMS 29’un uygulanmas›n› gerektiren durumlardan biri, üç y›ll›k kümülatif enflasyon oran›n›n, %100 veya üzerinde olmas›d›r. Türkiye’de Devlet ‹statistik Enstitüsü taraf›ndan yay›mlanan toptan eflya fiyat endeksi baz al›nd›¤›nda söz konusu kümülatif oran 31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle sona eren üç y›ll›k dönem için, %69,7 olmufltur. Fiyat endekslerinde yukar›da belirtilen düzeyde art›fl olmamakla beraber, halk›n tasarruflar›n› yabanc› para cinsinden tutmas›, mal ve hizmet fiyatlar›n›n yabanc› para birimleri üzerinden belirlenmesi, faiz oranlar›n›n, ücret ve fiyatlar›n genel fiyat endekslerine ba¤lanmas›, k›sa vadeli ifllemler de dahil sat›n alma gücündeki kay›plar› karfl›lamak için fiyatlar›n vade fark› konularak belirlenmesi gibi yüksek enflasyon emarelerinin tam olarak ortadan kalkmamas› sebebiyle ekli mali tablolar enflasyona göre düzeltilmifllerdir. Enflasyona göre yap›lan düzeltmeler, temel olarak Devlet ‹statistik Enstitüsü taraf›ndan yay›mlanan toptan eflya fiyat endeksi (TEFE) kullan›larak bulunan katsay›lar esas al›narak hesaplanm›flt›r (1994 endeksi=100). 31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle ekte sunulan mali tablolar›n düzeltilmesinde kullan›lan söz konusu endeks ve katsay›lar afla¤›da belirtilmifltir: 31 31 31 31 Aral›k Aral›k Aral›k Aral›k 2001 2002 2003 2004 Endeks Katsay› 4.951,7 6.478,8 7.382,1 8.403,8 1,6972 1,2971 1,1384 1,0000 Türk Liras›’n›n Amerikan Dolar› karfl›s›ndaki dönemsel de¤ifliminin, Türkiye’deki toptan eflya fiyat endeksiyle (TEFE) karfl›laflt›r›lmas› afla¤›daki gibidir: Y›llar: ABD Dolar› devalüasyon oran› TEFE enflasyon oran› 2004 2003 2002 2001 2000 %(3,8) %13,8 %(14,6) %13,9 %13,5 %30,8 %114,3 %88,6 %24,4 %32,7 31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas› taraf›ndan aç›klanan dolar kuru (piyasa kuru) 1 ABD Dolar› = 1,3421 YTL’dir (2003: 1,3958 YTL). UMS 29 endeksleme ifllemlerinin ana hatlar› afla¤›daki gibidir: 56 • Bilanço tarihi itibariyle cari sat›nalma gücü ile gösterilenler d›fl›ndaki tüm kalemler ilgili fiyat endeksi katsay›lar› kullan›larak endekslenmifltir. Önceki y›llara ait tutarlar da ayn› flekilde endekslenmifltir. • Parasal aktif ve pasif kalemler, bilanço tarihinde cari olan sat›n alma gücü ile ifade edildiklerinden endekslemeye tabi tutulmam›fllard›r. Parasal kalemler nakit para ve nakit olarak al›nacak veya ödenecek kalemlerdir. TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31 Aral›k 2004 Tarihi ‹tibariyle Mali Tablolar› Tamamlay›c› Notlar (Tüm tutarlar, enflasyonun etkilerini yans›tacak flekilde Türk Liras›’n›n 31 Aral›k 2004 tarihindeki sat›n alma gücü cinsinden ifade edilmifltir ve aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras› olarak gösterilmifltir.) 2. MAL‹ TABLOLARIN SUNUMUNA ‹L‹fiK‹N ESASLAR (Devam) • Sabit k›ymetler, ifltirakler ve benzeri aktifler piyasa de¤erlerini geçmeyecek flekilde al›m de¤erleri üzerinden endekslenmifltir. Amortismanlar da benzer flekilde düzeltilmifllerdir. Özkaynaklar›n içerisinde yer alan tutarlar, bu tutarlar›n flirkete kat›ld›¤› veya flirket içerisinde olufltu¤u dönemlerdeki genel fiyat endekslerinin uygulanmas› neticesinde yeniden düzeltilmifltir. • Bilançodaki parasal olmayan kalemlerin gelir tablosuna etkisi olanlar d›fl›ndaki gelir tablosunda yer alan tüm kalemler, gelir ve gider hesaplar›n›n mali tablolara ilk olarak yans›t›ld›klar› dönemler üzerinden hesaplanan katsay›lar ile endekslenmifllerdir. • Net parasal vaziyet üzerinden genel enflasyon neticesinde oluflan kazanç veya kay›p, parasal olmayan aktiflere, özkaynak kalemlerine ve gelir tablosu hesaplar›na yap›lan düzeltmelerin fark›d›r. Net parasal vaziyet üzerinden hesaplanan bu kazanç veya kay›p net kara dahil edilmifltir. Yeni Türk Liras›: 5083 say›l› Türkiye Cumhuriyeti’nin Para Birimi Hakk›nda Kanun’un yürürlük tarihi 1 Ocak 2005 olarak belirlenmifl olup, bu tarihten itibaren Türkiye Cumhuriyeti’nin yeni para birimi "Yeni Türk Liras›" (YTL) ve alt birimi ise "Yeni Kurufl" (YKr) olarak tan›mlanm›flt›r. ‹lgili Kanun’un 2.maddesi ile Türk Liras› yeni para birimi olan Yeni Türk Liras›’na dönüfltürülmüfl ve Türk Liras›’ndan alt› s›f›r kald›r›larak, bir milyon Türk Liras› eflittir bir Yeni Türk Liras› (1.000.000 TL= 1 YTL) de¤iflim oran›nda yeni bir de¤er getirilmifltir. Baflbakanl›k Sermaye Piyasas› Kurulu’nun MSD-10/832 -43399 say›l› ve 1 Aral›k 2004 tarihli yaz›s›na istinaden, 2005 y›l› içerisinde kamuya aç›klanacak olan hesap dönemlerine iliflkin mali tablolar›n karfl›laflt›rma amac›yla kullan›lacak olan bir önceki döneme ait finansal veriler de dahil olmak üzere iliflikteki mali tablolar sadece karfl›laflt›rma yapmak amac›yla YTL cinsinden ifade edilmifltir. 3. ÖNEML‹ MUHASEBE POL‹T‹KALARININ ÖZET‹ ‹liflikteki mali tablolar›n haz›rlanmas› s›ras›nda uygulanan önemli muhasebe politikalar› afla¤›daki gibidir: 3.1. Gelir Kaydedilmesi ve Komisyon Giderleri Yolcu ve kargo tafl›ma gelirleri, tafl›ma hizmeti tamamland›¤›nda faaliyet geliri olarak kaydedilmektedir. Sat›lan ancak henüz kullan›lmayan (uçulmayan) biletler, yolcu uçufl yükümlülü¤ü olarak kaydedilmektedir. fiirket tarihsel istatistikler kullanarak uçulmayan ve geçerlili¤ini yitirmifl biletler hakk›nda tahmini hesaplamalar yapabilmektedir. 31 Aral›k 2004 tarihinde sona eren dönemde 32.413.052 YTL tutar›ndaki kullan›lmayaca¤› tahmin edilen bilet, faaliyet geliri içerisinde kaydedilmifltir. Yolcu gelirlerine iliflkin olarak acentelere verilecek komisyonlar tafl›mac›l›k hizmeti gerçekleflti¤inde gider olarak kaydedilmektedir. Tafl›mac›l›k hizmeti öncesi sat›lan biletlerin komisyon giderleri, dönen varl›klara peflin ödenmifl gider olarak kaydedilmektedir. 3.2. Stok De¤erlemesi Stoklar maliyet ya da net gerçekleflebilir de¤erinin düflük olan› ile hareketli a¤›rl›kl› ortalama maliyet metodu kullan›larak de¤erlenmektedir. 3.3. Finansal Yat›r›mlar fiirket, UMS 39 ( Finansal Araçlar: Kayda Alma ve De¤erleme)’a uygun olarak finansal yat›r›mlar›n› afla¤›daki flekilde s›n›fland›rmaktad›r: Al›m sat›m amaçl› menkul k›ymetler: Al›m sat›m amaçl› menkul k›ymetler, k›sa vadeli fiyat hareketlerinden kar etmek amac›yla portföye al›nan k›ymetlerdir. Kay›tlara al›nd›ktan sonra ticari amaçla elde tutulan menkul k›ymetler güvenilir bir flekilde ölçülebiliyor olmas› kofluluyla rayiç de¤erleriyle de¤erlenmektedir. Al›m sat›m amaçl› menkul k›ymetlere iliflkin kar veya zararlar, ilgili dönemin net kar veya zarar› içerisinde gösterilmektedir. 57 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31 Aral›k 2004 Tarihi ‹tibariyle Mali Tablolar› Tamamlay›c› Notlar (Tüm tutarlar, enflasyonun etkilerini yans›tacak flekilde Türk Liras›’n›n 31 Aral›k 2004 tarihindeki sat›n alma gücü cinsinden ifade edilmifltir ve aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras› olarak gösterilmifltir.) 3. ÖNEML‹ MUHASEBE POL‹T‹KALARININ ÖZET‹ (Devam) Vadesine kadar elde tutulacak yat›r›mlar: Vadesine kadar elde tutulacak menkul k›ymetler, belirli bir vade yap›s› ve belirli tutardaki ödemeleri içeren ve fiirket’in vadesine kadar elde tutma niyeti ve gücü olan k›ymetlerdir. Sat›lmaya haz›r yat›r›mlar: Sat›lmaya haz›r yat›r›mlar, ifltirak oran› %20’den az olan ve al›m sat›m amaçl› elde tutulmayan yat›r›mlardan oluflmaktad›r. Kay›tlara al›nd›ktan sonra sat›lmaya haz›r amaçla elde tutulan yat›r›mlardan borsada ifllem görenler, bilanço tarihindeki piyasa de¤erleriyle de¤erlenmektedir. Rayiç de¤erleri güvenilir bir flekilde ölçülemeyen yat›r›mlar ise UMS 29’a göre endekslenmifl maliyet üzerinden kaydedilmektedir. Sat›lmaya haz›r yat›r›mlara iliflkin kar veya zararlar ilgili dönemin net kar veya zarar› içerisinde gösterilmektedir. Özkaynaktan pay alma yöntemine göre de¤erlenen yat›r›mlar: ‹fltirak oran› %50 olan ve fiirket taraf›ndan kontrol edilmeyen ifltirak, özkaynaktan pay alma yöntemiyle de¤erlenmektedir. 3.4. Maddi ve Maddi Olmayan Duran Varl›klar Tarihi maliyet de¤erleriyle gösterilen maddi ve maddi olmayan duran varl›klar al›m tarihinden itibaren endekslenmifl tutarlar› üzerinden kay›tlara al›nm›flt›r. Maddi ve maddi olmayan duran varl›klar, tamir edilebilir yedek parçalar hariç, tüm kategoriler için normal amortisman yöntemi kullan›larak amortismana tabi tutulmaktad›r. Tamir edilebilir yedek parçalar grup olarak amortismana tabi tutulmaktad›r. Aktiflerin ekonomik ömürleri ve hurda de¤erleri afla¤›da belirtilmifltir: - Arsa Bina Uçak Motorlar Komponentler Tamir Edilebilen Yedek Parçalar Simülatör Makina ve Ekipman Döfleme ve Demirbafllar Tafl›tlar Di¤er Maddi Duran Varl›klar Ekonomik Ömür Hurda de¤eri 25-50 15 15 5-8-10 2-3 10 3-5-7-10 3-4-5 4-5-7 5 %30 %30 - Varl›klarda De¤er Düflüklü¤ü UMS 29 standard›na göre fiirket, TEFE fiyat endeksini kullanarak maddi duran varl›klar›n› endekslemektedir. Uluslararas› piyasalarda, uçak ve benzeri varl›klar›n sat›n alma ve ikinci el ticareti ise ABD Dolar› cinsinden gerçekleflmektedir. Son y›llarda enflasyon oran›n›n, TL’nin ABD Dolar› karfl›s›ndaki devalüasyon oran›ndan yüksek ç›kmas› sonucu, uçaklar›n, yedek motorlar›n ve simülatörlerin enflasyona göre endekslenmifl net defter de¤erleri, ABD Dolar› sat›n alma de¤erlerine göre hesaplanm›fl net defter de¤erlerinin üzerine ç›kmaktad›r. 58 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31 Aral›k 2004 Tarihi ‹tibariyle Mali Tablolar› Tamamlay›c› Notlar (Tüm tutarlar, enflasyonun etkilerini yans›tacak flekilde Türk Liras›’n›n 31 Aral›k 2004 tarihindeki sat›n alma gücü cinsinden ifade edilmifltir ve aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras› olarak gösterilmifltir.) 3. ÖNEML‹ MUHASEBE POL‹T‹KALARININ ÖZET‹ (Devam) fiirket yönetimi bu durumun, ilgili varl›klarda gerçek olmayan bir de¤er art›fl›na sebep oldu¤unu düflünmektedir. Bu nedenle fiirket, uçaklar›n›n, yedek motorlar›n›n ve simülatörlerinin enflasyona göre endekslenmifl net defter de¤erlerini, ABD Dolar› sat›n alma de¤erlerine göre hesaplanm›fl net defter de¤erlerine düflürmektedir. Bundan sonra fiirket, ABD Dolar› sat›n alma de¤erlerine göre hesaplanm›fl net defter de¤erlerinin, bu varl›klar›n makul de¤erlerini afl›p aflmad›¤›n› kontrol etmektedir. Makul de¤er tespitinde, varl›ktan beklenen nakit ak›mlar›n›n bugünkü de¤eriyle, net sat›fl fiyat›n›n büyük olan› kullan›lmaktad›r. Net sat›fl fiyat›, uluslararas› ikinci el uçak fiyat kataloglar›na göre tesbit edilmektir. ‹liflikteki finansal tablolarda, enflasyona göre endekslenmifl net defter de¤erleri ile ABD Dolar› sat›n alma de¤erine göre hesaplanm›fl net defter de¤erleri aras›ndaki fark, parasal kazanç hesab›yla netlefltirilmektedir. ABD Dolar› sat›n alma de¤erlerine göre hesaplanm›fl net defter de¤erleri ile makul de¤erler aras›ndaki fark ise faaliyet giderleri grubu alt›nda de¤er düflüfl karfl›l›¤› olarak kaydedilmektedir. 3.5. Hibe Krediler Hibe krediler, uçak ve motorlar›n sat›n al›mlar›nda veya finansal kiralama yöntemiyle elde edilmelerinde al›nmaktad›r. fiirket, hibe kredileri aktiflerin maliyetinden düflmekte ve bu aktifleri ekonomik ömürleri veya finansal kiralama süresince itfa etmektedir. Faaliyet kiralamas›na iliflkin hibe krediler, ertelenmifl gelir olarak kaydedilmekte ve kiralama süresince itfa edilmektedir. 3.6. Bak›m ve Onar›m Giderleri Maddi duran varl›klar›n ve kiralanan varl›klar›n düzenli bak›m› ve onar›m› için yap›lan harcamalar, ilgili döneme faaliyet gideri olarak kaydedilmektedir. Sahip olunan veya finansal kiralama ile al›nan uçaklar›n büyük bak›mlar› yap›ld›kça gider olarak kaydedilmekte; operasyonel kiralanan uçaklar›n teslim bak›mlar› ise periyodik bazda gider olarak tahakkuk ettirilmektedir. 3.7. S›k Uçufl Program› THY, üyelerine "Miles and Miles" ad›nda bir S›k Uçufl Program› (Frequent Flyer Program) dahilinde birikmifl mesafe üzerinden ücretsiz uçufl ödülü vermektedir. Ücretsiz seyahatin artan maliyet yöntemi ile hesaplanan tahmini maliyeti yükümlülük olarak kaydedilmektedir. THY, ayn› zamanda "Shop & Miles" Program› dahilinde kat›l›mc›lara mil kredisi satmaktad›r. Bu gelirin bir k›sm› ertelenmifl gelir olarak kaydedilmekte ve seyahat sa¤land›kça gelir olarak kaydedilmektedir. 3.8. Vergi ve Ertelenmifl Vergiler Mali tablolarda yer alan gelir vergileri, cari y›l vergisi ile ertelenmifl vergilerdeki de¤iflimi içermektedir. fiirket, UMS 12’ye ("Vergilendirme" – yeniden düzenlenmifl) uygun olacak flekilde, dönem sonuçlar› üzerinden cari ve ertelenmifl vergi hesaplamaktad›r. Haz›rlanan mali tablolarda, fiirket’in dönem sonuçlar›na dayan›larak hesaplanan kurumlar vergisi yükümlülü¤ü için karfl›l›k ayr›lmaktad›r. Kurumlar vergisi yükümlülü¤ü, dönem sonucunun kanunen kabul edilmeyen giderler ve indirimler dikkate al›narak düzeltilmesinden sonra bulunan matrah üzerinden hesaplanmaktad›r. Ertelenmifl vergi aktifi ve pasifi, baz› gelir ve gider kalemlerinin muhasebe ve vergisel aç›lardan farkl› de¤erlendirilmeleri sonucunda ortaya ç›kan zamanlama farkl›l›klar›n› baz alarak, yükümlülük metoduna göre hesaplanmaktad›r. Ertelenmifl vergi pasifi, oluflan vergilendirilebilir tüm zamanlama farkl›l›klar› için hesaplanmakta olup, ertelenmifl vergi aktifi ise sadece ortaya ç›kacak bu aktifin itfa edilebilece¤i ve vergilendirilebilir bir kar›n gelecekte oluflmas› beklendi¤inde kay›tlara al›nmaktad›r. Ertelenmifl vergi, varl›klar›n olufltu¤u veya yükümlüklüklerin yerine getirildi¤i dönemde geçerli olan vergi oranlar› üzerinden hesaplan›r ve gelir tablosuna gider veya gelir olarak kaydedilir. Ödenecek kurumlar vergisi tutarlar›, peflin ödenen kurumlar vergisi tutarlar›yla iliflkili oldu¤u için netlefltirilmektedir. Ertelenmifl vergi aktif ve pasifi de ayn› flekilde netlefltirilmektedir. 59 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31 Aral›k 2004 Tarihi ‹tibariyle Mali Tablolar› Tamamlay›c› Notlar (Tüm tutarlar, enflasyonun etkilerini yans›tacak flekilde Türk Liras›’n›n 31 Aral›k 2004 tarihindeki sat›n alma gücü cinsinden ifade edilmifltir ve aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras› olarak gösterilmifltir.) 3. ÖNEML‹ MUHASEBE POL‹T‹KALARININ ÖZET‹ (Devam) 3.9. Emeklilik ve K›dem Tazminat› Provizyonu Türkiye’de geçerli ifl kanunlar› gere¤i emeklilik ve k›dem tazminat› provizyonlar› iliflikteki finansal tablolarda gerçeklefltikçe provizyon olarak ayr›lmaktad›r. UMS 19 (Çal›flanlara Sa¤lanan Faydalar)’a uygun olarak gelecek y›llarda ödenecek emeklilik tazminat›n›n bilanço tarihindeki bugünkü de¤erinin hesaplanmas› için enflasyon oran›ndan ar›nd›r›lm›fl uygun faiz oran› ile iskonto edilmifltir. Emeklilik tazminat giderine dahil edilen faiz maliyeti faaliyet sonuçlar›nda faiz gideri olarak gösterilmektedir. 3.10. ‹liflkili Kurulufllar ‹liflikteki mali tablolarda, THY’nin ortaklar›, iliflkili olarak bilinen di¤er flirketler ve bu flirketlerin direktör ve yöneticileri iliflkili kurulufl olarak adland›r›lm›fllard›r. 3.11. Yabanc› Para ‹fllemleri Y›l içerisinde gerçekleflen döviz ifllemleri, ifllem tarihindeki kurlar kullan›larak Yeni Türk Liras›’na çevrilmektedir. Bilançoda yer alan dövize ba¤l› varl›k ve borçlar, bilanço tarihinde geçerli olan kurlar kullan›larak Yeni Türk Liras›’na çevrilmifllerdir. Bu çevirimden ve dövizli ifllemlerin tahsil / tediyelerinden kaynaklanan kambiyo karlar› / zararlar› gelir tablosunda yer almaktad›r. ‹lgili tarihler itibariyle dönem sonu ve ortalama ABD Dolar› kuru afla¤›daki gibidir: 31 31 31 31 Aral›k Aral›k Aral›k Aral›k 2001 2002 2003 2004 Dönem Sonu Kuru Ortalama Kur 1,4396 1,6345 1,3958 1,3421 1,2228 1,5046 1,4953 1,4223 3.12. Finansal Kiralama fiirket, finansal kiralama ve faaliyet tipi kiralama yöntemiyle uçak, simülatör, bilgisayar ekipman› ve tafl›t araçlar› kiralamaktad›r. UMS 17 no’lu (Kiralama Sözleflmeleri) standart›n öngördü¤ü üzere, fiirket finansal kiralama yöntemiyle kiralanan aktif ve pasiflerini kiralama taksitlerinin bugünkü de¤erine eflit olarak kaydetmektedir. Finansal kiralama yöntemiyle kiralanan aktiflere ekonomik ömürleri süresince amortisman ayr›lmaktad›r. Faaliyet tipi kiralamalar faaliyet gideri olarak kaydedilmektedir. 3.13. Finansal Enstrümanlar Gerçe¤e uygun de¤er, istekli al›c› ve sat›c›lar›n bir araya geldi¤i piyasalarda, bir aktifin baflka bir varl›kla de¤ifltirilebilece¤i veya bir taahhütün yerine getirilebilece¤i de¤erdir. Bir finansal enstrüman›n piyasa de¤eri, aktif bir pazar›n mevcudiyeti durumunda, sat›fltan elde edilebilecek tutara veya sat›n almadan do¤abilecek borca eflittir. Finansal enstrümanlar›n gerçe¤e uygun tahmini de¤eri, fiirket taraf›ndan piyasalara iliflkin bilgiler ve gerekli de¤erleme yöntemleri kullan›larak belirlenmifltir. Ancak, gerçe¤e uygun de¤erin belirlenmesinde kullan›lan piyasa verilerinin yorumlanmas›na gerek duyulmaktad›r. Bu nedenle, bu raporda sunulan tahminler, fiirket’in varl›klar›n› elden ç›karmas› durumunda cari piyasa koflullar›nda elde edebilece¤i de¤erler olmayabilir. Banka mevduatlar›, alacaklar, teminat mektuplar› ve akreditifler gibi flarta ba¤l› taahhütler karfl› taraf›n anlaflman›n flartlar›n› yerine getirememesi durumunda, fiirket’in finansal durumunu olumsuz yönde etkileyebilecek önemli finansal enstrümanlard›r. Baz› finansal varl›klar›n maliyet de¤erine eflit olan kay›tl› de¤erlerinin, k›sa vadeli nitelikleri nedeniyle gerçe¤e uygun de¤erlerine eflit oldu¤u varsay›lmaktad›r. 60 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31 Aral›k 2004 Tarihi ‹tibariyle Mali Tablolar› Tamamlay›c› Notlar (Tüm tutarlar, enflasyonun etkilerini yans›tacak flekilde Türk Liras›’n›n 31 Aral›k 2004 tarihindeki sat›n alma gücü cinsinden ifade edilmifltir ve aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras› olarak gösterilmifltir.) 3. ÖNEML‹ MUHASEBE POL‹T‹KALARININ ÖZET‹ (Devam) fiirket’in temel finansal varl›klar› nakit ve nakit benzeri kalemler, ticari alacaklar, iliflkili kurulufllardan alacaklar ve sat›lmaya haz›r varl›klard›r. Ticari alacaklar ve iliflkili flirketlerden alacaklar›n defter de¤erlerinin, tahsil edilemeyen tutarlar için gerekli karfl›l›klar ayr›ld›ktan sonra, uzun vadeli alacaklar›n reeskonta tabi tutulmas› haricinde, yaklafl›k pazar de¤erine ulaflt›¤› tahmin edilmektedir. fiirket, Sun Express üzerinde önemli bir etkiye sahip oldu¤u için bu ifltiraki özkaynaktan pay alma yöntemine göre muhasebelefltirmifltir. Uçak Servisi A.fi. ve France Telecom gibi finansal duran varl›klar sat›lmaya haz›r yat›r›m olarak s›n›fland›r›lmakta ve makul de¤erdeki de¤iflim gelir tablosuna yans›t›lmaktad›r. Sun Express, Uçak Servisi A.fi. ve France Telecom d›fl›ndaki fiirket’in önemli bir etkisinin olmad›¤› veya kontrol etmedi¤i sat›lmaya haz›r yat›r›mlar makul de¤erleri güvenilir bir biçimde ölçülemediklerinden maliyet de¤erinden gösterilmifllerdir. Mali Borçlar Mali Borçlar ilgili anlaflmalar›n özüne göre s›n›fland›r›lm›flt›r. Faize tabi banka borçlar›, ticari ve di¤er borçlar, ba¤l› flirketlere borçlar ve finansal kiralama borçlar› önemli mali borçlar› oluflturmaktad›r. Faize tabi yabanc› paraya ba¤l› krediler dönem sonu kurundan de¤erlenmifltir. Finansal giderler tahakkuk esas›na göre muhasebelefltirilmekte olup, ilgili dönemde ödenmedikleri takdirde di¤er gider tahakkuklar› hesab›nda izlenmektedir. Ticari ve di¤er borçlar ile ba¤l› flirketlere borçlar pazar de¤erine yaklafl›k olan nominal de¤erlerinden gösterilmektedir. Kredi Riski fiirket’in kredi riski temel olarak ticari alacaklar›na iliflkindir. Bilançoda gösterilen tutar fiirket yönetiminin önceki tecrübelerine ve cari ekonomik flartlara ba¤l› olarak tahmin etti¤i flüpheli alacaklar düflüldükten sonraki net tutardan oluflmaktad›r. fiirket’in kredi riski çok say›da müflteriyle çal›fl›ld›¤›ndan dolay› da¤›lm›fl durumdad›r ve önemli bir kredi risk yo¤unlaflmas› yoktur. Fiyat Riski • Döviz Kuru Riski fiirket, iflinin özelli¤inden dolay› yabanc› paralar ile Yeni Türk Liras› aras›ndaki kur de¤ifliminden etkilenmektedir. fiirket’in bilet gelirinin ço¤u Euro ve Amerikan Dolar›’ndan, giderlerin ço¤unlu¤u ise Amerikan Dolar› ve Yeni Türk Liras›’ndan oluflmaktad›r. • Faiz Riski Leasing ifllemlerine ba¤l› faiz oranlar› LIBOR’a ba¤l›d›r, dolay›s›yla fiirket uluslararas› pazardaki faiz oranlar›ndaki de¤iflimden etkilenmektedir. fiirket faiz oranlar›na ve kur de¤iflimine karfl› risklerini s›n›rland›rmaya yönelik hedging anlaflmalar› yapmam›flt›r. • Piyasa Riski fiirket, k›sa vadeli repo sözleflmelerine dayal› hazine bonosu ifllemleri ve günlük banka mevduat› plasman› yapmak suretiyle yat›r›mlar›n› gerçeklefltirmektedir. Bu yat›r›mlar, piyasa koflullar›ndan dolay› meydana gelen dalgalanmalar sebebiyle de¤ifliklik göstermektedir. • Nakit Riski Genel olarak biletler önceden sat›lmakta ve tafl›mac›l›k sonradan gerçeklefltirilmektedir. Dolay›s›yla fiirket, gelirlerini önceden tahsil edip tafl›mac›l›k maliyetine sonradan katlan›ld›¤›ndan dolay› avantaj elde etmektedir. fiirket, alacaklar›n›n tahsil süresinin, borçlar›n›n geri ödeme süresinden daha k›sa olmas›ndan dolay› da avantaj elde etmektedir. 3.14. Netlefltirme Finansal varl›k ve yükümlülükler, tan›mlanan tutarlar›n netlefltirilmesi için bir zorunluluk veya niyet varsa veya varl›k yükümlülük ile denklefliyorsa, netlefltirilmifl ve bilançoda net olarak gösterilmifltir. 61 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31 Aral›k 2004 Tarihi ‹tibariyle Mali Tablolar› Tamamlay›c› Notlar (Tüm tutarlar, enflasyonun etkilerini yans›tacak flekilde Türk Liras›’n›n 31 Aral›k 2004 tarihindeki sat›n alma gücü cinsinden ifade edilmifltir ve aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras› olarak gösterilmifltir.) 3. ÖNEML‹ MUHASEBE POL‹T‹KALARININ ÖZET‹ (Devam) 3.15. Tahmin Uygulamas› Finansal tablolar›n Uluslararas› Muhasebe Standartlar›’na uygun olarak haz›rlanabilmesi, yönetimin raporlanan varl›k ve yükümlülükleri, koflullu borçlar›, gelir ve giderleri etkileyebilecek tahminler yapmas›n› gerektirmektedir. Gerçek sonuçlar bu tahminlerden farkl› olabilir. 3.16. Hisse Bafl›na Kâr 33 no’lu UMS "Hisse Bafl›na Kar" standard› halka aç›k veya aç›lmakta olan flirketler için hisse bafl›na kar›n veya kar› azalt›c› etkisi bulunan kalemlerden sonraki hisse bafl›na kar›n (dilutive profit veya suland›r›lm›fl kar) dipnotlarda belirtilmesini öngörmektedir. Hisse bafl›na kar› azalt›c› etkisi bulunan (dilutive equity instruments) özkaynak kalemi bulunmamaktad›r. Toplam hisse adedinin 31 Aral›k 2004 ve 2003 tarihindeki a¤›rl›kl› ortalamas› ve hisse bafl›na kar›n hesaplamas› afla¤›da gösterildi¤i gibidir: 1 Ocak tarihi itibariyle toplam hisse adedi (tam adet) Ç›kar›lan yeni hisseler (nakit art›fl›) (tam adet) 31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle hisse adedi (tam adet) Toplam hisse adedinin dönem içerisindeki a¤›rl›kl› ortalamas› (tam adet) Dönem net kar› (2004 y›l› yeniden düzenlenmifl) Hisse bafl›na kar 2004 2003 175.000.000.000 175.000.000.000 175.000.000.000 107.058.441 0,0006 175.000.000.000 175.000.000.000 175.000.000.000 243.458.570 0,0014 Seri: XI, No: 25 say›l› Tebli¤ K›s›m Onbefl madde 399 uyar›nca enflasyona göre düzeltilen ilk mali tablo denklefltirme iflleminde ortaya ç›kan ve "geçmifl y›llar zarar›"nda izlenen tutar›n, SPK’n›n kar da¤›t›m›na iliflkin düzenlemeleri çerçevesinde, enflasyona göre düzeltilmifl mali tablolara göre da¤›t›labilecek kar rakam› bulunurken indirim kalemi olarak dikkate al›nmas› esast›r. Bununla birlikte, "geçmifl y›llar zarar›"nda izlenen söz konusu tutar›n, varsa dönem kar› ve da¤›t›lmam›fl geçmifl y›l karlar›ndan, kalan zarar miktar›n›n ise s›ras›yla ola¤anüstü yedek akçeler, yasal yedek akçeler, özkaynak kalemlerinin enflasyon muhasebesine göre düzeltilmesinden kaynaklanan sermaye yedeklerinden mahsup edilmesi mümkün bulunmaktad›r. Sermaye Piyasas› Kurulu’nun 25.02.2005 tarih ve 7/242 say›l› karar› uyar›nca; Kurulun düzenlemelerine göre bulunan net da¤›t›labilir kar üzerinden Kurulun asgari kar da¤›t›m zorunlulu¤una iliflkin düzenlemeleri uyar›nca hesaplanan tutar›n, tamam›n›n yasal kay›tlarda yer alan net da¤›t›labilir kardan karfl›lanabilmesi durumunda, bu tutar›n tamam›n›n, karfl›lanamamas› durumunda ise yasal kay›tlarda yer alan net da¤›t›labilir kar›n tamam›n›n da¤›t›lmas›, Kurulun düzenlemelerine göre haz›rlanan mali tablolarda veya yasal kay›tlar›n herhangi birinde dönem zarar› olmas› halinde kar da¤›t›m› yap›lmamas› esast›r. fiirketin, 31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle UFRS’ye göre haz›rlanan ekli mali tablolardaki birikmifl zarar› 1.053.006.968 YTL oldu¤undan 31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle flirketin da¤›t›labilir kar› bulunmamaktad›r. 4. BÖLGESEL RAPORLAMA 4.1. Faaliyet Alanlar› fiirket a¤›rl›kl› olarak tek bir endüstride faaliyet göstermektedir. Ana faaliyet alan› yurt içinde ve d›fl›nda Türkiye ba¤lant›l› yolcu ve kargo hava tafl›mac›l›¤› yapmakt›r. Ayr›ca fiirket’in ifltirakleri de havayolu iflletmecili¤ine iliflkin faaliyetlerde bulunmaktad›r. 62 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31 Aral›k 2004 Tarihi ‹tibariyle Mali Tablolar› Tamamlay›c› Notlar (Tüm tutarlar, enflasyonun etkilerini yans›tacak flekilde Türk Liras›’n›n 31 Aral›k 2004 tarihindeki sat›n alma gücü cinsinden ifade edilmifltir ve aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras› olarak gösterilmifltir.) 4. BÖLGESEL RAPORLAMA (Devam) 4.2. Co¤rafi Alanlar Gelir analizi, THY’nin hizmet verdi¤i uçufl hatlar› baz al›narak yap›lmaktad›r. Türkiye’de yap›lan yolcu ve kargo tafl›ma gelirleri, yurtiçi hizmet geliri olarak kaydedilmektedir. Tarifeli ve tarifesiz bütün yurtd›fl› uçufl gelirleri uçuflun yap›ld›¤› co¤rafi bölgelere göre kaydedilmektedir. 5. NAK‹T VE NAK‹T BENZER‹ KALEMLER Kasa ve nakit de¤erlerin dökümü afla¤›daki gibidir: Kasa Al›nan çekler Banka Di¤er haz›r de¤erler 31 Aral›k 2004 31 Aral›k 2003 162.030 116.877 363.838.243 1.520.333 365.637.483 198.856 62.731 742.287.677 8.582.000 751.131.264 31 Aral›k 2004’te yabanc› para banka bakiyeleri 247.555.286 YTL (2003: 738.692.290 YTL)’dir. Vadeli Mevduatlar: Tutar Para Birimi 115.431.254 22.500.000 89.790.000 YTL ABD Dolar› Euro Tutar Para Birimi 2.732.166 205.300.000 181.500.000 YTL ABD Dolar› Euro Aç›l›fl Tarihi Faiz % Vade 31 Aral›k 2004 25.10.2004-31.12.2004 31.12.2004 31.12.2004 %15,79-19,43 %1,67 %1,14-%1,52 03.01.2005-24.01.2005 03.01.2005 03.01.2005 115.431.254 30.197.250 164.028.372 309.656.876 Aç›l›fl Tarihi Faiz % Vade 31 Aral›k 2003 31.12.2003 18.08.2003-31.12.2003 25.08.2003-31.12.2003 %19,78 %2,41-%3,83 %2,81-%3,69 02.01.2004 02.01.2004-23.02.2004 02.01.2004-23.02.2004 2.732.166 326.226.186 360.566.823 689.525.175 6. T‹CAR‹ ALACAKLAR (NET) Ticari alacaklar›n dökümü afla¤›daki gibidir: Ticari alacaklar Alacak reeskontu fiüpheli alacaklar karfl›l›¤› 31 Aral›k 2004 31 Aral›k 2003 175.591.911 (341.303) (16.665.558) 158.585.050 156.809.685 (382.882) (21.935.498) 134.491.305 63 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31 Aral›k 2004 Tarihi ‹tibariyle Mali Tablolar› Tamamlay›c› Notlar (Tüm tutarlar, enflasyonun etkilerini yans›tacak flekilde Türk Liras›’n›n 31 Aral›k 2004 tarihindeki sat›n alma gücü cinsinden ifade edilmifltir ve aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras› olarak gösterilmifltir.) 7. ‹L‹fiK‹L‹ KURULUfiLARDAN ALACAKLAR ‹liflkili kurulufllardan k›sa vadeli alacaklar›n dökümü afla¤›daki gibidir: Günefl Ekspres Havac›l›k A.fi. (Sun Express) Uçak Servisi A.fi. (USAfi) ‹liflkili kurulufllardan k›sa vadeli alacaklar 31 Aral›k 2004 31 Aral›k 2003 812.763 158 812.921 119.459 15.513 134.972 31 Aral›k 2004 31 Aral›k 2003 - 16.230.156 43.368.549 59.598.705 ‹liflkili kurulufllardan uzun vadeli alacaklar›n dökümü afla¤›daki gibidir: Türkiye Cumhuriyeti Baflbakanl›k Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤› (Ö.‹.B.) (*) Turban Turizm A.fi. (*) ‹liflkili kurulufllardan uzun vadeli alacaklar (*) Ö‹B’nin 17 fiubat 2003 tarihinde fiirket’e göndermifl oldu¤u yaz›ya istinaden Ö‹B ve Turban’dan olan alacaklara Aral›k 2002’ den itibaren 1 y›l için geçerli olmak üzere %40,16 faiz uygulanm›flt›r. 31 May›s 2004’te gönderilen yaz›ya istinaden Aral›k 2003’ten itibaren bu alacaklar için %23,35 faiz iflletilmifltir. Ö‹B ve Turban’dan olan alacaklar, s›ras›yla 16 Temmuz ve 27 Temmuz 2004 tarihlerinde faizleriyle birlikte fiirket’e ödenmifltir. 8. STOKLAR Yedek parça, uçufl ekipman› Di¤er stoklar 31 Aral›k 2004 31 Aral›k 2003 54.483.543 10.030.300 64.513.843 41.856.618 10.302.694 52.159.312 31 Aral›k 2004 31 Aral›k 2003 152.793 2.682.798 6.172.005 3.982.248 10.414.392 440.142 8.780.536 574.197 345.966 845.502 150.243 9.049 182.580 1.729.406 36.461.857 126.251 3.126.528 14.111.878 3.486.204 10.264.570 2.165.290 448.245 4.306.600 613.781 153.193 18.979.307 172.907 6.665 312.149 1.870.046 60.143.614 9. D‹⁄ER ALACAKLAR VE KISA VADEL‹ VARLIKLAR Di¤er Alacaklar ve K›sa Vadeli Varl›klar›n dökümü afla¤›daki gibidir: ‹ndirilecek KDV Geri al›nacak vergi Teknik bak›m gelir tahakkuku Peflin ödenmifl faaliyet tipi kiralama giderleri Peflin ödenmifl sat›fl komisyonlar› Devam eden davalara iliflkin depozito Peflin ödenmifl kira giderleri Peflin ödenmifl di¤er giderler Personelden alacaklar ‹fl avanslar› Fon transferi k›s›tlanan banka hesaplar›(*) Sita depozito sertifikalar›ndan alacaklar Vergi dairesi özel gider indirim alacaklar› Interline yolcu geliri tahakkuklar› Di¤er alacaklar (*) 31 Aral›k 2004 itibariyle bu tutar, M›s›r’daki bir bankada tutulan fonla ilgilidir. 31 Aral›k 2003 itibariyle gözüken bu tutar ise Libya, M›s›r, Suriye, Cezayir ve Hindistan bankalar›nda tutulan fonlarla ilgilidir. Bu tutarlar›n, ilgili sat›fl bürolar›nca Türkiye’ye transferi veya gider ödemesi 3 aydan k›sa bir zaman içinde gerçekleflebilir oldu¤u için bu tutarlar 31 Aral›k 2004 itibariyle Nakit ve Nakit Benzeri Kalemler içerisinde gösterilmeye bafllanm›flt›r. 64 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31 Aral›k 2004 Tarihi ‹tibariyle Mali Tablolar› Tamamlay›c› Notlar (Tüm tutarlar, enflasyonun etkilerini yans›tacak flekilde Türk Liras›’n›n 31 Aral›k 2004 tarihindeki sat›n alma gücü cinsinden ifade edilmifltir ve aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras› olarak gösterilmifltir.) 10. F‹NANSAL DURAN VARLIKLAR Özkaynaktan pay alma metoduna göre de¤erlenen ifltirakler afla¤›daki gibidir: Günefl Ekspres Havac›l›k A.fi. (Sun Express) 31 Aral›k 2004 31 Aral›k 2003 16.706.000 8.090.626 31 Aral›k 2004 31 Aral›k 2003 20.214.336 (11.192.456) 8.213.707 6.880.463 1.785.738 26.859 1.426 25.930.073 20.214.336 (11.091.310) 6.714.587 (227.590) 1.785.738 20.079 17.415.840 Sat›lmaya haz›r finansal duran varl›klar afla¤›daki gibidir: France Telecom hisseleri France Telecom de¤er düflüklü¤ü Uçak Servisi A.fi. (USAfi) USAfi de¤er kazanc›/(düflüklü¤ü) Sita Inc. Emek ‹nflaat ve ‹flletme A.fi. Di¤er finansal duran varl›klar fiirket’in açm›fl oldu¤u 5 y›ll›k ikram ihalesi Uçak Servisi A.fi. (USAfi) taraf›ndan kazan›lm›fl ve 1 Ocak 2002 tarihinde ikram anlaflmas› imzalanm›flt›r. Yap›lan anlaflma çerçevesinde, USAfi’›n ana orta¤› Gate Gourmet Holding A.G. (GGH) ile fiirket aras›nda yap›lan hisse devir sözleflmesine istinaden GGH USAfi’›n toplam sermayesinin %15’ine tekabül eden B grup hisseleri bedelsiz olarak fiirket’e devredilecektir. Yine sözleflme gere¤i, 21 Haziran 2002 tarihinde ilk %10 hissenin, 2 Ocak 2003 tarihinde % 1,25’lik hissenin ve 2 Ocak 2004 tarihinde de %1,25’lik hissenin mülkiyeti al›nm›fl olup; 2005 ve 2006 y›llar›nda %1,25 oranlar›nda hissenin mülkiyeti devral›narak %15’e tamamlanacakt›r. Bu çerçevede USAfi sermayesinin ilk %12.5 k›sm›na tekabül eden ve teslim al›nan 712,5 milyon adet hisse, teslim tarihindeki borsa rayici üzerinden 16.853.544 YTL, karfl›l›kl› olarak ba¤l› menkul k›ymetler ve sonraki y›llara ait gelirler hesaplar›na al›nm›flt›r. Sonraki y›llara ait gelir tutar› befl y›ll›k ikram anlaflmas› süresince gelir olarak kaydedilmektedir. fiirket sahip oldu¤u USAfi hisselerinden 342 Milyon adetini 2003 y›l›nda ‹stanbul Menkul K›ymetler Borsas›’nda satm›flt›r. USAfi, 8 Aral›k 2004 tarihli Ola¤anüstü Genel Kurulu’nda alm›fl oldu¤u sermayenin endekslenmesinden kaynaklanan enflasyon fark›n›n sermayeye ilavesi karar›na istinaden fiirket’e 1.852.500.000 adet bedelsiz hisse vermifltir. fiirket’in finansal duran varl›klar›n›n 31 Aral›k 2004 itibariyle detaylar› afla¤›daki gibidir: fiirket’in Ünvan› fiirketin ve Faaliyetin Yeri Sahiplik Oran› Sahip Olunan Oy Hakk› Ana Faaliyet Alan› Günefl Ekspres Havac›l›k A.fi. (Sun Express) Emek ‹nflaat ve ‹flletme A.fi. Sita Inc. Türkiye Türkiye Hollanda %50 %0,3 %0,1’den az %50 %0,3 %0,1’den az Türkiye Fransa %6,5 %0,1’den az %6,5 %0,1’den az Hava Tafl›mac›l›¤› ‹nflaat Bilgi ve Telekomünikasyon Hizm. Yemek Servisi Telekomünikasyon Uçak Servisi A.fi. (USAfi) France Telecom 65 66 kapan›fl bakiyesi 121.587.624 118.757.032 - 45.636.971 (134.748) 2.734.571 - 43.037.148 42.017.810 32.529.232 7.934.076 252.663.395 (6.124.416) 16.565.058 39.702.697 202.520.056 293.126.703 (15.926.812) 5.561.829 51.683.818 251.807.868 Tafl›tlar Uçaklar Parçalar Yedek 94.036.737 33.046.716 27.377.845 - 268.177.679 (8.078.258) 13.590.171 6.672.125 255.993.641 38.738.550 80.721.856 - - 109.949.264 131.210.837 202.929.868 144.525.717 290.085.424 778.440.216 139.865.031 (1.658.426) (70.518.752) 28.628.168 395.030.051 356.440.423 129.661.927 54.734 386.260 - - - - - - 386.260 (1.861.642) (70.518.752) (38.407.024) 10.470.162 693.369.166 54.734 Yat›r›mlar Olan Edilebilir Yap›lmakta 569.477.822 260.872.763 Motorlar ve Yedek 295.555.524 1.271.455.508 284.390.748 (8.178.858) 8.021.900 6.672.125 289.040.357 Yaz›l›mlar ve ve Tamir Komponent Uçaklar - - (705.861.841) 936.557.576 - 156.821.204 (397.606.665) 437.866.985 1.795.237.779 526.505.954 1.283.505.372 298.019.500 1.139.159.001 1.484.783.292 (86.514.600) 142.239.824 441.404.873 987.653.195 1.177.343.037 2.309.308.746 3.359.221.949 (135.265.663) 156.970.983 751.725.109 Toplam Finansal 11.643.792 7.928.858 4.602.572 5.265.168 - 1.390.808 (43.798.208) 47.672.568 17.796.598 - - (45.863.268) 63.659.866 ve Simülatörler Toplam - (135.265.663) 156.970.983 (86.514.600) 300.451.836 - 1.806.881.571 2.244.748.556 1.291.434.230 1.817.940.184 1.143.761.573 1.441.781.073 941.822.744 2.426.606.036 - 158.212.012 (441.404.873) 1.225.015.605 2.212.668.800 3.377.018.547 5.686.327.293 - - (751.725.109) 4.128.743.656 5.664.621.973 Varl›klar ile Al›nan Al›nan Di¤er Kiralama Yolu Yolu ile Al›nan Sabit K›ymetler Kiralama ile Finansal 1.535.878.317 4.065.083.790 Varl›klar Toplam Olunan Sahip Finansal Kiralama (*) Finansal kiralama borçlar› ödenip fiirket mülkiyetine geçen finansal kiralama yolu ile al›nm›fl maddi duran varl›klar sahip olunan maddi duran varl›klara s›n›flanm›flt›r. defter de¤eri 31 Aral›k 2003 net defter de¤eri 31 Aral›k 2004 net düflüklü¤ü Birikmifl de¤er kapan›fl bakiyesi 31 Aral›k 2004 Ç›k›fllar amortisman› Cari dönem transfer (*) Finansal kiralamadan 1 Ocak 2004 Aç›l›fl bakiyesi Birikmifl Amortisman 164.394.003 (372.575) Ç›k›fllar 31 Aral›k2004 141.805 - 164.624.773 ‹laveler transfer (*) Finansal kiralamadan 1 Ocak 2004 Aç›l›fl bakiyesi Maliyet & Binalar Ekipmanlar, Di¤er Ekipman, Demirbafllar Düzenlemeleri Simülatör ve Arsa,Yer üstü Teknik 11. MADD‹ DURAN VARLIKLAR (NET) (Tüm tutarlar, enflasyonun etkilerini yans›tacak flekilde Türk Liras›’n›n 31 Aral›k 2004 tarihindeki sat›n alma gücü cinsinden ifade edilmifltir ve aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras› olarak gösterilmifltir.) 31 Aral›k 2004 Tarihi ‹tibariyle Mali Tablolar› Tamamlay›c› Notlar TÜRK HAVA YOLLARI A.O. TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31 Aral›k 2004 Tarihi ‹tibariyle Mali Tablolar› Tamamlay›c› Notlar (Tüm tutarlar, enflasyonun etkilerini yans›tacak flekilde Türk Liras›’n›n 31 Aral›k 2004 tarihindeki sat›n alma gücü cinsinden ifade edilmifltir ve aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras› olarak gösterilmifltir.) 12. UÇAKLARA ‹L‹fiK‹N VER‹LEN AVANSLAR Uçak al›mlar› için yap›lan ön ödemeler Faaliyet tipi kiralamalar için verilen avanslar Uçaklara iliflkin verilen avanslar 31 Aral›k 2004 31 Aral›k 2003 395.670.511 1.241.311 396.911.822 7.552.462 1.636.692 9.189.154 31 Aral›k 2004 31 Aral›k 2003 2.688.118 7.001.219 1.127.433 702.736 1.733.075 94.747 13.347.328 3.616.448 9.217.476 1.480.510 735.376 2.440.609 103.542 17.593.961 13. D‹⁄ER UZUN VADEL‹ ALACAKLAR VE VARLIKLAR Di¤er uzun vadeli alacaklar ve varl›klar›n dökümü afla¤›daki gibidir: Peflin ödenen uçak finansman giderleri Peflin ödenen eximbank ABD garanti ücreti Personelden alacaklar Sita depozito sertifikas›ndan alacaklar Verilen depozitolar Di¤er alacaklar 14. BANKAYA BORÇLAR Ay sonu vergi ve SSK ödemeleri için banka taraf›ndan faizsiz olarak kulland›r›lan gecelik borçlar›n tutar› 281.244 YTL’dir (31 Aral›k 2003: - YTL). 15. F‹NANSAL K‹RALAMA BORÇLARI Gelecek y›llara ait finansal kiralama ödemeleri afla¤›daki gibidir: 1 1 2 5 y›ldan az – 2 y›l aras› – 5 y›l aras› y›ldan fazla Eksi: Gelecek y›llara ait faiz gideri Mali tablolarda gösterilen finansal kiralama borçlar›n›n anapara tutar› Gösterimi : K›sa vadeli borçlar Uzun vadeli borçlar Faiz aral›¤›: De¤iflken oranl› borçlar Sabit oranl› borçlar 31 Aral›k 2004 31 Aral›k 2003 245.668.658 229.820.665 548.685.702 280.926.023 1.305.101.048 (144.660.062) 324.718.834 271.760.624 691.500.260 523.764.029 1.811.743.747 (166.579.140) 1.160.440.986 1.645.164.607 202.712.254 957.728.732 1.160.440.986 277.446.906 1.367.717.701 1.645.164.607 872.924.584 287.516.402 1.160.440.986 1.219.729.193 425.435.414 1.645.164.607 31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle, ABD Dolar› cinsinden ifade edilen finansal kiralama borçlar›n›n faiz oranlar›, sabit oranl› borçlar için %5,96 ile %7,68; de¤iflken oranl› borçlar için ise LIBOR ile LIBOR art› %3,00 aras›ndad›r. 67 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31 Aral›k 2004 Tarihi ‹tibariyle Mali Tablolar› Tamamlay›c› Notlar (Tüm tutarlar, enflasyonun etkilerini yans›tacak flekilde Türk Liras›’n›n 31 Aral›k 2004 tarihindeki sat›n alma gücü cinsinden ifade edilmifltir ve aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras› olarak gösterilmifltir.) 16. ‹L‹fiK‹L‹ KURULUfiLARA BORÇLAR ‹liflkili kurulufllara borçlar afla¤›daki gibidir: Sun Express Uçak Servisi A.fi. (USAfi) 31 Aral›k 2004 31 Aral›k 2003 211.054 6.297.167 6.508.221 275.108 5.838.632 6.113.740 31 Aral›k 2004 31 Aral›k 2003 19.340.449 12.188.329 253.428 1.822.211 (36.401) 3.618.326 34.199 790.480 38.011.021 20.561.294 11.871.671 2.284.739 18.191.523 (1.477.174) 3.118.619 224.001 1.952.155 56.726.828 3.618.326 3.618.326 6.237.239 6.237.239 31 Aral›k 2004 31 Aral›k 2003 11.712.675 23.101.559 2.350.512 1.706.481 38.871.227 17.889.102 28.992.050 14.390.431 2.300.881 63.572.464 31 Aral›k 2004 31 Aral›k 2003 133.091.186 52.071.858 185.163.044 93.753.909 33.959.020 127.712.929 17. D‹⁄ER KISA VE UZUN VADEL‹ BORÇLAR Di¤er k›sa vadeli borçlar›n dökümü afla¤›daki gibidir: Ödenecek vergi ve fonlar Ödenecek SSK primleri Personele borçlar Devlet hava meydanlar› iflletmesi (DHM‹) protokol borcu DHM‹ protokol borcu reeskontu USAfi hisse edinimiyle ilgili kazan›lmam›fl gelir (Not 10) Ertelenmifl gelir Di¤er borçlar Di¤er uzun vadeli borçlar›n dökümü afla¤›daki gibidir: USAfi hisse edinimiyle ilgili kazan›lmam›fl gelir (Not 10) 18. ALINAN DEPOZ‹TO VE TEM‹NATLAR Al›nan depozito ve teminatlar›n dökümü afla¤›daki gibidir: Al›nan depozito ve teminatlar Mil kredi sat›fllar› için al›nan avanslar T.C. Diyanet ‹flleri Baflkanl›¤›’ndan al›nan depozito Di¤er al›nan avanslar 19. YOLCU UÇUfi YÜKÜMLÜLÜKLER‹ Yolcu uçufl yükümlülükleri afla¤›daki gibidir: Bilet sat›fl›ndan do¤an yolcu uçufl yükümlülükleri Mil sat›fl›ndan do¤an yolcu uçufl yükümlülükleri 68 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31 Aral›k 2004 Tarihi ‹tibariyle Mali Tablolar› Tamamlay›c› Notlar (Tüm tutarlar, enflasyonun etkilerini yans›tacak flekilde Türk Liras›’n›n 31 Aral›k 2004 tarihindeki sat›n alma gücü cinsinden ifade edilmifltir ve aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras› olarak gösterilmifltir.) 20. D‹⁄ER G‹DER TAHAKKUKLARI Di¤er gider tahakkuklar›n›n dökümü afla¤›daki gibidir: Teflvik primi tahakkuku Akaryak›t imtiyaz ücretlerine iliflkin gider tahakkuklar› Deporte yolculara iliflkin gider tahakkuklar› DHM‹ gider tahakkuku Maafl tahakkuklar› Bak›m onar›m gider tahakkuklar› S›k uçufl program› gider tahakkuklar› Yasal yükümlülük karfl›l›¤› ‹ade edilecek RJ uçaklar›n›n kira tahakkuku Di¤er yükümlülükler 31 Aral›k 2004 31 Aral›k 2003 7.734.390 730.598 1.608.554 15.619.949 15.944.575 6.993.168 9.245.739 628.323 58.505.296 4.865.424 10.925.904 826.291 41.391 24.026.853 13.199.416 13.030.025 5.810.493 1.141.316 1.372.129 75.239.242 31 Aral›k 2004 (Yeniden Düzenlemifl) 31 Aral›k 2003 (51.305.913) (51.305.913) 89.923.188 (67.994.779) 21.928.409 31 Aral›k 2004 (Yeniden Düzenlemifl) 31 Aral›k 2003 2.818.011 2.818.011 89.923.188 (6.379.268) 83.543.920 21. VERG‹ Ödenecek kurumlar vergisi afla¤›daki gibidir: Ödenecek kurumlar vergisi karfl›l›¤› Peflin ödenen vergi ve fonlar Vergi gideri afla¤›daki kalemlerden oluflmaktad›r: Cari dönem vergi gideri Ertelenmifl vergi gideri / (kazanc›) Vergi gideri Kurumlar Vergisi: fiirket,Türkiye’de geçerli olan kurumlar vergisine tabidir. fiirket’in cari dönem faaliyet sonuçlar›na iliflkin tahmini vergi yükümlülükleri için ekli mali tablolarda gerekli karfl›l›klar ayr›lm›flt›r. Vergiye tabi kurum kazanc› üzerinden tahakkuk ettirilecek kurumlar vergisi, ticari kazanc›n tespitinde gider yaz›lan ve vergi matrah›ndan indirilemeyen giderlerin eklenmesi ve ticari kazançtan yurtiçinde yerleflik flirketlerden al›nan temettüler, vergiye tabi olmayan gelirler ve kullan›lan yat›r›m indirimleri düflüldükten sonra kalan matrah üzerinden hesaplanmaktad›r. Geçerli olan kurumlar vergisi oranlar›: • • • • 2002 ve önceki y›llar: %30 kurumlar vergisi ve ilave %10 fon pay› olmak üzere %33, 2003 y›l›: %30 (%10 oran›ndaki fon pay› kald›r›lm›flt›r), 2004 y›l›: %33 (Resmi Gazete’nin 2 Ocak 2004 tarihli say›s›nda yay›nlanan 5035 say›l› kanun ile kurumlar vergisi oran› %30 dan %33’e yükseltilmifltir). 2005 y›l›: %30 Türkiye’de geçiçi vergi, üçer ayl›k dönemler itibariyle hesaplanmakta ve tahakkuk ettirilmektedir. Geçici kurumlar vergisi oran›, 24 Nisan 2003 tarihinden geçerli olmak üzere %25’ten %30’a yükseltilmifltir. Bu oran, 2004 y›l›nda ise %33 olarak uygulanm›flt›r. 2005 y›l› kurum kazançlar›n›n geçici vergi dönemleri itibariyle vergilendirilmesi aflamas›nda kurum kazançlar› üzerinden %30 oran›nda geçici vergi hesaplanacakt›r. 69 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31 Aral›k 2004 Tarihi ‹tibariyle Mali Tablolar› Tamamlay›c› Notlar (Tüm tutarlar, enflasyonun etkilerini yans›tacak flekilde Türk Liras›’n›n 31 Aral›k 2004 tarihindeki sat›n alma gücü cinsinden ifade edilmifltir ve aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras› olarak gösterilmifltir.) 21. VERG‹ (Devam) Zararlar, gelecek y›llarda oluflacak vergilendirilebilir kardan düflülmek üzere, maksimum 5 y›l tafl›nabilir. Ancak oluflan zararlar geriye dönük olarak, önceki y›llarda oluflan karlardan düflülemez. Türkiye’de vergi de¤erlendirmesiyle ilgili kesin ve kati bir mutabakatlaflma prosedürü bulunmamaktad›r. fiirketler ilgili y›l›n hesap kapama dönemini takip eden y›l›n 15 Nisan tarihine kadar vergi beyannamelerini haz›rlamaktad›r. Vergi Dairesi taraf›ndan bu beyannameler ve buna baz olan muhasebe kay›tlar› 5 y›l içerisinde incelenerek de¤ifltirilebilirler. Gelir Vergisi Stopaj›: Kurumlar vergisine ek olarak, da¤›t›lmas› durumunda kar pay› elde eden ve bu kar paylar›n› kurum kazanc›na dahil ederek beyan eden tam mükellef kurumlara ve yabanc› flirketlerin Türkiye’deki flubelerine da¤›t›lanlar hariç olmak üzere kar paylar› üzerinden ayr›ca gelir vergisi stopaj› ve fon pay› hesaplanmas› gerekmektedir. Gelir vergisi stopaj› 24 Nisan 2003 tarihinden itibaren tüm flirketlerde %10 olarak ilan edilmifltir. Da¤›t›lmay›p sermayeye ilave edilen kar paylar› gelir vergisi stopaj›na tabi de¤ildir. 2002 ve öncesinde kurumlar vergisinden istisna edilen baz› kazançlar üzerinden da¤›t›ma ba¤l› olmaks›z›n yap›lan istisna kazanç stopaj› genel olarak kald›r›lm›flt›r. Ancak, 24 Nisan 2003 tarihinden önce al›nm›fl yat›r›m teflvik belgelerine istinaden yararlan›lan yat›r›m indirimi tutar› üzerinden hala %19,8 vergi tevkifat› yap›lmas› gerekmektedir. fiirket karlar› indirim istisnas›na konu olabilecek tutara ulafl›ncaya dek, bu indirimden yararlan›labilir. fiirketlerin kar etmemesi ya da zararda olmas› durumunda bu indirim hakk› sonraki y›llarda elde edilecek karlar üzerinden hesaplanacak vergiden düflülmek üzere sonraki y›llara tafl›nabilir. Bu durumda sonraki y›la tafl›nan yat›r›m indirimi tutar› önceki y›l›n TEFE art›fl oran›nda art›r›l›r. Enflasyona Göre Düzeltilmifl Yasal Vergi Hesaplamas›: 31 Aral›k 2003 ve önceki dönemlerde, sabit k›ymetler ve buna ba¤l› olarak amortismanlar yeniden de¤erlemeye tabi tutulmakta ve de¤erleme farklar› özsermaye alt›nda yeniden de¤erleme de¤er art›fl fonu alt›nda s›n›flanmaktayd›. 30 Aral›k 2003 tarih ve 25332 say›l› Resmi Gazete’de yay›mlanan 5024 say›l› Kanunla Türkiye’de vergisel anlamda enflasyon muhasebesi uygulamas›na geçilmifltir. Buna göre, 31 Aral›k 2003 tarihli bilanço her halükarda düzeltilmek ve aç›l›fl bilançosu olarak kullan›lmak üzere, 31 Aral›k 2003 tarihi itibariyle hesaplanan düzeltme farklar› geçmifl y›l zararlar› alt›nda s›n›fland›r›lm›fl ve vergiden muaf tutulmufltur. Sonraki y›llarda, y›ll›k enflasyonun %10’u ve son üç y›la ait kümülatif enflasyonun %100’ü aflmas› durumunda bilanço düzeltilecek ve vergi matrah› düzeltilmifl tutarlara göre tesbit edilecektir. Ayr›ca, geçici vergi dönemlerinden herhangi birinde enflasyon muhasebesine geçme zorunlulu¤unun do¤mas› durumunda, tüm y›l için enflasyon muhasebesi uygulanacakt›r. 30 Haziran 2004 tarihi itibariyle enflasyon oranlar› yasada belirtilen s›n›rlar› geçti¤i için bu tarihten itibaren 2004 y›l›na iliflkin vergi hesaplamas›, düzeltilmifl yasal kay›tlar üzerinden yap›lm›flt›r. Ertelenmifl Vergi: fiirket vergiye esas yasal mali tablolar› ile UFRS’ye göre haz›rlanm›fl mali tablolar› aras›ndaki farkl›l›klardan kaynaklanan geçici zamanlama farklar› için ertelenmifl vergi aktifini ve yükümlülü¤ünü muhasebelefltirmektedir. Söz konusu farkl›l›klar, genellikle baz› gelir ve gider kalemlerinin vergiye esas tutarlar› ile UFRS’ye göre hesaplanan tutarlar›n mali tablolarda farkl› dönemlerde yer almas›ndan kaynaklanmakta olup sabit k›ymet, k›dem tazminat›, flüpheli alacak karfl›l›¤› gibi kalemler üzerinden hesaplanmaktad›r. Ertelenmifl vergi oran› % 30’dur. 70 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31 Aral›k 2004 Tarihi ‹tibariyle Mali Tablolar› Tamamlay›c› Notlar (Tüm tutarlar, enflasyonun etkilerini yans›tacak flekilde Türk Liras›’n›n 31 Aral›k 2004 tarihindeki sat›n alma gücü cinsinden ifade edilmifltir ve aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras› olarak gösterilmifltir.) 21. VERG‹ (Devam) Geçici Zamanlama Farklar›: Ertelenmifl Vergi (Yükümlülü¤ü)/Aktifi 31 Aral›k 2004 (Yeniden Düzenlenmifl) 31 Aral›k 2003 276 290.395 416.692 8.716.457 60.960 47.867.011 (17.973.936) 13.125.543 (425.380.016) 287.318.620 29.933.213 (620.529) 717.366 1.851.799 102.072 (19.996) (1.483.820) 3.704.211 4.888.940 (46.484.742) 1.382.998 426.786 5.662.276 62.280.682 (18.370.029) 11.635.613 (551.764.767) 410.315.308 26.858.576 (2.265.738) 1.451.619 2.806.765 114.865 (443.152) 1.267.612 (1.069.720) (49.710.306) 31 Aral›k 2004 (Yeniden Düzenlenmifl) 31 Aral›k 2003 2.818.011 (1.280.215) 2.818.011 (5.099.053) (6.379.268) (6.043.575) (3.225.564) (7.820.234) (14.199.502) 2004 (Yeniden Düzenlenmifl) 2003 109.876.452 36.259.229 327.002.490 98.100.747 693.161 (29.679.346) 9.645.907 (5.507.789) (3.704.211) (4.888.940) (2.818.011) 5.939.150 (1.066.715) 6.248.310 (19.392.026) (5.099.053) (1.186.493) 83.543.920 fiüpheli banka alaca¤› karfl›l›¤› Peflin ödenen giderler fiüpheli alacaklar karfl›l›¤› Stoklar›n endekslenmesi Di¤er k›sa vadeli varl›klarda yap›lan de¤ifliklik K›sa vadeli finansal kiralama borcu Bilet sat›fl avans karfl›l›¤› Gider tahakkuklar› Sabit k›ymetler Uzun vadeli finansal kiralama borcu K›dem tazminat› karfl›l›¤› Uzun vadeli varl›klara yap›lan düzeltme kayd› Hibe kredilere yap›lan de¤ifliklik Ertelenmifl gelir Alacak reeskontu Borç reeskontu Finansal duran varl›klar de¤er (kazanc›)/düflüklü¤ü Banka hesaplar› faiz tahakkuku Kullan›lmam›fl yat›r›m indirimi Devreden mali zarar Ertelenmifl vergi yükümlülü¤ü Bilançodaki ertelenmifl vergi yükümlülü¤ü hareketi afla¤›daki gibidir: Geçici zamanlama farklar›ndan kaynaklanan net ertelenmifl vergi gideri / (geliri) Efektif vergi oran›ndaki de¤iflimden kaynaklanan net ertelenmifl vergi geliri Net ertelenmifl vergi gideri / (kazanc›) Ertelenmifl vergi yükümlülü¤ünden do¤an parasal kazanç Ertelenmifl vergideki net de¤iflim Tahmin edilen vergi gideri ile mali tablolardaki vergi giderinin mutabakat› afla¤›daki gibidir: Vergi öncesi kar Beklenen vergi gideri (2004:%33, 2003:%30) Mutabakat kalemleri: Kanunen kabul edilmeyen giderler Vergiye tabi olmayan kazançlar Vergiden indirilemeyen parasal kay›p Sabit k›ymetler üzerinden ertelenmifl vergi hesaplanmas›nda yap›lan de¤ifliklik Ertelenmifl vergi hesaplama oran›n %30 al›nmas›ndan kaynaklanan vergi kazanc› Efektif vergi oran›ndaki de¤iflimden kaynaklanan net ertelenmifl vergi kazanc› Yat›r›m indiriminin vergi etkisi Devreden mali zarar Gerçekleflen vergi (kazanc›) / gideri 71 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31 Aral›k 2004 Tarihi ‹tibariyle Mali Tablolar› Tamamlay›c› Notlar (Tüm tutarlar, enflasyonun etkilerini yans›tacak flekilde Türk Liras›’n›n 31 Aral›k 2004 tarihindeki sat›n alma gücü cinsinden ifade edilmifltir ve aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras› olarak gösterilmifltir.) 22. H‹BE KRED‹LER (NET) Hibe kredilere iliflkin kazan›lmam›fl gelir afla¤›daki gibidir: Brüt hibe krediler Birikmifl amortisman 31 Aral›k 2004 31 Aral›k 2003 16.956.092 (14.564.872) 2.391.220 20.075.702 (15.236.969) 4.838.733 23. KIDEM TAZM‹NATI KARfiILI⁄I Türkiye’de mevcut ifl kanunlar› çerçevesinde, fiirket çal›flanlar› ifl akitleri sebepsiz yere sona erdi¤inde veya 25 y›ll›k hizmetlerini tamamlayarak (kad›nlar için 20 y›l) emekli olduklar›nda veya askerlik görevi için ça¤r›ld›klar›nda toplu para almaya hak kazan›rlar. Ödenecek miktar tamamlanan her hizmet y›l› için bir brüt maaflt›r. Brüt maafl ifl akdinin bitti¤i tarihteki brüt maaflt›r, ancak 31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle üst limit 1.575 YTL’dir (31 Aral›k 2003: 1.390 YTL). Emeklilik öncesi gerekli olan çal›flma süresi 1999’da yürürlü¤e giren yeni yasaya dayanan de¤iflken bir skalaya göre artmaktad›r. Yukar›da belirtilen bu sistem fonlanmayan tan›mlanm›fl emeklilik ikramiyesi olarak s›n›flanabilir. Finansal tablolardaki karfl›l›k, kazan›lm›fl emeklilik ikramiyelerinin tahmini bugünkü de¤erlerini yans›tmaktad›r. Gelir tablosunda kayda al›nan k›dem tazminat› yükümlülü¤ü afla¤›daki gibidir: Cari hizmet maliyetleri Faiz maliyeti 31 Aral›k 2004 31 Aral›k 2003 11.702.155 4.883.377 16.585.532 5.519.969 5.897.336 11.417.305 31 Aral›k 2004 31 Aral›k 2003 89.528.586 16.585.532 (6.336.741) 99.777.377 99.517.542 11.417.305 (21.406.261) 89.528.586 Bilançoda kayda al›nan k›dem tazminat› yükümlülü¤ündeki de¤iflim afla¤›daki gibidir: Dönem bafl› ayr›lm›fl karfl›l›k Gelir tablosundaki gider Ödemeler Dönem sonu itibari ile ayr›lan karfl›l›k Ödenecek yükümlülü¤ün ve ilgili limitin gelecekteki art›fl etkileri düflünülerek, tahmini kazan›lm›fl k›dem tazminat› yükümlülü¤ü (Yeni Türk Liras› olarak) y›ll›k yaklafl›k % 5,45 oran›nda iskonto edilmifltir. 24. SERMAYE VE YASAL YEDEKLER fiirket’in sermaye yap›s› afla¤›daki gibidir: Türkiye Cumhuriyeti Baflbakanl›k Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤› (*) Di¤er Nominal sermaye (Tarihi) Endeksleme etkisi Endekslenmifl sermaye Grup % 31 Aral›k 2004 % 31 Aral›k 2003 A, C A 75,17 24,83 131.538.948 43.461.052 175.000.000 1.739.005.871 1.914.005.871 98,17 1,83 171.788.948 3.211.052 175.000.000 1.739.005.871 1.914.005.871 (*) Özel flah›slara ait 1.644 adet hisse THY 1984 y›l›nda özellefltirme program›na al›nd›¤› s›rada dikkate al›nmam›flt›r. Bilahare, THY’n›n Yüksek Planlama Kurulu’nun 30 Ekim 1990 tarihli karar›yla onaylanan ana sözleflmesi gere¤i söz konusu hisseler T.C. Baflbakanl›k Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤› ad›na kaydedilmifltir. 72 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31 Aral›k 2004 Tarihi ‹tibariyle Mali Tablolar› Tamamlay›c› Notlar (Tüm tutarlar, enflasyonun etkilerini yans›tacak flekilde Türk Liras›’n›n 31 Aral›k 2004 tarihindeki sat›n alma gücü cinsinden ifade edilmifltir ve aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras› olarak gösterilmifltir.) 24. SERMAYE VE YASAL YEDEKLER (Devam) fiirket, 17-24 Kas›m 2004 tarihleri aras›nda ön talep, 1, 2 ve 3 Aral›k 2004 tarihlerinde de kesin talep toplama yöntemiyle Ö‹B’nin elinde bulundurdu¤u ve fiirket’in toplam sermayesinin %23’üne karfl›l›k gelen hisselerini halka arz etmifltir. Yap›lan bu ikinci halka arz sonucu Ö‹B’nin fiirket’te ki pay› %98.17’den %75.17’ye düflmüfltür. 31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle fiirket’in ç›kar›lm›fl ve ödenmifl sermayesi her biri 0.1 Ykr nominal de¤erli 174.999.999.999 adet A grubu hisse ve 1 adet C grubu hisseden oluflmaktad›r. Bu hisseler nama yaz›l›d›r. C grubu hisse Ö‹B’ye ait 0.1 Ykr nominal de¤erli özel hisseler olup afla¤›da belirtilen imtiyazlara sahiptir: Ana Sözleflme Madde 7: Nama yaz›l› hisselerin devrinde Yönetim Kurulu onay› ile beraber C grubu hisseyi temsilen seçilen Yönetim Kurulu üyesinin olumlu oyunun bulunmas› flartt›r. Ana Sözleflme Madde 10: Yönetim Kurulu 7 üyeden oluflur, 7 üyeden birinin (C) grubu hissedar›n gösterece¤i adaydan seçilmesi zorunludur. Ana Sözleflme Madde 14: Afla¤›daki konularda Yönetim Kurulu’nun alaca¤› kararlar›n geçerlili¤i C grubu hisseyi temsilen seçilen üyenin olumlu oy kullanmas›na ba¤l›d›r: a) Ana Sözleflmenin 3.1. maddesinde belirtilen fiirket misyonunu aç›kça olumsuz etkileyecek kararlar›n al›nmas›, b) Genel kurula ana sözleflme de¤iflikli¤i önerilmesi, c) Sermaye art›r›lmas›, d) Nama yaz›l› hisselerin devrinin onaylanmas› ve devrin pay defterine ifllenmesi, e) fiirket’in Sermaye Piyasas› Kurulu’na sundu¤u son y›ll›k bilançosunda yer alan aktif toplam›n›n beher sözleflme baz›nda %5’ini geçen ve fiirket’i do¤rudan veya dolayl› olarak ba¤layan her türlü ifllem yapmas›, taahhüt alt›na sokacak her türlü karar›n al›nmas› (flöyle ki kamu pay›n›n fiirket sermayesindeki pay› %20’nin alt›na düfltü¤ünde bu bent hükmü kendili¤inden ortadan kalkacakt›r), f) fiirket’in baflka flirketlerle birleflmesi, feshi veya tasfiyesi, g) Münhas›ran pazar flartlar› dahilinde veya di¤er kaynaklarla operasyon giderini dahi karfl›layamayan hatlar haricinde, herhangi bir uçufl hatt›n›n kald›r›lmas› veya sefer say›s›n›n belirgin bir flekilde azalt›lmas›na iliflkin kararlar›n al›nmas›, Ana Sözleflme Geçici Madde 1: A Grubu hissedarlar taraf›ndan gösterilecek adaylar aras›ndan yap›lacak seçimlerle ilgili fiirket yönetim kurulu baflkan›, yönetim kurulu üyeleri, denetçileri ve genel müdürü fiirket sermayesindeki kamu pay› %50’nin alt›na düflünceye kadar kanunda (4046 say›l› Kanun) öngörülen flartlar› haiz olmak kayd›yla, Ö‹B’nin teklifi ve Baflbakan›n veya yetkili Bakan›n onay› ile atan›r. Ancak, kamu d›fl› üyeli¤i temsil eden üyeler için Türk Ticaret Kanunu’nun 315. maddesi uygulan›r. fiirket’in SPK’n›n 15 Kas›m 2003 tarihinde yay›mlam›fl oldu¤u, Seri XI, No: 25 say›l› "Sermaye Piyasas›nda Muhasebe Standartlar› Hakk›nda Tebli¤"ine göre 31 Aral›k 2004 ve 31 Aral›k 2003 tarihleri itibariyle öz sermaye kalemleri, afla¤›da, kay›tl› de¤erleri ile ifade edilmifl, söz konusu kalemlerin enflasyondan ar›nd›r›lmas› neticesinde oluflan farklar, öz sermaye enflasyon düzeltmesi farklar› hesab› alt›nda gösterilmifltir. Sermaye Hisse senedi ihraç primi Yasal yedekler Ola¤anüstü yedekler Di¤er kar yedekleri Özsermaye enflasyon düzeltme farklar› (*) Net dönem kar› (UFRS’ye göre) Birikmifl zararlar (UFRS’ye göre) (*) Özsermaye Enflasyon Düzeltme Farklar›: Sermaye Hisse senedi ihraç primi Yasal yedekler Ola¤anüstü yedekler Di¤er kar yedekleri 31 Aral›k 2004 (Yeniden Düzenlenmifl) 31 Aral›k 2003 175.000.000 181.185 417.011 7.806.889 9 1.872.657.189 107.058.441 (1.053.006.968) 1.110.113.756 175.000.000 181.185 417.011 7.806.889 9 1.872.657.189 243.458.570 (1.296.465.538) 1.003.055.315 1.739.005.871 714.307 60.597.395 67.026.275 5.313.341 1.872.657.189 1.739.005.871 714.307 60.597.395 67.026.275 5.313.341 1.872.657.189 73 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31 Aral›k 2004 Tarihi ‹tibariyle Mali Tablolar› Tamamlay›c› Notlar (Tüm tutarlar, enflasyonun etkilerini yans›tacak flekilde Türk Liras›’n›n 31 Aral›k 2004 tarihindeki sat›n alma gücü cinsinden ifade edilmifltir ve aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras› olarak gösterilmifltir.) 25. YABANCI PARA POZ‹SYONU Yabanc› para riski herhangi bir finansal arac›n de¤erinin döviz kurundaki de¤iflikli¤e ba¤l› olarak de¤iflmesinden do¤an risktir. fiirket yabanc› para bazl› borçlar›ndan dolay› yabanc› para riski tafl›maktad›r. 31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle, fiirket, yabanc› para kur dalgalanma etkilerinden korunmak amac›yla herhangi bir türev finansal araç kullanmam›flt›r. Söz konusu riski oluflturan temel yabanc› para birimleri ABD Dolar›, Euro ve ‹ngiliz Sterlini’dir. 31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle, fiirket’in yabanc› para pozisyonunun YTL karfl›l›¤› afla¤›daki gibidir. Yabanc› para bazl› varl›klar Nakit ve nakit benzeri kalemler Ticari alacaklar (Net) ‹liflkili kurulufllardan k›sa vadeli alacaklar Di¤er alacaklar ve k›sa vadeli varl›klar Uçaklara iliflkin verilen avanslar Di¤er uzun vadeli alacaklar ve varl›klar Yabanc› para bazl› borçlar K›sa vadeli finansal kiralama borçlar› Ticari borçlar ‹liflkili kurulufllara borçlar Di¤er k›sa ve uzun vadeli borçlar Al›nan depozito ve teminatlar Di¤er gider tahakkuklar› Uzun vadeli finansal kiralama borçlar› Hibe krediler (net) Net yabanc› para pozisyonu (*) ABD Dolar› Euro ‹ngiliz Sterlini Di¤er Toplam 40.353.808 35.521.212 477.642 18.473.390 396.911.822 11.874.823 503.612.697 178.302.052 32.904.743 311.411 1.964.284 531.427 214.013.917 2.317.807 5.421.928 433.532 77.424 8.250.691 28.309.351 38.641.943 1.995.243 831.445 69.777.982 249.283.018 112.489.826 789.053 22.866.449 396.911.822 13.315.119 795.655.287 202.712.254 80.958.851 215.959 551.479 27.527.730 17.057.945 957.728.732 2.391.220 1.289.144.170 48.701.272 1.268 505.911 8.394.359 2.797.675 60.400.485 4.784.959 99.649 687.023 2.708.864 8.280.495 21.697.322 75.949 1.864.239 1.629.380 25.266.890 202.712.254 156.142.404 217.227 1.232.988 38.473.351 24.193.864 957.728.732 2.391.220 1.383.092.040 (785.531.473) 153.613.432 (29.804) 44.511.092 (587.436.753) (*) fiirket parasal varl›klar› ve borçlar› üzerinden aç›k pozisyonda görülmesine ra¤men, aktiflerinde duran uçaklar ve yedek motorlar›n› Not 3.4’te aç›kland›¤› üzere ABD Dolar› sat›n alma de¤eri yada ABD Dolar› bazl› net sat›fl fiyat› esas›na göre de¤erlemektedir. Bu çerçevede, fiirket yönetimi varl›k ve borçlar›n›n döviz kurlar›na karfl› hassasiyetinin de¤erlendirilmesinde iliflikteki mali tablolarda ABD Dolar› cinsinden ifade edilen maddi duran varl›klar›n da dikkate al›nmas› gerekti¤ini düflünmektedir. 31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle iliflikteki finansal tablolarda, bu varl›klar ABD Dolar› sat›n alma de¤erine veya ABD Dolar› bazl› net sat›fl fiyat›na göre hesaplanm›fl net defter de¤eri üzerinden 1.504.373.218 YTL olarak gösterilmifltir. 26. fiARTA BA⁄LI OLAYLAR a) Verilen Teminatlar: Verilen teminat mektuplar› 31 Aral›k 2004 31 Aral›k 2003 34.044.958 38.725.321 b) Al›m Taahütleri: 74 fiirket, 2005-2008 y›llar› aras›nda teslim al›nmak üzere 51 adet uçak için anlaflmalar imzalam›flt›r. Uçak üreticisi firmalarca yap›lacak indirimler öncesi liste fiyatlar›na göre, uçak al›mlar›n›n toplam bedeli yaklafl›k olarak 4.1 Milyar ABD Dolar›d›r. fiirket, söz konusu al›mlarla ilgili olarak bu firmalara 31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle 280 Milyon ABD Dolar› avans ödemesi yapm›flt›r. TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31 Aral›k 2004 Tarihi ‹tibariyle Mali Tablolar› Tamamlay›c› Notlar (Tüm tutarlar, enflasyonun etkilerini yans›tacak flekilde Türk Liras›’n›n 31 Aral›k 2004 tarihindeki sat›n alma gücü cinsinden ifade edilmifltir ve aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras› olarak gösterilmifltir.) 26. fiARTA BA⁄LI OLAYLAR (Devam) fiirket, ayr›ca 2005 y›l›nda teslim al›nmak üzere 1 adet VIP uçak al›m› için sat›c› firmaya 15 Milyon ABD Dolar› avans ödemesi yapm›flt›r. c) Referans Mektubu: Sun Express’e verilen referans mektubu 31 Aral›k 2004 2.900.000 ABD Dolar› 2.556.459 Euro 31 Aral›k 2003 2.900.000 ABD Dolar› 2.556.459 Euro d) Devlet Hava Meydanlar› ‹flletmesi’ne ait arsa üzerine infla edilen binalar›n yasal yap›s›: THY’nin havaalan› ve terminal binalar›n›n, bak›m onar›m merkezlerinin, e¤itim binalar›n›n ve bilgi ifllem merkezlerinin bulundu¤u arsa Devlet Hava Meydanlar› ‹flletmesi’nden ("DHM‹") kiralanm›flt›r. Bu arsan›n üzerindeki binalar THY taraf›ndan yapt›r›lm›fl ve fiirket’in sabit k›ymetlerine kaydedilmifltir. Ancak üzerinde binalar›n oldu¤u bu arsa THY’nin sabit k›ymeti de¤ildir. Arsa Maliye Bakanl›¤›’n›n mal›d›r ve kullan›lmak üzere Devlet Hava Meydanlar› ‹flletmesine tahsis edilmifltir. fiirket arsalar›n kira bedelini DHM‹’ye ödemektedir. fiirket’in DHM‹ ile yapt›¤› kiralama anlaflmalar› bir y›l için geçerlidir. E¤er taraflardan herhangi bir itiraz gelmezse, anlaflmalar, her sene bafl›nda kendi kendine yenilenmektedir. 31 Aral›k2004 tarihi itibariyle bu tür binalar›n net defter de¤eri 97.904.134 YTL’dir ve THY bu istasyon binalar›n› ekonomik ömrü olan 50 y›l içerisinde itfa etmektedir. DHM‹’nin bu süre içinde kira sözleflmesini yenilememesi durumunda THY’in söz konusu binalar› daha k›sa bir süre içerisinde itfa etmesi gerekebilir. DHM‹ ile THY aras›nda, DHM‹’den kiralanan arsalar üzerinde THY taraf›ndan yapt›r›lan tesisler için DHM‹ taraf›ndan istenilen kira ile ilgili husus, Ekim 2004 tarihinde neticelendirilmifltir. Var›lan mutabakat do¤rultusunda THY 2000, 2001, 2002 ve 2003 y›llar›na ait kapal› alan kiras› ihtiva eden toplam 515.272 YTL’lik faturalar› ödemifl ve tahsislerinde kapal› alan kiras› ödenir ibaresi bulunan ve bundan sonra tahsis edilecek araziler üzerinde yap›lacak olan binalarda tahsis esaslar›nda belirtmek kayd›yla %50 kapal› alan kiras› ödemeyi kabul etmifltir. e) THY, k›dem tazminat›n› UMS 19 (yenilenen)’a göre iskonto etmifltir (not 23). ‹skonto edilmifl k›dem tazminat› yükümlülü¤ü 99.777.377 YTL’dir. 31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle THY’nin tüm çal›flanlar›n› iflten ç›karmas› durumunda ödeyece¤i miktar ise yaklafl›k olarak 158 milyon YTL’dir. 27. FAAL‹YET T‹P‹ K‹RALAMA BORÇLARI Faaliyet tipi kiralama borçlar›n›n dökümü afla¤›daki gibidir: Bir y›ldan az 1 –2 y›l aras› 2-5 y›l aras› 31 Aral›k 2004 31 Aral›k 2003 74.824.262 65.908.778 53.303.431 194.036.471 47.955.884 29.481.123 1.687.541 79.124.548 28. B‹LANÇO TAR‹H‹NDEN SONRA ORTAYA ÇIKAN HUSUSLAR • 31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle fiirket’in sat›lmaya haz›r finansal duran varl›klar hesab› içerisinde yer alan ve Paris Borsas›’nda ifllem gören 202.735 adet France Telecom hisse senedinin borsa fiyat› 30 Mart 2005 tarihi itibariyle 31 Aral›k 2004 tarihindeki fiyat› olan 24,36 Euro’dan 22,87 Euro’ya düflmüfltür. Bu nedenle 30 Mart 2005 tarihi itibariyle fiirket’in sahip oldu¤u France Telecom hisse senetleri bilanço tarihine göre yaklafl›k olarak 722.920 YTL de¤er kaybetmifl bulunmaktad›r. • 31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle fiirket’in sat›lmaya haz›r finansal duran varl›klar hesab› içerisinde yer alan ve ‹stanbul Menkul K›ymetler Borsas›’nda ifllem gören 2.223 milyon adet USAfi hisse senedinin borsa fiyat› 30 Mart 2005 tarihi itibariyle 31 Aral›k 2004 tarihindeki fiyat› olan 6,79 YTL’den 5,20 YTL’ye düflmüfltür. Bu nedenle 30 Mart 2005 tarihi itibariyle fiirket’in sahip oldu¤u USAfi hisse senetleri, bilanço tarihine göre yaklafl›k olarak 3.534.570 YTL de¤er kaybetmifl bulunmaktad›r. • K›dem tazminat› tavan› 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren 1.648,9 YTL’ye yükseltilmifltir. 75 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31 Aral›k 2004 Tarihi ‹tibariyle Mali Tablolar› Tamamlay›c› Notlar (Tüm tutarlar, enflasyonun etkilerini yans›tacak flekilde Türk Liras›’n›n 31 Aral›k 2004 tarihindeki sat›n alma gücü cinsinden ifade edilmifltir ve aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras› olarak gösterilmifltir.) 29. FAAL‹YET GEL‹RLER‹ Faaliyet gelirlerinin dökümü afla¤›daki gibidir: Tarifeli Hizmetler Yolcu Kargo ve Posta Tarifesiz Hizmetler Di¤er Gelirler Toplam Gelir 31 Aral›k 2004 31 Aral›k 2003 2.200.855.649 254.127.479 2.454.983.128 2.224.832.685 260.477.010 2.485.309.695 46.078.926 292.323.892 2.793.385.946 49.590.591 310.870.330 2.845.770.616 31 Aral›k 2004 31 Aral›k 2003 1.033.565.325 237.256.813 65.525.149 142.697.554 417.601.989 1.896.646.830 1.067.758.527 234.676.517 60.328.852 155.893.131 7.390.977 379.484.439 1.905.532.443 558.336.298 579.777.252 2.454.983.128 2.485.309.695 31 Aral›k 2004 31 Aral›k 2003 513.784.355 152.044.598 160.554.128 240.215.847 180.775.212 591.486.507 315.547.494 46.679.934 31.911.387 30.752.863 300.451.836 27.792.751 58.840.588 2.650.837.500 393.068.379 110.753.338 159.842.346 238.614.630 175.829.671 562.605.209 320.251.423 47.309.269 35.987.799 30.762.548 314.364.838 8.507.687 77.757.707 2.475.654.844 Tarifeli hizmetlerin co¤rafi da¤›l›m› afla¤›daki gibidir: - Avrupa Orta Do¤u Kuzey Afrika Kuzey Amerika Güney Afrika Uzak Do¤u Yurtiçi Toplam Tarifeli Hizmetler Uçufl Geliri 30. FAAL‹YET G‹DERLER‹ Faaliyet giderlerinin dökümü afla¤›daki gibidir: Akaryak›t giderleri Bak›m giderleri Yolcu hizmet ve ikram giderleri Konma konaklama giderleri Yer hizmetleri giderleri Personel giderleri Sat›fl ve pazarlama giderleri Genel faaliyetler Genel yönetim giderleri Sigorta giderleri Amortisman giderleri Uçak ve koltuk kiras› Faaliyet tipi kiralama giderleri 76 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31 Aral›k 2004 Tarihi ‹tibariyle Mali Tablolar› Tamamlay›c› Notlar (Tüm tutarlar, enflasyonun etkilerini yans›tacak flekilde Türk Liras›’n›n 31 Aral›k 2004 tarihindeki sat›n alma gücü cinsinden ifade edilmifltir ve aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras› olarak gösterilmifltir.) 31. F‹NANSMAN GEL‹RLER‹ (NET) Finansman gelirlerinin/(giderlerinin) dökümü afla¤›daki gibidir: Faiz geliri Özkaynaktan pay alma yöntemine göre muhasebelefltirilen ifltirak geliri Kur fark› geliri Sat›lmaya haz›r finansal duran varl›klar rayiç de¤er art›fl kazanc› Reeskont geliri Finansman geliri Kur fark› zarar› Faiz gideri – 3. fiah›slar Finansal kiralama faiz gideri K›dem tazminat› faiz maliyeti Reeskont gideri Finansman gideri Finansman geliri (net) 31 Aral›k 2004 31 Aral›k 2003 42.256.159 44.924.622 12.846.679 250.059.990 7.006.906 580.595 312.750.329 3.113.565 568.969.810 4.078.306 3.350.158 624.436.461 (222.638.553) (4.324.789) (42.347.448) (4.883.377) (1.363.724) (275.557.891) (254.068.639) (5.263.691) (61.546.551) (5.897.336) (1.976.317) (328.752.534) 37.192.438 295.683.927 31 Aral›k 2004 31 Aral›k 2003 315.923 299.757 4.188.704 605.066 8.556.212 13.757.874 1.695.609 1.293.645 22.249.212 1.511.262 4.739.817 59.213.081 1.052.833 3.582.613 4.756.705 8.682.908 5.787.753 2.007.570 67.689.398 1.677.130 7.160.780 102.397.690 31 Aral›k 2004 31 Aral›k 2003 8.198.401 560.144 4.507.796 2.601.154 15.867.495 6.300.785 162.455 5.696.878 12.160.118 32. D‹⁄ER FAAL‹YETLERDEN GEL‹RLER Di¤er faaliyetlerden gelirlerin dökümü afla¤›daki gibidir: Komisyon geliri Temettü geliri Sigorta hasar tazmin geliri Sabit k›ymet sat›fl geliri Bak›m malzemesi sat›c›lar›ndan al›nan indirimler Konusu kalmayan karfl›l›klar Hibe krediler geliri Tazminat ve ceza gelirleri Maddi duran varl›k de¤er düflüfl karfl›l›¤›nda azalma Bedelsiz malzeme geliri Di¤er 33. D‹⁄ER FAAL‹YETLERDEN ZARARLAR Di¤er faaliyetlerden zararlar›n dökümü afla¤›daki gibidir: Karfl›l›k giderleri Sabit k›ymet sat›fl zarar› ‹ade edilecek RJ uçaklar›n›n kira gideri Di¤er giderler 77 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31 Aral›k 2004 Tarihi ‹tibariyle Mali Tablolar› Tamamlay›c› Notlar (Tüm tutarlar, enflasyonun etkilerini yans›tacak flekilde Türk Liras›’n›n 31 Aral›k 2004 tarihindeki sat›n alma gücü cinsinden ifade edilmifltir ve aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras› olarak gösterilmifltir.) 34. ‹L‹fiK‹L‹ KURULUfiLARLA OLAN ‹fiLEMLER Ekteki mali tablolarda fiirket’in hissedarlar› ve ifltirakleri iliflkili kurulufl olarak gösterilmifltir. ‹liflkili kurulufllarla olan ifllemler afla¤›daki gibidir: Sun Express’e verilen hizmetler USAfi’a verilen hizmetler Sun Express’ten al›nan hizmetler USAfi’tan al›nan hizmetler 31 Aral›k 2004 31 Aral›k 2003 1.912.675 256.824 2.169.499 1.663.330 228.979 1.892.309 31 Aral›k 2004 31 Aral›k 2003 2.603.397 66.785.003 69.388.400 388.956 68.155.117 68.544.073 31 Aral›k 2004 31 Aral›k 2003 4.231.305 192.844 6.560 4.430.709 1.993.640 1.803 1.995.443 ‹liflkili kurulufllardan sa¤lanan temettüler afla¤›daki gibidir: Sun Express Uçak Servisi A.fi. (USAfi) Emek ‹nflaat ve ‹flletme A.fi. 78 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31 ARALIK 2004 TAR‹H‹ ‹T‹BAR‹YLE TEK DÜZEN HESAP PLANINA GÖRE DÜZENLENEN MAL‹ TABLOLAR 79 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. B‹LANÇO (TEK DÜZEN HESAP PLANINA GÖRE) AKT‹F (VARLIKLAR) I. DÖNEN VARLIKLAR Haz›r De¤erler 1. Kasa 2. Al›nan Çekler 3. Bankalar 4. Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri (-) 5. Di¤er Haz›r De¤erler TOPLAM (A) B. Menkul K›ymetler 1. Hisse Senetleri 2. Özel Kesim Tahvil, Senet ve Bonolar› 3. Kamu Kesimi Tahvil, Senet ve Bonolar› 4. Di¤er Menkul K›ymetler 5. Menkul K›ymetler De¤er Düflüklü¤ü Karfl›l›¤› (-) TOPLAM (B) C. Ticari Alacaklar 1. Al›c›lar 2. Alacak Senetleri 3. Alacak Senetleri Reeskontu (-) 4. Verilen Depozito ve Teminatlar 5. Kazan›lmam›fl Finansal Kiralama Faiz Gelirleri (-) 6. Di¤er Ticari Alacaklar 7. fiüpheli Ticari Alacaklar 8. fiüpheli Ticari Alacaklar Karfl›l›¤› (-) TOPLAM (C) D. Di¤er Alacaklar 1. Ortaklardan Alacaklar 2. ‹fltiraklerden Alacaklar 3. Ba¤l› Ortakl›klardan Alacaklar 4. Personelden Alacaklar 5. Di¤er Çeflitli Alacaklar 6. Di¤er Alacak Senetleri Reeskontu (-) 7. fiüpheli Di¤er Alacaklar 8. fiüpheli Di¤er Alacaklar Karfl›l›¤› (-) TOPLAM (D) E. Stoklar 1. ‹lk Madde ve Malzeme 2. Yar› Mamuller - Üretim 3. Mamuller 4. Ticari Mallar 5. Di¤er Stoklar 6. Stok De¤er Düflüklü¤ü Karfl›l›¤› (-) 7. Verilen Siparifl Avanslar› TOPLAM (E) F. Y›llara Yayg›n ‹nflaat ve Onar›m Maliyetleri 1. Y›llara Yayg›n ‹nflaat ve Onar›m Maliyetleri 2. Y›llara Yayg›n ‹nflaat Enflasyon Düzeltme Hesab› 3. Tafleronlara Verilen Avanslar TOPLAM (F) G. Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkuklar› 1. Gelecek Aylara Ait Giderler 2. Gelir Tahakkuklar› TOPLAM (G) H. Di¤er Dönen Varl›klar 1. Devreden KDV 2. ‹ndirilecek KDV 3. Di¤er KDV 4. Peflin Ödenen Vergiler ve Fonlar 5. ‹fl Avanslar› 6. Personel Avanslar› 7. Say›m ve Tesellüm Noksanlar› 8. Di¤er Çeflitli Dönen Varl›klar 9. Di¤er Çeflitli Dönen Varl›klar Karfl›l›¤› (-) TOPLAM (H) 31.12.2004 (YTL) 31.12.2003 (YTL) 162,030 116,877 361,753,411 (1,270,376) 1,520,333 362,282,275 174,680 55,104 669,632,528 (2,346,308) 7,538,635 675,054,639 8,390,637 8,390,637 8,013,886 8,013,886 158,997,136 15,072,251 (15,072,251) 158,997,136 119,844,956 13,969,476 (13,969,476) 119,844,956 247,834 52,528,941 52,776,775 10,000,000 218,159 32,074,234 9,918 (9,918) 42,292,393 160,447,733 250,308 102,265,176 328,062 430,180 161,128,221 187,859 102,781,097 - - 24,585,299 12,836,816 37,422,115 19,053,425 29,387,654 48,441,079 68,009 84,784 345,966 326,363 696 825,818 68,009 42,893 134,568 321,001 10,354 576,825 781,822,977 997,004,875 A. DÖNEN VARLIKLAR TOPLAMI 80 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. B‹LANÇO (TEK DÜZEN HESAP PLANINA GÖRE) II. DURAN VARLIKLAR Ticari Alacaklar 1. Al›c›lar 2. Alacak Senetleri 3. Alacak Senetleri Reeskontu (-) 4. Kazan›lmam›fl Finansal Kiralama Faiz Gelirleri (-) 5. Verilen Depozito ve Teminatlar 6. fiüpheli Alacaklar Karfl›l›¤› (-) TOPLAM (A) B. Di¤er Alacaklar 1. Ortaklardan Alacaklar 2. ‹fltiraklerden Alacaklar 3. Ba¤l› Ortakl›klardan Alacaklar 4. Personelden Alacaklar 5. Di¤er Çeflitli Alacaklar 6. Di¤er Alacak Senetleri Reeskontu (-) 7. fiüpheli Di¤er Alacaklar Karfl›l›¤› (-) TOPLAM (B) C. Mali Duran Varl›klar 1. Ba¤l› Menkul K›ymetler 2. Ba¤l› Menkul K›ymetler De¤er Düflüklü¤ü Karfl›l¤› (-) 3. ‹fltirakler 4. ‹fltiraklere Sermaye Taahütleri (-) 5. ‹fltirakler Sermaye Paylar› De¤er Düflüklü¤ü Karfl›l›¤› (-) 6. Ba¤l› Ortakl›klar 7. Ba¤l› Ortakl›klar Sermaye Taahütleri (-) 8. Ba¤l› Ortakl›klar Sermaye Paylar› De¤er Düflüklü¤ü Karfl›l›¤› (-) 9. Di¤er Mali Duran Varl›klar 10. Di¤er Mali Duran Varl›klar Karfl›l›¤› (-) TOPLAM (C) D. Maddi Duran Varl›klar 1. Arazi ve Arsalar 2. Yer Alt› ve Yer Üstü Düzenleri 3. Binalar 4. Tesis, Makina ve Cihazlar 5. Tafl›tlar 6. Demirbafllar 7. Di¤er Maddi Duran Varl›klar 8. Birikmifl Amortismanlar (-) 9. Yap›lmakta Olan Yat›r›mlar 10. Verilen Avanslar TOPLAM (D) E. Maddi Olmayan Duran Varl›klar 1. Haklar 2. fierefiye 3. Kurulufl ve Örgütlenme Giderleri 4. Araflt›rma ve Gelifltirme Giderleri 5. Özel Maliyetler 6. Di¤er Maddi Olmayan Duran Varl›klar 7. Birikmifl Amortismanlar (-) 8. Verilen Avanslar TOPLAM (E) F. Özel Tükenmeye Tabi Varl›klar 1. Arama Giderleri 2. Haz›rl›k ve Geliflltirme Giderleri 3. Di¤er Özel Tükenmeye Tabi Varl›klar 4. Birikmifl Tükenme Paylar› (-) 5. Verilen Avanslar TOPLAM (F) G. Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkuklar› 1. Gelecek Aylara Ait Giderler 2. Gelir Tahakkuklar› TOPLAM (G) H. Di¤er Duran Varl›klar 1. Gelecek Y›llarda ‹ndirilecek KDV 2. Di¤er KDV 3. Gelecek Y›llar ‹htiyac› Stoklar 4. Elden Ç›kar›lacak Stoklar ve Maddi Duran Varl›klar 5. Peflin Ödenen Vergiler ve Fonlar 6. Di¤er Çeflitli Duran Varl›klar 7. Stok De¤er Düflüklü¤ü Karfl›l›¤› (-) 8. Birikmifl Amortismanlar (-) TOPLAM (H) 31.12.2004 (YTL) 31.12.2003 (YTL) 113,588,502 113,588,502 3,581,600 3,581,600 1,127,433 702,736 1,830,169 1,300,516 645,972 1,946,488 26,859 7,986,144 8,906,297 1,508,249 18,427,549 17,637 5,698,336 7,824,017 (6,000) 1,568,636 15,102,626 420,372 156,592,502 400,189,902 385,031,865 13,570,634 1,630,942 (708,138,037) 360,095 355,664,563 605,322,838 369,265 140,295,575 353,889,419 382,677,593 8,405,123 528,158 (657,572,800) 7,305,327 73,288,479 309,186,139 32,749,883 2,554,784 (30,007,234) 5,297,433 29,531,301 16,872,535 (40,342,694) 6,061,142 16,327,479 (15,476,690) 850,789 14,206,194 (12,721,821) 1,484,373 13,657,325 13,657,325 16,080,596 16,080,596 90,955 90,955 90,953 90,955 A. DURAN VARLIKLAR TOPLAMI AKT‹F TOPLAMI 759,065,560 353,533,917 1,540,888,537 1,350,538,792 81 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. B‹LANÇO (TEK DÜZEN HESAP PLANINA GÖRE) PAS‹F (KAYNAKLAR) 31.12.2004 (YTL) 31.12.2003 (YTL) - - 180,247,808 3,155,859 109,646 183,513,313 171,550,347 6,834,122 314,280 178,698,749 253,428 2,826,749 3,080,177 2,006,970 16,343,682 18,350,652 34,452,907 34,452,907 38,285,893 38,285,893 - - F. Ödenecek Vergi ve Di¤er Yükümlülükler 1. Ödenecek Vergi ve Fonlar 2. Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri 3. Vadesi Geçmifl Ertelenmifl Taksitlendirilmifl Vergi ve Di¤er Yükümlülükler 4. Ödenecek Di¤er Yükümlülükler TOPLAM (F) 19,340,449 12,188,329 54,512 31,583,290 35,522,053 10,428,361 1,340,294 47,290,708 G. Borçlar ve Gider Karfl›l›klar› 1. Dönem Kar› Vergi ve Di¤er Yasal Yükümlülükler Kar›fl›l›klar› 2. Dönem Kar›n›n Peflin Ödenen Vergi ve Di¤er Yükümlülükleri (-) 3. K›dem Tazminat› Karfl›l›¤› 4. Maliyet Giderleri Karfl›l›¤› 5. Di¤er Borç ve Gider Karfl›l›klar› TOPLAM (G) 19,019,709 357,289 19,376,998 78,990,691 (77,188,778) 14,982,271 663,857 17,448,041 247,215,111 91,255,893 338,471,004 182,170,666 102,173,593 284,344,259 10,954 10,954 78 78 610,488,643 584,418,380 I. KISA VADEL‹ YABANCI KAYNAKLAR A. Mali Borçlar 1. Banka Kredileri 2. Finansal Kiralama ‹fllemlerinden Borçlar 3. Ertelenmifl Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri (-) 4. Uzun Vadeli Kredilerin Anapara ve Taksitleri ve Faizleri 5. Tahvil, Anapara, Borç, Taksit ve Faizleri 6. Ç›kar›lm›fl Bonolar ve Senetler 7. Ç›kar›lm›fl Di¤er Menkul K›ymetler 8. Menkul K›ymetler ‹hraç Fark› (-) 9. Di¤er Mali Borçlar TOPLAM (A) B. Ticari Borçlar 1. Sat›c›lar 2. Borç Senetleri 3. Borç Senetleri Reeskontu (-) 4. Al›nan Depozito ve Teminatlar 5. Di¤er Ticari Borçlar TOPLAM (B) C. Di¤er Borçlar 1. Ortaklara Borçlar 2. ‹fltiraklere Borçlar 3. Ba¤l› Ortakl›klara Borçlar 4. Personele Borçlar 5. Di¤er Çeflitli Borçlar 6. Di¤er Borç Senetleri Reeskontu (-) TOPLAM (C) D. Al›nan Avanslar 1. Al›nan Siparifl Avanslar 2. Al›nan Di¤er Avanslar TOPLAM (D) E. Y›llara Yayg›n ‹nflaat ve Onar›m Hakediflleri 1. Y›llara Yayg›n ‹nflaat ve Onar›m Hakedifl Bedelleri 2. Y›llara Yayg›n ‹nflaat Enflasyon Düzeltme Hesab› TOPLAM (E) H. Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Tahakkuklar› 1. Gelecek Aylara Ait Gelirleri 2. Gider Tahakkuklar› TOPLAM (H) I. Di¤er K›sa Vadeli Yabanc› Kaynaklar 1. Hesaplanan KDV 2. Di¤er KDV 3. Merkez ve fiubeler Cari Hesab› 4. Say›m ve Tesellüm Fazlalar› 5. Di¤er Çeflitli Yabanc› kaynaklar TOPLAM (I) KISA VADEL‹ YABANCI KAYNAKLAR TOPLAMI 82 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. B‹LANÇO (TEK DÜZEN HESAP PLANINA GÖRE) 31.12.2004 (YTL) 31.12.2003 (YTL) - - 8,556,816 8,556,816 8,880,094 8,880,094 1,713 1,713 10,648 10,648 - - 139,279,427 4,451,111 143,730,538 117,317,888 3,136,744 120,454,632 Gelecek Y›llara Ait Gelirler ve Gider Tahakkuklar› 1. Gelecek Aylara Ait Gelirleri 2. Gider Tahakkuklar› TOPLAM (F) - - G. Di¤er Uzun Vadeli Yabanc› Kaynaklar 1. Gelecek Y›llara Ertelenen veya Terkin Edilen KDV 2. Tesise Kat›lma Paylar› 3. Di¤er Çeflitli Uzun Vadeli Yabanc› Kaynaklar Toplam› TOPLAM (G) - - 152,289,067 129,345,374 II. UZUN VADEL‹ YABANCI KAYNAKLAR A. Mali Borçlar 1. Banka Kredileri 2. Finansal Kiralama ‹fllemlerinden Borçlar 3. Ertelenmifl Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri (-) 4. Ç›kar›lm›fl Tahviller 5. Ç›kar›lm›fl Di¤er Menkul K›ymetler 6. Menkul K›ymetler ‹hraç Fark› (-) 7. Di¤er Mali Borçlar TOPLAM (A) B. Ticari Borçlar 1. Sat›c›lar 2. Borç Senetleri 3. Borç Senetleri Reeskontu (-) 4. Al›nan Depozito ve Teminatlar 5. Di¤er Ticari Borçlar TOPLAM (B) C. Di¤er Borçlar 1. Ortaklara Borçlar 2. ‹fltiraklere Borçlar 3. Ba¤l› Ortakl›klara Borçlar 4. Di¤er Çeflitli Borçlar 5. Di¤er Borç Senetleri Reeskontu (-) 6. Kamuya Olan Ertelenmifl veya Taksitlendirilmifl Borçlar TOPLAM (C) D. Al›nan Avanslar 1. Al›nan Siparifl Avanslar 2. Al›nan Di¤er Avanslar TOPLAM (D) E. Borç ve Gider Karfl›l›klar› 1. K›dem Tazminat› Karfl›l›klar› 2. Di¤er Borç ve Gider Karfl›l›klar› TOPLAM (E) F. UZUN VADEL‹ YABANCI KAYNAKLAR TOPLAMI 83 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. B‹LANÇO (TEK DÜZEN HESAP PLANINA GÖRE) III. ÖZKAYNAKLAR A. Ödenmifl Sermaye 1. Sermaye 2. Ödenmemifl Sermaye (-) 3. Sermaye Düzeltmesi Olumlu Farklar› 4. Sermaye Düzeltmesi Olumsuz Farklar› (-) TOPLAM (A) B. Sermaye Yedekleri 1. Hisse Senedi ‹hraç Primleri 2. Hisse Senedi ‹ptal Karlar› 3. Maddi Duran Varl›k Yeniden De¤erleme Art›fllar› 4. ‹fltirakler Yeniden De¤erleme Art›fllar› 5. Di¤er Sermaye Yedekleri TOPLAM (B) C. Kar Yedekleri 1. Yasal Yedekler 2. Statü Yedekleri 3. Ola¤anüstü Yedekleri 4. Di¤er Kar Yedekleri 5. Özel Fonlar TOPLAM (C) D. Geçmifl Y›llar Karlar› 1. Geçmifl Y›l Karlar› TOPLAM (D) E. Geçmifl Y›llar Zararlar› (-) 1. Geçmifl Y›l Zararlar› (-) TOPLAM (E) F. Dönem Net Kar› (zarar›) 1. Dönem Net Kar› 2. Dönem Net Zarar› (-) TOPLAM (F) ÖZKAYNAKLAR TOPLAMI PAS‹F TOPLAMI 84 31.12.2004 (YTL) 31.12.2003 (YTL) 500,000,000 (325,000,000) 1,739,005,870 1,914,005,870 500,000,000 (325,000,000) 1,506,308,781 1,681,308,781 895,493 895,493 786,622 786,622 61,014,410 74,833,164 5,313,350 61,110,601 202,271,525 53,596,525 65,735,251 4,667,374 59,925,659 183,924,809 - - (1,399,375,597) (1,399,375,597) (1,229,245,174) (1,229,245,174) 60,313,536 60,313,536 - 778,110,827 1,540,888,537 636,775,038 1,350,538,792 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. DETAYLI GEL‹R TABLOSU (TEK DÜZEN HESAP PLANINA GÖRE) 01.01.2004-31.12.2004 (YTL) 01.01.2003-31.12.2003 (*) (YTL) A. Brüt Sat›fllar 1. Yurtiçi Sat›fllar 2. Yurtd›fl› Sat›fllar 3. Di¤er Gelirler TOPLAM (A) 1,152,853,505 1,497,800,140 189,540,931 2,840,194,576 1,061,594,102 1,334,474,583 131,539,947 2,527,608,632 B. Sat›fl ‹ndirimleri (-) 1. Sat›fltan ‹adeler (-) 2. Sat›fl ‹skontolar› (-) 3. Di¤er ‹ndirimler (-) TOPLAM (B) (119,197,433) (77,824,136) (197,021,569) (89,211,188) (47,555,049) (136,766,237) C. Net Sat›fllar (A-B) 2,643,173,007 2,390,842,395 (2,013,223,316) (2,013,223,316) (1,698,973,520) (1,698,973,520) 629,949,691 691,868,875 (416,166,183) (143,504,820) (559,671,003) (377,650,505) (132,247,178) (509,897,683) 70,278,688 181,971,192 4,248,447 43,447,989 306,620 83,714 199,975,447 3,230,056 251,292,273 3,123,427 35,671,845 903,573 100,414 219,821,171 674,040 260,294,470 (1,504,288) (216,017,089) (51,705,511) (2,339,395) (271,566,283) (2,355,807) (246,076) (219,667,192) (1,665,116) (223,934,191) H. Finansman Giderleri (-) 1. K›sa Vadeli Borçlanma Giderleri (-) 2. Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri (-) TOPLAM (H) (6,183,398) (6,183,398) (2,212,772) (10,442) (2,223,214) Ola¤an Kar veya Zararlar 43,821,280 216,108,257 22,614,842 22,614,842 8,686,407 37,083,580 45,769,987 Ola¤and›fl› Gider ve Zararlar (-) 1. Çal›flmayan K›s›m Gider ve Zararlar› (-) 2. Önceki Dönem Gider ve Zararlar› (-) 3. Di¤er Ola¤and›fl› Gider ve Zararlar› (-) TOPLAM (J) (4,526,532) (1,075,316) (520,738) (6,122,586) (1,103,086) (7,434,022) (831,565) (9,368,673) Dönem Kar› veya Zarar› 60,313,536 252,509,571 - (78,990,691) 60,313,536 173,518,880 D. Sat›fllar›n Maliyeti (-) 1. Sat›lan Mamuller Maliyeti (-) 2. Sat›lan Ticari Mallar Maliyeti (-) 3. Sat›lan Hizmet Maliyeti (-) 4. Di¤er Sat›fllar›n Maliyeti (-) TOPLAM (D) Brüt Sat›fl Kar› veya Zarar› E. Faaliyet Giderleri (-) 1. Araflt›rma ve Gelifltirme Giderleri (-) 2. Pazarlama, Sat›fl ve Da¤›t›m Giderleri (-) 3. Genel Yönetim Giderleri (-) TOPLAM (E) Faaliyet Kar› veya Zarar› F. Di¤er Faaliyetlerden Ola¤an Gelir ve Karlar 1. ‹fltiraklerden Temettü Gelirleri 2. Ba¤l› Ortakl›klardan Temettü Gelirleri 3. Faiz Gelirleri 4. Komisyon Gelirleri 5. Konusu Kalmayan Karfl›l›klar 6. Menkul K›ymet Sat›fl Karlar› 7. Kambiyo Karlar› 8. Reeskont Faiz Gelirleri 9. Enflasyon Düzeltmesi Karlar› 10. Di¤er Ola¤an Gelir ve Karlar TOPLAM (F) G. Di¤er Faaliyetlerden Ola¤an Gider ve Zararlar (-) 1. Komisyon Giderleri (-) 2. Karfl›l›k Giderleri (-) 3. Menkul K›ymet Sat›fl Zararlar› (-) 4. Kambiyo Zararlar› (-) 5. Reeskont Faiz Giderleri (-) 6. Enflasyon Düzeltmesi Zararlar› (-) 7. Di¤er Ola¤an Gider ve Zararlar› (-) TOPLAM (G) I. Ola¤and›fl› Gelir ve Karlar 1. Önceki Dönem Gelir ve Karlar› 2. Di¤er Ola¤and›fl› Gelir ve Karlar TOPLAM (I) J. K. Dönem Kar›, Vergi ve Di¤er Yasal Yükümlülükler Karfl›l›klar› (-) Dönem Net Kar› veya Zarar› (*) 2003 y›l›na iliflkin gelir tablosu enflasyon düzeltmesine tabii tutulmam›fl haliyle yer almaktad›r. 85 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31.12.2004 B‹LANÇO D‹PNOTLARI (TEK DÜZEN HESAP PLANINA GÖRE) 1- Kay›tl› sermaye tavan› 500.000.000 YTL’dir. 2- Yönetim Kurulu Baflkan ve üyeleri ile Genel Müdür, Genel Koordinatör, Genel Müdür Yard›mc›lar› ve Genel Sekreter gibi üst düzey yöneticilere verilen avans veya borç yoktur. 3- Aktif de¤erler üzerindeki toplam sigorta tutar› 438.809.167 YTL'dir (2003: 523.631.423 YTL ). 4- 31.12.2004 tarihi itibariyle Ortakl›¤›n alacaklar› için alm›fl oldu¤u teminat mektuplar›n›n toplam tutar› 494.252.837 YTL’dir (2003: 94.752.373 YTL). 5- Yabanc› kaynaklar için verilmifl teminatlar›n toplam› 34.044.958 YTL’dir (2003: 43.112.178 YTL). 6- Pasifte yer almayan taahhütlerin toplam› 1.441.434.880 YTL, 2.6 milyon Euro ve (uçaklar için verilen avanslar›n indirim öncesi liste fiyat›) 4.1 milyar ABD Dolar›’d›r (2003: 1.590.035.012 YTL). 7- Kasa ve bankalardaki döviz mevcutlar›: Döviz Cinsi Döviz Tutar› Döviz Kuru 29.962.344 97.392.186 897.720 1,3421 1,8268 2,5765 Döviz Cinsi Döviz Tutar› Döviz Kuru ABD Dolar› Euro ‹ngiliz Sterlini Di¤er 359.736.335 18.069.453 2.024.698 1,3421 1,8268 2,5765 ABD Dolar› Euro ‹ngiliz Sterlini Di¤er YTL Karfl›l›¤› 40.212.462 177.916.045 2.312.975 28.069.726 YTL YTL YTL YTL (2003: Kasa ve banka dövizli mevcutlar›n YTL karfl›l›¤› 476.904.813 YTL’dir). 8- Yurtd›fl›ndan alacaklar (avanslar dahil): (2003: Dövize ba¤l› alacaklar›n YTL karfl›l›¤› 68.447.458 YTL’dir) 86 YTL Karfl›l›¤› 482.802.135 33.009.276 5.216.633 37.363.386 YTL YTL YTL YTL TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31.12.2004 B‹LANÇO D‹PNOTLARI (TEK DÜZEN HESAP PLANINA GÖRE) 9- Yurtd›fl›na borçlar (avanslar dahil): Döviz Cinsi ABD Dolar› Euro ‹ngiliz Sterlini Di¤er Döviz Tutar› Döviz Kuru 40.029.252 29.602.448 1.686.906 1,3421 1,8268 2,5765 TL Karfl›l›¤› 53.723.259 54.077.753 4.346.313 21.767.243 YTL YTL YTL YTL (2003: Dövizli borçlar›n YTL karfl›l›¤› 126.497.287 YTL’dir) 10- Tedavülde tahvil veya finansman bonosu yoktur. 11- Cari ve gelecek dönemlerde yararlan›lacak yat›r›m indiriminin toplam tutar›: 36.159.632 YTL’dir (2003: 9.877.153 YTL). 12- Tedavülde tahvil bulunmamaktad›r. 13- Ortakl›¤›n kay›tl› sermaye tutar› 500.000.000 YTL’dir. Ç›kar›lm›fl sermayeyi temsil eden paylar›n da¤›l›m› afla¤›daki gibidir: NAMA/HAM‹L‹NE Nama Nama TERT‹B‹ GRUBU PAY DE⁄ER‹ (Ykr tam) NOM‹NAL DE⁄ER YTL 11 11 A C 0,1 0,1 174.999.999,999 0,001 175.000.000 Pay Oran› 31.12.2004 Pay Tutar› (YTL) Pay Oran› 14- Cari dönemde menkul k›ymet ihraç edilmemifltir. 15- Sermayenin %10 ve daha fazlas›na sahip ortaklar›n: Ad› TC Baflbakanl›k Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤› Di¤er Ortaklar Endeksleme Etkisi Toplam % 75,17 % 24,83 % 100,00 131.538.947 43.461.053 1.739.005.869 1.914.005.869 % 98,17 % 1,83 % 100,00 31.12.2003 Pay Tutar› (YTL) 171.788.948 3.211.052 175.000.000 87 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31.12.2004 B‹LANÇO D‹PNOTLARI (TEK DÜZEN HESAP PLANINA GÖRE) 16- Sermayenin %10 ve daha fazlas›na sahip olunan ifltirakler, ba¤l› ortakl›klar ve ba¤l› menkul k›ymetler hesab›nda yer alan ortakl›klar›n isimleri, ifltirak oranlar› ve tutarlar› afla¤›daki gibidir: Ad› Ba¤l› Ortakl›k: Günefl Ekspres Havac›l›k A.fi. ‹fltirak Oran› ‹fltirak Tutar› (YTL) 2004 Net Kar (YTL) 2004 ‹fltirak Tutar› (YTL) 2003 Net Kar (YTL) 2003 % 50 8.906.297 24.123.656 18.000 8.042.879 17- Stoklar, cari dönemde önceki dönemde oldu¤u gibi "Hareketli A¤›rl›kl› Ortalama Maliyet" yöntemi kullan›larak de¤erlenmektedir. 18- Cari dönemde maddi duran varl›k hareketleri: a) Sat›n al›nan, imal veya infla edilen maddi duran varl›klar›n maliyeti : b) Sat›lan veya hurdaya ayr›lan maddi duran varl›k maliyeti : c) Cari dönemde endekslemeden ortaya ç›kan de¤er art›fllar› : - Varl›k maliyetlerinde (+): - Birikmifl amortismanlarda (-): 38.655.699 YTL 5.478.038 YTL 42.102.913 YTL 15.300.056 YTL 2003 y›l› maddi duran varl›k hareketleri: a) Sat›n al›nan, imal veya infla edilen maddi duran varl›klar›n maliyeti : b) Sat›lan veya hurdaya ayr›lan maddi duran varl›k maliyeti : c) Cari dönemde endekslemeden ortaya ç›kan de¤er art›fllar› : - Varl›k maliyetlerinde (+) : - Birikmifl amortismanlarda (-) : 9.137.004 YTL 6.277.381 YTL 68.957.993 YTL 28.179.031 YTL 19- ‹flletmenin ortaklar, ifltirakler ve ba¤l› ortakl›klarla olan alacak borç iliflkisi: 2004 Alacaklar (YTL) Ticari Ticari Olmayan Ortaklar: TC Baflbakanl›k Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤› 88 2003 Borçlar (YTL) Ticari Ticari Olmayan Alacaklar (YTL) Ticari Ticari Olmayan Borçlar (YTL) Ticari Ticari Olmayan - - - - - 14.256.960 - - Ba¤l› Ortakl›klar: Günefl Ekspres Havac›l›k A.fi. 812.763 - 211.054 - 104.936 - 241.661 - ‹fltirakler: Uçak Servisi A.fi. (USAfi) Toplam 158 812.921 - 6.297.167 6.508.221 - 13.627 118.563 14.256.960 5.128.795 5.370.456 - TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31.12.2004 B‹LANÇO D‹PNOTLARI (TEK DÜZEN HESAP PLANINA GÖRE) 20- Kategorileri itibariyle y›l içinde çal›flan personelin ortalama say›s› : 2004 2003 Kapsam içi Kapsam D›fl› Sözleflmeli Daimi Personel Toplam› 6.822 329 34 7.185 7226 425 20 7.671 Geçici Personel Toplam› Personel Toplam› 3.156 10.341 3012 10.683 21- Bilanço tarihinden sonra ortaya ç›kan ve aç›klamay› gerektiren hususlar afla¤›daki gibidir: • 31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle fiirket’in dönen varl›klar-menkul k›ymetler hesab› içerisinde yer alan ve Paris Borsas›’nda ifllem gören 202.735 adet France Telecom hisse senedinin borsa fiyat› 28 Nisan 2005 tarihi itibariyle 31 Aral›k 2004 tarihindeki fiyat› olan 24,36 Euro’dan 22,33 Euro’ya düflmüfltür. Bu nedenle 28 Nisan 2005 tarihi itibariyle fiirket’in sahip oldu¤u France Telecom hisse senetleri bilanço tarihine göre yaklafl›k olarak 1.049.252 YTL de¤er kaybetmifl bulunmaktad›r. • 31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle fiirket’in mali duran varl›klar-ifltirakler hesab› içerisinde yer alan ve ‹stanbul Menkul K›ymetler Borsas›’nda ifllem gören 2.223 milyon adet USAfi hisse senedinin borsa fiyat› 28 Nisan 2005 tarihi itibariyle 31 Aral›k 2004 tarihindeki fiyat› olan 6,79 YTL’den 4,32 YTL’ye düflmüfltür. Bu nedenle 28 Nisan 2005 tarihi itibariyle fiirket’in sahip oldu¤u USAfi hisse senetleri, bilanço tarihine göre yaklafl›k olarak 5.490.810 YTL de¤er kaybetmifl bulunmaktad›r. • K›dem tazminat› tavan› 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren 1.648,9 YTL’ye yükseltilmifltir (2003: 1.485,4 YTL). • Kurumlar Vergisi Kanunu’nun geçici 33. maddesi uyar›nca, Ortakl›¤›n yurtd›fl› bürolar›ndan elde etti¤i kazançlar kurumlar vergisinden müstesna tutulmaktad›r. ‹stisna uygulamas›na iliflkin olarak Maliye Bakanl›¤› Gelirler Genel Müdürlü¤ü’nden 2 May›s 2005 tarihli bir mukteza al›nm›flt›r. 22- fiarta ba¤l› olaylar: 31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle THY’nin tüm çal›flanlar›n› iflten ç›karmas› durumunda ödeyece¤i k›dem tazminat› miktar› 158 milyon YTL’dir (2003: 132.300.158 YTL). 23- Ortakl›¤›m›z›n gayri safi kar oranlar› üzerinde önemli ölçüde etkide bulunan muhasebe tahminlerinde herhangi bir de¤ifliklik bulunmamaktad›r. 24- 31.12.2004 tarihi itibariyle Ortakl›k banka hesaplar›nda bloke mevduat bulunmamaktad›r (2003: 730.365 YTL). 89 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 31.12.2004 B‹LANÇO D‹PNOTLARI (TEK DÜZEN HESAP PLANINA GÖRE) 25- Menkul k›ymetler ve ba¤l› menkul k›ymetler grubu içinde yer al›p iflletmenin ortaklar›, ifltirakleri ve ba¤l› ortakl›klar› taraf›ndan ç›kar›lm›fl bulunan menkul k›ymet yoktur. 26- ‹fltirakler ve ba¤l› ortakl›klarda içsel kaynaklardan yap›lan sermaye artt›r›m› nedeniyle elde edilen bedelsiz hisse tutarlar›: USAfi, 8 Aral›k 2004 tarihli Ola¤anüstü Genel Kurulu’nda alm›fl oldu¤u sermayenin endekslenmesinden kaynaklanan enflasyon fark›n›n sermayeye ilavesi karar›na istinaden fiirket’e 1.852.500.000 adet bedelsiz hisse vermifltir. ‹liflikteki mali tablolar enflasyon muhasebesine göre haz›rland›¤›ndan elde edilen bu bedelsiz hisse senedi ifltirak de¤erlemesinde dikkate al›nmam›flt›r. 27- K›sa ve uzun vadeli kredilerle ilgili olarak al›nan kredilerin ve ç›kar›lm›fl menkul k›ymetlerin (kat›lma intifa senedi dahil) kredi menkul k›ymet türleri itibariyle tahakkuk etmemifl gelecek döneme iliflkin faiz borçlar› yoktur. 28- Ba¤l› Ortakl›klardan Günefl Ekspres Havac›l›k A.fi. lehine 2.900.000 ABD Dolar› ve 2.556.459 Euro tutar›nda referans mektubu verilmifltir. 29- Mali tablolar› önemli ölçüde etkileyen ya da mali tablolar›n aç›k, yorumlanabilir ve anlafl›labilir olmas› aç›s›ndan aç›klanmas› gerekli olan di¤er hususlar : • ‹liflikteki 2003 y›l›na ait gelir tablosu 5024 say›l› Kanunla getirilen enflasyon düzeltmesi uygulamas› yap›lmam›fl, bilanço ise enflasyon düzeltmesi uygulanm›fl haliyle yer almaktad›r. 2004 y›l›na ait mali tablolar ise ayn› kanun çerçevesinde enflasyona göre düzeltilmifltir. • 11 Nisan 2005 tarihinde yay›mlanan, 17 no’lu VUK sirkülerinin 15’nci bölümünde enflasyon düzeltmesi iflleminde k›dem tazminat› gibi VUK’a göre ayr›lmas› zorunlu olmayan karfl›l›klar›n, ayr›ld›¤› kayna¤›n parasal olan veya olmayan k›ymet olup olmamas›na göre enflasyon düzeltmesinde dikkate al›nmas› gerekti¤i belirtilmifltir. Ortakl›¤›m›z kay›tlar›nda yeralan k›dem tazminat› ve dahili sigorta risk karfl›l›¤› VUK’a göre ayr›lmas› zorunlu olmayan karfl›l›klar niteli¤inde olup, kaynaklar› geçmifl y›l karlar›d›r. Bu sebeple söz konusu karfl›l›klar bilançodaki geçmifl y›l zararlar›n›n düzeltilmesinde dikkate al›nm›flt›r. Yap›lan hesaplama sonucunda bulunan endeksleme fark› 2004 y›l› kay›tlar›na al›nmam›fl olup kurumlar vergisi beyannamesinde "di¤er indirimler" aras›nda indirim kalemi olarak dikkate al›nm›flt›r. 90 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 2004 YILI GEL‹R TABLOSU D‹PNOTLARI (TEK DÜZEN HESAP PLANINA GÖRE) 1- Dönemin tüm amortisman giderleri ile itfa ve tükenme paylar› (YTL): Amortisman gideri ‹tfa ve tükenme paylar› 2004 2003 45.613.851 1.868.911 33.678.225 3.140.209 2004 2003 25.998.978 1.314.367 1.504.288 28.817.633 13.760.611 1.000.558 2.355.807 17.116.976 2004 2003 161.595 6.183.398 326.388.974 4.360 2.223.214 380.562.892 2- Karfl›l›k giderleri (YTL): K›dem tazminat› karfl›l›¤› gideri Dahili sigorta risk karfl›l›¤› gideri fiüpheli alacak karfl›l›¤› gideri Toplam 3- Finansman giderleri (YTL): Sabit varl›klar›n maliyetine verilenler Do¤rudan gider yaz›lanlar Toplam 4- Cari döneme ait finansman giderlerinin ortaklar, ba¤l› ortakl›klar ve ifltiraklerle ilgili k›sm› yoktur. 5- Cari dönemde ba¤l› ortakl›klara ve ifltiraklere verilen hizmet karfl›l›¤›nda elde edilen gelirlerin toplam› 2.025.677 YTL’dir (2003: 1.615.827 YTL). Al›nan hizmetler karfl›l›¤›nda yap›lan giderlerin toplam› ise 63.657.760 YTL’dir (2003: 58.873.785 YTL). 6- Cari döneme ait ortaklar, ba¤l› ortakl›klar ve ifltiraklerden elde edilen temettü geliri 4.430.709 YTL, ceza geliri 838 YTL, kira geliri ise 11.910 YTL’dir (2003: faiz geliri 4.016.000 YTL’dir ). Ayn› dönemde ortaklar, ba¤l› ortakl›klar ve ifltiraklere 2.583.024 YTL tutar›nda kira ödemesi yap›lm›flt›r. 7- Yönetim Kurulu baflkan ve üyeleriyle genel müdür, genel koordinatör, genel müdür yard›mc›lar› gibi üst düzey yöneticilere cari dönemde sa¤lanan ücret ve benzeri menfaatlerin toplam tutar› 831.751 YTL’dir (2003: 710.524 YTL). 8- 5024 say›l› Kanunla, mali tablolar›n enflasyonun etkilerinden ar›nd›r›lmas›na imkan verilmesinin yan›s›ra Vergi Usul Kanunu’nun konuya iliflkin 315. maddesinin yeni metnine, iktisadi k›ymetlerin, Maliye Bakanl›¤› taraf›ndan belirlenip duyurulacak oranlar üzerinden amortismana tabi tutulaca¤› hükmü konulmufltur. Maliye Bakanl›¤› da an›lan maddede kendisine verilen yetkiyi, 28.04.2004 tarihli Resmi Gazete’de yay›nlanan 333 s›ra numaral› Vergi Usul Kanunu Genel Tebli¤i ile kullanarak, 5024 say›l› Kanun sonras›nda amortisman uygulamas›n›n usul ve esaslar› ile amortismana tabi iktisadi k›ymetler için uygulanacak amortisman oranlar›n› tespit ve ilan etmifltir. 01.01.2004 tarihinden önce aktife giren iktisadi k›ymetler için 5024 say›l› Kanun’dan önce yürürlükte bulunan hükümlere göre amortisman ayr›lmaya devam edilecektir. Ancak bu k›ymetlerin amortisman ayr›lmas›na esas bedeli, 31.12.2003 tarihi itibari ile yap›lacak enflasyon düzeltmesinden sonraki de¤erleri olacakt›r. 91 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 2004 YILI GEL‹R TABLOSU D‹PNOTLARI (TEK DÜZEN HESAP PLANINA GÖRE) 9- Stok maliyeti hareketli a¤›rl›kl› ortalama yöntemine göre hesaplanmaktad›r. 10- Varsa, tamamen veya k›smen fiili stok say›m› yap›lamamas›n›n gerekçeleri. Stok say›m› yap›lm›flt›r. 11- Brüt sat›fllar›n %20’sini aflan hurda ve döküntü sat›fllar› yoktur. 12- Önceki döneme iliflkin gelirler ve karlar› gösteren hesaplarda bakiye bulunmamaktad›r. Önceki döneme iliflkin giderler ve zararlar›n detay› afla¤›daki gibidir: Önceki Dönem Gider ve Zararlar› 31.12.2004 Genel müdür oluruna istinaden DHM‹'ye ödenen kabul edilemez yolcu gideri bedeli 752.918 Önceki dönem konma konaklama, handling giderleri 88.073 OAG Worldwide Ltd. Ekim - Kas›m 2003 dönemi OAG Flight Guide TK tarifesi data bas›m bedeli 68.503 Di¤er önceki dönem teknik giderler 64.503 Londra Md. 2003 y›l› kira sözleflmeleri için Beaumont and Son firmas›ndan al›nan hukuki dan›flmanl›k hizmeti ve mahkeme masraf› 45.874 MNG Air'e ait 16.05.2003 tarihli iade faturas› sonucu ilgili mebla¤›n düzeltme kayd› 26.211 Önceki dönem ikram giderleri 11.336 Önceki dönem yurtd›fl› büro giderleri 7.760 2003 tarihli faturam›za MNG Air'e ait 2004 tarihli iade faturas›yla yap›lan itiraz sonucu k›smi iptalden do¤an gider 6.708 Swiss Int. Airlines firmas›n›n itiraz› üzerine yap›lan iptal ifllemi kayd› 3.430 Toplam 1.075.316 13- Cari dönemde vergi öncesi hisse bafl›na kar 0,00034 YTL’dir (2003 : 0,00992 YTL). 92 93 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. Organizasyon fiemas› YÖNET‹M KURULU 94 > GENEL SEKRETERL‹K HUKUK MÜfiAV‹RL‹⁄‹ UÇUfi EMN‹YET VE KAL‹TE GÜVENCE BfiK. TEFT‹fi KURULU BfiK. TANITMA VE HALKLA ‹L‹fiK‹LER BfiK. SAVUNMA SEKRETERL‹⁄‹ GENEL MÜDÜR > > GENEL MÜDÜR YRD. (‹NSAN KAYNAKLARI) PERSONEL BfiK. E⁄‹T‹M BfiK. SOSYAL VE ‹DAR‹ ‹fiLER BfiK. GENEL SATINALMA BfiK. GENEL MÜDÜR YRD. (MAL‹) F‹NANSMAN BfiK. MUHASEBE BfiK. STRATEJ‹ GEL‹fiT‹RME BfiK. ELEKTRON‹K B‹LG‹ ‹fiLEM BfiK. GENEL MÜDÜR YRD. (T‹CAR‹) ÜRET‹M PLANLAMA VE GEL‹R YÖNET‹M‹ BfiK. PAZARLAMA VE SATIfi BfiK. YER ‹fiLETME BfiK. KARGO BfiK. GENEL MÜDÜR YRD. (UÇUfi ‹fiLETME) ‹fiLETME KOORD‹NASYON BfiK. UÇUfi ‹fiLETME BfiK. KAB‹N H‹ZMETLER‹ BfiK. UÇUfi E⁄‹T‹M VE STANDARTLAR BfiK. GENEL MÜDÜR YRD. (TEKN‹K) UÇAK BAKIMI BfiK. REV‹ZYON ATÖLYELER BfiK. MÜHEND‹SL‹K BfiK. TEKN‹K ‹KMAL BfiK. ‹KRAM BfiK. DIfi ‹L‹fiK‹LER BfiK. ÜRET‹M PLANLAMA VE KONTROL BfiK. 95 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. Terimler ve K›satmalar 96 Arzedilen Koltuk-Kilometre Her uçufl baca¤›nda arz edilen koltuk ve uçulan kilometrenin çarp›m› ile elde edilen de¤erdir. Ücretli Yolcu-Kilometre Her uçufl baca¤›nda tafl›nan ücretli yolcu ve uçulan kilometrenin çarp›m› ile elde edilen de¤erdir. Arzedilen Ton-Kilometre Her uçufl baca¤›nda uça¤›n o hatta tafl›yabilece¤i belirlenen ücretli yük kapasitesi (yolcu, bagaj, kargo ve posta) ve uçulan kilometrenin çarp›m› ile elde edilen de¤erdir. Ücretli Ton-Kilometre Her uçufl baca¤›nda tafl›nan ücretli yükün (yolcu,bagaj, kargo ve posta) ton cinsinden ifadesi ve uçulan kilometrenin çarp›m› ile elde edilen de¤erdir. Yolcu Doluluk Oran› Ücretli yolcu kilometrenin arz edilen koltuk kilometreye oran› olup, arz edilen koltuk kapasitesinin yüzde olarak kullan›m›n› ifade eder. Yük Yükleme Faktörü Ücretli ton kilometrenin arz edilen ton kilometreye oran› olup, arz edilen yük kapasitesinin (yolcu dahil) yüzde olarak kullan›m›n› ifade eder. Ücretli Yolcu Ayr› sefer numaralar› ile noktadan noktaya tafl›nan ve havayoluna ticari gelir sa¤layan yolcular›n toplam›d›r. Blok Saat Uça¤›n kalk›fl için motorlar›n› çal›flt›rd›¤› an ile iniflten sonra motorlar›n› durdu¤u an aras›nda geçen süredir. Uçulan Kilometre Ücretli uçufl say›s› ile uçulan kilometrenin çarp›m› neticesinde elde edilen de¤erdir. Ortalama Günlük Uçak Utilizasyonu Uçak tipine göre filodaki ayn› tip uçak adedi ve uçaklar›n toplam ücretli uçufl saatinin hizmette tutuldu¤u gün say›s›na bölünmesi neticesinde elde edilen de¤erdir. Uçufl Noktalar› AVRUPA Amsterdam Atina Bakü Barselona Basel Berlin Brüksel Budapeflte Bükrefl Cenevre Düsseldorf Frankfurt Hamburg Hanover Kiev Kiflinev Kopenhag Köln Lefkofle Londra Lyon Madrid Manchester Milano Moskova Münih Nis Nürnberg Odessa Paris Prag Prifltina Roma Saraybosna Simferopol Sofya Stokholm Strazburg Stuttgart Tiflis Tiran Üsküp Varflova Viyana Zagrep Zürih KUZEY AMER‹KA AVRUPA KUZEY AMER‹KA Atlanta* Baltimore* Boston* Cleveland* Dallas* Denver* Detroit* Houston* Los Angeles* Las Vegas* Miami* Minneapolis* TÜRK‹YE New York Orlando* Pittsburgh* Raleigh* Durham* San Diego* San Francisco* Seattle* St Louis* Chicago Washington* AFR‹KA AFR‹KA Cezayir Kahire Tripoli Tunus GÜNEY AMER‹KA ‹STANBUL EDREM‹T BURSA ANKARA (*) Amerika iç hat uçufllar› American Airlines ile yap›lmaktad›r. ‹ZM‹R THY Uçufllar› Code-Share Uçufllar› DEN‹ZL‹ BODRUM DALAMAN KONY ANTALYA ASYA fiam fianghay Tahran Taflkent Tel Aviv Tokyo Yeni Delhi Cidde Dubai Hong Kong Karaçi Kuveyt Riyad Seul Singapur Almaty Amman Aflkabat Bahreyn Bangkok Beyrut Beijing Biflkek ASYA SAMSUN TRABZON KARS A⁄RI ERZURUM ERZ‹NCAN KAYSER‹ YA ELAZI⁄ MALATYA ADANA GAZ‹ANTEP VAN MUfi BATMAN D‹YARBAKIR fiANLIURFA MARD‹N Filomuz A340-300 Uçak Adedi: 7 A310-300 Uçak Adedi: 6 (1 adet Kargo) B737-400 Uçak Adedi: 17 B737-800 Uçak Adedi: 26 RJ100 Uçak Adedi: 6 RJ70 Uçak Adedi: 3 A320 Uçak Adedi: 9 A321 Uçak Adedi: 2 THY A.O. Genel Yönetim Binas› Atatürk Hava Liman› Yeflilköy 34149 ‹STANBUL Tel Faks Rezervasyon e-mail : 212 663 63 00 : 212 663 47 44 : 212 663 63 63 : customer@thy.com (Müflteri ‹liflkileri) : ir@thy.com (Yat›r›mc› ‹liflkileri) http://www.thy.com.tr