Esnaf ve Sanatkarlar Araştırma Raporu
Transkript
Esnaf ve Sanatkarlar Araştırma Raporu
ESNAF ve SANATKÂRLAR ARAŞTIRMA RAPORU İŞ YERİ AÇMA-KAPAMA SÜRECİ VE MALİYETLER BAŞBAKANLIK UZMAN YARDIMCISI NAZMİ KÜÇÜKYAĞCI İDAREYİ GELİŞTİRME BAŞKANLIĞI OCAK–2011 İÇİNDEKİLER Giriş………………………………………………………………………………... 4 Bölüm–1:Esnaf Tanımları…………………………………………………………. 5 Esnaf Tanımı……………………………………………………………………… 6 Esnaf ve Sanatkâr İle Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulu Kararı 12 Türk Ticaret Kanun Tasarısının Esnafla İlgili Hükümleri………………………... 33 Bölüm–2: Esnaf ve Sanatkârların İş Yeri Açma Süreci………………………… 34 Esnaf ve Sanatkârların İş Yeri Açarken Başvurduğu Makamlar…………………… 35 1- Vergi Dairesi…………………………………………………………………….. 36 2- Esnaf ve Sanatkâr Sicili…………………………………………………………. 41 3-Meslek Odası……………………………………………………………………. 44 4- Belediye…………………………………………………………………………. 46 İş Yerlerinde Aranacak Asgarî Ortak Şartlar………………………………………. 47 Gayrisıhhî Müessese………………………………………………………………… 49 Sıhhî Müessese…………………………………………………………………….. 50 Umuma Açık İstirahat Ve Eğlence Yeri……………………………………………. 50 2. ve 3. Sınıf Gayrisıhhi Müesseselere İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatının Alınması……………………………………………………………………………. 50 2. ve 3. Sınıf Gayrisıhhi Müesseselerde İşyeri Açma Ve Çalışma Ruhsatı Müracaatı İçin Gerekli Belgeler …………………………………………………… 51 Sıhhi Müesseselere İşyeri Açma Ve Çalışma Ruhsatının Alınması.……............ 52 Sıhhi Müesseselerde İşyeri Açma Ve Çalışma Ruhsatı Müracaatı İçin Gerekli Belgeler……………………………………………………………………………. 53 Umuma Açık İstirahat Ve Eğlence Yerleri İşyeri Açma Ve Çalışma Ruhsatının Alınması……………………………………………………………………………. 53 Umuma Açık İstirahat Ve Eğlence Yeri Ruhsat Müracaatı İçin Gerekli Belgeler…………………………………………………………………………… 54 5- Sosyal Güvenlik Kurumu………………………………………………………… 57 2 3.Bölüm İşyeri Kapama Süreci……………………………………………………. 58 Esnaf ve Sanatkârların İş Yerlerini Kapatmasının Başlıca Nedenleri…………….. 59 İş Yerlerinin Kapatılmasıyla İlgili Kuruluşlar……………………………………… 64 1. Vergi Dairesi……………………………………………………………………. 65 2. Esnaf ve Sanatkârlar Sicili………………………………………………………. 68 3. Esnaf ve Sanatkârlar Odası………………………………………………………. 69 4. Belediye…………………………………………………………………………. 70 5. Sosyal Güvenlik Kurumu……………………………………………………….. 71 Bölüm-4: İş Yeri Açma ve Kapatma Maliyetleri……………………………….. 72 Oda ve Sicil Giderleri………………………………………...……………………. 73 Devlete Ödenen Vergiler…………………………………………………………. 86 Belediyeye Ödenen Vergi ve Harçlar…………………………………………….. 88 Vergiler…………………………………………………………………………….. 88 Harçlar……………………………………………………………………….. …… 88 Katılma Payları……………………………………………………………………. 88 .Diğer Maliyetler………………………………………………………………….. 89 İşçi Giderleri……………………………………………………………………… 89 Elektrik, Su ve Muhasebeci Giderleri…………………………………………….. 90 Genel Değerlendirme ve Öneriler………………………………………………… 95 Kaynakça………………………………………………………………………….. 99 3 GİRİŞ Esnaf ve sanatkârlar sosyal dengelerin ve sistemin güvencesi olarak demokrasinin, serbest piyasa ekonomisinin ve hür teşebbüsün temel unsurlarıdır. Türkiye’de esnaf ve sanatkârlar ekonomik hayatın vazgeçilmez dinamiğini oluşturmaktadır. Nitekim Anayasamızın 173. maddesinde “Devlet, esnaf ve sanatkârı koruyucu ve destekleyici tedbirleri alır.” İfadesine yer vermektedir. Başbakanlık İdareyi Geliştirme Başkanlığı olarak kamu kurum ve kuruluşlarının hizmet sunumu sırasında uyguladıkları süreçlerin gözden geçirilmesi, hizmet kalitesinin ölçülmesi ve geliştirilmesi, kırtasiyeciliği ve bürokrasiyi artıran gereksiz süreç ve işlemlerin ayıklanması; hizmetlerin etkili, verimli, süratli ve vatandaşların ihtiyaç ve taleplerine uygun şekilde sunulmasını sağlayacak çalışmaların yapılması görevini yerine getirmektedir. Bu nedenle yapılan çalışmada önce esnafların tanımına yer verildikten sonra esnaf ve sanatkârların iş yeri açma- kapma süreci ve bu sürecin esnaflara yansıyan maliyeti ile ortaya çıkan bürokratik sorunlar araştırılmış ve bu sorunların nasıl çözümleneceğine ilişkin değerlendirmeler yapılmıştır. 4 BÖLÜM–1:ESNAF TANIMLARI 5 BÖLÜM–1:ESNAF TANIMLARI ESNAF TANIMI İlgili Kanunlar 1- 5362 Sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanununun 2- 6762 Sayılı Türk Ticaret Kanunu 3- 213 Sayılı Vergi Usul kanunu 4- 5174 Sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanununun tanımlar başlıklı 3. maddesi; “İster gezici ister sabit bir mekânda bulunsun, Esnaf ve Sanatkâr ile Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulunca belirlenen esnaf ve sanatkâr meslek kollarına dahil olup, ekonomik faaliyetini sermayesi ile birlikte bedenî çalışmasına dayandıran ve kazancı tacir veya sanayici niteliğini kazandırmayacak miktarda olan, basit usulde vergilendirilenler ve işletme hesabı esasına göre deftere tabi olanlar ile vergiden muaf bulunan meslek ve sanat sahibi kimseleri” esnaf ve sanatkar olarak tanımlamıştır. TABLO-1:ESNAFLARIN KAPSAMI Basit usulde vergilendirilenler Esnaf ve Sanatkar İşletme hesabına göre deftere tabi olanlar Esnaf ve Sanatkâr siciline kayıt Vergiden muaf esnaflar Tacir Bilanço esasına göre defter tutanlar Tacir sayılmakta ve ticaret siciline kayıt Türk Ticaret Kanununun ‘Esnaf’ başlıklı 17. maddesinde, ‘İster gezici olsun, ister bir dükkanda veya bir sokağın muayyen yerlerinde sabit bulunsunlar, iktisadi faaliyeti nakdi sermayesinden ziyade bedeni çalışmasına dayanan ve kazancı ancak geçimini sağlamaya yetecek derecede az olan sanat ve ticaret sahipleri tacir değildirler…’ hükmü yer almaktadır. Bu Kanunda esnaf tanımı yapılmamış olmakla birlikte, kimlerin tacir olamayacağı belirtilmiştir. 6 Dolayısıyla Türk Ticaret Kanununun ilgili hükmündeki esnaf ve sanatkar tanımının, 5362 Sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanunundaki esnaf ve sanatkar tanımına göre, daha dar kapsamlı olduğu anlaşılmaktadır. Türk Ticaret Kanunu ve Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanunundan kaynaklanan sorunlardan ilki, “tacir” ve “esnaf” kavramlarının birbirinden ayırt eden kesin çizgilerin bulunmamasıdır. Bu itibarla, “Esnaf” ile “Tacir” ayrımının sağlıklı bir şekilde yapılabilmesi için 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanunu’nun 63. maddesi ile “Esnaf ve Sanatkar ile Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulu” kurulmuştur. Kurul, esnaf ve sanatkar kollarını belirlemek, yıllık gayrisafi gelirleri ve bölgelerin özelliklerine göre esnaf ve sanatkarlar ile tacir ve sanayicinin ayrımını yapmak, Türk Ticaret Kanunu’nun 1463. maddesi uyarınca Bakanlar Kurulunca çıkarılması öngörülen karar taslağını hazırlayarak Bakanlığa sunmak üzere yetkilendirilmiştir. Esnaf ve Sanatkar ile Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulu’nun 23.05.2007 tarih ve 1 sayılı Kararına dayanılarak, Bakanlar Kurulu tarafından Esnaf ve Sanatkar ile Tacir ve Sanayicinin ayırımına ilişkin 18.06.2007 tarih ve 2007/12362 sayılı Karar alınmıştır. Bakanlar Kurulunun söz konusu Kararı ile; 1) 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanununun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ve 63 üncü maddesi ile 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununun 12 nci ve 17 nci maddelerinin uygulaması bakımından; a) Esnaf ve Sanatkâr ile Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulunun tespit edeceği ve Resmî Gazete’de yayımlanacak esnaf ve sanatkâr meslek kollarına dahil olup, ekonomik faaliyetini sermayesi ile birlikte bedeni çalışmasına dayandıran ve kazancı tacir veya sanayici niteliğini kazandırmayacak miktarda olan, basit usulde vergilendirilenler ve işletme hesabına göre deftere tabi olanlar ile vergiden muaf bulunanlardan 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 177 nci maddesinin birinci fıkrasının (1) ve (3) numaralı bentlerinde yer alan nakdi limitlerin yarısını, (2) numaralı bendinde yazılı nakdi limitin tamamını aşmayanların esnaf ve sanatkâr sayılmaları ile esnaf ve sanatkâr siciline ve dolayısıyla esnaf ve sanatkarlar odalarına kaydedilmeleri, Ancak, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı iken, daha sonraki yıllarda yıllık alış veya satış tutarları ya da gayri safi iş hasılatı, esnaf ve sanatkâr sayılma hadlerini aşanların kendileri istemedikçe ticaret siciline ve dolayısıyla Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği bünyesindeki odalara kayıt için zorlanmaması, yıllık alış veya satış tutarları ya da gayri safi iş hasılatı esnaf 7 ve sanatkâr sayılma hadlerinin altı katını aşanların ise kayıtlarının, esnaf ve sanatkâr sicili marifetiyle ticaret siciline aktarılması, b) 213 sayılı Vergi Usul Kanununa istinaden birinci sınıf tacir sayılan ve bilanço esasına göre defter tutanlar ile işletme hesabına göre defter tutan ve bu Kararın (a) bendinde belirtilenlerin dışında kalanların tacir ve sanayici sayılmaları ile ticaret siciline ve dolayısıyla Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin bünyesindeki odalara kaydedilmeleri, kararlaştırılmıştır. Vergi Usul Kanunun 177. maddesi birinci sınıf tüccarların kimlerden oluşacağını belirlemiştir. Buna göre; - (1.bent) Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satanlardan yıllık alımları ve satımları tutarları Vergi Usul Kanununda belirtilen miktarlardan fazla olanlar (2009 yılı için yıllık alımlarda 119.000 TL veya yıllık satımlarda 168.000 TL), - (2. bent) Birinci bentte yazılı olanların dışındaki işlerle uğraşıp da bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatı Vergi Usul Kanununda belirtilen miktarı aşanlar (2009 yılı için 67.000 TL), - (3. bent) 1 ve 2 numaralı bentlerde yazılı, işlerin birlikte yapılması halinde 2 numaralı bentte yazılı iş hasılatının beş katı ile yıllık satış tutarının toplamı Vergi Usul Kanununda belirtilen miktarı aşanlar (2009 yılı için 119.000 TL), - (4. bent) Her çeşit ticaret şirketleri ile kooperatifler, - (5. bent) Kurumlar vergisine tabi diğer tüzel kişiler, - (6. bent) Kendi istekleri ile bilanço esasına göre defter tutanlar, birinci sınıf tüccar kapsamına girmektedir. Esnaf ve Sanatkar ile Tacir ve Sanayicinin ayırımına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararına göre, Vergi Usul Kanunun 177. maddesinin 1. fıkrasının; (1) ve (3) numaralı bentlerde yer alan nakdi limitlerin yarısını, (2) numaralı bendinde yazılı nakdi limitin tamamını aşmayanlar esnaf ve sanatkâr sayılmaktadır. 8 TABLO-2:ESNAF VE TACİR AYRIMINDA PARASAL DEĞERLER VUK 177.MADDE 1 A)Satın aldıkları malları olduğu gibi TACİR Yıllık alım tutarı<60.000TL Yıllık alım tutarı>60.000TL Yıllık satış tutarı<85.000TL Yıllık satış tutarı>85.000TL B)Yukarıda yazılı olanların dışındaki Bir yıl içinde elde ettikleri Bir yıl içinde elde ettikleri gayrisafi işlerle uğraşanların bir yılı içinde elde gayrisafi iş hâsılatı<68.000TL iş hâsılatı>68.000TL C)1 ve 2 numaralı satırlardaki işlerin İşlerin birlikte yapılması halinde İşlerin birlikte yapılması halinde iş birlikte yapılması halinde iş hâsılatının iş hâsılatının 5 katı ile yıllık 5 katı ile yıllık satışlarının tutarı satışlarının tutarı<60.000TL veya işledikten sonra satanlardan 2 ESNAF ettikleri gayrisafi iş hâsılatı 3 hâsılatının 5 katı ile yıllık satışlarının tutarı>60.000TL *5362 sayılı Kanunun 68. maddesine göre, yukarıda yazılı hadlerin 6 katına ulaşıncaya kadar esnaf ve Sanatkârlar, kendileri istemedikçe ticaret odalarına kayda zorlanamazlar. Ayrıca 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 5 inci maddesindeki "SANAYİCİ" Tanımının Kapsamına Girmeyenler başlıklı 5.Maddesine göre Odalar illerde, Birliğin olumlu görüşü üzerine Bakanlığın kararı ile kurulur. Bir ilde oda kurulabilmesi için ticaret siciline kayıtlı ve bu Kanunda belirtilen nitelikleri haiz en az bin tacir ve/veya sanayici veya deniz ticareti ile iştigal edenlerin Birliğe yazılı başvuruda bulunması zorunludur. Müstakil sanayi odası kurulabilmesi için o ilde faaliyet gösteren sanayicilerin yarısından fazlasının yazılı talebi şarttır. Mevcut ticaret ve sanayi odasından ayrılan sanayicilerin, Kanunda öngörülen usul ve esaslara uygun olmak kaydıyla, müstakil sanayi odası kurması halinde, o ildeki ticaret ve sanayi odası, ticaret odası adını alır. Mevcut ticaret ve sanayi odasının ayrı odalar halinde kurulmasıyla, ticaret ve sanayi odasına bir önceki yıl sanayiciler tarafından ödenmiş olan yıllık ve munzam aidat tutarlarının yarısı, sanayi odasının organ seçimlerinin kesinleşmesinden itibaren üç ay içinde yeni kurulan sanayi odasına devredilir. 9 Coğrafi bölge odaları kurulabilmesi; bölge illerindeki toplam üye sayısının yarısından fazlasının, Birliğe yazılı müracaatı veya il oda meclislerinin ayrı ayrı üye tam sayısının üçte ikisinin kararıyla ve Birliğin olumlu görüşü üzerine Bakanlığın kararı ile gerçekleşir. Tezgâh, cihaz, makine gibi muharrik kuvvet kullanarak ham madde, yarı ve tam mamulleri, özellik, içerik, bileşim veya şeklini kısmen veya tamamen değiştirmek amacıyla işleyerek, seri halde veya standart olarak yeni bir ürün üretmek suretiyle katma değer oluşturan işyerleri ile yer altı kaynaklarının çıkarılıp işlendiği yerleri işletenler ve bilişim teknolojisi ve yazılım üretenler en az on işçi çalıştırmak şartıyla bu Kanunun uygulanması bakımından sanayici sayılır. Dolayısıyla bu faaliyetleri yapanlar esnaf niteliği taşısalar dahi bu kanun gereğince sanayici sayılacaklardır. Ancak; a) Seri halinde hazır elbise üretmeyen terziler, fabrika halinde işletilmeyen fırınlar, lokantacı, elbise temizleyici ve benzerleriyle mamullerini toptan satmayıp perakende olarak doğrudan doğruya tüketiciye satan kunduracı, şekerci, tatlıcı gibi işletmeler, b) Şehir, kasaba ve köylerdeki su temizleme, arıtma, süzme ve dağıtma tesisleri, c) İşlemek üzere, üretimleri nev'inden hariçten ham madde almamaları şartıyla, arazide ekim, dikim, bakım ve yetiştirme yollarıyla bitki, hayvan veya hayvan mahsullerinin, bizzat yetiştiricileri tarafından işlenip değerlendirilmesi işlerine tahsis edilen yerler, d) Üniversiteler, meslek liseleri ve benzeri okulların üretim yapan atölye ve lâboratuvarları, meslek kursları ve cezaevlerindeki atölyeler gibi öğretim ve eğitim amacıyla işletilen yerler, e) Doğrudan doğruya Milli Savunma Bakanlığı teşkilâtına bağlı olarak çalıştırılan askerî sanayi müesseseleri, Sanayici sayılmazlar. Deniz ticaret odası kurmak için, ticaret siciline kayıtlı gerçek ve tüzel kişilerden; a) Gemi sahipleri, donatanlar ve donatma iştirakleri, gemi işletenler, b) Gemi acenteleri, 10 c) Gemi alım satım, navlun komisyoncuları, forvarderler, d) Stivedor ve puantaj firmaları, e) Gemi klas müesseseleri, deniz sigorta müesseseleri ve acenteleri ile deniz ekspertiz kuruluşları ve sürveyörleri, f) Deniz malzemesi, kumanyacılar ve deniz sanayi malzemesi alım satımı yapan firmalar, gemi akaryakıt ikmal ve sağlama işiyle uğraşan firmalar, g) Marina ve liman işletme firmaları, h) Balıkçılıkla ilgili gemi işleten firmalar, ı) Yat turizmi, balıkçı gemiciliği, kafes balıkçılığı, denizaltı su hizmetleri, gezinti tekneleri, kruvaziyer turizmi, dip kaynakları ve deniz kumcuları, denizde atık ve çevre temizliği ile uğraşan firmalar, gemi ve yat inşa ve yan sanayi firmaları, su üstü ve su altı deniz sporları ile uğraşan firmalar, Başvuruda bulunabilirler. Ancak, başvuru sahiplerinin en az yüzde onunun gemi sahibi olması gerekir. Yukarıdaki kriterler; teorik olarak esnaf ve sanatkâr ile sanayici ve tacir ayrımının yapılmasında yeterli gözükmektedir. Ancak uygulamada söz konusu kriterler, esnaf ve sanatkâr ile sanayici ve tacir ayırımının yapılmasında yeterli olmamakta, TOBB bünyesindeki odalar ile TESK bünyesindeki odalar arasında ihtilafa neden olmaktadır. Esnaf ve sanatkar tanımının net bir şekilde yapılamaması, sorunlarının tespitini ve ekonomiye katkılarını artıracak çözüme dönük eylem ve projelerin yapılmasını ve uygulanmasını zorlaştırmaktadır. Halen yürürlükte bulunan esnaf ve sanatkârlar tanımı, bugün sürekli üreten, satan, ihracat yapan esnaf ve sanatkârlar için yetersiz kalmaktadır. Bu nedenlerle, esnaf ve sanatkâr tanımının günümüz ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde yeniden yapılması gerekmektedir. Sanayi ve Ticaret Bakanlığının belirlediği esnaf ve sanatkar kolları ise ; 11 ESNAF VE SANATKÂR İLE TACİR VE SANAYİCİYİ BELİRLEME KOORDİNASYON KURULU KARARI (KARAR NO: 1) 1 - 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanununun 63 üncü maddesi gereğince Kurulumuzca tespit olunan "Esnaf ve Sanatkâr Meslek Kolları" ilişik listede gösterilmiştir. 2 - Bu listede yer alıp da; üretimle iştigal etmekle beraber, 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 5 inci maddesindeki "SANAYİCİ" tanımının kapsamına girenler ile 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununun 17 nci maddesinin ve 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanununun 3 üncü madde (a) bendinin dışında kalanlar esnaf ve sanatkâr sayılmazlar. ESNAF VE SANATKÂR KOLLARI A - İMALAT VE TAMİRATLA İLGİLİ MESLEK KOLLARI 1 - MADENİ EŞYA VE MAKİNA 1 Akaryakıt Pompası Tamirciliği 2 Akaryakıt ve LPG Satıcılığı 3 Alüminyum Eşya, Doğrama İmal ve Tamirciliği 4 Anahtarcılık, Çilingirlik 5 Av ve Kamp Araçları v.b. İmal, Satış ve Tamirciliği 6 Bakırcılık, Kalaycılık, Lehimcilik 7 Banyo Aksesuarları, Küvet, Duşa Kabin İmal, Satış ve Tamirciliği 8 Banyo Kazanı İmal, Satış ve Tamirciliği 9 Beyaz Eşya İmal, Satış ve Tamirciliği 10 Bileycilik 11 Büst ve Heykel imal ve satıcılığı 12 CNC Tezgahı Satış ve Tamirciliği 13 Çelik Eşya Satış ve Tamirciliği 14 Çelik Kapı İmal, Montaj ve Satıcılığı 12 15 Çerçeve, Pano v.b. İmal, Satış ve Tamirciliği 16 Çırçır Makinesi İmal, Satış ve Tamirciliği 17 Çinko, Krom, Nikel (Metal) Kaplamacılığı 18 Çivi, Cıvata v.b. İmal ve Satıcılığı 19 Demir Çarkçılığı ve Çemberciliği 20 Demircilik (sıcak ve soğuk demircilik) 21 Dikiş ve Örgü Makineleri İmal, Satış ve Tamirciliği 22 Doğal Gazlı Ev Aletleri İmal, Satış ve Tamirciliği 23 Dorse, Damper İmal, Satış ve Tamirciliği 24 Dökme ve Teneke kutu Boya imal ve satıcılığı 25 Dökümcülük 26 El Aletleri (Kazma, Keser, Balta vs.) İmal, Satış ve Tamirciliği 27 Gazocağı v.b. Ev Aletleri İmal, Satış ve Tamirciliği 28 Gümüş Eşya İmal ve Tamirciliği 29 Güneş Enerjisi Aksamı İmal, Satış, Montaj ve Tamirciliği 30 Haddecilik 31 Her Türlü Müzik Aleti İmal, Satış ve Tamirciliği 32 Hesap Makinesi vb. İmal, Satış ve Tamirciliği 33 Hırdavatçı (Nalbur) İmal ve Satıcılığı 34 Hidrolik Makine ve Teçhizat İmal, Satış ve Tamirciliği 35 Hurdacılık ve Geri Dönüşümcülük (Metal, Kağıt, Cam, Plastik v.b.) 36 Kalorifer ve Tesisatı İmal, Satış, Montaj ve Tamirciliği 37 Karyola, Somya İmal, Satış ve Tamirciliği 38 Kaynakçılık 39 Kesici Ev ve El Aletleri İmal, Satış ve Tamirciliği 40 Klima, Aspiratör, Soğutma ve İklimlendirme, Radyan Isıtma Cihazı İmal, Satış Montaj ve Tamirciliği 13 41 Kompresör İmal, Satış ve Tamirciliği 42 Kuruyemiş ve Kahve Kavurma Makinesi İmal, Satış ve Tamirciliği 43 Kuyumculuk (Altın, Gümüş v.b. Kıymetli Madenlerden Süs ve Ziynet Eşyası Yapımı ve Tamirciliği, Vitrin Kuyumculuğu) 44 Maden İşletmeciliği 45 Madeni (Metal) Eşya İmal, Satış ve Tamirciliği 46 Madeni Boru (Profil) İmal ve Satıcılığı 47 Madeni Eşya İşlemeciliği (Kalemkârlık) 48 Madeni Eşya Boyacılığı 49 Madeni Eşya Kalıpçılığı 50 Madeni Eşya Modelciliği 51 Madeni Etiket, Rozet, Plaka vb. İmal, Satıcılığı 52 Madeni Oyuncak İmal ve Satıcılığı 53 Madeni ve Makine Yağı İmal ve Satıcılığı 54 Makine Takım Tezgâhı ve Aletleri İmal, Satış ve Tamirciliği 55 Mekanik, Hidrolik (Sıvı) ve Pnömatik (Hava) Sistemlerle Çalışan Makine İmal, Satış ve Tamirciliği 56 Metal Hurdacılığı 57 Metal Levha İşlemeciliği, Kaplamacılığı, Satıcılığı 58 Metal Sertleştirme ve Sertlik Ölçme 59 Muhtelif Motor (Odun, Su, Jeneratör v.b.) Tamir ve Satıcılığı 60 Musluk ve Pirinç Eşya İmal ve Satıcılığı 61 Nalbantlık 62 Para Kasası İmal, Satış ve Tamirciliği 63 Presçilik 64 Saat, Pusula, Kronometre v.b. İmal, Satış ve Tamirciliği 65 Sac ve Galvanizli Sactan Mamul Eşya İmal, Satış ve Tamirciliği 66 Sanayi Tipi Oksijen Tüpü İmal, Dolum, Satış ve Tamirciliği 14 67 Sıcak Şekillendirme 68 Sıvı Tankı ve deposu, Treyler ve Romörk İmal, Satış ve Tamirciliği 69 Soba, Kazan ve Benzeri İmal, Satış ve Tamirciliği 70 Soğuk Hava Depoculuğu ve Buzhane İşletmeciliği 71 Şofben, Termosifon v.b. Aletler Satış ve Tamirciliği 72 Tartı ve Ölçü Aletleri (Kantar, Terazi, Baskül, Sayaç v.b.) İmal, Satış, işletme ve Tamirciliği 73 Tenekecilik 74 Torna ve Tesviyecilik (Frezecilik, Vargel, Planyacılık, Taşlama, Alet Bilemeciliği) 75 Tüfek ve Tabanca İmal, Satış ve Tamirciliği 76 Tüp Gaz Satıcılığı 77 Yangın Söndürme Aleti İmal, Satış, Dolum ve Tamirciliği 78 Zirai Alet İmal, Satış ve Tamirciliği 2 - OTO VE DİĞER MOTORLU TAŞIT ARAÇLARI 1 Akü İmal, Satış ve Tamirciliği 2 Bisiklet ve Motosiklet İmal, Satış ve Tamirciliği 3 Deniz Motorları İmal, Satış ve Tamirciliği 4 Dişli Taşlamacılığı 5 Eksoz İmal, Satış ve Tamirciliği 6 Fren-Balata, Makas, Amortisör, Diferansiyel, Karbüratör, Şanzıman İmal, Satış ve Tamirciliği 7 İş Makineleri Tamirciliği 8 Krank Taşlamacılığı 9 Kriko İmal, Satış ve Tamirciliği 10 Motorlu Taşıt (Triportör v.b.) İmal, Satış ve Tamirciliği 11 Oto Hurdacılığı 12 Oto Aksesuar İmal ve Satıcılığı 13 Oto Boyacılığı 15 14 Oto Camı Montaj ve Satıcılığı 15 Oto Conta İmal ve Satıcılığı 16 Oto Elektrikçiliği 17 Oto Jant Satıcılığı 18 Oto Kilit Tamirciliği 19 Oto Klima Bakım ve Tamirciliği 20 Oto Lastik ve Oto Lastik Kaynak ve Kaplamacılığı 21 Oto LPG Dönüşüm, İmal, Satış ve Tamirciliği 22 Oto Motor Tamirciliği 23 Oto Motor, Ön Düzen, Yakıt Pompası, Enjeksiyon Sistemi v.b. Ayarcılığı ve Tamirciliği 24 Oto Müzik ve Alarm Sistemleri Satış, Montaj ve Tamirciliği 25 Oto Nikelajcılığı 26 Oto Radyatör Tamirciliği 27 Oto Rot, Balans, Far Ayar ve Tamirciliği 28 Oto Rulman ve Yağ Keçeleri İmal, Satış ve Tamirciliği 29 Oto Şase, Kaporta Tamirciliği 30 Oto Test 31 Oto Yağlama ve Yıkamacılığı 32 Oto Yedek Parça İmal ve Satıcılığı 33 Plaka İmal ve Satıcılığı 34 Rejenere Kauçuktan Oto Lastik Kaplamacılığı 35 Taşıt Aracı Döşemesi İmal, Montaj ve Tamirciliği 36 Traktör Bakım ve Onarımı 16 3 - ELEKTRİK VE ELEKTRONİK ALETLER 1 Alarm ve Güvenlik Sistemleri İmal, Bakım, Kuruculuğu ve Tamirciliği 2 Asansör Kurulması, Bakımı ve Tamirciliği 3 Aydınlatma Araçları İmal ve Satıcılığı 4 Bilgi İşlem Yazılım, Tasarım, Kurulum Hizmetleri 5 Elektrik Malzemeleri İmal, Satış ve Tamirciliği 6 Elektrik Tesisatçılığı 7 Elektrikli Motor ve Bobinaj İmal ve Tamirciliği 8 Elektrikli Araç Gereç ve Ev Aletleri İmal, Satış ve Tamirciliği 9 Elektronik ve Elektro Mekanik Büro ve Bilgi İşlem Makineleri Montaj, Bakım ve Tamirciliği 10 Elektronik Cihazlar Araç Gereçler Satış, Bakımı ve Tamirciliği 11 Endüstriyel Bakım ve Tamir Elektrikçiliği ve Elektronikçiliği 12 Fotoğraf Baskı Makineleri Elektronikçiliği 13 Kablolu Yayın, Sayısal TV, FM-TV Vericileri, Uydu Cihazları, Anten Kuruculuğu Bakım, Satış ve Tamirciliği 14 Kaynak Makinaları İmal, Satış ve Tamirciliği 15 Otomatik Kumanda İmal, Satış ve Tamirciliği 16 Ses, Müzik ve Görüntü Sistemleri İmal, Satış, Kiralama, Montaj ve Tamirciliği 17 Telefon, Cep telefonu, Faks, Telsiz ve Diğer Haberleşme Cihazları ve Aksesuarları Satış, Tesisat Kuruculuğu, Bakım ve Tamirciliği 18 Tıbbi Cihazlar İmal, Satış, Bakım ve Tamirciliği (Tıp Elektronikçiliği) 4 - METALDEN BAŞKA MADDELERDEN MAMÜL EŞYA 1 Akvaryum İmal ve Satıcılığı 2 Avize, Abajur ve Aplik İmal ve Satıcılığı 3 Bentonit imalatçılığı 4 Betondan Mamul Eşya İmal ve Satıcılığı 5 Boya İmal ve Satıcılığı 17 6 Çerçeve, Pano İmal ve Satıcılığı 7 Çinicilik, Seramikçilik 8 Fayans, Çini ve Seramikten Mamul Her Türlü Eşya İmal ve satıcılığı 9 Fiberglas (Cam Elyafı) Mamulden Eşya İmal, Satış ve Tamirciliği 10 Gübre Bayiliği ve Tabii Gübre İmal ve Satıcılığı 11 Kimyevi Madde İmal ve Satıcılığı 12 Kireç, Alçı, Tebeşir İmal ve Satıcılığı 13 Kolonya İmal ve Satıcılığı 14 Lüle Taşçılığı 15 Mermer Ocağı İşletmeciliği 16 Mermerit (suni mermer) İmal ve Satıcılığı 17 Mum İmal ve Satıcılığı 18 Saman, Sap, Balya İmal ve Satıcılığı 19 Sentetik ve doğal Sünger İmal ve satıcılığı 20 Taşçılık, Mermercilik ve Süsleme Taşçılığı 21 Topraktan Mamul Eşya (Çanak, Çömlek, Testi v.b.) İmal ve Satıcılığı 22 Turistik, Otantik Hediyelik ve Hatıra Eşya İmal ve Satıcılığı 5 - AĞAÇTAN MAMUL EŞYA 1 Ağaç Baston, Oyuncak, Aplik v.b. Turistik Eşya İmal ve Satıcılığı 2 Ağaç İşleri Tornacılığı 3 Ağaç Kütüğü ve Tomruk Satıcılığı 4 Ahşap Ambalaj Malzemesi İmal ve Satıcılığı 5 Ahşap Araba (El ve At Arabası) İmal, Satış ve Tamirciliği 6 Ahşap Deniz Araçları ve Malzemeleri İmal, Satış ve Tamirciliği 7 Ahşap Fıçı İmal ve Satıcılığı 8 Ahşap Kalıpçılığı 9 Ahşap Panjur İmalciliği 18 10 Ahşap Parke, Lambri, Rabıta İmal, Satış, Döşeme ve Kaplamacılığı 11 Ahşaptan Her Türlü Ev Eşyası İmal, Satış ve Tamirciliği 12 Ahşaptan Kapı ve Pencere İmal, Satış ve Tamirciliği 13 Arı Kovanı İmal ve Satıcılığı 14 Bahçe Mobilyaları İmal, Satış ve Tamirciliği 15 Bambu Ağaç Mobilyaları Satış ve Tamirciliği 16 Boyacılık, Vernikçilik, Cilacılık, Lakecilik, Polyestercilik, 17 Büro mobilyaları İmal, Satış ve Tamirciliği 18 Doğramacılık 19 Dolap, Raf ve Mutfak Dolapları İmal, Satış ve Tamirciliği 20 Fırınlama ve Tahnit (İlaçlama) İşleri 21 Harratlık (Çıkrık, Tahta Makara, Masura ve Dokuma Mekiği v.b.) İmal ve Satıcılığı 22 Hasırcılık, Sepet ve Süpürge İmal ve Satıcılığı 23 Her Türlü Malzemeden Pipo İmal ve Satıcılığı 24 Her Türlü Malzemeden Tesbih İmal ve Satıcılığı 25 Her Türlü Müzik Aletleri İmal, Satış ve Tamirciliği 26 Hızarcılık ve Bıçkıcılık 27 Karoser ve Kasa İmal, Satış ve Tamirciliği 28 Kereste İmal ve Satıcılığı 29 Kıtıkçılık 30 Kontrplak ve Kontrplaktan Eşya İmal ve Tamirciliği 31 Laminant Satış ve Döşemeciliği 32 Mahrukatçılık (Odun, Kömür v.b. Alım ve Satımı) 33 Marangoz Modelciliği 34 Marangozluk ve Dülgerlik 35 MDF, Sunta ve Bunlardan Mamul Eşya İmalciliği ve Tamirciliği 36 Mobilya Aksesuarcılığı 19 37 Mobilya Döşemeciliği 38 Mobilya İmal ve Satıcılığı 39 Mobilya İskeleti İmal, Satış ve Tamirciliği 40 Mobilya Satıcılığı 41 Mobilya Tamirciliği 42 Mobilya Tasarımcılığı 43 Oymacılık ve Kakmacılık 44 Sandalye v.b. İmal, Satış ve Tamirciliği 45 Sandık, Kutu, Kasa vb. İmal, Satış ve Tamirciliği 46 Semer İmal, Satış ve Tamirciliği 47 Verzalit Mobilya İmal, Satış ve Tamirciliği 6 - DERİ VE DERİDEN MAMUL EŞYA 1 Ayakkabı Modelciliği 2 Ayakkabı İmal ve Satıcılığı 3 Ayakkabı Tamirciliği ve Boyacılığı 4 Ayakkabı Yardımcı Malzemeleri İmal ve Satıcılığı 5 Cüzdan, Çanta, Kemer v.b. İmal ve Satıcılığı 6 Çarık, Yemeni, Mest v.b. İmal ve Satıcılığı 7 Deri Boyacılığı 8 Deri Eşya İmal, Satış ve Tamirciliği 9 Deri Taşçılığı 10 Deri ve Post Alım-Satımı 11 Kavaflık 12 Köşgerlik, Saraçlık, Sayacılık 13 Suni Deri Satıcılığı 14 Tabaklama (Debbağ) 15 Terlik İmal, Satış ve Tamirciliği 20 7 - YAPI SANATLARI 1 Bahçe Düzenleme, Peyzaj İşleri, Tohum, Fidan, Çiçek Alım ve Satıcılığı 2 Boyacılık (İnşaat) 3 Briket, Tuğla, Büz ve Karo İmal ve Satıcılığı 4 Çatı Oluğu ve Yağmur Borusu İmal, Tamir ve Satıcılığı 5 Çatı Yapımcılığı ve Çatı Aktarma İşleri 6 Dekorasyonculuk ve Kartonpiyercilik 7 Dış Cephe Kaplamacılığı 8 Doğal Gaz Tesisatçılığı 9 Döşemecilik (Marley, Fayans, Seramik, Karo, Mermer, Granit v.b.) 10 Duvarcılık 11 Enkazcılık ve Yıkımcılık 12 Hafriyatçılık (Kazı İşleri) 13 İnşaat Malzemeleri İmal ve Satıcılığı 14 İnşaat Demirciliği 15 İnşaat Kalıpçılığı 16 İnşaat Taşeronluğu 17 Jakuzi Montaj ve Tamirciliği 18 Kum, Çakıl Ocağı İşletmeciliği 19 Kuyu ve Sondajcılık 20 Merdiven, Çit, Merdiven ve Balkon Korkulukları İmal, Montaj ve Satıcılığı 21 Mezarcılık 22 Mozaikçilik ve Şapçılık 23 Plastik Doğrama İmal ve Satıcılığı 24 Sıhhi Tesisat Malzemeleri İmal ve Satıcılığı 25 Sıhhi Tesisatçılık 26 Sıvacılık 21 27 Şömine, Barbekü ve Baca Yapımcılığı 28 Taşçılık 29 Topraktan Mamul İnşaat Malzemeleri İmal ve Satıcılığı 30 Üstübeç İmal ve Satıcılığı 31 Yapı Yalıtımcılığı (Isı, Ses, Su) 8 - HER TÜRLÜ DOKUMA, GİYİM, MENSUCAT VE ÖRGÜLÜK EŞYA 1 Aba İmal ve Satıcılığı 2 Apreleme ve Kaşarlama 3 Balık Ağı ve Ağ İmal ve Satıcılığı 4 Battaniye İmal ve Satıcılığı 5 Bebe ve Çocuk Konfeksiyonu İmal ve Satıcılığı 6 Cenaze Levazımcılığı 7 Çadır İmal, Satış ve Tamirciliği 8 Çaput Pala Dokumacılığı ve Satıcılığı 9 Çeyizlik Eşya İmal ve Satıcılığı 10 Çırçır Topu İmal ve Satıcılığı 11 Çırçır ve Çolkar Makinesi İşletmeciliği 12 Çorap İmal ve Satıcılığı 13 Çuval İmal ve Satıcılığı 14 Deri Giyim İmal, Satış ve Tamirciliği 15 Dokumacılık 16 Düğme, Tarak, Toka, Boncuk İmal ve Satıcılığı 17 Eldiven ve Atkı İmal ve Satıcılığı 18 Fermuar, Çıtçıt İmal ve Satıcılığı 19 Fisto, Dantel, Gipür, Oya İmal ve Satıcılığı 20 Gelinlik, Gelinlik Çiçeği İmal, Satış ve Kiralama 21 Gömlek İmal ve Satıcılığı 22 22 Halat, Urgan, İp, Sicim İmal ve Satıcılığı 23 Halı, Kilim Dokumacılığı, Satış ve Tamirciliği 24 Havlu, Bornoz İmal ve Satıcılığı 25 Her Türlü Fitil İmal ve Satıcılığı 26 İç Çamaşırı İmal ve Satıcılığı 27 İşlemecilik, Nakışçılık, Piko ve İlik Açma İşleri 28 Karnetçilik 29 Kolan Eşya (Yassı Kemer) İmal ve Satıcılığı 30 Konfeksiyon İmal ve Satıcılığı 31 Koza, Çırçır, İp, Boya İmalciliği 32 Kumaşçılık 33 Kürk İmal, Satış ve Tamirciliği 34 Nevresim, Çarşaf İmal ve Satıcılığı 35 Orlon, Yün, İplik v.b. Boyacılığı, İmal ve Satıcılığı 36 Örgücülük ve Trikotajcılık 37 Paspas İmal ve Satıcılığı 38 Penye İmal ve Satıcılığı 39 Perde (Stor, Jaluzi, v.b.) ve Mefruşat İmal ve Satıcılığı 40 Şapka İmal ve Satıcılığı 41 Şemsiye İmal, Tamir ve Satıcılığı 42 Takı Tasarımı, İmal ve Satıcılığı 43 Tekstil Baskıcılığı 44 Tekstil Malzemeleri İmal ve Satıcılığı 45 Terzi Malzemeleri Satıcılığı 46 Terzilik 47 Tiftikçilik, Yüncülük 48 Velense Dokuma Eşya İmal ve Satıcılığı 23 49 Yağmurluk ve Naylon Giyim Eşyası İmal ve Satıcılığı 50 Yazma İmal ve Satıcılığı 51 Yorgancılık ve Hallaçlık 9 - KAĞIT, KIRTASİYE VE BASIMLA İLGİLİ SANATLAR 1 Baskı ve Grafik İşleri 2 Ciltcilik (Mücellitlik) 3 Davetiye, Kartvizit Basım ve Satıcılığı 4 Dizgicilik 5 Duvar Kağıdı İmal ve Satıcılığı 6 Fotoğraf Malzemeleri Satıcılığı 7 Fotoğrafçılık 8 Fotokopicilik, Ozalitçilik, Teksircilik 9 Gravür İşlemeciliği, Galvanoteknik (Yüzey İşlemeciliği Baskı Sanatı) 10 Kağıt Ambalaj Malzemesi İmal ve Satıcılığı 11 Kırtasiye ve Sarf Malzemeleri İmal ve Satıcılığı 12 Klişe, Kaşe, Lastik Damga ve Malzemeleri İmal ve Satıcılığı 13 Mahalli Gazetecilik 14 Matbaa Kalıpçılığı 15 Matbaa Malzemeleri İmal ve Satıcılığı 16 Matbaa Montajcılığı 17 Matbaacılık (Tipo, Ofset ve Dijital Baskıcılık, Bıçakçılık) 18 Renk Ayrımcılığı ve Filmcilik 19 Tabelacılık 10 - SPOR ALET VE SIHHİ MALZEMELER 1 Av ve Kamp Malzemeleri İmal, Satış ve Tamirciliği 2 Her Çeşit Sabun, Temizlik Tozu ve Temizlik Malzemeleri İmal ve Satıcılığı 3 Her Çeşit Spor Malzeme Aletleri İmal, Satış ve Tamirciliği 24 4 Her Çeşit Tıbbi ve Sıhhi Malzeme İmal, Satış ve Tamirciliği 5 Laboratuar ve Eğitim Malzemeleri İmal, Satış ve Tamirciliği 6 Ortopedik Alet ve Protez Malzemeleri İmal ve Satıcılığı 11 - GIDA MADDELERİ 1 Aperatif Yiyecek Maddeleri İmal ve Satıcılığı (Tantuni, Ciğer, Kokoreç, Midye, Gözleme, Katmer, Dürüm, Sıkma, Çiğköfte v.b.) 2 Bal ve Bal Ürünleri İmal ve Satıcılığı 3 Bisküvi İmal ve Satıcılığı 4 Buz İmal ve Satıcılığı 5 Çay Paketlemeciliği 6 Dondurma Külahı İmal ve Satıcılığı 7 Ekmek Mayası İmal ve Satıcılığı 8 Et ve Et Ürünleri İşletmeciliği 9 Gazoz ve Diğer Meşrubat İmal ve Satıcılığı 10 Helva, Pişmaniye, Lokum İmal ve Satıcılığı 11 Her Çeşit Yemek Hazırlama, Pişirme ve Servisi 12 Kuruyemiş İmal ve Satıcılığı 13 Mandıracılık (Et, Süt, Yoğurt ve Mamulleri İmal ve Satıcılığı) 14 Mantar Üretimi ve Satıcılığı 15 Muhallebi, Dondurma v.b. İmal ve Satıcılığı 16 Nebati Yağ İmal ve Satıcılığı 17 Pastanecilik (Pasta, Börek, Tatlı v.b. İmal ve Satıcılığı) 18 Pekmez, Pestil, Ağda, v.b. Maddeler İmal ve Satıcılığı 19 Pide, Lahmacun v.b. İmal ve satıcılığı 20 Seracılık (Sera Ürünleri Yetiştiriciliği) 21 Simit, Poğaca, Çörek v.b. Maddeler İmal ve Satıcılığı 22 Sucuk Pastırma, Çemen, Salam Sosis v.b. Maddeler İmal ve Satıcılığı 25 23 Şarap İmal ve Satıcılığı 24 Şeker ve Çikolata İmal ve Satıcılığı 25 Şıra, Şalgam ve Meyve Suyu, Boza v.b. İçecek İmal ve satıcılığı 26 Turşu, Konserve ve Salamura İmal ve Satıcılığı 27 Tuz Değirmenciliği 28 Un Değirmenciliği 29 Yem Değirmenciliği 30 Yufka ve Kadayıf İmal ve Satıcılığı 31 Zeytin, Zeytinyağı İmal (Yağhane İşletmeciliği) ve Satıcılığı 12-LASTİK, PLASTİK, POLYESTER VE BENZERİ MADDELERDEN MAMÜL EŞYA 1 Katrancılık 2 Lastik Kaplamacılığı ve Tamirciliği 3 Lastik ve Naylon Terlik ve Ayakkabı İmal ve Satıcılığı 4 Lastik, Plastik, Polyester ve Kauçuktan Mamul Eşya İmal ve Satıcılığı 5 Naylon Örtü ve Poşet İmal ve Satıcılığı 6 Plastik İşlemeciliği 7 Plastik Oyuncak İmal ve Satıcılığı 8 Plastik Parke (Marley v.b.) İmal ve Satıcılığı 9 Plastikten Boru İmal ve Satıcılığı 10 Plastikten Granür İmal ve Satıcılığı 11 Polyesterden Deniz Araçları İmal ve Satıcılığı 12 Polyesterden Oto Yan Sanayi Ürünleri İmal ve Satıcılığı 13 Polyesterden Sıhhi Malzeme İmal ve Satıcılığı 14 Pompa Enjektörü İmal ve Satıcılığı 15 PVC Doğrama İmal ve Satıcılığı 16 PVC Panjur İmal ve Satıcılığı 26 17 Sera Malzemeleri İmal ve Satıcılığı 18 Tarak, Fırça v.b. Malzemeler İmal ve Satıcılığı 13 - CAMDAN MAMUL EŞYA 1 Cam İşlemeciliği 2 Cam ve Cam Ürünlerinden Süs ve Ziynet Eşyası İmal ve Satıcılığı 3 Cam, Vitray Malzemeleri Satıcılığı ve Kuruculuğu 4 Camcılık ve Aynacılık 5 Her Çeşit Cam Eşya İmal ve Satıcılığı 6 Züccaciyecilik B - HİZMETLE İLGİLİ MESLEK KOLLARI 1 - GIDA MADDELERİ İLE İLGİLİ HİZMETLER 1 Aktarlık ve Baharatçılık 2 Arıcılık 3 Aşçılık (Sıcak ve Soğuk Mutfak ve Tabldot) 4 Bakkallık, Bayilik, Büfecilik 5 Balık Çiftliği İşletmeciliği 6 Balıkçılık 7 Besicilik 8 Celeplik 9 Çevirme Piliç Satıcılığı 10 Çorbacılar - İşkembeciler 11 Fırıncılık 12 Hamburger, Pizza, Tost, Kumpir v.b. İşletmeciliği 13 İyi Suculuk 14 Kabzımallık (sebze meyve toptancısı, komisyoncusu) 15 Kantincilik 16 Kasaplık, Sakatatçılık 17 Kuru Bakliyat Satıcılığı 27 18 Kuruyemiş ve Kurukahve Satıcılığı 19 Lokantacılık (Kebap, Köfte, Döner ve her türlü yemek) 20 Manavlık 21 Pazarcılık 22 Su Ürünleri Avcılığı ve Satıcılığı 23 Şarkütericilik 24 Tavukçuluk, Yumurtacılık 25 Un, Kepek, Yem ve Zahire Satıcılığı 26 Unlu Mamuller Perakende Satıcılığı 2 - ULAŞTIRMA HİZMETLERİ 1 At Arabacılığı ve Faytonculuk 2 Arzuhalcilik, Trafik Müşavirliği ve İş Takipçiliği 3 Biçerdöver İşletmeciliği 4 Deniz, Göl ve Nehir Taşımacılığı ve İşletmeciliği 5 Hamallık 6 Her Türlü Oto Kiralama İşletmeciliği 7 İş Makinaları İşletmeciliği 8 Kamyonculuk, Kamyonetçilik 9 Kargo ve Kurye Hizmetleri 10 Minibüsçülük 11 Motorsuz Taşıt Aracı Nakliyeciliği 12 Nakliyat Anbarları İşletmeciliği 13 Nakliyecilik ve Nakliyat Komisyonculuğu 14 Oto Galericiliği (Oto Alım-Satım) 15 Oto Kurtarıcı ve Çekme Aracı İşletmeciliği 16 Oto Park ve Garaj İşletmeciliği 17 Otobüs Bilet Acenteliği (Otobüs Yazıhane İşletmeciliği) 28 18 Otobüsçülük 19 Servis Aracı İşletmeciliği 20 Sigorta Acenteliği 21 Şoförlük 22 Taksicilik 3 - HABERLEŞME, DİNLENME, BARINMA VE EĞLENCE HİZMETLERİ 1 Antikacılık 2 Av Malzemeleri Bayiliği 3 Bilardo, Bowling, Atari ve Playstation Salonu İşletmeciliği 4 Disko, Taverna, Gazino, Gece Kulübü, Pavyon, Birahane ve Bar İşletmeciliği 5 Emanetçilik 6 Emlak Komisyonculuğu ve Danışmanlığı 7 Fotomodel, Manken Ajansı, Prodüksiyon ve Organizasyon Hizmetleri 8 Kafe, Kafeterya, Kahvaltı Salonu İşletmeciliği 9 Kahvecilik, Kıraathanecilik ve İnternet Kafe İşletmeciliği 10 Kahvehane ve Kıraathane Malzemeleri Satıcılığı 11 Kameramanlık ve Video Çekimciliği 12 Kamping İşletmesi 13 Kır Kahvesi, Çay Bahçesi, Çay Ocağı, Piknik ve Dinlenme Yeri İşletmeciliği 14 Kuş, Evcil Hayvan v.b. Satıcılığı 15 Lokal İşletmeciliği 16 Otel, Motel, Pansiyon ve Han İşletmeciliği 17 Panayır, Sirk ve Lunapark İşletmeciliği 18 Plaj İşletmeciliği 19 Plak, Bant, Video, VCD, DVD Kayıt, Kiralama ve Satıcılığı 20 Ses ve Sahne Sanatçılığı 21 Sinema, Tiyatro ve Gösteri Merkezi İşletmeciliği 29 22 Spor Salonu, Halı Saha ve Vücut Geliştirme, Aerobik Salonu v.b. İşletmeciliği 23 Şans Oyunları (Milli Piyango, Loto, Toto, Ganyan Bayii v.b.) 24 Telefon Tesisatçılığı, Telefon, Kablolu TV ve İnternet Hizmetleri Bayiliği 25 Toplantı, Düğün ve Kokteyl v.b. Salonu İşletmeciliği 26 Turist Rehberleri 4 - SAĞLIK, TEMİZLİK, GÜZELLİK VE BAKIM HİZMETLERİ 1 Ağdacılık 2 Ambulans Hizmetleri 3 Arazöz ve Vidanjör Hizmetleri 4 Çamaşırhane İşletmeciliği 5 Diş Protez Laboratuar İşletmeciliği 6 Diş Depocuları 7 Eğitime Muhtaç Çocukların Rehabilitasyon Merkezi İşletmeciliği 8 Gözlük Tamir ve Satıcılığı 9 Güzellik Salonu İşletmeciliği (Solaryum, Epilasyon, Cilt Bakımı, Makyaj, Protez Tırnak v.b.) 10 Halı ve Kilim Yıkama İşletmeciliği 11 Hamam, Sıhhi Banyo, Kaplıca, Sauna İşletmeciliği 12 Haşere İlaçlama Hizmetleri 13 Kadın ve Erkek Kuaförlüğü 14 Kalıcı Makyaj ve Dövmecilik 15 Kreş ve Gündüz Bakımevi İşletmeciliği 16 Kuru Temizlemecilik 17 Manikür ve Pedikürcülük 18 Masaj Salonu İşletmeciliği 19 Temizlik Hizmetleri (Ev, İşyeri, Büro v.b.) 20 Tuvalet İşletmeciliği 30 21 Yaşlı Bakım ve Huzurevi İşletmeciliği 22 Zirai İlaç Satıcılığı 5 - GİYİM VE KUŞAMLA İLGİLİ HİZMETLER 1 Butik İşletmeciliği 2 Eski Giyim ve Ev Eşyası Alım ve Satıcılığı 3 Itriyat, Parfümeri ve Bijuteri Satıcılığı 4 Kumaş Boyama 5 Manifaturacılık 6 Modelistlik-Stilistlik 7 Overlokçuluk 8 Pamukçuluk 9 Terzi Malzemesi Satıcılığı 10 Tuhafiyecilik 11 Üstübücülük 6 - KÂĞIT, KIRTASİYE VE BASIMLA İLGİLİ HİZMETLER 1 Bilgisayar Sarf Malzemeleri Satıcılığı 2 Gazete Bayiliği ve Dağıtımı 3 Grafik Tasarımcılığı ve Plan Atölyesi İşletmeciliği 4 Kırtasiyecilik 5 Kitapçılık 6 Reklâmcılık Bakanlığın kararında belirtilen esnaf ve sanatkâr kollarını aşağıda tablo hali yer almaktadır. 31 TABLO-3:ESNAF VE SANATKÂR KOLLARI ESNAF VE SANATKÂR KOLLARI SAYISI İMALAT VE TAMİRATLA İLGİLİ MESLEK KOLLARI 378 1 MADENİ EŞYA VE MAKİNA 78 2 OTO VE DİĞER MOTORLU TAŞIT ARAÇLARI 36 3 ELEKTRİK VE ELEKTRONİK ALETLER 18 4 METALDEN BAŞKA MADDELERDEN MAMÜL EŞYA 22 5 AĞAÇTAN MAMUL EŞYA 47 6 DERİ VE DERİDEN MAMUL EŞYA 15 7 YAPI SANATLARI 31 8 HER TÜRLÜ DOKUMA, GİYİM, MENSUCAT VE ÖRGÜLÜK EŞYA 51 9 KÂĞIT, KIRTASİYE VE BASIMLA İLGİLİ SANATLAR 19 10 SPOR ALET VE SIHHİ MALZEMELER 6 11 GIDA MADDELERİ 31 12 LASTİK, PLASTİK, POLYESTER MADDELERDEN MAMÜL EŞYA 13 CAMDAN MAMUL EŞYA B- HİZMETLE İLGİLİ MESLEK KOLLARI 113 1 GIDA MADDELERİ İLE İLGİLİ HİZMETLER 26 2 ULAŞTIRMA HİZMETLERİ 22 3 HABERLEŞME, DİNLENME, BARINMA VE EĞLENCE HİZMETLERİ 26 4 SAĞLIK, TEMİZLİK, GÜZELLİK VE BAKIM HİZMETLERİ 22 5 GİYİM VE KUŞAMLA İLGİLİ HİZMETLER 11 6 KÂĞIT, KIRTASİYE VE BASIMLA İLGİLİ HİZMETLER 6 A- TOPLAM VE BENZERİ 18 6 491 32 Tabloya bakıldığında imalat ve tamiratla ilgili 13 meslek kolu bulunmakta ve buradaki toplam oda sayısı 378’dir.Hizmetle ilgili 6 meslek kolları bulunmakta ve buradaki toplam oda sayısı 113’tür.Genel toplamda ise 491 oda bulunmaktadır. Sicile kayıt ise Sanayi ve Ticaret Bakanlığının hazırladığı elektronik ortamdaki esnaf ve sanatkâr siciline on-line şekilde yapılmaktadır. TÜRK TİCARET KANUN TASARISININ ESNAFLA İLGİLİ HÜKÜMLERİ Madde 11 - (1) Ticarî işletme, esnaf işletmesi için öngörülen sınırı aşan düzeyde gelir sağlamayı hedef tutan faaliyetlerin devamlı ve bağımsız şekilde yürütüldüğü işletmedir. (2) Ticarî işletme ile esnaf işletmesi arasındaki sınır, Bakanlar Kurulunca çıkarılacak kararnamede gösterilir. Esnaf Madde 15 - (1) İster gezici olsunlar, ister bir dükkanda veya bir sokağın belirli yerlerinde sabit bulunsunlar, ekonomik faaliyeti sermayesinden fazla bedenî çalışmasına dayanan ve geliri 11 inci maddenin ikinci fıkrası uyarınca çıkarılacak kararnamede gösterilen sınırı aşmayan sanat ve ticaretle uğraşanlar tacir değildir. Ancak, tacirlere özgü 20 ve 53 üncü maddeler ile Türk Medenî Kanununun 950 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmü bunlara da uygulanır. Madde 56 - …... (3) Ticaret ve sanayi odaları, esnaf dernekleri, borsalar ve tüzüklerine göre üyelerinin ekonomik menfaatlerini korumaya yetkili bulunan diğer meslekî ve ekonomik birlikler ile tüzüklerine göre tüketicilerin ekonomik menfaatlerini koruyan sivil toplum kuruluşlarıyla kamusal nitelikteki kurumlar da birinci fıkranın (a), (b) ve (c) bentlerinde yazılı davaları açabilirler. 33 BÖLÜM–2: ESNAF VE SANATKÂRLARIN İŞ YERİ AÇMA SÜRECİ 34 BÖLÜM–2: ESNAF VE SANATKÂRLARIN İŞ YERİ AÇMA SÜRECİ Esnaf ve sanatkârların önündeki en önemli engellerin başında iş yeri açma konusunda yaşadıkları sıkıntılardır. Bu bölümde esnaf ve sanatkârların iş yeri açarken hangi makamlara başvurdukları ve bu başvurular sebebiyle kendilerinden hangi belgelerin talep edildiği ve nedenle karşılaşılan güçlüklerin neler olduğu açıklanmaktadır. ESNAF VE SANATKÂRLARIN İŞ YERİ AÇARKEN BAŞVURDUĞU MAKAMLAR Esnaf ve sanatkârlar yasal mevzuat gereği bir iş yeri açarken aşağıdaki makamlara/idari kuruluşlara başvurmaktadırlar: 1- Vergi Dairesine 2- Esnaf ve Sanatkâr Sicili 3- Esnaf ve Sanatkâr Odası 4- Belediye 5- Sosyal Güvenlik Kurumu ESNAF VE SANATKÂRLARIN İŞ YERİ AÇARKEN BAŞVURDUĞU MAKAMLAR ŞEMASI Vergi Dairesi SGK Esnaf ve Sanatkâr Sicili Esnaf ve Sanatkâr Odası Belediye 35 1- Vergi Dairesi Bir esnaf iş yeri açmadan önce Vergi Usul kanununun 168. maddesine göre “Gerçek kişilerde işe başlama bildirimleri, işe başlama tarihinden itibaren on gün içinde kendilerince veya 1136 sayılı Avukatlık Kanununa göre ruhsat almış avukatlar veya 3568 sayılı Kanuna göre yetki almış meslek mensuplarınca, şirketlerin kuruluş aşamasında işe başlama bildirimleri ise işe başlama tarihinden itibaren on gün içinde ticaret sicili memurluğunca ilgili vergi dairesine yapılır. Şirketlerin işe başlama bildirimleri dışında yapılacak bildirimler ile işi bırakma ve değişiklik bildirimleri, bildirilecek olayın vukuu tarihinden itibaren bir ay içerisinde mükellef tarafından vergi dairesine yapılır.” Kanun gereği esnaf vergi dairesine başvurmakta Vergi Dairesi İşlem Yönergesi 7. Maddesine göre Bildirimler "İşe Başlama/Bırakma Bildirimi" ile yapılır. Bildirim; a)Gerçek kişilerde mükellef , b)Tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayanlarda bunları temsile yetkili kişiler, tarafından imzalanır. c)İşe başlama/bırakma bildiriminin serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir veya yeminli mali müşavirler aracılığıyla düzenlenmesi halinde, bildirim bu kişiler tarafından da ayrıca kaşe/mühür basılmak suretiyle imzalanır. İşe başlama bildirimi ekinde; 1-Noter onaylı imza sirküleri (basit usulde vergilendirilenler hariç), 2-Onaylı nüfus cüzdanı sureti (mükellefin vergi dairesine bizzat başvurması halinde nüfus cüzdanının fotokopisi müdür yardımcısı, şef veya görevlendirilecek bir memur tarafından aslı ile karşılaştırılarak "Aslının Aynıdır" şeklinde tasdik edilir), 3-İkametgâh ilmühaberi, 4-Basit usulde vergilendirme talebeden yükümlülerden; 36 İşyerinin kendisine ait olması halinde emlak vergisine esas olan vergi değerini gösterir belediyeden alınacak onaylı bir belge, İşyerinin kiralanmış olması halinde ise kira kontratının bir örneği, 5-Ticari plakalı nakil vasıtaları sahiplerinden bu taşıtlara ilişkin fatura veya noter senedinin tasdikli bir örneği (fatura veya noter senedi örneğinin aslı ile birlikte ibraz edilmesi halinde müdür yardımcısı veya şef tarafından tasdik edilir), 6-Tüzel kişilerden şirketin ana sözleşmesinin noter onaylı bir örneği ile Ticaret Siciline müracaatına ait belgenin bir örneği, 7-Tüzel kişilerden, şirketi temsile yetkili kişilerin onaylı nüfus cüzdanı sureti, ikametgâh ilmühaberi, noter onaylı imza sirküleri, 8-Kooperatiflerden varsa üst birliğe kayıtlı olduklarına dair yazı istenir. Farklı vergi daireleri yetki alanı içinde ilave işyeri açılması veya adres değişikliği nedeniyle yeni mükellefiyet tesisinde yukarıda sayılan belgeler istenir. Ayrıca, tüzel kişilerden bu hususlarla ilgili yönetim kurulu kararının noter tasdikli bir örneği alınır. Bu değişikliklerle ilgili Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi aranmaz. Gelirleri; Ücret, Gayrimenkul Sermaye İradı, Menkul Sermaye İradı ile Diğer Kazanç ve İratlardan veya bunların bir kaçından ibaret olanların mükellefiyete giriş işlemleri verdikleri ilk beyannameler üzerine yapılır.Diğer ücret kapsamına giren hizmet erbabının mükellefiyet tesisi işverenden alacakları iş bildirimi üzerine yapılır ve kendilerine vergi karnesi verilir. İş bildiriminde işverenin adı soyadı, bağlı olduğu vergi dairesi, vergi kimlik numarası, adresi ve imzasının bulunmasına dikkat edilir. Yönergenin 8.maddesine göre Yükümlülerce elden getirilen ya da posta ile gönderilen işe başlama/bırakma bildirimi üzerine müdür yardımcısı veya servis şefi tarafından; Bildirim elden getirilmiş ise, varsa eksiklikleri tamamlattırılır ve yükümlüye imzalattırılır. Vergi dairesi tarha yetkili değilse durum mükellefe açıklanır ve bildirim geri verilir. Bildirim posta ile gönderilmiş ise, varsa noksan bilgiler ve diğer hususlar not edilir. Yapılan kontrol sonucuna göre bildirim havale edilir. 37 Mükellefin işe başlamayı dilekçe ile bildirmesi halinde işe başlama/ bırakma bildirimi mükellefe posta ile gönderilmek veya yoklama memuru vasıtasıyla ya da bizzat vergi dairesine çağrılmak suretiyle doldurulması sağlanır. Bildirim üzerine aşağıdaki işlemler yapılır: 1-Posta ile gönderilen ve vergi dairesi tarh yetkisine girmeyen bildirimler, mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine bir yazı ekinde gönderilir ve durum mükellefe bildirilir. 2-Eksik belge ve bilgilerin tamamlattırılması amacıyla mükellefe bir yazı yazılır. 3-Bildirimde belirtilen hususlar birden fazla vergi türüne ilişkin yükümlülüğün aynı vergi dairesi siciline geçirilmesini gerektiriyorsa, bunların vergi türü kodları bildirime yazılır. Ancak bildirimdeki hususlar başka vergi dairesi siciline geçirilecek yükümlülükleri de kapsıyorsa her vergi türü kodu karşısına yetkili vergi dairesi ve bulunduğu yer belirtilir. Ayrıca bu durum yetkili vergi dairesine bir yazı ile bildirilir. 4-Bildirim incelenip eksiklikler tamamlandıktan sonra ilgili memur tarafından bireysel yoklama istemi ortak formu düzenlenerek, işe başlama bildirimi ile birlikte servis şefine teslim edilir. Servis şefi tarafından, gerekli kontrol yapıldıktan sonra ortak formun bireysel yoklama istemi yazılı yaprağına ilgili yoklama memurun imzası alınmak suretiyle yoklama fişi teslim edilir. Servis şefi tarafından, yoklama istemi yazılı yaprak ile işe başlama bildirimi birleştirilerek yoklama sonucunu alıncaya kadar memurlar itibariyle açılacak klasörde saklanır. İşe başlama/bırakma bildirimi, serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir tarafından imzalanmış veya yeminli mali müşavir tarafından tasdik edilmiş ise yoklama sonucu beklenmeksizin vergi kimlik numarası alınmak üzere ilgili memura verilir. 5-Yoklama memurlarınca düzenlenen yoklama fişlerini, tahsildar /icra/yoklama memurları günlük çalışma raporları ekinde teslim alan servis şefi, işe başlama bildirimi ile birleştirerek gerekli kontrolleri yapar. Mükellefiyet tesisini gerektirmeyen durumlarda; bildirim, yoklama fişi ile birlikte saklıya (hıfza) alınmak üzere müdür yardımcısı ve müdürün görüşüne sunulur. Saklıya alınan bu belgeler servis şefi tarafından bir klasörde saklanır. Mükellefiyet tesisini gerektiren durumlarda; servis şefi, yoklama fişini ve bildirimi, merkezi mükellef sicil kütüğünden vergi kimlik numarası almak üzere ilgili memura verir. 38 İlgili memur tarafından mükellefin daha önce vergi kimlik numarası alıp almadığı merkezi mükellef sicil kütüğünden araştırılır. Yapılan araştırma sonucunda; Mükellefin potansiyel olarak vergi kimlik numarası aldığı veya başka bir vergi dairesi kayıtlarında terk olarak mükellefiyetinin olduğu tespit edildiğinde mükellefe ait vergi kimlik numarası ile mükellefiyet tesisi işlemi yapılmak üzere, Mükellefin işlem yapılan vergi dairesi kayıtlarında terk olarak mükellefiyetinin tespit edilmesi üzerine, mükellefiyeti tekrar faal duruma geçirmek üzere, Mükellefin vergi kimlik numarasının olmadığının tespit edilmesi üzerine vergi kimlik numarası almak ve ilk mükellefiyet tesisi işlemini yapmak üzere Mükellefiyet durumuna göre; "Gerçek Kişiler İçin Sicil Formu", "Adi Ortaklıklar İçin Sicil Formu", "Tüzel Kişiler İçin Sicil Formu" düzenlenerek, bilgisayara bilgi girişleri yapılır. İlk mükellefiyet tesislerinde alınan vergi kimlik numarası form üzerine yazılır. 6-Vergi kimlik numarasını gösteren bir yazı mükellefe verilir veya adresine posta ile gönderilir. 7-Basit usulde mükellefiyet tesisi işleminde; mükelleflerin işyerinin emsal kira bedeli veya yıllık kira bedeli toplamının basit usulde mükellefiyet şartına uygun olup olmadığına bakılır. Basit usulde vergilendirme şartlarını taşımıyorsa gerçek usulde vergilendirilir. Esnaflar için bu belgeleri topluca gösterirsek: 39 TABLO-4:VERGİ DAİRESİNCE İSTENİLEN BELGELER VERGİ DAİRESİNDE İSTENİLEN BELGELER 1- işe başlama formu 2-Kira Kontratı veya Tapu Fotokopisi 3-İşe ilk başlayan kişinin noter tasdikli imza sirküsü. 4-İkametgâh İlmühaberi 5- Nüfus Cüzdanı, Örneği veya fotokopisi YASAL DAYANAĞI 1-VERGİ USUL KANUNU 168. MADDE 2-VERGİ DAİRESİ İŞLEM YÖNERGESİ 7. ve 8.MADDE Belgeler tamamlandıktan sonra yoklama memuru verilen bilgileri denetler ve doğruluğu onaylandıktan sonra vergi levhası alınmaktadır. Yönergede istenilen kira kontratı ve ya tapu fotokopisinin istenmesinin damga vergisi ve gelir vergisi kaybının olmasını engellemektir. Yönergede nüfus cüzdanı sureti denilmekle beraber kişinin bizzat başvurması durumunda nüfus cüzdanının fotokopisi de yeterli olabilmektedir. İkametgâh ilmühaberinin istenilmesinin nedeni ise mükellefin takibini sağlamaktır. Vergi dairsine yapılan bu bildirim işlemi gelir idaresi başkanlığınca hazırlanmış elektronik ortama aktarılmaktır. Vergi dairesine yapılan bu bildirim işlemi Bağ-Kur’un e-sisteminin vergi dairesinin sistemini otomatik olarak görmesiyle Bağ-Kur’a kayıt işlemi yapılmadan önce vergi dairsine bildirimin yapılıp yapılmadığı görülmektedir. Mükellef daha sonra Bağ-kur’a giderek bağ-kur giriş formunu doldurup teslim etmek zorunda değildir. Bağ-kur elektronik ortamda ulaştığı bilgiler doğrultusunda esnafın kaydını gerçekleştirmesi buradaki bürokrasiyi azaltmaktadır. Ancak hala eski uygulamalardan dolayı bazı aksaklıklar yaşanmaya devam etmektedir. Bu aksaklıklar sistem oturunca ortadan kalkacaktır. Vergi dairesindeki e-sistem uygulaması 1999 ve sonrası için yapılan kayıtlar için artık kolaylık sağlamaktadır. Ancak 1999 öncesi için olan kayıtlar içinse eski uygulama devam etmektedir. Bu uygulamanın önüne geçilmek için arşive kaldırılan eski kayıtlar e-sisteme ilgili birim personelince işlenmektedir. 40 2- Esnaf ve Sanatkâr Sicili Vergi dairesine işe başlama ile ilgili gerekli evrakların verildikten sonra 5362 Sayılı Esnaf Ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşu Kanununun 68. Maddesine göre: “Bu Kanun kapsamındaki esnaf ve sanatkârlar, yanlarında çalışanlar hariç, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren durumlarını otuz gün içinde bağlı bulundukları sicile tescil ve Sicil Gazetesinde ilan ettirmekle yükümlüdürler. Bu yükümlülüğü yerine getirmediği tespit edilenler birlik tarafından ruhsat vermekle yetkili ilgili kurum ve kuruluşlara bildirilir. İlgili kurum ve kuruluşlar, sicil kaydı yapılana kadar bunların faaliyetlerini durdurur. 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanunu kapsamına alınan il ve mesleklerde faaliyette bulunacak esnaf ve sanatkârlardan sicile kayıt sırasında meslek dalı ile ilgili ustalık belgesi istenir. Esnaf ve sanatkârların sicile kayıtlarında, kendilerinin vergi mükellefi ya da vergiden muaf olduklarının belgelenmesi istenir. Esnaf ve sanatkârların meslekî faaliyette bulunabilmeleri ve ilgili odaya kaydedilmeleri için sicile kayıtları şarttır ve sicile her bir meslek için ayrı kayıt yapılması gereklidir. Sicile kaydı yapılan esnaf ve sanatkârların ilgili odaya kayıt için bilgilerinin gönderilmesi, sicil tarafından elektronik ortamda Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında gerçekleştirilir. Esnaf ve sanatkârlar kayıt beyannamelerindeki hususlarda meydana gelen değişiklikleri en geç otuz gün içinde sicile bildirmek zorundadırlar. Esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı iken, daha sonraki yıllarda yıllık alış veya satış tutarları ya da gayri safi iş hasılatı, esnaf ve sanatkâr sayılma hadlerini aşanlar kendileri istemedikçe ticaret siciline ve dolayısıyla Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği bünyesindeki odalara kayda zorlanamazlar. Ancak, yıllık alış veya satış tutarları ya da gayri safi iş hasılatı, esnaf ve sanatkâr sayılma hadlerinin altı katını aşanların kayıtları, sicil marifetiyle ticaret siciline aktarılır. Tescili gerektiren olay veya işlemlerin tamamen veya kısmen sona ermesi veya ortadan kalkması halinde sicildeki kayıt ilgilinin talebi üzerine kısmen veya tamamen silinir. Sicil müdürü tarafından öldüğü belirlenen ve varisleri tespit edilemeyen esnaf ve sanatkârların sicil kayıtlarının silinmesi ve bu hususun Sicil Gazetesinde ilanı doğrudan ve ücretsiz olarak yapılır. Bu durumdaki işlemlerden 492 sayılı Harçlar Kanununda belirtilen harçlar tahsil edilmez. Sicil işlemleri, sicil müdürleri ve personeli tarafından elektronik ortamda Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında gerçekleştirilir.” Kanunun 70. maddesinde: “Sicile kayıt edilen ve ilanı gereken hususlar, Bakanlığın(Sanayi Ve Ticaret Bakanlığı) gözetim ve denetimi altında 41 Konfederasyon tarafından Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanı kullanılarak elektronik ortamda Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Sicil Gazetesinde yayınlanır. Sicil Gazetesinin çıkarılmasına ilişkin esasları tespit, yayım işlerini sevk ve idare etmek ve Bakanlık ile Konfederasyon arasındaki çalışmaları koordine etmek üzere; Bakanlık Müsteşarının başkanlığında, ilgili müsteşar yardımcısı, Esnaf ve Sanatkârlar Genel Müdürü ve genel müdür yardımcıları ile Konfederasyon genel sekreteri, genel sekreter yardımcısı ve Sicil Gazetesi müdüründen oluşan Sicil Gazetesi komitesi kurulur. Sicil Gazetesinde yayınlanacak ilan ücretleri Sicil Gazetesi komitesinin teklifi ve Bakanlığın onayı ile yürürlüğe girecek bir tarife ile belirlenir. Sicil Gazetesi ilan ücretleri sicil tarafından elektronik ortamda tahsil edilir ve Sicil Gazetesi hesabına elektronik ortamda aktarılır.” Bu sebeple esnaf ve sanatkâr vergi dairesinden sonra esnaf ve sanatkâr siciline giderek sicile kayıt olmak zorundadır. Kanunu uygulanmasını sağlamak amacıyla 16 Eylül 2005 tarihinde çıkarılan Esnaf ve Sanatkar Sicili Yönetmeliği çıkarılmıştır. Bu yönetmeliğin 10. maddesinde: “Esnaf ve sanatkârlar yanlarında çalışanlar hariç, faaliyete başladıkları tarihten itibaren en geç 30 gün içinde sicile kayıt edilmesi gereken hususları, bağlı bulundukları sicile tescil ve gazetede ilan ettirmekle yükümlüdürler. Bu yükümlülüğü yerine getirmediği tespit edilenler birlik tarafından ruhsat vermekle yetkili ilgili kurum ve kuruluşlara bildirilir. İlgili kurum ve kuruluşlar, sicil kaydı yapılana kadar bunların faaliyetlerini durdurur. Esnaf ve sanatkârların sicile kayıtlarında, kendilerinin vergi mükellefi olduklarının belgelenmesi istenir. Ayrıca; 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu kapsamına alınan il ve mesleklerde faaliyette bulunacak esnaf ve sanatkârlardan sicile kayıt sırasında meslek dalı ile ilgili ustalık belgesi istenir. Esnaf ve sanatkârların meslekî faaliyette bulunabilmeleri ve ilgili odaya kaydedilmeleri için sicile kayıtları şarttır. Sicile her bir meslek için ayrı kayıt yapılması ve her bir kayıt için alınması gereken ücretlerin ayrı ayrı alınması gereklidir. Sicile kaydı yapılan esnaf ve sanatkârların ilgili odaya kayıt için bilgilerinin gönderilmesi, sicil tarafından elektronik ortamda Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında gerçekleştirilir. Sicile kayıt olan esnaf ve sanatkârlara ait bilgiler sicil tarafından; elektronik ortamda, iş yerlerinin bulunduğu yerdeki meslek ve sanatları ile ilgili ihtisas odasına, iş yerleri seyyar olanların ikametgâhlarının bulunduğu yerdeki meslek ve sanatları ile ilgili ihtisas odasına; meslek ve sanatları ile ilgili ihtisas odası bulunmayanların bilgileri ise karma odaya, karma oda yoksa meslek ve sanatları ile ilgili en yakın odaya kayıt için gönderilir. İlgili oda yönetim kurulu, bu kişilerle ilgili üyelik kararlarını ilk toplantısında alır. Tescil ilgilinin bizzat talebi üzerine yapılır. Tescilini isteyen kişi, sicil 42 memuruna; sicile kayıt için başvuru formunu ve formda zikredilen belgeleri ibraz etmeye mecburdur.”11. madde de ise: Sicile kayıt olan esnaf ve sanatkârlara aşağıdaki hususları içeren sicil tasdiknamesi verilir. a) Adı ve soyadı, b) T.C kimlik numarası, c) Varsa işyeri unvanı, d) Baba adı ve anne adı, e) Doğum yeri ve tarihi, f) Meslek dalı, g) İşyeri adresi, sabit işyeri olmayanların kanuni ikametgâh adresi, h) Sicil müdürlüğünün adı, tarih, müdürün imzası ve mührü, ve benzeri bilgiler. Sicil tasdiknamesi verildiği tarihten itibaren beş yıl için muteberdir ve beş yılın sonunda sicile vize ettirilir. Sicil personeli tarafından vize edilen sicil tasdiknamesi yeniden beş yıl için muteberdir. İlgilinin eski tasdiknameyi herhangi bir sebeple getirememesi halinde gerekli harç alınarak yeni tasdikname verilir. İlgililerinin daha önce yaptırdıkları tescil işleminde değişiklik yaptırmaları halinde, kendilerine yeni durumlarına göre sicil tasdiknamesi verilir.” Yönetmeliğin 18. ve 19. maddesine göre: Sicil müdürlüklerinde işlemler, sicil müdürleri ve personeli tarafından elektronik ortamda Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında sicil esas defteri üzerinde gerçekleştirilir. Bunun yanı sıra sicilde, gelen ve giden evrak defteri ve gerekli olabilecek diğer yardımcı defterler de kullanılır. Tutulacak defterler ile kullanılacak her türlü basılı evrak Konfederasyonca temin olunur. İlgili kanun ve bu Yönetmelik hükümlerince sicile tescili gereken hususların yazılmasına ilişkin elektronik ortamda Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında tutulan bir defter olup, kayıtlardaki değişiklikler ile kayıt silme işlemleri de burada gerçekleştirilir. Buradaki kayıtlar müteselsil bir şekilde verilen bir sicil numarası taşır. Sicil esas defteri her işyeri veya iştigal konusu, adı ve soyadı, T.C kimlik numarası, varsa işyeri unvanı, baba adı, doğum yeri ve tarihi, meslek dalı, işyeri adresi-sabit işyeri olmayanların kanuni 43 ikametgah adresi, sicil müdürlüğünün adı, tarih, müdürün imzası ve mührü, ve benzeri bilgileri ihtiva eder.” Mevzuat incelendiğinde esnaf ve sanatkâr siciline kayıt için aşağıdaki belgelerin temin edilmesi gerekmektedir: TABLO-5:ESNAF VE SANATKÂR SİCİLİNE KAYITTA İSTENİLEN BELGELER ESNAF VE SANATKÂR SİCİLİNE YASAL DAYANAĞI KAYITTA İSTENİLEN BELGELER 1-Vergi levhası fotokopisi 1)5362 Sayılı Esnaf Ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşu Kanununun 68. Ve 70.Maddesi 2-Nüfus cüzdanı fotokopisi 3-İkametgâh belgesi (resimli) 4-3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu 2) 16 eylül 2005 tarihinde çıkarılan Esnaf ve kapsamına alınan il ve mesleklerde faaliyette Sanatkar Sicili Yönetmeliği 10, 11 ve 19. bulunacak esnaf ve sanatkarlardan ustalık maddesi belgesi veya satış elemanlığı belgesinin bir örneği 6-Araç sahibi esnaflardan araç ruhsatlarının bir fotokopisi İstenilen belgelerden ustalık belgesi ve kişinin vergi mükellefi olduğunu gösteren belge(vergi levhası fotokopisi) 5362 Sayılı Esnaf Ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşu Kanununun 68. ve 70.Maddesi gereği iken diğer belgeler ise 16 Eylül 2005 tarihinde çıkarılan Esnaf ve Sanatkâr Sicili Yönetmeliği 10, 11 ve 19. maddesine göre elektronik ortamda istenilen bilgilerin doldurulması gereğince istenilmektedir. 3-Meslek Odası Esnaf ve sanatkârlar sicile kayıt yaptırdıktan sonra 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu gereği odaya kayıt yaptırmak zorundadırlar. Bu kanunun 6. maddesine göre: “Esnaf ve sanatkârların sicile kayıtları yapılmadıkça, hiçbir şekilde odaya kaydı yapılamaz. Sicile kayıt olan esnaf ve sanatkârlara ait bilgiler sicil tarafından; elektronik ortamda, iş yerlerinin bulunduğu yerdeki, iş yerleri seyyar olanların ikametgâhlarının bulunduğu yerdeki meslek ve sanatları ile ilgili ihtisas odasına; meslek ve sanatları ile ilgili ihtisas odası bulunmayanların bilgileri ise karma odaya kayıt için gönderilir. İlgili oda yönetim kurulu, bu kişilerle ilgili üyelik kararlarını ilk toplantısında alır. 44 Oda kuruluş yeter sayısına ulaşılamadığı için oda kurulması mümkün olmayan yerlerdeki esnaf ve sanatkârların kayıtları birlik marifetiyle tutulur. Esnaf ve sanatkârlara odalarca verilen hizmetler, ilçelerde şube açmak suretiyle birlik tarafından verilir. Aynı iş yerinde birden fazla konuda faaliyet gösteren esnaf ve sanatkârlar esas faaliyeti ile ilgili odaya kayıt olurlar. Ancak, üye isterse yükümlülüklerini yerine getirmek kaydıyla diğer faaliyetleriyle ilgili odalara da sicil marifetiyle kayıt yaptırabilir. Esnaf ve sanatkârlar odasına kayıtlı olanlar, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği bünyesindeki ticaret ve sanayi odasına, ticaret odasına, sanayi odasına, deniz ticaret odasına; bu odalara kayıtlı bulunanlar ise esnaf ve sanatkârlar odasına kaydedilemezler. Sermaye şirketlerinin ortakları, başkaca esnaf ve sanatkârlık faaliyeti olmadıkça, sadece şirket ortaklığı sebebiyle hiçbir şekilde esnaf ve sanatkârlar odalarına üye kaydedilemezler. Kanunun 7. maddesine göre Oda üyeliği için aşağıdaki şartlar aranır: a) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak veya yabancı devlet tabiiyetinde bulunmakla beraber Türkiye'de sanat ve ticaret yapıyor olmak. b) Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olmak. c) Vergi mükellefi olmak ya da vergiden muaf olmak. d) Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği bünyesindeki odalara kayıtlı olmamak. Meslek odalarınca uygulamada kayıt sebebiyle odalarca istenilen belgeler: TABLO-6:MESLEK ODASINA KAYITTA İSTENİLEN BELGELER MESLEK ODASINA KAYITTA YASAL DAYANAĞI İSTENİLEN BELGELER 1-Vergi dairesine kayıt belgesi 2- 3 fotoğraf 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek 3-Nüfus cüzdanı örneği Kuruluşları Kanunu 6. ve 7. maddesi 4-Sicile kayıt belgesi 5-Alanında ustalık belgesi Odalar kurulan e-sistem sayesinde sicile kayıt yapılıp yapılmadığını ve başvuranın diğer bilgilerini görebilmektedir. Ancak oda da kayıt ve arşivleme amacıyla belli belgeleri odalar isteyebilmektedir. Oysaki bu bilgiler esnaf sicilinde yer almakta ve odalarda bunu görebilmektedir. Odalarca istenen belgeler kâğıt israfına ve evrak fazlalığına sebep olmaktadır. Esnaflardan fazla belge alınmasına yol açmaktadır. Oysa aynı sistemden bilgiler çıktı alınarak odalarda kayıt ve arşivleme yapılabilir. 45 4- Belediye Esnaf ve sanatkârlar meslek odasına kayıt yaptırdıktan sonra ilgili belediyeye gitmektedirler. Asıl sorun belediyelerce istenilen evraklarda ortaya çıkmaktadır. Daha önce vergi dairesine, esnaf ve sanatkâr siciline, ilgili meslek odalarına verilen bazı belgeler yine belediyelere de verilmektedir. Bunun yanı sıra İş yeri açma çalışma ve Ruhsatı kanunu ve yönetmeliğince istenilen belgelerde işin içine girmekte ve bu mevzuatlarda iş yerleri sıhhi ve gayrisıhhî müessese olarak ayrılmaktadır. Gayrisıhhî müesseselerde kendi içerinde birinci, ikinci, üçüncü sınıf olarak ayrılmakta mevzuatta bunlara ilişkin farklı uygulamalar bulunmaktadır. Ayrıca açılacak olan iş yerinin niteliğine göre farklı şartlar aranmakta ve ek belgeler istenebilmektedir. Bununla beraber iş yeri açma ve ruhsatı için belediyelerce alınan vergi ve harçlar yer almakta işyeri açılması sürecini daha da uzatmaktadır. Belediyelerde iş yeri açma ve çalışma ruhsatı için gerekli evraklar tamamlanması ortalama 1 ayı geçmektedir. Dolayısıyla yasal mevzuat veya alt düzenleme olan yönetmelikle bir düzenleme gerçekleştirilebilir. Ancak bunun için kurumlar arasında işbirliği ve koordinasyon gereklidir. Belediyelerce işyeri açma ve ruhsatlandırmaya ilişkin bu hizmetler Sıhhi ve Gayri Sıhhi Müesseseler ile Umuma Açık İstirahat ve eğlence Yerlerinin Ruhsatlandırılması ve denetlenmesine dair işlemler, 24/4/1930 tarihli ve 1593 sayılı, 4/7/1934 tarihli ve 2559 sayılı, 14/6/1989 tarihli ve 3572 sayılı, 10/7/2004 tarihli ve 5216 sayılı, 22/2/2005 tarihli ve 5302 sayılı ve 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı kanunlara göre, 10.08.2005 tarih ve 25902 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 2005/9207 Karar Sayılı işyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına ilişkin Yönetmelik ve 10.08.2005 tarih ve 26492 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 2007/11882 Karar Sayılı işyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik yapılmasına Dair Yönetmelik esaslarına göre yürütülmektedir. 46 İŞ YERLERİNDE ARANACAK ASGARÎ ORTAK ŞARTLAR İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına ilişkin Yönetmeliğin 5. maddesine göre İşyeri açma ve çalışma ruhsatı verilen işyerleri aşağıda belirtilen şartları taşımak zorundadır: a) İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili olarak mevzuatta öngörülen tedbirlerin alınmış olması, b) 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu kapsamına giren gayrimenkullerin, tapu kütüğünde mesken olarak gösterilen bağımsız bölümlerinde sinema, tiyatro, kahvehane, gazino, pavyon, bar, kulüp, dans salonu ve benzeri eğlence ve toplantı yerleri; fırın, lokanta, pastane, süthane gibi gıda ve beslenme yerleri; imalathane, boyahane, basımevi, dükkan, galeri ve çarşı gibi işyerlerinin açılması hususunda kat maliklerinin oy birliği ile karar alması, Tapuda iş yeri olarak görünen yerlerde, umuma açık istirahat ve eğlence yeri açılması durumunda yönetim planında aksine bir hüküm yoksa, kat maliklerinin oy çokluğu ile aldığı kararın bulunması, c) Özel yapı şeklini gerektiren sinema, tiyatro, düğün salonu, otel, hamam, sauna; ekmek fırını ile akaryakıt, sıvılaştırılmış petrol gazı, sıvılaştırılmış doğal gaz ve sıkıştırılmış doğal gaz istasyonu için yapı kullanma izin belgesinin alınmış olması, d) Umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinde genel asayiş ve güvenlik yönünden yetkili kolluk kuvvetinin görüşünün alınmış olması, e) Umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin, patlayıcı, parlayıcı, yanıcı ve benzeri tehlikeli maddeler üretilen, satılan, kullanılan, depolanan yerler ile gaz dolum tesislerine mevzuatın öngördüğü uzaklıkta bulunması, f) Karayolu kenarındaki işyerleri için karayolu trafik güvenliğinin sağlanmış olması, g) Umuma açık istirahat ve eğlence yerleri; patlayıcı, parlayıcı ve yanıcı maddelerin üretildiği, satıldığı ve depolandığı işyerleri; otuz kişiden fazla çalışanın bulunduğu her türlü işyerleri, ana giriş kapıları dışında cadde ve sokağa doğrudan bağlantısı olmayan ve birden fazla işyerinin bir arada bulunduğu iş hanı, çarşı ve benzeri işyerlerinde yangına karşı gerekli önlemlerinin alındığını gösteren itfaiye raporunun alınması, diğer işyerlerinde ise yangına karşı gerekli tedbirlerin alınmış olması, 47 h) Umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinden meyhane, bar, kahvehane, kıraathane, elektronik oyun merkezi ile açıkta alkollü içki satılan işyerlerinin okul, yurt, mabet bina ve tesislerine mevzuatın öngördüğü uzaklıkta bulunması, ı) Sınaî, tıbbî ve radyoaktif atık üreten işyerlerinde bu atıkların toplanması, taşınması, depolanması, işlenmesi ve bertarafı konusunda gerekli tedbirlerin ve izinlerin alınmış olması, j) Engellilerin işyerine giriş ve çıkışları için gereken kolaylaştırıcı tedbirlerin alınmış olması, k) Yabancı uyrukluların işyeri açması ve çalıştırması konusunda, yabancılarla ilgili mevzuat hükümlerine uyulması. l) (Ek bent: 29/06/2010-2010/671 S.B.K.Yön/1.md.) Büyükşehir belediyesi ile nüfusu 100.000'i geçen belediye sınırları içinde açılacak ekmek fırınlarının bu amaca tahsisli ayrık nizamda müstakil binalarda açılmış olması (Ancak, alışveriş merkezleri içinde bulunan 1000 m2 ve üstü alana sahip hipermarket, süpermarket, grossmarket ve megamarket gibi adlarla açılan işyerleri bünyesinde yer alan fırınlarda ayrık nizamda müstakil bina şartı aranmaz.), m) (Ek bent: 29/06/2010-2010/671 S.B.K.Yön/1.md.) Yanıcı ve parlayıcı madde kategorisindeki sıvıların depolanması amacıyla kullanılan tesis ve düzeneklerde, işyeri açma ve çalışma ruhsatında kayıtlı hacimden fazla ve başka kategoriden sıvı depolanmaması, bu tesis ve düzeneklerde gerçekleştirilecek tadilatların ruhsata işlenmeden faaliyete geçirilmemesi. Yetkili idareler, işyeri açma ve çalışma ruhsatının verilmesinden sonra yapacakları denetimlerde bu hususların yerine getirilip getirilmediğini kontrol eder. (Değişik fıkra: 19/03/2007 - 2007/11882 S.Yön./2. md.) Turizm işletme belgeli tesisler, işletme belgesinin düzenlenmesine esas hususlarla ilgili olarak sadece Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından denetlenir. Kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ile turizm alan ve merkezlerinde Çevresel Etki Değerlendirmesi olumlu kararı veya Çevresel Etki Değerlendirmesi gerekli değildir kararı verilen ve 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu kapsamında yer alan yatırımlar için işyeri açma ve çalışma ruhsatı, yetkili idareler tarafından başka bir işleme gerek kalmaksızın onbeş gün içinde verilir. 48 Umuma açık istirahat ve eğlence yerleri için bu hususlar işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmeden önce yerinde kontrol edilir. (Ek fıkra: 29/06/2010-2010/671 S.B.K.Yön/1.md.) Fabrika, şantiye, nakliye filosu ve benzeri işletmelerin ticari amaç dışında kendi faaliyetlerinin gerekli kıldığı yanıcı ve parlayıcı madde kategorisindeki sıvıların depolanması veya kendi araçlarına yakıt ikmali yapılması amacıyla kullanılan düzenekler, özel mevzuatındaki hükümler saklı kalmak kaydıyla, bu Yönetmelik ekindeki depolama hacimleri esas alınarak gayrisıhhî müessese olarak ruhsatlandırılır. İşyeri açma ve çalışma ruhsatlarına ilişkin Yönetmelik iş yerlerini sınıflandırmaktadır. Bu sınıflandırmada iş yerleri Gayrisıhhî müesseseler, Sıhhi müesseseler ve Umuma açık istirahat ve eğlence yerleri olmak üzere üçlü bir sınırlandırmaya gidilmiştir. Gayrisıhhî Müessese Çevresine fiziksel, ruhsal, kimyasal, mikrobiyolojik ve toplumsal yönlerden az ya da çok zarar veren ya da verme olası işi olan ve doğal kaynakları kirleten kuruluşlardır. Birinci Sınıf Gayrisıhhî Müessese: Meskenlerden mutlaka uzak bulundurulması gereken işyerleridir. (Bu Sınıfta yer alan işyerlerinin ruhsatları Büyükşehir/İl Belediyesi tarafından verilmektedir.) İkinci Sınıf Gayrisıhhî Müessese: Meskenlerden mutlaka uzaklaştırılması gerekmemekle beraber izin verilmeden önce civarında ikamet edenlerin sıhhat ve istirahatları üzerine gerek tesisatları ve gerekse vaziyetleri itibarıyla bir zarar vermeyeceğine kanaat oluşması için inceleme yapılması gereken işyerleridir. Üçüncü Sınıf Gayrisıhhî Müessese: Meskenlerin Yanında açılabilmekle beraber yalnız sıhhî nezarete tabi tutulması gereken işyerleridir. 49 Sıhhî Müessese Faaliyeti sırasında çevresinde bulunanlara biyolojik, kimyasal, fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden az veya çok zarar veren veya vermesi muhtemel olan ya da doğal kaynakların kirlenmesine sebep olmayan müesseselerdir. Bu bakımdan, bu tür işletmelerin açılması, insanlardan ve insanların yaşadıkları yerlerden uzak olması şartına bağlı bulunmaz. Umuma Açık İstirahat ve Eğlence Yeri Kişilerin tek tek veya toplu olarak eğlenmesi, dinlenmesi veya konaklaması için açılan otel, motel, pansiyon, kamping ve benzeri konaklama yerleri; gazino, pavyon, meyhane, bar, birahane, içkili lokanta, taverna ve benzeri içkili yerler; sinema, kahvehane ve kıraathaneler; kumar ve kazanç kastı olmamak şartıyla adı ne olursa olsun bilgi ve maharet artırıcı veya zekâ geliştirici nitelikteki elektronik oyun alet ve makinelerinin, video ve televizyon oyunlarının içerisinde bulunduğu elektronik oyun yerleri; internet salonları, lunaparklar, sirkler ve benzeri yerleri Umuma Açık İstirahat ve Eğlence Yerini ifade eder. Esnaf ve sanatkarların faaliyet gösterdiği iş yerleri niteliği ve büyüklüğü itibariyle 1. Sınıf Gayrisıhhî işyerleri dışında kalan iş yerleridir. 2. VE 3. SINIF GAYRİSIHHİ MÜESSESELERE İŞYERİ AÇMA VE ÇALIŞMA RUHSATININ ALINMASI İlgili belediyeye başvurunun öngörülen kriterlere uygun olarak doldurulduğunun tespiti halinde, başkaca bir işleme gerek kalmaksızın işyeri açma ve çalışma ruhsatı beş gün içinde düzenlenerek ilgiliye verilir. İlgili, bu belgeye dayanarak işyeri açabilir. Ancak beyana göre tanzim edilen ruhsat müktesep hak doğurmaz. İşyeri ruhsatları Belediyenin ilgili ruhsat birimi tarafından beş gün içinde düzenlenir; ruhsat için ayrıca, meclis veya encümen tarafından bir karar alınmaz. Her türlü ruhsat başvurusunda, müracaat sahibine başvuruyu kabul eden görevlinin adı, soyadı ve unvanı ile başvurunun yapıldığı tarih ve saati gösteren alındı belgesi verilir. Ayrıca, başvuru ve beyan formu ile ekli evrakın verilmesi sırasında başvuruyu kabul eden görevli tarafından yapılacak ön incelemede tespit edilen noksanlıklar, müracaat sahibine verilen alındı belgesinde gösterilir. Ruhsatlandırmaya ilişkin süreler eksik belgelerin yetkili idareye verilmesi ile başlar. 50 Adresi ve işleticisi aynı olan ve birden fazla faaliyet konusu bulunan işyerlerine, ana faaliyet dalı esas alınarak tek ruhsat düzenlenir. Tâli faaliyet konuları ruhsatta ayrıca belirtilir. Aynı adreste bulunsa bile ana faaliyet konusu veya işletmecisi farklı olan işyerlerine ayrı ayrı ruhsat düzenlenir. İşyerlerinin depo olarak kullandıkları yerler, işyeri açma ve çalışma ruhsatında gösterilir. İkinci ve üçüncü sınıf işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilen işyerleri, Belediye tarafından bir ay içinde kontrol edilir. Bu süre içinde kontrol edilmemesi halinde, ilgili, çalışma ruhsatı almış sayılır. Ruhsat verilmesini takiben yapılacak kontrol ve denetimlerde, yukarıda belirtilen kriterlere aykırı beyan ve durumun tespiti halinde, işyerine bir defaya mahsus olmak üzere onbeş günlük süre verilir. Verilen süre içinde noksanlık ve aykırılıklar giderilmediği takdirde verilmiş olan ruhsat, Belediye tarafından iptal edilerek işyeri kapatılır. Ayrıca Belediye tarafından ilgililer hakkında yalan beyana ilişkin yasal işlem yapılır. 2. VE 3. SINIF GAYRİSIHHİ MÜESSESELERDE İŞYERİ AÇMA ve ÇALIŞMA RUHSATI MÜRACAATI İÇİN GEREKLİ BELGELER 1. Başvuru formu 2. Şahıs için Kimlik Fotokopisi 3. Fotoğraf 4. Vergi levhası 5. Tapu sureti/fotokopisi 6. Yapı kullanma izin belgesi 7. İşyeri kira ise kira sözleşmesi(Aslı veya Noter onaylı) 8. Sorumlu müdür sözleşmesi-diploması 9. İtfaiye Raporu 10. Emisyon iznine tabi ise Belgesi 11. ÇED yönetmeliği kapsamındaki tesisler için ÇED olumlu veya ÇED gerek değildir belgesi 12. Deşarj izni 13. Gürültü Kontrol İznine tabi ise Belgesi 51 14. Tehlikeli Atıklar için Lisansa Tabi ise Belgesi 15. Esnaf Sicil Ve Oda Kaydı 16. Esnaf /Ticaret Sicil Gazetesi Fotokopisi 17. Ustalık Belgesi Fotokopisi 18. Karayolu trafik güvenliği gerektiren işyeri ise gerekli izin belgesi 19. Yarım Kapaklı Karton Dosya 20. Ruhsat harçlarının yatırıldığına dair makbuzlar SIHHİ MÜESSESELERE İŞYERİ AÇMA VE ÇALIŞMA RUHSATININ ALINMASI Başvuru formu eksiksiz olarak doldurulmuşsa, ilgiliye en geç başvurusunu izleyen iş günü içerisinde " işyeri açma ve çalışma ruhsatı" verilir. Ancak, ilgilinin beyanına göre düzenlenen ruhsat müktesep hak doğurmaz. Buna göre; İşyerinin bulunduğu yere göre (belediye ve mücavir alan sınırları içinde veya dışında) yetkili merci tarafından açma ve çalışma ruhsatı verilen işyerlerinin, bu konuda yasal yetkili bulunan kamu kurum ve kuruluşlarına hemen bildirilerek, ruhsat veriliş tarihini izleyen bir ay içerisinde yukarıda sayılan hükümler çerçevesinde kontrol ettirilmesi gerekir.Bu süre içinde yapılan kontrol sonucu Yönetmelikte öngörülen esaslara aykırı olmadığı saptanan işyerine verilen ruhsat kesinleşir. Bir ay içerisinde yapılan ilk kontrol ve denetimde Yönetmelikte öngörülen kriterlere aykırı beyan ve durumun saptanması halinde ise, işyerinin mevzuata uygun hale getirilmesi için ilgiliye bir defaya mahsus olmak üzere yedi gün süre verilir. Buna rağmen aykırılığın giderilmediğinin anlaşılması halinde, ruhsat iptal edilerek işyeri kapatılır ve ilgililer hakkında ayrıca yasal işlem yapılır. 52 SIHHİ MÜESSESELERDE İŞYERİ AÇMA ve ÇALIŞMA RUHSATI MÜRACAATI İÇİN GEREKLİ BELGELER 1. Belediyeden alınarak doldurulacak Sıhhi İşyeri açma ve çalışma ruhsatı Başvuru formu 2. Şahıs için Kimlik Fotokopisi (Şirket için Şirket yetkilisinin Kimlik Fotokopisi) 3. Belediyenin Mali Hizmetler Müdürlüğünden alınacak Çevre Temizlik Vergi Kaydı 4. İşyerinin bulunduğu vergi dairesinden alınacak Maliye Vergi Levhasının Fotokopisi 5. 1 Adet Fotoğraf 6. İş yeri kira ise Kira Kontratı Fotokopisi 7. İlgili Esnaf Sicil ve oda kaydı /ticaret sicil ve oda kaydı 8. Ticaret Sicil Gazetesi Fotokopisi/Esnaf Sicil Gazetesi Fotokopisi 9. Şirketler için İmza Sirküsü Fotokopisi 10. İşyerinin Tapu Fotokopisi veya yapı Kullanma İzin Belgesi Fotokopisi 11. İtfaiye Raporu ibraz edilmesi gereken iş yeri niteliğinde ise Büyükşehir Belediyesi/il İtfaiye Daire Başkanlığından alınacak İtfaiye Raporu 12. Hafta Tatili izin belgesi( hafta tatillerinde iş yerinin açılmasının istenilmesi halinde) UMUMA AÇIK İSTİRAHAT VE EĞLENCE YERLERİ İŞYERİ AÇMA VE ÇALIŞMA RUHSATININ ALINMASI Umuma açık istirahat ve eğlence yerinin açılması ve faaliyette bulunmasına belediye sınırları ve mücavir alan sınırları içinde belediye, bu alanlar dışında il özel idaresi tarafından izin verilir. Açılacak iş yeri Belediye ve mücavir alan sınırları içindeyse iş yerinin olduğu yerde bulunan belediyenin ruhsat birimine başvurulur. Açılacak iş yeri belediye sınırları ve mücavir alan sınırları dışında ise il özel idaresinin ruhsatla ilgili birimine başvurulur. Başvuru formu eksiksiz olarak doldurulmuşsa ve aşağıda istenilen belgeler verilmişse " işyeri açma ve çalışma ruhsatı" verilir. 53 UMUMA AÇIK İSTİRAHAT ve EĞLENCE YERİ RUHSAT MÜRACAATI İÇİN GEREKLİ BELGELER 1. Belediyeden alınarak doldurulacak Başvuru formu 2. Şahıs İçin Kimlik Fotokopisi (Şirketlerde Yetkilinin Kimlik Fotokopisi) 3. Belediyenin Mali Hizmetler Müdürlüğünden alınacak Çevre Temizlik Vergi Kaydı 4. İşyerinin bulunduğu vergi dairesinden alınacak Maliye Vergi Levhasının Fotokopisi 5. 1 Adet Fotoğraf 6. İş yeri kira ise Kira Kontratı Fotokopisi 7. Esnaf Sicil Ve Oda Kaydı veya Ticaret /Sanayi Sicil Oda Kaydı 8. Esnaf /Ticaret Sicil Gazetesi Fotokopisi 9. İşyerinin Tapu Fotokopisi veya Yapı Kullanma İzin Belgesi Fotokopisi 10. Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanlığından İtfaiye Raporu 11. İş yerinin Mesafe Krokisi 12. Çalışanların Nüfus Cüzdan Sureti 13. Çalışanların İkametgâh İlmühaberi 14. Çalışanların Sağlık Raporu 15. Çalışanların Adli Sicil Belgesi 16. Devirlerde Noterden Yapılmış Olan Ruhsatın Tarih Ve Sayısının Yazılı Olduğu Devir Sözleşmesi ve Eski Ruhsatın Aslı 17. İş yerinin sahibi tüzel kişi ise Mesul müdür belgesi (Umuma açık istirahat ve eğlence yerinin sahibinin tüzel kişi olması durumunda, işyerini idare etmek üzere bir mes’ul müdür görevlendirilir. Gerçek kişiler de işyerine mes’ul müdür görevlendirebilir. Görevlendirilen mes’ul müdür yetkili idareye bildirilir.) 19.Canlı müzik izin belgesi(iş yerinde canlı müzik icra edilmesi halinde) 20.Hafta Tatili izin belgesi( hafta tatillerinde iş yerinin açılmasının istenilmesi halinde) 54 TABLO-7: İLGİLİ MÜESSESENİN NİTELİKLERİNE GÖRE EK OLARAK İSTENİLEN BELGELER Açılan işyerinin türüne göre belediyelerce istenilen genel belgelerin dışında ek belgeler istenilebilmektedir. Açılan işyerinin türüne göre istenilen ek belgeler tabloda yer almaktadır. FAALİYET KONUSU 1 KÖMÜR SATIŞI 2 KOZMETİK VE KOLONYA ÜRETİMİ 3 TÜPGAZ SATIŞ YERLERİ 4 MADEN-TAŞ OCAKLARI (V.B) 5 6 7 10 (ON) İŞÇİ FAZLASI ÇALIŞAN İŞYERLERİ SU ÜRÜNLERİ (BALIKÇILAR) SATIŞ YERLERİ BAHARATÇILARDAN 8 DAMACANA SU SATIŞ YERLERİ 9 GÖZLÜKÇÜLER 10 SPOR TESİSLERİ 11 12 13 KREŞ ANAOKULU DERSANE İSTENEN BELGELER BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİNDEN KÖMÜR SATIŞININ UYGUN OLDUĞUNA DAİR GÖRÜŞ SAĞLIK BAKANLIĞI VEYA İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜNDEN ALINMIŞ ÜRETİM YERİ İZİN BELGESİ ÇALIŞMA BAKANLIĞI BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜNDEN İŞLETME BELGESİ TEHLİKELİ MADDELERLE İLGİLİ ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI ÇALIŞMA BAKANLIĞI BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜNDEN İŞLETME BELGESİ TEHLİKELİ MADDELERLE İLGİLİ ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI ÇALIŞMA BAKANLIĞI BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜNDEN İŞLETME BELGESİ SU ÜRÜNLERİ SATIŞ YERLERİNDE ÇALIŞABİLİR SAĞLIK RAPORU BİTKİSEL DROGLARA MAHSUS SATIŞ İZİN BELGESİ İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ VEYA SAĞLIK BAKANLIĞINDAN SU ANALİZ RAPORU İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ ÇALIŞMA RUHSATI BAYİLİK SÖZLEŞMESİ İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜNDEN UYGUNLUK BELGESİ GENÇLİK SPOR İL MÜDÜRLÜĞÜNDEN UYGUNLUK BELGESİ SOSYAL HİZMETLER MÜDÜRLÜĞÜ İZNİ SOSYAL HİZMETLER MÜDÜRLÜĞÜ İZNİ MEB İZNİ 55 MEB ÖĞRETMEN İZNİ 14 POLİKLİNİK 15 MUAYENEHANE 16 MUHASEBE BÜROSU 17 REHABİLİTASYON MERKEZİ 18 ÖZEL OKUL 19 ÖĞRENCİ YURTLARI 20 21 YEMEK İMAL YERLERİ OTO YIKAMA 22 ARAÇ TAMİR BAKIMVE SERVİS İSTASYONLARI 23 OTO GALERİLERİ 24 OTO PARKLAR 25 26 27 GIDA İLE İŞTİGAL EDEN İŞYERLERİ KUAFÖR-BERBERGÜZELLİK SALONU AKVARYUMCULAR İÇİN BAĞLI OLDUĞU KURUM VE ODADAN AÇILIŞ İZİN BELGESİ İŞYERİ SAHİBİ VE ÇALIŞANLARDAN PORTÖR MUAYENESİ-HEPATİT B BAĞLI OLDUĞU KURUM VE ODADAN AÇILIŞ İZİN BELGESİ İŞYERİ SAHİBİ VE ÇALIŞANLARDAN PORTÖR MUAYENESİ-HEPATİT B BAĞLI OLDUĞU KURUM VE ODADAN AÇILIŞ İZİN BELGESİ BAĞLI OLDUĞU KURUM VE ODADAN AÇILIŞ İZİN BELGESİ İŞYERİ SAHİBİ VE ÇALIŞANLARDAN PORTÖR MUAYENESİ-HEPATİT B MEB İZNİ MEB ÖĞRETMEN İZNİ BAĞLI OLDUĞU KURUM VE ODADAN AÇILIŞ İZİN BELGESİ DEŞARJ İZNİ MOTORLU ARAÇLARLA İLGİLİ MESLEKİ FAALİYETTE BULUNANLARDAN ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI MOTORLU ARAÇLARLA İLGİLİ MESLEKİ FAALİYETTE BULUNANLARDAN ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI MOTORLU ARAÇLARLA İLGİLİ MESLEKİ FAALİYETTE BULUNANLARDAN ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI MOTORLU ARAÇLARLA İLGİLİ MESLEKİ FAALİYETTE BULUNANLARDAN ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI İŞYERİ SAHİBİ VE ÇALIŞANLARDAN PORTÖR MUAYENESİ-HEPATİT B İŞYERİ SAHİBİ VE ÇALIŞANLARDAN PORTÖR MUAYENESİ-HEPATİT B TARIM BAKANLIĞININ İZNİ 56 28 29 DÜĞÜN SALONLARI İÇİN SANAYİ BÖLGESİ DIŞINDAKİ TİCARİ DEPOLAR, OTO GALERİLERİ, OTOPARKLAR, OTO YIKAMA YAĞLAMA, SU KUYULARI VE OTO LASTİK SATIŞ VE SÖKÜP TAKMA İŞYERLERİ GÜRÜLTÜ ÖLÇÜM RAPORU KARAYOLLARI VE TRAFİK YÖNÜNDEN SAKINCA OLMADIĞINA DAİR RAPOR 5- Sosyal Güvenlik Kurumu Sosyal Güvenlik Kurumu vergi dairesine yapılan başvuruları görebilmektedir. Ancak buradan otomatik olarak işlem yapabilmekte ve ilgilinin başvurusuna gerek kalmamaktadır. Ancak uygulamaya yeni geçilmesiyle birlikte vatandaşlar SGK’dan kaydının yapılıp yapılmadığını öğrenmek amacıyla gidebilmektedir. Uygulama da ortaya çıkan sorunların çözümü için ilgili kurumlar çalışmaktadır. 57 3.BÖLÜM: İŞYERİ KAPAMA SÜRECİ 58 3.BÖLÜM İŞYERİ KAPAMA SÜRECİ Esnaf ve sanatkâr kesiminin sorunlarını ülkemizin genel sorunlarından ayrıştırmak mümkün değildir. Son dönemlerde dünya piyasalarında yaşanan krizin ve bunun yarattığı konjonktürel dalgalanmaların ülkemize yansımaları, bunun döviz fiyatlarını yukarı doğru çekmesi, hızla artan enerji fiyatlarının iç piyasaya etkileri, küresel iklim değişikliğinin oluşturduğu olumsuzluklar, enflasyonist baskının tekrar doğmaya başlaması, bunun özellikle gıda ürünlerinde kendini göstermesi, gelir dağılımındaki eşitsizliklerin derinleşmesi, işsizliğin artma eğilimi göstermesi, sanayi ve ticarette yaşanan hızlı değişim trendine uyum zorlukları, talepte daralma gibi birçok konu esnaf ve sanatkârın zaten mevcut olan sorunlarını artırıcı etkilerde bulunmaktadır. Esnaf ve sanatkârların sorunlarına gereken müdahalelerin zamanında yapılması giderek önem kazanmaktadır. Bu sorunlarla baş edemeyen esnaf ve sanatkâr da iş yerlerini kapatmak zorunda kalmaktadır. ESNAF VE SANATKÂRLARIN İŞ YERLERİNİ KAPATMASININ BAŞLICA NEDENLERİ 1- Süpermarket ve yaygınlaşan alışveriş merkezi zincirlerine karşı rekabet güçlerinin olmayışı 2-Ekonomik kriz dönemlerinde esnaf ve sanatkârların iç ve dış şoklara maruz kalması 3- Esnaf ve sanatkârlara sağlanan devlet desteklerinin zamanında ve yeterince verilmemesi 4- Bazı meslek kollarının zayıflaması ve ortadan kalkması 5-Diğer sebepler(ölüm, mesleği bırakma vb.) 59 TABLO-8:YILLAR İTİBARİYLE AÇILAN VE KAPANAN ESNAF VE SANATKÂR SAYILARI YILLAR AÇILAN KAPANAN KAPANANLARIN AÇILANLARA ORANI(%) 2002 123.393 117.600 %95 2003 141.291 104.400 %73 2004 146.095 92.700 %63 2005 196.494 86.400 %43 2006 249.265 105.817 %42 2007 171.774 118.776 %69 2008 166.823 117.810 %70 2009 162.911 91.165 %55 TOPLAM 1.358.046 834.668 %61 Kaynak: Sanayi ve Ticaret Bakanlığı e-esnaf ve sanatkar veri tabanı, Aralık 2009 60 TABLO-9:ESNAF VE SANATKARLARIN BÖLGELERE GÖRE DAĞILIMI BÖLGELER Marmara Bölgesi Ege Bölgesi Akdeniz Bölgesi İç Anadolu Bölgesi Karadeniz Bölgesi Güneydoğu Anadolu Bölgesi Doğu Anadolu Bölgesi TOPLAM Esnaf Sayısı Oranı(%) 506.079 349.055 282.805 275.336 250.921 129.473 118.510 1.912.179 26,5 18,3 14,8 14,4 13,1 6,8 6,2 100 Kaynak: Sanayi ve Ticaret Bakanlığı e-esnaf ve sanatkar veri tabanı, Aralık 2009 TABLO-10: ESNAF VE SANATKÂRIN EN YOĞUN OLDUĞU 30 MESLEK KOLU VE YÜZDELERİ Sıra No Meslekler Toplam Yüzde(%) 1 Bakkallık, Bayilik, Büfecilik 239.507 17,4 2 Minibüsçülük 122.054 8,8 3 Kahvecilik 109.295 7,9 4 Nakliyecilik 93.879 6,8 5 Kamyonculuk 82.675 6,0 6 Kuaförlük 78.022 5,6 7 Taksicilik 74.838 5,4 8 Şoförlük 55.163 4,0 9 Oto Tamirciliği 52.984 3,8 10 Lokantacılık 48.340 3,5 11 Pazarcılık 47.997 3,4 12 Servis Aracı İşletmeciliği 41.927 3,0 13 Tuhafiyecilik 34.864 2,5 14 Otobüsçülük 32.760 2,3 15 Konfeksiyonculuk 28.617 2,0 61 16 Marangozluk 23.557 1,7 17 Terzilik 21.258 1,5 18 Elektrikli-Elektronik Araç Bakım ve Tamiri 20.126 1,4 19 Fırıncılık 18.599 1,3 20 Mobilya İmal ve Satıcılığı 17.859 1,2 21 Emlak Komisyonculuğu ve Danışmanlığı 16.925 1,2 22 Demircilik 16.577 1,2 23 Elektrik Tesisatçılığı 14.926 1,0 24 Kuyumculuk 14.236 1,0 25 Kasaplık 14.212 1,0 26 Hırdavatçı 12.618 0,9 27 Ayakkabı İmal ve Tamirciliği 11.863 0,8 28 Turistik, Otantik, Hediyelik Eşya İmal ve Satıcılığı 9.615 0,6 29 Kırtasiyecilik 9.471 0,6 30 Torna Tesviyecilik 9.300 0,6 1.374.064* 100 TOPLAM Kaynak: Sanayi ve Ticaret Bakanlığı e-esnaf ve sanatkar veri tabanı, Aralık 2009 *Esnaf ve sanatkar sayısı 1.912.179’dur. Bir esnaf birden fazla meslekte faaliyet gösterebilmektedir 62 TABLO–11:İMALAT VE HİZMETLER SEKTÖRÜNDEKİ ESNAF VE SANATKÂRLARIN SAYISI MESLEK KOLLARI İMALAT HİZMETLER Ulaştırma Hizmetleri 0 527.399 Gıda Maddeleri İle İlgili Hizmetler 0 440.859 Haberleşme, Dinlenme, Barınma ve Eğlence Hizmetleri 0 195.809 Sağlık, Temizlik, Güzellik ve Bakım Hizmetleri 0 88.481 33.084 53.395 0 49.103 Elektrik ve Elektronik Aletler 20.222 40.700 Belirtilmemiş Alt Meslekler 11.900 37.347 Ağaçtan Mamul Eşya 61.819 17.190 Yapı Sanatları 22.309 15.273 0 13.646 Metalden Başka Maddelerden Mamul Eşya 18.167 11.759 Madeni Eşya ve Makine 101.469 10.274 Camdan Mamul Eşya 5.133 9.224 Deri Ve Deriden Mamul Eşya 21.667 7.483 Kağıt, Kırtasiye ve Basımla İlgili Sanatlar 9.660 6.532 Her Türlü Dokuma, Giyim, Mensucat ve Örgülük Eşya 79.544 2.311 Lastik, Plastik, Polyester ve Benzeri Maddelerden Mamul Eşya 6.894 1.819 Spor Alet ve Sıhhi Malzemeler 5.830 1 Gıda Maddeleri 51.420 0 TOPLAM 449.118 1.528.605 Oto ve Diğer Motorlu Taşıt Araçları Giyim ve Kuşamla İlgili Hizmetler Kağıt, Kırtasiye ve Basımla İlgili Hizmetler GENEL TOPLAM 1.977.723* Kaynak: Sanayi ve Ticaret Bakanlığı e-esnaf ve sanatkar veri tabanı, Aralık 2009 *Esnaf ve sanatkar sayısı 1.912.179’dur. Bir esnaf birden fazla meslekte faaliyet gösterebilmektedir. 63 İŞ YERLERİNİN KAPATILMASIYLA İLGİLİ KURULUŞLAR 1. VERGİ DAİRESİ 2. ESNAF VE SANATKÂRLAR SİCİLİ 3. ESNAF VE SANATKÂRLAR ODASI 4. BELEDİYE 5. SOSYAL GÜVENLİK KURUMU İŞ YERLERİNİN KAPATILMASINDAKİ BAŞVURU SIRASI Vergi Dairesi Esnaf ve Sanatkârlar Sicili Sosyal Güvenlik Kurumu Esnaf ve Sanatkârlar Odası Belediye Ancak uygulamada bu başvuru sırasına uyulmamaktadır. Genellikle esnaf ve sanatkârlar vergi dairesine kapanışla ilgili belgeleri ya vermemekte ya da ilgili belgeleri vermekle beraber ilgili belediyeye kapanışla ilgili belgeleri verdikten sonra sicilden ve odadan kayıt sildirmemektedir. Bu durumda esnaf ve sanatkârların aylık üyelik aidatları birikmektedir. Bu durumda bazı odalarda alacakları için ilamsız icra yoluna başvurmaktadır. Aradan birkaç yıl geçtikten sonra işi yerini kapatan esnaflara icra gelebilmektedir. Esnaf ve sanatkârların iş yeri kapatırken karşılaştığı en büyük sorun bu durumdan kaynaklanmaktır. Dolayısıyla iş yeri kapatılırken izlenen sürece bakıldığında; 64 1. Vergi Dairesi İş yeri kapatılmasında Vergi Usul Kanunun 168. Maddesin 1. fıkrasında (Değişik bend: 11/06/2003 - 4884 S.K./6. md.) “Gerçek kişilerde işe başlama bildirimleri, işe başlama tarihinden itibaren on gün içinde kendilerince veya 1136 sayılı Avukatlık Kanununa göre ruhsat almış avukatlar veya 3568 sayılı Kanuna göre yetki almış meslek mensuplarınca, şirketlerin kuruluş aşamasında işe başlama bildirimleri ise işe başlama tarihinden itibaren on gün içinde ticaret sicili memurluğunca ilgili vergi dairesine yapılır. Şirketlerin işe başlama bildirimleri dışında yapılacak bildirimler ile işi bırakma ve değişiklik bildirimleri, bildirilecek olayın vukuu tarihinden itibaren bir ay içerisinde mükellef tarafından vergi dairesine yapılır.” Dolayısıyla iş yeri kapatmak isteyen esnaf bir ay içerisinde gerekli evraklarla beraber vergi dairesine başvurması gerekmektedir. Vergi Dairesi İşlem Yönergesi işi bırakma bildirimlerinde aranılacak hususlar ve yapılacak işlemler başlığını taşıyan 14. maddeye göre: “İşi bırakmalar, işe başlama/bırakma bildirimi ile veya dilekçe ile yapılır. İşi bırakan mükelleflerden kullanılan belgelerin en son ciltleri ile kullanılmamış olarak ellerinde kalan belgelerin ciltleri ve vergi levhası ile ödeme kaydedici cihazlara ait levha istenir. Ayrıca, bilgisayardan şubelerin kayıtlı olduğu vergi dairelerinin listesi alınarak gerekli yoklama işlemi yapılır. Bildirim/dilekçe ve ekleri ile yoklama fişi ve bilgisayardan alınan liste derhal bir servis notu ekinde Sürekli Yükümlülükler Vergilendirme Servisi şefine verilir. Sürekli Yükümlülükler Vergilendirme Servisinden mükellefin sicil kaydının silinmesine engel olmadığının bildirilmesi üzerine ilgili sicil formları doldurularak terk işleminin bilgi girişi yapılır. Bilgi giriş formu ve diğer belgeler Sürekli Yükümlülükler Vergilendirme Servis şefine belge dağıtım ve izleme bordrosu ekinde verilir.” Bu madde incelendiğinde vergi dairesince iş yerinin kapatılmış olabilmesi için gerekli şartlar: İşi bırakan esnaf, aşağıdaki belirtilen işlemleri yapmaları gerekir: 1- Kullanılması zorunlu belgelerden (Fatura, Sevk İrsaliyesi vb.) en son kullanılan cilt ile hiç kullanılmayan ciltlerin, işi terk dilekçesi ekinde ve terk tarihinden itibaren 1 ay içinde, ilgili vergi dairesine ibraz edilmesi gerekir. 2- İşi bırakma halinde ödeme kaydedici cihazın vergi dairesindeki kaydının silinebilmesi için mükelleflerin işi bırakma tarihinden itibaren 30 gün içinde yetkili servise başvurarak cihaz hafızasında kayıtlı bulunan bilgileri tespit ettirmesi, cihazın kullanıldığı döneme ilişkin mali 65 hafıza raporlarını aldırması, tutanak hazırlatması ve ödeme kaydedici cihaz levhası ile birlikte servis tutanağının düzenlendiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde ilgili vergi dairesine müracaat ederek kaydını sildirmesi gerekmektedir. 3-Ayrıca mükellefler işi bıraktıklarını vergi dairesine bildirdikten sonra işin bırakıldığı yılı izleyen yıldan itibaren başlamak üzere 5 yıl süreyle defter ve belgelerini saklamak zorundadırlar. Bu süre içinde defter ve belgelerin vergi incelemeye yetkili kişiler tarafından istenmesi halinde ibraz edilmesi zorunludur. Vergi usul kanununun 160. maddesine göre: “VUK 153 üncü Maddede yazılı mükelleflerden işi bırakanlar, keyfiyeti vergi dairesine bildirmeye mecburdurlar. (Ek fıkra: 22/07/1998 - 4369/3 md.;Değişik fıkra: 16/07/2004 - 5228 S.K./6.mad) İşi bırakma bildiriminde bulunmayan bir mükellefin işi bıraktığının tespit edilmesi veya yapılan araştırma ve yoklamalar sonucunda bilinen adreslerinde bulunamaması ve başka bir adreste faaliyetine devam ettiğine dair bilgi edinilememesi veya başkaca bir ticarî, ziraî ve meslekî faaliyeti olmadığı halde münhasıran sahte belge düzenlemek amacıyla mükellefiyet tesis ettirdiğinin vergi incelemesine yetkili olanlarca düzenlenen rapor ile tespit edilmesi ve mükellefiyet kaydının devamına gerek görülmediğinin raporda belirtilmesi halinde, mükellef (matrahlı veya matrahsız beyanname verenler dahil) işi bırakmış addolunur ve mükellefiyet kaydı vergi dairesince terkin edilir. Bu durum, ilgili kamu kurum ve kuruluşu ile kamu kurumu niteliğindeki meslek üst kuruluşuna da bildirilir. (Ek fıkra: 16/07/2004 - 5228 S.K./6.mad) Mükellefiyet kaydının terkin edilmesi, mükellefin işi bırakmasından önceki döneme ilişkin yükümlülüklerini ortadan kaldırmayacağı gibi bu tarihten sonra faaliyette bulunduğunun tespiti halinde bu dönemlere ilişkin vergilendirmeye ve sahte belge düzenleme fiilini işleyenler hakkında kovuşturma yapılmasına ve ceza uygulanmasına da engel teşkil etmez. (Ek fıkra: 16/07/2004 - 5228 S.K./6.mad) Bu madde kapsamında mükellefiyet kayıtları terkin edilenlerin kimlik bilgileri ile bunların bastırmış veya tasdik ettirmiş oldukları belgeler ve kullanmış oldukları ödeme kaydedici cihazlara ilişkin bilgiler Maliye Bakanlığınca belirlenecek araçlarla duyurulur. 66 (Ek fıkra: 16/07/2004 - 5228 S.K./6.mad) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usulleri belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.”Dolayısıyla vergi dairesince işi bırakmış sayılma için: 1-İşi bıraktığını bildirmeyen mükellefin işi bıraktığının idarece tespit edilmesi 2- Yapılan araştırma ve yoklamalar sonucunda bilinen adreslerinde bulunamaması ve başka bir adreste faaliyetine devam ettiğine dair herhangi bir bilgiye ulaşılamaması 3- Başka bir ticari, zirai ve mesleki faaliyeti olmadığı halde sahte belge düzenlemek için mükellefiyet tesis ettirdiği incelemeye yetkili olanlar tarafından tespit edilen ve düzenlenen raporda mükellefiyetinin devamının gerekli olmadığının belirtilmesi Bu hallerde, ilgili kamu kurum ve kuruluşu ile kamu kurumu niteliğindeki meslek üst kuruluşuna da bildirilir. Mükellefiyet kaydının silinmesi mükellefin işi bırakmasından önceki döneme ilişkin yükümlülüklerini ortadan kaldırmayacağı gibi bu tarihten sonra faaliyette bulunduğunun tespit edilmesi halinde bu dönemlere ilişkin vergilendirmeye ve sahte belge düzenleme fiilini işleyenler hakkında kovuşturma yapılmasına ve ceza uygulanmasına engel olmaz. Vergisel açıdan gerek idare gerekse mükellefleri yakından ilgilendiren ve sıkıntılara yol açan önemli konulardan birisi de çeşitli sebeplerle faaliyetine son veren işletmelerin vergisel sorumluluklarıdır. Esnaf ve sanatkârlar faaliyetlerine son vermekle birlikte vergi dairesine işi bırakma bildiriminde bulunmamaktadırlar. Bunun üzerine esnaf ve sanatkârlar adına işin bırakıldığı dönemden sonraki zaman dilimleri için takdir komisyonlarınca takdir edilen vergiler idare ile mükellefler arasında ihtilafların doğmasına, zaman ve emek kaybına yol açmaktadır. Dolayısıyla bu sorunun kaldırılması için esnaf ve sanatkârlar iş yeri açarken bilgilendirici faaliyetlerde bulunulmalıdır. 67 TABLO-12:ESNAF VE SANATKÂRLARIN İŞ YERİNİN KAPILMASINDA İLGİLİ VERGİ DAİRESİNE VERİLEN EVRAK VE BELGELER VERİLEN BELGELER 1 İş Bırakma Beyan Formu 2 Vergi Levhası 3 Basılı Evrakları(Fiş,Fatura Vb.) 4 Mali Hafıza Raporu(Ödeme Kaydedici Cihaza İlişkin) YASAL DAYANAĞI 1. VERGİ USUL KANUNU 160. VE 168. MADDELERİ 2. VERGİ DAİRESİ İŞLEM YÖNERGESİ 14.MADDE 2. Esnaf ve Sanatkârlar Sicili Esnaf ve Sanatkârların kayıtlarının sicilden silinmesi için 5362 Sayılı Esnaf Ve Sanatkâr Kanununun 68. maddesine göre:” Tescili gerektiren olay veya işlemlerin tamamen veya kısmen sona ermesi veya ortadan kalkması halinde sicildeki kayıt ilgilinin talebi üzerine kısmen veya tamamen silinir.“Esnaf ve Sanatkârlar Sicil Yönetmeliğinin 13. maddesine göre: “Esnaf ve sanatkârlık niteliği sona erdiği takdirde ilgili, durumu en geç 30 gün içinde sicile bildirmek zorundadır. Buna bağlı olarak ilgilinin sicildeki kaydı silinir ve ilan olunur. Silme işlemi elektronik ortamda Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında kişinin terk tarihi yazılmak ve aktif üyelerin arasından çıkarılarak pasif üyelerin arasına atılmak suretiyle gerçekleştirilir. Birden fazla meslek icra eden esnaf ve sanatkârların bu mesleklerinden birisini icra etmekten vazgeçmeleri halinde mesleği terk işlemi yapılır. Kanun veya bu Yönetmelikte başka bir hüküm bulunmadıkça bir kaydın silinmesi işlemi tescil hakkındaki hükümlere tabidir. Tescili gerektiren olay veya işlemlerin sona ermesi veya ortadan kalkması halinde sicildeki kayıt ilgilinin talebi üzerine silinir”. Esnaf ve sanatkârlar iş yerini kapattığını odaya bildirip üyelik aidat ve ilgili haçları ödemesinden sonra oda yönetim kurulunca karar verilmesi durumunda üyeliği sona erer. Esnaf ve sanatkârlık niteliği sona erdiği takdirde odaca, durum sicile bildirir. Buna bağlı olarak ilgilinin sicildeki kaydı silinir. Sicil müdürü tarafından öldüğü belirlenen ve varisleri tespit edilemeyen esnaf ve sanatkârların sicil kayıtlarının silinmesi ve bu hususun Sicil Gazetesinde ilânı doğrudan ve ücretsiz olarak yapılır. Bu durumdaki işlemlerden 492 sayılı 68 Harçlar Kanununda belirtilen harçlar tahsil edilmez. Dolayısıyla bazı esnaflar sicile giderek kayıtlarını terkin ettirmemekte bazıları ise odalardan üyeliğini sona erdirilmesindeki gibi kendilerinden kapatma ile ilgili harçlardan kaçınmak amacıyla sicile gitmemektedirler. Burada ilk durumda esnafların bilgisizliği, ikinci durumda ise esnafların sicilden kaydını terkin ettirmesi durumunda ödemek zorunda kalacağı ekonomik yükten kaynaklanmaktadır. Bu durumun önüne geçilmesinin yolu sicilde iş yerinin kapatılmasının harca tabi olmadan yapılmasıdır. TABLO-13: ESNAF VE SANATKÂRLAR SİCİLİNE VERİLEN EVRAK VE BELGELER VERİLEN BELGELER 1 Vergi mükellefiyetinin sona erdiğine ilişkin yazının fotokopisi 2 Esnaf sicilinden alınmış olan üyelik belgesi 3 Terkin harcının ödendiğine ilişkin makbuz/dekont YASAL DAYANAĞI 1-5362 Sayılı Esnaf ve Sanatkâr Kanununun 68. Maddesi 2-Esnaf ve Sanatkârlar Sicil Yönetmeliğinin 13. maddesi 3. Esnaf ve Sanatkârlar Odası Esnaf ve Sanatkârların oda üyeliklerinin sona ermesi için 5362 sayılı Esnaf Ve Sanatkâr Kanununun 8. maddesine göre: “Aşağıda belirtilen durumlarda üyenin oda kaydının silinmesine yönetim kurulu tarafından karar verilir, durum sicile bildirilerek kaydın silinmesi temin edilir ve kaydı silinen üyeye oda tarafından on gün içinde üyenin odaya bildirdiği iş yeri veya ikamet adresine yazılı olarak bildirilir. a) Daimi olarak odanın çalışma bölgesi dışına çıkanlar. b) 7 nci maddede belirtilen şartlardan herhangi birini kaybedenler veya bu şartlardan herhangi birine sahip olmadığı sonradan anlaşılanlar. c) Sanat ve mesleğini yapmaktan sürekli olarak men edilenler. d) Vergi mükellefiyetini sildirenlerden altı ay içinde tekrar vergi mükellefiyeti tesis ettirmeyenler. Üyelikleri sicil tarafından silinenlerden, üye niteliğini tekrar kazananların oda üyeliği sicil tarafından tekrar tesis edilir. Bu şekilde üyeliği tekrar tesis edilen üyenin daha önce 69 kazanmış olduğu hakları aynen devam eder. Ancak, esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının yetkili organlarında görevli olup da oda üyeliği yukarıdaki sebeplerden dolayı kesintiye uğrayanların yetkili organlardaki görevleri de kendiliğinden sona erer. Bu kişiler üyeliklerini tekrar kazanmış olsalar dahi o döneme ilişkin yetkili organ üyelikleri devam etmez.” İlgili vergi dairesine iş yerini kapatmasına ilişkin belgeleri verdikten sonra sicile terkin işlemini gerçekleştirir. İlgili meslek odasına giderek yazılı şekilde iş yerini kapatma beyanını, varsa üyelik aidatını ve gerekli harçlarını odaya öder. Oda yönetim kurulu 8. maddedeki hususlardan birisinin gerçekleşip gerçekleşmediğine bakar, üyeliğin sona erdiğine ilişkin karar verir. Bu karar sicile bildirilir ve sicilde pasif üyeliğe geçirilmesiyle birlikte son bulur. Buradaki en önemli sorun üyenin yani esnaf ve sanatkârın odaya üyeliğinin sona erdirmek için başvurmamasıdır. Bunun temel nedeni kendisine çıkacak olan üyelik aidatları borçlarıdır. Bu aidatları ödememek için esnaflar odaya iş yerini kapattığında başvurmamaktadırlar. TABLO-14: ESNAF VE SANATKÂRLAR ODASI VERİLEN EVRAK VE BELGELER VERİLEN BELGELER 1 Esnaf sicilinden kaydın terkin edildiğine ilişkin yazı 2 Üyelik aidatı ödendiğine ilişkin makbuz/dekont YASAL DAYANAĞI 1.5362 sayılı Esnaf ve Sanatkâr Kanununun 8. maddesi 2.Esnaf ve Sanatkârlar Sicil Yönetmeliğinin 13. maddesine 4. Belediye Esnaf ve sanatkârlar iş yerini kapatırken başvuracağı son kuruluş ilgili belediyedir. Esnaf aşağıdaki belgeleri ilgili belediyeye verir. Ancak bazı esnaf ve sanatkârlar iş yeri kapamaları durumunda istenilen belgeleri vermemektedirler. Bu durumun temelinde yatan en önemli sebep ilgilinin bilgisizliği veya belediyece istenilen vergilerin ödenmemek istenmesidir. 70 TABLO-15:ESNAF VE SANATKÂRLARIN İŞ YERİNİN KAPATILMASINDA İLGİLİ BELEDİYEYE VERİLEN EVRAK VE BELGELER VERİLEN BELGELER 1 İş yerini kapattığına dair dilekçe 2 İş yeri çalışma ruhsatı 3 Çevre temizlik vergi kaydının kapatılmış olduğuna dair belge 4 İlan ve Reklam Vergi kaydının kapatılmış olduğuna dair belge YASAL DAYANAĞI İŞ YERİ AÇMA VE ÇALIŞMA RUHSATLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK 5. Sosyal Güvenlik Kurumu Esnaf ve sanatkârlar iş yerini kapatmak için vergi dairesine gerekli evrakları vermeleri halinde vergi dairesinde yapılan bu işlemler e-sistem aracılığı ile sosyal güvenlik kurumunun e-sisteminde görülmektedir. Sosyal güvenlik kurumu buradaki işlemleri temel alarak gerekli işlemleri yapmaktadır. Dolayısıyla esnaf ve sanatkârın ayrıca sosyal güvenlik kurumuna gitmesine gerek yoktur. Ancak sistem uygulamaya yeni geçmiştir. Bu nedenle bilgi sahibi olmayan esnaf ve sanatkârlar kontrol amacıyla sosyal güvenlik kurumuna gidebilmektedir. 71 BÖLÜM–4: İŞ YERİ AÇMA VE KAPATMA MALİYETLERİ 72 BÖLÜM-4: İŞ YERİ AÇMA VE KAPATMA MALİYETLERİ Esnaf ve sanatkârlar iş yerlerini açarken ve kaparken çeşitli adlar altında harcama yapmaktadırlar. İşte bu harcamalar nedeniyle esnaf ve sanatkârlar zorlanmaktadır. Çoğu zaman iş yeri açan esnaf, bu iş yerini kapatırken kendisi için yaptırımı olabilecek kurumlardan ilişkisini kesmekte diğer kurumlara herhangi bir ödemede bulunmamak için bu kurumlardan ilişkisini kesmemektedir. Bu durum da esnaf ve sanatkârlara ilişkin kesin ve objektif verilerin toplanmasına engel olmaktadır. Gerek iş yeri açma gerekse de iş yeri kapama da ortaya çıkan sorunların temeli iş yeri açma ve kapama sebebiyle ortaya çıkan maliyetlerden kaynaklanmaktadır. Bu bölümde iş yeri açma ve kapamaya ilişkin maliyetler ele alınacaktır. İş yeri açma ve kapamada başvurulan kurumlardan vergi dairesi ve sosyal güvenlik kurumunda işlemler e-sistemlerle yürütülmektedir. Bu kurumlarda bir maliyet unsuru oluşmamaktadır. İş yeri açma ve kapamada ne önemli maliyet unsurları sicile ve odaya kayıt ve terkin işlemleri, oda veya sicilden alınan belge ücretleri,ilgili belediyeye ödenen vergi ve harçlar ile sabit giderler(muhasebeci,elektrik,su,işçi giderleri gibi) diğer maliyet unsurlarını oluşturmaktadır. ODA VE SİCİL GİDERLERİ Esnaf ve Sanatkârlar Sicil Yönetmeliğinin 9. maddesine göre: Esnaf ve sanatkârlar yanlarında çalışanlar hariç, faaliyete başladıkları tarihten veya faaliyette iken kayıt beyannamelerinde meydana gelen değişiklikleri değişikliğin meydana geldiği tarihten itibaren en geç 30 gün içinde sicile geçmesi gereken hususları bağlı bulundukları sicile tescil ve gazetede ilan ettirmekle yükümlüdürler. Madde 10 ‘a göre: Esnaf ve sanatkârlar yanlarında çalışanlar hariç, faaliyete başladıkları tarihten itibaren en geç 30 gün içinde sicile kayıt edilmesi gereken hususları, bağlı bulundukları sicile tescil ve gazetede ilan ettirmekle yükümlüdürler. Bu yükümlülüğü yerine getirmediği tespit edilenler birlik tarafından ruhsat vermekle yetkili ilgili kurum ve kuruluşlara bildirilir. İlgili kurum ve kuruluşlar, sicil kaydı yapılana kadar bunların faaliyetlerini durdurur. Esnaf ve sanatkârların sicile kayıtlarında, kendilerinin vergi mükellefi olduklarının belgelenmesi istenir. Ayrıca; 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu kapsamına alınan il ve mesleklerde faaliyette bulunacak esnaf ve sanatkârlardan sicile kayıt sırasında meslek dalı ile ilgili ustalık belgesi istenir. Esnaf ve sanatkârların meslekî faaliyette bulunabilmeleri ve ilgili odaya kaydedilmeleri için sicile kayıtları şarttır. Sicile her bir meslek için ayrı kayıt yapılması ve her bir kayıt için alınması 73 gereken ücretlerin ayrı ayrı alınması gereklidir. Sicile kaydı yapılan esnaf ve sanatkârların ilgili odaya kayıt için bilgilerinin gönderilmesi, sicil tarafından elektronik ortamda Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında gerçekleştirilir. Sicile kayıt olan esnaf ve sanatkârlara ait bilgiler sicil tarafından; elektronik ortamda, iş yerlerinin bulunduğu yerdeki meslek ve sanatları ile ilgili ihtisas odasına, iş yerleri seyyar olanların ikametgâhlarının bulunduğu yerdeki meslek ve sanatları ile ilgili ihtisas odasına; meslek ve sanatları ile ilgili ihtisas odası bulunmayanların bilgileri ise karma odaya, karma oda yoksa meslek ve sanatları ile ilgili en yakın odaya kayıt için gönderilir. İlgili oda yönetim kurulu, bu kişilerle ilgili üyelik kararlarını ilk toplantısında alır. Tescil ilgilinin bizzat talebi üzerine yapılır. Tescilini isteyen kişi, sicil memuruna; sicile kayıt için başvuru formunu ve formda zikredilen belgeleri ibraz etmeye mecburdur. Madde 11’e göre: Sicile kayıt olan esnaf ve sanatkârlara aşağıdaki hususları içeren sicil tasdiknamesi verilir. a) Adı ve soyadı, b) T.C kimlik numarası, c) Varsa işyeri unvanı, d) Baba adı ve anne adı, e) Doğum yeri ve tarihi, f) Meslek dalı, g) İşyeri adresi, sabit işyeri olmayanların kanuni ikametgâh adresi, h) Sicil müdürlüğünün adı, tarih, müdürün imzası ve mührü ve benzeri bilgiler. Sicil tasdiknamesi verildiği tarihten itibaren beş yıl için muteberdir ve beş yılın sonunda sicile vize ettirilir. Sicil personeli tarafından vize edilen sicil tasdiknamesi yeniden beş yıl için muteberdir. İlgilinin eski tasdiknameyi herhangi bir sebeple getirememesi halinde gerekli harç alınarak yeni tasdikname verilir. İlgililerinin daha önce yaptırdıkları tescil işleminde değişiklik yaptırmaları halinde, kendilerine yeni durumlarına göre sicil tasdiknamesi verilir. Eğer sicilde bir değişiklik yapılacaksa Madde 12’ye göre: Esnaf ve sanatkârlar kayıt beyannamelerindeki hususlarda meydana gelen değişiklikleri en geç 30 gün içinde sicile bildirmek zorundadırlar. Ad ve soyadın değiştirilmiş bulunması, iş yerinin sicilin yetki bölgesi içinde başka bir yere nakledilmesi gibi haller tescil edilmiş işlemlerde değişiklik sayılır. 74 Kayıtta meslek dışında, yapılacak kısmi değişiklikler halinde yalnız değişen kısımların düzeltilmesi şeklinde yapılır. Herhangi bir kayıttaki değişiklik işlemi, elektronik ortamda Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında o kaydın yazılı bulunduğu yere yeni durumu gösteren kaydın yazılması suretiyle yapılır. Değişikliklerde değiştirilen bilginin eski hali belirtilerek Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında muhafaza edilir. Kanun veya bu Yönetmelikte başka bir hüküm bulunmadıkça bir kaydın değiştirilmesi işlemi tescil hakkındaki hükümlere tabidir. Kayıt silinmesi söz konusuysa Madde 13’e göre: Esnaf ve sanatkârlık niteliği sona erdiği takdirde ilgili, durumu en geç 30 gün içinde sicile bildirmek zorundadır. Buna bağlı olarak ilgilinin sicildeki kaydı silinir ve ilan olunur. Silme işlemi elektronik ortamda Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında kişinin terk tarihi yazılmak ve aktif üyelerin arasından çıkarılarak pasif üyelerin arasına atılmak suretiyle gerçekleştirilir. Birden fazla meslek icra eden esnaf ve sanatkârların bu mesleklerinden birisini icra etmekten vazgeçmeleri halinde mesleği terk işlemi yapılır. Kanun veya bu Yönetmelikte başka bir hüküm bulunmadıkça bir kaydın silinmesi işlemi tescil hakkındaki hükümlere tabidir. Tescili gerektiren olay veya işlemlerin sona ermesi veya ortadan kalkması halinde sicildeki kayıt ilgilinin talebi üzerine silinir. Sicil müdürü tarafından öldüğü belirlenen ve varisleri tespit edilemeyen esnaf ve sanatkârların sicil kayıtlarının silinmesi ve bu hususun Sicil Gazetesinde ilânı doğrudan ve ücretsiz olarak yapılır. Bu durumdaki işlemlerden 492 sayılı Harçlar Kanununda belirtilen harçlar tahsil edilmez. İlginin başvurusu üzerine sicilde yapılan değişikliğin ilan edilmesi Madde 14’e göre: Sicilde yapılan yeni kayıt (tescil), değişiklilik yapılması (tadil) ve kayıt silinmesi (terkin) işlemleri, Bakanlığın gözetim ve denetimi altında Konfederasyon tarafından Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanı kullanılarak elektronik ortamda internette çıkarılan Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Sicil Gazetesinde yayınlanır. Sicil Gazetesi ilân ücretleri sicil tarafından elektronik ortamda tahsil edilir ve Sicil Gazetesi hesabına elektronik ortamda aktarılır. Sicilde yapılması gereken bu işlemler için sicil yönetmeliğinin 21. Maddesine göre: Esnaf ve sanatkârların sicil işlemleri harçlarının tutarı 492 sayılı Harçlar Kanununun ticaret sicili harçları hükümlerine göre hesap edilecek harcın yarısı olup, tescil sırasında ilgililerden tahsil olunur. Alınan bu harcın yarısı ilgili birliğe gelir kaydedilir. Sicil müdüründen harca tabi herhangi bir istekte bulunan veya tasdikli örnek isteyen kimsenin, kanuni harcı ödemedikçe talebi yerine getirilemez. Harcı tahsil olunmadan yapılan işlemlerden dolayı, sicil personeli, mükellef ile birlikte müteselsil olarak sorumlu tutulur. Sicile ilk kayıtta ayrıca 5362 75 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Kanununun 61 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen kayıt ücreti ile sicil işlemlerinde işlem cinsine göre gazete ilan ücreti tahsil edilir. “ hükmü yer almaktadır. Ayrıca sicil ve odaya kayıt ücreti ve yıllık aidatları 2008 tarihli Esnaf Ve Sanatkârların Ödeyecekleri Kayıt Ücreti Yıllık Aidat Hakkında Yönetmelikle düzenlenmiştir. Yönetmeliğin 5.maddesine göre: Kayıt ücreti, esnaf ve sanatkârların sicile ilk kayıt yapılması sırasında sicil müdürlüğü tarafından tahsil edilir. Kayıt ücretinin yarısı, sicil ihtiyacında kullanılmak üzere birlik adına açılacak banka hesabına, diğer yarısı da ilgili odanın banka hesabına aktarılır. Kayıt ücretinin alındığı yıl için üyelerden ayrıca yıllık aidat alınmaz. Ancak, oda veya sicil kaydı silinenlerin aynı yıl içinde tekrar kayıt edilmeleri hâlinde, kendilerinden kayıt ücreti tahsil edilir. Aynı çalışma bölgesi içinde meslekleriyle ilgili yeni bir ihtisas odası kurulan üyelerin kayıtları, yeni kurulan ihtisas odasına devredilir. Bu üyeler, devredildikleri ihtisas odasına kayıt ücreti ödemezler. Birden fazla meslekten dolayı sicile kayıtları yapılan esnaf ve sanatkârların, ilgili ihtisas odalarına ayrı ayrı kayıtları yapılır ve kayıt ücreti de her bir meslek için ayrı ayrı tahsil edilir. Yönetmeliğin 6. ve 7. maddelerinde ise yıllık aidat ile kayıt ücreti ve yıllık aidat ücret tarifesi düzenlenmiştir. Buna göre Yıllık aidat, nisan ve ekim aylarında iki eşit taksitte ödenir. Birden fazla meslekten dolayı sicile kayıtları yapılan esnaf ve sanatkârların, karma odaya her bir meslek için ayrı ayrı kayıtları yapılır ve sadece yıllık aidat tutarı daha yüksek olan mesleğin aidatı tahsil edilir. İhtisas odasına kayıtları devredilen üyeler, eski odalarına o yılın aidatını ödemiş iseler, yeni odaya takip eden yıldan itibaren yıllık aidatı öderler. Şayet, eski odalarına o yılın aidatını ödememiş iseler, yeni odaya devredildikleri tarihten itibaren yıllık aidatın, yılın kalan aylarına isabet eden kısmını devredilen odaya öderler. Oda kaydını sildiren üyelerin aidatlarının hesaplanmasında, o yıl için üyeden alınması gereken yıllık aidatın on iki aya bölünmesi suretiyle elde edilen aylık tutar, kaydın silindiği ay dâhil olmak üzere tahsil edilir. Yıllık aidat peşin ödenmiş ise, üyelikte geçen aylara ilişkin aidat tutarı mahsup edilerek kalan kısım üyeye iade edilir. Yıllık aidatlarını ödemeyen üyelere, ödeme yapılıncaya kadar, odaca verilen hizmetler ile düzenlenecek ve onanacak belgeler verilmez. Süresi içinde ödenmeyen yıllık aidatlar için alınacak gecikme zammı tutarı, yıllık aidatın bir mislini geçemez. Süresi içinde ödenmeyen yıllık aidatlar için esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları yönetim kurullarınca verilen kararlar ilam hükmünde olup icra dairelerince yerine getirilir. Yıllık aidat ile bunlara ait kesinleşen gecikme zamlarının tahsil zaman 76 aşımı süresi beş yıldır. Beş yıl içinde tahsil edilmeyen yıllık aidat ve gecikme zamları terkin edilir.7. maddeye göre Kayıt ücreti ve yıllık aidat tarifesi; a) Birinci grup odalar: Ankara, İstanbul ve İzmir illerindeki odalardır. Kayıt ücreti; bu gruptaki illerin merkez ilçelerinde ve Büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçelerinde asgari ücretin yüzde yirmibeşi, Büyükşehir belediyesine dâhil olmayan ilçelerinde asgari ücretin yüzde onudur. b) İkinci grup odalar: Ankara, İstanbul, İzmir ve kalkınmada öncelikli iller dışında kalan illerdeki odalardır. Kayıt ücreti; bu gruptaki illerin merkez ilçelerinde ve Büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçelerinde asgari ücretin yüzde yirmisi, merkez ilçe haricindeki ilçelerinde ve Büyükşehir belediyesine dâhil olmayan ilçelerinde asgari ücretin yüzde onudur. c) Üçüncü grup odalar: Kalkınmada öncelikli illerde bulunan odalardır. Kayıt ücreti; bu gruptaki Büyükşehir statüsünde bulunan illerin merkez ilçelerinde ve Büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçelerinde asgari ücretin yüzde onbeşi, bu illerin diğer ilçelerinde asgari ücretin yüzde onudur. Üçüncü grup odaların bulunduğu diğer illerin merkez ve ilçelerinde asgari ücretin yüzde onudur." 1) Birinci grup odaların bulunduğu illerin merkez ve Büyükşehire dâhil ilçelerinde asgari ücretin yüzde yirmisi, diğer ilçelerinde asgari ücretin yüzde onu," 2) İkinci grup odaların bulunduğu illerin merkez ilçeleri ile Büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçelerinde asgari ücretin yüzde onbeşi, diğer ilçelerinde asgari ücretin yüzde onu, (3) 14/7/2005 tarihli ve 2005/9207 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik kapsamında sınıflandırılmaları belediyelerce yapılan işyerlerinde; a) Birinci sınıf işyerleri için; birinci fıkranın (a), (b), (c) bentlerinde belirtilen ücretlerin aynısı, b) İkinci sınıf işyerleri için; 77 1) (Degişik bent RG. 21/03/2008 - 26823 ) Birinci grup odaların bulunduğu illerin merkez ve Büyükşehire dâhil ilçelerinde asgari ücretin yüzde yirmisi, diğer ilçelerinde asgari ücretin yüzde onu, 2) (Değişik bent RG. 21/03/2008 - 26823 ) İkinci grup odaların bulunduğu illerin merkez ilçeleri ile Büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçelerinde asgari ücretin yüzde onbeşi, diğer ilçelerinde asgari ücretin yüzde onu, 3) Üçüncü grup odaların bulunduğu illerin merkez ve diğer ilçelerinde asgari ücretin yüzde onu, c) Üçüncü sınıf işyerleri için; ülke genelinde, asgari ücretin yüzde onu, uygulanır. (4) Büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçelerin gelişmişlik durumuna göre, Kanunda belirtilen ücret sınırları dâhilinde kalmak şartıyla, gerek görülecek ilçelerde farklı tarife uygulamaya Konfederasyon yetkilidir. Yönetmelikte belirtilen birinci, ikinci, üçüncü oda ayrımı ve belirlenen tarife oranları ise Esnaf Ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşlarının Üst Kuruluşlarına Ödeyecekleri Kayıt Ücreti Ve Katılma Payları İle Düzenledikleri Ve Onayladıkları Belgeler İle Yaptıkları Hizmetler Karşılığında Alacakları Ücretler Hakkında Yönetmeliğin 5. maddesinde düzenlenmiştir. Kayıt ücreti tarifesi şöyledir: a) Birinci grup odalar ve birlikler: Ankara, İstanbul ve İzmir illerindeki odalar ve birliklerdir. Ankara’da Kurulu bulunan federasyonlar bu gruba dâhildir. Kayıt ücreti, bu gruptaki illerin Büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçelerinde asgari ücretin tamamıdır. b) İkinci grup odalar ve birlikler: Ankara, İstanbul, İzmir ve kalkınmada öncelikli iller dışında kalan illerdeki odalar ve birliklerdir. Kayıt ücreti, bu gruptaki illerin merkez ilçeleri ile bu grupta yer alan Büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçelerde asgari ücretin dörtte üçüdür. c) Üçüncü grup odalar ve birlikler: Kalkınmada öncelikli illerde bulunan odalar ve birliklerdir. Kayıt ücreti; bu gruptaki illerin ilçelerinde, birinci grup illerin Büyükşehir belediyesi sınırları içinde olmayan ilçelerinde ve ikinci grup illerin merkez ilçe haricindeki ilçeleri ile Büyükşehir belediyesi sınırları içinde olmayan ilçelerinde asgari ücretin yarısıdır. 78 (2) Bakanlar Kurulunca, kalkınmada öncelikli il statüsü değiştirilen iller ile kalkınmada öncelikli il statüsü kapsamına yeni dâhil edilen iller hakkında, birinci fıkrada belirtilen gruplandırma esas alınır ve bu durum Konfederasyon tarafından oda, birlik ve federasyonlara bildirilir. Aynı yönetmelikte belge ve hizmet karşılığında alınacak ücretler ise 8. ve 9. madde de düzenlenmiştir: ” Konfederasyon tarafından basımı ve dağıtımı yapılan belgeler, ilgili esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları tarafından, Konfederasyonca belirlenen satış ücreti karşılığında esnaf ve sanatkârlara verilir. Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının düzenledikleri ve onayladıkları belgeler ile diğer kuruluşlara ait belgelerin onaylanması karşılığında alınacak ücretler aşağıda belirtilmiştir: a) Maktu olanlarda: Belgeyi alacak esnaf ve sanatkâr için belirlenmiş olan yıllık aidatın onda biridir. b) Nispî olanlarda: Belgede geçen değerin binde onudur. Ancak, bu miktar belge sahibi esnaf ve sanatkârdan alınan yıllık aidat miktarını aşamaz. (2) Kanunun 62 nci maddesi gereğince hazırlanan fiyat tarifelerinin birliklerce onaylanması sırasında, asgari ücretin yüzde biri oranında onay ücreti alınır.” Oda ve sicile kayıt ücretleriyle ilgili yapılan yasal düzenlemeleri açıkladıktan sonra bu maliyetleri 2009 asgari ücret miktarını da dikkate alarak bir tablo halinde sunulduğunda bu konu daha iyi anlaşılacaktır. TABLO-16: 2009 YILI ASGARİ ÜCRET TUTARLARI 16 YAŞ ÜSTÜ 16 YAŞ ALTI YÜRÜRLÜK TARİHLERİ GÜNLÜK AYLIK GÜNLÜK AYLIK 01.01.2009 - 30.06.2009 22,20 666,00 18,90 567,00 01.07.2009 - 31.12.2009 23,10 693,00 19,65 589,50 79 TABLO-17: 2010 YILI ASGARİ ÜCRET TUTARLARI 16 YAŞ ÜSTÜ 16 YAŞ ALTI YÜRÜRLÜK TARİHLERİ 01.01.2010 - 30.06.2010 01.07.2010 - 31.12.2010 GÜNLÜK AYLIK GÜNLÜK AYLIK 24,3 729 20,7 621 25,35 760,5 21,6 648 TABLO–18: 01.01.2009 - 30.06.2009 Tarihleri Arasında Odalarca Tahsil Edilecek Üye Kayıt Ücreti Ve Yıllık Aidatlar ODA GRUPLARINA GÖRE I.GRUP ODALAR Ankara, İstanbul, İzmir ile bu illerin merkez ilçeleri ve Büyükşehir dâhil ilçelerinde Diğer ilçelerinde MESLEK GRUPLARINA GÖRE 167,00TL 67,00 TL II. GRUP ODALAR Ankara, İstanbul, İzmir İlleri ile Kalkınmada öncelikli iller dışında kalan iller ile bu illerin merkez ilçeleri ve Büyükşehir dâhil ilçelerinde Diğer ilçelerinde III. GRUP ODALAR Büyükşehir statüsünde bulunan kalkınmada öncelikli iller ile (Diyarbakır, Samsun, 100,00TL Erzurum) bu illerin merkez ilçeleri ve Büyükşehir dâhil ilçelerinde Diğer ilçelerinde 67,00TL Diğer kalkınmada öncelikli illerin merkez ve tüm ilçelerinde Diğer ilçelerinde 133,00TL 67,00TL 67,00TL SINIFLANDIRMALARI BELEDİYELERCE YAPILAN İŞ YERLERİNE GÖRE 1. SINIF İŞ YERLERİ İÇİN 1.Grup iller ile bu illerin merkez ilçeleri 167,00TL ve Büyükşehir dahil ilçelerinde Diğer ilçelerinde 67,00 TL 2.Grup iller ile bu illerin merkez ilçeleri 133,00TL ve Büyükşehir dâhil ilçelerinde Terzi, kunduracı, mobilyacı, mobilya döşemecisi demirci, sobacı ve benzerlerinin tamirciliğini yapanlar ile milli piyango seyyar bayi, seyyar satıcı, pazarcı gibi mesleklerde ülke genelinde 67,00TL Büyükşehir statüsünde bulunan kalkınmada öncelikli iller ile (Diyarbakır, Samsun, Erzurum) bu illerin merkez ilçeleri ve Büyükşehir dâhil ilçelerinde Diğer ilçelerinde Diğer kalkınmada öncelikli illerin merkez ve tüm ilçelerinde 67,00 TL 100,00TL 67,00TL 67,00TL 2.SINIF İŞ YERLERİ İÇİN 1.Grup iller ile bu illerin merkez ilçeleri 133,00TL ve Büyükşehir dâhil ilçelerinde Diğer ilçelerinde 67,00TL 2.Grup iller ile bu illerin merkez ilçeleri 100,00TL ve Büyükşehir dâhil ilçelerinde Diğer ilçelerinde 67,00TL 3.Gruptaki tüm iller ile 67,00TL ilçelerinde 3. SINIF İŞ YERLERİ İÇİN Ülke genelinde 67,00TL 80 TABLO–19: 01.01.2009 - 30.06.2009 Tarihleri Arasında Odalar, Birlikler, Federasyonlar ve Konfederasyonun Düzenleyecekleri ve Onaylayacakları Belgeler ile Yaptıkları Hizmet Karşılıklarına İlişkin Tarifeler ODA GRUPLARINA GÖRE I.GRUP ODALAR Ankara, İstanbul, İzmir ile bu illerin merkez ilçeleri ve Büyükşehir dâhil ilçelerinde Diğer ilçelerinde MESLEK GRUPLARINA GÖRE 17,00TL 7,00 TL II. GRUP ODALAR Ankara, İstanbul, İzmir İlleri ile Kalkınmada öncelikli iller dışında kalan iller ile bu illerin merkez ilçeleri ve Büyükşehir dâhil ilçelerinde Diğer ilçelerinde III. GRUP ODALAR Büyükşehir statüsünde bulunan kalkınmada öncelikli iller ile (Diyarbakır, Samsun, Erzurum) bu illerin merkez ilçeleri ve Büyükşehir dâhil ilçelerinde Diğer ilçelerinde Diğer ilçelerinde 13,00TL 7,00TL Terzi, kunduracı, mobilyacı, mobilya döşemecisi demirci, sobacı ve benzerlerinin tamirciliğini yapanlar ile milli piyango seyyar bayi, seyyar satıcı, pazarcı gibi mesleklerde ülke genelinde 7,00TL 10,00TL SINIFLANDIRMALARI BELEDİYELERCE YAPILAN İŞ YERLERİNE GÖRE 1. SINIF İŞ YERLERİ İÇİN 1.Grup iller ile bu illerin merkez ilçeleri 17,00TL ve Büyükşehir dâhil ilçelerinde Diğer ilçelerinde 7,00 TL 2.Grup iller ile bu illerin merkez ilçeleri 13,00TL ve Büyükşehir dâhil ilçelerinde 3.Gruptaki Büyükşehir statüsünde bulunan kalkınmada öncelikli iller ile (Diyarbakır, Samsun, Erzurum) bu illerin merkez ilçeleri ve Büyükşehir dâhil ilçelerinde Diğer ilçelerinde 3. Gruptaki Diğer kalkınmada öncelikli illerin merkez ve tüm ilçelerinde 7,00 TL 10,00TL 7,00TL 7,00TL 2.SINIF İŞ YERLERİ İÇİN 1.Grup iller ile bu Diğer kalkınmada öncelikli illerin merkez ilçeleri illerin merkez ve tüm 7,00TL 13,00TL ve Büyükşehir dâhil ilçelerinde ilçelerinde Diğer ilçelerinde 7,00TL 2.Grup iller ile bu illerin merkez ilçeleri 10,00TL ve Büyükşehir dâhil ilçelerinde Diğer ilçelerinde 7,00TL 3.Gruptaki tüm iller ile 7,00TL ilçelerinde 3. SINIF İŞ YERLERİ İÇİN Ülke genelinde 7,00TL Ek: Nispi olanlarda; belgede geçen değerin binde onudur. Ancak bu miktar belge sahibi esnaf ve sanatkârdan alınan yıllık aidat miktarını aşamaz. Ücret tarifelerinin birliklerce onaylanması karşılığında belge satış fiyatına ilaveten her bir tarife için 7TL onay ücreti alınmaktadır. 7,00TL 81 TABLO–20: 01.01.2009 – 30.06.2009 Tarihleri Arasında Odalarca Tahsil Edilecek Üye Kayıt Ücreti Ve Yıllık Aidatlar Ayrıntılı Tablo I.GRUP ODALAR 1-YENİ KAYIT II. GRUP ODALAR III. GRUP ODALAR Diğer kalkınmada öncelikli illerin merkez ve tüm ilçelerinde 1-YENİ KAYIT 1-YENİ KAYIT 1-YENİ KAYIT Maliye harç pulu 67,05TL Maliye harç pulu 67,05TL Maliye harç pulu 67,05TL Maliye harç pulu 67,05TL İlan ücreti 85,00TL İlan ücreti 85,00TL İlan ücreti 40,00TL İlan ücreti 40,00TL Birlik kayıt ücreti 83,50TL Birlik kayıt ücreti 66,50TL Birlik kayıt ücreti 50,00TL Birlik kayıt ücreti 33,50TL Oda kayıt ücreti 83,50TL Oda kayıt ücreti 66,50TL Oda kayıt ücreti 50,00TL Oda kayıt ücreti 33,50TL Evrak bedeli 7,00TL Merkez ve Büyükşehir dışındaki ilçelerde Merkez ve Büyükşehir dışındaki ilçelerde Merkez ve Büyükşehir dışındaki ilçelerde Birlik kayıt ücreti 33,50TL Birlik kayıt ücreti 33,50TL Birlik kayıt ücreti 33,50TL Oda kayıt ücreti 33,50TL Oda kayıt ücreti 33,50TL Oda kayıt ücreti 33,50TL Evrak bedeli 17,00TL Evrak bedeli 13,00TL Evrak bedeli 10,00TL 2-TERKİN 2-TERKİN 2-TERKİN 2-TERKİN Maliye harç pulu 11,20TL Maliye harç pulu 11,20TL Maliye harç pulu 11,20TL Maliye harç pulu 11,20TL İlan ücreti 20,00TL İlan ücreti 20,00TL İlan ücreti 10,00TL İlan ücreti 10,00TL Onay bedeli 17,00TL Onay bedeli 13,00TL Onay bedeli 10,00TL Onay bedeli 7,00TL 3-TADİL 3-TADİL 3-TADİL 3-TADİL Maliye harç pulu 38,10TL Maliye harç pulu 38,10TL Maliye harç pulu 38,10TL Maliye harç pulu 38,10TL İlan ücreti 30,00TL İlan ücreti 30,00TL İlan ücreti 15,00TL İlan ücreti 15,00TL Onay bedeli 17,00TL Onay bedeli 13,00TL Onay bedeli 10,00TL Onay bedeli 7,00TL 4- VİZE(5YILLIK) VİZE 17,00TL İlgili eski tasdiknameyi sicil müdürüne ibraz etmezse ayrıca 9,55TL tasdikname harcı alınır 4- VİZE(5YILLIK) VİZE 13,00TL İlgili eski tasdiknameyi sicil müdürüne ibraz etmezse ayrıca 9,55TL tasdikname harcı alınır 4- VİZE(5YILLIK) VİZE 10,00TL İlgili eski tasdiknameyi sicil müdürüne ibraz etmezse ayrıca 9,55TL tasdikname harcı alınır 4- VİZE(5YILLIK) VİZE 10,00TL İlgili eski tasdiknameyi sicil müdürüne ibraz etmezse ayrıca 9,55TL tasdikname harcı alınır 82 ÜLKE GENELİNDE Terzi, kunduracı, mobilyacı, mobilya döşemecisi demirci, sobacı ve benzerlerinin tamirciliğini yapanlar ile milli piyango seyyar bayi, seyyar satıcı, pazarcı gibi mesleklerde ülke genelinde Birlik kayıt ücreti 33,50TL Oda kayıt ücreti 33,50TL TABLO–21: 01.01.2010 - 30.06.2010 Tarihleri Arasında Odalarca Tahsil Edilecek Üye Kayıt Ücreti Ve Yıllık Aidatlar ODA GRUPLARINA GÖRE I.GRUP ODALAR Ankara, İstanbul, İzmir ile bu illerin merkez ilçeleri ve Büyükşehir dâhil ilçelerinde Diğer ilçelerinde MESLEK GRUPLARINA GÖRE 182,00TL 73,00 TL II. GRUP ODALAR Ankara, İstanbul, İzmir İlleri ile Kalkınmada öncelikli iller dışında kalan iller ile bu illerin merkez ilçeleri ve Büyükşehir dâhil ilçelerinde Diğer ilçelerinde III. GRUP ODALAR Büyükşehir statüsünde bulunan kalkınmada öncelikli iller ile (Diyarbakır, Samsun, 109,00TL Erzurum) bu illerin merkez ilçeleri ve Büyükşehir dâhil ilçelerinde Diğer ilçelerinde 73,00TL Diğer kalkınmada öncelikli illerin merkez ve tüm ilçelerinde Diğer ilçelerinde 146,00TL 73,00TL 73,00TL SINIFLANDIRMALARI BELEDİYELERCE YAPILAN İŞ YERLERİNE GÖRE 1. SINIF İŞ YERLERİ İÇİN 1.Grup iller ile bu illerin merkez ilçeleri 182,00TL ve Büyükşehir dahil ilçelerinde Diğer ilçelerinde 73,00 TL 2.Grup iller ile bu illerin merkez ilçeleri 146,00TL ve Büyükşehir dâhil ilçelerinde Terzi, kunduracı, mobilyacı, mobilya döşemecisi demirci, sobacı ve benzerlerinin tamirciliğini yapanlar ile milli piyango seyyar bayi, seyyar satıcı, pazarcı gibi mesleklerde ülke genelinde 73,00TL Büyükşehir statüsünde bulunan kalkınmada öncelikli iller ile (Diyarbakır, Samsun, Erzurum) bu illerin merkez ilçeleri ve Büyükşehir dâhil ilçelerinde Diğer ilçelerinde Diğer kalkınmada öncelikli illerin merkez ve tüm ilçelerinde 73,00 TL 109,00TL 73,00TL 73,00TL 2.SINIF İŞ YERLERİ İÇİN 1.Grup iller ile bu illerin merkez ilçeleri 149,00TL ve Büyükşehir dâhil ilçelerinde Diğer ilçelerinde 73,00TL 2.Grup iller ile bu illerin merkez ilçeleri 109,00TL ve Büyükşehir dâhil ilçelerinde Diğer ilçelerinde 73,00TL 3.Gruptaki tüm iller ile 73,00TL ilçelerinde 3. SINIF İŞ YERLERİ İÇİN Ülke genelinde 73,00TL 83 TABLO–22: 01.01.2010 - 30.06.2010 Tarihleri Arasında Odalar, Birlikler, Federasyonlar ve Konfederasyonun Düzenleyecekleri ve Onaylayacakları Belgeler ile Yaptıkları Hizmet Karşılıklarına İlişkin Tarifeler ODA GRUPLARINA GÖRE I.GRUP ODALAR Ankara, İstanbul, İzmir ile bu illerin merkez ilçeleri ve Büyükşehir dâhil ilçelerinde Diğer ilçelerinde MESLEK GRUPLARINA GÖRE 18,00TL 8,00 TL II. GRUP ODALAR Ankara, İstanbul, İzmir İlleri ile Kalkınmada öncelikli iller dışında kalan iller ile bu illerin merkez ilçeleri ve Büyükşehir dâhil ilçelerinde Diğer ilçelerinde III. GRUP ODALAR Büyükşehir statüsünde bulunan kalkınmada öncelikli iller ile (Diyarbakır, Samsun, Erzurum) bu illerin merkez ilçeleri ve Büyükşehir dâhil ilçelerinde Diğer ilçelerinde Diğer ilçelerinde 15,00TL 8,00TL Terzi, kunduracı, mobilyacı, mobilya döşemecisi demirci, sobacı ve benzerlerinin tamirciliğini yapanlar ile milli piyango seyyar bayi, seyyar satıcı, pazarcı gibi mesleklerde ülke genelinde 8,00TL 11,00TL SINIFLANDIRMALARI BELEDİYELERCE YAPILAN İŞ YERLERİNE GÖRE 1. SINIF İŞ YERLERİ İÇİN 1.Grup iller ile bu illerin merkez ilçeleri 18,00TL ve Büyükşehir dâhil ilçelerinde Diğer ilçelerinde 8,00 TL 2.Grup iller ile bu illerin merkez ilçeleri 15,00TL ve Büyükşehir dâhil ilçelerinde 3.Gruptaki Büyükşehir statüsünde bulunan kalkınmada öncelikli iller ile (Diyarbakır, Samsun, Erzurum) bu illerin merkez ilçeleri ve Büyükşehir dâhil ilçelerinde Diğer ilçelerinde 3. Gruptaki Diğer kalkınmada öncelikli illerin merkez ve tüm ilçelerinde 8,00 TL 11,00TL 8,00TL 8,00TL 2.SINIF İŞ YERLERİ İÇİN 1.Grup iller ile bu illerin merkez ilçeleri 8,00TL 15,00TL ve Büyükşehir dâhil ilçelerinde Diğer ilçelerinde 8,00TL 2.Grup iller ile bu illerin merkez ilçeleri 11,00TL ve Büyükşehir dâhil ilçelerinde Diğer ilçelerinde 8,00TL 3.Gruptaki tüm iller ile 8,00TL ilçelerinde 3. SINIF İŞ YERLERİ İÇİN Ülke genelinde 8,00TL Ek: Nispi olanlarda; belgede geçen değerin binde onudur. Ancak bu miktar belge sahibi esnaf ve sanatkârdan alınan yıllık aidat miktarını aşamaz. Ücret tarifelerinin birliklerce onaylanması karşılığında belge satış fiyatına ilaveten her bir tarife için 8TL onay ücreti alınmaktadır. 8,00TL Diğer kalkınmada öncelikli illerin merkez ve tüm ilçelerinde 84 TABLO–23: 01.01.2010 – 30.06.2010 Tarihleri Arasında Odalarca Tahsil Edilecek Üye Kayıt Ücreti Ve Yıllık Aidatlar Ayrıntılı Tablo I.GRUP ODALAR II. GRUP ODALAR III. GRUP ODALAR Diğer kalkınmada öncelikli illerin merkez ve tüm ilçelerinde 1-YENİ KAYIT 1-YENİ KAYIT 1-YENİ KAYIT 1-YENİ KAYIT Maliye harç pulu 73,25TL Maliye harç pulu 73,25TL Maliye harç pulu 73,25TL Maliye harç pulu 73,25TL İlan ücreti 85,00TL İlan ücreti 85,00TL İlan ücreti 40,00TL İlan ücreti 40,00TL Birlik kayıt ücreti 91,00TL Birlik kayıt ücreti 73,00TL Birlik kayıt ücreti 54,50TL Birlik kayıt ücreti 36,50TL Oda kayıt ücreti 91,00TL Oda kayıt ücreti 73,00TL Oda kayıt ücreti 54,50TL Oda kayıt ücreti 36,50TL Evrak bedeli 7,00TL Merkez ve Büyükşehir dışındaki ilçelerde Merkez ve Büyükşehir dışındaki ilçelerde Merkez ve Büyükşehir dışındaki ilçelerde Birlik kayıt ücreti 36,50TL Birlik kayıt ücreti 36,50TL Birlik kayıt ücreti 36,50TL Oda kayıt ücreti 36,50TL Oda kayıt ücreti 36,50TL Oda kayıt ücreti 36,50TL Evrak bedeli 15,00TL Evrak bedeli 13,00TL Evrak bedeli 10,00TL 2-TERKİN 2-TERKİN 2-TERKİN 2-TERKİN Maliye harç pulu 31,40TL Maliye harç pulu 31,40TL Maliye harç pulu 31,40TL Maliye harç pulu 31,40TL İlan ücreti 20,00TL İlan ücreti 20,00TL İlan ücreti 10,00TL İlan ücreti 10,00TL Onay bedeli 18,00TL Onay bedeli 15,00TL Onay bedeli 11,00TL Onay bedeli 8,00TL 3-TADİL 3-TADİL 3-TADİL 3-TADİL Maliye harç pulu 12,30TL Maliye harç pulu 12,30TL Maliye harç pulu 12,30TL Maliye harç pulu 12,30TL İlan ücreti 30,00TL İlan ücreti 30,00TL İlan ücreti 15,00TL İlan ücreti 15,00TL Onay bedeli 18,00TL Onay bedeli 15,00TL Onay bedeli 11,00TL Onay bedeli 8,00TL 4- VİZE(5YILLIK) VİZE 18,00TL İlgili eski tasdiknameyi sicil müdürüne ibraz etmezse ayrıca 9,55TL tasdikname harcı alınır 4- VİZE(5YILLIK) VİZE 15,00TL İlgili eski tasdiknameyi sicil müdürüne ibraz etmezse ayrıca 9,55TL tasdikname harcı alınır 4- VİZE(5YILLIK) VİZE 11,00TL İlgili eski tasdiknameyi sicil müdürüne ibraz etmezse ayrıca 9,55TL tasdikname harcı alınır 4- VİZE(5YILLIK) VİZE 11,00TL İlgili eski tasdiknameyi sicil müdürüne ibraz etmezse ayrıca 9,55TL tasdikname harcı alınır 85 ÜLKE GENELİNDE Terzi, kunduracı, mobilyacı, mobilya döşemecisi demirci, sobacı ve benzerlerinin tamirciliğini yapanlar ile milli piyango seyyar bayi, seyyar satıcı, pazarcı gibi mesleklerde ülke genelinde Birlik kayıt ücreti 36,50TL Oda kayıt ücreti 36,50TL Kaynak: 18,19, 20, 21, 22 ve 23 nolu Tablolar www.tesk.org.tr./kayıt ücreti ve yıllık aidat genelgelerinden elde edilmiştir. TABLO–24:I. DERECEDE KALKINMA ÖNCELİKLİ İLLER 1. Adıyaman 2. Ağrı 3. Aksaray 4. Amasya 5. Ardahan 6. Artvin 7. Bartın 8. Batman 9. Bayburt 10. Bingöl 11. Bitlis 12. Çanakkale (Bozcaada ve Gökçeada İlçeleri) 13. Çankırı 14. Çorum 15. Diyarbakır 16. Elazığ 17. Erzincan 18. Erzurum 19. Giresun 20. Gümüşhane 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. Hakkâri Iğdır Kahramanmaraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kırıkkale Kırşehir Kilis 31.Malatya 32. Mardin 33. Muş 34. Nevşehir 35. Niğde 36. Ordu 37. Osmaniye 38. Rize 39. Samsun 40. Siirt 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49. 50. Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tokat Trabzon Tunceli Van Yozgat Zonguldak Kaynak:www.dpt.gov.tr Esnaf ve sanatkârların genel olarak esnafların yaptıkları mesleklere göre değişmekle birlikte ödemekle yükümlü oldukları vergi ve harçlar şunlardır: DEVLETE ÖDENEN VERGİLER 1. Gelir Vergisi 2. Katma Değer Vergisi 3. Özel Tüketim Vergisi 4. Damga Vergisi 5. Motorlu Taşıtlar Vergisi (varsa motorlu taşıtlar için) 6. Özel İletişim Vergisi (sabit ve cep telefonlarından) 7. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (banka işlemlerinden) 8. Şans Oyunları Vergisi 86 TABLO-25: ESNAFLAR VE KÜÇÜK İŞLETMELERİN TABİ OLDUĞU VERGİ DÜZENİ Uygulamanın Adı Defter Belge Düzeni Basit Usul (739.052Kişi) -Defter tutmaz, -Vergi tevkifatı yapmaz, muhtasar beyanname vermez, -Geçici vergi ödemez, -Katma değer vergisinden istisnadır, -Alınan ve verilen belgelerin kayıtları mükelleflerin bağlı oldukları meslek odalarındaki bürolarda tutulmaktadır. Ancak, isteyen mükellefler kayıtlarını hiçbir yerden izin almadan kendileri tutabilecekleri gibi meslek mensupları da tutabilir. -Belge vermedikleri günlük hâsılatları için gün sonunda toplu belge düzenleyebilirler. İşletme Hesabı (1.173.127 Kişi Tahmini) İşletme hesabı defteri (İşletme hesabını ihtiva eden) tutar. TABLO–26: YILLAR İTİBARİYLE ESNAF VE SANATKARIN BASİT USULDE ÖDEDİĞİ VERGİ TUTARI Basit Usulde Mükellef Sayısı Toplam Vergi Tahsilatı (TL) Geliri (TL) 2006 775.141 166.490 173.483.430 214 2007 762.111 197.097 190.359.773 258 2008 744.188 208.705 209.598.472 280 739.052 244.269 215.060.457 330 Yılı 2009* (Tahmini) Toplam Bütçe Ortalama Yıllık Ödenen Vergi (TL) 87 BELEDİYEYE ÖDENEN VERGİ VE HARÇLAR VERGİLER 1. Emlak Vergisi (varsa gayrimenkullerinden – belediyelere) 2. Çevre Temizlik Vergisi 3. İlan ve Reklâm Vergisi (esnafların arasında tabela vergisi olarak biliniyor) 4. Eğlence Vergisi HARÇLAR 1. İşgal Harcı 2. Tatil Günlerinde Çalışma Ruhsatı Harcı 3. Tellallık Harcı 4. Kaynak Suları Harcı (bu harcın mükelleflerinin hemen hepsi şirkettir) 5. Hayvan Kesimi Muayene ve Denetleme Harcı 6. Ölçü ve Tartı Aletleri Muayene Harcı 7. Bina İnşaat Harcı 8. Kayıt ve Suret Harcı 9. İmar ile İlgili Harçlar a. Parselasyon Harcı b. İfraz ve Tevhit Harcı c. Plan ve Proje Tasdik Harcı d. Zemin Açma İzni ve Toprak Hafriyatı Harcı e. Yapı Kullanma İzni Harcı 10. İşyeri Açma İzni Harcı 11. Muayene, Ruhsat ve Rapor Harcı 12. Sağlık Belgesi Harcı KATILMA PAYLARI 1. Yol Harcamalarına Katılma Payı 2. Kanalizasyon Harcamalarına Katılma Payı 88 3. Su Tesisleri Harcamalarına Katılma Payı Belediyelere ödenen vergi, harç ve katılma payları belediyeden belediyeye değişiklik göstermektedir. DİĞER MALİYETLER İŞÇİ GİDERLERİ Esnaflarımız küçük sermaye sahibi olduğundan dolayı iş yerlerinde genellikle aile fertlerini ya da akrabalarını çalıştırmaktadır. Bu nedenle işçileri asgari ücretten düşük bir ücretle sigortasız çalıştıran esnaflar olduğu gibi sigorta yapan esnaflarda bulunmaktadır.Göreceli olarak sermayenin belirli ölçekte fazla olduğu bazı meslek kollarında esnaflar en az 1-5 arasında işçi istihdam ettikleri görülmüştür. Ortalamaya bakıldığında esnaflarımız ortalama 1-2 işçi istihdam ettikleri görülmektedir. Temmuz 2010- Aralık 2010 dönemi için bir kayıtlı işçinin esnafa maliyetine bakıldığında Ankara’da 1.174,01 TL, İstanbul’da 1.194,01TL’dir. TABLO-27:BİR KAYITLI İŞÇİNİN ESNAFA MALİYETİ (01.07.2010-31.12.2010 Dönemi) (1 Aylık) Brüt Asgari Ücret Sigorta Primi İşçi Payı 16 Yaşından Büyükler İçin (TL) 760.50 106.47 İşsizlik Sigortası Primi İşçi Payı 7.61 Gelir Vergisi Matrahı 646.43 Gelir Vergisi 96.96 Damga Vergisi 5.02 Sigorta Primi İşveren Payı (% 19.5) 148.30 İşsizlik Sigortası Primi İşveren Payı (% 2) 15.21 Asgari Geçim İndirimi (Bekar Ve Çocuksuz) 54,68 İşçinin eline geçen net ücret 599,12 Asgari ücretin bir esnafa Toplam maliyeti 924.01 İşçinin yemek parası(ortalama) 150 150 İşçinin yol parası(ortalama) 100 120 1.174,01 ANKARA 1.194,01 İSTANBUL Bir İşçinin Esnafa Toplam Maliyeti 89 ELEKTRİK, SU VE MUHASEBECİ GİDERLERİ Elektrik ve su giderleri esnafların işyerlerinin niteliğine göre değişmektedir. Muhasebeci giderleri(danışmanlık yapma,defter tutma,vergi ve SGK işlerinin takibi...) ise her ilde serbest muhasebeci ve mali müşavirler odasınca ilgili yıl için asgari ücret tarifesi belirlenmektedir.Bu nedenle muhasebeci giderleri de her ilde esnaftan esnafa farklılık göstermektedir. Esnaflarımızın elektrik, su ve muhasebeci gibi sabit giderlerini karşılayıp karşılayamadığına ilişkin bir siyasal partinin Çerkezköy ilçesinde yapmış olduğu anket bu giderlerin ödemelerinde zorluk yaşandığını göstermektedir.Bu ankette sabit giderlerle ilgili soru ve soruya verilen cevaplara bakıldığında; “Kira, elektrik, işçi ücreti gibi sabit giderlerinizi zamanında ödeyebiliyor musunuz?” 11,49 27,01 Ödeyemedim/Yasal takipte 6,9 6 ay geç ödüyorum 3 ay geç ödüyorum 1 ay geç ödüyorum 31,6 Ödüyorum 22,99 * Saadet Partisi Çerkezköy Esnaf Anketi www.cerkezkoytv.com. Ödeyemedim/Yasal takipte %11.49, 6 ay geç %6.9 3 ay geç yüzde %31.61, 1 ay geç yüzde %22.99, Ödüyorum yüzde %27.01’dir. 90 Farklı belediye sınırları içerisinde seçilen berber,kasap,lokanta için kuruluş,faaliyet ve kapanış aşamasındaki toplam sabit maliyetler aşağıda yer almaktadır.(Ayrıntılı bilgiler Tablo 29,30,31’de yer almaktadır.) TABLO–28: GENEL GÖRÜNÜM TABLOSU* BERBER KURULUŞ GİDERLERİ 1.198TL FAALİYET GİDERLERİ 1.660TL KAPANIŞ GİDERLERİ 1.341,73TL KASAP 1.198TL 1.950TL 1.581,73TL LOKANTA 798TL 2.510TL 1.291,73TL Bu tablodan da anlaşılacağı gibi ; Kuruluş giderleri 800TL-1200TL Faaliyet giderleri (1 aylık) 1.700-2.500TL Kapanış Giderleri 1.350-1.600TL arasında değiştiği gözlenmektedir. Tüm verileri bir araya getirdiğimizde esnaf ve sanatkârlarımızın yukarıda saymış olduğumuz tüm bu maliyetleri karşılamakta zorlandığını söyleyebiliriz. Çünkü Esnaf ve sanatkârlarımız küçük sermaye sahibi olduğu düşünüldüğünde bu maliyetler esnaflarımız için yüksek görünmektedir. Bu nedenle esnafların maliyetlerinin azaltılarak rekabet gücünün arttırılması gerekmektedir. * Tablolar esnaflarla yapılan doğrudan görüşmeler sonucunda oluşturulmuştur. 91 TABLO-29:ÖRNEK BERBER ESNAFININ MALİYETLERİ KURULUŞ AŞAMASI MİKTARI Vergi Dairesi - FAALİYET AŞAMASI (1 aylık) Vergi Dairesi MİKTARI 1-Gelir Vergisi 100TL KAPANIŞ AŞAMASI MİKTARI Vergi Dairesi 12,33TL+ Varsa Vergi Borçları Sosyal Güvenlik Kurumu 270TL+ Varsa Diğer SGK Ödemeleri Esnaf ve Sanatkârlar Sicili 31,40TL Maliye Harcı 2-Muhtasar Beyanname 100TL 3-KDV Sosyal Güvenlik Kurumu Esnaf ve Sanatkârlar Sicili - 85TL İlan Ücreti Sosyal Güvenlik Kurumu 270TL Esnaf ve Sanatkârlar Sicili Maliye Harcı 73TL 20,00TL İlan Ücreti - 18,00TLonay/İşlem Ücreti Esnaf ve Sanatkârlar Odası Belediye Oda Birlik 95TL 95 TL 800TL Esnaf ve Sanatkârlar Odası 190TL Üyelik Aidatı Esnaf ve Sanatkârlar Odası Belediye Hafta Tatilinde Çalışma Ruhsatı 200TL Belediye İlan Ve Reklam Vergisi 150TL Varsa Üyelik Aidatı 190TL(95TL Oda 95 TL Birlik) Varsa İlan ve Reklam Vergisi 150TL Çevre ve Temizlik Vergisi 150TL Çevre Ve Temizlik Vergisi 150TL Noter 50TL (Noter defter onayı, İmza sirküsü ) TOPLAM 1.198TL Muhasebeci 100TL Muhasebeci 100TL Elektrik 300TL Elektrik 300TL Su 100 TL Su 100 TL 1.660TL 1.341,73TL AÇIKLAMALAR Faaliyet aşamasında vergi dairesine ödenen miktar görüşülen kişilerce verilmemiş olup, vergi daireleri de vergi mahremiyeti sebebiyle ödenen miktarı belirtmemiştir. SGK’ya yapılan ödemeler çalıştırılan işçi sayısına göre değişmektedir. Bir işçi esas alınarak maliyeti belirlenmiştir. Esnaf ve sanatkâr sicili ve odasına yapılan ödemeler oda gruplarına göre değişmektedir. Tablolarda Ankara esnaf ve sanatkâr sicil ve odaları esas alınmıştır. Belediyeye ödenen miktarlar belediyeden belediyeye değişmektedir. TABLO-30: ÖRNEK KASAP ESNAFININ MALİYETLERİ KURULUŞ AŞAMASI MİKTARI Vergi Dairesi - FAALİYET AŞAMASI (1 aylık) Vergi Dairesi MİKTARI KAPANIŞ AŞAMASI 1-Gelir Vergisi 200TL 2-Muhtasar Beyanname 100TL Vergi Dairesi MİKTARI 12,33TL + Varsa Vergi Borçları 3-KDV Sosyal Güvenlik Kurumu Sosyal Güvenlik Kurumu - Sosyal Güvenlik Kurumu 270TL 270TL + Varsa Diğer SGK Ödemeleri Esnaf ve Sanatkârlar Sicili 85TL İlan Ücreti Esnaf ve Sanatkârlar Sicili Esnaf ve Sanatkârlar Sicili 20,00TL İlan Ücreti 73TL Maliye Harcı Esnaf ve Sanatkârlar Odası Belediye Oda 95TL Birlik 95 TL 800TL 31,40TL Maliye Harcı 18,00TL Onay/İşlem Ücreti Esnaf ve Sanatkârlar Odası 190TL Üyelik Aidatı Esnaf ve Sanatkârlar Odası AÇIKLAMALAR Faaliyet aşamasında vergi dairesine ödenen miktar görüşülen kişilerce verilmemiş olup, vergi daireleri de vergi mahremiyeti sebebiyle ödenen miktarı belirlenememiştir. SGK’ya yapılan ödemeler çalıştırılan işçi sayısına göre değişmektedir. Bir işçi esas alınarak maliyeti belirlenmiştir. Esnaf ve sanatkâr sicili ve odasına yapılan ödemeler oda gruplarına göre değişmektedir. Tablolarda Ankara esnaf ve sanatkâr sicil ve odaları esas alınmıştır. Varsa Üyelik Aidatı 190TL (95TL Oda 95 TL Birlik) Belediye Hafta Tatilinde Çalışma Ruhsatı 150TL Belediye Varsa İlan ve Reklam Vergisi 150TL Çevre ve Temizlik Vergisi 150TL Belediyeye ödenen miktarlar belediyeden belediyeye değişmektedir. İlan Ve Reklam Vergisi 150TL Noter 50TL (Noter defter onayı, İmza sirküsü ) TOPLAM 1.198TL Muhasebeci Çevre Ve Temizlik Vergisi 150TL 150TL Muhasebeci 150TL Elektrik 500TL Elektrik 500TL Su 90 TL Su 90 TL 1.950TL 1.581,73TL 93 TABLO-31: ÖRNEK LOKANTA ESNAFININ MALİYETLERİ KURULUŞ AŞAMASI FAALİYET AŞAMASI (1 aylık) MİKTARI Vergi Dairesi - Vergi Dairesi MİKTARI KAPANIŞ AŞAMASI 1-Gelir Vergisi 500TL 2-Muhtasar Beyanname Vergi Dairesi MİKTARI 12,33TL + Varsa Vergi Borçları 400TL 3-KDV 250TL Sosyal Güvenlik Kurumu Sosyal Güvenlik Kurumu - Sosyal Güvenlik Kurumu 270TL 270TL + Varsa Diğer SGK Ödemeleri Esnaf ve Sanatkârlar Sicili 85TL İlan Ücreti Esnaf ve Sanatkârlar Sicili Esnaf ve Sanatkârlar Sicili 20,00TL İlan Ücreti 73TL Maliye Harcı Esnaf ve Sanatkârlar Odası Belediye Oda 95TL Birlik 95 TL 400TL 31,40TL Maliye Harcı 18,00TL Onay/İşlem Ücreti Esnaf ve Sanatkârlar Odası 190TL Üyelik Aidatı Esnaf ve Sanatkârlar Odası Varsa Üyelik Aidatı 190TL(95TL Oda 95 TL Birlik) Belediye Hafta Tatilinde Çalışma Ruhsatı 150TL Belediye Varsa İlan ve Reklam Vergisi 100TL Çevre ve Temizlik Vergisi 100TL AÇIKLAMALAR Faaliyet Aşamasında Vergi Dairesine Ödenen Miktar Görüşülen Kişilerce Verilmemiş Olup, Vergi Daireleri De Vergi Mahremiyeti Sebebiyle Ödenen Miktarı Belirlenememiştir. SGK’ya yapılan ödemeler çalıştırılan işçi sayısına göre değişmektedir. Bir işçi esas alınarak maliyeti belirlenmiştir. Esnaf ve sanatkâr sicili ve odasına yapılan ödemeler oda gruplarına göre değişmektedir. Tablolarda Ankara esnaf ve sanatkâr sicil ve odaları esas alınmıştır. Belediyeye ödenen miktarlar belediyeden belediyeye değişmektedir. İlan ve Reklam Vergisi 100TL Çevre ve Temizlik Vergisi 100TL Noter 50TL (Noter defter onayı,İmza sirküsü ) TOPLAM 798TL Muhasebeci 100TL Muhasebeci 100TL Elektrik 300TL Elektrik 300TL Su 150 TL Su 150 TL 2.510TL 1.291,73TL 94 GENEL DEĞERLENDİRME VE ÖNERİLER 1- Esnaf tanımının açık ve net bir şekilde yapılmalı ve esnaflar yapılan tanıma uygun bir biçimde vergilendirmeye tabi tutulmalıdır.Esnaf ve ticaret odalarına kayıt konusundaki karışıklık çözülmelidir.Bu sorunun çözülmesi ülkemizdeki esnaf sayılarının ve esnaflara ilişkin verilerin sağlıklı bir şekilde elde edilmesini sağlayacaktır. Bu veriler doğrultusunda esnaf ve sanatkârlara yönelik doğru politikaların uygulanmasında aracılık edecektir. 2- Esnaf ve sanatkârların iş yeri açarken başvuracakları makamların sırası açıkça belirtilmelidir. Zira başvurulacak makamlar belirtilmesine rağmen bunların sırası, ilgili kurumların sitelerinde yer almamaktadır. Bu da iş yeri açmak isteyen vatandaşın bilgi sahibi olmasını sağlayacaktır. 3- Esnaf ve sanatkârların iş yeri açarken istenilen belgelerde özellikle belediyelerde hangi iş yeri ise ona göre belgelerin ayrı başlıklarda düzenlenerek verilmesi vatandaşlar açısından daha yararlı olacaktır. Bunun yanı sıra TESK ve diğer meslek odaları da aynı hassasiyeti göstermeli ve süreçleri daha ayrıntılı bir biçimde anlatmalıdırlar. 4- Esnaf ve sanatkârlar konusunda kanunda belirtilen hususların çıkarılacak bir yönetmelikle daha açık bir biçimde düzenlenmelidir. İstenilen evraklar ise ilgili bakanlığın tebliği veya yönergesiyle açık bir biçimde düzenlenmelidir. Bu belgeler dışında başka bir evrak istenmemelidir. Aynı belgeler tekrar tekrar kuruluşlarca esnaftan istenmemelidir. 5- Esnaf ve sanatkârların işyeri açmalarını kolaylaştırmak için tek durak ofislerine benzer bir yapı oluşturarak buradaki sorunlar giderilebilir. Girişimci ruhun önündeki engelleri kaldırarak sermaye birikiminin önünü açmak gerekir. Bu yapı odalara verilebilir. Ancak bu yapının nasıl işleyeceği ve denetiminin nasıl yapılacağı gibi hususlar ön plana çıkmaktadır. Bu yapı üzerinde tartışmak gerekmektedir. 6- Esnaflarımızın kuruluş maliyetlerini azaltmak için İş yeri açılmasından itibaren vergi ödemelerinde belediye vergi/harç/ruhsat bedelleri dahil olmak üzere 3 yıl esnaftan iş yeri açmayla ilgili herhangi bir bedel alınmamalı (Gelir Vergisi, İlan ve Reklam Vergisi, Emlak Vergisi, Çevre ve Temizlik Vergisi, Tatil Günlerinde Çalışma Ruhsatı Harcı, İşyeri Açma İzin Harcı, Sosyal Güvenlik Primi) ve İşletmenin 3. yılından sonra makul taksitlerle bu bedellerin alınması sağlanarak esnafların desteklenmesi yoluna gidilebilir. 7-Esnaf ve sanatkârların iş yeri kapatırken kendileri açısından cezayı gerektirecek durumları önlemek için sadece bu kurumlara(vergi dairesi, belediye) başvurmakta; ancak sicile veya odaya başvurmamaktadır. Esnaf odaya başvurmadığı için buradaki üyelik aidatları birikmektedir. Bunun sonucu bazı odalar ilamsız icra yoluna gidebilmektedir. Bu sebeple iş yerini kapatılırken esnaf ve odalar arasında ihtilaflar gündeme gelmektedir. Esnaf ve sanatkârların iş yerinin kapatılmasındaki en büyük sorun budur. Bu sorun temelde üç nedenden kaynaklanmaktadır: I)Esnaf ve sanatkârların iş yerinin kapatılması sürecinde yeterince bilgi sahibi olmayışı II) Esnaf ve sanatkârların iş yerinin kapatılmasında ilgili sicil terkin ve oda üyelik aidatlarından kaçınmak isteyişleri III) Esnaf ve sanatkârların iş yerinin kapatılma işini muhasebecilerce yaptırması sonucu iş yerinin kapatılmasında gecikmelerin yaşanmasıdır. 8-Esnaf ve sanatkârların iş yerinin kapatılması sürecinde yaşadığı bu sorunun aşılması için: I) Vergi usul kanununun 160. maddesine göre: “VUK 153 üncü Maddede yazılı mükelleflerden işi bırakanlar, keyfiyeti vergi dairesine bildirmeye mecburdurlar. (Ek fıkra: 22/07/1998 - 4369/3 md.;Değişik fıkra: 16/07/2004 - 5228 S.K./6.mad) İşi bırakma bildiriminde bulunmayan bir mükellefin işi bıraktığının tespit edilmesi veya yapılan araştırma ve yoklamalar sonucunda bilinen adreslerinde bulunamaması ve başka bir adreste faaliyetine devam ettiğine dair bilgi edinilememesi veya başkaca bir ticarî, ziraî ve meslekî faaliyeti olmadığı halde münhasıran sahte belge düzenlemek amacıyla mükellefiyet tesis ettirdiğinin vergi incelemesine yetkili olanlarca düzenlenen rapor ile tespit edilmesi ve mükellefiyet kaydının devamına gerek görülmediğinin raporda belirtilmesi halinde, mükellef (matrahlı veya matrahsız beyanname verenler dahil) işi bırakmış addolunur ve mükellefiyet kaydı vergi dairesince terkin edilir. Bu durum, ilgili kamu kurum ve kuruluşu ile kamu kurumu niteliğindeki meslek üst kuruluşuna da bildirilir.”hükmü yer almaktadır. Ancak vergi dairesince bu yükümlülük daha çok resen terk işlemlerinde söz konusudur. Esnaf kendi isteğiyle bir kapatma yaptığında uygulanmamaktadır. Esnaf sicilleri ancak Sicil 96 müdürünün doğrudan bunu araştırması sonucu ilgilinin iş yerini kapattığını öğrenebilmektedir. VUK 160. maddenin 2. fıkrasının son bölümü “Bu durum ve iş yeri kapamaya ilişkin başvurular ilgili kamu kurum ve kuruluşu ile kamu kurumu niteliğindeki meslek üst kuruluşuna ve ilgili sicillere bildirilmesi zorunludur.” şeklinde bir düzenleme yapılabilir. İlgilinin vergi dairesine başvurması durumunda esnaf sicilinin ve odaların vergi dairesinin e-sistemini görmesi sayesinde herhangi bir kanun değişikliğine gerek olmaksızın üyelerin takibini sağlanabilir. II)İş yerlerinin kapatılmasında ilgili kurumlar arasında eşgüdüm ve bilgi alış verişi sağlanmadır. Bu da ilgili kurumların elektronik ortamda kendileri için gerekli bilgileri görebilecek bir yapılanmayla mümkün olabilecektir. III) İş yerlerini kapatılırken kapatmayla ilgili işler muhasebecilere verilebilmektedir. Ancak kimi muhasebeciler işlemleri zamanında yapmamakta ya da sadece vergi dairelerindeki işlemleri gerçekleştirmektedir. Dolayısıyla bu durum, oda üyeliğinin son bulmaması gibi sorunların devam etmesine neden olmaktadır. İlgili esnafların muhasebecilerinin işlemlerini takip etmesi sağlanmalıdır. IV) İş yerlerinin kapatılmasındaki süreçte esnafın ilgili odaya ve sicile gelmeyişinin nedeni bunlarla ilgili ücret ve harçlardan kaçınmak isteyişleridir. Ekonomik yetersizlikler sebebiyle iş yerini kapatmak zorunda kalan esnaflar bu harç ve ücretleri ödemek istememektedir. Bu sürecin daha sağlıklı işleyebilmesi için kapatmanın sicilden ücretsiz olarak yapılması gerekmektedir. Bu sayede yeni açılan iş yerleri ve kapanan iş yerleri açısından sağlıklı değerlendirmeler yapılabilecektir. Bu değerlendirmeye göre odalar bütçelerini belirlemektedir. Bunun da sağlıklı işlemesi kamu hizmeti sunan esnaf ve sanatkâr oda ve birliklerinin yapılarının daha da sağlamlaşmasını sağlayacaktır. İş yeri açma ve kapatma maliyetleri incelendiğinde bir iş yeri kapatmanın maliyeti iş yeri açmaya göre nispeten daha azdır. Ancak esnafın kapatmada sermayesini kaybettiği için az olan masrafları bile karşılamak istememektedir. Bu nedenle iş yeri kapatılırken özellikle sicilden terkin işlemlerinin ücret veya harç alınmadan yapılması iş yerlerinin kapatılması için ilgili esnafın sicile gelmesini sağlayacaktır. 97 9- Gerek iş yerlerinin açılmasında gerekse de kapanmasında esnafların maliyetleri fazladır. Esnaf küçük sermaye sahibidir. Çoğu zaman oda üyelik aidatlarını ödeyememektedir. Odalar ise bunları tahsil etmekte zorlanmaktadır. Esnaf iş yerlerini kapatmak istediğinde biriken aidatlarını vermekten kaçınmakta çoğu zaman sicilden sonra odaya da gitmemektedir. Bu durumun temelinde esnaf odalarının mali yönden güçlü olmayışı yatmaktadır. Mali yönden güçlü olmayan odalar küçük de olsa biriken bu üyelik aidatları için icra yoluna başvurabilmektedir. Bu sorunun çözülmesi için daha önce iş yerlerini kapatıp sicile veya odaya başvuru yapmayan üyeler ilgili kurumların koordinasyonuyla belirlenmeli ve belli bir tarihten sonra ilgili esnaf vergi dairesine başvurduğu zaman diğer kuruluşlarda kanunen yapması gereken işlemler vergi dairesince kişiye bildirilmelidir. 10- Esnaf ve sanatkârların bürokrasi ve kırtasiyecilik sebebiyle yaşadıkları sorunlara en etkin çözümlerden birsi de vergi dairesi, esnaf ve sanatkâr sicili, meslek odaları, SGK, belediyeler, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ve ilgili diğer kurum ve kuruluşlar arasında birbirlerinin sistemlerini görecek e-sistemin kurulmasıdır.Böylelikle kırtasiyeciliğin önüne geçilmiş olacaktır. 11-İlgili kurumlar arasında ortak bir platform oluşturarak esnaf ve sanatkârların sorunları görüşülmeli ve çözüm önerileri değerlendirilmelidir. Esnaf odaları ve birlikleri maddi açıdan güçlendirilmeli ve esnafların hak ve menfaatlerini koruyacak yasal bir düzenlemeye tabi tutulmalıdır. 98 KAYNAKÇA 1982 TC Anayasası 213 Sayılı Vergi Usul kanunu 5174 Sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu 5362 Sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu 6762 Sayılı Türk Ticaret Kanunu 13 Haziran 2007 tarihli Resmi Gazete 26551 Sayılı Sanayi ve Ticaret Bakanlığının Esnaf ve Sanatkâr İle Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulu Kararı 2005 Tarihli 9207 Karar Sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına ilişkin Yönetmelik 16 Eylül 2005 Tarihinde Çıkarılan Esnaf ve Sanatkâr Sicili Yönetmeliği 2008 tarihli Esnaf ve Sanatkârların Ödeyecekleri Kayıt Ücreti Yıllık Aidat Hakkında Yönetmelik 2008 tarihli Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşlarının Üst Kuruluşlarına Ödeyecekleri Kayıt Ücreti ve Katılma Payları İle Düzenledikleri ve Onayladıkları Belgeler İle Yaptıkları Hizmetler Karşılığında Alacakları Ücretler Hakkında Yönetmelik Vergi Dairesi İşlem Yönergesi Türk Ticaret Kanunu Tasarısı TESK 2008 Esnaf Raporu Aralık–2008 Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Esnaf ve Sanatkârlar Değişim, Dönüşüm, Destek(3D) Strateji Belgesi TESK 2009 Esnaf Raporu TESK 2009 Esnaf ve Sanatkârların Sorunları ve Çözüm Önerileri Aralık–2009 Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Esnaf ve Sanatkârlar Değişim, Dönüşüm, Destek(3D) Strateji Belgesi www.tesk.org.tr. www.dpt.gov.tr www.cerkezkoytv.com. 99