7.sınıf zambak soru bankası
Transkript
7.sınıf zambak soru bankası
4. Beslenmemiz ve tükettiğimiz besinlerin sindirilme sinin sebepleri arasında; I. Vücudumuzun enerji ihtiyacını karşılamak II. Besinlerin hücrelere geçebilecek hale gelmesini sağlamak III. İnsanların yaşama ve büyümesini sağlamak Aşağıda belirtilen organlardan hangisinde, sindi rim enzimlerini içeren salgı üretilmez? A) £ sftdeo aim) şeklindeki ihtiyaçlardan hangileri bulunur? A) Yalnız I B) İv e li C) II ve III D) I, II ve Pankreas C) Bazı yiyecekler ve besin grupları, aşağıdaki şemada karışık olarak verilmiştir. Protein Tavuk Karbonhidrat Tereyağ Yağ Sebze Vitamin Pasta 5. İnsanın ince bağırsağında bulunan çok sayıdaki parmaksı yapıdaki villus, canlıya aşağıdaki özellik lerden hangisini kazandırır? A) Besinleri daha hızlı sindirme B) Sindirilen besinleri kana daha hızlı emme C) Besinleri daha fazla sindirme Bu besinler ve en çok bulunduğu yiyeceklerle ilgi li olarak, hangi eşleştirme doğru olur? D) Daha fazla sindirilmiş besin depolama 6. Yemek borusu İnce bağırsak Sindirim kanalında gerçekleşen; I. Safra sıvısının salgılanması II. Ağız ve midede bulunan kasların kasılıp gevşemesı III. Tükürük bezlerinin salgı üretmesi şeklindeki olayların hangileri, besin maddelerinin sindiriminde rol oynar? A) Yalnız I B) İv e li C) İve III D) I, II ve Yukarıdaki şekilde X ile işaretlenmiş olan organı mızın görevleri arasında, aşağıda verilenlerden hangisi bulunmaz? A) Sindirilmiş olan besinlerin bir kısmının kana geç mesini sağlar. B) Besinlerin fiziksel olarak parçalanmasına yardımcı olur. C) Besinlerdeki proteinlerin kimyasal sindirimini baş latır. D) Yutulan besinlerin yeterli bir süre depolanmasını sağlar. Sindirim sistemine salgı veren organlar arasında, aşağıdakilerden hangisi bulunmaz? A) Tükürük bezi B) Pankreas C) Mide D) Böbrek * İnsanda, büyük moleküllü besinler ağıza alındıktan sonra; sırasıyla yemek borusu, mide, ince bağır saktan geçerken parçalanırlar. Sindirim kanalında ki sindirilmeyen besin atıkları bir süre biriktirildikten sonra, anüsten dışarıya atılır. Buna göre, besinlerin sindirilmesi sürecinde, aşağıdakilerden hangisi meydana gelmez? Beslenme ve sindirim sürecinde meydana gelen; A) Büyük moleküllü besinlerin ağız ve midede kasla rın yardımıyla parçalanması I. Besinleri ağızda iyice çiğneme II. Aşırı ve dengesiz olarak beslenme III. Stresli bir hayat yaşama olaylarından hangileri sindirim sistemini olumsuz yönde etkiler? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III B) Sindirilen besinlerin tamamının kalın bağırsaktan kana emilmesi C) Ağız, mide ve ince bağırsakta kimyasal sindirim etkinliğinin yapılması D) Besin parçalarının, sindirim kanalındaki kasların kasılmalarıyla ileriye doğru taşınması 12. Büyük yapılı besinlerin fiziksel sindirime uğrama sı, aşağıdaki faydalardan hangisini sağlar? Sindirim sisteminde gerçekleşen bir etkinlik, aşağıda ki şemada verilmiştir. mm A) Sindirim süresinin kısalmasını B) Parçalanan besin miktarının azalmasını C) Besinlerin daha yavaş sindirilmesini D) Emilen besin oranının azalmasını , Ağız Pişmiş et Su Yukarıdaki şemada “?” olan yere, aşağıda verilen değerlendirmelerden hangisi yazılabilir? 13. Öğretmen, Fen ve Teknoloji laboratuvarında, aşağıda gösterilen düzeneği hazırlıyor. A) Sadece kimyasal sindirim yapılır. B) Sadece fiziksel sindirim yapılır. C) Hem fiziksel hem de kimyasal sindirim yapılır. D) Fiziksel veya kimyasal sindirim yapılmaz. Yemek borusunun özellikleriyle ilgili olarak, aşağı da verilen ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Yapısında yavaş ve düzenli olarak çalışan kas gru bu bulunur. B) Yutulan besinlerin kontrollü olarak mideye taşın masını sağlar. Ekmek Elma Bu deney kabına sırayla dört farklı besin konularak sonuçları izleniyor. Buna göre, bu deney düzeneğinde belirtilen besin lerden hangilerinin sindirimi gerçekleşir? C) Çalışması istemli olarak kontrol edilmektedir. A) 1 ve 2 B) 3 ve 4 D) İçerisinde fiziksel sindirim yapılmaz. C) 1,3 ve 4 D) 2, 3 ve 4 TEST - 2 Sindirim Sistem i 1. Ağzımızdaki dişlerin sindirimle ilgili olan görevi, aşağıda verilenlerden hangisidir? 4. Tükürük bezinin ürettiği salgının görevleri arasında; I. Kuru besinleri ıslatma A) Büyük yapılı besinleri küçük parçalara ayırmak II. Besinlerin kayganlaşmasını sağlama B) Besinleri kana geçebilecek hale çevirmek III. Besinlerin tadının alınmasına yardımcı olma C) Besinlerin tadını algılamak şeklindeki işlemlerden hangileri bulunur? D) Besinlerin sıcaklığını algılamak 2. A) Yalnız I B) İv e li C) İve III D) I, II ve Besinlerin sindiriminin tamamlanmasında, aşağıdakilerden hangisi görev yapmaz? A) Katı besinlerin çiğnenmesi 5. B) Pankreas ve karaciğerin salgı üretmesi C) Anüsün besin atıklarını vücuttan uzaklaştırması D) Mide kaslarının kasılıp gevşemesi & Besinlerin kimyasal olarak sindirim özellikleri şemada gösterilmiştir. Besin içerikleri Sindirildiği yer Oluşan moleküller COiOni) 4 | 1 (Enzimler) ► Yağ 3. Sindirim sistemimizi oluşturan yapı ve organlar ile sin dirime yardımcı organlar aşağıdaki şekilde gösteril miştir. (Enzimler) • • V • • • \Ttdeo e ttim İ3 > .Yutak ■Yemek borusu Karaciğeı Pankreas İnce bağırsak (Enzimler) ■ Şekilde numaralarla belirtilmiş olan kısımlarla ilgili aşağıdaki kavramlardan hangisi doğru olarak veril miştir? A) 1 Karaciğer B) 2 C) 3 Karbonhidrat D) 4 -> İnce bağırsak Protein 6 . Büyük yapılı besinlerin fiziksel olarak daha küçük par çalara ayrılmasına fiziksel sindirim denir. Sindirim kanalındaki besinlere uygulanan; Anüs I. Dişlerle çiğnenme II. Tükrük enzimleriyle parçalama Sindirime yardımcı olan organlar aşağıdakilerin hangisinde birlikte verilmiştir? III. Midede katı ve sıvı besinleri birbirine karıştırma A) Ağız ve mide işlemlerinden hangileri fiziksel sindirime örnek ve rilebilir? B) Yutak ve yemek borusu C) Karaciğer ve pankreas A) Yalnız I B) İv e li D) İnce bağırsak, kalın bağırsak ve anüs C) İve III D) I, II ve Ağızda iyice çiğnenmeden yutulan besinler, midenin daha çok çalışmasına neden olur. Bu durum zamanla midede hazımsızlığa sebep olur. Bu durumun gerçekleşmesine; I. Ağızda, yeterli fiziksel sindirimin yapılmaması Beslenme sırasında, yutulan yiyeceklerin sindirim kana lında ilerleme durumu, aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. i Besinler \fideo i (Mm — ► Yemek borusu II. Yutulan besinlerin midede gerekenden daha uzun süre tutulması M C D Mim III. Midede, besinlerin kimyasal sindirimi tamamlan dıktan sonra kana geçirilmesi şeklindeki olaylardan hangileri neden olabilir? 8. A) Yalnızll B) I ve I C) İve III D) live İnce bağırsak Yukarıdaki sistem şeklinde, boş bırakılan “X” yeri ne, hangi organımızın resmi yapıştırılmalıdır? A) B) C) D) Bir uzman, şekildeki düzeneği kurarak, etin sindirim durumunu araştırıyor ve belirtilen sonuca ulaşıyor. 30 gram et tüpe eklenir | / 10 gram Pankreas öz suyu m Sindirim 5 saatte tamamlanır Etin sindirim süresini azaltmak için; I. Etin fiziksel olarak parçalanması II. Kaba 10 gram daha pankreas öz suyu eklenmesi III. Kaba 10 gram safra sıvısı eklenmesi değişikliklerinden hangileri yapılmalıdır? A) Yalnız B) İv e li C) II ve III D) I, II ve 11. Sağlıklı bir insan, bir günlük beslenmesinde, sadece 300 gram tereyağı tüketiyor. Bu bireyin sindirim sürecinde üç sindirim organın daki yağ miktarı nasıl değişim geçirir? A) Yağ miktarı (gr) B) Yağ miktarı (gr) m 9. Yediğimiz bir elmadaki besinlerin sindirilip, kana geçmesi sırasında gerçekleşen olaylarla ilgili ola rak aşağıda verilenlerden hangisi doğrudur? A) Önce kimyasal sindirim, sonra fiziksel sindirim ya pılır. g f | Organlar Ağız Mide Yağ miktarı (gr) B) Önce fiziksel sindirim, sonra kimyasal sindirim ya pılır. C) Sedece fiziksel sindirim yapılır. D) Sedece kimyasal sindirim yapılır. Fen ve Teknoloji İnce bağırsak Ağız Mide Yağ miktarı (gr) Organlar Ağız Mide ince bağırsak ince bağırsak Organla Ağız Mide İnce bağırsak Sindirim Sistem i 1. Pankreas ve karaciğerle ilgili olarak, aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır? 4. Öğretmen Fen ve Teknoloji dersinde doğru beslenme konusunu anlattıktan sonra sınıfa “ Sindirim sistemi mizin sağlığını korumak için neler yapmalıyız?” so rusunu sormuştur. A) İnce bağırsaktaki sindirime yardımcı olurlar. B) Pankreas öz suyunda enzim, safra sıvısında ise özel maddeler vardır. Aşağıdaki öğrencilerden hangisinin vermiş olduğu cevap doğrudur? C) Bu organlar vücuttaki sindirim hızını azaltırlar. D) Safra büyük yağ damlalarını daha küçük parçala ra ayrırır. 2. A) B) Yemek sırasında ve yemekten hemen sonra fazla miktar da su içmeliyiz. Tamer Hakan, bir günlük sabah kahvaltısında aşağıdaki be Yemeği hızlı yiyerek sofradan hemen kalkmalıyız. , sinleri tüketiyor. C) meo çözümü D) Kafeinli ve asitli içecekleri tercih etmeliyiz. Çok sıcak ve çok soğuk şeyler yiyip içmemeliyiz. Şebnem Bu beslenmeden sonra, Hakan’ın vücudundaki kimyasal sindirimde daha fazla görev yapan or ganlar hangisinde işaretlenmiştir? 5. Besinlerin gerekenden daha az çiğnenmesinin sin dirim açısından zararı, aşağıdakilerin hangisidir? A) Yemek yeme iştahı azalır. B) Dişlerde çürüme olur. C) Sindirim olayı zorlaşır. D) Kana daha fazla besin geçer. Mide Mide İnce bağırsak 6. Bir besin maddesinin insanın sindirim kanalı boyunca yıkım ürünlerinin miktarı, şekildeki gibi değişmiştir. 1Ürün miktarı Kalın bağırsak İnce bağırsak Sindirim organları Mide İnce bağırsak Bu grafiğe bakılarak, ilgili besin ve onun sindirimi hakkında, hangi açıklama yapılamaz? 3. Aşağıdaki organlardan hangisi besinlerin daha kü çük parçalara ayrılmasında görev vapmaz? A) İnce bağırsakta, bu besinin hem sindirimi gerçekleş miş, hem de ürünlerinin bir kısmı kana emilmiştir. B) Dışarıdan alınan bu besinde, bir miktar sindirim ürünü hazır olarak bulunmaktadır. A) Kalın bağırsak B) İnce bağırsak C) Midede, bu besinin sindirimi ve emilimi yapılmaz. C) Mide D) Ağız D) Bu besin bir yağ çeşidi olabilir. 7. İnce bağırsak ile kalın bağırsak arasında; I. Suyun kana emilmesi 10. Tükettiğimiz yiyecek ve içecekler içerisinde protein, karbonhidrat, yağ, vitamin, su ve mineral isimli besin ler bulunur. II. Vitamin ve minerallerin kana geçmesi Aşağıdaki besin menülerinden hangisini tüketen birey daha çok enerji üretip tüketebilir? III. Besinlerin yapıtaşlarına kadar parçalanması şeklindeki etkinliklerden hangileri ortaktır? A) A) Yalnızı B) İ v e l i C) İve III D) II ve II B) 200 gr köfte 200 gr tereyağı 200 gr ekmek 200 gr meyve 200 gr ayran 200 gr ekmek f 8. 200 gr köfte 200 gr meyve suyu 200 gr ayran Bir öğrenci; deney tüplerine belirtilen maddeleri ekle yerek, sindirim olayını gözlemliyor. Pankreas öz suyu 200 gr ekmek 200 gr su 200 gr meyve Mide öz suyu i I Zeytin yağı î Parça et Bu deney tüplerinin hangilerinde, büyük molekül lü besinlerin yapıtaşları meydana gelir? 11. Kalın bağırsaktan alınan bir miktar posa içerisinde; I. Su ve vitamin A) Yalnız I B) I ve I C) İve III D) live II. Besin atıkları III. Mikroorganizma gibi madde veya canlıların hangileri bulunabilir? 9. Serdal öğretmen sindirimle ilgili olarak, aşağıdaki dü zenekleri hazırlıyor. 100 gr pankreas öz suyu . • . . • 100 gr pankreas öz suyu . * . * • * *- 50 gr parça et Sıcaklık : 30 °C : *- 50 gr kıyma et A) Yalnız B) İv e li C) İve III D) I, II ve 12. Yeterli ve dengeli beslenmeyle ilgili olarak; âSss- Video Yaşa ve yapılan işlere uygun miktarda besin tüketilmelidir. rrizfımii Sıcaklık : 30 °C A li Serdal öğretmenin yaptığı bu deneydeki amacı, aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? Tüm besin içeriklerinden gerekli olan miktarlarda tüketilmelidir. C) Fiziksel sindirimin besin sindirimine olan etkisini belirlemek D) Besin miktarının besin sindirimine olan etkisini be lirlemek Can Cem- A) Enzimlerin besin sindirimine olan etkisini belirlemek B) Sıcaklığın besin sindirimine olan etkisini belirlemek Sağlıklı yaşamak, büyüme ve gelişmeyi sağlamak için beslenme önemlidir. isimli bireylerden hangilerinin yaptığı açıklama doğrudur? A) Yalnız Ali B) Ali ve Can C) Can ve Cem D) Ali, Can ve Cem TEST - 4 1 . İnsanların sindirim sisteminde, karbonhidrat sindi 4. riminin başladığı ve bittiği yerler, aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? Başladığı yer & â Video COzOmti Bittiği yer A) Ağız Mide B) Mide İnce bağırsak C) Ağız İnce bağırsak D) Ağız Kalın bağırsak 5. Aşağıda verilenlerden hangisinin kullanılması, sin dirim sistemine zarar vermez? A) Sigara B) Alkol C) Asitli içecekler D) Meyve suyu Aşağıdaki deney tüplerinin içerisine, eşit miktarda be sin konularak, ilgili sıvılar ekleniyor 10 g tükürük sıvısı Video CM 2. 20 g mide öz suyu 20 g pankreas öz suyu 4 4 4 Protein Yağ Nişasta Yağ Protein Nişasta Nişasta Protein ^ İyice çiğnenerek yutulan besinler, aynı miktarda çiğ nenmeden yutulan besinlere göre daha kolay sindirilir. Yağ J Besinlerin çiğnenmesinin sindirime katkısı, aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? Bir süre sonra tüplerdeki besinlerin sindirilme oranları arasında, aşağıdaki değer durumlarının hangisi bulunur? A) Kullanılan enzim miktarını artırır. A) III > II > I B) II > I > C) I > II > III D) II > III i B) Kimyasal sindirim hızını artırır. C) Sindirilecek besinin enerji değerini artırır. D) Besinlerin kana emilimini kolaylaştırır. 6. 3. Bir beslenme uzmanı, beslenme ve sindirimle ilgili ola rak, şu açıklamayı yapıyor. Yiyeceklerimizi ağzımızda ne kadar uzun süre çiğnersek o kadar kolay sindirilir ve daha hızlı kana geçer. im i 7. Sindirim sisteminde oluşan hastalıklar arasında, aşağıda verilenlerden hangisi yoktur? A) Gastrit B) Bronşit C) Tifo D) İshal Uygun şartlara sahip bir deney düzeneğindeki besin lerin sindirim hızı, grafikteki gibi değişmektedir. Buna göre, uzmanın açıklamasına gösterilecek ne den, aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? A) Çiğneme kimyasal sindirimi sağlar. Kimyasal sindirim de besin emilimini a rtırır. B) Çiğneme fiziksel sindirimi sağlar. Fiziksel sindirim de enzim etkinliğini a rtırır. C) Çiğneme besinlerin yutulmasını sağlar. Hızlı beslenme kana besin geçişini hızlandırır. A) Küçük moleküllü besinlerin artması D) Çiğneme besinlerin tadının algılanmasını sağlar. Tadı algılanan besinler daha hızlı sindirilerek kana emilir. C) Enzim miktarının azalması Düzenekte anından sonraki hız değişiminin oluşmasına, hangi olay etkide bulunmaz? B) Sıcaklığın düşmesi D) Ortamdaki besinlerin azalması Bir sindirim organımızda gerçekleşen sindirim olayı, aşağıda şematik olarak gösterilmiştir. (Besin maddesi) E E E ¡2 H (Küçük moleküller) Sindirim olayı © O o°c® + e c° c Glikoz Karbonhidrat Enzim 10. Cemil, bir öğünde tükettiği büyük moleküllü karbon hidrat miktarının, sindirim kanalı boyunca değişim du rumunu, hazırladığı grafik üzerinde göstermiştir. Enzim Bu etkinliklerin gerçekleşmesi sırasında, hücredeki karbonhidrat, enzim ve glikoz miktarı hangi grafikte ki gibi değişim geçirir? Organlar ‘ Miktar B) Miktar Glikoz Karbonhidrat Zaman C) Zaman Miktar A) Ağız ve kalın bağırsaktaki değişim biçimi yanlıştır. Karbonhidrat Zaman Cemil’in hazırladığı grafikle ilgili olarak, aşağıdaki öğrencilerden hangisinin yaptığı değerlendirme doğrudur? Zaman B) Ağız ve ince bağırsaktaki değişim biçimi yanlıştır. r a C) Mide ve kalın bağırsaktaki değişim biçimi yanlıştır. D) Her dört organdaki değişim biçimi doğrudur. Sindirim sisteminde bulunan bir organımızda besinle rin sindirilerek azalma durumu, şekilde gösterilmiştir. Zaman Belirtilen özelliklere sahip olan sindirim organımız, aşağıda verilenlerden hangisidir? İnsanların sindirim kanalının bazı kısımları, yandaki şekil üze rinde oklarla gösterilmiştir. Sin dirim organlarından bazıları ok la işaretlenmiştir. Aşağıda verilen sindirim etkin liklerinden hangisi, okla belir tilen organlardan birinin göre vi değildir? A) Besin içeriklerinin sindirilmesi için çeşitli salgıların üretilmesini sağlamak B) Yenilen besinlerde bulunan proteinlerin sindirimini başlatmak C) Besinlerin sindirildikten sonra kana geçirilmesini sağlamak D) Sindirim kanalındaki besin atıklarının vücuttan uzaklaştırılmasını sağlamak Vücutta boşaltım yapılmasına; 4. I. Besinlerin kullanılması sonucu atıkların oluşması II. Atık ürünlerin hücre yaşamını tehdit etmesi A) Kanın böbrekte süzülmesi III. Beslenmenin devam etmesi için vücuttaki bazı fazlalıkların uzaklaştırılması B) Tuz, su ve ürenin böbreklerden üretere geçmesi C) Oluşan sıvı karışımın idrar kesesine taşınması şeklindeki olay veya durumların hangileri sebep olmaktadır? A) Yalnız I B) İv e li C) II ve III D) I, II ve İdrarın oluşması ve vücuttan uzaklaştırılması süre cinde, hangi olay diğerlerinden sonra gerçekleşir? D) Böbreklere atardamarla kan gelmesi 5. 2 . İhsan, bir günlük beslenmesinde, sadece aşağıdaki Böbreğin yapısını oluşturan çok sayıdaki küçük süzme cisimciğine ne ad verilir? A) Nefron B) Alveol C) Villus D) Nöron besinleri tüketiyor. 6. Kandaki atıkların boşaltımında, aşağıdaki olaylar dan hangisi rol oynamaz? Video çttümv A) Sindirilmeyen besin atıklarını dışarıya atma B) Soluk alıp verme C) İdrar sıvısını oluşturma Bu bireyin gün sonunda üreteceği idrarın özelliğiy le ilgili olarak, aşağıdaki bireylerden hangisinin yorumu doğru olur? - B) Su ve üre oranı yüksek olur. D) Terleme yapma 7. Boşaltım sistemimizin bir organı, şekilde gösterilmiş tir. Bu organla bağlantılı olan kısımlardan üç tanesi, aşağıdaki şekilde işaretlenmiştir. Su ve üre oram düşük olur. ^ ¿ E c e ----------------------------------C) D) Su oranı yüksek, üre oranı düşük olur. Su oranı düşük, üre oranı yüksek olur. ^*Neşe'-----------------------------------------------— ►Z (Üreter) Sağlıklı olan bir insanda boşaltım sisteminin çalış masını, aşağıdakilerden hangisi etkilemez? İşaretlenen kısımların özellikleriyle ilgili olarak; A) Bireyin günlük olarak düzenli şekilde egzersiz yap ması II. Z deki atık madde oranı X ve Y den daha çoktur. I. X ve Y böbreğe kan giriş çıkışında görev yapar. III. X, Y ve Z de su ve kan hücreleri ortak bulunur. B) Bireyin çeşitli besin maddelerinden yeterli ve dü zenli olarak tüketmesi şeklindeki açıklamalardan hangileri doğrudur? C) Ortamın hava sıcaklığının yüksek olması A) Yalnız I B) İv e li D) Bireyin yeterli ve düzenli olarak ders çalışması C) II ve III D) I, II ve 8 . Vücut organlarından dört tanesi, aşağıdaki şemada verilmiştir. Bu organlardan vücuttaki su miktarını artıran ve azaltanları, hangisinde doğru eşleştirilmiştir? Su miktarını artıran I 10. Kalp ile bazı organlarımız arasında, şekilde gösterilen dolaşım ilişkisi bulunuyor. Bu dolaşım biçiminde, kandaki üre miktarı, aşağı daki grafiklerin hangisindeki gibi değişir? Su miktarını azaltan D) 9. Üre miktarı Bir besinin vücudumuzda kullanılması ve atık oluşum durumu, şemada gösterilmiştir. Kullanılan ürünler Parçalanma Protein Zehirli maddeler x organı Ure Yukarıdaki şemada belirtilen X organı, aşağıdakilerden hangisi olmalıdır? 11. Bir insanın diyaliz makinesine bağlanmasına sebep olan durumu, aşağıdaki öğrencilerden hangisi be lirtmiştir? Kandaki besinlerin birikmesi ve depolanma ması A) B) 4M ^ Ecev C) Velil D) $ $ Böbreklerin yeterince çalışmaması ve atık ların vücutta birikmesi Aşırı terlemeden dolayı vücudun çok su kaybetmesi J~Bö Böbreklerde taş oluşması ile böbreklerde Itihaplanmanm oluşması ^Avsel l*ti Aşağıda verilen organlardan hangisi, vücudumuzda üretilen idrarın uzaklaştırılmasında görev vapmaz? A) Üreter B) Kalın bağırsak C) İdrar kesesi D) Üretra 4. Atık maddeleri vücudumuzdan uzaklaştıran organlar dan 3 tanesi, şekilde gösterilmiştir. Video C O lIM Bu organların görevleriyle ilgili olarak, aşağıdaki eşleştirmelerin hangisi doğrudur? X’in görevi Sıcak havalarda ve egzersiz yapanlarda şekilde verilen etkinliğin (terleme) meydana gelmesi; I. Vücut sıcaklığının düzenlenmesi Y’nin görevi Z’nin görevi Kana besin emilimi yapma A) Vücut sıcak lığını ayarlama Kandaki oksijeni artırma B) Kandaki oksi jeni artırma Vücut sıcaklığını ayarlama Kana besin emilimi yapma Vücut sıcaklı C) ğını ayarlama Kana besin emilimi yapma Kandaki oksijeni artırma Kana besin D) emilimi yapma Kandaki oksijeni artırma Vücut sıcaklığını ayarlama II. Vücuttaki bir kısım su ve tuzların uzaklaştırılması III. Vücuttaki ürenin uzaklaştırılması şeklindeki faydalardan hangisini sağlar? A) Yalnız I B) I ve II C) İve III D) II ve III 5. İnce bağırsaktan kana gerekenden daha fazla mi neral (tuz) geçmesi durumunda, zamanla aşağıdakilerden hangisi gerçekleşir? A) Kalın bağırsaktan dışarıya atılması B) İdrarla dışarıya atılması C) Besinlere çevrilerek enerji üretiminde kullanılması Bir boşaltım sistemi yapısı kendisiyle ilgili olarak, şu açıklamayı yapıyor. D) Akyuvarlar tarafından yok edilmesi 6. Yandaki şekilde, böbreğe Böbrek atardamarı kan getiren ve kan götüren damarlar gösterilmiştir. Bu açıklamada X yazılan yere, aşağıdaki ifadeler den hangisi getirilemez? A) İdrar oluşumunu sağlama B) Safrayı meydana getirme 1fideo commü Böbrek atardamarı ile böbrek toplardamarı ara sında, aşağıda verilen lerden hangisinin miktarı aynıdır? C) Vücuttaki üre miktarını azaltma A) Oksijen B) Besin D) Kandaki atıkları süzme C) Kan hücresi D) Su 7. Kandaki zehirli maddeleri zararsız hale getirerek boşaltıma yardımcı organ hangisidir? Böbrek atardamarı yapısında atık madde oranı yük sek olan kanı böbreklere getirir. Böbrek atardamarıyla böbreğe gelen kandaki üre miktarı, aşağıdaki grafiklerin hangisindeki gibi de ğişim geçirir? A) B) Üre miktarı A) SB Video Üre miktarı CWtroü Pankreas C) n fi firm II Zaman C) Üre miktarı Zaman D) Üre miktarı a U n ü Zaman 8. D) Zaman 10. 8-C sınıfından bir öğrenci sindirim sistemimizi oluştu ran ve sindirime yardımcı olan organlardan bazılarını gösteren aşağıdaki posteri hazırlamıştır. Bir organımızda bazı maddelerin değişme durumu, aşağıdaki şemada verilmiştir. Besin Normal Su Normal Normal Üre Az Çok Tuz Normal Normal N Ç&fcn/ü > a if'tieo Bu özelliğe sahip olan organımız, aşağıda verilen lerden hangisidir? Kalın bağırsak Öğretmen boşaltım sistemi konusunu anlattıktan sonra sınıfa aynı posteri göstererek “Şekildeki sindirim sistemi organlarından hangileri atık maddeleri vücudumuzdan uzaklaştıran organlar arasında da yer alır?” sorusunu sor muştur. Şekle göre aşağıdaki öğrencilerden hangisi soru ya doğru cevap vermiştir? A) « B) C) D) Fen ve Teknoloji # Mide ve pankreas Kalın bağırsak ve mide ®> f Pankreas ve karaciğer Karaciğer ve kalın bağırsak Günlük olarak yapılan ve yapılması da tavsiye edilen bir beslenme etkinliği, şekilde gösterilmiştir. 3. İ Video Sizde böbrek yetmezliği rahatsızlığı var. Böbrekleriniz vasıtasıyla süzülmesi gereken maddelerin bir kısmı, kanınıza karışıyor. Bu durum kandaki atık oranının artmasına ve zehirlenmeye neden olabilir. Bu sorunun iki tane tedavisi bulunuyor. Bunun için geçici çözüm yolu 1 dir, kalıcı tedavi yöntemi ise 2 dir. COtOmO Belirtilen etkinliğin boşaltım ve sindirim sistemle rine sağladığı faydaya; Bu doktorun önerdiği 1 ve 2 nolu tedavi yöntemleri, aşağıdakilerin hangisinde birlikte verilmiştir? I. Besinlerin fiziksel olarak küçük parçalara ayrılma sına yardımcı olma 1. yöntem 2. yöntem II. Besin atıklarının vücudumuzdan uzaklaştırılmasını sağlama A) Diyalize bağlanma Böbrek nakli III. Kana geçen besin içeriği ve hücrelerden çıkan atık maddelerin taşınmasını sağlama B) Taş kırma Düzenli beslenme C) Böbrek nakli Diyalize bağlanma D) Egzersiz yapma Böbrek nakli şeklindeki özelliklerin hangileri örnek verilebilir? A) Yalnız I B) İv e li C) II ve III D) I, II ve 4. Ayhan, boşaltım sistemi konusuyla ilgili olarak, aşağı daki şemayı hazırlıyor. İçtiğimiz suyun vücuda alınıp idrarla vücudumuzdan atılması sürecinde, hangi organımız görev yapmaz? A) Kalp B) İnce bağırsak C) Karaciğer D) Böbrek Böbrek Kalın bağırsak Deri jSag/ar Sağlar ^ 5. Sağlar Aşağıdaki besinlerden hangisinin fazla miktarda tüketilmesi, idrardaki amonyak ve üre gibi azotlu artık madde miktarının artmasına sebep olur? Akciğer Video cötom Ayhan yukarıdaki şemayı tamamlamak için “?" olan yere, aşağıda verilen ifadelerden hangisini yazma lıdır? Salata A) “İdrar Üreten Organlar” B) “Atıkları Vücudumuzdan Uzaklaştıran Organlar” C) “Kandaki Su ve Tuzu Azaltan Organlar” D) “Kandaki Atıkları Azaltan Organlar” Tatlı Boşaltımda görevli organ ve dışarıya attığı mad deyle ilgili olarak; 9. Öğretmen: Şekilde verilen 1 ve 2 numaralı organların isim ve görevlerini söyler misin? I. Böbrekler -> Üre ve vitamin II. Akciğer III. Deri Su ve karbondioksit Su ve tuz Video eşleştirmelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) İv e li C) II ve III D) I, II ve ctoümü Öğrenci: 1 numaralı organ böbrektir, metabolizma sonu cu oluşan zehirli maddelerin daha az zehirli olan üreye dönüşmesini sağlar. 2 numaralı organ karaciğerdir, kandaki atıkları süzer. İnsanlar arasında üretilen idrar miktarının farklılığı ve idrar üretmenin istemli olup olmamasıyla ilgili olarak, hangi eşleştirme doğru olur? Bu açıklamalara göre öğrenci ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? Üretilen idrar miktarı İdrar üretim durumu A) Boşaltım sistemi organlarının şeklini biliyor, ancak görevlerini birbirine karıştırıyor. A) Farklılık oluşturur İstemlidir B) Farklılık oluşturur İstemsizdir B) Boşaltım sistemi organlarının şekillerini birbirine karıştırıyor ancak görevlerini biliyor. C) Eşit olur İstemlidir D) Eşit olur İstemsizdir Böbrek idrarı üretir, üreter ve üretra idrarı taşır ve idrar kesesi de idrarı bir süre depolar. Buna göre, belirtilen organlarda idrardaki atık miktarı nasıl deği şim geçirir? C) Boşaltım sistemi organlarını ve görevlerini çok iyi biliyor. D) Boşaltım sistemi organları ile diğer sistemlerin or ganlarını ayırt edemiyor. 10. □ Böbrekleri normalden fazla çalışanlar, zaman za man diyaliz cihazına bağlanırlar. j Karaciğer, beslenmeyle vücuda giren ürenin pro teinlere dönüşümünü sağlar. Video coıomt) J Vücudumuz su ve tuzun fazlasını, terlemeyle yo luyla dışarı atabilir. ] Böbrekler, kandaki üre ve tuz ve atıkların vücut tan uzaklaştırılmasını sağlar. Yukarıdaki cümlelerin içerdiği bilgilerin doğru (D) ya da yanlış (Y) olmasına göre kutucuklara D ya da Y ya zılacaktır. Cümleler değerlendirildiğinde kutu içindeki harfle rin görünümü, aşağıdakilerden hangisindeki gibi olur? C) Atık miktarı D) Atık miktarı A)S m B)® 1 s 1 2 3 4 Organlar 1 2 3 4 Organlar s ra C)0 °)[p] S m [D| m m D Denetleyici ve Düzenleyici Sistem ler Sinir sisteminin çalışmasıyla ilgili olarak; 4. I. İnsanların doğumundan itibaren ölümüne kadar devam eder. Adrenalin hormonunun kana salgılanması sonu cunda, şu etkinlikler gerçekleşir: • Kan şekerinde artma • Kalp atışında hızlanma III. Her insanının yaşamındaki görevi ortaktır. • Göz bebeklerinde büyüme şeklindeki açıklamaların hangileri doğrudur? Aşağıdakilerden hangisinin meydana gelmesi sı rasında, yukarıda belirtilen olaylar gerçekleşmez? II. Sinir sistemi farklı kısımlardan meydana gelmiştir. A) Yalnız I B) İv e li C) II ve III D) I, II ve A) Havlayan köpekten korkma B) Akşam ders çalıştıktan sonra uyuma C) Hızlı tempoda koşma D) Annesinden azar işitme Merkezi sinir sisteminin bir bölümü, yandaki şekilde X harfiyle işaretlenmiştir. X ile gösterilen bölümün özellikleriyle ilgili olarak, aşağıdaki öğrencilerden hangisinin yaptığı değer lendirme yanlıştır? A) C) İstemsiz hareketleri kontrol eder. Beyin ile vücut organları arasında uyartı iletimi yapar. 5. \fîcİBo cöiümu Beyin; istemli olarak yapılan hareketlerin, omurilik ise alışkanlık ve refleks hareketlerinin yapılmasını kontrol eder. Buna göre, aşağıdaki olaylardan hangisinin gerçek leşmesinde, beyin ve omurilik birlikte rol oynamaz? B) Reflekslerin oluşmasını sağlar. D) B) S Hareket dengesinin oluşmasını sağlar. Dans etme Meyve soyma Hayal kurma Aşağıdaki refleks olaylarından hangisi, diğerlerin den farklı bir biçimde kazanılır? Bir cismin göze yaklaşması sırasında, göz kapaklarının hemen kapanması Uyuyan bireyin ayağına iğne batırıldığın da, bireyin ayağını hemen geri çekmesi Limon yiyen birisini gören, diğer bir kişinin ağzının sulanması Patlama sesini duyan bireyin, olduğu yerden sıçraması 6. İç salgı sisteminin sahip olduğu özelliklerle ilgili ola rak, aşağıda verilen ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Hormon salgılayan çeşitli salgı bezlerinden olu şurlar. B) Salgılanan tüm hormonlar, vücutta hayat boyu gö rev yapar. C) İç salgı bezleri görevlerini yapabilmek için, dolaşım sistemiyle işbirliği yapar. D) Organların düzenli ve uyumlu bir şekilde çalışma sında rol oynarlar. Çevre şartlarında meydana gelen; I. Çevre sıcaklığında ani değişmeler 10. Üç öğrenci bir odanın sıcaklık durumuyla ilgili olarak, aşağıdaki değerlendirmeyi yapıyor. II. Işık şiddetinin artması veya azalması Bu oda çok sıcak III. Havadaki koku miktarındaki değişmeler gibi olaylardan hangileri sinirlerde uyartı oluşma sına neden olabilir? A) Yalnız B) I, veli C) İve III D) I, II ve Video W coıam ~ r Odanın havası çok serin Odanın havası ne sıcak ne de soğuk Ahmet Haşan Bu değerlendirme farklılığıyla ilgili olarak, aşağı daki yorumların hangisi doğrudur? 8. A) C) Yukarıda bazı kısımları belirtilen vücut sistemiyle ilgili, aşağıdaki açıklamaların hangisi yanlıştır? D) A) Her insanın yaşamında ortak görev yapar. B) Madde alışverişi ile irkilme davranışını düzenler. C) Vücuttaki mikropların yok edilmesini sağlar. D) Organ çalışmasını denetler ve düzenler. 9. 11. Yanan bir muma elimizi yaklaştırdığımızda gerçekleşen olaylar, şekilde gösterilmiştir. Aşağıda verilen organlardan hangisinin çalışması nı, omurilik soğanı kontrol etmez? \l <deo çe tümü Şekilde gösterilen etkinlikler, aşağıdaki kavramla rın hangisine örnek verilebilir? A) “Uyarı - Tepki” B) “Sonradan Kazanılan Refleks” C) “Hormonların Görevi” D) “Beynin Fonksiyonları” Denetleyici ve Düzenleyici Sistem ler 1. Doğuştan ve sonradan kazanılan refleks hareket leri arasında, aşağıdakilerden hangisi ortaktır? A) İstemsiz olarak yapılma B) Bir takım deneyimler sonucu sonradan öğrenilme 4. Video COZdmij Günlük hayatta gerçekleşen bazı olaylar, aşağıdaki şemada verilmiştir. O Nefes almak a Gürültüden irkilmek O Kan basıncını düzenlemek C) Bütün insanlarda ortak olma D) Genler tarafından kalıtımı yapılma 2. a Besinleri sindirmek Yanan muma dokunan parmağı geri çekmek organların çalış O İçmasını düzenlemek Rüya görüyor^ Daha yavaş soluk alıp veriyor Şemada belirtilen olaylar arasında, aşağıda veri lenlerden hangisi ortaktır? A) Sonradan öğrenilme B) Beyin tarafından kontrol edilme C) İstemsiz olarak meydana gelme ve bacaklarını hareket ettiriyor D) Refleks şeklinde meydana gelme Bir insan, şekilde gösterilen etkinliği yaparken; I. Beyin II. Omurilik 5. III. Omurilik soğanı isimli sinirsel organlardan hangileri aktif olarak gö revini sürdürür? Aşağıdaki olaylardan hangisi, sinir sistemi tarafın dan istemli olarak kontrol edilmez? A) Resim yapılması B) Öğretmenin ders anlatması 3. A) İv e li B) İve III C) II ve II D) I, II ve Günlük yaşamımızda meydana gelen bazı etkinlikleri miz, aşağıdaki şekillerde ifade edilmiştir. Bu etkinliklerden hangisinin meydana gelmesinde, “Beyin - Beyincik” fonksiyonu en vüksek oranda ger çekleşir? C) Midenin besinleri karıştırması D) Parkta çeşitli bedensel hareketlerin yapılması 6. Tiroit bezinden salgılanan tiroksin hormonu, vücu dun enerji üretimi ve kimyasal olaylarını hızlandırır. Sağlıklı bir insanda tiroksin hormonunun miktarındaki değişim grafikte gösterilmiştir. ■Tiroksin miktarı Zaman Video ctfitm/ü İpte yürüyen cambaz Bu zaman sürecinde, kişinin vücudunda aşağıdaki değişimlerden hangisi gerçekleşmez? A) Kan dolaşımının hızlanması B) Kas ve sinir çalışmasının artması C) Üretilen idrar miktarının artması D) Vücuttaki depo besin miktarının artması -247. Sınıf Soru Bankası 7. İnsanda gerçekleşen; I. Göze yaklaşan sineğe karşı göz kapağını kapatma 10. Vücudumuzdaki salgı bezi özelliğine sahip olan bir or ganımız, şekilde gösterilmiştir. II. Gürültülü bir ses etkisiyle yerinden sıçrama III. Hoşa giden bir olay karşısında gülme olaylarından hangileri refleks davranışlarına örnek olarak verilebilir? A) Yalnız I B) I ve II C) İve III D) II ve III Video çötmü İnce Şekilde gösterilen salgı beziyle ilgili olarak, aşağı daki şemalardan hangisinde verilen bilgilerin tü mü doğrudur? A) Bezin adı: Hipofiz Salgıladığı hormon: İnsülin ve glukagon Hormonun görevi: Kan şekerini ayarlamak B) Bezin adı: Pankreas Salgıladığı hormon: İnsülin ve glukagon Hormonun görevi: Kan şekerini ayarlamak C) Bezin adı: Pankreas Salgıladığı hormon: Glukagon ve adrenalin Hormonun görevi: Kan şekerini ayarlamak D) Bezin adı: Pankreas Salgıladığı hormon: İnsülin ve glukagon Hormonun görevi: Heyecanlanmayı sağlar. Şekilde gösterilen etki - tepki olayıyla ilgili olarak; I. Parmağın çekilmesi istemsiz olarak gerçekleşir. II. “Acı” hissi, parmak çekildikten sonra algılanır. III. İğnenin batması sırasında, duyu almaç ve sinirle rinde çok yoğun bir uyarım olur ve bu uyartılar ön ce omuriliğe taşınır. şeklindeki yargılardan hangileri doğrudur? 9. A) Yalnız I B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III Bazı alışkanlık ve refleks hareketlerinin oluşturulmasın da “ önce beyin sonra da om urilik faaliyetleri” rol oynar. Aşağıdaki faaliyetlerden hangisinin oluşturulmasın da, bu özellik geçerli değildir? A) Müzik eşliğinde, bilinen bir dansın yapılması Cem: 15 yaşında Ece: 15 yaşında Şekilde gösterilen Cem ve Ece ergenlik dönemine gir miş ve fiziksel bazı değişimler geçirmeye başlamışlar. B) Araba sürmesini yeni kavrayan kişinin, aracıyla ana caddeye çıkması Cem ve Ece’de ergenlik dönemi değişmelerinin gerçekleşmesini sağlayan hormonlar, aşağıdaki bezlerden hangisinden salgılanır? C) Yeni doğan bebeğin, annesinin memelerinden süt emmesi A) Eşeysel bezler B) Böbreküstü bezleri D) Sporcuların, havuzda farklı şekillerde yüzmesi C) Tiroit bezi D) Pankreas bezi Denetleyici ve Düzenleyici Sistem ler 1. Aşağıdaki salgı bezlerinden hangisinin hormonları, erkek ve dişi bireyler arasında farklılık oluşturur? A) Tiroit bezi B) Eşey bezi C) Böbrek üstü bezi D) Pankreas bezi 4. Pankreasın salgıladığı insülin hormonu, aşağıdaki faaliyetlerden hangilerinin gerçekleştirilmesinde görev yapar? A) Kan şekerinin artması B) Kandaki oksijen oranının artması C) Kan şekerinin azalması D) Kandaki mineral oranının azalması 2. Şeker hastalığı olanlar, dışarıdan “insülin" hor monu alarak kullanırlar. Eğer birisi insülini ağız yoluyla alırsa, ihtiyacını gideremez. Eğer insülini enjeksiyonla damardan alırsa, ihtiyacını karşıla mış olur. 5. Bu farklılığın oluşma nedenleri arasında, aşağıdakilerden hangisi bulunmaz? Öğretmen: “Tabloda belirtilen hastalıkların hangi iç salgı bezlerinden kaynaklandığını ve nasıl oluştuğunu söyler misin?” Hastalık türü S A) İnsülinin, mide ve ince bağırsakta sindirilerek et kinliğini kaybetmesi B) İnsülinin, sadece kan yoluyla vücutta yayılması C) İnsülinin, ince bağırsaktaki emiliminin yetersiz ol ması Öğrenci: Guatr hastalığı pankreastan kaynaklanmak tadır, salgı bezinin fazla çalışmasıyla ortaya çıkar. Şe ker hastalığı tiroit bezinden kaynaklanmaktadır, salgı bezinin insülin hormonunu çok az veya salgılayamamasından dolayı kandaki şeker miktarı düşürülemez. D) İnsülinin, kanla bağlantılı olan belirli hücrelerin ça lışmasını uyarabilmesi 3. Bu açıklamalara göre öğrenci ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? Bir araştırmacı, insanlarla benzer sinirsel özelliklere sa hip fare kullanarak, aşağıda belirtilen deneyi yapıyor. & A) Hastalıkların nasıl oluştuğunu biliyor, ancak hasta lığa sebep olan salgı bezlerini birbirine karıştırıyor. Beyninin üst kısmı kesilerek çıkartılıyor. Bu durumda farenin öğrenme yeteneğini kaybettiği ve öğrendiği bilgileri de unuttuğu belirleniyor. tfdeo cö&m B) Hastalıkların nasıl oluştuğunu ve hangi salgı be zinden kaynaklandığını bilmiyor. C) Hastalıkların nasıl oluştuğunu ve hangi salgı be zinden kaynaklandığını çok iyi biliyor. D) Hastalığa sebep olan salgı bezlerinin isimlerini bi liyor, ancak hastalıkları birbirine karıştırıyor. Bu deneyden sonra, bu farenin yaşamında aşağı daki bireylerin belirttiği olayların hangisi meydana gelir? 6. Bir ormanda, yandaki şekilde gösterilen etkinliğin yapılma sı sırasında, merkezi sinir sisteminin hangi kısımları birlikte görev yapar? A) Beyin ve beyincik B) Beyin, omurilik ve beyincilik C) Beyin, beyincik ve omurilik Sevgi Belkız D) Beyin, beyincik, omurilik ve omurilik soğanı 7. Merkezi sinir sisteminin temel kısımları, aşağıdaki şe kilde gösterilmiştir. 10. Sinir sistemimiz merkezi ve çevresel sinir sistemi ol mak üzere iki kısımdan meydana gelir. Merkezi sinir sistemi ve çevresel sinir sistemimiz arasındaki ilişki, aşağıdakilerin hangisinde açık lanmıştır? \lideo çama Belirlilen kısımlar, aşağıdakilerin hangisinde doğ ru eşleştirilmiştir? 1 II III I IV A) Beyin Beyincik O.soğanı Omurilik B) Beyin Beyincik Omurilik O.soğanı C) Beyincik Beyin Omurilik O.soğanı D) O.soğanı Beyin Omurilik Beyincik I 8 . Bir insanın ensesine sert şekilde vurulması çok sakın calı olup, ölüm tehlikesi oluşturabilir. Kafatası ve omurga içindeki sinirler çevresel sinir sistemini oluşturur. Organlara bağlanan sinirler merkezi sinir sistemini oluşturur. Merkezi sinir sistemi uyartı iletimini yapar, çevresel sinir sistemi ise değerlendirme yapar. Kafatası ve omurga içindeki sinirler çevresel sinir sistemini oluşturur. Organlara bağlanan sinirler merkezi sinir sistemini oluşturur. Merkezi sinir sistemi değerlendirme yapar, çevresel sinir sistemi ise uyartı iletimi yapar. I Kafatası ve omurga içindeki sinirler merkezi sinir sistemini oluşturur. Organlara bağlanan sinirler çevresel sinir sistemini oluşturur. Merkezi sinir sistemi uyartı iletimini yapar, çevresel sinir sistemi ise değerlendirme yapar. I Kafatası ve omurga içindeki sinirler merkezi sinir sistemini oluşturur. Organlara bağlanan sinirler çevresel sinir sistemini oluşturur. Merkezi sinir sistemi değerlendirme yapar, çevresel sinir sistemi ise uyartı iletimi yapar. Bu sonucun oluşmasına, aşağıdaki sinir bölümle rinden hangisinin zarar görmesi neden olabilir? A) Beyin B) Beyincik C) Omurilik soğanı D) Omurilik 11 \fhteo cMtm Oksijen tüketimi Tiroksin miktarı Kandaki tiroksin mikta rının artmasına bağlı olarak, oksijen tüketimi aşağıdaki gibi değişi yor. Bu durumda, tiroksin üretimiyle ilgili olarak hangi yorum yapılamaz? A) Tiroksin miktarının artması, hücrelerdeki oksijen tüketimini artırır. B) Metabolizmanın hızlanması sırasında, kandaki ti roksin miktarı artış gösterebilir. C) Tiroksin miktarının artması, vücuttaki enerji tüketi mini azaltır. D) Uyuma sırasında, kandaki tiroksin miktarı azalıyor olabilir. Fen ve Teknoloji « I Wh , Ayşe, Emre ve Esra 13 yaşlarında olup, ergenlik dönemine birlikte giriyorlar. Ergenlik dönemi boyunca günlük olarak; Ayşe 0,13 mg, Emre 0,16 mg ve Esra 0,11 mg büyüme hormonu salgılıyor. Ergenlik dönemi bitiminde (3 yıl sonra) bu bireyle rin boyları arasında hangi ilişki bulunur? Denetleyici ve Düzenleyici Sistem ler __ Tiroit bezinden salgılan tiroksin adlı hormon, hücreler deki enerji üretimini düzenler. Tiroksin hormonunun, vücutta oluşturduğu değişmelerle ilgili olarak; 4. Sinirsel mesaj ya da emirlerin nöronlar üzerindeki ile tilme şekline uyartı denir. Sinirler üzerinde taşınan uyartıların süresi, şiddeti ve sıklığı farklı olabilir. I. Kandaki tiroksin miktarının artması, yaşamsal et kinliklerin hızlanmasına yardımcı olur. Buna göre, sinirlerin çalışmasıyla ilgili, aşağıdaki değişmelerden hangisi doğrudur? II. Havaların soğuk olduğu zamanlarda, daha fazla ti roksin salgılanır. A) Tepki şiddeti III. Kandaki tiroksin oranının artması, vücuttan terle meyle su kaybının artmasına sebep olabilir. açıklamalarından hangileri doğrudur? A) Yalnız B) İv e li C) İve III D) 1,11 ve Uyartı sayısı D) Uyartı hızı Vücudumuzdaki iç salgı bezlerinden bazıları, aşağı daki şekilde işaretlenmiştir. Uyartı sayısı Beyin 5. Akciğer Yürümesi sırasında, karşısına yılan çıkan bir in sanda gerçekleşen; I. Kan şekerinin artması II. Hızla kaçmaya başlaması III. İnsanın irkilmesi Bağırsaklar olaylarından hangileri doğrudan sinirler tarafından oluşturulur? Bu iç salgı bezlerinden hangilerinin ürettiği hormon lar, erkek ve kadınlar arasında farklılık oluşturur? A) Yalnız X B) Yalnız K C) X ve Y D) Z ve K A) Yalnız I B) İv e li C) II ve III D) I, II ve 6 . Yemek yedikten sonra kanındaki şeker miktarı ar tan bir insanda, aşağıdaki değişimlerden hangisi gerçekleşir? Bir insanda tiroit bezinin yeterli hormon üreteme mesi durumunda; A) Miktar B) Miktar Insülin I. Solunumla enerji üretiminin azalması II. Besin ve oksijen tüketiminin artması III. Vücutta halsizlik, uyuşukluk ve genel tembellik durumlarının oluşması olaylarından hangilerinin oluşması beklenir? Glukagon Glukagon sfideo coıom Zaman C) Miktar Glukagon Zaman D) Miktar Glukagon insülin A) YalnızI B) İv e li C) İve III D) 1,11 ve .........İnsülin Zaman Zaman 7. 8-C sınıfı öğrencileri, Fen ve Teknoloji dersinde sinir sistemiyle ilgili dört tane afiş hazırlamışlardır. Bu afiş lerin doğru bilgi içerenleri sınıf panosuna asılacaktır. 9. Ahmet denetleyici ve düzenleyici sistemimizle ilgili bir poster hazırlayacaktır. Öğrencilerin hazırlamış olduğu hangi afiş, içerdiği bilginin yanlış olmasından dolayı öğretmeni tara fından duvara asılmaz? Video çmm A) B) Omurilik beyin ve diğer vücut organ ları arasındaki bağ lantıyı sağlar. Omurilik ve omu rilik soğanı, bey nin bölümleridir. C) üü01 üûIII1 00Q0ü Beyincik, vücudumuzun hareket ve denge merkezidir. Sinir Sistemi ili m Jm 1/f «ne \ il l * 1 D) Omurilik refleks davranışlarımızın kontrol edilmesini sağlar. İç Salgı Bezleri Ahmet, belirtilen sistemlerden hangilerini poste rinde birlikte kullanmalıdır? 8. A) 1 ve 3 B) 1 ve 2 C) 2 ve 3 D) 2 ve 4 Bir öğrencinin hafta sonu tatilinde yaptığı bir etkinlik, şekilde gösterilmiştir. Öğrenci Bisiklet 10. Karaciğerle bağlantılı olan damarlar, aşağıdaki şekil de gösterilmiştir. Karaciğer atar damarı Karaciğer toplar damarı II Karaciğer İnce bağırsak toplar damarı Bu etkinliğin meydana gelmesinde beyin, beyincik ve omurilik aktif olarak rol oynar. Bu sinir organlarının bisiklet sürmedeki rolleriyle ilgili, hangi açıklama doğrudur? III Açlık durumunda 0 2 oranı: II > A) Beyin kasların çalışmasını, omurilik dengeyi, beyincik pedalın istemsiz hareket ettirilmesini sağlar. C) Beyincik kasların çalışma sını, beyin dengeyi, omurilik pedalın istemsiz hareket ettirilmesini sağlar. B) Beyin kasların ç a lış -^ masını, beyincik dengeyi, omurilik pedalın istemsiz hareket ettirilmesini sağlar. D) Beyincik kasların çalış masını, omurilik dengeyi beyin pedalın istemsiz hareket ettirilmesini sağlar. >I Kandaki şeker oranı: I > II > Tokluk durumunda 0 o oranı: II > III > I Kandaki şeker oranı: > I> Bu durumun oluşmasıyla ilgili olarak, aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır? A) Açlık ve tokluk durumunda kandaki oksijen mikta rı değişiklik göstermez. B) Yemek yendikten sonra III nolu damardaki besin miktarı artar. C) İnce bağırsaktan karaciğere, her zaman besin oranı yüksek kan gelir. D) Kan damarlarında, her zaman şeker bulunur. Denetleyici ve Düzenleyici Sistem ler 1. İnsanların dişi ve erkek bireylerinde; 4. I. Kalp ve akciğerin düzenli olarak çalışması I. Vücut organlarının orantılı olarak büyümesini sağ layan hormonu üreten II. Sınav sorularının düşünülerek çözülmesi II. Kandaki şeker miktarını ayarlayan hormonu üreten III. Aktif olarak hareket etme III. Korku, heyecan ve öfke anında yaşamsal olayları hızlandıran hormonu üreten olaylarından hangilerinin oluşmasında sinir siste minin bir rolü vardır? şeklindeki görevleri yerine getiren iç salgı bezle rinden hangileri ortaktır? A) Yalnız I B) İv e li C) İve III D) I, live 5. 2. Kaza geçiren bir bi reyde, şekilde işaret lenmiş olan (X) iç sal gı bezi fonksiyonunu kaybediyor. A) Yalnız B) İv e li C) İve III D) I, II ve Bir tehlike karşısında, irkilerek kaçma şeklinde tep ki oluşturan bir insanda; I. Sinir II. Kemik III. Kas organlarının baştan sona doaru etkinlik gösterme sırası, hangisinde verilmiştir? Video Çölümü Yukarıda belirtilen özelliğe sahip olan bireyin yapı ve ya şamında; I. Büyümenin aksaması Bir kişinin yaşamında; A) I - II-III B) l l - l l l - l C) I - I I I -II D) l l l - l l - l 6. II. İç salgı bezleri arasındaki uyumun bozulması | j III. Hormon salgılanmasının düzensizleşmesi şeklindeki olaylardan hangileri gerçekleşebilir? A) Yalnız B) İv e li C) İve III D) I, live Buna göre, kandaki adrenalin miktarıyla nabız sa yısı arasında hangi ilişki bulunur? A) 3. Kandaki adrenalin miktarı artmaya başladıktan sonra, genel metabolizma hızlanmaya başlar. Genel metabolizma içerisinde solunum, dolaşım, boşaltım ve hareket gibi etkinlikler vardır. Miktar B) Miktar Adrenalin Vücudumuzdaki denetleyici ve düzenleyici sistem deki bir anormallik; I. Besinlerin sindirimlerinin yapılamaması Zaman II. Kasların düzenli olarak çalışamaması III. Büyüme ve gelişmenin durması C) D) şeklindeki durumlardan hangilerinin oluşmasına neden olabilir? A) Yalnız I B) İv e li C) İve III D) I, live Zaman Miktar Nabız sayısı / V TAdrenalin T~ ^ Adrenalin Zaman Zaman 7. Sınıf Soru Bankası Beyni çıkarılan bir kedide, aşağıdaki davranışlar dan hangisinin gerçekleşmesi beklenmez? 10. Elimizi yanan bir muma yaklaştırdığımızda alınan aşı rı uyarım etkisiyle elimizi hızla geriye doğru çekeriz. < V«J Video A) Gördüğü fareyi kovalayarak yakalaması B) Yediği yiyecekleri sindirmesi Sıcaklık CMmü C) Nefes alıp vermeye devam etmesi D) Ayağına iğne batırıldığında, hemen sıçraması Merkezi sinir sisteminin iki bölümü, aşağıdaki şekilde X ve Y harfiyle işaretlenmiştir. Sinir sistemindeki X ve Y organları, aşağıdaki ya şamsal olaylardan hangisinin gerçekleşmesinde birlikte görev yapar? Belirtilen olayın gerçekleşmesinde aşağıda belirti len merkezi sinir sisteminin hangi kısmı etkin rol oynar? C) ,, c A) Yürüme ve koşma hareketi yapma B) Beslenme ve sindirimin yapılması C) Gelecekle ilgili hayal kurma D) Dokunma duyularının değerlendirilmesi Günlük yaşamda gerçekleşen üç olay, aşağıdaki şe mada gösterilmiştir. 11. . £ Örgü örmek ^ Dans etmek Suda yüzmek o» 'j Bu üç olay arasında; I. İstemsiz olarak meydana gelme II. Tekrar tekrar yapma sonucu öğrenilme III. Sinir - Kas - Kemik etkileşimiyle gerçekleşme şeklindeki özelliklerden hangileri ortaktır? SBS sınavının sonucunu öğrenen Ayşe’nin “ sevin me” şeklinde yaptığı tep ki hareketi, yandaki şekil de gösterilmiştir. Belirtilen etkinlik sırasında böbrek üstü bezlerinin salgılama aktivitesi artış gösteriyor. Yukarıdaki olayı yaşayan Ayşe’nin vücudunda, aşağıda belirtilen olay veya değişmelerden hangi si gerçekleşmez? A) Nabız sayısının artması B) Soluk alışverişinin hızlanması A) Yalnız I B) İv e li C) II ve III D) I, II ve C) Hücrelerindeki besin tüketiminin azalması D) Vücudundaki kimyasal olayların hızlanması Gözlerimiz yardımıyla, baktığımız nesne veya cisim lerin aşağıda verilen özelliklerinden hangisini algı layanlayız? A) Cisimlerin rengi B) Cisimlerin şekli C) Cisimlerin sıcaklığı D) Cisimlerin uzaklığı 5. 6. Gözdeki tabakaların dıştan içe doğru sıralanması, aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? Derimiz dokunulan cisimlerin, aşağıda verilen özel liklerinden hangisini algılayamaz? A) Vitamin oranı B) Sıcaklık C) Sertlik D) Islaklık Gözümüz, çok sayıda farklı yapının birleşmesinden meydana gelen bir organımızdır. Aşağıdaki şekilde işaretlenmiş olan göz kısımlannın isimlendirme durumu, hangisinde doğru yapılmıştır? A) Sert tabaka - Damar tabaka - Ağ tabaka B) Damar tabaka - Sert tabaka - Ağ tabaka C) Ağ tabaka - Damar tabaka - Sert tabaka D) Sert tabaka - Ağ tabaka - Damar tabaka Göz bebeği Mercek Duyusal uyarıların alınmasında görevli, almaç hüc relerinin bulunduğu kısımlarla ilgili, aşağıdaki eleştirmelerden hangisi yanlıştır? A) Göz - Retina B) Kulak - Salyangoz C) Burun - Sarı bölge D) Deri - Ust deri .. N 7. Cismin görüntüsünün, ağ tabakanın arkasına düş mesine neden olan göz kusuruyla ilgili, I. Miyop göz kusurudur. II. Mercek kullanılarak düzeltilir. III. Merceğin kırıcılığının azalması sonucunda oluşur, açıklamalarından hangileri doğrudur? Hasan’ın yukarıda belirtilen beslenme etkinliğini yapması sırasında; I. Göz A) Yalnız II B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III II. Kulak III. Dil IV. Burun 8 . Gözün bireye özgü mavi, yeşil, ela, siyah ve kah V. Deri organlarından hangileri rol oynayabilir? verengi gibi farklı renklerde görülmesini sağlayan kısmı hangisidir? A) I, III, IV ve V B) I, II, III ve IV A) İris B) Göz bebeği C) II, III, IV ve V D) I, II, III ve V C) Kornea D) Mercek 9. Kulak zarının çevresindeki hava basıncı, aşağıda verilenlerden hangisinin gerçekleşmesi durumun da dsngfilenemfiz? A) Kulak zarının sertleşmesi 12. Aşağıda verilen göz kusurlarından hangisinin te davisi voktur? A) Astigmatizm B) Miyopluk C) Renk körlüğü O) Şaşılık B) Çekiç, örs ve üzenginin birbiriyle kaynaşması C) Östaki borusunun tıkanması D) İşitme sinirlerinin fonksiyonunu kaybetmesi 13. Bir ressamın baktığı bir sahilin manzarasını çizme si sırasında; I. Duyu organları 10 . II. Sinir sistemi III. Hareket sistemi isimli organlarımız hangi sıraya göre kullanılır? Aşağıda verilenlerden hangisi, şekilde gösterilen duyu organımızın görevleri arasında bulunmaz? A) I -> II -> B) II -> l C) I -> III -> D) III -> l 14. Bir sınıfta öğretmen sınıf tahtasına konuyla ilgili bazı notlarını, şekilde gösterildiği gibi konuşmadan yazıyor. A) Atıkların dışarıya atılmasına yardımcı olma B) Oksijen ve karbondioksit değişimine (solunum) yardımcı olma C) Vücut sıcaklığının ayarlanmasına yardımcı olma Çevredeki olayların fark edilmesinde sinirler ve duyu organları birlikte görev yapar. D) Kaslara uyartı taşınmasını sağlama Öğretmenin bu etkinliği sırasında, hangi iki duyu organı daha çok rol oynamıştır? 1 1 . İşitme olayının gerçekleşme basamakları karışık ola rak tabloda verilmiştir. F ! V deo Ll J U Duyu sinirleri Kulak zarı Oval pencere I d I □ ı < A) Göz - Kulak B) Göz - Deri C) Kulak - Deri D) Göz - Dil Salyangoz Kulak kemikleri Duyu almaçları 15. Farklı uzaklıklardaki cisimlerin net olarak görülmesi için yapılan etkinliklere göz uyumu adı verilir. Ses dalgalarının kulak kepçesinden beyindeki işit me merkezine kadar ulaşması için belirtilen basa makların görev alma sırası, hangisinde doğru ola rak verilmiştir? A) Göz uyumunda iris rol oynar. A) b - * d - » f - > a - * c - » e B) Merceğin şeklini değiştirmesi, göz uyumunun ya pılmasını sağlar. B) f - * c - f e - » a - * b - » d Göz uyumuyla ilgili olarak, aşağıda verilen ifade lerden hangisi doğrudur? C) b - * e - * c - » d - M - » a C) Göz uyumu göze belli miktarda ışığın girmesini sağlar. D) a - » b - » c - » d - * e - » f D) Göz uyumu sadece gündüzleri yapılır. Aşağıdakilerden hangisi, cisimlerin görülmesinde doğrudan görev yapmaz? 5. Bütün duyu organlarının çalışmasında ortak olan olay, aşağıdakilerden hangisidir? A) Saydam tabaka B) Kirpikler A) Belirli şiddetteki uyarıları alabilme C) Görme sinirleri D) Sarı benek B) Beynin aynı merkezinde yorumlanma C) Uyarıları aynı şekilde algılama D) Uyarı yapıldığı sürece sürekli olarak algılanması Dildeki tat alma bölgeleri Dilimizde dört tane tat al ma bölgesi bulunuyor. Bu kısımlar harflerle şekil de işaretlenmiştir. Dildeki tat alma bölge leriyle ilgili, aşağıdaki eşleştirmelerden hangi si doğrudur? 6. Bakılan bir cismin gözde algılanma durumu, aşağıda ki şekilde gösterilmiştir. benek Görüntü à Video Ctótmrt) Bakılan yer Mercek A) Tatlı madde C) Tuzlu madde X Z B) Acı madde Sinirler Y D) Ekşi madde Hazırlanan bu posterle ilgili olarak, aşağıdaki de ğerlendirmelerin hangisi yapılabilir? K A) Gözü sağa sola hareket etmesini sağlayan kasla rın uyumsuzluğu sonucu, aşağıdakilerden hangisi oluşur? A) Katarakt B) Hipermetropluk C) Astigmatlık D) Şaşılık Normal bir gözde, cisimlerin görülme durumu belirtilmiştir. w B) Miyop bir gözde, cisimlerin görülme durumu belirtilmiştir. v Derya C) Bazı yapısal bozukluklara bağlı olarak, ortaya çıkan iki göz kusuru ve düzeltilme şekli, aşağıda gösterilmiştir. Görüntü Hipermetrop bir gözde, cisimlerin görülme durumu belirtilmiştir. D) Astigmat bir gözde, cisimlerin görülme durumu belirtilmiştir. Görüntü Melike := :m > İnce kenarlı mercek 7. Hipermetrop göz Bu iki göz kusuru ile ilgili olarak, aşağıdaki özellik lerden hangisi ortak olabilir? Koku ve tat alma duyusuyla ilgili olarak; I. Her iki duyu organı, birbiriyle uyumlu olarak etkinlik gösterir. II. Her iki duyu organı da suda eriyebilen maddelerin uyarılarını algılar. III. Her iki duyunun algılanmasında beyin görev yapar, A) Görüntünün retinanın önünde oluşması B) Göz merceğinin esnekliğinin bozulması şeklindeki açıklamaların hangileri doğrudur? C) Gözün önden arkaya doğru uzamış olması A) Yalnız B) İv e li D) Cisimlerin bulanık (kötü) görülmesi C) İve III D) I, II ve 8. Göze gelen fazla ışığın, göz içindeki doku ve yapı lara zarar vermesi; 11. En büyük duyu organımız olan derinin yapısı şekilde gösterilmiştir. I. Göz bebeği açıklığının büyüyüp küçülmesi II. Göz kapağının göze girecek ışık miktarını sınırla ması III. Gözyaşı sıvısının salgılanması Video cöümi} şeklindeki yöntemlerin hangileriyle önlenir? 9. A) Yalnız B) İv e li C) İve III D) I, II ve Kulağımızda bulunan bir yapımız, aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. Belirtilen yapıların görevlerine göre eşleştirilmesi aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? & Vücudumuzun ısısını ayarlar. Boşaltıma yardımcı olur. Vücudumuzu dış etkilerden korur. A) * ve O Yalnız ★ ^ ve O B) Yalnız O ^ ve ★ * ve O C) ^ ve O Yalnız ★ * ve O D) * ve O Yalnız O ÇflJünıü ve ★ Bu kulak yapısıyla ilgili olarak; I. Orta kulağın yapısında bulunur. II. Ses titreşimlerini oval pencereye iletir. III. Vücut dengesinin sağlanmasında beyinciğe yar dımcı olur. 12. Bir öğrenci, cisimlerin görülme durumuyla ilgili olarak aşağıdaki posteri hazırlıyor. şeklindeki açıklamalardan hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) İv e li C) II ve III D) I, II ve Sağlıklı gözde yazının görülme durumu 10. Burnumuzdaki yapılar solunan havanın; Kusurlu gözde yazının görülme durumu Bu posterle ilgili olarak, aşağıda verilen değerlen dirmelerden hangisi doğrudur? I. Sıcaklığı A) Posterdeki her iki şekille ilgili verilen bilgiler doğ rudur. II. Nem miktarı III. Oksijen miktarı B) Posterdeki her iki şekille ilgili verilen bilgiler yanlıştır. şeklindeki özelliklerinden hangilerini değiştirebilir? A) Yalnız B) İv e li C) İv e III D) I, II ve C) 1. şekildeki bilgiler doğru, 2. şekildeki bilgiler yan lıştır. D) 1. şekildeki bilgiler yanlış, 2. şekildeki bilgiler doğ rudur. Kulaktaki “Çekiç - Örs - Üzengi” kemiklerinin sesin duyulmasındaki görevi, aşağıdakilerden hangisin de verilmiştir? 4. Bir ailedeki göz kusurları aşağıda verilmiştir; Sınıfta arka sırada oturuyor, tahtadaki yazı ları okuyamıyor. Ayşe A) Kulağa giren zararlı maddeleri süzmek B) Kulak zarının titreşmesini sağlamak Ali dede merce9'n'n saydamlığını kaybetme sinden dolayı net göremiyor. Emine teyze Kırmızı ve yeşil renkleri birbirinden ayırt edemiyor. Haydar amca Çocuklarına aldığı çikolatanın üzerindeki "içindekiler” yazısını okuyamıyor. C) Ses uyarılarını sinirlere aktarmak D) Kulağa giren ses titreşimlerinin şiddetini artırmak Radyodan yüksek seste müzik dinleyen birey bir süre sonra radyonun sesini kısarak.düşük sesli olarak din lemeye devam ediyor. Bu ailedeki bireylerden hangisinin göz kusuru gü nümüz teknolojik araçları veya teknolojik gelişme leriyle tedavi edilemez? Bu durumda, sesin algılanmasıyla ilgili olarak, aşağıdakilerden hangisi gerçekleşmez? A) Ayşenin göz kusuru A) B) Ali dedenin göz kusuru Uyartı hızı C) Emine teyzenin göz kusuru D) Haydar amcanın göz kusuru Zaman C) Tepki şiddeti 5. Zaman Gözdeki kornea, iris ve kör noktanın bulunduğu göz tabakalarıyla ilgili, aşağıdaki eşleştirmelerin han gisi doğrudur? Kornea Vücudumuzda farklı görevler yapan iki sistemimiz, aşağıdaki şekilde verilmiştir. Video COibmü 1. Sistem J ( 2. Sistem 2. sistem A) Burun Kulak B) Dil Burun C) Dil Kulak D) Burun Dil Kör nokta A) Damar tabaka Ağ tabaka B) Sert tabaka Damar tabaka Ağ tabaka C) Ağ tabaka Sert tabaka Damar tabaka D) Damar tabaka Sert tabaka Ağ tabaka Sert tabaka ) Bu sistemlerin görevini yapmasına yardımcı olan duyu organlarımız, aşağıdakilerin hangisinde doğ ru eşleştirilmiştir? 1. sistem İris 6. Ses titreşimlerini algılayarak sinirlerle beyne ileten ya pı kulaktır. Kulak yapıları havadan gelen sesin işlene rek sinirlere aktarılmasında görev yaparlar. Kulağın yapısında, aşağıdaki değişmelerden han gisinin oluşması, işitmeyi diğerlerinden daha az et kiler? A) Kulak kepçesinin yırtılması B) Kulak zarının yırtılması C) Çekiç, örs ve üzengi kemiklerinin birbiriyle kaynaş ması D) Salyangozun fonksiyonunu kaybetmesi 9. Gözün yapısında; I. Göz yapılarının beslenmesini sağlama Zeynep akşam yatmadan önce, sabah kalktığında ya pacağı etkinliklerin hayalini kuruyor. II. Işığın göze kırılarak girmesini sağlama III. Göze gelen uyarıları alarak sinirlere verme görevlerini yapan bölümler, aşağıdakilerin hangi sinde doğru eşleştirilmiştir? Video Sabah saatin sesiyle uyanacağım. C te ü n O III II I Banyoya gide rek. ılık bir duş v alacağım. & A) Sert tabaka Damar tabaka Ağ tabaka B) Sert tabaka Ağ tabaka C) Damar tabaka Sert tabaka D) Ağ tabaka Damar tabaka Ağ tabaka Damar tabaka Sert tabaka Zeynep’in kurduğu hayallerin gerçekleşmesi sıra sında, hangi iki duyu organı görev yapmaz? Gözümüze gelen ışığın şiddeti fazla olduğunda göz bebeğini daraltan, az ışıklı ortamda ise göz bebeğinin büyümesini sağlayan yapı aşağıdaki şekilde gösteril miştir. Göz bebeği açıklığı A) Burun ve dil B) Göz ve kulak C) Burun ve deri D) Dil ve kulak 10. Deride bulunan yapılar, duyusal görevden başka; I. Boşaltım yapma II. Solunum yapma III. Sindirim yapma şeklindeki olayların hangilerinin gerçekleşmesine yardımcı olur? FAZLA IŞIKTA AZ IŞIKTA A) Yalnız II B) I ve I C) İve III D) live Belirtilen bu yapının ismi ve gözümüzün hangi ta bakası tarafından oluşturulduğu aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? Retinadır, ağ tabaka tarafından oluşturul muştur. 11 . X Dilimizin bir tad alma bölgesi, yandaki şekil üzerinde harfle (X) işaretlenmiştir. Korneadır, sert tabaka taraf ından oluşturul muştur. İris d ir, damar tabaka tarafından oluşturul muştur. Korneadır, saydam tabaka tarafından oluş turulmuştur. Aşağıdaki besin maddelerinden hangisinin tadı, işaretlenen dil bölgesinde daha iyi algılanır? A) Acı turşu B) Tuzlu peynir C) Baklava dilimi D) Limon dilimi Kulağa gelen ses titreşimlerinin iç kulağa geçme sini sağlayan kısım hangisidir? 4. Duyu sinirleriyle bağlantılı göz, kulak ve deri taba kaları, hangisinde eşleştirilmiştir? A) Kulak zarı A) Ağ tabaka - Dış kulak - Üst deri B) Kulak kepçesi B) Damar tabaka - İç kulak - Alt deri C) Çekiç, örs ve üzengi kemikleri C) Ağ tabaka - İç kulak - Alt deri D) Oval pencere zarı D) Sert tabaka - Orta kulak - Üst deri 5. Bir öğrenci, evdeki bir etkinliğinde şe kilde gösterilen ci hazı kullanıyor. Derinin her yerinde aynı oranda duyu almacının bulunmaması: I. Dokunma duyusunun farklı deri kısımlarında farklı duyarlılıkta algılanması II. Farklı özellikteki duyuların algılanmasını sağlama III. Duyuların beyine daha hızlı iletilmesini sağlama Bu cihazın yaydığı uyarıların algılan masıyla ilgili ola rak, hangi açıkla ma doğru olur? durumlarından hangilerine sebep olabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) İve III D) II ve III A) Havada yayılan uyarılar salyangoz tarafından algı lanır. B) Havada yayılan uyarılar yarım daire kanalları tarafın dan algılanır. C) Havada yayılan uyarılar alt deri tarafından algılanır. 6. Vücudumuzun algıladığı bir uyarım biçimi, aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. -Q D) Katı ortamda yayılan uyarılar sarı bölge tarafından algılanır. Duyu organlarımızda görülen; I. Kurdeşen Şekilde belirtilen uyarımın algılanmasını sağlayan duyu organımız hangisidir? II. Sinüzit III. Katarakt IV. Egzama şeklindeki bazı hastalık veya kusurların hangi duyu organlarında görüldüğü, aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak, eşleştirilmiştir? Burun hastalıkları Göz kusurları Deri hastalıkları A) Yalnız II Yalnız III 1ve IV B) 1ve II Yalnız III Yalnız IV C) III ve IV Yalnız II Yalnız 1 D) Yalnız 1 II ve III Yalnız IV 7. Derideki duyu almaçları yardımıyla, aşağıdakilerden hangisi algılanamaz? 10. Nazan’ın gözü bir örtüyle (gözbağı) kapatılıyor. kNazon A) Suyun fiziksel hali B) Bir besinin sertlik oranı t C) Bir yemeğin sıcaklığı Video otom Sözünü bağlıyor D) Bir sıvının asitlik oranı 8. __m m| p .............. hastalıkları; kesici, ezici cisimler ile kimyasal maddelerin verdiği zararlardan oluşabil diği gibi parazitler nedeniyle de oluşabilir. Nazan gözü kapalıyken, çevresiyle ilgili, aşağıdaki değerlendirmelerden hangisini yapamaz? Bazıları ise allerjiye bağlı olarak meydana gelebi lir. Bu tip hastalıklara kurdeşen ve egzama örnek verilebilir. A) "Bu yemek çok güzel kokuyor.” B) “Bu gün hava çok soğukmuş.” C) “Giydiğin kazağın rengi çok güzelmiş.” D) “Müziğin sesini çok açmışım.” Bu cümlenin başlangıcına aşağıda verilen duyu or ganlarından hangisinin yazılması gerekir? 9. A) Göz B) Deri C) Kulak D) Burun 1 1 . İnsanda burnun görevini yapması için, aşağıda ve rilen sistemlerden hangisi birlikte görev yapar? Vücudumuzdaki iki sistemi oluşturan organlarımızdan bazıları, şekilde gösterilmiştir. A) Sinirler Damarlar Meo ÇfliÜTOÜ Sinirler 2. sistem 1. sistem Akciğerler Belirtilen sistemlerin görevlerini yapması sırasın da etkili olan duyularımızla ilgili hangi değerlendir me doğrudur? A) 1. sistem de tatma, 2. sistem de koklama duyusu rol oynar. C) B) Sinirler ^ Bağırsaklar 1. sistem de koklama, 2. sistem de tatma duyusu rol oynar. D) Tiroit bezi 1. sistem de işitme, 2. sistem de koklama duyusu rol oynar. 1. sistem de dokunma, 2. sistem de koklama duyusu rol oynar. Akciğerler Fen ve Teknoloji -3 9 - Duyu Organları 1. Duyu organlarımızın dış etkilerden zarar görmesi nin önlenmesiyle ilgili olarak; 4. Göz yapıları ve koruyucu görevleriyle ilgili, aşağı daki eşleştirmelerin hangisi yanlıştır? A) Kaş: Alından inen terin göze ulaşmasını engeller. Çok ışıklı ortamlarda uzun süre durmamalıyız. B) Kirpik: Tozların göze ulaşmasını önler. C) Gözyaşı: Mikropların göze yerleşmesini önler. D) Göz kapağı: Göz içine giren ışık miktarını ayarlar. Sivri uçlu cisimlerle kulak j içini karıştırmamalıyız. Can * - Burun kullarını koparma malıyız. isimli bireylerden hangilerinin yaptığı öneri doğru olur? 5. Yeme ve içme sırasında kullandığımız bir besin mad desi, aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. I Video C Ö Z tM l A) Yalnız Ali B) Ali ve Can C) Can ve Cem D) Ali, Can ve Cem Bu meyvenin tadının daha yoğun algılanmasını sağlayan dil bölgesi, aşağıdakilerin hangisinde doğru işaretlenmiştir? 2 . Duyu organlarıyla ilgili olarak; I. Kulak zarının yırtılması II. Gözde renk körlüğü kusurunun bulunması III. İşitme sinirlerinin fonksiyonunu kaybetmesi şeklindeki rahatsızlıklardan hangileri giderilebilir? 3. A) Yalnız B) İv e li C) II ve III D) I, II ve Bir insanın vücudunda meydana gelen bir değişiklik durumu, şekilde gösterilmiştir. Kulak kepçesi kopuyor Geçirilen kaza Video 6. Koku duyusunun algılanmasıyla ilgili olarak; CÖZlTOÜ I. Aynı koku uzun zaman alınacak olursa, ilgili koku bir süre sonra hissedilmez olur. Bu bireyin işitmesinde, aşağıda verilen sonuçlar dan hangisi meydana gelir? A) Her iki kulağın işitmesinde herhangi bir değişme meydana gelmez. B) Sol kulak normal, sağ kulak biraz eksik işitir. II. Koku almaçları, en yoğun olarak sarı bölgede bu lunur. III. Koku uyarılarının değerlendirilmesi beyindeki mer kezlerde gerçekleşir. şeklindeki ifadelerden hangileri doğrudur? C) Her iki kulak da görevini yerine getiremez. A) Yalnız I B) İv e li D) Sol kulak normal işitir, sağ kulak sağır olur. C) İve III D) I, live -407. Sınıf Soru Bankası 7. l İ VUeo çMÜnrt) 10. Duyu organlarımızla ilgili olarak; Kulağın yapısında; I. Sesin toplanarak kulak zarına verilmesi I. Cisimlerden gelen ışığı gözümüz algılar. II. Sesin şiddetinin düzenlenmesi II. Havadan gelen koku maddelerini burnumuz algılar. II. Ses uyarılarının sinirlere aktarılması III. Besinlerdeki tat maddelerini dilimiz algılar. şeklindeki açıklamaların hangileri doğrudur? görevlerini yapan kulak bölgeleri, aşağıdakilerin hangisinde eşleştirilmiştir? III II I A) Dış kulak Orta kulak İç kulak B) Dış kulak İç kulak Orta kulak C) Orta kulak Dış kulak İç kulak D) İç kulak Dış kulak Orta kulak A) Yalnız B) İv e li C) II ve III D) I, II ve 11. Cemile’nin annesi çocukları hastalandıklarında ateş lerinin olup olmadığını alınlarından öperek anlayabil mektedir. & Video cüzimi} 8. Cemile Burun boşluğuna salgılanan mukus salgısının koku alınmasındaki görevi, aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? A) Havadaki toz ve mikropların tutularak etkisiz hale getirmek B) Koku maddelerinin tutularak almaçları uyarmasını sağlamak C) Koku maddelerinin çeşidinin değerlendirilmesini sağlamak D) Almaçların zamanla koku uyarılarını alamaz hale gelmesini sağlanmak Belirtilen durum, aşağıdakilerden hangisiyle açıkla nabilir? A) Duyu almaçlarının dudaklarda vücudumuzun di ğer bölgelerine göre daha sık bulunması B) Dudakların beyne daha yakın olması C) Dudakların beş duyu organının bulunduğu vücu dun baş kısmında bulunması D) Alnın vücut ısısının en iyi ölçüldüğü kısım olması 9. Merve eline bir gül dalı alarak “ .....rengi çok güzel, mis gibi kokuyor ve yumuşacık sanki sıksam k ırıla c a k ...... ” diyor. Merve’nin yaptığı bu açıkla mada öne çıkardığı duyu or ganları, hangisinde birlikte verilmiştir? 12. Duyu almaçları ve duyu sinirleri, belli bir uyarı şiddeti nin altındaki değişimleri algılayamazlar. Bu duruma, aşağıdakilerden hangisi örnek verile bilir? A) Parmağına sivri cisim batan bireyin, elini hızla ge ri çekmesi A) Göz ve kulak B) Deriye dokunan, çok hafif tozların hissedilmemesi B) Göz, burun ve dil C) Göz, burun ve deri C) Uzun süre koklanan bir maddenin, bir süre sonra hissedilememesi D) Kulak, dil, burun ve deri D) Uyuduğu zaman, insanın bazı sesleri duymaması Fen ve Teknoloji « TEST - Sistem lerin Sağlığı 1. Günlük yaşamda gerçekleşen; 5. I. Müzik eşliğinde bildiğimiz bir dansı yapmak II. Yanan bir mumdan parmağımızı hızla geri çekmek III. Park içerisinde bisikletimizi sürmek Bir insanın bu duruma düşmesinde; olaylarından hangilerinin meydana gelmesinde “Duyu organları - Sinir sistemi" işbirliği yapılır? A) Yalnız C) II ve III İnsanların yaptığı zararlı bir alışkanlık durumu, yandaki şekilde şematik olarak gösterilmiştir. I. Özenti ve merak duyma II. Çeşitli zararlı alışkanlıklara sahip olma B) İveli III. Ergenlik döneminde hızlı büyüme ve gelişme D) I, II ve III şeklindeki faktörlerden hangileri etkili olur? 2. Sigara ve alkol tüketimiyle ilgili olarak; A) Yalnız I B) I ve I C) İve III D) live I. Vücuda zararlı maddelerdir ve zamanla kişilerde bağımlılık yapar. II. Birbirlerinin içilmesini teşvik ederler. III. Vücutta özellikle çok değişik kanser türlerinin oluşmasına neden olurlar. Sigara ve alkol gibi zararlı alışkanlıklardan uzak açıklamalarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) İveli C) İve III D) I, live durmak için, aşağıdaki etkinliklerin hangisinin ya pılması faydalı olmaz? A) Fazla meraklı olup, çevredeki her tür arkadaşlığa ilgi duymak B) Günlük düzenli olarak egzersiz yapmak C) Resim ve müzik hobilerinde bulunmak 3. D) Çeşitli bilimsel deney ve araştırmalar yapmak Sigara ve alkol tüketiminin vücut sistemlerine ver diği zararlara, aşağıdakilerden hangisi örnek veri lemez? A) İşitme kusurları B) Kalp damar hastalıkları C) Sindirim bozuklukları 7. D) Gırtlak ve akciğer kanseri Aşağıda belirtilen organlardan hangisinin, bir in sandan hasta bir insana nakli yapılmaz? B) 4. Vücudumuzdaki organ veya dokulardan bazıları aşa ğıda verilmiştir. S ıfideo I. Kalp cozmo II. Böbrek III. Kas dokusu Ülkemizde belirtilenlerden hangilerinin nakli başa rıyla yapılabilmektedir? A) Yalnız B) İv e li C) İve III D) I, liv e r 8. Bir insanın yürüme etkinliğini yapmasıyla ilgili olarak, aşağıda verilen açıklamalardan hangisi yanlıştır? 11. Günümüzdeki sağlığa zararlı maddelerden iki tanesi, şekilde gösterilmiştir. a A) Bacaklar ve gövdede bulunan çok sayıda kas, birbiriyle uyumlu olarak görev yapar. B) Bu etkinliğin gerçekleşmesi istemli olup, beyin ta rafından kontrol edilir. Sigara C) Yürümenin sağlanması için, yarı oynar eklemler bacaktaki kemiklere hareket imkanı sağlar. t Alkol Bu maddeler arasında, aşağıda belirtilen özellik lerden hangisi ortaktır? D) Yürümede kullanılan kaslar, hızlı ve güçlü olarak kasılıp gevşeyebilirler. A) Kullanmaya sadece ergenlik döneminde başlanır. B) İnsanlarda akciğer hastalıklarına neden olur. C) Kullanan insanlarda bağımlılık yapar. D) Çevredeki başka insanların hastalanmasına da neden olabilir. 9. Fatih, arkadaşlarıyla b irlik te okuldan eve yürüyerek gitmeye karar veriyor. Sokağın birinde arkadaşı cebindeki sigara paketini çıkartarak, Fatih'e bir tane sigara uzatıyor ve "yak bir tane" «j diyor. Fatih şaşırarak ve çekinerek “hayır" diyor. J * Ancak arkadaşı ısrar ediyor. Fatih'in kafası karı : p şıyor ve ne yapacağını bilemiyor.... 1 2 . Organ bağışı yapabilmek için, aşağıdaki yaş du rumlarından hangisini geçmiş olmak gereklidir? İL . A) 12 yaş B) 18 yaş C) 22 yaş D) 30 yaş Yukarıda anlatılan olayla ilgili olarak; Fatih b ir kere bile içmenin, sigaraya başlamaya neden olacağını düşünmeli. Bir bireyde, bağımlılık ya pan bir maddenin uzun sü reli tüketimine bağlı olarak, şekilde gösterilen sistemin işaretlenen organlarında kanser oluşumu başlamıştır. 13. ^ ¡¡ğ Sigara zararlı olduğu için 1 arkadaşlarını uyarmalı. Belirtilen durumun oluş masına sebep olan zararlı madde, aşağıda verilenler den hangisi olmalıdır? Sigara içen arkadaşlarıyla yakın dostluklarını sürdürmeli. isimler bireylerden hangilerinin önerisi doğrudur? A) Yalnız Ali B) Can ve Ece C) Ali ve Can D) Ali, Can ve Ece A) r \ I Alkollü içki 10. İskelet, kas ve eklem yapılarının işbirliği sonucu, aşağıda belirtilen davranış veya etkinliklerden hangisi gerçekleşmez? A) Rüya görme B) Yemek yeme C) Soluk alıp verme D) Futbol oynama C) Yağlı yemek Uyuşturucu madde TEST - 1 9 Sistem lerin Sağlığı 1. Diyaliz tedavisi, aşağıdaki sistemlerimizden hangi sindeki bir anormallik sonucu yapılabilir? A) Sindirim sistemi B) Boşaltım sistemi C) Dolaşım sistemi D) Solunum sistemi 4. Bir sınıftaki dört öğrenci, bir konu üzerindeki fikirlerini, aşağıdaki gibi ifade ediyorlar. Koray 2. Gül Her konuda kendimize güvenmeliyiz ve man tıklı işler yapmalıyız. Birbiriyle bağlantılı olarak görev yapan sistemlerimiz den ikisi, aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. J L Video Cemal Suna Günlük olarak düzenli şekilde spor yapmalıyız. m. Bize zarar veren konularda hayır diyebilmeliyiz. Anne, baba ve öğretme nimizin, tavsiye ve öne rilerini dikkate almalıyız. Bu bireylerin üzerinde fikirlerini söyledikleri konu başlığı nedir? COiO mii A) Derslerde Başarılı Olma B) Yeterli ve Dengeli Beslenme Sinir Sistemi .I ü İç salgı bezleri C) Sağlıklı Yaşama ve Gelişme D) Yaşla Orantılı Büyümeyi Sağlama Belirtilen sistemler arasındaki işbirliği sonucunda, aşağıda verilenlerden hangisi meydana gelir? A) Vücut organlarının yönetimi B) Vücudun mikroplardan korunması C) Vücudun beslenmesi ve boşaltımı D) Çevredeki değişikliklerin algılanması ve öğrenme 3. 5. Normal şekilde yürüyüp iş yapamayan kişilere fiziksel engelli denir. Fiziksel engelliler genellikle tekerlekli san dalye yardımıyla hareket eder ve işlerini görebilirler. Esma’nın gerçekleştirdiği iki etkinlik, aşağıdaki şema da gösterilmiştir. I. Etkinlik II. Etkinlik Vkleo çttömtl Fiziksel engelli olanlarla ilgili olarak; Düzenli olarak spor yapma Bu etkinlikleri yapmak, aşağıda verilen faydalardan hangisini sağlamaya yardımcı olur? A) Büyüme ve gelişmeyi sağlamak B) Organ nakli yaptırmak I. Bu durumdaki kişilere karşı anlayışlı olmalı ve işle rini yaparken yardımcı olmalıyız. II. Otobüse binerken, inerken ve caddede karşıdan karşıya geçerken onlara yardımcı olmalıyız. III. Fiziksel engelli çocuklarla oyun oynamalı ve onlar la ilgilenmeliyiz. açıklamalarından hangileri doğrudur? C) Hastalıkların iyileşmesini sağlamak A) Yalnız I B) I ve II D) Sağlıklı kalmak C) II ve III D) I, II ve 6. Sağlıklı yaşamak için, yemeklerden önce, aşağıda gösterilen etkinliğin yapılması tavsiye edilir. 8. Endoskopi cihazı, aşağıdaki sistemlerden hangi sindeki hastalıkların teşhis edilmesinde kullanılır? B) Sinir sistemi Sindirim sistemi D) Belirtilen tavsiyenin yapılma nedeni, aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? Hareket sistemi Dolaşım sistemi A) Elimizi yıkadığımızda iştahımızı açarak, daha rahat yeme içme etkinliği yapmak B) Elimize dokunduğumuz eşyalardan bulaşan mik ropların, yeme içme sırasında vücudumuza girme sini önlemek C) Elimizi yıkayarak terlemeyi azaltmak ve daha rahat yeme içme etkinliği yapmak D) Elimize bulaşan besinlerin, bir temas sırasında göz ve burnumuza gitmesini önlemek 9. Öğretmen sınıf tahtasına, aşağıda gösterilen posteri asıyor. Bu posteri inceleyen öğrenciler, konuyla ilgili çeşitli yorumlar yapıyorlar. 7. Vücudumuzdaki tüm sistemler birlikte ve eş gü dümlü olarak çalışır. Sistemlerimizden birinin ça lışmasında herhangi bir aksaklık olursa bu du rumdan diğer sistemlerimizde etkilenir. Bu du rumda bazı hastalık halleri meydana gelebilir. Beyin Akciğer Kalp Karaciğer Aşağıdakilerden hangisi bu olaya örnek olarak ve rilemez? Deri A) Sindirim sistemindeki bir rahatsızlığın y e te rsiz beslenmeye ve büyümenin aksamasına sebep olması B) Aşağıdaki öğrencilerden hangisinin yaptığı değer lendirme doğrudur? ----------------------------------- s _____________ Grip hastası olan birisinin burnunun tıkanması sonucunda nefes darlığı ya şaması ve besinlerin kokusunu alamadığı için tadlarını tam olarak algılayamaması Renk körü olan Emine teyzenin bazı renkleri birbirinden ayıramaması A) a m Fen ve Teknoloji L j organlarının çalışması birbirine bağlıdır. B) Vücudumuz az sayıda organdan oluşur. Vücut organlarının çalışması birbirine bağlıdır. C) Vücudumuz çok sayıda organdan oluşur. Vücut organlarının çalışması birbirinden bağımsızdır. k Diş çürümesi ve boğaz iltihaplanması hastalıklarının tedavisinin ihmalinin kalıcı böbrek rahatsızlıklarına yol açması Vücudumuz çok sayıda organdan oluşur. Vücut Vü D) Vücudumuz az sayıda organdan oluşur. Vücut organlarının çalışması birbirinden bağımsızdır. Ünite Değerlendirm e 1. Öğretmen ders konusunu anlatırken, şekildeki pos teri öğrencilerine göstererek, “işaretlenen kısımlar ” açıklamasını yapıyor. 3. Kusurlu bir göz yapısına sahip olan Mert’in baktığı ci simleri görme durumu, aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. Gözlük Göz S x - -------- m ■ Video Göz İı Video CÖÜM cotmo p- — — - z Kusurlu gözde görüntü oluşması Y _____. 1 _____ r- Mert’in görme durumuyla ilgili olarak, aşağıdaki değerlendirmelerden hangisi doğrudur? Öğretmenin açıklamasında boş bırakılan yere han gi ifade yazılmalıdır? 2. A) refleksi kontrol eden merkezlerdir. B) istemli davranışlarımızı kontrol eder. C) beynin bölümleridir. D) merkezi sinir sisteminin bölümleridir. Kusurlu gözde görüntünün düzeltilmesi A) Mert katarakt göz kusuruna sahiptir ve bu sorun göz nakli yapılarak düzeltilebilir. Mert miyop göz kusuruna sahiptir ve bu sorun mercek kullanarak düzeltilebilir. C) Mert hipermetrop göz kusuruna sahiptir ve bu sorun mercek kullanarak düzeltilebilir. D) Mert astigmatizm göz kusuruna sahiptir ve bu sorun ameliyat yapılarak düzeltilebilir. Öğretmen, laboratuvarda aşağıdaki deneyi yapıyor ve belirtilen sonuçlara ulaşıyor. 30 gram et • ••• • • •• tüpe eklenir tüpe eklenir & Video çoıım — - Pankreas özsuyu •*—I— 1 1. kap Sindirim 8 saatte tamamlanır 1 2 kap Arda; Çok su içme, sık sık tuvalete gitme, halsizlik ve kaşıntı şikayetleriyle doktora gidiyor. Doktor Arda’ya aşağıdaki bilgiyi veriyor. işlem i 30 gram et Video mim 4. Yapılan muayene ve tahlil sonu cunda şeker hastalığının olduğu görülüyor. Tahlil sonucunda da kanında normalin çok üzerinde şeker var. Bu durumun sebebi olarak ....................................... Sindirim 3 saatte tamamlanır Bu deneyle ilgili olarak, aşağıdaki öğrencilerden hangisinin yaptığı değerlendirme yanlıştır? A> * Doktorun yaptığı açıklamada, boş bırakılan yere en uygun olarak hangi ifade yazılmalıdır? & B) işlemi fiziksel sindirimdir. 2. kaptaki sindirim 1. kaptakinden hızlı olur. - Her iki kapta da eşit miktarda ürün oluşabilir. D) E X işlemi kimyasal sindirimdir. A) ot s s s o s e s oo n d o ü o Pankreasında bir sorun var ve yeterli insülin hormonu salgılayamıyor. B) ooooo ooı ı ooooo Tiroit bezinde bir sorun var ve yeterli tiroksin hormonu salgılayamıyor. C) s s ı oo u y oo ooooı D) o o o o y y y y o f i Hipofiz bezinde bir sorun var ve yeterli büyüme hormonu salgılayamıyor. Böbrek üstü bezinde bir sorun var ve yeterli insülin hormonu salgılayamıyor. 7. Pankreas Mide > İnce bağırsak > £ Kimyasal sindirim yapma * Besin emilimi yapma Bir kaza sonucunda, bir insanda şekilde gösterilen durum (yaralanma = sıyrık) meydana geliyor. Belirti len durumda derinin hemen tedavi edilerek, sargıyla kapatılması gereklidir. Enzim üretme Yukarıda verilen sindirim olayları ve sindirim organ ları arasında eşleştirme yapıldığında oluşan şekil, aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? A) * - B) Anlatılan bu durumun nedeni, derinin hangi göre vinde bir sorun çıkmasıyla ilgilidir? A) Duyuları algılama B) Korunma C) Vücut sıcaklığını düzenleme D) C) D) Kılları oluşturma 8. Bir araştırmacı, özdeş yapılı üç fareyle aşağıda göste rilen deneyi yapıyor. — Bir sindirim organımız, kendisiyle ilgili olarak, aşağı daki açıklamayı yapıyor. 1 Video coam © — 1 ay sonra Aşırı besin veriliyor Besinlerin hem fiz ik s e l hem de kimyasal sindirim ini yaparım. Alınan besinlerin iletimini sağlarım. i şeklindeki organların hangileri yerleştirilebilir? C) 1 ve 3 D) 2 ve 4 © — 1 ay sonra Yetersiz besin veriliyor A C) B) 3 ve 4 — Yeterli besin veriliyor Bu deneyin sonunda oluşan X, Y ve Z fareleri, aşağıdakilerin hangisindeki gibi olur? Belirtilen özelliklere sahip olan X organı yerine; A) 1 ve 2 . D) Sindirim sistemine bağlı olarak görev yapan bir orga nımız, şekilde gösterilmiştir. Sağ parça 11. Hasan’ın vücudunun ihtiyaçları ve gerekli olan besin ler, aşağıdaki şemada verilmiştir. Toplardamar | Sol parça Enerji ihtiyacı (1200 gram karbonhidrat) t=î> Büyüme ihtiyacı (200 gram protein, 100 gram yağ, 100 gram karbonhidrat) Onarım ihtiyacı (400 gram protein, 200 gram yağ, 100 gram karbonhidrat) Safra kesesi Bu bireyin yeterli ve dengeli beslenmesi için, aşa ğıdaki besin diyetlerinden hangisini tüketmelidir? Bu organımızın sindirimle ilgili olan işlevi, aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? A) Sindirilen besinlerin kana geçmesini sağlamak M BV B) Midedeki sindirimin tamamlanmasını sağlamak Et = 600 gram Kaymak = 300 gram Ekmek = 1400 gram Et = 300 gram Kaymak = 600gram Ekmek = 1400 gram C) Yağların sindirimine yardımcı olmak D) Tüm besinlerin fiziksel sindirimini sağlamak ,cy Et = 1400 gram Kaymak - 600 gram Ekmek = 300 gram Et = 600 gram Kaymak = 1400 gram Ekmek = 300 gram 12. Vücudumuzdan su atılmasında; X organı: İç salgı bezi olarak görev yapar. Kana hormon salgılar. Bunun yanında enzim de üreterek besin sindirimine yardımcı olur. I. Böbrek II. Akciğer III. Kalın bağırsak isimli organların hangileri görev yapar? Yukarıda belirtilen özelliklere sahip olan X organı, aşağıdakilerin hangisinde doğru işaretlenmiştir? 1 A) Yalnız I B) İv e li C) II ve III D) I, II ve B) 13. Vücudumuzda yer alan; I. Sinir & Video emme D) II. Boşaltım III. Sindirim sistemlerinin çalışmasında oluşabilecek rahatsız lıklar, hangisinde eşleştirilmiştir? I II III A) Felç Böbrek taşı Ülser B) Gastrit Sağırlık Kalp krizi C) Miyopluk Grip Devlik D) Şişmanlık Menenjit Bunama TEST - 21 1. Unite Değerlendirm e a**«*«*’*® Mustafa amca, ameliyatla safra kesesini aldırıyor. Ame liyattan sonra doktor, aşağıdaki açıklamayı yapıyor. 4. Vücudumuzda görev yapan bir yapımız, aşağıdaki şe kilde gösterilmiştir. Oksijen A rtık safra kesen yok. Bundan sonra daha dikkatli beslenmelisin. Tüketeceğin yiyecekler arasında .......................................besinler bulunmalıdır. Karbondioksit Su D oktor Akciğer Doktorun yaptığı açıklamada, boş bırakılan yere, hangi ifade yazılmalıdır? A) Yağ oranı fazla olan B) Protein içeriği az olan Şekilde gösterilen organ topluluğuyla ilgili olarak, aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi doğru olur? C) Karbonhidrat oranı fazla olan D) Yağ içeriği az olan 2. Yaşamsal faaliyetlerimizi gerçekleştirebilmek için, enerjiye ihtiyacımız vardır. Bu yapının kullanıldığı sistem Çalışmasına yardımcı olduğu sistem A) Solunum Boşaltım Etkilemez Vücuttaki tuz miktarını değiştirme hali Vücudumuz için enerji verici olan besin çeşitlerinin tamamı, aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? B) Boşaltım Solunum Etkilemez C) Solunum Boşaltım Etkiler A) Karbonhidrat - Vitamin - Su D) Dolaşım Solunum Etkiler B) Karbonhidrat - Vitamin - Mineral C) Yağ - Protein - Karbonhidrat D) Vitamin - Yağ - Protein 3. Sağlıklı insanlarda, göz bebeği açıklığı iki farklı ortam da, şekilde gösterildiği gibi değişim geçiriyor. 5. Besinlerin sindirilmesi ve kana emilmesi olayları nın gerçekleşmesiyle ilgili olarak, aşağıdaki de ğerlendirmelerden hangisi yanlış olur? A) Vdeo ÇOfümO Bütün besin çeşitleri, ancak sindirildikten v ^ sonra kana emilebilirler. Hilal Ortam 1 j Göz bebeği büyür. f Ortam 2 Göz bebeği küçülür. Video c&tm> Sindirilerek kana emilebilen bütün be sinler büyük moleküllüdür. Belirtilen farklılığın oluşmasını sağlayan ortam fak törü, aşağıda verilenlerden hangisidir? Yiyecek ve içeceklerde bulunan bazı be sin içerikleri sindirilmeden kana emile■ M bilir. Zeynep A) Havadaki gaz içeriğinin değişmesi B) Hava sıcaklığının değişmesi D) Katı besinler fiziksel ve kimyasal sindirime uğradıktan sonra kana geçer. C) Işık şiddetinin değişmesi D) Havadaki koku içeriğinin değişmesi Fen ve Teknoloji Mahmut 6. Aşağıdaki düzenek hazırlandıktan sonra, sindirimin 5 saatte tamamlandığı belirleniyor. Pankreas öz suyu 9. Tiroit bezi hormonlarıyla ilgili olarak bazı bilgiler aşa ğıdaki parçada verilmiştir. Zeytinyağı T iro it bezinden birbirine zıt etki gösteren X ve Y hormonları salgılanıyor. X hormonu kandaki kalsiyumun kemiklere geçmesini (beslenme sonrası), Y hormonu kemiklerdeki kalsiyumun kana geçmesini (uzun süreli açlık sırasında) düzenler. Video çözüm# C Deney kabı Bu düzeneğe bir miktar safra sıvısı eklendikten son ra sindirim süresi, aşağıdakilerin hangisindeki gibi olur? A) 4 saat B) 5 saat C) 6 saat D) 10 saat ' ‘U Buna göre, aşağıdaki bireylerden hangisinin ka nındaki Y miktarı X den daha fazladır? A) Yeterli ve dengeli beslenen 7. Yetersiz ve dengesiz beslenen Göz tabakalarının basit görevleriyle ilgili; C) r I. Sert tabaka: Göz yapılarını dış etkilerden korur. il. Damar tabaka: Göz yapılarının besin ve oksijen ih tiyacını karşılar. III. Ağ tabaka: Göze gelen ışık uyarılarının algılanma sını sağlar. eşleştirmelerinden hangileri doğrudur? 8. A) YalnızI B) İv e li C) İve III D) I, II ve Vücudumuzdaki iki organımızın fonksiyonları, aşağı daki şemada verilmiştir. Aşırı ve dengesiz beslenen * I f Sebze ve meyve ağırlıklı beslenen 10. Vücudumuzdaki organlardan üç tanesi ve bazı fonksi yonları, aşağıdaki şemada verilmiştir. Karaciğer Video çöZOmü Kan, savunma ve safra maddesini üretir. Safra 1 Kan hücresi 2 Hormon 4 Terlemeyi sağlar ve vücut ısısını düzenler. Soluk alışverişini sağlar, kandaki oksijeni artırır. Belirtilen organların yaşamımızdaki ortak görevi, aşağıda verilenlerden hangisidir? Bu şemadaki organların ürettiği maddelerin hangi leri, besin sindirimiyle ilgili görev yapar? A) Kandaki besin miktarının artırılması A) 1 ve 2 B) 1 ve 3 C) Vücudun mikroplardan korunması C) 3 ve 4 D) 2 ve 4 D) Vücuttaki mineral miktarının ayarlanması B) Vücudumuzdaki atıkların uzaklaştırılması 7. Sınıf Soru Bankası ( 11. Bir insanın yaşamında gerçekleşen bir çeşit refleks hareketi, aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. Omurilik 3.o!ay 14. İnsandan alınan 4 çeşit hormon farelere verildiğinde, aşağıdaki sonuçlar meydana geliyor. İnsülin Adrenalin I % Kan şekeri azalıyor Büyüme Tiroksin Nabız ve soluk alış verişi artıyor Kimyasal olay lar hızlanır Vücut organ ları gelişir Bu deneyi yapan araştırmacı, aşağıda verilen de ğerlendirmelerin hangisine ulaşır? Şekilde gösterilen olayların gerçekleşmesinde rol oynayan 1, 2, 3 ve 4 nolu olaylar, hangisinde doğ ru eşleştirilmiştir? A) Bazı hormonlar, insan ve farelerde aynı etkiyi gös terir. B) Bazı hormonlar insan ve farelerde zıt etki gösterir. 2 L İ A) Uyarı Uyartı mesajı Cevap Tepki B) Uyartı mesajı Uyarı Cevap Tepki Cevap Cevap C) Uyarı Tepki Uyartı mesajı D) Uyartı mesajı Uyarı Tepki C) Fare ve insanların tüm hormonları aynıdır. D) İnsanda görev yapan hormonlar farelerde iş gör mezler. 1 5 . Bir öğrencinin parkta şekilde gösterilen etkinliği yapı yor. Bu etkinlikte bazı merkezi sinir sistemi bölümleri aktif olarak görev yapar. 112. Aşağıdaki duyu organlarından hangisinin almaçları, bir süre sonra yorulma özelliğine sahiptir? A) Göz B) Burun C) Kulak D) Dil Öğrenc Bisiklet 1 3 . Bir ders için hazırlanan öğretici poster, aşağıda göste rilmiştir. Belirtilen etkinlik sırasında gerçekleşen bazı olay ları kontrol eden sinir bölümleriyle ilgili hangi eş leştirme doğrudur? VOeo çtttltnO Yakından ve uzun süre TV seyretme Uzun süre güneşlenen çocuk Küçük yaşlardan beri sigara kullanma Önünü gör mesini sağlar Ritimsel pedal çevirmesini sağlar Bisikletin dengesini sağlar Bu posteri hazırlayan öğretmenin anlattığı konu, aşağıda verilenlerden hangisidir? A) Beyin Omurilik soğanı Beyincik A) Sağlıklı Büyüme ve Gelişme B) Beyincik Omurilik soğanı Beyin B) Duyu Organlarımız Ne İşe Yarar? C) Beyin Omurilik Beyincik D) Omurilik Omurilik soğanı Beyincik C) Dengeli Beslenme D) Duyu Organlarımızın Sağlığı Fen ve Teknoloji m Ünite Değerlendirm e 1. Duyu organlarının sağlığını korumak için; 4. I. Yüksek sesli ortamlardan uzak durulması Vücudumuzdaki sistemlerden üç tanesi, aşağıdaki posterde gösterilmiştir. II. Burun kıllarının koparılması III. Dişlerin düzenli olarak fırçalanması işlemlerinden hangileri yapılmalıdır? Video çcıım A) Yalnız I B) İv e li C) İve III D) I, II ve Bu sistemlerin çalışmasını düzenleyen merkezi sinir sistemi bölümü, hangisinde doğru işaretlenmiştir? A) 2. B) Sürücü belgesi almak için göz testine giren bir kişi, aşağıdaki teste baktığında renkli sayıları okuyamıyor. € C) D) t « Bu bireyin durumuyla ilgili olarak, aşağıdaki de ğerlendirmelerden hangisi yapılabilir? - Ü Miyopluk kusuruna sahiptir ve gözlük kullanarak tedavi olabilir. Daltonizm (renk körlüğü) kusuruna sahiptir ve tedavisi de yoktur. Katarakt kusuruna sahiptir ve ameliyat olarak tedavi olabilir. Astigm atizm kusuruna sahiptir ve lens kullanarak tedavi olabilir. 3. Vitaminlerin özellikleriyle ilgili olarak; I. Taze sebze ve meyve içerisinde, bol miktarda bu lunurlar. II. Vücudumuzda düzenleyici olarak görev yaparlar. şeklindeki ifadelerden hangileri doğrudur? Şekildeki gözün yapısındaki X, Y ve Z ile işaretlen miş olan kısımların hangilerinde oluşabilecek bo zulmalar mercek veya gözlük kullanılarak tedavi edilebilir? A) Yanız I B) İv e li A) Yalnız X B) X ve Y C) İve III D) I, II ve III C) Y ve Z D) X, Y ve Z III. Vücut direncini artırarak, hastalıklardan daha iyi korunmamızı sağlarlar. 6. Vücudumuzdaki sindirim uyumlarıyla ilgili olarak, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? 8. Koku maddelerinin algılanma durumu, aşağıdaki şe kilde gösterilmiştir. Bu şekildeki iki yapının isim yeri boş bırakılmıştır. Ağız ve midede fiziksel sindirimin yapılması kimyasal sindirimin hızlanmasını sağlar. İnce bağırsağın villuslarla kaplı olması, besin emiminin daha kısa sürede gerçekleşmesini sağlar. Yutulan besinlerin midede bekletilm esi ve karıştırılm ası sindirilen besin oranının a r t masına imkan sağlar. Koku maddeleri Sindirim kanalı boyunca mukus salgılanması, besinlerin kimyasal yolla sindirilmesini sağlar. 7. Bu şeklin tamamlanması için, 1 ve 2 nolu yapılar hangisinde doğru eşleştirilmiştir? Bir öğretmen sınıfta duyu organları konusunu anlatıyor. Öğretmenin anlattığı konunun öğrenciler tarafından öğrenilmesinde rol oynayan duyu organlarımız, hangisinde birlikte verilmiştir? A) 9. 1. yapının ismi 2. yapının ismi A) Beyin Duyu almaçları B) Beyincik Sinirler C) Beyin Kıkırdak D) Beyincik Kıllar Vücudumuzu çevreleyen organımızın bir kesiti, aşağı daki şekilde gösterilmiştir. Ölü hücre tabakası Renkli hücre tabakası Duyu almaçları B) Ter bezleri C) Bu organımız canlı yaşamında; I. Vücudun mikroplardan korunması II. Bazı atıkların vücuttan uzaklaştırılması III. Çevremizdeki bazı duyuların algılanması D) fonksiyonlarından hangilerini gerçekleştirir? A) Yalnız I B) İv e li C) II ve III D) I, II ve III 10. İç salgı bezlerimizden birisi, yandaki şekil üzerinde okla işa retlenmiştir. <£& Video çözümü 13. Bir vücut organımız, yaşam fonksiyonunu aşağıdaki gibi anlatmıştır. Belirtilen salgı bezinin vücudumuzdaki fonksiyonu, aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? §j Video cnıım Adı: Pankreas Görevi: Kan şekerinin ayarlanmasını sağlar. 1 Terleme yaparak insan vücut sıcaklığının 36,5 °C sabit kalmasına yardımcı olurum. Aşağıda verilen etkinliklerin hangisi sırasında, bu organın faaliyeti artar? Adı: Pankreas Görevi: Büyüme ve gelişmeyi düzenler. Adı: T iro it Görevi: Vücuttaki kimyasal olayları hızlandırır. D Adı: H ipofiz Görevi: Vücudun büyüme ve gelişmesini ayarlar.. Uyuma Kitap okuma 11. Duyu organları yardımıyla yenen besinlerin hangi özelliği algılanamaz? A) Besinin rengi B) Besinin kokusu C) Besin molekül yapısı D) Besinin tadı 12. Meryem, aşağıdaki düzeneği hazırladıktan sonra, sin dirimin 5 saatte tamamlandığını belirliyor. 14. İç salgı bezlerimizden bir tanesi, aşağıdaki şekil üze rinde (X harfiyle) işaretlenmiştir. Salgı kanalı Safra kesesi İnce bağırsak SALGI BEZİ “X” Salgı kanalı İşaretlenen salgı bezinin fonksiyonunu kaybetmeşi durumunda; Bu düzenekteki sindirimin daha kısa sürede tamam lanması için, Meryem hangi işlemi yapmalıdır? I. Besin sindiriminin aksaması II. Kan şekerinin ayarlanamaması III. Bazı ergenlik özelliklerinin oluşmaması A) Deney kabına mide öz suyu eklemeli şeklindeki sonuçların hangileri meydana gelir? B) Deney kabındaki tüm içeriği kaynatmalı C) Deney kabına safra eklemeli A) Yalnız I B) I ve I D) Deney kabına tükürük sıvısı eklemeli C) İve III D) II ve Yayları Tanıyalım 1. 3. İ Vkleo Ayşegül 75 g 125 g X ve Y cisimleri, yaylar kullanılarak yukarıdaki gibi dengede tutulmaktadır. Ayşegül yaptığı bir deneyde, bir yaya 75 g lık bir küt le astığında, yayın 15 cm uzadığını fark ediyor. I ve II yaylarının iplere uyguladığı kuvvetlerin yön leri, aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak gös terilmiştir? Ayşegül yaya 125 g lık bir kütle astığında yayın kaç cm uzadığını fark eder? II A) A) 25 B) 15 C) 10 D) 5 t B) t 4 C) * D) 4. <- * ■5 cm- F =? 50 N to s 10 cm 8 cm Serkan bir ucu duvara sabitlenmiş diğer ucu serbest hâldeki yaya 50 N kuvvet uyguladığında yayın boyu 10 cm oluyor. 2. Video çözümü Serkan kaç N luk bir F kuvveti uyguladığında, yayın boyu 8 cm olur? Murat hafif bir cismi, Elif ağır bir cismi, Hande ise da- ha ağır bir cismi havada tartmak için dinamometre kullanacaktır. Aşağıdaki şekillerde bu öğrencilerin kullanması için önerilen dinamometreler gösterilmiştir, ince yay A) 20 B) 25 C) 30 D) 40 çok kalın yay SO 5. kalın yay Buna göre, hangi öğrencinin hangi dinamometreyi kullanması uygun olur? Murat Elif Hande A) P R S Yandaki yaylar eşit boyda olup aynı cins maddeden yapılmıştır. Bu yayların uçlarına eşit Çok İnce ağırlıkta cisimler asan bir öğrenci, yaylardaki uza kalın yay yay malar arasındaki ilişkinin aşağıdakilerden hangi sindeki gibi olduğunu bulur? B) S P R C) R P S A) K > L > M B) L > M > K D) P S R C) K > M > L D) M > L > K 8. 6. Fen ve Teknoloji öğretmeni, sınıfta yaptığı deneyde eşit uzunlukta iki yay alıp uçlarına özdeş cisimler ası yor. Fakat yayların uzamalarının farklı olduğu gözleni yor. Bunun sebeplerini düşünen öğrenciler düşünce lerini aşağıdaki gibi açıklıyor. Buna göre, hangi fikir yaylardaki farklı uzamaların sebebi olamaz? A) Yukarıda verilen şekillerde yaylar sıkıştırılmış ya da ger ilmiştir. Mavi oklarla yayların uyguladığı kuvvetler gös terilmiştir. 7 Buna göre hangi şekillerde, yayların uyguladığı kuvvetlerin yönleri yanlış verilmiştir? C) A) Yalnız B) Yalnız C) Yalnız D) II ve III Asılan cisimler farklı cins mad delerden yapıl mış olabilir. Nevin Yaylar farklı cins maddelerden yapılmış olabilir. Kuvvet (N) Uzama (cm) 2 4 6 8 10 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 Video 0,4 0,4 0,3 0,3 0,2 0,2 I 0,1 6 8 0 10 / 2 4 6 8 / 1 6 8 Fen ve Teknoloji C) , Fİ 5N 5N 0,2 0,1 / 4 r [ « m i :10N Denge konumu Denge konumu 10 0,3 1 / 2 İm D) 5N 0,4 / 0 10 N 5N 0,5 0,1 Uzama Buna göre, R ve S yaylarına uygulanan kuvvetlerin etkisi Kuvvet ile yaylardaki sıkışma miktar ları aşağıdakilerden hangisinde doğru gösterilmiş olabilir? i 0,1 D), ■Uzama (cm) 0,2 Eşit boydaki R ve S yaylarına ait kuvvet - uzama grafiği şekilde verilmiştir. * 0,5 0,3 Gülçin k ım f C)t• Kuvvet (N) 0,4 r Metin A) 0,5 4 dığı maddenin cinsi hem de kalınlıkları farklı olabilir. B), Uzama (cm) (cm) 0,5 0 2 9. cöiümt) Bu yaya ait kuvvet - uzama grafiği aşağıdakilerden hangisindeki gibi olur? A), >Uzama D) Yayların hem yapıl y ---------- Bir yaya uygulanan kuvvetin yayda meydana getirdiği uzama miktarını gösteren çizelge aşağıdaki gibidir. Yayların kalın lıkları farklı olabilir. Sefa a 7. B) 0 10 m 2 4 6 8 10 Denge konumu 5bJ Denge konumu 3. B ilgi: Bir cisim 1 N luk kuvvetle hareket doğrultusunda 1 m çekildiğinde, cisim üzerinde yapılan iş 1 J dür. 30 N 50 cmYukarıdaki gibi bir cisim 30 N luk kuvvet uygulana rak 50 cm çekildiğinde, cisim üzerinde yapılan iş kaç joule olur? Bir işçi yukarıda verilen I. durumdaki gibi bir kutuyu yer den kaldırıyor, sonra kutu yüksekliğini değiştirmeden II. durumdaki gibi yatay bir yolda taşıyor. Buna göre, belirtilen durumlar için fen anlamında iş yapılıp yapılmadığı ile ilgili olarak, aşağıdakilerden hangisi doğru olur? I. durum A) 10 B) 15 4. Öğrenci İş yapılır. B) İş yapılır. İş yapılmaz. C) İş yapılmaz. İş yapılmaz, D) İş yapılmaz. iş yapılır. D) 30 Uygulama II. durum A) İş yapılır. C) 25 ...t; Video COtOmO Yiğit ıf Babası Furkan’ı boynuna bindirerek gezdiriyor. Fen ve Teknoloji der sinde iş - enerji konusunu işlemiş öğrenciler bu durumu kendi arala rında tartışıyorlar. T sürati artıyor Barias Nazlı Furkan daha yüksekte olduğu için potansiyel enerjisi daha büyüktür. Babasının kütlesi daha büyük olduğu için babasının potansiyel enerjisi daha büyüktür. Şengül a Babasının kütlesi büyük, fakat Furkan'ın da yerden yüksekliği daha fazla olduğundan potansiyel enerjileri eşit olabilir. Yukarıda verilen uygulama tablosuna göre iş yapan öğrenciler için (/), yapmayan öğrenciler için (X) ko nulursa hangisi doğru olur? Yiğit Barias Nazlı Şengül Buna göre, hangi öğrencilerin yorumları doğrudur? A) X / X X B) / / X X A) Yalnız Esma B) Yalnız Nevin C) / X / X C) Esma ve Fatih D) Fatih ve Nevin D) / / / X 7. “Cismin şeklinin hava direncine etkisini" incelemek isteyen Cem, şekildeki düze neği kuruyor. Cem cismi gösterilen ko numdan serbest bırakarak yere ulaşma süresini ölçüyor. £ Video ÇMimV 5h Buna göre; Cem’in amacına ulaşabilmesi için bu nunla birlikte aşağıdaki düzeneklerden hangisini oluşturması gerekir? I. Tarık, kinetik enerjiye sahip ken Öner sahip değildir. yer II. Tarık’ın potansiyel enerjisi artarken Öner'in potansi yel enerjisi değişmemektedir. B) A) Öner ve Tarık, halata tırman maya çalışıyorlar. Öner halata tutunduğu hâlde bir türlü tırmanamazken Tarık sabit hızla yu karı doğru tırmanmaktadır. III. Tarık yukarı çıkarken yer çekimine karşı iş yapmış olur. ifadelerinden hangileri doğru olur? 5h yer A) Yalnız B) İv e li C) II ve III D) I, II ve D) C) 2m 8. 2m 5h i 3h â Video CÜ&M yer yer II. Çantayı yatay düz bir yolda taşıyor. 6. III. Market arabası ile yokuşta dengede duruyor. Bazı sporcular resimde verilen eylemleri yapıyorlar. V. Paketleri yerden yukarı kaldırıyor. IV. Elinde koli ile merdivenleri çıkıyor. VI. Market arabasını iterek hareket ettiriyor. Bu eylemlerden hangilerinde sporcuların uygula dığı kuvvet iş yapmaz? Yukarıda verilen durumların hangilerinde, fiziksel anlamda iş yapılmaktadır? A) YalnızI B) Yalnız IV A) I, II, IV B) I, IV, VI C) II ve III D) İve IV C) I, IV, V, VI D) I, II, IV, V, VI Fen ve Teknoloji 1. 3. r P.E. i • ii ; m Video çözümü 1. aşama v.J Video mom kum havuzu L® J 2. aşama “Çekim potansiyel enerjisi nelere bağlıdır?” konusu ile ilgili kum havuzunda deneyler yapan Zafer, cisimleri havadan serbest bırakıp kum üzerinde oluşturdukları çukurların derinliklerini karşılaştırıyor. 3. aşama I, II ve III çukurlarının büyüklükleri şekildeki gibi ol duğuna göre, serbest bırakılan cisimler aşağıdakilerden hangisi gibi olamaz? r B) A) m \h l\ 2m 0 \h ıı\ 3m m © 9 h /i C) m 9 \h * \h ıi II m/2 9 \h 4. aşama O Pencere kenarından düşmekte olan bir saksının düş me aşamaları yukarıda gösterilmiştir. Başlangıçta sak sının dört birim enerjisi olduğu kabul edilmiştir. 13h 2/7 ///! ll\ D) 2m Buna göre, hangi aşamadaki gösterimde bir yan lışlık yapılmıştır? (Ortam sürtünmeleri ihmal edilmiştir. RE = Potansiyel enerji, K.E = Kinetik enerji) 2m m \h III j V h III K.E. 3m 2m \h II\ 9 \2h III A) 1. aşama B) 2. aşama C) 3. aşama D) 4. aşama 4. S K cismi şekildeki gibi 1 N luk kuvvetle 1 m hareket ettirildiğinde 1 joule lük iş yapıl maktadır. Video r= 7N F= 1 coum | K j 1m Buna göre aşağıdaki durumlardan hangisinde ya pılan iş en büyüktür? (Sürtünmeler önemsizdir.) A) B) n F= 10 N F =2N 1m ■*-1 m- C) ■5 m Buna göre, aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Sistemde enerji kaybı olmaktadır. D) F -1 N Yukarıdaki gibi salıncakta sallanan çocuk, bir süre sonra yavaşlayıp durmaktadır. F=5 N 1m B) Sistemde potansiyel enerji, kinetik enerji dönüşü mü gözlenir. C) Sistemde sürtünme ile mekanik enerji ısı enerjisi ne dönüşür. D) Salıncak her noktada eşit sürate sahiptir. 7. Akrobatlar, gösteri yaparken bazen tahterevalli kulla nırlar. Yukarıdaki resimde Zehra yukarıdan tahterevalli üzerine atlayarak Figen'in yükselmesine neden oluyor. Buna göre, "WWW Figen’in yükselmesi için Zehra potansiyel enerjisi ni kullanmıştır. II. Figen’in daha yükseğe çıkması için Zehra’nın da ha yüksekten atlaması gerekir. III. Tahterevalli, uygulanan kuvvetin yönünü değiştirir, ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız B) İ vel i C) II ve II D) 1,11 ve Şekil - 1 Şekil - II Sinan, Şekil - 1 deki gibi dik konumdaki yayın ucuna bir bilye koyup yayı sıkıştırıyor. Ardından yayı serbest bırakıp bilyenin Şekil - II deki gibi en yüksekteki konu muna ulaştığını gözlemliyor. Sinan’ın yaptığı bu deneyde bilyenin enerji dönü şümü aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? A) Esneklik potansiyel enerjisi Çekim potansiyel enerjisi B) Mekanik enerji Esneklik potansiyel enerjisi C) Kinetik enerji Çekim potansiyel enerjisi D) Esneklik potansiyel enerjisi Kinetik enerji 8 . Aşağıdakilerden hangisindeki araç, esneklik po tansiyel enerjisi ile çalışmaz? Yukarıda bir hidroelektrik santrali kesiti gösterilmiştir. Şekilde numara ile verilen yerlerdeki enerjiler için, aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) I de, su potansiyel enerjiye sahiptir. B) II de, su akarken kinetik enerjiye sahiptir. C) III te, jeneratörde suyun kinetik enerjisinden elek trik enerjisi elde edilir. D) II de, suyun kinetik enerjisi potansiyel enerjiye dö nüşmektedir. Fen ve Teknoloji İş ve Enerji 1. *v\ Ö5J, tfideo coihm 3. Bekir, havaya doğru attığı bir topun şekildeki gibi bir yörünge çizdiğini gözlemliyor. Buna göre, aşağıdakilerden han gisi söylenemez? A) Bekir’in topa uyguladığı kuvvet, topa hareket enerjisi kazandır mıştır. B) Top A noktasından fırlatılırken kinetik enerjiye sahiptir. Al yer r Sabit süratle uçmakta olan bir uçak, şekildeki yörün geyi takip etmektedir. C) B noktasında topun sadece kinetik enerjisi vardır. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi söylenemez? D) Top C den D ye giderken potansiyel enerji kaybeder. A) Uçağın kinetik enerjisi hareketi boyunca değişmez. B) Uçağın K noktasındaki mekanik enerjisi, M nokta sındaki mekanik enerjisinden büyüktür. C) Uçağın L noktasındaki potansiyel enerjisi K nokta sındaki potansiyel enerjisinden büyüktür. D) Uçağın hareketi sırasında potansiyel enerjisi değişir. 2. 4. Video CÖMti) Gösteri hareketleri yapan bir bisikletli, şekildeki I, II, III konumlarından geçerken sahip olduğu kinetik ve potansiyel enerjilerinin sütun grafikleri aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir? Emre yukarıdaki gibi merdivene çıkıp boya yapacak tır. Fakat fırçayı kovaya batırmak için her defasında in mek yerine boya kovasını merdivenin üst kısmındaki çiviye asmayı düşünmektedir. (Sürtünmeler önemsizdir.) □ : Q ke : pe B) Bu olayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy lenemez? A) Emre boya kovasını çiviye astığında kovaya es neklik potansiyel enerjisi kazandırmış olur. I L JL II III I II III D) B) Emre boya kovasını merdivenlerden yukarı taşır ken iş yapmış olur. C) Emre merdivenleri çıkarken çekim potansiyel enerjisi kazanır. D) Boya kovası çividen yere kurtularak düşerken, !>'• netik enerji kazanır. I II III 7. Sınıf Soru Bankası Bilgi: "Bir cisim 1 metre boyunca 1 Newton luk kuvvet le itilirse, 1 joule luk iş yapılmış olur. " 7. Cisimlerin süratlerinden dolayı sahip oldukları e n e rji................enerjidir. Gerilmiş bir la s t ik ..............po tansiyel enerjisine sahiptir. Bir cismin hareket ve potansiyel enerjisinin top lamı ................. enerji olarak adlan dırılır. Verilen bilgiye göre aşağıdaki durumların hangi sinde yapılan iş en büyüktür? (Sürtünmeler önemsizdir.) Tahtaya yazılmış metin, seçeneklerdeki kavramlar kullanılarak doğru bir şekilde tamamlandığında, hangi kavram kullanılmamış olur? A) kinetik B) çekim C) esneklik D) mekanik 8. 6. Bir ipin ucuna top bağlanarak oluşturulmuş basit bir sarkaç sür tünmesi önemsenmeyen bir or tamda 1 -3 noktaları arasında şe kildeki gibi hareket etmektedir. Kaymakta olan kayakçının K noktasında sahip olduğu enerji şekilde gösterilmiştir. Buna göre, kayakçının şekilde belirtilen noktalarda ki enerjileri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? (Hareket boyunca sürtünme ile enerji kaybı olmadığı düşü nülecektir.) Buna göre aşağıdaki öğrenci lerden hangisinin ifadesi yanlıştır? A) B) Cisim 1 konumunda iken sürati sıfırdır. r Cisim 2 konumun dan geçerken kine tik enerjisi en üst düzeydedir. r Ekrem M ert C) Cisim 3 konumun da iken potansiyel enerjisi 1 konu mundaki potansi yel enerjisine e şittir. D) • T Büşra Küb ra Fen ve Teknoloji Cisim 1 konumun dan 2 konumuna geçerken kinetik enerji kaybeder. m -63- W O 3. S Video cûüm t anında 2t anında t anında 2t anında Şekildeki düze neği kuran Nes lihan, topu tah tanın üst ucun da bırakıp to pun halı üzerinde kaç metre yuvarlandığını ölçüyor. (Halı yeterinci uzundur.) Neslihan kitap sayısını azalta rak deneyi tekrar edip topun halı üzerinde aldığı me safeleri ölçüp karşılaştırıyor. Neslihan’ın yaptığı bu de neyi izleyen arkadaşları aşağıdaki yorumları yapıyor. Deneyden şu sonuç çıkar: Eğik düzlemin yüksekliği azaldıkça topun halı üzerinde aldığı mesafe artar. t anında K.E P.E t anında 2t anında 1 K.E P.E 2t anında Deneyde sabit tutulan bir değişken eğik düzlemin uzunluğudur. Buna göre, hangi cisimler sürtünmeli ortamda hare ket etmektedir? B) K ve M C) K ve L D) L ve N 2. 3 4. A) Yalnız Berkan B) Berkan ve Burak C) Burak ve Bülent D) Bülent ve Serhat 4 Şekildeki gibi ipe asılı cisim M nok tasından serbest bırakıldığında, K noktasına kadar çıkmaktadır. Or tam sürtünmesi önemsiz olup cis min L noktasındaki enerjisi 60 J dür. Buna göre, 1, 3 ve 4 bölgelerinde hangi tür enerji vardır? 1 Deneyde potansiyel enerji kinetik ener jiye, kinetik enerji sürtünme ile ısı enerjisine dönüşür. Buna göre, hangi öğrencilerin yorumu yanlıştır? —•-.2. Kinetik enerji Barajda toplanan suyun enerji dönüşümü yukarıdaki resimde verilmiştir. « « t Farklı ortamlarda hareket eden K, L, M, N cisimlerinin t ve 2t anlarında kinetik enerji (K.E.) ve potansiyel enerjilerini (RE.) gösteren grafikler şekilde verilmiştir. A) Yalnız M Deneydeki bağım sız değişken kitap sayısıdır. A) Potansiyel enerji Kinetik enerji Isı enerjisi Buna göre, aşağıdakilerden han gisi söylenemez? B) Potansiyel enerji Kinetik enerji Elektrik enerjisi A) Cisim K noktasında, 60 J kinetik enerjiye sahiptir. C) Kinetik enerji Potansiyel enerji Elektrik enerji D) Potansiyel enerji Elektrik enerjisi Elektrik enerjisi B) Cisim M noktasında, 60 J enerjiye sahiptir. C) Cismin L noktasındaki mekanik enerjisi, K nokta sındaki mekanik enerjisine eşittir. D) Cisim L den K ye giderken potansiyel enerji kazanır. 7. Aşağıdaki araçların kütleleri ve süratleri verildiği ne göre hangi aracın kinetik enerjisi en büyüktür? \fileo ÇÖZ m ili Şek// - II Şe/c/7 - / 200 kg im iL U lL Şekil - III Şekil - I deki gibi serbest duran yayın önüne bir top konulup, yay Şekil - II deki gibi F kuvveti uygulanarak bir miktar sıkıştırılıyor. Yay daha sonra Şekil - III teki gibi serbest bırakıldığında top düzenekten fırlayıp gidiyor. Bu deneyle ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) Şekil - 1 de yayda esneklik potansiyel enerjisi de po edilmiştir. B) Şekil - II de yay topa b yönünde kuvvet uygular. C) Şekil - III te yayın ittiği top çekim potansiyel enerji si kazanmıştır. D) Şekil - III te topun sadece potansiyel enerjisi vardır. Minibüs 6. l£0 A) Motosiklet B) Minibüs C) Kamyonet D) Otomobil Otoyolda ilerleyen bir oto mobilin sürati artarken kine tik enerjisini gösteren grafik aşağıdakilerden hangisi ola bilir? A) f Kinetik enerji B) 1Kinetik enerji 8 . Aşağıdaki yaylardan hangisinde, esneklik potansi yel enerjisi depo edilmemiştir? Şekildeki uçak için, I. Çekim potansiyel enerjisine sahiptir. II. Kinetik enerjiye sahiptir. Esneklik potansiyel enerjisine sahiptir. yargılarından hangileri doğrudur? A) İv e li B) Yalnız C) YalnızI D) I, II ve 2. Sürtünmesi önemsenmeyen ortamda P noktasından ser best bırakılan cisim, P - R noktaları arasında hareket ediyor. Sallanan saat sarkacı K, L, M, N, R varlıklarının sahip oldukları enerji tür leri ile ilgili bir şema hazırlamak isteyen Şebnem, şe masını aşağıdakilerden hangisi gibi oluşturmalıdır? Buna göre, cismin aşağıda gösterilen durumları için yapılan yorumların hangisi yanlıştır? A) B) C) Küre, P noktasında potansiyel enerjiye sahiptir. Kinetik enerji Potansiyel enerji Kinetik enerji Potansiyel enerji B) D) Kinetik enerji Potansiyel enerji Kinetik enerji Potansiyel enerji Kürenin R noktasındaki enerjisi P deki enerjisine eşittir. D) 4. Sürtünmelerin önemsenmediği bir ortamda bir cismin potansiyel ve kinetik enerjilerin toplam ına................... adı verilir. Yukarıdaki cümlede, noktalı yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir? Küre, O noktasında en küçük kinetik enerjiye sahiptir. Küre, O - R arasında hem kinetik hem potansiyel enerjiye sahiptir. A) Sürtünme enerjisi B) Mekanik enerji C) Esneklik pot. enerjisi D) Çekim pot. enerjisi 7. Sınıf Soru Bankası 5. 7. Eşit kütleli Ali, Şenay ve Can sa lıncakta sallanı yorlar. Şekilde Ali çıkabileceği en üst noktadadır. Buna göre, I. Şekilde veri len durum için Şenay’ın kine tik enerjisi, Ali’nin kinetik enerjisinden büyüktür. II. Çan’ı iten annesi iş yapmaktadır. III. Şekilde verilen durum için Çan’ın potansiyel ener jisi, Şenay’ın potansiyel enerjisinden büyüktür. ifadelerden hangileri doğrudur? Bir baba ile oğlun apartman katlarındaki konuşmaları yukarıdaki gibidir. A) Yalnız I B) İv e li C) II ve III D) I, II ve Buna göre, hangi konuşmalar bilimsel olarak doğ ru bilgi içermektedir? A) Yalnız I B) Yalnız C) II ve III D) I, II ve I 6. 8. l i / \ Esneklik potansiyel enerjisi kinetik enerjiye dönüşüyor. Esneklik potansiyel enerjisi çekim potansiyel enerjisine dönüşüyor. Esneklik potansiyel enerjisi çekim potansiyel enerjisine dönüşüyor. Kinetik enerji potansiyel enerjisine dönüşüyor. t»#Jim ii VHİÜ Şekil - 1 Şekil - II Şekil - 1deki gibi sıkıştırılmış bir yayın önüne konan ci sim, yay serbest bırakıldığında yukarı doğru fırlıyor. Elindeki cismi sıkıştırılmış yayın üzerine koyan öğren ci, cismi en yükseğe fırlatmayı amaçlıyor. Yukarıda verilen resimlerin altında enerji dönüşümleri yazılmıştır. Bunun için öğrenci hangi yayı kaç cm sıkıştırdığın da amacına ulaşabilir? Buna göre, hangilerinde enerji dönüşümü yanlış yazılmıştır? A) H yayı, 5 cm B) K yayı, 3 cm A) Yalnız B) Yalnız IV C) H yayı, 7 cm D) K yayı, 7 cm C) İv e li D) III ve IV Fen ve Teknoloji # İş ve Enerji 4. Emre basit makineler konusu işlendikten sonra tahta ya şu bilgileri yazıyor. Basit makineler, I. Kuvvetten kazanç sağlayabilir. I I . Kuvvetin yönünü değiştirebilir. Yerdeki yükü kaldırmak için levyenin 1, 2 ve 3 nokta larına şekildeki kuvvetler ayrı ayrı uygulanıyor. Öğren ciler levyeye uygulanan kuvvetle ilgili şu yorumları ya pıyor. I I I . Bir işin yapılma hızını değiştirebilir. *ÎV. Aynı işi daha az enerji ile yapma mızı sağlar. Emre Yükü en küçük kuvvet le kaldırmak için, kuvveti 1 noktassma uygulama lıyız Buna göre, Emre’nin yazdığı hangi bilgiler doğru dur? A) İv e li B) I, II ve III C) II ve IV D) Yalnız IV Levye, yoldan kazanç sağlayan bir basit makinedir Aşağıdakilerden hangisinde yoldan kazanç diğer lerine göre en fazladır? A) Buna göre hangi öğrencilerin yorumları doğrudur? A) 1 B) B) £ X Levyeye 3 noktasından uygulanan kuvvet, y(jükün kaldırılmasını/ sağlamaz. C) D) C) D) £ A X £ 5. & K ve L cisimleri eşit kollu tera zinin kefelerine konulunca, te razi şekildeki gibi dengede ka lıyor. Video cöma Buna göre, K ve L cisimleri bir kaldıraca aşağıdakilerden hangisindeki gibi asılırsa, yatayda denge sağlanabilir? A) B) II t M il 3x T \ 3x D) C) 4x 4X 2 \ 2x [1 3x A \ 3x M Yukarıdakilerden hangileri desteği uçta olan kaldı raca örnek olarak verilebilir? A) Yalnız I B) II ve III C) Yalnızll D) II, III ve IV 8 . Aşağıdaki araçlardan hangisi desteği ortada olan basit makineye örnektir? A) B) Maşa Eşit bölmeli bir çubuğun bir ucuna yerleştirilen K cis mi, yukarıdaki gibi destek noktasının üç farklı konumu için ayrı ayrı dengede tutulmaktadır. Makas C) Buna göre, cismi dengede tutan kuvvetlerin bü yüklükleri arasındaki ilişki, aşağıdakilerden hangi sindeki gibi olur? D) / y Kepçe A) F2 > F1 > F3 B) F1 > F2 > F3 C) F1 > F3 > F2 D) F3 > F2 > F, Çatal 9. Yukarıdaki şekilde bir fındık kıracağı ile fındık kırma iş lemi gösterilmiştir. Şekilde numara ile gösterilen yer lere aşağıdaki semboller gelecektir. sembollerin anlamları ■ A yük destek U kuvvet. Buna göre, kaç numaralı yere hangi sembol gel melidir? Bir işçi bir dolabı yukarıdaki gibi üç farklı şekilde kal dırmayı deniyor. İşçinin kullandığı çubuk aynıdır. I İşçinin dolabı aynı miktar yükseğe kaldırıp denge lenmesi için uygulaması gereken kuvvetler arasında, aşağıdakilerden hangisindeki gibi bir ilişki vardır? A) A) F1 > F2 > F3 B) F3 > F1 > F2 C) C) F3 > F2 > F1 D) F2 > F3 > F1 D) Fen ve Teknoloji B) A ■ A t II III tA t E l t A ■ Hayatımızı Kolaylaştıran Basit Makineler _ 1. 3. Benim kurduğum düzenekte makara sürtünmesini önemsiz kabul edersek cismi dengede tutmak için uyguladığım kuvvet cismin ağırlığına e şittir. £ & Video COOmii Şekil - III Sırasıyla şekillerdeki düzenekleri kurup aynı yükü dengeleyen kuvvetleri ölçen bir öğrenci, yaptığı bu etkinliğin sonunda aşağıdaki bilgilerden hangisi nin doğruluğuna ulaşır? (Sürtünmeler önemsenmiyor.) Benim kurduğum düze nekte kuvvetin yönünü değiştirebilirsin. I. Sabit makaraların sayısının artması, sadece uygu lanan kuvvetin yönünün değişmesini sağlar. II. Kuvvet kazancı, makara sayısına bağlıdır. III. Kuvvetten kazanç, aynı oranda yoldan kayıp de mektir. IV. Basit makineler işten de kazandırabilir. A) I B) II C) III D) IV Benim kurduğum düzenekte yoldan kazanç vardır. 2. Elif, Sena ve Melda kurdukları düzeneklerle ilgili yukarıdaki bilgileri verdiğine göre, aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Sena kaldıraçta kuvvetin yönünün değiştiğini bili yor. B) Elif sabit makaranın kuvvet kazancı sağlamadığını biliyor. C) Bütün öğrencilerin verdiği bilgiler doğrudur. D) Melda, hareketli makarada yoldan kayıp olduğunu bilmiyor. 4. Yukarıdaki düzeneklerde P yükü dinamometrelerin uyguladığı kuvvetlerle dengelenmektedir. Makaraların ağırlıkları ve sürtünmeler önemsizdir. Buna göre, D1f D2, D3 arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) D1 = D2 > D3 B) D1 > D2 > D3 C) Dg > D2 = D1 D) D, = D2 = D3 â Video mm o Şekildeki düzenekte 1200 N luk yük dengededir. Makara ağırlıkları ve sürtünmeler önemsiz olduğuna göre, yükü den gede tutan F kuvveti kaç nevvton dur? 'ü 1200 N j A) 300 B) 600 C) 2400 D) 4800 5. 7. Taner, elindeki S cismini şekildeki gibi taşır ken zorlanıyor. Taner S cismini aşağıdaki durumların han gisinde daha kolav taşıyabilir? S Vtdeo Dinamo metre CWüwO (Çubuk ağırlıkları ve sürtünmeler ihmal ediliyor.) 2 r “ 5> B) Makara ağırlıkları ve sürtünmelerin önemsenmediği şekildeki düzenekte K ve L cisimleri dengededir. K cisminin ağırlığı 10 N olduğuna göre, düzenekle ilgili hangi öğrenci doğru bir yorum yapmıştır? D) K ve L cisimlerinin ağırlıkları eşittir. Düzenekte iki hareketli, bir sabit makara vardır. Büşra 6. C) Didem Özdeş K, L, M cisimleri şekillerdeki gibi dengedeyken ipler 30 ar cm çekiliyor. Sadece makaraların sürtünmeleri ve ağırlıkları ih mal edildiğine göre, aşağıdaki öğrencilerden han gisinin ifadesi yanlıştır? 1 dinamometresi 2 dinamometresin den büyük değer gösterir. K ve L cisimlerinin yerleri değiştirilirse, dinamometre aynı değerigösterirken cisim ler yine dengede kalır. Dinamometrede okunan değer 10 N dur. 3 dinamometresinin gösterdiği değer M nin ağırlığından küçüktür. V Neda K ve L cisimleri 30 ar cm yükselir. M cismi diğer cisim lerin iki katı kadar yükselir. v ---------Yusuf Kerem 8. Basit makinelerle ilgili araştırma yapan Ercan, aşağıdakilerden hangisinin vanlış bir bilgi olduğunu fark eder? A) Makas, desteği ortada olan kaldıraca örnektir. B) Basit makineler, uygulanan kuvvetin yönünü de ğiştirmek için kullanılabilir. C) Basit makineler, işten kazanç sağlayabilir. A) Filiz B) Neda C) Yusuf D) Kerem D) Sabit makara, kuvvetin yönünü değiştirmek için kullanılabilir. Hayatımızı Kolaylaştıran Basit Makineler 1. 3. Erkan Aşağıdaki eğik düzlemlerin hangisinde kuvvet kazancı en büyüktür? Erkan kaydırağa çıkarken Tarkan kaydıraktan aşağı kaymaktadır. Buna göre, I. Tarkan kinetik enerji kazanır. II. Tarkan sürtünmeyle enerji kaybeder. III. Erkan potansiyel enerji kazanır. 4. IV. Tarkan’ın kaybettiği potansiyel enerji, Erkan’da ki netik enerjiye dönüşür. AQ yargılarından hangileri doğru olur? Video CMim A) I ve II B) II ve III C) II, III ve IV D) I, II ve Çıkrık Kasnak Saat dişlileri 2. Eğik düzlem Mikail usta, bulaşık makinesi kolisini arabaya çıkar mak istiyor. “Hangi durumda kuvvetten daha fazla kazanırım acaba?” diye üç farklı eğik düzlem kurarak koliyi arabaya çıkarıyor. |^ ^ Kaldıraç Buna göre, Mikail ustanın kuvvetten sağladığı ka zancın büyükten küçüğe doğru sıralaması, aşağıdakilerden hangisindeki gibi olur? Yukarıda bazı aletlerin hangi basit makine tipine ben zedikleri gösterilmiştir. A) I, II, III B) I, I Buna göre, gösterilenlerden hangisi yanlıştır? C) III, I, II D) III, A) I B) II C) III D) IV 7. Sınıf Soru Bankası 5. 7. Bir oyuncak araba, şekildeki düzenekte F kuvvetiyle dengeleniyor. â Video coam Halı yüzey Buna göre, aşağıdaki düzeneklerden hangisinde araba F kuvvetinden daha büyük bir kuvvetle den gelenir? (Kitaplar özdeştir.) Bir sarmal yayın serbest hâldeki boyu yukarıda göste rildiği gibi 30 cm dir. Makaralı sistemde 320 N luk ci sim bu yayla dengelendiğinde, yayın boyu 38 cm olu yor. Daha sonra bu yayla K cismi dengelendiğinde, şekildeki gibi yayın boyu 32 cm oluyor. B) Buna göre, K cisminin ağırlığı kaç nevvtondur? 80 cm (Makara ağırlıkları ve sürtünmeler önemsenmiyor.) ______ Halı yüzey A) 10 ' Beton yüzey Halı yüzey 8. D) 80 C) 40 B) 20 Bir ucu aşağıda diğer ucu yukarıda bir yüzeyim. Cisimler üzerimde kuvvet kazancı sağlanarak çıkarılır. Bayrağı göndere çekmek için kullanılırım. İnşaatlarda ağır yükleri üst katlara ta şırken de benden yararlanılır. Bir silindir etrafında sarmal biçimde do lanan oyuk şeklinde bir eğik düzlemim. Yukarıda kendini tanıtan bazı basit makineler sembol lerle gösterilmiştir. Bu sembollerin hangi basit makinelere ait olduğu, aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? 6. B) Şekildeki düzenekte yük, uygulanan kuvvet ile denge leniyor. Bu düzenekte, aşağıdaki basit makinelerden hangisi Kullanılmamıştır? A) Kaldıraç B) Eğik düzlem C) Çıkrık D) Dişli C) D) % X [> s * > Hayatımızı Kolaylaştıran Basit Makineler 1. TEST- 1 0 n 3. 72 diş 36 diş Diş sayıları yukarıdaki gibi olan bir dişli sistemin de, en büyük dişli ok yönünde 2 tur atarsa, en kü çük dişli hangi yönde kaç tur atar? A) a yönünde 4 tur. B) b yönünde 8 tur. C) a yönünde yarım tur. D) b yönünde yarım tur. Şekilde her bir düzenekte K dişlisi ile farklı dişliler temas hâlindedir. Bu dişli düzeneklerinde K dişlisi 4 er tur döndürülüyor. 4. Buna göre, hangi düzenekte K dişlisinin yanındaki dişlinin tur sayısı en fazla olur? B) II A) C) III D) IV £ Video coztmi} 2. m Şekildeki düzenekle il gili olarak öğrencilerin görüşleri aşağıdaki gibi dir. o r T r r t S £> i Makara ekliyor. K dişlisi 20 tur attığında L dişlisi 40 tur atar. M ve L dişlileri hep aynı yönde döner. K dişlisi a yönünde döndüğünde M dişlisi b yönünde döner. M dişlisi 10 tur attığında L dişilisi 20 tur atar. 'N Buna göre, hangi öğrencinin yorumu yanlıştır? A) Adem B) Sevgi C) Yunus D) Arzu Üç öğrenci cisimleri dengeledikleri düzeneklerde gösterilen değişiklikleri yapıyor. Buna göre, hangi öğrencilerin düzeneklerinde kuv vet kazancı değişir? A) Yalnız Emin B) Fatih ve Emin C) Fatih ve Haşan D) Yalnız Fatih 7. £ Video ctam> Birbiriyle temas hâlindeki I, II ve III dişlilerinin diş sayı ları sırasıyla 80, 40 ve 20 dir. B Şekildeki konumunda hangi dişli hangi yönde kaç tur döndürüldüğünde, dişli üzerindeki harflerin görünümleri yine şekildeki gibi olur? A) I dişlisi, ^ .,1 /4 tur. B) II dişlisi, v, 2 tur. C) III dişlisi, 3 tur. D) III dişlisi, 1 tur. İİÛ Yandaki sistemde, dişli çubuk hareket ederken dişli ler de dönmektedir. Dişlilerin üzerine dişlilerle aynı ek senli kasnaklar sabitlenmiştir. K, L, M cisimleri iplerle kasnaklara bağlanmıştır. Dişlilerin dönme yönüne gö re cisimler aşağı ya da yukarı hareket etmektedir. Dişli çubuk ok yönünde hareket ettiğine göre; bu sistemle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy lenemez? A) 1 ve 2 dişilileri birbirine zıt yönde döner. B) K ve L nin potansiyel enerjisi azalır. 6. C) M cisminin potansiyel enerjisi artar. D) 1 ve 3 dişlileri aynı yönde döner. Basit Makineler Cumhuriyeti GÖREV KARTI Cinsi Dişli Uygulama Döndürerek hareket ettirmek Amaç Düzenekteki tüm cisim lerin potansiyel enerji lerini azaltmak 8. Yukarıdaki görev kartı aşağıdaki düzeneklerin han gisinde bulunan bir dişliye ait olabilir? Şekilde, bir saatin içindeki dişli düzeneğinin bir par çası görülmektedir. Buna göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) I ve II dişlileri zıt yönde döner. B) I ve III dişlileri aynı yönde döner. C) II ve IV dişlileri zıt yönde döner. D) I ve IV dişlileri zıt yönde döner. Fen ve Teknoloji Hayatımızı Kolaylaştıran Basit Makineler 1. Özdeş yaylarla aşağıdaki düzenekler kurulmuştur. Sür tünmeler önemsizdir. Buna göre, hangi düzenekte yaydaki uzama miktarı diğerlerindekinden farklı olur? Yukarıdaki gibi başlangıçta aynı yolda yürümekte olan üç arkadaştan; Ufuk K yolunu, Hamdi M yolunu, Erhan da L yolunu takip ederek çıkışa ulaşıyor. Öğrenciler yolda yürürken yanlarından geçtikleri tabeladaki bilgi bilimsel olarak doğru ise 20 puan, yanlış ise 10 puan kazanıyor. C) F= 10 N F=10N Buna göre, çıkışa ulaştıklarında hangi öğrencinin kaç puanı olur? 2. Fen ve Teknoloji öğretmeni öğrencilerden istediğini aşağıdaki gibi belirtiyor. Erhan Hamdi A) 20 30 40 B) 40 10 10 Ufuk 4c O C) 40 30 40 N D) 40 40 10 Çocuklar bana öyle bir araç söyleyin ki, bu araç bileşik makine olmasın! 4. A ' m Buna göre hangi öğrencinin verdiği örnek, öğret menin isteğine uygundur? Resimdeki düzeneklerde sürtünmeler ve makara ağır lıkları ihmal edilmiştir. Eşit ağırlıktaki P yükleri Fv F2, F3 büyüklüğündeki Ben sabit makara diyorum! kuvvetlerle dengede tutulduğuna göre, bu kuvvetler arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisindeki gi bidir? A) F1 < F2 < F3 B) F3 < F2 < F, C) F3 < F, < F2 D) F2 = F3 < F, 5. Yukarıdaki resimde görüldüğü gibi tonton amca üç farklı el arabası yaparak bir yükü taşımaya çalışıyor. Buna göre, hangi el arabasında kesinlikle kuvvetten kazanç sağlanırken, hangisinde kesinlikle kuvvet ten kayıp gerçekleşir? Kuvvet kazancı Kuvvet kaybı III I Enerji kaybına sebep olur A) B) Büşra, yukarıdaki gibi bazı basit makinelerle kaldıraç çeşitleri arasında eşleştirme yapmıştır. C) D) Buna göre, Büşra hangi eşleştirmeleri yanlış yap mıştır? A) Yalnız I B) Yalnız C) İv e li D) İve III & sftdeo çottm 6. Aşağıdakilerden hangisi kullanım amacı dikkate alındığında bileşik makine olarak sınıflandırılamaz? III birim idir birim idir i El mikseri Yukarıdaki kavram haritasını doğru bir şekilde ta mamlayan Erol, numaralı yerlere aşağıdaki seçe neklerden hangisindekileri yazmış olmalıdır? C) A) joule İş makinesi sürtünme B) Newton İŞ kuvvet C) metre yol potansiyel enerji D) joule kuvvet basit makine sürtünme Uç öğrenci öğretmenlerinin sorduğu soruya cevap ve rerek örneklemelerde bulunuyor. Sürtünme sonucu hare ket enerjisinin ısı ener jisine dönüşmesine neyi örnek verebilirsiniz? 3. Ellerimizi b irb ir lerine sürttüğü müzde ısınır. Hazal Sıcak odada duran buz erir. Birbirine sürtülen tah ta parçaları alev alır. Buna göre, hangi öğrencilerin verdiği örnekler doğ rudur? A) Yalnız Alper Koli, masada itiliyor. B) Alper ve Didem Cemil, bir karton kutunun kenarına bir paket lastiği bağlayıp şekildeki gibi cetveli lastiğe geçirerek kutuyu itiyor. Cemil, kutu harekete geçtiği anda cetvel üzerin de yukarıdaki gibi işaretlemeler yapıyor. C) Hazal ve Didem D) Alper, Hazal ve Didem Bu deneyleri yapan Cemil, aşağıdaki sorulardan han gisinin cevabını bulamaz? A) Bir cismin üzerine ağırlık konduğunda, cisimle zemin arasındaki sürtünme kuvveti artar mı? B) Paket lastiği esnek bir cisim midir? C) Tekerlek sürtünmeyi azaltır mı? D) Kutu ile masa arasındaki sürtünme kuvveti kaç newtondur? 4. Yukarıdaki düzeneği hazırlayan Arzu, bilyeyi serbest bı raktığında, bilyenin cetvel üzerinden yuvarlanıp halı üze rinde ilerleyerek K noktasında durduğunu gözlemliyor. Bu deneyi yapan Arzu, aşağıdaki sonuçlardan han gisine ulaşamaz? A) Bilye başlangıçta sadece potansiyel enerjiye sa hiptir. ÎA jj ctnimo Cemre, otomobil tasarımları yapmaktan hoşlanmaktadır. Cemre’nin çizdiği aşağıdaki otomobil modellerinden hangisinde, hava direncini en aza indirecek bir aerodinamik tasarım vardır? A) f-o — c P B) Bilye yuvarlanırken kinetik enerji kazanır. C) Bilye halı üzerinde yuvarlanırken sürtünme ile enerji kazanır. D) Bilyenin K noktasında kinetik enerjisi yoktur. 7. Sınıf Soru Bankası 5. il V h feo cm m 7. Bir deneyde tahta çu buk eğik düzlem olarak kullanılıyor. Bir tuğla tah tanın en üstünden ser best bırakılarak aşağı kaynaması sağlanıyor. Aşağıda verilen durumlardan hangisinde, fiziksel anlamda iş yapılmaktadır? B) Ü & . tfrcfeo cûgmu Evet çocuklar tuğlanın eğik düzlemin alt ucuna daha kısa sürede gelmesi için nasıl bir değişiklik yapılması gerekir? Sandalyeyi yatay düz bir yolda hep aynı yükseklikte taşımak C) D) Öğretmen Nebi Bey Amuda kalkarak beklemek SATJL Öğretmen Nebi Bey’in sorduğu soruya hangi öğ rencisinin verdiği cevap yanlış olur? Bankta oturup gazete okumak 8. Panoya yağlı boya fırçasıyla yazı yazmak v=0 I. Araba fren yapıp yavaşlıyor. II. Yaya kuvvet uygunarak yay açılıyor. III. İşç i tuğlayı yer den kaldırıp du varın üstüne ko yuyor. 6. E nerji,..... ?.......yapabilme yeteneği & olarak bilinir. Kinetik enerji......?.?.... tfieo sonucu ısı enerjisine dönüşebilir. çölümü C isim lerin sıkıştırılm a sı ya da gerilmesi sonucu cisimlerde... .îi.î.... enerjisi depolanır. Yukarıdaki paragraftaki bilgilerin doğru bir şekilde tamamlanabilmesi için, numaralı yerlere aşağıdaki kavramlar yazıldığında, hangi kavram açıkta kalır? Yukarıdaki olaylarla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) I de, araba tekerleğine uygulanan fren kuvvetinin yaptığı iş arabanın kinetik enerjisini artırır. B) II de, yayı çeken kuvvetin yaptığı iş, yayda esnek lik potansiyel enerjisi olarak depo edilir. A) iş B) joule C) III de, işçinin tuğlayı kaldırırken uyguladığı kuvvetin yaptığı iş, tuğlada çekim potansiyel enerjisine dö nüşür. C) esneklik potansiyel D) sürtünme D) I de, arabanın kinetik enerjisi ısı enerjisine dönüşür. Ünite Değerlendirme 3. 1. Tahterevalli 4 ? Bazı basit makinelerin adları ve özellikleri şekildeki gi bi renkli etiketlerin üzerine yazılmıştır. Yukarıda verilen sırıkla yüksek atlamada, sporcu te pe noktasına çıkıncaya kadar hangi enerji dönüşüm leri gerçekleşmektedir? Bu basit makinelerle özellikleri eşleştirmeyi amaç layan bir öğrencinin, ilgili etiketleri birbirine aşağıdakilerden hangisindeki gibi bağlaması uygun olur? A) Kinetik enerjisi -» çekim potansiyel enerjisi -> esneklik potansiyel enerjisi B) Kinetik enerjisi —» esneklik potansiyel enerjisi —> çekim potansiyel enerjisi + kinetik enerji C) Çekim potansiyel enerjisi —> kinetik enerjisi —» esneklik potansiyel enerjisi D) Esneklik potansiyel enerjisi -» kinetik enerjisi çekim potansiyel enerjisi 4. 2. Beyza K ve L yaylarının uçlarına cisimler asarak, kuvvet - uzama grafiklerini şekildeki gibi çiziyor. Kuvvet Bu grafiklerden aşağı daki sonuçlardan hangi si çıkarılamaz? 60 N L yayı Uzama Yukarıdaki şekillerde verilen K, L, M yaylarının uy guladığı kuvvetlerin yönü ve büyüklüğü hangi se çenekte doğru olarak verilmiştir? (Düzeneklerde sürtünmeler önemsenmemektedir.) A) L yayı K yayından daha kolay uzar. B) Eşit ağırlıklı cisimler asıldığında L yayı daha çok uzar. C) Eşit miktar uzamaları için K yayına daha ağır bir cisim aşılmalıdır. D) Bu yaylardan dinamometre yapılırsa, K yayının olduğu dinamometre daha hassas ölçüm yapar. 80 N K A) I 60 N B) L M 80 N ■*- 100 N f 60 N 80 N —► 100 N C) f 60 N —► 80 N —► 100 N D) J 60 N —► 80 N ■*— 100 N I 7. Sınıf Soru Bankası pTOÖÖÖÖÖÖÖÖÖ-r ^ -----12 cm — ► Yukarıdaki durumda elin yaya uyguladığı kuvvetle yayın ele uyguladığı kuvvetin yönleri için, aşağıdakilerden hangisi doğrudur? Yayın uyguladığı kuvvet yatay Elin uyguladığı kuvvet A) a a B) b a C) a b D) b b Sürtünmelerin önemsenmediği ortamlarda K, L, M, N oyuncak arabaları şekildeki konumlarından eşit sürat lerle fırlatılıyor. Buna göre, hangi oyuncak arabanın hareketi süresin ce kinetik enerjisi grafikte ki gibi değişir? 1Kinetik enerji Zaman A) K C) M B) L D) N 6. 8. Uzama - kuvvet grafiği şe Video cöiöroö Birinci durum İkinci durum Bir top birinci durumdaki gibi sıkıştırılan bir yayın üs tüne konuyor. Daha sonra yay serbest bırakıldığında, top belli bir yüksekliğe kadar çıkıyor. Buna göre, yukarıda verilen durumlarla ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur? Kuvvet (N) Yaylardaki uzama miktar 20 30 ları üzerlerinde gösteril diğine göre, hangi cisim diğerleriyle zıt yönde hareket eder? A) 1 cm M j 1 cm 6 cm M A) Birinci durumda topun sadece kinetik enerjisi vardır. B) İkinci durumda topun çekim potansiyel enerjisi en düşük seviyededir. C) C) İkinci durumda yayda depo edilen enerjinin sade ce bir kısmı kullanılmış olup geri kalan kısmı depo edilmeye devam etmektedir. * Fen ve Teknoloji 3 cm -vQQQQQÖQ/^ 4 cm B) 4 D) Birinci durumda yayda esneklik potansiyel enerji si depo edilmiştir. ı Uzama (cm) kildeki gibi olan özdeş yaylar kullanılarak yatay düzlemdeki cisimler çeki liyor. D) 5 cm 2 cm ^*\ÛQQQQQQ/2 cm 4 cm 3 cm 0000000/-Ä Unite Değerlendirme .. 3. 1. £ Video como Cemil amca ile Nebile teyze şekildeki gibi tahtereval liye bindiklerinde denge sağlanıyor. I. Birbirlerinin yerlerine oturduklarında II. Sadece Nebile teyze desteğe yaklaştığında III. İkisi de aynı yönde hareket ettiğinde B) İv e li C) II ve III D) I, II ve 2. Fotoğraf A d ı: Basit makine T ü rü : Makaralar Ö z e lliğ i: Kuvvetten kazandırır. Kimlikteki bilgilere göre, fotoğraf bölümüne aşağıdakilerden hangisi yapıştırılmalıdır? A) III IV Patinaj yapan araba nın lastiğine dokun duğumda oldukça ısındığını fark ettim. Hareket halindeki arabadan sarkan zincir yere sürttükçe kı vılcımlar çıkıyordu. Bu kutu aşağıdakilerden hangisidir? A) I 4. KİMLİK KARTI Elleri üşüyen Merve, ellerini hızla birbi rine sürterek ısın maya çalışıyordu. Yukarıdaki kutulardan birinde bahsedilen olay, diğer leriyle aynı sebebe dayanmaz. Buna göre, yukarıda verilen durumlardan hangile rinde tahteravallinin dengesi bozulur? A) Yalnız II Havanın soğuduğunu farkeden Leyla Hanım sobanın şidde tini arttırm ak için odun ekledi. B) II C) III D) IV Zehra, çekim potansiyel enerjisinin nelere bağlı oldu ğu tespit etmek için şöyle bir deney yapıyor: Düz bir yere bir miktar kum döküp aşağıdaki gibi kum tepesi oluşturuyor. Daha sonra eline aldığı basket topunu belli bir yükseklikten bırakıyor. Topun kumda meyda na getirdiği çukurluğu ölçüyor. Daha sonra yine önce ki gibi bir kum tepesi oluşturuyor ve yeni bir deney ya pıp tekrar çukurluğu ölçüyor. Basket topu Kum y / tepesi B) Zehra aşağıdakilerden hangisini yaparsa, bir cis min potansiyel enerjisinin kütleye bağlı olduğunu bulabilir? A) Önce büyük sonra küçük basket topunu aynı yük seklikten bırakmak D) B) Bir basket topunu önce 50 cm sonra 75 cm yük seklikten bırakmak £ C) Bir basket topunu önce kumun üstüne koymak sonra topu oradan yere yuvarlamak D) Bir basket topunu havaya atıp kuma düşmesini sağlamak 7. Sınıf Soru Bankası 5. 7. Acaba yerdeki bu ağır varili, ağırlığından daha az kuvvet uygulayarak kamyonete nasıl yükleyebilirim? Mekanik Enerji Mk Orhan olabilir olabilir _ L _ _ L _ I enerji I I enerji rolabilir 1 L—ı r— * olabilir _ 4 _ Orhan’ın çözmek istediği bir problem var. Arkadaşların dan yardım istiyor. Çekim potansiyel enerjisi Arkadaşlarının aşağıdaki önerilerinden hangisi, Orhan’ın problemine çözüm olamaz? L— ı bağlıdır Esneklik potansiyel enerjisi _ L III bağlıdır _ L Sürat Yukarıdaki kavram haritasında numaralı yerlere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir? A) Potansiyel Kinetik Hacim B) Kinetik Potansiyel Kütle C) Kinetik Potansiyel Ağırlık D) Potansiyel Kinetik Kütle 8. 6. N'deki KE PE Kitap okuyan çocuk ■ Merdiven çıkan çocuk Sürtünmesi önemsiz yüzey üzerinde K noktasından ilk hızsız serbest bırakılan cismin N noktasındaki po tansiyel enerjisi (PE) ve kinetik enerjisi (KE) şekilde sütun grafikle gösterilmiştir. Buna göre aşağıdaki sütun grafiklerinden hangisi K ve R noktaları arasında hareket eden cisme kesinlikle ait olamaz? A) B) KE PE C) K E PE K E PE D) K E PE Dağa tırmanan sporcu Yukarıdaki durumlardan hangilerinde bilimsel an lamda iş yapılmaktadır? A) Yalnız I B) II ve III C) II, III ve IV D) I, II, III ve IV .... Ünite Değerlendirme TEST- 1 5 3. Aşağıda verilen durumlarda zemin ile cisim arasında ki sürtünmeler önemsizdir. Hangi durumda yapılan iş en büyüktür? A) 1N 1N 1m - B) 2N 2N 1mYukarıda verilen kavram haritasının doğru bir şekil de tamamlanması için numaralı yerlere aşağıdakilerden hangisinde verilenler gelmelidir? C) 2N . 2N ----- ► -----1,5 m- D) A) Yol Zaman Basit Mak. B) Basit mak. Kuvvet Enerji C) Enerji Kuvvet Yol D) Basit mak. Yol Kuvvet 3N 3N 1,5 m- % 2. II III (Pfî) A M Sırtında çanta ile merdiven çıkan çocuk Masada kitap okuyan çocuk Ayakta elinde halterle duran adam i Yerleri süpürürken l Çekiçle çivi çakarken IV Yerdeki halteri uğraştığı halde kaldıramayan adam El arabasını iterek hareket ettiren adam Telefon konuşmasını dinlerken Düşünürken Yukarıdaki durumların hangilerinde fiziksel anlam da iş yapılmaktadır? Yukarıdaki durumların kaçında fiziksel anlamda iş yapılmamaktadır? A) Yalnız I B) II ve III A) Birinde B) İkisinde C) İve IV D) I ve V C) Üçünde D) Dördünde l i l : 7 Sınıf Soru Bankası 5. Aşağıdakilerden hangisi bileşik makineye örnektir? E A) ^3 r7 p El arabası C) Ağırlığı önemsiz, eşit bölmeli çubuk ve P cismi ile ku rulan düzenekler, Fv F2, F3 kuvvetleri ile I, II, III teki gi bi dengelenmiştir. Buna göre, kuvvetlerin büyüklükleri arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisidir? Kaldıraç A) F1 = F2 = F3 B) F1 < F2 < F3 C) F2 < Fi < F3 D) F1 < F3 < F2 6. 9. Serbest hâldeki uzunluğu 20 cm olan yaya ait kuvvet uzama grafiği aşağıdaki gibidir. Yukarıdaki araçta K, L, M harfleriyle ifade edilen yerler için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? Uzama (mm) A) M, yük kolunu ifade eder. 20 cm B) L destek noktasını ifade eder. Kuvvet (N) C) K - M arası yük koludur. D) K, kuvvet kolunu ifade eder. Buna göre, yaya asılan cisimlerin yayda meydana getireceği uzama, aşağıdaki durumların hangisin deki gibi olur? 7. A) Bir uçak yukarıdaki yörüngeyi takip ederek sabit sürat le ilerliyor. Buna göre uçakla ilgili aşağıdakilerden hangisi söy lenemez? A) K ve M noktalarında aynı potansiyel enerjiye sa hiptir. B) 23,6 cm 24 cm 80 N 100 N C) D) 40 cm 24,5 cm 50 N 10 N B) K den L ye çıkarken potansiyel enerjisi artar. C) L de en büyük potansiyel enerjiye sahiptir. D) Uçağın L de kinetik enerjisi sıfırdır. Fen ve Teknoloji Unite Değerlendirme 3. 1. )10 N Kuvvet - uzama grafiği şekildeki gibi olan bir yayın ucuna 10 N luk bir cisim asıldığında yayın uzama sı kaç cm olur? A) 12 B) 8 Sürtünmelerin önemsiz olduğu ortamda P - S nok taları arasında hareket etmekte olan şekildeki küre için, i. Küre en yüksek potansiyel enerjiye P ve S nokta larında sahiptir. D) 3 C) 4 II. Küre R noktasında maksimum kinetik enerjiye sa hiptir. III. S’den R’ye gelirken kürenin kinetik enerjisi artar, yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) İv e li C) I, II ve II D) Yalnız 2. <£] Vrcfeo CÖ2ÖTOÜ 4. Bir yaya 60 N luk cisimler asıldığında yaydaki uzama lar yukarıdaki gibi oluyor. Yapacağım dinamometre ile en fazla 5 N luk bir yükü tartacağım. Yapacağım dinamometre ile 50 N luk bir yükü tartacağım. Buna göre, yaya ait kuvvet - uzama grafiği aşağıdakilerden hangisi olamaz? t Uzama (cm) ıUzama (cm) Yukarıdaki açıklamalara göre, Yusuf ve Ali’nin yapa cakları dinamometrelerde aşağıdaki yaylardan han gisini kullanması uygun olur? A) Yusuf: İnce telden yapılmış yay A li: Kalın telden yapılmış yay B) Yusuf: Kalın telden yapılmış yay A li: İnce telden yapılmış yay C) Yusuf: İnce telden yapılmış yay A li: İnce telden yapılmış yay 12 18 12 24 D) Yusuf: Kalın telden yapılmış yay A li: Kalın telden yapılmış yay * 7. Sınıf Soru Bankası 7. II IV * . A tükenmez kalem \y a y Yukarıdaki şekillerden hangisinde yay, diğerlerin den farklı bir amaç için kullanılmıştır? A) IV B) III C) II Yukarıda bir yaya ayrı ayrı asılan cisimlerin yayda meydana getirdiği uzamalar gösterilmiştir. M cisminin ağırlığının 60 N olduğu bilinmektedir. D) Buna göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) L nin ağırlığı 30 N dir. B) K nin ağırlığı 10 N dir. 6. C) Yaydaki uzama cisimlerin ağırlığından bağımsızdır. Aşağıdaki etkinlikte farklı uygulamalar ve bu uygulama lar ilgili açıklamalar sarı ve mavi etiketlere yazılmıştır. Uygulamalar Açıklamalar Emre, sabit sü ratle merdiven lerden çıkıyor. Potansiyel enerjisi hareket ve ısı ener jisine dönüşüyor. Osman, dolabı iterek hare ket e ttiriyor. Potansiyel enerji kazanıyor. Sema, kaydı raktan aşağı doğru kayıyor. Cisme kinetik enerji kazan dırıyor. D) Yay cisimlere yukarı yönlü kuvvet uygulamaktadır. O 8. Buna göre, uygulama ve açıklamalar aşağıdakilerin hangisinde doğru eşleştirilmiştir? A) C) Yukarıda verilen araçlardan hangileri bileşik maki nedir? Fen ve Teknoloji A) Yalnız I B) II ve III C) İve III D) I, II ve Ünite Değerlendirme 1. Aşağıdaki düzeneklerden hangisinde, kuvvetten ka zanç sağlanmaz? 3. III IV yay yay % VHko COiümii yay B) yay Uzunlukları ve kalınlıkları şekildeki gibi olan aynı cins tellerden yapılmış olan I, II, III, IV yaylarının uçlarına özdeş cisimler asıldığında en fazla hangi yay uzar? F kaya A) B) II C) III D) IV C) D) 50 cm A J jL 2. j f 4. 50 cm 70 km/h 70 km/h 150 kg 70 km/h 5000 kg 1200 kg Bir öğrenci, L uzunluğunda bir tahta parçası, bir deney arabası, dinamometre ve farklı yüksekliklerde kutularla düzenekler kurup arabayı şekillerdeki gibi ayrı ayrı dengelemektedir. Yukarıda kütleleri ve süratleri verilen araçlar için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? Buna göre, öğrencinin yaptığı deneyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Otomobilin kinetik enerjisi motosikletin kinetik enerjisinden büyüktür. A) Öğrenci, eğik düzlemin yüksekliğinin, cismi denge leyen kuvvete etkisini araştırıyor. B) Kamyonun kinetik enerjisi otomobilin kinetik ener jisinden büyüktür. B) Öğrenci, araba kütlesindeki değişimin, arabayı den geleyen kuvvete etkisini araştırıyor. C) Motosikletin kinetik enerjisi diğerlerinden daha büyüktür. C) Öğrenci eğik düzlemin uzunluğunun, cismi denge leyen kuvvete etkisini araştırıyor. D) Araçların kinetik enerjileri arasındaki ilişki kamyon > otomobil > motosiklet şeklindedir. D) Öğrenci, eğik düzlemin yüzeyinin kayganlığının cis mi dengeleyen kuvvete etkisini araştırıyor. 5. B ilgi: "Aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi bir cisim 1 newtonluk kuvvetle 1 metre hareket ettirildiğinde, cisim üzerinde yapılan iş 1 joule olur. ” Video 7. İ Video cdom F=1 N 1m Emre, yukarıdaki gibi bir kaldıraç düzeneği kurarak dolabı kaldırmayı amaçlıyor. Aşağıdaki durumların hangisinde yapılan işin büyüklüğü diğerlerinden farklıdır? Buna göre, aşağıdaki araçlardan hangisinin yapısı, Emre’nin kurduğu kaldıraç düzeneğine benzemez? (Sürtünmeler önemsenmiyor.) A) F =2N A) B) C) D) 10 m ns—— ı F—4 N Mmmm 5m C) J i F -1 0 N 2m ■"«O*»''»«»)'! w *§ Makas D) Tahterevalli F =5N 6m 8. 6. Basit makinelerle ilgili araştırma yapan Erdem, elde ettiği sonuçları aşağıdaki gibi tahtaya not ediyor. Uygulanan kuvveti artırabilir. Kuvvetin yönünü değiştirebilir. Yapılan işin daha az enerji harcanarak yapılmasını sağlar. Bir enerji türünü başka bir enerji türüne çevirmek için kullanılabilir. K noktasından bırakılan bir cisim sürtünmesi önemsiz yol üzerinde L noktasına kadar çıkabilmektedir. Buna göre, I. Cisim K den M ye giderken sürati artar. II. M noktasında cismin kinetik enerjisi en büyüktür. Buna göre, Erdem’in yazdığı bu ifadelerden kaçı yanlış bilgi içerir? III. Cisim M den L ye giderken sürati sabit kalır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Biri B) İkisi A) Yalnız I B) İv e li C) Üçü D) Dördü C) II ve III D) I, II ve i Fen ve Teknoloji # 9. Buğra bir yaya 200 gramlık cisim astığında yay 12 cm uzuyor. Buğra aynı yaya başka bir cisim astığında yayın 18 cm uzadığını ölçtüğüne göre, Buğra yaya kaç gram lık bir cisim asmıştır? A) 100 B) 200 C) 300 D) 400 Bir yaya ait uzama - kuvvet grafiği yukarıdaki gibidir. Buna göre, yayla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Yaya 8 N kuvvet uygulandığında, yay 2 cm uzar. B) Yay 10 N ağırlığındaki bir cismin ağırlığını doğru bir şekilde ölçebilir. 1 0 . S cismi şekildeki gibi 10 N luk kuvvetle 1 m hareket ettiriliyor. Buna göre, S cismi üzerinde yapılan iş kaç joule dür? A) 1 B) 5 1m C) Yay 10 mm uzadığında, yaya etki eden kuvvet 4 N dur. D) Yay, 8 N dan daha büyük kuvvet kullanıldığında bozulmaktadır. C) 10 D ) 100 13. Aşağıdaki durumlardan hangisinde bilimsel anlam da bir cisim üzerinde iş yapılmıştır? A) Masa başında uzun süre oturup kitap okunduğunda 40 diş Yukarıda gösterildiği gibi M dişlisi elektrik motorunun miline bağlı bir dişlidir. Motor mili a yönünde saniyede 2 defa dönmektedir. B) C) K cismi F kuvveti uygulanarak yatay düzlemde x kadar hareket ettirildiğinde D) Buna göre, I. L dişlisi motorun hareket yönünü değiştirerek hareket enerjisini aktarır. II. K dişlisi saniyede 1 tur atar. III. K dişlisi b yönünde döner. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III Çanta yüksekliğini değiştirmeden uzun süre ayakta beklendiğinde Koli yüksekliği değiştirilmeden düz yolda yüründüğünde 1. Video çölümü Aynı cins elektrik yüküyle yüklü olduğu bilinen iki cisim birbirine yaklaştırıldığında cisimler birbirini ite r / çeker. 1 2 Bu cisimlerden biri nötr elektroskobun topuzuna dokundurulduğunda elektroskop cisimle aynı / zıt yük 3. & Video CÖ I İ M 3 4 le yüklenir. Nötr bir elektroskoptaki negatif yük sayısı pozitif yük sayısından fazladır / sayısına eşittir / 5 6 i V“ i i' sayısından azdır. v l.kapı Yukarıdaki paragrafta, cümlelerin bilimsel anlamda doğ ru bir şekilde tamamlanması için, altı çizili kelime ya da kelime grubu kullanılacaktır. 2.kapı 3.kapı 4.kapı Buna göre, kaç numaralı kelime ya da kelime grup ları kullanılmalıdır? Yukarıdaki gibi birbiri ile bağlantılı kutu içindeki cümlelerin doğru (D) ya da yanlış (Y) olduğuna ka rar verilerek ok yönünde ilerlenildiğinde hangi ka pıya ulaşılır? A) 1 ,3 ,6 B) 1 ,2 ,6 A) 4. kapı B) 3. kapı C) 1 ,3 ,7 D) 2 ,4 ,6 C) 2. kapı D) 1. kapı 4. © O Video cüzümü d ©O j « O Bazı cisimlerin yük durumu yukarıda belirtildiğine göre, cisimlerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söy lenemez? A) Ayakkabı pozitif yüklüdür. # » © ) Yükleri yukarıdaki gibi verilen iletken cisimler yan ya na konuluyor. Buna göre hangi durumlarda cisimler arasındaki kuvvetlerin yönleri yanlış gösterilmiştir? B) Kalem yüksüzdür. C) Cep telefonu pozitif yüklüdür. A) Yalnız I B) II ve III D) Kitap nötrdür. C) İve IV D) Yalnız IV 5. 7. Yük miktarı I H Vdeo Çûîümu a m Video i t II Aşağıdaki cisimler üzerinde yük durumu sembolik ola rak gösterilmiştir. Buna göre hangi cisim nötrdür? çdîünrü A) İletken K küresi üzerindeki yük dağılımını gösteren sü tun grafiği şekildeki gibidir. Küre bir telle topraklandığında, üzerindeki yük dağılımı aşağıdakilerden hangisindeki gibi olur? C) A) B) Yük miktarı .0 Yük miktarı (+) Q I C) (+) H <-> D) ' Yük miktarı Yük miktarı h Îİ'I (+) (~) 8. Video CöiOmU 6. ı K cism L cismi Yük .... (+) H M cismi Yük (+) H Şekildeki gibi yüzeyi eğik bir tahta masanın üst kıs mından (+) yüklü iletken küre serbest bırakılıyor. Masa üzerine konulmuş yüklü cisimler dikkate alınırsa (+) yüklü kürenin hareket yörüngesi aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir? Yük (+) H Yük durumları yukarıdaki gibi verilen K, L, M cisimleri aşağıdaki gibi nötr P cisminin yakınına getiriliyor. I. K P Hangi durumlarda P cismi etki ile elektriklenir? A) YalnızI B) İv e li C) Yalnızlı D) İve III Fen ve Teknoloji # hmm K L K L Şekil-I İletken K ve L küreleri ilk durumda birbirini itmemek tedir. Yapılan bir işlemden sonra ikisi de birbirini şekil deki gibi itmektedir. Şekil - II Şükrü, K küresine (+) yüklü çubuğu yaklaştırdığında küre Şekil - 1deki gibi; Derya, (-) yüklü çubuğu L kü resine yaklaştırdığında küre Şekil - II deki gibi denge de kalıyor. Bu durumun açıklaması, aşağıdakilerden hangisi olabilir? Buna göre, A) K pozitif, L negatif cisme dokundurulmuştur. I. K küresi (+) yüklüdür. B) Hem K hem L negatif cisme dokundurulmuştur. II. L küresi (+) yüklüdür. C) K negatif, L pozitif cisme dokundurulmuştur. III. L küresi nötr dür. D) Sadece L negatif cisme dokundurulmuştur. ifadelerinden hangileri doğru olabilir? A) Yalnız B) I ve II C) II ve III D) I, II ve Metal kaşık> 4. Ahmet, plastik tarağı saçına ya da yünlü bir kumaşa iyice sürttükten sonra çeşmeden akan suya yaklaştır dığında, şekildeki gibi suyun yön değiştirdiğini göz lemliyor. Aynı işlemi saçına ya da yünlü kumaşa iyice sürttüğü metal kaşıkla denediğinde ise suyun yön de ğiştirmediğini gözlemliyor. Cisimler iter / çeker I + C 3 ( nötr ) - J ( nötr ) m C Z D IV Ahmet’in yaptığı bu gözlemlerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? Üzerindeki yük durumu verilmiş yukarıdaki cisimlerin birbirini itme/çekme durumu numaralı yerlere yazıla caktır. A) Tarak sürtünme sonucu elektriklenir. Buna göre, numaralı yerlere sırasıyla, aşağıdakilerden hangisi yazılmalıdır? B) Elektrik yüklü tarak akan suyu kendine doğru çek miştir. A) iter, iter, iter, çeker C) Metal kaşık iletken olduğu için sürtünme sonucu üzerinde yük birikmesi olmamıştır. C) çeker, çeker, çeker, iter D) Kaşık üzerindeki yükler suya geçmiştir. D) iter, çeker, iter, çeker B) iter, çeker, çeker, iter 5. 7. Elektrik yüklü bulutlar yeterince birbirine yaklaştığında, birinden diğerine yük boşalması olur ve buna şimşek denir. Bir cisimdeki ...... I....... yükler hareket etmez. Eğer bir cisimde negatif yük fazlalığı varsa cisim ...... II.......yüklü, negatif yük eksikliği varsa cisim ...... III.......yüklü olur. Yukarıdaki paragrafın doğru bir şekilde tamamla nması için numaralı yerlere aşağıdakilerden hangi leri yazılmalıdır? A) Pozitif (+) B) Negatif (+) Buluttan yere ya da yerden buluta elektrik boşalmasına yıldırım denir. (+) V V H C) Pozitif (+) D) Negatif (+) Yıldırımdan korunmak için minare gibi yüksek yapılara paratoner adı verilen sivri uçlu metal çubuk takılır. © V ® © Yukarıdaki etkinlikte bilgilerin doğru (D) ya da yan lış (Y) olduğu değerlendirilip ok yönünde ilerlendiğinde hangi çıkışa ulaşılır? B) 2 A) 1 6. İN L- C) 3 D) 4 8. c.t.,+ , t ) M N İletken K, L, M, N kürelerinin yük miktarını gösteren sütun grafikleri ve yük işaretleri şekildeki gibidir. Buna göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi kesinlikJe doğrudur? A) K ile L birbirlerini çeker. Birbirine dokunmakta olan iletken X, Y, Z kürelerine, İlyas (+) yüklü K çubuğunu, Merve de (+) yüklü L çu buğunu şekildeki gibi eşit miktar yaklaştırıyorlar. Bu durumda Talha, küreleri yalıtkan ayaklarından tutarak birbirlerinden ayırıyor. Son durumda X, Y, Z kürelerinin yük işareti aşağıdakilerin hangisinde doğru gösterilmiştir? B) M ile N birbirlerine dokundurulduktan sonra birbir lerini iter. C) L ile N birbirlerine dokundurulduktan sonra birbir lerini iter. D) Dört küre aynı anda birbirlerine dokundurulursa, hepsi (+) yüklenir. A) - B) + C) - D) + Elektriklenme 1. 3. topuzuna dokununca yaprakların kapan ması Yüksek binalara paratoner takılması Özdeş yüksüz yaylara yük işaretleri şekillerde verilmiş olan küreler asılarak dengeleniyor. Kürelerin altına ise yalıtkan zeminlere yüklü küreler konuluyor. Buna göre, hangi düzeneklerdeki yaylar serbest bı rakıldığında kesinlikle uzar? A) Yalnızll B) Yalnız IV C) II ve IV D) İve III Balonun saç tellerini çekmesi Ameliyathanelerin ze mininin iletken madde ile kaplanması Yukarıda verilen durumların hangileri topraklama ile ilgilidir? A) Yalnız II B) İv e li C) II ve III D) I, II ve IV 2. K L K L K L O î î ° Video cflZtmrti iletken cisimler nötrdür. (+ ) yüklü cisim yak laştırılıyor. L cismi toprak lanıyor. 0 , % n Cisimler ayrılıyor. (+) yüklü cisim uzak laştırılıyor. O K © L C k m Toprak bağlantısı kesiliyor. Yukarıdaki işlemler sonucu K ve L cisimlerinin son yük durumu, aşağıdakilerin hangisinde doğru gös terilmiştir? 4. Elektriklenme olayı ile ilgili, I. Zıt yükle yüklü cisimler birbirini iter. II. Şimşek olayında bulutlar arasında yük geçişi olur. K III. Topraklama olayında daima topraktan cisimlere pozitif yük aktarılır. A) + yargılarından hangileri yanlıştır? B) - C) D) Nötr A) I ve II B) YalnızI C) İve III D) I, II ve 5. 7. Aşağıdaki 1, 2, 3 işlemleri sırasıyla gerçekleştiriliyor. V»J Bir oto boya atölyesinde araba yüzeyinin ve püs kürtülen boya zerrelerinin hangisindeki gibi olma sı, boya işleminin daha kaliteli olmasını sağlar? Video VHeo çti nm i çözümü Buna göre, kürelerin işlemlerden önceki yükleri aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir? (N : nötr) 6. K L M A) + + N B) + - + C) - + N D) - N N Nötr bir kürenin etki ile elektriklenmesinin aşamaları şu şekilde verilmiştir: 8. Video cwm Yüklü K küresi şekildeki gibi iletken ve nötr L küresine yaklaştırılıyor. Bu esnada anahtar kapatılıyor. Biraz sonra anahtar açılıyor. Buna göre, aşağıdakilerin hangisinde kürenin etki ile elektriklenme aşamaları, ilkten sona doğru sıra lanmış olur? Bu olayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yan lıştır? A) L küresi etki ile elektriklenir. B) L küresi topraklanır. A) 4, 1, 3, 2 B) 3, 4, 2, 1 C) L küresinden K küresine negatif yük geçer. C) 3, 4, 1, 2 D) 1,2, 3, 4 D) L küresi negatif yükle yüklenir. Şekildeki elektroskoplara (-) yüklü cisimler yaklaştırıldığında, elektroskop ların yapraklarının ilk ha reketi aşağıdakilerden hangisindeki gibi olur? A) A A 3. Video çöitm L küresi, negatif yüklü K küresine yaklaştırıldığında, K küresi şekildeki gibi dengede durmaktadır. Daha son ra L küresi nötr bir elektroskoba yaklaştırılınca yap rakları açılmaktadır. "/İH /ÎK Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) L pozitif yüklüdür. D) C) il B) Elektroskobun topuzu negatif yüklenir. /R \ C) Elektroskobun yaprakları pozitif yüklenir. D) Elektroskop üzerinde negatif yük artışı olmuştur. 4. Negatif yüklü bir cismin topraklanması ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) Cisimden toprağa pozitif yük geçer. B) Cisim topraktan pozitif yük alır. C) Cisimden toprağa negatif yük geçer. D) Cismin negatif yük miktarı artar. C 5. Şekil - 1 Şekil-II cöiim Nötr elektroskobun topuzuna yüklü bir cisim yaklaştı rılıyor. Elektroskobun yük durumu, aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir? İlyas, Şekil - 1deki gibi (-) yüklü K çubuğunu (+) yük lü elektroskoptan uzaklaştırıyor. Metin ise, Şekil - II deki gibi (-) yüklü L çubuğunu (-) yüklü elektroskoba yaklaştırıyor. Buna göre, elektroskopların yaprakları arasındaki açıklık aşağıdakilerden hangisi doğrudur? Şekil - 1de Şekil - II de A) Artar Azalır B) Artar Artar C) Azalır Azalır D) Azalır Artar c) D) B ilg i: Ebonit çubuk yünlü kumaşa sürtülünce kumaş pozitif yükle yüklenir. Mehmet elindeki ebonit çubuğu yünlü kumaşa sürtü yor. Mehmet, bu çubuğu kullanarak şekildeki elektros kop hakkında, I. (-) yüklüdür 8. Bir elektroskop elektrik yüküyle yüklendiğinde yaprakları arasın da bir açı oluşur. Yükleme de vam ettikçe bu açı artar. Buna göre, bu deneyle ilgili bağımlı ve bağımsız değişken ler, aşağıdakilerden hangisin deki gibi olur? II. (+) yüklüdür Bağımlı değişken III. yüksüzdür Bağımsız değişken yargılarından hangilerine ulaşabilir? A) Yük miktarı Yapraklar arasındaki açı A) Yalnız I B) İv e li Yük miktarı C) İve III D) I, II ve B) Yapraklar arasındaki açı C) Yaprakların büyüklüğü Yapraklar arasındaki açı D) Topuzun büyüklüğü Yükün işareti Şekil - 1 Elektroskop negatif yüklü Yapraklar kapanıyor, Yapraklar İlk duruma göre daha çok açılıyor. I.durum II.durum lll.durum Yüklü bir elektroskopa yaklaştırılan K ve L küreleri ile elektroskopta oluşan durumlar yukarıdaki gibi veril miştir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi kesinlikle söy lenemez? A) I. durumda elektroskobun topuzuyla yaprakları zıt yüklüdür. Şekil - II Murat Şekil - 1deki yüklü elektroskoba K küresini do kundurduğunda, elektroskobun yaprakları biraz açılı yor. Şekil - II deki yüklü elektroskoba L küresini do kundurduğunda ise, yapraklar önce kapanıp sonra tekrar açılıyor. Buna göre, I. Şekil - 1deki elektroskop ile K küresi aynı cins yük lüdür. II. Şekil - II deki elektroskop ile L küresi zıt yüklüdür. III. K ve L küreleri aynı cins yüklüdür, ifadelerden hangileri kesinlikle doğrudur? B) K ve L küreleri zıt yükle yüklüdür. C) L küresi negatif yüklüdür. A) Yalnız I B) Yalnız D) K küresi pozitif yüklüdür. C) II ve III D) I ve II Elektriklenme 3. Aşağıdakilerden hangisinde topraklama olayına rastlanmaz? vficfeo çûtüm Yalıtkan iplerle tavana asılmış K, L, M metal kaşıkla rının üzerindeki yük dağılımı şekildeki gibi verilmiştir. Üç öğrenci bunlarla ilgili şu yorumları yapıyorlar: Araba kapılarının metalden yapılması Buna göre, hangi öğrencilerin yaptığı yorumlar doğ rudur? 2. A) Yalnız Suat B) Yalnız Men/e C) Suat ve Merve D) Merve ve Fatih I. Pozitif yük sayısı, negatif yük sayısına eşit olan ci simlere .... 1 .....cisim denir. II. Maddelerin yapısında.... ?.....v e ......Ş.....elektrik yükleri bulunur. III. Bir cismin yüklü olup olmadığını bulmamıza yara yan a ra ca .... $ .....denir. Yukarıda verilen ifadelerin fiziksel olarak doğru olabilmesi için boş bırakılan yerlere hangi kelime ler gelmelidir? 1 2 3 İletken ve nötr K ve L küreleri yalıtkan ayaklar üzerin de durmaktadır. Yalıtkan saplı + yüklü iletken bir küre, L küresine dokunduruluyor. 4 Buna göre, K ve L küreleri ile ilgili aşağıdakilerden hanqisi söylenemez? A) L küresine + yüklü küreden pozitif yük geçmiştir. A) Yüksüz Negatif Pozitif Ampermetre B) Nötr Pozitif Negatif Voltmetre B) K küresi etki ile elektriklenir. C) Nötr Pozitif Negatif Elektroskop C) K küresindeki yük miktarı değişmez. D) Yüklü Negatif Pozitif Elektroskop D) L küresi dokunma ile elektriklenir. 5. Vdeo 0İÖTOÜ İpek ipliklerle asılı iletken K ve L küreleri şekildeki gibi dengededir. Küreleri birbi rine dokunduran Salih, daha sonra on ları yalıtkan bir eldivenle tutup serbest hâldeki uzunlukları 10 ar cm olan yalıt kan yayların uçlarına takıyor. Gerilim A- 8 cm l i i ı B) ı C) t L K ı c f 10 cm K L 8 cm K L ile ilişkilidir. i t s Şekilde verilen kavram haritası anlamlı şekilde dol durulduğunda I, II, III kutularına hangi kelimeler yazılmalıdır? i 12 cm i i k û û û ö û ö û û a ı^ D) i ile ölçülür, III i i i i l L 10 cm m m m & A K 12 cm 8 cm Akım birimidir şiddeti 0 Buna göre küreler yalıtkan yatay zeminde denge lenirken, yayların uzunlukları aşağıdakilerden han gisindeki gibi olabilir? A) i sağlayabilir 12 cm A) Ampermetre Direnç Amper B) Voltmetre Direnç Amper C) Voltmetre Gerilim Volt D) Ampermetre Direnç Volt | M K M IÛ ÎL # 8. 6. <> p \lideo Ci lOmi) R Yukarıda P - R, P - T ve T - Y cisimlerinin birbirleriyle etkileşimi gösterilmiştir. Y cismi pozitif yüklüdür. Buna göre cisimler + yüklü bir cismin yakınında, aşağıdakilerden hangisindeki gibi dengede dura maz? Gök gürültülü bir havada yıldırım düşme ihtimali nin en yüksek ve en düşük olduğu noktalar, aşağı dakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? En yüksek A) N B) M C) K D) N 4. C Z D Yalıtkan ayak L \ Yalıtkan ayak Yalıtkan ayaklar üzerinde duran nötr ve iletken K ve L cisimlerine, şekildeki gibi yüklü cisimler yaklaştırılıyor. A) K cisminden toprağa (+) yükler akar. Birbiriyle temas hâlinde olan pozitif yüklü iletken küreler yukarıdaki gibi yalıtkan ayaklar üzerinde durmaktadır. Bu esnada K anahtarı kapatılıp topraklama yapılıyor. B) L cisminden toprağa (-) yükler akar. Buna göre; Buna göre, aşağıdakilerden hangisi doğru olur? C) K cismine topraktan (+) yükler gelir. D) L cismine topraktan (-) yükler gelir. I. Kürelerden toprağa pozitif yük geçer. II. Kürelerin hepsi nötr olur. III. Topraktan kürelere negatif yük akışı olur. IV. X pozitif yüklü, Y nötr, Z negatif yüklü olur, yargılarından hangileri doğrudur? 2. A) I ve II B) III ve IV C) II ve II D) I, III ve IV Pozitif yüklü bir elektroskobun yapraklarının yük durumu ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) Negatif yüklüdür B) Biri pozitif diğeri negatif yüklüdür C) Yüksüzdür D) Pozitif yüklüdür 3. Video çtoOmO Şekildeki K ve L elektros koplarının topuzlarına (+) yüklü cisimler dokunduru luyor. Bu durumda elektroskop ların yaprakları için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? K İletken ve yüklü bir cismi, iletken ve nötr bir cisme dokundurursak, her ikisi de aynı cins yükle yüklenir. Yüklü bir elektroskobu,topu zundan toprak larsak, yaprakları tamamen kapanır. Yağmurlu bir hava da yıldırım tehlike si varsa, korunmak için arabanın içine girebiliriz. Yüklü bir cisim, nötr bir cismi etki ile elektrikleyerek itebilir. A) Açılır. Daha da açılır. B) Hareketsiz kalır. Biraz kapanır. C) Açılır. Tamamen kapanır. Elektrikle ilgili yorumlar yapan yukarıdaki öğren cilerden hangisinin yaptığı yorum, yanlış bilgi içer mektedir? D) Hareketsiz kalır. Önce kapanıp, sonra açılır. A) Ali B) Soner C) Vildan D) İpek 6. 8. Murat, iletken ve nötr K, L kürelerini birbirine değe cek şekilde yalıtkan iple tavana asıyor. Daha sonra (-) yüklü çubuğu K küresi ne şekildeki gibi dokun duruyor. Öğretmenim bana şekildeki (+) yüklü ile tken cismi nötr hâle ge £ ~ A yfer tirmek için ne yapmam gerektiğini sordu. Ben de "X anahtarını kapatırım." Murat çubuğu uzaklaştırdıktan sonra, K ve L nin ye ni denge durumu aşağıdakilerden hangisi gibi olur? dedim ve öğretmenim bana "Aferin, doğru söyledin" dedi.. + + + + + + ' ■ M Toprak Ayfer, anahtarı kapatmak yerine aşağıdakilerden hangisini yapsaydı yine öğretmeninden aferin ce vabını alırdı? A) I. Cisme, nötr iletken bir cisim dokundursaydı. -€ t : nötr C) II. Cisme, cisimdeki yük miktarına eşit ve negatif yük lü başka bir iletken cisim dokundursaydı. 0P~ III. Cisme (+) yüklü başka bir iletken cisim dokundursaydı. c nötr 7. Vicfeo B) Yalnız C) İv e li D) II ve III M Yük ÇiUfrıü A) Yalnız Yük Yük m (+) H (+) H (+) N K, L, M iletken kürelerinin yük durumları grafiklerle gösterilmiştir. Buna göre, kürelerle ilgili aşağıdaki yorumları yapan öğrencilerden hangilerinin ifadeleri doğrudur? --------------Tarağın saç tellerini çekmesi _______________ Ameliyathane zemininin iletken madde ile kaplanması LPG dolumu sırasında topraklama yapılması Arabadan inerken kapının metal kısmına dokunulduğunda elektrik çarpması Yukarıda verilen olayların hangileri günlük yaşam daki elektriklenme ile ilgilidir? A) Yalnız Fuat B) Hande ve Rana A) I ve II B) I ve III C) Fuat ve Rana D) Fuat, Hande ve Rana C) I, II ve IV D) I, II, III ve IV Fen ve Teknoloji 1. 3. Öğretmen Reşat’a yukarıda verilen iki resmin benzer yönlerini eşleştirmesini ister. Reşat da aşağıdaki gibi bir eşleştirme yapar. Buna göre, Aysun, yukarıdaki resimde, X, Y, Z el fenerlerini yak maya çalışıyor. Fenerin içine pilleri resimdeki gibi yer leştiriyor. 2. I. Pompa Pil II. Suyun akışı -» Negatif yüklerin enerji aktarması —» Ampul Aysun, el fenerlerinin düğmesine bastığında, han gileri ışık verir? III. Türbin A) Yalnız X B) Yalnız Y Reşat, hangi eşleştirmeleri doğru yapmıştır? C) X ve Y D) Y ve Z A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III Yandaki devreyi kurduran öğretmen, öğrencilerinden bu devrenin şemasını çizip şema üzerinde elektrik akı mının yönünü göstermeleri ni istiyor. Öğrencilerin çizdiği şema lar aşağıdaki gibi olduğuna göre, hangi öğrencinin şeması doğrudur? 6iriş □ O D Pil negatif yüklere enerji sağlayarak onların titreşim hareketi yapmasını sağlar. Video Çölümu Enerjisini kaybeden yükler, ampulden sonra hareket etmez. a M Ö Enerji, atomlar tarafından iletilir. t Devre tamamlan madan ampul yanmaz. Enerji ampulden geçerken ısı ve ışığa dönüşür. Yukarıdaki etkinlikte kutuların içinde “Bir elektrik dev resinde yüklerin yolculuğu” ile ilgili bilgiler vardır. Girişten başlayarak kutulardaki bilgileri 1 den 5 e kadar inceleyen Ömer, yanlış bir bilgiyle ilk olarak hangi kutuda karşılaşır? A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 6. K Reosta 4 * Volt |LL Pil ve lamba ile şekildeki ba sit elektrik devresi kuruluyor. Anahtar kapatıldığında lamba ışık veriyor. İbrahim, Neriman ve Funda devre ile ilgili yo rumlar yapıyor. #ğ *■İ mİâfcfcv Mi/. . . Pil negatif yüklere enerji vererek titreşim hareketi yapmasını sağlar. Negatif yükler ampule enerji taşır. Bu enerji ampulde ısı ve ışık enerjisine dönüşür. * Neriman İbrahim Ä f Negatif yükler pilin (-) N€ kutbundan (+ ) kutbuna ku doğru enerji aktarır. à Ê&L Wundâ~ Hangi öğrencilerin yaptığı yorumlar doğru bilgi içer mektedir? A) Yalnız İbrahim B) Yalnız Neriman C) İbrahim ve Funda Saadet, Fen ve Teknoloji dersinde bir proje ödevi ha zırlıyor. Bir kartona yapıştırdığı şekildeki A, B, C, D, E kartlarında verilen niceliklerle ilişkili olan kavramları karışık olarak K, L, M, N, P kartlarında veriyor. D) İbrahim, Neriman ve Funda Her kartın başına bir raptiye batırıyor. Kartlar arasında doğru eşleştirme olacak şekilde, kartların arka tarafın dan raptiyeleri iletkenle birbirine bağlıyor. Elektrik dev resinden gelen uçları E ve M kartlarının başındaki rap tiyelerine değdirdiğinde lamba ışık veriyor. Saadet’in arkadaşları “ Biz de lambayı yakmak istiyoruz” diyerek devreden gelen uçları raptiyelere değdiriyor. Arkadaşları aşağıdaki eşleştirmeleri yaptığına gö re, Saadet’in hangi arkadaşı lambayı yakamamıştır? A) m „• ; Aslı C) Nurdan D) m Tarık jğ . Kübra Bir elektrik devresindeki bir dirence ait gerilim - akım gra fiği yanda verildiği gibidir. ■ Gerilim Buna göre, direncin değeri kaç dur? Akım (A) 1 1,5 3. Şekildeki devrede ölçüm yapan ampermetre ve voltmetrenin gösterdiği | değerler aşağıdaki gibidir. S V Video ÇÛİÖTOtl \ Ş e k il - I ' l , //200 Ş e k il - I I v Yukarıdaki resimde pillerin uçları arasındaki gerilimler voltmetre ile ölçülüyor. « Buna göre, devredeki R direnci kaç ohmdur? A) 60 B) 40 C) 30 D) 20 Şekil - II de (A) 1.5 1 B) 1 1.5 C) 1.5 1.5 D) 2 1 A) v J Voltmetre Şekil - 1de voltmetre yerine 2 Q luk, Şekil - II de ise 1 £2 luk direnç bağlandığında, dirençlerden geçen akım şiddetleri kaç amper olur? Şekil - 1de (A) v " 'i • • 4. Video Ç «t*n0 Şekildeki devrede reostanın sürgüsü hareket ettirilerek K direnci için gerilim - akım ölçümleri yapılıyor. Buna göre, devre ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) B) ■Gerilim (V) Akım (A) Devredeki eş değer direnç, reosta sürgü sünün hareket yönüne göre artar ya da azalır. K direnci için gerilim - akım grafiği Bir direnç telinin büyüklüğü yukarıdaki gibi dirençölçerle ölçülüyor. Daha sonra bu direnç 9 V luk bir üre tecin uçları arasına bağlanıp devreden geçen akım am permetre ile ölçülüyor. Buna göre, ampermetrede okunan değer kaç mA dir? A) 450 B) 4,5 C) 0,45 D) 0,045 C) Devrede dolanan akım, reosta sürgüsü nün hareket etmesin den bağımsızdır. Hep sabit bir değerdedir. D) Ampermetre devreye seri, voltmetre dirence paralel bağlıdır. 5. Bir devrede yapılan akım ve gerilim öl çümlerine göre çizilen grafik yandaki gibidir. Buna göre, ölçüm ya pılan devrenin direnci kaç ohm dur? A) 10 B) 9 C) 2 7. Gerilim ölçmektir benim görevim. Devre elemanına ....I....bağlanırım. S # 0 - coma Akım ölçmektir benim görevim. Devreye bağlanırım. Yukarıdaki ölçüm aletleri kendilerini tanıtırken cümle lerde boşluklar bırakılmıştır. D) 0,1 Buna göre, sembollerle gösterilen ölçü aletleri ile numaralı yerlere gelmesi gereken doğru ifadeler aşa ğıdaki seçeneklerden hangisindeki gibi olmalıdır? A 1 2 A) ampermetre voltmetre seri paralel B) voltmetre ampermetre paralel seri C) ampermetre voltmetre paralel seri D) voltmerte ampermetre seri paralel 6. m eo akümı Gerilim (V) Akım (A) K, L, M dirençlerinin gerilim - akım grafikleri yukarıda verilmiştir. Buna göre, özdeş ampul ve özdeş pillerle oluştu rulmuş devrelerin hangisindeki ampul en parlak yanar? A) B) ■M ■M 8. Kübra, ev gereçleri satan mağazadan aldığı bir bro şürde günlük hayatta kul landığımız bazı araçların çalışması için gerekli akım şiddetlerinin tablo hâlinde verildiğini görüyor. Buzdolabı 1 Tost makinesi 3 Ütü 6 Buna göre, aşağıdaki ifa delerden hangisi yanlıştır? Fırın 16 A) Direnci en büyük olan araç, buzdolabıdır. B) Ütünün direnci, tost makinesinin direncinin yarısına eşittir. C) Fırının uçları arasındaki gerilim, buzdolabının uçla rı arasındaki gerilimin 16 katıdır. D) Fırın içindeki direnç, ütüdeki dirençten daha kü çüktür. 3. 1. ---------- & £ Video C 0 l( m + ı - Yukarıda şeması verilen devreyi kurup ölçüm yapar öğrenciler, aşağıdaki sorulardan hangisinin ceva bını bulabilirler? Ceren, kurduğu elektrik devresinin şemasını sembol ler kullanarak yukarıdaki gibi tahtaya çiziyor. Buna göre, Ceren’in kurduğu devre, aşağıdakilerden hangisindeki gibi olamaz? A) Seri bağlı bir devrede her noktada akım birbirine eşit midir? B) Seri bağlı bir devrede eş değer direnç nasıl bulu nur? C) Ampuller seri bağlı olduğunda mı yoksa paralel bağlı olduğunda mı daha parlak ışık verir? D) Devrede kullanılan üretecin gerilimi kaç volttur? 4. Yandaki devrede ampermetrenin gösterdiği değer 4 A dir. Yandaki devre ile özdeş ampul ve pillerle aşağıdaki devreler oluştu ruluyor. direnç teli — 0 Buna göre, ampermetrelerin gösterdiği değerler arasındaki ilişki, aşağıdakilerden hangisindeki gi bi olur? 2. 5. Yukarıda verilen devre için aşağıdakilerden hangi si söylenemez? A) A1 > A2 > A3 B) A2 > A3 > A1 C) A2 > A1 > A3 D) A3 > A1 > A2 Elektrik konusunda araştırma yapan Necati, aşağı daki ifadelerden hangisinin yanlış bilgi içerdiğini fark eder? A) Voltmetre devreye daima seri bağlanır. B) Bir devrede dolanan akım ampermetre ile ölçülür. A) Ampulün direnci 6 ohm dur. B) Ampulden geçen akım 0,5 A dir. C) Üretecin uçları arasındaki gerilim 3 V tur. D) Bu ölçümlerle ampulün direnci bulunamaz. C) Seri bağlı devrelerde, her devre elemanının üze rinden geçen akım birbirine eşittir. D) Bir iletkenin uçları arasındaki gerilimin iletkenden geçen akıma oranı, iletkenin direncini verir. 1 6. Aşağıdaki devrelerden hangisinde, devredeki am permetre 3 amper değerini gösterir? A) 8. Aşağıdaki etkinlikte her bir kutuda yazan bilginin doğ ru ya da yanlış olduğuna karar verilerek ok yönünde ilerlenecektir. B) --------WA,-------- io n I Bir kapalı devrede elektrik akımının yönü üretecin + kutbundan - kutbuna doğrudur. -------- WA-------- 1 SQ I <î 20 V C) D) 30V I (a ) -£r T ---------VM-------- 1 1 (A Nr* w 15 V -------- WA-------- 1 6Q Voltmetre, bir ! devre elemanının I uçları arasındaki gerilimi ölçer. Ampermetre, devrede dola nan akımı ölçer. 1V f f m d F “ f L3j 0 Bu etkinliği yapan Arzu 3 numaralı, Cem ise maralı çıkışa ulaşıyor. 5Q 2 nu Buna göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Arzu, bir kapalı devrede elektrik akımının yönünün nasıl bulunduğunu bilmiyor. B) Cem, kapalı devredeki elektrik akımının yönünün ne tarafa doğru olduğunu biliyor. C) Cem, ampermetrenin elektrik akımını ölçmek için kullanılan bir araç olduğunu biliyor. D) Arzu, voltmetrenin gerilimi ölçtüğünü biliyor. 7. Bir iletkene ait şekildeki gra fiği inceleyen öğrencilerin görüşleri aşağıdaki gibidir. Gerilim (V) Buna göre öğrencilerden hangisinin ifadesi yanlıştır? 9. A) İletkenin uçlan ara İletkenin üzerin den 4 A akım geç mesi için iletkenin uçları arasındaki gerilimin 8 V olması gerekir. sına uygulanacak gerilimin artması, iletkenden geçen akımın büyüklüğü nü değiştirmez. r Gerilim (volt) Direnç (ohm) Akım (amper) X 20 I 1 Y II 15 2 z 30 10 III Şekildeki tabloda X, Y, Z devre elemanlarıyla ilgili ba zı değerler verilmiştir. Kamil Dilek C) İletkenin uçları na 10 V luk geri lim uygulandığın da üzerinden ge çen akım 5 A olur. ^ İletkenin direnci 2 Q dur. y ------------Dilara r Yusuf Fen ve Teknoloji Buna göre, tabloda I, II, III numaralı boşluklara ya zılması gereken değerler aşağıdakilerden hangisin deki gibi olmalıdır? l(Q ) II (V) III (A) A) 20 30 3 B) 10 30 1 C) 20 30 2 D) 20 7,5 3 - 109- Seri ve Paralel Bağlı Devreler 3. Aşağıda verilen devreler özdeş pil ve özdeş ampuller le kurulmuştur. Hangi devredeki ampullerin parlaklığı en fazladır*! & A) Video B) Pil Pil çflfltoKi Pil »O—— | Pil D) — Şekildeki devreyi kuran öğrenciler aşağıdaki yorumla rı yapıyor. 6 E Ü — Ampulün di rencini bulmak için voltmetrede okunan değeri, ampermet re d e okunan değe ne böleriz.^ Sedat 4. 1 Ruhat Buna göre, hangi öğrencilerin yorumları doğrudur? A) Yalnız Sedat B) Sedat ve Ruhat C) Vedat ve Cihat D) Vedat, Sedat ve Cihat s? Şekildeki devrenin sembollerle gös terimini defterinize çiziniz. Öğretmenin isteğini yerine getiren öğrencilerin çizimleri aşağıdaki gibidir. Buna göre, hangi öğrencinin çizimi yanlıştır? A) Tarık i rm tm tttı 2. Mete şekildeki gibi bir elekt rik devresi kuruyor. A1 am B) 5 ttm tt+ H - -Wiv en -m - C) 3n am Merve tttm m ıti ı -AVvV- permetresinden kaç amper akım geçtiğini gözlemler? A) 3 Alparslan 12 0 r © - permetresinden 1 amper akım geçtiğini gözlemliyor. Buna göre, Mete B) +1- C) 7 D) 9 \ H *- D) Zeynep W r ih h h h m m m h iW 7. İki direncin devreye bağlanmasıyla ilgili öğrenciler ara larında tartışıyorlar. Elektrik devrelerinde kullanılan X ve Y devre eleman larının uçları arasındaki gerilimin devreden geçen akı ma göre değişim grafiği şekildeki gibidir. X in direnci Rx, Y nin direnci RY dir. Buna göre, X ve Y’nin dirençlerinin Rx oranı kaçtır? Yusuf ry A) 2 B) 4 C) 5 Şeyma Kerem Buna göre, hangi öğrencilerin söyledikleri doğru dur? D) 6 A) Yalnız Kerem B) Yalnız Şeyma C) Yusuf ve Şeyma D) Yusuf ve Kerem 8. 6. i \Ttdeo CWtmrti \f\ieo çOiömii 1.devre 1. devreyi kuran öğrenciler bağlantıları değiştirerek 2. devreyi elde ediyor. Bu sırada ampullerin parlaklıkları ve ampullerin ışık verme süreleri için aşağıdakilerden hangisi söyle nebilir? Parlaklık Işık verme süresi A) Artar Değişmez B) Artar Azalır C) Artar Artar D) Azalır Artar Yukarıdaki devrede K reostasının sürgüsü a yönünde, L reostasının sürgüsü b yönünde hareket ettirilmektedir. Buna göre, I. A2 ampermetresi daha büyük bir değer gösterir. II. A3 ampermetresi daha büyük bir değer gösterir. III. A1 ampermetresi daha küçük bir değer gösterir, yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) İve III D) II ve III Şekildeki özdeş ampuller den oluşan devre için öğ rencilerin arasında geçen konuşmalar aşağıdaki gi bidir. 3. Video cöilmo ana kol akımı y Devredeki her iki ampul de aynı T parlaklıkta yanar. Si Cemil ------- - 4 ı i f --------PİL Evet. Çünkü her bir ampulden ge çen akım eşit büyüklüktedir. Ercan’ın devresi Erkan’ın devresi Ebru Ercan ve Erkan’ın kurduğu yukarıdaki devrelerde gö rülen ampuller ve piller özdeştir. Bence bunun sebebi farklı. Ana koldan *^ ^ p g e ç e n akım ile her bir ampulden geçen akım b irb irin e e ş ittir. Bu yüzden ampuller eşit parlaklıkta yanar. Buna göre, I. Ercan’ın kurduğu devrede ampuller eşit parlaklık ta ışık verir. Buna göre, hangi öğrencilerin ifadesi doğrudur? A) Yalnız Cemil B) Cemil ve Ebru C) Cemil, Ebru ve Eda D) Ebru ve Eda II. Erkan’ın kurduğu devrede ampuller eşit parlaklık ta ışık verir. III. Altı ampulün hepsi aynı parlaklıkta ışık verir. IV. Erkan’ın devresindeki pil diğerinden daha kısa sü rede biter. yargılarından hangileri doğrudur? A) İv e li B) II ve III C) I, II ve D) I, II ve IV 4. Video cötom Sena, özdeş ampullerle yukarıda görülen elektrik dev resini kuruyor. Buna göre, devre ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? Şekildeki devrede S anahtarı kapatıldığında aşağıdakilerden hangisinde değişiklik olmaz? A) K ve M lambalarının parlaklıkları eşittir. B) X ve Z noktalarından geçen akım şiddetleri eşit ve Y den geçen akım şiddetinden büyüktür. A) K ampulünün parlaklığı C) En parlak yanan lamba L dir. C) L ampulünün parlaklığı D) Lambaların üçünün de parlaklıkları eşittir. D) Voltmetrenin gösterdiği değer B) Ampermetreden geçen akım 5. Hipotez : Bir pile paralel olarak bağlanmış lamba lar, seri olarak bağlanmış lambalara gö re daha parlak yanar. Selma, bu hipotezin doğruluğunu test etmek için, aşağıdaki hangi iki devreyi kurmalıdır? W © direnç teli Bir devrede ölçüm aletlerinin gösterdiği değerler yu karıdaki gibidir. D Buna göre, devredeki ölçümle ilgili aşağıdakilerden hangi yanlıştır? A) Direnç telinden geçen akım 0,25 amperdir. © B) Ampulün direnci 16 ohm dur. C) Ampulden geçen akım 250 mA dir. D) Direnç ve ampul paralel bağlıdır. III IV A) İv e li B) II ve III C) III ve IV D) İve IV IH »— <3> 6. & Video o .e s Cûitmrt) Viieo etem Yukarıdaki devrede ampuller ışık verirken, ampermetre 6 A değerini göstermektedir. Anahtar kapatıldığında, I. Ampermetre 6 A den daha büyük bir değer gösterir. 1E3B- II. Lve M ampulleri daha parlak yanar. Özdeş ampullerle kurulmuş şekildeki devrede K am permetresi 0,25 A değerini gösteriyor. Buna göre, L ampermetresinin gösterdiği değer kaç A olur? A) 0,25 B) 0,50 C)1 D) 2 III. K ampulü söner. yargılarından hangileri doğru olur? A) Yalnız B) İv e li C) İve III D) I, II ve 3. r ı ; K 0 L 0 Fen ve Teknoloji dersinde öğ retmen iki özdeş reostayı pa ralel olarak bir pile bağlıyor. Reosta sürgülerinin şekildeki konumları için, öğrencilerden Av A2 ampermetreleri ve V.,, V1 O T"^ -- M2 voltmetreleri ile ilgili yorum 5 yapmalarını istiyor. Yukarıdaki devre ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A1am permetresin den geçen akım A2 den geçen akımdan büyüktür. A) K ve L ampullerinin ışık vermesi için 1, 2 ve 5 nu maralı anahtarlar kapatılmalıdır. B) M ve N ampullerinin ışık vermesi için 3, 4 ve 5 nu maralı anahtarlar kapatılmalıdır. Vj ve V2 voltmetreleri aynı değeri gösterir. Mert Ceyda C) 4 ve 5 anahtarlarının kapatılması sadece N ampu lünün ışık vermesini sağlar. V2 voltmetresinin^ gösterdiği değer, Vı in gösterdiği değerden dahay büyüktür. D) 2 numaralı anahtar kapatıldığında L ampulü ışık verir. Zeynep Buna göre, hangi öğrencilerin ifadeleri doğrudur? (Reosta üzerindeki noktalar eşit aralıklıdır.) fil ^ A) Yalnız Ceyda B) Yalnız Zeynep C) Zeynep ve Numan D) Ceyda ve Mert Bu devrede ampullerden herhangi birinin sökülmesi, diğer ampullerin parlaklık larını etkilemiyor. Bir öğrencinin tahtaya özelliğini yazdığı devrenin şeması aşağıdakilerden hangisi olabilir? 4. A) B) -< Z > C) D) Özdeş dirençlerle oluşturulmuş yukarıdaki devrede, hangi anahtar kapatıldığında ampul en parlak yanar? 7. 5. Merhaba, ben devrenin en parlak ampulüyüm. Eğer beni duyumdan çıkartırsan, diğer arkadaşlarım aynı şekilde yanmaya devam eder. 1Meo \ +ı lı— ® — 1 Şekil - 1 +ı - |ı-— ® — Şekil - II Aslı Şekil - 1deki, Hüseyin ise Şekil - II deki devreyi öz deş lambalar ve özdeş piller kullanarak kuruyor. Her ikisi de devredeki anahtarı kapatarak voltmetre ve ampermetredeki değerleri okuyor. Özdeş ampullerle kurulmuş şekildeki devrede ampul lerden biri konuşturulmuştur. Buna göre, konuşan hangi ampuldür? Buna göre, aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) K B) L C) M D) N A) Aslı’nın devresindeki voltmetre ve ampermetre, Hüseyin’inkinden daha büyük değer gösterir. B) Her ikisinde de voltmetreler aynı, ampermetreler farklı değer gösterir. 6. İsmail Bey aşağıdaki devreyi kurup öğrencilerinden söylediklerini yapmalarını istiyor. C) Her ikisinde de ampermetreler aynı, voltmetreler farklı değer gösterir. D) Hüseyin’in devresindeki voltmetre ve ampermetre, Aslı’nın devresindekilerden daha büyük değer gös terir. Evet arkadaşlar, şimdi kurduğumuz bu devrenin şemasını çizin bakalım. Yalnız anahtar kapatıldığında oluşan akımın yönünü de göstermeyi unutmayın. Vİdeo çomo ----------------------v ~ ~ Direnç teli Fen ve teknoloji öğretmeni İsmail Bey 8. Aşağıdaki devrelerde ampuller ve piller özdeştir. Buna göre aşağıdaki öğrencilerden hangisi öğret meninin istediğini tam olarak yerine getirmiştir? m Video cöztmi) Buna göre, ampermetrelerin gösterdiği değerlerin arasındaki ilişki, aşağıdakilerden hangisindeki gi bi olur? A) A3 > A2 > A1 B) A1 > A3 > A2 C) A1 > A2 > A3 D) A2 > A1 > A3 Aynur, sınıfta yapılacak bir etkinlik için lambalarla ku rulu üç devreye ait bilgilerin olduğu I, II, III kartlarını hazırlıyor. L .. Uç özdeş lamba, iki pil vardır. . 3. & Video .. Ç O tIM Uç özdeş lamba, iki pil vardır. Üç özdeş lamba, iki pil vardır. Lambaların üçününde parlaklığı eşittir. Lambalann üçününde parlaklığı eşittir. Lambaların ışık verme süreleri kısadır. Lambaların ışık verme süreleri uzundur. Lambaların ikisi aynı parlaklıkta biri farklı parlak lıktadır. Tuncay ve Metin şekil deki elektrik devresini kuruyor. Ancak Tuncay bütün ampullerin yan masını amaçlarken, Me tin sadece kırmızı ampu lün yanmasını istiyor. Öğrencilerin amaçları na ulaşabilmesi için devredeki hangi anah tarları açmaları gerekir? Tuncay III Aynur’un hazırladığı kartlardaki bilgilere göre ku rulması gereken devre şekilleri hangisidir? Metin A) 1 ve 2 2, 3 ve 4 B) Yalnız 3 Yalnız 1 C) 3 ve 4 1 ve 2 D) Yalnız 1 2 ve 3 A) B) 4. - O M w & Video cöftm - - S » / D) r ® —® -ı 0 M III Yukarıdaki devrelerle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? Bir elektrikli cihazın çektiği elektrik akımı 4 A dir. A) I. devrede ampuller paralel bağlıdır. Cihazın çalıştığı gerilim 220 V olduğuna göre, cihazın iç direnci kaç ohm dur? B) II. devrede ampuller seri bağlıdır. C) III. devrede bir ampul kısa devredir. A) 55 B) 220 C) 440 D) 880 D) IV. devrede ampuller seri bağlıdır. 5. Aşağıdaki devrelerden hangisinde, ölçüm aletleri devreye doğru bir şekilde bağlanmıştır? 7. B) A) ^ °'4 or6 ^^ s'v' \" 1' ' // ' O '<** \ , D) C) r< 8 K 2 )-® -| Bir ampul, bir pil ve ölçü aletlerinden oluşan elektrik devresinde voltmetre ve ampermetre şekildeki değer leri gösteriyor. Buna göre, ampulün direnci kaç Q dur? I» - ® A) 8 6. B) 20 C) 40 D) 80 yeşil Yukarıdaki devreyi kuran Alican, önce K anahtarını kapatıp ampermetrede okunan değeri A1 olarak kaydediyor. Sonra L anahtarını da kapatıp amperme trede okuduğu değeri olarak kaydediyor. Ayrıca Yukarıdaki devre ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) T - R arasına bağlanacak iletken tel, yeşil ampulün sönmesine sebep olur. B) R - S arasına bağlanacak iletken tel, sadece mavi ampulü kısa devre yapar. C) T - S arasına bağlanacak iletken tel, direnç telini kısa devre yapar. D) P - R arasına bağlanacak iletken tel, bütün ampul lerin sönmesine sebep olur. Alican ampul parlaklığını L anahtarını kapatmadan önce ve kapattıktan sonra gözlemliyor. Buna göre, Alican’ın yaptığı deneyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) L anahtarı kapatıldığında 20 Q luk direnç kısa devre olur. B) L anahtarının kapatılmasıyla ampul parlaklığı art mıştır. C) A1 değeri A2 değerinden büyüktür. D) 5 £2 luk dirençle ampul birbirine seri bağlıdır. » Fen ve Teknoloji - 117- Ünite Değerlendirme 1. Bazıları yüklü, bazıları nötr olan cisimler aşağıdaki gibi yalıtkan zemin üzerine bırakılıyor. Video çozomi) Han9' durumda cisimler arasında itme ya da çekme kuvveti oluşmaz? A) C) 2. Kırmızı Beyaz B) - İ _______ - £ 4. -M Nötr ^ — Nötr % ----------- i . Nötr M Aşağıdakilerden hangisi elektriklenme olayı ile il gili değildir? A) Tarakla taranan kuru saç tellerinin birbirini itmesi B) Elektroskobun yapraklarının açılması Şekildeki balonlardan bazıları yan yana getirildiğinde “yaşamımızdaki elektrik” ile ilgili anlamlı cümle oluşuyor C) Saça sürtülen tarağın küçük kâğıt parçalarını çekmesi Buna göre, bu balonlar ve sıralaması aşağıdakilerin hangisinde doğru gösterilmiştir? D) Elektrik ampulünün yanması A) Kırmızı, siyah, mavi, yeşil 3. B) Beyaz, siyah, turuncu, yeşil Yalıtkan ayak üzerinde duran elektrik yüklü iletken K, L, M cisimlerine aşağıdaki uygulamalar yapılıyor. C) Beyaz, siyah, mavi, yeşil D) Yeşil, beyaz, siyah, turuncu î K cismine parmakla dokunuluyor. L cismi iletken bir telle toprağa bağlanıyor. 5. Nötr iletken P küresi yalıtkan sapından tutularak M cismine dokunduruluyor. Buna göre; K, L ve M cisimlerinin son yük durum ları aşağıdakilerden hangisindeki gibi olabilir? (Pozitif yüklü: +, Negatif yüklü: Nötr: 0) Yukarıdaki devrede K ampulü ışık vermekteyken sırayla 1 ve 2 anahtarları kapatılıyor. Buna göre, devrede aşağıdakilerden hangisi ger çekleşir? K L M A) 0 0 + B) + + 0 B) Paralel bağlı dirençlerin eş değeri 10 Q daha büyük olur. C) 0 - 0 C) K ampulünün parlaklığı artar. D) 0 + 0 D) Kısa devre olan ampul söner. A) Devrede ana kol akımı değişmez. 8. 6. Vdeo \fideo CMtfnrti ÇO !ÜTO0 Negatif yüklü L küresi şekildeki gibi nötr K elektroskobu ile iletken ve nötr M cismi arasında tutuluyor. Buna göre, elektroskop ile cisim üzerindeki yük dağılımı, aşağıdakilerden hangisindeki gibi olur? Yukarıda verilen ölçüme göre, ampulün sahip ol duğu direnç için aşağıdaki grafiklerden hangisi çh zilemez? (Ampul 100 V gerilim altında çalışabilmektedir.) Akım (A) 0,15 0,3 D) Gerilim (V)) 27 Akım (A) 0,9 7. Aşağıdaki öğrencilerden hangisinin verdiği örnek, topraklama ile ilgili değildir? 9. A) E le k trik kabloları B) Petrol taşıyan tan nın üstünün plastik kılıfla kaplanmış olması ke rle rin arkalarına yere değecek şekil de zincir takılması y w «M I. S anahtarını kapatarak. Rıdvan » Hilal C) Ameliyathane ze minlerinin iletken madde ile kaplan ması r Öğretmeni Serkan’a şekildeki (+) yüklü küreyi nasıl nötr hale getirebileceğini soruyor. Serkan ise aşağıdaki cevapları veriyor. ^ LPG (Likit Petrol &a zı) istasyonlarında taşıtların depolarına y a k ıt a k ta rılırk e n bir ucu toprağa bağlı kablonun araba göv^ d e s in e bağlanması Hacer II. K küresindeki yük miktarına eşit ve negatif yüklü başka bir küreyi dokundurarak. Toprak III. K küresine, nötr başka bir küreyi dokundurarak. Serkan’ın verdiği cevaplardan hangileri doğrudur? A) Yalnız B) YalnızI C) İ v el i D) I, II ve TEST-15 Unite Değerlendirme f/'//y/" 1. W M u , wiirwwr- İletken ve nötr T cismi, pozitif yüklü iletken bir cisme dokunduruluyor. 4. Buna göre, T cismi ile ilg ili aşağıdakilerden hangisi gerçekleşir? A) T cismi negatif yük kaybeder. B) T cismi negatif yük kazanır. C) T cismi pozitif yük kazanır. D) T cismi pozitif yük kaybeder. Şekildeki elektrik devresinde S anahtarı kapatılma dan önce ve kapatıldıktan sonra K, L, M özdeş am pullerinin parlaklıklarını gösteren grafik, aşağıdakilerden hangisindeki gibi olur? (■ : önce □ : sonra) 2. Aşağıdaki devrelerden hangisinde akım yönü yanİ1Ş gösterilmiştir? Ampul Ampul K D) L M Parlaklık Ampul C) Ampul K D) -IH M n H h h akım yönü L - 0 — WA— L akım yönü “ WA— —*- 5. \fideo m im Yandaki düzenekte anahtarın kapatılmasıyla oluşan yeni dev re, aşağıdaki hangi devreyle eş değer dirence sahip olur? -V M 1 0 fi + ı - 3. -m — 20 n Fotoğrafta görüldüğü gi bi kuşlar elektrik tellerine konduğunda, başka bir yere temas etmedikleri sürece, elektrik çarpmaz. A) -VWr 10Q B) +ı - + ı - |h — m Bunun nedeni, |ı-— m — 20 Q 20 Q I. Kuşun üzerinden elektrik akımının geçmemesi II. Kuşun ayaklarının yalıtkan olması C) 10 Q ■AWV- D) III. Tellerde yeterli gerilimin olmaması verilenlerden hangileri olabilir? A) Yalnız B) Yalnız I C) İve III D) I, II ve -WA— 10 iî + ı - +ı - |ı-— m— 30 i l ----- WA----- 20 n 8. Gerilim/Akım oranının devre deki dirence eşit olduğunu gösterdi. Elektrik akı mı ile ilgili çalışmalar yaptı. Devrelerde gerilim oluş turan ilk pili yaptı. Benim üzerimdeki negatif yük sayısı pozitif yük sayısından fazladır. Benim üzerimdeki pozitif yük sayısı negatif yük sayısından fazladır._________ m G e o rg e Andre Marie Ampere Alexandre Volta Simon Ohm œ Benim üzerimdeki pozitif ve negatif yük sayıları eşittir. Yukarıda K, L ve M elektroskopları kendilerini tanıtmıştır. Yukarıda bazı bilim insanlarının isimleri ve yaptıkları keşifler kutularda belirtilmiştir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi söylenemez? Buna göre, kutular arasında yapılan aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi doğrudur? A) K elektroskobunun yaprakları negatif yüklüdür. B) M elektroskobu nötrdür. C) L elektroskobunun topuzu pozitif yüklüdür. B) A) D) K ve M elektroskopları bir iletken telle birbirine bağ landığında, elektroskoplar birbirini nötrleyebilir. m Video atma Enerji birimi nedir? Değerli öğrenciler şekildeki devreye; a. devredeki dirence, bir direnç daha seri olarak bağlarsak b. devredeki dirence, bir direnç daha paralel olarak bağlarsak devredeki I ana kol akımı nasıl değişir? Gerilim birimi nedir? Akım birimi nedir? Direnç birimi nedir? Öğretmenin a ve b seçeneğinde sorduğu soruların cevabı, aşağıdakilerden hangisindeki gibi olur? Y İ Elif Ceren a’da Elif’in sorduğu sorulara Ceren sırasıyla yukarıdaki gi bi cevaplar veriyor. Buna göre, Ceren kaç soruya doğru cevap vermiştir? A)Bir B) İki C)Üç D)Dört b’de A) azalır artar B) artar azalır C) artar artar D) azalır azalır Unite Değerlendirm e 1. Aşağıdaki şekillerde, cisimler üzerinde bulunan yük miktarları belirtilmiştir. 3. Bilgi: Plastik tarak yün kumaşa sü rtü lünce negatif yüklenir. Cam çubuk ipek kumaşa sürtülünce p o z itif yüklenir. Video cmnm Nötr bir elektroskop önce yünlü kumaşa sürtülmüş bir plastik tarakla yükleniyor. Daha sonra bu elektroskoba ipek kumaşa sürtülmüş cam çubuk şekildeki gibi yaklaştırılıyor. Buna göre, cisimlerin negatif yüklü, pozitif yüklü ya da nötr olması ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur? K L A) pozitif negatif M nötr B) negatif negatif pozitif C) pozitif negatif pozitif D) nötr pozitif negatif Buna göre, elektroskobun yük durumu ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? 2. A) 1. işlemde elektroskop negatif yükle yüklenir. B) 2. işlemde elektroskop üzerindeki yük miktarında değişme olmaz. Yeşil ampul Video ÇMttroO Mavi ampul C) 2. işlemde elektroskop topraklanmıştır. 0 D) 1. işlemde elektroskop dokunma ile elektriklenir. Sarı ampul MYukarıdaki devre için, aşağıdakilerden hangileri söylenebilir? 4. • Pozitif yüklü cisim nötr cisme yaklaştırıldığında, nötr cismi iter. I. K ve L anahtarları kapatıldığında sadece sarı ampul ışık verir. • Nötr cisim, üzerinde pozitif ve negatif yük mik tarının eşit olduğu cisimdir. II. M anahtarı kapatıldığında sadece mavi ampul ışık verir. • Şimşek, bulutlar arasındaki elektrik yükü boşal masıdır. III. Bütün anahtarlar kapatıldığında sadece bir ampul ışık verir. • Cisimlerin yüklü olup olmadığını bulmaya yarayan araç ampermetredir. IV. L ve M anahtarları kapatıldığında üç ampul de ışık verir. • Yüklü bir elektroskobun yaprakları aynı cins yükle yüklüdür. A) Yalnız I B) İve IV C) II ve II D) I, III ve IV Yukarıdaki ifadelerden kaçı doğru bilgi içerir? A) Beşi B) Dördü t m C) Üçü D) İkisi 7. Sınıf Soru Bankası 8. Video cöarn Yukarıdaki devrede A1 ve A2 ampermetrelerinin ib relerinin gösterdiği değerler, aşağıdakilerden han gisi olamaz? A, Aj A) 4A 2A B) 8A 4A C) 6A 2A D) 12 A 8A Şekil - II Şekil - Şekil - 1deki gibi bir balona bir yün bez 10-15 kez sür tülerek balon elektrikle yükleniyor. Daha sonra bu balon Şekil - II deki gibi yüklü K yıldızına yaklaştırıldığında, K yıldızı balonu itiyor. Balon yüklü L yıldızına yaklaştırıldı ğında ise L yıldızı balonu kendine doğru çekiyor ve ba lon patlıyor. Yüklü K cismi, iletken ve nötr L cismine değdirilmeden yaklaştırılıyor. Buna göre, balon ve yıldızlarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlış olur? Bu durumla ilgili aşağıdakilerden hangisi söyle nebilir? A) Balonla L yıldızı zıt cins yükle yüklüdür. A) K cismi L cismini iter. B) K yıldızı ile balon aynı cins yükle yüklüdür. B) K cismi L cismini etki ile elektrikler ve çeker. C) L yıldızı ile balon aynı cins yükle yüklüdür. C) K cismi L cismini ne iter ne de çeker. D) Balonla yün bez, zıt cins yükle yüklüdür. D) L cismi pozitif yük kazanır. Aşağıdaki devrelerde piller, dirençler ve ampuller öz deştir. Buna göre, hangi devrede K ampulünün parlaklığı en fazladır? 9. Yandaki devreyle ilgili olarak, I. Devrede sadece N ampulü ışık vermektedir. II. Anahtar kapatıldığında bü tün ampuller ışık verir. III. Anahtar kapatıldığında K ve L birbirine paralel bağlıdır. IV. Anahtar kapatıldığında N ampulü kısa devre olur. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) İv e li B) II, III ve IV C) İve IV D) I, II ve III 10. Sevgili öğrenciler. Tahtaya çizdiğim özdeş ampullerden ; oluşan bu devrede anahtar önce açıktır, daha sonra ka patılıyor. Şimdi sizden bu devredeki ampullerle ile ilgili yorum yapmanızı istiyorum. 1 2. Bilgi Yün beze sürtülen plastik çubuk negatif yükle yüklenir. Plastik Kçubuğu I Kçubuğu yun bez Yukarıdaki gibi K çubuğunu yün beze sürten bir öğren ci daha sonra çubuğu nötr bir elektroskobun topuzuna yaklaştırıyor. Bu deneyde, aşağıdaki olaylardan hangisi gerçek leşmez? A) K çubuğundan elektroskoba yük aktarılır. B) Elektroskop yaprakları birbirini iter. C) Topuz pozitif yükle yüklenir. D) K çubuğu üzerindeki negatif yük sayısı pozitif yük sayısından fazla olur. Öğretmenlerinin yukarıdaki isteğini yerine getirmek için fikirlerini söyleyen aşağıdaki öğrencilerden hangisinin ifadesi yanlıştır? A) Devrede en parlak K ampulü yanar. 13. B) Anahtar kapatılınca L, M ve N ampulleri aynı parlaklıkta yanar. L yaklaş-1^ tınlıyor En büyük akım K ampulünden geçer. Anahtar kapatıl dığında M den akım geçmez. Plastik eldivenle tu tu lan L çubuğu K küresi ne yaklaştırılıp dokun duruluyor. Bu işlem sı rasında K küresi ve L çubuğunun durumu sı rasıyla şekillerde gös teriliyor. 1 L L sabit tutuluyor Buna göre, bu işlemden önce ve sonra K küresiyle L çubuğunun yük durumları için aşağıdakilerden hangisi doğru olabilir? 11. Elektriklenme olayı ile ilgili, aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur? İşlemden önce K küresi L çubuğu A) N ötr B) N ötr C) Zıt yükle yüklü cisimler arasında itme kuvveti oluşur. C) D) Yalıtkan cisimler her zaman yüksüzdür. D) A) Topraklama yapılan yüklü ve iletken bir cisim nötr olur. Video coıtm B) Aynı cins yükle yüklü cisimler arasında çekme kuvveti oluşur. İşlemden sonra K küresi L çubuğu + - + - - - + - - + + N ötr + N ötr 1. Video CôiOmü 3. Aşağıdakilerden hangisinde sodyum, demir ve hid • • • • • • • • • it Cezve ' A 0 rojen elementlerinin sembolleri doğru verilmiştir? ©©© ©©© Sodyum Demir Hidrojen A) So De H B) Na Fe H C) S Fe He D) Na F Hi Bilezik r —► ( ( ( C t' fi c c c M • • • • • • • • • Tencere Vazo Şekildeki eşyalar ve bu eşyaların yapıldığı maddelerin tanecik modelleri verilmiştir. Buna göre, I. Cezve ve vazo aynı maddeden yapılmış olabilir. II. Verilen dört madde de atomlardan oluşmuştur. III. Farklı maddelerin atom modelleri farklıdır, yargılarından hangileri doğrudur? A) YalnızI B) YalnızI C) İv e li D) I, II ve 4. i Video Aşağıdakilerden hangisi bir element formülü de ğildir? A) Br2 B) CI. C) OF, D) O, CMM 5. 2. Video com w Bir sınıf panosunda elementlerin isimleri ve sembolle ri ile ilgili notlar asılıdır. Buna göre, hangi notlarda verilen bilgiler doğrudur? A) Yalnız B) İv e li C) İve III D) I, II ve Aşağıdaki maddelerden hangisinin yapısında kalsiyum elementi yoktur? 6 . Aşağıda verilen elementlerden hangisinin kullanım 9. alanı yanlış verilmiştir? A) B) Bakır Karbon Kurşun kalem üretiminde Elektrik kablolarında C) X elementi, • Molekül yapılıdır. • Zehirli bir gazdır. • İçme sularının ve havuz sularının dezenfeksiyonunda kullanılır. D) Silisyum Camüretiminde ve elektronik aletlerin yapımında Azot Yemektuzu üretiminde Öğretmenin tahtaya özelliklerini yazdığı X elemen tini aşağıdaki öğrencilerden hangisi doğru tahmin etmiştir? A) 7. Cıva Aşağıda sembolleri verilen elementlerden hangisi nin adı hatalı yazılmıştır? Sembol T Adı A) N Azot B) Al Altın C) He Helyum D) C Karbon C) Hidrojen D) Klor — 1 10. 8. Elementler sembol ya da formül ile gösterilir. Bu sembol ya da formüller tüm dillerde aynıdır. Buna göre ..(!)... bir element sembolü iken .JUL bir j element formülüdür■ Video Cflümti Video CMİM Petşişe Çay şekeri üretimi üretimi Önder’in elementler ile ilgili verdiği bilgiye göre aşağıdakilerden hangisi elementler için sembol ve formül örneklerinden olamaz? A) Ca n2 B) Na o2 C) F h2 D) S NO. Fen ve Teknoloji m Bor elementi yukarıdaki resimde verilen alanlardan hangilerinde kullanılmaz? A) I ve II B) II ve III C) İve IV D) III ve IV Elementler ve Sembolleri 1. Elementlerle ilgili aşağıdaki hangi öğrencinin söy 3. lediği ifade yanlıştır? Element Yukarıdaki çizelgede I ve II ile gösterilen yerlere gelmesi gerekenler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? 4. A) Atom Katman B) Molekül Nötron C) Atom Nötron D) Molekül Katman Madde iI Video « Element Flor § cmm 2. N mm m İYOT İr Video CÖWnü DEMİR Deniz ürünlerinde bulunur. Ayrıca sofra tuzunun katkı maddesidir. Tren rayları ve inşaatlar gibi bir çok alanda kullanılır. Sertaç Filiz Magnezyum KROM Kurşun Diğer metallere sertlik sağlamada ve zırhlı araçlarda kullanılır. Kükürt Zülâl Üç farklı öğrenci birer elementin kullanım alanlarını not kağıtlarına yazmıştır. Buna göre hangi öğrencilerin yazdığı notlar doğru dur? A) Yalnız Sertaç Yukarıda bazı maddeler ve bu maddelerde kullanılan elementler eşleştirilmiştir. Ancak bu eşleştirmelerden iki tanesi yanlış yapılmıştır. Buna göre, hangi iki elementin yeri değiştirilirse tüm eşleştirmeler doğru olur? B) Sertaç ve Filiz C) Filiz ve Zülâl A) 2 ve 3 B) 1 ve 4 D) Sertaç, Filiz ve Zülâl C) 3 ve 5 D) 2 ve 4 Fen ve Teknoloji dersin de öğretmen Hakkı Bey panoya bazı tanecikle rin modellerini çizmiştir. 7. Elementlerin sembollerinin bazıları Lâtince isimlerin bi rinci ya da ikinci harfleri kullanılarak verilmiştir. Buna göre, Lâtince adı “ Carboneum” olan karbon elementinin sembolü aşağıdakilerden hangisi olmalıdır? Ahmet adlı öğrenci bu tanecikleri, A) Ce I. Molekül yapılı ele ment B) Ka C) Cr D) C II. Atomik yapılı element olarak doğru biçimde sınıflandırmıştır. Buna göre, Ahmet’in yaptığı sınıflandırma aşağıda kilerden hangisinde doğru verilmiştir? II A) 0 © . 88 o , O B) o o . o 0 , OO C) Q © - O ■88 D) 0 O ’ 8. O •o O Yukarıda bir kapta bulunan bazı gazların tanecikleri mo delle gösterilmiştir. Buna göre, kapta kaç çeşit bileşik vardır? A) 2 B) 3 9. Sevim C) 4 D) 5 Element Sembolü a 1 Kalay K cüzam II Gümüş Ag III Bakır Br Video Nihat Yukarıdaki öğrencilerden hangilerinin düşündüğü tanecik modelleri bir elemente aittir? Yukarıdaki tabloda verilen elementlerden hangile rinin sembolü doğrudur? A) Yalnız Sevim B) Ali ve Sevim A) Yalnız I B) Yalnız I C) Sevim ve Nihat D) Ali, Sevim ve Nihat C) İve III D) I, II ve Elementler ve Sembolleri .......... .... ........... - __ ~— ——■ 1. Oksijen gazı molekülünün formülü 0 2 şeklinde göste 3. rilmektedir. Buna göre, I. Oksijen bir bileşiktir. II. Her bir oksijen molekülünde 2 atom bulunur. III. Oksijen molekülünde tek çeşit atom vardır, yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız II B) I ve I C) İve III D) liv e Yukarıda verilen köprüden yalnızca element taşıyanj araçlar geçebilir. Buna göre, aşağıdaki verilenlerden hangisinde bu lunan bütün araçlar bu köprüden geçebilir? 2. Madde Element C) s Çinko Tuz Video CflZün/ü j Hidr° ien ■'ı 22 ayar bilezik £® > ö k Silisyum "I 0 * A ltın Elektrik kablosu Bakır P il Yukarıda verilen maddeler ve elementler arasında ki eşleştirme çizgileri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) 4> B) 4. C) D) Robert Böyle göre elementin tanımı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) Tabiatta bulunan başta toprak, hava ve su gibi tüm maddelere verilen genel ad B) Daha basit maddelere ayrılamayan madde C) Katı hâldeki madde D) Doğadaki canlı maddelerin genel adı 7. Sınıf Soru Bankası *■ Bazı elementler tabiatta molekülleri hâlinde bulunur lar. Bu tür elementler molekülü oluşturan atomların sayılarını belirten formüllerle gösterilir. 8. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi moleküier bir elementin formülüdür? 6. A) Cu B) H20 C) NaF D) Cl2 Element Sembolü Helyum He Silisyum Si Bor B Yukarıda verilen elementler ve bunların sembolleri arasındaki ilişki incelendiğinde “ Nikel” ve ’’Flor” ele mentlerinin sembollerinin sırasıyla aşağıdakilerden hangisindeki gibi olabileceği düşünülebilir? A) N o - F B) N i-F C) N i- F r D) N a -F e Günümüzde bilinen 120’ye yakın element vardır. Her elemente farklı bir isim verilmiştir. Bu isimler verilirken, Özelliklerini belirten bir terim Çeşitli bilim insanlarının isimleri Gezegen ve yıldız isimleri 9. & S Video c çöîOm« yukarıdakilerden hangileri kullanılmıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III D) I, II ve III Yukarıda verilenlerden hangileri cıva elementinin kullanım alanları arasında yer alır? 7. A) Yalnız B) İv e li C) İve III D) I, II ve Aşağıda verilen resimlerdenden hangisinde eski çağlarda element olduğu kabul edilen dört madde den birisi yoktur? B) A) 10 . 0 E >* 2He 3Li «Be 5B ?N 80 9F 10Ar Toprak D) C) Yukarıdaki kartların arka yüzlerinde elementlerin isim leri yazmaktadır. Buna göre sırasıyla hangi numaralı kartlar ters çevri lirse bor, karbon ve azot isimleri okunur? Fen ve Teknoloji # A) 5 - 6 - 7 B) 5 - 6 - 1 0 C) 4 - 6 - 1 0 D) 4 - 8 - 9 3. Bir atomda bulunan elektronların katmanlara dizili mi ile ilgili bilgi veren, Cüneyt Yukarıda verilen basit atom modelinde bulunanlar x, y, z ve t harfleri ile gösterilmiştir. öğrencilerden hangilerinin söylediği doğrudur? Buna göre bu harfler yerine yazılması gerekenleri aşağıdaki öğrencilerden hangisi doğru söylenmiştir? A) x : Çekirdek y : Proton z : Elektron t : Katman B) / x : Çekirdek y : Proton z : Nötron t : Elektron 4. • C) x : Proton y : Nötron z : Elektron t : Katman D) x : Proton y : Nötron z : Elektron t : Çekirdek A) Yalnız Cenk B) Yalnız Cüneyt C) Cüneyt ve Bilge D) Cenk ve Bilge Nötr durumda üç katmanı vardır. | 2 | elektron verdiğinde katman sayısı bir azalıyor. Yukarıdaki özellikleri gösteren elementin proton saçotm yısı kaçtır? A) 8 5. B) 11 C) 12 D) 20 Atomun yapısında bulunan taneciklerden birini söyler misiniz? Aşağıda elektron katman dizilimleri verilmiş olan atomlardan hangisi nötr değildir? (p: proton, n: nötron) Öğretmenin sorusuna öğrencilerden hangisi yanlış cevap vermiştir? A) Leyla B) Tunç C) Hakkı D) Melis 8. Elektron veren atomlara katyon, elektron alan atomla ra anyon denir. « © çotma Buna göre, aşağıda proton ve elektron sayıları verilen iyonlardan hangisi anyondur? Proton sayısı Elektron sayısı A) 12 12 B) 16 18 C) 11 10 D) 20 18 o « € € Yukarıda bir nötr atom modeli verilmiştir. Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A) Proton sayısı 12 dir. B) Atom numarası 2 dir. C) Üç tane katmanı vardır. 9. D) Katmanlardaki elektron sayısı 2 ) 8 ) 2 ) gösterilebilir. şeklinde 30 atomu oktedini tamamladığında kararlı hâle gelir. D j7 1- çıkış 2. çıkış Tek katmanlı bir atomda iki elektron varsa atom kararlıdır. Atomlar kararlı hâle gelmek için bileşik oluştrurlar. 3. çıkış 4. çıkış Yukarıdaki şekilde verilen ifadelerin doğru (D) ya da yanlış (Y) olduğuna karar verilerek çıkışa ulaşılacaktır. Modern atom teorisine göre elektronlar çekirdek etra Buna göre, doğru çıkış numarası aşağıdakilerden hangisidir? fında, 1.konum Çekirdek 2.konum knnum Çekirdek A) 1. çıkış B) 2. çıkış C) 3. çıkış D) 4. çıkış Çekirdek şeklinde olduğu gibi elektron bulutu oluşturacak şe kilde büyük bir hızla döner. 10. - Elektronlar atom çekirdeğinin etrafında belirli katmanlarda J t * dönerler. Buna göre, I. Çekirdek ile elektron arasında belirli bir uzaklık vardır. II. Elektronun yeri belirli ve sabit değildir. yargılarından hangileri doğrudur? Fen ve teknoloji öğretmeninin atomla ilgili tahtaya yazdığı düşünceyi ilk olarak aşağıdaki hangi bilim insanı söylemiştir? A) Yalnız I B) Yalnız II A) Bohr B) Democritus C) İv e li D) II ve III C) Dalton D) Thomson III. Elektron atom içerisinde hareket eden bir taneciktir. Fosfor atomunun çekirdeğinde 15 proton ve 16 nöt ron vardır. Buna göre, fosfor atomunun nötr hâldeki elektron larının katmanlara dağılımı aşağıdakilerden hangi sinde doğru olarak verilmiştir? A) O o o< o ° ° o © B) o ÖU \ftdeo ÇOiVnt) o o© D) I. Bohr’un her elektronun çekirdeğin etrafında belirli bir mesafede (katman) dönmesi gerektiği fikri III. Thomson’un elektronu kekteki üzümlere ben zetmesi oo o hangileri ile çelişmektedir? © A) Yalnız I B) YalnızI C) İve III D) I, II ve o© G 8 Bu durum, o © © © Modern atom modeline göre atomdaki elektronun çe kirdek etrafındaki yeri ve hızı tam olarak bilinemez. II. Rutherford’un negatif yüklerin çekirdek çevresin de ve aralarında büyük boşluklar olacak şekilde olması gerektiği fikri ©o e o C) 3. o o© o© o© © 4. Atomun yapısı ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangi si yanlıştır? A) Proton pozitif yüklüdür. Sembol Elementin adı Atom numarası Na Sodyum 11 C) Elektronların katmanlardaki yerleri sabit değildir. P Fosfor 15 D) İlk iki katmanında bulunan elektron sayısı en az 8 olmalıdır. N Azot 7 B) Nötron çekirdekte bulunur. Yukarıdaki tabloda bazı atomların sembolleri, adları ve atom numaraları verilmiştir. Bu elementler için, aşağıdaki öğrencilerden hangi sinin ifadesi yanlıştır? 5. «Su Video Abdullah Çekirdek ve katmanlardan oluşur. coztmo Atomun hacmi, çekirdeğin hacmi kadardır. Enis | Ömer Yapısında çok büyük boşluklar vardır. Bir protonun kütlesi, yaklaşık olarak bir nötronun kütlesine eşittir. Aliye Yukarıdaki şekilde atomun yapısı ile ilgili olarak hangi öğrencinin verdiği bilgi yanlıştır? A) Abdullah B) Ömer C) Enis D) Aliye 6. ipek kumaşa sürtü len cam çubuğun kağıdı çekmesi Yüksekten bırakılan kalemin yere düşmesi Yün kumaşa sürtü len plastik tarağın karabiberi çekmesi 8. Thom son A to m M o d e li Bohr A to m M o d e li Video 1Meo çölünti) coâım M o d e rn A to m Teorisi Çiğdem Yunus Yukarıda verilen modeller ve terimler arasındaki eş leştirme çizgileri aşağıdakilerden hangisinde doğ ru olarak verilmiştir? Yukarıdaki öğrencilerden hangilerinin verdiği ör nek, maddelerin yapısında farklı yüklerde tanecik ler olduğunu gösterir? B) A) A) Yalnız Pelin B) Yunus ve Pelin C) Yunus ve Çiğdem D) Yunus, Pelin ve Çiğdem C) 7. X Atom lisesi çekirdek bölümünde okuyorum. Arkadaşlarım olaylar karşısında hep sessiz ve nötr kalmamdan çok sıkılıyor. Atom lisesine devam ediyorum. Arkadaşlarım hep pozitif düşündüğümü söyler. T " D) *- 9. Doğru - Yanlış Soruları Ben de atom lisesinin çekirdek bölümü ne girmek istiyorum ama bir türlü almı yorlar. Şu an katman bölümündeyim. Arkadaşlarım sen hep karamsar düşü nüyorsun bu hâlinle etrafa negatif enerji veriyorsun diyorlar. T Atom lisesinde öğrenim gören üç öğrenci kendileri ile ilgili yukarıdaki bilgileri vermişlerdir. □ □ □ 1. Modem atom teorisine göre elektronun bir atomda bulunabileceği yerler elektron bulutu olarak adlandırılır. 2. Atomun içinin dolu, berk ve bölünemez olduğu fikri günümüzde de hâla geçerlidir. 3. Proton ve nötronlar atomun çekirdeğinde yer alır. Fen ve Teknoloji öğretmeni Remzi Bey’in tahtaya yazdığı yukarıdaki doğru (D) - yanlış (Y) sorularının tamamını aşağıdaki hangi öğrenci doğru cevapla mıştır? A) 1.D 2.Y 3.D B) 2.D 7 ^ Buna göre, bu öğrencilerin adları aşağıdakilerin han gisinde doğru verilmiştir? II III A) Proton Elektron Nötron B) Nötron Elektron Proton C) Proton Nötron Elektron D) Nötron Proton Elektron 1 Fen ve Teknoloji # 3.D C) 1.D 2.Y 3.Y D) 1.Y 2.Y 3.Yİ — 7 ^ Atom ve Yapısı 1. i Vídeo cüzimi) 3. Atomun yapısındaki pozitif ve negatif yükler rastgele dağılmıştır. Elektronlar, çekirdek çevresinde belirli uzaklıktaki katmanlarda bulunur. Atomdaki pozitif yükler çekirdek adı verilen çok küçük bir hacimde sıkışmıştır. II III Atomun yapısı ile ilgili yukarıdaki fikirleri söyleyen bilim insanları aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) Rutherford Thomson Yukarıdaki grafikte verilen X, Y ve Z tanecikleri ile ilgili aşağıdaki hangi öğrencinin verdiği bilgi doğ rudur? b> a Bohr B) Thomson Bohr Rutherford C) Dalton Bohr Thomson D) Thomson Rutherford Dalton m. X nötr, Y ve Z katyondur. D) X ve Z nötr Y ise katyondur. 2. Y ve Z katyon, X ise bir anyondur. ~ y t^3 s s s tr~ S Video çözümü 4. Rutherford adlı bilim insanı atomun yapısı ile ilgili fikir lerini, • Pozitif yükler, küçük bir hacme sahip bir çekirdek te bulunmalı. • Negatif yükler ise bu küçük hacimli çekirdeğin et rafında aralarında büyük boşluklar bulunacak şe kilde hareket ediyor olmalı. şeklinde özetlemiştir. Buna göre, aşağıda verilen şekillerden hangisi Rutherford’un önerdiği atom modeli olabilir? Çekirdekte, elektronların V bulunduğu bölgedir. / A) Çekirdeğin dışında, elektronların bulunduğu b ö lg e d ir / Yukarıdaki resimde öğretmenin sorusuna doğru cevap veren öğrenciler aşağıdakilerden hangisin de doğru olarak verilmiştir? A) Yalnız Firdevs B) Yalnız Erol C) Yalnız Arda D) Arda ve Erol D) -, • + Yukarıdaki şekiller belirli zamanlarda bilim insanlarının önerdiği atom modellerini temsil etmektedir. Buna göre bu atom modellerinin gelişim sürecine göre bir tarih şeridindeki sıralanışı için aşağıdakilerden hangisi doğrudur? Gelecek Geçmiş IV Gelecek Geçmiş B) * III IV V Gelecek Geçmiş / Gelecek Geçmiş III 6. Meo x° x2+ Y Y 2- z2- Z4+ Yukarıda verilen dönüşümler sonucunda tanecik lerin elektron sayılarındaki değişim aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? Y z2- A) Artar Artar Azalır B) Azalır Azalır C) Artar D) Azalır x° Fen ve Teknoloji 8 . Aşağıda proton ve elektron sayıları verilen iyonlar dan hangisi katyondur? Proton sayısı Elektron sayısı A) 21 18 Artar B) 9 10 Azalır Artar C) 8 10 Artar Azalır D) 15 18 # Aşağıdakilerden hangisi nötr bir atomun elektron dizilimidir? (p : proton) 4. X elementi elektron vermeye, Y ve Z elementleri elektron almaya yatkın olduğuna göre, X, Y ve Z elementlerinin son katmanlarındaki elektron sayı Video ları aşağıdakilerden hangisindeki gibi olabilir? cöitmi) 1 8 p I 2e 8e 11 p 5. 2e“ 8e a Video cötümü X Y A) 1 2 3 B) 4 3 4 C) 2 5 7 D) 7 6 5 Z Fosfat iyonunda toplam elektron sayısı, toplam proton sayısından 3 fazladır. Proton sayısı 11 olan Na atomu 1 elektron alarak kararlı hâle geçer. Amonyum iyonu bir katyondur. 12Mg ve 7N atomlarının kararlı hâllerindeki iyon larında eşit sayıda elektron vardır. Bilgi 1 : X anyonu 3 elektron verince Xn oluşur. Yukarıdaki ifadelerin yanlarındaki kutucuklar doğru (D) ya da yanlış (Y) olarak doldurulduğunda aşağıdakilerden hangisi oluşur? Bilgi 2 : Y2+ katyonu 4 elektron alınca Ym oluşur. Bilgi 3 : Z nötr atomu 2 elektron verince Zp oluşur. 0 m Buna göre, n, m ve p aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? n m P A) 2+ 6+ 2- B) 2+ 2- 2+ C) 3+ 4+ 2+ D) 2- 6+ 2- m E E 0 m c>ra 0 s m D>0 0 m m 6. Si4- iyonunun elektron sayısı 18 olduğuna göre nötr Si atomu ile ilgili, İyon Yük a X 5+ 2 Video Y 2- 10 Z 2+ 18 K 1+ 6 coztmo I. Proton sayısı, elektron sayısından azdır. II. Atom numarası 14 tür. Elektron sayısı III. Kararlı elektron dizilimindedir. Tabloda bazı iyonların yük ve elektron sayıları verilmiştir. yargılarından hangileri doğrudur? Buna göre, hangi ikisi aynı elemente aittir? A) I ve II B) İve III A) X ve K B) Y ve Z C) II ve II D) Yalnız II C) Z ve X D) Z ve K % 7. Sınıf Soru Bankası MIH 7. Elektron sayısı, proton sayısından fazla olan 5 atomlu bir iyondur. i ieo Elektron sayısı İyon Yük X 2+ 10 Y 3- 10 z 5+ 2 Tabloda bazı iyonların yük ve elektron sayıları veril miştir. ı. so42- Buna göre, bu iyonların proton sayılarının karşılaş tırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? II. NH4+ A) X > Y > Z B) Z > Y > X III. P 0 43- C) Y > X > Z D) X > Y = Z Yukarıda özellikleri anlatılan iyon, IV. NOo" hangileri olamaz? A) Yalnız II B) II ve IV C) İve III D) Yalnız IV 10. Al3+ , Ca2+ , Na+ ve Fe2+ katyonları arasında en fazla elektron vererek iyon hâ line geçmiş olan atomun sembolü aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? A) Na 8. Nötron sayısı 14 olan ve nötr hâlde olduğu bilinen X atomunun katmanlarında bulunan elektron sayıları, Atom 1. katman 2. katman 3. katman X 2 8 3 C) Fe B) Ca D) Al 11 . şeklinde olduğuna göre bu atomla ilgili aşağıdaki öğrencilerden hangisinin söylediği doğrudur? B) X atomunun proton sayısı elektron sayısına eşittir. 7 ( Çekirdeğinde toplam 27 proton bulunur. T~ Yukarıdaki öğrencilerin kafalarındaki soruların ceva bı olan yeni oluşacak tanecikler aşağıdakilerin han gisinde doğru verilmiştir? Ali Hayati Oya A) X 2+ Y z 2- B) X 2+ Y4- Z2+ C) X x4- Z2- D) X Y z 2+ 1. Q D (-) yüklü iyonlardır. Kovalent bağ içeren bileşik ler de oluşturur. Proton sayıları elektron sayıla rından azdır. Tek atomlu veya çok atomlu olabilir. a Video cùzmo d 4. Proton sayısı Elektron sayısı ++ ++ ++ + +++ ++ ++ - Yukarıda kükürt (S) atomunun nötr hâldeki yük dağılı mı verilmiştir. . ......... D Yukarıdaki tabloda verilen özelliklerden hangileri an yonlara aittir? Buna göre, kükürt atomunun kararlı hâldeki iyonu nun yük dağılımı aşağıdakilerden hangisinde doğ ru olarak verilmiştir? • A) 1 ve 4 B) 1,2 ve 3 C) 2 ve 4 D) 1,2, 3 ve 4 ■ - - - - - + I- Adı Atom numarası Uyduğu kural Son durum Alüminyum 13 Oktet Anyon Kükürt 16 Oublet Anyon Lityum 3 Dublet Katyon • i- . + + + + + + + + + + — - Video CöiOmO + + + + + • S + - - + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + - - - - - - - - Yukarıdaki tabloda adı ve atom numarası bilinen bazı elementlerin kararlı hâle geçtiğinde uyduğu kural ve son durumları verilmiştir. Buna göre, hangi atomlar için verilen bazı bilgiler de hata vardır? A) Yalnız Alüminyum B) Alüminyum ve Kükürt C) Alüminyum ve Lityum D) Alüminyum, Kükürt ve Lityum Cemil’in bilgisayar ekranında gösterdiği tanecikle rin sınıflandırılmasını aşağıdakilerden hangisinde verilen arkadaşı doğru yapmıştır? & & Video COiönrti Bileşikler, içerdikleri elementlerin sembollerini ve sayı larını belirten formüllerle gösterilir. Buna göre, HN0 3 formülü ile gösterilen bileşiğin yapısında aşağıdaki elementlerden hangisi yoktur? Çok atomlu anyon Tek atomlu katyon Nötr atom A) Ahmet I O <z> 3. Na+, Mg2+ - B) Pamuk : NH4+ O2“ , Mg2+ cıo2- A) Hidrojen B) Azot C) İpek : cı-, o2- C) Sodyum D) Oksijen D) Hakan : S 0 42-, Mg2+ Na+, Cl- 6. Aşağıdakilerden hangisinin elektron dizilimi yanlış gösterilmiştir? 8. Nötr hâldeki elektron dizlimi Kararlı hâldeki iyon yükü I 2)8)2) 2+ II 2)7) 1- III 2)8)6) 2- Video çotom VUeo çiiim»« Yukarıdaki tabloda nötr hâldeki elektron dizilimleri verilen atomlardan hangilerinin kararlı hâldeki iyon yükü doğru olarak verilmiştir? Neon proton sayısı : 10 Sodyum proton sayısı : 11 Oksijen proton sayısı : 8 proton sayısı : 9 A) Yalnız I B) İ v e l i C) İve İli D) I, II ve 9. 19K 17Cl <£] Video çovm 7. Buna göre, bu atomların kararlı hâldeki durumla rının sınıflandırması aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? 0 / Elektron alır, Katyon Nötr K Mg ve Ar B) Mg ve K O ve Cl Ar C) O ve Cl Mg ve K Ar K ve Cl Mg ve Ar Anyon S ” Kararsız Atom A) D) \ O Vdeo CûftKIW benzer. CD N He»atomuna O < & Yukarıda bazı elementlerin sembolleri ve atom numa raları verilmiştir. 0 Yukarıdaki kavram haritasında, kararsız bir atomun kararlı hâle gelmesi ile ilgili bazı olaylar ve terimler ve rilmiştir. Buna göre X, Y, Z ve T için aşağıdakilerden hangi si doğrudur? X Y Z T 10. İyonlar ile ilgili aşağıdaki verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Atom elektron verirse çekirdekteki pozitif yük sayı sı artar. A) Anyon Katyon Oktet Dublet B) Katyon Anyon Dublet Oktet C) Anyon Katyon Dublet Oktet B) Proton sayısı, elektron sayısından fazla olan iyonlar pozitif yüklüdür. D) Katyon Anyon Oktet Dublet C) Çok atomlu olabilirler. D) Nötr atomun elektron alması ile anyonlar oluşur. 4. Atom Katman sayısı Son katmandaki elektron sayısı â He 1 2 cûüml) Cl 3 7 Ne 2 8 Video Yukarıdaki tabloda bazı atomların nötr hâldeki katman sayıları ve son katmanlarındaki elektron sayıları veril miştir. Yukarıdaki öğrencilerin tanıtmaya çalıştığı iyonlar aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? Yaşar Fatma A) P043B) 2. Buna göre, hangi atomlar kararlı yapıya sahiptir? m im B) Yalnız He C) He ve Ne D) He, Cl ve Ne s 2Al3+ o 2- C) s o 42- NH.+ 4 D) OH- K+ 5. Mg2+, N3- iyonları ve 10Ne atomunun elektron sayıla rı eşittir. Video A) Yalnız Ne B) Mg > Ne > N C) N > Ne > Mg D) Ne > N > Mg Hidroksit Hidrojen Klor Adlandırmaları yukarıda verilen iyonların semboller le ya da formüllerle gösterimi aşağıdakilerin hangi sinde doğru verilmiştir? Buna göre, bu atomların proton sayılarının karşı laştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru ola rak verilmiştir? A) Mg > N > Ne Karbonat Sodyum (Na) ve flor (F) atomlarının proton ve elektron sayıları, + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + Nax F* şeklinde verilmiştir. Buna göre, aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğ rudur? A) x ve y sayılarının toplamı +2 dir. B) Nax bir anyondur. 6. Anyon Katyon Nötr I N^ Al3+ He II o2- K+ H İli Na+ P3- Ne Yukarıdaki tabloda verilen iyonların sınıflandırmala rından hangileri doğrudur? C) Fy nötr bir atomdur. A) Yalnız I B) İv e li D) Nax ve Fy atomları birer katyondur. C) II ve III D) I, II ve Çocuklar! Tahtadaki soru ların doğru cevapları ne olabilir? 1. X+ iyonu 2e- verince hangi iyon oluşur? 2. Y2- iyonu 3e~ alınca hangi iyon oluşur? Yukarıdaki musluktan aşağıdaki damlalardan han gisi damlamıştır? D) C) B) A) 'a c t Öğretmenlerinin sorduğu soruya aşağıdaki hangi öğrenci doğru cevap vermiştir? A) 8. C) 1. X3+ 2. Y 1. X3+ 2. Y5- Dublet Terminali Yukarıdaki elektron dizilim leri verilen otobüs lerinden hangilerinin, • Dublet • Oktet terminallerine gidebileceği aşağıdakilerden hangi sinde doğru verilmiştir? Dublet terminali Oktet terminali X ve Y Z ve T B) X ve T Y ve Z C) X, Y ve Z T D) Z ve Y X ve T A) Fen ve Teknoloji ♦ 10. Aşağıda verilen elektron dizilimlerinden hangisi elek tron verme eğiliminde olan bir atoma ait olamaz? TE! Kimyasal Bağ • f i ( • # 1 1 • ' / / ^ «e ■ Video cöiOmti 3. •• •• • 1. • : € • •• i : : . P atomu la atomu : € • •• • Aşağıda verilen madde çiftlerinden hangisinde her iki madde de kovalent bağlıdır? A) Nal - C 0 2 B) H2 - 0 2 C) C O - K C I D) CaO - NH3 F atomu Yukarıda nötr hâldeki elektron dizilimleri verilen atomlara göre, I. NaF II. III. f2 pf3 formüllerindeki maddelerin içerdikleri bağ türleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) İyonik İyonik İyonik B) Kovalent Kovalent İyonik C) Kovalent İyonik Kovalent Kovalent Kovalent D) İyonik 2. 4. Yukarıda atom modeli verilen nötr atom, 80, 3Li ve 10Ne atomlarından hangileri ile iyonik bağlı bileşik oluşturabilir? A) Yalnız 80 B) Yalnız 3Li C) ınNe ve Q0 D) 80, 3Li ve 10Ne f ’ Elektron ortaklaşması ile gerçekleşir. \ Farklı atomlar arasında ya da benzer atomlar arasında olabilir. 5. Havada en çok bulunan gaz olan azot elementinin molekülleri N2 şeklinde gösterilir. Buna göre, Ahmet düşündüğü bağ türü ve bu bağla oluşmuş madde örnekleri aşağıdakilerden hangisinde doğ ru olarak vermiştir? Bağ türü Örnek maddeler A) İyonik KCl, NaCI, LİF B) İyonik C 0 2, NH3, 0 2 C) Kovalent h 2o , D) Kovalent AlCIg, MgS, LİF C 0 2, h2 I. N2 molekülü kovalent bağlıdır. II. Azot atomları arasında elektronlar ortaklaşa kul lanılmıştır. III. Azot molekülünde bulunan atomlar arasında elek tron alış - verişi sonucu iyonik bağ oluşmuştur. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve I C) I, II ve II D) II ve 7. Sınıf Soru Bankası 8. Atomlar arasında elektron alışverişi ya da elektron ortaklaşması gerçekleşmezse a Helyum ve neon gibi soy gaz atomları b elektron dizilimine sahip oldukları için bağ yapma eğilimi göstermezler. yapıdadırlar. Kovalent bağlı bileşikler Yukarıda verilen cümlelerde a, b ve c ile gösterilen boşlukların yerine yazılması gerekenler aşağıda hangi öğrenci tarafından doğru tahmin edilmiştir? A) ( ........ B) a. kimyasal bağ b. kararlı c. atomik N..... —S a. bileşik b. kararsız c. moleküllü \ Yemek tuzunda sodyum ve klor iyonları arasındaki çekim kuvveti molekülünde H atomları arasındaki çekim kuvveti S Video CMmt) Ufuk Diyar Alper h2 Yukarıdaki öğrencilerden hangilerinin verdiği ör nek bir kimyasal bağı tanımlar? A) Yalnız Ufuk B) Yalnız Diyar C) Diyar ve Alper D) Ufuk ve Diyar r Cezmi Bülent C) r hâldeki su molekülleri arasındaki çekim kuvveti Sıvı oluşmaz. D) a. kimyasal bağ b. kararlı c. moleküllü a. element b. kararlı c. atomik r & Sezen Sezai Oksijen atomları arasında oluşan 0 2 molekülünün ta necik modeli yukarıda verilmiştir. Bununla ilgili, Atomların elektronlarını ortaklaşa kullanması sonucu oluşan bağdır. İyonik bağ Zıt yüklü iyonlar arasında oluşur. Element Yapısında tek cins atom içeren arı madde Kovalent bağ Yukarıdaki cümleler ile tanımların noktaları birleşti rildiğinde aşağıdaki hangi eşleşme çizgileri oluşur? Haşan öğrencilerinden hangilerinin söyledikleri doğru A) B) X C) D) dur? (O : proton , O : nötron ) A) Yalnız İzzet B) İzzet ve Haşan C) Haşan ve Şeyda D) İzzet, Haşan ve Şeyda Kimyasal Bağ ____ 3. 1. \fideo COZirni) Sodyum atomu (Na) Aşağıdaki maddelerden hangisinin atomları kendi aralarında kimyasal bağ vapmaz? A ) 2He C) 9F B) «O D) 17CI Klor atomu (Cl) Sodyum ve klor atomlarının sodyum klorür (NaCI) bileşiğini oluşturması ile ilgili aşağıda verilen yargı lardan hangisi yanlıştır? 4. A) Na bir elektron vererek, Cl ise bir elektron alarak iyon hâline geçer. Ca atomunun elektron vermesi ve O atomunun elektron alması sonucu CaO (kalsiyum oksit) bileşiği oluşmak tadır. B) Her iki atom da oktedini tamamlar. Buna göre, oluşan bu bileşik için, C) Kararlı hâle geçebilmek için Na atomu 1 elektron almalıdır. D) Na ve Cl atomları arasında iyonik bağ oluşur. Neriman Ş e ra fe ttin yukarıdaki öğrencilerinden hangilerinin söyledik leri doğrudur? 2. A) Yalnız Şerafettin CiJ B) Altan ve Şerafettin Video cötOmi) C) Neriman ve Şerafettin D) Altan, Neriman ve Şerafettin Yukarıda atom modelleri verilen elementlerin mey dana getirebileceği bağlarla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? 5. Kovalent bağ ile ilgili, I. Atomların elektronları ortaklaşması sonucu oluşur. II. Kovalent bağ içeren yapılarda molekül bulunmaz. III. Anyon ve katyon arasında oluşan çekim sonucu meydana gelir. İyonik bağ Kovalent bağ A) X- Y Y -Z B) X- T Z -T C) Y -T Z -Z A) Yalnız B) İve III D) Y -Z T -T C) II ve III D) I, II ve yargılarından hangileri doğrudur? 7. Sınıf Soru Bankası 02 NH, H,0 CaO CM NaCI O o 8. Yukarıdaki ışıklı panoda üzerinde iyonik bağlı olanlar sarı ve kovalent bağlı olanlar ise yeşil ışık vermektedir. Buna göre, bütün bölmelerin ışığı yakıldığında pano aşağıdakilerden hangisinde verilen gibi gözükür? B) A) nh3 NaCI o2 nh3 h 2o CaO C02 H20 CaO NaCI 02 nh 3 NaCI 02 nh 3 C02 h 2o l CaO C02 H20 CaO NaCI o2 o o CM D) C) Şakir, Başak, Bekir ve Miyase’nin elindeki kağıtlarda bazı elementlerin atom numarası ve sembolü yazılıdır. Buna göre, aşağıdaki hangi iki öğrencinin kağıtların daki elementler elektron alış - verişi ile kimyasal bağ oluşturabilir? A) Şakir ile Bekir B) Şakir ile Başak C) Başak ile Miyase D) Şakir ile Miyase 9. & Video ç«om 7. 1. katman 2. katman 3. katman Klor (Cl) 2 8 7 Lityum (Li) 2 1 - Hidrojen (H) 1 - - Magnezyum (Mg) 2 8 2 Oksijen (0) 2 6 - Element I. çıkış 2. çıkış 3. çık ış 4. çıfcif Yukarıdaki tabloda bazı elementler ve katmanlarının içerdikleri elektron sayıları verilmiştir. Yukarıdaki tamlayıcı dallanmış ağaçta verilen ifadele rin doğru ya da yanlış olduğuna karar verilerek çıkışa ulaşılacaktır. Buna göre, aşağıda formülü verilen bileşiklerden hangisi kovalent bağ sonucu oluşmuştur? Buna göre, doğru çıkış numarası aşağıdakilerden hangisidir? B) MgO A) 1. çıkış B) 2. çıkış D) MgCI2 C) 3. çıkış D) 4. çıkış Kimyasal Bağ 3. 1. 1 f i l Video Video COHM çûîüroü Yukarıda Mg ve O elementleri arasındaki kimyasal ba ğın oluşumu gösterilmiştir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Mg atomu oktete, O atomu dublete ulaşmıştır. B) Oluşan bağ sonucunda her iki element kararlı hâle geçmiştir. C) Oluşan bileşik iyonik yapıdadır. D) Mg ve O atomları zıt yüklü iyonlar hâline gelmiş lerdir. 4. Video cûztm 2. 0) S Su molekülünde atomları bir arada tutan kuvvet kimyasal bağdır. / Atomlar kararlı hâle gelebilmek için kimyasal bağ yapar. / / / İyonik bağ yapan atomlar elektron ortaklaşması yapar. Oktede ulaşmış atomlar kararlıdır. 3 c/y / X x / / Zehra, Metin ve Şule yukarıdaki doğru yanlış etkinliği ni yapmışlardır. Herbir doğru 25 puan olduğuna göre, öğrencilerin aldığı notlar aşağıdakilerden hangisinde doğru ve rilmiştir? ( / : Doğru, x : Yanlış) Zehra Metin Şule rudur? A) 75 25 100 A) Yalnız Damla B) 50 100 50 B) Yalnız Irmak C) 75 50 100 D) 75 75 75 C) Damla ve Irmak D) Damla, Irmak ve Çağlar 7. 1. katman 2. katman Oksijen (0) 2 6 Hidrojen (H) 1 Flor (F) 2 7 Sodyum (Na) 2 8 Element £ Video 3. katman o tu m Yukarıdaki panoda asılı olan kartların arka yüzlerinde bu maddelerin içerdikleri bağ türü yazmaktadır. Tabloda bazı elementler ve katmanlarının içerdikleri elektron sayıları verilmiştir. Kartların arka yüzleri çevrilerek asılması durumun da oluşacak görünüm için aşağıdakilerden hangi si doğrudur? Buna göre, aşağıda formülü verilen bileşiklerden hangisi molekül yapılı değildir? A) H20 A) İyonik [o B) III Kovalent İyonik İyonik 8 . Aşağıda proton sayıları verilen atomlardan hangisi C) kendi atomları arasında kimyasal bağ yapması müm kün değildir? III II 1 Kovalent İyonik Kovalent A)ıH D) Kovalent • D) 18Ar mmmmsamm 9. İyonik bağlı bileşiklerde anyon ve katyon vardır. Moleküllü yapıdaki elementlerde atomlar arasın da kovalent bağ vardır. 6 Video çotmo İyonik bağlı bileşikler ile ilgili, I. Yalnızca ametal atomlarının birleşmesiyle oluşur. rneo C) 7N İyonik Kovalent 1o B) «O III II J 6. D) Na20 «» II 1 C) OF2 Kovalent Kovalent I B) HF III II / 1 II. Sulu çözeltileri iyon içerir. İyonik bağlı bileşiklerde molekül yoktur. Yukarıdaki ifadelerin yanlarındaki kutucuklara doğru (D) ya da yanlış (Y) oldukları yazılacaktır. Buna göre, kutucukların doğru doldurulmuş şekli aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? III. Sulu çözeltileri zıt yüklü tanecikler içerir, yargılarından hangileri doğrudur? A> 0 B) O 0 A) Yalnız I B) Yalnız II 0 E C) I ve II D) II ve III 0 0 Fen ve Teknoloji # D) 1. 4. Ömer kelimesindeki harf sayısı ile NH3 formülünde ki atom sayısı eşleştirilirse aşağıdaki eşleştirme lerden hangisi yanlış olur? Video Video emmi cöztmıO İsim Madde Ali no2 A) A) Kristal ağ örgülü bir yapıdır. C) B) Elektron alışverişi sonucu oluşmuştur. D) Veysel B) Hamdi Ayşe PCI5 co o co Yukarıdaki şekilde modeli verilen bileşik ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur? c 2h 4 C) Molekül yapılıdır. D) Formülü NH3 olabilir. 5. 2. Yukarıdaki tanecik modeli ile gösterilen bileşiğin formülü CH4 olduğuna göre, Tanecik yapısı tablodaki gibi olan maddelerden hangisi için verilen bilgilerin tümü doğrudur? I. Tanecik yapısı Video Taneciğin deki atom çeşidi sayısı c h 3o h II. c 3H6 Taneciğin atom sayısı formülleri ile gösterilen bileşiklerin taneciklerinin mo delleri aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiş ola bilir? CölOmO A) / / A * > fo * a e® « • c r «r Ç* ♦) i f 3. / / Bileşikler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur? 6. Video cöztm A) Tek cins atom içerirler. Aşağıda verilen bileşiklerden hangisinin bir mole külünde en fazla sayıda atom bulunur? B) Birleşen atomlar arasında sabit bir oran vardır. C) Bütün bileşikler moleküllerden oluşur. D) Bütün bileşikler elektron alışverişi sonucu oluşur. A) C4H7OH B) CH3OH C) c 6H12o 6 D) N20 4 7. V deo Cflttwo 10. Aşağıdaki modellerden hangisi bir bileşiğin mode li olamaz? O C |- 9 * ^ K+ Yukarıda atomlarının dizilimi gösterilen bir bileşik için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? *0 ° •O A) İki farklı elementten oluşur. C) B) Anyon ve katyon içerir. C) Moleküler yapıdadır. m D) Suda çözündüğünde oluşan çözelti elektrik akımını iletir. € € © o 11. Bir bileşikte en az iki element atomu vardır. Amonyağın formülü NH3 tür. 8. Aşağıdakilerden hangisinde bileşiğin molekülünü oluşturan atomların sayısı doğru verilmiştir? Molekül Vrcieo Bakır atomları bir araya gelerek farklı maddeler oluşturur. Yukarıdaki ifadelerin yanlarındaki kutucuklar doğru (D) ya da yanlış (Y) olarak doğru bir şekilde doldu rulduğunda aşağıdakilerden hangisi oluşur? Atomların sayısı çwm> A) N20 3 2 tane B) HCI 1 tane C) ch4 1 tane D) C6H i 20 6 B )@ 0 0 6 tane C) Y 0 m 0 0 D> ® 0 12. • Atom türü sayısı en az olan X molekülüdür. 9. f i \Ttdeo çatım Vrcieo çmmt) Yukarıda NaCI maddesinin kristal yapısı verilmiştir. • Atom sayısı en az olan Y molekülüdür. • Z molekülü farklı tür atomlardan oluşur. X, Y ve Z moleküllerinin özellikleri yukarıda verilmiştir. Buna göre, X, Y ve Z moleküllerinin formülleri aşağıdakilerden hangisindeki gibi olabilir? Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? X A) NaCI bileşiği anyon ve katyonlardan oluşmuştur. A) B) NaCI kristalleri elektron ortaklaşması sonucu oluşur. B) C) Bir çok Na+ ve Cl~ tanecikleri kimyasal bağ ile bir araya gelerek kristal örgü oluştururlar. C) D) D) NaCI iyonik yapılı bir bileşiktir. p4 cı2 h 2s o 4 ch4 Y NO NO C6Hi 20 6 cı2o7 z HCIO no 2 S03 HMnO, Bileşik ve Formülleri 1. i II 11 I Saf bir maddedir. 3. Tamamı moleküllü yapıdadır. II III Video cözomo BİLEŞİK İçerdiği elementler ile aynı kimliktedir. formülleri ile gösterilen bileşiklerin, Oluşumu kimyasal bağ ile gerçekleşir. IV t,v Ill • Atom türü sayısı • Bir moleküllerindeki toplam atom sayısı nicelikleri aşağıdakilerin hangisinde doğru veril miştir? Bileşikler ile ilgili olarak yukarıdaki tabloda verilen bilgilerden hangileri doğrudur? Atom türü sayısı A) İ v e l i B) III ve IV C) II ve II D) İve IV Bir moleküldeki toplam atom sayısı 1 II III 1 II III A) 3 3 2 24 8 8 B) 2 3 2 18 8 6 C) 3 3 2 24 6 8 D) 2 3 3 18 6 8 2. & Video cözûmo Moleküldeki toplam atom sayısı Molekül formülü 1 6 c h 4o h II 7 n 2o 5 4 hno3 Molekül modeli Video anım Yukarıdaki panoda bazı bileşiklerin modellerinin bu lunduğu kartlar asılıdır. Kartların diğer yüzlerinde bu bileşiklerin formülleri vardır. Buna göre, kartların diğer yüzleri çevrilirse yazılı olan formüller aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak gösterilmiştir? III f» St :H K ■C 0 : 0 :N Yukarıda bazı molekül modellerindeki atom sayıları ve molekül formülleri verilmiştir. D) Buna göre, hangi moleküller için verilen bilgilerde hata vardır? A) Yalnız I B) İ v e l i C) İve III D) I, II ve 7. Sınıf Soru Bankası um • 7. Bir b ileşiğin......... ! ........... bileşikteki element tür lerini ve atom sayılarını gösterir. • Bileşikler oluşurken elementler arasında elektron alışverişi oluşuyorsa........ !!.....yapılı bileşik oluşur. molekül iyon C) kütlesi D) formülü Hidrojen atomu : Video çözünü Oksijen atomu : G • Yukarıda üç farklı elementin modeli verilmiştir. Bu elementler arasında oluşan C2H5OH bileşiğinin II B) modeli m a Yukarıdaki ifadelerde yer alan I ve II numaralı boş luklara yazılması gereken sözcükler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) formülü Karbon atomu : molekül modeli aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) molekül iyon C) 8. JUL§ t CHidrojen Ir k 1. çık ış 2. çık ış 3. çık ış 4. Karbondioksit çık ış Yukarıdaki etkinlikte doğru çıkış numarasının 3. çıkış olduğu biliniyor. Buna göre, III Yukarıdaki fabrikalarda üretim yapılan bileşiklerin formülleri aşağıdakilerin hangisinde doğru veril miştir? I. A yolu yanlış, B yolu doğrudur. III. C yolu yanlış, D yolu doğrudur. II III A) no2 HCI CO C6H i 2 B) no2 HCI CO C6H i 20 6 A) Yalnız 1 B) 1ve II C) nh3 Cl2 O toO yargılarından hanqileri kesinlikle doârudur? IV 1 II. E yolu yanlış, F yolu doğrudur. hco3 C) 1ve III D) 1, II ve III D) nh3 HCI Csj O o C6H i 20 6 1. 10 g 10 g toz şeker pudra şekeri 3. & Vídeo cüzümü 100 mL su V__20 °C 100 mL su 20 °C 10 g küp şeker 10 g toz şeker Elektrik akımını ileten yukarıdaki X sulu çözeltisi aşağıda verilenlerden hangisinde gösterilen tanecik yapısına sahip olabilir? (o : su) A) 100 mL su 30 °C 2$ IV ¥ Çözünme hızının, çözünen maddenin temas yüze yi ile değişimini araştırmak isteyen bir öğrenci, yu karıdaki deney düzeneklerinden hangi ikisini kul lanmalıdır? A) I ve II B) İve III C) İve IV D) III ve IV B) °e ° O q«p o© o o o ° o ° o o o o o O o o o 0 0 o 2. 4. 20 °C 20 °C v* 4 g toz şeker 1 20 °C 100 g su II. kap III. kap 20 °C ta I ve II. kaplardaki çözeltiler hazırlanıyor. Bu çözeltilerin tamamı daha sonra III. kaba aktarılıyor. I ve II. kaplardaki çözeltiler ile III. kapta oluşan çö zeltinin derişiklikleri arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) I > II > I B) I = II = II C) I > III > D) II > III > Aşağıdaki düzeneklerden hangisindeki ampulün anahtarı kapatıldığında ışık vermesi beklenmez? Tendürdiyot ile ilgili, Karadeniz I. Sıvı - sıvı homojen karışımıdır. II. İyot katisının alkol sıvısındaki çözeltisidir. III. Çözücü ve çözünen farklı fiziksel hâldedir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız C) İ v e l i D) II ve III Tuz gölü Yukarıda verilen Türkiye haritasında gösterilen denizler ve Tuz gölü ile ilgili Su Örneği Tuz miktarı (1 L suda) I. Marmara 22 gram II. Karadeniz 18 gram III. Ege 38 gram IV. Tuz Gölü 330 gram bilgileri veriliyor. Yukarıdaki kaplarda verilen miktarlardaki maddeler çözülmüştür. Buna göre, bu suların içerdikleri tuz miktarına göre en derişikten en seyrettiğe doğru sıralanışı aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? Buna göre, oluşan çözeltilerin derişikliklerinin kar şılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) I > II > III > IV B) IV > III > II > I C) IV > III > I > II D) III > II > IV > I A) I > II > I B) I = II > I C) III > I > D) I > III > Mehmet aşağıdaki gibi kaplarda bulunan sularda, eşit miktarda pudra şekeri, toz şeker ve küp şekeri çözüyor. 5g pudra şekeri 5g toz şeker sg kesme şeker 9. Saf maddedir. © â Video 2 Belirli formülü vardır. EVET cmm l.k a p 2. kap * 30 °C 50 mL su J 3. kap . HAYIR Buna göre, aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) 1 ve 2. kaplardaki şekerin çözünme süreleri eşittir. B) 3. kapta oluşan şeker çözeltisi en derişiktir. C) 2. kaptaki şeker çözeltisi 1. kaptakinden daha seyreltiktir. D) Çözeltilerde şeker molekülü parçalanmıştır. Homojen olanları çözeltidir. Bileşenleri arasında kimyasal bağlar vardır. Bileşenleri arasında belirli bir oran vardır. Karışımların özellikleri ile ilgili olarak yukarıda ya pılan etkinlikteki eşleştirmelerden kaç tanesi yan lıştır? A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 Karışımlar 1 9 o ° O 3. 0 0 o 9 0 0 BU O Video cozim o II S © % © ® I QOf o o IV III Yukarıda verilen karışımlardan hangileri iki farklı bileşik ve bir elementten oluşmuştur? A) Yalnız I B) Yalnız IV C) II ve III D) III ve IV Yukarıdaki şekilde turuncu renkle taranmış bölgelerde verilen karışımın homojen ya da heterojen olduğu giz li bir yazı ile belirtilmiştir. Uygun bir gözlük ile bakıldı ğında bu yazılar görülmektedir. Buna göre, uygun bir gözlükle bakan bir öğrenci nin gördüğü yazılar aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) B) Heterojen I 40 °C 40 c Homojen I Homojen 1 III C) 40 g X tuzu çözünmüş ILsulu çözelti 25 g X tuzu çözünmüş 1L sulu çözelti 40 °c 40 °C 55 g X tuzu çözünmüş 1L sulu çözelti III IV III A) B) 3333 O D )) C) O l > CU f* D) B) En derişik çözelti IV. çözeltidir. C) En seyreltik çözelti II. çözeltidir. D) III. çözelti, I. çözeltiden daha derişiktir. IV Aşağıda tanecik modeli verilen maddelerden han gisi bir karışıma aittir? Yukarıda verilen X tuzu çözeltileri ile ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) Yalnızca I ve II. çözeltiler elektrik akımını iletir. D) Heterojen I Homojen / II Homojen 4. 50 g X tuzu çözünmüş 1L sulu çözelti IV 9 o o MM»* m • 5. Bazı öğrencilerin aynı miktardaki şekerleri suda çöz mek için hazırladıkları düzenekler aşağıda verilmiştir. Su molekülleri 7. CT Na" iyonu tfiıfeo çoım 2 0 ) Video 25 °C 20 g şeker iyonu | ^ ..1 Cöiümi) v 100 mL su * a & Yemek tuzu kristali ° «* $ « İlker’in düzeneği Emre’nin düzeneği Çözelti Yukarıdaki olay için, 25 °C 20 g şeker I. Yemek tuzu suda çözünmüştür. & 50 mL su II. Anyon ve katyonlar su molekülleri tarafından ayrı ayrı kuşatılmıştır. III. Oluşan karışım elektrik akımını iletmez. Esra’nın düzeneği Merve'nin düzeneği yargılarından hangileri doğrudur? Hangi öğrencinin hazırladığı düzenekte şeker daha kısa sürede çözünür? 6. A) Emre B) İlker C) Merve D) Esra S. A) Yalnız B) İ v e l i C) İve III D) I, II ve a çözünen oranı fazla iyon içerir Viieo / çttprU | Çözelti / 8. \ çözünen oranı az □ Heterojen karışımlarda karışımı oluşturan madde ler her yerde eşit orandadır. iyon içermez \ 0 Homojen karışımlar çözücü ve çözünen içerirler. Video çomo b __ Gaz fazındaki karışımların tümü çözeltidir. Yukarıdaki şemada verilen X, Y, Z ve T için aşağıdakilerden hangisi doğrudur? Y Z T A) Derişik Seyreltik Elektrolit Elektrolit olmayan B) Seyreltik Derişik Elektrolit Elektrolit olmayan X C) Derişik Seyreltik Elektrolit olmayan Elektrolit D) Seyreltik Derişik Elektrolit olmayan Elektrolit Fen ve Teknoloji Derişik çözeltideki çözünen oranı, seyreltik çözeltidekinden küçüktür. Yukarıdaki ifadelerin yanlarındaki kutucuklar doğru (D) ya da yanlış (Y) olarak doldurulduğunda aşağıdakilerden hangisi oluşur? A) 0 0 D> 0 B)0 C)0 0 0 0 0 0 0 0 0 Y Karışımlar 1. 3. 50 g X katisı « U Video Vkleo c<wm cotum 20 °C 100 mL su 20 °C 200 mL su 20 °C 200 mL su I II III Aşağıda modellerle gösterilen olaylardan hangisi fiziksel bir çözünme olayını temsil eder? A) B) C) D) 0 + • • •• • ® • • • • + — • ••• • • • ©• • • • 0C 0 0 00 % — & • • • • ® ® • • e Q/Ü ® ® © • • • ® * • * • • • D) I > III > e ®• + • 0 B) II > I > I C) III > I > • 0 Yukarıdaki düzeneklerde verilen miktarlardaki mad deler sularda çözündüğünde oluşan çözeltilerin de rişikliklerinin karşılaştırılması aşağıdakilerden han gisinde doğru olarak verilmiştir? A) I > II > I • •• • • • • • • ' + cP — 2. Şerbet 4. Kolonya Yukarıdaki öğrencilerin örnek olarak vermiş oldu ğu çözeltilerin sınıflandırılması aşağıdakilerin han gisinde doğru olarak yapılmıştır? Sıvı—Katı çözeltisi Sıvı—Sıvı çözeltisi Sıvı-Gaz çözeltisi A) Gazoz Kolonya Sirke, Şerbet B) Şerbet Kolonya, Sirke Gazoz C) Şerbet, Sirke Gazoz Kolonya D) Şerbet, Kolonya Gazoz, Sirke Yukarıdaki kavram haritasında X, Y ve Z harfleri ile gösterilen yerlere aşağıdakilerden hangisinde veri lenler yazılmalıdır? A) Bileşik Elektrolit Derişik Çözelti B) Molekül Derişik C) Bileşik Çözelti Heterojen D) Molekül Heterojen Çözelti 7. Sınıf Soru Bankası 5. 7. 10g t Video \fHeo cümii Cöiümü 3. Kap 2. Kap 1. Kap 4. Kap Ali Okan Ev et : Çünkü 4. kap taki çözenen miktar en fazladır. X sıvısı A) Saf su C) Sirke D) Limonata hangileri doğru olarak verilmiştir? A) Yalnız I B) Yalnızı C) İ v e l i D) I, II ve Y sıvısı Z sıvısı Limonata Tuzlu su Sirke Arı su Tuzlu su Sulu şeker çözeltisi Sulu şeker çözeltisi Sirke B) Şeker çözeltisi Ev et : Çünkü 1. kap taki çözünme en hız lıdır. III. Taneciklerin boyutu çözünme hızını etkiler mi? : Kullandığım çözelti elektriği iletiyor. Öğrencilerin verdiği yukarıdaki bilgilere göre X, Y ve Z sıvıları aşağıdakilerden hangisinde doğru ola rak verilmiştir? Evet: Çünkü 3. kap taki çözünme en hız lıdır. II. Sıcaklık çözünme hızını etkiler mi? : Hazırladığım düzenekte ampul yanmadı. Kemal : Düzeneğimde ampul ışık verdi. Sonuç I. Su miktarı çözenen miktarı etkiler mi? Okan’ın düzeneği Yukarıdaki düzenekleri hazırlayan Ali, Kemal ve Okan aşağıdaki sonuçları elde ediyor. Buna göre, Okan’ın amacı ve yaptığı işlem sonu cunda elde ettiği sonuçlardan, Amaç Kemal’in düzeneği Ali’nin düzeneği Okan, yukarıdaki düzenekleri hazırlayarak suların çö zülebileceği en fazla şekeri çözerek çözeltileri oluştu ruyor ve sonuçları kaydediyor. 8. 6. 20 °C î 20 °C V deo çölüm ti 5g toz şeker 50 mL su I II Aynı sıcaklıkta I ve III. kaplardaki miktarlar ile çözelti ler hazırlanıyor. Oluşturulan bu çözeltilerin herbirinin yarısı II. kaba aktarılıyor. Son durumda I, II ve III. kaplardaki çözeltilerin de rişiklikleri arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangi sinde doğru olarak verilmiştir? Fen ve Teknoloji öğretmeninin yaptığı sınıflandırma ya örnek olabilecek karışımlar aşağıdaki hangi öğ renci tarafından hatalı olarak verilmiştir? A) Nil : B) Tuna : A) > II > I B) III > II > C) Canan : C) > III > D) II > III > D) Deniz Fen ve Teknoloji m : Homojen karışım Heterojen karışım Sirke Portakal suyu Kolonya Ayran Deniz suyu Süt Türk kahvesi Gazoz 11. Aşağıda verilen tanecik modellerinden hangisi bir tuzun suda çözünme olayını göstermektedir? Çocuklar! Bir sulu çözeltiyi hangi yollarla daha seyreltik hâle getirirsiniz? : su molekülü) Bir miktar su eklerim Harun C) Selim Çözünen madde eklerim. Soğutarak, çözünen maddenin bir kısmını çöktürürüm. a <£4 < 3oa O o o0 O Yukarıdaki resimde öğretmenin sorusuna doğru cevap veren öğrenciler hangileridir? A) Yalnız Harun B) Harun ve Şerife C) Şerife ve Selim D) Harun ve Selim 12. OD / oluşturur £ \Ttdeo oluşturur W Karışım i a n ım / \ olabilir olabilir \ karışım II. karışım I. karışım {_ Heterojen E 3 Yukarıda verilen kavanozlarda eşit hacimli 3 farklı karışım bulunmaktadır. ✓ v olabilir I olabilir örnektir Buna göre, aşağıdaki hangi öğrencinin bu karışım larla ilgili yorumu yanlıştır? N [Elektrolit (O :X O :Y O :Z) A) lElektroliti ¡olmayanı 1 ğ örnektir örnektir 1 T 1 ^Şekerli suj I. karışım homojendir. i Yukarıdaki kavram haritasında verilen X, Y, Z ve T için aşağıdakilerden hangisi doğrudur? C) D) Bütün karışımlar eşit miktarda X elementi içerir. II ve III. karışım larda I. karışımdakinden farklı çözücüler vardır. X Y Z T A) Element Homojen Süt Tuzlu su B) Molekül Emülsiyon Ayran Tuzlu su C) Molekül Çözelti Şekerli su Kolonya D) Element Homojen Ayran Kolonya Işığın Soğurulması 1. Yandaki grafik güneş ışığı al tına bırakılmış özdeş fakat farklı renklere boyalı K, L, M, N cisimlerinden yansıyan ışık oranlarını göstermektedir. 3. Yansıyan ışık oranları Işık kaynağı Radyometre v* Video çölünü Buna göre, cisimlerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur? K L M N A) M cismi K cisminden daha fazla ışın soğurur. Şekildeki radyometre düzeneğinde, B) N cisminin yüzeyi diğerlerinden daha parlak görü nür. I. Işık kaynağının şiddetinin artması C) L cisminin yüzeyi M cisminden daha açık renkli olabilir. II. Işık kaynağının radyometreye yaklaştırılması III. Işık kaynağının radyometreden uzaklaştırılması D) Cisimler eşit süre güneş ışığı altında kaldığında en fazla ısınan M cismi olur. işlemlerinden hangileri yapılırsa radyometre çarkla rı daha hızlı döner? A) Yalnız B) İ v e l i C) İve III D) I, II ve 2. 4. Aşağıdaki resimde görülen araç tuzlu deniz suyundan arı su elde edilmekte kullanılır. <£] Şeffaf kapak Video çölümü Biri siyah diğeri beyaz özdeş bez parçalarına birer ter mometre sarılıp güneş ışığı alan bir yere aynı anda bıra kılıyor. Başlangıçta termometreler aynı sıcaklığı gösterirken belli bir süre sonra kontrol edildiğinde, siyah beze sarı lı termometrenin daha yüksek bir değer gösterdiği göz leniyor. Yapılan bu deneyden aşağıdaki sonuçlardan hangi si çıkarılamaz? A) Işık doğrusal yolla yayılır. B) Işık boşlukta yayılmaz. C) Işık ışınları üzerine düştüğü yüzeyde ışınmaya sebep olur. D) Siyah cisimler ışığı beyaz renkli cisimlere göre daha çok soğurur. Bu araçla ilgili, I. Tuzlu deniz suyunun doldurulduğu kabın tabanına sarı ya da siyah renkli olmasının bir önemi yoktur. II. Güneş ışığı miktarı arttıkça arıtılan su miktarı artar. III. Buharlaşıp yükselen su, şeffaf kapakta yoğuşur. yargılarından hangileri doğrudur? A) İ v e l i B) II ve III C) Yalnız D) I, II ve 7. Sınıf Soru Bankası 7. 5. <4 Video m CöîÜTOtl Çok güneş alan bir bölgedeki evlerin duvarlarının re simdeki renge boyanmasının sebebi K, L, M kapları özdeş olup içlerinde aynı sıcaklıkta eşit miktarda su vardır. Kapların üzerleri farklı renklere bo yanmıştır. Kaplar ortadaki ışık kaynağına eşit uzaklık tadır. Kaplardaki su sıcaklıkları kaydedilip ışık kaynağı ışık vermeye başladıktan yarım saat sonra su sıcaklık ları tekrar kaydediliyor. Yukarıdaki cümleyi doğru bir şekilde tamamlayan ifade, aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) güneş ışığını daha çok soğurmasıdır. B) evlerin daha temiz görünmesidir. C) güneş ışığının önemli bir kısmını yansıtmasıdır. Buna göre, K, L, M kaplarındaki suların sıcaklık de ğişimlerini gösteren sütun grafiği, aşağıdakilerden hangisi olabilir? D) evlerin uzaktan daha kolay fark edilmesidir. A) 6. B) Sıcaklık Sıcaklık 5E WC160 CİZvmti K C) Tentenin beyaz olması ışığın önemli bir kısmını yansıt masını sağlar. ------------------- Ekrem a ~V f K L M L M Sıcaklık K L M i Ece 8. İsmail Öğretmenlerinin gösterdiği resim hakkında yorum yapan öğrencilerden hangilerinin yorumları doğru dur? A) Ekrem ve İsmail B) Yalnız Ece C) Ekrem, İsmail ve Ece D) İsmail ve Ece Fen ve Teknoloji D) H --------- r K M Sıcaklık Çevredeki çimenler, Güneş'ten gelen ışığın tümünü yansıtır Tente altında sıcaklık açık alana göre daha düşük olur. L • Trafik lambaları • Güneş gözlüğü • Renkli selefon • Düz ayna Yukarıda verilenlerin kaç tanesinde beyaz ışıktan, farklı renkli ışık elde edilir? A) Bir B) İki C) Üç D) Dört Işığın Soğurulması 1. Şekilde radyometre ile ilgili konuşan aşağıdaki öğrencilerden hangisinin ifadesi yanlıştır? 3. Işık enerjisini hareket enerjisine dönüştürür. B) Araç Işık enerjisi a Video mom A) Enerji dönüşümü # Hareket enerjisi Işık enerjisi Işık şiddeti ar tarsa çarkların dönme hızı artar. •* 4 Isı enerjisi A Radyo metre Işık enerjisi f Hesap makinesi Elektrik enerjisi Yukarıdaki posterde enerji dönüşümleri ve araçlar gös terilmiştir. Işık olmadan çarklar dönebilir. Siyah ve beyaz boyalı yüzeyler, ışığı aynı m iktar da soğurmaz. Hangi araçta hangi enerji dönüşümünün gerçek leştiğini kutuları eşleştirerek göstermek isteyen Betül, eşleştirmeyi aşağıdakilerden hangisindeki gibi yapmalıdır? B) 2. Farklı renklerdeki özdeş bezlerle, özdeş K, L, M kapları aynı anda yukarıdaki gibi güneş ışığı altına bırakılıyor. Başlangıçta kaplarda 10 °C sıcaklıkta eşit miktarda su vardır. Yarım saat sonra termometrelere bakıldığında, ter mometrenin göstereceği değerler arasındaki ilişki, aşağıdaki grafiklerden hangisindeki gibi olur? A) Sıcaklık B) Sıcaklık 4. JL Kap K L M İL İ Video wm m Gökyüzünün mavi görünmesi, havanın mavi renk|j olmasından kaynaklanır. C) Kırmızı, mavi, yeşil renk ışıklar beyaz ışığın ana renkleridir. Kap K A) Gökkuşağı, sadece ışığın yansıması ile ilgili bir olaydır. Kap C) ı Sıcaklık Işıkla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğru bil gi içerir? L M K L M D) Gözümüz her türlü ışığı görür, bizim göremediği miz ışık türleri yoktur. 7. Sınıf Soru Bankası 5. Panoya asılı kartlarda ışık türleri ile ilgili sorular vardır. Soruları cevaplayan öğrenciler daha sonra kartları ters çevirerek soruların doğru cevaplarını görüp, ver dikleri cevapları değerlendiriyor. 7. Işık kaynağı & Video V deo r*-d-w çözümü ÇÖ’Aimi) Radyometre Işık kaynağı a Radyometre m Radyometre Işık kaynağı Buna göre, kartların arkasındaki doğru cevaplar aşağıdakilerden hangisindeki gibi olur? B) A) Özdeş I, II, III radyometrelerine özdeş ışık kaynak ları şekildeki gibi tutulduğunda, radyometre çark larının dönme hızlarını gösteren sütun grafikleri aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir? Radyo dalgalan San ışık A) D) C) 'S'" Hız Kızıl ötesi ışınlar Ultraviyole x B) Hız s JL I II C) Hız I III D) II Hız I II 6. Aşağıdaki cihazların hangisi görünür ışıkla çalışır? B) özüm(t Dürbün Mikrodalga fırın 8. Güneş ışığı altında elindeki kupayla sı cak çay içen bir öğrenci çayın soğuma sını geciktirmek istiyor. Buna göre, öğrencinin hangi renkli kupa kullanması en uvaun olur? TV A) Siyah B) Mavi C) Beyaz D) Kırmızı kumandası Röntgen cihazı III I III Güneş ışığı altına konulan resim deki araç için, 4. Canan, özdeş cam kapların üzerini aşağıdaki gibi farklı renklerle boyayıp içlerine eşit miktar aynı sıcak lıkta su ile dolduruyor. Su sıcaklıklarını termometre ile ölçüp kaydediyor. Daha sonra kapları eşit miktar gü neş ışığı alacak şekilde açık alana bırakıyor. Belli bir süre sonra kaplardaki su sıcaklıklarındaki değişimleri gözlemliyor. I. Işık enerjisi, hareket enerjisine dönüşür. II. Işık enerjisi, ısı enerjisine dönüşür. III. Işık enerjisi, elektrik enerjisine dö nüşür. Radyometre verilenlerinden hangileri doğru olur? A) İ v e l i B) Yalnızll C) İve III D) II ve III Beyaza boyalı kap Siyaha boyalı kap Sarıya boyalı kap Bu deneyi yapan Canan, aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabını bulamaz? Atmosfer, yani hava renksizdir. Atmosfere giren güneş ışığındaki bir renk ışık, gündüz vakti diğer renklere gö re daha çok saçılır, etrafa yayılır. A) Bir yüzey üzerine düşen güneş ışığı o yüzeyin ısın masına sebep olur mu? Bu olayın sonucunda aşağıdakilerden hangisi ger çekleşir? B) Açık renk yüzey mi, yoksa koyu renk yüzey mi ışı ğı daha çok soğurur? A) Gökyüzünün karanlık görünmesi C) Kaplardaki su miktarının farklı olması, su sıcaklı ğındaki artışı nasıl etkiler? B) Gökyüzünün mavi görünmesi C) Deniz sularının mavi görünmesi D) Beyaz renk mi, yoksa siyah renk mi ışığı daha çok yansıtır? D) Gökyüzünün kırmızı renkte görünmesi Işık türleri ile ilgili araştırma yapan Hülya, aşağıdaki araçlardan hangisinin görünür ışıkla çalıştığını fark eder? B) m ı L h Uzaktan kumanda cihazı Mikro dalga fırın Dürbün 5. l Beyaz ışık üç ana rengin birleşmesiyle oluşur. Yeşil renkli selefon arkasındaki cisim sarı renkli görülür. Bir cisim beyaz ışık altında hangi renkte görünüyor sa, cisim o renk yüzeye sahiptir. Yukarıdaki ifadelerin doğru (D) ya da yanlış (Y) oldu ğuna karar verilerek kutucuklar doldurulduğunda, kutucukların görünümü aşağıdakilerden hangisin deki gibi olur? A)[d] m © B)0 E E C)E m E D>0 m m 8. 6. I. Sarı kağıt üzerine, sarı renkli kalemle “S” harfi yazmak II. Beyaz kağıt üzerine, yeşil kalemle “Y” harfi yazmak III. Kırmızı kağıt üzerine, kırmızı kalemle “K” harfi yazmak Yukarıda verilenler güneş ışığı altında yapılırsa, han gilerinde yazılan harf okunmaz? A) Yalnız I B) Yalnız III C) İ v e l i D) İve III Karanlık odada farklı renkli şeffaf selefonların ar kasından küresel beyaz ışık kaynağına bakan öğ renciler, kaynağı nasıl görür? 9. Aşağıdaki işlemlerden hangisi yapıldığında cisim olduğundan farklı renkte görülür? A) Kırmızı cisim beyaz ışıkla aydınlatıldığında B) Yeşil cisim yeşil ışıkla aydınlatıldığında C) Siyah cisim mavi ışıkla aydınlatıldığında D) Mavi cisim kırmızı ışıkla aydınlatıldığında 7. 1 0. Gerek denizde yaşayan gerek karada yaşayan bazı canlılar renk değiştirme özelliğine sahiptir. Bu canlılar vücut renklerini ortam rengine dönüştürebilirler. Dik kesiti verilen K, L, M, N yüzeyleri be kırmızı yaz renklidir. Karan lık bir odada bu yü zeyler şekildeki gibi kırmızı ve yeşil ışık kaynakları ile aydın latılmaktadır. Buna göre, aşağıdaki canlılardan hangisi, yukarıda bahsedilen özelliğe sahiptir? Buna göre yüzey lerin görünen ren kleri, aşağıdakilerden hangisindeki gibidir? N L M A) Kırmızı Sarı Yeşil Mavi B) Kırmızı Siyah Yeşil Sarı C) Sarı Siyah Yeşil Sarı D) Kırmızı Siyah Beyaz Sarı K 1. 3. yeşil ışık K feneri S" & K feneri ile aydınlatınca' topu siyah, kaskı kırmızı görüyorum. a Video anam Video CflZüroU Kyüzeyi L yüzeyi i feneri ile aydınlatınca topu mavi, kaskı siyah görüyorum. K ve L yüzeyi beyaz renklidir. Yüzeylere şekildeki renklerde ışınlar gönderiliyor. L fe n e ri, Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) L yüzeyi yeşil renkli görünür. B) Yeşil ve kırmızı renklerin çakıştığı yüzey sarı renkli görünür. C) K yüzeyi kırmızı renkli görünür. Farklı renk ışık yayan el fenerleri ile aydınlatılan top ve kaska bakan Aynur, cisimleri hangi renkte gördüğünü yukarıdaki gibi açıklıyor. D) K ve L yüzeyleri yansıttıkları ışınların renginde gö rünür. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) B) C) D) 2. 4. i* Yukarıdaki resimde görülen güneşin batma anıyla il gili olarak aşağıdaki yorumlardan hangisi yanlıştır? Video COttmıO Kırmızı^k A) Güneş ışınlarının tamamı suya girmeden yansı maya uğramaktadır. B) Öğlen vaktine göre güneş ışınları atmosferde daha uzun yol almaktadır. C) Güneş ışığındaki mavi tonların çoğu hava molekül leri tarafından soğurulmaktadır. D) Güneş ışınlarından ağırlıklı olarak kırmızı, turuncu ve sarı renkler gözümüze ulaşır. Mavi Şekil - 1 Şekil - II Beyaz ışık altında Şekil - 1deki gibi görülen kağıtlar, hangi renkli ışıkla aydınlatıldığında Şekil - II de ki gibi görünür? A) Yeşil B) Sarı C) Mavi D) Kırmızı Kırmızı ışık Sarı düğme Siyah düğme O f ) i mavi top Beyaz düğme Yeşil düğme mavi top r" Kırmızı zemin Beyaz zemin Kırmızı düğme Kırmızı ışık Esma, renkleri yukarıdaki gibi olan düğmelerin üzeri ne farklı renkte ışıklar gönderiyor. beyaz top Buna göre, aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Esma beyaz ışık gönderdiğinde, düğmelerin hep sini farklı renklerde görür. Mavi zemin Siyah zemin B) Esma yeşil ışık gönderdiğinde, üç düğmeyi yeşil renkte görür. Farklı ortamlarda bulunan K, L, M, N topları şekillerde ki gibi aydınlatılıyor. C) Esma kırmızı ışık gönderdiğinde, üç düğmeyi si yah olarak görür. Buna göre, toplardan hangisi bulunduğu ortamda kamufle olur? D) Esma mavi ışık gönderdiğinde, sadece bir düğ meyi mavi renkte görür. A) K C) M B )L 8. D) N GİRİŞ * Yeşil ışık veren fener Kırmızı ışık veren fener Beyaz bir kağıt üzerine kırmızı kalemle K, L, M ve N harfleri yazılmıştır. Bu harfler farklı renkte ışık veren el fenerleri ile yukarıdaki gibi aydınlatılmaktadır. Yukarıdaki etkinlikte girişten başlanılarak verilen bilgi lerin doğru (D) ya da yanlış (Y) olduğuna karar verili yor ve bu şekilde ilerleniyor. Buna göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi söyle nemez? Buna göre, konuyu çok iyi bilen birisi hangi kavra ma ulaşması gerekir? A) K harfi okunamaz. A) Işık hızı B) L harfi siyah renkte görünür. B) Yansıma C) N harfi beyaz renkte görünür. C) Saydam ortam D) M harfi kırmızı renkte görünür. D) Saydam olmayan cisim Fen ve Teknoloji m 4. Sevgili öğrenciler, K ortamından L ortamına geçen ışık ışınının izlediği yol şekildeki gibidir. Buna göre, ışının kırılma açısı kaç derecedir? Yoğunlukları farklı olan aşağıdaki ortamlardan han gisinde, ışık ışını şekilde gösterilen yolu izleyemez? B) K ortamı R ortamı A) 60 B) 45 D) 15 C) 30 Bir ışık ışını şekildeki gibi K or tamından L ortamına geçmek tedir. n L ortamı 5. K l eo°y Bu olayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Işık K de, L den daha yavaş gider. B) Işığın gelme açısı 60° dir. C) L ortamı K ortamından daha yoğundur. D) Işığın kırılma açısı 30° dir. Saydam X ortamın dan, saydam Y ortamı na gelen ışının kırılma sı şekilde verilmiştir. P ortamından başka bir saydam ortama geçen ışınla rın izledikleri yollar yukarıda verilmiştir. Buna göre ortamların kırıcılıkları arasındaki ilişki, aşağıdakilerden hangisindeki gibi olabilir? X ortam ı Y ortamı 30°S---/, Bu durumla ilgili fi kirlerini söyleyen öğ renciler aşağıda verildiğine göre, hangi öğrencinin ifadesi yanlıştır? A) Kırıcılık P Ortam P Kırılma açısı 30° dir. Funda Y ortamı az kırıcı, X ortamı çok kırıcı bir ortamdır. Orhan R S T 6. Kırıcılıklarının arasındaki iliş kiye ait sütun grafikleri ver ilen maddelerle aşağıdaki or tamlar oluşturuluyor. Yandaki grafik, ışığın bazı ortamlardaki yayılma hız ları arasındaki ilişkiyi gös termektedir. Kırıcılık ......... Buna göre aşağıdaki or tamlardan hangisinde, ışık ışını şekilde çizilen yolu iz leyebilir? İn K Buna göre, aşağıda veri len hangi seçenekte, ışık ışınının izlediği yol doğru verilmiştir? Ortam L M P A) B) B) N M L ly s ' D) C) N K M 9. 7. *Jeo Şekildeki gibi hava ortamın dan cam ortamına gönderi len ışık ışını aşağıdakilerhava den hangisindeki gibi bir cam yol izler? N! i Suda yüzen balığa dışarıdan bakan biri, balığı oldu ğundan daha yakında gördüğünü fark ediyor. Bu olayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yan lıştır? A) Işık sudan havaya geçerken normalden uzak laşarak kırılır. B) Su, havaya göre daha yoğun bir ortamdır. C) Balık kendine bakan kişiyi olduğundan daha yukarıda görür. D) Işık ışınları suda havadakinden daha hızlı yayılır. 3. 1. â Video çözümü CÖZüroü Beyaz ışığın, saydam X, Y, Z ortamlarında yayılma hızları tabloda verilmiştir. Ortam Ortamdaki ışık hızı (km/s) X 300 000 Y 127 000 Z 275 000 Buna göre, ışık ışınının bu ortamlardaki hareketi aşağıdakilerden hangisindeki gibi olamaz? L ortamından K ortamına gönderilen ışık ışınının izledi ği yol yukarıdaki gibidir. Buna göre, I. L ortamı K ortamından daha yoğundur. II. L ortamından K ortamına gönderilen ışık ışını için sı nır açısı 60° dir. III. Işık ışını L ortamında K ortamına göre daha hızlı ya yılır. C) ifadelerinden hangileri doğru olur? A) Yalnız I B) İ v e l i C) İve III D) I, II ve 2. L ortamı İı Video cöîümü K ortamından L ortamına gönderilen ışın Şekil - 1deki yolu izliyor. Buna göre, L ortamından Şekil - II deki gibi gönde rilen ışık ışınının izlediği yol, aşağıdakilerden han gisi gibi olabilir? A) B) K ortamı 4. S ortamından 38° lik gelme açısıyla gönderilen ışık ışını, normalle 90° lik kırılma açısı yapacak şekilde ilerliyor. normal R ~ . 21— Buna göre, R ve S saydam ortamında ışık ışını hangi sinde gösterilen yolu izleyemez? L ortamı A) normal B) normal D) K ortamı L ortamı D) normal 7. λ \fideo B ortamı Saydam S ortamından farklı kırıcılıktaki R ortamına şekildeki gibi gönderilen I ışını han9' yolları izleyemez? çözümü ' normal Şekildeki düzeneğe göre, aşağıdaki ifadelerden hangileri doğrudur? I. I ışını K yolunu izleyerek kınlıyorsa, sınır açısı 40° dir. A) 4, 5 ve 6 B) 1,4 ve 5 C) 2, 3 ve 5 D) 1,3 ve 6 II. I ışını L yolunu izleyere kınlıyorsa, sınır açısı 30° olabilir. III. Işın K ya da L yolunu izleyerek kınlıyorsa, A ortamının B ye göre daha yoğun olduğu anlaşılır. A) I ve II B) İve III C) II ve II D) I, II ve Cam ortamdan hava ortamına gönderilen ışık ışınları nın izlediği yollar aşağıdaki gibi verilmiştir. -X G 8. ü N © \fideo çözümü Su ortamından hava ortamına dört farklı doğrultuda gönderilen ışınların izledikleri yollar yukarıdaki gibidir. Bu ışınlarla ilgili düşüncelerini söyleyen aşağıdaki öğrencilerden hangisinin yorumu yanlıştır? A) B) S ışını normale yaklaşarak kırıl mıştır. R ışını kırılmaya uğramamıştır. Buna göre aşağıdaki öğrencilerden hangisinin ifa desi yanlıştır? A) b açısı a açısından büyüktür. Tim / B) ^ Çiğdem Nedim e açısı c e açısı sınır açısıdır. U f açısından büyüktür. Feyyaz c ve d açıları b irb iri ne eşittir. Gülden D) C) T ışını sudan hava | ortamına sınır açısı ile gelmiştir. P ışını tam yansı maya uğramıştır. & Işının şekildeki gibi bir yol izle diğini gözlemleyen öğrenciler aşağıdaki yorumları yapıyor. 3. hava Bakıldığında havuz, göl veya deniz tabanları olduğun dan daha sığ (az derin) görünür. tfl Video CMtmKi Aşağıdakilerden hangisi, yukarıdaki örnekle ben zerlik göstermez? A) Akvaryuma yukarıdan bakıldığında balıkların ol duklarından farklı yerde gözükmesi B) Su dolu bardak içindeki metal paranın daha yuka rıda gözükmesi C) Su dolu havuza bakan kişinin kendini görmesi D) Çay içindeki kaşığın kırık gözükmesi Kemal Nedim Sudan havaya ışının kırılma açısı 0° dir. Işın havadan suya 48° lik gelme açısıyla gönderilirse, su yü zeyine paralel kırılır. X Semra Canan 4. a Buna göre, hangi öğrencilerin yorumları doğrudur? * ' hava\ hava A) Yalnız Canan B) Nedim ve Kemal C) Canan ve Kemal D) Nedim ve Semra su su * •z cam hava i *7 •x II III I, II ve III şekillerinde X, Y ve Z cisimlerine bakan göz lemciler ve ortamlar verilmiştir. O Çocuklar, sıcak havalarda ve özellikle çöllerde gerçekleşen serap görülmesi, Z- hangi ışık olaylarıyla ilgilidir? Buna göre, aşağıdaki öğrencilerden hangisinin yo rumu doğrudur? L----------------------------------------------- ll^ öğretmen A) X cisminin, bulunduğu konumdan daha uzaktaymış gibi görünmesi gerekir. Öğretmenin sorduğu sorunun doğru cevabını aşa ğıdaki öğrencilerden hangisi vermiştir? Cemil A) Sadece ışığın yansıması ile ilgilidir. y------ ''» I (Şığı kırılması île ilgilidir. Y ------------ r Işığın hem kırılması hem tam yansıması ile ilgilidir. r ------------ C) B) B * j Y cisminin, bulunduğu konumdan daha uzaktaymış gibi görünme si gerekir. Cemal C) Z cisminin, bulunduğu konumdan daha uzaktaymış gibi görünmesi gerekir. D) Kemal Işığın saçılması ile ilgilidir. Y------ D) O Ihsan Y cisminin, bulunduğu konumda görünmesi gerekir. 7. i Prizmada en çok kırılan ışık, sarı renk ışıktır. Prizmada en az kırılan ışık, kırmızı renk ışıktır. Q Prizmaya gönderilen beyaz ışığın renklerine ayrışması, ışığın yayıldığı ortamı değiştirmesin den kaynaklanır. Işık prizmasında beyaz ışığın kırılmasıyla oluşanrenkler, güneş ışığının yağmur damlasında kırıl masıyla oluşan renklerden farklıdır. Yukarıdaki, kutuların karşısında bulunan bilgiler doğru ise kutu içine D, yanlış ise Y yazılıyor. Ooo Okan, benden 2m uzakta olduğunu bilmeme rağmen seni yakındaymış gibi hissediyorum. Adeta 1.4 m uzaktasın Buna göre, kutuların içindeki harflerin görünümü aşağıdakilerden hangisindeki gibi olur? a>e e e Can ve Okan, yoğunlukları farklı saydam ortamlarda dururken aralarında bir konuşma geçiyor. Buna göre, Çan’ın ifadelerinden sonra Okan’ın verdiği karşılık aşağıdakilerden hangisindeki gibi tamamlanmalıdır? b>e m E m ta c>e E S E E E m A) ... ben de seni olduğundan daha yakında görüyo rum. B) ... ben seni olduğundan daha büyük görüyorum. C) ... ben seni olduğundan daha uzakta görüyorum. D) ... oysa ben seni tam bulunduğun yerde görüyo rum. 8. Erdem, şekilde verilen cam beyaz prizmaya beyaz ışık düşür- ışık düğünde, ışığın renklerine ayrılarak kırıldığını gözlem liyor. yeşil Erdem prizmadaki ışık renklerinden üçünü şekilde gösterdiğine göre, ^ 6. 1 nolu ışık kırmızı renkli olabilir. mm ( ) • Gök yüzünün mavi renkte görünmesi soğurulma ve saçılma olayları ile ilgilidir. Esin 2 nolu ışık mavi renkli ışık olabilir. ( ) • Işık, sıcaklıkları farklı olan hava katmanları nın birinden diğerine geçerken kırılır. ( ) • Çok kırıcı ortamdan az kırıcı ortama gön derilen bir ışık ışını az kırıcı ortama geçmi yorsa tam yansıma yapmıştır. Yeşil renkli ışık, kırmızı ve mavi renkli ışıklara göre daha fazla kırılmaya uğraşmıştır. Rabia Yukarıda verilen bilgilerden doğru olanların başına (D), yanlış olanların başına (Y) harfi yazılıyor. Erdem’in arkadaşlarının söyledikleri için ne deni lebilir? Buna göre, sırasıyla aşağıdakilerden hangisi elde edilir? A) Yalnız Esin’inki doğrudur. B) Yalnız Rabia’nınki yanlıştır. A) D, D, D B) Y, Y, Y C) D, D, Y D) Y D, Y Fen ve Teknoloji C) Yalnız Yaren’inki doğrudur. D) Üçününki de doğrudur. T E s m a 1. Bir ince kenarlı merceğe aşağıdaki gibi gelen ışın lardan hangilerinin kırılması doğru çizilmiş olabilir? A S*J Video 3. Tahtaya çizdiğim şekillerde K ve L optik ku tularına gönderdiğim ışınlar şekillerdeki gibi ilerliyor. Buna göre K ve L kutuları içinde aşa ğıda verilen hangi seçenekteki araçlar olabilir? A çöiOmt) y III / A) YalnızI B) İve C) II ve III D) İve K 2. Şekildeki gibi bir kaynaktan çıkan paralel ışınları bir noktada toplamak istiyorum. Acaba hangi optik araçları kullanabilirim? A) Çukur ayna Tümsek ayna B) İnce kenarlı mercek Kalın kenarlı mercek C) Kalın kenarlı mercek Kalın kenarlı mercek D) Kalın kenarlı mercek İnce kenarlı mercek Öğretmenlerinin bu sorusu nu cevaplamak isteyen öğ renciler defterlerine bazı op tik araç şekilleri çiziyorlar. Buna göre hangi öğrencinin çizdiği araçların ikisi de, öğretmenlerinin sorduğu sorunun cevabı olabilir? * B) A) Selim m 4. B an u ııııın it n Bir kalın kenarlı merceğin odak uzak lığını bulmak isteyen Cemal, şekildeki gibi bir ışık ışınını kalın kenarlı mer ceğe gönderiyor. Cemal, aşağıdaki ışınlardan hangi sini yandakiyle birlikte merceğe gönderdiğinde merceğin odak noktasını bulabilir? A) B) C) D) D) C) Leyla m ı in ım u A kın S t t t t t t t rrm 5. Bir mercekle elindeki silgiye bakan Ayşe, silgiyi oldu ğundan daha büyük görüyor. Bu olayla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? 8. Güneş ışığı «3 Video cmm A) B) Ayşe'nin kullandığı merceğin şekli şöyledir: Ayşe'nin kullan dığı merceğin aynısı gözümüzde de mevcuttur. Karanlık A ydınlık Karanlık Aydınlık K aranlık Güneş ışığı deniz yüzeyine dik olarak geldiğinde, kum zemin üzerinde şekildeki gibi karanlık ve aydınlık böl geler oluşuyor. C) D) Ayşe'nin kı Kandığı mercek ve oluşan görüntü şciyledir: 4 Ayşe'nin kullan dığı bu mercek tip i büyüteçlerde kullanılır. > :i n görüntü silgi c x >f 6. Buna göre, su yüzeyindeki I ve II bölgeleri hangi optik alet gibi davranır? A) Kalın kenarlı mercek İnce kenarlı mercek B) Prizma Kalın kenarlı mercek C) İnce kenarlı mercek Kalın kenarlı mercek D) İnce kenarlı mercek Prizma M 6İRİŞ Yukarıdaki merceklerden kaç tanesi miyop göz ku surunu düzeltmek için kullanılmaz? A) İki D) Altı C) Dört B) Üç I M ercekler ışık ışınlarını yansıtmak için kullanılır. j- O - J 7. III b V / \1 Yİ LA Buna göre, hangilerinde ışınların izlediği yol doğ ru çizilmiştir? Iraksak mercek ışığı b ir noktada toplamak için kullanılır. Iş ık ta y f ında insan gözünün algılamadığı ışık tü rle ri de vardır. Kırmızı Hava ortamındaki merceklere gelen ışınların mercek lerde izlediği yol I, II ve İli teki gibi verilmiştir. L -O -j Yeşil San Mavi Yukarıdaki etkinlikte girişten başlanılarak bilgilerin doğru (D) ya da yanlış (Y) olduğuna karar verilerek okyönünde ilerleniyor. Buna göre, hangi çıkışa ulaşılır? A) Yalnız B) Yalnızll A) Kırmızı B) Sarı C) İv e li D) II ve III C) Yeşil D) Mavi Tl Yandaki gibi ince kenarlı bir mercek düz aynaya pa ralel olarak durmaktadır. Düz ayna üzerindeki K noktası ince kenarlı mer ceğin odak noktasıdır. gelen ışın in c e kenarlı m e rce k i Video çözümü K düz ayna /ı/r/ıınnıınıımnlflııınmmımınnım/n Buna göre, ince kenarlı merceğe gelen ışının ay nadan yansıdıktan sonra izleyeceği yol aşağıdakilerden hangisindeki gibi olur? A) Kavram Açıklama İnce kenarlı merce ğe gönderilen ışınla- © rın toplandığı yerdir. © Kırılma Paralel gelen ışınları bir noktada toplayan © mercektir. © Odak Işığın ortam değişti rirken yönünü değiş- © tirmesidir. İnce kenarlı mercek B) Yukarıda verilen açıklamalarla kavramlar arasındaki eşleştirme, aşağıdakilerden hangisindeki gibi ol malıdır? K düz ayna K düz ayna C) B) ©Y~o D) K K düz ayna düz ayna 4. Video Leyla, fen ve teknoloji dersinde proje ödevi olarak bir teleskop modeli yapmak istiyor. Bunun için Leyla aşa ğıdaki gibi bir taslak çiziyor. Fakat taslağında optik araçların olduğu kısmı boş bırakıyor. çölümü 2. Leyla’nın amacına ulaşabilmesi için arkadaşları ona fi kir veriyor. Ben lenslerimi takınca yakındaki yazıları daha iyi okuyabiliyorum. Benim gözlüğümün camları kalın kenarlı merceğe benziyor. Video ÇÖZÜM Acaba hangi arkadaşının fikrini uygularsa, Leyla, amacına ulaşabilir? A) Ayşe F e rit Kullandıkları ifadelere göre Ayşe ve Ferit’in göz kusurları, aşağıdakilerin hangisinde doğru veril miştir? Ayşe Ferit A) Hipermetrop Miyop B) Hipermetrop Hipermetrop C) Miyop Miyop D) Miyop Hipermetrop B) Aşağıda verilen kartlardaki bulmaca so rularını cevaplamaya çalışınız. Cevabınızı kontrol etm ek için kartların arkasına ba kabilirsiniz. 7. 1 . İnce kenarlı mercekte ışınların toplandığı nokta 2. Kırmızı ve yeşil renkli ışığın birleşimi ile oluşan renk 3 . Işığın bir saydam ortamdan başka bir saydam or tama geçerken doğrultu değiştirmesi 4. Işık ışınlarının bir yüzeye çarparak geldiği ortama geri dönmesi Yukarıdaki bulmacada cevapları kontrol eden Er dem, kartların arkasında aşağıda verilen hangi kavramları okur? Yukarıda verilen bulmaca doğru olarak tamamlan dığında, bulmacadaki düşey sütun için aşağıdaki hangi soru uygun olur? A) Kalın kenarlı merceğin diğer adı nedir? B) İnce kenarlı merceğin diğer adı nedir? C) Işık prizmasında en az kırılmaya uğrayan ışık ren gi nedir? D) Büyüteç, dürbün, teleskop gibi araçların yapımında kullanılan saydam madde nedir? 8. Giriş * tfic/eo C«tKuU Işık ışınları çok yoğun ortamdan az yoğun ortama sınır açısından daha büvük / küçük açıyla geldiği zaman 1 2 geçer. Çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçen ışık ışınlarının hızı artar / azalır. Işığı kırdıktan sonra 3 4 dağıtan mercek ince kenarlı / kalın kenarlı mercektir. 5 6 Yukarıda verilen cümlelerin bilimsel olarak doğru olabilmesi için hangi kavramlarla tamamlanması gerekir? A) 1 ,4 ,5 B) 1 ,3 ,5 C) 2, 3, 6 D) 2, 4, 6 Kalın kenarlı m e rce k g ö n d e rile n p a ra le l ışınları b ir n o kta d a odaklar. I T eleskop g ib i c ih a z la rın yapısında b ird e n fa z la m e rce k b u lu n a b ilir. i S İn c e ke n a rlı m e rce k y a rd ım ıyla ışık ışınları d a ğ ıtıla b ilir. Göz m e rc e k le rim iz ince kenarlı m erceğe b e n zer. Yukarıdaki posterde kutular içinde yazan bilgileri 1 den 4 e doğru okuyan Emre, bilgilerin doğruluğunu değer lendiriyor. Bu etkinlikte Emre, doğru bilgiyle ilk olarak hangi kutuda karşılaşır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 .......... w»»--' <V,0'U"Â"/Hmu, 1. 3. Video Video çötim I & Ç û lO m iı cam [ prizma . t> Erhan İsmail’in düzeneği \ Betül’ün düzeneği İsmail ve Betül, kuracakları düzeneklerde ışınların yu karıdaki yolları izlemelerini amaçlıyor. Erhan bir prizmaya şekildeki gibi beyaz ışık ışını gön derip prizmadan çıkıp beyaz kağıt üzerine düşen ışın lardan üç tanesini K, L, M olarak işaretliyor. Buna göre, bu ışınlar aşağıda verilen hangi seçenektekiler olamaz? K L M A) Kırmızı Turuncu Sarı B) Mavi Yeşil Sarı C) Sarı Turuncu Kırmızı D) Mor Mavi Yeşil Buna göre, öğrenciler mercek kutusundan hangi mercekleri seçip kullanırsa amaçlarına ulaşabilir? İsmail Betül A) 1, 2, 3 4, 5, 6 B) 2, 4, 6 1, 3, 5 C) 1, 3, 5 2, 4, 6 D) 4, 5, 6 1 ,2 ,3 2. el feneri 4. Şekildeki radyometre, kuvvetli ışık yayan bir el feneri ile aydınlatıldığında, içindeki kanatlar dönmeye başla maktadır. Aşağıdakilerden hangisi göremediğimiz ışık türü ile çalışan bir araç değildir? A) B) Bununla ilgili olarak, I. Radyometre, ışık enerjisinin hareket enerjisine dönüşmesini göstermek için kullanılabilir. II. El feneri sayısı arttırıldığında kanatlar daha hızlı döner. 1 1 Mikrodalga fırın Mikroskop D) III. El feneri uzaklaştırıldığında kanatların dönme hızı değişmez. ifadelerinden hangileri doğru olabilir? A) İv e li B) II ve III C) I ve III D) Yalnız III m Uzaktan kumanda Radyo 5. Aşağıdaki optik araçlara gelen ışınlardan hangisi nin izlediği yol yanlış çizilmiştir? 7. Beyaz ışık kırılarak renklerine ayrılır. Bunu aşağıdaki örnekte de görebiliriz. <£] tfîtfeo B) M ustafa Bey mum ( / K çukur ayna D) ince kenarlı mercek Fen ve Teknoloji öğretmeni sınıfında yukarıdaki ifade yi kullandıktan sonra bununla ilgili bir posterle ifadesi ni örneklemek istiyor. Buna göre, Mustafa Bey aşağıdaki posterlerden ha ngilerini kullanıp onun üzerinde konuşarak konuyu aktarmaya devam edebilir? W kalın kenarlı mercek ■ Lk Gökkuşağı oluşumu H Prizmada renklenme Kırıkmış gibi görünme 6. Yandaki resimde görülen ışıkla il gili olay, aşağıdakilerden hangisin de yoktur? A) Yalnız B) İv e li C) II ve III D) I, II ve Beyaz renkli X ve Y yüzeyleri K, L, M fenerleri ile ay dınlatılıyor. X yüzeyi sarı renkli görünüyor. M feneri mavi renkli ışık yaydığına göre, aşağıdakilerden hangisi kesinlikle yanlıştır? A) K feneri kırmızı renklidir. B) L feneri yeşil renklidir. C) Y yüzeyi siyah görülür. D) Y yüzeyi L ile M nin verdiği ışığın karışım renginde görülür. Unite Değerlendirm e 3. mor ışık mor ötesi ışık sarı ışık kızıl ötesi ışık kırmızı ışık gama ışınları x ışınları yeşil ışık radyo dalgaları Sabun köpüğün deki renklenme Yukarıdaki kutuların içinde ışık tayfında bulunan farklı ışık türleri verilmiştir. Yukarıdaki resimleri inceleyen aşağıdaki öğrenciler den hangisinin yorumu yanlıştır? A) 1 Beyaz ışık b ir çok rengin birleşiminden meydana gelir. f i B) Reyhan C) Göremediğimiz ışık türlerinin yazılı olduğu kutular siyaha boyanacak olursa, kutuların görünümü aşağıdakiierden hangisindeki gibi olur? Resimlerde görü len renklenmeler ışığın kırılması ile ilgilidir. y a s e m in ^ 2 ^ E - D) Resimlerde görü len renklenmeler maddelerin ışığı soğurması ile gerçekleşir. Erdem Beyaz ışık, de ğişik doğa olay larında renk lerine ayrılmış olarak görülebilir. O r Eşlem 4. Sinem, koyu renkli kumaş parçasının yarısını L termomet resine diğer yarısını K termo metresine sararak termomet releri şekildeki konumlarda eşit süre tutuyor. Bu süre so nunda termometrelerin gös terdiği değerleri karşılaştırıyor. Sinem bu deneyi aşağıdaki hipotezlerden hangisinin doğruluğunu test etmek için yapmış olabilir? A) Işık saydam maddelerden geçer. B) Açık alanda güneş ışığını doğrudan alan cisimlerin sıcaklıkları gölgede kalanlara göre daha çok artar. Iraksak mercek ışığı bir noktada toplamak için kullanılabilir. Mercekler ışık ışınlarını soğurmak için kullanılır. Yukarıdaki etkinlikte kutu içindeki bilgilerin doğru(D) ya da yanlış(Y) olduğuna karar verilerek ok yönünde ilerlenecektir. Buna göre, etkinliği hatasız bir şekilde tamamla yan bir öğrenci, hangi çıkışa ulaşır? C) Işık enerjisi maddeler üzerinde farklı tür enerjilere dö nüştürülebilir. A) Kırmızı çıkış B) Turuncu çıkış D) Bir cismin ışığı soğurma özelliği, rengine göre değişir. C) Mavi çıkış D) Yeşil çıkış Unite Değerlendirme „„„M""""* 1. Aşağıdakilerden hangisinde merceklere gönderil miş ışınların izlediği yol yanlış çizilmiştir? 4. Iş ık tayfında, altı temel ışık rengini kapsayan küçük b ir kısım. C) £ İnce kenarlı mercek O rtası kenarla rına göre kalın olan m ercektir. Görünür ışıklar Işığın ortam değiştirirken yönünü de değiştirm esidir. Kırılma Yukarıda verilen etkinlikte kutulardaki tanım ve kavramlar doğru olarak eşleştirildiğinde aşağıdakilerden hangisi elde edilir? A) 2. Teleskop Dürbün Büyüteç I B) v * — Mikroskop C) ........... D) ■ Renkli cam Yukarıda verilenlerden kaç tanesi, uzaktaki cisim leri daha net olarak görmek için kullanılan optik araçlardandır? A) İki B) Üç C) Dört D) Beş 3. 5. mavi selefon 4 Ali prizma A Sevil Yukarıdaki gibi farklı renklerdeki selefonların arka sından beyaz ışık kaynağına bakan öğrencilerle il gili olarak, aşağıdakilerden hangileri söylenebilir? I. Ali Yukarıdaki deneyde bir cam prizmaya beyaz ışık gön derilmektedir. Prizmadan çıkan ışınlardan II numaralı ışığın yeşil olduğu bilinmektedir. Buna göre, I ve III numaralı ışınlar aşağıdakilerden hangisi olamaz? : Hiç bir renk ışık göremez. II. Haşan : Kırmızı renkli bir ışık görür. III. Sevil : Yeşil renkli bir ışık görür. A) Kırmızı Mor B) Turuncu Mavi A) Yalnız I B) II ve III C) Kırmızı Sarı C) İve III D) I, II ve D) Sarı Mavi 7. Sınıf Soru Bankası j | Hipermetrop göz kusurunu düzeltmek için kalın kenarlı mercek kullanılır. [~ ] Işık ışınları az kırıcı ortamdan çok kırıcı ortama her durumda geçer. Q Görünür ışık tayfında en az kırılan ışın kırmızı, en fazla kırılan ışık mor dur. Q Kızılötesi ışın görünür ışık bölgesindedir. 8. Güneş kollektörü Güneş pili ile çalışan hesap makinesi III IV Yukarıdaki, kutuların karşısında bulunan bilgiler doğru ise kutu maviye, yanlış ise sarıya boyanıyor. Buna göre, kutuların görünümü aşağıdakilerden hangisi olur? B>B A»D m 7. m ■ C)H □ □ m □ □ □ D )Q Pusula ■ ■ □ Aşağıdakilerden hangisi, ışık enerjisini başka bir enerji türüne dönüştüren araçlara bir örnek değildir? Yukarıda verilenlerden hangileri güneş enerjisin den yararlanma yollarına örnek olabilir? A) Yalnız I B) İv e li C) II ve IV D) Yalnız IV Demek ki bulunduğu ortam kırmızı ışık la aydınlatılıyor. Yeşil ışıkla aydın latılan b ir odada yeşil görünürdü. A) Güneş pilli hesap makinesi Güvercin üzerine hem kırmızı hem de yeşil ışık düşürseydik sarı görünürdü. D) Mavi ışıkla aydın latılan güvercin siyah görünürdü. Öğretmenin tahtaya yazdığı yazı ile ilgili olarak, hangi öğrencinin yorumu yanlıştır? Güneş paneli Fen ve Teknoloji Düz ayna 0 A) Ayşe B) Ali C) Veli D) Selin Aşağıdaki resimlerde görülen olayların hangisi, ışı ğın kırılması sonucu gerçekleşmez? 3. Şekildeki gibi hava ortamın dan suya, oradan da cam or tama geçen ışığın izlediği yol, hangisinde doğru olarak ve rilmiştir? (Ortamların yoğunlukları hava arasındaki ilişki cam > su > hava şeklindedir.) A) Su içindeki kalemin görünüşü C) Yolda serap oluşumu duvar Farklı renkteki üç kağıt parçası şekildeki gibi konuştu rul muştur. Buna göre, kağıt parçalarının renkleri aşağıdakilerin hangisinde doğru gösterilmiştir? Bilgi : Cisimler, kendilerinden yansıyan ışığın rengin A) II III B) / III II Bazı cisimlerden yansıyan ışıkların renkleri yukarıdaki gibi modellenmiştir. | C) I II III D) de görülür. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi söylenemez? III / A) Elma kırmızı renklidir. B) X bölgesi mavi renklidir. C) Masa kırmızı - mavi karışımı bir renktir. İ D İ 1 D) Y bölgesi siyah renklidir. 5. Karanlık bir ortamda kır mızı (K), yeşil (Y) ve mavi (M) olan noktasal ışık kay nakları ile şekildeki beyaz bir küpü aydınlatmak is teyen öğretmen, öğrenci lerine küp üzerinde verilen bölgelerin renklerinin ne ler olabileceğini soruyor. 7. Kırmızı ışık kaynağı Y Yeşil ışık k a yn a ğ ı Kırıcılıklarına ait sütun grafiği yanda verilen X, Y, Z ortamları ile aşağıdaki ikişerli düzenekler oluşturuluyor. Daha sonra bir or tamdan diğerine ışık ışını gönde riliyor. Kırıcılık O rtam M a vi >îlk * M k a yn a ğ ı Dört öğrencinin yaptığı tahmin aşağıda verildiğine göre, bunlardan hangi si yanlıştır? I I bölgesi kırmızı renklidir. I bölgesi sarı renklidir. 2' ' [ IV bölgesi mavi renklidir. Yeşim Erhan III bölgesi siyahtır. Buna göre, yukarıdaki durumlardan hangilerinde ışınların izlediği yollar doğru çizilmiştir? A) Yalnız B) Yalnız C) İve III D) İv e li 8. 6. Güneşli bir günde belirli yerlere konulmuş X, Y, Z termometreleri nin eşit süre sonunda sıcaklık değişimlerine ait sütun grafiği şekildeki gibi oluyor. Sk >Sıcaklık Buna göre, I. X termometresi gölgede ise Y termometresi güneş alan yerdedir. II. Y termometresi beyaz bir kumaşa sarılmış ise Z termometresi siyah bir kumaşa sarılmıştır. A) Yalnız I B) YalnızI C) İv e li D) I, II ve rf.\ 9°z I. optik araç II. optik araç görüntü cisim cisim görüntü Yukarıdaki kutularda verilen I ve II optik araçlarıyla ci simlere bakıldığında cisimlerin görüntüleri şekillerdeki gibi oluyor. Buna göre, optik araçlar aşağıdakilerden hangileri olabilir? III. X termometresi ağaç altında ise Z termometresi güneş altındadır. yargılarından hangileri doğru olabilir? g°z I. optik araç II. optik araç A) İnce kenarlı İnce kenarlı B) Kalın kenarlı İnce kenarlı C) İnce kenarlı Kalın kenarlı D) Kalın kenarlı Kalın kenarlı 3. Iş ık b ir enerji türüdür. Işık, cisimlerin görünmesini sağlar. Işıkta n teknolo jid e yararlanılır. Işık, görüntü oluşumunu sağlar. Başlangıçta O°C u gösteren termometreler farklı renkle re boyanmış özdeş kumaş parçaları üzerine bırakılıyor. Işık veren ampulden eşit uzaklıklara yerleştirilen termometrelerin eşit süre içinde sıcaklık değişimle rini gösteren grafik aşağıdakilerden hangisindeki gibi olabilir? Dört öğrencinin ışıkla ilgili hazırladığı posterler yukarı da görülmektedir. B) l Sıcaklık fC ) A ) 4Sıcaklık (°C) Buna göre, kaç tanesinin posterindeki bilgi doğru dur? —i I C) Termo metre I II III Sıcaklık CC) D) 1 Termo metre A) Bir B) İki C) Üç D) Dört II III Sıcaklık fC ) r Termo metre I Termo metre n II III I II III 4. Camdan hava ortamına gönderilen K, L, M ışınları şe kilde verilen yolları izliyor. L M hava \ L ışını hiç kırılmadığına k / göre, bu ışınlarla ilgili dü şüncelerini söyleyen öğ rencilerden hangisi vanlış bilgiye sahiptir? Renkli X, Y, Z kumaş parçala rı kısmen karanlık bir ortamda masa üzerine serilerek her bi rine el fenerinin ışığı dik olma yacak biçimde tutuluyor. Işığı yansıtm a durum u İyi ,*7 , • ^ - < ışını tam yansımaya uğramıştır. orta zayıf Kumaşların ışığı yansıtma durumlarına ait sütun grafiği şekilde verildiğine göre, aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? / ty ' L ışını camdan havaya kırılmadan gelm iştir. M ışınının gelme açısı, sınır açısından küçüktür. A) X, siyah renkli kumaştır. B) Z, beyaz renkli kumaştır. C) Y, yeşil renkli kumaş olabilir. D) X, ışığı diğerlerinden daha çok soğurmuştur. K ışını için gelme açısı, sınır açısından küçüktür. 5. türüdüı----- 1— ile yayılıı— ► ışık hızı uğrayabilir 7. içinde yayılır 1 yansıma I. mavi kutu saydam ortam II. beyaz kutu uğrayabilir III. siyah kutu i Farklı renklere boyalı özdeş kutuların içinde eşit miktar da aynı sıcaklıkta su vardır. Kutular yukarıdaki gibi ışık kaynağından eşit miktar ışık alacak bir yere bırakılıyor. Yukarıda verilen kavram haritasını doğru bir şekil de tamamlamak için I, II ve III yerlerine aşağıdakilerden hangileri gelmelidir? l’e II’ye Buna göre, bir süre sonra kutulardaki su sıcaklık ları arasındaki ilişkiyi gösteren sütun grafikleri, aşağıdakilerden hangisindeki gibi olur? lll’e A) Enerji Işık Kırılma B) Işığın kırılması Işık Enerji C) Enerji Kırılma Enerji D) Renk Enerji Kırılma B) Sıcaklık I II III Kutu II m Kutu D) Sıcaklık I II III I Kutu 6. 8. Saydam L ortamdan K ye doğru gönderilen ışın şekilde gösterilen yolu izliyor. Buna göre aşağıdaki gösterilenlerden hangisi kesinlikle yanlıştır? L ortamından K ortamına gönderilen bir ışık ışınının kı rılma açısı yukarıdaki gibi 90° dir. A) K B) K C) K D) K L Buna göre, aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) L ortamı, K ortamından daha yoğundur. B) K ortamından L ortamına yüzeyle 45° açı yapacak şekilde gelen ışın L ortamına geçemez. C) Işık ışını L ortamında, K ortamına göre daha yavaş gider. D) L ortamından K ortamına gönderilen şekildeki ışın için sınır açısı 45° dır. 43° Yukarıdaki çadırlar aynı cins bezlerden yapılmış olup renkleri farklıdır. Çadırlar eşit miktar güneş ışığı alacak bir ortamda bulunmaktadır. M Buna göre, bu çadırların içinde eşit süre duran ter mometrelerde sıvı düzeyleri aşağıdakilerden hangi sindeki gibi olabilir? Şekildeki gibi bir mercekle mavi bir bez üzerine güneş ışığı düşürülüyor. A) B) Bez üzerinde yukarıda belirtilen noktalar için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? S A) M noktası, ışığın odaklandığı bir bölgedir. B) L noktasının sıcaklığı K noktasının sıcaklığından da ha büyüktür. I C) Mavi bez üzerindeki her noktaya eşit miktarda gü neş ışığı düşmez. C) D) Kullanılan mercek ince kenarlı mercektir. D) I 1 0 . Bir merceğe yandaki gibi paralel ışın lar gönderilmektedir. Buna göre mercekten çıktıktan son ra ışınların izleyeceği yollar, aşağıdakilerden hangisindeki gibi olabilir? 12 . A) Aşağıdaki mercek tiplerinden hangileri ile miyop göz kusuru düzeltilebilir? A) İv e li B) II ve IV C) III ve IV D) I, II ve V 7. Sınıf Soru Bankası İnsan ve Çevre Ekosistemin sahip olduğu özellikler arasında, aşa ğıda verilenlerin hangisi yoktur? 5. Habitatların özellikleriyle ilgili olarak, aşağıda veri lenlerden hangisi yanlıştır? A) Bir canlı türünün arandığı zaman bulunduğu yere habitat denir. A) Her ekosistem eşit büyüklüğe sahiptir. B) Kendi kendine yeterli olan ve canlı yaşamının sür düğü doğal bölgelerdir. B) Ekosistemlerden daha küçük alan özelliğine sahip olabilir. C) Ekosistemlerde farklı bitki ve hayvan türleri vardır. C) Her habitatta bulunan toplam canlı sayısı birbirine eşittir. D) Canlı ve cansız varlıklardan oluşur. D) Kendine özgü iklim koşulları olan yerlerdir. Ağaçların sık dizilimli olduğu bir bölgedeki orman lar, aşağıdakilerden hangisinin oluşmasında etkili değildir? Farklı ekosistemlerde bulunan canlılar aşağıdaki pos terde gösterilmiştir. A) Toprağın erozyona uğraması B) Havasının daha temiz olması C) Yağışların sık ve düzenli olması D) Çok sayıda farklı hayvan türünün barınma ve bes lenmesi Video mtm Belirtilen olayları ifade eden biyolojik kavramların isimleri, aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? Bir orman ekosistemi, içerisindeki hayvanlara; 1. yapı I. Barınma II. Beslenme III. Çoğalma 2. yapı 3. yapı A) Tür Biyolojik çeşitlilik Popülasyon B) Biyolojik çeşitlilik Tür Popülasyon C) Tür Popülasyon Biyolojik çeşitlilik D) Popülasyon Tür Biyolojik çeşitlilik şeklindeki imkanlardan hangilerini sağlar? A) Yalnız I B) İv e li C) İve III D) I, II ve Denizlerde; 7. 1. Yağışlar 2. Bitki örtüsü Türlerin özellikleriyle ilgili olarak, aşağıda verilen açıklamalardan hangisi yanlıştır? A) Bir tür içindeki canlılar benzer yapı ve yaşam özel liklerine sahiptir. 3. Suyun derinliği 4. Işık miktarı özelliklerden hangileri bu ekosistemdeki hayvan türlerinin çeşitliliğini belirler? A) 1 ve 2 B) 2 ve 3 C) 1 ,3 ve 4 D) 2, 3 ve 4 B) Yeryüzündeki her habitatta, aynı türe ait bireyler bulunur. C) Tür melezleri, iki farklı türün çiftleşmesi sonucu meydana gelir. D) Türü oluşturan bireyler doğar, büyür, yeni bireyler oluşturur ve ölürler. 8. 1 1. Bir çöl ekosisteminde yaşayan deve topluluğu, aşağı Tropikal (ekvator) yağmur ormanları, dünyanın %10 unu kaplamasına karşılık, canlı türlerinin yarısından fazlasını barındırmaktadır. daki şekilde gösterilmiştir. Bu durumun nedenleri arasında, aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Ormanların denize uzak olması ve sert karasal bir iklimin görülmesi Video cMm B) Yağışların bol olması ile toprağın oldukça verimli olması C) Bölge ikliminin yumuşak olup, canlılar için uygun koşullara sahip olması D) Üreticilerin, fotosentez hızının ve sentezlenen be sin miktarının fazla olması 9. Belirtilen canlı topluluğu, aşağıdaki sorulardan hangisini açıklamada kullanılır? A) Tür nedir? B) Popülasyon nedir? C) Ekosistem nedir? D) Habitat nedir? Aşağıda belirtilen ekosistemlerden hangisinde bit ki ve hayvan çeşitliliği daha azdır? 12. Yeryüzünü oluşturan faktörlerle ilgili olarak, aşağı da verilen genellemelerden hangisi yanlıştır? A) Gezegende çok sayıda ekosistem bulunur. fideo Cötimı B) Ekosistemde çok sayıda hayvan türü bulunur. Çöl ekosistemi Kent ekosistemi C) Habitatta çok sayıda popülasyon bulunur D) C) Deniz ekosistemi D) Bir popülasyonda çok sayıda tür yer alır. 13. Bir hayvanat bahçesinde, şekilde gösterilen eşleştir Yağmur ormanı me yapıldığında belirtilen yeni canlı meydana geliyor. 1 0 . Bir ormandaki sırtlanlar, çam ağaçları, tavşanlar ve siv risinekler gibi canlı grupları birer popülasyonu oluşturur. Buna göre, ekosistemde bulunan popülasyonlarla ilgili olarak, aşağıdaki açıklamalardan hangisi yan lıştır? A) Bir ekosistemde, birden fazla popülasyon buluna bilir. B) Bir popülasyondaki birey sayısı, zaman içerisinde azalabilir. C) Popülasyonlardaki birey sayısının değişmesinde sadece göçler etkili olur. D) Popülasyonda bulunan bireylerin yaşama ve ço ğalmasında, çevre koşulları da etkili olabilir. à Video cûsom “Zonkey" denen canlıyla ilgili olarak; I. Tür melezidir. II. Eşek ve zebraya benzer yönleri vardır. III. Doğada popülasyonu bulunur, şeklindeki ifadelerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) İv e li C) İve III D) II ve II Ekosistemler 1. Belli bir bölgede yaşayan aynı türden bireylerin oluş turduğu topluluğa popülasyon denir. 3. Bir öğrenci Fen ve Teknoloji performans ödevini hazır larken, aşağıdaki resimi dosyasına ekliyor. Aşağıdakilerden hangisi popülasyona örnek ola rak verilemez? A) Marmara denizindeki hamsi balıkları B) Eskişehir’de yaşayan güvercinler C) Üsküdar’da yaşayan böcekler D) Şanlıurfa’nın Birecik ilçesinde koruma altında tutu lan kelaynaklar 2. Doğal özellikleri; Yağış, su ve bitki örtüsünün yeterince olmadığı böl gelerdir. Sıcaklık ortalaması yüksektir ve az sayıda hayvan türü bulunur. Video çözümü Solungaç solunumu yapan hayvanların olduğu böl gelerdir. Çok sayıda bitki ve hayvan türünü bulundu rur. III. Yağış, su ve bitki örtüsünün bol olduğu yerlerdir. Sı caklık ortalaması normaldir ve çok sayıda hayvan tü rü vardır. şeklinde olan ekosistemler, aşağıdakilerin hangi sinde doğru eşleştirilmiştir? .........????????????????????????????............. Öğrenci bu resmin altında bırakılan boş yere (.....?????????.... ) açıklama olarak, aşağıdaki bil gilerden hangisini koymalıdır? A) Bir habitattaki farklı ekosistemler B) Bir ekosistemdeki farklı habitatlar C) Bir habitattaki farklı türler D) Bir popülasyondaki farklı canlılar 5. 8. Bir ekosistemde; 1. Yağış rejimi Fen ve Teknoloji dersinde, öğretmen sınıf tahtasına, aşağıda gösterilen posteri asıyor. 2. Toprağın yapısı 3. Rüzgar şiddeti Video cûmm 4. Sıcaklık değişimi şeklindeki özelliklerden hangileri o bölgedeki bitki örtüsü ile hayvan çeşitliliğini belirler? A) 1 ve 2 B) 2 ve 3 C) 3 ve 4 D) 1,2, 3 ve 4 Öğretmen: Posterde gösterilen doğal yapı nedir? 6 . Farklı ekosistemler arasında; Bu soruya yanıt olarak aşağıdaki öğrencilerden hangisinin verdiği bilgi doğru olur? I. İklim koşulları II. Populasyon çeşitliliği A) III. Ekosistem büyüklüğü özelliklerinden hangileri farklılık oluşturur? A) Yalnız I B) İv e li C) İve III D) I, II ve % m _ Yeryüzünün fa rk lı yerlerinde bulunan bazı ekosistemler gösterilm iştir. 7. Vdeo B) C) Kutuplara yakın bölgelerdir ve karasal iklim bulunur. Toprağın a lt tabakası yıl boyunca donmuştur. Kışlar uzun ve soğuk, yazlar ise kısa ve serindir. Az sayıda b itki ve hayvan türünü barındınr.R ffig Yeryüzünün fa rk lı yerlerinde bulunan bazı popülasyonlar g ö sterilm iştir. D) Yeryüzünün fa rklı yerlerinde bulu nan bazı tü rle r gösterilm iştir. Yeryüzünün fa rk lı yerlerinde bulunan bazı ormanlar gösterilm iştir. 'm m m r Hacer’in bazı özelliklerini yukarıda anlattığı eko sistem çeşidi, aşağıdakilerden hangisidir? 9. Canlı yaşamıyla ilgili olarak, aşağıdaki bireylerin belirttiği özelliklerden hangisi, beslenmeye yöne lik değildir? O tçullarda koku almanın, etçillerd e işitme duyusunun iyi gelişmiş olması Bitki yapraklarının, geniş yüzeyli ve yeşil renkli olması Omurgalılarda, ağız ve mide yapılarının birbirinden fa rklı olması Canlıların, belli zamanlarda tohum, spor, meyve yumurta gibi yapıları oluşturması Yağmur ormanı Fen ve Teknoloji Bozkır/Tundra m Ekosistemler 1. TEST - 3 Yeryüzünün farklı bölgelerinde yaşayan; 4. Öğretmen tahtaya; a Vîcfeo çözümü Bir canlının doğal ya şam alanı ya da aran dığı zaman bulunduğu yerdir. Bir bölgede bulunan canlı ve cansızların meydana g e tirdiği bütündür. Belirli bir bölgede ay nı tü re a it canlıların oluşturduğu toplu luktur. B irb irle riyle ç iftle ş e b i len ve üreme yeteneğine sahip, ortak atadan gelen benzer özellikteki organizmalardır. .dO II)G (ltllO IN O IQ fi şeklindeki canlıların yaşadığı ekosistemler, aşağıdakilerden hangisinde eşleştirilmiştir? 2. Kutuplar Çöller Ormanlar A) I II III B) II III I C) III I II D) II I III Van gölünde yaşayan sazan balıklarının oluşturdu ğu canlı topluluğuna ne ad verilir? A) Habitat B) Biyolojik çeşitlilik C) Popülasyon D) Canlı doku şeklinde dört tanım yazmıştır. Belirtilenlerden hangi si bir ekosisteme ait özelliktir? B) 2. A) 1 • 5. C) 3. D) 4. Belli bir bölgede bulunan, bir türe ait toplam birey sa yısına popülasyon büyüklüğü denir. Bir bölgedeki aslanların popülasyon büyüklüğü 1960 - 1980 yılları arasında, grafikteki gibi değişim geçirmiştir. Populasyonun büyüklüğü 3. Bir bölgede meydana gelen ekolojik değişme, aşağı daki şekillerde gösterilmiştir. Zaman o Orman s ıo $ Buna göre, bu bölgedeki aslanların birey sayısı, aşağıdakilerden hangisindeki gibi değişmiştir? A) Belirtilen şekillerde, aşağıda verilenlerden hangisi meydana gelmiştir? Zaman Bölgedeki aslan sayısı 1960 1965 1970 B) Zaman Bölgedeki aslan sayısı 2500 1960 2000 3000 1965 2500 3250 1970 2750 1975 2500 1975 3000 1980 2000 1980 3250 Zaman Bölgedeki aslan sayısı Zaman Bölgedeki aslan sayısı 3250 C) 1960 3250 1960 1965 3000 1965 3000 B) Bir ekosistemin başka bir ekosisteme dönüşmesi 1970 2750 1970 2500 C) Ekosistemdeki doğal dengenin bozulması 1975 2500 1975 2750 D) Ekosistemdeki su miktarının artması 1980 2000 1980 3000 A) Ekosistemdeki canlı sayısının artması Bir canlı popülasyonundaki toplam birey sayısı za manla değişebilir. Popülasyondaki birey sayısının art ması popülasyonun büyümesini sağlar. Bir hayvan popülasyonunun büyümesinde, 8. Salih, “Çevrenin Önemi” konulu proje ödevini de neysel olarak göstermek için, aşağıdaki düzeneği ha zırlıyor. Video cöiömü I. Bireylerin besin bulma durumu il. Salgın hastalıkların yayılma durumu III. Göç yapılması durumu gibi faktörlerden hangileri etkili olabilir? A) Yalnız B) İv e li C) İve III D) I, II ve Hazırlanan bu düzenekle ilgili olarak; I. Kaptaki yaşamın uzun sürmesi için düzenek ışıklı bir ortama konulmalıdır. 7. Bir ekosistemde yaşayan, bir tür canlı şekilde göste II. Düzenekte üretici, tüketici ve ayrıştırıcı canlılar bu lunmaktadır. rilmiştir. III. Basit bir ekosistem örneği hazırlanmıştır. açıklamalarından hangileri söylenebilir? 1Ideo átom o Bu canlının yaşayabilmesi için, yapay bir ekosistem oluşturulmak isteniyor. Bunun için, aşağıda verilen proje önerilerinden hangisi uygulanmalıdır? \ A hm et A) Sıcaklığın düşük olduğu, hayvansal besinlerin, buz ve suyun bulunduğu bir ortam oluşturulmalı. Z e yn e p C) Sıcaklığın düşük ol duğu, bitkisel besin lerin, buz ve toprağın bulunduğu b ir ortam oluşturulmalı. B) İL * 9. A) Yalnız B) İv e li C) II ve III D) I, II ve At ve eşeğin eşleşmesiyle şekilde gösterilen ara can lı (katır) meydana geliyor. Video cûttimü H a ce r Sıcaklığın yüksek ol duğu, hayvansal be sinlerin, toprak ve suyun bulunduğu bir ortam oluşturulmalı. k D) Sıcaklığın yüksek ol duğu, bitkisel besin lerin, buz ve suyun bulunduğu b ir ortam oluşturulmalı. Bu canlıyla ilgili olarak, aşağıdaki ifadelerden han gisi yanlıştır? A) Tür melezidir. B) Üreyerek neslini sürdüremez. C) Etçil olarak beslenir. D) Farklı türlerden oluşmuştur. Biyolojik Çeşitlilik ve Besin Zinciri 1. Besin zincirindeki canlılarla ilgili olarak; 4. I. Besin zincirinin ilk halkasındaki canlıların artması diğer grupları da etkiler. A) Bitki çeşitliliğinin zengin olduğu bölgelerde hay van çeşitliliği de zengindir. II. Besin zincirinde en fazla canlı türü bulunan canlı grubu hayvanlardır. B) Biyolojik çeşitlilik ormanlarda zengin çöllerde ise fakirdir. III. Ayrıştırıcılar besin zincirindeki tüm gruplardan madde ve enerji alabilir. şeklindeki ifadelerden hangileri doğrudur? C) Biyolojik çeşitlilik ekosistemlerdeki doğal denge nin sağlanmasında rol oynar. A) Yalnız B) İv e li D) İnsanlar biyolojik çeşitliliğin korunmasında diğer canlılardan daha çok faydalı olur. C) II ve III D) I, II ve 5. 2. ¿v\ Bir orman ekosisteminde bulunan; !• Çekirge II. J S Biyolojik çeşitlilikle ilgili olarak, aşağıda verilen açıklamalardan hangisi yanlıştır? Mehmet bazı canlı türlerinin resimleri kesip bir kağı da yapıştırarak, aşağıdaki posteri hazırlıyor. Posterin altına şekli açıklayan kısa bir cümle yazmak istiyor. Yılan III. Buğday IV. Kertenkele isimli canlılar arasında oluşan besin zinciri, aşağı* dakilerden hangisinde verilmiştir? 3. A) I -> III IV B) I -> IV C) III IV D) II -> IV I Ekosistemde bulunan bir besin ağı, aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. f f î \ Video Mehmet amacına ulaşmak için, en uygun aşağıda ki cümlelerin hangisini kullanmalıdır? çözümü A) “ Biyolojik çeşitliliği oluşturan bitki ve hayvanlar” B) “Ekosistemdeki tüm canlı türleri” C) “Ekosistemdeki hayvan çeşitliliği” D) “Besin zincirini oluşturan canlı gruplan” Bu beslenme ilişkisinde “avcı” özelliğine sahip olan canlılar, aşağıdakilerin hangisinde birlikte verilmiştir? 6. Bir besin zincirinin sonunda, aşağıda verilen can lılardan hangisi bulunamaz? A) 1 - 2 - 3 B) 6 - 9 - 1 0 - 1 1 A) Ağaçlar B) Böcekler C) 4 - 5 - 7 - 8 D) 4 - 9 - 1 0 - 1 1 C) Şapkalı mantarlar D) Balıklar 7. Sınıf Soru Bankası 7- » lE E S « B55SS59 » llU S ä l 1 ........ » B IM İ 9. Bir ekosistemdeki beş tür arasında bulunan besin zin ciri, aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. Yukarıdaki besin zincirini oluşturan canlılar arasın da, aşağıdaki etkileşimlerden hangisi bulunmaz? Video aama Bu besin zincirindeki canlılar, beslenme şekline göre nasıl gruplandırılır? Üretici olan Otobur olan Etobur olan Yve K Z,K ve M L___ _______________. A) 8. * Z,K ve M B) y C) XveY Z ve K M D) X YveZ Kve M * Bir ekosistem ve bu ekosistemde yaşayan canlı türle ri, aşağıdaki posterde gösterilmiştir. 1 0 . Bir ressam, gittiği bir gezide görmüş olduğu bir man zarayı, şekilde gösterildiği gibi çiziyor. Video ci«t>wu Bu posteri inceleyen bir öğrenci; I. Ekosistemin kendine özgü tür çeşitliliği vardır. II. Ekosistemde otobur ve etobur canlılar vardır. Ressamın gezdiği bölgeyle ilgili olarak; I. Habitat ve tür çeşitliliği zengindir. II. Su kaynakları ve bitki örtüsü yoğundur. III. Çöl ekosistemindeki tür çeşitliliği diğerlerinden daha fazladır. III. Şekildeki canlıların yaşamı doğrudan ya da dolay lı olarak birbirine bağlı değildir. şeklindeki sonuçların hangilerine ulaşabilir? şeklindeki açıklamalardan hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II A) Yalnız I B) I ve I C) II ve III D) I, II ve III C) İve III D) II ve Biyolojik Çeşitlilik ve Besin Zinciri f*v**torMrwgn,s,„tM 1. mM**-"-***®- ' Aşağıdaki ekosistemlerin hangisinde bulunan be sin zincirinde, diğerlerinden daha fazla canlı çeşi di bulunur? A) Orman B) Göl C) Çöl D) Ova 5. Bir bölgede bulunan dört canlı türü, aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. J ..-v Ot V. ' f ---- V. J- .......... . -V. Şahin Çekirge \___ J" ----- 1 Yılan K......... r , Bu canlılar arasında, aşağıda belirtilen besin zin cirlerinden hangisi meydana gelir? Öğretmen konusunu anlatırken, aşağıdaki posteri öğ rencilerine gösteriyor ve gerekli açıklamaları yapıyor. A) Ot -» Yılan -» Çekirge Şahin B) Ot -» Çekirge Şahin C) Şahin 6. Yılan Yılan -» Çekirge -» Ot D) Çekirge -> Ot Öğretmenin anlattığı dersin konusu, aşağıda veri lenlerden hangisidir? V J~ m / 2. VJ Yılan -» Şahin Öğretmen sınıftaki öğrencilere, bir ekosistemde yaşa yan canlılar kullanılarak hazırlanan, aşağıdaki posteri göstererek, fikirlerini söylemelerini istemiştir. A) Ekosistemlerde Bulunan Türler B) Nesli Tükenmiş Canlılar C) Ormanlarda Yaşayan Canlılar D) Ekosistemdeki Otobur Canlılar 3. Farklı besin gruplarının, besin zincirindeki dizilişi hangisinde verilmiştir? A) Üretici canlı -» Otçul canlı -» Etçil canlı B) Otçul canlı -» Etçil canlı -» Üretici canlı C) Etçil canlı -» Otçul canlı Üretici canlı D) Üretici canlı -» Etçil canlı Otçul canlı Aşağıdaki öğrencilerden hangisinin yaptığı açıkla ma doğru olmaz? « a Ece B) ^ 4. Aşağıdaki gruplardan hangisinde bulunan tüm bi reyler, bitkisel kaynaklı beslenmez? A) Tavşan - Arı - Çekirge - Fare İP ' v Posterdeki ekosistemde çok sayıda canlı türü bulunmaktadır. Posterde belirtilen türler etobur olarak bes| lenirler. Ali C) r ş ; Posterdeki canlılar kara ekosistemlerinden « y # birisinde bulunmaktadır, İrem •................. - .......-....-........... B) Kaplumbağa - Kanarya - Tavşan - Ceylan C) Kurt - Şahin - Yılan - Timsah D) Serçe - İnek - Papağan - Zürafa Posterdeki canlılar arasında beslenme yönüyle bir etkileşim yoktur. 7. Aşağıdaki besin gruplarından hangisini tüketen can lılar, hem otobur hem de etobur olarak beslenir? 1 0 . Canlılar arasındaki madde alışveriş ilişkisi, aşağıdaki şemada gösterilmiştir. A) Ot, buğday, mısır, meyve, yonca, mercimek, nohut B) Sinek, kırkayak, çekirge, solucan, kurbağa yavru su, tırtıl C) Bal, yumurta, meyve, tohum, kurbağa, fare, yaprak k sfideo Cözönrt) D) Dökülmüş bitki yaprakları 8. Yukarıdaki şemanın tamamlanması için, X ve Y ye rine, hangi canlıların resmi konulmalıdır? Ormanda yaşayan bazı canlılar şekilde gösterilmiş olup, bu ekosistemle ilgili olarak; X canlısı Y canlısı A) Bitki Hayvan B) Hayvan Bitki C) Bitki Bitki Hayvan Hayvan D) 1 I. Çok sayıda farklı tür bulunur. II. Popülasyon çeşitliliği fazladır. III. Farklı habitatlardan meydana gelmiştir. 1 1 . Bir öğretmen, aşağıdaki resmi öğrencilere göstererek dersini sınıfta anlatıyor. açıklamalarından hangileri söylenebilir? A) Yalnız B) İv e li C) İve III D) I, II ve & Video cami) 9. Doğal bir ekosistemdeki bazı canlı grupları arasındaki beslenme ilişkisi şemada gösterilmiştir. Bitki (i) Otçul t Etçi (III) Madensel tuz Öğretmenin konuyla ilgili yaptığı açıklamalar ara sında; I. “Otoburlar, etoburların besinini oluşturur.” Çürükçül (IV) Belirtilen etkileşime göre, hangi canlılar hayvansal kaynaklarla beslenen tüketici özelliğine sahiptir? II. “ Bazı etobur canlılar, avlanırken işbirliği yaparlar.” III. “Şekilde besin zincirindeki bir olay ifade edilmiştir.” şeklindeki ifadelerden hangileri bulunur? A) Yalnızlı B) Yalnız II A) Yalnız C) İve IV D) III ve IV C) II ve Fen ve Teknoloji TEST - 6 Biyolojik Çeşitlilik ve Besin Zinciri . .... I 1. ****** Öğretmen sınıfta konusunu anlatırken, aşağıda belirti len posteri de öğrencilerine gösteriyor. 4. Bir bölgedeki kurbağaların besin olarak daha çok çekirgeleri tükettiği belirlenmiştir. Bu bölge ye “t0" anında bol miktarda kurbağa bırakılarak bu canlıların sayı değişmeleri araştırılıyor. Bu bölgedeki kurbağa ve çekirge sayısının değişi mi, hangisinde verildiği gibi gerçekleşir? A) B) Birey sayısı Birey sayısı Kurbağa .Çekirge ' Kurbağa Çekirge Öğretmenin derste anlattığı konu, aşağıda verilen lerden hangisidir? *ı C) A) Ekosistemdeki üretici canlılar Zaman D) 1 Birey sayısı Birey sayısı B) Ekosistemdeki tüketici canlılar Zaman Çekirge __Çekirge C) Ekosistemdeki etobur canlılar Kurbağa D) Ekosistemdeki otobur canlılar Kurbağa Zaman 2. *1 Zaman Aşağıdaki besin zincirlerinden hangisi, insanların mı sırlardan daha yüksek oranda besin almasını sağlar? A) Mısır - İnsan B) Mısır - İnek - İnsan C) Mısır - Böcek - Bıldırcın - İnsan 5. Belli bir bölgedeki fare popülasyonunun, bazı şartla ra göre dengelenme durumu, şemada gösterilmiştir. D) Mısır - Tavuk - İnsan Her gün 250 gr besin verilir Fare sayısı artar M Besin * kıtlığı başlar ^ Dışa göç yapılır 1 Doğum oranı düşer Populasyon dengelenir Ölüm ^ oranı artar Populasyon dengelenir Populasyon dengelenir Bu fare popülasyonunun dengelenmesiyle ilgili, aşağıdaki ifadelerin hangisi yanlıştır? i sftdeo ÇûtOmii i Besin kıtlığının başlaması, birey sayısının artmasını önler. A Ortamdaki fa re sayısının artması, besin tüketim oranını azaltır. c , Farelerin dışa göç yapmasının nedeni, yeni besin kaynakları bulmak olabilir. D\ A Doğum oranının düşüp, ölümlerin artması birey sayısının azalmasına neden olmuştur. Koyun ve kurtun kafa ve diş yapısının birbirinden farklı olmasında, hangi özellik daha çok rol oynar? A) Beslenme şeklinin farklı olması B) Solunum şeklinin farklı olması C) Hareket şeklinin farklı olması D) Yaşama ortamının farklı olması 6. Bazı özellikleri aşağıda verilen canlılardan hangi sinin, üretici veya tüketici olarak beslendiği kesin olarak anlaşılır? A) Dış ortamdan; oksijen ve su alarak vücudunda kullanan 9. Canan, proje ödevini sınıfta anlatırken, aşağıda gös terilen posterden de faydalanıyor. i Video C Ö İİM ) B) Büyüyüp gelişerek kendine benzer yeni bireyler oluşturan C) Topraktaki ölmüş canlıların kalıntılarını parçalaya rak beslenen D) Solunum, dolaşım, boşaltım ve irkilme özellikleri ne sahip olan 7. Ayşe, okuduğu “ Biyolojik Ç eşitlilik” konusundan çok etkileniyor ve hayalin de canlandırdığı bir olayın, yandaki gibi bir resmini yapıyor. " ................bö lg e d e ki b it k i ve hayvan tü r le r in in sayıca z e n g in liğ id ir. Ü l kenin b iy o lo jik zenginliğini o lu ş tu ru r. Bu durum ta rım , e cza cılık, tıp , hay va n cılık, o rm a n c ılık ve sanayi a la n la rın d a ham m adde ih tiy a c ın ı sa ğ la r Ayşe’nin hayalinde can landırdığı olay, aşağıda verilenlerden hangisidir? Canan’ın proje ödevinin konusu, aşağıda verilen lerden hangisidir? A) Üreticiler, gezegeni yaşanabilir hale getirir. A ) Nesli tükenen canlılar B) Canlılar, insanların beslenmesini sağlar. B) Üretici canlılar C) İnsanlar, diğer canlıların yaşaması için gereklidir. C) Besin ağı D) Bitkilerin büyüme ve gelişmesi insanlara bağlıdır. D) Biyolojik çeşitlilik 10. Aynı ekosistemde yaşayan ve aralarında beslen me ilişkisi bulunan aslan ve geyiğe ait birey sayısı değişimini gösteren grafik hangisidir? A) Şekilde gösterilen ekosistemdeki bitkilerin yarı ya rıya azalması sonucu, diğer canlı gruplarının birey sayısıyla ilgili hangi değişme oluşmaz? Birey sayısı . Aslan , . Geyik Zaman C) 1Birey sayısı A ) Otçulların birey sayısı azalır. B) Yırtıcıların birey sayısı azalır. Geyik Aslan C) Etçillerin birey sayısı artar. D) Çürükçüllerin sayısı değişir. Fen ve Teknoloji Zaman -203- 1. 4. Çevredeki bitkilerin özellikleriyle ilgili; I. Güneş ışığını kullanarak besin ihtiyacını karşılar. Canlılar ve beslenme şekliyle ilgili olarak, aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? II. Bir bölgede, besin zincirlerinin kurulmasını sağlar. III. Çöl ve denizlerde bitki türleri bulunmaz, açıklamalarından hangileri doğrudur? 2. A) Yalnız I B) I ve II C) İve III D) II ve III W0mi) Biyolojik çeşitliliğin ormanlarda daha yoğun bu lunmasında; I. Barınma koşullarının fazla olması II. Besin kaynaklarının fazla olması Kendi besinini üretme III. Korunma imkanlarının fazla olması faktörlerinden hangileri etkili olur? A) I ve III B) II ve III C) İv e li D) I, II ve III Ekosistemin canlı varlıklara sağladığı faydalar ara sında, aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Üremeleri için uygun ortam sağlama 3. B) Gelişme ortamı oluşturma Bazı canlılar arasındaki madde ve enerji ilişkisi, aşağı daki şemada gösterilmiştir. C) Besin ağlarının oluşmasına imkan sağlama D) Canlıların hastalanmasına sebep olma Bitkilerin tür ve birey sayısının zamanla arttığı bir ormandaki tavşan sayısının değişimini, aşağıdakilerden hangisi gösterir? a Bu şemada kullanılan canlıların hangileri otobur ve hangileri de etobur beslenme özelliğine sahiptir? O tobur türler Etobur türler A) YveZ K ve L B) XveZ Y ve K C) Y ve K ZveL D) K ve L YveZ Video çrnno D) Tavşan sayısı Zaman 9. 7. Biyolojik çeşitlilik bir bölgedeki bitki ve hayvan türlerinin sayıca zenginliğidir. Bu biyolojik çeşitlilik ekosistemleri dengede tutar ve gezegeni yaşa nabilir hale getirir. Doğal kaynakların bilinçsiz Bir göl ekosisteminde yaşayan etçil balık türünün üremesi normal seyrinde giderken t1 süresinde göle üremeyi engelleyici bir madde karışmıştır. t2 süresine kadar gölde bu madde temizlenememiş ve etkili olmuştur. kullanılması ve hızlı nüfus artışı doğadaki türlerin Bu zaman aralığında balık sayısının değişimi, aşa ğıdaki grafiklerden hangisindeki gibi olur? sayısının azalmasına sebep olmaktadır. Yukarıda anlatılan parçada, biyolojik çeşitlilikle il gili olarak, aşağıdaki bireylerden hangisinin yaptı ğı değerlendirme doğrudur? Biyolojik çeşitliliğin tanımı yapılmış, önemi vurgulanmış ve zarar görme durumu ifade edilmiş. Biyolojik çeşitliliğin tanımı yapılmış, önemi vurgulanmamış ve zarar görme durumu ifade edilmiş. Biyolojik çeşitliliğin tanımı yapılmamış, önemi vurgulanmış ve zarar görme durumu ifade edilmemiş. Fırat Biyolojik çeşitliliğin tanımı yapılmış, önemi vurgulanmamış ve zarar görme durumu ifade edilmemiş. 2 1 0 . Bir bölgedeki bazı canlılar arasındaki beslenme ilişki si, aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. Video coam 8. Bir orman ekosistemindeki üç farklı hayvan türünün bi rey sayısı zamana göre, şekildeki gibi değişmiştir. Şekilde gösterilen etkileşimle ilgili olarak; Buna göre, bu hayvan türlerinin yaşamıyla ilgili olarak, aşağıdakilerden hangisi söylenemez? Eda A) II. ve III. türler arasında “av - avcı” ilişkisi bulunu yor olabilir. B) Her üç türdeki bireylerin yaşam süresi farklı olur. isimli bireylerden hangilerinin yaptığı değerlendir me doğrudur? C) Her üç türün çevre şartlarına karşı uyumu, değişik zamanlarda farklılık gösterir. A) Yalnız Ali B) Can ve Eda D) Sıcaklık artışına III. tür daha uyumludur. C) Ali ve Can D) Ali ve Eda Fen ve Teknoloji TEST - 8 Çevre Sorunları ve Etkileri 1. Hava kirliliğinin artması sonucu, vücudumuzda aşa* ğıdakilerin hangisi gerçekleşir? 5. I. Fabrikaların atık madde üretmesi A) Vücut direncinin zayıflaması II. İnsanların plansız olarak yapılaşması B) Gerekenden fazla enerji üretilmesi III. Çevredeki bitki ve hayvanların korumaya alınması C) Sindirim yolu hastalıklarının oluşması şeklindeki olayların hangileri etkide bulunabilir? D) Besin tüketiminin artması 2. 3. Bir ekosistemdeki doğal dengenin bozulmasına; A) Yalnız I B) İv e li C) İve III D) II ve II Aşağıda verilen enerji kaynaklarından hangisi do ğal dengeyi koruyucu özelliğe sahiptir? A) Petrol B) Kömür C) Rüzgar D) Nükleer 6. Bir bölgedeki toprağın aşınarak, başka bölgelere ta şınmasına erozyon denir. Bir bölgede gerçekleşen erozyon olayı, aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. İnsanların aşırı nüfus artışının etkilerine; I. Canlı sayısı ve biyolojik çeşitliliğin azalması II. Çevre kirliliğinin artması III. Ekolojik dengenin korunması olaylarından hangileri örnek verilebilir? A) Yalnız II B) İv e li C) İve III D) I, II ve Erozyonların oluşmasına sebep olan; I. Ormanlık alanların ve otların azalması 4. Öğretmen sınıf panosuna, aşağıdaki afişi asarak ko nunun önemini anlatıyor. II. Yağışların artması III. Eğimli yerlerdeki tarım topraklarının sürüklenmesi nin artması etkinliklerinden hangilerinde insan etkisi bulunur? 7. Afişteki çalışmaların yapılması; I. Küresel ısınmanın önlenmesi II. Çevrenin korunması A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) I, II ve III Ekosistemdeki bozulmaların yaptığı olumsuz etki lere; I. Çevredeki iklim şartlarının değişmesi II. Çevredeki canlı sayısı ve biyolojik çeşitliliğin azal ması III. İnsanların çevreye karşı duyarlı davranması III. Çevredeki su kaynaklarının artması şeklindeki faydalardan hangisini sağlar? şeklindeki olaylardan hangileri örnek verilebilir? A) Yalnız B) İv e li A) Yalnız I B) İv e li C) II ve III D) I, II ve C) İve III D) II ve II 7. Sınıf Soru Bankası | 8. Aşağıda verilen durumlardan hangisi, bir süre son ra göl veya denizlerin kirlenmesine sebep olmaz? A) Tarımsal mücadele ilaçlarının yağmurlar etkisiyle akarsulara karışması B) Çevredeki fabrika veya sanayi tesislerinin sayısı nın artırılması 1 1 . Hava kirliliğinin çevredeki canlılar ve cansızlar üzerin de olumsuz etkileri vardır. Evlerin ısınmasında kullanı lan yakıtların artıkları, taşıtlar, sanayi tesisleri gibi fak törler hava kirliliğine sebep olmaktadır. Hava kirliliği denilince; . ©) Asit yağmuru C) Kanalizyon sularının arıtılmadan çevreye bırakılması o) Sera etkisi D) Ormanlardaki bitki ve hayvanların korunması ve sayısının artırılması .¿) Ozon tabakasının incelmesi olayları akla gelmektedir. Aşağıdakilerden hangisi belirtilen olayların sonuçlarından birisi değildir? A) Biyolojik çeşitliliğin olumsuz yönde etkilenmesi 9. Ayşe; şekilde gösterilen kağıt ürünlerini toplayarak, B) Yeşil alanların artmasıyla erozyonların azalması belediyenin ilgili birimine teslim ediyor. C) Buzulların erimesiyle okyanuslardaki su seviyesi nin yükselmeye başlaması D) Tarihi eserlerin ve binaların zarar görmesi 12. Ormanların büyük bir kısmının yok olduğu bir böl gede zamanla, aşağıdakilerden hangisinin görül mesi beklenmez? A) Yaşayan hayvan sayısının azalması B) Bölge ikliminin değişebilmesi Ayşe’nin yaptığı bu etkinlik; C) Bölgedeki hastalıkların azalması D) Besin ağının küçülmesi I. Çevre kirliliğinin önlenmesi II. Doğal kaynakların korunması III. İnsanların çevre konusunda duyarlı davranması şeklindeki sonuçların hangilerine sebep olabilir? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III 1 3 . Bir öğrenci proje ödevi kapsamında, aşağıdaki poste ri hazırlayarak sınıfta ödevini anlatıyor. ! 10. Aşağıdaki olaylardan hangisinin gerçekleşmesi, havanın kirlenmesine sebep olmaz? A) Yeryüzündeki popülasyon veya canlı sayısının art ması B) Nükleer santrallerden, bazı radyoaktif maddelerin sızması C) Petrol ürünlerinin yanması sonucu, kükürtlü ve kurşunlu atık gazların havaya karışması D) Volkanik faaliyetlerle atmosfere toz ve bazı gazla rın karışması Şekilde gösterilen posterin hazırlanması, aşağıda ki konulardan hangisini vurgulamak içindir? A) Hava kirliliğinin sağlığımıza etkileri B) Çevre sorunlarının sebepleri C) Hava kirliliğinin azaltma yolları D) Hava kirliliği ve asit yağmuru arasındaki ilişki Çevre Sorunları ve Etkileri 1. Asit yağmurlarıyla ilgili olarak; 4. I. Havadaki zehirli gazların su buharıyla birleşmesi sonucu oluşur. Aşağıdaki şekilde, bir denizdeki tanker kazası sonucu, suya karışan atıkların bulaştığı bir kuş gösterilmiştir. II. Ormanlık bölgelerde, asit yağmuru oluşumu daha yoğun olur. III. Bitki ve hayvanlarda çeşitli hastalıkların oluşması na neden olur. açıklamalarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) İv e li C) İve III D) I, II ve Yukarıda belirtilen olay, aşağıdaki konuların hangi siyle ilgilidir? 2. A) Asit Yağmurlarının Zararları Yeryüzündeki ormanların azalmasında, aşağıdaki faktörlerin hangisi rol oynamaz? B) Çevre Sorunları ve Etkileri C) Hava Kirliliği ve Canlılara Zararları D) İnsanların Doğaya Faydası 5. 6. Ekosistemlerde gerçekleşen doğa kaynaklı bozul malara, aşağıdakilerden hangisi örnek verilemez? A) Erozyonlar B) Hava kirliliği C) Fırtınalar D) Depremler Bir okulun yaptığı etkinlik veya çalışmalardan birisi, aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. V*deo CÖZİ)fyt) 3. Atmosfer havasında; azot, oksijen, su buharı ve kar bondioksit gazları bulunmaktadır. Bu gazların havadaki oranının değişmesiyle ilgili, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? Şekilde belirtilen çalışmaların yaygınlaştırılması; A) Orman yangınlarının artması, havadaki karbon dioksitin artmasını sağlar. B) Yağışların artması, havadaki azot oranının artması nı sağlar. C) Hava sıcaklığı ortalamasının artması, havadaki su buharının artmasını sağlar. D) Yeşil alanların artması, havadaki oksijenin artması nı sağlar. -208- I. Çevre kirliliğinin azaltılması II. Besin zincirlerinin sürekliliğinin sağlanması III. Biyolojik çeşitliliğin korunması şeklindeki olaylardan hangilerine neden olur? A) YalnızI B) İv e li C) II ve III D) I, II ve Çevremizde bulunan akarsu ve göllerin kirlenme sinde; 1 0. Bir bölgede meydana gelen bir çevre sorunu, aşağı daki şemada gösterilmiştir. I. Asit yağmurları II. Sera etkisinin oluşması III. Ozon tabakasının delinmesi şeklindeki faktörlerden hangileri etkili olabilir? A) Yalnız B) İv e li C) İve III D) I, II ve Çevre sorunlarının meydana gelmesinde; Bu şemanın tamamlanması için, soru işareti (????????) olan yere hangi kavram yazılmalıdır? I. Hızlı nüfus artışı II. Bilinçsiz sanayileşme III. Düzensiz şehirleşme A) Asit yağmuru oluşur. şeklindeki olaylardan hangileri etkili olmuştur? B) Sera etkisi oluşur. C) Küresel ısınma oluşur. A) Yalnız B) İv e li C) İve III D) 1,11 ve D) Ozon tabakası delinir. 11. Aşağıda verilenlerden hangisinin gerçekleşmesi doğal dengeye herhangi bir zarar vermez? E kosiste m le rdeki bina ve fa b rik a sayısının artması, çevreye bırakılan atık oranını a rtırır. Bu durum hava, su ve to p ra k ta kirlenm eye neden olur. Kirlenme durumundan ekosister bileşe nleri olumsuz e tk ile n ir. Sonuçta ekosistem deki canlılar arasındaki beslenme iliş k ile ri bozulur. Doğal h a b ita tla r yok olur. A) Biyolojik çeşitliliğin korunması B) Erozyonların oluşması C) Havanın kirlenmesi D) İnsan nüfusu ve etkinliğinin artması S e lim Çevreyle ilgili olan yukarıdaki parçada, aşağıdaki öğrencilerden hangisinin yaptığı değerlendirme doğru olur? A) Çevre sorununun hem sebebi hem de gerçek leşmesiyle ilgili bilgi verilmiş. f û / Ahmet B) Çevre sorununun hem sebebi hem de gerçek leşmesiyle ilgili bilgi verilmemiş. Hacer C) Çevre sorununun sebe D) Çevre sorununun sebe biyle ilgili bilgi verilmiş, gerçekleşmesiyle ilgili bilgi verilmemiş. biyle ilgili bilgi verilme miş, gerçekleşmesiyle ilgili bilgi verilmiş. V Sefa 12. ...............Bir süre sonra, havadaki gazların oranla rı değişir. Ekosistemler bu durumdan olumsuz etki lenir. Sonuçta zamanla canlılar arasındaki beslen me ilişkisi bozulur. Doğal habitatlar da yok olur. Buna göre, belirtilen sonuçların meydana gelmesine; I. Bir ekosistemdeki yerleşim alanlarının ve insan sa yısının artması II. Çevredeki bitki sayısının artması III. Sanayi tesislerinin yaygınlaşması şeklindeki olaylardan hangileri sebep olabilir? A) Yalnız I B) İv e li C) İve III D) II ve II Zeynep Çevre Sorunları ve Etkileri 1. Sera etkisi sonucunda, aşağıda verilen olaylardan hangisi meydana gelmez? 4. Atık maddelerin, çevrede uzun süre parçalanmadan kalarak oluşturduğu tahribata kalıcı kirlenme denir. Aşağıda verilen faktörlerden hangisi bir bölgede kalıcı kirlenmeye neden olmaz? A) Sıcaklık ortalamasının azalması B) Buzulların erimeye başlaması C) Denizlerdeki su seviyesinin zamanla artması A) Ölen bitki ve hayvan artıkları D) Çölleşme oranının artması B) Kanalizasyon suları C) Tarımsal mücadele ilaçları ve bitki gelişimi için kul lanılan suni gübreler 2. D) Fabrikalardan çevreye bırakılan artık ürünler Güneşten gelen zararlı ışınların, yeryüzüne ulaşması nı önleyen tabakaya ozon denir. Ozon tabakasının incelmesi, aşağıda verilenlerden hangisine sebep olabilir? 5. A) Bitkilerin daha hızlı büyümesine 1. olay A s it yağmurları a rta r. B) Kutuplardaki buzulların artmaya başlamasına 2. olay Ozon tabakasındaki delikler arta r. 3. olay Küresel ısınma a rtış gösterir. C) Doğadaki biyolojik çeşitliliğin azalmasına D) Sıcaklık ortalamasının azalmasına W Video cüzim*] 3. i i Yukarıda verilen olayların meydana gelmesinde, aşağıda belirtilen değişimlerden hangisi daha çok etkili olur? A) X, hava kirliliğinin yüksek olduğu bir şehirdir. İnsanlar bu şehirde solunum yolu hastalıkla rına daha çok yakalanıyor. Bir sınıftaki dört öğrenci, X şehrindeki hava kirliliğini azaltmak için proje geliştiriyor. B) p E™ ] > Sayısının artması Sayısının artması Sayısının azalması Sayısının azalması Aşağıdaki öğrencilerden hangisinin hazırladığı proje belirtilen amaca uygun olmaz? A) B) a Kömür kullanımı yasak lanmalı ve doğal gaz kullanımı yaygınlaştı rılmalı, halk bu konuda bilinçlendirilm elidir. ' "I M Bina ve fa b rika baca larına hava süzücü fitre le rd e n takılmalı, kalitesi yüksek, atık oranı düşük ya kıtla r dan kullanılmalıdır. F 6. C) £ Şehirdeki yapılaşma sınırlandırılmalı, fa b rikalar şehir dışına taşınmalı ve toplu ta şıma kullanımı yaygınlaştırılm alıdır. D) t sA1 Kömür, LPG, petrol ve doğal gaz gibi fosil yakıt tüketim i yaygınlaştırılm alıdır. İnsan ların düzenli spor yap maları sağlanmalıdır. Aşağıda belirtilenlerden hangisinin gerçekleşme si, çevre sorunlarına sebep olmaz? A) Yeni yerleşim yeri açmak için ormanların bir kısmı nın kesilmesi B) Ekosistemdeki üretici tür ve canlı sayılarının artırıl ması C) Kirlenmeye bağlı olarak, bazı canlı türlerinin yok olması D) Sanayi tesislerinden su ortamına, atık maddelerin bırakılması 7. Sınıf Soru Bankası Ozon tabakasının incelmesi ya da delinmesi; I. Zararlı güneş ışınlarının yeryüzüne ulaşma oranı nın artması II. Bitki, hayvan ve insanlarda çeşitli hastalıkların meydana gelmesi 10. Nusret çevre sorunları ve etkileriyle ilgili olarak, aşa ğıdaki şemayı hazırlıyor. Ancak şemadaki bir kavramı eksik bırakıyor. Video CÖZÜTOtİ III. Ekosistemlerdeki biyolojik çeşitliliğin artması şeklindeki olaylardan hangilerinin oluşmasına ne den olabilir? A) Yalnız B) İv e li C) İve III D) I, II ve Kanalizasyon suyu Tarım ilaçlan Neden olur Neden olur Faruk, hazırladığı ev ödevi kapsamında, aşağıdaki re simleri kullanarak bir poster hazırlıyor. Plastik şişe Bu şemanın tamamlanması için, “?” yere, hangi kavram yazılmalıdır? A) Asit yağmuru B) Küresel ısınma C) Toprak kirliliği D) Hava kirliliği Bu posteri kullanan Faruk, aşağıdaki konuların hangisini sınıfta anlatmaktadır? A) “Su Kirliliği Nasıl Oluşur?” B) “ İnsanlar ile Çevre Sorunları Arasındaki İlişki” C) “Nüfus Artışını Sağlayan Faktörler” D) “Çevremizde Hangi Ekosistemler Var?” Doğada bir çok tarım zararlısı bulunmaktadır. Bu za rarlılar ile mücadele etmek için birçok yöntem var dır. Ancak kullanılan yöntemin ekosisteme ve diğer canlılara en az zarar vermesine dikkat edilmelidir. Aşağıda verilen mücadele yöntemlerinden hangisi en son tercih edilmelidir? A) Zararlıların besin kaynağı azaltılmalı B) Zararlıların yaşadıkları ortam şartlarına müdahele edilmeli C) Kimyasal olarak hazırlanmış zehirli ilaçlar kullanıl malı D) Zararlıları besin olarak tüketen canlıların sayısı ar tırılmalı 1 1 . Bir ormandaki bazı türlerin birey sayısı, başlangıçta ve sanayi tesislerinin kurulmasından sonra, grafiklerde gösterildiği gibi değişmiştir. ■ı Populasyondaki birey sayısı *Populasyondaki birey sayısı A B n C Populasyon çeşidi D Başlangıçta A B C QD Populasyon çeşidi Bir süre sonra Bu değişimin oluşmasıyla ilgili olarak; I. Çevreye bırakılan atıklar “B” ve “ D” popülasyonlarının küçülmesine neden olmuştur. II. “A” türünün bireyleri, sanayi tesislerinin faaliyetle rinden etkilenmemiş olabilir. III. “B" türündeki bireylerin azalmasına bağlı olarak, “C” türünün üreme oranı artmış olabilir. şeklindeki açıklamalardan hangileri doğrudur? A) Yalnız B) II ve III C) İve III D) I, II ve "S * * Çevre Sorunları ve Etkileri 1. Video çötim ****** 3. Çığ oluşması ve etkileriyle ilgili olarak; Eğimli arazi üzerinde birikmiş olan büyük kar örtüsünün, yerçekimi etkisiyle kayması sonucu çığlar oluşur. m v E m in Çevre sorunlarına sebep olan faktörlerden birisi, aşa ğıdaki şekilde gösterilmiştir. Genellikle, bitki örtüsü olmayan veya zayıf olan dağlık bölgelerde mey dana gelir. Toprağın, daha verimsiz hale gelmesine neden olur. X Can M ehm et Egzoz gazı açıklamalarından hangileri doğru olur? Şekilde gösterilen çevre kirleticisiyle ilgili olarak; A) Yalnız Emin B) Emin ve Can C) Emin ve Mehmet D) Emin, Can ve Mehmet I. Önce havayı kirletir, sonra asit yağmurlarına yol açar. II. Araçların havaya verdiği atık gazlar zehirlidir. III. Motorlu araç sayısının artması, zamanla sera etki sine sebep olabilir. açıklamalarından hangileri söylenebilir? 2. Can, bir kamp alanının çevresindeki alanın fotoğrafını çekerek okula getiriyor ve öğretmenine gösteriyor. 1 A) Yalnız I B) İv e li C) II ve III D) I, II ve Video cfitim 4. Murat, köyüne gittiğinde etkilendiği bir olaydan dola yı, aşağıdaki resmi yapıyor. Can bu fotoğrafı sonra sınıfta arkadaşlarına göstere rek durumu yorumlamalarını istiyor. Arkadaşları ko nuyla ilgili olarak, şunları belirtiyorlar: İnsanlar çevre konusunda bilinçsiz dav ranmış. Toprakta kirlilik oluşmaya başlamış. Belirtilen durum zamanla asit yağmurlarına neden olur. Bu bireylerden hangilerinin yaptığı açıklama doğ rudur? "W~W"'W~W~W~W Murat’ın etkilendiği olay, aşağıda verilenlerden han gisidir? A) Asit yağmurları ve biyolojik çeşitliliğin azalması B) Küresel ısınma ve kuraklık oluşması A) Ali ve Akif B) Özge ve Akif C) Hava kirliliği ve sera etkisi oluşması C) Ali ve Özge D) Ali, Özge ve Akif D) İnsanların çevre konusunda duyarsız olması 5. Su kirliliğinin önlenmesi için, aşağıdaki faaliyetler den hangisi yapılamaz? 8. Çevre sorunları ve etkileriyle ilgili olarak, aşağıdaki bil gi veriliyor. A) Endüstriyel kuruluşların arıtma tesislerini kullan ması Her yıl milyonlarca ton çöp deniz ve okyanus lara atılıyor. Bu çöplerin çoğu sulara batmak tadır. Sudaki çöpler akıntılarla uzak yerlere sürükleniyor. Çöplerin çoğu zehirli madde içerirler. Dolayısıyla su canlılarının yaşama ve çoğalmalarına zarar verirler. B) Sanayi ve kentleşmenin su kaynaklarından uzak lara kurulması C) Sularda yaşayan bitki ve balık sayısının sınırlandı rılması D) Tarımsal ilaç ve gübre kullanımı konusunda çiftçi lerin eğitilmesi Suya atılan çöplerin karada yaşayan insanlara za rar verme durumuyla ilgili, hangi değerlendirme doğrudur? Sudaki zehirli maddeler besin zinciri yoluyla canlıdan canlıya ve sonra da insanlara kadar ulaşıp zarar verebilir. Çevre sorunlarından birisi nükleer kirliliktir. Nükleer kirlilik, çevreye radyasyon yayar. Çok yoğun olmayan radyasyon, canlılarda bazı özelliklerinin değişmesine neden olurken yoğun radyasyon, canlının ölümüne yol açabilir. Aşağıda nükleer kirlenmeye sebep olan patlama olayı gösterilmiştir. B) M k İfce ! c)mJ VCan Sudaki zehirli maddeler su etkisiyle zamanla fonksiyonlarını kaybeder ve yok olurlar. Sudaki zehirli maddeler su içerisinde sadece bitkilere bulaşır ve onlara zarar verirler. Sudaki zehirli maddeler besin zinciri yoluyla bitki ve hayvan türlerine bulaşır ve zarar verir, İrem ancak insanlara herhangi bir zarar vermezler. D) # 3 ^ Örneğin; 26 Nisan 1986'da Çemobil'deki nükleer kaza nın; ani ölümler, gebe kadınlarda düşük olayları, kan kanseri, sakat doğumlar gibi olumsuz etkileri oldu. 9. Eğimli arazi üzerinde birikmiş büyük kar örtüsü, yer çekimi etkisiyle kaydığında çığ oluşur. Buna göre aşağıdakilerden hangisi nükleer kirlili ğe sebep olan faktörler arasında yer almaz? A) Nükleer atıklar B) Biyolojik silahlar C) Nükleer kazalar D) Radyasyon yayan cihazlar Aşağıdakilerden hangisi çığ oluşumunun sonuçla rından birisi değildir? 7. Aşağıda verilen maddelerden hangisi, suların kah cı kirlenmesini sağlamaz? A) Tarım alanlarının veriminin düşmesi B) Su kaynaklarının kirlenmesi 'fafeü ı tetmu A) Canlı kalıntıları B) Petrol atıkları C) Canlıların yaşamını tehlikeye sokması C) Kanalizasyon suyu D) Tarımsal ilaçlar D) Toprak verimliliğinin artması Unite Değerlendirme 1. Besin zincirlerinin yapısı ve özellikleri hakkında, aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? TEST- 1 2 4. Bir orman ekosistemindeki alageyik populasyonunda; doğum ve ölüm oranları 1960 - 2000 yılları arasın da, grafikteki gibi değişmiştir. A) Ayrıştırıcılar üretici canlılardan besin alabilir. Miktar B) Otçullar ekosistemdeki bütün canlıların besin kay nağıdır. Ölüm oranı C) Besin zincirinin amacı canlıların gerekli enerjiyi hangi canlıdan karşıladığını göstermektir. Doğum oranı D) Otçul canlılar etçillerin besin kaynağı olabilir. -------------- ------------- -------------- -------------1960 1970 1980 1990 2000 Zaman Bu alageyik popülasyondaki birey sayısı değişim leriyle ilgili olarak, aşağıdaki ifadelerden hangisi 2. yanlıştır? Bir ekosistemde bu lunan besin ağı, yan daki şekilde gösteril miştir. A) 1970 ve 1990 yıllarında, doğum ve ölüm oranları eşit değerlerde gerçekleşmiş olabilir. B) 1970 ile 1980 yılları arasında, ormandaki geyik sa yısı artmıştır. Bu besin ağındaki canlılardan hangile ri “otobur” olarak besin ihtiyacını kar şılar? Video ço ttm A) 2, 6 ve 7 B) 2, 3 ve 4 C) 5, 6 ve 7 D) 3, 5 ve 7 C) 1980 yılında, ormandaki geyik sayısı en düşük de ğerde bulunur. D) 1990 yılından sonra 2000 yılına kadar, ormandaki geyik sayısı azalmaya başlamıştır. 5. Otçul hayvanların birey sayısı, I. zaman aralığında art mış, II. zaman aralığında azalmıştır. Birey sayısı 3. Bir bilim insanı, çevre sorunlarıyla ilgili olarak, şekilde ki açıklamayı yapıyor. 1 Dünya sıcaklığı gelecekte çok daha fazla artacak. Yaklaşık 80 yıl sonra Dünya’mızın sıcaklık ortalaması 3,2 °C kadar artacak. Bu durum .................neden olacak! II \ Zaman Aşağıdakilerin hangisinde verilenler, birey sayısın da yukarıda belirtilen değişmeyi sağlayabilir? 1. zaman aralığında II. zaman aralığında A) Bu bilim insanının yaptığı açıklamada, boş bırakı lan “ ................” yere, aşağıda belirtilen sonuçların hangisi yazılamaz? Etçil hayvan sayısının artması Popülasyon dışına göçün artması B) Popülasyon dışına gö çün artması Etçil hayvan sayısının azalması A) “Kutuptaki buzulların erimesine” C) Doğum oranının artması Çevredeki besin mik tarının azalması D) Etçil hayvan sayısının artması Hastalıkların azalması B) “ Ekosistemdeki biyolojik çeşitliliğin azalmasına” C) “Çevre sorunlarının azalmasına” D) “ Bazı bölgelerdeki kurak alan oranının artmasına” 7. Sınıf Soru Bankası 6. 9. Hava kirliliğinin artması, zamanla bir bölgede; I. Asit yağmurlarının oluşması Bir ormanda bulunan ve otçul olarak beslenen geyik lerin sayısı, grafikteki gibi değişim geçirmiştir. & II. Sera etkisinin oluşması Geyik sayısı Vkleo aaom III. Ozon tabakasının delinmesi sorunlarından hangilerine sebep olur? A) Yalnız B) İv e li C) II ve III D) I, II ve Zaman Bu durumun oluşmasıyla ilgili olarak, aşağıdaki ifadelerden hangisi söylenemez? 7. Kanalizasyon atıklarının ayıklanmasını sağlayan bir te A) I de, ortamda bol miktarda bitkisel besin bulun maktadır. sis, aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. B) II de, ormandaki geyik yoğunluğu artmıştır. C) III de, geyiklerdeki doğum ve ölümler yaklaşık ay nı oranda gerçekleşmiştir. D) IV de, başka bölgelerden bu ormana doğru bir miktar geyik göçü olmuştur. Bu tesisin yaygınlaştırılması öncelikle, aşağıda ve rilenlerden hangisini sağlar? 10. Yaşam şartları aynı olan dört farklı ortama, 100’er tane fare konularak, aşağıdaki işlemler ayrı ayrı uygulanıyor. A) Su kirliliğini önleme C) Toprak kirliliğini önleme Video D) Hava kirliliğini önleme 8. Uygulanan işlem ler Deney ortamı B) Orman tahribini önleme Bazı böcekler, bitkilerin çiçeklerinden polen ve balözü toplarlar. Bu beslenme etkinliği sırasında böcekler çi çeklerin tozlaşmasına yardımcı olurlar. I Yaşam alanı yarı yarıya azaltılıyor II Verilen besin miktarı iki katına çıkartılıyor III Yaşam alanına mikroplar bulaştırılıyor IV Verilen besin miktarı yarıya indiriliyor Bir süre sonra, her bir ortamda oluşan gelişmelerle ilgili olarak, aşağıdaki değişimlerden hangisi ggjt SfekiSSlDfi?? Bu iki canlı türü arasındaki etkileşimle ilgili; I. Bu etkileşim böceklerin yumurta, bitkilerin tohum üretimini olumlu yönde etkiler. II. Bu ilişki, her iki canlı grubunun beslenmesine kat kıda bulunur. III. Bu etkileşimin engellenmesi durumunda, her iki canlının da çoğalması bundan zarar görebilir. A) B) II. ortamdaki l. ortamdaki fare sayısı fare sayısı 100 100 Zaman Zaman C) III. ortamdaki D) 100 100 fare sayısı şeklindeki ifadelerden hangileri doğrudur? A) Yalnız B) İv e li C) İve III D) I, II ve Fen ve Teknoloji # Zaman IV. ortamdaki fare sayısı 11. Farklı ekosistemlerde gerçekleşen; 1 4 . Doğadaki bir bölgenin görünümü, aşağıdaki posterde gösterilmiştir. I. Şiddetli depremler II. Volkan patlamaları III. Seller Video emmi) şeklindeki olaylardan hangileri, bölgedeki doğal dengenin kısa sürede değişmesine sebep olabilir? A) Yalnız II B) İv e li C) II ve III D) I, II ve 2 jo c t f n Bu poster kullanılarak; 1 2 . Yeryüzüne gelen güneş enerjisinin bölge ve mevsim lere bağlı değişimi, grafikte gösterilmiştir. I. Bir türe ait canlılar II. Ekosistemdeki bir popülasyon III. Yeryüzündeki bir ekosistem Güneş enerjisi ' __ ,’İ V *" * Ekvator çevresi Kutupçevresi \ \O rta kuşak kavramlarından hangileriyle ilgili bilgi veya açıkla ma verilebilir? A) YalnızI B) İv e li C) II ve III D) I, II ve Aylar Belirtilen durumların canlı yaşamını etkilemesiyle il gili olarak, aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? 1 5. Bir bölgedeki bazı canlılar arasında bulunan beslen me ilişkisi, şekilde gösterilmiştir. A) Orta kuşak ve ekvator çevresinde her zaman aynı türe ait canlılar yaşayabilir. B) Sıcaklığın çok fazla değişmediği ekvator bölgelerin de, yaşayan tür ve canlı sayısı normalden fazladır. C) Orta kuşakta, ilkbahar ve yazın canlı sayısı artar ken kışa doğru azalabilir. D) Kutup çevresine daha az ışığın ulaşması, burada yaşayan canlı sayısının az olmasına neden olur. ■ fil*' Şekilde belirtilen etkileşimle ilgili olarak; 13. Eğimli arazilerde yapılan ağaçlandırma çalışmaları; I. Havadaki oksijen dengesinin korunması II. Sellerin ve yer kaymalarının önlenmesi III. Canlı çeşitliliğinin korunması olaylarından hangilerinin gerçekleşmesinde rol oynar? I. Besin zincirlerinin başında üretici canlı türleri bulu nuyor. II. Bitkilerden besin alanlar otobur, hayvanlardan be sin alanlar etoburdur. III. Şekildeki besin zincirinin sonunda sürüngen, kuş ve memeli türleri yer alıyor. açıklamalarından hangileri doğrudur? A) YalnızI B) İv e li A) Yalnız I B) İv e li C) II ve III D) I, II ve C) II ve III D) I, II ve 7. Sınıf Soru Bankası Ünite Değerlendirme ¡¿¡¡HP«0*0* * Belirli bir ekosistemde yaşayan otçul bir hayvan popülasyonunda, birey sayısının zamanla azaldığı belir leniyor. 3. Farklı ekosistemlerde yaşamaya uyum sağlamış olan üç canlı türü, aşağıda gösterilmiştir. Aynı zaman dilimi içinde; ortamda, aşağıdaki de ğişmelerden hangisinin gerçekleşmesi, bu azal manın sebebi olabilir? B) A) Yırtıcı hayvan Salgın hastalık oranı sayısı Bu canlıların habitatları, aşağıdakilerin hangisinde doğru eşleştirilmiştir? Zaman Zaman D) Doğum oranı 1. habitat Zaman 2. habitat A) Çöl Kutup çevresi Orman B) Orman Çöl Kutup çevresi C) Kutup çevresi Çöl Orman D) Çöl Orman Kutup çevresi Canlılar ile çevre arasındaki çeşitli ilişki durumları, aşağıdaki posterde gösterilmiştir. Bu posterde iki tane kavramın yeri boş bırakılmıştır. 4. Bir orman ekosisteminde meydana gelen çevre sorunu sonucu, ilgili orman şekildeki duruma geliyor. Vkieo C ótü n rt) Bu posterin tamamlanması için, X ve Y yerine han gi kavramlar yerleştirilmelidir? X kavramı Y kavramı Popülasyon Ekosistem Habitat Ekosistem Ekosistem Popülasyon Tür Popülasyon Belirtilen değişimin oluşmasını sağlayan olay, aşa ğıda verilenlerden hangisidir? A) Su kirliliği B) Çığ oluşması C) Biyolojik çeşitliliğin azalması D) Orman yangını 5. V«J Vkleo ÇMttortı Bir bölgedeki birey sayısının artması popülasyonların büyümesine, birey sayısının azalması ise popülasyonların küçülmesine sebep olur. 7. Bir göl ekosisteminde yaşayan bir balık türünün sayı ca hızla azaldığı görülmektedir. Aynı zaman diliminde aşağıdakilerden hangisinde görülen değişiklik bu azalmanın sebebi olabilir? Buna göre, bir popülasyonda gerçekleşen; I. Doğum oranının, ölüm oranından daha fazla ol ması A) Besin Yaşam alanı B) II. Popülasyon içine, dışarıdan göçle çok sayıda ye ni bireyin gelmesi III. Popülasyonda, besin kıtlığı ile salgın hastalıkların ve sonuçta ölümlerin artması şeklindeki olaylar popülasyonun büyüklüğünü, aşağıdakilerden hangisindeki gibi değiştirir? 1 Zaman Zaman O) *Avcı balık türü D) III II A) Büyür Büyür Küçülür B) Büyür Küçülür Küçülür C) Büyür Küçülür Büyür D) Küçülür Büyür Küçülür Zaman 8. Zaman Ömer, proje ödeviyle ilgili olan konusunu hazırlarken, aşağıdaki posteri de oluşturuyor. Orman ekosistemi 6. Öldürücü hastalık Çöl ekosistemi Çevre günü dolayısıyla bir bölgenin okulları, şekilde gösterilen ağaç dikme etkinliğinde bulunuyor. iklim koşulları sıcak ve kuraktır İklim koşulları sıcak ve nemlidir. Tür çeşitliliği fakirdir. Tür çeşitliliği zengindir. Bitki örtüsü zayıftır. Bitki örtüsü yoğundur. Düzenlenen bu posterle ilgili olarak, aşağıdaki öğ rencilerden hangisinin yaptığı değerlendirme doğ rudur? A) Belirtilen çalışmaların yapılması ve yaygınlaştırılmasıyla; B) Ekosistemlerin isim lerini doğru, ancak sahip olduğu özellikleri yanlış yazmış. Hem ekosistemlerin isimlerini hem de sahip olduğu özellikleri yanlış yazmış. I. Doğadaki hayvanların korunması II. Öğrencilerin çevreye karşı daha duyarlı olmasının sağlanması İE E V V O III. Hava kirliliğinin azaltılması şeklindeki sonuçlardan hangileri meydana gele bilir? A) Yalnız I B) İv e li C) II ve III D) I, II ve Hem ekosistemlerin isimlerini hem de sahip olduğu özellikleri doğru yazmış. D) W Ekosistemlerin isimlerini yanlış, ancak sahip olduğu özellikleri doğru yazmış. m m m * 7. Sınıf Soru Bankası 9. 1 2 . Doğada bazı canlılar arasında bulunan bir besin ağı, aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. Aşağıdaki faaliyetlerden hangisi, doğal dengenin ko runması için yapılan işlemler arasında bulunmaz? A) Yenilenebilir enerji kaynaklarına öncelik verilmesi B) Çöplerin toplandıktan sonra hemen yakılması C) Geri dönüşümlü ürünlerin, sanayide tekrar değer lendirilmesi & \fideo çoum D) Tutumlu şekilde madde kullanılması 10. Birlikte yaşayan Alg ve mantarlar arasındaki etkileşim, aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. Bu posteri inceleyen öğrencilerden; Besin ve enerji nakli üreticilerden tü ke ti cilere doğrudur. ' fideo 0cıOnü Bazı tü rle r birden fazla canlının avı olabilir. E c e « fo Cem Bazı tü rle r hem avcı hem de av olabilir. Bu şekildeki “X” ve “Y” yerine, aşağıdakilerden hangisi gelebilir? A) Besin Karbondioksit B) Oksijen Besin C) Mineral Oksijen D) Karbon dioksit Oksijen Besin zincirinin sonunda otoburlar yer alır. hangilerinin verdiği bilgiler doğrudur? A) Cem ve Neşe B) Cem, Can ve Ece C) Can ve Neşe D) Cem, Can, Ece ve Neşe 11 . 13. Ders anlatılırken konuyu açıklamak için, aşağıdaki şe kil kullanılıyor. $ Video Fanustaki yaşamın uzun bir süre devam etmesi için, “X ve Y” canlıları aşağıdakilerden hangisinde verilenler olmalıdır? çozum X canlısı Y canlısı A) Kurbağa Yılan B) Buğday Arı C) Fare Sincap A) Habitat B) Besin zinciri D) Eğrelti otu Fasulye C) Biyolojik çeşitlilik D) Çevre sorunları Bu şekil gösterilerek, konuda vurgulanan kavram aşağıdakilerden hangisidir? 1. 4. Aşağıdakilerin hangisinin gerçekleşmesi, doğada ki ekolojik dengenin bozulmasına sebep olur? A) Toprağın, organik tarım yapılarak tarımda kullanıl ması K ve M buğdaylarının ekim zamanlarını ve gelişimleri ni şematik olarak gösteren tablo bir çiftçiye verilmiştir. S Sonbahar K buğdayı (Sonba harda ekildiğinde) B) Bölgedeki iklim şartlarının kalıcı olarak değişmesi Y Kış İlkbahar Y K buğdayı (İlkba harda ekildiğinde) C) Bölgedeki bitki ve hayvan çeşitinin ve sayısının ar tırılması M buğdayı (Sonba harda ekildiğinde) D) Bölgenin milli park alanına çevrilerek korumaya alınması Yaz ¥ ¥ V Y Y M buğdayı (İlkba harda ekildiğinde) V ¥ Çiftçinin bu tablo ile ilgili yaptığı yorumlardan han gisi yanlıştır? 2. Günümüzde kullanılan bir enerji kaynağı, aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. A) K buğdayı sıcak mevsimlerde daha iyi gelişim gösterir. B) C) : M buğdayı, ilkbaharda ekildiğinde daha iyi gelişim gösterir. J K buğdayı, ilkbaharda ekildiğinde daha iyi â p g e i işim gösterir. D) "........için şekilde gösterilen enerji kaynağı yayg ınla ştırılm alıd ır. Çünkü bu kaynak rüzg ar e tk is iy le e le k trik ü re tilm esini sağlar. Doğal dengenin sürekliliğine de bir zararı yoktur." ■ M M ir 5. M buğdayı, sonbaharda ekildiğinde ürün verimi alınmaz. Bir bölgedeki iki farklı kuş türünün birey sayısı, grafik teki gibi değişmiştir. Boş bıraklılan yere en uygun, aşağıdaki ifadelerin hangisi yazılmalıdır? A) “Su kirliliğini azaltmak iç in ...... ” B) “Toprak kirliliğini azaltmak iç in ...... ” C) “ Hava kirliliğini durdurmak iç in ...... ” D) “Çevre sorunlarının önüne geçmek iç in ...... ” Bir bölgede kullanılan tarım ilacı ve yapay gübreler toprakta kalıcı kirlenmelere sebep olmuştur. Kirletici maddeler besin ağındaki canlıları besin zincirinin ba şından sonuna doğru artan oranlarda etkiler. Bu kirlenme olayında, en fazla etkilenenden en az etkilenenlere doğru canlı sıralaması nasıldır? A) Üreticiler -> Otçullar-» Etçiller B) O tçullar-> Etçiller-» Üreticiler Bu değişim biçiminin oluşmasına; I. “Y” türünün göçmen, “X” türünün bölgede sürekli kalıcı özelliğe sahip olması II. Havaların ısındığı ve sıcak olduğu aylarda, her iki kuş türüne ait birey sayısının artması III. “X” ve “Y” türlerinin, en yüksek birey sayısına ayrı zamanlarda ulaşması özelliklerinden hangileri neden olabilir? C) Etçiller-» Otçullar-» Üreticiler A) Yalnız I B) İv e li D) Üreticiler-» Etçiller-» Otçullar C) İve III D) I, II ve 6 . Yeryüzündeki canlı yaşamının devam etmesinde, 8. aşağıdaki etkinliklerden hangisi doğrudan rol Qjfc namaz? Vrrfeo A) Güneşten gelen ışığın yeryüzüne ulaşması B) Toprak altındaki fosil yakıtların uygun yöntem lerle çıkartılarak, ekonomide kullanılması C) Toprak ile hava arasında madde döngülerinin gerçekleşmesi çtztrm Yukarıdaki öğretmenin sorusuna, dört öğrenci şu ce vapları vermiştir. Yeryüzündeki bitkilerin besin ve oksijen mad D) desini üretmesi 7. Bir bölgede asit yağmurlarının oluşma durumu, aşağı daki posterde gösterilmiştir. Nidanur Geri dönüşümlü ürünleri kullanmalıyız. Nurşen Ormanlanmtzı korumalıyız. Osman Doğal kaynakları bilinçli kullanmalıyız. Sultan Çevre eğitimine önem vermeliyiz. Öğretmenin sorusu, aşağıdakilerin hangisinde ve rilmiştir? A) Enerji tüketimini artırmak için neler yapılmalıdır? B) İnsan nüfusunun artması hangi sonuçlara neden olur? C) Çevre sorunları ve doğaya etkileri nelerdir? D) Sağlıklı gelecek ve temiz çevre için neler yapma lıyız? Bu şekildeki veriler kullanılarak, asit yağmurlarının oluşumuyla ilgili olarak, hangi açıklama yapılabilir? 9. Fabrikaların çıkardığı zararlı gazlar havayı k irle tir. Havadaki zararlı gazlar azot gazıyla birlenerek asit yağmurlarını oluşturur. A sit yağmurları yağarak çev reye zarar verir. Fabrikaların çıkardığı zararlı gazlar havayı k irle tir. Havadaki zararlı gazlar su buharı ile birleşerek asit yağmurlarını oluşturur. A sit yağmurları yağarak çev reye zarar verir. F abrikaların çıkardığı su buharı havayı k ir le tir . Havadaki oksijen ve karbondioksit birleşerek asit yağm urlarını o luşturu r. A s it yağm urları yağarak çevreye zarar verir. Fabrikaların çıkardığı zararlı gazlar havayı k irle tir. Havadaki zararlı gazlar su buharı ile birleşerek asit yağmurlarını oluşturur. A sit yağmurları yağarak top rağın sulanmasını sağlar. Fen ve Teknoloji ___ ■ m Doğada bulunan üretici canlı ların bazıları, şekilde gösteril miştir. Kendi kendine beslenen bu canlıların yaşamlarını sürdü rebilmeleri için gerekli şartla rın tümü, aşağıdakilerin han gisinde birlikte verilmiştir? A) B) Işık + Hava Hayvanlar -1- Hava C) Hava D) Işık + Su + Sıcaktık Su + Su Toprak + Sıcaklık + Toprak -1- Kuşlar + Sıcaklık -1- Toprak -I- Toprak + Böcekler + Bulut + Yağışlar Güneş Sistemi ve Ötesi * 3. f- 'r ; '' c e /'ip ' " ' i / c t i- " * . / çc S. ; ' ' ¡ta r ? ;c r ' z Dünya......... gök adası içinde yer alan güneş sistemindeki b i r ...........dir. Gök adaların da içinde y e r aldığı gök c is im le rin in tüm ü, aralarındaki boşluklarla b ir lik t e .........temsil etm ektedir. tt¿ Video / ' . r , *- z <x r y ^ r .z , '< ;,r z CöiOnO En büyük 9«eflendir. Halkaları olan gezegendir. Yukarıdaki paragrafın doğru bir şekilde tamamlanabil mesi için boş bırakılan yerlere aşağıdaki kavramlar yazılacaktır. Dünya’dan baktığımız da hep aynı yüzünü gör düğümüz gök cismidir. Buna göre, hangi kavram açıkta kalır? Elifin hazırladığı bulmaca panosu yukarıdaki gibidir. Murat bu soruların hepsine doğru cevap veriyor. A) uzayı B) Samanyolu C) evreni D) gezegen Cevaplarını kontrol eden Murat, kartların arkasın da hangi ifadeleri görür? A) C) Jüpiter Satürn Venüs Ay Jüpiter Mars B) Jüpiter Satürn Mars Ay D) Jüpiter Venüs Ay Satürn Mars 1. Gündüzleri görebildi ğimiz te k yıldızdır. ¿♦J Video amam 2. Kirli kartopuna benze tile n gök cisim leridir 2 . Aşağıda yıldızlara ve gezegenlere ait bazı özellikler 3. Yıldız kayması olarak bilinen olaya sebep olur. karışık olarak verilmiştir. i.*i Video cm m X I. Işık kaynağı olma II. Disk şeklinde görünme 4. Yeryüzündeki suların yükselip alçalması olayıdır III. Üzerine düşen ışığı yansıtma IV. Gökyüzündeki konumunu değiştirme V. Etrafa ısı enerjisi yayma Nesi be Bu özelliklerin doğru bir şekilde gruplandırılması, aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? Gezegenler Yıldızlar A) II, III, IV, V I B) II, III, IV ı, v C) D) v I, II, iv, V Nesibe arkadaşı Yeliz’e soru sorup cevap alıyor. Fakat bir soruda Yeliz yanlış cevap veriyor. Bu soru, kaç numaralı sorudur? ı, IV, A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 7. Sınıf Soru Bankası 5. 7. K : Güneş sisteminin en büyük gezegenidir. ...................... olarak adlandırdığı mız gök cisim lerini zaman zaman gökyüzünde gözlem leyebiliriz. Bu gök cisim lerinin yapısında donmuş hâlde buzlar, gazlar ve tozlar bulu nur. Bu yüzden kirli kartopu olarak da adlandırılırlar. L : Güneş sisteminin en küçük gezegenidir. M : Güneş sistemindeki en güzel halkalı gezegendir. Bu gezegenlerin Güneş etrafındaki yörüngeleri, aşağıdakilerden hangisindeki gibidir? B) A) • Yukarıdaki paragrafta bilgilerin doğru bir şekilde tamamlanması için boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir? • C € K L M D) C) m 6. #C •L ® •K M L • C K M Bazı öğrencilerin gök cisimleri ile ilgili hazırladıkları 8. posterler aşağıdaki gibidir. & A) Gök taşları B) Takımyıldızı C) Gezegen D) Kuyruklu yıldızlar Bilal’in dönem ödevi, bilgisayarda bir tablo oluşturup kendi seçtiği bazı gezegenleri sınıfta arkadaşlarına sunum yaparak tanıtmaktır. tftdeo Mideo am* Gezegen Ö zellikleri Venüs Kızıl gezegen olarak adlandırılır. Mars Dünyanın ikizi olarak bilinir. Merkür Güneş'e en yakın gezegendir. Dünya Üzerinde hayat olan tek gezegendir. Neptün Yörüngesi en uzak gezegendir. Buna göre, öğrenciler yaptıktan posterlerin başlığı aşağıdakilerden hangisi olabilir? Zuhal Ayşe A) Takım yıldızı Samanyolu galaksisi Güneş tutulması B) Takım yıldızı Samanyolu galaksisi Güneş sistemi C) Samanyolu galaksisi Güneş sistemi Ay tutulması A) Merkür ile Neptün’ün yerini değiştirmeli D) Takım yıldızı Yıldız yağmuru Güneş tutulması C) Venüs ile Mars’ın yerini değiştirmeli Aydan Bilal’in sunusunu izleyen sınıf arkadaşları, bilgilerde bir hata olduğunu farkediyorlar. Bu hatayı düzeltmek için Bilal, aşağıdakilerden hangisini yapmalıdır? B) Dünya yerine Satürn yazmalı D) Mars ile Merkür’ün yerini değiştirmeli Güneş Sistemi ve Ötesi 1. Yukarıda verilen Güneş, Dünya ve Ay’ın konumla rından hangilerinde, gel-git olayı en belirgin olarak gözlenir? Güneş sistemindeki sekiz gezegenin yörüngeleri şe kilde belirtilmiştir. Buna göre kaç numaralı gezegen, halkaları ile meş hur olan Satürn gezegenidir? B) 6 A) 7 C) 4 A) İv e li B) II ve III C) II ve IV D) İve III D) 3 2. Evren —► Samanyolu gökadası Avcı kolu 5. gezegen ^ — Güneş sistemi Uzaydaki adresi şekildeki gibi tarif edilen gök cismi aşağıdakilerden hangisidir? A) Güneş B) Ay C) Dünya D) Jüpiter 5. Yukarıdaki kavram haritasının doğru bir şekilde ta mamlanması için numaralı yerlere aşağıdaki kav ramlardan hangileri gelmelidir? 1 II 111 A) Gök bilimci Uzay kirliliği Yapay uydular B) Uzay kirliliği Gök bilimci Yapay uydular C) Gök bilimci Yapay uydular Uzay kirliliği D) Yapay uydular Uzay kirliliği Gök bilimci Bazı gök cisimlerinin yörüngeleri ile ilgili poster şekil deki gibidir. Buna göre, X, Y, Z ile belirtilen cisimler için aşağı daki yorumlardan hanaisi vanlıstır? A) Y ve X kuyruklu yıldız grubudur. B) Y, Dünya ya da Jüpiter olabilir. C) X, gezegen etrafında dolanan Ay gibi bir uydudur. D) Z Güneş’tir. 7. Sınıf Soru Bankası __i 6. 8. Gelecekte bilim insanı olmayı planlayan Ali, Sinem ve Seda, yapmayı düşündükleri çalışmaları şu şekilde açıklıyorlar: ^ Türk dünyasının astronomi ve matematik alanlarında şöhrete kavuşmuş bilginle rinden b irid ir. Doğu ve Batı bilim dünya sı onu 15. yüzyılda yetişen çok önemli bir bilim insanı olarak ta n ır. S em erkant Rasathanesinde müdürlük yapmış olup İsta nb ul Fatih Külliyesi'nde hocalık ¿ ■ t yaparken b ir güneş saati yapmıştır. Ben, Ay ile ilgili çalışmalar yapmak istiyorum . Ay'ın yüzey şekillerini gözlemlemek istiyorum. AH Ben canlı varlıkların yapısını merak ediyorum. Hücre içindeki organelleri inceleyip o gizemli dünyada olanları öğrenmek istiyorum. ■ ’** Öğretmenlerinin sorusuna öğrencilerin verdikleri ce vaplar aşağıdaki gibidir. Sinem Ben yıldızların yapısını merak ediyo rum. O koskocaman varlıklarda ne gibi olaylar meydana geldiğini araştırmak istiyorum. Hangi öğrenci, bilim insanının adını doğru bilmiştir? ir \ Buna göre, öğrencilerin gelecekte kullanması ge reken araçlar, aşağıdakilerden hangileri olabilir? Seda A) Mikroskop Teleskop Hubble uzay teleskopu B) Teleskop Mikroskop Dürbün B) C) Teleskop Mikroskop Hubble uzay teleskopu D) Dürbün Fotoğraf makinesi Teleskop , f ! —M vj\ugBe^ j ñ D) C) * <4% fS x i& P 9. O 7. * % A) fry o s e i*" i Cerö'd Sinem Ali Bu meşhur bilim insanımız kimdir? [J~j Işık yılı, ışığın bir yılda aldığı yoldur. çitim Cihan, Avcı takım yıldızındaki yıldızları gözlemlemek is tiyor. Bunun için Cihan, aşağıdaki araçlardan hangisini kullanmalıdır? |~ j Dünya dışındaki evren parçasına uzay denir. r—| Yıldız yağmuru, yıldızların belli mevsimlerde Dünya atmosferine girmesidir. B) A) Dünya’ya en yakın gezegen Merkür’dür. W Yukarıdaki cümlelerin içerdiği bilgilerin doğru (D) ya da yanlış (Y) olmasına göre kutucuklara D ya da Y ya zılacaktır. Cümleler değerlendirildiğinde kutu içindeki harflerin görünümü, aşağıdakilerden hangisindeki gibi olur? A) [D] B )@ E E s m m m m m m D) C) 01 D) 0 C )0 m m s Büyüteç Dürbün Teleskop Büyük o b je k tifli fo to ğ ra f makinesi Güneş Sistemi ve Ötesi 1. I. Kuyruklu yıldızları görebilmemiz, kuyruklu yıldızla rın üzerine düşen ışığı yansıtmaları sayesinde mümkün olmaktadır. II. Ay, uyguladığı çekim kuvveti sebebiyle yeryüzün de özellikle belli bölgelerdeki suların yükselmesi ne sebep olur. 4. Video Cttôtwi III. Yıldızların belirli ömürleri vardır. Yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) İv e li C) II ve III D) I, II ve “Ay, Dünya'nın tek ..I... . Hem kendi ekseı i etrafında yaklaşık 27 günde döndüğü, her ı de Dünya etrafında 27 günde dolandığı içi ı Dünya’dan hep a y n ı..... II.... görünür. Ay’ı ı ...III... oluşturan farklı görünümleri, D ü n yj, Ay ve Güneş’in birbirlerine göre konumlar nın değişmesinden kaynaklanmaktadır.” Yukarıdaki metinde boş bırakılan yerler doğru ifa delerle doldurulursa, aşağıdakilerden hangisi açıkta kalır? A) evrelerini B) uydusudur C) dönmesi D) yüzü 2. I. Mars II. Neptün . Dünya 5. Ben Dünya etrafında dolanıp hava olayları hakkında bilgi toplarım. Yukarıdaki gezegenler için aşağıdakilerden hangi si söylenemez? A) I in Güneş etrafındaki yörüngesinin uzunluğu di ğerlerinden daha kısadır. B) III üzerinde canlı yaşamı vardır. C) Güneş’e en uzak olan II dir. D) Üçü de üzerine gelen Güneş ışığını yansıtır. Karpuz, şeftali ve fındığın büyüklükleri göz önünde bulundurularak Güneş sistemindeki üç gök cismi ile eşleştirilecek bir modelleme yapılmak isteniyor. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi bu amaca uy gun bir eşleştirme olur? A) Jüpiter B) Güneş C) Ay D) Satürn Video (mm Benim içimde astronotlar aylarca kalıp bilimsel çalışmalar yapar. ■ Ben gök cisimlerinden gelen radyo dalgalarını toplar ve incelerim. Yukarıda kendini tanıtan uzay teknolojisi ile ilgili araçlar, aşağıdakilerden hangileri olabilir? Orion (Avcı) Küçük ayı Sombrero Teleskop Jüpiter Dünya Halley Güneş Samanyolu m . sTtdeo cö#m Yukarıdaki çizelgede bazı gök cisimleri verilmiştir. Bu çizelge ile ilgili olarak, Hangisi ya da hangileri gezegendir? Şekilde görülen yıldızlar bir takımyıldızını oluşturuyor. Hangisi ya da hangileri takımyıldızıdır? Buna göre, bu takım yıldızı aşağıdakilerden hangi si olabilir? Hangisi ya da hangileri gök adadır? Hangisi ya da hangileri uydudur? A) Çoban yıldızı Hangisi ya da hangileri kuyruklu yıldızdır? B) Ejderha yıldızı takımı sorularından kaçının cevabı bulunabilir? 7. A) İkisinin B) Üçünün C) Dördünün D) Beşinin C) Küçükayı takım yıldızı D) Büyükayı takım yıldızı Aşağıda bazı gök cismi çiftleri verilmiştir. Buna göre, verilen çiftlerden hangisinde biri diğe ri etrafında dolanmaz? 10 . A) Ay - Dünya B) Dünya - Güneş Siz beni yakından tanırsınız. Güneş'e en yakın üçüncü gezegenim. Üstümün üçte ikisi suyla kaplı. Sadece b ir tanecik uydum var. sTtdeo C) Jüpiter - Merkür ç o tim D) Güneş - Halley kuyruklu yıldızı 8. 1. Jüpiter’in uydusu var mıdır? 2. Güneş sisteminin en büyük gezegeni Güneş midir? 3. Tüm gezegenlerin Güneş etrafında dolanma süre leri eşit midir? 4. Güneş’e en yakın gezegen Merkür müdür? Yukarıdaki sorulara öğrencilerin verdiği cevaplar aşa ğıdaki gibidir. Buna göre, hangi öğrenci tüm sorulara doğ-ru ce vap vermiştir? B) 2. Hayır 1. Evet 2. Hayır 3. Hayır 3. Evet 1. Evet 4. Evet Sevim D) fm 3. Evet 4. Hayır Neşe Yaşar Yapılan bir poster çalışmasında Güneş Sistemindeki K, L ve M gezegenleri yukarıdaki gibi konuşturularak tanıtılıyor. Buna göre K, L ve M gezegenleri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? L M A) Uranüs Dünya Merkür B) Satürn Venüs Mars C) Merkür Dünya Venüs D) Jüpiter Dünya Neptün K 2 .Evet 3. Hayır 1 Ben Güneş'e en yakın gezegenim. Ne uydum var ne de halkam. Ken di etrafım da da olduk ça yavaş dönerim. Bu arada rengim ne ka dar güzel değil mi? 4. Evet 1. Evet 1. Hayır 2. Evet Merhaba, atm osfe rim zehirli gazlardan oluştuğundan siz in sanlar benim üzerim de yaşayamazsınız. Aynı zamanda ben yanda gördüğünüz diğer gezegenler den de soğuğum. 4. Hayır Unite Değerlendirme «ÍW»**' 1. 3. Hayalinde bir uzay seyahati planlayan Şule, uzay ara cı ile Güneş sistemindeki bazı gezegenleri ziyaret et mek ve onlar hakkında bilgi toplamak istiyor. Ziyareti ne Dünya’ya en yakın gezegenden başlayarak Güneş sisteminin dışına doğru gezegenlere uğrayacak şek ilde bir rota çiziyor. Buna göre, Şule’nin ziyaret edeceği gezegenlerin sırası, aşağıdakilerden hangisindeki gibi olmalıdır? A) Merkür, Venüs, Dünya, Mars B) Venüs, Mars, Jüpiter, Satürn C) Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs Uzaydaki bir gök cismi topluluğu ile ilgili araştırma ya pan Sami, bu gruba dahil olanların bazılarının isimleri ni panoya şekildeki gibi tutturuyor. Ancak daha sonra bunlardan birisinin bu gruptan olmadığını farkediyor. D) Neptün, Mars, Satürn, Jüpiter Buna göre, kaç numaralı kağıtta yazan bu gruba dahil değildir? 4. A) IV B) III C) II u Gezegenlerin Dünya etrafınd a değil, Güneş ' etrafında döndüğünü ispatlamıştır. D) 1 Video cWOroü 2 Uluğ Bey'in kurduğu Semerkant Rasathane sinin müdürlüğünü yapmıştır. 1 3 y Bir güneş saati de yaparak İsta nb ul’un en lem ve boylamlarını belirlem iştir. Yukarıda verilenlerden hangileri Ali Kuşçu’ya ait bilgileri içermektedir? 2. Yukarıdaki kavram haritasının doğru olarak tamamlanması için boş bırakılan yerlere gelmesi gerekenler aşağıdaki seçeneklerden hangisinde verilmiştir? A) 1,2 ve 3 B) Yalnız 2 C) 2 ve 3 D) 1 ve 2 Yandaki kutular içinde ismi ya zan gök cisimlerinden kuyruklu yıldız olanların kutusu maviye Video boyanıyor. Cflîtmrt) Buna göre, kutuların son gö rünümleri nasıl olur? Satürn İkaye - Zhang Kuzey Tacı Halley Avcı (Orion) I A) Gezegenler II Ay III Jüpiter B) Yıldızlar Güneş Halley C) Kuyruklu yıldızlar Yıldız Ejderha D) Uydular Meteor Samanyolu A) B) 8. ] Gel-git olayı, güneş sisteminde dolanan meteor ların hareketine dayanır, Video CWünrt i— | Gel-git olayı meteorların Dünya atmosferine gir1 ' mesiyle görülür. :— Dünya, Ay ve Güneş aynı hizaya geldiğinde gel‘ 1 gitin etkisi fazla hissedilir. ] Gel-git etkisi Dünya üzerinde deniz suyu seviye sinin artıp azalmasıyla gözlenir. Yukarıdaki cümlelerin içerdiği bilgilerin doğru (D) ya da yanlış (Y) olmasına göre kutucuklara D ya da Y yazı lacaktır. III Cümleler değerlendirildiğinde kutu içindeki harfle rin görünümü, aşağıdakilerden hangisindeki gibi olur? Yukarıda verilen Güneş, Dünya ve Ay’ın konumla rından hangilerinde, Güneş ya da Ay tutulması gözlenebilir? A) İ v e l i B) İ ve III C) Yalnız II D) I, II ve III A) [V ] B) C) E S m E m 9. [D] m Halley kuyruklu yıldızı -y* [D] D) 0 E S E [D İ D m ¿ y' J ü p ite r 1|> Yıldız ve gezegen topluluğu Isı ve ışık kaynağımız & Güneşe en yakın gezegen 4^ Is ı ve ışık saçan gök cismi Yukarıdaki bulmaca tamamlandığında, renkli kutular da gizlenen harfler ile bir gök cismi adı oluşturuluyor. Buna göre, bulmacada gizlenen gök cismi aşağıdakilerden hangisidir? A) Evren B) Mars C) Dünya D) Çoban Yukarıdakilerden kaç tanesi Güneş etrafında dolanır? A) Bir B) İki C) Üç D) Dört Unite Değerlendirme 1. i Video çözüme ye r ahr _ l_ II Kuyruklu yıldız Yukarıdaki kavram haritasının doğru bir şekilde ta mamlanması için numaralı yerlere aşağıdaki kav ramlardan hangileri gelmelidir? II A) Gök ada Güneş sistemi B) Evren Takım yıldızı C) Halley Galaksi D) Meteor Güneş sistemi Güneş sistemindeki gezegenler ve Güneş’e uzaklıkla rına göre yörüngelerini göstermek için şekildeki pos teri hazırlayan Cenk, gezegenlerin sıralamasında bir yanlışlık yapmıştır. Buna göre, bu yanlışlığın düzeltilmesi için aşağıdakilerden hangisi yapılmalıdır? A) Dünya ile Jüpiter yer değiştirmelidir. B) Mars ile Jüpiter yer değiştirmelidir. 2. â İre m H a kla n m r m tt tH i+ t ^ Ay'ın haritasını ilk çıkaran gök bilimci Video çâttiniı tn İ r .^ tfrfrm ıım ı C) Satürn ile Mars yer değiştirmelidir. D) Uranüs ile Neptün yer değiştirmelidir. Ay'a ilk defa ayak basan ekip te ki kozmonot M e rve f i m i H ü m t t m m i) Astronomide kullanılan ilk teleskopu üre tip inceleme ler yapan bilim insanı Haktan, İrem ve Merve “ Güneş Sistemi ve Ötesi: Uzay Bilmecesi” konulu derste defterlerine üç farklı kişiyle ilgili yukarıdaki notları yazıyor. Buna göre Haktan, İrem ve Merve’nin özelliklerini yazdığı bilim insanları aşağıdakilerln hangisinde doğru verilmiştir? Haktan İrem Merve 1 AB, Dünya ile Güneş arasındaki yaklaşık 150 milyon km lik mesafeye eşittir. tftjeo Ü Vh CMNW 1AB- 1 ışık y,l,ndan büyüktür. 1 Işık yılı, 1 yıl (365 gün) den daha uzun olan bir sü redir. | | Güneş’e en yakın yıldız 4,2 ışık yılı uzaklıktadır. Doğru bilgi içeren cümlenin başına “ D” , yanlış olan cümlenin başına “Y” yazıldığında D ve Y harf lerinin yukarıdan aşağıya sıralaması aşağıda veri lenlerden hangisi gibi olur? A) Uluğ Bey M.Collins Hubble B) Ali Kuşçu N. Armstrong Galileo C) Piri Reis R.Carlos Uluğ Bey A) D, Y, Y, D B) D, D, D, Y D) E.Heysem Lippershey Lamark C) D, D, Y, Y D) Y, D, D, Y 5. 7. C (I Halley 2 Dünya Samanyolu A) Kuzey tacı Merkür Gelgit olayı ile ilgili olarak aşağıdaki hangi öğren cinin verdiği bilgi yanlıştır? Güneş ve Ay'ın konumuna göre şiddeti değişir. Güneş ve Ay'ın çekim etkisi ile gerçekleir. I I Îkaye-Zhang D) C) İ lk dördün ve son dördünde en belirgin şekilde gerçekleşir. Suyun yükselme si, gel; alçalması, g it olarak adlan dırılır. l ä l T Fen ve Teknoloji öğretmeni Halis Bey, derste kullan mak üzere yukarıdaki tabloyu hazırlıyor. Halis Bey, Ayşe’den tablodaki gezegenlerin; Hülya’dan gök adaların; Ferit’ten kuyruklu yıldızların, İlmami’den takım yıldızların bulunduğu kutuların numaralarını söylemelerini istemiştir. Buna göre hangi öğrenci, cevaplarında bir yanlışhk yapmıştır? B) Gezegenler: Gök adalar: 3 ,4 , 8 ,9 2, 10,12 Gezegen değildir. Güneş sisteminin b ir üyesidir. Görünmesi için başka b ir ışık kaynağı na ihtiyaç duymaz. D) C) 2\ Kuyruklu yıldızlar: 1 ,6 ,1 0 ,1 2 Takım yıldızları 5 ,7 ,1 1 ısır Fen ve Teknoloji Öğretmeni Alaattin Bey, bir gökcismi ni tanıtıcı bilgileri tahtaya yazarak bu cismin hangisi olduğunu öğrencilerinden bilmelerini istiyor. Buna göre, hangi öğrencinin cevabı doğrudur? 6. B) Büyüklükleri eşit olan X, Y, Z yıldızları Dünya’dan çıp lak göz ile gözlendiğinde en büyük Y, en küçük ise Z görülüyor. ^gfyÎNesibe Buna göre yıldızların Dünya'dan olan uzaklıkları nın azdan çoğa sıralanışı aşağıdakilerden hangisi gibi olur? A) Z, X, Y B) Y, X, Z C) X, Z, Y D) Z, Y, X Meteor Güneş N u ra y M ehm et A) Uluğ Bey B) Ali Kuşçu C) Gıyaseddin Cemşid D) Kadızade Rumi Eda, çizdiği Güneş sistemi modelinde yörüngeleri yu karıdaki gibi olan üç gezegeni P R, T harfleriyle belir tiyor. Eda, daha sonra harflerin yerlerine sırasıyla han gi gezegenlerin yazılabileceğini arkadaşlarına soruyor. Arkadaşlarının cevapları aşağıdaki gibi olduğuna göre, hangi öğrencinin cevabı yanlıştır? 10. Aşağıdakilerden hangisinde, sırasıyla gök ada, ta kımyıldızı ve gezegene birer örnek verilmiştir? A) A) Sombrero, Küçükayı, Güneş m Dünya, ^Aars, Jü p ite r B) M erkür, Dünya, Neptün B) Samanyolu, Büyükayı, Dünya Video çMöroü C) Halley, Güneş, Ay D) Güneş, Ay, Samanyolu Venüs, Dünya, Mars D) Jüpiter, Merkür, Dünya --------- 11. Güneş Ejderha O o ° ° Dünya Kutup yıldızı 13. Neptün Halley Ika ye - Zhang | ° ° o o Küçük ayı Sevgili öğrenciler, bana Türk dünyasından astronomi ile ilgili çalışmalar yapmış bilim insanlarına^ örnekler veriniz. Video cMm Yukarıda verilen gök cisimlerinden aynı tür olanlar eşleştirildiğinde, oluşan örüntü aşağıdakilerden han gisi gibi olur? B) ----- 0 t > ^ Öğretmen Buna göre, aşağıdaki öğrencilerden hangisinin söy lediği isim, öğretmenin istediği cevap değildir? A) C)